TEHNOLOGIJE VODE

Fond asova 2+2

mr Jain M. Danijela dipl.ing. tehn.
O VODI (1)
Voda je najrasprostranjenija materija u prirodi i
osnovni je preduslov za opstanak svih ivih bia na
planeti. Oko tri etvrtine povrine na Zemlji
prekriveno je vodom i procjenjuje se da je ukupna
koliina
vode na zemaljskoj kugli oko
1,4 milijarde km
3
(1,4 x 10
21
litara).
Kao najvrednija prirodna sirovina
voda je neophodna za industrijski
i tehnoloki napredak oveanstva.
VODONINA VEZA
VODONINA
VEZA
VODONINA VEZA
(elektrino privlaenje)
Led Tenost
VODONINA VEZA (2)
Led Tenost
H-veze su stabilne

H-veze se raskidaju i
reorganizuju
H-veza
LED, VODA, PARA
STRUKTURA
Disocijacija vode
Proteini rastvorni u vodi
O VODI (3)

POVRINSKI NAPON
pH vrednost
pH = log [H+]
[H+]= 10
-1
M
[H+]= 10
-9
M
O VODI (2)

O VODI (4)
Iako je koliina vode na zemaljskoj kugli znatna,
voda dostupna za ljudsku upotrebu je u velikoj meri
ograniena. Svee (slatke) vode predstavljaju manje
od 2,5% od ukupne koliine vode na zemaljskoj
kugli. Od toga, skoro 80% se nalazi zaleeno na
polovima i ostalim zaleenim povrinama na zemlji
(gleeri). Prema ovoj raunici, tek 0,5% svee vode
na planeti se moe koristiti za ljudsku upotrebu
(Agencija za zatitu ivotne sredine, 1990. godina).

Jezera
60,6%
Reke
0,4%
Atmosfera i voda u
biljkama i zemlji
39%
Ostalo
1%
Nedostupna
podzemna voda
22%
Polovi i
gleeri
77%
Okeani
97,5%
Svea voda
2,5%
O VODI (5)

RASPODELA VODE NA
ZEMLJI

O VODI (5)

Led na
Grenlandu
O VODI (5)

VODENA PARA
OKO PLANETE
ZEMLJE
O VODI (6)

SNENA KAPA
NA PLANETI
ZEMLJI
Osobine hemijski iste vode (1)
Vodu ini 11,19% masenih vodonika i 88,81% masenih
kiseonika. Kao najrasprostranjenija supstanca voda se u
prolosti primenjivala za definisanje niza fizikih i tehnikih
konstanti. Pri pritisku od 1 bar-a temperatura mrnjenja
vode je 0
o
C, a kljuanja 100
o
C, Cp=4,186 kJ/kg, specifina
masa 1,0, a gustina na +4 oC takoe 1,0 kg/l, dinamiki
viskozitet na 20
o
C 1 mPas.
Hemijski ista voda je skoro idealan izolator (specifina
provodljivost joj je 0.038*10
-6
Simensa). Sa rastvaranjem
pojedinih supstanci u vodi dolazi do naglog porasta
provodljivosti, pa ovaj parametar predstavlja jedan od
najboljih pokazatelja istoe vode.
Osobine hemijski iste vode (2)
U prirodi se sree smea od 9 razliitih jedinjenja vode.
Razlog su postojanje vodonika i kiseonika u po tri izotopna
oblika. Vodonik se sree kao: H sa atomskom masom
1.007822, kao deuterijum 2H=D sa atomskom masom
2,0141 i kao tricijum 3H=T, atomska masa 3.017001. U
prodi je sadraj tekog vodonika 0.014-0.015% dok super
tekog vodonika praktino nema u prirodi ve se pojavljuje
samo u reakcijama nuklearnog raspada.
Izotopi kiseonika: 16O, 17O i 18O. Voda sa tricijumom se u
prirodi nesree ali se moe dobiti u preparativnim koliina,
isto vai za teku vodu. Prisustvo razliitih izotopa
vodonika uslovlajva razliite fizike osobine vode.

Osobine hemijski iste vode (3)
Tabela: Neke od fizikih karakteristika vode, teke vode i super
teke vode
Osobina Voda Teka voda Super teka voda
Taka topljenja,
o
C 0 3.8 9
Taka kljuanja
o
C 100 101.4 104
Specifina masa,

20/20

o
C
1 1.1059 1.33
Temperatura na
kojoj je gustina
maksimalna
o
C
+4 +11
FIZIKE KARAKTERISTIKE VODE
Po fizikim osobinama, ista voda je providna, bezbojna,
u debljem sloju ima boju nebeskog plavetnila, praktino je
bez ukusa i mirisa. Voda ima malu toplotnu provodljivodt,
veliku specifinu toplotu i veliku toplotu isparavanja pa
je odlino sredstvo za prenost toplote bilo u tenom ili
gasovitom stanju. Ima i veliki povrinski napon, za razliku
od svih drugih tenosti izuzev ive. Zahvaljujui velikoj
dielektrinj konstanti voda je idealan rastvara stoga u
prirodi nema hemijski iste vode, ve su u njoj uvek
rastvorene manje ili vee koliine razliitih soli, gasova ili
organskih jedinjenja.
PODELA VODA U PRIRODI (1)
Po mestu pojave u prirodi:
Atmosferska voda (magla kia, sneg)
Podzemna i izvorska voda
Povrinska voda
Kristalna (hemijski vezana voda)
Hidrataciona voda

PODELA VODA U PRIRODI (2)
Po stepenu preienosti
Sirova voda (bez preiavanja)
ista voda (mehaniki preiena)
Omekana voda (delimino ili potpuno) hemijskim
postupcima
Destilovana voda
Kondenzna voda (dobijena kondezacijom vodene pare iz
parnih maina ili nakon primene za zagrevanje)
Dekatjonizovana voda (uklonjeni svi katjoni sem
vodonikovog)
Demineralizovana voda (vod bez soli dobijena pomou
menjaa jona)
Deferizovana voda
Otpadna voda

PODELA VODA U PRIRODI (3)
Po upotrebi vode:
Voda za parne kotlove
Voda za hlaenje
Voda za pranje
Voda za tehnoloki proces
Voda za pie

POTRONJA VODE (1)
Na potronju vode utiu sledei faktori:
gustina populacije,
nivo razvijenosti civilizacije,
razvijenost industrije,
odabrani tehnoloki postupak za dato industrijsko
postrojenje,
mogunost jednostruke ili viestruke recirkulacijE
upotrebljene vode,
klimatski uslovi i sl.
POTRONJA VODE (2)
Normativi potronje vode za pojedine svrhe
Tabela: Proseni normativi potronje vode za pojedine
svrhe
Svrha Jedinica mere Koliina, litara
Pie, kuvanje, pranje ovek/dan 20-30
Pranje vea ovek/dan 10-15
Kupanje u kadi 150-200
POTRONJA VODE (3)
Pranje automobila 200-300
Polivanje ulice i
parkova
m
2
1-2
Parne maine bez
kondezacije
kW/h 20-40
Parne maine sa
kondezacijom
kW/h 400-700
Hlaenje dizel motora kW/h 20-25
Hlaenje u nuklearnim
elektranama
kW/h Oko 200
POTRONJA VODE (4)
Pivara 1 l piva 5-8
Mlekara 1 l preraenog
mleka
2-6
eerana 100 kg repe 1.5-2 m
3

Klanica 1 zaklano
govee
Oko 5.5 m
3

Fabrika celuloze 1 kg celuloze
od bukovine
Oko 400
Fabrika papira 1 kg finog
papira
400-600
Jednaina hidrolokog bilansa
Wt - Et= Nt Tt Dt rt
Gde su:
Wt-ukupna koliina vode uzeta iz izvorita u vremenu t
Et- koliina vode vraena u izvorite u vremenu t kao otpadna voda
Nt-novoprispela voda u izvorite u vremenu t
Tt-gubici vode u vremenu t evapotranspiracijom
Dt-gubici vode u vremenu t putem isticanja (potoci, kanali i slino)
rt-neto promena rezervi vode u izvoritu (podzemnom ili
nadzemnom) prirodnim ili vetakim putem.
KOLIKO JE VODA STARA?
The water in your glass may have fallen from the sky as rain
just last week, but the water itself has been around pretty
much as long as the earth has!
When the first fish crawled out of the ocean onto the land,
your glass of water was part of that ocean.
When the Brontosaurus walked through lakes feeding
on plants, your glass of water was part of those lakes.
When kings and princesses, knights and squires took a drink
from their wells, your glass of water was part of those wells.
And you thought your parents
were OLD!
KRUNI CIKLUS VODE U PRIRODI (1)

evaporaciuja (i transpiracija)
kondenzacija
precipitacija
sakupljanje


KRUNI CIKLUS VODE U PRIRODI (2)
Evaporacija i transpiracija
Evaporaciono hlaenje
Posledica isparavanja
tenosti je hlaenje
povrine
Dovodi do:
Ujednaavanja
temperature
Stabilizacije
temperature u
akvatinim sistemima
Prevenira
pregrejavanje
organizma

KRUNI CIKLUS VODE U PRIRODI (3)
KONDENZACIJA
KRUNI CIKLUS VODE U PRIRODI (4)
PRECIPITACIJA
KRUNI CIKLUS VODE U PRIRODI (5)
Kad se voda vrati na
povinu zemlje preko
padavina, deo odlazi u
povrinske vode, a deo se
perkolira kroz zemlju i
sakuplja kao podzemna
voda. Deo koriste biljke i
ivotinje i ciklus se
ponavlja i ponavlja i .....
SAKUPLANJE
Kraj!