You are on page 1of 146

Shmeiseic

Sunarthsiakc Anlushc

Apstoloc Giannpouloc
Panepisthmio Krhthc
Tmhma Majhmatikwn
Anoixh 2003
1

Tm. Majhmatikn, Panep. Ajhnn

Perieqmena
1

1.1

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

1.2

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

1.3

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

10

1.4

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

13

21

2.1

Cauchy - . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

21

2.2

- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

23

2.3

* . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

28

2.4

Baire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

30

2.5

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

36

3
3.1

45

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

45

3.2

- Banach

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

47

3.3

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

50

3.4

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

52

59

4.1

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

59

4.2

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

63

4.3

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

65

71

5.1

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

71

5.2

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

75

5.3

- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

77

5.4

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

81

6 Hilbert
6.1

89

Hilbert . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3

89

6.2

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

91

6.3

- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

93

6.4

Riesz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

96

6.5

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

97

6.6

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

98

7 Hahn - Banach

107

7.1

Zorn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107

7.2

Hahn - Banach . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109

7.3

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 112

7.4

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 117

7.5

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 119

8 Banach

125

8.1

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 125

8.2

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 131

8.3

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 133

8.4

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 133

141

9.1

- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 141

9.2

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 143

9.3

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 144

9.4

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 145

Keflaio 1

Metriko qroi
1.1 Orismc
X . d : X X R X (
X) x, y, z X :
(1) d(x, y) 0,
(2) d(x, y) = 0 x = y,
(3) d(x, y) = d(y, x),
(4) d(x, y) d(x, z) + d(z, y) ( ).
(X, d) . X ,
d(x, y) x y. (1)(4) .
(X, d) , Y X. d
Y Y . d : Y Y R
y) = d(x, y)
d(x,
: d (1)(4).
x, y Y . (Y, d)

(Y, d) (X, d). d Y d.


.
.
.
() . X = R ,
d(x, y) = |x y|.
() . m- x = (1 , . . . , m )
, : x = (1 , . . . , m ) y = (1 , . . . , m )
Rm ,
p
d(x, y) = (1 1 )2 + + (m m )2 .
() ` . X = ` : x = (1 , . . . , k , . . .) ( x = (k )) X
Mx > 0 ( x)
k N,

|k | Mx .
5

,
x = (k ) X sup{|k | : k N} < +.
x = (k ), y = (k ) :
d(x, y) = sup{|k k | : k N}.
() C[a, b]. [a, b] R. X = C[a, b]
f : [a, b] R ( ).
: f, g : [a, b] R ,

d(f, g) = max |f (t) g(t)|


t[a,b]

( max : |f g| [a, b], ).


, C[a, b] [a, b].
() . X, x, y X

6 y,
1 , x =
d(x, y) =

0 , x = y.
d X.

1.2 Paradegmata metrikn qrwn


() B(A) A. A.
f : A R B(A) (, sup{|f (a)| : a A} < +.)
f, g B(A),
d(f, g) = sup |f (a) g(a)|.
aA

: f, g B(A), Mf , Mg > 0
: a A, |f (a)| Mf |g(a)| Mg . , a A
|f (a) g(a)| |f (a)| + |g(a)| Mf + Mg ,

0 d(f, g) = sup |f (a) g(a)| Mf + Mg < +.


aA

(2) (3) : f, g B(A),


d(f, g) = sup |f (a) g(a)| = sup |g(a) f (a)| = d(g, f ),
aA

aA

d(f, g) = 0

sup |f (a) g(a)| = 0


aA

a A, |f (a) g(a)| = 0
a A, f (a) = g(a)
f g.
: f, g, h B(A). a A
|f (a) g(a)| = |f (a) h(a) + h(a) g(a)|

|f (a) h(a)| + |h(a) g(a)|


sup |f (a) h(a)| + sup |h(a) g(a)|
aA

= d(f, h) + d(h, g).

aA


d(f, g) = sup |f (a) g(a)| d(f, h) + d(h, g).
aA

() `p . 1 p < . `p
x = (k )

X
|k |p < +.
k=1

( ). 1 < p < +. q p
1 1
+ = 1.
p q

()

, q = p/(p 1). q 1, () p
q. p q . , p
q ,
p + q = pq (p 1)(q 1) = 1.
f (t) = tp1 , t [0, +), f ,
g f . g(s) = sq1 , s [0, +). ,
g(f (t)) = [f (t)]q1 = t(p1)(q1) = t.
`p , :
H
older Minkowski. Young.
Young. f : [0, +) [0, +) , ,
f (0) = 0. g f , a, b > 0
Z
ab

Z
f (t)dt +

g(s)ds.
0

: . 1.1.

s = f (t)

s = f (t)

b
E2
b
E2

E1

E1
a

b > f (a)

Sqma 1.1: Oi periptseic

b < f (a)

b > f (a)

kai

b < f (a)

ab . ,
Z b
Z a
g(s)ds.
f (t)dt +
ab E1 + E2 =
0

b = f (a).

: f (t) = tp1 , p > 1. f g(s) = sq1 , q


p. Young, a, b > 0,
Z a
Z b
ab
tp1 dt +
sq1 ds,
0

ab

(1)

ap
bq
+
p
q

a, b 0.

(1) .
C R. f : C R
f (tx + (1 t)y) tf (x) + (1 t)f (y)

(2)

x, y C t (0, 1). f (1)


x = y. f : C R (, ) f (,
).
f : (0, +) R f (x) = ln x ( ).
x, y > 0 t, s (0, 1) t + s = 1,
(3)

ln(tx + sy) t ln x + s ln y = ln(xt y s ).


xt y s tx + sy,

(4)

x = y. a, b > 0 p, q . (4) x = ap ,
y = bq t = 1/p, s = 1/q, (1). ap = bq .
H
older (1889) p, q > 1 .
x = (k ) `p

y = (k ) `q ,

z = (k k ) `1 ,

|k k |

k=1

!1/p
|k |

k=1

!1/q
q

|k |

k=1

|k |p =

k=1

|k |q = 1.

k=1

k = 1, 2, . . ., (1)
|k k | = |k ||k |

|k |q
|k |p
+
.
p
q

|k k |

k=1

k=1

1X
1X
|k |p +
|k |q
p
q

1 1
+ = 1,
p q

k=1

H
older (;).
: x, y 6= 0 (;),
k
k0 = P
1/p
( k=1 |k |p )

k
k0 = P
1/q
( k=1 |k |q )

k N.

, (k0 ), (k0 )

|k0 |p =

k=1

X
k=1

k=1

X
X
| |q
| |p
P k
P k
=1=
=
|k0 |q .
p
q
|
|
|
|
k
k
k=1
k=1

|k0 k0 | =

k=1

k=1

(k0 ),

(k0 )),

|k k |
1,
P
P
1/p
1/q
p
( k=1 |k |q )
k=1 (
k=1 |k | )

|k k |

k=1

!1/p
p

|k |

!1/q
q

|k |

k=1

k=1

: p = 2, p q = 2, Holder p = q = 2
Cauchy-Schwarz: x = (k ), y = (k ) `2 ,
v
v
u
u

X
uX
uX
|k |2 t
|k |2 .
|k k | t
k=1

k=1

k=1

Minkowski (1896) p 1. x = (k ) `p y = (k ) `p , z =
(k + k ) `p
!1/p
!1/p
!1/p

X
X
X
|k + k |p

|k |p
+
|k |p
.
k=1

k=1

k=1

: p = 1,

|k + k |

k=1

|k | +

k=1

|k |

k=1

|k + k | |k | + |k | k N.
p > 1. n N :
n
X

|k + k |p

k=1

n
X
k=1
n
X
k=1
n
X

|k + k |p1 |k + k |
|k + k |p1 (|k | + |k |)
|k + k |p1 |k | +

k=1

n
X

|k + k |p1 |k |.

k=1

Holder p, q (
n , - ;). ,
Sn

:=

n
X

|k + k |p

k=1

n
X
k=1

!1/q
|k + k |q(p1)

n
X

k=1

!1/p
|k |p

n
X
k=1

!1/p
|k |p

10

q(p 1) = qp p = p,

Sn Sn1/q

n
X

!1/p
|k |p

n
X

k=1
1/q

Sn > 0, Sn , 1
n
X

|k |p

k=1

= p1 ,

1
q

!1/p
|k + k |

!1/p

n
X

k=1

!1/p
p

|k |

n
X

k=1

!1/p
|k |

|k |

k=1

!1/p
p

|k |

k=1

!1/p
.

k=1

( Sn = 0, .) ,
n. n ,
z = (k + k ) `p

!1/p
p

|k + k |

!1/p
p

|k |

k=1

k=1

!1/q
q

|k |

k=1

dp `p , p 1: x = (k ) `p y = (k ) `p ,

!1/p

X
p
dp (x, y) =
|k k |
.
k=1

(1)(3) .
Minkowski: , x = (k ), y = (k ), z = (k ) `p ,
dp (x, y)

!1/p
|k k |p

k=1

!1/p
p

|(k k ) + (k k )|

k=1

!1/p
p

|k k |

k=1

!1/p
p

|k k |

k=1

= dp (x, z) + dp (z, y).


, `p dp , .

1.3 Topologikc nnoiec


() (X, d) . x0 X r > 0,
1. x0 r
D(x0 , r) = {y X : d(y, x0 ) < r}.
2. x0 r
B(x0 , r) = {y X : d(y, x0 ) r}.

11

3. x0 r
S(x0 , r) = {y X : d(y, x0 ) = r}.

(i) x0 X r > 0 x0 D(x0 , r) B(x0 , r).


(ii) S(x0 , r) = (: ).
(iii) S(x0 , r) = B(x0 , r)\D(x0 , r).
( ) - ,
.
() x0 X > 0. D(x0 , ) - x0 . x0 A X, x0
A > 0 D(x0 , ) A.
A X A .
A X, A A A. A
A. A A = A .
() (xn ) (X, d) x X ( xn x) limn d(xn , x) = 0.
, > 0 n0 = n0 () N : n n0 , d(xn , x) < .
.
(i) xn x xn y, x = y ( ).
(ii) xn x, (xn ) (, X xn ).
(iii) xn x yn y X, d(xn , yn ) d(x, y).
() K X : (xn ) K xn x X, x K.
K X \ K .
x0 X K > 0 K D(x0 , ) 6= .
K K, ( ) K,
K. K K = K.
() (X, d) (Y, d) . T : X Y x0 X
> 0 > 0 : d(x, x0 ) < d(T (x), T (x0 )) < . T
x0 X.
:
(i) T x0 xn x0 d, T (xn ) T (x0 ) d.
(ii) T A Y , T 1 (A) X.
: , (
).
(X, d) . M X X
M = X.
(, x X (xn ) M xn x. , x X
> 0 D(x, ) M 6= .)
(X, d) M X X.

12

() R ( d(x, y) = |x y|.) R :
Q , Q = R ( x R > 0, (x , x + ),
D(x, ) Q 6= .)
() ` . ,
:
: (X, d) . xi , i I X (I
) > 0
i, j I

i 6= j = d(xi , xj ) .

, M X I.
: D(xi , /2), i I . M , D(xi , /2)
mi M . i 6= j, mi 6= mj D(xi , /2) D(xj , /2) = . , f : I M f (i) = mi
. , M I.
2
` , A = {x = (k ) : k {0, 1}, k N}.
0 1 , A ` .
x = (k ), y = (k ) A x 6= y, d(x, y) = 1 (;).
, M ` , M A.
, Cantor A .
` , ` .
() `p , 1 p < .
M = {y = (1 , . . . , n , 0, 0, . . .) : n N, k Q}.
M (;) M = `p . x = (k ) `p > 0. y M
dp (x, y) < .
:
P
(i) k |k |p , n N

|k |p <

k=n+1

p
.
2

(ii) k = 1, . . . , n k .
k , k = 1, . . . , n
|k k |p <

p
,
2n

k = 1, . . . , n.

,
n
X

|k k |p <

k=1

p
.
2

y = (1 , . . . , n , 0, 0, . . .). , y M
dp (x, y)

n
X

|k k | +

k=1


<

p
p
+
2
2

!1/p
|k |

k=n+1

1/p
= .

x `p > 0 , M = `p (, `p ).

13

1.4 Askseic
1. X m- 0 1. , X = {0, 1}m . d(x, y) =
m- x y. d .
2. C[0, ] d(f, g) = maxt[0,] |f (t) g(t)|. x(t) = sin t y(t) = cos t,
r > 0 y B(x, r).
3. A (X, d) .
4. x0 A (X, d) > 0 y A, y 6= x0
d(x0 , y) < . x0 A > 0
D(x0 , ) A.
5. A, B (X, d), A B = A B A B A B.
6. (X, d) , =
6 A X. diam(A) A diam(A) =
sup{d(x, y) : x, y A}. :
() A B = diam(A) diam(B).
() diam(A) = 0 A .
7. A, B (X, d). d(A, B) A, B
d(A, B) = inf{d(a, b) : a A, b B}. A B 6= = d(A, B) = 0.
A, B R2 d(A, B) = 0.
8. B (X, d). x X B
d(x, B) = inf{d(x, b) : b B}. x, y X |d(x, B) d(y, B)| d(x, y).
9. A (X, d), x A d(x, A) = 0. A
X x
/ A, d(x, A) > 0.
10. (X, d) , A, B , X. f : X [0, 1]
, : f (a) = 0 a A, f (b) = 1 b B.
11.
P s . (mk )
, k mk < +. d s : x = (k ), y = (k ) s,
d(x, y) =

mk

k=1

|k k |
.
1 + |k k |

(s, d) , .
12. 1 , . . . , n R,

2
(|1 | + + |n |) n |1 |2 + + |n |2 .
13. () x = (k ) 0, x
/ `p p 1.
() x `p p 1, k 0.
14. x = (k ) x
/ `1 x `p p > 1.
15. B[a, b] f : [a, b] R d(f, g) = supt[a,b] |f (t)
g(t)|. B[a, b] .

14

16. C[a, b] f : [a, b] R d(f, g) = maxt[a,b] |f (t)


g(t)|. .
17.
.
18. f, g : [a, b] R , p, q .
H
older
!1/p Z
!1/q
Z
Z b
b

b
p
q

f (t)g(t)dt
|f (t)| dt
|g(t)|
.
a

Minkowski
Z

!1/p

|f (t) + g(t)| dt

|f (t)| dt

!1/p

|g(t)| dt

!1/p

19. f : [a, b] R , 0 < q < p < r < +.


Z
a

|f (t)|p dt

Z
a

! rp
rq
|f (t)|q dt

Z
a

! pq
rq
|f (t)|r dt

15

-
1.

x = (1 , . . . , m ) kai y = (1 , . . . , m ) X , tte: an k = k qoume |k k | = 0, en


|k k | = 1. 'Ara, to pljoc twn suntetagmnwn stic opoec diafroun oi x kai y isotai me

Parathrste ti an

k 6= k

qoume

d(x, y) =

m
X

an

|k k |.

k=1

Tra mporome ekola na elgxoume ti h

an

d(x, y) =
x = y.

Pm

(b)

d(y, x) =

Pm

(a)

(g) An

k=1

k=1

|k k | 0,
|k k | =

x = (k ), y = (k )

kai

enai metrik:

me isthta mno an

Pm

k=1

|k k | = 0

z = (k ) X ,

k=1
m
X

|k k | =
|k k | +

k = k

gia kje

k,

dhlad

an kai mno an

m
X

|(k k ) + (k k )|

k=1
m
X

|k k |

k=1

k=1

y B(x, r)
x kai y :

dhlad an

tte

m
X

'Eqoume

k,

|k k | = d(x, y).

d(x, y)

2.

gia kje

d(x, z) + d(z, y).

d(x, y) r.

O mikrteroc

gia to opoo isqei aut h anisthta enai h

apstash twn

d(x, y)

=
=

3.

max | sin t cos t| =

max (sin t cos t)2

0t

0t

max (1 sin(2t)) =

0t

2.

A = iI D(xi , ri ) pou xi X kai ri > 0. An a A,


r(a) = ri0 d(a, xi0 ) > 0. Ap thn trigwnik anisthta,

'Estw ti

Jtoume

tte uprqei

i0 I

gia to opoo

a D(xi0 , ri0 ).

D(a, r(a)) D(xi0 , ri0 ) A.


To tuqn

'Estw

aA

enai eswterik shmeo tou

A anoikt uposnolo tou X .

A,

ra to

Gia kje

enai anoikt.

a A mporome na brome r(a) > 0 ttoio ste a D(a, r(a)) A.

Tte,

A=

D(a, r(a)).

aA

4.

Upojtoume prta ti to

x0

enai shmeo sussreushc tou

A.

'Estw ti uprqei

> 0 ttoio ste to D(x0 , ) A

na enai peperasmno snolo. Dhlad,

D(x0 , ) A = {x0 } {y1 , . . . , yN }


gia kpoia yi 6= x0 (toulqiston na ttoio yi
min{d(x0 , y1 ), . . . , d(x0 , yN )} > 0. Tte,

uprqei, ap ton orism tou shmeou sussreushc).

Jtoume

1 =

D(x0 , 1 ) A = {x0 },
to opoo enai topo, pli ap ton orism tou shmeou sussreushc.
Antstrofa: upojtoume ti kje perioq tou

A periqei peira shmea tou A. Tte, gia kje > 0, to D(x0 , )A


x0 . 'Epetai ti to x0 enai shmeo sussreushc tou A.

enai peiro snolo, ra qei stoiqeo diaforetik ap to

5.

(a) Afo

A, B A B ,

qoume

A, B A B .

'Ara,

A B A B.

16

x A B.

xn A B me xn x. Qwrc periorism thc genikthtac mporome na


(xn ) brskontai sto A. Dhlad, uprqoun k1 < k2 < . . . < kn < . . . ttoioi ste
xkn A. Afo xn x, petai ti xkn x. Afo xkn A, sumperanoume ti x A. An peiroi roi thc (xn )
brskontai sto B , me ton dio trpo blpoume ti x B . Se kje perptwsh x A B , opte
Antstrofa, stw

Uprqoun

upojsoume ti peiroi roi thc

A B A B.
A B A, B ,

(b) Afo

qoume

A B A, B .

'Ara,

A B A B.

6.

(a) An

A B,

tte

{d(x, y) : x, y A} {d(x, y) : x, y B}.

'Ara,

diam(A) = sup{d(x, y) : x, y A} sup{d(x, y) : x, y B} = diam(B).


(b) An
sto

7.

A,

A = {a}, tte diam(A) = sup{d(x, y) : x, y A} = sup{d(a, a)} = sup{0} = 0.


diam(A) d(a1 , a2 ) > 0. 'Ara, diam(A) = 0 to A enai monosnolo.

An pli uprqoun

a1 6= a2

tte

(a) 'Estw

w A B.

Tte,

0 d(A, B) = inf{d(a, b) : a A, b B} d(w, w) = 0.


d(A, B) = 0.

Dhlad,

(b) Orzoume ta uposnola


ta

A, B

A = {(n, 0) : n N} kai B = {(k, k1 ) : k N} tou Eukledeiou qrou R2 .

Tte

A B = ,

enai kleist giat la ta shmea touc enai memonwmna, kai

d(A, B) d((n, 0), (n, 1/n)) = 1/n


gia kje

8.

'Estw

n N,

d(A, B) = 0.

ra

x, y X .

Gia kje

bB

qoume

d(x, b) d(x, y) + d(y, b).

Afo

d(x, B) d(x, b),

sumperanoume ti

d(x, B) d(x, y) + d(y, b) = d(x, B) d(x, y) d(y, b).


Afo aut isqei gia kje

b B,

parnoume

d(x, B) d(x, y) inf{d(y, b) : b B} = d(y, B),


dhlad

d(x, B) d(y, B) d(x, y).


'Omoia blpoume ti

d(y, B) d(x, B) d(x, y).

'Ara,

|d(x, B) d(y, B)| d(x, y).


'Epetai ti h

9.

d(, B) : X R

enai omoimorfa suneqc.

x A. Uprqei akolouja (xn ) sto A me xn x. Tte, 0 d(x, A) d(x, xn ) 0. 'Ara, d(x, A) = 0.


d(x, A) = 0, tte gia kje n N mporome na brome xn A me d(x, xn ) < 1/n, opte xn x kai
shmanei ti x A.

(a) 'Estw

Antstrofa, an
aut

x
/ A kai to A enai kleist,
a A, ra d(x, A) r > 0.

(b) Afo
kje

uprqei

r>0

ttoioc ste

D(x, r) A = .

Aut shmanei ti

10. Gia kje x X qoume d(x, A) + d(x, B) > 0. An to jroisma aut tan so me mhdn,
d(x, B) = 0 kai afo ta A, B enai kleist, ap thn prohgomenh skhsh ja eqame x A B ,
giat ta A, B qoun upoteje xna.
Orzoume

f :XR

me

f (x) =

d(x, A)
.
d(x, A) + d(x, B)

d(x, a) r

ja eqame

gia

d(x, A) =

to opoo enai topo

17

O paronomastc den mhdenzetai, ra h

Epshc, h f
d(x, A), d(x, B) 0,

enai kal orismnh.

enai suneqec sunartseic ap thn 'Askhsh 8.

Afo

d(, A) kai d(, B)


0 f (x) 1 gia kje

enai suneqc giat oi


enai faner ti

x X.
Tloc, an

aA

tte

d(a, A)
= 0,
d(a, A) + d(a, B)

f (a) =
en an

bB

tte

f (b) =

11.

enai kal orismnh, giat an

d(b, A)
d(b, A)
=
= 1.
d(b, A) + d(b, B)
d(b, A)

x = (k )

d(x, y) =

tte

mk

X
|k k |

mk < +.
1 + |k k |
k=1

k=1
Aut deqnei tautqrona ti h dimetroc tou

y = (k ) s,

kai

(s, d)

enai

diam(s)

k=1

mk .

Ap tic idithtec thc metrikc, h mnh pou qreizetai legqo enai h trigwnik anisthta: an

z = (k ) s, tte gia kje k N, qrhsimopointac


|k k | |k k | + |k k |, parnoume

kai

|k k |
1 + |k k |

k=1

xM = (M, . . . , M, . . .)

|k k |
1 + |k k |

mk

X
|k k |
|k k |
+
mk
1 + |k k |
1 + |k k |

k=1

d(x, z) + d(z, y).


pou

M > 0,

diam(s) d(xM , y) =

kai

M
1+M

%1

M ,

tan

y = (0, . . . , 0, . . .),

mk

k=1
kai afo

12.

diam(s) =

k=1

Ap thn anisthta

qoume

M X
M
=
mk ,
1+M
1+M
k=1

parnoume

Dhlad,

qoume

mk

k=1

=
Tloc, an proume

mk ,

afo pollaplasisoume me touc jetikoc

d(x, y)

x = (k ), y = (k )
[0, +) kai thn

t
enai axousa sto
1+t

|k k | + |k k |
1 + |k k | + |k k |
|k k |
|k k |
+
1 + |k k | + |k k |
1 + |k k | + |k k |
|k k |
|k k |
+
.
1 + |k k |
1 + |k k |

Prosjtontac wc proc

to gegonc ti h

diam(s) sup d(xM , y) =

sup

M >0

M >0

M
1+M

k=1

mk =

mk .

k=1

mk .

Cauchy-Schwarz,
|1 | + + |n |

1 |1 | + + 1 |n |
` 2
1/2 ` 2
1/2
1 + + 12
|1 | + + |n |2
1/2
` 2
n |1 | + + |n |2
.

Uynontac sto tetrgwno parnoume to zhtomeno.

13.

(a) Parnoume

k =

1
,
ln(k+1)

k N.

Tte,

k 0

X
k=1

tan

k ,

mwc to kritrio sumpknwshc deqnei ti

1
= +
[ln(k + 1)]p

18

p 1.

gia kje

'Ara

(b) Upojtoume ti

1
)
/ `p
( ln(k+1)

x = (k ) `p

gia la ta

gia kpoio

p 1.

p 1.

Tte,

|k |p < +.

k=1
Afo h seir sugklnei, parnoume

14.

Dokimste

k =

1
. 'Eqoume
k

|k |p 0.

1
k=1 k

'Epetai ti

= +

|k | 0,

ra

k 0.

(h armonik seir apoklnei), mwc gia kje

p>1

h seir

1
k=1 kp

sugklnei (Anlush II).

15.

x (a, b) jewrome th sunrthsh fx : [a, b] R pou orzetai wc exc: fx (t) = 1 an a t x kai


x < t b. Kje fx enai fragmnh, ra ankei ston B[a, b]. To pljoc twn fx enai uperarijmsimo (sa
tou (a, b)).

Gia kje

fx (t) = 0

an

ta shmea
'Estw

x<y

sto

(a, b).

Tte, uprqei

t0

me

x < t0 < y .

Aut mc dnei

fx (t0 ) = 0

kai

fy (t0 ) = 1.

'Ara,

d(fx , fy ) = sup{|fx (t) fy (t)| : t [a, b]} |fx (t0 ) fy (t0 )| = 1.


Sto metrik qro

B[a, b]

brkame uperarijmsima to pljoc shmea (tic

fx )

pou an do apqoun apstash toulqi-

ston sh me 1 (enai akribc sh me 1 - giat?). Ap genik paratrhsh, o qroc den mpore na enai diaqwrsimoc.

16.

p(t) = a0 + a1 t + + am tm , ai R, enai na polunumo sto [a, b], tte gia


q(t) = b0 + b1 t + + bm tm me rhtoc suntelestc bi Q, ttoio ste

Deqnoume prta to exc: an

>0

kje

mporome na brome polunumo

d(p, q) = max |p(t) q(t)| < .


t[a,b]
Prgmati, an

M = max{|a|, |b|},

gia kje

i = 0, 1, . . . , m

mporome na brome

bi Q

ttoion ste

.
|ai bi | <
M j (m + 1)
Tte, an orsoume

q(t) = b0 + b1 t + + bm tm ,
|p(t) q(t)|

t [a, b]

qoume

|(a0 b0 ) + (a1 b1 )t + + (am bm )tm |

|a0 b0 | + |a1 b1 | |t| + + |am bm | |t|m

+
M + + m
Mm
m+1
M (m + 1)
M (m + 1)
.

<
=
Dhlad,

gia kje

d(p, q) < .

D = {q(t) = b0 + b1 t + + bm tm : m N {0}, bi Q}. To D enai arijmsimo snolo. An f C[a, b] kai


> 0, ap to jerhma tou Weierstrass uprqei polunumo p me pragmatikoc suntelestc, ttoio ste d(f, p) < /2.
Ap thn prohgomenh paratrhsh, uprqei q D gia to opoo d(p, q) < /2. 'Ara,

d(f, q) d(f, p) + d(p, q) < + = .


2
2

Orzoume

Afo h

17.

kai to

Jtoume

tan tuqnta, blpoume ti

X=Y =R

D = C[a, b].

me th sunjh metrik

Afo to

d(x, y) = |x y|.

18.

f (A) = {0},

f 0
Young grfoume

f :RR

me

C[a, b]

enai diaqwrsimoc.

f (x) = 0

se anoikt uposnola tou

x R. H
6= A R

gia kje

R:

an

to opoo den enai anoikt.

1/p
`R
A=
|f |p
g 0 sto [a, b], opte h

(a) Jtoume

enai arijmsimo, o

Orzoume

enai suneqc, all den stlnei ta mh ken anoikt uposnola tou

anoikt, tte

kai

B=

`R

|g|q

1/q

anisthta gnetai

b
a

f (t) g(t)
dt
A B

. An

0 0.

|f (t)| |g(t)|
dt
A
B

Z b
1 |f (t)|p
1 |g(t)|q
+
dt
p Ap
q Bq
a
Rb p
Rb q
1 a |f |
1 a |g|
+
p Ap
q Bq
1
1
+ = 1.
p
q
a

=
=

A = 0 B = 0, tte ap th sunqeia twn f, g blpoume ti


An A > 0 kai B > 0, qrhsimopointac thn anisthta tou

19

'Ara,

An

p = 1,

p > 1,

h anisthta tou

|f + g|p

|g|q

1/q
.

H
older

grfoume

Z
|f + g|p1 |f + g| |f + g|p1 (|f | + |g|)
Z
Z
|f + g|p1 |f | + |f + g|p1 |g|
Z

Z
+

|f + g|(p1)q
|f + g|(p1)q

Z
|f + g|

=
(p 1)q = p. An
1 = p1 , parnoume

1/p Z

giat

|f |p

Minkowski enai apl:


Z
Z
Z
Z
|f + g| (|f | + |g|) = |f | + |g|.

qrhsimopointac thn anisthta tou

(b) An

f g AB =

1/q Z

|f |p

1/q Z

1/q

Z
|f |

|g|p
p

1/p

1/p

1/p

1/p !

|g|

to arister mloc enai gnsia jetik, diairntac me

`R

|f + g|p

1/q

1/p

kai qrhsimopointac thn

1
q

Z
|f + g|
An

19.
tou

|f + g|p = 0,

gia tic

1/p

Z
|f + g|

1 1

|f |p

1/p
+

|g|p

tte den qoume tpota na dexoume.

Parathrome ti oi

H
older

|f |

q/

=
kai

rq
kai
rp
r/

|f |

rq
enai suzugec ekjtec kai
pq

p=

, parnoume

|f |p

Z
=

|f |q/ |f |r/

Z
=

(|f |q/ )
|f |q

1/ Z

rp Z
rq

|f |r

(|f |r/ )
pq
rq

1/

r
. Efarmzontac thn anisthta

20

Keflaio 2

Plreic metriko qroi


2.1 Akoloujec Cauchy - plreic metriko qroi
(X, d) . (xn ) X Cauchy
> 0 n0 = n0 () N
n, m n0 = d(xn , xm ) < .
: (xn )
Cauchy.
(X, d). : X = (0, 1]
d(x, y) = |x y|. xn = n1 Cauchy X ( 0,
(xn ) , X.)
x X xn x.
Cauchy
(X, d) R.
2.1.1. (xn ) x, (xn ) Cauchy.
: > 0. xn x, n0 = n0 () N

n n0 = d(x, xn ) < .
2
n, m n0 ,

d(xn , xm ) d(xn , x) + d(x, xm ) < + = . 2
2 2
A X x0 X r > 0 A B(x0 , r).
(xn ) x0 X, r > 0
n N, xn B(x0 , r).
2.1.2. Cauchy (xn ) .
: = 1. n0 N : n, m n0 , d(xn , xm ) < 1. ,
n n0 = d(xn , xn0 ) < 1.
r = max{d(x1 , xn0 ) + 1, . . . , d(xn0 1 , xn0 ) + 1}.
d(xn , xn0 ) r
n N, (xn ) B(xn0 , r).
21

22

2.1.3. (xn ) Cauchy. x X (xkn )


(xn ) xkn x. , xn x ( Cauchy ,
.)
: > 0. (xkn ) x, n0 N

n n0 = d(x, xkn ) < .


2
(xn ) Cauchy, n1 N
n, m n1 = d(xn , xm ) <

.
2

n2 = max{n0 , n1 }. n n2 , kn n n2 n1 ,

d(xn , xkn ) < ,


2
kn n n2 n0 ,

d(x, xkn ) < .


2
, n n2 ,

d(x, xn ) d(x, xkn ) + d(xkn , xn ) < + = .
2 2
, xn x.

(X, d) . X Cauchy (xn ) X


( X).
, X = (0, 1], d(x, y) = |x y|, .
( ,
X (xn ) X, x X (xkn ) (xn ) xkn x):
2.1.4. (X, d) .
: (xn ) Cauchy X. X , (xkn )
(xn ) xkn x X. 2.1.3,
xn x.

,
:
2.1.5. (X, d) , Y X.
() Y , Y X.
() (X, d) Y X, Y
.
, X , Y Y
X.
: () xn Y xn x X. (xn ) X, Cauchy
X ( 2.1.1). d Y d, (xn ) Cauchy Y .
(xn ) Y .
Y d,
d X, , x. , x Y .
Y X.
() (xn ) Cauchy Y . xn Y X, (xn ) Cauchy X.
X , x X xn x. , x Y . Y ,
x Y . , xn x Y .
2

23

2.2 Plreic metriko qroi - paradegmata


:
(xn ) Cauchy (X, d),
() x (xn ) ( ,
).
() x X.
() xn x d.
2.2.1. Rm
m
X

d(x, y) =

!1/2
2

(k k )

k=1

.
: (xn ) Cauchy Rm . xn = (n1 , . . . , nm ), nk R.
> 0. (xn ) Cauchy, n0 () N
n, s n0 = d(xn , xs ) < .

m
X

n, s n0 =

()

!1/2
2

(nk sk )

< .

k=1


k = 1, . . . , m,

m
X

|nk sk |

!1/2
2

(nk sk )

< .

k=1

, n, s m0 , k = 1, . . . , m
|nk sk | < .
: k = 1, . . . , m (nk ) Cauchy R. R
1 , . . . , m R
n1 1

...

nm m

n . x = (1 , . . . , m ) Rm , d(xn , x) 0 n .
(): n, s n0
m
X

!1/2
(nk sk )2

< .

k=1

n s :
!1/2
!1/2
m
m
X
X
(nk sk )2

(nk k )2
.
k=1

k=1

, n n0
d(xn , x) =

m
X

!1/2
2

(nk k )

k=1

> 0 , d(xn , x) 0. , xn x.

24

2.2.2. ` ,
d(x, y) = sup{|k k | : k N}
.
: (xn ) Cauchy ` . xn = (nk ) = (n1 , . . . , nk , . . .).
> 0. (xn ) Cauchy, n0 () N
n, s n0 , sup{|nk sk | : k N} < .

()

, n, s n0 k N
()

|nk sk | < .

k N (nk ) Cauchy ( n) R. , k R

n1 1 , . . . , nk k , . . . (n ).
x = (1 , . . . , k , . . .). x ` .
() s = n0 ,
n n0 k N, |nk n0 k | <
, k N,
|nk n0 k | |k n0 k |
n . , |k n0 k | k N,
k N, |k | |n0 k | + .
xn0 ` . , M > 0 |n0 k | M k N. supk |k | M + ,
x ` .
, (), s :
n n0 k N, |nk k | ,
, n n0 ,
d(xn , x) = sup{|nk k | : k N} .
> 0 , xn x d.

. c . , c ` .
` ,
d(x, y) = sup{|k k | : k N}.
c0 (x = (k ) c0 k 0 k )
c.
2.2.3. c c0 .
: c ` . 2.1.5,
` .
x = (k ) c. , xn = (nk ) c xn x. x c,
(k ) R. (k ) Cauchy R.
> 0. xn x, n0 N d(x, xn ) < n n0 . ,
(1)

n n0 k N, |k nk | < .

25

n: n0 . xn0 = (n0 k ) c, , Cauchy. ,


k0 N
s, r k0 , |n0 s n0 r | < .

(2)

, (1) (2) , s, r k0 ,
|s r |

|s n0 s | + |n0 s n0 r | + |n0 r r |

<

+ + = 3.

, (k ) Cauchy, x c. c c, c ` .
, x = (k ) c0 . , xn = (nk ) c0 xn x.
x c0 , k 0 k .
> 0. xn x, n0 N d(x, xn ) < n n0 . ,
n n0 k N, |k nk | < .

(3)

xn0 = (n0 k ) c0 , , k0 N
k k0 , |n0 k | < .

(4)

, (3) (4) , k k0 ,
|k | |k n0 k | + |n0 k | < + = 2.
2

, k 0 k , x c0 .
2.2.4. `p , 1 p < +, .

: 2.2.1. (xn ) Cauchy `p .


xn = (nk ) = (n1 , . . . , nk , . . .), nk R.
> 0. (xn ) Cauchy, n0 () N
()

n, s n0 =

!1/p

|nk sk |p

< .

k=1

, n, s n0 k N

|nk sk |

!1/p
|nk sk |

< .

k=1

, k N (nk ) Cauchy ( n) R. R,
1 , . . . , k , . . . R
n1 1

...

nk k , . . .

n . x = (1 , . . . , k , . . .). x `p .
N N , ()
n, s m0 ,

N
X

!1/p
|nk sk |

< ,

k=1

N
X
k=1

!1/p
|nk sk |p

N
X
k=1

!1/p
|nk k |p

26

s ,
n n0 ,

N
X

!1/p
|nk k |

|nk k |

k=1

N
()

n n0 ,

!1/p
.

k=1

, .. n = n0 , (nk k ) `p , (nk ) `p , Minkowski


x = (k ) = ((k nk ) + nk ) `p .
, ()
n n0 , d(x, xn ) ,
2

xn x.

:
() Q , d(x, y) = |x y|. (Q, d) :
, R. ,
Q = R.
() C[a, b] f : [a, b] R,
d(f, g) = max |f (t) g(t)|.
t[a,b]

(C[a, b], d) (). X C[a, b]


p : [a, b] R. Weierstrass, f C[a, b] > 0,
p X
d(f, p) = max |f (t) p(t)| < .
t[a,b]

, X = C[a, b] 6= X ( f ). , X
C[a, b], 2.1.5 X .
() () : ( [a, b]),
( ) , .
, . :
() X f : [0, 1] R, :
Z 1
d(f, g) =
|f (t) g(t)|dt.
0

d (M1)(M4).
(X, d) : (fn ), n 3, X :

0
, 0 t 21 ,


fn (t) = n t 12
, 12 < t < an = 21 + n1 ,

1
, a t 1.
n

27

0
1/2

an

Sqma 2.1: Ta grafmata twn sunartsewn

fn

(1) (fn ) Cauchy d: n > m. ,


am =

1
1
1
1
+
> + = an ,
2 m
2 n

( 2.1),
1/2

Z
d(fn , fm )

am

|fn fm | +

=
0

1/2
am

|fn fm | am

=
1/2

> 0. n0 N

1
n0

|fn fm | +

|fn fm |
am

1
1
= .
2
m

< , n, m n0 ,
d(fn , fm )

1
1

< ,
m
n0

, (fn ) Cauchy.
(2) fn f ( d) f : [0, 1] R. ,
Z

|fn (t) f (t)|dt 0


0

n . ,
Z
0

1/2

Z
|f (t)|dt =

1/2

Z
|fn (t) f (t)|dt

|fn (t) f (t)|dt 0,


0

f [0, 1], f (t) = 0, t [0, 1/2].


(1/2, 1). n0 N 21 + n1 < n n0 . , n n0

fn (t) = 1,
t [, 1].
,
Z
0

Z
|fn (t) f (t)|dt

|fn (t) f (t)|dt 0,


0

28

|1 f (t)|dt = 0

(;). f , f (t) = 1 t [, 1],


(1/2, 1), f (t) = 1 t (1/2, 1]. f t0 = 1/2,
f [0, 1].
Cauchy (fn ) X, ( d) X. ,
(X, d) .
2

2.3 Plrwsh metriko qrou*


Q d(x, y) = |x y| .
, R. R
Q. R\Q Cauchy Q
R ( ).
( ) X
( X).
X
Q R.
(X, d) (Y, ) . T : (X, d) (Y, )
. , x1 , x2 X
(T (x1 ), T (x2 )) = d(x1 , x2 ).
: T (x1 ) = T (x2 ),
0 = (T (x1 ), T (x2 )) = d(x1 , x2 ) = x1 = x2 .
X Y T : X Y .
,
.

d)
2.3.1. (X, d) . (X,
W (X, d).
: X , 2.2 (
Q). Cauchy X X (.. (xn ) :
). , (yn ), y X.
(1) Cauchy X:
(xn ) (x0n ) d(xn , x0n ) 0.
, (yn ), y X :
yn y X (yn ) (y, y, . . .).
(
X
).
y X, y
(2) X X:

Cauchy (y, y, . . .), , X.


y 6= y 0 X, (y, y, . . .) (y 0 , y 0 , . . .) (;) ,

X X.

29

xn
x0n

yn

Sqma 2.2: Apdeixh tou Jewrmatoc 2.3.1

x
(3) X
, y, . . ..
x
(xn ) X,
(yn ) Y ,
(4) d X;
, y X.

x, y) = lim d(xn , yn ).
d(
n

. (xn ), (yn ) Cauchy:


,
|d(xn , yn ) d(xm , ym )| d(xn , xm ) + d(yn , ym ) 0
n, m . , (d(xn , yn )) Cauchy R, .

xn
X
yn

Sqma 2.3: Qrsh thc trigwnikc anisthtac sthn apdeixh

(xn ) x
(yn ) y ,

d).
d (). , (X,
(5) W = {b : b X}, b, b X, (b, b, . . .).
b1 , b2 ) = limn d(b1 , b2 ) = d(b1 , b2 ) b1 , b2 X. , T : (X, d) (W, d)

d(

b b .
, W = X
d)
().
(6) , (X,
(X, d),
d)
(7) (X,
(X,
. , (X, d)
d)
d)
(X,
.

30

. , ..
E. Kreyszig.

2.4 To Jerhma tou Baire


Baire :
2.4.1.
S(X, d) . (Fn )
X X = n=1 Fn , Fn .
. (X, d) , =
6 A X. A
diam(A) := sup{d(x, y)|x, y A}.

.
(i) 0 diam(A) +.
(ii) diam(A) < + A .
(iii) diam(A) = diam(A).
Baire
(Cantor):
2.4.2. (X, d) . X
F1T F2 . . . Fn . . . X diam(Fn ) 0, x X

n=1 Fn = {x}.
: ()

n=1

Fn 6= . , x, y

n=1

Fn

0 d(x, y) diam(Fn ) 0,
T
d(x, y) = 0, x = y. n=1 Fn , .
T
n=1 Fn , : Fn 6= ,
xn Fn , n N.
. (xn ) Cauchy X.
: > 0. diam(Fn ) 0, n0 N : n n0 , diam(Fn ) < .
n > m n0 , xn , xm Fm ( (Fn ) ),
d(xn , xm ) diam(Fm ) < . 2

X (xn ) Cauchy, x X xn x.
T
n=1 Fn :

T m N. xm , xm+1 , xm+2 , . . . Fm xn x, x Fm = Fm . m ,
m=1 Fm .
() (xn ) Cauchy X. :
Fn0 = {xn , xn+1 , . . .} = {xm : m n},

Fn = Fn0 . (Fn0 ) , (Fn )


.

31

. diam(Fn ) 0.
: > 0. (xn ) Cauchy, n0 N :
n, m n0 , d(xn , xm ) < . n n0 , x, y Fn0 d(x, y) < (;)
diam(Fn ) = diam(Fn0 ) . 2

n=1

Fn = {x} x X. ,

0 d(xn , x) diam(Fn ) 0,
2

xn x. , X .

. diam(Fn ) 0 .
Fn = [n, +), n N. Fn
T
R, F1 F2 . . . Fn . . ., n=1 Fn = (;).
Baire :
2.4.1. (X, d) , G1 , G2 X. , G1 G2
() X.

x0
r0

x1

Sqma 2.4:

: D(x0 , r0 ) X.
D(x0 , r0 ) G1 G2 6= .
G1 X, x1 D(x0 , r0 ) G1 . D(x0 , r0 ) G1 , x1
. , r1 > 0
D(x1 , r1 ) D(x0 , r0 ) G1 .
G2 ,
x2 D(x1 , r1 ) G2 D(x0 , r0 ) G1 G2 .
, D(x0 , r0 ) G1 G2 6= .

, , G1 , . . . , Gm
(X, d), . (X, d) ,
(Baire):
2.4.3. T
(X, d) . (Gn )

X, n=1 Gn X.

32

: D(x0 , r0 ) X.
!

\
D(x0 , r0 )
Gn 6= .
n=1

G1 , x1 D(x0 , r0 ) G1 , D(x0 , r0 ) G1 , r1 > 0


( r1 1, )
D(x1 , r1 ) D(x0 , r0 ) G1 .
( x1 , , ). G2
, x2 D(x1 , r1 ) G2 , D(x1 , r1 ) G2 ,
0 < r2 1/2
D(x2 , r2 ) D(x1 , r1 ) G2 .
, xn X 0 < rn 1/n,
D(xn , rn ) D(xn1 , rn1 ) Gn ,

n N.

,
D(x1 , r1 ) D(x2 , r2 ) . . . D(xn , rn ) . . .
diam(D(xn , rn )) 2rn 0. X , Cantor

D(xn , rn ) = {x}

n=1

x X. ,
(i) x D(xn , rn ) D(xn1 , rn1 ) Gn Gn n N, x

n=1

Gn .

(ii) x D(x1 , r1 ) D(x0 , r0 ) G1 D(x0 , r0 ).


,
D(x0 , r0 )

!
Gn

6= . 2

n=1

2.4.1 2.4.3:
2.4.1:
S (X, d) , (Fn )
X, X = n=1 Fn .
Fn = n N. Gn = X\Fn . Gn ,
Gn = X\Fn = X\Fn = X\ = X,
Gn X. 2.4.3,

\
n=1

Gn 6= = X\

Fn 6= .

n=1

. , Fn .

Baire Banach. ,
:
(1) Osgood (1897) fn : [0, 1] R, n N, .
t [0, 1] (fn (t)) . , [a, b] [0, 1] M > 0
t [a, b] n N, |fn (t)| M.

33

0
1

1/n

Sqma 2.5: To grfhma thc

fn

(, (fn ) [a, b].)


: fn 2.5.
t [0, 1], fn (t) 0 n . , (fn (t))nN t.
(fn ) [0, 1], maxt[0,1] |fn (t)| = n . (fn )
.. [ 21 , 1], fn 0 [ 21 , 1] n 2, |f1 (t)| 1 [ 12 , 1]. ,
t [1/2, 1] n N,

|fn (t)| 1.

: m N
Am = {t [0, 1] : n N, |fn (t)| m}.
() Am : tk Am tk t,
n N, |fn (tk )| m
, fn fn (tk ) fn (t) k ,
n N, |fn (t)| m,
t Am .
S
() [0, 1] = m=1 Am : t [0, 1]. , (fn (t)) , Mt > 0
, n N, |fn (t)| Mt . m = m(t) N m Mt , m
t Am .
() [0, 1] , Baire Am0
, [a, b] Am0 . , (fn )
[a, b]:
t [a, b] n N, |fn (t)| m0 . 2
(2) . f : [1, ) R :
x 1,
, f (y) 0 y .

lim f (nx) = 0.

34

: > 0.
Am = {x 1 : n m |f (nx)| }.
() Am : xk Am xk x, n m, f nx,
|f (nx)| = lim |f (nxk )| .
k

, x Am .
S
() [1, ) = m=1 Am : x 1. , f (nx) 0. , m0 N ,
n m0 , |f (nx)| . , x Am0 .
() [1, ) ( ).
Baire, Am . , m N [, ] Am . :
1. x [, ], |f (nx)| n m. , |f (y)|
y [m, m] [(m + 1), (m + 1)] . . .

()

2. k m , s k, s > (s + 1) ( k > /( ).) ,


[k, k] [(k + 1), (k + 1)] . . . = [k, ).
() , y k, |f (y)| .
2

> 0 M (= k) > 0 |f (y)| y M . , limy f (y) = 0.

(3) . C[0, 1] [0, 1], d(f, g) =


maxt[0,1] |f (t) g(t)|. M f C[0, 1] [0, 1]
C[0, 1].
Baire :
2.4.1. f : [0, 1] R > 0, g : [0, 1] R
, d(f, g) < .
[ g P = {0 = t0 < t1 < . . . < tN = 1} g
(ti1 , ti ), i = 1, . . . , N .]
: f : > 0 > 0
: t, s [0, 1] |t s| < |f (s) f (t)| < /2.
N  1/N
< , [0, 1] N .
1
N 1

P
=
0,
,
.
.
.
,
,
1
. g
N
N
 i1 i 
,
,
i
=
1,
.
.
.
,
N
,

f :
N
N
g(i/N ) = f (i/N ),
t [0, 1]. 1 i N
()

i = 0, 1, . . . , N.
i1
N

i
N.

|f (t) g(t)| |f (t) f (i/N )| + |f (i/N ) g(t)|.

,






t i < = f (t) f (i/N ) < ,


N
2
i
i
i1
1
, g [ i1
N , N ] | N N | = N < ,





i 
i 
i 
i 1  i 
i 1 
f
= g
g

g(t)

g(t)

g
=
f

f
< .
N
N
N
N N
N 2

35

0
t0 = 0

t1

t2

Sqma 2.6: Prosggish miac suneqoc

tN = 1

ap mia kat tmmata grammik sunrthsh

(), |f (t) g(t)| <

= . t , d(f, g) < .

n N


1
1
Dn = f C[0, 1] : t [0, 1] y t , t +
(0, 1) : |f (y) f (t)| > n|y t| .
n
n

. f

n=1

Dn , .

T
: f n Dn . t [0, 1] n N, yn = yn (t) (0, 1)
|t yn | < n1 |f (yn ) f (t)| > n|yn t|. yn 6= t, yn t,
f (yn ) f (t)
= ,
lim
n
yn t
f 0 (t).
T
n Dn C[0, 1], , Baire,
Dn .
. Dn C[0, 1].
: Dnc Dn . fk Dnc
fk f d ( - ;)
fk Dnc , tk [0, 1] , y (0, 1) |y tk | < 1/n |f (y)
f (tk )| n|y tk |.
tk [0, 1], t [0, 1] (tkm ) (tk ) tkm t.
y (0, 1) |y t| < 1/n, |f (y) f (t)| n|y t| (, f Dnc .)
> 0 y (0, 1) |y t| < 1/n. :
(i) ykm = y+(tkm t), ykm y. , m ykm (0, 1) |ykm tkm | = |yt| < 1/n.
,


fk (yk ) fk (tk ) n|y t|.
m

36

tkm

ykm

Sqma 2.7:

(ii) f tkm t. , ykm y = tkm t 0. , m

|f (t) f (tkm )| < , |f (y) f (ykm )| < .


(iii) m, d(fkm , f ) < ( fkm f .)
m (i), (ii) (iii),
|f (y) f (t)|

|f (y) f (ykm )| + |f (ykm ) fkm (ykm )| + |fkm (ykm ) fkm (tkm )|

+ |fkm (tkm ) f (tkm )| + |f (tkm ) f (t)|


<

+ d(f, fkm ) + n|y t| + d(fkm , f ) +

<

n|y t| + 4.

> 0 , |f (y) f (t)| n|y t|. y (0, 1) |y t| < 1/n,


2
f Dnc .
. Dn C[0, 1].
: f C[0, 1] > 0. , g : [0, 1] R ,
, d(f, g) < /2. , h Dn d(g, h) < /2.
g , 0 = t0 < t1 < . . . < tN = 1 g
(ti1 , ti ). li g (ti1 , ti ).
w : [0, 1] R : 0 w(t) < /2 [0, 1],
w ( ) n + max{|lj | : j = 1, . . . , N }.
h = g + w,

d(g, h) = max |w(t)| < .


2
t[0,1]
h Dn : t [0, 1]. i N t [ti1 , ti ].
|s| < 1/n t, t + s g w ( s
). y t, t + s,
y (0, 1), |y t| < 1/n,
|h(y) h(t)|

|w(y) w(t)| |g(y) g(t)|




>
n + max |lj | |y t| |li ||y t|
j

= n|y t|.
, h Dn .

2.5 Askseic
1. (xn ) (X, d). (xn ) Cauchy; ;
2. (xn ) (yn ) Cauchy (X, d).
an = d(xn , yn ) .

37

3. d1 d2 X. a, b > 0 :
x, y X,
ad1 (x, y) d2 (x, y) bd1 (x, y).
(xn ) X Cauchy (X, d1 ) Cauchy (X, d2 ).
4. (xn ) (X, d),

d(xn , xn+1 ) < +.

n=1

(xn ) Cauchy.
5. (X, d) . B(x, r) X
, X .
6. (X, d) , M X. Cauchy
M X, X .
7. Z d(m, n) = |m n|. (Z, d)
.
1

8. N d(m, n) = | m
.

1
n |.

(X, d)

9. U , R.




1
1

(x, y) = |x y| +

c
c
d(x, U ) d(y, U )
U U . (U, ) .
10. () C[a, b] f : [a, b] R d(f, g) =
maxt[a,b] |f (t) g(t)| .
[ d(fn , f ) 0 fn f .]
11. c00 ` x = (k )
. , x c00 nx N k = 0 k nx .
c00 .
12. R d(x, y) = | arctan x arctan y|. d , (R, d)
.
13. Y C[a, b] f : [a, b] R f (a) = f (b).
Y .
14. X .
15. C[a, b] d(f, g) =

fn (t) =

R1
0

,0 t

Cauchy, .

|f g|. (fn )
1
n2 ,

, n12 t 1,

38

P
16. c00 d(x, y) = k=1 |k k |. (
: n(x, y) N k = k = 0 k n(x, y).)
xn = (1, 212 , . . . , n12 , 0, 0, . . .) Cauchy d, (c00 , d).
17. X , Y , f : X Y .
T(An )
T
X diam(An ) 0, f ( n An ) = n f (An ).

39

40

-
1.

'Oqi.

opte h

2.

ak = (1)k

Prte ac pome thn akolouja

(ak )

Gia kje

den enai akolouja

m, n N

Cauchy.

sto

Afo den enai

R. Enai fragmnh, all |ak ak+1 | = 2


Cauchy, den sugklnei.

gia kje

k N,

qoume

d(xn , yn ) d(xn , xm ) + d(xm , ym ) + d(ym , yn ),


dhlad,

an d(xn , xm ) + am + d(yn , ym ) = an am d(xn , xm ) + d(yn , ym ).


Lgw summetrac,

|an am | d(xn , xm ) + d(yn , ym ).


'Estw

> 0.

Afo oi

(xn ), (yn )

Cauchy,

enai

d(xn , xm ) < ,
2
Tte, gia kje

(an )

n, m n0 ,

3.

enai akolouja

Cauchy

sto

R,

tte

(xn ) enai akolouja Cauchy ston (X, d1 ).


d1 (xn , xm ) < /b. Tte, an m, n n0 ,

>0

tan tuqn, h

(xn )

tte

opte sugklnei.

'Estw

d2 (xn , xm ) b d(xn , xm ) < b


kai afo to

n, m n0 ,

+ = .
2
2

Upojtoume ti h

m, n n0

ttoion ste an

d(yn , ym ) < .
2

|an am | <
'Ara, h

n0 N

mporome na brome

enai akolouja

Cauchy

ston

> 0.

Uprqei

n0 N

ttoioc ste, an

= ,
b

(X, d2 ).

H antstrofh katejunsh enai entelc

anlogh.

4.

'Estw

> 0.

Afo

n=1

d(xn , xn+1 ) < +,

uprqei

N N

ttoioc ste

d(xn , xn+1 ) < .

n=N
An

k > l N,

tte

d(xl , xk )

d(xl , xl+1 ) + d(xl+1 , xl+2 ) + + d(xk1 , xk )

X
d(xn , xn+1 )
n=l

d(xn , xn+1 ) < .

n=N

(xn )

'Ara, h

5.

'Estw

xX

enai akolouja

Cauchy.

(xn ) akolouja Cauchy ston X . 'Eqoume


r > 0 ttoia ste: gia kje n N,

de ti kje akolouja

Cauchy

enai fragmnh. Uprqoun loipn

kai

xn B(x, r).
B(x, r) enai plrhc metrikc qroc me thn epagmenh metrik (ap thn upjesh), kai h (xn ) enai Cauchy ston X ,
ra Cauchy kai ston (B(x, r), d). Epomnwc, uprqei x0 B(x, r) ttoio ste d(xn , x0 ) 0. Dhlad, xn x0 ston
X.
H

6.

(xn )

tan tuqosa akolouja

Cauchy

X,

(xn ) akolouja Cauchy ston X . To M


wn M me thn idithta d(xn , wn ) < 1/n.

'Estw

brome

ston

'Estw

> 0.

Afo h

(xn )

enai

Cauchy,

ra o

(X, d)

enai plrhc.

enai pukn uposnolo tou

uprqei

n0 N

X,

ra gia kje

ttoioc ste: gia kje

d(xn , xm ) <

.
3

n, m n0 ,

nN

mporome na

41

Epshc, uprqei

n1 N

ttoioc ste

1/n1 < /3.

d(wn , wm )

<
(wn ) enai Cauchy sto M .
d(wn , xn ) 1/n, dhlad d(wn , xn ) 0.

n2 = max{n0 , n1 },

tte gia kje

n, m n2

qoume

d(wn , xn ) + d(xn , xm ) + d(xm , wm )

1
1
+ +
n
3
m

+ + = .
3
3
3

<

Epomnwc, h

An jsoume

x X

Ap thn upjes mac, uprqei

ttoio ste

d(wn , x) 0.

'Omwc,

'Ara,

0 d(xn , x) d(xn , wn ) + d(wn , x) 0 + 0 = 0.


Dhlad,

xn x.

Afo h

(xn )

tan tuqosa akolouja

Cauchy

7.

'Estw (xn ) akolouja Cauchy sto Z. Gia = 1/2 > 0,


d(xn , xm ) < 1/2. Eidiktera, gia kje n n0 qoume

d(xn , xn0 ) <


'Omwc, ap ton orism thc metrikc, qoume
Dhlad, h

8.

(xn )

Orzoume

1/n0 < /2.

d(y, xn0 ) 1

an

ston

X,

brskoume

(X, d)

n0 N

enai plrhc.

ttoion ste, an

n, m n0

tte

1
.
2

y 6= xn0 .

xn = xn0

Aut shmanei ti

gia kje

n n0 .

enai telik stajer, opte sugklnei (giat?).

xn = n. H (xn )
m, n n0

enai akolouja

Tte, an

Cauchy

ston

(N, d):

stw

> 0.

Uprqei

n0 N

ttoioc ste

qoume

1
1
1
2
1
d(xn , xm ) = d(n, m) = +

< .
n
m
n
m
n0
Ac upojsoume ti uprqei

kN

ttoioc ste

xn k

wc proc thn

d.

Tte,

1
1
1
1
d(xn , k) 0 0
n
k
n
k
n .

kajc

'Omwc,

1/n 0,

ra

1/k = 0

Cauchy

ston

(N, d),

Brkame akolouja

9.

Parathrome ti an

x, y U ,

to opoo enai topo.

h opoa den sugklnei wc proc thn

d(x, U c ) > 0

tte

kai

d(y, U c ) > 0

(giat to

d.

Uc

'Ara, o

(N, d)

den enai plrhc.

enai kleist kai

x, y
/ U c ).

'Ara, h

orzetai kal.
Den enai dskolo na elgxete ti h

enai metrik. To pio endiafron shmeo enai ti

(x, y) = 0 = |x y| +
'Estw

(xn )

akolouja

Cauchy

ston

(U, ).

1
1
= 0 = |x y| = 0 = x = y.

c
c
d(x, U )
d(y, U )

Gia kje

>0

uprqei

n0 N

ttoioc ste, an

m, n n0

tte

0 |xn xm | (xn , xm ) < ,


ra h

(xn )

enai akolouja

(1/d(xn , U c ))
n N,

dhlad, h
kje

Afo

xn x

Cauchy

enai

wc proc thn

(R, | |). Uprqei loipn x R ttoio

1
1
(xn , xm ) < ,
0

d(xn , U c )
d(xm , U c )
kai ston

Cauchy

ston

(R, | |),

ra enai fragmnh. Uprqei loipn

1
1
.
M = d(xn , U c )
d(xn , U c )
M
| |,

qoume

d(xn , U c ) d(x, U c ),

kai

d(x, U c ) = lim d(xn , U c )


n

dhlad

x U.

ste

1
> 0,
M

Tloc,

1
1

0.
(x, xn ) = |x xn | +

d(x, U c )
d(xn , U c )

|xn x| 0.

M >0

Epshc,

me thn idithta: gia

42

10.

C[a, b],

Ap ton orism thc metrikc tou

d(fn , f ) 0

> 0 n0 () N : n n0 d(fn , f ) <

> 0 n0 () N : n n0

> 0 n0 () N : n n0 t [a, b] |fn (t) f (t)| < ,

to opoo enai akribc o orismc thc omoimorfhc sgklishc thc

'Estw tra

(fn )

akolouja

max |fn (t) f (t)| <

t[a,b]

Cauchy

ston

C[a, b].

'Estw

(fn )

> 0.

sthn

Uprqei

f.
n0 () N

ttoioc ste

n, m n0 d(fn , fm ) < ,
dhlad,

n, m n0 t [a, b] |fn (t) fm (t)| < .


Aut shmanei ti h

f : [a, b] R
d(fn , f ) 0.
Afo h

11.

(fn )

enai omoimorfa

fn f

ttoia ste

(fn )

tan tuqosa akolouja

Arke na dexoume ti o

c00

Cauchy.

Ap gnwst jerhma (Anlush II), uprqei suneqc sunrthsh

omoimorfa.

Cauchy

'Opwc edame parapnw, aut grfetai isodnama sth morf

ston

C[a, b],

C[a, b]

den enai kleist uposnolo tou

enai plrhc.

(giat o

enai plrhc).

Orzoume

` 1

1
xn = 1, , . . . , , 0, . . . ,
2
n

` 1

1
1
x = 1, , . . . , ,
, . . . ` \c00 .
2
n n+1

Tte,

ff
1
1
1
1
d(xn , x) = sup |1 1|, . . . , , 0
0.
,... =
n
n
n+1
n+1
Brkame

12.

(xn )

ston

c00

me

xn x ` \c00 .

'Ara, o

c00

den enai kleist uposnolo tou

Den enai dskolo na elgxete ta aximata thc metrikc.

` .

To mno shmeo pou qreizetai prosoq enai h

aitiolghsh thc sunepagwgc

d(x, y) = | arctan x arctan y| = 0 = x = y,


h opoa mwc prokptei mesa ap to gegonc ti h

f (x) = arctan x

enai gnhswc axousa, ra na proc na, sto

R.

Gia na dexoume ti o (R, d) den enai plrhc, orzoume xn = n. H (xn ) enai akolouja Cauchy ston (R, d): stw
> 0. Afo limx arctan x = /2, uprqei n0 N ttoioc ste |/2 arctan n| < /2 gia kje n n0 . Tte, an
m, n n0 qoume

d(xn , xm )

d(n, m) = | arctan n arctan m|

|/2 arctan n| + |/2 arctan m|

+ = .
2
2

<
Ac upojsoume ti uprqei

wR

ttoioc ste

xn w

wc proc thn

d.

Tte,

d(xn , w) 0 | arctan n arctan w| 0 arctan n arctan w


n .

kajc

'Omwc tte

Brkame akolouja

arctan w = /2,

Cauchy

ston

13.

(R, d),

O C[a, b] enai plrhc, epomnwc


[a, b] R me fn Y kai d(fn , f ) 0.
Ap thn upjesh pou knoume,

to opoo enai topo.


h opoa den sugklnei wc proc thn

arke na dexoume ti o

fn (x) f (x)

gia kje

fn (a) f (a),
'Omwc

fn Y ,

ra

fn (a) = fn (b)

gia kje

n N.

x [a, b],

ra

fn (b) f (b).

f (a) = lim fn (a) = lim fn (b) = f (b),


dhlad

f Y.

Aut apodeiknei ti to

'Ara, o

(R, d)

enai kleist uposnolo tou

'Epetai ti

d.

enai kleist uposnolo tou

C[a, b].

den enai plrhc.

C[a, b].

'Estw

f, fn :

43

14.

'Estw (xn ) akolouja Cauchy ston X .


d(xn , xm ) < 1/2. Eidiktera, gia kje n n0

Gia

= 1/2 > 0,

d(xn , xn0 ) <


'Omwc, h

Dhlad, h

15.

enai h diakrit metrik, dhlad

(xn )

brskoume

d(y, xn0 ) = 1

m < n.

fn , f m

Oi

d(fn , fm )

an

y 6= xn0 .

1/n

xn = xn0

gia kje

n n0 .

n0 N

ttoioc ste

1
n0

'Estw ti uprqei

1/n20 < .

1/n2

< .

An

d(fn , fm ) =
enai akolouja

1/m

1/ t).

'Ara,

mdt
t

1
m
2
2
1
m
2 +

+ 2
n
n
m
n
m
n
1
1
1
< .
m
n
m

ste

tte

1/m
` 1
1
nm

+
2
t
2 m m2 n2
n2
1/n

Uprqei

(sec me

|n m|dt +

=
=

(fn )

Aut shmanei ti

[ m12 , 1]

'Ara, h

n, m n0

1
.
2

sumpptoun sto

> 0.

ttoio ste, an

enai telik stajer, opte sugklnei (giat?).

Knte na sqma. 'Estw

'Estw

n0 N

qoume

n > m n0 ,

tte

1
1
1

< .
m
n
n0

Cauchy.

f : [0, 1] R suneqc, ttoia ste d(fn , f ) 0. Gia kje > 0


n n0 qoume
Z 1
Z 1
1

1
f (t)dt
f (t)dt
0
t
t

1/n2
Z 1
Z 1
=
|fn (t) f (t)|dt
|fn (t) f (t)|dt

brskoume

n0 N

ttoio

Tte, gia kje

1/n2

d(fn , f ) 0.

'Ara,

(0, 1)
f C[0, 1].
To

16.

An

tan tuqn, ra

n > m,

1
f (t)dt = 0 = f (t) = 1 ,
t
t

f (t) =

sto
t

'Omwc tte,

k=1

k=m+1

k=n+1

1
k=1 k2 sugklnei, ra an mc dsoun

>0

X
k=m+1

n > m n0 ,

Ac upojsoume ti
tte,

x
/ c00 ).

n > k0

to opoo enai topo afo

m
n

X
X
X
X
X
1
1

1
1
1

0
|0

0|
=

.
k2
k2
k2
k2
k2

'Epetai ti: an

limt0+ f (t) = +,

tte

d(xn , xm ) =
'Omwc h seir

(0, 1].

t [, 1].

tte

d(xn , xm ) < .

xn x = (k )k
k0 N

'Estw ti uprqei

uprqei

k=m+1

n0 () N

k=m+1

ttoioc ste, gia kje

m n0

1
< .
k2

Dhlad, h

(xn )

enai akolouja

Cauchy

ston

c00 .

c00 . Ja dexoume ti k = k12 gia kje


, to opoo enai topo (giat
kN

2
1
ttoioc ste k0 6= 1/k0 . Dhlad, k0 2 = > 0. Tte, gia kje
k
0

isqei

d(xn , x) =

X
X
1

k +
|k | 2 k0 = ,
2
k
k0

k=1
to opoo enai topo afo

k=n+1

d(xn , x) 0.

'Alloc trpoc: dexte ti o

c00

me aut th metrik den enai kleist uposnolo tou

`1

(giat aut enai arket?).

44

17.

'Eqoume

n=1

An Am

gia kje

m N,
f

ra

!
f (Am ) gia

An

kje

m N.

n=1
'Epetai ti

f
Gia ton antstrofo egkleism: stw

!
An

n=1
T
n=1

f (Am ) =

m=1

f (An ).

Gia kje

f (An ).

n=1

n N,

uprqei

xn An

ttoio ste

f (xn ) = y .

Afo diam(An ) 0, h (xn ) enai akolouja Cauchy (jumhjete thn apdeixh tou jewrmatoc tou Cantor). O
T
X
enai plrhc, ra uprqei x X gia to opoo xn x. Aut to shmeo x ankei sto
n=1 An (gia thn akrbeia,
T
n=1 An = {x} - jumhjete pli thn apdeixh tou jewrmatoc tou Cantor). Tloc, afo h f enai suneqc, qoume

f (x) = lim f (xn ) = lim y = y.


n

Dhlad,

y = f (x) f

` T

n=1

An

Keflaio 3

Qroi me nrma
3.1

Grammiko qroi

3.1.1 X ( ) R

+ : X X X ( )

: R X X ( )
:
() : x, y, z X,
1. x + y = y + x.
2. x + (y + z) = (x + y) + z.
3. ~0 X , x X, ~0 + x = x.
4. x X () x X x + (x) = ~0.
, X .
() : x, y X , R,
1. (x) = ()x.
2. 1x = x.
3. (x + y) = x + y.
4. ( + )x = x + x.
, ,
0x = ~0,

~0 = ~0, x = (1)x.

( ,
, ). X ( ).
3.1.2. () Rm
(1 , . . . , m ) + (1 , . . . , m ) = (1 + 1 , . . . , m + m ),
45

46

(1 , . . . , m ) = (1 , . . . , m ).
~0 = (0, . . . , 0) (1 , . . . , m ) = (1 , . . . , m ).
() s
: x = (k ), y = (k ), R,
x + y = (k + k )

x = (k ).

() A 6= F (A) f : A R, F (A)
: f, g F (A) R, f + g, f
F (A)
(f + g)(t) = f (t) + g(t) , (f )(t) = f (t) , t A.
3.1.3 X Y X, Y ()
X x, y Y , R x + y Y .
Y X Y
+, Y Y R Y . Y X
X Y 6= {0}, X.

s F (A):
(1) ` : , R x = (k ), y = (k ) ,
x + y = (k + yk ) .
(2) c : x = (k ), y = (k ) c, a, b R k a, k b.
, , R k + k a + b. , x + y c.
(3) c0 : x = (k ), y = (k ) c0 , R,
k 0, k 0 = k + k 0 = x + y c0 .
(4) `p , 1 p < + :

|k |p < + ,

k=1

|k |p < +,

k=1

, , R, Minkowski,

!1/p
|k + k |

k=1

||

X
k=1

!1/p
p

|k |

+ ||

!1/p
|k |

< +,

k=1

(k + k ) `p .
(5) B(A) : f, g : A R , R,
f + g .
(6) C[a, b] : f, g : [a, b] R , f + g , R. , C 1 [a, b],
D[a, b], Riemann I[a, b] F [a, b].
3.1.4 x1 , . . . , xm X, xi

1 x1 + + m xm , i R.

47

M X, M 6= , M ( span(M ) hM i)
M :
span(M ) = {1 x1 + + m xm : i R, xi M, m N}.
span(M ) X.
3.1.5 x1 , . . . , xm X, xi
1 x1 + + m xm = ~0 = 1 = . . . = m = 0.
, xi xj , j 6= i.
{x1 , . . . , xm } x1 , . . . , xm . ,
M X .
x1 , . . . , xm i R , 1 x1 + +m xm = ~0.
M 6= ,
x1 , . . . , x m M .
. () C[a, b], M = {1, t, . . . , tN , . . .} : 0 + 1 t + + N tN = ~0 N N, N 6= 0.
P (t) = 0 + 1 t + + N tN [a, b]. N -
0 [a, b]. ,
P (N ) (t) N !N 6= 0,
. , M (;).
() nk = 0 n 6= k nk = 1 n = k. M = {en : n N} ( en = (nk )kN )
s (), `p , 1 p , c, c0 .
3.1.6 X n N
1. X n x1 , . . . , xn .
2. k n + 1, k X .
x1 , . . . , xn : X = span{x1 , . . . , xn } ().
X X 6= {0} X . ,
.
: C[a, b] `p , 1 p .
3.1.7 M X (Hamel ) X
X. :
X . X
.
X X.

3.2 Qroi me nrma - Qroi Banach


. X . k k : X R
: x, y X R,
(1) kxk 0.

48

(2) kxk = 0 x = 0.
(3) kxk = || kxk.
(4) kx + yk kxk + kyk.
( x x 0,
.)
X: x, y X,
d(x, y) = kx yk.
3.2.1. d .
: (1) d(x, y) = kx yk 0, (1).
(2) d(x, y) = 0 kx yk = 0 x y = 0 x = y, (2).
(3) d(y, x) = ky xk = k(1)(x y)k = | 1| kx yk = kx yk = d(x, y), (3).
(4) d(x, y) = kx yk = k(x z) + (z y)k kx zk + kz yk = d(x, z) + d(z, y), (4).

. Banach (,
d .)
p
2 , x = ( , . . . , ).
12 + + m
. () Rm kxk =
1
m
k k ( Minkowski p = 2.)
pPm
2
2.2 Rm d(x, y) =
k=1 |k k | . ,
m
(R , k k) Banach.
() `p = {x = (k ) :

|k |p < }, 1 p < ,

kxk =

!1/p
p

|k |

k=1


kxk

!1/p
|k |

||

k=1

= ||

!1/p
p

|k |

k=1

!1/p
|k |

= || kxk.

k=1

Minkowski. , `p .
2.2 `p
d(x, y) =

!1/p
|k k |

k=1

, `p , 1 p < , Banach.
() kxk = sup{|k | : k N} ` . `
d(x, y) = sup{|k k | : k N}.
, ` Banach. c, c0 ` , Banach.
() C[a, b] Banach kf k = maxt[a,b] |f (t)|. .

49

() kf k0 =
d(f, g) =

Rb
R ab
a

|f (t)|dt C[a, b]. C[a, b]


|f (t) g(t)|dt. , (C[a, b], k k0 ) , Banach.

:
3.2.2. , k k +, .
: : -, xn , x X, xn x X d(xn , x)
0, kxn xk 0. , f ,
xn x = f (xn ) f (x).
() k k : , xn x = kxn k kxk.


kxk kxn k kx xn k,
kx xn k 0.
() + : xn x yn y, xn + yn x + y.

k(xn + yn ) (x + y)k = k(xn x) + (yn y)k kxn xk + kyn yk 0.
() : n xn x, n xn x.
()

kx n xn k = kn (x xn ) + ( n )xk |n | kx xn k + kxk | n |.

, n , M > 0 |n | M , n N. , ()
kx n xn k M kx xn k + kxk | n | 0. 2
: (
3.2.1 ):
3.2.3. X , d . , x, y, z X
R,
1. d(x + z, y + z) = d(x, y),
2. d(x, y) = ||d(x, y).
: () d(x + z, y + z) = k(x + z) (y + z)k = kx yk = d(x, y).
() d(x, y) = kx yk = k(x y)k = || kx yk = ||d(x, y).
: s,
d(x, y) =

X
1 |k k |
2k 1 + |k k |

k=1

. s , d k k s:

d(2x, 0) = k2xk = 2kxk = 2d(x, 0),
x = (k ) s

X
X
1 2|k |
1 |k |
=
2
.
2k 1 + 2|k |
2k 1 + |k |

k=1

k=1

(, , x = (1, 0, . . .).)
X . BX X 0
1. ,
BX = {x X : kxk 1}.

50

3.2.4. X, BX , ,
0, .
: () BX : BX D(0, 2).
() kxn k 1 xn x, kxk = limn kxn k 1. , BX .
() BX : x, y BX (0, 1),
kx + (1 )yk kxk + k(1 )yk + (1 ) = 1,
, x + (1 )y BX .
() x BX , k xk = kxk 1, x BX . , BX 0.
2

() D(0, 1/2) BX , BX
6= .

3.3 Sgklish seirn


: xn , x X, n N,
xn x kxn xk 0.
, (xn ) X Cauchy > 0
n0 = n0 () N
n, m n0 = kxn xm k < .
X , X.
:
() (xk ) X. (sn ) (xk )

sn = x1 + + xn ,
n = 1, 2, . . .
P
x X sn x, k=1 xk x,
x=

xk .

k=1

()

k=1

xk ,

kxk k < +

k=1

(, kx1 k + kx2 k + R.)


P
3.3.1. X Banach. k=1 xk X,
X.
: (xk ) X,
n0 () N , n > m n0 ,

k=1

kxk k < . > 0,

kxm+1 k + + kxn k < .


, n > m n0 ,
ksn sm k = kxm+1 + + xn k kxm+1 k + + kxn k < .
> 0 , P
(sn ) Cauchy. X , sn x X.

k=1 xk x.
2
3.3.1 :

51

3.3.2. X , , X
( Banach).
: (xn ) Cauchy X. =
n1 < n2 < . . . < nk < . . .
n > m nk ,

1
,
2k

k = 1, 2, . . ., (;)

kxn xm k <

1
.
2k

,
1
,
2
1
x n2 k < 2 ,
2

n2 > n1 n1 = kxn2 xn1 k <


n3 > n2 n2 = kxn3
, ,

nk+1 > nk nk = kxnk+1 xnk k <


k N. ,

1
2k

kxnk+1 xnk k < 1 < +.

k=1

P
k=1 (xnk+1 xnk ) , ( ) : x X

m
X
(xnk+1 xnk ) x,
k=1

, xnm+1 xn1 x. , xnk x + xn1 . (xn ) .


Cauchy, X ( 2.1.3). X .
2
,
Hamel :
(en ) Schauder X, en X, n N, x X

X
an en .
x=
n=1

( an = an (x) R
kx (a1 e1 + . . . + am em )k 0
m .)

n=1

an en x (en ).

1 p < +, (en ) en = (nk ) Schauder `p ().


3.3.3. X . X Schauder (en )nN , X .
Pm
: M = { n=1 qn en : m N, qn Q}. M . x X > 0.
an R, n N

X
x=
an en ,
n=1

m N

m
X


x
an en < .
2
n=1

n = 1, . . . , m, qn Q
|qn an | ken k <

.
2m

52

Pm

n=1 qn en

M ,
m
X


x
qn en

m
m
X

X

x
an en +
(an qn )en

n=1

n=1

<

n=1

m
X
+
|an qn | ken k
2 n=1

+m
= .
2
2m

, M = X.

: 1936, Mazur 3.3.3: , Banach Schauder. : 1973, Per Enflo


.

3.4 Askseic
1. Y Z X, Y Z X, Y Z
X Y Z Z Y .
2. () , 1 p < r , x Rn
1

kxkr kxkp n p r kxkr .


x .
() > 0 N N : N < p < +, x Rn
kxk kxkp (1 + )kxk .
3. X . Y Y X
X.
4. (X, k k), x X r > 0
B(x, r) = D(x, r).
5. X , Y X. Y 6= , Y = X.
6. X , k k, k k0 X. kxk kxk0 x X,
B(X,kk0 ) B(X,kk) .
7. c00 `p , 1 p . `p , 1 p < +, ` .
P
8. S = {x ` : k=1 |k | 1}. S `1 ( ` )
kxk = sup{|k | : k N} .
`1 kxk = sup{|k | : k N} Banach.
9. `1

X



X
1
1+
kxk0 = 2
k +
|k |.
k
k=1
k=2
P
k k0 . kxk = k=1 |k |; (`1 , k k0 ) Banach;

53

10. X n- , x1 , . . . , xm
Pm X.
, x X 1 , . . . , m R ( ), x = i=1 i xi .

X

m
m
X
kxk = inf
|i | : i R, x =
i xi .
i=1

i=1

(X, k k) .
11. C 1 [0, 1] f : [0, 1] R,


0
kf k = max max |f (t)|, max |f (t)| .
0t1

0t1

k k , (C 1 [0, 1], k k) Banach.


12. c0 kxk0 =
Banach.

|k |
k=1 2k .

(c0 , k k0 ) ,


P
13. Pc00 ` . yn = 0, . . . , 0, n12 , 0, . . . , n N. n kyn k
, n yn Y . ;

54

55

-
1.

(a) Gia thn tom: upojtoume ti

X,

parnoume

x + y Y .

(b) Gia thn nwsh: an

Omowc,

Y Z
X.

tte

x, y Y Z kai , R. Afo x, y Y
x + y Z . Dhlad, x + y Y Z .

Y Z = Z,

en an

Z Y

tte

kai o

Y Z = Y.

enai grammikc upqwroc tou

Se kje perptwsh, o

Y Z

enai

grammikc upqwroc tou

Antstrofa, ac upojsoume ti o

z Z\Y ,

kai

Y Z

enai grammikc upqwroc tou

ja katalxoume se topo. Prgmati, afo

An

y+z Y

tte

(y + z) y Y

giat o

An

y+z Z

tte

(y + z) z Z

giat o

Afo den mporon na isqoun tautqrona oi

2.

(a) Dexte thn exc anisthta: an

kai

a1 , . . . , an 0,

r1

kai

y, z Y Z ,

X.

Me thn upjesh ti uprqoun

qoume

enai upqwroc, dhlad

zY

to opoo enai topo.

enai upqwroc, dhlad

yZ

Y \Z 6=

qoume ete

a, b 0,

kai

tte

Z\Y 6= ,

y Y \Z

y + z Y Z.

to opoo enai pli topo.

(a + b)r ar + br .

Y Z

ete

Z Y.

Epagwgik blpoume ti an

r1

tte

(a1 + + an )r ar1 + + arn .


'Estw

p < r.

An

x = (1 , . . . , n ) Rn ,

qoume

kxkrp = (|1 |p + + |n |p )r/p (|1 |p )r/p + + (|n |p )r/p = |1 |r + + |n |r = kxkrr ,


opte

x = ~0

kxkr kxkp (qrhsimopoisame


x = ei , i = 1, . . . , n.

thn prohgomenh anisthta gia ta

Gia thn llh anisthta qrhsimopoiome thn anisthta tou

kxkpp

r/p > 1

kai

ak = |k |p ).

H
older:

|1 |p 1 + + |n |p 1

p
p
r
(1 + + 1)1 r
(|1 |p )r/p + + (|n |p )r/p

kxkpr n1 r ,

Isthta isqei an

ra

11
r . Isthta isqei an

kxkp kxkr n p

x = (1, . . . , 1).

H perptwsh

r=

enai apl.

kxk kxkp n1/p kxk gia kje p 1 kai kje x Rn . 'Estw > 0. Afo n1/p 1
N N ttoioc ste n1/p < 1 + gia kje p > N . Tte, gia kje p > N isqei h

(b) Ap to (a) qoume

p ,

uprqei

x Rn .

kxk kxkp (1 + )kxk ,

3.

'Estw

tou

X,

z, w Y kai , R. Uprqoun zn , wn Y
n N qoume zn + wn Y .

me

zn z

tan

kai

wn w.

Afo o

enai grammikc upqwroc

gia kje

'Omwc oi prxeic tou

enai suneqec wc proc th nrma, ra

zn + wn z + w.
Aut shmanei ti

4.

B(x, r)

z + w Y .

enai kleist snolo kai

D(x, r) B(x, r).

'Ara,

D(x, r) B(x, r).


Antstrofa, stw

y B(x, r), y 6= x. Orzoume yn = x + n (y x),


yn x + (y x) = y kai

pou

(n )

gnhswc axousa akolouja jetikn

arijmn me rio to 1. Tte

kx yn k = kn (y x)k = n ky xk < ky xk r,
dhlad

5.

yn D(x, r) kai yn y .

Afo

Y 6= ,

uprqoun

'Epetai ti

yX

kai

y D(x, r), kai afo to y B(x, r), y 6= x tan tuqn, B(x, r) D(x, r).

r>0

ttoia ste

D(y, r) Y .

Eidiktera,

y Y.

56

'Estw

x X , x 6= y .

Tte,

r xy
2 kxyk

y+

D(y, r)
y+

'Omwc o

X,

enai grammikc upqwroc tou

(giat?), ra

r xy
Y.
2 kx yk

opte qrhsimopointac thn paratrhsh ti

yY

parnoume

r xy
Y = x y Y = x Y.
2 kx yk
To

6.

'Estw ti

tan tuqn, ra

Y = X.

kxk kxk0 gia kje x X . An x B(X,kk0 ) ,


x B(X,kk) . Dhlad, B(X,kk0 ) B(X,kk) .

ti

Antstrofa, upojtoume ti

kxk0 1.

tte

'Ara,

kxk kxk0 1,

B(X,kk0 ) B(X,kk) kai jewrome tuqn x X\{0}.

x 0
x

kxk0 = 1 = kxk0 B(X,kk0 ) B(X,kk) ,

to opoo shmanei

Tte,

dhlad

x
kxk

kxk0 1 = kxk0 1.
H

7.

k0k k0k0

x = (k ) `p , 1 p < +
p
k=N +1 |k | < .

P(a)

kxk kxk0

isqei san isthta, opte dexame ti

'Estw

kai

> 0.

Afo

k=1

Orzoume

w = (1 , . . . , N , 0, . . .) c00 .

x X.

gia kje

|k |p < +,

N N

uprqei

ttoioc ste

Tte,

!1/p

kx wk =

|k |p

< ,

k=N +1
dhlad D(x, ) c00 6= .
1 p < +.

(b) Jewrome to

>0

Afo to

kai to

x = (1, . . . , 1, . . .) ` .

x `p

An

tan tuqnta, sumperanoume ti o

w c00 ,

uprqei

N N

ttoioc ste

c00

wk = 0

enai puknc ston

gia kje

k N.

`p ,

'Ara,

kx wk = sup{|1 wk | : k N} |1 wN | = 1.
Dhlad

8.

d(x, c00 ) 1,

(a) 'Estw

to opoo shmanei ti

xn = (nk ) S ,

dhlad

D(x, 1) c00 = .

|nk | 1

gia kje

'Ara, o

n.

c00

den enai puknc ston

Upojtoume ti

` .

xn x = (k ) ` .

Tte,

sup{|nk k | : k N} 0
kajc

n ,

ra gia kje

kN

qoume

nk k
N
X

kajc

|nk |

k=1

n .

Gia kje

N N

qoume

|nk | 1,

k=1

ra

N
X

|k | = lim

k=1
P
Afo aut isqei gia kje N , petai ti
k=1 |k |

1,

N
X

|nk | 1.

k=1

dhlad

x S.

Aut apodeiknei ti to

enai kleist ston

` .
(b) Ja dexoume ti to

qei ken eswterik ston

(`1 , k k` )

- ra kai ston

` .

'Estw ti uprqoun

xS

kai

>0

me thn idithta

{z `1 : kz xk` < } S.
k1 < k2 < . . . < kN < . . . gia touc opoouc kj 0 (allic
n N tso meglo ste N /2 > 1 kai orzoume k0 1 = k1 + 2 , . . . , k0 N =
0
0
0

llouc k . Tte to x = (k ) `1 , kx x k` =
< , kai
2

Mporome na upojsoume ti uprqoun peiroi dektec


douleoume me ta arnhtik

kN +

, kai
2

k0 = k

k ).

Brskoume

gia louc touc

X
k=1

|k0 | =

X
k=1

|k | +

N
> 1,
2

57

dhlad

x0
/ S.

'Atopo, giat eqame upojsei ti

(g) 'Estw ti o

(`1 , k k` ) enai
n N orzoume

qroc

`1 D(x, ) S .

Banach.

Tte, o

`1

enai kleist uposnolo tou

wc proc thn

k k`

(giat?). Gia kje

Fn = nS = {x `1 :

|k | n}.

k=1

`1 wc proc thn k k` , kai qei ken eswterik ston (`1 , k k` ): an to nS


S ja perieqe mpla aktnac r/n, topo ap to (b).
S
Ta Fn enai kleist uposnola tou `1 me ken eswterik kai `1 =
n=1 Fn (giat?). Aut enai topo ap to
jerhma tou Baire. 'Ara, o (`1 , k k` ) den enai qroc Banach.

Kje

Fn

enai kleist uposnolo tou

perieqe mpla aktnac

9.

k k0

r > 0,

tte to

x `1 qoume
X
X

3X
1
2
|k | 2
k +
|k | +
|k | < +.
1+
k
2

orzetai kal, giat an

k=1

k=1

k=2

kxk = 0 = x = 0. 'Eqoume
X
X

1
0

kxk = 0 = 2
|k | = 0,
k +
1+
k
k=2
k=1
P
kje k 2 kai
k=1 k = 0. Aut ta do mc dnoun kai thn 1 = 0,

H mnh idithta thc nrmac pou qreizetai prosoq, enai h

ap pou parnoume

k = 0

Ja dexoume ti h

gia

k=2

k k kai h sunjhc nrma k k ston `1 enai isodnamec.


`1 enai plrhc wc proc thn k k0 (giat?). 'Eqoume:

Afo o

(`1 , k k)

ra

x = 0.

enai qroc

Banach,

aut deqnei amswc ti o

kxk0 2

|k | +

k=1

X
3X
3X
7
|k | 2
|k | +
|k | = kxk,
2
2
2
k=2

k=1

k=1

kai

kxk

=
=

|k | = |1 | +

k=1

X

k=1

k=2

10.

Ta

xi

pargoun ton

X,

k=2

+2
|k |

=
kxk

X
k +
|k |

7
kxk gia kje
2

X
X

k | +
|k |
k + |

k=2


X
X
1

2 2
k +
1+
|k |
k
k=1
0

k=2

2kxk .

x `1 ,

epomnwc kje

k=2

k=2

k=1

|k |

k=2

k=1

1
Edame ti
kxk
2

ra oi do nrmec enai isodnamec.

xX

grfetai me toulqiston nan trpo sth morf

x=

Pm

i=1

i xi .

'Ara, to

X
m

|i | : x =

i=1

m
X

ff
i xi

i=1

enai mh ken kai ktw fragmno ap to 0, opte h

kxk = inf

X
m
i=1

orzetai kal. Profanc,

kxk 0

gia kje

|i | : x =

m
X

ff
i xi

i=1

x X.
(k)

(N 2): 'Estw ti kxk = 0. Tte, gia kje k N uprqoun i


Pm (k)
(k)
(k)

0 gia kje i m. Prte


i=1 i xi . Afo |i | < 1/k , qoume i
Pm (k)
Pm
x = i=1 i xi k=1 0 xi = ~0 wc proc thn k k0 , ra x = ~0.

Gia to

ttoioi ste

Pm

i=1

opoiadpote nrma

(k)

|i | < k1 kai x =
k k0 ston X . Tte,

58

(N 3): 'Estw x X kai a P


R. Gia tuqn > 0
P
m
|
|
<
kxk
+

. Tte, ax =
kxk m
i
i=1 (ai )xi kai
i=1
Gia to

m
X

i R

uprqoun

ttoioi ste

x =

Pm

i=1

i xi

kai

|ai | < |a| kxk + |a| = kaxk < |a| kxk + |a|.

i=1
Afo to

(N 4):

Gia to

kaxk |a| kxk.

tan tuqn,
'Estw

x, y X

kai

> 0.

Telewc anloga deqnoume thn antstrofh anisthta.


Uprqoun

m
X

i , i R

|i | < kxk + ,

m
X

i=1
Tte,

x+y =

Pm

i=1 (i

+ i )xi

ttoioi ste

Pm

x=

i=1

i xi , y =

Pm

i=1

i xi

kai

|i | < kyk + .

i=1

kai

m
X

|i + i |

i=1

m
X

|i | +

i=1

m
X

|i | < kxk + kyk + 2.

i=1

'Ara,

kx + yk

m
X

|i + i | < kxk + kyk + 2,

i=1
kai afo to

tan tuqn, parnoume thn

kx + yk kxk + kyk.

k k enai nrma ston C 1 [0, 1]. Ac upojsoume ti (fn ) enai mia akolouja Cauchy ston
C [0, 1]. Gia kje > 0 uprqei n0 N ttoioc ste: an n, m n0 , tte kfn fm k < , dhlad kfn fm k < kai
0
kfn0 fm
k < , pou k k h sunjhc nrma ston C[0, 1]. O C[0, 1] enai plrhc, oi (fn ) kai (fn0 ) enai akoloujec
Cauchy, ra uprqoun suneqec f, g : [0, 1] R ttoiec ste fn f kai fn0 g omoimorfa. Ap gnwst jerhma
0
1

(Anlush II), h f enai paragwgsimh kai f = g . Afo h g enai suneqc, qoume f C [0, 1]. Tloc, kfn f k 0
0
0
kai kfn f k 0, ra
kfn f k = max{kfn f k , kfn0 f 0 k } 0.
11.

Ekola elgqoume ti h

Dhlad,

12.

fn f

k k0

ston

C 1 [0, 1].

orzetai kal: an

(fn )

tan tuqosa akolouja

x = (k ) c0 ,

tte

|k | 0,

Cauchy,

ra uprqei

ra o

M >0

(C 1 [0, 1], k k)

ttoioc ste

enai qroc

|k | M

Banach.

gia kje

k N.

Tte,

X
X
|k |
M

= M < +.
2k
2k

k=1

k=1

Ta aximata thc nrmac elgqontai ekola.


Ja orsoume akolouja
qroc

Cauchy

ston

(c0 , k k0 ),

h opoa den sugklnei. Aut ja dexei ti o

xn = (1, . . . , 1, 0, . . .) c0 (n

Orzoume

n > m n0 ,

mondec).

'Estw

n
X
k=m+1

(xn )
k 0,

dhlad h

enai akolouja

Afo

uprqei

k0 N

Cauchy

Aut enai topo, afo upojsame ti

n=1

kyn k =

An uprqe

ttoioc ste

1/2n0 < .

An

1
n=1 n2

1
1
< m < ,
2k
2
ttoio ste

kxn xk0 0.

k=n+1

kxn xk0 0.

< +.

Ta merik ajrosmata thc

yn

enai

1
1
, . . . , 2 , 0, . . .) x = (1/n2 )nN
22
k

y c00 gia to opoo sk y , ap monadikthta tou orou (ston ` ) ja eqame y = x


/ c00 ,
c00 h opoa sugklnei apoltwc all den sugklnei. 'Ara, o (c00 , k k` ) den enai qroc

topo. Brkame seir ston

Banach.

n0 N

n
X
X
|1 k |
|k |
|1 k0 |
1
+

k +1 .
2k
2k
2k0
2 0

sk = y1 + + yk = (1,
` .

Uprqei

k k0 . 'Estw ti uprqei x = (k ) c0
|k0 | < 1/2. An n k0 , tte

k=1

'Eqoume

> 0.

wc proc thn

ttoioc ste

kxn xk0 =

ston

den enai

tte

kxn xm k =

13.

(c0 , k k0 )

Banach.

Keflaio 4

Qroi peperasmnhc distashc


4.1 Basikc idithtec
, ,
. .
,
.
4.1.1. X , x1 , . . . , xm
X. c > 0 ( x1 , . . . , xm ),
a1 , . . . , am R
c (|a1 | + + |am |) ka1 x1 + + am xm k.
(, ai , a1 x1 + + am xm
.)
: c > 0
m
X

()

|i | = 1 = k1 x1 + + m xm k c.

i=1
(k)

(k)

. , k N 1 , . . . , m R
(k)

(k)
k1 x1 + + m
xm k <

, y (k) =

Pm

Pm

i=1

(k)

|i | = 1

1
.
k

(k)

i xi , ky (k) k 0.
Pm
(k)
(k)
: k i=1 |i | = 1, k |1 | 1.
(k )
(k)
, (1 s ) (1 ) 1 R.
(k )

i=1

(kls )

(k )

(2 s ): , |2 s | 1, (2
(k )
(k )
2 R. , 1 ls 1 ( (1 s ).)

(ks )

) (2

m , 1 , . . . , m R k1 < k2 < . . . < kn < . . .


i = 1, . . . , m,

(kn )

i .

y = 1 x1 + + m xm . ,
ky y (kn ) k = k

m
X

(kn )

(i i

)xi k

i=1

m
X
i=1

59

(kn )

|i i

| kxi k 0.

(kls )

) 2

60

, y (kn ) y ky (kn ) k 0,
kyk = lim ky (kn ) k = 0,
n

, y = 1 x1 + + m xm = ~0. x1 , . . . , xm , 1 = 2 =
. . . = m = 0. ,
m
m
X
X
(k )
|i | = lim
|i n | = lim 1 = 1,
n

i=1

i=1

. ().
a1 , . . . , am R. a1 = . . . = am = 0,
0 = ka1 x1 + + am xm k c

m
X

|ai | = 0.

i=1

A =

Pm

i=1

|ai | =
6 0, i = ai /A. ,

Pm

i=1

|i | = 1, ()


1
(a1 x1 + + am xm ) = k1 x1 + + m xm k c,
A
, ,
ka1 x1 + + am xm k cA = c

m
X

|ai |.

i=1

, :
4.1.1. X , Y X .
, Y . , .
: dimY = n, {e1 , . . . , en } Y . (y (m) )
Cauchy Y . y (m) ei :
y (m) =

n
X

(m)

ai

ei .

i=1

> 0. (y (m) ) Cauchy, m0 () N : m, s m0 ,


ky (m) y (s) k < . , m, s m0 ,
n
X

(a(m) a(s) )ei < .
i

i=1

ei , , c > 0 : m, s m0 ,
c

n
X

(m)
|ai

(s)
ai |

n
X

(m)
(s)

(ai ai )ei < .

i=1

i=1

, i = 1, . . . , n m, s m0 ,
(m)

|ai

(s)

ai | <

(m)

(;). , i = 1, . . . , n, (ai ) Cauchy R. , a1 , . . . , an R



(m)
a1 a1 , . . . , a(m)
an .
n
y = a1 e1 + + an en Y . ,
ky y (m) k

n
X
i=1

(m)

|ai ai

| kei k 0,

61

, y (m) y. , Y .

: 2.1.5() (X, d) ,
. 4.1.1 :
4.1.2. X , Y X .
, Y X.
2

: 4.1.1, Y .

: X Banach, Hamel X .
: X Hamel
e1 , e2 , . . . , en , . . .
Yn = he1 , . . . , en i. Yn , X.
, x X en ,
X=

Yn .

n=1

, X . Baire Yn .
n N, x Yn r > 0
{z X : kz xk < r} Yn .
: w X. > 0 kwk < r. , x + w Yn (;).
x Yn , Yn X. ,
w=

1
((x + w) x) Yn .

Yn = X. , X .

: X ,
X Banach. P [a, b]
[a, b] ().
X . k k k k0 X
a, b , x X
akxk kxk0 bkxk.
4.1.1. k k k k0 X. xn , x X,
kx xn k 0 kx xn k0 0.
(, xn x (X, k k) xn x (X, k k0 ):
.)
: kx xn k0 0, kx xn k a1 kx xn k0 0. , kx xn k 0.
, kx xn k 0, kx xn k0 bkx xn k 0, kx xn k0 0.

4.1.2. k k k k0 X. A X, A
(X, k k) A (X, k k0 ).

62

: A (X, k k). xn A xn x k k0 .
4.1.1, xn x k k, A k k,
x A. , A k k0 .
2

.
:
4.1.3. X X.

: A X k k k k0 (;).
2
,
:
4.1.4. X . k k k k0
X, a, b > 0 : x X,
akxk kxk0 bkxk.
: dimX = n, {e1 , . . . , en } X. 4.1.1 (
k k k k0 ), c, c0 , a1 , . . . , an R,
c

n
X

|ai | ka1 e1 + + an en k,

i=1

c0

n
X

|ai | ka1 e1 + + an en k0 .

i=1

x X. a1 , . . . , an R x = a1 e1 + + an en . ,
kxk

= ka1 e1 + + an en k

n
X

|ai | kei k

i=1

X
n
max kei k
|ai |
in

i=1

n
max kei k 0 X
c
|ai |
c0
i=1

max kei k
ka1 e1 + + an en k0
c0
1
kxk0 ,
a

a = c0 / max kei k. ,
kxk0 = ka1 e1 + + an en k0

max kei k0
kxk = bkxk.
c


a=

c0
,
max kei k

b=

max kei k0
.
c

4.1.4 ,
: X
.

63

.
c00 x = (k ) . ,
x c00 nx N : k > nx ,

k = 0.

c00 :
kxk = max{|k | : k N} , kxk1 =

|k |.

k=1

, kxk kxk1 . b > 0


x X,

kxk1 bkxk .

b, xn = (1, . . . , 1, 0, . . .)
n = kxn k1 bkxn k = b,
n N, . X .

4.2 Sumpgeia kai peperasmnh distash


: X
. M X (xm ) M
x M (xkm ) (xm ) kx xkm k 0.
4.2.1. M , .
: () M : x M . (xm ) M xm x. M
, y M xkm y. xm x, xkm x. , x = y M .
, M M .
() A > 0 kxk A x M . xm M ,
m N, kxm k > m. , x M xkm x. , kxkm k kxk. ,
xm , kxkm k . .
2
4.2.1 . , M = {en : n N}
`1 . n 6= m, ken em k1 = 2.
M ( ), . (en ) M
: , ,
2.
4.2.1. X , 6= M X. , M
.
(m)

: () dimX = n, {e1 , . . . , en } X. xm = a1 e1 +
(m)
+ an en , M .
M , A > 0
(m)

ka1 e1 + + a(m)
n en k = kxm k A,

m N.

, c > 0
c

n
X
i=1

(m)

|ai

| kxm k A,

m N,

64

, 4.1.1, k1 < k2 < . . . < km < . . . ai R

(k )
m)
a1 m a1 , . . . , a(k
an .
n
x = a1 e1 + + an en . ,
n
n
X
X
(k )
(k )
kx xkm k = (ai ai m )ei
|ai ai m | kei k 0,
i=1

i=1

xkm x. , x M xkm M M . M
( M ) , M .
2
, .
. , BX
X . :
F. Riesz (1918) X , Y, Z X. Y
, Z. , (0, 1) z Z kzk = 1
d(z, Y ) = inf{kz yk : y Y } .
: Y Z, v Z\Y . Y v
/ Y,
r > 0 D(v, r) Y = . , kv yk r y Y .
d(v, Y ) = inf{kv yk : y Y } = a > 0.
(0, 1), a/ > a. , y0 Y
kv y0 k <

a
.

vy0
z = kvy
( y0 6= v, kv y0 k =
6 0.) , kzk = 1, z Z v, y0 Z Z
0k
X.

kz yk y Y . , y Y :



v y0
v (y0 + kv y0 ky)




kz yk =
y =

kv y0 k
kv y0 k
kv (y0 + kv y0 ky)k
kv (y0 + kv y0 ky)k
=

kv y0 k
a/
a
= ,

a/
2

y0 + kv y0 ky Y ( Y ).

4.2.2. X . X BX
.
: X , BX : BX
, 4.2.1.
X , BX .
(xn ) X kxn k = 1, n N,
n 6= m = kxn xm k

1
.
2

(, (xn ) BX .)
1. x1 X kx1 k = 1.

65

2. x2 : Y1 = hx1 i , X.
X , Y1 X. Riesz Y = Y1 ,
Z = X = 21 : x2 X kx2 k = 1 d(x2 , Y1 ) 1/2. , x1 Y1 ,
kx2 x1 k 21 .
3. : x1 , . . . , xk kxn xm k 1/2 n 6= m,
n, m {1, . . . k}. Yk = hx1 , . . . , xk i. , Yk ,
X. Riesz Y = Yk , Z = X = 21 , xk+1 X
kxk+1 k = 1 d(xk+1 , Yk ) 1/2. x1 , . . . , xk Yk ,
kxk+1 xj k

1
,
2

j = 1, . . . , k.

,
kx1 k = kx2 k = . . . = kxk+1 k = 1,
, n 6= m {1, . . . , k + 1},
1
.
2
, (xn ) .
kxn xm k

:
() T : (X, d) (Y, ) , M X , T (M ) .
: (yk ) T (M ). k xk M T (xk ) = yk . M
, (xkn ) x M xkn x. T , T (xkn ) T (x). ,
T (xkn ) = ykn . ,
ykn T (x) T (M ). 2
() T : (X, d) (R, | |) M X , T
M.
: T (M ) R, .
sup inf, , sup max inf min. , a, b R
a T (x) b x M , a, b T M : x1 , x2 M
T (x1 ) = a T (x) b = T (x2 )
x M .

4.2.2,
: ,
() ().

4.3 Askseic
1. k k k k0 X.
f : B(X,kk) B(X,kk0 ) . , f , , f 1 .
2. () 1 p < q < +, `p `q , `q
c0 .
() k kp k kq `p (p < q).
S
() c0 = 1p<+ `p .

66

3. Riesz: Y X
, x X kxk = 1 d(x, Y ) = 1.
: v X\Y . Y , d(v, Y ) = a > 0. yn Y
a kv yn k < a + n1 . (yn ) Y , .
4. (X, d) ,
.
5. X M X, M .
6. .
: .
7. X, Y , X , T : X Y , .
T 1 : Y X .
8. C[0, 1] kf k = maxt[0,1] |f (t)|.
,
{g K : kf gk = d(f, K)}.
() K , f C[0, 1].
() K = {ax : a R}, f .
R1
() K = {g C[0, 1] : g 0, 0 g(t)dt g(0) + 1}, f 0.

67

-
1.

Oi

kk

kai

k k0

enai isodnamec, ra uprqoun

f : B(X,kk) B(X,kk0 )

Orzoume

me

f (~0) = ~0

a, b > 0

enai kal orismnh: an

x B(X,kk) , x 6= ~0,

f (x) B(X,kk0 ) .

An

x = ~0,

tte

kxk
x,
kxk0

f : an xn x0 wc
kxn k kx0 k, xn x0 wc proc thn k k0
0
pollaplasiasmo wc proc thn k k sumperanoume ti
f (xn ) =

k k kai x0 6= ~0, tte ap thn isodunama twn


kxn k0 kx0 k0 > 0, opte ap th sunqeia

kx0 k
kxn k
xn
x0 = f (x0 )
kxn k0
kx0 k0

kxn k 0

tte

kxn k0 0

ap thn isodunama twn normn, kai

kxn k/kxn k0 1/a

an

xn 6= ~0

f (xn ) = ~0

an

Se kje perptwsh,

1
b
kxn k0 kxn k 0,
a
a

kf (xn )k0
dhlad

proc thn

(giat?) kai

k k0 .

wc proc thn
An

ra

f (x) = ~0 B(X,kk0 ) .

(b) Deqnoume prta th sunqeia thc

xn = ~0.

x X.

kxk
kxk0 = kxk 1,
kxk0

normn parnoume
tou

gia kje

x 6= ~0.

kxk 1

tte

kf (x)k0 =
dhlad

akxk kxk0 bkxk

kai

f (x) =
(a) H

ttoioi ste

f (xn ) ~0 = f (~0).

(g) H

enai ep: an

'Epetai ti h

y 6= ~0

kai

enai suneqc.

kyk0 1,

tte to

x = (kyk0 /kyk)y

f (x) =

(d) H

enai na proc na: an

f (x) = f (x1 )

kai

kxk = kyk0 1

qei nrma

kai (elgxte to)

kxk
x = y.
kxk0

x 6= ~0,

tte

x1 6= ~0

(giat?) kai

kxk
kx1 k
x=
x1 .
kxk0
kx1 k0

()
Aut shmanei ti ta

x, x1

enai suggrammik kai mlista

x = tx1 , t > 0.

'Ara, h

()

parnei th morf

kxk
tkxk
x=
tx = x = tx = t = 1,
kxk0
tkxk0
opte

x1 = x.

(e) H

An pli

x = ~0

kai

f (x1 ) = f (~0) = ~0,

f 1 : B(X,kk0 ) B(X,kk)

enai faner ti

orzetai ap thn

f 1 (y) =
'Opwc sto (b) deqnoume ti h

2.

(a) 'Estw

blpoume ti

f 1

x1 = ~0 = x.

enai suneqc. 'Ara, h

kyk0
y.
kyk
enai omoiomorfismc.

P
p
x = (k ) `p . Tte
k=1 |k | < +, ra
P|k | 0q. Gia megla k qoume 0 |k | < 1 kai
q
p
0 |k | |k | . Ap kritrio sgkrishc
k=1 |k | < +, dhlad x `q . 'Ara, `p `q .

O egkleismc enai gnsioc. To

(b) Gia kje

nN

orzoume

x = (1/k1/p ) `q \`p

xn = (1, . . . , 1, 0, . . .) (n

afo

p<q

(giat?).

mondec kai met mhdenik). Tte,

11
kxn kp
n1/p
= 1/q = n p q +
kxn kq
n

tan

n .

isodnamec.

Dhlad, den uprqei

b>0

ttoio ste

kxkp bkxkq

gia kje

x `p .

'Ara, oi do nrmec den enai

68

(g) Parnoume

k =

1
,
ln(k+1)

k = 1, 2, . . ..

Tte,

X
k=1
gia kje

p 1.

'Ara

3.

'Estw v X\Y .
d(v, Y ) = a > 0. Gia

x=

1
)kN
( ln(k+1)

k 0

tan

k ,

mwc to kritrio sumpknwshc deqnei ti

1
= +
[ln(k + 1)]p

c0 \ p1 `p .

Y qei peperasmnh distash, enai kleistc upqwroc


n N mporome na brome yn Y me thn idithta

Afo o
kje

a kv yn k < a +
(jumhjete ton orism thc

d(v, Y )).

Gia kje

nN

(yn )

periqetai sthn

distash. 'Ara, uprqei upakolouja

(ykn )

X,

v
/Y

qoume

qoume

B(y1 , 2a + 2) pou enai


(yn ) me ykn y Y .

1
2a + 2.
n

sumpagc snolo giat o

qei peperasmnh

thc

kv yk = lim kv yn k = a. Dhlad, uprqei plhsistero proc to v shmeo tou Y .


Riesz. Orzoume x = a1 (v y). Tte kxk = 1 kai gia kje z Y

Tte,

kai afo

1
n

kyn y1 k kyn vk + kv yk < 2a + 1 +


Dhlad, h akolouja

tou

Suneqzoume pwc sthn

apdeixh tou Lmmatoc tou

kx zk = k
giat

y+az Y (o Y
d(x, Y ) = 1.

v (y + az)
kv (y + az)k
d(v, Y )
vy
zk = k
k=

= 1,
a
a
a
a

enai grammikc upqwroc tou

X ).

Dexame ti

d(x, Y ) 1 kai afo d(x, Y ) kx~0k = kxk = 1,

qoume

4.

xi 6= xj an i 6= j (o metrikc mac qroc qei peira shmea). H (xn ) den mpore


(xkn ) enai opoiadpote upakolouja thc (xn ), tte gia kje n 6= m qoume
d(xkn , xkm ) = 1 (giat?), opte h (xkn ) den enai Cauchy (ra, den sugklnei). Brkame akolouja ston X pou den
qei sugklnousa upakolouja. 'Ara, o X den enai sumpagc.
Uprqei akolouja

(xn )

ston

na qei sugklnousa upakolouja:

5.

(xn )

'Estw

xX

akolouja sto

ttoia ste

xkn x.

M.

me

an

xn X kai o X enai sumpagc, uprqoun upakolouja (xkn ) thc (xn ) kai


xkn M kai to M enai kleist, ra x M . Aut apodeiknei ti to M enai

Afo

'Omwc

sumpagc (giat?).

6.

Gia kje

nN

mporome na gryoume

X=

D(x, 1/n).

xX
Afo o

enai sumpagc, uprqoun

xn1 , . . . , xnk(n) X

ttoia ste

X = D(xn1 , 1/n) . . . D(xnk(n) , 1/n).


Orzoume

M = {xnj : n N, j = 1, . . . , k(n)}.
X.

To

enai arijmsimo wc arijmsimh nwsh peperasmnwn sunlwn.

Ja dexoume ti enai pukn ston

x X kai > 0. Uprqei n N ttoio ste 1/n < kai uprqei j k(n) ttoio ste x D(xnj , 1/n).
xnj M kai d(x, xnj ) < 1/n < , dhlad D(x, ) M 6= . 'Ara to M enai pukn kai, afo to M enai
arijmsimo, o X enai diaqwrsimoc.
'Estw

Tte,

7.

T 1 : Y X den enai suneqc se kpoio y0 . Tte uprqoun > 0


y0 ) gia kje n N. Jewrome ta xn = T 1 yn kai x0 = T 1 y0 X .

'Estw ti h

d(T

yn , T

O X enai sumpagc, ra uprqei upakolouja (xkn ) thc (xn ) me xkn w X .


ykn = T xkn T w. Afo yn y0 , qoume ykn y0 , ra y0 = T w. Dhlad,

kai

yn y0

ttoia ste

Ap th sunqeia thc

parnoume

xkn = T 1 ykn w = T 1 y0 .
Aut enai topo, giat

8.

(a) 'Estw

sto

[0, 1].

d(T 1 ykn , T 1 y0 )

f C[0, 1]

kai

gia kje

n.

To topo deqnei ti h

T 1

M = max{f (t) : 0 t 1}, m = min{f (t) : 0 t 1}.

Diakrnoume trec periptseic:

enai suneqc.

An

g K,

tte

g(x) = c R

69

1.

c m = kf gk = M c M m.

2.

c M = kf gk = c m M m.

3.

m c M = kf gk = max{M c, c m}

Ap ta parapnw petai ti

(b) 'Estw

d(f, K) =

f (x) = c, x [0, 1].

M +m
2

M m
.
2

= d(f, g0 )

Tte, gia kje

pou

g(x) = ax

sto

g0 (x) =
K

M +m
sto
2

qoume

[0, 1].

kf gk = max0x1 |c ax|.

1. An

c 0,

tte lec oi

g(x) = ax

me

0 a 2c

ikanopoion thn

kf gk = c = d(f, K).

2. An

c < 0,

tte lec oi

g(x) = ax

me

2c a 0

ikanopoion thn

kf gk = |c| = d(f, K).

(g) An

g K,

tte

()

kg f k = max0x1 |g(x)| = max0x1 g(x). 'Omwc,


Z 1
1 g(0) + 1
g(t)dt max g(x).
0x1

0
'Ara

kg f k 1,

g K tan tuqosa, d(f,


R 1 K) 1. 'Estw ti uprqei g K gia
(), ra 0 g 1 kai 0 g(t)dt = g(0) + 1 = 1, opte h g enai
R1
g(t)dt = 1, to opoo enai topo (giat?).
0

kai afo h

Tte qoume isthta sthn

g(0) = 0, 0 g 1

kai

Ap thn llh pleur,


kai

grammik sto

[0, ].

d(f, K) = 1. Prgmati, gia kje mikr > 0 orzoume g


R1
/2
An =
, tte
g (t)dt = 1. 'Ara, g K kai
1(/2)
0
kg f k = 1 + = 1 +

'Epetai ti

d(f, K) lim

0+

'Ara

d(f, K) = 1,

all den uprqei

gK

1+

me thn idithta

/2
.
1 (/2)

/2
1 (/2)

= 1.

kf gk = d(f, K).

me

thn opoa

kg f k = 1.

suneqc sunrthsh me

g (0) = 0, g 1 +

sto

[, 1]

70

Keflaio 5

Telestc kai sunarthsoeid


5.1 Fragmnoi grammiko telestc
X Y . X Y T : X Y

T (x1 + x2 ) = T (x1 ) + T (x2 )
x1 , x2 X , R. T x1 , T x2 , T (x1 ), T (x2 ).
T Ker(T ) = {x X : T x = 0}, T
R(T ) = {y Y |x X : T x = y} = {T x : x X}.
T : X Y X Y .
X Y ,
T : X Y . :
() X Y . T : X Y
c > 0
kT xkY ckxkX

()

x X ( , k k .)
() T , kT k T c ()
x X.
min :
CT = {c 0 : x X, kT xk ckxk}.
T , 0. , inf CT
inf CT CT CT (). ,
kT k = min{c 0 : x X, kT xk ckxk}
,
kT xk kT k kxk,

x X.

, , T :
5.1.1. T : X Y . ,
kT k = sup
x6=0

kT xk
= sup kT xk = sup kT xk.
kxk
xBX
kxk=1
71

72

: x 6= 0, y = x/kxk kyk = 1. ,



x
kT xk
= kT yk sup kT xk.
= T
kxk
kxk
kxk=1
x 6= 0 , {x : kxk = 1} BX ,
(1)

sup
x6=0

kT xk
sup kT xk sup kT xk.
kxk
xBX
kxk=1

, x BX \{0},
kT xk

kT xk
kT xk
sup
,
kxk
x6=0 kxk

sup kT xk sup

(2)

xBX

x6=0

kT xk
.
kxk

(1) (2) sup .


kT xk kT k kxk kT k x BX ,
sup kT xk kT k.

(3)

xBX

, kT k kT xk ckxk x X,
!
kT xk
kwk
kT wk sup
x6=0 kxk
w X,
kT k sup

(4)

x6=0

kT xk
.
kxk
2

(3) (4).
:

5.1.2. B(X, Y ) T : X Y . B(X, Y )


, k k : B(X, Y ) R T kT k .
: T, S : X Y R,
() k(T )xk = kT xk = || kT xk || kT k kxk, T kT k || kT k. ,
kT k = sup kT xk = sup || kT xk = || sup kT xk = || kT k.
kxk=1

kxk=1

kxk=1

, (3).
() k(T + S)xk = kT x + Sxk kT xk + kSxk kT k kxk + kSk kxk= (kT k + kSk) kxk, T + S
,
kT + Sk kT k + kSk.
(4), B(X, Y ) ( ).
kT k 0 (), kT k = 0, 0 kT xk kT k kxk = 0 x X,
kT xk = 0 = T x = 0 x X. , kT k = 0 = T 0.
2

73

() I : X X ,
kIk = sup kIxk = sup kxk = 1.
kxk=1

kxk=1

() P [0, 1] p : [0, 1] R, T : P [0, 1] P [0, 1]


T p = p0 ( , T .)
T :
T (p + q) = (p + q)0 = p0 + q 0 = T p + T q.
T : pn (t) = tn . P [0, 1] kpk = maxt[0,1] |p(t)|,
kpn k = 1, n N. p0n (t) = ntn1 , kp0n k = n.
sup kT pk kT pn k = kp0n k = n

kpk=1

n N, T (;).
() . C[0, 1]
kf k = max |f (t)|,
t[0,1]


K : [0, 1] [0, 1] R.
T : C[0, 1] C[0, 1]
Z

(T f )(t) =

K(t, s)f (s)ds.


0

K T . T , T f :


Z 1


0
0

|(T f )(t) (T f )(t )| = {K(t, s) K(t , s)}f (s)ds
Z

0
1

|K(t, s) K(t0 , s)| |f (s)|ds

kf k

|K(t, s) K(t0 , s)|ds.

, K [0, 1] [0, 1], > 0 > 0


|t t0 | < = s, |K(t, s) K(t0 , s)| < .
,
|t t0 | < = |(T f )(t) (T f )(t0 )| kf k,
T f . T . T
, K M > 0 |K(t, s)| M
(t, s) [0, 1] [0, 1],
Z 1
Z 1



|(T f )(t)| =
K(t, s)f (s)ds
|K(t, s)||f (s)|ds
0

Z
M kf k

ds = M kf k
0

t [0, 1], kT f k M kf k.

:

74

5.1.1. X, Y , dimX = n < , T : X Y . ,


T .
: {e1 , . . . , en } X. 4, x = a1 e1 + +
an en X,
n
X
c
|ai | ka1 e1 + + an en k = kxk,
i=1

c > 0 X.
kT xk

n
n
X
X

= T (
ai ei ) =
ai T ei
i=1

n
X

|ai | kT ei k

i=1

i=1


max kT ei k

X
n

1in

|ai |

i=1

max kT ei k
kxk.
c

T , kT k (maxi kT ei k)/c.

, T : X Y x0 X > 0,
= (, x0 ) > 0
kx x0 k < = kT x T x0 k < .
, : xn x X = T xn T x Y . T : X Y
.
5.1.2. X, Y , T : X Y .
() T .
() T x0 , .
: () T . , 0. = 1 > 0,
> 0
kxk < = kT xk < 1.
, y 6= 0 y/2kyk ( ),



y
T
< 1 = kT yk < 2 kyk.

2kyk

T , kT k 2 .
: T , x0 X. xn x0 ,
kT xn T x0 k = kT (xn x0 )k kT k kxn x0 k 0,
T xn T x0 . , T .
() T x0 . y0 X yn y0 . T yn T y0 .
, yn y0 + x0 x0 (;),
T (yn y0 + x0 ) = T yn T y0 + T x0 T x0 ,
T yn T y0 .
:
1. T : X Y , KerT X.

75

2. T : X Y , X 0 X, T
X 0 .
3. Y Banach, T0 : X0 Y X0
X. , T0 T : X Y kT k = kT0 k.
.

5.2 Grammik sunarthsoeid


X . F : X R. X
, F (X, k k)
(R, | |). , , :
5.2.1. X , F : X R . F
c > 0 , x X,
|F (x)| ckxk.
F ,
kF k = sup |F (x)|.

kxk=1

() X 6= {0}, k k : X R .
, kxk + k xk = kx + (x)k, 2kxk = 0 x X.
() X = Rn , a = (a1 , . . . , an ) X\{0}. F : X R,
F (x) = F (1 , . . . , n ) = a1 1 + + an n .
F ( a). Rn
k k, Cauchy-Schwarz
|F (x)| = |a1 1 + + an n |
!1/2 n
!1/2
n
X
X

|ai |2
|i |2
i=1

i=1

= kak kxk.
, F , kF k kak. ,
|F (a)| = a21 + + a2n = kak2 ,

kF k = sup
x6=0

|F (a)|
|F (x)|

= kak.
kxk
kak

, kF k = kak.
() F : C[a, b] R F (g) =
Z
|F (g)|

Rb
a

g(t)dt. F C[a, b],


|g(t)|dt


max |g(t)| (b a) = (b a)kgk.
t[a,b]

, F kF k b a. g0 g0 (t) = 1, kg0 k = 1

kF k = sup |F (g)| |F (g0 )| = b a.


kgk=1

76

, kF k = b a.
() X = C[a, b] kgk = maxt[a,b] |g(t)|, t0 [a, b],
F : C[a, b] R F (g) = g(t0 ).
F , |F (g)| = |g(t0 )| kgk. , kF k 1. g0 1,
kF k = 1.
X . X X
F : X R. ,
X = B(X, R).
X : F : X R F (x) = 0 x X, .
.. X = Rn C[a, b], X
{0}. , X , X
. ( Hahn-Banach).
X , W X. X/W
: X,
x y x y W.
, X/W [x] = x + W [x] = [x] [x] + [y] =
[x + y]. [x] = 0 x W .
W 1 X X/W dim(X/W ) = 1. W
1 x0 X, x0 + W .
, 1 :
5.2.1. X , W X. W
1 f : X R Kerf = W .
f, g 6= 0 g = f .
: f : X R, f 6= 0 . W = Kerf f
X, f : X/W R f(x + W ) = f (x) (;).
, dim(X/W ) = 1.
, W 1 X, T : X/W R.
f : X R f (x) = T (x + W ). f , f 6= 0, Kerf = W .
, g = f , 6= 0, Kerf = Kerg. , f, g : X R
Kerf = Kerg. f 0, . x0 X
f (x0 ) = 1 (, ;). g(x0 ) 6= 0. , x X
x f (x)x0 Kerf = g(x f (x)x0 ) = 0 = g(x) = g(x0 )f (x).
, g = f , = g(x0 ).

k k X.
5.2.2. X , W X 1. ,
: W X W X.
: W X. W ,
x W \ W , W 1 [z] span([x]) ( z = x + w R
w W ) z X (;), W = X.
2
: 1 : f : X R , f
W = Kerf = f 1 {0} X, 5.2.1 W
1. Hahn-Banach.

77

5.3 Qroi telestn - duko qroi


X, Y . 5.1 B(X, Y )
T : X Y ,
kT k = sup kT xk,

T B(X, Y ).

kxk=1

: B(X, Y ) ;
5.3.1. X Y . Y Banach, B(X, Y )
Banach.
: (Tn ) Cauchy B(X, Y ), > 0. n0 () N ,
n, m n0
kTn Tm k < .

()
x X. n, m n0 ,

kTn x Tm xk = k(Tn Tm )xk kTn Tm k kxk kxk.


(Tn x) Cauchy Y (;), Y , yx Y
Tm x yx m .
T : X Y
T x = yx = lim Tm x.
m

T : x1 , x2 X , R,
T (x1 + x2 )

lim Tm (x1 + x2 )

lim (Tm x1 + Tm x2 )

= lim Tm x1 + lim Tm x2
m

= T x1 + T x2 .
(). x X kxk = 1. n, m n0 ,
kTn x Tm xk kxk = ,
m ,
kTn x T xk , kxk = 1,
,
()

kTn T k = sup kTn x T xk .


kxk=1

: () n n0 , Tn T B(X, Y ), B(X, Y )
Tn B(X, Y ),
T = Tn (Tn T ) B(X, Y ).
() (), n n0 () kTn T k . , Tn T B(X, Y ).

5.3.1. X , X kF k = supkxk=1 |F (x)|


Banach.

78

: X B(X, R). R | |,
5.3.1.
2
() T : X Y , ,
T : X Y , T 1 : Y X .
() T : X Y , , x X
kT xk = kxk.
(i) T KerT = {0}.
(ii) T : X Y , , kT xk = kxk, x X, T
.
X Y T :
X Y . , :
,
.
Banach:
5.3.2. Rn . Rn . (Rn ) ' Rn .
: T : (Rn ) Rn : f : Rn R n- (f (e1 ), . . . , f (en ))
Rn , {e1 , . . . , en } Rn .

f P
T f = (f (ei ))in : x = (i ) Rn ,
Pn
n
x = i=1 i ei = f (x) = i=1 i f (ei ), f (x) x.
T , :
() ,
T (f + g)

((f + g)(e1 ), . . . , (f + g)(en ))

(f (e1 ) + g(e1 ), . . . , f (en ) + g(en ))

= (f (e1 ), . . . , f (en )) + (g(e1 ), . . . , g(en ))


= T f + T g.
() ,
T f = ~0

i = 1, . . . , n,

x Rn ,

f (ei ) = 0
n
X
f (x) =
i f (ei ) = 0
i=1

= f 0.
Pn
() a = (a1 , . . . , an ) Rn , f (x) = i=1 i ai . , f (Rn ) f (ei ) = ai , i = 1, . . . , n. ,
T f = a. T .
T . f (Rn ) . , f (x) =

Pn

i=1 i f (ei ),

kf k = k(f (e1 ), . . . , f (en ))k = kT f k. 2


5.3.3. (`1 ) ` .
: T : `1 ` : ek = (kn ) f : `1 R . :

79

x=

(i)
(ek ) Schauder `1 , , x = (k ) `1 ()
P
k=1 k ek .
P
(ii) f , f (x) = k=1 k f (ek ), x X.

T (f ) = (f (e1 ), . . . , f (ek ), . . .). T .


() T . k N |f (ek )| kf k kek k = kf k ( kek k = 1.) ,
kT f k kf k.

()
, T f ` .
() kxk1 =

k=1

|k | = 1,
|f (x)| =

X
X

f
(e
)
|k | |f (ek )|
k
k


k=1

k=1


X

sup |f (ek )|
|k | = kT f k .
k

k=1

,
kf k = sup |f (x)| kT f k .

()

kxk1 =1

() (), f `1 kT f k = kf k (, T .)
() T .
() T f = 0, k N f (ek ) = 0. , x `1 ,
f (x) =

k f (ek ) = 0 = f 0.

k=1

KerT = {0}, T .
()
a = (a1 , . . . , ak , . . .) ` ( M > 0 |ak | M , k N.)
P
f (x) = k=1 k ak . ,
|f (x)|

|k | |ak | (sup |ak |)

k=1

|k | M kxk1 .

k=1

, f `1 , f (ek ) = ak , T f = a. T .

5.3.4. 1 < p < +, `p `q , q


p.
:

P (ek ) Schauder `p ( ). x = (k ) `p
P
x = k k ek , f : `p R , f (x) = k k f (ek ).
T : `p `q T f = (f (e1 ), . . . , f (ek ), . . .).
() T : , f `p

|f (ek )|q < +.

80

N N. k = |f (ek )|q /f (ek ) f (ek ) 6= 0, k = 0 . ,


N
X

|f (ek )|

N
X

k=1

k f (ek ) = f

k=1

N
X

N
X

kf k

!
k ek

k=1
!1/p

|k |p

k=1
N
X

= kf k

!1/p
|f (ek )|

(q1)p

|f (ek )|

k=1
N
X

= kf k

!1/p
.

k=1


!1 p1

N
X

|f (ek )|

N
X

kf k =

k=1

!1/q
q

kf k,

|f (ek )|

k=1

N ,

()

kT f kq =

!1/q
q

|f (ek )|

kf k,

k=1

T f `q .
() f `p , Holder

X
X
|k | |f (ek )|
k f (ek )
|f (x)| =
k=1

k=1

!1/p

|k |p

k=1

!1/q
|f (ek )|q

k=1

= kxkp kT f kq .
,
kf k = sup |f (x)| kT f kq .

()

kxkp =1

() () T : f `p , kT f k = kf k.
() T .
() a = (a1 , . . . , ak , . . .) `q . ,
|f (x)|

|ak |q < +. f (x) =

k=1 k ak .

|k | |ak |

k=1

!1/q

|ak |

!1/p
|k |

k=1

= kakq kxkp .
, f `p , f (ek ) = ak , T f = a. T .

81

5.4 Askseic
1. T : C[0, 1] C[0, 1], (T f )(t) =

Rt
0

f (s)ds, t [0, 1].

() T , .
() R(T ) T .
() T 1 : R(T ) C[0, 1] ;
() kT k.
2. T : `2 `2 : x = (1 , 2 , . . . , k , . . .), T x = (2 , 3 , . . .).
() T , .
() Tn = T T T (n ). kTn k, n N, limn kTn k.
() x `2 , limn kTn xk.
3. C[0, 1] kf k = max1t1 |f (t)|.
F : C[1, 1] R:
R1
() F (g) = 1 g(s)ds g(0).
() F (g) =

g(1/2)+g(1/2)2g(0)
.
2

4. F : `1 R F (x) =
, ;

k=1 k .

F . ;

5. T, S : C[0, 1] C[0, 1]
Z
(T f )(t) = t

f (s)ds

(Sf )(t) = tf (t).

() T, S .
() T S S T . T S = S T ;
() kT k, kSk, kT Sk kS T k.
6. = {(x, y) R2 : a x b, a y x}, : R.
T : C[a, b] C[a, b]
Z x
(T f )(x) =
(x, y)f (y)dy.
a

T ,
kT k (b a) max{|(x, y)| : (x, y) }.
7. C 1 [0, 1] [0, 1]. C 1 [0, 1]

1/2
Z 1
1/2
Z 1
2
0 2
|f |
+ |f (0)|.
kf k2 =
|f |
, kf k1,2 =
0

0
1

I : (C [0, 1], k k1,2 ) (C [0, 1], k k2 ) .


[: {f C 1 : f (0) = 0}, CauchySchwarz.]

82

8. X f : R R kf k = suptR |f (t)|. T : X X,
(T f )(t) = f (t a), a > 0 . T ; ;
9. X, Y , Tn , T B(X, Y ) xn , x X. , Tn T xn x,
Tn xn T x.
10. F : X R . F
> 0 F (B(0, )) 6= R.
11. X , F X , F 6= 0.
kF k =

1
.
inf{kxk : F (x) = 1}

12. X . F : X R
.
13. T : X Y : xn 0 X, {kT xn k}
. T .
14. X, Y , T : X Y , .
T T (BX ) = BY .
15. X , M X .
N (M ) = {x X : F M , F (x) = 0}.
N (M ) X.

83

84

Upodexeic - apantseic

1.

t [0, 1]

(a) Gia kje

qoume

Z
|(T f )(t)| = |

Z
f (s)ds|

Z
|f (s)|ds kf k

ds = kf k t kf k,

ra

kT f k = max |(T f )(t)| kf k.


0t1

'Epetai ti o

a, b R,

enai fragmnoc kai

kT k 1.
t

f, g C[0, 1]

kai

g(s)ds

f (s)ds + b

(af (s) + bg(s))ds = a

ti

parathrome ti an

tte

[T (af + bg)](t)

ra

Gia thn grammikthta tou

a(T f )(t) + b(T g)(t) = [a(T f ) + b(T g)](t),

T (af + bg) = a(T f ) + b(T g). H T f enai suneqc paragwgsimh


o T enai kal orismnoc, all kai ti enai na proc na:

sunrthsh, afo

(T f )0 = f .

Aut apodeiknei

T f = T g = (T f )0 = (T g)0 = f = g.
(b) 'Opwc parathrsame sto (a) h
pou ankoun sthn eikna

R(T )

T f enai suneqc paragwgsimh kai (T f )(0) = 0. Autc enai akribc oi sunartseic


T . Prgmati, an g C 1 [0, 1] kai g(0) = 0, jewrome thn f = g 0 C[0, 1]. Ap to

tou

jemelidec jerhma tou apeirostiko logismo qoume

(T f )(t) =

f (s)ds =
0

dhlad,

g 0 (s)ds = g(t) g(0) = g(t),

T f = g.

n N, h sunrthsh fn (t) = tn
[T 1 (fn )](t) = fn0 (t) = ntn1 . 'Ara,

(g) Gia kje

(giat?). 'Epetai ti o

(d) An proume

f 1

T 1
sto

enai suneqc paragwgsimh kai

tte

kf k = 1

Ap to (b),

fn R(T )

kai

kT 1 (fn )k
n
= =n
kfn k
1

den enai fragmnoc: an tan, ja eqame

[0, 1],

fn (0) = 0.

kai

(T f )(t) =

Rt
0

kT 1 k n

ds = t.

gia kje

nN

(giat?).

'Ara,

kT k kT f k = max |t| = 1,
0t1

to opoo apodeiknei ti

2.

(a) O

kT k = 1.

orzetai kal, giat

kT xk22 =

|k |2

k=2
dhlad

T x `2 .

H dia anisthta deqnei ti o

|k |2 = kxk22 < +,

k=1

enai fragmnoc kai

kT k 1.

H grammikthta tou

Tn

kTn k kT k . . . kT k = kT kn 1.

elgqetai

ekola.

(b) Epagwgik deqnoume ti

Tn x = (n+1 , n+2 , . . .).

Gia th nrma tou

qoume

Isqei isthta, giat

kTn en+1 k2
1
= = 1.
ken+1 k2
1

kTn k
Eidiktera,

x `2 ,
x `2 .

(g) An
kje

3.

limn kTn k = 1.
tte

(a) Gia kje

kTn xk2 =

qP

k=n+1

|k |2 0

tan

(our sugklnousac seirc). Dhlad,

Tn x ~0

gia

2
g C[0, 1]

qoume

|F (g)| = |

g(s)ds g(0)|
1

|g(s)|ds + |g(0)| 2kgk + kgk = 3kgk.


1

85
'Ara, to F enai fragmno kai kF k 3. Gia kje mikr > 0 orzoume g C[1, 1] jtontac g 1
[, 1], g (0) = 1 kai epektenontac grammik sta [, 0] kai [0, ]. Tte kg k = 1 kai
Z 1
g (s)ds + 1|
kF k |F (g )| = |

1
0

|(1 ) + 0 + 0 + (1 ) + 1| = 3 2.

ds +

g (s)ds +

Afo h anisthta aut isqei gia kje mikr

g (s)ds +

> 0,

sta

[1, ]

kai

ds + 1

blpoume ti

kF k lim (3 2) = 3.
0+

'Ara,

kF k = 3.

(b) Gia kje

g C[0, 1]

qoume

|F (g)|

g(1/2)
g(1/2)
|g(1/2)|
|g(1/2)|

+
g(0)
+
+ |g(0)|
2
2
2
2
kgk
kgk
+
+ kgk = 2kgk.
2
2

'Ara, to

enai fragmno kai

kF k 2. Orzoume g C[1, 1] jtontac g 1


[1/2, 0] kai [0, 1/2]. Tte kgk = 1 kai

sta

[1, 1/2]

kai

[1/2, 1], g(0) = 1

kai epektenontac grammik sta

g(1/2)

g(1/2)
1
1
kF k |F (g)| =
+
g(0) = | + (1)| = 2.
2
2
2
2
'Ara,

4.

kF k = 2.

An

x `1 ,

h seir

k=1

sugklnei apoltwc ra sugklnei.

Aut shmanei ti to

grammikthta elgqetai ekola:

F (ax + by) =

(ak + bk ) = a

k=1

k + b

k=1

k = aF (x) + bF (y).

k=1

'Eqoume

|F (x)| = |

k |

k=1
ra to

enai fragmno kai

kF k 1.

k 0

Isqei isthta, giat an

|F (x)| = F (x) =

k =

k=1

5.

(a) H grammikthta twn

kai

ra

kT f k kf k.

|k | = kxk1 .

k=1

Z
f (s)ds| t

t [0, 1],

tte

elgqetai ekola. Epshc,

|(T f )(t)| = |t
gia kje

|k | = kxk1 ,

k=1

ds = tkf k kf k

Dhlad, o

Z
|f (s)|ds tkf k
0

kT k 1.

enai fragmnoc kai

'Omoia,

|(Sf )(t)| = |tf (t)| = t|f (t)| 1 kf k = kf k


gia kje

t [0, 1],

ra

kSf k kf k.

Dhlad, o

kSk 1.

enai fragmnoc kai

(b) 'Eqoume

Z
[(T S)(f )](t) = t

Z
(Sf )(s)ds = t

sf (s)ds,

kai

[(S T )(f )](t) = t(T f )(t) = t2

f (s)ds.
0

Den isqei ti

T S = S T.

An sque, gia thn

f 1

ja parname

Z
[(T S)(f )](t) = [(S T )(f )](t) = t
0

sds = t2

ds =
0

t
= t2
2

enai kal orismno.

86

gia kje

t [0, 1],

to opoo profanc den isqei.

(g) 'Opwc sto (a), elgqoume ti

kT Sk 1/2

kai

kS T k 1.

kT k = kSk = kS T k = 1,

Parnontac

kT Sk =

f 1,

blpoume ti isqoun isthtec:

1
.
2

Epalhjeste louc autoc touc isqurismoc.

6.

Tf

T orzetai kal: anpmac dsoun > 0, uprqei > 0 (mporome na


(x, y), (x1 , y1 ) kai (x x1 )2 + (y y1 )2 < na qoume |(x, y)

enai suneqc sunrthsh, dhlad o

upojsoume ti

< )

ttoioc ste an

(x1 , y1 )| < .
Eidiktera, an
me

x1 x < .

x < x1

kai

x1 x <

|(T f )(x1 ) (T f )(x)|

<
>0

|(x, y) (x1 , y)| < .

tte

tan tuqn, ra h

H grammikthta tou

Tf

x1

'Estw

x < x1

sto

[a, b]

(x, y)f (y)dy

(x1 , y)f (y)dy


Zax1


(x1 , y)f (y)dy +

x
x1

To

(x, y), (x1 , y) ,

kai

Tte,

[(x1 , y) (x, y)]f (y)dy

a
Z

|(x1 , y)| |f (y)|dy +


|(x1 , y) (x, y)| |f (y)|dy
a
x

max || kf k(x1 x) + kf k(x a)

i
max || + b a kf k.

enai (omoimorfa) suneqc.

x [a, b]
Z x
x

(x, y)f (y)dy


|(x, y)| |f (y)|dy
a
a

max || kf k(x a)

h
i
(b a) max || kf k.

elgqetai ekola. Tloc, gia kje

|(T f )(x)|

'Epetai ti

h
i
kT f k (b a) max || kf k.

'Ara, o

7.

'Estw

enai fragmnoc kai

f C 1 [0, 1]

me

kT k (b a) max ||.

f (0) = 0.

Tte,

kf k22

|f (t)|2 dt

=
0

1 Z t

2
f 0 (s)ds dt
0
0
Z
Z 1 Z t
0
2
|f (s)| ds

0
1 Z

Z
0

1 ds dt
0

1
|f 0 (s)|2 ds tdt

0
1

|f 0 (s)|2 ds

kf k21,2 .

kf k2 kf k1,2 se autn thn perptwsh. 'Estw tra tuqosa f C 1 [0, 1]. Tte, h g(t) = f (t) f (0)
0
0
ikanopoie thn g(0) = 0, ra kgk2 kgk1,2 . 'Omwc, g = f ra
Z 1
1/2
Z 1
1/2
kgk1,2 =
|g 0 |2
+ |g(0)| =
|f 0 |2
+ |f (0)| |f (0)| = kf k1,2 |f (0)|,

Dhlad,

epomnwc

kf k2 = kg + f (0)k2 kgk2 + |f (0)| kgk1,2 + |f (0)| = kf k1,2 .

87

I : (C 1 [0, 1], k k1,2 ) (C 1 [0, 1], k k2 )

Aut apodeiknei ti o tautotikc telestc

8.

'Estw

f, g : R R

fragmnec sunartseic kai

, R.

[T (f + g)](t)

ra

T (f + g) = T f + T g ,

dhlad o

enai fragmnoc kai

kIk 1.

Tte,

(f + g)(t a)

f (t a) + g(t a)

(T f )(t) + (T g)(t)

[T f + T g](t),

enai grammikc. Epshc,

|(T f )(t)| = |f (t a)| sup |f (s)| = kf k,


sR
ra

kT f k = sup |(T f )(t)| kf k.


tR
'Ara, o

9.

(Tn )

Oi

enai fragmnoc.

(xn ) enai fragmnec


M > 0 ttoioc ste

kai

Dhlad, uprqei

B(X, Y )

akoloujec stouc

kTn k M,

kxn k M,

kai

antstoiqa, wc sugklnousec akoloujec.

n N.

Epomnwc,

kTn xn T xk

to opoo shmanei ti

10.

'Estw ti to

kTn xn T xn + T xn T xk

k(Tn T )(xn )k + kT (xn x)k

kTn T k kxn k + kT k kxn xk

M kTn T k + kT k kxn xk 0,

Tn xn T x.

enai fragmno. Tte, gia kje

x B(0, 1)

qoume

|F (x)| kF k kxk kF k,
dhlad,

F (B(0, 1)) [kF k, kF k].

'Ara, gia

Antstrofa, ac upojsoume ti

=1

qoume

F (B(0, )) 6= R

kurt kai summetrik wc proc to 0 uposnolo tou


uposnolo tou

R,

F (B(0, )) 6= R.
> 0.

gia kpoio

Parathrome ti to snolo

(ap th grammikthta tou

- exhgste).

prpei na enai anoikt kleist disthma me kntro to 0. Dhlad, uprqei

F (B(0, ))

enai

Afo enai gnsio

M >0

ttoio ste

kxk = |F (x)| M.
'Epetai ti to

11.

An

enai fragmno: an

F (x) = 1,

tte

x 6= 0, tte

` x
2M

F
2kxk M = |F (x)| kxk.

1 = F (x) kF k kxk,

ra

kxk

1
. Dhlad,
kF k

inf{kxk : F (x) = 1}
Ap thn llh pleur, gia kje
Tte,

F (x /a ) = 1

0 < < kF k

uprqei

x X

me

1
.
kF k

kx k = 1

ttoio ste

kai

x
1
= 1 <
.
a
a
kF k
'Ara,

inf{kxk : F (x) = 1}

1
,
kF k

F (x ) = a > kF k

(giat?).

88

>0

kai afo to

tan tuqn, parnoume

inf{kxk : F (x) = 1}

12.

Jewrome mia bsh

Hamel

X.

tou

1
.
kF k

enai apeirodistatoc, epomnwc mporome na gryoume aut th bsh

sth morf

{xn : n N} {yi : i I}.


X

[Xeqwrzoume dhlad na peiro arijmsimo uposnolo mic bshc tou


grammik anexrthta, kje

xn

enai mh mhdenik. Orzoume

F :XR

F (xn ) = nkxn k,
X

Katpin epektenoume grammik se olklhro to qro


grammikc sunduasmc kpoiwn

xn

yi

kai kpoiwn

kai to arijmome.]

xn , yi enai
X , jtontac

Afo ta

prta sta stoiqea thc bshc tou

F (yi ) = 0.
x X grfetai monosmanta san peperasmnoc
F enai grammik sunarthsoeidc, mwc den enai

(kje

- exhgste). To

fragmno giat tte ja eqame

kF k
gia kje

13.

n N,

|F (xn )|
=n
kxn k

to opoo enai topo.

T den enai fragmnoc. Tte, o T den enai suneqc


n N uprqei zn X me kzn k < 1/n kai kT zn k .

'Estw ti o

ste: gia kje

xn = zn

Orzoume

kzn k

(afo

kT zn k

qoume

T zn 6= 0

ra

sto

zn 6= 0).

0.

Aut shmanei ti uprqei

>0

ttoio

Tte,

p
kzn k
1
kxn k = p
= kzn k < 0,
n
kzn k
ra

xn 0.

dhlad h

(kT xn k)

14. (=)

den enai fragmnh.

Upojtoume ti o

thn idithta
An

'Omwc,

kT xk = kxk

x BX ,

tte

kT zn k
kT xn k = p
n +,
kzn k
Katalxame se topo, ra o T enai fragmnoc.

T : X Y enai
x X.

isometrikc isomorfismc, dhlad grammikc, na proc na kai ep, me

gia kje

kT xk = kxk 1

ra

T x BY .

An y BY , afo o T enai na proc na kai


kyk 1, dhlad x BX . 'Ara, BY T (BX ).
Epomnwc,

'Ara,

T (BX ) BY .

ep, uprqei monadik

xX

gia to opoo

T x = y,

kai

kxk = kT xk =

T (BX ) = BY .

(=) Deqnoume prta


y
ste T x =
. Tte,
kyk

ti o

enai ep: an

y Y , y 6= 0,

y
kyk

tte

BY = T (BX ),

ra uprqei

x BX

ttoio

y = T (kykx) T (X).
Profanc,
O

0 = T (0) T (X).

'Ara,

enai isometra: an eqame

T (X) = Y .

kT xk > kxk

gia kpoio

x X,

tte ja eqame

kT (x/kxk)k > 1 = T (x/kxk)


/ BY ,
en

x/kxk BX .

Aut enai topo, afo qoume upojsei ti

upojsoume ti uprqei
Afo o

15.

'Estw

xX

gia to opoo

T (BX ) = BY .

enai isometra, prpei na enai kai na proc na. 'Ara, enai isometrikc isomorfismc.

x, y N (M )

kai

a, b R.

Gia kje

F M

qoume

F (ax + by) = aF (x) + bF (y) = a 0 + b 0 = 0,


ra

ax + by N (M ).
'Estw tra ti

Dhlad, o

xn N (M )

N (M )

kai

enai grammikc upqwroc tou

xn x X .

Gia kje

F M

X.

qoume

F (x) = lim F (xn ) = lim 0 = 0,


n

ra

'Omoia katalgoume se topo an

kT xk < kxk.

x N (M ).

Epomnwc, o

N (M )

enai kleistc grammikc upqwroc tou

X.

Keflaio 6

Qroi Hilbert
6.1 Qroi Hilbert
X . h, i : X X R
:
() hx, xi 0, x X.
() hx, xi = 0 x = ~0.
() hx, yi = hy, xi, x, y X.
() h1 x1 + 2 x2 , yi = 1 hx1 , yi + 2 hx2 , yi, x1 , x2 , y X 1 , 2 R.
()-() hx, 1 y1 + 2 y2 i = 1 hx, y1 i + 2 hx, y2 i y1 , y2 , x X 1 , 2 R.
, x = ~0 hx, yi = 0 y X.
() RN , x = (k ), y = (k ),
hx, yi =

N
X

k k .

k=1

() `2 , x = (k ), y = (k ),
hx, yi =

k k .

k=1

P
P 2
(
P 2 k k k , Cauchy-Schwarz k k <
+, k k < +.)
() C[a, b], f, g : [a, b] R,
b

Z
hf, gi =

f (t)g(t)dt.
a

()-() .
6.1.1. ( Cauchy-Schwarz) X . x, y X,
p
p
|hx, yi| hx, xi hy, yi.
x y .
89

90

: y = ~0, , ~0, x .
y 6= ~0. P : R R P () = hx y, x yi. , P () 0 R,
hx, xi 2hx, yi + 2 hy, yi 0,

R.

P () 0.
4hx, xihy, yi 0,
p
p
|hx, yi| hx, xi hy, yi.

, 4hx, yi2

P 0, , P 0 .
,
P (0 ) = 0 x = 0 y,
2

, x, y .
k k : X R kxk =
k k :

hx, xi. Cauchy-Schwarz

6.1.2. X . k k : X R, kxk =

p
hx, xi .

p
: () kxk = hx, xi 0, kxk = 0 hx, xi = 0 x = ~0.
p
p
p
() kxk = hx, xi = 2 hx, xi = || hx, xi = || kxk.
() kx+yk2 = kxk2 +2hx, yi+kyk2 kxk2 +2kxk kyk+kyk2 = (kxk+kyk)2 ,
Cauchy-Schwarz.
2
(X, k k) , (x, y) x + y, (, x) x
k k. k k:
6.1.3. X , k k . xn x
yn y k k,
hxn , yn i hx, yi.
:
|hxn , yn i hx, yi| =

|hxn , yn yi + hxn x, yi|

|hxn , yn yi| + |hxn x, yi|

kxn k kyn yk + kxn xk kyk.

(xn ) , kyn yk 0, kxn xk 0. ,


hxn , yn i hx, yi.

k k:
(i) . x, y X,
kx + yk2 + kx yk2 = 2kxk2 + 2kyk2 .
(ii) . x, y X hx, yi = 0,
kx + yk2 = kxk2 + kyk2 .
: k k X,
. (: k k

91

, hx, yi = 41 {kx + yk2 kx yk2 }. ,


k k .)
Hilbert k k
.
: () Rn `2 kxk =
, Hilbert.
() C[a, b], kf k2 =

qR

b
[f (t)]2 dt
a
Rb
kf k1 = a |f (t)|dt.)

pP

2
k k .

, (

() C[a, b] kf k = maxt[a,b] |f (t)| , kk ,


( .. f (t) = 1 t, g(t) = t C[0, 1].)

6.2 Kajetthta
() x, y X ( ),
x y, hx, yi = 0.
() {ei : i I} X ,

hei , ej i =

1 , i = j,

0 , i 6= j.

: () ~0 x X, X
.
() {ei : i I}
X, {ei : i I}
P
n
. , k=1 k eik = ~0, j = 1, . . . , n
0=h

n
X

k=1

k eik , eij i =

n
X

k heik , eij i = j .

k=1

{xn : n N} X, Gram-Schmidt
, {en : n N} X
{xn : n N} :
6.2.1. X , {xn : n N}
X. {en : n N} : k N,
span{e1 , . . . , ek } = span{x1 , . . . , xk }.
: ek : xn 6= 0, n N. k = 1, e1 = x1 /kx1 k.
, ke1 k = 1 span{x1 } = span{e1 }.
e1 , . . . , ek : hei , ej i = ij , i, j k, span{x1 , . . . , xk } =
span{e1 , . . . , ek }.
Pk
yk+1 = xk+1 i=1 hxk+1 , ei iei . yk+1 6= 0, xk+1
span{e1 , . . . , ek } = span{x1 , . . . , xk }, x1 , . . . , xk , xk+1 . ,

92

j = 1, . . . , k,
hyk+1 , ej i =

hxk+1 , ej i

k
X

hxk+1 , ei ihei , ej i

i=1

hxk+1 , ej i hxk+1 , ej i = 0.

, ek+1 = yk+1 /kyk+1 k , e1 , . . . , ek+1 . ,


ek+1 span{xk+1 , e1 , . . . , ek } span{x1 , . . . , xk+1 },

xk+1 span{yk+1 , e1 , . . . , ek } span{e1 , . . . , ek , ek+1 }.


2

, span{e1 , . . . , ek+1 } = span{x1 , . . . , xk+1 }.

: X , F (dimF =
n < ), F {x1 , . . . , xn },
Pn Gram-Schmidt
{e1 , . . . , en } F . x F x = i=1 i ei ,
hx, ej i =

n
X

i hei , ej i = j ,

j = 1, . . . , n.

i=1

,
x=

n
X

hx, ei iei ,

x F.

i=1

,
kxk2 =

n
X

khx, ei iei k2 =

i=1

n
X
hx, ei i2 ,

x F.

i=1

, : X , F X
, x X
d(x, F ) = inf{kx yk : y F },
x F . y0 F : kx y0 k =
d(x, F ).
, d(x, F ), yn F
d(x, F ) kx yn k < d(x, F ) +

1
.
n

, yn B(y1 , 2(d + 1)) F , F ,


ykn y0 F .
kx y0 k = lim kx ykn k = d(x, F ).
n

y0 : R2
k(1 , 2 )k = max{|1 |, |2 |},
x = (1, 1) F = {(1 , 0), 1 R}, d(x, F ) = 1, kx yk = 1 y = (1 , 0) 0 1 2.
k k , x F
:
6.2.2. X , F X P
n, n
{e
,
.
.
.
,
e
}.

X,

n
i=1 hx, ei iei .
P1n
, x i=1 hx, ei iei F .

93

: x
ej , j = 1, . . . , n. ,
hx

n
X

Pn

i=1 hx, ei iei

F .

hx, ei iei , ej i = hx, ej i

i=1

n
X

hx, ei ihei , ej i

i=1

= hx, ej i hx, ej i = 0.
Pn
y F . 1 , . . . , n R y = i=1 i ei . ,
n
n
n
X
X
X

2
2
x


i ei = (x
hx, ei iei ) +
(hx, ei i i )ei ,
i=1

i=1

i=1

,
kx

n
X

i ei k2

n
n
X

2 X
x
hx, ei iei +
(hx, ei i i )2

n
X
kx
hx, ei iei k2 .

i=1

i=1

i=1

i=1

, i = hx, ei i, i = 1, . . . , n, y =

Pn

i=1 hx, ei iei .

6.2.2 Bessel:
6.2.3. {enP: n N} X .

, x X n=1 |hx, en i|2 ,

|hx, en i|2 kxk2 .

n=1

: N N. FN = span{e1 , . . . , eN },
PN
PN
6.2.3. x FN n=1 hx, en ien , x n=1 hx, en ien
FN . ,
kxk2

N
X

= kx

hx, en ien k2 + k

n=1

N
X

hx, en ien k2 =

n=1

N
X

hx, en ien k2

n=1
N
X

|hx, en i|2 .

n=1

N ,

|hx, en i|2 kxk2 .

n=1

6.3 Orjognio sumplrwma - probolc


H Hilbert, M H ( ).
, , :
6.3.1. H Hilbert, M H, x H.
y0 M
kx y0 k = d(x, M ) = inf{kx yk : y M }.
y0 M PM (x), x M .

94

: = d(x, M ). (yn ) M
kx yn k .
,
kyn ym k2

k(yn x) + (x ym )k2

2kyn xk2 + 2kym xk2 k(yn + ym ) 2xk2


2
yn + ym
= 2kyn xk2 + 2kym xk2 4
x .
2

yn +ym
2

m
M , k yn +y
xk . ,
2

kyn ym k2 2kyn xk2 + 2kym xk2 4 2 2 2 + 2 2 4 2 = 0.


, (yn ) Cauchy H. H , y0 H yn y0 .
y0 M ( M ), kx y0 k = limn kx yn k = .
, . kx yk = =
kx y 0 k,
0 ky y 0 k2

2
y + y0
x
2kx y 0 k2 + 2kx yk2 4
2
2 2 + 2 2 4 2 = 0.
2

, y = y 0 .
x PM (x) M :
6.3.2. 6.3.1, x PM (x) M .

: z = x PM (x), hz, yi = 0 y M . y M .
F = {y, PM (x)} M . ,
d(x, F ) kzk = d(x, M ) d(x, F ),
F M , PM (x) F . kx PM (x)k = d(x, F ),
F ,
x PM (x) F.
, x PM (x) y, hz, yi = 0.

6.3.1. H Hilbert M H, z H, z 6= 0,
z M .
: x H\M . z = x PM (x) 6= 0.

6.3.2. F H
H F 0.
: () F H, hz, xi = 0 x F .
y H. F , (yn ) F yn y. , 0 = hz, yn i hz, yi.
, hz, yi = 0. hz, yi = 0 y H, z = 0.
() F H. , F H.
, z 6= 0, z F .
, z F , .

95

X , , 6.3.1
.
,
c00
P
P ,
hx, yi = k=1 k k . f : c00 R f (x) = k kk . f ,

!1/2
!1/2
X k
X 1
X
2
k
|f (x)| = |
|
k
k2
k
k
k
!1/2
X 1
kxk.
=
k2
k

, f , M = {x c00 : k
c00 .

k
k

= 0} c00 . , M

z M , z = (1 , 2 , . . .). yn = e1 nen M ,
hz, yn i = 1 nn = 0,

n N.

1 6= 0, n = 1 /n 6= 0, n N, , z .
, 1 = 0, n = 1 /n = 0, n N, z = 0.
, M , c00 M
0.
H Hilbert, A H, A 6= .
A = {x H : a A, hx, ai = 0}.
A H ().
6.3.1. H Hilbert, M H. , H = M M .
, x H
x = x1 + x2 ,

x1 M, x2 M .

: x H. x = PM (x) + (x PM (x)). ,
PM (x) M x PM (x) M .
x1 + x2 = x01 + x02 x1 , x01 M , x2 , x02 M ,
y = x1 x01 = x2 x02 M M
M, M , y y, y = 0. , x1 = x01 x2 = x02 ,
.
2
6.3.3. M 6= {0} Hilbert H. PM : H
H PM (x) = PM (x1 + x2 ) = x1 , x = x1 + x2 . PM
, kPM k = 1.
: x = x1 + x2 , x0 = x01 + x02 , R,
x + x0 = (x1 + x01 ) + (x2 + x02 ) M + M ,

PM (x + x0 ) = x1 + x01 = PM (x) + PM (x0 ),


PM . ,
kPM (x)k2 = kx1 k2 kx1 k2 + kx2 k2 = kx1 + x2 k2 = kxk2 ,
PM , kPM k 1. x0 M , x0 6= 0, PM (x0 ) = x0 . ,
kPM k

kPM (x0 )k
= 1.
kx0 k

96

6.4 To Jerhma anaparstashc tou Riesz


H 6= {0} Hilbert. H ,
H.
6.4.1. a H, fa : H R fa (x) = hx, ai H , kfa kH = kakH .
:
fa (x + y) = hx + y, ai = hx, ai + hy, ai = fa (x) + fa (y),

|fa (x)| = |hx, ai| kak kxk.


, fa H kfa k kak. , a 6= 0,
kfa k

|ha, ai|
|fa (a)|
=
= kak.
kak
kak
2

a = 0, kfa k = 0 (fa 0).


Riesz f H f = fa a H:

6.4.1. ( Riesz) H Hilbert, f H .


a H f = fa .
: M = Kerf = {x H : f (x) = 0}. M H.
M = H, f 0 f = f0 .
M 6= H, z 6= 0, z H M (;). , y H
f (f (z)y f (y)z) = f (z)f (y) f (y)f (z) = 0.
f (z)y f (y)z M , z M
hf (z)y f (y)z, zi = 0

= f (z)hy, zi = f (y)hz, zi

f (z)z
= f (y) = y,
= fa (y),
kzk2

a = f (z)z/kzk2 . a . f (y) = hy, ai = hy, a0 i y H,


a a0 y y H. , a = a0 .
2
6.4.1. H Hilbert. T : H H T (a) = fa
( ).
: () T ,
fa+a0 (x) = hx, a + a0 i = hx, ai + hx, a0 i = fa (x) + fa0 (x),

T (a + a0 ) = fa+a0 = fa + fa0 = T (a) + T (a0 ).


() , kT (a)k = kfa k = kak. , T .
() f H , a H T (a) = fa = f , Riesz.
, T .
2

97

6.5 Orjokanonikc bseic


X . {en : n N}
X,
X = span{en : n N}.
: {en : n N} Hamel X. ,
(en ) `2 (;), .
6.5.1. X , .
: X , {xn : n N} X.
Y = span{xn : n N}, Y = X.
xn
, {yn : n N} {xn : n N}
Y = span{yn : n N}.
Gram-Schmidt, {en : n N} span{y1 , . . . , yk } =
span{e1 , . . . , ek } k N. , Y = span{en : n N}. ,
X = Y = span{en : n N}. 2
PN
: X {en : n N}, . M = { n=1 an en :
N N, an Q} X.
6.5.2. X , {en : n N} X. ,
x X
P
() x = n=1 hx, en ien ,
P
() kxk2 = n=1 |hx, en i|2 .
: x X, > 0. X = span{en : n N}, N N 1 , . . . , N R

N
X


x
n en < .
n=1

, FN = span{e1 , . . . , eN }
N
N
X
X



x
hx, en ien x
n en < .
n=1

n=1

,
2

kxk

N
X

N
X

2

hx, en i = x
hx, en ien < 2 .
2

n=1

n=1

( .) , M N ,
0

M
M
X
X

2
x
hx, en ien = kxk2
hx, en i2
n=1

kxk2

<

2 .

N
X
n=1

n=1


hx, en i2 = x

N
X

2
hx, en ien

n=1

98

> 0 ,
PM
() n=1 hx, en ien x M ,
x=

hx, en ien .

n=1

() kxk2

PM

2
n=1 hx, en i

0 M ,
kxk2 =

|hx, en i|2 .

n=1

{en } X, x X
P {en },
Fourier hx, en i, x kxk2 = n hx, en i2 .
6.5.1. Hilbert H `2 .
: H {en : n N}. T : H `2
T (x) = (hx, e1 i, . . . , hx, en i, . . .).
() T ,

2
n hx, en i

= kxk2 < +, T (x) `2 .

() T .
P
() kT (x)k2`2 = n hx, en i2 = kxk2 , T ( ).
PN
() (a1 , . . . , an , . . .) `2 . xN = n=1 an en . , N > M
kxN xM k2 =

N
X

a2n 0

n=M +1

N, M , (xN ) Cauchy H. H ,
x H xN x.
hxN , em i hx, em i N , N > m,
hxN , em i = h

N
X

an en , em i = am .

n=1

, hx, em i = am , m N. ,
T (x) = (hx, em i)mN = (am )mN ,
T .

6.6 Askseic
1. X , x, y X.
() x y kx + ayk = kx ayk a R.
() x y kx + ayk kxk a R.
2. H Hilbert, xn , yn H, hxn , yn i 1. kxn yn k 0.

99

3. H Hilbert, xn , x H : kxn k kxk, , y H, hxn , yi hx, yi.


kxn xk 0.
4. X , x1 , . . . , xn X.
X

kxi xj k2 = n

n
X

kxi k2 k

i=1

i6=j

n
X

xi k2 .

i=1

p kxi xj k 2 i 6= j, xi ,
2(n 1)/n.
5. X , x1 , . . . , xn X.
n
n
X X
X
2

i xi = 2n
kxi k2 ,
i =1 i=1

i=1

(1 , . . . , n ) {1, 1}n .
6. X , A, B X, A B.
() A A ,

() B A ,

() A = A .

7. H Hilbert, Y H. Y Y = Y .
8. M, N Hilbert.
(M + N ) = M N

(M N ) = M + N .

9. Hilbert H F H H 6= F + F .
10. H Hilbert, W, Z H : w W z Z,
w z ( W Z ). W + Z H.
11. Hilbert H, M, N ,
PM , PN . PM PN = PN PM .
R1
12. C[1, 1] hf, gi = 1 f (t)g(t)dt.
Gram-Schmidt 1, t, t2 .
a, b, c R
Z 1
(t4 a bt ct2 )2 dt.
1

13. T : H H , .
u, v H
T (x) = hx, uiv, x H.
[: v H T (x) = x v, x H. x 7 x
, Riesz.]
14. W Hilbert H, f W .
f H f|W = f kfkH = kf kW .
[: Riesz W .]
15. X , {ek } X. x, y X,

X
|hx, ek ihy, ek i| kxk kyk.
k=1

100

16. Y Hilbert H, {en : nP


N} Y .

x H, Y x n=1 hx, en ien .


17. `2 :
f `2 ,

f (en ) 0.

18.
H (, n 6= m, xn xm .)
P H Hilbert, (xn )
P
, n xn n kxn k2 .

101

102

Upodexeic - apantseic

1.

(a) Gia kje

aR

qoume

kx + ayk2 = kx ayk2 = kxk2 + 2ahx, yi + kayk2 = kxk2 2ahx, yi + kayk2 ,


dhlad,

ahx, yi = 0.
Parnontac

a = 1,

blpoume ti

x y.

Gia thn antstrofh katejunsh, an

xy

gia kje

aR

qoume

kx + ayk = kxk + kayk2 = kx ayk2 .


(b) Gia kje

aR

qoume

kx + ayk2 kxk2 = kxk2 + 2ahx, yi + a2 kyk2 kxk2 ,


dhlad,

Diairntac me
'Ara,

kai parnontac

a0

2ahx, yi + a2 kxk2 0.
blpoume ti hx, yi 0, en

parnontac

a 0 ,

blpoume ti

hx, yi = 0.

Gia thn antstrofh katejunsh, an

xy

gia kje

aR

qoume

kx + ayk = kxk + kayk2 kxk2 .


2.

Uynoume thn

kxn yn k

sto tetrgwno:

0 kxn yn k2

'Ara,

3.

kxn xk

kxn k2 + kyn k2 2hxn , yn i

2 2hxn , yn i 0.

sto tetrgwno, kai efarmzoume thn upjesh gia

0 kxn xk

4.

kxn yn k 0.

Uynoume thn

'Ara,

y = x:

kxn k + kxk 2hxn , xi

kxk2 + kxk2 2hx, xi

kxk2 + kxk2 2kxk2 = 0.

kxn xk 0.

Me aplc prxeic blpoume ti

kxi xj k2

n
X

xi k2 =

i=1

i6=j

n
n
X
X
(kxi k2 2hxi , xj i + kxj k2 ) + h
xi ,
xj i
i=1

i6=j

(n 1)

n
X
i=1

n
X

i<j

i=1

i<j

kxi k2 .

i=1
An

kxi xj k 2

tan

i 6= j ,

tte gia kje

yX

qoume

i 6= j = k(xi y) (xj y)k 2.


Upojtoume ti uprqoun

yX

kai

r>0

ttoia ste

n(n 1)
4
2

ky xi k r, i = 1, . . . , n.

Tte,

k(xi y) (xj y)k2

i6=j

j=1

n
X
X
X
kxi k2 2
hxi , xj i +
kxi k2 + 2
hxi , xj i

n
X

kxi yk2 k

n
X

i=1
n
X

n2 r2 .

i=1

kxi yk n

xi nyk2

i=1
n
X
i=1

r2

hx, yi 0.

103

'Epetai ti

2(n 1)
= r
n

r2

5.

An

n = 1,

qoume

2(n 1)
.
n

kxk2 + k xk2 = 2kxk2 .

Gia to epagwgik bma, grfoume

X k+1
X
2

i xi

k
k
X
2 X
2

i xi + xk+1 +
i xi xk+1

i =1

i =1 i=1

i=1

i =1

i=1

k
X

2
i xi + kxk+1 k2

i=1

k
X X
2

2
i xi + 2 2k kxk+1 k2

i =1 i=1
k
X

2 2k

kxi k2 + 2 2k kxk+1 k2

i=1
k+1
X

2k+1

kxi k2 .

i=1
Qrhsimopoisame diadoqik: ton kanna tou parallhlogrmmou gia ta

1 , . . . , k ),
6.

thn epagwgik upjesh gia ta

(a) 'Estw

x A.

Ap ton orism tou

x1 , . . . , x k ,

A ,

gia kje

y A

qoume

x (A ) =: A
Afo to

(b) An

xA

x B,

tan tuqn, qoume

tte

xy

AA

y B.

gia kje

(g) Efarmzontac to (a) gia to

i xi kai xk+1
{1, 1}k qei 2k

i=1

kai to gegonc ti to

Pk

hx, yi = 0.

(gia kje epilog twn


stoiqea.

'Omwc aut shmanei ti

Afo

sth jsh tou

A B,
A,

aut shmanei ti

xy

gia kje

y A,

ra

x A .

qoume

A (A ) = A .
Ap thn llh pleur, afo

A A ,

to (b) mc dnei

A = (A ) A .
Epomnwc,

7.

A = A .
enai (pnta) kleistc grammikc upqwroc tou

Gia thn antstrofh katejunsh: xroume ti

Y Y

H,

tte o

, arke loipn na dexoume ti

H enai qroc Hilbert kai o Y kleistc upqwrc tou,


y Y kai z Y . 'Omwc, x Y kai y Y Y , ra

Afo o
pou

Y = Y

ra, an

to

enai kleistc.

Y Y .

x Y .
x = y + z,

'Estw

grfetai monosmanta sth morf

z = x y Y .
z Y Y ,

petai ti Y = Y
.

Afo

8.

Afo

qoume

M, N M + N ,

z z.

qoume

'Ara,

z = 0.

Aut shmanei ti

(M + N ) M , N ,

x = y Y,

kai afo to

x Y

tan tuqn,

ra

(M + N ) M N .
Antstrofa, stw

x M N

kai

w M + N.

Tte,

w = m+n

gia kpoia

parnoume

hx, wi = hx, mi + hx, ni = 0,


dhlad,

x w.

'Epetai ti

x (M + N )

, dhlad

M N (M + N ) .

mM

kai

n N,

kai afo

x m, n

104

Aut apodeiknei thn prth isthta. Gia th deterh, bzoume sthn prth touc

M , N

sth jsh twn

M, N :

qoume

M N = (M + N ) ,
M, N

kai afo oi

enai kleisto, parnoume

M N = (M + N ) .
Parnontac orjognia sumplhrmata, blpoume ti

(M N ) = (M + N ) .

()

F = F (shmeiste ti o M + N mpore

na mhn enai kleistc upqwroc tou H ). Sthn 'Askhsh 7 edame ti F F


kai afo o F
enai kleistc petai ti

F F . An uprqe z F \F , tte to mh mhdenik dinusma z PF (z) ja anke ston F F = {0} (giat?),

to opoo enai topo. 'Ara, qoume isthta, kai jtontac F = M


+ N sthn () qoume to zhtomeno.
Mnei na dexoume ti: an

9.

H = `2 ,
F 6= H , giat

Jewrome ton

Profanc

enai nac grammikc upqwroc tou

kai san

parnoume ton upqwro

Ap thn llh pleur,

en c00

gia kje

c00

y = 0.

10.

c
00 = {0}.

pou apoteletai ap tic telik mhdenikc akoloujec.

n N.

An loipn

y c
00 ,

to

y = (n )

prpei na ikanopoie tic

n N,

Tte,

c00 + c
00 = c00 6= `2 .

xn = wn + zn akolouja ston W + Z , h opoa sugklnei se kpoio x H . Ja dexoume ti uprqoun


z Z ttoia ste x = w + z . Aut apodeiknei ti o W + Z enai kleistc upqwroc tou H (giat?).

'Estw

wW

'Ara,

tte

1
1
1, , . . . , , . . . `2 \c00 .
2
n

n = hy, en i = 0,
dhlad

H,

kai

(xn )

sugklnei, ra enai akolouja

kajetthta twn

kai

Z,

Cauchy:

qoume

kxn xm k 0

kajc

m, n .

'Omwc, ap thn

kai ap to Pujagreio Jerhma, qoume

kwn wm k2 + kzn zm k2 = kxn xm k2 ,


kai aut deqnei ti oi
tou

H,

'Epetai ti

11.

(wn ), (zn )

enai akoloujec

Cauchy

W, Z antstoiqa. Oi W, Z enai kleisto upqwroi


w W kai z Z ttoia ste wn w kai zn z .
orou, x = w + z W + Z .

stouc

ra enai plreic san metriko qroi. Epomnwc, uprqoun

Ston

xn = wn + zn w + z ,

R2

jewrome touc

kai ap monadikthta tou

M = {(x, 0) : x R}

kai

N = {(x, x) : x R}.

Tte,

(PM PN )(1, 1) = PM (1, 1) = (1, 0),


en

(PN PM )(1, 1) = PN (1, 0) =

'Ara,

1
1
,
2
2

PM PN 6= PN PM .

Isqei mwc isthta an

M N:

gia kje

xH

qoume

(PM PN )(x) = (PN PM )(x) = 0,


dhlad

12.

PM PN = PN PM 0.

Oi trec prtec sunartseic pou prokptoun ap thn orjokanonikopohsh enai oi exc:


(a)

f1 (t) =

1
k1k

(b)

f2 (t) =

tht,f1 if1 (t)


ktht,f1 if1 k

(g)

f3 (t) =

t2 ht2 ,f1 if1 (t)ht2 ,f2 if2 (t)


kt2 ht2 ,f1 if1 ht2 ,f2 if2 k

.
2

3
t.
2

45 2
(t
8

31 ).

105

Parathrome ti

|t4 a bt ct2 |2 dt = d2 (t4 , h1, t, t2 i),

min
a,b,c

a, b, c brskontac to plhsistero shmeo


h1, t, t2 i, ra h lsh dnetai ap thn

epomnwc mporome na brome ta bltista


oi

f1 , f 2 , f 3

enai orjokanonik bsh tou

g(t) = ht1 , f1 if1 (t) + ht4 , f2 if2 (t) + ht4 , f3 if3 (t) = . . . =
to opoo dnei

a=

13.

Upojtoume ti

R(T ) = span{v}

gia kpoio

3
,
35

b = 0,

v 6= o.

tou

h1, t, t2 i

proc thn

t4 .

'Omwc,

6 2
3
t
,
7
35

6
.
7

c=

Tte, gia kje

xH

qoume

T (x) = x v,
pou o

x R

exarttai ap to

x.

Mporome na upologsoume to

msw tou

wc exc:

v
hT x, vi = x hv, vi = x = T x,
.
kvk2

Parathrome ti to

f :HR

pou orzetai ap thn

f (x) = T x,

v
,
kvk2

enai fragmno grammik sunarthsoeidc: h grammikthta elgqetai ekola, kai

|f (x)| = | T x,
Riesz,

Ap to jerhma anaparstashc tou

v
v
kT k kxk.
| kT xk
2
kvk
kvk2
kvk

uprqei

uH

ttoio ste

x = f (x) = hx, ui,


'Ara,

14.

T (x) = x v = hx, uiv

enai qroc

x H.

gia kje

Hilbert,

ra to jerhma anaparstashc tou

f (x) = hw, xi,


Afo (profanc)

w H,

mporome na orsoume

f : H R

f enai

fragmno grammik sunarthsoeidc ston

Riesz

mac dnei monadik

wW

ttoio ste

x W.

me

f(x) = hw, xi,


Tte, to

x H.

H,

x H.
epektenei to

f,

kai

kf kW = kwk = kfkH .
Mnei na dexoume th monadikthta: stw ti kpoio
rstashc tou

Riesz

ston

H,

uprqei

uH

g H

ikanopoie ta parapnw. Tte, ap to jerhma anapa-

ttoio ste

g(x) = hu, xi,


'Omwc tte,

hw u, xi = 0

gia kje

x W,

x H.

w u = z W .

opte

Tte,

kuk2 = kwk2 + kzk2


ap to Pujagreio jerhma (exhgste), kai afo
dnei

z = 0 = w = u.

15.

Efarmzoume prta thn anisthta

'Epetai ti

kuk = kgk = kf k = kfk = kwk,

prpei na qoume

g = f.
Cauchy-Schwarz,

|hx, ek ihy, ek i|

k=1

kai katpin thn anisthta tou

!1/2
hx, ek i2

k=1

kxk kyk.

!1/2
hy, ek i2

k=1

Bessel:

kzk = 0,

to opoo

106

16.
to

'Estw

to plhsistero shmeo tou

proc to

x.

Afo

yY

kai h

{en : n N}

enai orjokanonik bsh tou

Y,

grfetai sth morf

y=

hy, en ien .

n=1
'Omwc xroume ti

xy Y

kai

en Y

gia kje

n N.

'Ara,

hx y, en i = 0 = hx, en i = hy, en i
gia kje

n N.

Sunduzontac ta parapnw, parnoume

y=

hx, en ien .

n=1

17.

'Estw

f `2 .

Ap to jerhma anaparstashc tou

Riesz,

f (x) = hy, xi,


Eidiktera,

f (en ) = hy, en i.

'Omwc, ap thn tautthta tou

uprqei

y `2

ttoio ste

x `2 .

Parseval

qoume

hy, en i2 = kyk2 < +,

n=1
2

ra,

hy, en i 0,

18.

enai

dhlad

f (en ) 0.

P
H enai plrhc, ra h n xn sugklnei
Cauchy. 'Omwc, an l > m qoume

an kai mno an h akolouja twn merikn ajroismtwn

ksl sm k2 = kxm+1 + + xl k2 =

l
X

kxn k2 ,

n=m+1
ap to Pujagreio jerhma. 'Ara, h

(sm )

enai

Cauchy
tm =

an kai mno an h

m
X

kxn k2

n=1
enai akolouja

Cauchy

sto

R,

dhlad an kai mno an h seir

n=1

kxn k2

sugklnei.

sm =

Pm

n=1

xn

Keflaio 7

To Jerhma Hahn - Banach


7.1 To Lmma tou Zorn
M . M :
(1) a M , a a ( ).
(2) a b b a, a = b ( ).
(3) a b b c, a c ( ).
M ( ). M
a b a b b a (, a b
.) a b a b b a.
() A M ( )
.
() W 6= , W M u M , u W : x W
x u. W M .
() r M x M x r. M ,
().
() m M M : x M m x m = x. ,
M m. M
. M ,
M (;).
() R
.
() X 6= M = P(X) X ( X).
M :
A B A B.
M ( X , A, B M
: .. A , X, B = X\A.) M ()
, X ( M ).
() M = Rn , n 2, n- . x =
(1 , . . . , n ), y = (1 , . . . , n ), x y i i i = 1, . . . , n. M
, .
107

108

() M = N , m n m n.
N ( 3 7 N .) A = {3 2k : k = 0, 1, 2, . . .}
N. N .
P = {2, 3, 5, 7, 11, . . .} ,
P . , {2, 3, 4, 8} : 3 8 (
.)
Zorn M 6= ( ).
A M M . , M .
: M ,
x1 M . x1 , x2 M x1 < x2 , {x1 , x2 }
. x2 , x3 M x1 < x2 < x3
{x1 , x2 , x3 } . , xn
{xn : n N}. , y1 . y1 , .
; .
M .
, : Zorn
, .
Zorn
( ):
7.1.1. X 6= {0} Hamel.
: M X. M
: X 6= {0}, x X, x 6= 0. {x} , {x} M .
M , A B A B. (
, , , .)
. (M, ) Zorn.
: A M . A = {Ai : i I}, Ai
X, , i, j I, Ai Aj Aj Ai .
S
U = iI Ai . , U X Ai U i I. U M ,
U . U A M .
x1 , . . . , xm U . xk U , k = 1, . . . , m, Ai1 , . . . , Aim xk Aik .
A , Aik . , k0
Aik Aik0 , k = 1, . . . , m. , x1 , . . . , xm Aik0 . Aik0 ,
{x1 , . . . , xm } Aik0 . {x1 , . . . , xm }
U , U .
2
, Zorn: M B. B ,
X.
Y = span(B). Y 6= X. , z X\Y , z
B. B {z} :
1 x1 + + m xm + z = 0, = 0, z x1 , . . . , xm .
, 1 x1 + + m xm = 0, B , 1 = = m = 0.
, B M . B {z} M B.
.
X = Y = span(B), B .

: . B
X X, B

109

B 0 = B {z}, . Zorn
X.
, , .
, , Zorn
. Hahn-Banach , , .

7.2 To Jerhma Hahn - Banach


X , p : X R. p ,
:
() p(x + y) p(x) + p(y) x, y X,
() p(x) = p(x) 0 x X,
, . : p
, p(x) = ||p(x), R ( p , .)
p(0) = 0 p(x) p(x), x X ().
() f : X R , f, |f | .
() k k : X R .
() p : ` R p((k )) = limsupk ` .
7.2.1. ( Hahn) X , p : X R
. Z X, f : Z R
: x Z,
()

f (x) p(x).

, f : X R
() f(x) = f (x) x Z ( f f ),
() f(x) p(x) x X.

() X (
.)
() , f
W W1 ,
(). , Zorn f,
( ) X.
:
7.2.1. ,
W1 X Z, f1 : W1 R f1 |Z = f f1 (x) p(x)
x W1 .
y X\W1 , W2 = span{W1 , y}. , f2 : W2 R f2 |W1 = f1
f2 (x) p(x) x W2 .

110

: z W2
z = x + y
x W1 R (). f2
a R f2 (y). f2 (y) = a,
(1)

f2 (z) = f2 (x) + f2 (y) = f1 (x) + a,

f2 f1 . a :
x W1 R,
f1 (x) + a p(x + y).

(2)

, (1) (2), a R : x W1 > 0,


(3)

f1 (x) + a p(x + y) ,

f1 (x) a p(x y).

p f1 W1 , (3) :
x W1 > 0,
x
x

x
x

(4)
f1
+ap
+y
, f1
ap
y ,

W1 , a R : x, x0 W1 ,
f1 (x0 ) p(x0 y) a p(x + y) f1 (x).
a x, x0 W1 ,
f1 (x) + f1 (x0 ) p(x0 y) + p(x + y).
,
f1 (x) + f1 (x0 )

= f1 (x + x0 )
p(x + x0 )
= p((x0 y) + (x + y))
p(x0 y) + p(x + y),

p, f1 W1 , f1 p W1 ,
p X. .
2
: W (W1 , f1 )
:
() W1 X, Z W1 .
() f1 : W1 R , f1 |Z = f .
() f1 (x) p(x) x W1 .
W , (Z, f ) W. W (W1 , f1 ) (W2 , f2 )
W1 W2 f2 |W1 = f1 .
(W, ) . S
Zorn: C = {(Wi , fi ) : i I} (W, ). W 0 = iI Wi f 0 : W 0 R
f 0 (x) = fi (x), x Wi . :
() W 0 X, Z Wi W 0 i I (
i, j I , Wi Wj Wj Wi , C .)
() f 0 , , f 0 (x) p(x) x W 0 (
i, j I , fj |Wi = fi fi |Wj = fj C .)

111

() i I, f 0 |Wi = fi .
(W 0 , f 0 ) W, (W 0 , f 0 ) C.
Zorn, (W, ) (W0 , f0 ). 7.2.1
W0 = X: , y X\W0 , W00 = span{W0 , y} f0
f00 : W00 R, (W00 , f00 ) (W0 , f0 ), .
f = f0 : X R f X.

, Hahn-Banach :
7.2.2. (Banach) X , Y X, f : Y R
. ,
kf kY =

|f (x)| < +.

sup
xY,kxk=1

, f : X R f|Y = f kfk = kf kY . (,
f X, .)
: |f (x)| kf kY kxk x Y . p : X R p(x) = kf kY kxk. p
:
() ,
p(x + y)

kf kY kx + yk kf kY (kxk + kyk)

kf kY kxk + kf kY kyk

p(x) + p(y).

() p : > 0,
p(x) = kf kY kxk = kf kY kxk = p(x).
Hahn, f : X R f ,
f(x) p(x) = kf kY kxk,

(1)

x X.

x x f,
(2)

f(x) = f(x) p(x) = kf kY k xk = kf kY kxk,

x X.

(1) (2) , x X,
|f(x)| kf kY kxk.
, f X , kfk kf kY . , f|Y = f ,
kfk =

sup
xX,kxk=1

, kfk = kf kY .

|f(x)|

sup

|f (x)| = kf kY .

xY,kxk=1

7.2.2 X .
. .
7.2.1. X , x1 , . . . , xm X,
a1 , . . . , am R. f X f (xi ) = ai , i = 1, . . . , m.

112

: Y = span{x1 , . . . , xm }. Y m x1 , . . . , xm
. f0 : Y R
!
m
m
X
X
f0
i xi =
i ai .
i=1

i=1

, f0 (xi ) = ai , f0 Y , Y

Pm ( f0 , x Y
x = i=1 i xi .)
Hahn-Banach, f0 f X . ,
f (xi ) = f0 (xi ) = ai ,

i = 1, . . . , m. 2

7.3 Efarmogc
() X ,
7.3.1. X 6= {0} , x0 X, x0 6= 0.
f : X R kfk = 1 f(x0 ) = kx0 k.
: Z = span{x0 } x0 , f : Z R
f (x0 ) = kx0 k. f ,
|f (x0 )|
= 1.
6=0 kx0 k

kf kZ = sup

Hahn-Banach, f : X R , kfk = kf kZ = 1

f(x0 ) = f (x0 ) = kx0 k. 2


7.3.1. X 6= {0}, X 6= {0}.
: x0 6= 0 f 7.3.1, f =
6 0.

:
7.3.2. X , x X. ,
kxk = max |f (x)|.
kf k=1

: 7.3.1, f X , kfk = 1 f(x) = kxk. ,


()

sup |f (x)| |f(x)| = kxk.


kf k=1

, kf k = 1 |f (x)| kf k kxk = kxk. ,


()

sup |f (x)| kxk.


kf k=1

() (), kxk = supkf k=1 |f (x)|. sup max f.

: kf k = supkxk=1 |f (x)| f X (
.) Hahn-Banach, 7.3.2,
kxk = supkf k=1 |f (x)|: x f
.

113

7.3.2. f (x) = f (y) f X , x = y.


: kx yk = supkf k=1 |f (x y)| = supkf k=1 |f (x) f (y)| = 0, x = y.

: X X: x 6= y, f X
f (x) 6= f (y).

114

() -
X . X Banach kf k = sup{|f (x)| : kxk =
1}. (X ) ,
F : X R,
kF k = sup |F (f )|.
kf kX =1

:= (X ) . X

X.

x X (x) X : (x) : X R,
[ (x)](f ) = f (x),

f X .

7.3.1. (x) X .
: (x): f, g X , R,
[ (x)](f + g)

(f + g)(x)

f (x) + g(x)

[ (x)](f ) + [ (x)](g).

,
|[ (x)](f )| = |f (x)| kf k kxk = kxk kf k,

f X .
2

, (x) X k (x)kX kxkX .

7.3.2. : X X x 7 (x) . ,
.
: () x1 , x2 X 1 , 2 R. f X
[ (1 x1 + 2 x2 )](f )

f (1 x1 + 2 x2 )

1 f (x1 ) + 2 f (x2 )

1 [ (x1 )](f ) + 2 [ (x2 )](f )

[1 (x1 ) + 2 (x2 )](f ).

, (1 x1 + 2 x2 ) = 1 (x1 ) + 2 (x2 ), .
() x X. 7.3.1, f X kfk = 1 f(x) = kxk. ,
k (x)kX = sup |[ (x)](f )| |[ (x)](f)| = |f(x)| = kxk.
kf k=1

, k (x)kX kxk. . ,
k (x)kX = kxk,
.
() , (x) = 0 = k (x)kX = 0 = kxk = 0 = x = 0. ,
.
2
:
7.3.3. X X
: X X
[ (x)](f ) = f (x). 2

115

(1) X Banach (x) X .


, X (X) X . (X)
, (X) X. , (X)
X .
(2) X X . X
(X) = X , . , X X .
(3) X
X . X , X , :
X X . James (1951)
, .
(4) . -,
(;).
c0 , c0 ' `1 `1 ' ` . c0 , c0 `
. , c0 ` .
`1 . , ` , `
. , ` ,
.
7.3.1. `p , 1 < p < , .
: P
(`p ) = (`p ) . , f `p y(f ) = (k ) `q
f (x) = k k k x = (k ) `p .
Sp : `p `q Sp (f ) = y(f ) . Sq : `q `p .
F (`p ) . F Sp1 `q , x `p
X
(F Sp1 )((k )) =
k k , y = (k ) `q .
k

(x) = F . f `p . y = (k ) `q
X
f (x) =
k k ,
k

, y = Sp (f ). ,
F (f ) = F Sp1 Sp (f ) = F Sp1 ((k )) =

k k = f (x) = [ (x)](f ).

, F = (x). F , (`p ) = `
p .

() X X.
7.3() X X. X
:
7.3.4. X , Y X, x0 X\Y .
= d(x0 , Y ) = inf{kx0 yk : y Y },
f X kfkX = 1, f(y) = 0 y Y , f(x0 ) = .
: Z = span{Y, x0 }. x Z
x = y + x0 , y Y R. f : Z R
f (x) = f (y + x0 ) = .

116

, f (y) = 0 y Y , f (x0 ) = . f Z,
kf kZ = 1. , Hahn-Banach f f X
( .)
f : x = y1 + x0 Z. 6= 0,
|f (x)| = || = || inf kx0 yk
yY



1

|| x0 + y1

= kx0 + y1 k = kxk.
= 0, |f (x)| = 0 kxk. , f Z kf kZ 1.
kf kZ : yn Y kx0 yn k . , > 0, Y
x0
/ Y.
n N 0 6= x0 yn Z,
kf kZ

|f (x0 yn )|

=
1
kx0 yn k
kx0 yn k
2

n . , kf kZ = 1.
7.3.4, :
7.3.5. X , X .
: :
7.3.3. SX = {f X : kf k = 1} .
: M X .
M1 = {g = f /kf k : f M \{0}}.
M1 SX , SX .

f SX . {hk } M hk f . , khk k kf k = 1, ,
hk 6= 0. lk = hk /khk k M1 ,



hk


kf lk k = f
khk k





1


= f hk + hk 1
khk k



1

kf hk k + khk k 1
0.
khk k
2

, M1 = SX .

: {gn : n N} SX .
n N kgn k = supkxk=1 |gn (x)| = 1, xn X, kxk = 1,
|gn (xn )| >

1
.
2

Y = span{xn : n N}. gn SX , xn
SX , Y = X, X .
: Y 6= X. , 7.3.4, f X kfk = 1
f(y) = 0 y Y . , f(xn ) = 0, n N.

117

, n N,
kf gn k |(f gn )(xn )| = |f(xn ) gn (xn )| = |gn (xn )| > 1/2,
, {gn : n N} SX .
, Y = X. , Y : xn
2
Y (). , X .

7.4 Diaqwristik jewrmata


X , A, B X.
() A, B , f X R : f (a) a A,
, f (b) b B.
() A, B , f X R : f (a) >
a A, , f (b) < b B.
{x X : f (x) = } ,
X A B.
,
Hahn-Banach.
Hahn-Banach.
7.4.1. X , A X , 0 A.
qA (x) = inf{t > 0 : x tA}.
, qA , M > 0
qA (x) M kxk,

()

xX

A = {x X : qA (x) < 1}.

()

: qA : A 0, > 0
D(0, ) A. 0 6= x X, (/2kxk)x A, 2 kxk {t > 0 : x tA}
0, . ,
qA (x)

2
kxk,

() M = 2/ ( x = 0, A 0 tA t > 0
(;), qA (0) = 0.)
: > 0. ,
qA (x)

inf{t > 0 : x tA} = inf{t > 0 : x (t/)A}

= inf{(t/) : t > 0, x (t/)A} = inf{s > 0 : x sA}


= qA (x).
, x, y X > 0. t, s > 0 t < qA (x) + ,
s < qA (y) + , x tA, y sA. A
tA + sA = (t + s)A

118

(;), x + y (t + s)A.
qA (x + y) t + s < qA (x) + qA (y) + 2,
> 0 ,
qA (x + y) qA (x) + qA (y).
, A = {x X : qA (x) < 1}. qA (x) < 1, r qA (x) < r < 1
x rA A. , x A, A t > 0 . x + tx A (),
1
< 1.
2
qA (x) 1+t
7.4.1. X , A , X
0. , f X f(x) > 0 x A. , f A
{0}.
: x0 A. A0 = x0 A , 0.
q : A R
q(x) M kxk,

x X,

q(x) < 1 x A. , q(x0 ) 1 (;).


W = hx0 i x0 , f : W R f (x0 ) = q(x0 ).
f q: 0, f (x0 ) = q(x0 ), < 0, f (x0 ) < 0 q(x0 ). ,
f W
|f (x0 )| = ||q(x0 ) M || kx0 k = M kx0 k.
Hahn-Banach, f f X kfk = kf kW . , x A
x0 x A0 , q(x0 x) < 1,
f(x0 ) f(x) = f(x0 x) q(x0 x) < 1.
q(x0 ) 1,
x A, f(x) > f(x0 ) 1 = q(x0 ) 1 0.

7.4.2. X , A, B , A . ,
f X R : f (a) < a A, f (b) b B. B ,
A, B .
:
G = A B := {a b : a A, b B}. G ,
S
G = bB (A b), G . A B 6= 0
/ G. ,
f X f (x) > 0 x G.
a A, b B. , a b G f (a b) > 0. , f (a) > f (b). R

()

sup{f (b) : b B} inf{f (a) : a A}.

A , f (A) R (), ()
a A,

f (a) >

b B,

f (b) .

B , f (B) , f (b) < b B,


A, B .
2
, X,
. :

119

7.4.2. X , K X, A X
K A. , r > 0
K + D(0, r) A,
K + D(0, r) = {x + y : x K, kyk < r} = {x X : d(x, K) < r}.
: x K x A A , rx > 0
D(x, rx ) = x + D(0, rx ) A.
,
K

D(x, rx /2),

xK

K , x1 , . . . , xm K
K D(x1 , rx1 /2) D(xm , rxm /2).
r = min{rx1 /2, . . . , rxm /2}. ,
K + D(0, r)

m
[

(xi + D(0, rxi )) A. 2

i=1

7.4.3. X , A, B X. B
, A, B .
: A, B , B X\A,
r > 0 B + D(0, r) X\A,
(B + D(0, r/2)) (A + D(0, r/2)) = .
A + D(0, r/2), B + D(0, r/2) : A, B D(0, r/2) ,
D(0, r/2) . 7.4.2 ,
A, B.
2
: A, B , 7.4.3 . ,
R2 A = {(x, y) : y 0} B = {(x, y) : x > 0, xy 1}. A, B ,
, .

7.5 Askseic
1. .
2. .
3. X , p : X R (
.) :
() p(0) = 0 p 0, x0 X.
() p(x) 0 {x : kxk = r}, p(x) 0 x X.
4. p X. Z = hx0 i, f (x) = ap(x0 )
x = ax0 Z. f f (x) p(x), x Z.
5. X p : X R .
f : X R
p(x) f (x) p(x),

x X.

120

6. X , (fn ) X . f X

liminf n fn (x) f (x) limsupn fn (x), x X.


7. X n , X
n .
8. Y X, : f X f |Y 0, f 0.
Y = X.
9. Y X.
A = {f X : Y Kerf }.
Y =

{Kerf : f A}.

10. X Y . T : X Y , T

M = sup{f (T x) : kxk 1, kf k 1} < +.
, kT k = M .
11. X , A X. : x span(A) ,
f X f |A 0, f (x) = 0.
12. Y X,
N (Y ) = {f X : y Y, f (y) = 0}.
() N (Y ) X .
() Y1 , Y2 X Y1 6= Y2 , N (Y1 ) 6= N (Y2 ).
13. X, Y , T : X Y . T : Y X
T (f ) = f T . T , , kT k = kT k.
14. X, Y , X 6= {0}. B(X, Y ) , Y
.

121

122

Upodexeic - apantseic

1.

'Estw

f :XR

p(x) = |f (x)|.

grammik sunarthsoeidc, kai

x, y X ,

An

tte

p(x + y) = |f (x + y)| = |f (x) + f (y)| |f (x)| + |f (y)| = p(x) + p(y).


xX

An

kai

0,

tte

p(x) = |f (x)| = |f (x)| = |f (x)| = p(x).


p

'Ara, to

2.

'Estw

enai upogrammik sunarthsoeidc.

k k : X R+ .

'Opwc prn, elgqoume ti gia kje

kx + yk kxk + kyk,

x, y X

kai

0,

isqoun oi

kxk = || kxk = kxk,

ap tic gnwstc idithtec thc nrmac.

3.

(a) To

p(0) = 0,

enai suneqc sto 0 kai

>0

ra gia dosmno

>0

uprqei

ttoio ste

kzk < = |p(z)| < .


'Estw

x0 X

kai

> 0.

An

kx x0 k < ,

tte kai

kx0 xk = kx x0 k < ,

|p(x x0 )| < ,

opte

|p(x0 x)| < .

p,

Ap thn upoprosjetikthta tou

p(x) p(x0 ) p(x x0 ) |p(x x0 )| <


kai

p(x0 ) p(x) p(x0 x) |p(x0 x)| < ,


ra

|p(x) p(x0 )| < .

(b) 'Estw

r > 0,

Dhlad, to

x0 .

enai suneqc sto

kai ac upojsoume ti gia kpoio

x0

me

kx0 k = r

isqei h

p(x0 ) < 0.

Tte,

p(2x0 ) = p(x0 + x0 ) p(x0 ) + p(x0 ) = 2p(x0 ) < 0.


k2x0 k = 2r 6= r, ra 2x0
/ {x : kxk = r}.
p(x) 0 kai sthn {x : kxk = r}.

'Omwc,

An

r = 0,

tte

p(x) 0

gia kje

x
/ 0.

'Omwc,

Ap thn upjes mac,

p(0) = p(0 + 0) 2p(0)

p(2x0 ) 0,
ra

p(0) 0.

to opoo enai topo.

Dhlad,

p(x) 0

'Ara,

gia kje

x X.
4.

To

enai profanc grammik, giat an

f (x + y)

Gia thn anisthta

f (x) p(x)

, R

kai

x = ax0 , y = bx0 Z ,

tte

f ((a + b)x0 ) = (a + b)p(x0 )

(ap(x0 )) + (bp(x0 )) = f (x) + f (y).

parathrome ti: an

a 0,

tte

f (ax0 ) = ap(x0 ) = p(ax0 ),

en an

a < 0,

tte

f (ax0 ) = f ((a)x0 ) = p(ax0 ) p(ax0 ),


afo kje upogrammik sunarthsoeidc ikanopoie thn

5.

Parnoume tuqn

'Askhsh 4, to

x0 6= 0

ston

X.

Jewrome ton

enai grammik sunarthsoeidc ston

Ap to jerhma

Hahn-Banach,

uprqei

p(z) p(z).

Z = hx0 i, kai orzoume g : Z R, me g(ax0 ) = ap(x0 ).


Z , kai ikanopoie thn g(z) p(z) ston Z .

f :XR

grammik sunarthsoeidc, pou epektenei to

thn

f (x) p(x),

x X.

Tloc,

f (x) = f (x) p(x) = f (x) p(x),


Dhlad,

p(x) f (x) p(x)

gia kje

x X.

x X.

g,

Ap thn

kai ikanopoie

123

6.

To

p(x) = lim sup fn (x)

p(x + y)

kai an

X.

enai upogrammik sunarthsoeidc ston

An

x, y X ,

tte

lim sup fn (x + y) = lim sup[fn (x) + fn (y)]

lim sup fn (x) + lim sup fn (y) = p(x) + p(y),

0,
p(x) = lim sup fn (x) = lim sup[fn (x)] = lim sup fn (x) = p(x).

Tra efarmzoume thn 'Askhsh 5: uprqei grammik sunarthsoeidc

f : X R,

ttoio ste

lim inf fn (x) = lim sup fn (x) f (x) lim sup fn (x),

7.

'Estw x1 , . . . , xn grammik anexrthta diansmata ston X .


a1 , . . . , an , uprqei f X me f (xi ) = ai , i = 1, . . . , n.
Mporome loipn na brome

f1 , . . . , f n X

f1 , . . . , f n

enai grammik anexrthta: an

Xroume ti gia kje epilog pragmatikn arijmn

ttoia ste

fi (xj ) = ij ,
Ta

x X.

i, j = 1, . . . , n.

t1 f1 + . . . + tn fn 0,

tte gia kje

jn

qoume

0 = (t1 f1 + . . . + tn fn )(xj ) = t1 f1 (xj ) + . . . + tn fn (xj ) = tj 1 = tj .


'Ara,

8.

t1 = . . . = tn = 0.

'Estw

x X\Y .

Afo o

enai kleistc kai

x
/ Y,

uprqei

f (y) = 0, y Y,
(basik efarmog tou jewrmatoc

Hahn-Banach).

f X

kf k = 1,

pou ikanopoie ta exc:

f (x) 6= 0.

Aut enai topo, giat h upjesh mac lei ti

f |Y 0 = f 0.
'Ara,

9.

Y = X.

'Estw

y Y.

Uprqoun

yn Y

yn y .

me

Gia kje

f A

qoume

f (yn ) = 0, n N,

ra

f (y) = lim f (yn ) = 0.


Dhlad,

y Kerf .

Afo to

f A

y {Kerf : f A}. Afo


\
Y {Kerf : f A}.

tan tuqn,

to

yY

tan tuqn,

z {Kerf : f A}\Y . Ap to jerhma Hahn-Banach,


y Y . Tte, g A kai z
/ Kerg , to opoo enai topo.

'Estw ti o egkleismc enai gnsioc. Tte, uprqei

g X
10.

me

kgk = 1, g(z) 6= 0

kai

g(y) = 0

gia kje

To dexi mloc isotai me

!
M=
ap to jerhma

Hahn-Banach

(gia to

sup

sup

kxkX 1

kf kY 1

T x Y ).

f (T x)

'Omwc, o

sup kT xkY ,

kxkX 1

enai fragmnoc an kai mno an

sup kT xkY < +,


kxkX 1
kai tte

11.

kT k = supkxkX 1 kT xk

'Omoia me thn 8. An

(Keflaio 5).

Y = span(A),

parathrste ti

f |A 0 f |Y 0.

12.

(a) O

N (Y )

enai grammikc upqwroc tou

X :

an

f, g X

kai

, R,

tte gia kje

(f + g)(y) = f (y) + g(y) = 0 + 0,

yY

qoume

uprqei

124

dhlad

f + g N (Y ).

N (Y )

fn N (Y )

enai kleistc: an

kai

fn f X ,

tte gia kje

yY

qoume

f (y) = lim fn (y) = lim 0 = 0,


n

dhlad

f N (Y ).

(b) 'Estw Y1 , Y2 kleisto upqwroi tou X


y Y2 \Y1 . Sthn prth perptwsh, afo

brome f X
me tic idithtec

me
o

Y1 6= Y2 . 'Eqoume do periptseic: ete uprqei y Y1 \Y2 ete uprqei


Y2 enai kleistc grammikc upqwroc tou X kai y
/ Y2 , mporome na

f |Y2 0,
Tte,

f N (Y2 )\N (Y1 ),

ra

f T :X R

kf k = 1,

f (y) 6= 0.

N (Y1 ) 6= N (Y2 ).
y Y2 \Y1 ,

Entelc anloga, an uprqei

13.

brskoume

f N (Y1 )\N (Y2 ).

enai grammik san snjesh grammikn sunartsewn, kai gia kje

x X,

|[T (f )](x)| = |f (T x)| kf k kT xkY kf k kT k kxk,


dhlad

T (f ) X

kai

kT (f )k kT k kf k.

Aut deqnei ti o

orzetai kal, kai

kT k kT k.

()
[H grammikthta tou

elgqetai ekola:

T (f + g) = (f + g) T = (f T ) + (g T ) = T (f ) + T (g).]
kT k kai kT k qrhsimopoiome to jerhma Hahn-Banach:
ste kf k = 1 kai f (y) = kyk = kT xk. 'Ara,

Gia thn isthta twn

f Y

ttoio

kT xk

'Ara,

kT k kT k,

14.

Stajeropoiome

Tn (x) = f (x)yn .

kai ap thn

()

f X

'Estw

f (y) = (f T )(x) = [T (f )](x)

kT (f )k kxk kT k kf k kxk

kT k kxk.

x X.

Tte,

Tx Y

kai uprqei

petai to zhtomeno.

me

kf k = 1.

'Estw

(yn )

akolouja

Cauchy

ston

Y.

Orzoume

Tn : X Y

me

Tte,

!
kTn Tm k

sup kf (x)(yn ym )kY =

sup |f (x)|

kxkX 1

=
dhlad, h

(Tn )

enai akolouja

grammikc telestc

T :XY

kf k kyn ym k = kyn ym k,

Cauchy

B(X, Y )

T (x) = lim (f (x)yn ),

x X.

ston

ttoioc ste

()
Afo

B(X, Y ). Afo
Tn T , dhlad
n

f 6= 0,

uprqei

xX

me

kyn ym k

kxkX 1

f (x) = 1.

Tte, an orsoume

y = T (x),

qei upoteje plrhc, uprqei fragmnoc

qoume

yn y

ap thn

().

Keflaio 8

Basik jewrmata gia qrouc


Banach

Banach:
, .
Baire:
.

8.1 To jerhma omoimorfou frgmatoc


2.4 Osgood: {fn }
[0, 1] {fn (t)} t [0, 1], [a, b] [0, 1]
{fn } . Baire.
Tn B(X, Y )
{Tn (x)} Y x X. X ,
Tn Osgood kTn k
:
8.1.1. X Banach, Y , Tn : X Y
, n N. , x X Mx > 0
kTn xkY Mx ,

n N.

(, {Tn x} Y ). , M > 0
kTn k M, n N.
(, {kTn k} ).
: n N
Ak = {x X : sup kTn xk k}.
n

() Ak X: xj Ak xj x. n N kTn xj k k
j,
kTn xk = lim kTn xj k k.
j

n, x Ak .
125

126

()
X=

Ak .

k=1

, x X,
S Mx > 0 supn kTn xk Mx , kx > Mx , kx N,
x Akx k Ak .
() X Ak . Baire, k0 N Ak0
. , x0 X r > 0
D(x0 , r) Ak0 .
x X, x 6= 0. ,
x0 , x 0 +

r
x D(x0 , r) Ak0 ,
2kxk

, n N,



Tn x0 +

kTn x0 k k0



r
x k0 .
2kxk

,

Tn



r
x
2kxk





r

=
Tn x0 +
x + Tn (x0 )
2kxk




r

Tn x0 +
x + kTn (x0 )k
2kxk
2k0 .

T ,
kTn xk
kTn k

4k0
r

4k0
kxk.
r
2

n N.

:
8.1.1. X , {xn } X. {xn }
f X {f (xn )} R.
: () M > 0 kxn k M , n N. , f X

|f (xn )| kf k kxn k M kf k, n N.
, {f (xn )} .
() Tn = (xn ) : X R Tn f = [ (xn )](f ) = f (xn ). , {Tn f }
f X . X Banach,

sup kxn kX = sup k[ (xn )]kX = sup kTn k < +.
n

, {kxn k} .
:

P
8.1.2. y = (k ) : x = (k )
c0 , k k k . , y `1 . ,
X
k

|k | < +.

127

: Tn : c0 R, Tn ((k )) =
:
|Tn x| =

Pn

n
X

k=1 k k .

k k |

k=1
n
X
k=1
n
X

n
X

Tn -

|k | |k |

k=1

!
|k | sup |k |
k

!
|k | kxkc0 .

k=1

,
kTn k

n
X

|k |.

k=1

:
k =

, k > n,

sign(k ) , k n,
x0 = (k ) c0 , kx0 k 1. ,
Tn (x0 ) =

n
X

sign(k )k =

k=1

n
X

|k |.

k=1

kx0 k 1,
kTn k |Tn (x0 )| =

n
X

|k |.

k=1

P
Pn
, x = (k ) c0 , k k k = limn k=1 k k = limn Tn x . , {Tn x}
. ( c0 ), supn kTn k < +,

n
X
X
|k | = sup
|k | < +.
k=1

k=1

, y = (k ) `1 .


. : Tn : X Y supn kTn k = +, x X
supn kTn (x)kY = +.
( Fourier). f : [, ] R . Fourier
f
()

X
a0
+
(am cos mt + bm sin mt),
2
m=1

am , bm
Z
1
am =
f (t) cos(mt)dt ,

bm

1
=

f (t) sin(mt)dt.

f t [, ] ()
( f (t)). , :
8.1.3. f : [, ] R Fourier t0 = 0.

128

: C[, ] kf k = maxt[,] |f (t)|. (C[, ], k k)


Banach. Tn : C[, ] R,
Tn f =

n
X
a0
+
am ,
2
m=1

n- () t0 = 0. , (;)
"
#
Z
n
1 X
1
f (t)
+
Tn f =
cos mt dt.

2 m=1

n
1 sin(n + 12 )t
1 X
.
+
cos mt =
2 m=1
2
sin 2t

,
Tn f =

1
2

sin(n + 21 )t
.
sin 2t

f (t)qn (t)dt,

qn (t) =

1
|Tn f |
2


|f (t)| |qn (t)|dt

Tn ,
1
kTn k
2

1
2


|qn (t)|dt kf k,

|qn (t)|dt.

, f kf k = 1 sign(qn ),
Z
Z
1
1
Tn f
sign(qn )qn (t)dt =
|qn (t)|dt.
2
2
,
kTn k =

1
2

|qn (t)|dt.

,
1
2
| sin 2t |

|t|
2

|qn (t)| =

1
2

Z
0

| sin(n + 12 )t|
1
dt

| sin 2t |

Z
0

| sin(n + 12 )t|
dt,
t

[, ], v = (n + 21 )t
kT k

(2n+1)

| sin v|
dv
v

2n Z
1 X (k+1) | sin v|
dv

v
k=0 k
Z (k+1)
2n
1X
1
| sin v|dv

(k + 1) k
k=0

2n
2 X 1

2
k+1
k=0

n . , supn kTn k = . , f C[, ] (Tn f )


. Fourier f t0 = 0.
2
, : J = [a, b] C[a, b] kf k = maxt[a,b] |f (t)|.

129

J a1 , . . . , am t1 < < tm J.
Rb
ti , ai , f C[J] a f (t)dt
m
X

ai f (ti ).

i=1

ti , ai ,
f . , ti , ai ,
f C[J] : .. f ti
t J.
J : n N

f0 (t) = 1, f1 (t) = t, , . . . , fn (t) = tn ,
(n)

(n)

(n)

(n)

(n)

(n)

t0 , t1 , . . . , tn J a0 , a1 , . . . , an R,
n
X

()

(n)

(n)

fj (t)dt,

ai fj (ti ) =

j = 0, 1, . . . , n.

i=0

(n)

: , , t0
(n)
() ai
n
X

(n)

(n)

ai (ti )j =

i=0
(n)

ai

bj+1 aj+1
,
j+1

(n)

< t1

(n)

< < tn J. ,

j = 0, 1, . . . , n.


h
in
(n)
det (ti )j

i,j=1
(n)

( Vandermonde). ti ,
(n)
ai
Z b
n
X
(n)
(n)
Tt(n) ,a(n) (fj ) :=
ai fj (ti ) =
fj (t)dt, j = 0, 1, . . . , n.
i

i=0

f ,
Tt(n) ,a(n) (p) =
i

n
X

(n)
(n)
ai p(ti )

Z
=

p(t)dt
a

i=0

p : [a, b] R n.
Tn := Tt(n) ,a(n) , (Tn ) J:
i
i
f C[J]
n
X
(n)
(n)
Tn (f ) =
ai f (ti ),
i=0

Tn n.
f : [a, b] R
Z
()

Tn (f )

f (t)dt,
a

n . Polya:

130

8.1.4. (Tn ) = (Ta(n) ,t(n) ) ,


i
i
() f C[a, b] M > 0 , n N,
n
X

(n)

|ai | M.

i=0

: Tn : C[a, b] R ,
|Tn (f )| =

n
X

(n)

i=0
n
X

(n)

ai f (ti )|

n
X

(n)

(n)

|ai | |f (ti )|

i=0

!
(n)

|ai | kf k,

i=0

Tn , kTn k

(n)

Pn

|ai |.

i=0

f : [a, b] R |f (t)| 1 [a, b]

(n)

, ai > 0,
1
(n)
f (ti ) =

(n)
1 , ai < 0,

kTn k |Tn (f )| =

n
X

(n)

(n)

ai sign(ai ) =

n
X

(n)

|ai |.

i=0

i=0

() . M > 0
Pn
(n)
i=0 |ai | M , n N, kTn k M , n N. :
() , p : [a, b] R ( m), n m,
Rb
Rb
Tn (p) = a p. , Tn (p) a p n , .
() C[a, b] ( Weierstrass). f C[a, b]
> 0, p
kf pk = max |f (t) p(t)| < .
t[a,b]

,

Z

Tn f


Z


|Tn f Tn p| + Tn p

Z

p +


Z

kTn k kf pk + Tn p

<


Z

M + Tn p

Tn p

Rb
a

p, n n0 ()

Z

Tn f

> 0 , Tn f

Z
p
a

b
p + (b a)kp f k



p + (b a).



f < (M + 1 + b a),
Rb
a

f.

() : Tn f
f C[a, b], {Tn f } f . , supn kTn k < +.
Pn
(n)
, kTn k = i=0 |ai |, n N. ,
sup
n

n
X
i=0

(n)

|ai | = M < +. 2

Rb
a

131

8.2 To jerhma anoiqtc apeiknishc


X Y , T : X Y . T
A X , T (A) Y .
T : X Y , T : , T : (0, 2) R
T (x) = sin x , T ((0, 2)) = [1, 1].
X Y Banach, T : X Y
. , T .
:
8.2.1. X, Y Banach, T : X Y ,
T (DX (0, 1)) 0 Y .
: 1 DX (0, 1/2) X.
kDX (0, 1/2) = DX (0, k/2) ,

k = 1, 2, . . . ,

X=

kDX (0, 1/2).

k=1

T ,
Y = T (X) =

kT (DX (0, 1/2)).

k=1

,
Y =

[
k=1

kT (DX (0, 1/2)) =

kT (DX (0, 1/2)).

k=1

Y , kT (DX (0, 1/2)) . Baire, k0


k0 T (DX (0, 1/2)) DY (y0 , ) Y . ,
(1)

y0 + DY (0, ) k0 T (DX (0, 1/2)).

2 y DY (0, ). , y0 + y k0 T (DX (0, 1/2)), xn DX (0, 1/2)



k0 T (xn ) y0 + y.
, y0 k0 T (DX (0, 1/2)) (;), x0n DX (0, 1/2)
k0 T (x0n ) y0 .
, xn x0n DX (0, 1),
k0 T (xn x0n ) = k0 T (xn ) k0 T (x0n ) y.
,
y k0 T (DX (0, 1)).
,
(2)
Y , 0 = /k0 .

T (DX (0, 1)) DY (0, /k0 ) = DY (0, 0 )

132

3 T (DX (0, 1)) DY (0, 0 ) Y .


T (DX (0, 1)) .
DY (0, 0 /2). y Y kyk < 0 /2. ,
y

1
T (DX (0, 0 /2)) = T (DX (0, 1/2)),
2

x1 DX (0, 1/2)
ky T x1 k <
, y T x1

1
22 T (DX (0, 1))

0
.
22

= T (DX (0, 1/22 )), x2 DX (0, 1/22 )


ky T x1 T x2 k <

0
.
23

, xn DX (0, 1/2n )
ky T x1 T xn k <

()

0
2n+1

zn = x1 + + xn Cauchy X: m > n,
kzm zn k

=
<

kxm + + xn+1 k kxm k + + kxn+1 k


1
1
1
+ + n+1 < n .
m
2
2
2

X , x X zn x.
kzn k = kx1 + + xn k kx1 k + + kxn k < kx1 k +

1
1
1
+ + n < kx1 k + .
2
2
2
2

,
1
< 1.
2
, x DX (0, 1). (), T (zn ) = T (x1 ) + + T (xn ) y. zn x T ,
T (zn ) T (x). , T (x) = y, y T (DX (0, 1)).
kxk = lim kzn k kx1 k +
n

y DY (0, 0 /2) ,
T (DX (0, 1)) DY (0, 0 /2). 2
: A X .
T (A) : y T (A). x A T x = y. A ,
r > 0 DX (x, r) A.
, > 0 T (DX (0, 1)) DY (0, ). ,
T (DX (0, r)) = T (rDX (0, 1)) = rT (DX (0, 1)) rDY (0, ) = DY (0, r).
y 0 DY (y, r), y 0 y DY (0, r), z DX (0, r) T (z) = y 0 y.
x + z DX (x, r), T (x + z) = y 0 . ,
T (A) T (DX (x, r)) DY (y, r).
y T (A) , T (A) .

8.2.1. ( ) X, Y Banach, T : X Y ,
, . , T 1 : Y X .
: T 1 (;). T ,
A X (T 1 )1 (A) = T (A) Y . , T 1
.
2

133

8.3 To jerhma kleisto grafmatoc


,
.
X, Y , T : X Y . T

(T ) = {(x, y) : y = T x} X Y.
T :
xn x X, yn y Y , yn = T (xn ), n N, y = T (x).
, (T ) X Y , .. k(x, y)k = kxkX + kykY
().
X, Y Banach, T : X Y .
(T ) T X Y , T .
: X Y k(x, y)k = kxkX + kykY . X Y :
zn = (xn , yn ) Cauchy X Y > 0, n0 N ,
n > m n0 ,
> kzn zm k = k(xn xm , yn ym )k = kxn xm kX + kyn ym kY .
, kxn xm k < kyn ym k < , (xn ), (yn ) Cauchy X, Y
. X, Y , x X y Y xn x yn y.
, z = (x, y),
kz zn k = kx xn k + ky yn k 0.
, zn z.
, (T ) X Y ,
X Y . X Y Banach, (T ) Banach.
P : (T ) X P (x, T x) = x. P ,
P (x, T x) = 0 = x = 0 = T x = 0 = (x, T x) = (0, 0),
P . , P . , P :
kP (x, T x)k = kxkX kxkX + kT xkY = k(x, T x)kXY .
, kP k 1.
, P 1 : X (T ) P 1 (x) = (x, T x) . ,
M > 0 , x X
kT xkY kxkX + kT xkY = k(x, T x)kXY = kP 1 (x)kXY M kxkX .
, T .

8.4 Askseic
1. X Banach, Y , Tn : X Y .
x X (Tn x) Cauchy. (kTn k) .

134

Y , T : X Y
Tn x T x x X.
2. X : c00
` , Tn : c00 R Tn (x) = nn .
3. X , xn x X, f (xn ) f (x) f X . ;
4. X , (xk ) X
M > 0

|f (xk )| < + f X .

|f (xk )| M kf k

k=1

f X .
5. X Banach, (fn ) X , n > 0 : n 0 ,
x X Kx > 0 |fn (x)| Kx n n N. kfn k 0.
6. X, Y Banach, Tn B(X, Y ), n N. :
() supn kTn k < +.
() x X, supn kTn xk < +.
() x X g Y , supn |g(Tn x)| < +.
7. X, Y Banach, T : X Y .
M > 0 : y Y x X T (x) = y kxk M kyk.
8. X , k k1 k k2 .
kxn k1 0 = kxn k2 0.
.
9. c00 ` , T : c00 c00 T x = (1 , 22 , 33 , . . .).
T , , . T 1 ; .
10. X, Y Banach, T : X Y , , .
a, b > 0
akxk kT xk bkxk
x X.
11. X, Y , T1 : X Y , T2 : X Y
. T1 + T2 .
12. X, Y , T : X Y . :
() C X , T (C) Y .
() K Y , T 1 (K) X.
13. .
14. X, Y Banach T : X Y : kxn k 0
f Y , f (T xn ) 0. T .
15. X Banach, xn x X. (fn ) X , fn (x) f (x)
x X. fn (xn ) f (x).

135

16. X, Y Banach, T : X Y , .
T 1 : R(T ) X R(T ) = {T x : x X} Y .
17. X, Y Banach, T : X Y . T
g Y g T X .
18. C[0, 1] C 1 [0, 1] f
f 0 [0, 1]. C 1 [0, 1] : X C[0, 1] T f = f 0 .
() T .
() T (;). ;

136

Upodexeic - apantseic

1.

Kje akolouja

Cauchy enai fragmnh, ra h upjesh mac dnei to exc: gia kje x X h akolouja (Tn x)
X enai qroc Banach, ap to jerhma omoimorfou frgmatoc uprqei M > 0 ttoioc ste
n N.

enai fragmnh. Afo o

kTn k M

gia kje

Me thn epiplon upjesh ti o


uprqei to

limn Tn x Y .

Orzoume

Y enai plrhc,
T : X Y me

qoume:

xX

gia kje

(Tn x)

enai akolouja

Cauchy,

ra

T x := lim Tn x.
n

Mnei na dexoume ti o

Tn y T y ,

x, y X

enai fragmnoc grammikc telestc: gia kje

kai

a, b R

qoume

Tn x T x

kai

ra

Tn (ax + by) = aTn x + bTn y aT x + bT y.


T

'Omwc, ap ton orism tou

qoume

Tn (ax + by) T (ax + by).

'Ara,

T (ax + by) = aT x + bT y,
T enai grammikc. Gia na dexoume ti o T enai fragmnoc, parathrome
kTn xk M kxk gia kje x X kai n N. Afo Tn x T x, blpoume ti

dhlad, o

kT xk = lim kTn xk M kxk,


T

dhlad o

2.

enai fragmnoc, kai

Jewrome ton

c00

ti, ap to prto mroc, qoume

xX

kT k M .

me nrma thn

kxk = supk |k |.

Orzoume

Tn : c00 R,

me

Tn (x) = nn .

Kje

Tn

enai grammik

sunarthsoeidc, kai

|Tn x| = n|n | nkxk,


ra, kje

(kTn k)

Tn

enai fragmno kai

kTn k n.

'Eqoume

Tn (en ) = n,

kTn k = n

ra

(giat?). Aut deqnei ti h akolouja

den enai fragmnh.

x c00 enai telik mhdenik akolouja, ra uprqei n0 = n0 (x)


n n0 . Dhlad, h akolouja (Tn x) enai fragmnh gia kje x c00 .

Ap thn llh pleur, kje

Tn (x) = nn = 0

gia kje

To jerhma omoimorfou frgmatoc den efarmzetai ed, giat o

3.

An

xn x,

tte gia kje

f X

c00

ttoioc ste

den enai plrhc.

qoume

|f (xn ) f (x)| = |f (xn x)| kf k kxn xk 0,


dhlad

f (xn ) f (x).

To antstrofo den isqei: an, gia pardeigma, ston

`2 proume xn = en ta diansmata thc sunjouc orjokanonikc

bshc, qoume

f (en ) 0 = f (0)
gia kje

4.

f `2

Orzoume

('Askhsh 17, Keflaio 6). 'Omwc,

Tn : X `1 ,

ken k = 1

gia kje

n N,

ra den isqei ti

en 0.

me

Tn (f ) = (f (x1 ), . . . , f (xn ), 0, 0, . . .).


Kje

Tn

enai grammikc telestc, kai

kTn (f )k`1 =

n
X

|f (xk )|

k=1

Pn

n
X

kf k kxk k =

k=1

n
X

!
kxk k

kf k.

k=1

|f (xk )| < + gia kje f X , mac lei

ti h akolouja (Tn (f )) enai fragmnh ston `1 gia kje f X


(giat?). O X
enai qroc Banach, ra efarmzetai
to jerhma omoimorfou frgmatoc: uprqei M > 0 ttoioc ste kTn (f )k M kf k gia kje n N, dhlad
'Ara, o

Tn

enai fragmnoc, kai

kTn k

k=1

kxk k.

H upjesh ti

n
X

|f (xk )| M kf k

k=1
gia kje

f X

kai kje

n N,

dhlad,

X
k=1

|f (xk )| M kf k

k=1

137

gia kje

5.

f X

(giat?).

Jewrome thn akolouja

(gn ) = ( 1n fn )

X .

ston

Ap thn upjesh,

|gn (x)| Kx ,
(gn )
M >0

n N,

dhlad, h

ikanopoie tic upojseic tou jewrmatoc omoimorfou frgmatoc.

uprqei

ttoioc ste

kgn k M,
ra,

6.

Afo o

enai qroc

Banach,

n N = kfn k M n 0,

kfn k 0.

Ap to (a) sto (b): an

x X,

tte

kTn xk kTn k kxk (sup kTn k) kxk,


n
ra

sup kTn xk (sup kTn k) kxk < +.


n
Ap to (b) sto (g): pwc prn, gia kje

xX

g Y ,

kai

qoume

sup |g(Tn x)| sup(kgk kTn xk) = kgk sup kTn xk < +.
n
Ap to (g) sto (b): Gia kje
dnei ti h

(Tn x)

gY

enai fragmnh ston

, h akolouja

(g(Tn x))

enai fragmnh sto

R.

Sth jewra edame ti aut mac

Y.

Ap to (b) sto (a): aut enai akribc to jerhma omoimorfou frgmatoc.

7.

enai anoikt apeiknish.

Eidiktera, uprqei

> 0

ttoioc ste

T (DX (0, 1)) DY (0, )

(jumhjete to

basik lmma sthn apdeixh tou jewrmatoc anoiktc apeiknishc).


'Estw 0 6= y Y . Tte, y/2kyk DY (0, ), ra uprqei z X me kzk < 1
x = 2kykz/ . Ap th grammikthta tou T ,

2kykz
2kyk y
T (x) = T
=
= y,

2kyk
kai

kxk =
to opoo enai to zhtomeno, me

8.

kai

T z = y/2kyk.

Jtoume

2kyk kzk
2
kyk,

M = 2/ .

Jewrome ton tautotik telest

I : (X, k k1 ) (X, k k2 ).
O

enai grammikc, na proc na kai ep, kai h upjesh mac dnei ti o

X enai plrhc wc proc tic do


= I : (X, k k2 ) (X, k k1 ) enai epshc fragmnoc.

telestc (giat?). Afo o

I 1

Uprqoun loipn

a, b > 0

ttoioi ste: gia kje

enai suneqc sto 0, ra fragmnoc

nrmec, to jerhma antstrofhc apeiknishc mac lei ti o

x X,

kxk2 = kI(x)k2 akxk1 ,

kxk1 = kI 1 (x)k1 bkxk2 .

Oi do anisthtec deqnoun ti oi do nrmec enai isodnamec.

9.

Ekola elgqoume ti o

enai grammikc isomorfismc. O

T 1 : Y X

orzetai ap thn

(y) = (1 , 22 , 33 , . . .).

'Eqoume

kT xk = sup
k
ra o

enai fragmnoc, kai

kT k 1

|k |
sup |k | = kxk,
k
k

(isqei isthta - giat?). 'Omwc, gia kje

kT

(en )k
knen k
=
= n,
ken k
ken k

qoume

138

ra o

10.

T 1

den enai fragmnoc. To jerhma antstrofhc apeiknishc den efarmzetai, giat o

enai fragmnoc, ra parnontac

b = kT k

x X.
X, Y
x = T 1 (T x)

enai fragmnoc, grammikc, na proc na kai ep, kai afo oi

T 1

antstrofhc apeiknishc o

den enai plrhc.

qoume

kT xk bkxk,
Afo o

c00

enai fragmnoc. An

x X,

tte

enai qroi

Banach,

ap to jerhma

ra

kxk = kT 1 (T x)k kT 1 k kT xk,


dhlad isqei kai h arister anisthta, me

11.

Upojtoume ti

xn x

ston

a = 1/kT 1 k.

(T1 + T2 )(xn ) y

kai

ston

Y.

Ja dexoume ti

(T1 + T2 )(x) = T1 x + T2 x = y,
opte o

qei kleist grfhma.

Afo o

T2

enai fragmnoc kai

xn x,

qoume

T2 xn T2 x.
'Omwc tte,

T1 xn = (T1 + T2 )(xn ) T2 xn y T2 x.
Afo o

12.

T1

qei kleist grfhma, aut shmanei ti

(a) 'Estw

ste

yn = T xn

sto

T (C),

me

yn y

y T2 x = T1 x

ston

Y.

(giat?), dhlad to zhtomeno.

Ja dexoume ti

y T (C),

dhlad ti uprqei

xC

ttoio

y = T x.

Afo to
Tte, afo h

C enai sumpagc kai xn C , uprqoun upakolouja (xkn ) thc (xn )


(ykn ) enai upakolouja thc sugklnousac akoloujac (yn ), qoume

kai

x C,

ttoia ste

xkn x.

T xkn = ykn y.
O

qei kleist grfhma,

(b) 'Estw

kai

xn = T 1 yn T 1 (K),

Afo to

xkn x

ykn y .

me

'Ara,

xn x X .

enai sumpagc uposnolo tou

Y,

y = T x T (C).
Ja dexoume ti uprqei

uprqoun

(ykn )

kai

yK

yK

me

x = T 1 y .

ttoia ste

ykn = T xkn y.
'Omwc,

13.

xkn x,

kai o

qei kleist grfhma. 'Ara,

y = T x.

X, Y qroi Banach, kai T : X Y fragmnoc, grammikc, na proc na


T 1 : Y X enai fragmnoc, arke na dexoume ti qei kleist grfhma.

'Estw

ti o

'Estw

yn y

ston

Y,

kai

xn = T 1 yn x

ston

X.

kai ep telestc. Gia na dexoume

Ja dexoume ti

x = T 1 y T x = y.
(h isodunama exhgetai ap to ti o

enai na proc na kai ep). O

enai fragmnoc, kai

xn x.

'Ara,

yn = T xn T x.
'Omwc, qoume kai thn

14.

yn y .

Arke na dexoume ti o

dexoume ti

qei kleist grfhma.

y = T x.

Upojtoume ti

y = T x.

Gia kje
(a) Afo

Ap monadikthta tou orou,

f Y

T xn y

isqoun ta exc:

kai to

f :Y R

enai suneqc,

f (T xn ) f (y).

xn x

ston

kai

T xn y

ston

Y.

Ja

139

xn x 0,

(b) Ap thn upjesh, afo

f (T (xn x)) = f (T xn ) f (T x) 0 = f (T xn ) f (T x).


Dhlad, gia kje

f Y

f (T x) = f (y).

'Omwc aut shmanei ti

y = Tx
(basik sunpeia tou jewrmatoc

15.

Hahn-Banach

Parathrome prta ti gia tic

X enai qroc Banach


M > 0 ttoioc ste

enai ti o

kf k M

fn : X R ikanopoiontai oi upojseic tou jewrmatoc omoimorfou frgmatoc.


x X h akolouja (fn (x)) enai fragmnh (giat sugklnei). 'Ara, uprqei
n N.

(blpe 'Askhsh 1), kai qrhsimopointac to gegonc ti

|fn (xn ) f (x)|

fn (x) f (x)

blpoume ti

|fn (xn x) + fn (x) f (x)|

|fn (xn x)| + |fn (x) f (x)|

M kxn xk + |fn (x) f (x)| 0,

fn (xn ) f (x).

dhlad,

16.

Y ).

kai gia kje

kfn k M,
Tte

{diaqwrzei} ta shmea tou

R(T )

An o

enai kleistc upqwroc tou

grammikc, na proc na kai ep telestc.

Y,

tte enai qroc

Banach,

kai o

T : X R(T ) enai fragmnoc,


T 1 : R(T ) X enai

Ap to jerhma antstrofhc apeiknishc, o

fragmnoc.

T 1 : R(T ) X
T x = y.

Antstrofa: stw ti o

xX

uprqei

Uprqoun

ttoio ste

xn X

me

T xn = yn ,

enai fragmnoc, kai stw

T 1

kai afo o

yn R(T )

me

yn y Y .

Ja dexoume ti

enai fragmnoc, qoume

kxn xm k = kT 1 (yn ym )k kT 1 k kyn ym k

()

n, m N. 'Omwc h (yn ) sugklnei ston Y ra enai akolouja Cauchy ston Y , kai ap thn () sumperanoume
(xn ) enai akolouja Cauchy ston X . O X enai plrhc, ra uprqei x X ttoio ste xn x.

gia kje
ti h

enai fragmnoc kai

xn x,

ra

yn = T xn T x.

Ap monadikthta tou orou,

y = T x R(T ),
dhlad to

R(T )

17.

An o

enai kleist.

enai fragmnoc, tte gia kje

g Y

to g T : X R
g T X .

snjesh suneqn grammikn sunartsewn), dhlad

enai fragmno grammik sunarthsoeidc (wc

g Y = g T X
T xn y ston Y .

Gia thn antstrofh katejunsh, me thn upjesh


opte enai fragmnoc: stw
An

g Y ,

xn x

ston

kai

deqnoume ti o

qei kleist grfhma,

ap th ma meri qoume

T xn y = g(T xn ) g(y),
kai ap thn llh, afo

gT X

kai

xn x,

qoume

g(T xn ) = (g T )(xn ) (g T )(x) = g(T x).


Dhlad,

g(y) = g(T x),


kai afo o

18.

(a) An

diaqwrzei ta shmea tou

fn f

ston

C 1 [0, 1]

kai

Y,

parnoume

T fn g

ston

y = T x.

C[0, 1],

fn f,
Enai gnwst ti me autc tic upojseic qoume

f0 = g

sto

g Y
'Epetai ti o

qei kleist grfhma.

tte qoume tic omoimorfec sugklseic

fn0 g.
[0, 1],

T (f ) = g.

dhlad

140

Aut deqnei ti o

qei kleist grfhma.

(b) Jewrome tic sunartseic

fn : [0, 1] R,

me

fn (t) = tn .

(T fn )(t) = ntn1 ,
dhlad,

kT fn k = n.

Aut deqnei ti o

Tte

kfn k = 1

gia kje

n,

all

t [0, 1],

den enai fragmnoc (giat?).

To jerhma kleisto grafmatoc den efarmzetai s autn thn perptwsh, ki aut shmanei (anagkastik) ti o

C 1 [0, 1]

den enai qroc

Banach.

Keflaio 9

To jerhma stajero shmeou


9.1 Sustolc - jerhma stajero shmeou
() (X, d) T : X X . x X
T T (x) = x.
() T X, 0 < a < 1 , x, y X
d(T (x), T (y)) ad(x, y).

(Banach) (X, d) . X
T : X X X. , T .
: (xn ) X : x0 X,

x1 = T (x0 ), x2 = T (x1 ) = T 2 (x0 ), x3 = T (x2 ) = T 3 (x0 ), . . .
,
xn = T n (x0 ),

n N.

(xn ) Cauchy X: m N,
d(xm+1 , xm )

= d(T xm , T xm1 )
ad(xm , xm1 )
= ad(T xm1 , T xm2 )
a2 d(xm1 , xm2 ),

, ,
d(xm+1 , xm ) am d(x1 , x0 ),

m N.

m > n, ,
d(xn , xm ) d(xm , xm1 ) + d(xm1 , xm2 ) + + d(xn+1 , xn )
am1 d(x1 , x0 ) + am2 d(x1 , x0 ) + + an d(x1 , x0 )
1 amn
= an d(x1 , x0 )
1a
d(x
,
x
)
1
0
an
.
1a

141

142

0 < a < 1, an d(x1 , x0 )/(1 a) 0 m, n . , (xm ) Cauchy.


(X, d) , x X xm x.
d(x, T x) d(x, xm ) + d(xm , T x)
= d(x, xm ) + d(T xm1 , T x)
d(x, xm ) + d(xm1 , x) 0,
d(x, T x) = 0, T x = x.
y T ,
0 < d(x, y) = d(T x, T y) ad(x, y),
2

, 0 < a < 1.

x
T m- :
9.1.1. T : X X , x0 X. x
T ,
() d(xm , x)

am
1a d(x1 , x0 ),

() d(xm , x)

a
1a d(xm , xm1 ).

: , s > m
am
d(x1 , x0 ).
1a

d(xs , xm )

s , xs x,
d(x, xm ) = lim d(xs , xm )
s

am
d(x1 , x0 ).
1a

()
y0 = xm1 ,

y1 = x m ,

...

ys = xm1+s x.

() (ys ) s = 1,
d(y1 , x)

d(xm , x)

a
d(y1 , y0 ),
1a

a
d(xm , xm1 ). 2
1a

T : X X Y X (
X). Y , x0 Y (xm )
Y , T Y (, X):
. (X, d) , T : X X. T
( 0 < a < 1) Y = {x X : d(x0 , x) r}, x0 X r > 0.
d(x0 , T x0 ) < (1 a)r, xm = T m x0 T .
: xm Y .

an
d(x1 , x0 ).
d(xm , xn )
1a
, n = 0,
d(xm , x0 )
, xm Y , m N.

1
1
(1 a)r
d(x1 , x0 ) =
d(T x0 , x0 ) <
= r,
1a
1a
1a
2

143

9.2 Efarmog stic diaforikc exisseic


f 0 = F (t, f ), f (t0 ) = x0 .
9.2.1. (Picard) F
R = {(t, x) : |t t0 | a, |x x0 | b},
|f (t, x)| M (t, x) R. F Lipschitz
: L > 0 , (t, x), (t, y) R,
|F (t, x) F (t, y)| L|x y|.
b 1
, L }.
, f 0 = F (t, f ), f (t0 ) = x0 , [t0 h, t0 + h], h < min{a, M

: C[J], J = [t0 h, t0 + h], d(f, g) =


maxtJ |f (t) g(t)|,
C1 = {f C[J] : |f (t) x0 | M h}.
C1 C[J], . f T f = f ,

Z t
(T f )(t) = x0 +
F (s, f (s))ds, t J.
t0

|f (s)x0 | M l b, (s, f (s)) R s, F R,


. ,

Rt
t0

F (s, f (s))ds


Z t



F (s, f (s))ds M |t t0 | M h,
|(T f )(t) t0 | =
t0

,
f C1 = T f C1 .
,
Z t




{F (s, f (s)) F (s, g(s))} ds
|(T f )(t) (T g)(t)| =
t
0

L max |f (s) g(s)| |t t0 |
J

(Lh)d(f, g),
0 < Lh < 1, T : d(T f, T g) (Lh)d(f, g).
, f C1 T f = f ,
Z

f (t) = x0 +

F (s, f (s))ds,

t J,

t0

f 0 = F (t, f ), f (t0 ) = x0 .

: f

Z t
fn+1 (s) = x0 +
F (s, f (s))ds,
t0

f0 C1 .

144

9.3 Efarmog stic oloklhrwtikc exisseic


() Fredholm. J = [a, b], K : J J R, g : J R .
|K(t, s)| M J J, || < 1/M (b a),
Z b
f (t) = g(t) +
K(t, s)f (s)ds
a

J.
: T : C[a, b] C[a, b],
b

Z
(T f )(t) = g(t) +

K(t, s)f (s)ds.


a

T (;). ,
d(T f, T h)

max |(T f )(t) (T h)(t)|


tJ
Z

b
K(t, s)(f (s) h(s))ds
|| max
tJ
 a

||M max |f (s) h(s)| (b a)

{||M (b a)} d(f, h).

=
=

sJ

||M (b a) < 1, f0 C[a, b]


T f0 = f0 .
2
() Volterra J = [a, b], K : J J R, g : J R . ,
R,
Z b
f (t) = g(t) +
K(t, s)f (s)ds
a

J.
: f C[J]
Z
(T f )(t) = g(t) +

K(t, s)f (s)ds,

t J.

T (f ) C[J]. , T : C[J] C[J]. f, h C[J],


Z b



|(T f )(t) (T h)(t)| = ||
K(t, s)(f (s) h(s))ds
a

||(max |K|)d(f, h)

ds
a

= ||(max |K|)d(f, h)(t a).



|(T m f )(t) (T m h)(t)| ||m (max |K|)m

()

(t a)m
d(f, h).
m!

:
|(T m+1 f )(t) (T m+1 h)(t)| =


Z t


||
K(t, s) {(T m f )(s) (T m h)(s)} ds
a
Z t
(s a)m
||(max |K|)
||m (max |K|)m
d(f, h)ds
m!
a
(t a)m+1
||m+1 (max |K|)m+1
d(f, h).
(m + 1)!

145

()
d(T m f, T m h)

max |(T m f )(t) (T m h)(t)|


t


(b a)m
d(f, h).

||m (max |K|)m


m!
=

m ||m (max |K|)m (ba)


< 1. , T m C[a, b]. T m
m!
: f0 T m f0 = f0 . f C[a, b], (T m )n f f0
n .
f = T f0 ,
f0 = lim T mn (T f0 ) = lim T (T mn f0 ) = lim T f0 = T f0 .
n

f0 T , T
T m , T m ( ).
2

9.4 Askseic
1. T : X X .
2. X
.
3. T : [1, +) [1, +) T x = x + x1 . x 6= y |T x T y| < |x y|, T
.
4. T , T n , n N . .
5. X , T : X X d(T (x), T (y)) < d(x, y)
x 6= y X. T .
6. g : [a, b] R , g(a) < 0, g(b) > 0, 0 < c g 0 (x) d
[a, b]. (;)
g(x) = 0 [a, b].
[: f (x) = x g(x) , f .]
7. f : [a, b] R , x0 f (a, b).
g(x) = x

f (x)
f 0 (x)

x0 , x1
(xn ) xn+1 = g(xn ), xn x0 .
8. x = Ax + b, A = (aij )i,jn b = (b1 , . . . , bn ).
n
X

|aik | < 1

k=1

i = 1, . . . , n, .
x1 , x2 , . . . , xn , . . ., x1 Rn , xn+1 = Axn + b.
9. () 9, A
n
X
k=1

|akj | < 1,

j = 1, . . . , n.

146

() ,
n X
n
X

a2ij < 1.

i=1 j=1

10. f 0 = |f |1/2 , f (0) = 0 f 0 g(t) = t|t|/4.


Picard; .
11. tf 0 = 2f , f (t0 ) = x0 ()
, () , () .
12.
Z
()

K(x, y, f (y))dy + (x),

f (x) =
a

K , K Lipschitz
|K(x, y, z1 ) K(x, y, z2 )| M |z1 z2 |.
() || <

1
M (ba) .

13.
Z
f (t)

ets f (s)ds = g(t)

|| < 1, f0 = g fn+1 = T fn T .
14. X, T : X X,
K X T (K) K. T K (
Markov-Kakutani), :
() T0 , T k = T T (k ).
Sn =

n1
1X k
T ,
n

nN

k=0

, , Sn (K) K.
() Sn : Sm Sn = Sn Sm , m, n N.
() n1 , . . . , ns N
Sn1 Sns (K) Sn1 (K).
() (Y, d)
T
T . (Fn ) Y
n=1 Fn 6= .
jn Fk 6= n,
T
() n=1 Sn (K) 6= .
T
() x n=1 Sn (K), T (x) x n1 (K K), K K = {u v : u, v K}.
T
() x n=1 Sn (K), T (x) = x.

You might also like