PHT TRIN NNG LC T DUY SNG TO CA HC SINH QUA DY HC MN TON NM HC 2011-2012

T TON TRNG THPT CHUYN TIN GIANG trang 1

GII TON HNH HC KHNG GIAN
Thy: Lm Tn Dng
M u
Hnh hc khng gian l mn hc kh i vi nhiu hc sinh, nhng nu bit a ra phng
php gii cho tng dng ton, kin tr hng dn hc sinh thc hin theo ng phng php , th
vic hc v gii ton hnh hc khng gian s kh hn rt nhiu v mi hc sinh u c th hc v
gii nhng thi i hc phn hnh hc khng gian mt cch nh nhng.
BI TON 1: Tmgiaotuyncahai mt phng.
Phng php:
Cch 1 Tm2imchungca2mt phng.
- im chung th nht thng d thy.
- im chung th hai l giao im ca 2 ng thng cn li, khng qua im chung th nht.
Cch 2
Nu trong 2 mt phng c cha 2 ng thng // th ch cn tm 1 im chung, khi giao tuyn
s i qua im chung v // vi 2 ng thng ny.
BI TON 2: Tm giaoimcangthngavmt phng(P)
Phng php:
- Ta tm giao im ca a vi mt ng thng b no nm trong (P).
- Khi khng thy ng thng b, ta thc hin theo cc bc sau:
1 . Tm mt mp(Q) cha a.
2 . Tm giao tuyn b ca (P) v (Q).
3 . Gi: A = a b th: A = a (P).
BI TON 3: Chng minh 3 imthng hng.
Phng php:
chng minh 3 im hay nhiu hn 3 im thng hng ta chng minh cc im y thuc 2
mt phng phn bit.
BI TON 4: Chng minh3ngthnga, b, c ngquy.
Phng php:
Cch 1:
Ta chng minh giao im ca 2 ng thng ny l im chung ca 2 mp m giao tuyn l
ng thng th ba.
- Tm A = a b.
- Tm 2 mp (P), (Q), cha A m (P) (Q) = c.
Cch 2:
Ta chng minh: a, b, c khng ng phng v ct nhau tng i mt.
Mt s phng php gii ton Hnh Hc Khng Gian
PHT TRIN NNG LC T DUY SNG TO CA HC SINH QUA DY HC MN TON NM HC 2011-2012
T TON TRNG THPT CHUYN TIN GIANG trang 2
BI TON 5: Tm tphp giaoim M ca2ngthng di ng a, b.
Phng php:
- Tm mp(P) c nh cha a.
- Tm mp(Q) c nh cha b.
- Tm c = (P) (Q). Ta c M e c.
- Gii hn.
BI TON 6: Dngthit dinca mp(P) vmt khi adinT.
Phng php:
Mun tm thit din ca mp(P) v khi a din T, ta i tm on giao tuyn ca mp(P)
vi cc mt ca T. tm giao tuyn ca (P) vi cc mt ca T, ta thc hin theo cc bc:
1 . T cc im chung c sn, xc nh giao tuyn u tin ca (P) vi mt mt ca T.
2. Ko di giao tuyn c, tm giao im vi cc cnh ca mt ny t lm tng t ta
tm c cc giao tuyn cn li, cho ti khi cc on giao tuyn khp kn ta s c thit din cn dng.
BI TON 7: Chngminhmt ngthngai qua1imc nh.
Phng php:
Ta chng minh: a = (P) (Q) trong (P) l mt mt phng c nh v (Q) di ng quanh
mt ng thng b c nh. Khi a i qua: I = (P) b.
BI TON 8: Chngminh2ngthnga, bsongsong.
Phng php:
Cch 1
Ta chng minh: a , b ng phng ri p dng cc phng php chng minh // trong hnh hc
phng nh: Ta lt, ng trung bnh, chng minh: a // b.
Cch 2
Chng minh: a, b cng // vi mt ng thng th ba c.
Cch 3
p dng nh l v giao tuyn: Nu hai mt phng ct nhau v ln lt cha hai ng thng
song song cho trc th giao tuyn ca chng cng phng vi 2 ng thng y.
BI TON 9: Tm gcgia2ngthngchonhaua, b.
Phng php:
- Ly mt im O ty .
- Qua O dng c // a, d // b.
- Gc nhn to bi c v d l gc gia 2 ng thng a, b.
Ch : Ta nn chn O thuc a hoc b khi ta ch cn v mt ng thng // vi ng cn li
BI TON 10: Chng minhng thngasong songvi mp(P).
Phng php:
Cch 1
Ta chng minh: a // vi mt ng thng b c (P). Khi khng thy c b ta lm theo cc
bc:
- Tm mt mp(Q) cha a.
- Tm b = (P) (Q).
- Chng minh: b // a.
Cch 2
Chng minh: a c(Q) // (P).
PHT TRIN NNG LC T DUY SNG TO CA HC SINH QUA DY HC MN TON NM HC 2011-2012
T TON TRNG THPT CHUYN TIN GIANG trang 3
BI TON 11: Dng thit dinsongsongvi mt ngthngachotrc.
Phng php:
Ta da vo tnh cht: Mt phng song song vi ng thng a, nu ct mt phng no cha a
th s ct theo giao tuyn song song vi a.
BI TON 12: Chngminh2mt phngsongsong.
Phng php:
Chng minh mt phng ny cha 2 ng thng ct nhau ln lt song song vi 2 ng thng
ct nhau nm trong mt phng kia.
BI TON 13: Thit dinct bi mt mt phngsongsongvi mt mpchotrc.
Phng php:
Da vo nh l: Nu hai mt phng song song b ct bi mt mp th ba th 2 giao tuyn //
nhau.
BI TON 14: Chng minh2ngthng nhau.
Phng php:
Cch 1
Chng minh ng thng ny vi mt phng cha ng kia.
Cch 2
Nu 2 ng thng ct nhau th s dng cc phng php dng trong hnh hc phng
chng minh.
Cch 3
Dng Vect.
BI TON 15: Chng minh ng thnga mt phng(P).
Phng php:
Cch 1
Chng minh: a vi 2 ng thng ct nhau nm trong (P).
Cch 2
Chng minh a l trc ca mp(P) (Tc l chng minh: MA = MB = MC, NA = NB = NC
vi M, N e a, A, B, Ce(P)).
Cch 3
Chng minh: a c (Q) (P) v a b = (P) (Q).
Cch 4
Chng minh a l giao tuyn ca 2 mt phng cng (P).
BI TON 16: Dngthit dincamp(P) quamt imA chotrcv ngthnga
chotrc.
Phng php:
Cch 1
Nu c 2 ng thng: b, c ct nhau hay cho nhau cng vi a th: (P) // a
(hay cha a), (P) // b (hay cha b) ta a vic dng thit din v phn //.
Cch 2
Dng mp(P) nh sau: Dng 2 ng thng ct nhau: b, c cng a, b hoc c qua A, (P) =
mp(b, c).
BI TON 17: DngngthngaquaA chotrcv mp(P) chotrc. Tnhkhang
ccht mt imnmt mt phng.
PHT TRIN NNG LC T DUY SNG TO CA HC SINH QUA DY HC MN TON NM HC 2011-2012
T TON TRNG THPT CHUYN TIN GIANG trang 4
Phng php:
1 . Chn trong (P) ng thng d.
2. Tm mp(Q) qua A v d. (Tc l tm 2 ng thng ct nhau d trong c 1 ng
thng qua A)
3 . Tm: c = (P) (Q).
4 . Dng: AH c ti H. AH l ng thng qua A v (P), AH = d[A, (P)].
Ch
1 . Nu: AB // (P) th d[A, (P)] = d[B, (P)].
2 . Nu: AB (P) = I th: d[A, (P)] / d[B, (Q)] = IA/ IB.
BI TON 18: Tm tphphnhchiu M caimc nhA trn ngthngdthay
i trong mp(P) c nhvdquaimc nh O.
Phng php:
1 . Dng AH (P) (He(P)) ta c: HM d. (Theo L 3 ng ).
2. Trong mp(P) gc HMO vung nn M thuc ng trn ng knh OH cha trong (P).
BI TON 19: Tmtphphnhchiu H camt imc inhA trnmp(P) di ngcha
ngthngdc nh
Phng php:
1 . Tm mp(Q) qua A v d.
2 . Tm c = (P) (Q).
3 . Chiu A ln c, im chiu l H th H chnh l hnh chiu ca A trn (P).
4 . Gi E = d (Q). Trong mp gc AHE = 90
0
nn H thuc ng trn ng knh AE.
BI TON 20: Tm gc gia ng thng avmp(P).
Phng php:
1 . Tm O = a (P).
2. Chn Ae a v dng AH (P) (He(P))
(dng ng thng qua im A cho trc v mp cho trc).

( , ) AOH a o = .
BI TON 21: Gc gia2mt phng(P), (Q) - Gc nh din.
Phng php:
1 . Tm c = (P) (Q).
2 . Tm (R) c (Tc l tm 2 ng thng ct nhau cng c).
3 . Tm a = (R) (P), b = (R) (Q) (i vi gc gia 2 mt phng ), ((P), (Q)) = (a, b).
Ox = (R) (P), Oy = (R) (Q) (i vi gc nh din). ((P), d, (Q)) = (Ox, Oy).
Ch Nu c 2 ng thng a, b ln lt vi (P) v (Q) th: ((P), (Q)) = (a, b).
BI TON 22: Mt phngiccanh din((P), c, (Q)).
Phng php:
Cch 1
1 . Tm gc phng

xOy ca nh din (Ox c, Oy c, Oe c) ((P), c, (Q)).
2 . Mt phn gic ca nh din ((P), c, (Q)) l mp qua cnh c v phn gic Ot ca gc xOy.
Cch 2
1 . Tm mt im A cch u 2 mt ca nh din ((P), c, (Q)).
2 . Mt phng phn gic ca nh din l mt phng qua A v c.
PHT TRIN NNG LC T DUY SNG TO CA HC SINH QUA DY HC MN TON NM HC 2011-2012
T TON TRNG THPT CHUYN TIN GIANG trang 5
BI TON 23: Chng minh2mt phng(P), (Q) vunggc.
Phng php:
Cch 1
Chng minh mt phng ny cha mt ng thng vi mt phng kia.
Cch 2
Chng minh gc gia 2 mt phng c s o = 90
0
.
BI TON 24: XcnhmpP cha ngthngav mp(Q). (akhng (Q))
Phng php:
1 . Chn 1 im Ae a.
2 . Dng AH (Q). Khi (P) = (a, AH).
Ch Nu c ng thng d (Q) th (P) // d hay (d) c (P).
BI TON 25: Tmkhong cch- Dngon chungca2ngthngchonhaua, b.
Phng php:
Cch 1
1 . Tm mp(P) a, tm O = a (P).
2 . Tm hnh chiu b ca ng thng b trn mp(P)
- Tm: I = b (P).
- Ly im M e b dng qua M ng thng: MK (P), ta c IK = l hnh chiu b ca b trn
(P).
3 . Trong mp(P) dng: OH b ta c: OH = d[a, b].
4 . Dng: HB // a, B e b.
5 . Dng: BA // OH, A e a ta c AB l on chung ca a v b.
Cch 2
1 . Tm mp(P) cha ng thng a v song song vi ng thng b.
2. Khi : d[a, b] = d[b, (P)] = d[M, (P)] (M l im ty trn b)
nh l Euler: Gi: d, c, m theo th t l s nh, s cnh v s mt ca mt khi a din li. Khi
ta c: d c + m = 2.
Cho hnh chp S.ABC. Trn cc on thng SA, SB, SC ln lt ly ba im A, B, C khc vi S.
Ta c:
. ' ' '
.
' ' '
. .
S A B C
S ABC
V SA SB SC
V SA SB SC
= .
V tr tng i ca mt cu v mt phng
Cho mt cu S(O; R) v mt phng (P). Gi H l hnh chiu ca O trn (P) v d = OH
a. d < R: (P) ct (S) theo giao tuyn l ng trn C(H; r) v
2 2
r R d = .
Mt s cng thc cn nh
PHT TRIN NNG LC T DUY SNG TO CA HC SINH QUA DY HC MN TON NM HC 2011-2012
T TON TRNG THPT CHUYN TIN GIANG trang 6
b. d = R: (P) ct (S) ti mt im duy nht H.
c. d > R: (P) (S) = C: (P) khng ct (S).
Din tch mt cu - Th tch khi cu
- S = 4tR
2
- V = 4/3.tR
3
Din tch hnh tr - Th tch khi tr
- S
XQ
= 2tRh = 2tRl - V = tR
2
h = tR
2
l - S
TP
= S
XQ
+ S
2Y
Trong R l bn knh y, h l chiu cao v l l ng sinh ca mt khi tr.
Din tch mt nn - Th tch khi nn
- S
xq
= tRl = 1/2.chu vi y nhn ng sinh
- V = 1/3.tR
2
h = 1/3 din tch y nhn chiu cao .
- S
tp
= S
xq
+ S
y
A. Cc thi i hc t nm 2002 n 2011.
Bi 1 Cho hnh chp tam gic u S.ABC nh S, c di cnh y bng a. Gi M, N ln lt l cc
trung im ca cc cnh SB v SC. Tnh theo a din tch tam gic AMN, bit rng mp(AMN) vung
gc vi mt phng (SBC).
Hng Dn:
2
10
16
a
S =
Bi 2 Cho hnh lp phng ABCD.A
1
B
1
C
1
D
1
c cnh bng a.
1. Tnh theo a khong cch gia 2 ng thng A
1
B, B
1
D.
2. Gi M, N, P ln lt l trung im ca cc cnh B
1
B, CD, A
1
D
1
. Tnh gc gia 2 ng
thng MP v C
1
N.
Hng Dn: 1. / 6 d a = 2. 90
0
Bi 3 Cho hnh t din ABCD c cnh AD vung gc vi mt phng (ABC); AC = AD = 4cm, AB =
3cm, BC = 5cm. Tnh d[A, (BCD)].
Hng Dn: ( ) 6 34 / 17 d cm =
Bi 4 Cho hnh chp S.ABC c y ABC l tam gic u cnh a v cnh bn SA mp(ABC). Tnh
d[A, (SBC)] theo a bit rng SA =
6
2
a
.
Hng Dn: 2 / 2 d a =
Bi 5 Cho t din OABC c 3 cnh OA, OB, OC i mt vung gc. Gi a, b, c ln lt l gc gia
mt phng (ABC) vi cc mt phng (OBC), (OCA), (OAB). Chng minh rng: cosa + cosb + cosc s
3 .
Bi 6 Cho hnh chp S.ABCD c y ABCD l hnh vung cnh a. SA (ABCD) v SA = a. Gi E
l trung im ca cnh CD. Tnh theo a khong cch d = d[S, BE].
PHT TRIN NNG LC T DUY SNG TO CA HC SINH QUA DY HC MN TON NM HC 2011-2012
T TON TRNG THPT CHUYN TIN GIANG trang 7
Hng Dn: 3 5 / 5 d a =
Bi 7 Cho tam gic vung cn ABC c cnh huyn BC = a. Trn ng thng vi mp(ABC) ti
im A ly im S sao cho gc gia 2 mt phng (ABC) v (SBC) bng 60
0
. Tnh di on SA theo
a.
Hng Dn: 3 / 2 SA a =
Bi 8 Tnh th tch khi t din ABCD bit: AB = a, AC = b, AD = c v cc gc BAC, CAD, DAB
u bng 60
0
.
Hng Dn: . 2 / 12 V abc =
Bi 9 Cho hnh t din u ABCD c cnh a = 6 2 cm. Hy xc nh v tnh di on vung gc
chung ca 2 ng thng AD v BC.
Hng Dn: on vung gc chung l MN vi M, N l trung im ca BC v AD, MN = 6 (cm).
Bi 10 Cho hnh lp phng ABCD.A
1
B
1
C
1
D
1
. Tnh s o ca gc phng nh din [B, A
1
C, D].
Hng Dn: 120
0
Bi 11 Cho lng tr ng ABC.A
1
B
1
C
1
c y ABC l tam gic cn vi: AB = AC = a v gc BAC =
120
0
, cnh bn BB
1
= a. Gi I l trung im CC
1
. Chng minh rng tam gic AB
1
I vung A. Tnh
cosin ca gc gia 2 mt phng (ABC), (AB
1
I).
Hng Dn: os 30 / 10 c =
Bi 12 Cho t din ABCD vi AB = AC = a, BC = b, (BCD) (ABC), gc BDC = 90
0
. Xc nh tm
v tnh bn knh mt cu ngoi tip t din ABCD theo a v b.
Hng Dn:
2 2 2
/ 4 R a a b =
Bi 13 Cho hnh lng tr ng ABC.A
1
B
1
C
1
c y ABCD l mt hnh thoi cnh a, gc BAD = 60
0
,
gi M l trung im cnh AA
1
v N l trung im cnh CC
1
. Chng minh rng 4 im B
1
, M, D, N
cng thuc mt mt phng. Hy tnh di cnh AA
1
theo a t gic B
1
MDN l hnh vung.
Hng Dn:
1
AA 2 a =
Bi 14 Cho hnh lp phng ABC.A
1
B
1
C
1
. Tm im M thuc cnh AA
1
sao cho mp(BD
1
M) ct
hnh lp phng theo mt thit din c din tch nh nht.
Hng Dn: M l trung im ca on AA
1
.
Bi 15 Cho hnh chp u SABC y ABC c cnh bng a, mt bn to vi y mt gc bng b (0
0
<
b < 90
0
). Tnh th tch khi chp S.ABC v d[A, (SBC)].
PHT TRIN NNG LC T DUY SNG TO CA HC SINH QUA DY HC MN TON NM HC 2011-2012
T TON TRNG THPT CHUYN TIN GIANG trang 8
Hng Dn:
3
tan / 24 V a b = , 3 sin / 2 d a b =
Bi 16 Cho mpP mpQ c giao tuyn l ng thng d. Trn d ly 2 im A, B vi AB = a.
Trong mpP ly im C, trong mpQ ly im D sao cho AC, BD cng vung gc vi d v AC = BD =
AB. Tnh bn knh mt cu ngoi tip t din ABCD v tnh d[A, (BCD)] theo a.
Hng Dn: 3 / 2 , 2 / 2 R a d a = =
Bi 17 Cho hnh chp S.ABC c y ABC l tam gic vung ti B, AB = a, BC = 2a, SA (ABC), SA
= 2a. Gi M l trung im ca SC. Chng minh rng tam gic AMB cn ti M v tnh din tch tam
gic AMB theo a.
Hng Dn:
2
2 / 2 S a =
Bi 18 Cho t din ABCD c AD (ABC) tam gic ABC vung ti A, AD = a, AC = b, AB = c. Tnh
din tch S ca tam gic BCD theo a, b, c v chng minh rng 2S ( ) abc a b c > + +
Hng Dn:
2 2 2 2 2 2
1/ 2. S a b b c c a = + + , s dng BT Cauchy.
Bi 19 Cho hnh chp t gic u S.ABCD c cnh y bng a, gc gia cnh bn v mt y bng
b (0
0
< b < 90
0
). Tnh tang ca gc gia 2 mt phng (SAB) v (ABCD) theo b. Tnh th tch khi
chp S.ABCD theo a v b.
Hng Dn:
3
2 tan / 6 V a b =
Bi 20 Cho hnh tr c y l 2 hnh trn tm O v O, bn knh y bng chiu cao v bng a. Trn
ng trn y tm O ly im A, trn ng trn y tm O ly im B sao cho: AB = 2a. Tnh th
tch ca khi t din OOAB.
Hng Dn:
3
3 / 12 V a =
Bi 21 Cho hnh hp ng ABCD.ABCD c cc cnh AB = AD = a, AA =
3
2
a
v gc

0
60 BAD = . Gi M v N ln lt l trung im ca cc cnh AD v AB. Chng minh AC
mp(BDMN). Tnh th tch khi chp A.BDMN.
Hng Dn: V = 3a
3
/ 16
Bi 22 Cho hnh chp S.ABCD c y ABCD l hnh ch nht vi AB = a, AD = 2a, SA (ABCD).
SB to vi mt y mt gc 60
0
. Trn cnh SA ly im M sao cho AM = 3 / 3 a . Mt phng (BCM)
ct cnh SD ti im N. Tnh th tch khi chp S.BCNM.
Hng Dn:
3
10 3. / 27 V a =
PHT TRIN NNG LC T DUY SNG TO CA HC SINH QUA DY HC MN TON NM HC 2011-2012
T TON TRNG THPT CHUYN TIN GIANG trang 9
Bi 23 Cho hnh chp tam gic S.ABC c y ABC l tam gic u cnh a, SA = 2a, SA (ABC).
Gi M v N ln lt l hnh chiu vung gc ca A trn ng thng SB v SC. Tnh th tch ca
khi chp A.BCNM.
Hng Dn:
3
3 3 / 50 V a =
Bi 24 Cho hnh chp t gic u S.ABCD c cnh y bng a, gi SH l ng cao ca hnh chp.
Khong cch t trung im I ca SH n mt bn (SBC) bng b. Tnh th tch ca khi chp S.ABCD.
Hng Dn:
3 2 2
2 / 3 16 V a b a b =
Bi 25 Cho hnh lp phng ABCD.ABCD c cnh bng a v im K thuc cnh CC sao cho:
CK = 2/3a. Mt phng (o) i qua A, K v song song vi BD chia khi lp phng thnh 2 khi a
din. Tnh th tch ca hai khi a din .
Hng Dn: V
1
= a
3
/3, V
2
= 2a
3
/3
Bi 26 Cho hnh chp S.ABCD c y ABCD l hnh ch nht vi: AB = a, AD = a 2 , SA = a, SA
(ABCD). Gi M v N ln lt l trung im ca AD v SC, I l giao im ca BM v AC. Chng minh
rng mt phng (SAC) (SMB). Tnh th tch ca khi chp ANIB.
Hng Dn:
3
2 / 36 V a =
Bi 27 Cho hnh chp S.ABCD c y ABCD l hnh thoi cnh a,

0
60 BAD = v SA (ABCD), SA
= a. Gi C l trung im ca SC. Mt phng (P) i qua AC v song song vi BD, ct cc cnh SB,
SD ca hnh chp ln lt ti B, D. Tnh th tch ca khi chp S.ABCD.
Hng Dn:
3
3 / 18 V a =
Bi 28 Cho hnh lng tr ABC.ABC c A.ABC l hnh chp tam gic u, cnh y AB = a, cnh
bn AA = b. Gi o l gc gia 2 mt phng (ABC) v (ABC). Tnh tano v th tch ca khi chp
A.BBCC.
Hng Dn:
2 2 2 2 2
tan 2 3 / , . 3 / 6 b a a V a b a o = =
Bi 29 Cho hnh chp S.ABCD c y l hnh vung cnh a, mt bn SAD l tam gic u v nm
trong mt phng vung gc vi y. Gi M, N, P ln lt l trung im ca cc cnh SB, BC, CD.
Chng minh AM BP v tnh th tch ca khi t din CMNP.
Hng Dn:
3
3 / 96 V a =
Bi 30 Cho hnh chp t gic u S.ABCD c y l hnh vung cnh a. Gi E l im i xng
ca D qua trung im ca SA, M l trung im ca AE, N l trung im ca BC. Chng minh MN
BD v tnh theo a khong cch gia 2 ng thng MN v AC.
PHT TRIN NNG LC T DUY SNG TO CA HC SINH QUA DY HC MN TON NM HC 2011-2012
T TON TRNG THPT CHUYN TIN GIANG trang 10
Hng Dn: 2 / 4 d a =
Bi 31 Cho hnh chp S.ABCD c y l hnh thang,

0
90 ABC BAD = = , AB = BC = a, AD = 2a.
Cnh bn SA (ABCD) v SA = a 2 . Gi H l hnh chiu vung gc ca A trn SB. Chng minh
ASCD vung v tnh khong cch t H n mp(SCD).
Hng Dn: d = a/3
Bi 32 Cho lng tr ABC.ABC c di cnh bn bng 2a, y ABC l tam gic vung ti A, AB
= a, AC = a 3 v hnh chiu vung gc ca nh A trn mp(ABC) l trung im ca cnh BC. Tnh
theo a th tch khi chp A.ABC v tnh cosin ca gc gia 2 ng thng AA, BC.
Hng Dn: V = a
3
/2, cos = 1/4
Bi 33 Cho hnh chp S.ABCD c y ABCD l hnh vung cnh 2a, SA = a, SB = a 3 v mt
phng (SAB) vung gc vi mt phng y. Gi M, N ln lt l trung im ca cc cnh AB, BC.
Tnh theo a th tch ca khi chp S.BMDN v tnh cosin ca gc gia 2 ng thng SM, DN.
Hng Dn:
3
3 / 3 V a = , os 1/ 5 c =
Bi 34 Cho hnh lng tr ng ABC.ABC c y ABC l tam gic vung, AB = BC = a, cnh bn
AA= a 2 . Gi M l trung im ca cnh BC. Tnh theo a th tch ca khi lng tr ABC.ABC v
khong cch gia 2 ng thng AM, BC.
Hng Dn:
3
2 / 2 , / 17 V a d a = =
Bi 35 Cho hnh chp S.ABCD c y ABCD l hnh thang vung ti A v D, AB = AD = 2a, CD =
a, gc gia 2 mt phng (SBC) v (ABCD) bng 60
0
. Gi I l trung im ca cnh AD. Bit hai mt
phng (SBI) v (SCI) cng vung gc vi mt phng (ABCD). Tnh th tch khi chp S.ABCD theo
a.
Hng Dn:
3
3 15 / 5 V a =
Bi 36 Cho hnh lng tr ABC.ABC c BB = a, gc gia ng thng BB v mp(ABC) bng
60
0
. AABC vung ti C v

0
60 BAC= . Hnh chiu vung gc ca im B ln mp(ABC) trng vi
trng tm ca AABC. Tnh th tch khi t din AABC theo a.
Hng Dn: V= 9a
3
/208
Bi 37 Cho hnh lng tr ng ABC.ABC c y ABC l tam gic vung ti B, AB = a, AA = 2a,
AC = 3a. Tnh theo a th tch khi t din IABC v khong cch t im A n mp(IBC).
Hng Dn: V = 4a
3
/ 9, 2 5 / 5 d a =
PHT TRIN NNG LC T DUY SNG TO CA HC SINH QUA DY HC MN TON NM HC 2011-2012
T TON TRNG THPT CHUYN TIN GIANG trang 11
Bi 38 Cho hnh chp S.ABC m mi mt bn l mt tam gic vung, SA = SB = SC = a. Gi N, M,
E ln lt l trung im ca cc cnh AB, AC, BC, D l im i xng ca S qua E, I = AD(SMN).
Chng minh rng AD SI v tnh theo a th tch ca khi t din MBSI.
Hng Dn: V = a
3
/ 36
Bi 39 Cho t din ABCD v cc im M, N, P ln lt thuc cc cnh BC, BD, AC sao cho: BC =
4BM, AC = 3AP, BD = 2BN. Mt phng (MNP) ct AD ti Q. Tnh AQ / AD v t s th tch 2 phn
ca khi t din ABCD c chia bi mp(MNP).
Hng Dn: AQ / AD = 3/5 , V
1
/ V
2
= 7 / 13
Bi 40 Cho hnh chp S.ABCD c y ABCD l hnh vung cnh bng a, SA = a 3 , SA (ABCD).
Tnh theo a th tch khi t din SACD v tnh cosin ca gc gia 2 ng thng SB, AC.
Hng Dn:
3
3 / 6 , cos 2 / 4 V a = =
Bi 41 Cho t din ABCD c cc mt ABC v ABD l cc tam gic u cnh a, cc mt ACD v
BCD vung gc vi nhau. Hy tnh theo a th tch khi t din ABCD v tnh s o ca gc gia 2
ng thng AD v BC.
Hng Dn:
3
2 / 12 V a = , 60
0
.
Bi 42 Cho hnh chp S.ABC c y ABC l tam gic vung cn ti nh B, AB = a, SA = 2a, SA
(ABC). Mt phng qua A vung gc vi SC ct SB, SC ln lt ti H, K. Tnh theo a th tch khi t
din SAHK.
Hng Dn: V = 8a
3
/ 45
Bi 43 Cho hnh chp S.ABCD c y ABCD l hnh vung cnh a. Gi M v N ln lt l trung
im ca cc cnh AB v AD, H l giao im ca CN v DM. Bit SH vung gc vi mt phng
(ABCD) v SH = 3 a . Tnh th tch khi chp S.CDNM v khong cch gia hai ng thng DM v
SC theo a.
Hng Dn:
3
5 3 / 24 , 2 3 / 19 V a d a = =
Bi 44 Cho hnh lng tr tam gic u ABC.ABC c AB = a, gc gia hai mt phng (ABC) v
(ABC) bng 60
0
. Gi G l trng tm tam gic ABC. Tnh th tch khi lng tr cho v tnh bn
knh mt cu ngoi tip t din GABC theo a.
Hng Dn:
3
3 3 / 8 , 7 / 12 V a R a = =
Bi 45 Cho hnh chp S.ABCD c y ABCD l hnh vung cnh a, cnh bn SA = a hnh chiu
vung gc ca nh trn mt phng(ABCD) l H thuc on AC. AH = AC/4. Gi CM l ng cao
ca SAC. Chng minh M l trung im ca SA v tnh th tch khi t din SMBC theo a.
PHT TRIN NNG LC T DUY SNG TO CA HC SINH QUA DY HC MN TON NM HC 2011-2012
T TON TRNG THPT CHUYN TIN GIANG trang 12
Hng Dn:
3
14 / 48 V a =
Bi 46 Cho hnh chp S.ABCD c y ABCD l hnh vung cnh a, mt phng (SAB) vung gc
vi mt phng y, SA = SB, gc gia ng thng SC v mt phng y bng 45
0
. Tnh theo a th
tch ca khi chp S.ABCD.
Hng Dn:
3
5 / 6 V a =
Bi 47 Cho hnh chp S.ABC c y ABC l tam gic vung cn ti B, AB = BC = 2a, hai mt
phng (SAB) v (SAC) cng vung gc vi mt phng (ABC). Gi M l trung im ca AB, mt phng
qua SM v song song vi BC, ct AC ti N. Bit gc gia hai mt phng (SBC) v (ABC) bng 60
0
.
Tnh th tch khi chp S.BCNM v khong cch gia hai ng thng AB v SN theo a.
Hng Dn:
3
3 , 12 / 13 V a d a = =
Bi 48 Cho lng tr ABCD.A
1
B
1
C
1
D
1
c y ABCD l hnh ch nht. AB = a, AD = 3 a . Hnh
chiu vung gc ca im A
1
trn mt phng (ABCD) trng vi giao im AC v BD. Gc gia hai
mt phng (ADD
1
A
1
) v (ABCD) bng 60
0
. Tnh th tch khi lng tr cho v khong cch t im
B
1
n mt phng (A
1
BD) theo a.
Hng Dn:
3
3 / 2 , 3 / 2 V a d a = =
Bi 49 Cho hnh chp S.ABC c y ABC l tam gic vung cn ti B, AB = a, SA vung gc vi
mt phng (ABC), gc gia hai mt phng (SBC) v (ABC) bng 30
0
. Gi M l trung im ca cnh
SC. Tnh th tch ca khi chp S.ABM theo a.
Hng Dn:
3
3 / 36 V a =
Bi 50 Cho hnh chp S.ABC c y ABC l tam gic vung ti B, BA = 3a, BC = 4a mt phng
(SBC) vung gc vi mt phng (ABC). Bit SB = 2 3 a v SBC Z = 30
0
. Tnh th tch khi chp
S.ABC v khong cch t im B n mt phng (SAC) theo a.
Hng Dn:
3
2 3, 6 / 7 V a d a = =
B. Cc thi th i Hc cc trng
Bi 1 Cho hnh chp u S.ABC, y ABC c cnh bng a, mt bn to vi y mt gc bng (0
< < 90). Tnh th tch khi hnh chp S.ABC v khong cch t nh A n mt phng (SBC).
Hng Dn:
3
tan / 24 V a = , 3 .sin / 2 h a =
Bi 2 Tnh th tch V ca khi t din ABCD bit rng: AB = a, AC = b, AD = c v cc gc ,
, u bng 60.
PHT TRIN NNG LC T DUY SNG TO CA HC SINH QUA DY HC MN TON NM HC 2011-2012
T TON TRNG THPT CHUYN TIN GIANG trang 13
Hng Dn: 2 / 12 V abc =
Bi 3 Cho hnh chp S.ABCD c y l hnh thang, = = 90, BA = BC = a, AD = 2a.
Cnh bn SA vung gc vi y v SA = a2. Gi H l hnh chiu vung gc ca A trn SB. Chng
minh tam gic SCD vung v tnh (theo a) khong cch t H n mt phng (SCD).
Hng Dn: d = a/3
Bi 4 Cho hnh chp S.ABC y l tam gic ABC c AB = AC = 3a, BC = 2a. Cc mt (SAB),
(SBC), (SCA) u hp vi mt phng (ABC) mt gc 60
0
. SH vung gc vi (ABC) (H (ABC)).
1. Chng minh rng H l tm ng trn ni tip tam gic ABC v SA vung gc vi BC.
2. Tnh th tch V ca khi chp.
Hng Dn:
3
2 3 / 3 V a =
Bi 5 Cho hnh lng tr ng ABC.ABC c tt c cc cnh u bng a. Gi M l trung im ca
AA. Tnh th tch ca khi t din BMBC theo a v chng minh rng BM vung gc vi BC.
Hng Dn:
3
3 / 12 V a =
Bi 6 Cho hnh chp S.ABCD c y ABCD l hnh ch nht. Ly M, N ln lt thuc cc cnh
SB, SD sao cho: = = .
1. Mt phng (AMN) ct SC ti P. Tnh t s: .
2. Tnh th tch ca hnh chp S.AMPN theo th tch V ca hnh chp S.ABCD.
Hng Dn: 1. SP/CP = 1 2. V
s.ampn
= 1/3. V
Bi 7 Cho hnh chp t gic u S.ABCD c cnh bn bng a v mt cho SAC l tam gic u. Qua
A dng mt phng (P) vung gc vi SC. Tnh din tch thit din to bi mt phng (P) v hnh
chp.
Hng Dn:
2
. 3 / 6 S a =
Bi 8 Cho hnh chp tam gic S.ABC c y ABC l tam gic u cnh a, SA = 2a v SA vung gc
vi mt phng (ABC). Gi M v N ln lt l hnh chiu vung gc ca A trn cc ng thng SB v
SC. Tnh th tch ca khi chp A.BCNM.
Hng Dn:
3
3 3 / 50 V a =
Bi 9 Cho hnh chp t gic u S.ABCD c di cnh y bng a, cnh bn bng

. Tnh gc
to bi mt bn vi mt y v th tch khi cu ngoi tip hnh chp .
PHT TRIN NNG LC T DUY SNG TO CA HC SINH QUA DY HC MN TON NM HC 2011-2012
T TON TRNG THPT CHUYN TIN GIANG trang 14
Hng Dn: 1. 60
0
2.
3
125 3 . / 432 V a t =
Bi 10 Cho hnh chp S.ABCD c SA = x v tt c cc cnh cn li c di bng a. Chng minh
rng ng thng BD vung gc vi mt phng (SAC). Tm x theo a th tch ca khi chp
S.ABCD bng
3
2 / 6 a .
Hng Dn: 2 x a x a = v =
Bi 11 Cho lng tr ng ABC.ABC c y ABC l tam gic vung vi AB = BC = a, cnh bn
AA = a2 . M l im trn AA sao cho: AM

= AA

. Tnh th tch ca khi t din MABC.

Hng Dn:
3
2 / 9 V a =
Bi 12 Trong khng gian, cho tam gic vung cn ABC c cnh huyn AB = 2a. Trn ng thng
d i qua A v vung gc vi mt phng (ABC) ly im S sao cho mt phng (SBC) to vi mt phng
(ABC) mt gc bng 60
0
. Tnh din tch mt cu ngoi tip t din SABC.
Hng Dn:
2
10 S a t =
Bi 13 Cho hnh chp S.ABC c y ABC l tam gic u cnh a, mt bn (SAB) vung gc vi mt
y, hai mt bn cn li to vi mt y mt gc . Tnh th tch khi chp S.ABC.
Hng Dn:
3
tan / 16 V a o =
Bi 14 Cho hnh chp S.ABC c y ABC l tam gic u cnh bng a v:

.

=

.

=

.

= . Tnh th tch khi chp S.ABC theo a.
Hng Dn:
3
2 / 12 V a = .
Bi 15 Cho hnh chp tam gic u S.ABC c cnh y bng a v cnh bn to vi mt y mt
gc 60 . Mt mt cu tm O tip xc vi mt y (ABC) ti A v tip xc vi ng thng BS ti H.
Hy xc nh v tr tng i gia H vi hai im B, S v tnh din tch mt cu tm O.
Hng Dn: 1. H nm gia S v B 2.
( )
2
19 8 3 / 3 S a t =
Bi 16 Tnh th tch ca hnh chp S.ABCD bit SA = SB = SC = SD = AB = BC = CD = DA = a v
mt phng (SBC) vung gc vi mt phng (SCD).
Hng Dn:
3
/ 3 2 V a =
Bi 17 Cho hnh chp S.ABCD c y ABCD l hnh thoi cnh bng a v = 60 . Cc cnh
bn SA, SB, SC nghing u trn y gc . Tnh khong cch t A n mt phng (SBC) theo a v .
Hng Dn:
2
3.sin / 4 os d a c o o =
PHT TRIN NNG LC T DUY SNG TO CA HC SINH QUA DY HC MN TON NM HC 2011-2012
T TON TRNG THPT CHUYN TIN GIANG trang 15
Bi 18 Cho hnh chp S.ABCD c y ABCD l hnh vung cnh a, SA = a; SA vung gc vi
(ABCD). Trn cc cnh AD, CD ln lt ly cc im M, E sao cho: AM = CE = . Gi N l trung
im ca BM, K l giao im ca AN v BC. Tnh th tch khi t din SADK theo a v chng minh
rng (SDK) vung gc vi (SAE).
Hng Dn: V = a
3
/6
Bi 19 Cho lng tr tam gic u ABC.ABC c cnh y bng a. Gi M, N ln lt l trung im
cc on thng AA, AB. Bit gc gia hai mt phng (CAI) v (ABC) bng 60 . Tnh theo a th tch
khi chp NACI v khong cch gia hai ng thng MN v AC.
Hng Dn: V= a
3
/ 32, 3 / 8 d a = .
Bi 20 Cho lng tr ng ABC.ABC, y ABC l tam gic u cnh a. Khong cch t tm
ca tam gic ABC n mt phng (ABC) bng . Tnh th tch ca lng tr theo a.
Hng Dn:
3
3 2 / 16 V a =
Bi 21 Cho hnh chp t gic u SABCD, y ABCD l hnh vung cnh a, mt bn nghing vi
y mt gc 60 . Mt mt phng (P) qua AB v vung gc vi mt phng (SCD) ct SC, SD ln lt
ti C v D. Tnh th tch hnh chp SABCD.
Hng Dn:
3
3 / 16 V a =
Bi 22 Hnh chp S.ABCD c y ABCD l hnh thoi, gc nhn = bn knh ng trn ni
tip hnh thoi l r, cc mt bn nghing u trn y gc 60 . Tnh:
.
.
Hng Dn:
3
4 3 / 3sin V r o =
Bi 23 Lng tr ABC.ABC c y ABC l cn, AB = BC = 3a, AC = 2a. Cc mt phng (BAB),
(BAC), (BBC) cng to vi mt phng (ABC) gc 60 . Tnh
.
.
Hng Dn:
3
2 3 V a =
Bi 24 Trong mt phng (P) cho ng trn ng knh AB = a v mt im C di ng trn ng
trn (C A v C B). Trn ng thng vung gc vi mt phng (P) ti A, ta ly im S sao
cho SA = h. Mt phng (Q) qua A vung gc vi SB ct SB, SC ln lt ti B, C. Tm gi tr ln
nht ca th tch hnh chp S.ABC.
Hng Dn:
( )
3
2 4 2 2
ax / 12 M V a h a h = +
Bi 25 Cho hnh chp SABCD c SA = a v vung gc vi (ABCD). y ABCD l hnh thang
vung A v B, AB = BC = a, AD = 2a. E l trung im AD. Xc nh tm v bn knh mt cu ngoi
tip SCED.
PHT TRIN NNG LC T DUY SNG TO CA HC SINH QUA DY HC MN TON NM HC 2011-2012
T TON TRNG THPT CHUYN TIN GIANG trang 16
Hng Dn: 11/ 2 R a =
Bi 26 Cho hnh chp S.ABCD c y ABCD l hnh ch nht, SA vung gc vi mt phng y,
SC to vi mt phng y gc 45 v to vi mt phng (SAB) gc 30 . Bit di cnh AB = a.
Tnh th tch khi ca chp S.ABCD.
Hng Dn:
3
2 / 3 V a =
Bi 27 Cho t din ABCD c ba cnh AB, BC, CD i mt vung gc vi nhau v AB = BC = CD =
a. Gi C v D ln lt l hnh chiu ca im B trn AC v AD. Tnh th tch t din ABCD.
Hng Dn: V= a
3
/ 36
Bi 28 Cho hnh chp t gic u SABCD, y ABCD l hnh vung cnh a, mt bn nghing vi
y mt gc 60 . Mt mt phng (P) qua AB v vung gc vi mt phng (SCD) ct SC, SD ln lt
ti C, D. Tnh th tch hnh chp SABCD.
Hng Dn:
3
3 / 16 V a =
Bi 29 Cho hnh lp phng ABCD.ABCD. Mt mt phng (P) chia hnh lp phng ra lm hai
phn c th tch bng nhau, chng minh rng (P) i qua tm ca hnh lp phng (Tm ca hnh lp
phng l tm ca hnh cu ngoi tip hnh lp phng).
Hng Dn:
Bi 30 Tnh th tch ca hnh chp S.ABCD bit: SA = SB = SC = SD = AB = BC = CD = DA = a v
mt phng (SBC) vung gc vi mt phng (SCD).
Hng Dn:
3
/ 3 2 V a =
Bi 31 Cho t din OABC c cc di: OA = 4cm, OB = 5cm, OC = 6cm v c cc gc =
= = 60 . Tnh th tch t din OABC.
Hng Dn:
( )
3
5 8 V cm =
Bi 32 Cho t din ABCD, im M trong cnh AC, mt mt phng (P) song song vi hai cnh AB
v CD, (P) ct cc cnh AC, BD, BC ti cc im tng ng M, N, E, F. Mt phng (P) chia t din
cho thnh hai khi a din. Hy tnh t s th tch ca hai khi a din theo: k = .
Hng Dn:
( ) ( )
3 2
1 2
/ 3 / 3 1 V V k k k = + +
Bi 33 Lng tr ABC.ABC c y ABC l tam gic u cnh a. im A cch u cc im A, B,
C v ng thng AA to vi mt phng (ABC) gc 60 . Tnh th tch hnh chp B.ACCA .
Hng Dn:
3
3 / 6 V a =
PHT TRIN NNG LC T DUY SNG TO CA HC SINH QUA DY HC MN TON NM HC 2011-2012
T TON TRNG THPT CHUYN TIN GIANG trang 17
Bi 34 Cho hnh chp t gic u S.ABCD c cnh y bng a v gc ASB =. Gi O l giao im
hai ng cho ca y ABCD. Hy xc nh gc mt cu tm O i qua nm im S, A, B, C, D.
Hng Dn:
0
60 o =
Bi 35 Cho hnh chp t gic u S.ABCD c di cnh y bng a, cnh bn to vi mt y mt
gc bng 30 . Tnh din tch mt cu ngoi tip hnh chp.
Hng Dn:
2
8 / 3 S a t =
Bi 36 Hnh chp S.ABCD c y ABCD l hnh ch nht, AD = a2 , CD = 2a. Cnh SA vung
gc vi y v 3 2 SA a = ( > 0). Gi K l trung im ca cnh AC. Chng minh mt phng(SBK)
vung gc vi mt phng (SAC) v tnh th tch khi chp SBCK theo a.
Hng Dn: V= a
3
Bi 37 Cho hnh chp S.ABCD c y ABCD l hnh thoi cnh a (a > 0). Gc ABC = 120 , cnh
SA vung gc vi mt phng (ABCD) v SA = a. Gi C l trung im cnh SC. Mt phng () i qua
AC v song song vi BD ct cc cnh SB, SD ln lt ti B, D. Tnh th tch khi ca chp
S.ABCD.
Hng Dn:
3
3 / 18 V a =
Bi 38 Cho hnh chp SABCD c y ABCD l hnh thang vung gc ti A v D, AB = AD = a, DC
= 2a. Cnh bn SD vung gc vi mt phng (ABCD), SD = a3 (a l s dng cho trc).
1. Tnh th tch khi chp SABCD theo a.
2. Gi G l trng tm tam gic DBC. Tnh khong cch t im G n mt phng (SBC) theo a.
Hng Dn:
3
1. 3 / 2 2. 30 / 15 V a d a = =
Bi 39 Cho hnh lng tr tam gic u ABC.ABC c di cnh y bng a, gc gia ng
thng AB v mt phng (BBCC) bng .
1. Tnh di on thng AB theo a v .
2. Tnh din tch mt cu ngoi tip hnh lng tr ABC.ABC theo a v .
Hng Dn:
( )
2 2
' 3 / 2sin , 4 3/ 16sin 1/ 12 AB a S a o t o = = +
Bi 40 Tam gic MNP c nh P nm trong mt phng (), hai nh M v N nm v mt pha ca
(). Ln lt ly M, N sao cho PMN l tam gic u cnh a. Gi s: MM = 2NN = a. Tnh din
tch tam gic PMN, t suy ra gi tr ca gc gia hai mt phng () v (MNP).
Hng Dn:
2 0
6 / 4 , 45 S a = =
PHT TRIN NNG LC T DUY SNG TO CA HC SINH QUA DY HC MN TON NM HC 2011-2012
T TON TRNG THPT CHUYN TIN GIANG trang 18
Bi 41 Cho t din SABC c gc ABC = 90 ; SA = AB = 2a. BC = a3 v SA vung gc vi mt
phng (ABC). Gi M l im trn ng thng AB, sao cho:

= 2

. Tnh khong cch t B n
mt phng (SCM).
Hng Dn: 2 3 / 43 d a =
Bi 42 Cho hnh hp ABCD.ABCD. Trn ng thng AC ly im M v trn ng thng CD
ly im N sao cho: MN // BD. Tnh t s: CM / CA.
Hng Dn: CM / CA = 1/3
Bi 43 Cho hnh lp phng ABCD.ABCD c di cnh bng a. Gi K l trung im ca
cnh BC v I l tm ca hnh vung CCDD. Tnh th tch ca cc khi a din do mt phng (AKI)
chia ra trn hnh lp phng.
Hng Dn: V
1
= 7/36 . a
3
, V
2
= 29/36.a
3
Bi 44 Cho hnh chp S.ABCD c y ABCD l hnh vung cnh a. Gi M v N ln lt l trung
im cc cnh AB v AD; H l giao im ca CN vi DM. Bit SH vung gc vi mt phng (ABCD)
v SH = a3. Tnh th tch khi chp S.CDNM v tnh khong cch gia hai ng thng DM v SC
theo a.
Hng Dn:
3
5 3 / 24 , 2 3 / 19 V a d a = =
Bi 45 Cho hnh lng tr tam gic u ABC.ABC c AB = a, gc gia hai mt phng (ABC) v
(ABC) bng 60 Gi G l trong tm tam gic ABC. Tnh th tch khi lng tr cho v tnh bn
knh mt cu ngoi tip t din GABC theo a.
Hng Dn:
3
3 3 / 8 , 7 / 12 V a R a = =
Bi 46 Cho hnh chp S.ABCD c y ABCD l hnh vung cnh a, cnh bn SA = a; hnh chiu
vung gc ca nh S trn mt phng (ABCD) l im H thuc on AC: AH = AC/4. Gi CM l
ng cao ca tam gic SAC. Chng minh M l trung im ca SA v tnh th tch khi t din SMBC
theo a.
Hng Dn:
3
14 / 48 V a =
Bi 47 Cho hnh chp S.ABCD c y ABCD l hnh vung cnh a, mt phng (SAB) vung gc
vi mt phng y, gc gia ng thng SC v mt phng y bng 45 . Tnh theo a th tch ca
khi chp S.ABCD.
Hng Dn:
3
5 / 6 V a =
Bi 48 Cho hnh chp S.ABCD c SA vung gc mt phng (ABCD), y ABCD l hnh thang vung
ti A v B c AB = BC = a, AD = 2a, gc gia hai mt (SAD) v (SCD) l 60
0
. Gi V
1
, V
2
ln lt l
th tch khi cu ngoi tip t din SABC v SACD. Tnh t s gia V
1
v V
2
PHT TRIN NNG LC T DUY SNG TO CA HC SINH QUA DY HC MN TON NM HC 2011-2012
T TON TRNG THPT CHUYN TIN GIANG trang 19
Hng Dn:
1 2
/ 2 6 / 9 V V =
Bi 49 Cho t din SABC c ABC cn ti A, SA vung gc vi mp(ABC), SA = a, din tch SBC
gp 2 ln din tch ABC. Tnh khong cch t A n mp(SBC) v tnh bn knh mt cu ngoi tip t
din SABC.
Hng Dn: / 2 , 21/ 6 d a R a = =
Bi 50 Cho hnh chp t gic u SABCD c tt c cc cnh bng a. Tnh din tch ton phn v th
tch hnh chp SABCD. Tnh tang ca gc gia hai mt phng (SBC) v (SCD).
Hng Dn:
3
2 / 6 , tan 2 2 V a = =
Bi 51 Cho hnh chp SABC c ABC l tam gic u cnh a, mp(SAB) vung gc vi mp(ABC), gc
gia hai mt bn (SBC) v (SAC) vi mp(ABC) cng bng 60
0
. Tnh th tch hnh chp SABC. Xc
nh tm v bn knh ca mt cu ngoi tip hnh chp SABC.
Hng Dn:
3
3 / 16 , 1333 / 72 V a R a = =
Bi 52 Cho hnh tr bn knh y R ni tip trong lng tr t gic u c ng cho hp vi y
mt gc . Tnh th tch v din tch xung quanh ca hnh tr v tnh th tch ca lng tr ngoi tip
Hng Dn:
3 2 3
2 2 tan , 4 2 tan , 8 2 tan
HT xq LT
V R S R V R t o t o o = = =
Bi 53 Cho hnh chp S.ABC c y ABC l tam gic u v c cnh bng 2a; hai mt phng (SAB)
v (SAC) cng vung gc vi mt phng (ABC), Gi I l trung im cnh BC. Mt phng (P) qua A
vung gc vi SI ct SB, SC ln lt ti M, N. Bit rng: V
SAMN
= 1/4 .V
SABC
, Hy tnh: V
SABC
(V
SAMN
,
V
SABC
ln lt l th tch cc khi chp SAMN v SABC).
Hng Dn: V = a
3
Bi 54 Cho hnh chp S.ABCD c y l hnh thang vung ti A v B, AB = BC = a, AD = 2a, SA
(ABCD). Cho bit gc gia (SAD) v (SCD) bng 60
0
. Tnh th tch hnh chp.
Hng Dn:
3
15 / 6 V a =
Bi 55 Cho hnh chp ABCD c AB = x (x > 0), cc cnh cn li u bng 3 . Tnh di on
vung gc chung ca AB v CD. Tnh th tch ca hnh chp. Tm iu kin ca x bi ton c
ngha .
Hng Dn:
2
3 . 9 / 12 , 0 3 V x x x = < <
Bi 56 Cho lng tr ng ABC.ABC c y l tam gic vung ti A. Bit AB = AC = AA. M l
im di ng trn AC, N l im di ng trn BC sao cho M A v AM = BN.
1. Chng minh: MN // (ABBA)
PHT TRIN NNG LC T DUY SNG TO CA HC SINH QUA DY HC MN TON NM HC 2011-2012
T TON TRNG THPT CHUYN TIN GIANG trang 20
2. Xc nh v tr ca MN sao cho di MN ngn nht.
Hng Dn: M l trung im ca AC, N l trung im ca BC, 2 / 2 Min MN a =
Bi 57 Cho hnh chp SABC c y l tam gic vung cn ti B, BC = a, SA (ABC) v SA = 2a.
Gi I l trung im ca SC v M l im bt k trn cnh SB. Tnh din tch tam gic AIM khi (AIM)
(SBC)
Hng Dn:
2
14 / 10 S a =
Bi 58 Trong mt phng (P) cho tam gic ABC, trong ABC khng phi tam gic cn. Dng na
ng thng Ax vung gc mt phng (P) v S l im trn Ax. Gi D, E tng ng l hnh chiu ca
A trn SB v SC.
1. Chng minh DE khng song song vi BC.
2. Chng minh rng khi S di ng trn Ax (S A) th tn ti im c nh cch u nm im A,
B, C, D, E.
Hng Dn: 2. im O tm ng trn ngoi tip ABC
Bi 59 Cho ng trn ng knh AB bng 2R v C l mt im chy trn ng trn. Trn ng
thng i qua A v vung gc vi mt phng ca ng trn, ly im S sao cho SA = a < 2R.
1. Gi s | l gc gia hai mt phng (SBA) v (SBC). t o =

BAC. Hy tm sin | theo: a, R,
o .
2. Gi E v F tng ng l cc trung im ca AC, SB. Xc nh v tr ca C trn ng trn sao
cho EF l ng vung gc chung ca AC v SB.
Hng Dn: 1.
2 2 2 2 2
sin os . 4 / 4 os c a R a R c | o o = + +
2. C l giao im ca ng trn cho vi ng trn tm B bn knh a, lun c 2 v tr ca C.
Bi 60 Cho hnh chp S.ABCD y l hnh ch nht, SA (ABCD). Gi B, D l hnh chiu ca A
ln SB, SD.
1. Gi s: SC(ABD) = C. Chng minh: ABCD l t gic ni tip.
2. Gi s ABCD l hnh vung cnh a, SA = 2a. Tm th tch hnh chp S.ABCD.
Hng Dn: 2. V = 16a
3
/ 45
Bi 61 Trong mt phng (P) cho hnh vung ABCD cnh bng a. Hai na ng thng Bx, Dy
vung gc vi mt phng (P) v v cng mt pha i vi (P). M v N tng ng l hai im trn
Bx v Dy. t: BM = u, DN = v.
1. Tm mi lin h gia u, v (MAC) (NAC) .
2. Gi s cc i lng u, v tha mn iu kin cu 1. Chng minh rng: (AMN) (CMN).
Hng Dn: 1. 2uv = a
2
.
PHT TRIN NNG LC T DUY SNG TO CA HC SINH QUA DY HC MN TON NM HC 2011-2012
T TON TRNG THPT CHUYN TIN GIANG trang 21
Bi 62 Cho lng tr ng ABC.ABC y l tam gic cn ABC vi AB = AC,

BAC = . Gi M l
trung im ca AA v gi s mt phng (CMB) to vi y (ABC) mt gc | .
1. Chng minh:

' C BC = | .
2. Tm mi lin h gia o v | CMB l tam gic vung.
Hng Dn: 2. tan(/2) = cos
Bi 63 Cho hnh chp t gic u S.ABCD c cnh bn v cnh y u bng a. C mt hnh cu i
qua A v tip xc vi SB, SD ti cc trung im ca chng.
1. Xc nh tm O v tnh bn knh hnh cu y.
2. Tnh th tch hnh chp S.OBCD.
Hng Dn:
3
3 2 / 8 , 5 2 / 48 R a V a = =
Bi 64 Trong mt phng (P) cho na ng trn ng knh AB = 2R. Trn AB ly im H. T H
k ng vung gc vi AB ct na ng trn trn ti M. Gi I l trung im ca HM. Na ng
thng vung gc vi (P) ti I ct mt cu ng knh AB ti K.
1. Chng minh rng khi H di ng th mt phng (KAB) to vi (P) mt gc khng i.
2. Chng minh rng khi H di ng th tm S mt cu ngoi tip t din ABKI nm trn mt ng
thng c nh
Hng Dn
Bi 65 Trong mt phng (P) cho tam gic u ABC cnh a. T B v C v cng mt pha ca (P)
dng hai na ng thng Bx, Cy vung gc vi (P). Trn Bx v Cy ln lt ly hai im M, N. t:
BM = u, CN = v.
1. Tm h thc gia u, v MAN l tam gic vung ti M.
2. Gi s

AMN = 90
0
v v = 2u. Gi o l gc ca hai mt phng (AMN) v (BCMN). Tnh gi
tr ca o .
Hng Dn: 1. 2uv = a
2
+ 2u
2
2. = 45
0
Bi 66 Trong mt phng (P) cho hnh vung ABCD cnh bng a. on SA = 2a vung gc vi (P)
ti A. im M v N di ng trn BC v CD. t: BM = u, DN = v.
1. Tm mi lin h gia u v v hai mt phng (SAM) v (SAN) to vi nhau gc 45
0
.
2. Gi s M, N di ng nhng tha mn iu kin cu 1. Hy xc nh v tr ca M, N t din
SAMN c th tch ln nht.
Hng Dn: 1. a(u + v) + uv = a
2
2. M B, N C hoc M C, N D.
Bi 67 Trong mt phng (P) cho tam gic u ABC cnh bng a. Trn cnh AB ly im M. t:
AM = x. Qua M v ng thng A vung gc vi (P). Ly S trn A sao cho MS = MA.
1. Tnh cosin ca gc to bi hai mt phng (SAC) v (ABC).
2. Gi I l trung im ca BC. Mt phng (SMI) ct AC ko di ti N (NA > NC).
PHT TRIN NNG LC T DUY SNG TO CA HC SINH QUA DY HC MN TON NM HC 2011-2012
T TON TRNG THPT CHUYN TIN GIANG trang 22
Tm x h c h thc: V
SMBI
+ V
SCNI
= V
SABC
.
Hng Dn: 1. os 21/ 7 c o = 2.
( )
5 1 / 2 x a =
Bi 68 Cho hnh chp t gic S.ABCD m khong cch t nh A n mt phng (SBC) bng 2a.
Vi gi tr no ca gc gia mt bn v mt y ca hnh chp th th tch ca hnh chp l nh
nht. Tnh gi tr b nht y.
Hng Dn:
3
os 3 / 3 , 2 3
Min
c V a o = =
Bi 69 Cho t din ABCD c: BC = a, AB = AC = b, BD = DC = c
1. Vi iu kin no ca b, c th ng thng ni I, J l ng vung gc chung ca BC v
AD y I, J tng ng l cc trung im ca BC v AD. Chng minh rng khi y hnh cu
ng kinh CD qua I v J.
2. G s: b = c =

. Gi l gc to bi hai mt phng ABC v DBC. Tm hnh cu
ng knh IJ tip xc vi CD.
Hng Dn: 1. b = c 2. ( )
( )
sin / 2 6 2 / 2 o =
Bi 70 Cho hnh chp tam gic S.ABC c y ABC l tam gic u cnh a. Cc mt (SAB), (SBC),
(SCA) ln lt to vi y (ABC) cc gc , , .
1. Tm th tch hnh chp S.ABC.
2. Tm khong cch t C ti mt phng (SAB).
Hng Dn: ( )
3
/ 2sin cot cot cot , 3.sin / 2 V a h a o o | o = + + =
Bi 71 Cho t din OABC trong OA vung gc vi mt phng (OBC). Gi s: OA = OB = OC =
a, BOC = 120 . Tm bn knh hnh cu ni v ngoi tip t din OABC.
Hng Dn:
( )
5 / 2 , 3 / 3 4 3 15
tp
R a r V S a = = = + +
Bi 72 Cho hnh chp t gic u S.ABCD cnh y bng a, gc ca mt bn v y bng 60 .
Dng thit din vi hnh chp i qua CD v to vi mt phng y gc 30 .
1. Tm din tch thit din
2. Gi s thit din ct SA, SB tng ng ti N, M. Tm th tch hnh chp t gic S.CDNM.
Hng Dn:
2 3
3 3 / 8 , 3 / 16 S a V a = =
Bi 73 Cho t din ABCD c: AB = AC = a, BC = b, (BCD) (ABC), BDC = 90 . Xc nh tm v
tnh bn knh hnh cu ngoi tip t din ABCD theo a v b.
PHT TRIN NNG LC T DUY SNG TO CA HC SINH QUA DY HC MN TON NM HC 2011-2012
T TON TRNG THPT CHUYN TIN GIANG trang 23
Hng Dn:
2 2 2
/ 4 R a a b =
Bi 74 Cho hnh chp tam gic S.ABC. Bit rng tn ti hnh cu tm O, bn knh R (O nm trn
chiu cao hnh chp) tip xc vi c su cnh ca hnh chp.
1. Chng minh S.ABC l hnh chp u
2. Cho SC = R3. Tnh chiu cao hnh chp.
Hng Dn: 4 3 / 9 SH R =
Bi 75 Cho hnh chp tam gic u S.ABC cnh y bng a, cnh bn bng b (b > a). Mt hnh cu
tip xc vi mt phng (ABC) ti A v tip xc vi cnh SB. Tm bn knh hnh cu ny.
Hng Dn: ( )
2 2
3 2 / 2 3 R a b a b a =
Bi 76 Cho hnh chp t gic u S.ABCD cnh y bng a. Gi E l im i xng ca im D qua
trung im ca SA. Gi M, N tng ng l trung im ca AE, BC.
1. Chng minh: MN BD
2. Tn khong cch theo a gia hai ng thng MN, AC
Hng Dn: 2 / 4 d a =
Bi 77 Trong mt phng (P) cho hnh ch nht ABCD. Dng on SA (P). Qua A dng mt
phng (Q) SC. Mt phng ny ct SB, SC, SD ln lt ti B, C, D.
1. Chng minh AB SB, AD SD v SB.SB = SC.SC = SD.SD.
2. Gi I l trung im ca SA, cn M, N tng ng l trung im ca AB, DC. Chng minh:
IB (BMN).
Hng Dn:
Bi 78 Trong mt phng (P) cho hnh vung ABCD cnh bng a. Dng on SA = a2, SA
(ABCD). Qua A dng mt phng (Q) SC. Mt phng (Q) ct SB, SC, SD ln lt ti B, C, D.
1. Tm th tch hnh chp S.ABCD
2. Chng minh cc im A, B, C, D, B, C, D cng nm trn mt mt cu. Tnh bn knh mt
cu y.
Hng Dn:
3
2 / 9 , 2 / 2 V a R a = =