Gazi Üniversitesi Teknik Eğitim Fakültesi Makine Resmi Ve Konstrüksiyonu A. B. D

1
T.C

GAZ NVERSTES

TEKNK ETM FAKLTES
MAKNE RESM VE KONSTRKSYONU A. B. D.

UNGRAPHCS (CAD/CAM PROGRAMI)
(Lisans Tezi)

HAZIRLAYANLAR

Muhammet YAMAN
Uur PARTI
Emre ANSAL

Haziran 2004

ANKARA

NDEKLER

NDEKLER.....................................................................................................................I
ZET..................................................................................................................................VI
ABSTRACT......................................................................................................................VII
TEEKKR....................................................................................................................VIII
BLM 1 TEL KAFES MODELLEME

1.1 TEL KAFES MODELLEME (WIREFRAME)............................................................ 1
CURVE KOMUTLARI................................................................................................... 2
1.1.1 Basic Curve...................................................................................................... 2
1.1.1.1 Line ..................................................................................................... 3
1.1.1.2 Arc ...................................................................................................... 4
1.1.1.3 Circle................................................................................................... 6
1.1.1.4 Fillet.....................................................................................................8
1.1.1.5 Trim.....................................................................................................9
1.1.1.6 Edit Curve Parametres ...................................................................12
1.1.2 Spline ............................................................................................................... 13
1.1.2.1 By Poles.............................................................................................. 13
1.1.2.2 Through Points.................................................................................. 14
1.1.2.3 Fit ....................................................................................................... 17
1.1.2.4 Perpendicular to Planes....................................................................18
1.1.3 Spline By Points...............................................................................................19
1.1.4 Spline By Poles...............................................................................................19
1.1.5 Point .................................................................................................................20
1.1.6 Point Set............................................................................................................21
1.1.6.1 Points On Curve.................................................................................21
1.1.6.2 Add Points to curve..........................................................................23
1.1.6.3 Point At Curve Percentage..............................................................24
1.1.6.4 Spline Define Points.........................................................................24
1.1.6.5 Spline knot points..............................................................................24
1.1.6.6 Spline poles........................................................................................25
1.1.6.7 Points on face....................................................................................25
1.1.6.8 Points at face Percantage.................................................................26
1.1.6.9 Face (B-surface) Poles......................................................................27
1.1.7 Curve Chamfer...............................................................................................27
1.1.7.1 Simple Chamfer................................................................................28
1.1.7.2 User-Defined Chamfer.....................................................................28
1.1.8 Rectangle........................................................................................................29
1.1.9 Polygon............................................................................................................30
1.1.10 Ellipse........................................................................................................... 32
1.1.11 Parabola........................................................................................................33
1.1.12 Hyperbola.....................................................................................................34
1.1.13 Genaral Conic..............................................................................................35
1.1.13.1 5 Points...........................................................................................36
1.1.13.2 4 Points, 1 Slope.............................................................................37
1.1.13.3 3 Points, 2 Slope.............................................................................37
1.1.13.4 3 Points, Anchor............................................................................37
1.1.13.5 2 Points, Anchor, Rho...................................................................37
1.1.13.6 Coefficients.....................................................................................38
I
1.1.13.7. 2 Points, 2 Slope, Rho...................................................................38
1.1.14 Helix .............................................................................................................38
1.1.15 Offset.............................................................................................................40
1.1.16 Law Control..................................................................................................42
1.1.17 Biridge...........................................................................................................44
1.1.18 Simfly..........................................................................................................46
1.1.19 Join..............................................................................................................47
1.1.20 Projects Curve...........................................................................................47
1.1.21 Combined Curve Projections ...................................................................50
1.1.22 Intersection Curve.....................................................................................51
1.1.23 Section Curve.............................................................................................52
1.1.24 Extact Curve...............................................................................................53
1.1.25 Offset In Face.............................................................................................55
1.1.26 Wrap/Unwrap Curve.................................................................................55
1.1.27 Plane............................................................................................................56
1.2. Edit Curve...................................................................................................................57
1.2.2 Trim Curve...................................................................................................57
1.2.3 Trm Corner.................................................................................................57
1.2.4 Divide Curve.................................................................................................58
1.2.5 Edit Fillet......................................................................................................60
1.2.6 Strentch Curve.............................................................................................61
1.2.7 Arc Length....................................................................................................62

BLM 2 SKETCH MODELLEME

2.1 MODELLEME ORTAMI......................................................................................73
2.2 SKETCH CURVE...................................................................................................74
2.3 SKETCHER.............................................................................................................75
2.3.1 Orient View To Sketch ............................................................................75
2.3.2 Orient View To Model ............................................................................75
2.3.3 Reattach ..................................................................................................75
2.3.4 Create Positioning Dimensions .........................................................................75
2.3.5 Delay Evaluation...................................................................................................75
2.4 SKETCH CONSTRAINTS.....................................................................................76
2.4.1 Inferred Dimensions ................................................................................76
2.4.2 Constraints...............................................................................................76
2.4.3 Automatic Constraints Creation...........................................................77
2.4.4 Show All Constraint................................................................................78
2.4.5 Show No Constraints...............................................................................78
2.4.6 Animate Dimensions................................................................................78
2.4.7 Convert To/From Referans.....................................................................79
2.4.8 Alternate Solution....................................................................................79
2.5 SKETCH OPERATONS........................................................................................80
2.5.1 Mirror........................................................................................................80
2.5.2 Offset Extracted Curves..........................................................................81
2.5.3 EDIT CURVE...........................................................................................81
2.5.4 Edit Defining String.................................................................................82
2.5.6 Add Objects To Sketch............................................................................82
2.5.7 Add Extracted Curve To Sketch.............................................................82
II

BLM 3 KATI MODELLEME

3.1.MODEL NAVIGATR ( Model Yneticisi )..........................................................84
3.2.KATI MODELLEME KOMUTLARI.....................................................................85
3.2.1.FORM FEATURE (Form unsuru ).......................................................................86
3.2.1.1.EXTRUDED BODY (Sprlm gvde )............................................86
3.2.1.2.REVOLVED BODY (Dndrlm Gvde)........................................90
3.2.1.3.SWEEP ALONG GUIDE (Klavuz Boyunca Sprme).......................93
3.2.1.4.TUBE (tp)................................................................................................94
3.2.2.5.HOLE (Delik)............................................................................................95
3.2.1.6.BOSS (knt)..........................................................................................97
3.2.1.7.POCKET (Cep).........................................................................................98
3.2.1.8.PAD (Destek)............................................................................................102
3.2.1.9.SLOT (Kanal)...........................................................................................103
3.2.1.10.GROOVE (Oluk)..................................................................................106
3.2.1.11.USER DEFNED FEATURE................................................................108
3.2.1.12.EXTRACT GEOMETRY.....................................................................108
3.2.1.13.SHEET FROM CURVES (Erilerden Sa Model).............................109
3.2.1.14.BOUNDED PLANE (Snrlandrlm Dzlem)...................................109
3.2.1.15.THICKEN SHEET (Sa modele kalnlk Verme)..............................109
3.2.1.16.DATUM PLANE (Referans Dzlemi)..................................................110
3.2.1.17.DATUM AXS (Referans Ekseni)........................................................111
3.2.1.18.BLOCK (Blok)........................................................................................111
3.2.1.19.CYLINDER (Silindir)............................................................................112
3.2.1.20.CONE (Koni)..........................................................................................112
3.2.1.21.SPHERE (Kre).....................................................................................113
3.2.2.FEATURE OPERETON (Unsur Operasyonu)..................................................114
3.2.2.1.TAPER (Konikilik)..................................................................................114
3.2.2.2.EDGE BLEND (Kenar Harmanlama)...................................................116
3.2.2.3.FACE BLEND (Yzey Harmanlama)....................................................118
3.2.2.4.SOFT BLEND (Yumuak Harmanlama)...............................................119
3.2.2.5.EDGE CHAMFER (Kenar Pah)............................................................119
3.2.2.HOLLOW (Oyuk).......................................................................................120
3.2.2.7.THREAD (Vida).......................................................................................121
3.2.2.8.INSTANCE FEATURE (rnek Unsur).................................................123
3.2.2.9.SEW (Diki)...............................................................................................126
3.2.2.10.SMPLFY BODY (Gvdeyi basitletir)................................................126
3.2.2.11.WRAP GEOMETRY (Sarmalama Geometrisi)..................................127
3.2.2.12.OFFSET FACE (Yzey Kaydrma)......................................................128
3.2.2.13.SCALE BODY (Gvdeyi leklendir).................................................129
3.2.2.14.TRIM BODY (Gvdeyi Buda)..............................................................131
3.2.2.15.SPLT BODY (Gvdeyi Ayr)...............................................................133
3.2.2.16.UNITE (Birletir)....................................................................................134
3.2.2.17. SUBTRACT (kar)..............................................................................134
3.2.2.18.INTERSECT (Kesiim)..........................................................................135
3.2.2.19.PROMOTE BODY (Gvdeyi Ykselt).................................................135

III

3.2.3. EDT FEATURE (Unsur Dzenleme).....................................................................135
3.2.3.1.EDT POSTONNG DIMENSION (Konumlama lsn Dzelt)..136
3.2.3.2.MOVE FEATURE (Unsuru Ta)..............................................................137
3.2.3.3.REORDER FEATURE (Unsurlar Yeniden Srala)................................138
3.2.3.4.REPLACE FEATURES (Unsurlar Yeniden Konumlandr)..................139
3.2.3.5.SUPPRESS FEATURES (Unsuru Gsterme)...........................................139
3.2.3.6.UNSUPPRESS FEATURE (Unsur Gster)...............................................139
3.2.3.7.REMOVE PARAMETERS (Parametreleri Kaldr).................................139
3.2.3.8.DELAYED UPDATE ON EDT (Gncellemeyi Geciktirme)..................139
3.2.3.9.FEATURE PLAYBACK (Unsur uygulamasn Gster)...........................140

BLM 4 YZEY MODELLEME

4.YZEY MODELLEME..................................................................................................141
4.1. YZEY MODELLEME AYARLARI........................................................................142
4.2. YZEY MODELLEME KOMUTLARI....................................................................143
4.2.1. FREE FORM FEATURE.........................................................................145
4.2.1.1. THROUGH POINTS ve FROM POLES .............................................146
4.2.1.2. FROM PONT CLOUD ........................................................................148
4.2.1.3. RULED..................................................................................................149
4.2.1.4. THROUGH CURVES............................................................................153
4.2.1.5. THROUGH CURVES MESH...............................................................155
4.2.1.6. SWEPT.........................................................................................................157
4.2.1.7. SECTION BODY...............................................................................160
4.2.1.8. BRIDGE.............................................................................................161
4.2.1.9. N-SIDED SURFACE............................................................................164
4.2.1.10. EXTENSION...........................................................................................166
4.2.1.10. LAW EXTENSION ( Kenar Uzatma)...........................................168
4.2.1.12. ENLARGE............................................................................................................169
4.2.1.13. OFFSET SURFACE............................................................................................170
4.2.1.14. QULT (Yorgan Yzey)........................................................................................171
4.2.1.15. TRIMMED SHEET.............................................................................................173
4.2.1.16. FILLET SURFACE...................................................................................174
4.2.1.17. MIDSURFACE.........................................................................................175
4.2.2. EDIT FREE FROM FEATURE ...............................................................................177
4.2.2.1. MOVE DEFINING POINTS ve MOVE POLES .....................................179
4.2.2.2. ISOPARAMETRIC TRIM/DIVIDE ....................................................183
4.2.2.3. SHEET BOUNDARY ............................................................................184
4.2.2.4. CHANGE DEGREE ..............................................................................186
4.2.2.5. CHANGE STIFFNESS...........................................................................186
4.2.2.6. CHANGE EDGE.....................................................................................187
4.2.2.7. REVERSE NORMAL............................................................................188

BLM 5 ASSEMBLY

5.1. ASSEMBLY (Montaj).................................................................................................189
5.1.1. ASSEMBLY'NIN CERG..........................................................191
5.1.2.ASEMBLY NAVGATOR.......................................................................................191
IV
5.1.3. ADD EXSTHNG COMPENENT....................................................................192
5.1.4 MATE COMPENENT (PARA LKLENDRME)....................................194
5.1.5.REPOSTON COMPONENT (Paray yeniden konumlandrma)................195

BLM 6 DRAFTING (Teknik resim izimi)

6.1. DRAFTING KOMUTLARI..................................................................................198
6.1.1. NEW DRAWING (Yeni izim)..........................................................................198
6.1.2. ADD VIEW TO DRAWING (izime grn ekleme)..................................200
6.1.2.1. IMPORT VIEW (Grn ithali).......................................................201
6.1.2.2. ORTOGRAPHIC VIEW (Dik grn)............................................202
6.1.2.3. AUXILIARY VIEW (Yardmc grn)..........................................203
6.1.2.4. DETAIL VIEW (Detayl grn)......................................................203
6.1.2.6. SIMPLE SECTION CUT (Basit kesit alma).....................................204
6.1.2.6. STEPPED SECTION CUT (kademeli kesit alma)...........................205
6.1.2.7. HALF SECTION CUT (Yarm kesit alma).......................................206
6.1.2.8. REVOLVED SECTION CUT (Dndrlm kesit)........................207
6.1.2.9. UNFOLDED SECTION CUT (Anm yapmadan kesit alma).......208
6.1.2.10. SIMPLE STEPPED SECTION CUT FROM PICTORIAL VIEW(Resim
grnnden basit kademeli kesit alma)..................................................209
6.1.2.11.HALF SECTIONCUTFROM PICTORIAL VIEW(Resim grnnden
yarm kesit alma).............................................................................................210
6.1.3.UPDATE VIEWS ( Grnleri gncelle)...........................................................211
6.1.4. ALIGN VIEW (Grnleri Hizalama)..........................................................211
6.1.5. DEFINE VIEW BOUNDARY (Grn snrn tanmla)............................213
6.1.6. EDIT VIEW (Grn dzelt).......................................................................214
6.1.7. DIMENSION (llendirme)...........................................................................215
6.1.9. ANNOTATION EDITOR (Ek editr)...........................................................218
6.1.10. UTILITY SYMBOLS (Semboller).................................................................220
6. 1.11. SYMBOLS...............................................................................................................222
6.1.12. USER-DEFINED SYMBOL (Kullancnn tanmlad sembol)................223
6.1.13. CROSSHATCHING (Tarama)......................................................................225
6.1.14. VIEW DISPLAY PREFERENCES (Grn tercihleri)...........................226
6.1.16. SECTION LINE DISPLAY (Kesit dorusunu gster)................................228
SONU.........................................................................................................................229
KAYNAKLAR.............................................................................................................230
ZGEM.................................................................................................................231

V
2
BLM 1

1.1 TEL KAFES MODELLEME (WIREFRAME)
Unigraphics 4 ana modelleme tekniini ayn ortamda kullanacak biimde gelitirmitir. Bu
modelleme teknikleri; TEL KAFES MODELLEME (wireframe), KATI MODELLEME (solid),
YZEY MODELLEME (free form), ve PARAMETRK (sketch) MODELLEMEDR.
Telkafes modelleme yapabilmek iin; UNIGRAPHICS ile almaya balamadan nce
mutlaka FILE mensnden New seenei ile yeni bir alma dosyas alr ve buradaki UNTS
blmnden NCHES veya MLLMETERS l birimlerinden biri seilir.

ekil 1.1 Dosya al

Program altrldktan sonra application mensnden MODELLNG tool u (Ctrl+M)
seilir.

ekil.3.2 Modellemeye Gei
3
1.1 CURVE KOMUTLARI
Curve seenei ile doru, yay, ember, nokta, dikdrtgen vb. komutlara ulalabilir.

ekil.3.3 Curve konlar

Modelleme komutlarna INSERT mens altndan da ulalabilir.

1.1.1 Basic Curve: Komut seildiinde ekrana aadaki komut penceresi gelir. Bu komut
sayesinde izgi (line), yay (arc), daire (Circle), rads (filet), budama (trim), dzeltme (edit curve)
ilemlerini gerekletirir.

ekil 1.4 Basic Curves Dialog Mens

String Mode (zincirleme izgi): Seili ise zincirleme eklinde izgi izilir, yani ilk izgi izildikten
sonra ikinci izgi birincinin biti noktasndan balar.

Unbounded (snrlanmam): Seili durumda iken herhangi bir yntem ile izilen doru grafik
ekran snrlarna kadar otomatik olarak geniler.
Trim (budama)
Line (izgi)
Arc (yay)
Circle (daire)
Fillet (kavis)
Edit Curve (eri
parametrelerinin
dzeltilmesi)
Nesne kenetleme
noktalar
4
Break string (oklu dorudan k): Seili durumda iken ard arda izgi izme ilemini sonlandrr.

Lock mode: izgiye parelellik ve diklik gibi kstlamalar getirir.

Paralel to: izginin istenilen eksen dorultusunda izilmesini salar.

Paralel at distance from: Bu komut basit ofset ileminde kullanlr orijinal ve new olmak zere
iki seenekten oluur. Orjinal seildiinde girdiimiz deer kadar ilk eriye gre eriler oluur.
New seildiinde ise eri seilip ofset mesafesi girildikten sonra oluan eri baz alnarak ofset
oluturulur.

Angle Increment: izilen izgilerin belirtilen a ve katlarnda izilmesini salar.

1.1.1.1 Line : Doru izmek iin kullanlan komuttur.belirtilen noktalar arasnda doru
izmeye yarar. Komut altrldnda ekrana aadaki dialog kutusu gelir.

ekil 1.5 Line Dialog Mens
Kartezyen Koordinat sisteminde istenilen noktann koordinatlar XC,YC, ZC kutularna girilen
deerler dorultusunda doru izilir.
Polar Koordinat sisteminde dorunun boyu, as, paralel olaca doru ile arasndaki mesafe ile
ilgili parametreler girilebilir.

Length: Polar koordinat sisteminde izgi boyunun girilecei ekran .

Angle: Polar koordinat sisteminde izginin X eksenei ile yaptn ann girilecei
ekran.
rnek : ekil 1.5 deki izimi yapabilmek iin u sra izlenir.

ekil 1.6 Curve rnei
X:0
Y:0
X:30
Y:0
X:0
Y:30
A:180
Boy:10
5
ncelikle basic curve dialog mens alarak line komutu altrlr. Kartezyen koordinat
deerleri sfr girilerek izimin balang noktas WCS orijin noktas kabul edilir. Kartezyen
koordinat dialog kutusundan X deeri 30, Y deeri 0 girilir. Delta aktif hale getirilir ve X deeri 0,
Y deeri 30 girilir. Dier yntem olarak polar koordinat dialog kutusu yerine a 180, boy 10
deerleri girilir ve son olarak katezyen koordinat dialog kutusuna X, Y, Z, 0 girilerek izim
tamamlanr.

NESNE KENETLEME MODLARI
Infer : izgilerin, erilerin, kat, yzey kenarlarnn son, orta, kontrol, teet noktalarnn
yakalanmasn salar. Birok fonksiyonu ieren ok kullanl bir komuttur.

Cursor Location : Ekranda iaretlenen serbest noktalar yakalar.

Existing Point : Ekranda varolan noktalar yakalar.

End Point : izgi eri ve kenarlarn son noktalarn yakalar.

Control Point : izgilerde orta ve son noktalar, splinelarda ise control noktalarnn
yakalanmasn salar.

ntersection Point : Kesiim noktalarn yakalar. ekillerin st ste kesimesi nemli
deildir, uzayda herhangi bir yerde kesise bile bu noktalar yakalar.

Arc/Elipse/Center : Yay veya elipsin merkezini yakalamaya yarar.

Quadrant Point : Yay veya elipsin eyrek noktalarn yakalamaya yarar.

Select Face : Balang noktas belli olan ve seilecek yzeyin normali dorultusunda
dorular oluturmada kullanlr.
Point Subfunction : Nokta alt mensne giri salar. Bu men koordinat sistemi ve ekran
zerinde dier objelerin son, orta, kontrol vb. noktalarnn yakalanmas gibi nesne kenetleme
modlarn iinde barndran komple bir mendr.

Angle On Arc/Elipse : daire, yay ve elipslerin zerinde, a girilerek istenen noktadan
yakalamay salar.

1.1.1.2 Arc : Yar ap bilinen ve iki noktadan geen veya merkezi bilinen ve iki noktadan
geen yay paralarn izilmesini salar.
6
1. Kartezyen koordinat dialog kutucuklarn kullanarak balang noktasnn, yarapnn, apnn,
balang ve biti alarnn girilmesi suretiyle yay izimi.

ekil 1.7 Arc Koordinat Kutucuklar

2. Balang noktas, biti noktas ve yay zerindeki herhangi bir nokta yardm ile yay izme.
1. Merkezi, balang noktas, biti noktas verilerek yay izimi.

ekil 1.8 Arc dialog mens
Full circle seili drumda ise yay paralarn daireye tamamlar.

ki nokta belirtildikten sonra o noktalardan geecek uygun yay parasn
dier noktay tanmlamadan oluturur.

ekil 1.9 Arc rnei
Yar ap
ap
Ba. As
Biti
As
Kartezyen Koordinat Noktalar
Merkez noktas
Biti noktas
Balang noktas
7

ekil 1.10 Arc rnei

Yukardaki ekili izmek iin kartezyen koordinat dialog kutucuklarna yayn merkez
noktas olan 0,0,0 deerleri, yayn yarap 20 ve balang noktas 0 ve biti noktas 45 derece
girilerek oluturulur.

ekil 1.11 Arc rnei

1.1.1.3 Circle: ember oluturmak iin kullanlan komuttur. eit ember izme yntemi
vardr.

1- Kartezyen koordinat dialog kutusuna emberin merkezi, yarap veya ap girilerek ember
izme.

2- Merkez noktas, yar ap belirtmede kullanlan ekran zerinde bir nokta.

3- Merkez noktas ve dairenin teet olmas istenen eri.
Komut penceresi aadaki gibidir.
Balang noktas
Biti noktas
Yaya teet olan nokta
8

ekil 1.12 Circle Dialog Penceresi

Multiple Positions : Ayn emberin birden fazla izimini salar, ayn zellikte emberler izmek
iin kolay bir seenektir

ekil 1.13 Circle Koordinat Kutucuklar

ekil 1.14 ember rnekleri

ap
Merkez noktas
Merkez nokta, girilen yarap ve ap deeri
Merkez nokta, ekran zerinde belirtilen nokta.
Merkez noktas
Merkez Nokta emberin teet olmas
belirtilen eri
9
1.1.1.4 Fillet: Erilerin kelerinde yuvarlatma yapmaya yarar. Komuta girildiinde aadaki
men gelir.

ekil 1.15 Fillet Dialog Penceresi

nherit : ekranda daha nceden yaplm olan yayn yarapn renmemize yarar.

Trim First Curve: Seilen birinci izgiyi budama.

Trim Second Curve: Seilen ikinci izgiyi budama.

Trim Third Curve: Seilen nc izgiyi budama.

Point Constructor: Bu seenek nokta seim mensne geii salar. Seilen noktalardan teet
geen yaylar izer.

Simple Fillet: Belirtilen radius miktarnda yuvatlatma yapar. Seme ileminde imle erilerin
ke noktasnda olmaldr.

2 Curve fillet: Seilen iki erinin kelerine belirtilen radius miktarnda yuvarlatma yapar.
Seim srasnda dikkat edilmesi gereken nokta saat ibresinin tersi ynnde seim yaplmaldr.

3 Curve Filet : Seilen eriye teet olan yuvarlatmalar yapar.
10

ekil 1.16 Fillet rnekleri

1.1.1.5 Trim: Kesien erilerde gerek duyulmayan ksmlarn budanmasnda kullanlan
komuttur. Komuta girildiinde aadaki men ekrana gelir.

ekil 1.17 Dialog Penceresi

Selection Steps: Seim basamaklarnn bulunduu blm.

First Bounding Object: Birinci snr eri seimi.

Second Bounding Object: kinci snr eri seimi.
11
Vector Direction: Farkl dzlemlerde kesimeyen curvelerin trim operasyonlarnda kullanlr.
Eer farkl dzlemlerde kesimeyen eriler zerinde trim operasyonu uygulanacaksa method to
find intersection mens altndaki Along a Vector seenei seilmelidir.
String to Trim: Budanacak olan eri seimi.

Seili olduu durumda selection step blmndeki ilem basamaklar otomatik
olarak ilerler.

Along Screen Normal: Seilen vektr Dorultusunda budama ilemini yapar.

Bu kutucuk iaretli olduunda yaplan eriler zerindeki
deiiklikler buna bal dier erilerde de gerekleir. Yani aadaki rnekte olduu gibi 1 nolu
Filter: Detayl seimin yapld komuttur.
Trim/Extend: Uzatma ilemleri ve ayarlar yaplr.
Method to Find Intersections: Trim yaplacak eriler arasndaki
kesiim ynteminin belirlendii mendr.
Shortest 3D Distance: 3 boyutlu dzlemde en ksa noktadan
kesiim noktasn hesaplar.
Along a Vector: Kesiim noktalarn grn normaline gre
ayarlar.
Use Inferred Intersections: Snrlayc nesnenin budanacak
izgiyi birka noktada kestii durumlarda kullanlr.
Trim Bounding Objects: Snrlayc erinin de ularn budar.
Spline Extension: Splinelar zerinde budama veya uzatma
ayarlarnn yapld blmdr.
Natural: Serbest, doal formunda.
Linear: Dorusal.
Circular: Dairesel.
None: Tanmsz olarak budama yada uzatma.
12
eri baka bir yere tandnda buna bal olarak ta extend yaplm dier erilerde 1. eriye gre
ekil alrlar.

ekil 1.18 Trim rnei

Bu kutucuk iaretli olduunda uygulamadan nce tasarmcnn onay
alnr.

ekil 1.19 Trim rnei

ekil 1.20 Trim rnei

Input Curves: Input curves seenei trim sonucu oluan
ekillerin nereye konacan belirler.
Retain: Eriler ekranda kalr.
Blank: Eriler blanka atlrlar.
Delete: Eriler silinirler.
Replace: Eriler eski yerlerine konulurlar.
1.eri
13

ekil 1.21 Trim rnei

Yukardaki ekil 1.21deki rnei yapabilmek iin u sra izlenir.

Trim komutuna girilir. Birinci snr iin 1nolu izgi, ikinci snr iin 5 nolu izgi
seilir ve budanacak ksm olarak 3 ve 2 nolu izgiler seilir. Birinci snr iin 5nolu
izgi, ikinci snr iin 6 nolu izgi seilir ve budanacak ksm olarak 2 nolu izgi seilir.
Birinci snr iin 3 nolu izgi, ikinci snr enterle geilir ve budanacak ksm olarak
5 nolu izginin budanacak ksm seilir. Birinci snr iin 3 nolu izgi, ikinci snr enterle
geilir ve budanacak ksm olarak 6 nolu izginin budanacak ksm seilir. Birinci snr
iin 5 nolu izgi, ikinci snr enterle geilir ve budanacak ksm olarak 4 nolu izginin
budanacak ksm seilir. Birinci snr iin 6 nolu izgi, ikinci snr enterle geilir ve
budanacak ksm olarak 3 nolu izginin budanacak ksm seilir. Birinci snr iin 2 nolu izgi,
ikinci snr enterle geilir ve budanacak ksm olarak 7 nolu izginin budanacak ksm
seilir.

1.1.1.6 Edit Curve Parametres : Erileri dzeltme ileminde kullanlan komuttur. Komut
altrldnda aadaki men ekrana gelir.

14

ekil 1.22 Edit Curve Parametres Komut Penceresi

1.1.2 Spline: Spile oluturma komutudur. Komut altrldnda aadaki men ekrana gelir.

ekil 1.23 Spline Komut Penceresi

1.1.2.1 By Poles: Bu seenek ile belirlenen kutup noktalar yardmyla spline izilmesi salanr.
Edit Arc/Circle By:Bu blmde yay veya dairelerin
dzeltilme yntemi belirlenir.

Parameters:Yaya veya daireler parametrik olarak
dzeltilirler.

Dragging: Yaya veya daireler mause yardmyla
sriklemek suretiyle dzltilirler.
Complement Arc:Bu komut yaylar tamalar.

Display Orginal Spline:Dzeltilme ilemlerinde orijinal
splinenn grlp grlmemesi dzenlenir.

Edit Associative Curve:Dzeltilme ilemlerinden dier
erilerin etkilenip etkilenmeyacei belirlenir.

By Parameter:Dzeltilme ilemlerinden dier erilerde
etkilenir.

As Orginal: Dzeltilme ilemlerinden sadece dzeltilen
eri etkilenir.
15

ekil 1.24 Spline By Poles Komut Penceresi

Curve type:Oluturulacak olan splinenn derecesini belirler.

Multiple segments: Spilenn derecesini kendimiz belirlememiz iin kullanlan komuttur. Dikkat
edilmesi gereken, nokta saysnn spilenn derecesinden bir veya daha fazla olmasdr. rnek olarak
3 nokta belirtilip 4. dereceden spile oluturulamaz.

Closed Curve: Kutucu iaretlediinde spilen kapatlr.

Single segments: Bu seenek seildiinde izilen splinenn drecesi belirlenemez splinenn
derecesi otamatik olarak seilen nokta saysnn 1 eksii olur ve bu seenekte kapal splinelar
oluturulamaz.

Points from file: Bu seenek ile daha nceden x,y,z koordinatlar belirlenmi noktalar kmesi point
dosyas olarak arlmak suretiyle spline oluturulabilir.

1.1.2.2 Through Points: Through Points seenei ile izilen Spilelar verilen noktalardan geer.
Komut altrldnda aadaki men ekrana gelir. Burada ki seenekler kutup noktalarn
tanmlayp spline oluturmada ki seenekler ile ayndr.

ekil 1.25 Spline Through Points Komut Penceresi
16
Bu mendeki genel ayarlar yapldktan sonra Splinen tanmlayacak noktalar belirtmek iin
aadaki men ekrana gelir.

ekil 1.26 Spline Komut Penceresi

Chain from All : Balang ve biti noktas seilir dier noktalar otomatik olarak seilir.

Chain within Rectangle: Belirlediimiz drtgenin iinde kalan noktalarn daha sonra balang ve
biti noktalarnn belitilmesi ile spline izimidir.

Chain within Polygon: Ekran da bulunan noktalarn bizm belirlediimiz bir ok ile seilmesi ve
bala kmesinin bir okgen ile seilmesi ve yaratlacak olan splinenn balang ve biti
noktalarnn belirlenmesiyle spline izimidir.

ekil 1.27 Chain within polygon rnei

Point Constructor : Spline oluturabilmek iin gerekli noktalarn, nokta yakalama komutlaryla
veya noktalarn X-Y-Z koordinatlaryla belirlenmesiyle spline izimidir.

Through points mnsnde spline iin gerekli noktalar belirlendikten sonra karmza aadaki
men gelir.

17

ekil 1.28 Spline Through Points Komut Penceresi

ekil 1.29 Assing Slope Komut Penceresi

Assing Curvatures: Splinenn eriliinin belirlendii mndr.
Assing Slopes:Bu seenek spline zerindeki noktalara
eim verebilmek iin kullanlr seenee girdiimizde
karmza aadaki mn gelir.

Slope method: bu blmde noktalara verilecek olan
alarn hangi yntemle belirlenecei seilir.
Automatic slope: Verilen noktalara gre eim otomatik
larak oluturulur.

Vector Component: Bir vektr tanmlayarak herhangi bir
noktadaki eim belirlenebilir.

Direction to point:Eim verilecek nokta ile tanmlanacak
baka bir noktay birbirine balayan hayali doruya gre
eim verilir.

Vector to point: Bir nceki seenek gibidir. Ancak
vektrn uzunluu etkisininbykl ile doru orantl
olacaktr.

Slope of Curve: Baka bir erinin eim deerini alr.

Angle: Eim a yardmyla belirlenir.
18

ekil 1.30 Assign Curvature Komut Penceresi

1.1.2.3 Fit: Fit seenei ile izilen splinelar verilen noktalara en uygun ve minumum dereceye
sahip Splinenn olumasn salar. Fit seenei ile spline olutururken sistem size ekranda
maksimum ve minimum kaklk miktarn bir mesajla bildirir ve maksimum kakln olduu
noktay krmz bir nokta ile iaretler.

Fit komutu seildiinde ekrana ekil 1.28de grlen nokta semek iin kullanlan pencere ekrana
gelir.

ekil 1.31 Spline Nokta Seme Penceresi

By Poles ve Through Pointsde olduu gibi Splinen tanmlayacak noktalar belirtilir ve ekrana
ekil 1.30daki men gelir.
Curvature method: Bu blmde splinea verilecek olan
eriliin hangi yntemle belirlenecei seilir.

Curvature of Curve: Splinenn herhangi bir noktadan
gei erilii baka bir eri (curve) yardmyla belirlenir.

Enter Radius: Splinenn herhangi bir noktadaki erilik
yarap rads miktar verilerek belirlenir.
19

ekil 1.32 Create Spline by Fit mens

Change Weights: Ekranda tanmlanan her noktann arl verilir.

ekil 1.33 Weight Komut Penceresi

ekil 1.34 Redisplay Komut Penceresi

1.1.2.4 Perpendicular to Planes: Bu seenek ile dzlemlere dzlemlere dik splinelar oluturulur.

ekil 1.35 Perpendicular to Planes rnei
By Tolerance: Belirtilen tolerans dahilinde spline
oluturulur.
By Segments:Seilen nokta saysn referans alarak spline
oluturulmasn salar.
By Template:bu seenek spline olutururken baka bir
eriyi referans almamz salar
Assing End Slopes: Bu seenek spline zerindeki
noktalara eim verebilmek iin kullanlr.Bu seenek
through Pointsde detayl bir ekilde anlatlmtr.
Bu komut kullanldktan sonra aadaki men ekrana
gelir.
Redisplay Points:Nokta seimi yaplr ve daha
sonra arlk verilir

20
1.1.3 Spline By Points: Spline oluturan noktalarda deiiklik yapabilmek iin kullanlan
komuttur. Komut altrldnda aadaki men ekrana gelir.

ekil 1.36 Spline by Point Komut Penceresi

Delete:Yanl bir nokta seildiinde silinmesini salar.

Point Options:Spline iziminde nokta yakalama komutlarn kullanmamz salar.

Curve type:Oluturulacak olan splinenn derecesini belirler.

Specify Degree: Oluturulacak olan splinenn derecesi belirlenebilir fakat seilen nokta says
belirlenen spline derecesinden fazla olamamaldr.

1.1.4 Spline By Poles: Spline oluturan kutup noktalar kullanlarak gerekli
deiikliklerin ve dzeltmelerin yapld mendr komuta girildiinde karmza aadaki men
gelir.

Create: Through points seeneinde olduu
gibi splinenn getii noktalar belirtilerek spline
izilmesini salar closed curve kotucuu aktif hale
getirilirse kapl splinelar izilebilir.

Assing slope/curvature:izilmi olan bir
splinenn seilen nokta zerindeki eimi ve
erilii belirlenir.

Edit points: izilmi olan bir splinenn
noktalarnn tanmasn salar.
21

ekil 1.37 by Poles Komut Penceresi

Spline erilerine zerindeki herhangi bir noktadan veya kutup noktalarndan verilen eim ve erilik
deerleri mause yardmyla srklemek suretiyle aadaki ekil 1.38 deki gibi verilir.

ekil 1.38 Spline by Poles rnei

1.1.5 Point: Nokta oluturma komutudur. Belirtilen koordinatlarda nokta oluturur. Komut
Create: by poles seeneinde olduu gibi
splinenn kutup noktalar belirtilerek spline
izilmesini salar closed curve kotucuu aktif
hale getirilirse kapl splinelar izilebilir.

Assing slope/curvature:izilmi olan bir
splinenn kutup noktalar zerindeki eimi ve
erilii belirlenir.

Edit points: izilmi olan bir splinenn
kutup noktalarnn tanmasn salar.
22

ekil 1.39 Point Constructor Mens

1.1.6 Point Set: Nokta kmeleri oluturmaya yarayan komuttur. Komut seildiinde aadaki
men gelir.

ekil 1.40 Point Set Komut Penceresi

1.1.6.1 Points On Curve: Seilen erilere nokta kmeleri oluturmada kullanlr.

Inferred Point: Kenetleme komutlarnn bulunduu
ksmdr.

Base Point: XC, YC ve ZC kutularndan koordinatlar
verilerek nokta oluturulabilir.

WCS:Dnya koordinat sistemine gre koordinatlar
girilir.

Absolute: Eklemeli koordinat sistemi.
23

ekil 1.41 Points On Curve Komut Penceresi

Start Percentage: Eri zerinde balang yzdesi.

End Percentage: Eri zerinde biti yzdesi.

ekil 1.42 Equal Arc Length rnei

Equal Parametres: Seilen erilere eit asal aralkl noktalar oluturur.

ekil 1.43 Equal Parametres rnei

Geometric progression: Bu metod ile eriler zerine gitgide alan veya daralan noktalar
oluturulur. Bu alp kapanma deerini Ratio (oran) belirler; ratio deeri 1den byk ise gitgide
alan, 1den kk ise gitgide daralan noktalar oluturur.

ekil 1.44 Geometric Progression rnei
Spacing method: Oluturulacak noktalarn
dizililerini belirler. Aadaki menlerden oluur.

Equal Arc Lenght: Seilen erilere eit aralkl
istenen sayda noktalar oluturur.
Number Of Points: Oluturulacak nokta says.
24
Chordal Tolerance: Bu metod ile eriler zerine chordal tolerans miktarna gre noktalar
oluturulur. Chordal Tolerans Preferences; Modeling den ayarlanabilir. Komut altrldnda

ekil 1.45 Chordal Tolerance Penceresi

Incremental Arc Lenght: Bu metod ile eriler zerine ara uzunluunu kendimiz belirlediimiz
noktalar oluturulur. Komut altrldktan sonra aadaki men ekrana gelir.

ekil 1.46 Incremental Arc Lenght Komut Penceresi

ekil 3 .47 Incremental Arc Lenght rnei

1.1.6.2 Add Points to curve: Seilen erilere iaretlenen noktalardan
2 boyutlu izdm hesaplanr ve eriler zerine noktalar konulur.
Yandaki ekilde Arc Length uzunluu 5 verilmitir ve
noktalar arasndaki uzunluk 5 mm olmutur.
25

ekil 1.48 Add Points To Curve rnei

1.1.6.3 Point At Curve Percentage: Seilen erilerin uzunlklarnn
belirli yzdelerine noktalar konulur. ekil 1.47 bu komut ile ilgli uygulama grlmektedir.

ekil 1.49 Point At Curve Percentage rnei

1.1.6.4 Spline Define Points: Bu komut Spline tanmlama
noktalarna gerek birer nokta yerletirir. Bu noktalar spline tanmlarken belirtiimiz noktalardr.
ekil 1.47 bu komut ile ilgli uygulama grlmektedir.

ekil 1.50 Spline Defining Points rnei

1.1.6.5 Spline knot points: Dm noktalarna noktalar atar. Komut

26
ekil 1.51 Spline Knot Points Eri Seim Penceresi

ekil 1.52 Spline Knot Points rnei

1.1.6.6 Spline poles: Spline kutup noktalarna gerek noktalar oluturur.

ekil 1.53 Spline Poles Eri Seim Penceresi

ekil 1.54 Spline Poles rnei
1.1.6.7 Points on face: Bu komut yzeylerin U ve V parametreleri boyunca belirtilen sayda nokta
oluturur.

27

ekil 1.55 Points on face Komut Penceresi

ekil 1.56 Points on face rnei

1.1.6.8 Points at face Percantage: Yzeyin U ve V vektrleri boyunca belli yzdelerdeki
noktalarna nokta oluturmaya yarar. Komuta girildiinde karmza aadaki men gelir.

ekil 1.57 Points at face Percantage Komut Penceresi
Number of Points: U ve V dorultularnda
yaratlacak nokta says.
Dialog Points:Noktalarn yzey zerinde belirtilen
iki nokta arasnda olumasn salar bu noktalar
nokta yakalama komutlar yardmyla da seilebilir
seilen noktalarn aralarnda U ve V dorultular
mesafe fark olmaldr.

Percentages:Oluturulan noktalar yzeyin hangi
blgesinde balayp hangi blgesinde bitecei
Umin-Umax deerleri girilerek belirlenir.

Umin-Umax: U vektr dorultusunda noktalarn
balama ve biti yzdeleri.

Vmin-Vmax: V vektr dorultusunda noktalarn
balama ve biti yzdeleri.
28

ekil 1.58 Points at face Percantage rnei
1.1.6.9 Face (B-surface) Poles: Yzeyin kutuplarna nokta oluturmaya yarar. Komuta girildiinde

ekil 1.59 Face (B-surface) Poles Komut Penceresi

ekil 1.60 Face (B-surface) Poles rnei

1.1.7 Curve Chamfer: Erilerin kelerine pah krma komutudur. Komuta girirldiinde

ekil 1.61 Curve Chamfer Penceresi
29
1.1.7.1 Simple Chamfer: Belirtilen ofset mesafesinde pah krma ilemini yapar. Dikket edilmesi
gereken nokta imlecin pah krlmas istenen erilerin ke noktasnda olmasdr.olmasdr.
komuta girildiinde aadaki men ekrana gelir.

ekil 1.62 Simple Chamfer Dialog Kutusu

ekil 1.63 Simple Chamfer rnei

1.1.7.2 User-Defined Chamfer: Krlacak olan pah n a-kenar veya kenar-kenar llerinin
verildii komuttur. Komuta girildiinde aadaki menler ekrana gelir.

ekil 1.64 User-Defined Chamfer Penceresi
Automatic Trim: Kenarlar otomatik kendisi budar.
Manual Trim: Kenarlarn budama eklini kendimiz belirleriz.
No Trim: Kenarlara budama yapmaz.

30



ekil 1.67 Chamfer Offset1 Offset2 rnei
1.1.8 Rectangle: Dikdrtgen oluturma komutudur. Komuta girildiinde aadaki men
ekrana gelir.
Offset mesafesi ve a vererek pah krma yapar, ofset
Valuese tklanrsa ofset-off metoduyla pah krma yaplr.
User-Defined Chamfer da iki kenar seildikten sonra
pahn ierireye dorumu, yoksa darya dorumu
yneleceini belirtmek iin parann ierisinde, yada
darsnda bir yere Mouse ile tklanr.
31

ekil 1.68 Point Contructor Penceresi
Komuta girildiinde dikdrtgenin en alt ve en st noktalarnn koordinatlar girilir.

ekil 1.69 Rectangle rnei

1.1.9 Polygon: Kenar saysna gre okgen oluturma komutudur. okgenler ekilde
oluturulurlar. Bunlar kegenleri dairenin dna teet, kenar uzunluunu belirterek ve kegenleri
dairenin iine teet. Komuta girildiinde okgen ke saysn belirttiimiz aadaki men gelir.

ekil 1.70 Polygon Penceresi
Nesne kenetleme modlar
Kartezyen koordinat kutucuklar
32
Kegen says belirtildikten sonra okgen oluturma metodunu seebileceimiz men
ekrana gelir.

ekil 1.71 Polygon Komut Penceresi

ekil 1.73 nscribed Radius rnei

ekil 1.75 Side of Polygon rnei

Inscribed Radius: Kegenleri dairenin dna teet.
Side of Polygon: Kenar uzunluu belirterek.
Circumsribed Radius: Kegenleri dairenin dna teet.

3.72 Polygon Dialog Kutusu
33

ekil 1.77 Circumsribed Radius rnei

1.1.10 Ellipse: Elips izmek iin kullanlan komuttur. Komuta girildiinde ekrana elips
merkezine belirtmek iin aadaki men gelir.

3.78 Point Constructor Komut Penceresi
Yandaki mende elipsin merkez noktalar belirtilir.
34

3.79 Ellipse Komut Penceresi

3.80 Ellipse rnei
1.1.11 Parabola: Parabol oluturma komutudur. Komuta girildiinde Point Constructor (nokta
tanmlama) mens ekrana gelerek tepe noktas (vertex) girilmesi istenir daha sonra parabol
parametreleri girilir.

Semimajor: Byk eksen yar uzunluu.
Semiminor: Kk eksen yar uzunluu.
Start Angle: Elipsin balama as.
End Angle: Elipsin biti as.
Rotation Angle: Dndrme as
35

3.81 Parabola Komut Penceresi

ekil 1.82 Parabola rnei
1.1.12 Hyperbola: Hiperbol oluturan komuttur. Komuta girildiinde paraboldeki gibi
hiperbolun merkez noktas belirtilir.

3.83 Hyperbola Komut Penceresi

Focal Length:Paraboln odak noktasnn (Focus) tepe
noktasna (Vertex) olan uzakl,

Minimum DY: Parabolun odak noktas ile parabolun
negatif yndeki snr uzakl

Maximum DY: Parabolun odak noktas ile parabolun
pozitif yndeki snr uzakl

Rotation Angle: Dndrme as.
Semitransverse: Hiperboln merkez noktas ile tepe
noktas arasndaki mesafe

Semiconjugate: Yar birletirme deeri

Minimum DY: Hiperboln odak noktas ile Hiperboln
negatif yndeki snr uzakl

Maximum DY: Hiperboln odak noktas ile Hiperboln
pozitif yndeki snr uzakl

Rotation Angle: Dndrme as.
36

ekil 1.84 Hyperbola Deerleri

1.1.13 Genaral Conic: Noktalar yardm ile koni balantl eriler oluturmak iin kullanlr.
Komut altrldnda aadaki men akrana gelir.

ekil 1.85 Genaral Conc Penceresi

1.1.13.1 5 Points: 5 nokta girilerek koni erisi oluturmak iin kullanlr. Belirtilen noktalar
dairesel bir dorultu izlemelidir.

37

ekil 1.86 Point rnei

1.1.13.2 4 Points, 1 Slope: 4 nokta, 1 eim belirtilerek konik oluturulur. Komuta gildiinde ilk
olarak Point Constructor penceresi gelir ve ilk nokta oluturulur, daha sonra ekil 1.87deki men
ekrana gelir. Burada da eim belirtilir.

ekil 1.87 4 Points, 1 Slope Penceresi
Bu ilemlerden sonra nokta belirtilerek eri oluturulur.

Vector Components: X,Y ve Z koordinatlar girilerek son nokta belirtilir.

ekil 1.88 Vector Components Penceresi

Direction Point: Son nokta Point Constructor penceresi yardmyla belirtilir.
Slope of Curve: Eim baka bir eriden tanarak oluturulur.
38

ekil 1.89 Slope Penceresi
Angle:Balang noktas koniin birinci noktas olan vektre a verilmek suretiyle eim verilir.

ekil 1.90 Angle Penceresi
1.1.13.3 3 Points, 2 Slope: 3 nokta ve 2 eim belirtilerek konik oluturulur, bu komuta girildiinde
ilk nokta belirtilir daha sonra gelen genaral conic mens ile gerekli eimler verilir.
1.1.13.4 3 Points, Anchor: 3 nokta Point Constructor mens ile belirtildikten sonra kesiim
noktas belirtilerek koniin konumu tespit edilir.

ekil 1.91 Point Anchor rnei
1.1.13.5 2 Points, Anchor, Rho: Bu yntem ile 2 nokta, ve bir dayanak (Anchor) noktasnn
belirlenmesinin dnda deiken bir katsay (Rho) kullanlarak konik oluturma yntemidir bu
yntemde nokta yakalama komutlar (point Constructor) ile koniin balang biti ve dayanak
noktas belirlendikten sonra aadaki men ekrana gelir.

ekil 1.92 2 Points, Anchor, Rho Penceresi
Girilen Rho deerine gre eitli konikler elde edilebilir.
Rho < 1/2, ise ellipse yaratlr
39
Rho = 1/2, ise parabola yaratlr
Rho > 1/2, ise hyperbola yaratlr

1.1.13.6 Coefficients: Bu komut ile yaratlacak olan koniin matematiksel olarak denklemi
bilindii durumlarda konik yaratlabilir komuta girildiinde aadaki pencere ekrana gelir
gerekli deerler girilerek izim yaplr.

Ax
2
+ Bxy + Cy
2
+ Dx + Ey + F = 0

ekil 1.93 Coefficients Penceresi

3-1-13-7 2 Points, 2 Slope, Rho: Bu yntem ile ilk olarak birinci nokta daha sonra ilk eim,
ikinci nokta ve son eim beliritilir ve ardndan grntlenen pencereye Rho deeri
girilerek eri oluturulur.

1.1.14 Helix : Helis oluturma komutudur. Komut altrldnda aadaki men ekrana
gelir.
40
ekil 1.94 Helix Komut Penceresi
Define Orientation:Helisin izilecei eksen belirlenir, izilecek olan helis eksen belirtilmedii
taktirde Z ekseninde oluur komuta girildiinde aadaki men ekrana gelir.

ekil 1.95 Define Orientation Penceresi
Point Constructor: Helisin izilecei nokta nokta yakalama komutlar ile belirlenir, izilecek
olan helis konum belirtilmedii taktirde 0.0.0 noktasnda oluur.

ekil 1.96 Use Law Penceresi

Number of Turns: Helisin dn saysdr ve sfrdan
byk bir deer verilmelidir.
Pitch:Helisin tam bir tur sonunda ilerliyecei mesafe.
Use law: Helisin yar ap farkl bir eri ile
ilikilendirilebilir.
Enter Radius:Helisin sabit bir yarapta yaratlmas.
Radius:Helisin yarap.
Turn Diretion: Helisin dnme yn.
Right Hand: Sa helis.
Left Hand: Sol helis.
Eer Radius Method seenei Use Law olarak
iaretlenirse zel helislerin oluturulaca Use Law
penceresi ekrana gelir.

41

ekil 1.97 Helix Uygulamas

1.1.15 Offset: Erilerin belirtilen mesafe ve dorultuda ayn dzlemde teler. Komuta
girildiinde kaydrlacak olan eri seimi iin ekil 1.98deki men gelir.
42

ekil 1.98 Offset Penceresi
ekil 1.99 Offset Dialog Kutusu
Draft Height: Draft yntemiyle ykseklik miktar belirlenir.
Draft Angle: Draft yntemiyle a miktar belirlenir.
Trim:Ofseti alnan kapal erileri kelerini dzenlemede kullanlr.
None: Ofseti alnan kapal erilerinin kenarlar dzenlenmez kenarlar ak kalr.
Extended Tangents: Ofseti alnan kapal erilerinin kenarlar budanarak yada uzatlarak
kapatlr.
Fillet: Ofseti alnan kapal erilerinin kenarlarna teleme miktar kadar rads krlr.
Reverse Direction telenme dorultusunu deitirir.
Yandaki menden kaydrlacak olan eri
seildikten sonra aadaki l parametrelerini
ieren men ekrana gelir.
Tolerans deeri
Oluturulacak kopya says
Orijinal eri ile balant oluturur.
Offset erisinin ekranda kalmas yada
blanke gitmesini ayarlamak iin kullanlr
43
Offset By:teleme ynteminin belirlendii komuttur.
Distance: Erileri istenen l deeri ve ada bulunduklar dzlemde teler.
Draft: Eriler istenen ykseklikte ve istenen ada bulunduklar dzleme paralel dier
dzlemlere telenirler.

ekil 1.100 Offset Uygulamalar

1.1.16 Law Control: Deiken mesafeli telemede kullanlr. Komut altrldnda aadaki
men ekrana gelir.

ekil 1.101 Law Control Penceresi
Constant: teleme ilemi sabit bir deerde yaplr. Komuta girildiinde aadaki men ekrana
gelir.

ekil 1.102 Law Controlled Dialog Kutusu
44

ekil 1.103 Law Control rnei

Linear: Dorusal teleme yapar. telenecek erinin balang ve biti deerleri verilir. Komuta
girildiinde aadaki men ekrana gelir.

ekil 1.104 Linear Penceresi

Cubic: telenecek eri spline zellii kazanarak linear telenir. Komuta girildiinde aadaki
men ekrana gelir.

ekil 1.105 Law Control Dialog Kutusu
45

ekil 1.105 Cubic Uygulamas

Values Along Spine Linear : telenecek erinin zerindeki her noktadan dorusal olarak teleme
imkan salar. Komuta girildiinde aadaki men ekrana gelir.

ekil 1.106 Values Along Spine Linear Penceresi

Values Along Spine Cubic: telenecek erinin zerindeki her noktadan kbik olarak teleme
imkana salar.
By Law Curve:Yaratlacak olan offset erisi baka bir eri baz alnarak yaratlr.

1.1.17 Biridge: Eriler arasnda kpr kurmak iin kullanlr. boyutlu tasarmlarda
yzeyleri birbirine balamak iin bu komut kullanlarak eriler oluturulur. Komut altrldnda
46
Selection Step: Eri seme kutucuklar

Firt Curve:Kpr ile balanacak olan birinci
eri seilir.
Second Curve:Kpr ile balanacak olan ikinci
eri seilir.
Reference Shape Curve:Kpr erisi
olutururken herhengi bir eri referans alnarak
kpr erisi oluturulur.
Filter:Filtreme zellikleri kulanlabilir.
Continuity Method:Erileri birbirine balayan
erinin sreklilii belirlenir.
Tangent: ki eri ile bridge erisi arasnda ki
sreklilik tanjant eklinde oluur.
Tangent Magnitude:ki eri arasndaki boyu ayr
ayr ayarlayabiliriz.
First Curve:Birinci eri iin byklk belirlenir.
47
Second Curve:kinci eri iin byklk belirlenir.
Shape Control:Bu blmde iki eriyi birletirmek baz alnan erinin hangi noktalarnn dikkate
alnaca belirlenir.
End Points:Erinin son noktalar.
Peak Points: Erinin en yksek noktalar.
Conic:bu seenek seilirse eriler aras gei konik bir gei olur.
Curvature:ki eri arasna biridge erisi oluturulursa curvature seenei iki erinin de eimini
alr. Komut altrldnda aadaki men aktif olur.

ekil 1.108 Bridge Uygulamas
1.1.18 Simfly: Basitletirme ilemidir. Kullanl amac, tasarm esnasnda splinelar yay ve
eri gibi llebilir ekillere getirmek iin kullanlr. Komut altrldnda aadaki men ekrana
gelir.

ekil 1.109 Smfly Penceresi
Maintain:Yay ve izgi gibi paralara ayrlan eriler ekranda yay ve izgilerle akk ekilde
dururlar
Start / End Location: Erilerin balang ve biti
noktalar ayarlanr.
Specify Location: Bizim belirlediimiz noktalar
erinin balang noktasdr.
Reverse Direction:Oluan erinin alternatifini alr.
48
Delete: Yay ve izgi gibi paralara ayrlan eriler silinirler.
Blank: Yay ve izgi gibi paralara ayrlan eriler arka sayfaya (blank) atlrlar.
1.1.19 Join: Birden fazla eri, yay veya splinen birletirmek iin kullanlr. Komut

ekil 1.110 Join Curves Penceresi
Resulting Curve Type: Yaratlacak eri tipi belirlenir.
Polynominal: Yeni oluturulacak olan eri orijinal formundan uzaklar.
Polynominal: Polynominal form da oluturulan eriler orjinal erinin formundan uzaklarlar.
General Spline: Orijinal erinin tm noktalarn tamam ile koruyarak yeni bir spline yaratlr.
Associative Output: Oluturulan yeni eri orijinal eri ile ilikilendirilir.
Input Curves: Orjinal eri blanke atlr, Retain ile ekranda kalr.

1.1.20 Projects Curve: Erilerin noktalarn veya sketchlerin yzey zerine izdmn
oluturmak iin kullanlr. Komutun alma ekli ilk olarak eri seilir daha sonra izdm
edilecek yzey veya dzlem seilir. Komuta girildiinde aadaki men ekrana gelir.
49

ekil 1.111 Projects Curve Penceresi
Direction Metod : zdm yntemleri.

Along Face Normals:Erilerin izdmleri yzey veya dzlemlerin normaline gre alnr.

ekil 1.112 Project Along Face Normals rnei
Curves/Points: zdm istenen eri seilir.
Filter : Filtreleme yntemleri.
Curve : Eriler.
Point : Noktalar.
Sketch : Sketchler.
Feature : Modeller.
Faces/ Planes: zdm dzlemi seilir.
Filter: Filtreleme yntemleri

Sheet Body : Sa metaller.
Face : Yzeyler.
Plane : Dzlemler.
Datum Plane : alma
dzlemleri
50
Toward a Point: Seilen erinin izdm belirli bir noktaya gre alnr.

ekil 1.113 Project Toward a Point rnei
Toward a Line : Seilen erinin izdm istenilen bir izgi doultusun da oluturulur.

ekil 1.114 Project Toward a Line rnei
Along Vector: Seilen eriler belirli bir vektr erisinde izdmleri alnr.

ekil 1.115 Along Vector rnei
Angle to Vector : Seilen erilerin izdmleri belirli bir vektr ve a altnda oluturulur.
51
ekil 1.116 Angle to Vector rnei

1.1.21 Combined Curve Projections : Birbirine paralel olmayan erilerin kesiim noktalarnda
eri oluturma ilemleri iin kullanlr. Komut altrldnda aadaki men ekrana gelir.

ekil 1.117 Combned Curve Projectons Penceresi
Selection Steps: lem basamaklar.
First Curve String: Birinci eri seilir.
Second Curve String: kinci eri seilir.
First Projection Vector : Birinci erinin dorultusu belirtilir.
Second Projection Vector: kinci erinin dorultusu belirtilir.
Filter: Filtreleme yntemleri.
Associative Output: Oluturulan eri orijinal eri ile ilikilendirilir.
Input Curves: zdm alnan erilerin ekranda m kalaca ya da blanke mi atlaca belirlenir.
52

ekil 1.118 Combned Curve Projectons Uygulamas
1.1.22 Intersection Curve: Birbiriyle kesien iki yzeyin kesiim noktalarndan geen eriyi
oluturmak iin kullanlr. Komutun ilem basamaklar; yzeyler seilir, seilen yzeyler OK ile
onaylanarak bu iki yzey arasndan geen geen eri oluturulmu olur. Komuta girildiinde

ekil 1.119 Intersecton Curve Penceresi
Selection Steps: Yzeylerin seildii blm.
Reuse Fist Set: Bu kutucuk iaretlendiinde birden fazla kesiim erisi elde edilebilir.
Associative Output: Oluturulan eri orijinal eri ile ilikilendirilir.
Filter: Filtreleme yntemleri.
53

ekil 1.120 Intersecton Curve rnei

1.1.23 Section Curve: Bu komut kat veya yzeyler zerinden kesit almak iin kullanlr.
Komuta girildiinde aadaki men ekrana gelir.

ekil 1.121 Secton Curve Penceresi

Planes Perpendicular To Curve: : Belirtilen erinin yzey zerine den normallerinden
faydalnarak kesit oluturur.
Objects to section:Kesit alnacak kat veya yzey seilir.
Section Plane:Kesit alnacak dzlem seilir.
Radial Axis:Kesit alnacak dzlem veya kat yzeyine uygun eksen seilir.
Select Planes: Belirli bir dzleme gre katnn
kesiim erisi karlr.
Paralel Planes: Belirlenen kat veya yzeye
paralel dzlemler oluturularak eriler kartlr.
Radial Planes: stenilen ada kesit dzlemleri
oluturularak eriler oluturulur.
54
Point on Reference Plane: Kesit alnacak dzlem veya kat yzeyi zerinde herhangi bir
nokta belkirlenir.
Curve or Edge: stenen eri veya kenar seilir.

Polynomial veya General Spline oluturulacak olan erilerin derecelerini belirler.

ekil 1.122 Section Curve rnei
1.1.24 Extact Curve: Kat modelin yzey erileri karmak iin kullanlan komuttur.

ekil 1.123 Extact Curve Penceresi
Join : Erilerin karakteristik zelliklerinin belirlendii
blmdr. No seenei ile oluturulacak eri dz veya
basit ekilli, zerinden geerken doru veya yay
karakteristliini bozmadan ve ortaya kan erileri
birletirmeden oluturma iin kullanlr.
55
Edge Curves: Yzeyin snr erileri zerinden eriler karlr.
Isoparametric Curves: Yzey zerinden belirtilen U-V dorultular boyunca adet ve yzdelik
deerler belirterek eriler karlr.

ekil 1.124 Isoparametric Curves penceresi
Constant U/ Constant V:U veya V dorultusu seimi yaplr.
Curve Cunt: karlacak eri says belirlenir.
Percentages:Yzeyin hangi blmleri arasndaki erilerin karlaca belirlenir.
Select New Face:Yeni yzey seimi yaplr.
Silhouette Curves : Grsel olarak parann o anki pozisyonu itibar ile snr izgilerinden siluet
karlr.
All in Work View: Kat modellerin ekranda grlen erilerini karr.
Isocline Curve: Para zerinden belirlenen dorultu boyunca istenen ada ister oklu ister tek
olarak eriler kartr.
Shodow Outline: Kat modellerin d kenarlarndaki erileri karr.

ekil 1.125 Extract Curve rnei
56
1.1.25 Offset In Face: Yzey zerindeki erilerin offset ilemlerini gerekletirmek iin
kullanlr. Komut girildiinde ilk olarak kopyalama yaplacak yzey seilir daha sonra yzey
zerindeki kopyalanacak eri seilir ve son olarak da offset mesafesi girilir. Komuta girildiinde
aadaki men ekrana gelir ve yzey ve eriler seilir.

ekil 1.126 Offset In Face Penceresi
1.1.26 Wrap/Unwrap Curve: Seilen erileri yzey zerine sarmak veya yzey zerine
sarlan erileri 2 boyutlu hale getirmek iin kullanlan komuttur. Komuta girildiinde aadaki
men ekrana gelir.

ekil 1.127 Wrap/Unwrap Curve Penceresi

Wrap Face: zerine sarm yaplacak olan silindir
veya konik yzey seilir.
Wrap Plane: Erilerin sarlaca veya iki boyutlu
hale getirilecei yzey veya alma dzlemi seilir
seilen bu yzeyler silindirik yzeylere teet olmaldr.
Curves: Sarlacak veya iki boyutlu hale getirilecek
dorular seilir.
Wrap:Eriler silindirik yzeyler zerine sarlr.
Unwrap:Eriler silindirik yzeyler zerinden iki
boyutlu dzlemlere tanrlar.
57
ekil 1.128 Wrap/Unwrap Curve Uygulamas
1.1.27 Plane: Dzlem tanmlama mensdr. Komuta girildiinde aadaki men ekrana
gelir.

ekil 1.129 Plane Penceresi

ekil 1.130 Principal Plane Penceresi

Existing Plane: Var olan dzlemin zerine yeni bir dzlem oluturulur.
Two Tangent Faces: Birbirine teet olan iki yzy seilerek dzlem oluturma.
Point, Tangent Faces: Model zerinde bir nokta ve o noktaya teet yzey seerek dzlem
oluturma.
Three Points: noktadan geen dzlem
tanmlama.

Two Lines: Belirlenen iki izgiye gre dzlem
oluturma.

Point, Perpendicular Curve: Bir eriye dik
belirlenen noktadan dzlem oluturma.

Plane of Curve: Erilerin oluturulduu WCS ye
gre dzlem oluturma.

Plane of WCS: X-Y dzlemine baz alarak gre
dzlem oluturur.

Plane of CSYS: Kayt edilmi olan bir WCS baz
alnarak dzlem oluturulur.

Principal Plane: WCSde istenilen dzlemde offset
mesafesi verilerek dzlem oluturma. Komuta
58
Coefficients: Matematiksel olarak denklemi bilinen durumlarda dzlem yaratlabilir. Komuta

ekil 1.131 Coefficients Penceresi

Perpendicular, Through Line:Seilen bir dzleme ve izgiye gre tanmlanan dzleme dik ve
izgi zerinde bir dzlem oluturur.

1.2. Edit Curve
Hatal veya eksik izilmi erileri dzeltmek iin kullanlan komuttur. Komut aadaki
menlerden oluur.

ekil 1.132 Edit Curve komutlar
1.2.2 Trim Curve: Erilerin budanmasn salar. Trim konusunda detayl olarak
anlatlmtr.
1.2.3 Trm Corner: Erilerin ke noktalarnn budanmasnda kullanlr. Dikkat edilmesi
gereken nokta imlecin trim yaplacak erilerin zerinde olmasdr. Komuta girildiinde aadaki
men ekrana gelir.

ekil 1.133 Trim Corner Penceresi

ekil 1.134 Trim Corner rnei
59
1.2.4 Divide Curve: Erilerin istenilen zellikte zde paralara blmek iin kullanlan

ekil 1.135 Divide Curve Penceresi
Equal Segments: Erileri eit paralara blmek iin kullanlan komuttur. Komuta girildiinde

ekil 1.136 Equal Segments Penceresi

Equel Parameter: Eriler asal aralklar eit paralara ayrlrlar.

Equal Arc Length: Eriler eit uzunluktaki paralara ayrlrlar.

Segments: Erilerin blnmesi istenen deer.

ekil 1.137 Equal Segments rnei
60
Segments by Bounding Objects: Snr erileri belirterek blme. lem sras ncelikle
blnecek eri ardndan birinci snr nesnesi ve ikinci snr nesnesi seilir. Komuta girildiinde
aadaki men ekrana gelir ve blnecek eri seilir.

ekil 1.138 Segments by Bounding Objects
Blnecek olan eri seimi tamamlandktan sonra aadaki men ekrana gelir. Bu mende

ekil 1.139 Segments by Bounding Objects

Point Constructor: Nokta yakalama komutlar kullanlarak snr eriler belirlenir.

Line Subfunction:izgiler yardmyla snr eriler belirlenir komuta girildiinde ekrana aadaki
men gelir.

ekil 1.140 Segments by Bounding Objects rnei
61

Input Arc Length Segments: stenilen yay uzunluu girilerek, erilerin blnmesi salanr.
Komuta girildiinde aadaki menler ekrana gelir.

ekil 1.141 Arc Length Penceresi
At Knotpoints: Bu komutla splinelar kutup noktalarndan blnrler. Komuta girildiinde ekrana
aadaki men gelir.

ekil 1.142 At Knotpoints Penceresi

By Number:Spline belirtilen say deerinde blnr.

All Knotpints: Spline kutup noktalarndan blnr.

At Corners: Splinelar dnm noktalar baz alnarak blnrler, komuta girildiinde ekrana
aadaki men gelir ve blnmek istenen splinenn seimi yaplr.

ekil 1.143 At Corners Penceresi

1.2.5 Edit Fillet: nceden izilmi kavislerde dzeltme yapmak iin kullanlan komuttur.

62

ekil 1.144 Edt Fllet Penceresi
Kavis budama trleri belirtildikten sonra aadaki dialog kutusu ekrana gelir.

ekil 1.145 Dzeltme Penceresi

1.2.6 Strentch Curve: Erileri istenilen noktalardan tutarak uzatma ilemi yapar. Komuta

ekil 1.146 Strentch Curve Penceresi

Automatic Trim: Otomatik budama yapar.

Manual Trim: Elle budama yapar.

No Trim: Budama yapmaz.
Radius: Kavis ls.

Modal: Tm kavis deerlerini ayn alr.

Fillet: Dzeltilmek istenen kavis deeri girilir.

New Center:Dzeltilmek istenen kavis iin nokta
yakalama komutlar yeni bir merkez belirlenir.
Delta XC, YC, ZC: Uzatma ilemi koordinat
noktalar girilerek gerekletirilir.
Reset Values: X-Y-Z deerlerini sfrlar.

Point to Point: mle yardmyla tklanan iki
nokta arasndaki uzaklk point to point
komutu kullanlarak belirlenir.

Undo:Yaplan ilemleri geri alr.
63

ekil 1.147 Strentch Curve rnei

1.2.7 Arc Length: Erilerin boy uzunluklarnn deitirilmesinde kullanlr. Komuta

ekil 1.148 Arc Length Penceresi
Natural:Spline karakterleri bozulmadan dzeltilirler.
Liner: Spline dzlemsel olarak dzeltilirler.
Circular: Spline dairesel olarak dzeltilirler.
Associative Output:Bu kutucuk iaretlendiinde oluturulan yeni eri zerinde tekrardan deiiklik
yapldnda ona bal dier erilerde deiiklie urar.
Input Curves:Eriler dzeltildikten sonra dier erinin nereye konaca belirlenir.
Retain:Eriler ekranda kalrlar.
Trim/Extend:Budama veya uzatma ilemlerinin
yapld blmdr.
Start:Eriler balang noktalarna gre uzatlr veya
budanrlar.
End: Eriler son noktalarna gre uzatlr veya
budanrlar.
Both: Eriler balang ve son noktalarndan eit
olarak uzatlr veya budanrlar.
Total: Eriler, girilen deer toplam lleri kabul
edilerek uzatlr veya budanrlar.
Incremental: Eriler, girilen deer toplam lleri
eklenerek veya karlarak uzatlr veya budanrlar.
Spline Extension: Slinelar zerinde yaplacak olan
Budama veya uzatma ilemlerinin yapld blmdr.
64
Blank:Eriler blanka atlrlar.
Delete:Eriler silinirler.
Replace: Eriler eski yerlerine konurlar.
Confirm Upon Apply: Bu kutucuk iaretlendiinde ve Apply ikonuna basldnda birkez daha
onaylama yaplmas istenir.

1. TRANSFORM : Transform mens erileri bir yerden bir yere tamak, dndrme ilemleri
yapmak, scale (lek) vermek, aynalama yapmak, dikdrtgensel ve dairesel oaltma yapmak vb.
operasyonlar yapmak iin kullanlan mendr. Transform mensne girince ekrana aadaki men
gelir.

ekil 1.149 Transform Seim Penceresi
Unigraphicste izimler zerinde ilem yapmak gerektiinde objeleri kolay ve detayl olarak
seebilmek iin yukardaki filtre mens kullanlr.

TYPE : Semek istenilen objenin seimini kolaylatrr. Komuta girildiinde aadaki men
ekrana gelir.
65

ekil 1.150 Obje Seim Penceresi

Color : Seilmek istenen objenin rengi belirtilerek obje seme yntemidir.

Layer : Katmanlar belirtilerek nesne seimi yaplr.
Other : Objelerin izgi ekillerini belirterek filtreleme yapan komuttur. Komuta girildiinde

ekil 1.151 Other Penceresi
66
Reset : Filtreleme ekillerini iptal eder.
Rectangular/Polygon Method : Ekranda dikdtgen oluturarak seim opsiyonlarn
gerekletirilmesini salar.

Select All : Ekrandaki btn nesnelerin seilmesini salar.
All But Selected : Ekranda seili olan nesnelerin dndaki nesneleri semek iin kullanlr.
Chain : Ekranda bulunan nesneleri zincirleme olarak seer.
Polygon : Ekranda okgen oluturarak nesne seimini gerekletirir.

67
TRANSFORM OPERASYONLARI

ekil 1.152 Transform Operasyon Komut Penceresi
Translate : Nesneleri bir yerden bir yere tamak iin kullanlr. Komuta girildiinde aadaki
men ekrana gelir.

ekil 1.153 Transform Tama Penceresi
To A Point : Nesne kenetleme modlar yardmyla tama yapmaya yarar.
Delta : X,Y,Z koordinatlar yardmyla tama ilemi yapar. Komuta girildiinde aadaki men
ekrana gelir.

ekil 1.154 Transform Tama Dialog Kutusu
68
ki method dan biri seildikten sonra ekrana transformations mens gelir.

ekil 1.155 Transformations Penceresi

Scale : Nesneleri leklendirme ilemini yapar. Komuta girilince aadaki men ekrana gelir.

ekil 1.156 Nesne kenetleme modlar penceresi
Nesne kenetleme modlar yardmyla seilen nokta baz alnarak leklemeyi gerekletirir.

ekil 1.157 Scale penceresi
Reselect Objects : Nesneleri yeniden semek iin
kullanlr.
Transformation Type : tama methodunu deitirir.
Destination Layer : Transform ileminin belirtilen
katmana tanmasn salar.
Trace Status : On-Off olmak zere iki seenekten
oluur. On yaplrsa transform yaplan erileri keleri
doru ile birletirilir.
Subdivisions : Transform ilemi kademelere blerek
yapar. Mesela 10 deeri girilirse her onaylamadan sonra
tama 10 birim olarak yaplr.
Move : Tama ilemi yapar.
Copy : Nesnenin kopyalanmasn salar.
Multiple Copies : oklu kopyalama yapar.
Undo Last :Transform operasyonunu geri alr.
69
Non-Unform Scale : lekleme ilemini X,Y,Z dzlemlerinde farkl olarak gerekletirir. Komuta

ekil 1.158 Non-Unform Scale Dialog Kutusu

ekil 1.159 Non-uniform Scale rnei

Rotate About a Point : Nesneleri bir nokta etrafnda istenilen ada dndrme ilemlerini yapar.

ekil 1.160 Rotate About a Point penceresi

70

ekil 1.161 Rotate About a Point rnei

Mirror Trough a Line : Seilen nesnenin belirtilen bir eri baz alnarak aynalama ilemini yapan

ekil 1.162 Mirror Trough a Line penceresi
Two Points : Nesne kenetleme modlar yardmyla belirtilen iki nokta baz alnarak aylama yapar.
Existing Line : Ekranda bulunan mevcut bir doruya gre aynalama ilemini yapar.
Point and Vector : Bir nokta ve bir vektr tanmlanarak aynalama yaplabilir.

ekil 1.163 Mirror Trough a Line rnei
Rectangular Array : Seilen objelerin dikdrtgensel olarak oaltlmasnda kullanlr. Komuta
girildiinde ilk olarak nesne kenetleme modlar yardmyla oaltma ileminin baz alnaca bir
nokta tanmlanr daha sonra aadaki men akrana gelir.
71

ekil 1.164 Rectangular Array Penceresi

ekil 1.165 Rectangular Array rnei

Circular Array : Seilen nesnenin dairesel olarak oaltlmasnda kullanlan komuttur. lk nce
oaltma ileminin referans alnaca bir nokta tanmlanr. Komuta girildiinde aadaki men
ekrana gelir.

ekil 1.166 Circular Array Penceresi
DXC : X eksenindeki mesafe
DYC : Y eksenindeki mesafe
Array Angle : Asal oaltma a deeri
Columns(X) : X ekseninde kolon says
Rows(Y) : Y ekseninde satr says.
Radius : Dairesel oaltmann yarap
Start Angle : Balang as.
Angle Increment : oaltmann ka derece ayla
yaplmas
Number : Ka adet olacak.
72

ekil 1.167 Circular Array rnei
Rotate About A Line : Seilen bir nesnenin doru etrafnda dndrlmesidir. alma ekli
rotate about a point ile ayndr.
Mirror Trough A Plane : Seilen nesnelerin bir dzleme gre aynalanmasn da kullanlr. Bu
komuta girilince bir dzlem tanmlama mens ile karlalr, bu men ile aynalam ekseni
tanmlanr.
Reposition : Seilen nesnelerin konumlarnn deitirilmesinde kullanlan bir komuttur. Bu
komuta girilince ilk nce baz alnacak bir koordinat ekseni tanmlanr daha sonra tanmlanan
dier eksene gre nesnenin konumu deiir.

ekil 1.168 Reposition rnei
Rotate Between Two Axes : Bu komut seilen nesneleri belirtilen iki farkl ekseni referans
alarak dndrme ilemleri iin kullanlr. Bu komuta girilince ilk olarak dndrmede referans
alnacak bir nokta tanmlanr; daha sonra vektr tanmlama komutlar kullanlarak dnme ekseni
tanmlanr.
73

ekil 1.169 Rotate Between Two Axes Vektr tanmlama Penceresi

Inferred Vector : Otomatik olarak grntler zerinden nesneler semek suretiyle vektr
tanmlanr.
Two Points : ki nokta belirtilerek vektr oluturma.
At Angle : Seilen bir eri ile belirli bir ada vektr oluturmak iin kullanlr.
Edge Curve Vector : Seilen bir eri dorultusunu bir vektr olarak tanmlamak iin
kullanlr.

Face Normal : Seilen yzeye dik dorultu semek iin kullanlr.
Plane Normal : Dzlem normali tanmlanr.
XC Axis : X ekseni boyunca vektr tanmlanr.
YC Axis : Y ekseni boyunca vektr tanmlanr.
ZC Axis : Z ekseni boyunca vektr tanmlanr.

ekil 1.170 Rotate Between Two Axes Uygulamas
74
Point Fit : Bu komut belirtilen nesnelerin 3 veya 4 noktasn referans alarak, dier tanmlanan 3
veya 4 noktaya konumlandrlmasnda kullanlan bir komuttur. Bu sayede seilen nesneler
zerinde hem scale hemde Reposion (lekli yeniden konumlandrma) ilemi ayn anda
uygulanm olur. Bu komuta girilince aadaki men ekrana gelir.

ekil 1.171 Point Fit Komut penceresi
Incremental Dynamics : Bu komut ile de Transform ilemleri yaplabilir. Dier ilemlerden
farkl olarak bu komuta girilince ilk nce oluacak Transform nesnenin ekli belirtilir.

75
2.SKETCH MODELLEME

Sketch modelleme eskiz izmek suretiyle tasarmn yaplmasdr. Kullanl ve abukluk olmas
ynnden tercih edilen bir yntemdir. Komut aadaki menlerden oluur.

ekil 2.1 Sketch modelleme komut pencereleri

2.1 MODELLEME ORTAMI

Sketch komutuna Form Feature mensnden ulalabilir. alma dzlemi oluturmak iin
aadaki menden faydalanlr.

alma dzlemi oluturma penceresi

ekil 2.2 Sketch dzlemi

Yzey seilir ve dzlem zerinde referans izgisi belirlenir. Modelleme ortamnda dzlem
oluturulacak bir yzey bulunmuyorsa OKe basldnda sistem sabit uzayda bir dzlem oluturur.

2.2 SKETCH CURVE

ekil 2.3. Sketch Curve komut ubuu

Profile : izgi ve yay oluturma komutu.

Line : izgi oluturma.

Arc : Yay oluturma.
76

Circle : ember oluturma komutudur.
Derived Line : Offset komutu.

Quick Trim : Budama komutudur. Mause tuunun sol tuuna basarak budama ilemi yaplr.

Quick Extend : Uzatma komutudur.

Fillet : Kavis oluturma komutudur.

Rectangle : Drtgen oluturma komutudur.

Spline : Spline oluturma komutudur.

Sketch modellemede line, circle, arc vb. komutlarndan herhangi biri seildiinde ekrana
aadaki pencereler gelir.

ekil 2.4 Koordinat Pencereleri

2.3 SKETCHER

Eskiz Modellemyi ama, grn ayarlar, konumlama lleri gibi gibi menlerin
bulunduu penceredir. Komut ubuu aadaki gibidir.

ekil 2.5 Sketcher komut penceresi

Finish sketch : Eskiz modellemyi kapatr.

Sketch Name : Eskize isim vermek iin kullanlan blm.

77
2.3.1 Orient View To Sketch : Sketch ortamnda seilen elme dzlemine modeli
pozisyonlamaya yarayan komuttur.

2.3.2 Orient View To Model : Modelleme ortamnda izilen resimlerin eskize girmeden
nceki pozisyonunu modele gre vermeye yarayan komuttur.

2.3.3 Reattach : Yzey zerinde oluturulan bir eskiz modelin daha sonra baka bir yzeye
tanmas bu komut yardmyla olur.

2.3.4 Create Positioning Dimensions : Eskiz erilerini llendirmek iin kullanlr. Komut

ekil 2.6 llendirme metodlar

2.3.5 Delay Evaluation : Eskizde herhangi bir deiiklik yapmak iin bu komutun aktif olmas
gerekir.

2.4 SKETCH CONSTRAINTS

ekil 2.7 Eskiz snrlama penceresi

2.4.1 Inferred Dimensions : Eskiz zerinde llendirmenin yaplmas iin gerekli olan
komutlar ierir. Komut aadaki menlerden oluur.

78

ekil 2.8 Dimensions penceresi

2.4.2 Constraints

Eskiz erilerini birbirine baml hale getirmek ve snrlamak iin kullanlan komuttur. Bu
snrlamalar sras ile yledir.

Horizontal : Yatay dzlemde eitler.
Vertical : Dey dzlemde eitler.
Coincident : Erilerin ke ve u noktalarn birbirine balar.
Point On Curve : Herhangi bir Curve i baka bir curve zerine tar.
Paralel : Dorular arasnda paralellik salar.

Perpendicular : Dorular arasnda birbirlerine diklik salar.

Tangent : Dorular teet noktalarndan birletirir.

Equal Length : Uzunluklar Eitler.
Equal Radius:Yaraplar eitler.
Concentric:Yaylar veya emberler merkezlerini st ste getirir.
Buraya girildii zaman Sketch Curve lerinde sar oklar oluur.
Bu oklara Sketch modellemede Serbestlik Oklar denir.
Bu oklar bal bulunduu Sketch izgisine snrlandrma
verildike ortadan kalkar. Ortadan kalkmas ise, o Sketch
izgisinin tam uyumlu olduunugsterir. Snrlamalar ise
yataylk, dikeylik, paralellik, diklik, ap, yarap, assal ve
paremetrik olarak yaplr. Kstlamalarda bir sorun varsa
llendirme krmz renk alr. Gereksiz bir ilem varsa sar rengi
alr.

79

2.4.3 Automatic Constraints Creation
Komuta girildiinde aadaki men ekrana gelir. Bu men de istenilen snrlandrlmalar
yaplabilir. Yalnz eskiz erilerini daha nceden ekran zerinde aktif hale getirmek gerekir.

ekil 2.9 Automatic constraint mens

Set : Tm snrlamalar aktif hale gelir.
Clear : Tm snrlamalar kaldrlr.

2.4.4 Show All Constraint : ekil zerinde snrlamalar gsterir.
2.4.5 Show No Constraints : ekil zerinde snrlamalar gstermez.

80

ekil 2.10 Show/Remove Constraints

2.4.6 Animate Dimensions : llendirilen eskiz erilerinin hareket miktar bu komut
sayesinde ayarlanr. Komut seildiinde aadaki men ekrana gelir. Bu deerlerden biri seilir ve
Step/Cycle deeri girilerek Animate (hareketlendir) komutu uygulanr. Seilen alt ve st deerler
Lower(alt) ve Upper(st) limit olarak grnr. Bu deerler arasnda grsel olarak byme veya
klme grlebilir.

ekil Animate Dimensions penceresi

Show/Remove Constraints: Eskiz erilerine
tanmlanm olan geometrik snrlamalarn
grlebildii ve daha sonra bu snrlamalarn
silebildii zelliktir. Komuta girildiinde yandaki
men ekrana gelir. Eskiz nesnelerine hangi
snrlamalarn verildii bazen unutulabilir veya fazla
snrlama verilebilir. Bu durum eskizin kilitlenmesine
neden olabilir.
Select Object : Seilen erinin snrlamarn gsterir.
All in Aktive Sketch : Eskizdeki tm snrlamalar
gsterir.
Remove Highlighted : Snrlamalarn silinmesi.
81

2.4.7 Convert To/From Referans : Aynalama ileminin yaplabilmesi iin simetri eksen
izgisinin oluturulmasn salayan komuttur. Komut altrldnda aadaki men ekrana gelir.

ekil 2.11 Convert To/From Referans penceresi

ekil 2.12 Convert to/from rnei

2.4.8 Alternate Solution : Eskiz erileri ile oluturulan modelin alternatifini oluturmak iin
kullanlr.

ekil 2.13 Alternate Solution rnei

2.5 SKETCH OPERATONS

82

ekil 2.14 Sketch Operations komut ubuu
2.5.1 Mirror: Nesnelerin aynalama grntsnn kopyasn oluturmak iin kullanlr.
Komuta girildiinde aadaki men ekrana gelir. lk nce aynalama ekseni izilir daha sonra
aynalama yaplacak erilar seilir ve apply e baslr.

ekil 2.15 Mirror Penceresi

ekil 2.16 Mirror rnei
2.5.2 Offset Extracted Curves: Modellemedeki offset ile ayn zelliktedir. Curveleri girilen
deer dorultusunda teleme yaplmasn salayan komuttur. Komuta girildiinde aadaki men
ekrana gelir. Model zerindeki seilen yzey zerinden seilen eri Add Extracted Curve to Sketch
(eskize karlm eri ekle) komutuyla eskiz erisi oluturulmaldr.

83

ekil 2.17 Mirror rnei

2.5.3 EDIT CURVE
Eskiz erilerini dzenleme komutudur. Kullanm ekli Tel Kafes modelleme ile ayndr. Komuta
84

ekil 2.18 Edit Curve Penceresi
2.5.4 Edit Defining String: Eskiz erileriyle Extruded gibi komutlarla ilem yaplyorsa o
eskizin erileri silinemez, ancak parametrik olarak bal olduu unsurlarda yeniden seim yaplarak
boa krlrsa seilebilir.

2.5.6 Add Objects To Sketch:
Curve modelleme ile yaplan izimi sketch modeli haline evirir. Curveleri sketch haline getirmek
iin ncelikle dzlem tanmlanr.Daha sonra add blmne girilerek curve ler seilir, ok tuuna
baslr.

2.5.7 Add Extracted Curve To Sketch: Model zerinde zerinden sketch erileri
oluturmaya yarayan komuttur. Sketch erisi karlacak kenar seilir ve OK tuuna baslr. Komuta
85

ekil 2.19 Add Extracted Curve To Sketch Penceresi
Orginal: karlan eriler gerek eklinde yaratlr.
Spline Segment: Eriler bamsz bir ekilde oluturulur.
Single Segment: karlan eriler birbirine bal bir spline eklindedir yani tek paradr.

86
BLM 3

3.KATI MODELLEME

UniGraphics NX programnn modelleme yntemlerinden biri de Kat modellemedir. Kat
modelleme teknii, nesnelerin modellenmesi iin en gelimi modelleme tekniidir. Kat
modelleme ile geree yakn 3B modeller oluturmak mmkndr. Kat modelleme tekniinde
yzeyleri olan ii dolu ve hacmi olan bir geometri tanmlamas ortaya kar. Yzey modelleme
tekniindeki gibi modellerin d yzeylerine ait bilgilere ilave olarak modelin ii yaps hakknda
gerekli bilgi alnabilir. Bu modelleme yntemi dier CAD programlarna nazaran farkl zellikler
iermektedir.

3.1.MODEL NAVIGATR ( Model Yneticisi )

Kat modelleme kullanm esnasnda Model Navigation (model yneticisi ) sklkla
kullanlr.Kat modellemenin her kademesi, otomatik olarak bu ksmda kaydedilir ve tutulur.Daha
sonradan herhangi bir zamanda deiiklik yapmak gerekirse nceden kullanlan kat model
oluturma parametrelerine, Model yneticisinden girilip gerekli deiiklikler yaplr. Unigraphics
programnda yaplan ilemler tarih,unsur,grup baznda listelenebilir. Bu rn aac, yeni bir dosya
alndan modelin bitimine kadar devam eder (ekil 3.1.). Yeni bir dosya atktan sonra
modelleme ortamnn en sa tarafnda otomatik olarak gelir. Model Navigator , Modellemede
kullanlan komutlarn parametrelerinde, gizlenmesinde vb. ilemlerde deiiklik yapabilmek iin
Model Navigator penceresinden komut seilir, farenin sa tu zellii ile istenilen ilem yaplr.
87

ekil 3.1. Model Yneticisi

Model Navigator ile;
1)Model hakknda bilgi alma ve benzeri ilemler model Navigator kullanm ile salanr.
2)Model parametrelerinin deitirilmesi salanr.
3)Modelde grnmesi istenmeyen ksmlar geici olarak ortadan kaldrlr.
4)modelleme srasnda yaplan ilemlerin tarihelerinin deitirilmesi salanr.
5)Modelleme srasnda yaplan ilemlerin parametrelerinin yok olup olmad kontrol edilir.

3.2.KATI MODELLEME KOMUTLARI

Unigraphics kat modelleme komutlarna ulaabilmek iin ncelikle program aldktan
sonra yeni bir sayfa alr. Ardndan Application (uygulama ) ek mensnden Modeling
(modelleme ) seeenei seilir.Ekrana gelmeyen komutlar, herhangi bir komut zerinde farenin sa
tuu ile Custommize (istee bal ) seilir.Buradan Toolbars (ara ubuu ) ve Commands
(komutlar ) ile istenilen komutlar arlr.

Dier bir komutlara ulam ekli ise Insert (yerletir ) ek mensnden ulalabilir.Bu
ilemler yapldktan sonra ekrana gelen kat modelleme komutlar ise ekil 3.2 deki gibidir.
88

ekil.3.2 nsert ek Mensnden Komutlara Ulam

3.2.1.FORM FEATURE (Form unsuru )

ekil.3.3 Form Feature komut ubuu

3.2.1.1.EXTRUDED BODY (Sprlm gvde )

Unigraphics programnn dier bir kat modelleme teknii bu komut sayesinde yaplr.1 ve 2
boyutlu erilere, katlarn yzeylerine, snr izgilerine ve yzeylere verilen deer lsnde
dorusal sprme ilemi yaplr.2B ak bir eri sprlrse yzey oluur.2B kapal bir eri
sprlrse kat oluur.

Extruded Body (sprlm gvde ) komutu seildiinde ekrana ekil 3.4 de grlen
pencere gelir.

89

ekil.3.4 Extruded Body Seim Penceresi

Bu pencere kullanlarak;

Solid Face (kat yzey ) ile katlarn yzeyleri seilerek sprme yaplr.

Solid Edge (kat kenar ) ile katlarn snr erileri seilerek sprme yaplr.

Curve ( eri ) ile eriler seilerek sprme yaplr.

Chain Curves ( eri zinciri ) ile kapal eriler seilerek sprme yaplr.

Sheet Body (sa gvdesi ) ile yzeyler seilerek sprme yaplr.

Birden fazla alan oluturulacak ekilde seim yaplrsa alan iinde nokta seimi ile kontur
kendiliinden oluturulabilir. ekil 3.4 deki pencereden modele uygun komut seildikten sonra
ekil 3.5 deki pencere ekrana gelir.

ekil.3.5 Sprlm Gvde Yntem Penceresi

Direction Distance (Yn-mesafe ) seenei ile belirtilen yn ve girilen lye gre dorusal
sprme yaplr.(ekil 3.6 )

90

ekil.3.6 Yn - mesafe ile sprme uygulama

Trim To Face/Plane (Yzeye/dzleme gre budama )seenei ile dorusal sprme ilemi,
yzey veya dzleme gre budanarak yaplr (ekil 3.7 ).

Seilen Yzey
Seilen Eriler

ekil.3.7 Trim to Face rnei

Trim Between Two Faces / Planes (ki yzey/dzlem arasnda budama ) seenei ile
sprme ilemi iki yzey veya iki dzleme gre yaplr.

Seilen Sketch

ekil 3.8

Through Multiple Bodies (oklu gvde aracl ile ) seenei, sprme ilemini birden
fazla modelden karak yapar (ekil 3.9 ).
91

Seilen Eriler

ekil.3.9 Thrrough Multiple Bodies rnei

Trim to Body (gvdeye buda ) ile yzey veya dzlem belirtmeden seilen yn vektr
sayesinde eriyi katya sprr (ekil 3.10 ).

Seilen Eri Hedef Kat

ekil.3.10 Trim To Face rnei

Bu yntemlerden modele uygun olan seilip OK e baslr. Ekrana gelen Vektor
Construktor ( vektr tasarmcs ) ile vektrn yn belirlenir.
92
Yn belirtildikten sonra modelin ebatlar belirtilmelidir. ekil 3.12 deki pencere yardm
ile oluturulacak modelin ebatlar belirlenebilir.

ekil.3.11 Sprlm Gvde Veri Giri Penceresi

Start Distance ile balang deeri girilir.
End Distance ile biti deeri girilir.
First Offset ile birinci ofset deeri girilir.
Second Offset ile ikinci ofset deeri girilir.
Taper Angle ile istenirse koniklik deeri girilir.
At defining String (tanmlanan oklu e) ile profilden itibaren tanmlanabilir.
At Start Distance ile balang deerinden itibaren tanmlanabilir.
nk Distance negatif verilebilir.

3.2.1.2.REVOLVED BODY (Dndrlm Gvde)
2 boyutlu eriler kullanlarak kat model oluturmada kullanlan Revolved Body komutu
ayrca katlar yzeylerine, katlarn ke izgilerine, erilere ve yzeylere verilen deer lsnde
dndrme yntemiyle yani bir eksen etrafnda evirerek kat modeller oluturur. Genellikle
silindirik ve konik formlarn oluturulmasnda kullanlr. Komut kullanm Extrude komutuyla
benzerlikler gsterir. Bu komut seildiinde ekrana ilk olarak ilemin uygulanaca nesnelerin
seilecei diyalog kutusu gelir.

ekil.3.12 Revolved Body Penceresi

Bu pencere yardmyla ;
Solid Face (kat yzey) ile kat bir modelin yzeyleri dndrlebilir.
Solid Edge (katnn kenar) ile katlarn snr izgileri evrilerek kat oluturulur.
93
Curve (eri) ile nceden oluturulmu eriler evrilebilir.
Chain Curves (zincir eriler) ile bir grup, birbiri ile balantl eriler seilerek dndrlp kat elde
edilir.
Sheet Body (sa Gvde) : ile yzeyleri kullanarak asal dndrme ilemi yaplabilir.
Modele uygun seim yapldktan sonra ekrana allttaki pencere gelir.

ekil.3.13

Revolve Metodlar
Axis Angle (eksen as) ile kontrol noktalar ve dnn yn yn belirlenerek dndrme ilemi
yaplr. Axis Angle (eksen as) seenei seilirse aadaki vektr Konstrktor (vektr
belirleyicisi) ekrana gelir.

ekil.3.14 Vektr Belirleyici Penceresi. ekil.3.15 Dndrlm
Gvde Deer Girii

Dn yn belirtildikten sonra veri giri penceresi yardmyla Start Angle (baalang as), End
Angle (biti as), First Offset (birinci teleme), Second Offset (ikinci teleme) deerleri girilir.

Aadaki ekilde Axis Angle (eksen-a) kullanlarak yaplm dndrme ilemi grlmektedir.

94

Dnme Ekseni
Kesit Eriler
Balang as = 0
Biti As = 180

ekil.3.16 Eksen-A ile dndrme uygulamas

Trim to Face (yzeye buda) ile yzey tanmlayarak dnn yn belirlenir ve dndrme ilemi
yaplm olur.
Dndrme ilemi iin ilk olarak dndrlecek eriler seilir, ardndan dndrme ileminin hangi
yzeylere kadar yaplaca belirlenir ve son olarak dndrme ilemi seilerek ilem bitirilir.
stenirse offset parametreleri belirlenir. Bu zellikle yaplm uygulama aada yaplmtr.

Seilen Eriler Dnme ekseni
95

ekil.3.17 Trim to Facee hazrlk

Oluturulan Revolve Nesnesi

ekil.3.18

3.2.1.3.SWEEP ALONG GUIDE (Klavuz Boyunca Sprme)

Sweep along Guide kat modellemede en sk kullanlan komutlardan biridir. Bu komut ile
katlarn yzeylerine, katlarn ke izgilerine, erilere ve yzeylere verilen deer lsnde
sprme yaplr. Bu konda sprme yapabilmek iin yardmc izgiye ihtiya vardr. Ayn
zamanda da katnn, yzeyin veya bir eri grubunun snrlanm blgesinde sprme yapabiliriz.
Komuton men kullanm Extrude ve Revolve komutlarna benzerlik gstermektedir.

ekil.3.19 Sprme veri giri Penceresi ekil.3.20 Sprme seim Penceresi

96

ekil.3.21 Sweep Along Uygulamas

3.2.1.4.TUBE (tp)
Eri boyunca boru oluturan komuttur. Komut seildiinde aadaki pencere ekrana gelir.

ekil.3.22 Tp veri giri Penceresi

OutPut Type (kt tipi) ksmnda ise, Multiple Segment (oklu para) ile patch yzeyde
yz says fazla olur. Single Segment (tek para) ile boru yzeyi tek olur. Bu veriler girildikten
sonra ekrana aadaki men gelir.

ekil.3.23

Bu men yardmyla klavuz eri seilerek Tp oluturulur.

97
Klavuz Eri Tp uygulamas

ekil.3.24 ekil.3.25

3.1.2.5.HOLE (Delik)

Kat ve yzey modellemede delik delmek iin kullanlan bir komuttur. Deiik yntemleri
vardr. Bu yntemler basit delik, silindirik hava, ve konik hava olarak adlandrlr. Komut
tklandnda aadaki men karmza gelir.

Simple Cbore Csink

U As Delik Derinlii Deliin ap

ekil.3.26 Delik Veri Giri Penceresi

Simple (basit) seenei ile tek bir yzey seerek, delikler modellenebilir. Delik delme
ilemini gerekletirmek iin ilgili dzlemsel yzey yada Datum plane (referans dzlem) seilir ve
OKye baslr. Daha sonra deliin pozisyonlanmas iin konumlandrma penceresi ekrana gelir. Bu
konumlandrma penceresi mantk olarak Hole, Boss, Pocket, Pad, Slot, Groove gibi komutlarda da
ayns olacaktr. Bu konumlandrma penceresi aadaki gibidir.

98

ekil.3.27 Konumlandrma penceresi

Horizontal ile delik yatay konumlandrlr.
Vertical ile delik dikey olarak konumlandrlr.
Paralell ile iki nokta vererek paralel olarak konumlandrlr.
Perpendicular ile noktaya veya izgiye dik olarak konumlandrlr.
Point onto Point ile noktadan noktaya konumlandrma yaplr.
Point onto line noktadan izgiye konumlandrma yaplr.

Basit delik delme ilemi aadaki gibidir:

ekil.3.28 Dikey Pozisyonlama lemi ekil.3.29 Delik delinmi Durum

Counterbore ile delie silindirik hava alr.

99

ekil.3.30

C-bore Diameter Silindirik havann ap
C-Bore Depth Silindirik Havann Derinlii
Hole Diameter Deliin ap
Hole Depth Deliin Derinlii
Tip Angle Deliin U As

ekil.3.31 Dz Hava Ba aarak delik delme rnei

CounterSink aktif hale getirilirse konik hava ba alr. Konik Haval delik iin gerekli
deerler aada gsterilen pencereden girilir.

100

ekil.3.32

C-Sink Diameter Konik Havann ap
C-Sink Angle Konik Havann As
Hole Diameter Delik ap
Hole Depth Delik Derinlii
Tip Angle Deliin U As
Benzer ekilde konik hava parametreleri girilince modelleme ilemi tamamlanm olur. Bir
Haval delik rnei aadaki gibi gzkr.

ekil.3.33 C-Sink Uygulamas

3.2.1.6.BOSS (knt)

Kullanm Hole (Delik) komutuna benzeyen bu komut seilen kat modelleme komutlar
zerine dairesel kntlar iin kullanlan bir komuttur. Komut seildiinde ilk olarak ekrana gelen
pencere yardmyla knt oluturulacak model yzeyi seilir.

101
A Ykseklik ap
ekil.3.34Boss Veri Giri Penceresi

Filter seenei kullanlarak knt yzeyi belirlenir. Solid Face (Kat Yzey) ile kat modelden
yzey seilir. Datum Plane ile Referans bir dzlem belirlenir.

ekil.3.35Boss Filter Penceresi

Daha sonra kntnn yzey zerindeki konumlandrlmasnn yaplmas iin Positioning
penceresi ekrana gelir. Aada komutun genel kullanm iin rnek verilmitir.

ekil.3.36 Dz ve Konik knt rnei

3.2.1.7.POCKET (Cep)

Model zerinde Pocket (Cep) amaya yarayan bir komuttur. Cylindrical, Rectangular, ve
General olmak zere 3 eit cep oluturma yntemi vardr. Kullanm Hole (delik) komutuna
benzemektedir.

a) Cylindrical Pocket (silindirik Cep)
Cep oluturmada ilk seenek Cylindrical Pockettr. Aadaki pencere ekrana gelir ve Solid
Face ile kat model zerinden ilgili yzey seilir veya Datum Plane ile referans dzlemi tanmlanr.
102

ekil.3.37 Silindirik Cep Penceresi

Daha sonra veri girii iin aadaki pencereler ekrana gelir.

ekil.3.38 Silindirik Cep veri giri penceresi ekil.3.39 Konumlama mens

Pocket Diameter (cep ap) ile cebin ap belirlenir.
Depth ile cebin derinlii belirlenir.
Floor Radius ile cebin taban kelerinin yaraplar belirlenir.
Taper Angle (konik as) ile cebin duvarlarna a verilebilir. Gerekli veri girii
yapldktan sonra Positioning mens ile konumlandrma yaplr.
Horizontal ile cep yatay konumlandrlr.
Vertical ile cep dikey konumlandrlr.
Parallel ile iki nokta vererek paralel konumlandrlr.

Perpendicular iki noktaya veya izgiye dik konumlandrma yaplr.
Parallel at a Distance ile paralel ve mesafe vererek konumlandrma yaplr.
Angular ile al konumlandrma yaplr.
Point onto Point ile noktadan noktaya konumlandrma yaplr.
Point onto Line ile noktadan izgiye konumlandrma yaplr.
Line onto Line ile izgiden izgiye konumlandrma yaplr.

103
ekil.3.40 Silindirik Cep rnei

b) Rectangular Pocket (Dikdrtgensel Cep)
Cep oluturma da ikinci seenek Rectangular Pockettr. Komut seildiinde ekrana
aadaki pencere gelir.

ekil.3.41 Dikdrtgen Cep Penceresi ekil.3.42 Dikdrtgen Cep yan yzey referans Penceresi

Soild Face ile katlarn yzeylerini seerek cep ilemi yaplrken Datum plane (referans
Dzlem) ile alma dzlemi seerek cep oluturma ilemi yaplr. Daha sonra yukardaki yatay
referans belirleme penceresi gelir. Buradan kat modelin bir kenar seilerek cebin yatay referans
uzunluk yn belirlenir.

ekil.3.43

X Length Cebin x uzunluu
Y Length Cebin y uzunluu
Z Length Cebin z uzunluu
Corner Radius Ke Yarap
Floor Radius cebin taban kelerindeki kavis
Taper Angle a

104

ekil.3.44 Pocket Yaplacak Ktk ekil.3.45 Rectangular Pocket
rnei

c) Genaral Pocket (Genel Cep)
Cep oluturmann nc ve ve son seenei General Pockettr. Belirli bir d hatt kullanarak kat
yada yzey zerinde o formda cep modellemeye yarar.

ekil.3.46

Placement Face ile oluturulacak cebin yzeyleri seilir.
Placement Outline ile oluturulacak cebin kenerlarna a verilir. Ayn zamanda bu
blmdeyken cebin olumas iin yardmc eriler seilir.
Floor Face ile yzey zerinde oluturulacak cebin derinlii verilir.
Floor Outline ile yzey zerinde oluturulacak cebin teetlii ayarlanr.
105
Placement Radius ile oluan cebin st keleri iin yarap girilir.
Floor Radius ile oluan cebin taban iin yarap girilir.
Corner Radius oluan cebin ke yaraplar girilir.

NOT: General Pocket zellii genellikle eimli yzeylerde kullanlr ve oluan cep yzey formunda
olur.

Genel Cep oluumu iin Yardmc Eriler Oluan Genel Cep Hedef Kat

ekil.3.47 Genaral Pocket rnei

3.2.1.8.PAD (Destek)

Kullanm cep boaltmaya benzeyen Pad, model zerinde dz ve eimli kntlar yaratmak
iin kullanlr. Rectangular ve General olmak zere iki eittir. Eer oluturulan Pad eimli bir
yzey zerinde ise Pad yzey formunda olur.

ekil.3.48 Pad Diyalog Kutusu ekil.3.49 Rectangular Pad Diyalog Kutusu

106

ekil.3.50 Rectangular Pad rnei ekil.3.51 Genaral Pad rnei

Not: General Pad kullanm General Pocketa benzediinden o blmn bilgilerinden
yararlanabilirsiniz.

3.2.1.9.SLOT (Kanal)

Kat modellemede dar ve uzun kanallar aan bir komuttur. Men ierisinde deiik slot ama
yntemleri mevcuttur. Bunlar aadaki pencerede mevcuttur.

ekil.3.52 Slott eitleri Pencersi ekil.3.53 Rectangular Slot Penceresi

Eer kanaln boydan boya almas istenirse Thru Slot seenei tklanr. stenmezse zaten bu
seenek Default olarak kapal gelir.

RECTANGULAR SLOT (dikdrtgensel kanal)
Bu seenek seildiin de ekrana yukardaki pencere gelir.
Width ile, kanaln genilik deeri (y mesafesi) belirlenir.
Depth ile, kanaln derinlii (z mesafesi) belirlenir.
Length ile, kanaln uzunluk deeri (x mesafesi) belirlenir.

107

ekil.3.54 Rectangular Slot uygulamas

BALL SLOT (Taban Yuvarlak Kanal)
Bu komut seildiinde yzey ve yatay referans seildikten sonra ekrana aadaki pencere gelir.

ekil.3.55

ekil.3.56 Ball-Slot rnei

U SLOT (U Kanal)
U slot seildiinde ekrana aadaki pencere gelir.

ekil.3.57

Width kanaln genilik deeridir.
Depth kanaln derinliidir.
Corner Radius kanal ke yaraplardr.
Length ile kanaln uzunluu belirlenir.
108

ekil.3.58 U Slot rnei

T SLOT (T Kanal)

T Slot seildiinde Ekrana aadaki pencere gelir.
Top Width ile st genilik deeri belirlenir.
Top Depth ile st derinlik deeri belirlenir.
Bottom Depth ile taban derinlik deeri belirlenir.
Length ile kanaln uzunluk deeri belirlenir.

ekil.3.59 T Kanal Veri Girii ekil.3.60 T Kanal rnei

DOVE TAIL SLOT (Krlang Kuyruu Kanal)
Dove Tail Slot uygulamas aadaki gibidir.

ekil.3.61 Dove Tail Slot Uygulamalar

Genel olarak Thru Slot Uygulamalar aadaki gibidir.

109

ekil.3.62 Boydan Boya Btn Kanallarn Uygulamas

3.2.1.10.GROOVE (Oluk)

Silindirik yzeylere kanal amak iin kullanlan bir komuttur. Men ierisinde eit kanal
ama yntemi vardr. Bunlar aada belirtilmitir.
(Not: Bir yzey zerinde kanal amak iin; silindir apndan kk apta deerde deerler
verilmelidir.)

ekil.3.63 Kanal Komut Seim Penceresi ekil.3.64 ectangular Groove Penceresi

RECTANGULAR GROOVE (Dikdrtgensel Oluk)

Komuta girildiinde kanal alacak yzey seildikten sonra yukardaki Rectangular Groove
penceresi ekrana gelir.
Groove Diameter ile kanaln kanaln ap deeri girilir.
Width ile kanaln genilik deerleri girilir.
110
Bu deerler girildikten sonra ekrana Positioning penceresi gelir. Konumlama yapldktan
sonra oluk oluacaktr.

ekil.3.65 Rectangular Groove Uygulamas

BALL-END GROOVE (Dibi Yuvarlak Kanal)

Komut girildiinde kanal alacak yzey seildikten sonra aadaki pencere ekrana gelir.

ekil.3.66 Dibi yuvarlak Kanal Veri Girii

Groove Diameter ile kanaln ap girilir.
Ball Diameter ile kavis ap deerleri girilir.

ekil.3.67 Dibi Yuvarlak Kanal rnei

U GROOVE (U Kanal)

Komut girildiinde kanal alacak yzey seildikten sonra aadaki pencere ekrana ekrana
gelir.
111

ekil.3.68 U kanal veri Girii
Groove Diameter ile kanaln ap deeri belirlenir.
Width ile kanaln genilik deerleri belirlenir.
Corner Radius ile ke kavis yarap deerleri belirlenir.

ekil.3.69 U Kanal rnei

U kanallarla yaplm bir rnek aadadr.

ekil.3.70
D silindirik yzeylere kanal alabildii gibi i silindirik yzeylere de kanal alabilmektedir.
Btn kanal komutlarnn kullanm yine ayndr.

3.2.1.11.USER DEFNED FEATURE (Kullancnn Tanmlad Unsur)
Veri tabannda olmayan, farkl geometride yeni unsurlar tanmlanabilir. Daha sonra
tanmlanan bu unsurlar modellemede arlp kullanlabilir.

3.2.1.12.EXTRACT GEOMETRY (Geometri kar)
112
Katya ait kenar veya yzeylerin parametrik olarak karlmasn salar.

Curve Face Region Body

ekil.3.71 Geometri kar Diyalog Kutusu

Curve Katnn snr erilerini karr.
Face Katnn yzeyini karr.
Region Katnn istenilen blgelerini karr.
Body Katnn kendisini parametrik karr.

nce Sonra
ekil.3.72 Extract Curve Uygulmas

3.2.1.13.SHEET FROM CURVES (Erilerden Sa Model)

Ayn dzlemde bulunan kapal eri grubuna, yzey modelleme komutlarna gemeden
yzey rlmesini salar.

113

ekil.3.73 Erilerden Yzey oluturma rnei

3.2.1.14.BOUNDED PLANE (Snrlandrlm Dzlem)

Ayn dzlemde bulunan ve kapal bir form oluturan eriler seilerek dzlemsel yzey
oluturulabilir. Ayrca herhangi bir kat veya yzeyin dta kalan ksm yzey olarak elde edilebilir.
Kullanm yaklak olarak bir nceki komuta benzemektedir.

3.2.1.15.THICKEN SHEET (Sa modele kalnlk Verme)

Seilen yzeylere kalnlk vermek iin kullanlan komuttur.Komut seildiinde ekrana
aadaki pencere gelir. Buradan kalnlk verilecek yzey seilir, ardndan veri giri penceresinden
istenilen deerler girilir. Fist Offset (birinci kaydrma) ve Second Offset (ikinci kaydrma)
deerleri uygulamada gzkmektedir.

ekil.3.74 Sa Modele Kalnlk Verme Veri Girii

Sa Yzey First Offset Verilmi

114

First Offset Verilmemi Durum
ekil.3.75 Sa Yzeye Kalnlk Verme Uygulamas

3.2.1.16.DATUM PLANE (Referans Dzlemi)

Bu komut modelleme srasnda kullancya yardmc olacak referans dzlem oluturmak
amacyla kullanlr. Komut ilk altrldnda aadaki pencere ekrana gelir.

ekil.3.76 Dzlem Oluturma penceresi

Bu pencere kullanlarak gerekli noktalar seilip referans dzlemi oluturulabilir.

ekil.3.76 Referans Dzlem rnei

3.2.1.17.DATUM AXS (Referans Ekseni)

Modelleme esnasnda kullancya yardmc olacak referans eksenlerinin oluturulmasnda
kullanlan bir komuttur. Bu komut kat modelleme, yzey modelleme veya parametrik modellemede
modelin dairesel olarak oaltlmas istenilen zelliklerde ve konumda dzlem oluturma esnasnda
kullanlabilir. Komuta girildiinde aadaki pencere ekrana gelir.

ekil.3.77

Datum Axis Dialog seildiinde ekrana gelen diyalog kutusundan gerekli ayarlar ve girdiler
yaplarak Referans ekseni oluturulur.

115
Datum Axis (Referans Eksen)
ekil.3.78

3.2.1.18.BLOCK (Blok)

Dikdrtgen prizmas eklinde paralar oluturmak iin kullanlan bir komuttur.Kullanm
olduka basittir.

ekil.3.79 Block Komut Penceresi

Orijin, Edge Lengths (orjin, Kenar Uzunluklar) seilirse X, Y, Z deerleri ile Blok
oluturulur.
Two Points, Height (ki nokta, Ykseklik) seilirse ykseklik ve iki nokta ile Blok
Oluturulur.
Two Diagonal Points (iki Kegen Noktas) seilirse iki ke noktas ile Blok modellenir.

ekil.3.80 Blok rnei

116

3.2.1.19.CYLINDER (Silindir)

Silindir oluturmak iin kullanlan komuttur. Modellemesi ok basittir. Komuta girildiinde
aadaki pencere ekrana gelir.

ekil.3.81 Silindir Seim Penceresi

Diameter, Height (ap,ykseklik) seilirse ap, ykseklik ve vektr deerleri verilirse
silindir oluturur.
Height, Arc (ykseklik, yay) seilirse ykseklik ve yay seilirse silindir oluturur.

ekil.3.82 Silindir rnei
3.2.1.20.CONE (Koni)
Koni oluturmak iin kullanlan komuttur. Komut seildiinde aadaki men ekrana gelir.

ekil.3.83 Koni Seim Penceresi

Diameters, Height seenei ile vektr, ap ve ykseklik deerlerine gre modellenir.

Diameters, Half Angle seenei ile vektr ap ve yarm a deerlerine gre koni
modellenir.
Base Diameter, Height, Half Angle seenei kullanlarak vektr, taban ap, ykseklik
yarm a deerlerine gre koni modellenir.
117
Two CoAxial Arcs (iki e eksenli yay) seenei ayn eksende iki ember izerek koni
oluturur.
Yarm A

st ap Taban ap
Koni Ekseni
ekil.3.85 rnek Uygulamalar ve Parametreler

3.2.1.21.SPHERE (Kre)

Yay belirterek yada ap vererek kre yapma zelliidir. Komut seildiinde aadaki
pencere gelir.

ekil.3.86 Kre Seim Penceresi

Diameter, Center ile ap ve merkez belirtilerek kre oluturulur.
Select Arc ile yay seilerek kre oluturulur. Modele uygun yntem seildikten sonra,
Point Constructor (nokta tanmlayc) yardmyla oluturulacak krenin nereye yerletirilecei
belirlenir.

ekil.3.87 Kre Uygulamas

3.2.2.FEATURE OPERETON (Unsur Operasyonu)

118

3.2.2.1.TAPER (Konikilik)

Modelin herhangi bir yzeyine veya modelin btnne verilen dorultuda sabit veya
deiken ada koniklik vermek amacyla kullanlan bir komuttur. Komut seildiinde aadaki
pencere ekrana gelir.

ekil.3.88 Koniklik Dialog penceresi

Faces (yzeyler) ile kat modelin yzeylerine istenilen deerde sabit a verilmesini
salayan seenektir.

Selections Steps (Seim Basamaklar)
Faces To Taper (Konik Verilecek Yzeyler) ile a verilecek olan yzeyler seilir.
Draw Direction (izim Dorultusu) ile daraltma yn belirlenir. Eer dorultu
deitirilmek istenirse Reverse Draw Direction (izim Dorultusunu Tersine evir) butonuna
baslmas gereklidir.
Reference Point (Referans Nokta) ile belirlenen dorultuda yaplacak olan alandrma
ileminin referans noktas belirtilir.
Collector (Toplayc) seenei her zamanki gibi imlecin seimini kstlandrarak daha kolay
bir iaretleme yaplmasn salar.

Aada uygulamalar grlmektedir.

119

ekil.3.89 Faces Uygulamas

From Edges (Kenarlardan) ile kat modelin snr izgilerini kullanarak istenilen deerde
sabit veya deiken a verilmesine yarayan seenektir.


Reference Edges (Referans kenarlar) ile ilem gerekleirken gerek duyulan referans
kenarlarnn belirlenmesi gerekir.
Draw Direction (izim Dorultusu) ile daralma yn belirlenir. Eer dorultu deitirilmek
isteniyorsa Reverse Draw Direction (izim dorultusunu tersine evir) butonuna baslmas gerekir.

Variable Angle Point (deiken A noktas) ile belirtilen dorultuda Variable Angle
(deiken a) ksmndan yaplacak olan alandrma ilemi belirtilir.
Tangent to Faces (Yzeylere Teet) ile a verilecek olan yzeye teet olacak bir ortam var
ise bu teetlii korumak suretiyle a verilebilecek bir seenektir.

ekil.3.90 Selection Steps (Seim ilem Basamaklar)

Faces to Taper (Eim Verilecek Yzeyler) ile ileme girecek olan yzeylerin seilmesi
istenir.


Split Line Taper (Doru Eimini Parala) ile ayrm tekil eden yzeye komple a verilmek
istenmediinde, belirlenen ayrm izgisine kadar a verilmesine yarayan komuttur.

ekil.3.91 Selection Steps (Seim Basamaklar)

120
Reference Edges (Referans kenarlar) ile ilem gerekleirken gerek duyulan referans
kenarlarnn belirlenmesi gerekir.


Reference Point (Referans Noktas) ile belirtilen dorultuda yaplcak olan alandrma
ileminin referans noktas bu seenek ile belirtilir.

3.2.2.2.EDGE BLEND (Kenar Harmanlama)

Kat modellemede en ok kullanlan komutlardan olan Edge Blend (Kenar Harmanlama)
zellii modelde istenilen keye veya komple modele sabit ve deiken Blend atamaya yarayan bir
komuttur. Komut seildiinde aadaki pencere ekrana gelir.

ekil.3.92 Kenar Harmanlama Dialog Penceresi

Blend Type (Harmanlama Tipi)
Edge (kenar) seenei ile seilen kenar dorudan kavislendirilir.
Cliff Edge (keskin kenar) ile bozulmas istenmeyen kenarlar belirtilerek bu kenarlar ilem
d braklr.
Filter (filtre) ile iaretleme kolaylatrlr.
Default Radius (varsaylan Yarap) ile ileme girecek yarap deeri girilir.

Add Tangent Edges (teet kenarlar ekle) ile seilen kenarlara teet olan kenarlarda ileme
otomatik olarak girer.

121
Blend All Instance (btn durumlar harmanla) ile orijinal nesneye kavis verildiinde dier
oaltlan nesnelerde ayn ilem grlm olur.
Specify Setback Data (Gerideki Ksm) sa paralarn, tasarm iin dizayn unsuru olmayan
yzeylerde kullanlr.

ekil.3.93 Kenar Harmanlama Uygulamas

ekil.3.94 Specify Setback Data

Overflow Options (Tama seenekleri) seildiinde ekrana aadaki pencere gelir.

ekil.3.95 Tama Seenekleri penceresi

Allow Smooth Overflows ile kavis akmalarnda yumuak gei salanr.
Allow Cliff Edge Overflows ile seilen kenar, keskin bir kenar ile kesiiyorsa keskin
kenardan itibaren kavis verilir.
Allow Notch Overflows ile seilen kenar entik zerinden geecek ise tamalara izin verir.

Modelde istenilen kenar zerine sabit kavis verebilmek iin ilk olarak kenar seilir ve
Default Radius (varsaylan yarap) veri giri kutusuna belirtilen yarap deeri yazlr. lem
onaylanarak klr.
Modelde istenilen kenar zerine deiken kavis verebilmek iin ilk olarak Allow Variable
and Setback (deiken ve geri ksma izin ver) aktif duruma getirilir. Ardndan kenar seilir. mle
bota tklanr kenar zerinde Modify Point (nokta dzenle) seeneinden ister uzunluk olarak,
isterse asal olarak istenilen noktalara, Variable Radius (deiken yarap) veri giriinden yarap
deerleri girilir ve onaylanarak ilemden klr.

3.2.2.3.FACE BLEND (Yzey Harmanlama)
122

Bu komut ile iki yzey grubu arasna kavis oluturma olana salanr. Bu iki yzey, serbest
yzeyler olabilecei gibi bir katnn yzeyleri de olabilir.
Komuta girilince aadaki pencere ekrana gelir.

ekil.3.96 Yzey Harmanlama Diyalog Penceresi Seim Basamaklar

Kavislendirilecek birinci ve ikinci yzeyler seilir. kinci yzey belirtildikten sonra
Reverse Normal (normali tersine evir) seenei aktif hale gelir ve ekranda otomatik olarak beliren
kavis dorultusunu dzenleme imkan sunulmu olur. Dikkat edilmesi gereken, vektr dorultular
yarap merkezine bakmas salanmaldr.
nc adm Cliff Edges (keskin kenarlar) ile seilen kenar zerinden kavis verilir. Son
adm Tangency Kontrol (teetlik kontrol) ile kavisin yzeylere olan teetliinin kontrol yaplr.

Include Tangent Faces (teet yzeyleri dahil et) ile seilen yzeylere teet olan dier
yzeyleri de ileme katmak gerekirse kullanlr.

Seilen Yzeyler Teet Yzeyleri Dahil Et Uygulamas Dahil Edilecek Teet Yzeyler

ekil.3.97
123

End Tangent Overflow (teet tamasn bitir) seenei aktif hale getirilirse, kavis teetliin
bitimindeki ksmlara da taar.

Attachment Method (Ekleme Yntemi) ksmnda budama tipi dzenlemeleri belirlenir.
Blend Type (Harmanlama Tipi) Buradan kavis tipi belirlenir. Daha sonra ekrana gelen Face
Blend (yzey harmanlama) penceresindeki gerekli deerler girilerek ilem gerekletirilir.

3.2.2.4.SOFT BLEND (Yumuak Harmanlama)

Bu komut ile yzey zerinde tanmlanan eriler yardmyla daha estetik kavisler meydana
getirilebilir.

3.2.2.5.EDGE CHAMFER (Kenar Pah)
Daha nceden oluturulmu bir veya birden fazla kat modelin istenilen yzeyine, kesine
v.b. istenilen llerde ve alarda pah modellemek iin kullanlan bir komuttur.

ekil.3.98 Kenar Pah Seim Penceresi
Single Offset (tek kaydrma) ile tek bir pah ls girilerek
ilem yaplr. Pah mesafeleri birbirine eittir.
Double Offset (ift Kaydrma) ile iki pah ls girilerek ilem gerekletirilir. Mesafeler
farkl uzunluktadr.
Offset Angle ile pah as ve bir l girilerek ilem gerekletirilir.
Free Form Single (serbest ekilli tek kaydrma) ile tek pah ls ile iki yzey semek
suretiyle ilem gerekletirilir.
Free Form Double Offset (serbest ekilli ift kaydrma) ile iki pah ls vererek iki yzey
semek suretiyle ilem gerekletirilir.

ekil.3.99 Offset Angle Uygulamas

124

3.2.2.HOLLOW (Oyuk)

Kat model yzeylerini seerek, modele sabit ve deiken et kalnl vermek iin kullanlr.
(Verilen lde modeli iini boaltr.) Kullanm olduka basit olan Hollowda, ncelikle yzey
veya yzeyler seilir, daha sonra sabit veya deiken et kalnlklar verilir.

ekil.3.100 Oyuk Dialog Kutusu

Type (tip) ile istenen yntem belirlenir.
Face seenei ile yzey seenei semek suretiyle Default Thickness (varsaylan kalnlk)
kutusuna sabit et kalnl girerek model zerinde oyuk oluturulabilir.

Oyuk oluturacak yzey seilir. Oyuk iin et kalnlklar girilerek ilem tamamlanr.
Default Thickness (kutusuna) verilmek istenen et kalnl deeri girilir.
Alternate Thickness ile istenen farkl yzeylerde farkl kalnlklar tanmlanr.
Hollow Tolerance kutusuna da oluturulacak oyuun tolerans girilir.

ekil.3.101 Hollow rnei
125

Region (blge) ile kat model zerinde blge belirleyerek sabit ve deiken deer vererek
oyuk oluturulur. lem sras ksaca; ekirdek yzey seildikten sonra o seilen yzeyi evreleyen
yzeyler seilir ve daha sonra yzeylere gre sabit ve deiken et kalnlklar verilir.
Body (gvde) ile kat modellerin iine oyuk oluturulur. lem sras ksaca; kat model
komple seilir ve i yzeylere sabit ve deiken et kalnlklar verilerek ilem tamamlanr.

3.2.2.7.THREAD (Vida)
Silindirik paralarn yzeylerine sembolik ve detayl di ekmeye yarayan bir komuttur.
Model zerine di ekebilmemiz iin, di ekilecek blgeyi belirlememiz gerekir, ve belirlediimiz
bu blgeye gre karmza en uygun di ekme deerleri kacaktr. Ortaya kan deerler bizim
istediimiz deerler deilse bunlar deitirebiliriz.

ekil.3.102 Detayl Vida Dialog Kutusu

ekil.3.103 Detailed Thread (Detayl Vida rnei)

Major Diameter (di st ap), Minor Diameter (di dibi ap), Lenght (uzunluk), Pitch
(adm), Angle(a), deerleri modellenmi olan silindirik yzeye gre otomatik olarak atanr.

126

ekil.3.104 Symbolic Thread dialog penceresi

Symbolic Thread (sembolik Vida) ile oluturulan vida modelinin hareketi ekranda
arlamas nler. Vida modellemek iin vida yzeyi seilir. Pencere zerinde grlen Major
Diameter (di st ap), Minor Diameter (di dibi ap), Pitch (Adm), Angle (A), ve Callout
(sembol) deerleri seilen silindirik yzeyin boyutuna en uygun miktar alr, eer bu deerler
dzenlenmek istenirse Choose from table seilerek standart tiplerden istenen seilir. Bu pencere
de sunulan standart vida tipleri Form seeneinin durumuna gre belirlenir.

Eer istenilen vida parametreleri bulunmuyorsa EDS UNGRAPHCS UG II
klasrnden thd_metric.dat dosyasna eklenebilir.
Rotation ile vida dn yn belirlenir.

Number of Starts ile vida az says tek azl veya ok azl vida olarak belirlenir.
Tapered (konik) ile vida dileri sivrilir. Full Thread (tam vida) ile silindirin uzunluu
deitirildii zaman otomatik olarak alm olan vida, o uzunlua gre dzenlenir. Select Start
(balangc se) ile vida balang yeri belirlenir. OK ile onaylandktan sonra ilem tamamlanr.

3.2.2.8.INSTANCE FEATURE (rnek Unsur)

Modeli veya model zerinde oluturulmu ilemleri Rectangular ve Circular olarak
oaltmaya yarayan bir ilem olmasnn yannda ayn zamanda da modeli veya modele ait bir ksm
parametrik olarak aynalamaya yarayan bir komuttur. Komuta girildiinde aadaki pencere ekrana
gelir.

127

ekil.3.105 rnek Unsur Seim penceresi

RECTANGULAR ARRAY (Dikdrtgensel Dizin)

Bu komut ile seilen geometri, parametrik dikdrtgensel olarak oaltlr. Komut seildikten
sonra ekrana gelen pencereden model seilir ve onaylanr. Ekrana gelen pencereden veri girii
yaplr ve onaylandktan sonra, oaltlan modeller hayali izgilerle ekranda gzkr ve yaplan
ilem doru ise onaylanr.

ekil.3.106 Dikdrtgensel dizin penceresi
Bu komut ile uygulama aada gzkmektedir.

ekil.3.107 Rectangular Array Uygulamas
Xdeki delik says 8 Ydeki delik says 5
X offset deeri 14 Y Offset deeri 10

CIRCULAR ARRAY (Dairesel Dizin)

Bu komut ile seilen geometri, parametrik dairesel olarak oaltma yapar. Komut
seildikten sonra ekrana gelen pencereden model seilir ve onaylanr. Ekrana gelen yeni pencereden
128
veri giri yaplr ve ilem onaylandktan sonra Point Direction (nokta yn) veya Datum Axis
(referans eksen) kullanlarak ve oaltma referans belirtilerek ilem bitirilir.

Bu komut ile ilgili uygulama aadadr.

ekil.3.108 Circular Array Penceresi

ekil.3.109 Circular Array Uygulamas

MIRROR BODY (Gvdeyi Aynala)

Kat modeli parametrik olarak aynalamaya yarayan bir zelliktir. Bu zellikte aynalama
yapabilmek iin aynalama yapacamz blgede Datum Plane oluturmamz gerekir.

ekil.3.110 Mirror Body (Gvdeyi Aynalama) rnei

129
MIRROR FEATURE (Unsuru Aynala)

Kople modeli veya modele bal olan unsuru seerek parametrik olarak aynalamaya yarayan
bir zelliktir. Komutun ilem sras, nce komut seilir. Aadaki pencere eklinde ekrana
aynalanacak zellikler gelir. Features in parts (paradaki unsurlar) ksmndan aynalanacak
zellikler seilir. Features in Mirror (aynadaki unsurlar) blmne eklenir. Daha sonra datum
plane (referans dzlem) belirlenir ve seilen ksmlar aynalanm olur.

ekil.3.111 Unsur Aynala Diyalog Penceresi

ekil.3.112 Mirror Feature rnei

PATTERN FACE (Desen Yzey)

Yzey zerinde oklu kopyalama iin kullanlan komuttur.
Type ile kopyalama tipi belirlenir.
Rectangular ile dikdrtgensel kopyalama yaplr.
Circular ile dairesel formda kopyalam yaplr.
Reflection ile asal ynde kopyalama yaplr.

130

ekil.3.113 Pattern Faces Rectangular ile oaltma

3.2.2.9.SEW (Diki)

Yzeyleri (sheets) ve katlarn yzeylerini (Faces) verilen tolerans dahilinde birbirine
tutturmaya yarayan bir komuttur. ki kat yzeyi arasnda temasszlk varsa Sew komutu ile
birbirine balanabilir. Sew komutunun fark katlar yekpare hale getirmeden, temas ettirerek
yzeyleri dikmesidir. Yzey modelleme alrken iki farkl yzeyi birbirine dikmek modelin
kalitesi asndan olduka nemlidir.

3.2.2.10.SMPLFY BODY (Gvdeyi basitletir)

Mevcut modelin alternatifini karmaya veya model zerinde grnmesini istemediimiz
ksmlarn iini doldurmaya yarar. kinci zellik daha ok CAM uygulamalarnda iimize yarar.
Model zerinde alternatif karlmasnn sebebi ise; bir modelin iine 5mm et kalnl verildiinde,
bu modelin aynsnn 10 mm et kalnl olan isteniyorsa, Simplfy Body ile bu ilemi
gerekletirebiliriz.

ekil.3.114 Gvdeyi basitletir Diyalog kutusu
Selection Steps
Retained Faces ile ekirdek yzey seilir.
Boundry Faces ile ii bo olan ksm doldurma ilemi yaplacandan doldurulacak
blgenin tamasn nleyecek snr yzeyler seilir.
Boundry Edges ile modelin snr erileri seilir.

131

ekil.3.115 Basitletir komutunun rnei

3.2.2.11.WRAP GEOMETRY (Sarmalama Geometrisi)
Modelinizi herhangi bir yere aktarma esnasnda bakalar tarafndan grnmesini
istemiyorsanz veya model bir gizlilik derecesi tayor ise modelinizi paketleyerek gizlemek iin
kullanlr.

ekil.3.116 Gvdeyi Basitletir Dialog Penceresi

ekil.3.117 Wrap Geometry rnei

132
3.2.2.12.OFFSET FACE (Yzey Kaydrma)

Kat modellerin yzeylerinde, analitik formu bozmadan istenilen ller dorultusunda
kaydrma yapmak iin kullanlr. Komut seildiinde ekrana aadaki pencere gelir. Bu pencere ile
kaydrma deeri girilir.

ekil.3.118 Kaydrma yzey veri girii ekil.3.119 tele Seim Penceresi

Kaydrma deeri belirlendikten sonra ekrana Offset Face mens gelir. Bu pencere
yardmyla kaydrmann yaplaca grnm, yzey veya model belirlenir.

ekil.3.120 Offset Face Uygulamas

Offset Faces (yzeyleri Kaydr) ile katya ait yzey telenir. Bu komutla ilgili uygulama
yukardadr.
All Adjecent to Face (yzeye Bitiik Olanlarn Hepsi) ile birbirine bitiik olan yzeylerin
kaydrlmas salanr.
All in Body (Gvdede Olanlarn Hepsi) seenei ile seilen kat modelin tm yzeyleri
kaydrlr.
All of Name (isimlerin hepsi) seenei ile nceden verilen isimler belirlenerek seme
yaplr.
Offset Features (Unsurlar Kaydrma) ile, modelin oluturulmasnda kullanlan unsurlarn
kaydrlmas gerekleir.

ekil.3.121 Unsur Kaydrma Uygulamas
133
Offset Body (Gvdeyi Kaydr) ile modelin btn yzeylerinden eit olarak verilen deer
kadar kaydrlr. Kaydrlan yzeyler ayr ise, kaydrma ilemi hatal olur.

3.2.2.13.SCALE BODY (Gvdeyi leklendir)
Modelin verilen deer lsnde bymesini veya klmesini salayan bir komuttur.

ekil.3.122 lek Penceresi

Uniform Modelin her taraftan eit ekilde bymesine olanak salayan bir zelliktir.

ekil.3.123 Dzenli leklendirme rnei lek 2:1

Axisymmetric (Simetri Ekseni) ile parann eksen boyunca bymesi salanr.

134

ekil.3.124 Axisynmmetric Scale rnei 2:1

3.2.2.14.TRIM BODY (Gvdeyi Buda)

Modelleme aamasnda kat modellerin budanmasn salamak amacyla kullanlan bir
komuttur. Komut seildiinde aadaki men ekrana gelir.

ekil.3.125 Gvdeyi Buda Seim Penceresi

Define Datum Plane (Referans Dzlem Tanmla) ile model zerindeki mevcut dzleme
gre budama ilemi gerekletirilir. Komutun genel kullanm aadaki rnekte grld gibidir.

Tanmlanan Dzlem

ekil.3.126 Referans Dzlem Tanmla ile Budama

135
Define Cylinder (silindir tanmlama) ile budama silindire gre yaplr. Komut seildiinde
aadaki pencere ekrana gelir.

ekil.3.127 Silindir Tanmlama ile Budama ekil.3.128 ap Belirleme Penceresi

Diameter (ap) ile silindirin yn daha sonra ap ve ykseklii belirlenerek silindirik
budama yaplr.
Arc/Circle ile yay veya ember izilir. Daha sonra seilen ember veya yayn yn
belirlenerek budama yaplr. Oluturulacak budamann kat model zerindeki konumunu belirlemek
iin ekrana aadaki men gelir.

ekil.3.129 Silindirik Tanmla Komutu ile Konum Belirleme

ekil.3.130 Silindirik Tanmlama ile Budama

Define Sphere (kre tanmla) ile budama krenin konumuna
gre yaplr. Komut seildiinde ekrana aadaki pencere gelir.

136

ekil.3.131 Kre ile Budama rnei

Koni Tanmlama ile Budama Penceresi

Define Cone (koni tanmlama) ile koninin konumuna gre budama yaplr. Koni tanmlama
penceresi yukardadr.
Two CoAxial Arcs (ki E Eksenli Yay) ile birbirine paralel olmayan iki yay seilerek
budama yaplr.
Diameters, Height (ap, Ykseklik) ile budanacak koninin taban ap, tavan ap ve
ykseklii belirlenir.
Diameter, Half Angle (aplar, yarm a) ile budanacak koninin taban ap, tavan ap ve
koninin eim as belirlenerek budama gerekleir.

ekil.3.132 Koni Tanmla ile Budama

3.2.2.15.SPLT BODY (Gvdeyi Ayr)

Kat modelleri paralamaya yarayan bir komuttur. Komutun kullanm Trim Body (Gvdeyi
Budama) kullanmna benzemektedir. Komuta girilince ekrana uyar mesaj gelir. Bu uyar mesaj
ilem sonucunda oluacak paralarn parametresiz paralar olacan syler.

ekil.3.133 Split Body Uyar Mesaj
137

Hedef Kat Snr Yzey ekil.3.134 Split Body Uygulamas

3.2.2.16.UNITE (Birletir)

ekil.3.135 Birletir Penceresi

nce hedef model seilir. Daha sonra birletirilecek dier model veya modeller seilerek
ilem tamamlanr.

Birleecek Para Hedef Kat
ekil.3.136 Birletir Uygulamas
138
3.2.2.17. SUBTRACT (kar)

Herhangi bir kat modelden bir veya daha fazla kat modeli kartmak iin kullanlr.

ekil.3.137 kar Uygulama

3.2.2.18.INTERSECT (Kesiim)

ki kat modelin kesimesinden bir baka kat model oluturan bir komuttur. Komutun
kullanm Unite komutu ile ayndr.

ekil.3.138 Intersect Uygulamas

3.2.2.19.PROMOTE BODY (Gvdeyi Ykselt)

Montaj ortamnda ana montaja mdahale edilemez. Ancak. Montaj dosyalarnn iine
girilerek ilem yaplabilir. Eer bu ilemleri yapmadan montaja mdahale etmek istiyorsanz
Promote Body zelliini kullanmanz gerekir.
Promote Body montaj ilemi bittikten sonra montaj modelleme seviyesine karmaya
yarayan bir zelliktir. Ortamda montaj dosyas yok ise, karnza ortamda montaj dosyas yok diye
bir mesaj gelir. Ancak montaj ortamnda kullanlabilen bir komuttur.

139
3.2.3. EDT FEATURE (Unsur Dzenleme)

ekil.3.139 Unsur Dzenleme Komut ubuu

Kat modellemede modelin parametreleri, pozisyonu ve benzeri ilemleri deitirmek iin
bavurduumuz mendr. Kat modelin mevcut parametrelerinin grld ve bu parametrelerin
istenildii zaman deitirildii zelliktir. Bu zellikten tam anlamyla yararlanabilmemiz iin
modelleme aamasnda parametrik alma yaplmas gerekir.

ekil.3.140 Parametreleri Dzenleme Pencereleri

ekil.3.141 Parametreye Ait Pencere

Meny kullanabilmek iin; parametresi deitirilecek uygulamann zerine gidilip OK
baslmas yeterlidir. Ve her farkl uygulamada deiik men karmza geldiinden yukarda
karmza kacak rnek menye bakabilirsiniz. Bu rnek mende Blockun parametrelerini
deitirmek iin setik ve karmza Feature dialog mens geldi. Menye girdiimiz zaman
karmza Blocku oluturduumuz men gelir ve buradan parametreleri deitirebiliriz.

140
3.2.3.1.EDT POSTONNG DIMENSION (Konumlama lsn Dzelt)

Kat modelin zerindeki ilemlerin model zerindeki pozisyonlarn deitirmek iin
kullanlan bir komuttur. Feature Based (unsur tabanl) komutlar yani unsur modeller iin
geerlidir.

ekil.3.142 Konum Dzelt Penceresi ekil.3.143 Konum Dzelt Alt penceresi

Komut seildiinde ekrana yukardaki ilk pencere gelir. Buradan zerindeki deiiklik yaplacak
olan ilem seilir. Daha sonra ekrana gelen yandaki pencere ile deiikliin tr belirlenir. Modelin
zerinde bulunan parametrelere ek olarak baka parametreler, Add Dimesion (l ekle) ile
eklenebilir. Bu komut seildiinde ekrana aadaki pencere gelir.

ekil.3.144 Edit Dimension Value ile yaplan Pozisyonlama Deiklii rnei

Oluturulmu modelin mevcut grnen parametrelerinin zerinde deiiklikler Edit
Dimension Value (l deerini Dzelt) ile yaplabilir.

Model zerinde varolan parametrelerden istenilenleri Delete Dimension (ly sil) ile silinebilir.

3.2.3.2.MOVE FEATURE (Unsuru Ta)

Kat modeli, bir noktaya, iki eksen arasnda dndrr veya CSYSden CSYSYe komutlar
kullanlarak tanmas salanr. Komut seildiinde ekrana aadaki pencere gelir. Ekrana gelen
pencerede o anda ekranda bulunan model zerinde yaplm olan ilemler grnr.
141

ekil.3.145 Unsuru Ta Pencereleri

Model istenilen bir noktaya tanabilmek iin To A Point ( noktaya) kullanlr. Modelin iki
eksen arasnda dndrlebilmesi Rotate between two axes (iki eksen arasnda dndr) ile yaplr.
CSYS formatnda vektrler yardmyla tama Csys to Csys ile yaplr.

3.2.3.3.REORDER FEATURE (Unsurlar Yeniden Srala)

Modelleme aamas; yeni bir dosya alndan, modelin en sonuna kadar bir tariheye gre
sralanr. Bu modelleme tarihesinde yaptnz ilemlerin yerlerini deitirebilirsiniz. te bu yer
deitirme ilemlerini Reorder Feature zellii ile gerekletirilir. Modelleme esnasnda
kullandmz bir zellii dierinden nceye veya sonraya bu zellik sayesinde tanlabilir.
Yeri deitirilecek uygulama seilir ve Choose methodtan Before ve After denilerek ilem
gerekletirilir. Bu zellik model Navigation Tool mensnden yaplrsa daha ksa zamanda
ileminizi tamamlayabilirsiniz.
Model Navigation Tool ksmnda yeri deitirilecek Feature seilir ve aa yukar
srklenerek hangi unsurdan sonra veya nce gelmesini istiyorsanz oraya konur.

ekil.3.146 Unsurlar Yeniden Srala Penceresi

142
3.2.3.4.REPLACE FEATURES (Unsurlar Yeniden Konumlandr)

Komut seildiinde aadaki pencere ekrana gelir. Bu pencereyi kullanarak modelin
zerindeki ksmlar veya modeli oluturan paralarn birbirine gre konumunu tekrar
konumlandrmak iin kullanlr.

ekil.3.147 Unsurlar Yeniden Konumlandr dialog penceresi

3.2.3.5.SUPPRESS FEATURES (Unsuru Gsterme)

Modelleme aamasnda parametrik olarak grnmesi istenilmeyen ksmlar gizlenir. Bu
komut zellikle CAM uygulamalarnda ilemleri kolaylatrr. Daha sonra gizlenen ksm
Unsuppress (gster) ile tekrar grnr hale getirilebilir.

3.2.3.6.UNSUPPRESS FEATURE (Unsur Gster)

Suppress ile modelleme aamasnda grnmesi istenilmeyen ve ortadan kaldrlan ksmlar
tekrar grnr hale getirir.

3.2.3.7.REMOVE PARAMETERS (Parametreleri Kaldr)

Modele ait parametreleri kaldrmak iin kullanlr.

3.2.3.8.EDIT SOLID DENSITY (Kat younluunu Dzelt)

Seilen modelin malzeme younluunu ayarlamak iin kullanlr.

3.2.3.8.DELAYED UPDATE ON EDT (Gncellemeyi Geciktirme)

Edit edilen bir zelliin Update (gncelleme) ileminin geciktirilmesi bu komut aracl ile
yaplr.

143
3.2.3.9.FEATURE PLAYBACK (Unsur uygulamasn Gster)

Oluturulan modelin ilem basamaklarn gsterir.

Aada kat modelde modellenen baz paralar vardr.

Uygulama 1 Uygulama 2

Uygulama 3

144
BLM 4
4. YZEY MODELLEME
Yzey modelleme teknii ile oluturulmu modeller nesnelerin yzeylerini ve snrlarn
olduka hassas belirleyebilirler. Bu blmde Unigraphics NX programnn dier modelleme ekli
olan yzey modelleme, eitli rnekler ile anlatlacaktr. Kat modelleme ile oluturulmas mmkn
olmayan ekilleri modellemek iin kullanlr. Yzey modellemede, modellerin d yzeylerine ait
bilgilere ilave olarak modelin yaps hakknda gerekli bilgi alnabilir.
Yzey modellemede dikkat edilecek noktalar;
1. Oluturulan model basit yzeylerle tarif edilmeye allmaldr.
2. Spline erileri minimum sayda nokta ile oluturulmaldr.
3. Erilerin doru ekilde budandndan emin olunmaldr.
4. En dk dereceli spline'lar oluturulmaldr.
5. Yzeylerde mmkn olabilecek en byk yzey kullanlmaldr.
6. Profilleri seerken sra ile seilmelidir.
7. Tm profiller iin ayn zincir yn seilmelidir.

NE ZAMAN YZEY KULLANMALI ?
Kat modelleme ile yaratlmas mmkn olmayan ekilleri yaratmak iin.
Katlara uygun formu yzeylere kestirerek (trim) vermek iin.
Bir hacmi yzeylerle kapatp dikerek kat elde etmek iin.
Tel kafes modeli yzeylerle kaplayp katlarmak iin.

145
4.1. YZEY MODELLEME AYARLARI
Yzey tasarmna balamadan nce Preferences (tercihler) ek mensnden
Modeling (modelleme) seilerek yzey ile ilgili ayarlamalar yaplabilir (ekil 4.1).

Body Type (gvde tipi) seenei ile Through Curves
Mesh (eri a ile), Through Curves (eriler ile), Swept
(sprlm), Section, Ruled (cetvel) yzey ilemleri ve
Extruded Body (sprlm gvde), Body of Revolution
(evirme gvdesi) kat komutlar kullanmndan oluacak formla-
rn tipi belirlenir.
Solid (kat) oluturulan kesit kapal bir forma sahip
olduunda, otomatik olarak kat oluturulacaktr. Sheet (sa
yzey) seili olduunda ise yzey oluturulacaktr (ekil 4.2).

ekil 4.2. Body type
Free Form Corstruction Result (serbest form tasarm
sonucu) ile oluturulacak olunan yzey bir dzlem zerinde
bulunuyorsa, Plane (dzlem) seilerek yzeylerin analitik
formlar aynen elde edilir. Eer analitik form zerinde deil de B-Surface denilen serbest form
modellene yaplacaksa B-Surface seilmelidir (ekil 4.3.a).

Curve Fit Method (eri uydurma yntemi) ile mevcut erileri temsil edecek Spline
(eriler) oluturulurken bunlarn hangi dereceden oluaca belirlenebilir (ekil4.3.b).
Cubic ile 3. dereceden Quantic ile 5. dereceden Splinelar oluturulur.

Curve Fit Method (eri uydurma yntemi) ile mevcut erileri temsil edecek Spline erileri
146
oluturulurken bunlarn hangi dereceden oluaca belirlenebilir (ekil4.3.b).
Cubic ile 3. dereceden Quantic ile 5. dereceden Spline erileri oluturulur.

ekil 4. 4. Grid lines (zgara izgilerinin) saysn belirlenmesi.

4.2. YZEY MODELLEME KOMUTLARI
Yzey modelleme tekniinde alrken kullanlan komutlara INSERT (yerletir)
mensnden veya FREE FORM FEATURE (serbest form unsuru) komut ubuundan
ulalabilir (ekil 4.5).
Insert / Free Form Feature (yerletir/serbest unsuru) altndan tm yzey modelleme
komutlarna ulalabilecei gibi modelleme ortamnda Free Form Feature Toolbar (komut u-
buu)ile yzey modelleme komutlar kullanlabilir. (ekil 4.6)

147

ekil 4.5.Yzey modelleme komutlar

ekil 4.6. Free from feature toolbar

148

4.2.1. FREE FORM FEATURE (Serbest form unsuru)

149
4.2.1.1. THROUGH POINTS (Noktalar Yardmyla) ve FROM
POLES (Kutuplardan)
Through Points komutu ile verilen noktalardan geen bir yzey oluturulurken From Poles
komutu le verilen noktalar kutup noktas kabul edilerek yzey oluturulur.
Through Points ile istenen toleranslar dahilinde istenilen noktalardan geen yzeyler
oluturulur. Buna karn yzeyin dzgnl hakknda tam bir kontrol yoktur. From Poles, yzeyin
toplam ekli zerinde tam bir kontrol salar ve Through Points' te karlalabilecek yerel
deformasyonlar burada olmazlar.

Through Points veya From Poles komutlarndan herhangi biri seildiinde ekil 4.7'deki
pencere ekrana gelir. Yzeye ait tm veriler bu pencereden girilir.

150

Through Points ve From Poles ile yzey yaratmak iin ;
1. Patch tipini seiniz:
Single, tek paradan oluan bir yzey karr. Multiple ise dikdrtgenler serisi
halinde birok Single Patch'ten olumu bir yzey karr
2. Row ve Coloumn derecelerini belirleyiniz:
Single Patch iin row (U) ve cooumn (V) ynlerindeki dereceler belirlenir. Bu
dereceler U ve V ynlerinde yerleecek kutup noktalarnn saysn belirler. Derece
saysnn bir fazlas kutup saysn verir. Single Patch'lerde U deerini verdiinizde
V=U-1 olarak hesaplanr.
Multiple Patch'lerde U ve V derecelerini ayr ayr vermeniz mmkndr. Bu
deerler l ile 24 arasnda olabilir.
3. Yzeyin Kapatlmas:
Closed Along (boyunca kapal) ile yzeyin kapatlmas hakknda dzenlemeler yap-
labilir. Sadece Multiple Segment'ler iin geerlidir ve oluacak yzeyin ucunu
belirlenecek ynde dier ula birletirir.
Neither : Herhangi bir kapatma yaplmaz.
Rows : U ynnde ular kapatlr.
Columns : V ynnde ular kapatlr.
Both : Her iki ynde de kapatma yaplr.

151

ekil 4.10. Row ve Coloumn deerleri
4.2.1.2. FROM PONT CLOUD (Noktalar Kmesi Yardmyla):
Scan veya Dijitize ilemlerinden sonra elde edilen noktalar bulutundan bir yzey kartr.
Dikkat edilecek en nemli unsur U ve V ynlerini belirleyecek koordinat sisteminin doru
seilmesidir. Seilen U ynnce noktalar birletirilecek ve U izgileri kacak, seilen V ynnce
noktalar birletirilecek ve V izgileri kacaktr.
Form Point Could da rnek
Form point could komutuna girdikten sonra U ve V derecelerin ve alacamz koordinat
sistemini belirledikten yzeyin geeei noktalar ya dosyadan yada kendimiz belirleriz. Bu
ilemden sonra OK tularz.

ekil 14.11. Form point could rnei

4.2.1.3. RULED (Cetvel yzey):
152
En basit yzey yaratma komuttur. Through Curves komutuna ok benzer ama sadece iki
tane eri kesit arasnda dz yzey oluturmak iin kullanlr. Komut seildiinde sklkla
karlalan Sekil 4.11
:
dcki ekrana gelen pencere yardmyla erilerin seimi yaplr. imdide
buradaki butonlarn anlamlarn renelim:

Aligment (ayarlama), hizalama ile iki Section String (kesit erisi) aras, sonsuz sayda
eriler yerletirilerek yzey oluturulur ve bu erilere izoparametrik eriler denir. Bunlar:
Parameter (parametre) seenei ile izometrik erileri Section Stringlere eit parametre
aralklaryla yerletirir.
Arclength (yay uzunluu) seenei ile izoparametrik eriler eit yay uzunluklarnda
yerletirilir.

By Foints (nokta ile) ise bir kesit erilerine ait noktalan dier kesit erilerine belirlenmi e
noktalardan gemek zorunda kalacaktr. Bu sayede farkl formlardaki kesit eriler daim dzgn
veya istenen keskin keleri verecek ekilde birletirilebilir.
Distance (mesafe) ile bir bir dorultu belirlenir. Uygulama, noktalar verilen dorultuda eit
aralklarla dizer. Sonu, olarak izometrik erilerin zerinde durduu hayali dzlemler, verilen
dorultuya dik olarak sralanm olur.
Angle (a) ile noktalan belirlenen bir eksen etrafnda eit alar boyunca sralar. Sonu
olarak tm izometrik eriler birbiriyle eit a yapan ve eksen izgisinden geen hayali dzlemler
zerinde bulunurlar.
Spline Points (spline noktalar) ile verilen erilerin nokta ve teetlk deerlerini kullanarak
yzey oluturur. Bu yzey erilerden deil, erileri tanmlayan noktalardan geer. Spline
noktalarn kullanabilmesi iin tm kesit erileri kapal spline ve eit sayda tanmlayc noktaya
sahip olmas gerekmekledir.
153

154
Ruled komutuna girildikten sonra seim pencersinden hangi eleman kullanacamza karar
verdikten sonra o elemanlarn ilki seilir ve hareket yn tayin edilir. Burada dikkat edeceimiz
nokta erilerin hareket ynlerini iyi semektir.

Bu seimden sonra gelen (yukarda verilmi olan) penceredeki elemanlar doldurulur.
(dzenleme ekli, tolerans degeri ve kaplama izgi says)

155

4.2.1.4. THROUGH CURVES (Eriler Yardmyla)

Bu komut sayesinde tek bir ynde sralanm erilerden
geecek ekilde bir yzey oluturabilirsiniz. Her bir eriye Section
String, yani kesit erisi denir. Bir Section String birden ok
cisimden oluabilir.
Oluacak yzey Section String'lerle iliiklidir. Section
String'lerde sonradan yapacanz her deiiklik yzeyi de
deitirecektir. Section String'lere ait oklarn ayn yn
gsteriyor olmasna dikkat edin. Aksi takdirde arplm veya
burulmu yzeylerle karlarsnz.

Aadaki yzeyi oluturmak iin ncelikle section
stringleri izeriz. Bunun iin Datum planeleri tek ynde kaydrrz.
Komuta girdiimizde yzeyin balayaca section stringi ilk
olarak seer ve dierlerini seerken de ilk section stringin ok ynyle ayn olmasna dikkat ederek
seeriz. Seim ilemi tamamlandktan sonra aligmentt ayarlarz ve yzeyimiz oluturulur.

156
Yzey Sreklilii iin alternatifiniz vardr. Bunlar: Konum Sreklilii iin snrlama yok (No
Constraint), Teetilik Sreklilii (Tangency) ve Erilik Srekliliidir.
No Constraint (konum Srekliliine) CO Sreklilii de denir. Kopma veya ayrlma olmakszn
birbirine temas eden eri veya yzeyler konum Srekliliine sahiptir. Hem konum Srekliliine
sahip hem de her noktada birbirlerine teetlerse Tanjantlk Srekliliine sahiptirler. Erilik
Srekliliine sahiplerse dier snrlandrmalara ek olarak erilik yn aniden deimez. nce bir
minimuma ular, ardndan yn deitirir.

157
imdi ilk olarak bir birinden ayr rasgele iki yzey oluturalm. Oluturduuz bu yzeylerin
yan kenarlarnda farkl alingment metotlaryla birletirelim.
lk olarak No Constraint yani CO Srekliliini seiniz. Yan tarafta oluan yzey
grlmektedir. Gze kt gelen bir taraf olmamasna ramen yzeyler arasnda dz bir gei var.
Ayrca oluan yzeyi Analysis / Face Analysis ile analiz edilirse yanstlan izgilerin yzeyden
yzeye geerken nasl koptuklar grlr.
Ayn rnek bir de Tanjanttk Sreklilii ile yaplp ayn yntemle analiz edildiinde
izgilerde bir kopmann olmadn grlr. Bu, yzeylerin birbirine teet olduunun bir
gstergesidir.
Bunun yan sra, Curvature Sreklilii denenecek olursa, izgilerde kopmann olmad ve
geilerin daha yumuak olduu grlr.Bunun nedeni erilik ynnn aniden deimesidir.
nce bir minimum, ardndan da yn deitirdiine dikkat ediniz.
izgilerde hem kopma yok, hem de geiler ok daha yumuak. Sebebi erilik ynnn
aniden deimemesidir. nce bir minimum yapyor, sonra yn deitiriyor.

4.2.1.5. THROUGH CURVES MESH (Eri A Yardmyla)
En ok kullanlan yzey yaratma komutlarndan biridir. Primary String ve Cross String
adnda iki kavram vardr. Cross String'ler Primary Stringier boyunca sprlr. Ortaya kacak olan
yzey istenirse komu yzeylerle Tanjant veya Erilik Sreklilii seilebilir.

Yan tarafta Through Curves Mesh (Eri A
Yardmyla) diyalog penceresini gryorsunuz. Bu pencerede
Emphasis, Constraint ve Construction Options bulunmaktadr.
imdi bunlar tanyalm:
Emphasis : Yzeyi olutururken yzeyin benzeyecei
stringin belirlenmesini salar. e ayrlr.
1. Both : Yzey hem Cross hem de Primary erilerine
benzeyecek ekilde yaratlr.
2. Primary : Yzey daha ok Primary erilerine
3. Cross : Yzey daha ok Cross erilerine
158
Constraint, yani snrlandrma blmnde ise ilk ve son Primary ile Cross erilerine
Tanjantlk veya Erilik Sreklilii verilebilir.

Construction Options :
Normal : Standart prosedrleri izleyerek yzeyi yaratr. Her hangi bir optimizasyon
yaplmayacaktr.
Spline Points : Verilen Cross ve Primary'lerin tek bir eriden olumas ve erilerin eit
sayda tanmlayc noktaya sahip olmas gerekir. Daha az yama'dan (Patch) oluan yzeyler
yaratr.
Simple : Mmkn olan en sade yzeyi yaratr.
Aadaki rnei oluturmak iin yzey iin gerekli stringler izildikten sonra komuta girilir.
Komuta girildiinde ilk olarak ska karlatmz seim penceresi gelir ve bu pencereden yzeyi
oluturacak elamanlara gre Primary olmasn istediimiz elemanlardan balayarak eim yaplr.
Dikkat edilmesi gereken noktalardan biri nokta ise Primary stringlerin dn ynlerinin ayn
olmas. Primary stringlerin seimi tamamlandktan sonra ok tklanr ve gelen seim penceresinde
cross stringler Primary stringlerdeki okun alt ksmndan balamak ve okun gsterdii dn
ynnde olacak ekilde seilmeye balanr. Burada dikkat edilmesi gereken nokta eer yzey
kapatlacaksa ilk seilen cross en sonda tekrar seilir. Son olarak ekrana gelen Through Curves
Mesh penceresinde yzey ile ilgili ayarlar yapldktan sonra yzey oluturulur.

159

4.2.1.6. SWEPT (Sprme Yzey)
Seilecek olan Section eriler, Guide eriler zerinde sprlr. Ancak bir
nceki komutta olduu gibi erilerden tel kafes benzeri bir yap oluturmak art
deildir. Arada oluacak olan izoparametrik erilerin nasl ynleneceini ayarlamak
mmkndr.

160
Komuta girildiinde ilk olarak yandaki ekil 4.22 deki diyalog penceresi gelir. Buradaki
alignment (ayarlama) ksmn Ruled komutunda anlatmz gibidir.
Eer sprlecek kesit yolun ortasnda bulunuyor ise bunu her iki ynde sprebilmek iin
Section Location (kesit konumu) altnda bulunan Anywhere along guides (klavuz boyunca
herhangi bir yer) aktif olmaldr. Ends of guides (klavuz ular) ise kesit erisini klavuz erisi
uzun olan tarafa doru sprr.
Bu diyalog penceresinden sonra ise ekil 4.23 deki diyalog penceresi gelir. Bu menden
izoparametrik erilerin oryantasyonunu kontrol edebilirsiniz

Fixed seenei tm izoparametrik erilerin birbirine paralel olmasn salar. Basit sprme
ilemlerinde kullanlr.
Face Normals : Yerel koordinat sisteminin 2. Ekseni belli bir yzeyin normalleriyle elesin.
Vector Direction : Yerel koordinat sisteminin 2. Ekseni tanmlanacak bir vektr
dorultusuna gelir. Vektr bir Datum Axis araclyla tanmlandysa yzey yaratldktan sonra
Datum Axis'le oynanarak yzeyin eklini deitirmek mmkndr.
Another Curve : Guide olarak seilen eri ile bu seenekle tanmlanacak eri arasnda eit
aralklarla grnmez dorular izilir. zoparametrik eriler bu dorulara paralel olarak yerletirilir.
A Point : Guide olarak seilen eriden bu seenekle tanmlanacak bir noktaya eit aralklarla
grnmez dorular izilir. zoparametrik eriler bu dorulara paralel olarak yerletirilir.
Angular Law : Law denilen erilerin ekillerindeki deiimlerle izoparametrik erilerin
yerleme asnn deiimini kontrol edersiniz.
Forced Direction : izoparametrik erilerin zerinde olduu dzlemler verilen dorultu
boyunca paralel olurlar.

161

Bu diyalog penceresinden sonra ise ekil 4.24 deki diyalog penceresi gelir. Burada bulunan
elemanlar ise :
Constant : Tm Section erileri verilen sabit Scale, yani Oran mertebesinde bytlr veya
kltlr.
Blending Function : Bir balang ve biti Oran' verilir. Aralarnda kbik veya lineer gei
yaplr.
Another Curve : Tanmlanacak olan bir eri ve Guide erisi arasnda mesafenin
deimesine gre bahsi edilen Oran da deiecektir.
A Point : Tanmlanacak olan bir nokta ve Guide erisi arasnda mesafenin
deimesine gre bahsi edilen oran da deiecektir.

Area ve Perimeter Law ; Kesitlerin alan ve evrelerinin deiimini bir law erisine balar.
Bir sonraki diyalog penceresi ise ekil 4.25 de grld gibidir. Bu seenek girilen deere
gre Section erisi yatayda bytld oranda dikeyde de bytlr.
Komuta girildiinde ilk olarak ska karlatmz seim penceresi gelir ve bu pencereden
yzeyi oluturacak elamanlardan ilk nce guide string (klavuz izgisi) seilir. Guide stringlerin
secimi tamamlamak iin iki defa OK tklanr. Daha sonra Section string (kesit izgisi) seilir ve
yn belirlenir. bu ilem tm section strinlerin seimi bitinceye kadar devam edilir. eim ilemi
bittikten sonra yukarda anlatlan diyolog pencereleri gelir ve buradaki gerekli bilgiler girilir ve
onaylandktan sonra yzey oluur.
162

163
4.2.1.7. SECTION BODY (Kesit gvde)
Bu komut ile, oluturulan yzeyler daha ok karmak
modeller iin kullanlr. Komut seildiinde ekrana ekil 4.37'deki
pencere gelir.
Section Type (secim tipi): Spine erisine dik ynde
yerleen ara kesitlerin eklini belirler.
Conic ile erilerin yn deitirmeyen tam konik ekiller
karlr. Rho deeri olarak 0,0001 ve 0,9999 arasnda deer verile-
bilir.
Cubic ile ok daha dzgn bir parametre dalm salanr.
Rho deeri 0,75'den byk olamaz.
Fitting Type (uydurma tipi) ile V ynnde (Spine erisine
paralel) yerleen ara kesitlerin eklini belirler.
Cubic ile 3.derece ve Tanjant (teet) srekliliine sahiptir.
Quintic ile 5.Derece ve Curvature (erilik) srekliliine
sahiptir.

164
4.2.1.8. BRIDGE (Kpr)

Bridge komutu, oluturulan iki yzey arasndaki
akl kapatarak yeni bir yzey oluturmak iin kullanlr.
Komut seildiinde ekrana ekil 4.30daki pencere gelir.

lem basamaklar(ekil 4.30.) ise:

Primary faces (birincil yzeyler) ile ekil 4.31'daki gibi aras yeni bir yzeyle kapa-
tlacak yzeyler seilir.

165
Side faces (kenar yzeyler) ile ekil 4.32'deki gibi, oluturulacak yzeye komu olmas
istenilen yzeyler varsa bu yzeylerin seilmesinde kullanlr.

First side string (birinci kenar erisi) ve Second side string (ikinci kenar erisi)
admlar ile ekil 4.43'deki gibi, komu yada snr erileri belirtilmek istendiinde kullanlr.

166
4.2.1.9. N-SIDED SURFACE (N kenarl yzey)
Snrlandrlmam eri ve kenarlar yzey olarak kapatmaya
yarayan komuttur. Komut seildiinde yandaki pencere ile karlalr.
Type (Yzey tipi)

Trimmed Single Sheet (budanm tek yzey) ile kapal erilere
gre merkezi bir noktada d yzey oluturur. Bu komutun
kullanlabilmesi iin kapatlacak merkez yzey seilir, OK ile onaylanr
ve referans alnacak yzeyler seilir. Daha sonra gelen pencereden
istenen geometri oluturulur.

Match Continuity (uyma sreklilii)
G0: Profil erileri ve yzeyleri balar. Bu balama kenara kadar olur. Dtaki snr artlar
ihmal edilir.
G1: Snr erileri yzeylere teet olacak ekilde yzeyin profil sreklilikle balar.
G2: Profil erileri istenilen koniklie gre yzeye konik sreklilii salar.
Center Control (merkez kontrol)
Position: Yzeydeki merkez noktann koordinatlarn X, Y, Z saa-sola kayar dmeleri ile
pozisyonlanr.
Tilting (eme): X ve Y ynnde spline yzeyin eilme hareketini yapar.
OK ile onaylandktan sonra yzey tamamlanr.

167
Multiple Triangular Patches (oklu gensel yamalar) ile kapal erilere yzey
oluturmak iin kullanlr. Bu komutun kullanlabilmesi iin eri seilir ve OK ile onaylanr.

4.2.1.10. EXTENSION (Uzatma)
Grafik ekranda modellenen yzeylerin kenarlarnda balayan ve ekil 4.50'deki pencerede grlen
seenekler kullanlarak devam eden yzeyler oluturur. Bu yzeylerin kenarlarndan balayan ve
be farkl tipte devem edebilen yzeyler modellenir.

Tangential (teetsel); grafik ekranda modellenen yzey ve
yzeye ait kenar seilerek, kesine veya kenarna, istenilen
deer dahilinde yzeyi uzatarak yeni bir yzey oluturur.
Normal to Surface (yzeye normal); grafik ekranda
modellenen yzeye ait kenar seilerek istenilen deer dahilinde
yzey normalleri boyunca uzatarak yeni bir yzey oluturur.
Angled (al); grafik ekranda modellenen yzeyin seilen
kenarn yzeye a yapacak ekilde uzatarak yeni bir yzey
168
oluturur.
Circular (dairesel); grafik ekranda modellenen yzeyin seilen kenarn dairesel dolayarak
uzatr.

169

4.2.1.11. LAW EXTENSION ( Kenar Uzatma)
Bu komut temel yzey zerindeki eriyi seerek deiken
ekilde uzatlarak yeni bir yzey oluturulur. Komuta girildiinde alan
pencere yanda grld gibidir. Bu komut ile ilgili uygulama ekil
4.46'da grlmektedir.

170
4.2.1.12. ENLARGE (Geniletme)

Grafik ekranda modellenen yzeyin veya kat modele ait
yzeyini ekil 4.47'deki pencereden pozitif veya negatif deerler
veri giriinden veya yannda bulunan kayar dme ile ekitirilerek
U ve V ynlerindeki boyutlar, yzeyleri kaplayacak byklkte ve
ayarlanabilir zellikte yzeyler oluturulabilir.
Komut seildiinde yandaki pencere ekrana gelir. Bu pencere
yardmyla oluturulacak yzeyin tipi lineer veya normal olarak
belirlenir.

171
4.2.1.13. OFFSET SURFACE (Kaydrma Yzey)

nceden oluturulmu yzeye, yzey normali ve tersi
ynnde belirli bir kaydrma mesafesi verilerek mevcut yzey ile
ilikisel yeni bir yzey oluturur. Komuta girilip kaydrlacak
yzey seildikten sonra ekrana yandaki diyalog penceresi gelir.
Burada distance (l) yzeyin kayma mesafesini, edge
tolerance (kenar tolerans) ise yeni yzeyin tolerans deeri
girilir. Kaydrma mesafesi pozitif veya negatif olarak verilebilir.
Pozitif kaydrma yzey normali ile ayn ynde, negatif kaydrma
ise yzey normali ile ters ynde yzeyi oluturur.
Variable (deiken) ile yzey zerindeki farkl noktalar farkl deerlerde kaydrla bilinir.
Komut seildiinde ekrana gelen Point Constructor (nokta girme) ile temel yzey zerinde belirtilen
noktalar, o noktaya zg verilen mesafeler boyunca kaydrlr.

172
4.2.1.14. QUILT (Yorgan yzey)
Bu komut ile temiz bir yzey elde etmek amacyla kullanlr. Krklardan oluan, bir birinin
zerine binmi veya aralarnda boluklar bulunan ok saydaki yzeylerden projeksiyon yntemiyle
tek ve temiz bir yzey oluturur.komuta girildiinde karmza gelen diyalog kutusu ekil 4.52de
gsterilmitir.

Driver Type (src tipi):
Mesh of Curves (erilerin a) aktif olduunda yeni oluturulacak olan yzeye zemin
hazrlamak iin Through Curve (eri aracl ile) mantyla eldeki erilerden bir yzey
oluturulur.

B-Surface (B-yzeyi) aktif olduunda, ayn krk yzeyler
sklkla kullanlacaksa her seferinde Mesh of Curves ile temel
yzeyi oluturmak yerine, zamandan tasarruf salamak amacyla
nce Mesh of Curves ile zemin hazrlanr ve daha sonra B-
Surfaces ile ileme devam edilir.
Projection Type (izdm tipi):
Along Fixed Vector (sabit vektr boyunca) ile tm
izdm ilemi tarif edilen tek ynde yaplr. Along Driver
Normals (src normali boyunca) ile izdm ilemi Mesh of
Curves veya B-Surfaces ile belirlenen temel yzeyin
normallerine gre yaplr.
Show Check Points (kontrol noktalarn gster) ve
Check For Overlaps (stne binmeyi kontrol et) seeneklerini
kapatarak hesaplama sresi azaltlabilir.

173

4.2.1.15. TRIMMED SHEET (Budanm Yzey)
Grafik ekranda modellenmi bir yzeyden budanm yeni
bir yzey oluturmak iin kullanlr. Komutu kullanabilmek iin
mevcut bir yzey ve yzey zerine iz drlecek en azndan bir
budama snr gerekmektedir. Komuta girildiinde yanda grlen
diyalog kutusu ekrana gelir.
Selection Steps (lem basamaklar):
stteki srada drt sra ikonlardan ilk ikisi Target Sheet
Body (hedef yzey gvdesi) ile budanacak yzey seilir,
ncs Trim Boundary (budama snr) ile eriler belirtilir,
sonuncusu ise Region (blge) ile budanm olan yzeyin atlacak
veya kalacak ksm belirlenir

zdm ileminin tipi belirleme Projection Along (izdm
boyunca)dan yaplr.
Regions will be (olacak blge):

174
Discarded ile budanan yzeyin iaretlenen ksm atlr. Kept ile budanan yzeyin iaretlenen
ksmnn tutulacan belirtir.

4.2.1.16. FILLET SURFACE (Kavis yzey)

nceden oluturulmu iki yzey arasna budanm kavis
yzey oluturur. Bu komut ile drt farkl tipte kavis oluturabilir.
Komutun ilem sras; ilk olarak komut seilir. Vektrlerin
ynleri yarap merkezine bakacak ekilde kavislendirilecek iki
yzey belirlenir ve daha sonra kavisi oluturacak olan
izoparametrik erilerin biimi ekrana gelecek olan pencere ile
Circular (dairesel) veya Conic (konik) olarak seim yaplr.
Ardndan atanacak kavis tipi seilir.
Komut kullanm srasnda ekrana eitli kavis tipleri gelir.
Bunlar aada aklanmtr.
Constant (sabit) ile veri giri penceresinden sabit yarap
deerine gre kavis oluturulur.
Linear ile veri giri penceresinden balang ve biti yarap
deerleri farkl olan ancak aralarndaki gei dorusal olan kavis
oluturulur.
S-Shaped (s ekilli) ile balang ve biti deerleri farkl
olabilen ve aralarndaki gei daha yumuak olan s-profiline sahip kavis modellenir.

175
4.2.1.17. MIDSURFACE (Orta yzey)
Bu komut ile seilen katdan her iki yzeye de eit mesafede profil yzey oluturur. Method
ksmnda bulunan Face Pair (yzey ifti) ile katya ait istenilen yzey seilerek ilem
gerekletirilir. Side l Face ile ilk yzey seilir. Side 2 Face ile ikinci yzey seilir. Offset ile kat
seilir ve ardndan yzey seilerek ilem gerekletirilir. Oluturulan bu yzey daha sonra sonlu
elemanlar analizinde kullanlabilir.

176
4.2.2. EDIT FREE FROM FEATURE (serbest unsuru dzetlme)

177
Modellenen yzeyler zerinde gerekli deiiklik yapmak
amacyla kullanlan Edit Free Form Feature komutlar ekil
4.64'deki komut ubuunda grlmektedir. Bu komutlara
ulamann dier bir yolu ise Edit ek mensnden Free Form
Feature seilerek ulalr. Ayrca deiiklik yaplacak yzey
seilerek ve farenin sa tuu ile Edit Parameters (parametreleri
dzeltme) seildiinde ekrana ekil 4.65'deki pencere gelir.

Tolerance seeneinde kesit erileri ile yzey arasndaki
tolerans belirlenirkomuta girildiginde ekil 4.66.daki diyalog
pencersi ekrana gelir ve istenilen yeni deerler girilir.
Edit Curve (eri dzelt) ile oluturulan yzey kesit erilere bal olduundan eriler
zerinde deiiklik buradan yaplr. ekil 4.67'de bu komut ile ilgili rnek gsterilmitir.
Add String (eri ekle) ile yzeylere yeni ara kesitler buradan eklenebilir.

Remove String (eri sil) ile yzeyi tanmlamak iin kullanlan bir ara kesitten sonradan
vazgeilmesini salamak iin kullanlr.
Respecify Starting Curve (balang erisini yeniden tanmla) ile, yzeyin balang erisi
olarak baka bir eri gsterilmesi buradan salanr.
Edit Alignment (ayar dzelt) ile kesit erileri arasndaki izopararnetrik erilerin
konumlandrlmas bu komut sayesinde gerekleir.

178

Display Parameters (gsterme parametreleri) ile grafik ekranda Primary String (birincil
eri), Cross String (enine eri) ve Spine Curve (dorultman erisi)'m hangisi olduunu gsterir.

4.2.2.1. MOVE DEFINING POINTS (tanmlanan notalar ta) ve
MOVE POLES (kutuplar ta)
Bu komutlarn kullanm benzer olduu iin birlikte incelenmitir. Move Defining Points
komutu ile yzeyi tanmlamakta kullanlan, yzeyin zerinden getii noktalarn yeri
deitirilebilir. Move Poles komutu ile yzeye ait kutup noktalar tutulup ekilebilir. Komutlar
seildiinde ekil 4.69'da grlen pencereler ekrana gelir.

Edit Orginal Sheet ile dorudan seilen yzey zerinde dzeltme ileminin yaplrken; edit
179
a copy (kopyay dzelt) ile orijinal yzeyden alnan bir kopya zerinde ilem yaplr. Bu seenek
sayesinde bir hata sonucu orijinal yzeyin hasar grmesi engellenmi olur. Gerekli seim
yapldktan sonra ekrana ekil 4.80'de grlen pencereler gelir.
Eer bu ilemler srasnda Edit Orginal Sheet seilirse ekrana, zerinde allan yzeyin
tm parametreleri kaybedileceini haber veren bir diyalog penceresi gelir. (ekil 4.70)

Single Point / Single Pole (tek nokta/tek kutup) seenei Move Point (nokta ta) iin
yzeyin oluturulmasnda kullanlan tanmlama noktas, Move Pole (kutup ta) iin ise yzeyin
oluturulmasnda kullanlan kutup noktalarnn grafik ekranda seimi ile tekrar konumlandrma
yapmak iin kullanlr.
Entire Row (tm sra) ile Move Point iin yzeyin oluturulmasnda kullanlan tanmlama
noktas, Move Pole iin ise yzeyin oluturulmasnda kullanlan kutup noktalarnn ve V ynndeki
tm komularn yeniden konumlandrmas yaplr.
Entire Column (tm kolon) ile Move Point iin yzeyin oluturulmasnda kullanlan
tanmlama noktas, Move Pole iin ise yzeyin oluturulmasnda kullanlan kutup noktalarnn ve U
ynndeki tm komularn yeniden konumlandrmas yaplr.
180
Rectangular Array (dikdrtgensel dizin) ile ekranda rasgele tklanan iki nokta aras bir
dikdrtgen kabul edilir ve dikdrtgenin iinde kalan tm noktalar yeniden konumlandrma
yapabilmek iin grafik ekranda seilmi durumda olur.
Deviation Check (sapma kontrol) seenei, yzeye ait nokta/kutup'lar ekitirildiinde
oluan yzeyin ilk halden ne kadar saptn grntler.
Section Analysis (kesit analizi) seenei ile yzey zerinde yeri ve ekli tanmlanan bir
kesitin eriliinin seilen nokta/kutup'l arn nasl deitii dinamik olarak grlebilir.
Son olarak zerinde deiiklik yaplacak olan yzeye ait noktalarn veya kutuplarn yeniden
konumlandrlma mesafelerinin girilecei diyalog pencereleri ekrana gelir

Move Defining Point (tanmlanan noktay ta) dialog kutuunda bulunan Delta ile
belirtilen X, Y, Z deerleri kadar artl olarak tar. Distance Along Normal (normal boyunca
mesafe) ile seilen noktay, yzeyin o noktadaki normali boyunca ve belirtilen mesafe miktarnda
tar.

Move Defining Pole (tanmlanan kutubu ta) dialog kutusunda bulunan Along Defined
Vector (tanmlanan vektr boyunca) seenei Define Drag Vector (srkleme vektrn
tanmlama) dmesi ile tanmlanacak bir vektr boyunca seilen kutup noktasn hareket ettirir.
Along Normal (normal boyunca) ile seilen kutup noktalarn yzeyin o alandaki yzey normalleri
181
boyunca hareket ettirilir. On Tangent Plane (teet dzleminde) ile tek bir kutup noktas
seildiinde aktif hale gelir. Seilen kutup noktasn yzeye o noktadan teet hayali bir dzlem
zerinde hareket etirir.
Micro Positioning (mikro konumlama) seenei, kutup noktalarn ekitirirken Control
tuuna baslrsa devreye girer. Penceredeki 0.1 deerinin anlam farenin 10 birimlik hareketine
karlk noktann l birim hareket etmesidir.

182

4.2.2.2. ISOPARAMETRIC TRIM/DIVIDE
(Izoparametrik budama/blme)

Isoparametric Trim, mevcut yzeyin istenilen tarafnn budanmasn veya uzatlmasn
salar.

Bu pencere ile yzeyin kenarlarn keserek ne kadar kltlecei veya nereye kadar
uzatlaca belirtilir.
U-Min ile U ynnde balangtan itibaren, U-Max ile U ynnde sondan itibaren ne kadar
ksaltma/uzatma yaplaca belirtilir.
V-Min ile V ynnde balangtan itibaren, V-Max ile V ynnde sondan itibaren ne kadar
ksaltma/uzatma yaplaca belirtilir.

Use Diagonal Points (kegen noktalarn kullan) ile imle yardmyla veya Point
Constructor (nokta tasarmcs) ile belirlenen hayali dikdrtgen oluturulur ve bu dikdrtgen
dnda kalan alanlar budanm olur.
183

Isoparametric Divide ise yzeyi belli bir yerden ayrarak iki
paraya blmeyi salar.
Constant U (U sabit) seilirse yzey U ynnde,
Constant V (V sabit) seilirse V ynnde blnr.
Division Value (blme deeri) ksmnda yzeyin yzde
kandan blnecei belirtilmelidir.

184
4.2.2.3. SHEET BOUNDARY (Yzey snr)
Bu komut ile yzeylerin snrlar dzeltilir veya
deitirilir. Yzeydeki deliklerin kapatlmas ve yzeydeki
snrlarn uzatlmas bu komut yardmyla olur. Komut seildiin-
de ekil 4.82'deki pencere ekrana gelir.
Edit Orginal Sheet (orijinal yzeyi dzelt) ile dorudan
seilen yzey zerinde ilem yaplaca tespit edilir.
Edit a Copy (kopyay dzelt) ile orijinal yzeyden alnan
bir kopya zerinde ilem yaplaca tespit edilir. Bu seenek aktif
olduunda bir hata sonucu orijinal yzeyin hasar grmesi
engellenir.
zerinde ilem yaplacak yzey seildikten sonra ekil 4.83'de
grlen pencere gelir. Ardndan ekrana program tarafndan
parametrelerin yok olacana dair mesaj gelir.
Remove Hole (delii sil) ile yzey zerindeki delikleri kapatma imkan sunulur.
Remove Trim (budamay sil) ile yzey zerindeki btn yzeyler kapatlarak dik-
drtgensel bir form oluturur.
Replace Edge (kenar yerletir) ile snrlayc bir nesne belirterek seilen kenar bu nesneye
kadar azatr veya ksaltr.

185
4.2.2.4. CHANGE DEGREE (Dereceyi deitir)
Oluturulan yzeyin U ve V ynlerindeki derecesi bu komut yardmyla deitirilebilir.
Komut seildiinde ekrana srasyla ekil 4.85'deki pencereler gelir. Burada yzey seildikten sonra
ise yeni derece deerlerini gireceimiz diyalog penceresi ekrana
gelir.

186
4.2.2.5. CHANGE STIFFNESS (Skl deitir)
Bu komut yzey ile kutup noktalar arasndaki ilikiyi
deitirir. Dereceyi azaltmak yzeyin skln azaltr ve kutup
noktalarnca belirlenen kontrol poligonunu daha yakndan
izlemeyi salar. Dereceyi arttrmak yzeyin skln arttrr.
Yzey kutup noktalarndan daha az sayda etkilenir

187
4.2.2.6. CHANGE EDGE (Kenar deitir)

Yzeyin herhangi bir kenar seilen baka bir nesneye ait
kenara uydurulur. Ancak hedef kenar seilen kenardan daha uzun
olmaldr. Komuta girildiinde ekil 4.91'de grlen Change
Edge komutunun alt fonksiyonlar ekrana gelir.
Edge Only (sadece kenar) seenei ile bir yzeyin kenar
zerinde deiiklikler yaplmasn salar.
Edge_Normals (kenar normalleri) ile hem kenar hemde
o blgedeki normalleri, iaretlenen hedef kenara uygun hale
getirir.
Edge_Cross Tangents (kenar-enine teet) ile hem kenar hem de kenara ait enine teetleri
hedef nesneye uygun hale getirir. Bu esnada enine teetlerinin tanmn yapmak gerekir.
Edge_Curvature (kenar erilii) tm menleri bir nceki Cross Tangent ile ayndr.Tek
fark kenarlar birleen iki yzey arasnda gei, teetlik srekliliine deil erilik srekliliine
sahiptir.

Check Deviation -- No ile yzeyin yeni formu ile eski formu arasnda konumsal sapma verilir.

4.2.2.7. REVERSE NORMAL (Normali ters evir)
Bu komut bir veya birka tane yzeyin normallerini deitirmede kullanlr. Bu deiiklik, yzeyler
kullanlarak yaplan budama operasyonlarda gncelleme problemlerini nlemede ok kullanr.

188
BLM 5
5.1. ASSEMBLY (Montaj)
Programn bu modlnde izilen paralarn birbirleriyle
ilikilendirilmesi yani birletirilmesi anlatlacaktr. Bu modle
geebilmek iin yeni bir dosya ap, Application ek mensnden
Assembly sekmesine tklanr. Buradan ekrana aada grld
gibi Assembly ara ubuu gelir. Burada bulunan komutlar
kullanlarak ilikilendirme ilemi yaplr.

ekil 5.1 Assembly Ara ubuu
Assembly modeli tasarlanrken izlenecek yol aadaki gibidir. Ana paray oluturacak
paralar farkl alma dosyalarnda yaratlr ve daha sonra yeni bir dosya alarak bu dosya
zerinde daha nceden oluturduunuz para dosyalar tek tek arlarak montajlama yaplr.
Genel olarak Assembly yaplrken uygulanan iki farkl yaklam
vardr.Bunlardan biri ok Paral Assembly, dieri ise Grsel Assembly'dir.
ok paral Assembly: Bu yaklamda tm para verileri Assembly dosyasma
kopyalanr. Bu metodun getirdii dezavantajlar yle sralanabilir:
Mevcut Assembly paralar ile orijinal paralar arasnda ba kurulmaz.
Bu metoda Assemblyi meydana getirecek tm paralar bellekte tutulaca
iin bellek daha fazla kullanlr ve sistemde belli bir performans d
gzlenebilir.
Grsel Assembly: Bu yaklam avantaj Assemblyi meydana getirecek paralar
arasnda ba kurulmasdr. Paralar kopyalamak yerine bu paralar arasnda ba kurmak
(link) bize aadaki avantajlar salayacaktr.
Bellek ihtiyac daha dk olacak.
Assemblyi oluturan ana paralardaki herhangi bir deiiklik Assemblyde
otomatik olarak gncellenecektir.
Assembly bileenleri arasnda blgesel iliiler tanmlanabilir.
Dier uygulamalar (Drafting, Manufacturing vb.) ana verileri, zerinde
herhangi bir deiiklie gitmeden kullanabilir.
189
Geometrik verinin sadece tek bir kopyas olduu iin bu veri zerindeki
herhangi bir Edit veya revizyon ilemi bu paray esas alan tm assemblylere
yansyacaktr.
Assembly (Montaj): Paralarn ve SubAssembly' lerin bir araya gelerek btn
oluturmasna Assembly diyoruz ve ayni zamanda bileenleri de bnyesinde
bulunduran bir para dosyasdr. Dier uygulamalardaki gibi uzants da *.prtdir.
SubAssembly (Alt montaj): Assernbly' nin altnda bir bilesen gibi grnp
ve ayni zamanda kendi altna da bir ok bileen alan ana paray oluturan alt
Assembly gruplandr.

Component Objects: Ana ve alt Assembly gruplarn oluturan paralarn
hangi paralarla balantl olduunu iaret eder. Ayn zamanda Subassembly' lerde
mevcuttur. Kaydn tuttuu bilgiler ise: Dosya ismi (aada belirtilen Component
Part dosya isminden farkl olabilir.) Hangi katman olduklar, fontu, genilii,
paralarn montajland yerler vb.

Component Part: Assembly sonucunda oluacak ana parayi oluturan ana
bileenlere verilen isimdir.
Assembly
Subassembly Component component
Component

Component

Component
Component
Objects
Component
Objects
Component

Component
Component Component

Component

Assembly
Subassembly
190

5.1.1. ASSEMBLY'NIN CERG:
Assembly modeli tasarlanrken izlenecek 2 ana metod vardr. Bunlar:
Top-Down Modeling : Bu modelleme de Assembly's oluturacak paralar ayni galima
dosyamda modellenir ve isminden de anlaslacagi gibi oluacak Assembly'! hiyerarsik bir
dzen olarak dnlrse yukardan aaya doru alt Assembly ve dier bilesenler yaratarak
oluturulur. Ayn dosya zerinde yaratlan paralar daha sonra teker isim verilerek kendi
dosyalan yaratlabilir
Bottum-P Modeline : Bu modellemede ise Top-Down'dakinin aksine ana paray
oluturacak paralar farkl alma dosyalananda yaratlr ve daha sonra yeni bir dosya
alarak bu dosya zerinde daha nceden oluturduunuz para dosyalar tek arlarak
montajlama yaplr. Tavsiye ettiimiz metoda da budur.
Ayanca 3. metoda olarak da yufkanda ki 2 metodun karm olarak dnmek mmkndr.
Yani istenilen paralan ayni dosya zerinde tasarlayp, dier her para iin farkl dosyalar yaratp
daha sonra bunlar ana bir dosya izerinde montaj ilemini yaplabilir.

5.1.2.ASEMBLY NAVGATOR:

Assembly Navigator zerinde altnz assembly yapsn grafiksel bir dizin olarak
gsteren bir aratr. Mevcut assemblynin yapsn gstermenin yan sra Assembly bileenlerinin
seilmesi ve basit assembly fonksiyonlarnn da buradan gerekletirilmesi mmkndr.
Component Objects

Component
Part
Component

Component
Component
Part
Component
Part
Component
Part
Assembly
Subassembly
191

ekil 5.2
Krmz olarak iaretli bir kutunun olmas bu parann ak olduu ve alma ortamnda
olduunu gsterir. Kutunun zerindeki iaretin gri renkte olmas, parann ak olduunu gsterir.
Kutunun iinin bo olmas ise parann kapatlm olduunu gsterecektir.
Parann yannda kp olmas bu parann bir bileen olduunu ufak kplerden olumu bir
ikonun olmas bu parann bir assembly veya alt assembly olduunu gsterecektir.

5.1.3. ADD EXSTHNG COMPENENT (Varolan Bir Paray Ekleme)

Bu mende Assemblynize ekleyeceiniz paray Choose Part File ikonundan seebilirsiniz.

ekil 5.3

Choose part file ikonundan yklenecek para seildikten sonra ekrana adaki penceredeki
menler gelir. Buradan pozisyonlamann nasl olaca hakkndaki ayarlar yapldktan sonra para
assembly dosyasna eklenir.

192

ekil 5.4

Absolute (mutlak) seildiinde ekrann neresine yerletirilecei ile ilgili men, Mate
seildiinde ise ekrana mate mens gelir. Bu seenek kullancya braklmtr.
Assembly penceresinde bulunan bir paraya mate edilebilecek ekilde paray arrsakaadaki
men ekrana gelir.

ekil 5.5

Buradaki Mate seeneklerinden birisi seilerek varolan para ile arlan para
ilikilendirilir.

193

5.1.4 MATE COMPENENT (PARA LKLENDRME)

ekil 5.6

Para ilikilendirme bu menden yaplmaktadr. Bu mende Mate, Align, Angle,Paralell,
Perpendicular, Center, Distance, Tangent gibi Mate seenekleri vardr. imdi bunlar sras ile
aklayalm.

Align Bu seenekle iki parann eksenlerinin eletirilmesi yaplr. rnein aadaki vida
somun silindirik vida yzeyleri seilerek, align olarak mate edilmiitir.

194

Seilen yzeyler

ekil 5.7 Align rnei

Mate Bu seenekle iki yzey birbirine birletirilir. Ve sabitlenir.
Angle Bu seenekle iki para birbirine al olarak konumlandrlr.
Paralell Bu seenekle iki para birbirine birbirine paralel olarak konumlandrlr.
Perpendicular Bu seenekle iki para birbirine birbirine dik olarak konumlandrlr.
Distance Mate edilecek paraya belirli mesafe sabit tutularak ikinci bir para ortama
konumlandrlr.
Tangent Bu seenekle silindirik bir paray dzlem bir yzeye teet olarak birletirme ilemi
yaplr.

imdi yukardaki rnee Distance seeneini ekleyelim ve montaj yapalm.

ekil 5.8

Yukardaki rnekte seilen iki yzey arasnda Distance seenei ile 20 mm boluk braklmtr.

5.1.5.REPOSTON COMPONENT (Paray yeniden konumlandrma)

195

ekil 5.9

Bu komutla, ilikilendirilmi veya ilikilendirilmemi paray, montaj alannda konumunu
deitirmek iin kullanlan bir komuttur. Bu komutta deiik konumlandrma biimleri vardr.
stenilen konumlandrma seenei yapldktan sonra gerekli girdiler yaplr ve yeniden
konumlandrma yaplr. Bu komutun rnei aadadr.

Tekrar Pozisyonlanan Para
ekil 5.10 Robot Kolunun Kollarnn Repositon Komutuyla Alp Kapanmas

Aada bir robot kolunun montaj grnts yer almaktadr. Buradaki paralar tek tek
izilmi ve assembly ortamnda birletirilmitir.

196

ekil 5.11 Montaj yaplm Robot Kollar

197
BLM 6
6. DRAFTING (Teknik resim izimi)
Modelleme ileminin imalat yapan kii iin nemli olan ksm, ilemin bir kt haline
gelmesidir. Teknik resim grnleri, 3B paralarn 2B grnleridir. Drafting, birok farkl
grnlerin alnmasn, dzenlenmesini ve yntemleri salamaktadr. Drafting ortamna ekil
6.1'de grld gibi Application ek mensnden ulalabilir.

Drafting ile,
1 Temel grn,
2 ok-grnler,
3 Ortografk grnler (n, yan, arka gibi),
4 Kesit grnler (tam, yarm, kademeli, dndrlm,
boyutlu para zerinden tek kademeli kesit,
boyutlu para zerinden yarm kesit vb.),
5 Detay grnler,
6 zometrik grnler,
7 Oluturulan grnler zerine llendirme yapmak,
8 Grn zerine notlar ilave etmek,
9 Tolerans sembollerinin kullan,
10 llendirme oklarndaki deiikliklerinin yapl vb.
boyutlu modeli aklayc bilgileri oluturulabilir.
Genellikle grn modelden retilen grntlerden meydana gelir. Grnler de mevcut
grntlerden oluturulabilir. Unigraphics NX ile grafik ekranda modellenen paralar, Drafting
blmnde dokmanlara balantlandnlmtr, parada yaplan deiiklikler resim dokmann da
deitirir. Ayrca Drafting blmnde Basic Curve (temel eri) komutlar ekrana arlarak 2B
izim ve llendirme yaplabilir.

198
6.1. DRAFTING KOMUTLARI
Application (uygulama) ek mensne girilir. lk aamada bir teknik resim sayfas
oluturmak gerekir. Bunun iinde balangta belirtilen men ubuklarndan Drawing Layout'dan
New Drawing seilir. Drafting blm ierisindeki komut ubuklar Drawing Layout (izim
dzeni), Dimension (l), Drawing Annotation (izim ekleri), Drafting Prefences (izim
tercihleri) seeneklerini ierir (ekil 6.2).

6.1.1. NEW DRAWING (Yeni izim)
Oluturulan modelin resim zerine aktarm srasnda kullanlan
kat boyutu, lei, izdm metodu bu komut yardmyla
ayarlanabilir.

199

6.1.2. ADD VIEW TO DRAWING (izime grn ekleme)

Drafting blmnde en sk kullanlan bir komuttur. Temel ve
kesit grnler karmak amacyla kullanlan bu komut seildiinde
ekil 6.5'deki teknik resim oluturma penceresi ekrana gelir.
Expressions (ifadeler), ana modelin oluturulmasnda
kullanlan parametrelerden birini oluturacak olan grntnn Scale
deerini vermek mmkndr. Bu seenek Import View (grn
ithal et) ve Detail View (detayl grn) komut pencresinde
grlr.
Inherit XY Clipping Bounds (XY krpma snrlarn aktar)
ile Add View komutunun ierisindeki bu seenek ak tutulduunda
oluturulacak olan grntnn boyutlar, ana modldeki merkez
noktas tam XO-YO noktasnda ise oluturulan yeni grn tam
olarak grntlenebilecektir. Kapal olmas durumunda ise yeni
oluturulacak olan grnt otomatik olarak merkezlenecek ve
modelin tamamnn resme yansmas salanacaktr.
Transfer Annotation (transfer ekleri) ile ek yazlar teknik
resime tamaya yarar.
Create centerline ile izim zerindeki dairesel elemanlara
eksen verilir.

6.1.2.1. IMPORT VIEW (Grn ithali)
Esas modelden grnler karmay bu komut salar. lk olarak Modeling blmnde
oluturulan parann bak dorultusu belirlenir. Bu ilemi sras yledir; View ek mensnden
Orient seilir buradan X Axis, Y Axis, Orijin seilir ve model zerinde WCS konumlandrlr. OK
ile onaylanr. Ardndan View-Operation-Save As seilerek belirtilen grne isim verilir ve
200
kaydedilir.
Aplication-Modeling blmne geildiinde Add View (grn ekle) komutu ile grn
(Bottom, Front, Right, TFR-ISO, TFR-TRI, Top veya son olarak belirtilen bak dorultusu) Scale
(lek) faktr girilerek farenin sol tuu ile ekran zerinde istenilen yere braklr.
Bu komut, Ortographics (temel grnler), Auxiliary (yardmc), Detail (detay) ve
Section (kesit) grnlerde buradan oluturulan grnler zerinden karlr.

6.1.2.2. ORTOGRAPHIC VIEW (Dik grn)
Ortografik grnler, 90 derecelik bir ayla temel grnten tretilen grnler
anlamna gelir. rnein bir n grnten tretilen ortografk grnler yan, st, arka, alt gibi 90
derecelik bakla alnan grnlerdir. Ksacas grn diyebiliriz.

201
Komutu kullanabilmek iin ncelikle Import (ithal) ile elde edilmi bir grn olmas
gerekir. Bu grn zerine farenin sol tuuna tklanarak seilir. Daha sonra kat zerinde istenilen
yere grn konumlandrlr. Bu ilem Distance (mesafe) seenei seilirse grnler arasndaki
mesafe belirlenerek de yaplabilir.

6.1.2.3. AUXILIARY VIEW (Yardmc grn)

202
Grne ait dik olmayan bir kenar seilir ve buna dik olarak baklr. Grn bu dik baka gre
alnr. Kullanm, zerinden grn alnacak resim seilir, ardndan Hinge Line (mentee izgisi)
ile eik kenar tanmlayan ilk nokta iaretlenir. Yeni oluturulan grn ister farenin sol tuu ile,
ister Distance (mesafe) aktif tutularak konumlandrlr.

6.1.2.4. DETAIL VIEW (Detayl grn)
Geniletilmi boyutta grntnn bir blmn gstermek iin bir detay grnt o-
luturulabilir.
lem sras;
1 Detay grn elde edilmek istenen grn seilir.
2 Komut penceresinde yer alan Inferred Point (karlm nokta) yntemlerinden gerekli olan
seilir.
3 Detay alnacak grn, kontrol edilebilen bir kontrol ember ile belirlenir.
4 Farenin sol tuu ile iaretleme yaplr.
5 Scale ile istenen lek deeri detay grn iin verilir.
6 Elde edilen detay grn, kadn istenilen yerine konumlandrlr.

203
6.1.2.6. SIMPLE SECTION CUT (Basit kesit alma)
Tam kesit alma komutudur. Tanmlanan bir noktadan veya nceden oluturulmu bir
alma dzleminden, para kesilir ve kesit grn alnr.

Komutu kullanabilmek iin;
1 Import edilmi (arlan) grn resim zerine farenin
sol tuuna tklanarak seilir.
2 Bu grn zerinden oluturulacak kesit grn iin
kesit ynn belirleyen ksm seilir ve yn komut
penceresinde bulunan Inferred Vector (karlm vek
tr) ile belirlenir.
3 Apply ile onaylanr.
4 Daha sonra ekrana gelen Section Line Creation (kesit
izgisi
oluturma) penceresi ile belirlenen dorultuya gre kesit
alnacak konum yani
Cut Position (kesme konumu) belirlenir .
5 Son olarak kesit grnn fare ile yeri tanmlanr.

204

6.1.2.6. STEPPED SECTION CUT (kademeli kesit alma)
Kademeli kesitte, para dz bir dzlem tarafndan deil, deiik kademeler ile kesilir. Bu
komutun Simple Section Cut komutundan tek fark Cut Position (kesme konumu) noktalarn
birden fazla nokta seilerek kesit alnr.
lem sras;
1 Import edilmi (arlan) grn resim zerine farenin sol tuuna tklanarak seilir.
2 Kesiti alnacak olan grn seildikten sonra kesme dorultusu (Hinge Line) belirlenir ve
yn komut penceresinde bulunan Inferred Vector ile belirlenir.
205
4 Ardndan Section Line Creation (kesit dorusu
oluturma) penceresi ile Cut Position (kesme konumu)
ve Bend Position (eilme konumu) belilenir.
5 OK ile onaylanr ve fare ile veya mesafe belirterek
konumlandrlr.

6.1.2.7. HALF SECTION CUT (Yarm kesit alma)
Dairesel geometriye sahip paralar iin 90 derecelik (yarm kesit) alnmas gereken
durumlarda kullanlr. Parann bir ksmn tarama izgileri ile bir ksmn ise normal grnts ile
grme imkan vardr.
lem sras;
2 Kesiti alnacak olan grn seildikten sonra kesme dorultusu (Hinge Line) seilir.
4 Section Line Creation penceresinden Cut Position (kesme konumu) ve Bend Position
(eilme konumu) belilenir.
5 OK ile onaylanr ve fare ile veya mesafe belirterek konumlandrlr.
206

6.1.2.8. REVOLVED SECTION CUT (Dndrlm kesit)
Dndrlm kesit alnmasn salayan komuttur.
lem sras;
2 Kesiti alnacak olan grn seildikten sonra kesme dorultusu (Hinge Line)
seilir.
4 Section Line Creation (kesit dorusunu oluturma) penceresinden Cut Position (kesme
konumu) ve Bend Position (eilme konumu) belilenir.
5 Next Leg seenei yardm ile dairesel bir para
zerinden ayn anda iki farkl taraftan kesit alnabilir.
6 Next Leg (sonraki bacak) ile dier segmentler
zerinde kesitin gemesi istenen blmler belirlenir.
7 OK ile onaylanr ve fare ile veya mesafe belirterek
konumlandrlr.
Grld gibi yarm kesitten fark bu komutta
dndrme noktas belirlemek gerekir.

207
6.1.2.9. UNFOLDED SECTION CUT (Anm yapmadan kesit alma)
Bu komutun gerekletirdii ilev tam olarak katlamal kesit almak diye tanmlanr.
1 Import edilmi grn resim zerine farenin sol tuuna tklanarak seilir.
2 Kesiti alnacak olan grn seildikten sonra kesme dorultusu (Hinge Line) seilir.
4 Daha sonra Section Line Creation penceresinden (kesit doru oluturma) Point to Point
(noktadan noktaya) aktif duruma getirilerek Cut Position'lar (kesme konumu) belirlenir.
5 Ayrca ayn pencerede Segment and Angle (para ve a) aktif duruma getirildiinde Angle
veri girii ile karlalr. Kesme noktas belirlendikten sonra bu a nmerik olarak
verilebilecei gibi -180 ve +180 dereceleri arasnda deien ve gzle ok net bir ekilde
yakalanabilen kesme dorultulan seilebilir. Ancak bu noktalar seilirken bir sonraki kesme
noktasnn yeri de gz nne alnarak seilmelidir.

208
6.1.2.10. SIMPLE STEPPED SECTION CUT FROM PICTORIAL
VIEW(Resim grnnden basit kademeli kesit alma)

Bu komut ile boyutlu grn alnan parann zerinden tek kademeli kesit alnr.
1 Import edilmi (arlan) boyutlu grn, resim zerine farenin sol tuuna
tklanarak seilir.
2 Inferred Vector (karlm vektr) ile Arrow vector (ok vektr) belirlenir.
4 Cut vector (kesme vektr) belirlenir.
:

6 Section Line Creation penceresinden Cut Line (kesme dorusu) belirlenir.
ekil 6.16e Simple Stepped Section Cut From Pictorial View komutunda aktif olan seenekler
gzkmektedir.

209
6.1.2.11. HALF SECTION CUT FROM PICTORIAL VIEW(Resim
grnnden yarm kesit alma)
lem sras Simple Stepped Section Cut From Pictorial View'e (Resim grnnden
basit kademeli kesit alma)benzeyen bu komut boyutlu para grnts zerinden yarm kesit
almak iin kullanlr.

6.1.3 UPDATE VIEWS ( Grnleri gncelle)
Bu komut Modeling ortamnda yaplan bir deiikliin Drafting ortamna girildiinde
Update (gncelletir) olmas istenirse kullanlr. Ana modelin deiip deimediini anlamak iin
resmin sayfasnn sol alt tarafndaki yaz Out Of Date (tarihi gemi) yazyorsa ana model zerinde
baz deiiklikler yaplm demektir ve Update yaplmas gerekir. Komutun kullanlabilmesi iin
ikon seilir ve Update yaplacak grnler belirlenir.

6.1.4. ALIGN VIEW (Grnleri Hizalama)
Komut seildiinde ekrana ekil 6.18'deki grnlerin hizalama ilemlerinin yaplaca
pencere gelir.
210

View Selection (grn seme) ile kat zerine aktarlm grnler grnmektedir.
Buradan hizalama ilemi yaplacak grnler seilir.
Alignment Options (ayarlama seenekleri)

Bu zellikler yardm ile hizalama ilemine balamadan nce
grnlerin hangi noktalarndan seilecei belirlenir.
Model Point (model noktas) grnler arasnda noktasal bazda bir hizalama mant ile
ilem yapar.
View Centers (grn merkezi) seilecek grnn merkez noktasn gz nne alarak
hizalama yapar.
Point to Point (noktadan noktaya) iki nokta arasnda hizalama yapar.
Deselect Views (grn seimlerini iptal et) ise seilen grnleri iptal eder.

211
Overlay (birbiri zerine aktrma): ki grn arasndaki l kontrollerinin
yaplabilmesi amacyla kullanlabilen bu komut seilen iki grn st ste aktrr.
Horizontally (yatay hizalama): Seilen bir grnle yatay olarak hizalanr.
Grnler st ste gelmesi durumunda ise Drawing / Move-Copy View (izim/grn tama-
kopyalama) ile grntler arasnda konum deiiklikleri yaplabilir.
Vertically (dey hizalama): Seilen bir grnle dey olarak hizalanr. ekil
6.29'da bu komut ile ilgili uygulama grlmektedir.
Perpendicular To a Line (bir doruya dik hizalama): Align View (Grnleri
Hizalama) komutlunda yer alan bu komut sabit olarak kalacak olan grnt zerinde bir doru
seilerek bu doru referans alnr ve grnlerin dik olarak hizalanmasn salar. Ancak, dikkat
edilmesi gereken husus, sabit olarak kalacak grnt ilk olarak seilmesi gerekir.

212
Infer (karm): Birbirleri ile ilikili olan grnler arasnda otomatik olarak
hizalama yaplr.

6.1.6. DEFINE VIEW BOUNDARY (Grn
snrn tanmla)

View Boundary Type (snr tipini grme) blmnde 4
adet Boundary (snr) tanmlama tipi bulunur.
Break Line/Detail (doru detayn kr) ile ortamda en az bir
adet bir Segment olmaldr. nk tanmlanacak olan Segment,
Boundary oluturulmasnda kullanlan Segmentir.
213
Manual Rectangle (elle dikdrtgen) Boundary tanmlarken elle dikdrtgen eklinde g-
rn snrlandrlabilir.
Automatic Rectangle (otamatik dikdrtgen) ile grn otomatik olarak dikdrtgen
eklinde snrlandrlr.
Bound By Objects (nesnelerle snr) ile nesnenin maksimum snrlarn esas alarak grn
snrlandrlr.

6.1.6. EDIT VIEW (Grn dzelt)

Oluturulan grnler zerinde deiiklikler yaplmasn
salayan komuttur. Komut seildiinde ekrana ekil 6.33'deki
pencere gelir.
Reference (referans), ak konumda olursa seilen
herhangi bir grnt zerinde deiiklik yaplamaz.
Angle (a); seilen herhangi bir grnn asal olarak
konumlanmasn salar.
Redefine Hinge Line (mentee dorusunu yeniden
tanmla); ortamda herhangi bir kesit grn var ise bu grn
aktif hale gelir ve Hinge Line' yeniden tanmlamaya yarar.

214
6.1.8. DIMENSION (llendirme)
2B teknik resimlerin ve 3B modellerin llendirilmesi iin gerekli komutlar ieren
ksmdr. llendirme yapabilmek iin Drafting ortamnda iken Insert/Dimension (yerletir/l)
ile ekil 6.24'de grlen pencereye ulalr.

nferreed Dimension llendirme trlerini otomatik seer.
Cylindrical silindirik yzeyleri llendirir. Otomatik olarak ap iaretini () atar.
Diameter dairesel yzeylerde ap llendirir. Otomatik olarak ap iaretini () atar.
Horizontal ile yatay llendirme yaplr .
Vertical ile dikey llendirme yaplr.
Paralel ile belirtilen iki nokta arasndaki en ksa mesafe llendirilir.
Perpendicular (dik) ile seilen bir Base Line (temel doru)'a gre gsterilen ikinci
nokta arasndaki dik mesafe llendirilir.
Hole (delik) ile dairesel nesneler otomatik olarak ap iareti ilave edilerek
llendirilir. llendirme oku dairenin d ksmnda kalr.
Angular ile a llendirmeleri yaplr. Dikkat edilmesi gereken husus llendirme
yaplacak nesnelerin seim srasdr. Sistem saat ynnn tersi ynnde ilem yapar. Bunlarn
dnda seilen nesnelerin seilme noktalar da dikkatli seilmelidir. nk sistem nesnenin
seildii ksma yakn olan ucu balang olarak alr.
Radius Not to Center (yarap-merkeze uzatma) ile dairesel nesneler
llendirilir.

215
Bu komutun zellikleri:
1 Oluturulan l yaraptr.
2 lnn n ksmna yarap iareti konur.
3 llendirme oku dairenin d ksmnda kalr.
4 ksmda da merkeze doru giden merkezleme izgisi grnmez.

Radius to Center (yarap-merkeze uzat) ile dairesel nesneler llendirilir. l
izgisi merkeze kadar uzanr.
Folded Radius (katlanm yarap) ile byk apl yay paralan llendirilir.
Concentric Center (e merkez) ile iki daire paras arasndaki mesafe llendirilir.
Arc Length (yay uzunluu) seilen daire parasnn uzunluunu llendirir.
Ordinate Dimension (koordinat llendirme) grn zerinde herhangi bir
noktann, o an iin geerli orijine gre X veya Y koordinatn grntlemeyi salar. Komutun ilem
sras; ilk olarak llerin hizalama noktas belirlenir. OK ile onaylandktan sonra ekrana gelen
pencereden yatay ve dikey referans alnacak noktalar belirlenir. Belirtilen noktann yatay ve dikey,
sadece yatay veya sadece dikey llendirmesini yapmak mmkndr. Bu blmden
Margin Distance (boluk mesafesi) ile llerin konumlanaca yer belirlenir. Bunlar
tanmlandktan sonra llendirme yaplabilir. Oklarn birbirleri zerinden atlatlmasna ihtiya
duyulduunda bu ilem Edit/Ordinate Dimension'dan yaplabilir ve istenirse a da verilebilir.
Ayrca istenirse Auto Dimension ksmndan alt ve st limitler seilerek arada kalan deerler
vaya Equal to (eit) seeneinde girilen deere eit llerin seilmesini ve otomatik olarak
llendirmesi salanabilir. llendirilecek olan nesneler bir kerede seilmek istenirse Pick View
(grn se) iaretlenir ve grn onaylandktan sonra nesneler dikdrtgen ierisine alnp
llendirme yaplr.
Horizontal Chain (yatay zincir) ile fatural paralar yatay ardk olarak llendirilir.
Vertical Chain (dey zincir) ile fatural paralar dikey ardk olarak llendirilir.
Horizontal Baseline (yatay temel doru) ile parann bir noktas referans alnr ve
dier llendirmelerde bu noktaya gre yatay olarak llendirilir.

216
Vertical Baseline (dey temel doru) ile parann bir noktas referans alnr ve
dier llendirmelerde bu noktaya gre dikey olarak llendirilir.

217
6.1.9. ANNOTATION EDITOR (Ek editr)

Dosya, yaz, nizleme, semboller vb. ayarlamalarnn yapld yerdir.
Text Operation Options (yaz seenekleri) klasik windows komutlarnn yer ald
blmdr. Insert From File (dosyadan ekle); farkl bir dosyadan Text File armak iin
kullanlr, Save As (farkl kaydet); dosyay farkl kaydetmek iin kullanlr, Clear (temizle); ekran
temizlemesi yapmak iin kullanlr, Cut (kes), Copy (kopyala) ve Paste (yaptr); normal
Windows komutu ilevi grrler, Delete Text Attirbute (sil); Text zelliini silmek iin kullanlr,
Select Next Sembol (sembol ekle); nesneler arasnda gei yapmak iin kullanlr, Preview (n
izleme); nizleme yapmak iin kullanlr, Fit To Preview Window (n izleme penceresine
sdr); nizleme penceresinde sdrmak iin kullanlr, Reset Diyalog Preferences (text
zelliklerini sfrla); diyalog ayarlarna Resetleme yapmak iin kullanlr.

218
Text Formatting Operations (yaz formatlama operasyonlar) yazlacak olan yaznn
fontlarnn ayarlanmas iin kullanlr. Font; yazlacak olan yaznn fontlarn ayarlar, Character
Scale Factor karakter leini, Bold karakterlerin koyu, Italic, Underline alt izgili , Overline
st izili, Superscript st indis, Subscript alt indisli olarak ayarlanmasn salar, Text
Justification; yazlan yazlar saa, sola dayal veya ortalanarak yazlmasn salar.

Appended Text Options (text ekleme operasyonlar) llendirme deerlerinin nne,
zerinde, altna veya sonrasna yaz deerleri eklemek amacyla kullanlr. Before; yazy lnn
nne ekler, After; yazy lnn sonuna ekler, Above; yazy lnn zerine ekler, Below;
yazy lnn altna ekler. Clear all appeded text eklenen yazy temizlmede; edit multiple
dimension birok llendirmede deiiklik yapmakta kullanlr.

Panes area (sembol blgesi); drafting, GD&t, kullanc,
sembollerinin eklendii ve edit (dzeltme) yapld ksmdr.
zellikle yzey hassasiyet deerleri, ileme toleranslar, derece,
a gibi deerlerin sembollerinin ilave edildii yerdir. Fractions
(kesirler) ve Two-Line Text (iki-doru metin) blmlerinden
girilecek olan deerler ile kesirli deerleri de ekrana aktarlabilir.
Text Preferences (yaz tercihleri) ile mevcut yazlarn zellikleri
deitirilebilir. Yazlarn byklkleri, fontlar, italik gibi
zellikleri ayarlanabilir.

6.1.10. UTILITY SYMBOLS (Semboller)
Resimdeki izgilerin konumuna gre ayarlanabilir eksen
izgisi oluturmada kullanlr. Bu komut sayesinde llendirme
ileminde kolaylk salanr. Symbol Types (sembol tipleri)
blmnde gerekli sembol tipi seilir.

219
Linear Centerline (merkez izgisi lineer) ile bir veya birden fazla dairesel nesnelerin merkezine
eksen oluturur. Eer llerde deiiklik yaplmak istenirse merkezlendirilen eksen seilir ve
uygun l deerleri Symbol Parameters (veri giri) penceresinden girilir.
Full Bolt Circle (tam civata emberi) ile seilen dairesel nesneleri merkezlendirir ve
bu noktalardan geen bir dairesel eksen oluturur.
Partial Bolt Circle (yarm cvata emberi) ilk seilen yayn formuna uygun merkezleme
sembol oluturur.
Offset Center Point (kaydrma merkez noktas) seilen bir yay veya dairenin
istenilen bir yerine merkezleme sembol konulmasn salar.
Cylindrical Centerline (silindirik merkez izgisi) seilen iki nokta arasnda paralarn
silindirik paralara eksen izgisi sembol oluturur.
Partial Circular Centerline (ksmi dairesel merkez izgisi) ile belirlenen merkez ve
eksenin bulunaca konum seilir.
Full Circular Centerline (tam dairesel merkez izgisi) ile seilen nokta a-rasmda
tam bir daire sembol oluturur.
Symmetrical Centerline (simetri merkez izgisi) ile seilen iki nokta arasna simetrik
olduklarn belirten sembol oluturur.
Target Point (teget nokta) istenilen bir noktaya arpm iareti konulmasn salar.
Intersection (kesiim) birbirleri ile kesimeyen iki dorunun nerede kesieceini
belirlemeyi salar.
Symbol Parameters (sembol parametreleri) seenei ile kullanlacak sembollerin
parametreleri ayarlanr.
Point Position Options (nokta konum seenekleri) ile grnlerin nereden
tutulaca belirlenir.
Multiple Centerlines (oklu eksen izgisi) ile birden fazla nokta seilebilir.

220

6. 1.11. SYMBOLS
Komple resimlerde detay paralara ait numaralar, bu komut yardmyla verilir. Kullanlacak
sembol tipi ID Symbols Types (sembol tipi) blmnden seilir.Sembol simgelerinin iine
yazlacak yaz semboln konumuna gre yazy semboln neresine eklenecei Symbol Text
(sembol yazs) blmnden gerekletirilir.Kullanlacak semboln boyutlar Symbol Size (sembol
bykl) ile deitirilir. Leader eiteri Leader Types blmnden deitirilebilir.

221
6.1.12. USER-DEFINED SYMBOL (Kullancnn tanmlad sembol)
Unigraphics'a zg sembollerin kullanlmasn salar. Bu semboller ulamak iin User-
Defined Symbol ikonundan Util directory seilir ve ekil 6.36da belirtilen semboller Standalone
Symbol ile istenilen yerde kullanlabilir.

222
6.1.13. CROSSHATCHING (Tarama)
Tarama ileminin ayarlar buradan yaplr. Bu komut yardmyla malzemenin eidine gre
tarama tipi seilebilir. Bu ayarlar PreferencesAnnotation ksmndan Fill/Hatch seilir.
Buradan tarama ekli belirlendikten sonra istenilen malzeme tr seilir. Ayrca tarama ileminde
izgilerin deitirilmesi istenirse Area Fill (doldurma blgesi) ksmndan yaplr. Bilindii zere
Unigraphics NX programnda kesit grnler otomatik olarak taranr. Ancak eriler kullanlmadan
oluturulan kat modelde snr eriler olmad iin istenilen blgede tarama snrlar belirtilemez.
Bu sebepten dolay kesitin snrlarn belirlemek iin iki farkl yntem uygulanr.
Bunlar;
1) Modeling (modelleme) ortamnda Extract Curves (erileri kar) komutu ile eri
oluturulur.
2) Drafting ortamnda Simplfy (basitletir) komutu yardm ile kat uzantlarn eri
haline dntrmektir.

223
6.1.14. VIEW DISPLAY PREFERENCES (Grn tercihleri)
Komut seildiinde ekil 6.38'deki pencere ekrana gelir.

224

Hidden Lines (kesik izgi) ile, oluturulan grn zerinde grnmez izgilerin durumlar
ayarlanabilir. Bu pencere grnmez izgilerin farkl ekilde grnmesi iin ak olmaldr. Bu
durumda ana resmin arka plannda kalan nesneler de grnecektir. Hidden Line ak olduunda
grnmez izgilerin fontlarn, renklerini, kalnln ayarlamak da mmkndr.
Visible Lines ile, oluturulan grn zerinde grnr izgilerin fontlar, kalnlk veya
farkl renkleri ayarlanr.
Smooth Edges ile yuvarlatlm olan kenarlarn grnleri zerinde ilem yaplabilir.
Yarapl ksmlarn grnmemesi saland gibi kalnlklar fontlar ve renkleri zerinde deiiklik
yapmak mmkndr. End Gaps (u boluklar) aldnda blend atlm kenarlarn teknik resimleri
oluturulurken blendleri temsil edilen izgilerin, para snr kenar izgilerine olan mesafesini
ayarlar.
Virtual Intersection (sanal kesiim) ile yaraplar gerek kesiim noktalarna noktalar atar
ve bu noktalarn rengini, fontunu, kalnln ve And Gaps deerini ayarlamak mmkndr.
Sillhouttes ile silindir gibi normalde dik kenar olmayan ekillerin snrlarnda izgiler karr.
Extracted Edges ile izim yaplacak olan grnn d kenarlarn karr. Obje saysnn fazla
olduu izimlerde grnt performansn arttrr. Bu komut kullanldnda update etmek gerekir.
TJV Grid ile yzey almas yapldnda yzey zerindeki U ve V zgaralarn karmaya yarar.
Bylece yzeyin formunu anlamak kolaylar. Automatic Update (otamatik gncelleme) ile ana
modelde yaplan bir deiikliin otomatik olarak teknik resimde kullandmz Hidden Line
zelliklerini Sillhoutteler, View Bound'lar, kesit grnler ve detay kesitlerine yansmas
isteniyor ise kullanlacak olan opsiyondur. Kapal olmas durumunda ana modeldeki deiiklik
yukarda belirtilen zelliklere hemen yansmayacak ve resimlerin otamatik gncelenmesi edilmesi
gerekecektir. Tolerance ise Sillhoutte'in ve grnmez izgilerin oluturulmasnda kullanlan
deerdir. Bu deer ne kadar kk olursa, oluturulacak olan izgi orijinal izgiye o kadar
benzeyecektir.
225
6.1.16. SECTION LINE DISPLAY (Kesit dorusunu gster)

Mevcut kesik izginin veya kesit oluturulmadan kesik
izgisinin parametrelerinin ayarland blmdr.

Bu ksmda kesit formunun rengini, kesit izgisinin fontunun,
geniliinin, ok tipinin ve kesitin adnn deitirilmesi
mmkndr.

226

KAYNAKLAR

1) BOAZ YAZILIM (2000). Unigraphics CAD Eitim Notlar

2) GLESN, M; GLL, A ; UTANIR, . UniGraphics NX ile Modelleme

3) ParametricTechnology Corporation . Training Guide

4) www.EDS.com/unigraphics_nx

5) BLTM (Bursa) (2000). Unigraphics CAD Eitim Notlar

Gazi Üniversitesi Teknik Eğitim Fakültesi Makine Resmi Ve Konstrüksiyonu A. B. D

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Gazi Üniversitesi Teknik Eğitim Fakültesi Makine Resmi Ve Konstrüksiyonu A. B. D

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

1

You might also like