Stanini transporti

- U vodi se otapaju hidroflne

tvari
- U membrani ima najvie
lipida
- Kroz staninu membranu
prolaze tvari topljive u
lipidima
- Prema nainu prolaza kroz membranu razlikujemo dva osnovna tipa
transfera
- Gradient koncentracije je razlika u koncentraciji lijeve i desne strane.
- 1. PASIVAN TRANSPORT / DIFUZIJA
o ransport nizvodno! niz"radient koncentracija! ne treba ener"iju
JEDNOSTAVNA DIFUZIJA
o #. DIFUZIJA ROZ DVOS!OJ !IPIDA
ako prolaze tvari topljive u lipidima! npr. lijekovi!
otrovi! alkoholi! $%! &$%! i sl.
o ". DIFUZIJA ROZ PORE
'nte"ralni protein je "ra(en od etiri
podjedinice koje nisu usko
priljubljene jedna uz dru"u! pa izme(u
njih nastaje rupa ili pora! ona ima
odre(en promjer i kroz nju mo"u
pro)i tvari koje su manje od
promjera pore.
O!A#ANA DIFUZIJA
o *e treba ener"iju! ali treba nosa
o *pr. Prolaz "lukoze kroz membranu st.
o FAGO$ITOZA
*jome formirane estice prolaze kroz membranu
- ". ATIVAN TRANSPORT
o ransport uzvodno! uz"radient koncentracija! treba ener"iju
o reba ener"iju i nosa +protein,
o 'ma odre(en kapacitet ovisi o broju nosaa
o a%acitet je maksimalna koliina tvari koja se u jednom trenutku
mo-e prenijeti kroz membranu
o Sustavi aktivno" transporta . pumpa +npr. *atrij-kalij pumpa,
o /lektroliti! neki aktivno prolaze kroz membranu
0oda . svojstva i funkcije
- 0oda je polarno otapalo! kovalentni spoj
- 1olekule 2
%
$ se me(usobno privlae
- U krutom obliku voda ima sa)astu strukturu
- 2
%
$ ima tetraedarnu "ra(u
- 2
%
$ je dobro otapalo
- U 2
%
$ se otapaju spojevi koji disociraju te oni koji ne disociraju ali su
hidroflni
- 2idrofobni spojevi se ne otapaju.
- &idratacija je okru-ivanje molekulama vode.
- &idro'o(na interakcija je nakupljanje nepolarnih molekula u vodi.
- U)o*e +ode , or*ani-.,/
o Sastavni dio or"anizma
o $tapalo
o 3ktivno sudjeluje u metabolikim reakcijama
o 'ma transportnu ulo"u
o Sastavni dio probavnih sokova
o Sudjeluje u re"ulaciji tjelesne temperature
o 0a-na za pokretljivost or"ana
1etabolizam vode
- 0eta(o)i-a. t+ari . izmjena tvari4 unos! resorpcija! pre"radnja!
izluivanje.
- Uno15 pi)em! hranom! voda koja nastaje tijekom oksidacijskih procesa
- Re1or%cija/ najvie u tankom i debelom crijevu
- Ra1%odje)a/
o #. S3*'6*3 +intracelularna,
o %. 03*S3*'6*3 +ekstracelularna,
0oda u krvnim -ilama! limf i tkivima
- 0oda "ustih vezivnih tkiva! hrskavice i kostiju transcelularna 2
%
$ . voda
raznih sekreta te dino" i probavno" sustava.
- De%o &
"
O +skladitenje,
o Skeletni mii)i! potko-no tkivo! jetra
- I-),2i+anje &
"
O
o 7ubrezi! preko ko-e! fecesom! plu)no
- 3i)anca &
"
O
o Uravnote-ena! ne"ativna! pozitivna
- Re*,)acija &
"
O
o 7ubrezi! osje)aj -e(i! -ivani podra-aji
- Va4niji 5or.oni i +ita.ini koji re*,)iraj, .eta(o)i-a. &
"
O
o ANTIDIURETSI &OR0ON 6AD&7
8ui se iz stra-nje" dijela hipofze
9jeluje na distalne tubule bubre"a i zadr-ava vodu
o A!DOSTERON
2ormon kore nadbubre-ne -lijezde
:adr-ava ione *a i &l u distalnim tubulama bubre"a! a poto
*a&l na sebe navlai vodu ovaj hormon posredno zadr-ava
vodu u or"anizmu
o INZU!IN
:adr-ava vodu u or"anizmu
o 2ormoni 8titnja2e potiu izluivanje vode iz or"anizma
1ineralne soli i njihova ulo"a
- /sencijalni sastojak hrane
- 1ineralne soli u or"anizmu nalazimo u o()ik,/
o 'ona
o 0ezani za or"anske molekule
o *edisocirane soli
- Podjela prema koliini u or"anizmu5
o 1akroelementi ; <.<=>
o 1ikroelementi u tra"ovima
- U)o*e .inera)a , or*ani-.,/
o $dr-avaju neuromuskularnu podra-ljivost
o Pove)avaju topljivost proteina
o ?rade kosti i zube +&a! 1"! fosfati,
o 'maju specifne ulo"e
o Kontroliraju ravnote-u i raspodjelu vode
o $dr-avaju osmotski tlak stanica i tjelesnih teku)ina
o $smotski tlak ne ovisi o veliini 1r ne"o ovisi o broju estica koje
priti)u stjenku
o :a sve makroelemente mo"u re)i da odr-avaju osmotski tlak
o *ajvie od svih minerala izvan stanice ima *a&l +"lavni
ekstracelularni kation,
/nzimi
- 7iokatalizatori +ubrzavaju kemijske reakcije,
- E +enzim, @ S +supstrat, ES +enzim-supstrat kompleks,
- /nzimi su podjeljeni u A klasa5
o 1. OSIDOREDUTAZA
- Ubrzavaju reakcije oksidacije i redukcije
o ". TRANSFERAZE
- /nzimi koji sudjeluju u prijenosu raznih atomskih "rupa
o 9. &IDRO!AZE
- Sudjeluju u reakcijama hidrolize
o :. !IAZE
- Sudjeluju u stvaranju i kidanju dvostrukih veza
o ;. IZO0ERAZE
- Prevode izomere iz jedno" oblika u dru"i
o <. !IGAZE
- Sudjeluju u reakcijama sinteze uz troak 3P-a
- 9anas je ime enzima odre(eno sa etiri broja
- *omenklatura enzima5
o 1. 1. 1. 1.
- Po kemijskom sastavu svaki enzim je protein
- /nzimi imaju va-ne osobine5
o Ve)ika kata)iti2ka .o=
reba jako malo enzima da puno supstrata prevede u
produkt
o S%eci>2no1t
/nzim i supstrat se odnose kao klju i brava
Uvjetuje kontrolu biokemijskih reakcija
- Gra?a en-i.a
o 1. APOENZI0
Proteinski dio enzima4 svaki enzim "a sadr-i
3K'0*$ 1B/S$ . mjesto vezanja supstrata
/nzim i supstrat Klju i brava
o ". OENZI0
*eproteinski dio enzima
*e treba svaki enzim koenzim! npr. hidrolaze
Poma-u odvijanje enzimskih reakcija tako to primaju ili
otputaju 2@ ione! elektrone ili itave atomske skupine
*pr. 3P! *39P! C39! neki vitamini
0itamini u tijelu naje)e imaju funkciju koenzima
- Faktori koji ,tje2, na (r-in, en-i.1ke reakcije
o TE0PERATURA
Dedni
broj
Pod"rup
a
?rupa
Klasa
Proteini nisu otporni na temperaturu
EFG& je najbolja temperatura
1alo pove)anje temperature ubrzava kemijsku reakciju
0e)e pove)anje temperature trajno "ubimo enzim
1alo smanjenje temperature usporava enzimske reakcije
0e)e smanjenje temperature uspava enzim
o %& 6@A9; B @A:;7
malo pove)anje p2 usporava kemijsku reakciju
malo smanjenje p2
0e)e pove)anje p2 trajno "ubimo enzim
1anje pove)anje p2
o PRISUSTVO EFETORA
/C/K$D' . tvari koje ubrzavajuHusporavaju enzimske
reakcije
3K'03$D' . ubrzavaju reakciju
'*2'7'$D' . usporavaju reakciju
- 3io)o8ka +a4no1t en-i.a
o SP/&'C'6*$S /*:'13 kontrola biokem. Deakcija
$dre(eni enzimi specifni su za bolest odre(eno"
tkivaHor"ana
o 9//K$D' 7$8/S'
Pove)ana aktivnost enzima znai bolest
/nzim omo"u)uje d". ote)enja or"ana +koji or"an! koliina
ote)enja,
- $r"ani i enzimi
o SR$E5 3S! 89K! &K
o JETRA5 3S! ??! 38P! 38
o GU#TERACA5 I-31'83:3! ?? +3S! 38,
o OSTI5 38P
o 0I#IDI5 &K
o TU0OR PROSTATE5 PD$S3'6*3 K'S. C$SC3$:3
2ormoni . naziv i proizvodnja
- &IPOTA!A0US
o 8iberini
- &IPOFIZA
o ADENO&IPOFIZA 6PREDNJI REEANJ7
Somatotropin +S2,
Kortikotropin +3&2,
ireotropin +S2,
Prolaktin +8S2,
Colikul-stimuliraju)i hormon +CS2,
8uteotropni hormon +82,
2ormon koji stumulira intersticijske stanice +'&S2,
o PARS INTER0EDIA 6SREDNJI REEANJ7
1elanotropin +1S2,
o NEURO&IPOFIZA 6STRAENJI REEANJ7
$ksitocin
3ntidiuretski hormon ili vasopresin +392,
- TIROIDNA E!IJEZDA / #TITNJACA
o iroksin +=,
o rijodtironin +E,
o Kalcitonin
- PARATIREOIDNA E!IJEZDA 6DO#TITNA E!IJEZDA7
o Parathormon +P2,
- PANREAS 6GU#TERACA7
o 'nzulin
o ?luka"on
- NAD3U3REENA E!IJEZDA 6SUPRARENA!NA E!IJEZDA7
o &OR0ONI ORE 6ORTIOSTEROIDIA ORTIOIDI7
1ineralokortikoidi
?lukokortikoidi
3ndro"eni i estro"eni
o &OR0ONI SREI
3drenalin
*oradrenalin
- SPO!NE E!IJEZDE
o 0U#E SPO!NE E!IJEZDE / ANDROGENI
estosteron! 3ndrostendion
o EENSE SPO!NE E!IJEZDE
/stro"en! Pro"esteron
- &OR0ONI U TRUDNODI
o /stro"en
o Pro"esteron
o Delaksin
o Korijski "onadotropin +2&?,
2ormoni
0e5ani-.i 5or.on1ke re*,)acije
2'P$3831US
J
8'7/D'*'
J
2'P$C':3
J
D$P*' 2$D1$*' +npr. S2,
J
&'8B*3 K8'B/:93 +npr. titnjaa,
J
8ui E i = u krv
- 8uenje hormona re"ulirano je mehanizmom ne"ativne povratne spre"e4
to znai da pove)anje tvari 3 uzrokuje smanjenje tvari 7 +npr. ako je
hormona titnjae u krvi +3, malo! onda je liberina +7, puno i obrnuto,
Dje)o+anje 5or.ona na 1tanice
- #. 3K'03&'B$1 39/*'83-&'K83:/
o 2ormon izlazi iz krvnih -ila! dolazi do stanice i ve-e se s
receptorom na membrani daju)i 2D +hormon-receptor kompleks,
o *astali kompleks 2D aktivira adenilat ciklazu koja pretvara 3P u
&-31P +cikliki 31P,
o &-31P pove)ava aktivnost st. enzima i propusnost st. membrane i
tako pove)ava biokemijsku aktivnost stanice
- %. '*9UK&'B$1 ?/*SK/ 3K'0*$S'
o ?enski represor . potiskuje aktivnost "ena! ne daju da se prepisuje
"enska ifra i da se stvaraju proteini 2 blokira "enski represor
poinje sinteza proteina
o 2ormon izlazi iz krvne -ile! ve-e se za receptor na membrani i
stvara 2D kompleks
o *astali kompleks citoplazmom putuje do jez"re
o U jez"ri se hormon odvaja od receptora i slobodan ulazi u jez"ru te
se ve-e za "enski represor
o Slobodan "enski represor potiskuje aktivnost "ena! tj. ne dL da se
"eni prepisuju i da se stvaraju proteini
o Kad se hormon ve-e za "enski represor! on blokira nje"ovo
djelovanje i tako omo"u)uje da zapone sinteza proteina
o ime se pove)a biokemijska aktivnost stanice
&or.oni koji re*,)iraj, GU
- '*:U8'* +smanjuje,! ?8UK3?$* +pove)ava,! 2$D1$* D3S3
+pove)ava,
- '*:U8'*
o 8ui se iz beta-stanica 8an"erhansovih otoi)a
o 'nzulin "lukozu iz hrane prenosi u stanice i tako smanjuje ?UK
o ?UK se pove)ava unosom hrane jer or"anizam ve)inu hrane
prenosi u ?UK
o *ajjae djeluje na skeletni mii) i masno tkivo
o Betra je "lavni or"an u re"ulaciji ?UK-a4 odr-ava stalnu konc. ?UK-a
o Kod te-ih bolesti jetre! slabo se re"ulira ?UK
o 0'S$K3 ?UK . viak prelazi u jetru i "lukoza se pretvara u "liko"en
koji je skladite "lukoze
o *'SK3 ?UK . "liko"en prelazi u "lukozu i odlazi u krv
o 9". dijabetesa - M?UK @ "likozurija @ osmotska diureza +urin
veliko" volumena i "usto)e, @ ketonurija @ ketoacidoza
1enstruacija
- #TO JE 0ENSTRUA$IJSI $I!USF
o Dazmak od jedne do dru"e menstruacije. Prvi dan ciklusa je prvi
dan menstruacije. Uredan menstrualni ciklus traje %N O F dana. U
mno"ih -ena on varira! stalno ili povremeno.
- 1/*SDU3&'BSK' &'K8US $90'B3 S/ *3 E D3:'*/
o #. 2'P$3831US ' 2'P$C':3
o %. B3B*'K . ?31/$?/*/:3 ' S03D3*B/ SP$8*'2 2$D1$*3
o E. 13/D*'&3 . PD$1B/*/ 0D33 ' S8U:*'&/ B/K$1
&'K8US3
- 2ipotalamus! kao most izme(u moz"a i hipofze! kontrolira luenje svojih
osloba(aju)ih i inhibiraju)ih hormona iz prednje" re-nja hipofze.
*asuprot tomu! prednji re-anj otputa svoje hormone i re"ulira rad
jajnika.
2'P$3831US
?onadotropni releasin" faktor +?nD2,
J
2'P$C':3
Povratna ?onadotropini +CS2! 82,
spre"a J
B3B*'&'
Spolni hormoni
J
&'8B*' $D?3*' ' 1/37$8'6K/ CU*K&'B/
Proteini
- Po sastavu su bjelanevine! or"anski spojevi "ra(eni od aminokiselina
+3K,
- 3K mo"u i ne moraju biti topljive u vodi to ovisi o slobodnom radikalu
- 3K su optiki aktivni spojevi +svi osim "licina,
- $ptiki aktivni su oni spojevi koji mo"u zakretati ravninu polarizirane
svjetlosti i koji sadr-e bar jedan asimetrian &-atom
- 3K su 31C$/D*' spojevi . to znai da se mo"u ponaati kao kiseline i
kao baze! ovisno o p2 medija u kojoj se nalaze
- Kivi svijet je "ra(en od %< 3K
- e 3K dijelimo u dvije skupine5
o #. *//S/*&'B38*/ +nebitne, . stvaraju se u or"anizmu! ne
unosimo ih hranom
o %. /S/*&'B38*/ +bitne, . ne mo"u se stvarati u or"anizmu!
moramo ih unijeti hranom
- *ajvie 3K ima u -ivotinjskoj hrani
- 3D?'*'* i 2'S'9'* su poluesencijalne 3K ne mo"u ih stvarati djeca
- 3K se me(usobno povezuju P/P'9*$1 0/:$1 tvore)i P/P'9/ i
PD$/'*/
- PD$/'*' su slo-eni or"anski spojevi "ra(eni od #<< i vie
aminokiselina me(usobno vezanih peptidnom vezom
- P/P'9' su spojevi nastali me(usobnim povezivanjem P #<< 3K
- 9/*3UD3&'B3 proteina mo-e biti5
o 3, D/0/D:'7'8*3 . uzrokuju je razrje(eni alkoholi i soli lakih
metala
o 7, 'D/0/D:'7'8*3 . uzrokuju je U0 i Q zraenja! or"anska otapala!
jake kiseline i baze! visoka temperatura i soli tekih metala
Podje)a %roteina
- #. B/9*$S30*' +"ra(eni samo od 3K,
o 3, C'7D'83D*'
'maju nitastu strukturu . C'7D$'* S0'8/
K/D3'* +u kosi! noktima! dlakama! perju! ro"ovima!
papcima,
1'$:'* +sudjeluje u kontrakciji mii)a,
C'7D'*$?/* +protein plazme! sudjeluje u z"ruavanju,
K$83?/* +u "ra(evnom i vezivnom tkivu,
o 7, ?8$7U83D*'
imaju ku"lastu strukturu
2'S$*' +proteini stanine jez"re vezani uz nukleinske
kiseline,
387U1'*' +u plazmi krvi4 transport! odr-avanje 3& ravnote-e!
osmotski tlak,
?8$7U8'*' +u plazmi4 zatita or"ana,
- %. S8$K/*' +"ra(eni od proteinsko" dijela i prostatske skupine koja nije
protein,
o 1/38$PD$/'*' +prostatska sk. . metal5 transferin!
ceruloplazminR,
o 8'P$PD$/'*' +lipid @ protein5 298! 898! 0898,
o ?8'K$PD$/'*' +e)er @ protein,
o *UK8/$PD$/'* +nukleinska kis @ protein,
o C$SC$PD$/'*' +fosfor @ protein,
o KD$1$PD$/'*' +u boji . hemo"lobin,
U)o*e i 1tr,kt,ra %roteina
- Proteini imaju = strukturne razine koje odre(uju iz"led proteina u
prostoru
- #. PD'13D*3 SDUKUD3
o $dre(uje redosljed 3K u polipeptidnom lancu4 nju odre(uju "eni
- %. S/KU*93D*3 SDUKUD3
o $pisuje odnos i prostorni raspored susjednih 3K u lancu
o Dazlikujemo % tipa sekundarne strukture5 3lfa-uzvojnice i 7eta-
nabore
o Sekundarna struktura se stabilizira pomo)u vodikovih mostova
- E. /D&'B3D*3 SDUKUD3
o $dre(uje odnosHprostorni raspored udaljenih 3K u lancu
o *ju uvr)uju vodikovi mostovi! disulfdne veze! hidrofobne
interakcije
- =. K03D3D*3 SDUKUD3
o *ju imaju samo proteini polipeptidnih lanaca
o $pisuje odnosHnain sla"anja tih lanaca u prostoru
U)o*e %roteina
- ?ra(evni elementi ovjeka! "rade enzime! antitijela! sudjeluju u
imunolokim reakcijama! sudjeluju u iz"radnji st. jez"re! vezani su sa
"enima! nosioci toksino" djelovanja bakterija! odr-avaju koloidno-
osmotski tlak! re"uliraju izmjenu vode! sudjeluju u odr-avanju
acidobazne ravnote-e! imaju specifne ulo"e! sudjeluju u st. transportu
Uno1 i %ro(a+a %roteina
- Probava se odvija da bi se tvari iz hrane mo"le upiti u krv
- Proteine u or"anizam unosimo hranom biljno" i -ivotinjsko" porijekla
- 9epo proteina ne postoji
- Unesemo protein pretvara se u 3K jer se samo 3K mo"u putem crijeva
upiti u krv
- Proteini se izluuju5 fecesom! znojenjem! rezanjem kose i noktiju
- 2&l uzrokuje denaturaciju proteina! zatim u -elucu pepsin djeluje na
denaturirane proteine i raz"ra(uje ih do polipeptida +pocijepanih
proteina,. Pepsin cijepa peptidnu vezu tamo "dje se u 3K nalazi
aromatski prsten +tako nastaju polipeptidi,. :atim D'PS'* i
K'1$D'PS'* dalje cijepaju peptidnu vezu dok ne nastane 9'P/P'9.
:atim se nastavlja5 9'P/P'9 SP/&. PD$/3:/ 3K KD0
Sinte-a %roteina
- Prvo se "enetska informacija procesom transkripcije prepisuje sa 9*3
na mD*3 koja iz jez"re putuje citoplazmom do ribosoma na kojima se
odvija sinteza proteina
- Kodone na mD*3 prepoznaju antikodoni na tD*3 koji su
komplementarni kodonima
- Prvi kodon je 3-U-?
- Kodon je ifra koja se sastoji od E slova4 jedan kodon odre(uje jednu 3K
- Sinteza proteina se odvija u E faze5
o #. '*'&'B3&'B3
Poetak sinteze proteina uz dojavu startno" 3-U-? si"nala na
mD*3
$d nje"a E po E baze predstavljaju # kodon
Kodone prepoznaje tD*3 pomo)u
antikodona
o %. /8$*?3&'B3
Produljivanje lanca koje se odvija u E
koraka
#. vezanjem aktivirane 3K na 3 mjesto
ribosoma
%. stvaranje polipeptidne veze
E. translokacija peptida s 3 na P mjesto ribosoma
*akon to"a se na prazno 3 mjesto ve-e nova 3K i poinje novi
ciklus elon"acije
o E. /D1'*3&'B3
:biva se onda kada se na mD*3 pojavi bilo koji od E stop
si"nala5
U-3-3! U-3-?! U-?-3
Pitanja iz biokemije
#. 9efnirajte peptideS
%. Kako dijelimo aminokiselineT
E. Koja sredstva uzrokuju ireverzibilnu denaturaciju proteinaT
=. Uto odre(uje tercijarna struktura proteinaT
V. Koji proteini imaju kvartarnu strukturuT
A. ?dje i kojim nainom nastaje konani produkt raz"radnje proteina
F. U kakve proteine ubrajamo albumineT
N. Koja je funkcija kola"ena
W. U kojem se obliku proteini resorbirajuT
#<. Uto se mo-e do"oditi sa aminokiselinama iz hrane kada dospiju
do jetreT
##. Uto je translacijaT
#%. *abroji faze u sintezi proteinaS
$d"ovori
#. Peptidi su spojevi nastali me(usobnim povezivanjem manje od #<< 3K.
%. 3minokiseline dijelimo na esencijalne i neesencijalne.
3. Uzrokuju je U0 i Q zraenja! or"anska otapala! jake kiseline i baze!
visoka temperatura i soli tekih metala.
=. $dnos ili raspored udaljenih 3K u lancu.
V. Samo oni koji se sastoje od vie polipeptidnih lanaca.
6. ' jetri . oksidativnom deaminacijom. Konani produkt je UD/3.
F. 3lbumine ubrajamo u jednostavne "lobularne proteine.
N. Kola"en se nalazi u "ra(evnom i vezivnom tkivu. $n je jednostavni
fbrilarni protein.
W. Proteini se resorbiraju u obliku aminokiselina aktivnim transportom.
#<.
##. ranslacija je sinteza proteina.
#%. 'nicijacija! elon"acija! terminacija.