Het existentialisme

Het existentialisme kenmerkt zich door het feit dat mensen hun hele leven op zoek zijn naar wie en
wat ze zijn, terwijl ze keuzes maken die gebaseerd zijn op hun ervaringen, hun overtuigingen en
hun kijk op het leven. In het existentialisme zijn dan ook belangrijke terugkerende themas; mensen
die vervreemd zijn van elkaar en alleen staan; mensen die worden gedreven door egosme, niet door
naastenliefde; idealen ontbreken; beschaving is schijn, primaire driften en hartstochten regeren de
mens, de lichamelijkheid wordt benadrukt. Daarnaast is de mens gedoemd tot vrijheid. Iedereen is
verantwoordelijk voor alles dat ze doen. Dit in tegenstelling tot het naturalisme, waar juist alles
door het lot wordt bepaald en alles door de omstandigheid en erfelijke eigenschappen wordt
bepaald. Ook is het existentialisme vaak pessimistisch.
In het boek Indische Duinen van Adriaan van Dis vindt ik vooral het kenmerk terug dat de
hoofdpersoon op zoek is naar wie zijn vader was en waarom hij deed zoals hij deed. Toen hij nog
niet geboren was, zijn zijn moeder en zijn vader samen met de kinderen van zijn moeder naar
Nederland gevlucht, weg van de verschrikkingen van de oorlog. Thuis wordt er nooit over de oorlog
gesproken. Justin, zijn vader, en zijn moeder krijgen een zoon, de hoofdpersoon. Justin wil niet dat
hij ooit nog zoiets verschrikkelijks als oorlog meemaakt en probeert zijn zoon te harden voor een
eventuele volgende oorlog. Het gevolg hiervan is dat de zoon verschrikkelijk wort mishandelt en
altijd wordt geslagen en uitgescholden. Als de vader sterft en de zoon achter blijft, is hij in eerste
instantie blij, maar als zijn halfzus Ada sterft en hij haar dagboeken leest uit de tijd van de oorlog
wil hij weten wat er toen precies is gebeurt. Hij gaat onmiddellijk op zoek naar informatie over de
Indi-oorlog en is vastberaden te weten te komen, wat zijn vader bezielde om hem zo te behandelen
en wat zijn moeder bezielde om niet in te grijpen als zijn vader hem mishandelde. Als uiteindelijk
alles duidelijk is voor hem wordt hij eindelijk rustig en snap hij waarom er zo is gereageerd op de
situaties en waarom zijn vader hem zo heeft mishandelt. Hij vindt eindelijk rust.
In het boek De dochter van Jessica Durlacher is de hoofdpersoon ook op zoek naar het verleden
van het meisje dat hij liefheeft. Nadat Max en Sabine zijn gaan samenwonen, verdwijnt Sabine
opeens. Pas veel later komt hij haar weer tegen, waarna ze weer vertrekt. Pas als hij het boek van
Sam leest en op zoek gaat naar informatie over Hans van Vliet, degene die de Joden in hun huis
hadden verraden. Max komt erachter dat Hans de vader is van Sabine, terwijl hij altijd gezegd had
Jood te zijn. Hij is dus een groot deel van het boek op zoek naar de reden dat Sabine weg is gegaan
en naar wie Hans van Vliet was.
Het existentialisme vind het leven niet zinloos is, dat het een zoektocht is en reis naar je ware zelf
en de werkelijke persoonlijke zin van het leven. Ik vind dit best mooi. Het is belangrijk dat je goed
weet van jezelf hoe en wie je bent. Pas als je dat weet en als je weet wat je van je leven wilt maken,
dan is je leven volstrekt niet zinloos. Het is juist heel zinvol. Ik ben het ook eens met verschillende
overtuigingen van het existentialisme. Ik vind namelijk ook dat je je geloofsovertuiging niet aan een
ander moet opdringen en dat je zaken maar moet accepteren voor wat ze zijn en het voldoende
vinden voor het leven. Je moet juist je uiterste best doen om het beste uit je leven te halen. Ik vind
dus echt dat je je eigen leven zo zinvol kan maken als je zelf wilt. Als je wat in je leven doet, dan
bereik je ook wat. Als je alleen maar zegt; ja, zo is het lot. Dan bereik je helemaal niks. Ook vind
ik individuele vrijheid erg belangrij, zolang het anderen maar niet schaadt. Mensen moeten niet
vervreemd van elkaar raken, maar het is juist belangrijk dat mensen steeds meer samenkomen en
hun interesses delen. Communicatie is en blijft belangrijk voor iedereen. Zonder contact met
anderen en zonder hulp van anderen, bereik je misschien wel iets, maar je bereikt veel meer als je
samen werkt.



Marlinde Dorleijn