F

I
N
c
o
n
s
u
l
t


Forenziko raunovodstvo


Alat za otkrivanje prevara i korupcije
u Bosni i Hercegovini


Mr.sci Almina Muji, ovlateni revizor

Fojnica, april 2014. godine


F
I
N
c
o
n
s
u
l
t

TA JE PREVARA?

(Fraud)- prevara, obmana, pronevjera,utaja
Pod prevarom se podrazumjevaju sve nezakonite
radnje koje imaju karakteristike obmane,
prikrivanja ili zloupotrebe povjerenja.

Cilj prevare-sticanje materijalne koristi
F
I
N
c
o
n
s
u
l
t

KARAKTERISTIKE PREVARE

Namjerno, lano predstavljanje znaajnih
injenica s ciljem da rtva prevare
pretrpi tetu
F
I
N
c
o
n
s
u
l
t

TROKUT PREVARE
MOTIVACIJA
TROKUT
PREVARE
PRILIKA RACIONALIZACIJA
F
I
N
c
o
n
s
u
l
t

STUDIJA ACFE 2012

F
I
N
c
o
n
s
u
l
t

DRVO PREVARE
Asocijacija certificiranih istraivaa prevare (ACFE) je
organizacija iji je primarni cilj borba protiv prevare. Ova
asocijacija je razvila model (shemu) poznat kao drvo
prevare u cilju kategorizacije vrsta prevare.

1. KORUPCIJA
2. NEDOZVOLJENO PRISVAJANJE SREDSTAVA
3. LAIRANI FINANSIJSKI IZVJETAJI

F
I
N
c
o
n
s
u
l
t

KREATIVNO RAUNOVODSTVO

Iskazivanje eljenog stanja putem aktivnosti kreativnog
raunovodstva se mogu podijeliti na slijedee:

1. Priznavanje prijevremenih i fiktivnih prihoda,
2. Agresivna kapitalizacija trokova i kreativno smanjenje
trokova,
3. Neadekvatno priznavanje sredstava i obaveza,
4. Kreacije u perzentovanju izvjetaja,
5. Problemi u izvjetaju o gotovinskim tokovima.
F
I
N
c
o
n
s
u
l
t

RAZLOZI ZA PRIMJENU KREATIVNOG
RAUNOVODSTVA

1. Kotiranje dionica na berzi
2. Krediti
3. Novane stimulacije zaposlenih
4. tednja za budunost
5. Politike raspodjele dividende
6. Politike utede i odlaganja ili smanjenja
poreskog tereta
F
I
N
c
o
n
s
u
l
t

FORENZIKO RAUNOVODSTVO
Forenziko raunovodstvo (forensic accounting) je primjena
istraiteljskih i analitikih vjetina s ciljem otkrivanja
manipulacija u finansijskim izvjetajima koje odstupaju od
raunovodstvenih standarda, poreznih zakona i ostalih zakonskih
odredbi.

istrage ( krivine i graanske)
priprema i pregled dokaza
priprema izvjetaja vjetaka
pisane i usmene izjave pod zakletvom
ekspertsko odluivanje, arbitraa, medijacija
rjeavanje sporova
podrka kod istraivanja steaja i prevencija prevara
F
I
N
c
o
n
s
u
l
t

FORENZIKO RAUNOVODSTVO
Forenziko raunovodstvo =
raunovodstvo + revizija + ekonomika +
statistika + informatika + poznavanje
pravne regulative + istraiteljske vjetine

F
I
N
c
o
n
s
u
l
t

Znanja i vjetine potrebne za rad foreznikog
raunovoe
1. Obraa panju na najsitnije detalje;
2. Temeljno analizira podatke;
3. Razmilja kreativno;
4. Posjeduje zdrav razum za biznis;
5. Poznaje rad na raunaru i ima odline komunikacione
vjetine;
6. Posjeduje esto ulo, koje se moe koristiti za
rekonstrukciju detalja prolih raunovodstvenih transakcija;
7. Fotografsko pamenje, koje pomae kod pokuaja da se
vizualizuju i rekonstruiu ovi proli dogaaji.
F
I
N
c
o
n
s
u
l
t


KODEKS PROFESIONALNE ETIKE
CERTIFICIRANIH ISTRAIVAA PREVARE



Profesionalni skepticizam
Standardi ispitivanja (dokazi koji su prikupljeni treba da
budu relevantni, tani i pouzdani)
Standardi izvjetavanja (Usmeni i pismeni)
F
I
N
c
o
n
s
u
l
t


Crveni signali

Upozoravajui signali na prevare u finansijskim
izvjetajima.

Prepoznavanje upozoravajuih signala
Analiza upozoravajuih signala






F
I
N
c
o
n
s
u
l
t


Crveni signali

1. agresivna primjena raunovodstvenih
naela
2. runo pisane izmjene na dokumentima ili
runo pisana dokumentacija koja se
uobiajeno elektronski ispisuje
3. nepotkrijepljene transakcije; neobine
transakcije, s obzirom na njihovu vrstu,
koliinu ili sloenost





F
I
N
c
o
n
s
u
l
t


Crveni signali

4. znaajne neusklaene razlike izmeu glavne
knjige i analitike evidencije
5. znaajne razlike otkrivene u konfirmacijama
6. neusklaenost privremenih konta
7. dugo ne naplaena salda konta potraivanja
8. dokazi neopravdano raskonog ivotnog stila
menadera ili zaposlenika;




F
I
N
c
o
n
s
u
l
t


POTREBA ZA UVOENJEM FORENZIKOG
RAUNOVODSTVA U BIH

FINANSIJSKA
REVIZIJA
FORENZIKO
RAUNOVODSTVO
F
I
N
c
o
n
s
u
l
t

ZAKLJUAK
Forenziko raunovodstvo je primjena specijaliziranih znanja i specifinih
vjetina u cilju otkrivanja dokaza o poinjenim prevarama u ekonomskih
transakcija.
Istina je da u Bosni i Hercegovini nema uinkovitih sredstava za mjerenje,
otkrivanje i spreavanje prevara i korupcije. Forenziko raunovodstvo
moe dati potporu raznim agencijama u borbi protiv korupcije. U Bosni i
Hercegovini gdje je zloupotreba kreativnog raunovodstva veoma prisutna,
neophodno je uvesti forenziko raunovodstvo. Pojam, ulogu i funkciju
forenzikog raunovodstva treba pribliiti javnosti, strunjacima iz
raunovodstva, studentima kroz organizovanje seminara, radionica i
simpozijuma kako bi zaposlenici i uprave u korporativnom i javnom
sektoru bili vie upoznati sa ovom temom.


F
I
N
c
o
n
s
u
l
t

HVALA
NA PANJI
almina@post.com