Chia ng t v tnh t trong ting

Nht
y l danh sch cch chia ng t v tnh t trong ting Nht. Hu ht chng u theo quy tc,
nhng vn c nhng ngoi l nht nh. ng t ca ting Nht bnh ng vi mi ch th, bt k
ngi th my, s t hay s nhiu u chia ging nhau. Mu chung ca tt c cc ng t l kt thc
bng m u. Trong ting Nht hin i, khng c ng t no (t nht l trong mu chung) kt thc
bng , , , .

Th cha hon thnh

Trong ting Nht, th ng t c bn nht l th cha hon thnh. N kh tng ng vi th hin
ti v tng lai ca chng ta, cn c gi l "th khng qu kh". Th cha hon thnh ca mt
ng t ging vi th t in (c dng lm mc) v khng cn phi chia. V d vi ng t
(lm):
() ((watashi wa) kaimono o suru, (Ti) mua sm. / (Ti) s mua sm).
() ((watashi wa) ashita benky suru, (Ti) ngy mai s hc).
Trong cc tnh hung, cc mu trn ca th cha hon thnh khng th dng din t mt hnh
ng ang din ra nh: "Ti hin ang mua sm". ng hn, n ch c th dng din t thi quen
v nhng hnh ng khc c cho l s tip tc trong tng lai. Nu mun th hin nh cu trn,
ta phi dng th .

Th hon thnh
Tri li, th hon thnh li c hu t xc nh. Dng c bn l kt thc bng / , nhng phi thay
i nhiu v ng m, ph thuc vo m tit cui ca ng t. Th hon thnh kh tng ng vi th
qu kh ca chng ta v thng c gi l th qu kh.
Kiu ng t Dng chia V d Dng chia
ng t bt quy tc

(benky suru, hc) (benky shita)

(kuru)

(kita)

Khng c

Khng c

(ika)

(itta)

Khng c

Khng c

Khng c

Khng c

(ikimasu, i)
ng t c quy tc

(ikimashita)

Th -

- (tsukau, dng)

(tsukatta)

- (xem cch dng)

- (tou, hi)

(tta)

- (yaku, nng)

(yaita)

- (oyogu, bi)

(oyoida)

- (shimesu, trng by) (shimeshita)

- (matsu, i)

(matta)

- (shinu, cht)

(shinda)

- (yobu, gi)

(yonda)

- (yomu, c)

(yonda)

- (gc ph m)

- (hashiru, chy)

(hashitta)

- (gc nguyn m) - (kuiru, tic)

(kuita)

- (gc nguyn m) - (kotaeru, tr li)

Tnh t

(kotaeta)

Tnh t - (yasui, r)

(yasukatta)

Tnh t - (kantan, n gin) (kantan datta)

Cch dng
Ghi ch thm rng cch chia cc ng t kt thc bng thng c chia theo kiu th hai hn
vi nhng ngi min ty Nht Bn. trong kt thc ca th hon thnh c th pht m
thnh hoc ph thuc vo nguyn m i trc, da theo nhng quy lut v m v ca ngi Nht
thng thng. Th nn, vng Kansai, ta c th nghe mu nh thnh , hoc
thnh .

Mu dng ca th hon thnh ging nh mu dng ca th cha hon thnh. V d,

(nihon ni iku, ti n Nht) s thnh (nihon ni itta, ti n Nht).
Lit k nhng hnh ng gia chng (hon o yondari,
terebi o mitari shita, (Ti) c sch, xem tivi).

Th ph nh
Dng c bn l m u chuyn thnh anai.
Kiu ng t Dng chia V d Dng chia
ng t bt quy tc

(benky suru, hc) (benky shinai)

(aisuru, yu)

(aisanai)

(kuru) (konai) Khng c

Khng c

Khng c

Khng c

Khng c

Khng c

(ikimasu, i)
ng t c quy tc

(ikimasen)

Th - -
-

- (tsukau, dng)

(tsukawanai)

- (yaku, nng)

(yakanai)

- (oyogu, bi)

(oyoganai)

- (shimesu, trng by) (shimesanai)

- (matsu, i)

(matanai)

- (shinu, cht)

(shinanai)

- (yobu, gi)

(yobanai)

- (yomu, c)

(yomanai)

- (gc ph m)

- (hashiru, chy)

(hashiranai)

- (gc nguyn m) -- (kotaeru, tr li)

(kotaenai)

- (gc nguyn m) - (kuiru, tic)

Tnh t

(kuinai)

Tnh t -

(yasui, r)

(kantan de wa nai)

-
Tnh t

(yasukunai)

(kantan, n gin)
(kantan ja nai)

-
ui c chia theo 2 cch:

Nh mt tnh t i. V d, th qu kh ca (tabenai) l (tabenakatta)

cn th te l (tabenakute).
To th te c bit bng cch thm . V d, (tabenaide). V d s dng:
(tabenaide kudasai, xin ng n).

Th i
Th i (hoc th lin kt) rt ph bin, trong tt c cc trng hp th dng chung ca n l thay
th u bng i
Kiu ng t Dng chia V d Dng chia
ng t bt quy tc

(benky suru, hc) (benky shi)

(kuru) (ki) Khng c

Khng c

Khng c

Khng c
ng t c quy tc

- (tsukau, dng)

(tsukai)

- (yaku, nng)

(yaki)

- (oyogu, bi)

(oyoki)

- (shimesu, trng by) (shimeshi)

- (matsu, i)

(machi)

- (shinu, cht)

(shini)

- (yobu, gi)

(yobi)

- (yomu, c)

(yomi)

- (gc ph m)

- (hashiru, chy)

(hashiri)

- (gc nguyn m) - (kuiru, tic)

(kui)

- (gc nguyn m) - (kotaeru, tr li)

(kotae)

Nhng knh ng gc ph m (irassharu), (ossharu), (kudasaru),

(gozaru), and (nasaru) c th i bt quy tc. Chng c to thnh bng cch thay
th u bng i.

Cch dng

To nn knh t khi c ui . V d: (iku) (ikimasu), (tsukau) (

tsukaimasu).
Th hin mong mun khi c ui . V d: (tabetai, mun n), (ikitai,
mun i) v c coi nh mt tnh t i.
Th hin ph nh mnh m khi c ui . V d: (iki wa
shinai yo anna basho, khng bao gi ti n my ch nh vy).
To
mnh
lnh
khi
c
ui
-. V d: (kore o tabenasai, n ci ny i),
(asoko
e
ikinasai,
n
ch
kia
i).
-. V d: (massugu kaerina, v nh ngay), (nakayoku
asobina, chi p vo).
Th hin rng th g d hay kh khi c ui (yasui, d) hoc (nikui, kh). V d:
(shitashimiyasui, d lm bn), (wakarinikui, kh hiu).
Th hin s tha thi, qu ng khi c ui (sugiru, qu). V d:
(nomisugiru, ung qu nhiu)
Th hin rng ang lm vic g lin kt vi vic g . Khi c ui , ng t s tr
thnh ph t v cu c ngha "Lm g khi ang lm g). V d:
(arukinagara
hon
o
yonda,
c
sch
khi
ang
chy
b).
Th i cng c vi cch t s dng nh
Th hin mc ch bng . V d: (tabe ni ikimashita, ti n n). y
l dng mc ch c bn.
Trong knh ng. V d: (otsukai kudasai, xin hy s dng)
Kt hp trong ngn ng vit.
Vi vi ng t, th i cng to ra nhng t lin quan m khng theo quy tc chung, v d
Th i ca (taberu, n) c th t trc to thnh (tabemono, n).
Tng t vi (nomu, ung) v (kau, mua).
Th i ca (kakeru, cc) l mt t: (kake, nh cc).

Th te
Th te ca ng t ting Nht (c khi c gi l "phn t") c s dng khi ng t c lin kt vi
nhng t theo sau. Vi tt c cc ng t, n c to ra bng cch thay ui a th hon thnh
sang e. Tnh t hi khc mt cht.
Kiu ng t Dng chia V d Dng chia
ng t bt quy tc

(benky suru, hc) (benky shite)

(kuru)

(kite)

Khng c

Khng c

(ika)

(itte)

Khng c

Khng c

Khng c

Khng c

(ikimasu, i)
ng t c quy tc

(ikimashite)

Th -
-

- (tsukau, dng)

- (xem th hon thnh) - (tou, hi)

-

- (yaku, nng)

(tsukatte)
(tte)
(yaite)

- (oyogu, bi)

- (shimesu, trng by) (shimeshite)

- (matsu, i)

(matte)

- (shinu, cht)

(shinde)

- (yobu, gi)

(yonde)

- (yomu, c)

(yonde)

- (gc ph m)

- (hashiru, chy)

(hashitte)

- (gc nguyn m)

- (kuiru, tic)

(kuite)

- (gc nguyn m)

- (kotaeru, tr li)
Tnh t

(kotaete)

Tnh t - (yasui, r)
Tnh t -

(oyoide)

(yasukatta)

(kantan, n gin) (kantan de)

Cch dng

Nh mt mnh lnh n. V d: (tabete, n i), (yonde, c i).

Yu cu vi ui hoc . V d: (hon o yonde kudasai, xin hy
c
cun
sch
ny).
Vi cc ng t
. N mang ngha "ang lm".V d: (matte iru, ang i). Thng thng,
trong dng ny th m i s b mt, nn (matte iru) tr thnh (matteru).
. N mang ngha "lm trc". V d: (obent o tsukutte oita, ti
lm cm hp trc ( n sau)) . Thng thng, trong dng ny th m e s b mt, nn
(tsukutte oita) tr thnh (tsukuttoita).
. Dng ny l mt kiu b ng khi i vi ngoi ng t. V d:
(koko ni moji ga kaite aru, c vi ch ci c vit y). N ch ra rng mt th g c
li trong nhng tnh hung c th. i lp vi (kaite iru, ang vit), n ch
trng ti i tng ca hnh ng (th c vit ra) ch khng phi ch th ca hnh ng
(ngi vit).
. N mang ngha " hon thnh", thng l khng ch ch v i khi din t hnh
ng theo hng ng. V d: (katazukete shimatta, dn dp xong).
N cng c th dng cho nhng tnh hung th hin s ng tic. V d:
(watashi no kagi ga kiete shimatta, cha kho ca ti bin mt ri).
Dng te shimau c rt ngn di mt dng khc ph bin v thng xuyn
c dng hn l hoc . V d: (keitai wasurechatta, qun
in
thoi
ri).
c rt ngn thnh hoc trong ngn ng ni.
. N mang ngha "nhn" nhng vi th s l "th lm". V d (kaite
miru, th vit).
. Mang ngha "i". V d: (katte iku) dng khi bn t A n C nhng gh qua
B gia AC mua g .
. Mang ngha "li". V d: (katte kuru) dng khi bn t A n B mua g
xong quay v A.

Th kh nng
Dng chung l chuyn u thnh eru.

Kiu ng t Dng chia V d Dng chia

ng t bt quy tc

(benky suru, hc) (benky dekiru)

(sassuru, on)

(sasserareru)

(aisuru, yu)

aiseru

Khng c

Khng c

(korareru)
(kuru)
(koreru)
ng t c quy tc
-

(tsukau, dng)

(tsukaeru)

(yaku, nng)

(yakeru)

(oyogu, bi)

(oyogeru)

(shimesu, trng by) (shimeseru)

(matsu, i)

(materu)

(shinu, cht)

(shineru)

(yobu, gi)

(yoberu)

(yomu, c)

(yomeru)

- (gc ph m)

(hashiru, chy)

(hashireru)
(kuirareru)

-
- (gc nguyn m)
- (gc nguyn m)

(kuiru, tic)

(kuireru)

(kotaeru, tr li)

(kotaereru)

(kotaerareru)

Cch dng

Th kh nng c dng din t ai c kh nng lm vic g. i tng trc tip s

c nh du bng phn t thay cho . V d: (nihongo ga yomeru, c
c ting Nht)
N cng c dng yu cu ngi khc lm g . V d: (koohii
kaeru?, mua c ph (h ti) nh?).
Khng ging nh ngn ng ca chng ta, th kh nng khng dng xin php. V d: "C
c n qu to ny khng?" nu dng nh (Kono ringo ga
taberareru) th s mang ngha "C n ni qu to ny khng?". V v thng s dng l
(tabereru) km theo vic ch th hnh ng c lc b th cu s mang ngha hi
l "Qu to ny c th n c khng" (Tc n l con ngi c th n c hay khng
n c. V d khc: " c th n c khng?"). Vy nn xin php th ta dng dng
hay thng thng hn l theo cch dng th , cho kt qu l "n qu to
ny c ch?". V d: ("Kono ringo o tabete mo ii
desu ka?") hoc ("Kono ringo o tabete ii?").
ui ca ng t th kh nng c xt nh mt ng t gc nguyn m.

Th cu khin

Th cu khin c to ra bng cch chuyn u thnh aseru.

Kiu ng t Dng chia V d Dng chia
ng t bt quy tc

(benky suru, hc) (benky saseru)

(kuru) (kosaseru) Khng c

ng t c quy tc

Khng c

(tsukau, dng)

(tsukawaseru)

(yaku, nng)

(yakaseru)

(oyogu, bi)

(oyogaseru)

(shimesu, trng by) (shimesaseru)

(matsu, i)

(mataseru)

(shinu, cht)

(shinaseru)

(yobu, gi)

(yobaseru)

(yomu, c)

(yomaseru)

- (gc ph m)

(hashiru, chy)

(hashiraseru)

- (gc nguyn m) - (kuiru, tic)

(kuisaseru)

- (gc nguyn m) - (kotaeru, tr li)

Tnh t

(kotaesaseru)

Tnh t - (yasui, r)

(yasu kusaseru)

Tnh t - (kantan, n gin) (kantan nisaseru)

Th cu khin to ra ng t mi nh ui ru. N s c chia tip nh mt ng t gc

ph m.
Th ph nh khng thng c chuyn sang th cu khin m ngc li. V d:
(tabesasenai, khng cho n) ch khng phi (taberanakusaseru).
C dng rt gn ca th cu khin, trong u thnh asu vi ng t gc nguyn
m, ru thnh sasu vi ng t gc ph m.

Cch dng
Th cu khin c dng

Bt ai lm g. V d: (shukudai o saseru, bt lm bi tp).

ai lm g. V d: (soto de asobaseru, cho chi bn ngoi).
Vi nhng hnh ng r rng. V d: (sensei ga kodomo ni
benky o saseta, gio vin cho hc sinh hc)

Th iu kin eba
Th iu kin eba c to ra bng cch chuyn u thnh eba.
Kiu ng t Dng chia V d Dng chia
ng t bt quy tc

(benky suru, hc) (benky sureba)

 (kuru) (kureba) Khng c

Khng c

(ika)

Khng c

(itta)

Khng c
ng t c quy tc

(tsukau, dng)

(tsukaeba)

(yaku, nng)

(yakeba)

(oyogu, bi)

(oyogeba)

(shimesu, trng by) (shimeseba)

(matsu, i)

(mateba)

(shinu, cht)

(shineba)

(yobu, gi)

(yobeba)

(yomu, c)

(yomeba)

- (gc ph m)

(hashiru, chy)

(hashireba)

- (gc nguyn m) - (kuiru, tic)

(kuireba)

- (gc nguyn m) - (kotaeru, tr li)

Tnh t v ph nh

(kotareba)

Tnh t -

(yasui, r)

Tnh t - (kantan, n gin)

-

(yasu kereba)
(kantan deareba)

- (ikanai, khng i) (ikanakereba)

Tnh t v cc danh t thng c dng iu kin l hn.

trong th ph nh thng c chia thnh hoc hn. Do
s thnh (ikanakya) hoc (ikanakucha).

Cch dng
Th iu kin c dng trong cc tnh hung iu kin. V d

(nani sureba ii ka, nn lm g y (nu lm g th mi ng y)).

(wakareba ii, nu hiu th tt).
(jikan ga areba kaimono wo shiy, nu c thi gian th i mua
sm thi).

Th iu kin ra
Th iu kin ra c to nn bng cch thm vo sau th qu kh. C th dng t trang
trng hn.

Cch dng

Th iu kin ra c th dng ging th iu kin eba. Tuy vy, n c ngha gn ging "nu v
khi" hn v c u tin hn th iu kin eba v mang ngha chnh xc hn.
V d: (nihon ni ittara, kamera wo kaitai, nu n Nht
Bn, ti mun mua mt chic my nh (tc l mua Nht)).
Th iu kin ra c th dng khi mnh chnh th qu kh. Trong tnh hung ny, n
mang ngha "khi" v ng rng kt qu khng ng trc c.

V d: (kissaten ni ittara, Suzuki-san ni deatta, khi

n qun c ph, ti gp anh Suzuki).

Th b ng
Th b ng c to ra bng cch chuyn u thnh areru.
Kiu ng t Dng chia V d Dng chia
ng t bt quy tc

(benky suru, hc) (benky sareru)

(kuru) (korareru) Khng c

ng t c quy tc

Khng c

(tsukau, dng)

(tsukawareru)

(yaku, nng)

(yakareru)

(oyogu, bi)

(oyogareru)

(shimesu, trng by) (shimesareru)

(matsu, i)

(matareru)

(shinu, cht)

(shinareru)

(yobu, gi)

(yobareru)

(yomu, c)

(yomareru)

- (gc ph m)

(hashiru, chy)

(hashirareru)

- (gc nguyn m) - (kuiru, tic)

(kuirareru)

- (gc nguyn m) - (kotaeru, tr li)

(kotaerareru)

ng t mi c to ra c coi nh mt ng t gc ph m.
Tnh t v khng c th b ng.
Vi ng t theo th , phn masu c thm vo cui ca ng t dng b ng.

Cch dng
Th b ng c dng

Din t b ng. V d (kono terebi wa Toshiba ni yotte

tsukurareta, ci tivi ny c lm ra bi Toshiba).
Din t ni kh. V d: (watashi wa tomodachi ni biiru o
nomareta, ti b bn b p ung bia).
Nh mt dng l php: (dochira e ikaremasu ka, anh i u vy )

Th cu khin b ng
Th cu khin b ng c to ra bng cch chia ng t th cu khin trc, sau chuyn
sang th b ng. ng nh tn gi, n dng din t mong mun dng b ng. V d:
(ryshin ni benky saserareru, b ph huynh bt hc). V nhng t nh
(mataserareru) kh pht m nn thng trong khi ni, phn gia 2 th s c ni li.
V d: (mataserareru, b bt phi i) s thnh (matasareru). Kiu rt gn

ny khng dng cho ng t gc ph m v ng t bt quy tc , .

Th thc
Kiu ng t Dng chia V d Dng chia
ng t bt quy tc

(benky suru, hc) (benky shiy)

(aisuru, yu)

(ais)

(kuru) (koy) Khng c

Khng c

Khng c

Khng c

Khng c

Khng c

(ikimasu, i)
ng t c quy tc

(kimash)

Th - -
-

(tsukau, dng)

(tsuka)

(yaku, nng)

(yak)

(oyogu, bi)

(oyog)

(shimesu, trng by) (shimes)

(matsu, i)

(mat)

(shinu, cht)

(shin)

(yobu, gi)

(yob)

(yomu, c)

(yom)

- (gc ph m)

(hashiru, chy)

(hashir)

- (gc nguyn m) - (kuiru, tic)

(kuiy)

- (gc nguyn m) - (kotaeru, tr li)

Tnh t v ph nh

(kotaey)

Tnh t -

(chikai, gn)

(chikakar)

Tnh t -

(suki, thch)

(sukidar)

- (mienai, v hnh) (mienakar)

Cch dng
Th thc c dng din t nh, nh nhng trng hp sau

Thng bo nh. V d: (benky shiy, hc thi).

Hi nh. V d: (ik ka, i ch?).
Din t rng mt ngi nh lm g qua (omou). V d: (ka to omou, ngh
v vic mua).
Trong cu trc mang ngha "sp sa/ nh lm g". V d:
(Inu ga hoey to shite iru, con ch sp sa).