St.iz.

1
2
3
4
5
6
7
8
Izmene Datum Ime
Datum
Obradio
Stand.
Odobrio
Srednja masinska
skola
RADOJE DAKIC
Izvor pod. Zamena za
List:
Oznaka:
JR.00.00
Naziv:
Jednostepeni
reduktor
Masa: Razmera:
1:2
3
5
2
2
0
4
7
5
570
2
1
0
170
110
22 O
32 O
238
4
6
0
1
4
7
1
2
3
4
5
6
7
8
9
7
8
5
3
10
11
12
13
14
15 16
17
18
05.09.2014
Milos
Majstorovic
19
St.iz.
1
2
3
4
5
6
7
8
Izmene Datum Ime
Datum
Obradio
Stand.
Odobrio
Izvor pod. Zamena za
List:
Oznaka:
JR.00.00
Naziv:
Sastavnica
Masa: Razmera:
Poz. Kol. JM. Naziv:
Broj crteza
Standard:
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
16
17
18
15
1 Donje kuciste
05.09.2014
Milos
JR.00.01
1 Merac ulja
14
4
Navrtka M8
Vijak M8x40
JR.00.02
8 Vijak M8x60
1 Gornje kuciste
Vijak sa cilindricnom glavom M5x10 4
1 Poklopac otvora za ulje
1
Ozracivac
1 Poklopac manji sa izlazom
1 Zaptivka manja
1 Poklopac veci bez izlaza
24 Vijak M8x30
1 Podsklop gonjene grupe
1
Zaptivka veca
1 Poklopac veci sa izlazom
1 Poklopac manji bez izlaza
1 Podsklop pogonske grupe
JR.00.03
JR.0004
JR.00.05
JR.00.06
JR.00.07
JR.00.08
JR.01.00
JR.00.09
JR.00.10
JR.00.11
JR.02.00
19 1 Ispusni cep JR.00.12
Majstorovic
Srednja masinska
skola
RADOJE DAKIC
St.iz.
1
2
3
4
5
6
7
8
Izmene Datum Ime
Datum
Obradio
Stand.
Odobrio
Izvor pod. Zamena za
List:
Oznaka:
JR.00.01
Naziv:
Donje kuciste
Masa: Razmera:
1:2
A
A
B
B
Presek A-A
Presek B-B
C Detalj C
1:1
D
Detalj D
1:1
8
M
25
30
16
O
6
O
1
2
9
47 O
47 O
43 O
62 O
62 O
56 O
85
7
5
9
0
30
O
217
1
5
2
5
R
6
0 R
5
0
15
15
2
0
1
x
4
5
v
1
5
2
0
R
2
1
5
0

570
540
1
1
6
1
3
0
1
4
0
15
1
0
R
5 60 60
30
8
M
80 5
2
0
R
5
1
0
3
5
105
20 M
R
5
5
170
2
2
0
R
2
0
R
2
0
1
8
0
546
117 50
R
1
0
108 46 119
8
M
9
9
9
9
R
5
20
17
R
5
238
05.09.2014
Milos
Majstorovic
Srednja masinska
skola
RADOJE DAKIC
St.iz.
1
2
3
4
5
6
7
8
Izmene Datum Ime
Datum
Obradio
Stand.
Odobrio
Izvor pod. Zamena za
List:
Oznaka:
JR.00.02
Naziv:
Merac ulja
Masa: Razmera:
1:1
4 O
3 O
3 O
4 O
4 O
16 O
30 O
R
1
9
22
R
1
4
5
1
5
7
1
9
5
1
0
1
1
1
5
1
2
0
1
7
05.09.2014
Milos
Majstorovic
Srednja masinska
skola
RADOJE DAKIC
St.iz.
1
2
3
4
5
6
7
8
Izmene Datum Ime
Datum
Obradio
Stand.
Odobrio
Izvor pod. Zamena za
List:
Oznaka:
JR.00.03
Naziv:
Gornje kuciste
Masa: Razmera:
1:2
B
A
Detalj A
1:1
20 M
30 O
2
0
1
x
4
5
v
Pogled B
1:2
C
C
Presek C-C
1:2
D
Detalj D
1:1
5
M
0
,5
x
4
5
v
2
0
R
5
5
10
0
5
0
8
0
13
0
6
0
110
2
0
1
5
R
2
2
0
2
0
R
7
5
2
5
90
2
5
1
5
2
4
5
R
6
0
O
9
0
R
5
0
O
7
5
232
238
2
4
0
R
15
110
170
E
E
F
F
R
20
R
1
5
R
1
0
R
1
0
R
2
0
1
1
0
1
1
6
1
3
0
1
4
0
1
6
0
12 38 117
119 108 34 12
570
Presek E-E
Presek F-F
G
Detalj G
1:1
H
Detalj H
1:1
8 M
2
5 3
0
1
x
4
5
v
8 M
2
5 3
0
1
x
4
5
v
R
1
5
R 5
8
0
5
O 47
O 43 O 62
O 56
5
32
R
5
35
140
05.09.2014
Milos
Majstorovic
Srednja masinska
skola
RADOJE DAKIC
St.iz.
1
2
3
4
5
6
7
8
Izmene Datum Ime
Datum
Obradio
Stand.
Odobrio
Izvor pod. Zamena za
List:
Oznaka:
JR.00.04
Naziv:
Poklopac otvora za ulje
Masa: Razmera:
1:1
A
A
Presek A-A
B
Detalj B
2:1
6 O
1
0
0
R
5
50
80
R
5
60
R
2
5
2
R
2
1
3
0
0
,
5
x
4
5
v
R
2
05.09.2014
Milos
Majstorovic
Srednja masinska
skola
RADOJE DAKIC
St.iz.
1
2
3
4
5
6
7
8
Izmene Datum Ime
Datum
Obradio
Stand.
Odobrio
Izvor pod. Zamena za
List:
Oznaka:
JR.00.05
Naziv:
Ozracivac
Masa: Razmera:
2:1
2
5
3 O
2
3
R
1
20 M
1
x
4
5
v
A
Detalj A
5:1
1
2
2
O
K
1
5
1
7
2
1
2
7
30 O
3
O
05.09.2014
Milos
Majstorovic
Srednja masinska
skola
RADOJE DAKIC
St.iz.
1
2
3
4
5
6
7
8
Izmene Datum Ime
Datum
Obradio
Stand.
Odobrio
Izvor pod. Zamena za
List:
Oznaka:
JR.00.06
Naziv:
Poklopac manji sa izlazom
Masa: Razmera:
1:1
A
Detalj A
2:1
28 O
23 O
1
,
5
3
0

B
DETALJ B
5:1
R
1
1
75
100
9 O
1
x
4
5
v
6
3
4
40 O
47 O
3
05.09.2014
Milos
Majstorovic
Srednja masinska
skola
RADOJE DAKIC
St.iz.
1
2
3
4
5
6
7
8
Izmene Datum Ime
Datum
Obradio
Stand.
Odobrio
Izvor pod. Zamena za
List:
Oznaka:
JR.00.07
Naziv:
Zaptivka manja
Masa: Razmera:
5:1
2
2
O
2
8
O
3
30
05.09.2014
Milos
Majstorovic
Srednja masinska
skola
RADOJE DAKIC
St.iz.
1
2
3
4
5
6
7
8
Izmene Datum Ime
Datum
Obradio
Stand.
Odobrio
Izvor pod. Zamena za
List:
Oznaka:
JR.00.08
Naziv:
Poklopac veci bez izlaza
Masa: Razmera:
1:1
120
90
55 O
62 O
6
1
x
4
5
v
0
,
5
x
4
5
v
2
6
9
A
Detalj A
2:1
R
1
1
R
2
05.09.2014
Milos
Majstorovic
Srednja masinska
skola
RADOJE DAKIC
St.iz.
1
2
3
4
5
6
7
8
Izmene Datum Ime
Datum
Obradio
Stand.
Odobrio
Izvor pod. Zamena za
List:
Oznaka:
JR.01.00
Naziv:
Podsklop gonjene grupe
Masa: Razmera:
1:1
1
2
3
4
5
6
7
32 O
40 O
35 O
35 O
385 O
05.09.2014
Milos
Majstorovic
Srednja masinska
skola
RADOJE DAKIC
St.iz.
1
2
3
4
5
6
7
8
Izmene Datum Ime
Datum
Obradio
Stand.
Odobrio
Izvor pod. Zamena za
List:
Oznaka:
JR.01.00
Naziv:
Sastavnica gonjene grupe
Masa: Razmera:
Poz. Kol. JM. Naziv:
Broj crteza
Standard:
1
2
3
4
5
6
7
1 Gonjeno vratilo
JR.01.01
1 KM 07
1
2
Osigurac KM 07
Lezaj 6007
1 Distantna caura veca
1 Gonjeni zupcanik
Spoljasnji prstenasti uskocnik 35x33x1.6 1
JR.01.03
JR.01.02
05.09.2014
Milos
Majstorovic
Srednja masinska
skola
RADOJE DAKIC
St.iz.
1
2
3
4
5
6
7
8
Izmene Datum Ime
Datum
Obradio
Stand.
Odobrio
Izvor pod. Zamena za
List:
Oznaka:
JR.0101
Naziv:
Gonjeno vratilo
Masa: Razmera:
2:1
A
A
B
B
C
C
3
2
O
3
5
O
3
5
M
4
0
O
4
8
O
4
0
O
3
5
O
Detalj D
5:1
D
Presek A-A
Presek B-B
Presek C-C
6
33
1
0
27,3
1,5 1
1
2
35,1
80 12 13 74
6,5
22 8
217
6
1 x45v
1 x45v
1 x45v
10 25
21
8
1 x45v
05.09.2014
Milos
Majstorovic
Srednja masinska
skola
RADOJE DAKIC
St.iz.
1
2
3
4
5
6
7
8
Izmene Datum Ime
Datum
Obradio
Stand.
Odobrio
Izvor pod. Zamena za
List:
Oznaka:
JR.01.02
Naziv:
Distantna caura veca
Masa: Razmera:
2:1
4
0
O
4
5
O
16
1 x45v
05.09.2014
Milos
Majstorovic
Srednja masinska
skola
RADOJE DAKIC
St.iz.
1
2
3
4
5
6
7
8
Izmene Datum Ime
Datum
Obradio
Stand.
Odobrio
Izvor pod. Zamena za
List:
Oznaka:
JR.01.03
Naziv:
Gonjeni zupcanik
Masa: Razmera:
1:2
Konstruktivni podaci Oznaka Vrednost
Konstruktivni podaci
Smer zavojnice
Precnik osnovnog kruga
Ugao nagiba hor.linije
Merni broj zubaca
Mera preko zubaca
Oznaka
db

zw
w
Vrednost
348.625
0
6
118.852
z
mn
m
JUS M.C1.016
x
JUS M.C1.031
Broj zubaca
Standarni modul
Modul
Standarni profil
Pomeranje profila
Kontrola kvaliteta
53
7
7
0
prav
50
4
0
O
8
0
O
2
1
0
O
3
2
4
O
3
5
4
,2
O
3
7
1
3
8
5
1
2
43,2
1
5

R
5
7
0
O
R
5
58
2 x45v
15
R
5
05.09.2014
Milos
Majstorovic
Srednja masinska
skola
RADOJE DAKIC
St.iz.
1
2
3
4
5
6
7
8
Izmene Datum Ime
Datum
Obradio
Stand.
Odobrio
Izvor pod. Zamena za
List:
Oznaka:
JR.00.09
Naziv:
Zaptivka veca
Masa: Razmera:
5:1
3
2
O
3
8
O
30
3
05.09.2014
Milos
Majstorovic
Srednja masinska
skola
RADOJE DAKIC
St.iz.
1
2
3
4
5
6
7
8
Izmene Datum Ime
Datum
Obradio
Stand.
Odobrio
Izvor pod. Zamena za
List:
Oznaka:
JR.00.10
Naziv:
Poklopac veci sa izlazom
Masa: Razmera:
1:1
A
Detalj A
2:1
33 O
38 O
55 O
62 O
0
,
5
x
4
5
v
0
,
5
x
4
5
v
1
x
4
5
v
6
3
2
6
B
Detalj B
5:1
R
1
1
1
2
0
9
0
3
05.09.2014
Milos
Majstorovic
Srednja masinska
skola
RADOJE DAKIC
St.iz.
1
2
3
4
5
6
7
8
Izmene Datum Ime
Datum
Obradio
Stand.
Odobrio
Izvor pod. Zamena za
List:
Oznaka:
JR.00.11
Naziv:
Poklopac manji bez izlaza
Masa: Razmera:
1:1
40 O
47 O
0
,
5
x
4
5
v
1
x
4
5
v
R
2
6
3
1
A
Detalj A
5:1
R
1
1
100
75
9 O
05.09.2014
Milos
Majstorovic
Srednja masinska
skola
RADOJE DAKIC
St.iz.
1
2
3
4
5
6
7
8
Izmene Datum Ime
Datum
Obradio
Stand.
Odobrio
Izvor pod. Zamena za
List:
Oznaka:
JR.02.00
Naziv:
Podsklop pogonske grupe
Masa: Razmera:
2:1
Poz. Kol. JM. Naziv: Oznaka crteza Standard:
1
2
3
4
5
6
7
2
5
O
2
8
O
2
5
O
2
2
O
1
1
9
O
52
1
2
3
4
5
6
7
4
1 Pogonsko vratilo
1 KM05
1 Osigurac KM05
2 Lezaj 6005
1 Distantna caura manja
1 Pogonski zupcanik
1 Spoljasnji prstenasti uskocnik
JR.02.01
JR.02.02
JR.02.03
05.09.2014
Milos
Majstorovic
Srednja masinska
skola
RADOJE DAKIC
St.iz.
1
2
3
4
5
6
7
8
Izmene Datum Ime
Datum
Obradio
Stand.
Odobrio
Izvor pod. Zamena za
List:
Oznaka:
JR.02.01
Naziv:
Pogonsko vratilo
Masa: Razmera:
2:1
A
A
B
B
C
C
Presek A-A
Presek B-B
Presek C-C
D
Detalj D
5:1
4,5
18
28
5
30
70 22
5
10
74
200
2
5
O
2
5
O
2
8
O
3
6
O
2
8
O
2
5
O
2
5
M
2
2
O
8
23,9
5
23
1,5
0
,5
5
6
18,5
05.09.2014
Milos
Majstorovic
Srednja masinska
skola
RADOJE DAKIC
St.iz.
1
2
3
4
5
6
7
8
Izmene Datum Ime
Datum
Obradio
Stand.
Odobrio
Izvor pod. Zamena za
List:
Oznaka:
JR.02.02
Naziv:
Distantna caura manja
Masa: Razmera:
5:1
2
8
O
3
4
O
16
1 x45v
05.09.2014
Milos
Majstorovic
Srednja masinska
skola
RADOJE DAKIC
St.iz.
1
2
3
4
5
6
7
8
Izmene Datum Ime
Datum
Obradio
Stand.
Odobrio
Izvor pod. Zamena za
List:
Oznaka:
JR.02.03
Naziv:
Pogonski zupcanik
Masa: Razmera:
1:1
28 O
3
1
8
5
2
8
8
,
2
1
0
5
1
1
9
5
2
5
8
R
1 1
5

1
x
4
5
v
Prec. pode. kruznice
Ugao nagiba boc.lini.
Osnovni korak
Kvalitet tol.polja
Mera preko zubca
z=2
W1
32.467
Broj zubaca
Modul
Standardni modul
Standardni profil
Pomeranje profila
Prec. osnovne kruznice
d1
pb
105
0
20.664
z
m
mn
JUS
x m
db
15
7
7
M.C1.016
0
98.667
IT 6

05.09.2014
Milos
Majstorovic
Srednja masinska
skola
RADOJE DAKIC
St.iz.
1
2
3
4
5
6
7
8
Izmene Datum Ime
Datum
Obradio
Stand.
Odobrio
Izvor pod. Zamena za
List:
Oznaka:
JR.00.012
Naziv:
Ispusni cep
Masa: Razmera:
2:1
1
7
4
2
7
20 M
A
Detalj A
5:1
R
1
1
3
0
2
2
O
K
1
x
4
5
v
05.09.2014
Milos
Majstorovic
Srednja masinska
skola
RADOJE DAKIC
Jednostepeni reduktor
Strana 2

Sadraj


Opis rada ureaja ........................................................................................................................... 3

Podaci ............................................................................................................................................. 4

Predhodni proraun ........................................................................................................................ 5

Geometrijske mere, kinematski odnosi i tolerancije zupanika ....................................................... 6

Stepen sigurnosti protiv loma zubaca: ............................................................................................ 9

Proraun vratila reduktora: ............................................................................................................ 10

Dimenzionisanje vratila I: .............................................................................................................. 13

Vratilo II: ........................................................................................................................................ 14

Izbor i provera leaja na vratilu I i II: ............................................................................................. 16

Provera vratila i klina ispod zupanika I i zupanika II: ................................................................. 18

Izbor elektromotora: ...................................................................................................................... 20

Literatura ....................................................................................................................................... 21


Jednostepeni reduktor
Strana 3
Opis rada ureaja

Reduktori imaju zadatak da smanje broj obrtaja na izlaznom vratilu. Veliina koja nam
govori koliko puta smo smanjili broj obrtaja zove se prenosni odnos. Reduktor koji sam dobio da
projektujem treba da smanji broj obrtaja 3,55 puta.

Smanjenjem broja obrtaja poveavamo obrtni moment na izlaznom vratilu. Elektromotori
ostvaruju prevelike brojeve obrtaja i pomou reduktora smanjujemo broj obrtaja, samim time
poveavamo izlazni moment i moemo vei teret da podignemo.

Jednostepeni reduktor ima samo jedan par zupanika. Ukoliko bi imao dva para zupanika
on bi se zvao dvostepeni, tri trostepeni. Sa veim brojem parova zupanika ostvaruje se vea
redukcija i samim time vei moment na izlazu.

Postoje tri vreste zupanika:

1. cilindrini,
2. konini,
3. i puni zpanici.

U ovoj konstrukciji reduktora korien je cilindrini pravozubi zupanik.

Ovaj reduktor se sastoji od sledeih delova:

1. vratilo,
2. leaj,
3. zupanik,
4. kuite donje,
5. kuite gornje,
6. klinovi,
7. manete,
8. poklopci,
9. mera nivoa ulja,
10. itd

Zadatak vratila je da bude nosa elemenata obrtnog kretanja, na njega se montiraju zupanici,
lezajevi, klinovi.

Leajevi omoguavaju lako obrtanje vratila, oni daju vezu izmeu vratila i nepokretnog kuita.

Klinovi imaju zadatak da spoje vratilo i zupanik ili vratilo I spojnicu.

Maneta ima zadatak da sprei isticanje ulja iz reduktora.

Mera nivoa ulja nam omoguava da proverimo nivo ulja I da vidimo kakav je kvalitet ulja u
reduktoru. Moemo pomou tog meraa da utvrdimo da li treba da se menja ulje.
Jednostepeni reduktor
Strana 4
Podaci


Prema podacima datim u tabeli potrebno je :

1. Proraunati reduktor;
2. Na osnovu proraunatih elemenata modelirati reduktor.

Snaga na
pog. vratilu,
kW
8
Br.obrtaja el-
motora, min
-1

1500
Prenosni
odnos
zupanika, iz
3,55
Vrsta pogona ravnomeran
Vreme ukljiv.
elektromotora,
tu, s
1 (max 2)
Vrsta radne
maine
sa umerenim udarima (K
A
=1,25)
Moment inercije obrtnih masa radne maine, spojnice S2 i zupanika z2 sa vratilom II uzeti su u obzir zadatom snagom
na pogonskom vratilu reduktora
Br. zubaca
manjeg zup.
z1
15
Ugao nagiba
bone linije
zubaca 0
0

Materijal
manjeg
zupan.
.1530

Koef.
pomeranja
profila x
0
Materijal vratila
.1530

Rastojanje izme|u
leaja l = (2,4..3)dvrat
za preth. prora. lI,mm
( lII= lI + 10mm )
110

Kvalitet izrade
zupanika IT
6
Leaji za
Lh>10000 h
kuglini

Kuite
reduktora
liveno
Ostale podatke usvojiti iz udbenika




Jednostepeni reduktor
Strana 5
Predhodni proraun


1. Proraun prenika podeonog kruga malog ( pogonskog ) zupanika

1.1 Ugaona brzina na ulaznom vratilu:

1 EM
1 ul
1500
157
30 30
n
s




= = = =
1.2 Obrtni moment:

1
1
8000
50.955 50955
157
P
T Nm Nmm

= = = =
1.3 Faktor irine zupanika:

1
0, 5 1, 4
b
d
= = usvajam : 0, 5 =
1.4 Trajna dinamika izdrljivost bokova zubaca:
Za materijal zupanika .1530 - poboljan i normalizovan
( T. 4.5; strana 133; ME II )

lim 2
520
H
N
mm
=
1.5 Stepen sigurnosti protiv razaranja bokova zubaca:
1, 4 2 S = usvajam: 1, 7 S =
1.6 Dozvoljeni napon:

lim
2
520
305.88
1, 7
H
N
S mm

= = =
1.7 Faktor elastinosti materijala:
Za materijal .1531:

2
189
E
N
Z
mm
=
1.8 Faktor smanjenja napona:

2
2, 5 cos 2, 5 189 cos 0 472.5
E
N
Z Z
mm
= = =

1.9 Faktor unutranjih dinamikih sila:
Sa slike 4.47; strana 128; ME II oitavam vrednost faktora unutranjih
dinamikih sila
v
K

u funkciji od kvalitete izrade zupanika
6 IT (zadato) i vrednosti za h osu ovog dijagrama (
1
100
Z
V )
1.10 Brzina zupanika (V ) na podeonoj krunici:

1
1
1
0,1 157 16
200
100 0,1
2 2
m
V r
s
d
r mm m
= =
= = = =


1
200 d mm = - pretpostavljeni prenik podeone krunice.
Vrednost x ose:
Jednostepeni reduktor
Strana 6

1
16 15
2, 4
100 100
V Z m
s

= =

1
6, 1, 08
100
V
V Z
K f IT

| |
= =
|
\

1.11 Faktor raspodele optereenja (
H
K

):
Iz T. 4.4; strana 130; ME II za
1
0, 5
b
d
= i oba zupanika simetrino
postavljena izme|u leaja: 1, 03
H
K

=
1.12 Faktor optereenja (
H
K ):
1, 25 1, 08 1, 03 1, 3905
H A V H
K K K K

= = =
1.13 Prenik podeone krunice malog zupanika:

2 2 1
3 3
1 2 2
2 1 2 50955 3, 55 1
1, 3905 472, 5
0, 5 305, 88 3, 55
H
d
T i
d K Z
i
+ +
= =

105.89 106 mm mm =
1.14 Standardni modul zupanika u normalnoj ravni na bok zubaca (
n
m )

1
1
106
cos cos 0 7, 06
15
n
d
m mm
Z
= = =

Usvajam standardnu vrednost modula prema JUS M.C1.015:
7
n
m mm = ( T. 4.2; strana 98; ME II )
eoni modul (
t
m ):

7
7
cos cos 0
n
t
m
m mm

= = =

Geometrijske mere, kinematski odnosi i tolerancije zupanika

2.1 Ugao standardnog profila:
20
n

= prema JUS M.C1.015

2.2 Ugao nagiba profila osnovne zupaste letve u glavnom preseku:


20
0, 36397
cos cos 0
n
t
tg tg
tg

= = =
20
t

=

2.3 Broj zubaca gonjenog zupanika (
2
z ):

2
1
z
i
z
=

2 1
3, 55 15 53, 25 z i z = = =
Usvajam:
2
53 z =

2.4 Stvarni kinemarski prenosni odnos:
Jednostepeni reduktor
Strana 7

2
1
53
3, 5333
15
z
i
z
= = =
2.5 Prenici podeonih krunica:
Poto je koeficijent pomeranja profila 0 x = ( dato ), prenici podeonih i kinematskih
krunica su jednaki:

1 1 1
15 7 105
w t
d d z m mm = = = =

2 2 2
53 7 371
w t
d d z m mm = = = =

2.6 Prenici osnovnih krunica:

1 1 1
cos 105 cos 20 98, 667 ; 49, 333
b t b
d d mm r mm

= = = =

2 2 2
cos 371 cos 20 348, 625 ; 174, 312
b t b
d d mm r mm

= = = =

2.7 Osno rastojanje zupaika ( a ):

1 2
2
w w
d d
a
+
= , a u ovom sluaju
1 2
2
d d
a
+
=

105 371
2
a
+
=
238 a mm =

2.8 Prenici podnonih krunica:

1 1
2, 4 2 105 2, 4 7 88, 2
f n n
d d m x m mm = = =

2 2
2, 4 2 371 2, 4 7 354, 2
f n n
d d m x m mm = = =

2.9 Prenici temenih krunica

1 1
2 2 105 2 7 119
a n n
d d m x m mm = + = + =

2 2
2 2 371 2 7 385
a n n
d d m x m mm = + = + =
Usvajam:
1
119 11
a
d h = i
2
385 11
a
d h =
Odnosno:
1
59, 5
a
r mm = i
2
192.5
a
r mm =

2.10 Podeoni korak standardnog profila ( )
n
p :
7 21, 991
n n
p m mm = = =

2.11 Korak profila osnovne zupanice ( )
t
p :
7 21, 991
t t
p m mm = = =

2.12 Podeoni korak na boku standardnog profila:
cos 21, 991 cos 20 20, 664
bt t t
p p mm = = =

2.13 irina zupanika:

1 1
0, 5 105 52, 5 b d mm = = = usvajam:
1
52 b mm =
Usvajam da irina gonjenog zupanika bude:
2
50 b mm =


Jednostepeni reduktor
Strana 8
2.14 Aktivna duina dodirnice( ) q

:

2 2 2 2
1 1 2 2
sin

= +
a b a b wt
q r r r r a

2 2 2 2
59, 5 49, 333 192, 5 174, 312 238 sin 20 33, 543 q mm

= + =

2.15 Stepen sprezanja profila( )

:

33, 543
1, 623
20, 664
bt
q
P

= = =

2.16 Stepen sprezanja bonih linija
( )

:
0
bt
b tg
P

= =

2.17 Ukupan stepen sprezanja( ) :
1, 623 0 1, 623

= + = + =

2.18 Merni broj zubaca( )
w
Z :

Za koeficijent pomeranja profila 0 x = :

1
1 2 2
2 15 20
0, 5 0, 014904 0, 5 2,166
cos cos 0
x t
w t
tg x tg Z tg
Z inv

| | | |
= + = + =
| |

\ \

Merni broj zubaca zakruujem na blii ceo broj:
1
2
w
Z =

2
2
4 1
cos
x t
t
x x
z z
tg tg

| || |
+
| |
\ \
= + , a za 0
x t
x tg tg = =

20
20 0, 014904
180 180
t
t t t t
inv tg tg tg



= = = =

2
2 2 2
53 20
0, 5 0, 014904 0, 5 6, 388
cos cos 0
t
w t
tg Z tg
Z inv

| | | |
= + = + =
| |

\ \

Usvajam:
1
2
w
Z = zuba i
2
6
w
Z = zuba

2.19 Mera preko zuba( ) W
a)Mera preko 5 zuba( )
1
W
( )
1 1 1
cos 0, 5 2
n n w t t
W m Z Z inv x tg = + + (


( )
1
7 cos 20 2 0, 5 15 0, 014904 32, 467 W mm = + = (

b)Mera preko 7 zuba ( )
2
W
( )
2 2 2
cos 0, 5 2
n n w t t
W m Z Z inv x tg = + + (


( )
2
7 cos 20 6 0, 5 53 0, 014904 118, 852 W mm = + = (

Jednostepeni reduktor
Strana 9
2.20 Tolerancija zubaca zupanika

Iz TP1, strana 230 , ME II za dati kvalitet IT6 tolerancijska polja mere
preko zuba za standardni modul 7
n
m mm = i prenosni odnos 3, 53 i = , prema
JUS M.C1.031, oitavamo sledee podatke:
a) Odstupanje mere preko zubaca ( )
w
A :

1
104 0,104
w g
A m mm = =

2
104 0,104
w g
A m mm = =

1
136 0,136
w d
A m mm = =

2
144 0,144
w d
A m mm = =
b) Boni zazor ( )
n
j :
188 300 0,188 0, 300
n
j m mm = =
c) Odstupanje osnog rastojanja, prema JUS M.C1.036 iznosi:
29 0, 029
ag
A m mm = =
29 0, 029
ad
A m mm = =
d) Dozvoljeno odstupanje bonih linija zubaca, prema JUS M.C1.033, (TP5, strana 232, ME
II ) iznosi:
18 0, 013 T m mm

= =
Za irinu zupanika 50 65 b mm = i kvalitet izrade IT 6 oitava se vrednost T

.
e) Iz TP1, strana 230 , ME II oitavam:
112 0,112
jn
T m mm = =

1 1 1
32
w w d w g
T m A A = =

2 2 2
40
w w d w g
T m A A = =
58
a ag ad
T m A A = = +

Stepen sigurnosti protiv loma zubaca:



| |
lim
F
F M
F F
Y
S

= =
3.1 Faktor korekcije napona
1, 7....2 Y

= - za modul 5 m mm - faktor korekcije napona u funkciji od veliine

standardnog modula.

3.2 Trajna dinamika izdrljivost

lim 2
205
F
N
mm
= - trajna dinamika izdrljivost pri jednosmernoj promeni napona, za
material zupanika .1530 poboljan - normalizovan, T. 4.5; strana 133; ME II
3.3 Radni napon u podnoju zubaca ( )
F
:
Jednostepeni reduktor
Strana 10

970
3, 26 1, 65 0, 712 1 1, 25 1, 08 1, 03
52 7
t
F Fa sa A V F
n
F
Y Y Y Y K K K
b m

= =



2
14,19
F
N
mm
=

3.4 Faktor oblika zuba

Fa
Y - faktor oblika zuba T. 4.8; strana 139; ME II
( ) ,
Fa n
Y f Z x =
15
n
Z Z = =
3, 26
Fa
Y =
3.5 Faktor koncentracije napona

sa
Y - faktor koncentracije napona, slike 4.54; strana 137; ME II
( ) , 1, 65
sa n sa
Y f Z x Y = =
Faktor poloaja( ) Y

:

0, 75 0, 75
0, 25 0, 25 0, 712
1, 623
Y

= + = + =
1, 623

= - stepen sprezanja profila.

Uticaj oblika zubaca
( )
Y

:

0, 906 0
1 1 1
120 120
Y

= = =

0, 906

= - stepen sprezanja bonih linija.

Obimna sila( )
t
F :

1
1
2 2 50955
970
105
t
T
F N
d

= = =
Za proraun radnog napona
F
uzimam nepovoljniju varijantu irine zupanika ako se
one razlikuju tj. 96 b mm = .
3.9 Pa je stepen sigurnosti ( S ):

1.8 205
26
14,19
S

= = , to zadovoljava.
Stepen sigurnosti protiv loma treba da se nalazi u granicama:
1, 6 2, 4 S =


Proraun vratila reduktora:



4.1 Sile i ema optereenja vratila:

4.2 Obimna sila( )
t
F :
Jednostepeni reduktor
Strana 11

1 2
1
2 2 50955
1, 25 1213
105
t t A
T
F F K N
d

= = = =
4.3 Radijalna sila( )
r
F :

1
2
0
20
1213 441.57
cos cos 0
t
r r t
tg tg
F F F N

= = = =

4.4 Aksijalna sila( )
a
F :

1 2 0
1213 0 0
a a t
F F F tg tg N = = = =

VRATILO I:

4.5 Otpori oslonaca u " " H ravni:
0
i
F
A
M =

1
1 1
110 55 0
2
BH
d
F Fr Fa =


1
1 1
105
55 0 441 55
2 2
220, 5
110 110
BH
d
Fr Fa
F N
+ +
= = =
0
i
F
B
M =

Jednostepeni reduktor
Strana 12

1
1 1
160 80 0
2
AH r a
d
F F F + =


1 1
105
55 441 55 0
2 2
220, 5
110 110
r a
AH
d
F F
F N

= = =


4.6 Otpori oslonaca u " " V ravni:

0
i
F
A
M =

1
110 55 0
BV
F Ft =

1
55 1213 55
606, 5
110 110
BV
Ft
F N

= = =

606, 5
AV BV
F F N = =
4.7 Rezultujui otpori oslonaca:

2 2 2 2
220, 5 606, 5 645, 33
A AH AV
F F F N = + = + =

2 2 2 2
220, 5 606, 5 645, 33
B BH BV
F F F N = + = + =
4.8 Momenti savijanja u " " V i " " H ravni:

1
1
55 606, 5 55 33357
55 220, 5 55 12127
105
55 220, 5 55 0 12127
2 2
80 220, 5 55 12127
V V
H
H
H
l d
SZ SZ AV
l
SZ AH
d
SZ AH a
d
SZ BH
M M F Nmm
M F Nmm
d
M F F Nmm
M F Nmm
= = = =
= = =
= = =
= = =

4.9 Rezultujui momenti savijanja

( ) ( ) ( ) ( )
( ) ( ) ( ) ( )
2 2
2 2
2 2
2 2
12127 33357 35493
12127 33357 35493
H V
H V
l l l
SZ SZ SZ
d d d
SZ SZ SZ
M M M Nmm
M M M Nmm
= + = + =
= + = + =


1
0
0
0
s
A
B
s
s
s
M
M
M
=
=
=


Materijal vratila I .0545

4.10 Mehanike karakteristike materijala vratila:


( ) 1 D
- dinamika vrstoa na savijanje ili savojna dinamika izdrljivost,
( T. 2.3; strana 45; ME I )

( )
2
1
220 270 /
D
N mm

=
Jednostepeni reduktor
Strana 13
Usvajam:
( )
2
1
/ 220 mm N
D
=

( ) 0 D
- uvojna izdrljivost pri jednosmernoj promeni napona

( )
2
0
/ 240 170 mm N
D
=
Usvajam:
( )
2
0
/ 170 mm N
D
=


0
- koeficijent

( )
( )
29 , 1
170
220
0
1
0
= = =

D
D

4.11 Obrtni moment ( ) T - moment uvijanja:

8000
1, 25 50, 955 50955
157
A
P
T K Nm Nmm

= = = =

4.12 Uporedni moment za proraun vratila:

( )
2 2
2
2 0
1
1, 29
0 50955 32865
2 2
is s
M Ms T Nmm
| | | |
= + = + =
| |
\ \

( )
2 2
2
2 0
1, 29
0 50955 32865
2 2
iA A
M Ms T Nmm
| | | |
= + = + =
| |
\ \


( ) ( )
2 2
2
2
0
1, 29
35493 50955 48372
2 2
d
iz sz
M M T Nmm
| | | |
= + = + =
| |
\ \


4.13 Dozvoljeni napon savijanja:

( ) 1
2
220
55
4
d
sd
N
s mm

= = =

4.14 Dozvoljeni napon uvijanja:

( ) 0
2
170
57
3
d
ud
N
s mm

= = =


Dimenzionisanje vratila I:



5.1 Idealni prenici vratila na mestu spojnice S, oslonca A i zupanika Z:

3
3
32 32 32865
18, 2
55
iA
iA iS
sd
M
d d mm


= = = =



3
3
32 32 48372
20.77
55
iZ
iZ
sd
M
d mm


= = =


Jednostepeni reduktor
Strana 14

5.2 Stvarni prenici vratila:

Stvarne prenike vratila dobiemo kada idealne prenike poveamo za 20% i
standardizujemo ih:
1, 2 1, 2 18, 2 21.84
s s
ds di mm = = =
usvajam: 22
s
ds mm =
1, 2 1, 2 21.84
A B A B
ds ds di di mm = = = =
usvajam: 25
A B
ds ds mm = =
1, 2 1, 2 20, 77 25.924
z z
ds di mm = = =
usvajam: 28
z
ds mm =

5.2 Prenici vratila I:

22
s
d mm = - prenik vratila na mestu spojnice.
25
A B
d d mm = = - prenici rukavaca na osloncima A i B ( tj. na mestima leaja ).
28
z
d mm = - prenik vratila na mestu zupanika.


Vratilo II:


6.1 Otpori oslonaca u " " H ravni:

0
Fi
C
M =

2
2 2
110 55 0
2
DH r a
d
F F F + =

2
2 2
371
55 441, 5 55 0
2 2
220, 5
110 110
r a
DH
d
F F
F N

= = =
0
Fi
D
M =

2
2 2
110 55 0
2
CH a r
d
F F F =

2
2 2
371
55 441, 5 55 0
2 2
220, 5
110 110
r a
CH
d
F F
F N
+ +
= = =

6.2 Otpori oslonaca u " " V ravni:
0
Fi
C
M =

2
110 55 0
DV t
F F =

2 2
55 1213
606, 5
110 2 2
t t
DV
F F
F N

= = = =
Jednostepeni reduktor
Strana 15
0
Fi
D
M =

2
110 55 0
CV t
F F =

2 2
55 1213
606, 5
110 2 2
t t
CV
F F
F N

= = = =

6.3 Rezultujui otpor oslonca:


2 2 2 2
2 2 2 2
220, 5 606, 5 645, 33
220, 5 606, 5 645, 33
C CH CV
D DH DV
F F F N
F F F N
= + = + =
= + = + =


6.4 Moment savijanja u " " H ravni:
55 220, 5 55 12127
l
H CH
M sz F Nmm = = =

2
2
371
55 220, 5 55 0 12127
2 2
d
H CH a
d
M sz F F Nmm = = =
6.5 Moment savijanja u " " V ravni:
55 606, 5 55 33357
l
V CV
M sz F Nmm = = =
55 606, 5 55 33357
d
V DV
M sz F Nmm = = =

6.6 Rezultujui moment savijanja:

( ) ( ) ( ) ( )
2 2
2 2
12127 33357 35493
l l l
H V
M sz M sz M sz Nmm = + = + =

( ) ( ) ( ) ( )
2 2
2 2
12127 33357 35493
d d d
H V
M sz M sz M sz Nmm = + = + =
0
D
Ms = , 0
C
Ms = ,
2
0
s
Ms =


6.7 Obrtni moment ( T ) :

2 1
50955 3, 53 179871 T T i Nmm = = =

Materijal vratila II je .0545.
Mehanike karakteristike vratila II su iste kao i vratila I.

6.8 Uporedni moment za proraun vratila:
( )
2 2
2
2 0
2 2
1, 29
0 179871 116016
2 2
S
Mis Ms T Nmm
| | | |
= + = + =
| |
\ \

( )
2 2
2
2 0
2
1, 29
0 179871 116016
2 2
D D
Mi Ms T Nmm
| | | |
= + = + =
| |
\ \


( )
2 2
2
2 0
2
1, 29
35493 179871 121324
2 2
l
Miz M sz T Nmm
| | | |
= + = + =
| |
\ \





Jednostepeni reduktor
Strana 16
6.9 Idealni prenici vratila:


2
3
3
16 16 179871
25, 24
57
D
ud
T
di mm


= = =


27,805
S D
di di mm = =

3
3
32 32 121324
28, 22
55
z
Z
sd
Mi
di mm


= = =



6.10 Stvarni prenici vratila:


2
1, 2 1, 2 25, 24 30, 288
s s
ds di mm = = =
Usvajam:
2
32
s
ds mm =
1, 2 1, 2 27, 805 33, 366
D iD
ds d mm = = =
Usvajam: 35
D
ds mm =
Usvajam: 35
C
ds mm =
1, 2 1, 2 28, 22 33.864
Z z
ds di mm = = =
Usvajam: 40
Z
ds mm =

6.11 Prenici vratila II:

35
C
d mm = - prenik vratila na mestu oslonca C.
40
Z
d mm = - prenik vratila na mestu zupanika.
35
D
d mm = - prenik vratila na osloncu D.
32
S
d mm = - prenik vratila na mestu spojnice.



Izbor i provera leaja na vratilu I i II:



Leaj ''B'' na vratilu I optereen je sa:
645, 33
B
Fr N F = =
0 Fa N =
7.1 Broj obrtaja vratila I:

1
1500min n

=

7.2 Prenik rukavca:
25
B
d mm =

7.3 Radna temperatura:
100 t C


Na osnovu navedenih podataka biram leaj 6005: ( prstenasti jednoredni kuglini leaj).
Jednostepeni reduktor
Strana 17
Karakteristike:
25 d mm = 7, 5 C kN = - dinamika mo noenja.
47 D mm = 5, 8 Co kN = - statika mo noenja.
12 B mm =
19 C mm =

7.4 Odnos Aksijalne I radijalne sile na zupaniku:
0
Fa
e
Fr
= <

7.5 Ekvivalentno dinamiko optereenje:
645
r a r
F x F y F F N = + = =

7.6 Radni vek leaja ( ) Lh :

6
10
60
t
f C
Lh
n F

| |
=
|

\

1
t
f = - temperaturni faktor smanjenja nosivosti.
3 = - za kugline leaje

3
6
10 1 7500
17468
60 1500 645
Lh h
| |
= =
|

\


7.7 Za oslonac ''A'' usvajam isti ovakav leaj .

''A'' oslonac - leaj 6005

Leaj ''C'' na vratilu II optereen je sa:
645 Fr N Fc = =
0 Fa N =

7.8 Prenik rukavca:

35 dc mm =

Na osnovu navedenih podataka biram leaj 6007: ( prstenasti jednoredni kuglini leaj ).

Obzirom na predhodnu proveru jasno je da vek zadovoljava.

Na osloncu ''D'' usvajam leaj isti kao i na osloncu ''C'' .






Jednostepeni reduktor
Strana 18
Provera vratila i klina ispod zupanika I i zupanika II:


8.1 Prenik vratila: 28 d mm =

Iz T. 4.7. strana107 ME I - normalni klinovi:
8 b mm =
7 h mm =
4,1 t mm =
0, 4 r mm =

4,1
0,146
28
t
d
= =

0, 4
0, 097
4,1
r
t
= =

8.2 Geometrijski faktor koncetracije napona:

( ) 1 1
K K K
= +
( ) 3, 5 1 0, 65 1 2, 625
K
= + =
3, 5
K
= - ( slika 2.12. ME I strana 47 ).
500 600 Rm = - za .0545 T.2.3 strana 44 ME I- zatezna vrstoa.
0, 65
K
= - faktor osetljivosti materijala na koncetraciju ( ) 0, 5 1
K
=

8.3 Faktor hrapavosti povrina:
2
0, 92 = - sa slike 2.14 ME I strana 50.

8.4 Faktor veliine preseka:
1
0, 88
S
= - T.2.4 ME I strana 49.

8.5 Otpori momenta preseka:
( )
( )
( )
( )
2 2
3 3
3
8 4,1 28 4,1
28 4,1 1005
32 2 32 2 28
b t d t
W d t mm
d


= = =


8.6 Napon savijanja:

2
35493
35, 31 /
1005
S
S
M
N mm
W
= = =
8.7 Napon uvijanja:
( )
( )
( )
( )
2 2
3 3
3
8 4,1 28 4,1
28 4,1 2344.62
16 2 16 2 28
P
b t d t
W d t mm
d


= = =



2
50955
21, 73 /
2344, 62
u
T
N mm
Wp
= = =

8.8 Stepen sigurnosti:


( ) 1 2 1 220 0, 88 0, 92
1, 92
2, 625 35, 31
D
K s
S

= = =


Jednostepeni reduktor
Strana 19

( ) 1 2 0 170 0, 88 0, 92
2, 412
2, 625 21, 73
D
K u
S

= = =



2 2
2 2
1, 92 2, 412
1, 502
1, 92 2, 412
S S
S
S S



= = =
+
+


- to zadovoljava jer S treba da bude: 1, 5 3 S =

8.9 Za prenik vratila 28 d mm = mere klina iznose: 8 x 7 x 45 - JUS M.C2.060

8.10 Kako je dubina leba u vratilu 4,1 t mm =
to je dubina ljeba u glavini:
1
7 4,1 2, 9 t h t mm = = =

8.11 Korisna duina klina:
45 8 37
K
l l b mm = = =

8.12 Obimna sila na klinu:

2 2 50955 1, 25
4549, 55
28
A
t K
T K
F N
d

= = =

8.13 Povrinski pritisak:

2
1
4549, 55
42, 4 /
37 2, 9
K
K
Ft
p N mm
l t
= = =



8.14 Povrinski pritisak zadovoljava jer je za glavine od elika:

2
75 100 /
d
p N mm =

8.15 Za prenike vratila 40 d mm = mere klina iznose: 12 x 8x 45 - JUS M.C2.060

4, 9
0, 5
t mm
r mm
=
=


8.16 Dubina leba u glavini:

1
8 4, 9 3,1 t h t mm = = =

8.17 Korisna duina klina:
45 12 33
K
l l b mm = = =

8.18 Obimna sila na klinu:

2
2 2 50955 1, 25
3184
40
A
t k
T K
F N
d

= = =

8.19 Povrinski pritisak:

2
1
3184
31,13 /
33 3,1
t k
k
F
p N mm
l t
= = =


Povrinski pritisak zadovoljava jer je za glavine od elika:

2
75 100 /
d
p N mm =
Jednostepeni reduktor
Strana 20
Izbor elektromotora:



Potrebna snaga EM pri ukljuivanju

Obrtni moment na pogonskom vratilu reduktora( vratilo I ) za zadatu snagu 8 P kW = pri broju
obrtaja
1
1
1500min n

= iznosi:

1
50955 T Nmm =
9.1 Obrtni moment potreban za ubrzanje mase spojnice
1
S iznosi:

2
1
1
375
s
u
GD n
T
t

9.2
2 2
0,125 GD Nm = - moment inercije spojnice sa elastinim vencem veliine 10 - 262 koja je
predvi|ena za obrtni moment pri trajnom optereenju 70
tr
T Nm = i najvei obrtni moment pri
kratkotrajnom optrereenju 200
kr
T Nm = ( T. 3.4 ME II strana 72. )
1
u
t = - vreme ukljuivanja EM - zadato.

1
0.125 1500
0, 5
375 1
s
T Nm

= =

9.3 Obrtni moment potrebno za ubrzanje mase zupanika I:

2 2
1 1 1
1
3, 5 0, 074 1500
0, 077
375 375 1
z
u
G D n
T kgm
t

= = =



1
0, 77
z
T Nm

1
G - teina zupanika I

1
105 1, 05 d mm dm = = - prenik kinematske krunice

1
52 0, 52 b mm dm = = - irina zupanika I

2 2
1 1 1
6,12 6,12 1, 05 0, 52 3, 5 G d b kg = =

1
D - prenik momenta inercije

2 2
1
1
0,105
0, 074
2 2
d
D m = = =
9.4 Obrtni moment potreban za ubrzanje vratila I moe se kao relativno
mali zanemariti.
Ukupan obrtni moment EM potreban za ukljuivanje ( )
EMuk
T

1 1 1
50, 955 0, 5 0, 77
53, 288
0, 985 0, 995
s z
EMuk
s L
T T T
T Nm


+ + + +
= = =


0, 985
s
= - usvajam stepen iskorienja elastine spojnice.
0, 995
L
= - usvajam stepen iskorienja para kotrljajnih leaja na vratilu I.
9.5 Potrebna snaga EM pri ukljuivanju:

1
53, 288 157 8366, 21 8, 366
EMuk EMuk
P T W kW = = = =



Jednostepeni reduktor
Strana 21
Literatura


1. Mainski elementi I . . (Spasoje Drapi),

2. Mainski elementi II .. (Spasoje Drapi),