Tuyển Tập Văn Mẫu 12 Hay - Một Số Bài Văn Tham Khảo 12

PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.
com

LI NG#
PH&N M(T: NGH* LU,N X H(I
-. 1
L t12ng l ng5n 7n ch8 71:ng. Khng c l t12ng th
khng c ph13ng h1;ng kin 7=nh, m khng c
ph13ng h1;ng th khng c cu?c s@ng..
1
-. 2 i ! S@ng 7Bp l thC no, hDi bFn ? 2
-. 3 Tnh th13ng l hFnh phc cHa con ng1:i. 7
-. 4 M5i phJm chKt cHa 7Lc hFnh l 2 trong hnh 7?ng 9
-. 5
MMc 7ch h5c tNp do UNESCO 7. x1;ng: H5c 7O biCt,
h5c 7O lm, h5c 7O chung s@ng, h5c 7O tP khQng 7=nh
mnh.
10
-. 6
HiSn t1Tng nghiSn Internet trong nhi.u bFn trU hiSn
nay.
11
-. 7
TuVi trU h5c 71:ng suy nghW v hnh 7?ng 7O gp phXn
giYm thiOu tai nFn giao thng.
12
-. 8
HiSn nay 2 n1;c ta c nhi.u c nhn, gia 7nh, tV chLc
thu nhNn trU em c3 nhD, lang thang kiCm s@ng trong
thnh ph@, th= trKn v. nhZng mi Km tnh th13ng 7O nui
dFy, gip cc em h5c tNp, rn luySn, v13n ln s@ng lnh
mFnh, t@t 7Bp.
14
-. 9
Hy trnh by quan 7iOm cHa mnh tr1;c cu?c vNn 7?ng
ni khng v;i nhZng tiu cPc trong thi c[ v bSnh
thnh tch trong gio dMc.
16
-. 10 Nu suy nghW v quan niSm cHa em v. HIV/AIDS 17
-. 11
Anh (ch=) hy viCt m?t bi v\n ng]n ni v. vai tr cHa
sch 7@i v;i thanh nin ngy nay.
18
-. 12
Anh (ch=) hy viCt m?t bi v\n ni v. l t12ng s@ng cHa
thanh nin ngy nay
19
-. 13
Anh (ch=) hy trnh by kiCn cHa mnh v. cu ni sau
s@ng sao cho khî xt xa.
21
-. 14
: Anh (ch=) hy trnh by kiCn cHa mnh v. cu ni sau
tuVi trU l ma xun cHa x h?i.
22
-. 15
Nh v\n nZ ng1:i Php Ursula K.Le Guin 7 t_ng ni:
Thnh cng cHa ng1:i ny l thKt bFi cHa ng1:i
khc..
23
-. 16
Anh (ch=) hy trnh by kiCn cHa mnh v. cc nZ sinh
th:i nay nn m`c o di truy.n th@ng hay trang phMc
hiSn 7Fi khi 7Cn tr1:ng.
25
-. 17
M?t cu triCt h5c ni: Mai con vNt khi sinh ra 7.u l tKt
cY nhZng g n c. Ch8 c con ng1:i l ngay t_ thu2 l5t
lng th chQng l g cY. N lm thC no th n sc tr2
27
PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com
thnh nh1 thC Ky, v n phYi lm bdng tP do cHa chnh
n. Ti ch8 c thO tr2 thnh kU do chnh ti lm ra
-. 18
Anh ch= hy trnh by suy nghW cHa mnh v. cu ni cHa
Democrite 7 ni: Ai khng c m?t ng1:i bFn chn
chnh th ng1:i 7 khng xLng 7ng 71Tc s@ng.
28
-. 19
Anh ch= hy trnh by suy nghW cHa mnh v. tnh meu
t[.
30
-. 20
GiZa m?t vng sî 7 kh cdn,cy hoa dFi ven m5c ln
v n2 nhZng chm hoa thNt 7Bp.
Pht biOu suy nghW cHa anh(ch=) 71Tc gTi ra t_ hiSn
t1Tng nu trn.
32
-. 21
Qua cu chuySn v. ng1:i 7n b hg chi trog tc phJm
chiCc thuy.n ngoi xa cHa Nguyfn Minh Chu, anh ch=
c suy nghW g v. nFn bFo hnh trong gia 7nh nhZng
vng qu ngho hiSn nay.
33
-. 22
Suy nghW cHa anh ch= v. nghWa triCt l nhn linh, trong
2 l:i thoFi : Hgn Tr13ng Ba trong cu?c tr chuySn giZa
Hgn Tr13ng Ba v;i -C Thch.
"Khng thO bn trong m?t 7dng bn ngoi m?t nUo
71Tc. Ti mu@n l ti ton vBn". "S@ng nh: vo 7g 7Fc
cHa ng1:i khc 7 l m?t chuySn khng nn, m 7dng
ny 7Cn ci thn ti chng s@ng nh: anh hng th=t. ng
ch8 ngh8 73n giYn l ti s@ng, nh1ng s@ng nh1 thC no
th ng chQng cXn biCt."
35
-. 23
Trong tc phJm " nhn v. v@n v\n ho dn t?c" cHa TrXn
-nh H1Tu viCt "con 71:ng hnh thnh bYn s]c dn t?c
cHa v\n ho khng ch8 trng cNy vo sP sng tFo m cn
trong cNy vo khY n\ng chiCm lWnh, sP 7gng ho nhZng
gi tr= v\n ho bn mnh."
Anh ch= trnh by suy nghW cHa mnh v. hiSn t1Tng tiCp
nhNn v\n ho ngoFi lai cHa gi;i trU hiSn nay.
35
-. 24
Em i !#t N'(c l mu x'ng c*a mnh
Ph-i bi.t g0n b v san s2
Ph-i bi.t ho thn cho dng hnh x3 s4
Lm nn !#t N'(c mun 56i...
(-Kt N1;c Trch M`t 71:ng kht
v5ng - Nguyfn Khoa -i.m,)
DPa vo nhZng cu th3 trn, anh (ch=) hy pht
biOu trong m?t bi v\n ng]n (khng qu 400 t_) kiCn
c nhn v. trch nhiSm cHa thC hS thanh nin hiSn nay
v;i 7Kt n1;c.

37
-. 25
Anh ch= c suy nghW g v. hiSn t1Tng gy nhifm mi
tr1:ng do x rc b_a bi cHa ng1:i dn n1;c ta hiSn
nay.
38
PH&N HAI: NGH* LU,N ViN HjC
-. 1 Phn tch Ty TiCn cHa Quang Dhng 1
-. 2
Phn tch 8 cu th3 7 Ty TiCn cHa tc giY Quang
Dhng:
" Sng M xa r8i Ty Ti.n i!
..... m'a xa khi
5
-. 3
Phn tch khV th3 sau 71Tc trch trong bi Ty TiCn
cHa Quang Dhng:
" Ty Ti.n 5on qun khng m:c tc
...............
Sng M g<m ln khc 5=c hnh
7
-. 4
Phn tch 7oFn th3 sau trong bi Ty Ti.n cHa Quang
Dhng
Doanh tr>i b?ng ln h=i 5u@c hoa,
11
-. 5 Bnh giYng bLc tranh tL bnh trong bi th3 ViSt B]c 14
-. 6
Anh ch= hy phn tch 7oFn th3 sau trog bi th3 ViSt
B]c cHa T@ HZu:
Mnh vA mnh c nh( ta

Tn Tro, H8ng Thi, mi 5nh, cy 5a
22
-. 7
Phn tch bi -Kt n1;c (trch tr1:ng ca M`t 71:ng
kht v5ng) cHa Nguyfn Khoa -i.m.
24
-. 8
Qua bi -Kt n1;c cHa Nguyfn Khoa -i.m anh ch= hy
lm sang t^ quan 7iOm -Kt n1;c l cHa nhn dn.
26
-. 9 Bnh giYng bi th3 Sng cHa Xun Quknh 29
-. 10
Bnh giYng 7oFn th3 sau 7y trong bi Sng cHa nh
th3 Xun Quknh.
Con sng d'(i lng su.....
H'(ng vA anh m=t ph'ng.
32
-. 11
Phn tch hnh t1Tng sng trong bi th3 Sng cHa Xun
Quknh. Anh (ch=) cYm nhNn g v. vU 7Bp tm hgn ng1:i
phM nZ trong tnh yu qua hnh t1Tng ny?
34
-. 12
CYm nhNn bi -n ghi ta cHa F.G.Lorca cHa Thanh
ThYo.
35
-. 13 Phn tch bi "Ng1:i li 7 sng -" cHa Nguyfn Tun 38
-. 14 CYm nhNn Ng1:i li 7 Sng - cHa Nguyfn Tun. 40
-. 15
Hnh t1Tng ng1:i li 7 trong tuk bt Ng1:i li 7
sng - cHa Nguyfn Tun.
43
-. 16
Anh ch= hy phn bi Ai 7 7`t tn cho dng sng?
cHa Hong PhH Ng5c T1:ng
45
-. 17 Phn tch tc phJm VT Chgng A PhH cHa T Hoi. 47
-. 18
Qua hai nhn vNt M= v A PhH, hy phn tch gi tr= hiSn
thPc v gi tr= nhn 7Fo cHa tc phJm VT chgng A phH
cHa T Hoi.
49
-. 19
Phn tch sLc s@ng ti.m tng cHa nhn vNt M= (VT chgng
A PhH T Hoi)
51
-. 20 Phn tch tc phJm VT nh`t cHa Kim Ln. 53
-. 21 Gi tr= hiSn thPc v nhn 7Fo trong vT nh`t 55
-. 22
Phn tch nhn vNt ng1:i vT nh`t, t_ 7 lm nVi bNt ln
s@ phNn cHa ng1:i dn ViSt tr1;c CM.
59
-. 23
PHN TCH CC NHN V,T TRONG BI Vm
NHnT CoA KIM LN
60
-. 24
Phn tch hnh t1Tng nhn vNt b cM TL trong tc phJm
"VT nh`t" cHa Kim Ln.
63
-. 25
HNH TqmNG CY X NU TRONG RrNG X
NU CoA NGUYsN TRUNG THNH
66
-. 26
Tnh s[ thi cHa tc phJm R_ng x nu (Nguyfn Trung
Thnh)
69
-. 27
Phn tch hnh t1Tng nhn vNt Tnu trong tc phJm R_ng
X Nu cHa Nguyfn Trung
70
-. 28
Phn tch hnh t1Tng cy x nu trong truySn ng]n R_ng
X Nu cHa Nguyfn Trung Thnh. NhNn xt ng]n g5n v.
nghS thuNt miu tY cy x nu cHa nh v\n
73
-. 29
VU 7Bp con ng1:i Nam b? trong khng chiCn ch@ng Mv
qua tc phJm NhZng 7La con trong gia 7nh cHa nh v\n
Nguyfn Thi.
74
-. 30
Trong chuySn nhZng 7La con trong gia 7nh. Nguyfn
Thi c nu ln quan niSm: chuySn gia 7nh chng di nh1
sng, mai thC hS phYi ghi vo 1 khc. Rgi tr\m con sng
cHa gia 7nh lFi cng 7V v. 1 biOn," m biOn th r?ng
l]m[...], r?ng bdng cY n1;c ta v ra ngoi cY n1;c ta".
Anh(ch=)c cho rdng trong thin truySn cHa Nguyfn Thi
quY 7 c 1 dng sng truy.n th@ng lin tMc chYy t_
nhZng l;p ng1:i 7i tr1;c: tV tin, ng cha, cho 7Cn l;p
ng1:i 7i sau : ch= em ChiCn v ViSt
76
-. 31
Anh(ch=) hy phn tch nhn vNt Phng trong tc phJm "
ChiCc thuy.n ngoi xa " cHa Nguyfn Minh Chu.
77
-. 32
Anh ch= hy phn tch tnh hu@ng truySn trong truySn
ng]n ChiCc thuy.n ngoi xa cHa Nguyfn Minh Chu.
80
CC -w THI THx CoA CC TRqNG NiM 2009
CC BI THI -yT -IzM 10 TRONG CC K THI TUYzN SINH -H C-
NiM
2005-2008
M|C L|C
BOX NG} ViN 12 DIsN -N HOCMAI.VN XIN TRN THNH C~M !N S
GIP - CoA M(T S# -!N V* V C NHN SAU:

CC -!N V*
TRANG WEB ONTHI.COM TRANG WEB VANTHPT.CO.CC
TRANG WEB TRqNG THPT V TH* SU TP.H& CH MINH
TRANG WEB TRqNG THPT Lq!NG TH' VINH - H N(I
TRANG WEB TRqNG THPT THI THANH HO - -&M D!I C MAU
TRANG WEB TRqNG THPT NGUYsN AN NINH TP. H& CH MINH
TRANG WEB TRqNG THPT L THNH TN
TRANG WEB N THI MN ViN KH#I C V D
CC C NHN
Duongthuydo.hocmai.vn Bin tBp vin ngC vEn c*a hocmai.vn
Conu Mod NgC VEn
Congchualolem_b Mod NgC VEn
Phaodaibatkhaxampham Mod NgC VEn
Quansuquatmo Mod NgC VEn
Quinhmei Mod NgC VEn
Money_22 Thnh vin
thanhthuytu Mod Tin H:c v Ti.ng Anh
(V m=t s@ thnh vin khc c*a Box NgC VEn diFn 5n hocmai.vn)
C-m n cc b>n 5 gip box NgC VEn 12 thHc hiIn thnh cng dH n ny!
Chc cc b>n 5>t k.t qu- cao trong 2 k thi l(n s0p t(i, xin chn thnh c-m n cc b>n.

LI NI #$U
Trong t&m thng 6 v thng 7 l nh)ng thng ,*-c xem l cao ,i0m v nng
nh3t ,5i v7i nh)ng ai ,ang ,9c l7p 12, v lc ny m9i ng ,ang c3p t5c chu:n b; cho 2 k
thi lin ti=p c >nh h*@ng r3t l7n v mang tnh quy=t ,;nh ,=n t*.ng lai cAa mnh.
Theo xu th= hiCn nay, c nhiDu bEn trFi tG nhin h.n so v7i x hFi, tEo sG b3p bnh
th3y r v , cHng l ,iDu gy c>n tr@ h9 ,Et ,*-c ,i0m cao trong k thi t5t nghiCp
THPT. NhiDu bEn cn bIn khoIn v lo lKng v ,i0m vIn r3t km, th3y mnh h&u nh*
khng nKm ,*-c ki=n thLc v thGc sG kh khIn ,0 ,Et ,*-c ,i0m trung bnh.
NKm bKt ,*-c nhu c&u cAng c5 ki=n thLc mn vIn v nhMm gip cc bEn ,Et
thnh tch cao trong k thi ny, Mod vIn 12 cAa diNn ,n h9c mi , quy=t ,;nh tm
ki=m v tPng h-p cc ,D thi t5t nghiCp m7i nh3t c km theo bi gi>i. #y sQ l ti liCu
t5t dnh cho cc bEn, gip cc bEn gi>m b7t nRi lo v c th0 yn tm di mi kinh sS
cHng nh* tTp trung thTt t5t cho k thi. Ngoi ra, ,5i v7i nh)ng bEn c thnh tch t5t
v7i mn VIn th quy0n sch c th0 gip cc bEn cAng c5 ki=n thLc v nng cao thm vD
kU nIng, cc bEn c th0 tm hi0u thm vD dEng ,D nIm nay, gp ph&n hon thiCn cc
m>ng ki=n thLc b; long.
MWt khc, hiCn nay trn th; tr*Xng c nhiDu quy0n vIn mYu nh*ng chA y=u
,Du l sch @ ch*.ng trnh cH, cc bi , cHng t ,*-c bP sung nn kh ,p Lng ,*-c
nhu c&u tm hi0u cAa h9c sinh. G&n ,y cc gio vin dEy vIn bKt ,&u ch tr9ng viCc
ra ,D m@ v7i h9c sinh, nhMm pht huy t5i ,a kh> nIng t* duy cHng nh* ,i hZi ng*Xi
vi=t ph>i nKm v)ng ki=n thLc, bi=t cch lm bi v c kh> nIng c>m th[. # thGc sG l
mFt thS thch ,5i v7i h9c sinh v n cn m7i, kh b\ ng\, nh3t l cc bEn ,ang h9c @
ban Khoa h9c TG Nhin.
Quy0n vIn mYu 12 ny c sG tham gia ,ng gp cAa nhiDu Member trong h9c
mi, ,Wc biCt l cc Mod vIn 12 , tch cGc tm ,D v gi>i ,D cHng nh* ch;u kh tPng
h-p cc bi vi=t nMm trong ch*.ng trnh 12. N sQ gip cc bEn c ci nhn tPng th0
h.n, rn luyCn ,*-c nhiDu mWt, v ,>m b>o khng b; nh&m sch b@i cc bi trong ,y
,Du ,*-c ch9n l9c v ch]nh sSa qua cc pro vIn cAa diNn ,n.
Quy0n sch ,*-c thi=t k= v b5 tr theo trnh tG r3t dN nhn v dN ,9c. Ph&n
,&u l trang ba cAa sch, k= ti=p l lXi ngZ, ph&n nFi dung tr9ng tm l ph&n bao g^m
cc bi vi0t sQ ,*-c x=p t_ ngh; luTn v phn tch x hFi rî ,=n ngh; luTn vIn h9c.
Ngoi ra trong sch cn tTp h-p nh)ng bi vIn ,Et ,i0m 10 trong cc k thi tuy0n
sinh #H v C#, cc ,D mYu m7i nh3t cAa nIm 2009. Ba cu5i l logo cAa mFt s5 tr*Xng
c cc Mem tham gia thGc hiCn xy dGng quy0n vIn mYu ny.
Trong qu trnh bin soEn sch d , ,*-c thGc hiCn r3t chWt chQ nh*ng vYn
khng trnh khZi nh)ng thi=u st ,ng ti=c, ban bin tTp lun mong nhTn
,*-c sG ,nh gi, ,ng gp ki=n ,0 nh)ng l&n sau khi cho ti b>n sch vIn
mYu 12 cAa diNn ,n sQ ,*-c hon thiCn h.n, thGc sG tr@ thnh ,;a ch] s5 1
dnh cho cc bEn h9c sinh l7p 12. M9i ,ng gp xin cc bEn lin hC mod
Quansuquatmo hoWc admin diNn ,n. Hi v9ng quy0n vIn
mYu sQ gip cc bEn ,Et thnh tch t5t v nKm chKc thm cc
bi h9c trong ch*.ng trnh. LXi cu5i xin chc cc bEn h9c thTt t5t,
,Et k=t qu> cao trong k thi t5t nghiCp THPT v k thi tuy0n sinh #H,
C# sKp t7i.
Thn mn!
BBT sch v$n m'u 12 c)a di,n -n h.c mi



Bi lm
Trong cu?c s@ng, mai con ng1:i t_ khi sinh ra 7 l m?t hnh trnh t1 t12ng. Cha mB kh]c
khoYi m?t l t12ng l con sinh ra 71Tc khoU mFnh, l;n khn con l 7La trU ngoan ngon, giî gian,
mai kia con tr2 thnh mt ng1:i thnh 7Ft. Rgi khi con 7H l;n, 7H thLc 7O s@ng cho nhZng l
t12ng ring cHa mnh. Con sc tr2 thnh m?t h5c sinh xt s]c, l;n h3n n[a con sc l m?t danh
nhn l;n hay l m?t bc sW ti ba, con c cu?c s@ng ring cng m?t gia 7nh hFnh phc. Cu?c s@ng
71Tc nui d1Dng bdng nhZng l t12ng. Ni cch khc: L t12ng l ng5n 7n ch8 71:ng. Khng c
l t12ng th khng c ph13ng h1;ng kin 7=nh, m khng c ph13ng h1;ng th khng c cu?c
s@ng".( Lp Tn -xti)
Mai chng ta khi v tnh chFm 7Cn hai chZ "l t12ng" th cYm thKy nh1 g`p m?t ci g xa
v:i, khng thPc tFi cht no. Ta cL nghW rdng l t12ng l ci g 7 vW 7Fi nh1 l t12ng cch mFng
cHa Cc Mc- ingghen, l t12ng v sn cHa Lnin. Nh1ng chng ta lFi khng biCt rdng l t12ng l
thPc tFi, rKt 7:i th1:ng v gXn ghi g]n b bn cu@c s@ng mai chng ta. Hon ton c thO hiOu " l
t12ng l m?t ng5n 7n", ni df hiOu l t12ng l ni.m tin, lng ao 1;c mong mi cHa mai ng1:i 7`t
ra trong cu?c s@ng. L t12ng chnh l ci mMc tiu phKn 7Ku. L t12ng tr2 thnh m?t phXn cHa
cu?c s@ng, v v thC cu?c sng sc v v= biCt bao nCu
thiCu 7i "l t12ng".
Theo cch ni cHa Lp Tn-xti th l t12ng l ng5n 7n ch 71:ng, v v l ng5n 7n ch8
71:ng nn khi thiCu v]ng n con ng1:i ta sc df lXm lFc, 7i khi chNm trf trn l trnh cHa cu?c
s@ng: "L t1:ng l ng5n 7n ch= 71:ng. Khng c l t12ng th khng c ph13ng h1;ng kin 7=nh,
m khng c ph13ng h1;ng
th khng c cu?c s@ng".
Hnh trnh 7i 7Cn l t12ng, phKn 7Ku theo l t12ng, chng nh1 m?t vNn 7?ng vin 7i.n kinh
7ang ra sLc chinh phMc ch`ng d1:ng 7ua cHa mnh.anh chng vNn 7?ng vin ch8 biCt rdng pha
tr1;c, nhZng b1;c cu@i cng cHa ch\ng 71:ng 7ua l di b\ng gn v. 7ch. anh c@ hCt sLc v lao
v. tr1;c v;i m?t tinh thXn sLc mFnh thing ling, nh1 mai chng ta 7.u h1;ng v. l t12ng cHa
mnh. Cu?c s@ng chng l m?t ch`ng 7ua v nCu ch`ng 7ua Ky khng c 7ch 7Cn, khng c h1;ng
7i th chng ta sc 7i 7u v. 7u.
Nh1ng Lp Tn-xti bYo rdng: " l t12ng l ph13ng h1;ng kin 7=nh", 7 khng c nghWa
rdng l t12ng l m?t kh@i vNt khVng lg, n`ng ch=t khng bao gi: c thO chuyOn d=ch. NCu hiOu
ng1Tc kiOu Ky chY nhU l t12ng cHa cu?c s@ng hiSn 7Fi lFi l m?t ng gi phong kiCn cV hZu, cng
nhZng 7Fo luNt kh]c khe cHa chC 7? x1a.- hon ton khng phYi l l t12ng. - l l t12ng
thing ling cHa m?t cu?c s@ng t13i 7Bp
th 7i hî 2 ci kh chKt cao 7Bp.
Trong cu?c s@ng c v vng l t12ng nh1ng nh1 thC no m;i l m?t l t12ng chnh 7ng.L
t1Tng cHa m?t ng1:i kinh doanh l lm giu, nh1ng khng phYi l 71Tc lm giu m5i cch. anh ta
phYi tun theo khun khV cHa php luNt v trch nhiSm cHa l13ng tm.L t12ng cHa m?t cNu h5c
sinh l 7a cao trong k thi 7Fi h5c. ThC rgi ngy anh 7Cn phng thi 7O thPc hiSn ci l t1Tng 7 cHa
#D 1: Nh vIn Nga L.Tn-xti ni: L t*@ng l ng9n ,n ch] ,*Xng. Khng c l t*@ng th
khng c ph*.ng h*7ng kin ,;nh, m khng c ph*.ng h*7ng th khng c cuFc s5ng. Anh
(ch;) hy nu suy nghU vD vai tr l t*@ng trong cuFc s5ng con ng*Xi.
mnh, th l13ng tm, x h?i khng bao gi: cho php anh c quy.n lm ng3 khi thKy m?t ng1i
chCt 7u@i. m?t hnh 7ng 7i tri lFi php luNt, tri v;i 7Fo l th khng cn l l t12ng.
Mai b1;c 7i cHa chng ta by gi: 7.u b1;c theo nhZng bNc thang cHa l t12ng, v lun
lun c l t12ng sng soi ch8 71:ng. Lc Ky chung ta nh1 nhZng 7La trU v tri 71Tc bn tay ng1:i
mB nng niu du d]t t_ng b1;c 7i. V khi Ky nCu khng c mB, khng c l t12ng con l 7La trU b3
v3, lFc loi, rgi sc 7i 7u v. 7u.Anh mu@n chinh phMc n@c nh thC gi;i, mu@n 7Lng trn 78nh
Everrt d ch8 l m?t giy, di phYi tri qua ngn gi: hi hng, c lc t12ng rdng hi sinh cY tnh
mFng, nh1ng ven hCt mnh thPc hiSn ci l t1Tng cHa bYn thn. NCu m?t con ch= tgn tFi nh1 m?t
bYn n\ng, hoFt 7?ng nh1 m?t ci my, kh2i 7ng th chFy, hCt nhin liSu th t]t. Ta tP hî thC c
phYi l cu@c s@ng? -O chLng minh rdng ta 7ang s@ng, 7ang tgn tFi tr1;c tin ta phYi c l t12ng,
v khi 7 c l t12ng ta sc c dhng kh lm nhZng g ta quyCt.
Ngy 5.6.1911, chng thanh nin mang tn Nguyfn TKt Thnh cng bn tay tr]ng xu@ng
tu bun ra n1;c ngoi mang trn mnh hng trang duy nhKt l l t12ng tm 71Dng cLu n1;c. GiY
dM, nCu khng c 7H sLc mFnh cHa l t12ng th Bc 7 khng bao gi; c can 7Ym ra 7i. Chnh v
thC ta hy s@ng, v thPc sP sng khi 7 c l t12ng ring cHa bn thn. Xun DiSu th mi m v;i
l t12ng:

" Th m=t pht huy hong r8i chJt t0t
Cn hn ng8i bu8n le li su@t trEm nEm."

Cm 3n nh th3 7 7em 7Cn m?t quan niSm m;i v. l t12ng cHa cu?c s@ng. Ch]c
hQn,chng ta ai chng biCt Xun DiSu l m?t nh th3 kht khao giao cYm v;i 7:i, yu 7:i m?t cch
tha thiCt nhKt. Chnh v thC nh th3 7em hCt tri tim cHa mnh c@ng hiCn cho cu?c s@ng ny, cho l
t12ng s@ng trn 7Xy yu th13ng. Xun DiSu mong mu@n 71Tc s@ng chn thnh v;i l t12ng cHa
ring ng, 71Tc hiCn dng cY cu?c 7:i 7O 7Vi lKy " 1 pht huy hong" , 7 l giy pht chy bVng
cHa m?t tm hgn s@ng trong l t12ng. -ng th:i nh th3, nh th3 chng mu@n g[i g]m l t12ng
s@ng Ky cho m5i ng1:i trong cu@c 7:i. S@ng phYi s@ng sao cho 7ng s@ng, phYi 7em hCt dhng cYm
7O s@ng cho ci l t12ng cHa mnh, 7O t_ 7 tm ra ph13ng h1;ng 7i theo tiCng g5i cHa "l t12ng"
nh1 L.Tn-xti 7 khQng 7=nh " khng c l t12ng th khng c ph13ng
h1;ng, m khng c ph13ng h1;ng th khng c cu?c s@ng"
Nh1ng th[ hî c mKy ai c 7H dhng cYm 7O s@ng hCt mnh, s@ng m?t cch tr5n 7Ky cho l
t12ng. Ch]c hQn, chng ta - nhZng ng1:i con cHa dn t?c ViSt Nam sc khng bao gi: qun v
chng khng bao gi: 71Tc qun ng1:i thiCu nZ 7 chCt cho "ma hoa l-ki-ma n2, 2 qu ta vng
-Kt -^", v chCt cho 7:i sau. NZ anh hng V Thi Su 7 dng cY cu?c 7:i mnh cho dn t?c, cho
tV qu@c yu th13ng v chng cho ring l t12ng s@ng cHa ch=, khi m;i tr5n 7Xy ci tuVi 16.
Ti khng so snh bFn, chng nh1 khng dm so snh mnh v;i l t12ng chy bang yu
th13ng cHa tm hgn thi sW Xun DiSu, v;i l t12ng cch mFng cao cY cHa nZ anh hng, liSt s8 V
Th= Su. Qua 7, ti ch8 c thO khQng 7=nh rdng mai chng ta 7.u c thO g]ng hCt sLc v l t12ng
s@ng cHa bn thn mnh 7O thNt sP c m?t ph13ng h1;ng s@ng, ph13ng h1;ng 7O tgn tFi. Chng
nh1 t_ 7Xu ven ni, l t12ng khnh h. xa v:i,l t12ng l2 7oFn 71:ng, l l@i 7i g]n b v;i chng ta
trong su@t cu?c 7:i.
M?t lXn nZa xin chn thnh cYm 3n L.Tn-xti 7 7em 7Cn cho chng ta ci nhn tVng qut
vC l t12ng:"L t12ng l ng5n 7n ch8 71:ng. Khng c l t12ng l khng c ph13ng h1;ng kin
7=nh, m khng c ph13ng h1;ng kin 7=nh th khng c cu?c s@ng". Con 71:ng hm qua, hm
kia cHa ti, cHa bFn, cHa tKt cY chng ta 7.u 7 li vo qu khgL m?t cch m: nhFt v tiCp tMc nhFt
nho. Nh1ng con 71:ng cHa hm nay v cHa ngy mai cn tuk ti, bFn, chng ta 7i nh1 thC no,
ch5n lPa "ng5n 7n l t12ng " no, 7i theo ph13ng h1;ng no, 7O tiCp tMc pht triOn v 7i ln cng
v;i sP th\ng hoa cHa "nh sng l
t12ng".

Bi lm 1
Con ng1:i ta sinh ra v l;n ln, ai lFi khng m?t lXn 1;c m3, d l 1;c m3 thNt bnh
th1:ng, thNt 73n giYn v ai chng c nhZng kht v5ng, c ni.m tin v c l t12ng 7O s@ng nhKt l
7@i v;i tuVi trU cHa chng ta, lLa tuVi ng1:i ta cho l 7Bp nhKt th 1;c m3 v l t12ng lFi b?c l? r
nt, c lc lFi 7an xen v;i nhau, c lc lFi l m?t cu?c 7Ku tranh ddn v`t. Ai chng biCt, tuVi trU bao
gi: chng v13n t;i ci hay nhKt, ci 7Bp nhKt. -Lng tr1;c ng1Dng c[a cHa cu?c 7:i biCt bao 7i.u
m;i lF 7`t ra 7i hî phYi nhNn thLc v x[ l. -u sc l s@ng 7Bp, s@ng c ch? Ti.n 7. t13i sng?
ThC no l hFnh phc, l 1;c m3 cao 7Bp?
S@ng 7Bp khng phYi l m?t ci g to l;n l]m, n rKt gXn ghi v;i chng ta, 7 khng phYi l
nhZng l lc, nhZng l:i ni sung, nh1ng ph13ng chm trn giKy, sch v2 m 7 l nhZng viSc
lm, nhZng hnh 7?ng cM thO difn ra hng ngy trong 7:i s@ng cHa chng ta. =nh nghWa v. S@ng
7Bp sc c rKt nhi.u cch khc nhau; - l s@ng c 7Fo 7Lc trong sng v bYn lWnh vZng vng, c
l t12ng v s@ng hCt mnh v l t12ng, ch8 khi xc 7=nh 71Tc 7i.u 7 ta m;i s@ng v lm viSc thNt
sP c ch cho bYn thn, gia 7nh v x h?i.
C thO hiOu S@ng 7Bp l s@ng c ch, l s@ng c l t12ng, c bYn lWnh vZng vng, c mMc
tiu phKn 7Ku r rng, trong sang. Ch8 khi xc 7=nh 71Tc 7i.u 7 ta m;i s@ng v lm viSc thNt sP
c ch cho bYn thn, gia 7nh v x h?i. BYn thn ti nghW rdng bYn thn mai ng1:i nn c@ g]ng
hon thnh t@t cng viSc mnh 7ang lm chng l s@ng 7Bp
Trong thPc tC, rKt c thO c m?t s@ bFn trU nghW S@ng 7Bp l m?t khi niSm xa v:i, kh
thPc hiSn; tuy nhin, nCu nhn thQng v su vo vKn 7. ny trong th:i kk 7Kt n1;c 7Vi m;i tiCn
vo cng nghiSp ha hiSn 7Fi ha ta thKy 7i.u 7 thNt sP khng c g xa lF, kh thPc hiSn; m
tri lFi n tgn tFi ngay trong cch nghW, cch lm hay ni gXn h3n l trong cch \n ni, Lng x[
trong lao 7?ng, cng tc, h5c tNp v 7:i s@ng th1:ng nhNt cHa mai con ng1:i. NCu nh1 trong
chiCn tranh, l;p l;p cha anh ta 7 s@ng v c@ng hiCn qun mnh cho n.n 7?c lNp dn t?c, tnh
mFng con ng1:i v cu?c s@ng hFnh phc c nhn l rKt qy gi, nh1ng tKt cY 7.u 71Tc tnh
nguySn gc lFi, tnh nguySn hy sinh, h5 s)n sng 7nh 7Vi nhZng g l ring t1 nhKt 7O 7Vi lKy n.n
7?c lNp dn t?c. H5 QuyCt t[ cho TV qu@c quyCt sinh khi tuVi 7:i cn rKt trU v c@ng hiCn xLng
7ng vo sP nghiSp chung cHa TV qu@c. Khi TV qu@c cXn, h5 7 tP nguySn ra 7i, chiCn 7Ku v hy
sinh anh dhng. - l sP dKn thn, c@ng hiCn hon ton tP nguySn khi bYn thn 7 hiOu thC no l
lc s@ng cHa m?t con ng1:i v l t12ng cHa Ng1:i C?ng sYn. H5 7 c ni.m tin tuySt 7@i vo 7?c
lNp tP do, c l t12ng cao cY v sP nghiSp giYi phng dn t?c, v t1 dng hiCn tuVi trU v cu?c 7:i
cho 7Kt n1;c. Ni.m tin v l t12ng Ky 71Tc bgi 7]p v khch lS mFnh mc b2i sP hy sinh l;n lao v
nhn cch cao cY cHa b? my lnh 7Fo m ng1:i 7Lng 7Xu l ChH t=ch Hg Ch Minh. BiCt bao
nhiu anh hng, liSt sW 7 nghW v hnh 7?ng nh1 vNy. Ngy hm nay, s@ng giZa 7Kt tr:i ho bnh,
#D 2: Anh (ch;) hy tr> lXi cu hZi sau cAa nh th. T5 H)u : i ! S5ng ,`p l th= no, h\i
bEn ?
khi chiCn tranh 7 li xa, phXn l;n m5i sP so snh giZa th:i chiCn tranh v;i th:i hiSn tFi 7.u c rKt
nhi.u sP khc biSt, nh1ng c m?t 7iOm chung rKt th@ng nhKt trong tnh cYm v l tr cHa thC hS trU
chng ti hm nay chnh l: l t12ng cch mFng v kht v5ng s@ng, c@ng hiCn cho qu h13ng, 7Kt
n1;c. B2i ti nghW, 2 mai con ng1:i nhu cXu khQng 7=nh mnh l rKt l;n; nhKt l 2 tuVi trU, b2i d
trong bKt cL hon cYnh no cc bFn trU chng lun lun kht khao 71Tc thPc hiSn nhZng 1;c m3 v
kht v5ng cHa bYn thn. NCu nh1 nhZng 1;c m3, kht v5ng, ni.m tin v l t12ng Ky 71Tc quan
tm, ch\m sc, gio dMc v kh3i dNy sc biCn n thnh sLc mFnh to l;n 7O pht triOn 7Kt n1;c v sc
l nhZng 7o hoa th3m c ch giZa cu?c 7:i nh1 l:i Bc 7 khQng 7=nh khi tham dP -Fi h?i -on
lXn thL III n\m 1961 Thanh nin l ng1:i tiCp sLc cch mFng cho thC hS thanh nin gi, 7gng
th:i l ng1:i phM trch du d]t thC hS thanh nin t13ng lai.
S@ng 7Bp l chng ta phYi biCt dung ho m5i m`t: mi tr1:ng s@ng v lm viSc, quan hS
x h?i, gia 7nh M?t hnh 7?ng gip 7D ng1:i gi cY, tn tNt, ng1:i g`p kh kh\n hoFn nFn;
m?t phong tro cLu trT 7gng bo b= thin tai; m?t phong tro 7.n 3n 7p nghWa r?ng kh]p; nhZng
l;p h5c tnh th13ng 7em nh sng v\n ho 7Cn v;i trU em ngho tKt cY nhZng viSc lm Ky l
kCt quY cHa m?t cch s@ng coi tr5ng nhn nghWa. Chng ta thNt sP cYm 7?ng khi b]t g`p rKt nhi.u
nhZng hnh Ynh thanh nin tnh nguySn 7ang lao 7?ng qun mnh trn m5i mi.n 7Kt n1;c. -Ky l
nhZng thanh nin c l t12ng cao 7Bp, c tri tim ngng nhiSt, xung kch vo nhZng cng viSc m
tV qu@c v nhn dn g5i 7Cn.
Ti 7 nhn thKy trong nh m]t v qua chuySn kO cHa cc bFn tnh nguySn, ng5n l[a truy.n
th@ng yu n1;c ngng nn v lng nhn i cao 7Bp cHa thanh nin ta. Ring hai chZ tnh nguySn
7 ni ln nhZng 7Lc tnh qun mnh v n1;c, v dn cHa cc bFn v m?t phong cch m;i mnh v
m5i ng1:i, khng 7i m5i ng1:i v mnh
S@ng 7Bp phYi ch\ng n chng gi@ng nh1 l t12ng v 1;c m3, bao gi: n chng 7i 7i v;i nhau.
B2i ch8 s@ng 7Bp, c 1;c m3 khng thi th sc df sYn sinh ra m?t l;p ng1:i ch8 thch h12ng thM,
df lXm lFc v df sa ng. Cn s@ng ch8 c l t12ng th con ng1:i df bi quan, df chao 7Yo khi c ci
g 7 khng nh1 h5 mu@n, h5 nghW vNy th chQng khc no s@ng c ch, c l t12ng l ci g 7
thNt cao qi, t@t 7Bp m mnh m3 1;c v h1;ng t;i, coi 7 l mMc 7ch phYi thPc hiSn 71Tc, deu
phYi trYi qua nhZng kh kh\n gian khV. C nhZng lc, chnh ci S@ng 7Bp m mnh 7ang kin
tr h1;ng t;i lFi l ci tFo cho mnh sLc mFnh 7O v1Tt qua kh kh\n. S@ng 7Bp chng l l t12ng
cao 7Bp cHa m?t th:i, l t12ng cng 7Bp cng cao th sLc mFnh cng nhn ln gKp b?i. Th:i khng
chiCn gian khV c liSt, s@ng chCt trong gang tKc th ci l t12ng giYi phng 7Kt n1;c 7nh 7uVi kU
th lun l 7?ng lPc thc 7Jy 7O ng1:i chiCn sv cch mFng v1Tt ln v chiCn th]ng. Trong ho
bnh xy dPng 7Kt n1;c, khng phYi l khng c kU th, khng c nhZng cYn tr2 7 hn lun rnh
rNp 7O li ko con ng1:i tha ho, biCn chKt. Chnh ci l t12ng s@ng nhn i, mong mu@n dn giu
n1;c mFnh, x h?i cng bdng dn chH v\n minh lFi l ni.m cV vh, l sLc mFnh 7O nhZng con
ng1:i tP khQng 7=nh v tr12ng thnh.
Chng ta c thO kO ra rKt nhi.u nhZng nt tiu biOu cHa l@i s@ng 7Bp s@ng c ch. NCu nh1
trong chiCn tranh, nh1 7 ni 2 trn, cha anh ta 7 s@ng v c@ng hiCn qun mnh cho n.n 7?c lNp
dn t?c; tnh mFng con ng1:i v cu?c s@ng hFnh phc c nhn 7.u 71Tc tnh nguySn gc lFi, tnh
nguySn hy sinh, h5 s)n sng 7nh 7Vi nhZng g l ring t1 nhKt 7O 7Vi lKy n.n 7?c lNp dn t?c. H5
QuyCt t[ cho TV qu@c quyCt sinh khi tuVi 7:i cn rKt trU v c@ng hiCn xLng 7ng vo sP nghiSp
chung cHa TV qu@c. Khi TV qu@c cXn, h5 7 tP nguySn ra 7i, chiCn 7Ku v hy sinh anh dhng. - l
sP dKn thn, c@ng hiCn hon ton tP nguySn khi bYn thn 7 hiOu thC no l lc s@ng cHa m?t con
ng1:i v l t12ng cHa Ng1:i C?ng sYn. BiCt bao nhiu anh hng, liSt sW 7 nghW v hnh 7?ng nh1
vNy, th ngy hm nay, s@ng giZa 7Kt tr:i ho bnh, khi chiCn tranh 7 li xa, m5i sP so snh giZa
th:i chiCn tranh v;i th:i hiSn tFi phXn l;n 7.u c rKt nhi.u sP khc biSt, nh1ng c m?t 7iOm chung
rKt th@ng nhKt trong tnh cYm v l tr cHa thC hS trU chng ti hm nay chnh l: l t12ng s@ng,
kht v5ng s@ng v c@ng hiCn cho TV qu@c. B2i ti nghW, 2 mai con ng1:i nhu cXu khQng 7=nh
mnh l rKt l;n; nhKt l 2 tuVi trU, chng t3i lun lun kht khao 71Tc thPc hiSn nhZng 1;c m3 v
kht v5ng cHa bYn thn.
ThPc tC, trong cu?c s@ng c rKt nhi.u nhZng tKm g13ng 7O chng ta suy nghW v h5c tNp
noi theo. V;i ti, 7 l tKm g13ng cHa em h5c sinh v1Tt ngho kh 7O h5c v h5c rKt giî Nguyfn
Vh Hong Tr1:ng THPT B@ TrFch QuYng Bnh. Em c thO qu xa ti v. khoYng cch 7=a l,
tuy nhin ti lun cYm thKy em rKt gXn v c nhi.u 7i.u 7O cho ti h5c tNp.
Sinh ra trong m?t gia 7nh ngho trn mYnh 7Kt ngho, kh cdn b2i kh hNu v bom 7Fn,
t12ng rdng nh1 thC chng 7 l th[ thch ginh cho Hong, nh1ng khng, mB Hong lFi cn b=
bSnh hiOm ngho, b@ l th13ng binh, sLc khoU yCu. Trong hon cYnh 7 em 7 biCt v1Tt ln s@
phNn 7O v_a lao 7?ng m1u sinh v_a h5c tNp. Ni.m kht khao 71Tc h5c tNp cHa em 7 lm cho b
ngoFi cHa em 7 c m?t hnh 7?ng rKt 7ng nh;, 7 l hng ngy 7i c]t la mt, v_a l 7O \n, v_a
l 7O bn, b2i ma no th thLc 7, b 7.u 7`n 7O vo hh tiCt kiSm ti.n cho Hong 7i h5c: 1.000
7gng. -i.u ti h5c 71Tc t_ Hong 7 chnh l ch phKn 7Ku khng mSt mî cHa em. Khng cam
ch=u, khng 7Xu hng s@ phNn, khng bung xui bYn thn mnh em 7 c@ g]ng v 7 l h5c sinh
giî trong 12 n\m li.n v h3n thC em 7 l ng1:i vinh dP 7?i vng nguySt quC cHa ch13ng trnh
-1:ng ln 78nh Olympia v;i m?t phXn th12ng v cng l;n lao 7 l 71Tc 7i du h5c n1;c
ngoi. Thnh tch cHa em 7 7em lFi ngh= lPc 7O chiCn th]ng bSnh tNt cho ng1:i mB, ni.m vui cho
ng1:i b rKt mPc th13ng yu em v l tKm g13ng cho ng1:i em nh^ trong gia 7nh v h3n thC, n
7 nng cnh cho 1;c m3 c@ng hiCn cho qu h13ng, 7Kt n1;c cHa em dXn tr2 thnh hiSn thPc.
V ti tin, em l;n ln t_ ngho kh v tr12ng thnh bdng ngh= lPc, em sc tiCp tMc g`t hi 71Tc
nhi.u thnh cng, sc l ng1:i thanh nin s@ng c ch cho x h?i em sc lun l tKm g13ng sng v.
S@ng 7Bp cho rKt nhi.u ng1:i d cho hon cYnh s@ng cHa h5 c gi@ng em hay khng.
Vng! C lc v thC mai con ng1:i chng ta, ai chng 7.u c ring cho mnh nhZng mMc 7ch
s@ng, nhZng l t12ng, 1;c m3 v hoi bo. Nh1ng 7O S@ng 7Bp th ai chng phYi tP nhn lFi
chnh mnh 7O suy ngem v. mMc 7ch s@ng, nhZng l t12ng, nhZng 1;c m3 v hoi bo 7. V c
lc cn kh kh\n h3n 7O chng ta hiOu c`n kc thC no l S@ng 7Bp - s@ng c ch ?
Ring bYn thn ti: S@ng 7Bp 7 chnh l mnh phYi biCt s@ng v ci chung cHa x h?i v
cHa m5i ng1:i, phYi biCt xa r:i ci chH nghWa c nhn, thPc dMng. -O t_ 7 xy dPng cho chnh
mnh m?t l@i s@ng S@ng 7Bp cho m5i ng1:i v cho x h?i. M?t nh th3 7 t_ng viCt: S@ng l
cho, 7u ch8 nhNn ring mnh. S@ng 7Bp l nCp s@ng cHa m?t con ng1:i c phJm chKt 7Fo 7Lc
t@t, biCt hy sinh v c@ng hiCn, khng 73n 7iSu, c nhn, m phYi biCt ho mnh v;i c?ng 7gng, v;i
tNp thO, biCt yu th13ng, 7on kCt gip 7D len nhau khi kh kh\n hoFn nFn. S@ng c ch l l@i sng
biCt hy sinh, biCt gFt b^ nhZng lTi ch ring t1 7O tm ci chung v chia sU nhZng 7au th13ng mKt
mt cHa ng1:i khc, biCt 7ng gp v c@ng hiCn hCt sLc mnh v lTi ch, t13ng lai cHa TV qu@c,
cHa dn t?c.
GXn 7y, qua hai cu@n nhNt k cHa -`ng Thy Trm v Nguyfn V\n ThFc, chng ta nh1
71Tc s@ng lFi khng kh th:i ch@ng Mv. Ti rKt tm 7]c v;i l:i nhNn xt cHa nh ph bnh v\n h5c
V13ng Tr Nhn: SP tNn tMy lm ng1:i cHa -`ng Thy Trm l nhn t@ khiCn cho nhZng ng1:i
lnh Mv khc h]n v. l t12ng chng phYi knh tr5ng.
Tr1;c m]t ti hiSn ln hnh Ynh m?t c gi H N?i nh^ b, m?t nZ bc sW trU phM trch m?t
bSnh viSn d chiCn trong r_ng su -Lc PhV, QuYng Ngi. -m 7m, sau nhZng lc mSt mî v
ch\m sc th13ng binh, ch= lFi nggi c`m cMi ghi nhZng dng nhNt k, ghi lFi nhZng kht v5ng
s@ng, kht v5ng yu th13ng, kht v5ng lm ng1:i. Ch= v 7gng 7?i cHa ch= 7 chiCn 7Ku v hy
sinh v;i mong mu@n ngy mai 7Kt n1;c ta t13i 7Bp, ho bnh th@ng nhKt hai mi.n, 7O nhZng 7La
em Mi.n Nam kCt nghWa cHa ch= 71Tc ra th\m Mi.n B]c, 7O m5i ng1:i dn 71Tc s@ng trong hFnh
phc, Km no.
Ti lFi nghW 7Cn m?t s@ khng t nhZng thanh nin thC hS chng ti ngy nay, sinh ra trong
nhZng gia 7nh giu c 7ang lao vo nhZng cu?c \n ch3i thc loFn, quay cugng trong nhZng h?p
7m v;i thu@c l]c ho`c 7ua xe gXm r trn 71:ng ph@ nh1 nhZng hung thXn. Ti lFi nghW 7Cn
nhZng cn b? thoi ho biCn chKt 7ang s@ng trong nhung lMa, trong nhZng c\n h? cao cKp, th_a
mLa nhZng tiSn nghi 7]t ti.n. H5 cn tm 7H m5i mnh l;i thH 7oFn 7O tham nhhng ti.n bFc cHa
nh n1;c cHa nhn dn 7em cung phMng cho bg nh, th1 k ring trong khi 7 nhi.u gia 7nh
cn 7ang s@ng trong nhZng c\n nh d?t nt, bZa no, bZa 7i, thiCu n1;c, thiCu 7iSn.
Tm lFi, S@ng 7Bp khng l m?t khi niSm xa v:i, kh thPc hiSn; tri lFi n tgn tFi ngay
trong cch nghW, cch lm hay ni gXn h3n l trong cch \n ni, Lng x[ trong lao 7?ng, cng tc,
h5c tNp v 7:i s@ng th1:ng nhNt cHa mai con ng1:i. Ni r ra. thanh nin ngy nay s@ng 7Bp,
s@ng c ch tr1;c hCt phYi l s@ng c l t12ng, mMc 7ch r rng, trung thnh v;i mMc tiu cHa
chnh mnh. Mai ng1:i c thO c mMc tiu khc nhau, nh1ng nhKt thiCt khng phYi l m?t l@i s@ng
v= k- m lun h1;ng t;i c?ng 7gng, nh1 nh th3 T@ HZu trong buVi 7Xu b\n kho\n 7i kiCm lc yu
7:i 7 viCt:

Ti bu=c lng ti v(i m:i ng'6i
!K tnh trang tr-i v(i mun ni
!K h8n ti v(i bao h8n khM
G<n gNi nhau thm m>nh kh@i 56i

Bi lm 2
M;i 7y, ti 71Tc 75c m?t loFt bi phng sP 7i.u tra v. nhZng tS nFn x h?i m chH yCu l
2 gi;i trU: nghiSn ngNp, 7ua xe, c1;p cHa, giCt ng1:i... TKt cY 7.u 7ng thPc hiSn b2i nhZng c
nhn ch1a qua tuVi 20. NhZng con ng1:i Ky "s@ng khng ni.m tin khng l t12ng, s@ng khng
hLa hBn, khng nhn vo ngy mai 7O khî phYi giZ l6i, ("Bay trn nhZng xa l? t_ thXn" - -inh
Loan - TNp phng sP 7i.u tra "L]c - vng xoy cu?c 7:i" - NXB Cng an nhn dn - Tr.19). LFi
nh; 7Cn cu hî l;n cHa nh th3 Cch mFng T@ HZu: "!i, s@ng 7Bp l thC no hDi bFn ?" lFi cng
l m?t khi niSm tr_u t1Tng m mai ng1:i c m?t cch hiOu ring. NhZng hnh 7?ng nh1 trn
liSu c phYi l "s@ng 7Bp? Mai ng1:i phYi lm thC no 7O "s@ng cho 7Bp"?
Tr1;c hCt cXn phYi hiOu t_ s@ng" khng phYi l m?t khi niSm tgn tFi 73n thuXn. "Tgn tFi
nh1ng phYi 7O cho ng1:i khc biCt c sP tgn tFi cHa mnh tLc l phYi thO hiSn rdng "Ti 7ang 2
7y! Ti c m`t trn ci 7:i ny, bdng hnh 7?ng trong cu?c s@ng chL khng phYi ch8 l`ng lc nh1
m?t ci bng qua 7m rgi lFi 7Cn ngy". V mai ng1:i ch5n cho mnh nhZng cch thO hiSn khc
nhau hnh thnh ln nhZng cch s@ng khc nhau: s@ng 7Bp, s@ng c ch v l@i s@ng ch k-, bung
thY thNm ch chm trong vng t?i lai. Nh1 vNy s@ng 7Bp" l m?t l@i s@ng tch cPc m mai ng1:i
cXn phYi h1;ng t;i. Nh1ng sVng thC no m;i l l@i "s@ng 7Bp, cn l 7i.u b\n kho\n cHa rKt
nhi.u ng1:i.
-Bp khng phYi ch8 l ci 7Bp hnh thLc. Ci "7Bp" thO hiSn t_ nhZng hnh 7?ng c1 x[
nh^ nhKt trong cu?c s@ng 7Cn ngh= lPc v13n ln trong mai con ng1:i. "S@ng 7Bp" tr1;c hCt phYi
xuKt pht t_ lng nhn i, t_ chnh tnh yu trong tri tim 7O t_ 7 m s@ng hCt mnh v ng1:i
khc, 7O bao dung, thL tha ... XuKt pht t_ tnh yu th13ng nn bKt cL hnh 7?ng no d l nh^
nhKt chng 7Xy sP quan tm, chia sU giZa nhZng con ng1:i. M?t sng 7Cn tr1:ng, bFn khng sT
mu?n h5c m d_ng lFi gip m?t cM gi qua 71:ng. Mai ngy dnh dMm ti.n 7O Hng h? quv "V
ng1:i ngho". NhZng hnh 7?ng Ky d nh^ nh`t nh1ng 7.u l nhZng nghWa c[ cao 7Bp.
LFi nh; 7Cn h3n 30 n\m tr1;c 7y, ng1:i con gi H N?i -`ng Thuk Trm xung phong
vo chiCn tr1:ng QuYng Tr= gian khV bYn thn ch=u nhZng thiSt thi nh1ng ch= ven dnh m?t tnh
th13ng bao la cho nhZng ng1:i quanh ch=. BKt lPc tr1;c m?t ca mV, ch= 7au 7;n, lo l]ng cho
ng1:i em nui gi: ny 7ang 7 n`ng tang tc, 7m ch= mKt ngH.
TKt cY nhZng 7i.u Ky 7.u xuKt pht t_ lng yu th13ng trong tri tim ch=! -O chnh t_
nhZng lo l]ng, 7;n 7au Ky dn t?c ViSt Nam c m?t ng1:i con anh dhng, kin c1:ng tNn tMy lm
ng1:i. - l chuySn cHa 30 n\m tr1;c, cn gi: 7y c biCt bao ng1:i ngy 7m nhen ln ng5n l[a
tnh yu th13ng trn ci 7:i ny. M?t nh gio gi ngy ngy 7Fp xe kh]p ch@n bn nhZng bLc
hnh cM Ra Hg G13m m thXy v tnh chMp 71Tc 7O lKy ti.n gp vo quv "V ng1:i ngho". Bao
nh hYo tm, bao con ng1:i c mai n\m lFi l]ng lng mnh nh; 7Cn nhZng ng1:i cn trong 7i
khV bXn cng.
Cu?c s@ng mun mu mun vU tFo nn mun nghn g13ng m`t con ng1:i khc nhau: c
ng1:i t@t, kU xKu, c nhZng ng1:i t_ng gy ra t?i c. Nh1ng khng c ai ch1a t_ng sai lXm. Deu
c lXm lFc b1;c vo ng cMt ven c thO quay 7Xu lFi. Chng ta ven lun dang tay ch: 7n m?t con
ng1:i m;i 2 nhZng ng1:i t_ng m]c t?i. Mai d=p lf l;n, khng ch8 nhZng ng1:i ngoi khung s]t
nh lao m;i no nLc ch: 7Ti m nhZng ng1:i 2 trong chng vui m_ng v mai d=p Ky h5 lFi c c3
h?i 71Tc n x, 71Tc tr2 v. v;i ng1:i thn, b bFn. Cho 7n h5 bdng lng bao dung tha thL, tin
vo m?t sP thay 7Vi 2 h5 7 chng l "s@ng 7Bp". Chnh nh: c lng yu th13ng m khng t ng1:i
tm lFi 71Tc chnh mnh. C m?t nh th3 v;i bt danh "Hon L13ng" t_ng n[a 7:i lm t1;ng
c1;p trn nhZng chuyCn tu - N)ng - Nha Trang, lm 7Fi gia bun lNu xYo quySt, thi nhn Ky tn
l "Nguyfn -Lc Tn" (-ng Mv - Thanh Tr - H N?i). N[a 7:i lm viSc thKt 7Lc nh1ng trong
trFi giam 71Tc nghe l:i khuyn nhH tm tnh cHa gim thi, nh1 ng1:i t8nh c3n m anh tm sP:

!m 5m nghe ti.ng v:ng vang
Ti.ng ngoi x h=i r=n rng trong 5m
! bu8n l>i th#y bu8n thm
Kht thm cu=c s@ng #m m ngoi 56i

V cu?c 7:i cHa tn t1;ng c1;p Ky rc sang m?t ngY khc khi mn hFn t, anh tr2 thnh m?t
nh th3, m?t thnh vin cHa 7?i Cng an x. Khi 71Tc hî lm thC no m c sP thay 7Vi l;n trong
anh nh1 vNy, t1;ng c1;p, thi nhn Ky trY l:i nh: c sP bao dung, tnh yu cHa ng1:i vT hi.n v
cHa tKt cY m5i ng1:i.
NhFc sW Tr=nh Cng S3n t_ng viCt "S@ng trn 7:i cXn c m?t tKm lng. -O lm g em biCt
khng? -O gi cu@n 7i, 7O gi cu@n 7i". Gi sc cu@n nhZng tKm lng thYo th3m gieo tnh yu
kh]p mun n3i, mang lFi nh sng cho mi.n 7Kt t\m t@i, mang lFi hFnh phc cho nhZng ng1:i
cng khV. Mai chng ta, hy g[i theo gi tKm lng mnh 7O cLu gip bao ng1:i v 7O chnh
chLng ta l nhZng con ng1:i c l@i "s@ng 7Bp.
Cu?c s@ng khng c con 71:ng cng - ch8 c nhZng ranh gi;i, 7i.u c@t yCu l phYi lm
sao 7O v1Tt qua 71Tc nhZng ranh gi;i Ky (Nguyfn KhYi). Cu?c s@ng lun chLa 7Png nhZng th[
thch, v khng ai l khng vKp ng m?t lXn. VNy nh1ng sau c ng 7au 7;n Ky, bFn lm g m;i l
7i.u 7ng ni. Trong 7Xu ti cL thO hiSn ln hnh Ynh con lNt 7Nt nh^ b miSng lun n2 nM c1:i v
lXn no vKp ng chng bNt dNy, trn mi ven l nM c1:i lFc quan. - bao gi: bFn 71Tc nh1 con bp
b Ky, kin c1:ng v ngh= lPc?... -5c -`ng Thuk Trm, nhZng dng tm sP cHa ch=, t_ng cu
t_ng chZ bao gi: chng trn ngNp m?t lng ham s@ng phi th1:ng. "-:i phYi trYi qua ging t@
nh1ng ch; ci 7Xu tr1;c ging t@ ". Cu ni tm 7]c Ky cHa ch=, gi: 7y, mai chng ta chng phYi
lKy 7 lm chm ngn s@ng cho cu?c s@ng cHa mnh.
Ti 71Tc nghe thXy dNy Ho kO cu chuySn v. ng1:i h5c tr ch cHa thXy. Anh l m?t h5c
sinh ch\m ngoan, h5c giî, lun ndm trong nhm 7Xu. VNy nh1ng trong kk thi -Fi h5c quan tr5ng
anh lFi tr1Tt 7i.u t12ng nh1 khng thO 7 xYy ra. -au bugn, thKt v5ng v. ch8nh mnh, cu?c s@ng
cHa m?t thanh nin 18 tuVi lc Ky ch8 ton m?t mu 7en khi bao hLa hBn t13ng lai, kk v5ng cHa
gia 7nh, thXy c 7.u sMp 7V. Khng ch=u giam mnh trong mn 7m, anh tP mnh th]p ln ng5n
nCn ni.m tin v tiCp tMc h5c tNp hCt mnh. Anh 7 7a vo n\m sau v;i m?t s@ 7iOm cao. D so v;i
bFn b, anh l ng1:i 7Cn sau nh1ng anh lFi l ng1:i 7Ft 71Tc chiCn th]ng l;n nhKt: ChiCn th]ng
chnh mnh, cu?c s@ng v;i nhZng ranh gi;i cHa n lun bao quanh bFn. NCu khng c ngh= lPc
lm sao bFn c thO 7i hCt 71Tc con 71:ng cHa ring mnh ? T_ s@ 1 7Cn s@ 0 ch8 trong gang tKc
nh1ng khoYng cch t_ s@ 0 7Cn s@ 1 trn trMc 7:i l cY m?t qu trnh m nCu khng c ni.m tin,
ngh= lPc, bFn sc mi ch8 l con s@ 0 m thi. Hy l m?t ng1:i b? hnh v;i 7i chn dUo dai s)n
sng 7Fp ln m5i chng gai 7O b1;c 7i: "Ch`ng 71:ng no trYi b1;c trn hoa hgng, bn chn chng
thKm 7au v vn nhZng mhi gai - L:i bi ht cHa ban nhFc ti yu thch cL v\ng vQng bn tai.
Bn chn c thO sc chYy mu v gai nh5n nh1ng 7_ng nggi xu@ng rn xiCt, hy 7O mu Ky thKm
ln nhZng cnh hgng 7^ th]m trn b1;c 71:ng vinh quang cHa bFn! Lm 71Tc nh1 vNy tLc l bFn
7ang "s@ng 7Bp", s@ng v lun giZ cho mnh m?t ni.m tin vo ngy mai, lun c m?t ngh= lPc
v13n ln h1;ng 7Cn nh m`t tr:i. Ti t_ng 75c m?t bi th3 nghe qua t12ng ch8 l th3 vui nh1ng
lFi mang m?t nghWa su s]c:

Khi >nh sinh ra
M:i ng'6i 5iAu c'6i
Ring anh th khc tu tu
Hy s@ng sao 5K khi ch.t 5i
M:i ng'6i cng khc
Cn mi anh th n4 nO c'6i

BFn v ti, hy tP chim nghiSm cho mnh l@i s@ng 7Bp 7O khi 2 cu@i con 71:ng, chng ta
7.u m8m c1:i mn nguySn!

Bi lm 1
#D 3: Tnh th*.ng l hEnh phc cAa con ng*Xi.
Khi cn 2 tuVi thiCu nin, d1:ng nh1 m5i ng1:i trong chng ta th1:ng nhn nhNn khi
niSm hFnh phc rKt 73n giYn l nhZng 7i.u mnh mong mu@n. B1;c vo cu?c s@ng, bFn thNt sP
7`t chn ln cu?c hnh trnh tP khQng 7=nh mnh, tm kiCm gi tr= cu?c s@ng v nghWa bYn thn,
bFn sc nhNn ra rdng '' Tnh Th13ng L HFnh Phc cHa Con Ng1:i ''. - chng chnh l 1 chn l
vWnh hdng cHa cu?c s@ng.
D m3 hg hay r rng, ai chng c thO nhNn ra rdng tnh th13ng l nhZng tnh cYm 7Bp 7c v
ngng nhiSt cHa con ng1:i,g]n kCt nhZng tri tim 7gng cYm. N c thO l tnh cYm lLa 7i, tnh
cYm gia 7nh, b bFn v cao h3n cY l tnh ng1:i ni chung. - c thO l nhZng tnh cYm bnh d=
nhKt, gXn ghi nhKt t_ sP quan tm, ch\m sc nhau trong cu?c s@ng 7Cn nhZng tnh cYm l;n lao h3n
mang tnh giai cKp, c?ng 7gng. Tnh th13ng - 7 l tKm lng yu th13ng chn thnh v trong sng
- l tnh cYm ch8 trao 7i m ko cXn nhNn lFi, khng vM lTi, khng toan tnh.C thO ni, tnh th13ng
l 1 thL tnh cYm 7Bp 7c lun tgn tFi trong bYn chKt cHa mai con ng1:i.V kCt quY cHa sP yu
th13ng 7 l sP thâ mn cHa con tim - ci 71Tc goi l ni.m hFnh phc. HFnh phc l g ?
TP bao 7:i nay, con ng1:i lun khao kht yu th13ng, lun kiCm tm hFnh phc. Ng1:i ta
c thO cYm nhNn 71Tc hFnh phc nh1ng 7O m tY n 1 cch r rng th ko phYi l 1 7i.u 73n giYn.
Ch8 c thO ni v. hFnh phc nh1 l 1 trFng thi sung s1;ng v cYm thKy thâ mn nguySn.Nh1ng
7 khng ch8 73n thuXn l 1;c mu@n vNt chKt hay sP thnh cng, m l cY 1 tVng thO bao ggm
nhZng khi ni.m hCt sLc tr_u t1Tng, nh1ng chng thNt 73n giYn biCt bao. C 7i lc, hFnh phc ch8
73n giYn l gi5t n1;c m]t nng hVi cHa mB v tiCng c1:i Km p cHa cha khi nhn con ra 7:i khê
mFnh. HFnh phc c khi ch8 73n giYn l ni.m xc 7?ng khi nhNn 71Tc 1 sP gip 7D hay 1 l:i chia
sU chn thnh.-@i v;i nhi.u ng1:i, hFnh phc b]t 7Xu t_ 7i.u 73n giYn nhKt, khi mai s;m mai
thLc dNy, thKy mnh s@ng c ch trn ci 7:i.

'' C-m n 56i mPi s(m mai th3c dBy
Ta c thm ngy nCa 5K yu th'ng ''
( TrQnh cng Sn )

HFnh phc 7i khi ch8 73n giYn v bnh d= thC thi. SP thNt l c 1 m@i lin hS khng thO
tch r:i giZa hFnh phc v tnh th13ng. Con ng1:i ko thO s@ng hFnh phc m khng c tnh
th13ng. Tnh th13ng mang lFi hFnh phc cho ng1:i nhNn n, gip h5 c thm ngh= lPc 7O v1Tt
qua m5i th[ thch, kh kh\n; l 7?ng lPc gip h5 ngy cng hon thiSn h3n. Trong '' NhZng ng1:i
kh@n khV'' ( V.Huy-g ), triCt l tnh th13ng cHa nhn vNt Gi\ng-Van-Gi\ng 7 c nghWa l;n
lao,thay 7Vi s@ phNn v gio ha con ng1:i. Gi\ng-Van-Gi\ng 7 thay l:i Huy-g 7O ni ln 1
triCt l:'' Trong 7:i ch8 c 1 7i.u, Ky l yu th13ng nhau''
Khng ch8 v;i ng1:i nhNn, sP trao 7i tnh th13ng chng l 7i.u mang lFi hFnh phc. Khi bFn
gip 7D 1 b cM 7i qua 71:ng th bFn cYm thKy thC no? Cu trY l:i ndm trong tim bFn, c phYi bFn
7ang vui...??. ThC c nghWa l bFn 7ang hFnh phc 7Ky. Trao 7i yu th13ng 1 cch tP nhin, chng
ta sc nhNn lFi hFnh phc xLng 7ng. B2i: khV 7au 71Tc san sU sc v;i nZa, cn hFnh phc dc san sU
sc nhn 7i.Thomas Merton 7 t_ng nhNn xt:'' NCu chng ta ch8 biCt tm hFnh phc cho ring
mnh th c thO chng ta sc chQng bao gi: tm thKy. HFnh phc 7ch thPc l biCt s@ng v ng1:i
khc - 1 tnh yu khng v= k8, khng 7i hî phYi 71Tc 7.n 7p''
-ng vNy, 71Tc yu th13ng l 1 hFnh phc, nh1ng yu th13ng ng1:i khc cn l 1 hFnh
phc l;n h3n. Tnh th13ng mang lFi hFnh phc cho con ng1:i.- chnh l l do tFi sao mai ng1:i,
7`c biSt l thC hS trU chng ta phYi biCt rn luySn bYn thn, 7O tFo nn hFnh phc cho bYn thn, cho
gia 7nh v x h?i.''Ci 7Bp cLu v;t thC gi;i''(-@tx-ti-p-xki). Tnh th13ng l nt 7Bp ti.m Jn sLc
mFnh vW 7Fi, l ni.m hFnh phc qu gi cHa con ng1:i.CXn biCt trn tr5ng nhZng g ta 7ang c,
yu th13ng v san sU 7O cu?c s@ng tr2 nn c nghWa h3n.
Ngy no ta cn s@ng, tLc l ta cn c c3 h?i 7O cYm nhNn hFnh phc cHa cu?c 7:i. V vNy,
chng ta hy chia sU lng t@t v lng nhiSt tnh 7@i v;i ng1:i khc. M?t cu ngFn ngZ cHa
Scotland ni rdng:'' Hy s@ng thNt hFnh phc khi bFn cn 7ang s@ng - B2i v bFn ch8 c 1 lXn s@ng
duy nhKt m thi!'' ThC cn bFn th sao? Ti th sao? LiSu chng ta c biCt nhNn ra nhZng 7i.u
t13ng tP? mai ngy chng ta c 24h 7O s@ng, 7O yu th13ng, 7O pht hiSn nhZng 7i.u tuySt v:i
nhKt trong cu?c s@ng. Hy cho 7i tnh th13ng 7O c thO cYm nhNn cu?c s@ng m?t cch 7Xy 7H nhKt,
tuySt v:i nhKt, trn vBn nhKt, bFn nh...

Bi lm 2

"Tr2 em nh' bp trn cnh
Bi.t En, bi.t ng*, bi.t h:c hnh l ngoan"

Sinh th:i, Bc Hg cHa chng ta rKt yu th13ng v quan tm 7Cn thanh thiCu nin 7`c biSt l
cc em nhi 7gng. Cc em lun tFo m5i 7i.u kiSn 7O vui ch3i v h5c tNp, v t1 hgn nhin nh1
chnh tuVi th3 cHa mnh vNy. Ngy nay, tr1:ng l;p 71Tc 7Xu t1 xy dPng khang trang nhi.u h3n,
trU em 71Tc 7Cn tr1:ng h5c tNp vui ch3i cng bFn b, thXy c. Nh1ng bn cFnh 7, chng ta
khng khî xt xa th13ng cYm khi b]t g`p nhZng em b phYi lao 7?ng 7O lo chn c3m, manh o
t_ng ngy cng v;i nhZng sKp v s@ trn tay hay nhZng t: bo 7i kh]p ph@ ph1:ng bn rong, v
thKp thong 2 7u 7 nhZng hnh Ynh nh^ nh]n cHa cc em trong nhZng bi rc 7O tm phC liSu
bn kiCm ti.n.
Chng ta sc suy nghW g khi chnh chng ta chLng kiCn nhZng cYnh t1Tng cYm 7?ng Ky?
Vng hnh Ynh trU em lang thang, c3 nh2, mg ci c hon cYnh 7`c biSt kh kh\n, kiCm
s@ng 2 cc thnh ph@, th= trKn 7 v 7ang 71Tc cc c3 quan ban ngnh ch tr5ng v quan tm
nhi.u h3n v;i nhZng trung tm bo trT trU em, hay lng SOS.... 7 71Tc 7Xu t1 xy dPng v;i quy
m ngXy cng m2 r?ng. Chnh nhZng n3i 7y 7 tr2 thnh mi Km tnh th13ng l "m?t 7Fi gia
7nh" cho cc em c thO vui ch3i, h5c tNp, rn luySn 7O tr2 thnh nhZng cng dn t@t, s@ng lnh
mFnh v khng l gnh n`ng cho x h?i.
"Trong 7m m?t bn chn 7La b xiCu lang thang trn 71:ng, nh m]t bugn nghBn ngo
cHa em, em rKt bugn v khng biCt 7i, 7i v. 7u. Cu?c s@ng m1u sinh ch8 lm em qua c3n 7i t_ng
ngy, v em khng cha v em 7 mKt mB 7au th13ng ven l 7au th13ng". Xa xa 7u 7 ven cn
v\ng v)ng l:i bi ht "7La b" cHa nhFc sW Minh Khang lm cho chng ta khng khî xc 7?ng,
lng ng1:i khng khî da diCt v;i nai lng 7au nhi, qu`ng th]t t_ng c3n khi nhZng hnh Ynh 7La
b lang thang trong 7m t@i 7O rgi khng 7=nh h1;ng 71Tc t13ng lai chng nh1 khng biCt 7i v.
7u tron 7m t@i lFnh gi. Gia 7nh 1? Ng1:i thn 1? khng. Em khng c gia 7nh v chQng c
ng1:i thn, ba mB 7 b^ em ra 7i m khng tr2 v. nZa. BiCt trch ai 7y! c lc cc em 7 c@ nn
7i nai bKt hFnh 7O 7au th13ng 7m ngy thnh th13ng 7au. Th[ hî c?c 7:i ny cn c tri tim
no s]t 7 h3n nZa, khi nghe gi5ng ni cYm 7?ng nh1ng trong sng v Km p cHa cc em cKt
ln:"Bc 3i! mua gip con vi tKm v s@ 7i ch" hay "ch 3i! 7nh giXy phM con 7i ch"... ThNt
kh c l:i no lc no 7O difn tY hCt nhZng cYm xc rung 7?ng trong tri tim m5i ng1:i d "em c
m?t 1;c m3 m?t v sao sng den l@i em trong cu?c 7:i, 7 lu rgi em 7 khng c tnh th13ng".
NhZng mi Km tnh th13ng lun m2 r?ng cnh c[a 7n cho cc em v ngy cng c nhi.u c
nhn, gia 7nh, cc mFnh th1:ng qun tV chLc nhNn nui dFy cc em, kO t_ 7y khn cn phYi lo
miCng c3m manh o nZa. NhZng 1;c m3 nhZng 1;c m3 71Tc vui ch3i, 71Tc h5c tNp cHa em
khng cn l m3 1;c. Cc em sc 71Tc 7Cn tr1:ng, vui ch3i, n 7a cng chng bFn ho nhNp v;i
thC gi;i hgn nhin cHa trU th3.
Cc em sc khng cn 'co ro trong manh chiCu rch", sc khng ngH 7Xu 71:ng xo chT, lang
thang kh]p ph@ ph1:ng nZa m thay vo 7 l m?t t13ng lai t13i sng 7ang 7n cho cc em, cc
em khng phYi m`c cYm, tP ti v chng chQng cn nhZng thng ngy m1a n]ng cng v;i mnh
bnh m trn tay lt dF 7O qun 7i c3n 7i t_ng ngy hnh hF thn xc nh^ nh]n, @m yCu cHa em.
ThNt vNy, lng nhn i cHa con ng1:i khng c g c thO snh 71Tc, m5i ng1:i hy m2
r?ng tri tim gip 7D v yu th13ng cc em, 7O cc em c 7H tP tin v ngh= lPc v1Tt qua nhZng
kh kh\n 7O tr2 thnh mXm non, m?t n.n tYng t13ng lai cHa 7Kt n1;c. Dn t?c ViSt Nam chng ta
ch tr5ng nhKt truy.n th@ng nhn 7Fo nn vNy gi: 7y chng ta hy m2 r?ng vng tay nhn i
bdng cch gip 7D cc em nhi.u v nhi.u h3n nZa 7O ngy mai t13ng lai cc em 71Tc t13i 7Bp
h3n. Ni.m vui cHa m5i ng1:i sc 71Tc nhn ln. C khi no bFn nghW pha sau cHa nhZng c\n nh
sang tr5ng, c nhZng 7La trU 71Tc n13ng chi.u s@ng bung thY, tron khi sau 7 c biCt bao cc
em b khc kht khao kht m?t phXn hFnh phc nh^ l c n3i che m1a, che n]ng, b@ mB nng niu
n13ng chi.u hay 71Tc nhB nhng 7`t ln m nhZng nM hn tr1;c nhZng buVi 7Cn l;p.
VNy chng ta cn ch: g nZa? m "hy lau kh cu?c 7:i em bdng tnh th13ng, lng nhn i
cHa con ng1:i m hy lau kh gi5t n1;c m]t trong lng em bdng tKt cY tri tim con ng1:i ViSt
Nam".
M?t x h?i v\n minh t13i 7Bp khi xung quanh bFn khng cn phYi thKy nhZng 7La b lang
thang, vKt vY kiCm s@ng v chng ta phYi biCt sc chia tnh cYm thn th13ng chan ho v;i m5i
ng1:i bdng tKt cY nhZng g m bFn 7ang c.

Bi lm 1
Danh ngn c cu:
nghSa l nO hoa
L6i ni l bng hoa
ViIc lm l qung:t.
ThNt 7ng nh1 vNy, cu?c s@ng cHa chng ta c nghWa nh1 thC no l ty thu?c vo cch
thO hiSn cHa mai con ng1:i. M?t quan niSm c n?i dung t13ng tP: M5i phJm chKt cHa 7Lc hFnh
l 2 trong hnh 7?ng.VNy 7Lc hFnh l g? V tFi sao hnh 7?ng lFi l n3i chLa 7Png m5i phJm
chKt cHa 7Lc hFnh?
Tr1;c hCt cXn phYi hiOu 7Lc hFnh l nhZng 7Lc tnh t@t 7Bp cHa con ng1:i. PhJm chKt
c thO hiOu nm na l nhZng tnh cch, tnh chKt bn trong cHa con ng1:i. N c nghWa tri
ng1Tc hon ton v;i hnh 7?ng, l nhZng c[ ch8 viSc lm bn ngoi. Nh1 vNy, ta c thO hiOu
#D 4: M9i ph:m ch3t cAa ,Lc hEnh l @ trong hnh ,Fng.
ki=n cAa M.Xi-x-rng (nh tri=t h9c La M cP ,Ei) g-i cho anh (ch;) nh)ng suy nghU g vD
viCc tu d*\ng v h9c tTp cAa b>n thn.
cu ni trn nh1 l m?t l:i nhn xt, m?t kinh nghiSm cHa M. Xi-x-rng: nhZng 7Lc tnh t@t 7Bp
cHa con ng1:i 7.u 71Tc thO hiSn qua hnh 7?ng. NCu nhZng c[ ch8 v hnh 7?ng cHa bFn l 7ng,
7i.u 7 7gng nghWa v;i viSc bFn l ng1:i c nhn cch t@t, c 7Lc hFnh. Ng1Tc lFi, nCu bFn c
nhZng c[ ch8, hnh 7?ng khng 7Bp, th c thO l]m bFn l m?t ng1:i ch1a hon thiSn v. nhn
cch, bFn cn ci l@i sng ch k8, ch8 nghW cho ring mnh.
Nhi.u ng1:i 7 tP hî lm thC no 7O c thO lm 71Tc nh1 cu ni trn. ThNt ra cu trY l:i
rKt 73n giYn. BFn khng cXn phYi lm nhZng viSc l;n lao hay hy sinh nhZng thL qu gi cHa mnh
th m;i g5i l nh1ng c[ ch8, hnh 7?ng 7Bp. Mai buVi sng 7i h5c, bFn khng sT trf h5c m d]t
m?t cM gi qua 71:ng. Mai thng, bFn gom gp bo ch 7em bn 7O Hng h? Quv v ng1:i ngho.
0 nh, bFn quan tm, gip 7D v ch\m sc cho nhZng ng1:i thn cHa mnh. Khi 7Cn tr1:ng, bFn
c@ g]ng h5c tNp v c1 x[ lf php v;i thXy c, quan tm 7Cn bFn b. TKt cY nhZng 7i.u 7 thO hiSn
bFn l m?t ng1:i c nhZng 7Lc tnh t@t v cao 7Bp.
Tuy nhin, bn cFnh nhZng m`t phYi cn c nhZng m`t tri cHa vKn 7.. -i lc, nhZng hnh 7?ng,
c[ ch8 7Bp lFi khng chLa 7Png nhZng 7Lc tnh t@t 7Bp. C nhZng ng1:i lm nhZng 7i.u 7 v
nhZng mMc 7ch khng t@t, 7O qua m`t ng1:i khc. LFi chng c nhZng ng1:i khng h. c nhZng
7Lc tnh t@t 7Bp, nh1ng h5 giY v: c nhZng c[ ch8 hnh 7?ng cao 7Bp 7O chiCm lKy tri tim cHa
ng1:i khc. NhZng viSc lm cHa h5 khng ni ln h5 l nhZng ng1:i c 7Lc tnh t@t m ng1Tc lFi
h5 cn lm cho ng1:i khc cYm thKy khinh b8 v gh t2m. NhZng con ng1:i 7 rKt 7ng b= ph
phn v nCu cL 7O h5 tgn tFi nh1 vNy sc gy nn nhZng tVn hFi khng 7ng c cho ng1:i khc v
cho x h?i.
Tm lFi, mai h5c sinh chng ta phYi c@ g]ng rn luySn 7Fo 7Lc v trau dgi kiCn thLc. Hy
nhn m5i ng1:i bdng con m]t yu th13ng, tru mCn. BFn sc thKy cu?c s@ng t13i 7Bp h3n v mu@n
hnh 7?ng, c1 x[ 7Bp h3n. Qua 7, bFn sc cYm nhNn 71Tc nhZng 7Lc tnh t@t 7Bp cHa mnh.

Bi lm 2
NhZng phJm chKt cao qu trong tm hgn con ng1:i lun l m?t mMc tiu m chng ta v13n
t;i. - chnh l 7Lc hFnh. NhZng phJm chKt 7 t 7iOm cho tm hgn chng ta, lm chng ta lun
hon thiSn bYn thn mnh. Mu@n thC, chng ta phYi thO hiSn qua hnh 7?ng, qua hnh vi c[ ch8
hdng ngy cHa chng ta. V v vNy,m5i phJm chKt cHa 7Lc hFnh l 2 trong hnh 7?ng.
-Lc hFnh l g? -Lc hFnh l nhZng g cao qu nhKt, trong sng nhKt trong tm hgn cHa mai
con ng1:i chng ta. Hnh 7?ng l g? Hnh 7?ng l nhZng g biOu hiSn ra bn ngoi, qua 7 thO
hiSn nhZng tnh cch cHa mai ng1:i. NhZng phJm chKt v hnh 7?ng cHa con ng1:i l khc nhau,
tFo nn sP khc biSt trong tnh cch cHa mai thnh phXn trong x h?i.
VNy chng ta phYi lm g 7O c 71Tc nhZng phJm chKt cao qu v trong sng m chng ta
g5i l 7Lc hFnh? ThNt ra, 7Lc hFnh l m?t 7i.u khng kh 7O v13n t;i. N khng qu cao siu, ch8
l nhZng g nh^ nhKt 7H 7O 7nh gi m?t con ng1:i. Gip m?t b cM qua 71:ng, tm mB cho m?t
em nh^ b= lFc, hay 73n giYn ch8 l m?t nM c1:i khi ta g`p mt ng1:i quen ngoi 71:ng, tKt cY 7
gp phXn xy dPng v hon thiSn nhn cch cHa mai con ng1:i chng ta. Nh1 thC, cu?c s@ng sc
df dng h3n v;i m5i ng1:i, lm cho quan hS giZa ng1:i v;i ng1:i cng tr2 nn t13i 7Bp v gp
phXn biCn x h?i chng ta thnh m?t n3i t@t h3n cho bFn v cho ti.
-Lc hFnh ch8 73n giYn, khng cXu k, phLc tFp 7O 7Ft 71Tc. Nh1ng chng ta khng nn
qu 73n giYn n 7i. -_ng ch8 nghW m khng lm rgi sau 7 ru ngH bYn thn rdng: nhZng g mnh
lm 7 l t@t nhKt. NghW phYi 7i 7i v;i hnh 7?ng, v nhZng phJm chKt 7 chng cXn hnh 7?ng
7O thO hiSn chng ta. By gi:, m2 lng mnh ra v;i thC gi;i bn ngoi, nhn xung quanh v hy
b]t 7Xu hnh 7?ng. Khng kh 7O xy dPng 7Lc hFnh trong mai con ng1:i chng ta
By gi:, chng ta l thanh nin, l thC hS t13ng lai v kC cNn cHa x h?i sau ny. Hy xy
dPng m?t hnh Ynh, m?t tnh cch bdng nhZng hnh 7?ng cHa chng ta, b]t 7Xu bdng nhZng hnh
vi nh^ nhKt, 7O x h?i ngy cng t13i 7Bp v t@t h3n. Cho bFn v cho ti, cho tKt cY m5i ng1:i..
V hy nh; rdng, m5i phJm chKt cHa 7Lc hFnh l 2 trong hnh 7?ng.

Bi lm
Trong th:i 7Fi khoa h5c tin tiCn nh1 hiSn nay, gio dMc 7ng vai tr v cng quan tr5ng.
H5c tNp l vKn 7. 71Tc ton x h?i quan tm. VNy h5c hî 7O lm g? TrY l:i cho cu hî ny
UNESCO 7 7. x1;ng mMc 7ch h5c tNp:" H5c 7O biCt, h5c 7O lm, h5c 7O chung s@ng, h5c 7O tP
khQng 7=nh mnh ".
MMc 7ch h5c tNp m UNESCO 7. ra khng ch8 ph hTp v;i th:i 7Fi m cn l mMc 7ch
rKt nhn v\n. MMc 7ch h5c tNp phYi 7p Lng 2 ycXu: tiCp thu kin thLc v yu cXu thPc hnh, vNn
dMng kiCn thLc, t_ng b1;c hon thiSn nhn cch. Tr1;c hCt :" h5c 7O biCt". Bi h5c 7Xu tin cHa
mai h5c sinh l h5c chZ ci, con s rgi cch viCt, cch 75c. Chnh t_ n.n tYng c3 bYn nhKt Ky 7
dXn hnh thnh nn 1 hS th@ng kiCn thLc ton diSn 2 mLc phV thng. H5c 2 7y l qu trnh tiCp
nhNn kiCn thLc do ng1:i khc truy.n lFi v tP mnh lm giu v@n kin thLc cho mnh. Qua viSc
h5c, chng ta biCt 71Tc nhZng quy luNt vNn 7?ng cHa tP nhin, nhZng quy t]c chuJn mPc cHa x
h?i, cch s@ng v hiOu h3n v. gi tr= cu?c s@ng. Thu nhNn kiCn thLc c thO ni l mMc 7ch h5c tNp
c3 bYn nhKt. H5c tNp trau dgi tr thLc cho con ng1:i v lm cho tr tuS con ng1:i sng rFng ra.
Tuy nhin, ng cha ta quan niSm: "Tr\m hay khng b\ng tay quen". NCu nh1 ch8 ch\m h5c
l thuyCt m khng ch=u thPc hnh th khi lm viSc khng trnh khî nhZng kh kh\n, thNm ch l
thKt bFi. M?t v dM df thKy rdng: trong cu?c sng cHa chng ta, khng t ng_oi hiOu r?ng biCt
nhi.u nh1ng khY n\ng thPc hnh lFi rKt km. Ng1Tc lFi, tFi sao nhZng ng1:i nng dn "chn lKm
tay bn" su@t ngy "b]n m`t cho 7Kt, bn l1ng cho tr:i" khng 71Tc h5c hnh, 7o tFo qua tr1:ng
l;p no m tay ngh. lFi ti giî,xuKt s]c nh1 vNy? - l khY n\ng quan st, 7c rt kinh nghiSm
trong lao 7?ng cHa h5. NhZng ng1:i hay ni m khng hay lm l nhZng ng1:i v dMng. - l
nhZng con ng1:i ch8 biCt trang tr bYn thn chL ko biCt rn luySn bYn thn.
Nh1 vNy "h5c" thi ch1a 7H m cn phYi "7i 7i v;i hnh" nZa. TKt nhin, chng ta ko nn
nghing phiCn diSn 1 pha: "h5c" quan tr5ng h3n hay "hnh" quan tr5ng h3n m cn biCt 7i.u ha
kCt hTp giZa 2 yCu t@ trn. Trong x h?i ngy nay, tri thLc l ti.n d. quan tr5ng. -O hon thnh
71Tc cng viSc c kW thuNt cao cXn phYi n]m vZng l thuyCt 7O vNn dMng cho ph hTp. Cng nghS
hiSn 7Fi khc nhi.u v;i viSc cy cKy, lun phin ma vM cHa nng dn trn 7gng ru?ng. L thuyCt
g]n v;i thPc hnh sc tFo ra n\ng suKt cng viSc cao h3n. Qua 7y, ta thKy 71Tc tc 7?ng 2 chi.u
giZa "h5c" v "hnh", "biCt" v "lm", chng bV sung, t13ng tc v;i nhau, l 2 m`t cHa 1 qu
trnh.
#D 5: Hy pht bi0u ki=n cAa mnh vD m[c ,ch h9c tTp do UNESCO ,D x*7ng: H9c ,0
bi=t, h9c ,0 lm, h9c ,0 chung s5ng, h9c ,0 tG khang ,;nh mnh.
Bn cFnh viSc 7. cao giZa thu nhNn kiCn thLc v thPc hnh, UNESCO 7 ch8 ra:" h5c 7O
chung s@ng, h5c 7O tP khQng 7=nh mnh". -y chnh l mMc 7nh h5c tNp rKt nhn v\n. H5c tNp
gip ta hiOu h3n v. thC gi;i xung quanh, lm cho nhZng trFng thi tm hgn ta tr2 nn linh hoFt
h3n, 7a dFng phong ph h3n. Ta 7 biCt m8m c1:i tr1;c ni.m vui cHa ng1:i khc, biCt 7au tr1;c
nhZng nai 7au cHa con ng1:i, biCt gip 7D, chia sU, cYm thng v tm 71Tc chnh mnh. Tri thLc
tP n 7 l sLc mFnh gip cho con ng1:i r?ng l1Tng h3n, v= tha h3n v tP tin h3n trong cu?c
s@ng.
Ngy nay, cu?c s@ng hiSn 7Fi 7 tc 7?ng 7Cn suy nghW con ng1:i. 1 b? phNn h5c sinh, sinh
vin th:i nay 7 khng xc 7=nh 7ng 7]n mMc 7ch h5c tNp cHa mnh. H5 miSt mi trong h5c tNp
nh1 ci my, coi viSc h5c nh1 nghWa vM, trch nhiSm khng thO ch@i b^, 7@i v;i cha mB, thXy c.
H5 h5c cho bdng cKp, cho sP nghiSp cng danh m h5 tr2 nn thPc dMng trong viSc h5c v qun 7i
lTi ch cHa viSc h5c, thiCt nghW: nCu nh1 cY x h?i ny coi h5c tNp ch8 l nghWa vM b]t bu?c v ch8
d_ng lFi 2 mLc 7? biCt th mai c nhn sc khng pht huy 71Tc ti n\ng, c tnh sng tFo cHa bYn
thn v v tnh km hm sP pht triOn x h?i. V vNy viSc xc 7=nh mMc 7ch h5c tNp l rKt quan
tr5ng.
MMc 7ch h5c tNp m UNESCO 7. x1;ng rKt 7ng 7]n, nhn v\n. Qua 7 ta 7=nh hu;ng
h5c tNp dc dng h3n, viSc h5c tr2 nn hiSu quY v hZu ch h3n. Tri thLc nh1 1 ci thang di v
tNn, b1;c qua 1 bNc thang ta c thm hnh trang 7O tP tin b1;c ln bNc kC tiCp. H5c vKn lm 7Bp
con ng1:i!

GTi lm bi
M0 BI:
Trong su@t dng l=ch s[ con ng1:i, 7 c nhZng ng1:i phYi vKt vY ch@ng lFi tnh nghiSn
ngNp, no l nghiSn r1Tu, nghiSn ma ty, chng nh1 nhZng thi quen khng thO b^ 71Tc, chQng
hFn nh1 bi bFc. Gi: 7y, cc nh tm l h5c 2 nhi.u qu@c gia lFi l1u 7Cn tnh trFng khJn cKp
phYi 7@i ph cHa m?t chLng tNt ham m m;i, 7 l nghiSn Internet.
THN BI:
1. THC TRyNG Vw CiN BNH NGHI2N INTERNET TRONG GI4I TR6
V;i nhi.u ng1:i, Internet l m?t thL khng thO thiCu; m?t thi quen khng kiOm sot nVi.
Ring tFi Mv 7 c khoYng 15-20 triSu ng1:i m]c "bSnh ny.
Theo gio s1 Jerald Block cHa -H Khoa h5c v y tC Oregon, b@n triSu chLng nghiSn Internet
chnh l: qun th:i gian, sao lng \n u@ng v ngH; tLc giNn, c\ng thQng, bgn chgn khi khng thO
ln mFng; cXn trang b= my tnh mFnh h3n, nhi.u phXn m.m m;i; biOu hiSn trXm cYm, hay cu
giNn v tch biSt v;i x h?i.
NghiSn Internet m?t hnh vi gy c\ng thQng cho cu?c s@ng cHa chnh nFn nhn v cho cY gia
7nh, bFn b, 7gng nghiSp l m?t c\n bSnh tm l 7ang lan trn trn ton thC gi;i. HiSn nay, c
khoYng 5-10% ng1:i Mv (tLc khoYng 15-20 triSu ng1:i) c thO 7 b= nghiSn Internet, Kimberly
Young, gim 7@c Trung tm Cai nghiSn Internet cHa Mv, ni. S@ ng1:i nghiSn net c thO ln t_
18-30% 2 Trung Qu@c, Hn Qu@c v -i Loan.
#D 6: Anh ch; c suy nghU g vD hiCn t*-ng nghiCn Internet trong nhiDu bEn trb hiCn nay.
Coleen Moore, 7i.u ph@i vin tFi ViSn PhMc hgi NghiSn Illinois, cho biCt b c nhZng
khch hng t_ 7? tuVi h5c sinh cho 7Cn 7? tuVi tr12ng thnh, trong 7 c nhZng ng1:i dnh 7Cn
14-18 gi: mai ngy trn mFng.
Ch3i game trPc tuyCn l m?t dFng cHa nghiSn Internet v 7ang lan trn nhanh chng trong
gi;i trU. Brian Robbins, m?t thnh vin cHa HiSp h?i cc nh pht triOn Game qu@c tC, cho biCt s@
ng1:i nghiSn ch3i video game trPc tuyCn ngy cng t\ng. C 7Cn 90-95% cc tr ch3i trn web
7.u mifn ph, Robbins ni.
2: H,U QU CoA NGHI2N INTERNET
Internet mang theo cng n nhZng lTi ch nh1ng cY cc tc hFi. Trong 7 c tnh trFng v
qu m mSt Internet m cc con nghiSn xao lng chuySn h5c hnh, thNm ch b^ h5c.
H5 giYm tiCp xc v;i gia 7nh, b bFn, s@ng c lNp tr1;c mn hnh my tnh, l`n vo nhZng
"chatroom" hay ch3i nhZng tr ch3i bFo lPc. Ni v. cc con nghiSn ny, gim 7@c bSnh viSn ***
Ran, chuyn gia 7i.u tr= cc loFi nghiSn thm nin 20 n\m, cho rdng cc thiCu nin m]c bSnh ny
th1:ng l nhZng em c vKn 7. v. thi 7? hnh x[, m`c cYm.
H5 ln Internet 7O cHng c@ sP tP tin. Chnh 2 trn thC gi;i mFng, h5 c cYm gic chn ch]n, thnh
cng. Cc
con nghiSn Internet th1:ng 7au khV v trXm uKt, sT sSt v khng s)n lng giao tiCp v;i ng1:i
khc. Nhi.u em m]c bSnh r@i loFn giKc ngH, t cng hai tay.
Tuy nhin, Internet ch8 l chKt xc tc chL khng phYi l nguyn nhn gy nghiSn. HXu hCt
nhZng em g`p trMc tr`c trong cch hnh x[ hay thiCu tP tin ch8 b= c3n nghiSn Internet lm trXm
tr5ng thm, m trong qu khL, khng c Internet, chng c thO tm t;i t?i c, ma ty, c khi tP t[
7O 7@i ph v;i nhZng vKn 7. cHa mnh.
3. GI~I PHP
-O x[ l vKn 7. ny, chnh phH Hn Qu@c 7 xy dPng m?t mFng l1;i 140 trung tm t1
vKn v. nghiSn Internet, cng v;i cc ch13ng trnh 7i.u tr= 2 gXn 100 bSnh viSn v gXn 7y nhKt l
trFi "GiYi thot khî Internet" - m;i 71Tc m2 hgi h n\m nay. Cc nh nghin cLu chng 7 71a ra
m?t danh sch 7O chJn 7on chLng nghiSn Internet v kCt luNn 7? nghim tr5ng cHa n, g5i l K-
Scale (K l viCt t]t cHa Korea). Rgi thng 9 v_a rgi, Hn Qu@c chng tV chLc h?i thYo qu@c tC 7Xu
tin v. chLng nghiSn Internet.
"TrFi giYi thot" 2 Hn Qu@c ndm tFi m?t vng r_ng 2 pha Nam Seoul, l n3i 7O 7i.u tr= nhZng
ca nghim tr5ng nhKt. N\m nay, trFi 7 tV chLc hai kk 7i.u tr= 7Xu tin, mai kk ko di 12 ngy,
mai lXn c 16-18 h5c vin nam (cc nh nghin cLu Hn Qu@c ni rdng 7a s@ nhZng user nghiSn
net l nam gi;i).
"TrFi" ny 71Tc chnh phH ti trT hon ton, tLc l ai chng 71Tc 7i.u tr= mifn ph. By gi: ven
cn qu s;m 7O ni rdng "trFi" c thO "cai nghiSn" 71Tc cho nhZng ng1:i tham gia khng, nh1ng
h5 lin tMc nhNn 71Tc 73n 7\ng k. -O 7p Lng nhu cXu, cc nh tV chLc ni rdng n\m sau h5 sc
t\ng gKp 7i s@ kho 7i.u tr=.
Cn, giYi php cho bSnh nghiSn internet 2 ViSt Nam, theo bFn th sao?
K'T BI:
Chng gi@ng nh1 nghiSn r1Tu hay ma tu vNy, nghiSn Internet mang lFi nhZng hNu quY nhKt
7=nh v. tm l, thO xc v cc m@i quan hS xung quanh. -_ng 7O thnh quY 71Tc coi l c nghWa
nhKt 7@i v;i x h?i loi ng1:i lFi hu- hoFi chnh bFn - cng dn cHa th:i 7Fi @.


Bi lm
Trong nhZng n\m gXn 7y, c thO nhNn thKy tnh hnh trNt tP ATGT 2 n1;c ta c nhi.u
difn biCn phLc tFp, 7`c biSt l trn lWnh vPc giao thng 71:ng b?. Theo Ban An Tan Giao Thng
Thnh Ph@ Hg Ch Minh, trong n\m 2006, trn 7=a bn TPHCM 7 xYy ra 1.332 vM tai nFn giao
thng, t\ng 4,63% so v;i n\m 2005. -ng bo 7?ng, tnh chKt cc vM tai nFn ngy cng nghim
tr5ng, thO hiSn qua s@ ng1:i chCt t\ng mFnh. S@ ng1:i thiSt mFng v tai nFn giao thong l 1.014
ng1:i, t\ng 38 ng1:i so v;i n\m tr1;c (t\ng 3,89%).V theo 7Fi t PhFm V\n Th=nh, Tr12ng
Phng CSGT -1:ng b? Cng an TPHCM, ch8 trong mKy thng 7Xu n\m 2007, TPHCM 7 l5t
vo top 17 t8nh, thnh c s@ ng1:i chCt v tai nFn giao thng (TNGT) cao nhKt n1;c - Tnh chKt
TNGT ngy cng nghim tr5ng h3n.VNy l thC hS tuVi trU, l thC hS mai sau cHa 7Kt n1;c, chng
ta phYi lm thC no 7O gp phXn giYm thiOu tai nFn giao thng.
Tai nFn giao thng v nhZng thiSt hFi do tai nFn gy ra 7ang l nVi lo v vKn 7. bLc xc
cHa ton x h?i. - l thiSt hFi v. sinh mFng, thiSt hFi v. nhn lPc, tr tuS, gy tVn th13ng v. tinh
thXn x h?i, v. vNt chKt, ti.n cHa v cY nai 7au thO xc, tinh thXn dai d)ng. -i.u Ky 7 v 7ang 7`t
ra cho ton x h?i, 7`c biSt l thC hS tuVi trU h3n bao gi: hCt phYi nu cao nhNn thLc, tinh thXn
trch nhiSm 7O chung sLc ki.m chC, 7Jy li nhZng nguy c3 trn.
Trong vng 10 n\m qua, s@ vM tai nFn giao thng 7 t\ng gKp 4 lXn. Theo 7i.u tra chKn
th13ng lin tr1:ng (VMIS), trong n\m 2001 c 4.100 trU chCt do tai nFn giao thng, t13ng 713ng
v;i 11 trU chCt 1 ngy. T- lS t[ vong 2 trU em trai gKp 2 lXn t- lS ny 2 trU em gi. Trong khi 7 c
290.000 trU b= th13ng do tai nFn giao thng chng trong 2001, t13ng 713ng v;i 794 trU/ngy. Tai
nFn giao thng l nguyn nhn t[ vong hng 7Xu cHa trU em t_ 15 tuVi tr2 ln.
B Isabelle Bardem, Tr12ng phng Phng ch@ng Tai nFn Th13ng tch TrU em cHa
UNICEF ni Tai nFn giao thng c Ynh h12ng n`ng n. 7@i v;i trU ViSt Nam. Khng ch8 rKt
nhi.u trU trPc tiCp b= tai nFn giao thng gy t[ vong ho`c th13ng tNt n`ng n., cn c biCt bao trU
khc b= Ynh h12ng gin tiCp b2i cha, mB cc em b= tai nFn giao thng c1;p 7i sinh mSnh ho`c tn
tNt.
PhXn l;n trU 0-9 tuVi chCt l ng1:i 7i b?. -a s@ trU 10-14 tuVi chCt khi 7i xe 7Fp trong khi
tKt cY cc ca t[ vong 2 7@i t1Tng 15-19 tuVi l ng1:i 7i xe my.
M?t s@ cc yCu t@ sau 7y c thO giYi thch 71Tc tnh trFng tai nFn giao thng 2 mLc cao cY 2 trU
em v trong ton dn:SP hiOu biCt cn hFn chC v. an ton giao thng 71:ng b? v s@ ng1:i chCt
do tai nFn giao thng.SP hiOu biCt cn hFn chC v. quy 7=nh giao thng.SP hiOu biCt cn hFn chC v.
cc hnh vi li xe an ton.S@ 7ng dn chng cn c quan niSm r\ng tai nFn ni chung v tai nFn
giao thng ni ring l do s@ mSnh con ng1:i quyCt 7=nh.H5 khng thKy rdng phXn l;n tai nFn
giao thng l c thO phng trnh 71Tc.Mi tr1:ng giao thng khng an ton v c3 s2 hF tXng giao
thng ngho nn. V dM, c rKt t cc biOn bo giao thng v cc khu vPc an ton cho ng1:i 7i
b?.ViSc s[ dMng mh bYo hiOm l rKt t m`c d c nhi.u mh bYo hiOm sYn xuKt trong n1;c v;i chKt
l1Tng t@t.ViSc chKp hnh luNt lS giao thng cn km.
0 cKp qu@c gia UNICEF cng v;i B? Y tC, U- ban Dn s@, Gia 7nh v TrU em v oy ban
An ton Giao thng Qu@c gia 7 triOn khai cc hoFt 7?ng nhdm t\ng nhNn thLc v. phng trnh tai
#D 7: TuPi trb h9c ,*Xng suy nghU v hnh ,Fng ,0 gp ph&n gi>m thi0u tai nEn giao thng.
nFn v an ton giao thng. p phch, t: r3i v. an ton giao thng v s[ dMng mh bYo hiOm 7
71Tc phn pht r?ng ri trn ton qu@c trong Sea Games 22 v_a qua.
UNICEF chng vNn 7?ng 7O gip cho cng chng hiOu r h3n v. luNt giao thng v t\ng
c1:ng nghim ch8nh chKp hnh luNt. UNICEF chng thc 7Jy s[ dMng mh bYo hiOm 7`c biSt mh
bYo hiOm cho trU, v cc hnh vi li xe an ton trong thanh nin. NhZng hnh 7?ng nguy hiOm
th1:ng g`p cHa thanh nin nh1 lFng lch, 7ua xe my l ngugn g@c cHa nhi.u tFi nan giao thng.
Cc hoFt 7?ng sau 7ang 71Tc triOn khai nhdm giYm thiOu tai nFn th13ng tch cho trU:-`t
biOn bo gi;i hFn t@c 7?, lm g: giYm t@c, 7n hiSu giao thng, vFch dnh cho ng1:i 7i b? 2 khu
vPc c 7ng trU em.ThPc hiSn ch13ng trnh gio dMc phng ch@ng th13ng tch trong tr1:ng h5c
gip h5c sinh c kv n\ng v. giao thng 7O phng trnh tai nFn khi 7i b?, 7i xe 7Fp hay xe my.TV
chLc cc cu?c thi an ton giao thng cho m5i ng1:i 7`c biSt l thanh thiCu nin. Ha trT ng1:i dn
thPc hiSn cc hoFt 7?ng thng tin truy.n thng ph hTp v;i 7i.u kiSn 7=a ph13ng.HuKn luySn cho
cc tuyn truy.n vin 7i 7Cn t_ng h? gia 7nh tuyn truy.n v. phng ch@ng tai nFn bao ggm cY cc
tai nan giao thng.Ha trT cc x xy dPng sn ch3i an ton cho trU 7O trU c thO ch3i an ton xa
71:ng giao thng.TV chLc cc cu?c h?i thYo cho cc cKp lnh 7Fo x v. viSc thi hnh php luNt
bao ggm luNt an ton giao thng.
Nh1ng hng n\m s@ vM tai nFn giao thng ven khng h. suy giYm, ng1Tc lFi n cn t\ng
ln rKt nhi.u. CL mai n\m, ViSt Nam c t;i gXn m?t nghn vM tai nFn giao thng, nhi.u nhKt l xe
my. Nguyn nhn chnh gy ra cc vM tai nFn phXn l;n l do thLc chKp hnh luNt lS giao thng
cHa ng1:i dn: u@ng r1Tu bia v1Tt qu ngng 7? cho php khi li xe, khng 7?i mh bYo hiOm 2
phXn 71:ng b]t bu?c phYi 7?i mh bYo hiOm, ch2 trn ba ng1:i phng nhanh v1Tt Ju
M?t vKn 7. chng 7ang gy sP ch v b= ln n rKt nhi.u 7 l tnh trFng 7ua xe cHa gi;i
trU, tXng l;p thanh nin - nhZng ng1:i chH t13ng lai 7Kt n1;c. - l nhZng thanh nin 7ua 7i v;i
bYn tnh con nh giu cng v;i sP rH r cHa bFn b, h5 s)n sng 7nh c1Tc v;i tnh mFng cHa
mnh. Nhn nhZng chiCc xe my phi nh1 bay hay 7ang biOu difn nhZng tr mFo hiOm gh rTn,
rng mnh ho`c nhZng pha lFng lch trn nhZng con 71:ng l;n ta khng khî xt xa cho chnh thC
hS trU cHa mnh. NhZng bNc cha mB khi hay tin con mnh xYy ra tai nFn, nhNn ra th 7 qu mu?n,
tFi sao h5 s]m cho con nhZng chiCc xe thNt t@t, phn kh@i thNt l;n 7O chng 7i 7ua. H5 lm ra
nhi.u ti.n rgi chng nhNn ra khi mKt 7La con th ti.n bFc chng chQng giYi quyCt 71Tc g. H5 h@i hNn
v tFi sao ngay t_ 7Xu khng bYo ban con ci mnh.
TKt cY nhZng nguyn nhn gy ra tai nFn 7.u b]t ngugn t_ thLc cHa ng1:i dn. NCu nh1
h5 biCt qu bYn thn mnh, biCt tun thH luNt lS giao thng th sc chQng c nhZng 7i.u th13ng tm
v 7ng tiCc. Hgi chung cYnh bo lun rung ln, nh]c nh2 m5i ng1:i hy biCt chKp hnh giao
thng, v sP an ton cHa bYn thn v x h?i.
M?t m`t, 7 l chKt l1Tng 71:ng s km v nguyn nhn l do sP t]c trch cHa cc c3 quan
xy dPng, \n h@i l?, rt xn vNt liSu. M`t khc chng ta phYi ln n nhZng kU ch8 v cc lTi ch c
nhn m qun 7i tnh mFng, sP an ton cHa ng1:i 7i 71:ng. Trn 71:ng qu@c l?, 71:ng l;n ven
cn nhZng kU rYi 7inh xu@ng lng 71:ng 7O thu lTi b2i nhZng 7gng ti.n kiCm 71Tc t_ v xe, thay
l@p. H5 khng hiOu hCt 71Tc sP nguy hiOm cHa viSc lm 7, v;i t@c 7? cao nh1 vNy nhZng ng1:i
tham gia giao thng khi b= thHng s\m 7?t ng?t sc b= v\ng ng1:i ra khî xe v nguy c3 t[ vong l
rKt l;n.
Theo th@ng k, nhZng ng1:i thiSt mFng do tai nFn giao thng chH yCu l 7n ng, trM c?t
cHa gia 7nh. NhZng ng1:i vT xt xa khi mKt 7i ng1:i chgng thn yu, 7La con nghBn ngo trong
dng lS v t;i 7y sc chQng cn 71Tc vng tay ng1:i cha u yCm va v., bYo ban dFy da trn
71:ng 7:i. H5 mang 7Cn sP th13ng tm cho ton x h?i.
Hng n\m, nh n1;c 7 b^ ra hng t8 7gng 7O nng cKp cc c3 s2 giao thng, 71:ng s cXu c@ng
phMc vM cho viSc 7i lFi an ton 2 m5i n3i. Nh1ng s@ ti.n 7 lFi khng 71Tc dng hCt, vNy th n
r3i vo 7u? PhYi ch\ng, s@ ti.n 7 7 r3i vo ti nhZng kU rt li cng trnh, rt li vNt t1 7O lm
giu cho mnh. - l nhZng kU v l13ng tm v lTi ch bYn thn m qun 7i sP an ton chung cho
x h?i.
-O hFn chC tai nFn giao thng khng phYi cn l vKn 7. 73n giYn, m 7 7 v 7ang l vKn
7. nng cho tan x h?i v 7Kt n1;c. V vNy, v;i viSc giYm thiOu tai nFn giao thng ni chung,
nh n1;c cXn phYi c m?t s? biSn php mFnh v;i nhZng kU khng thLc, nhZng kU c@ tnh gy
nFn cho ng1:i khc,v 7 chnh l nhZng kU phng nhanh v1Tt Ju lm m@i 7e d5a cho ng1:i
tham gia giao thng.Cn 7@i v;i giao thng h5c 71:ng ni ring chKn ch8nh giao thng h5c
71:ng, cXn cY x h?i chung tay. SP 7gng thuNn giZa gia 7nh, nh tr1:ng v x h?i khng ch8
71Tc thO hiSn bdng v\n bYn, giKy t:, nhZng l:i hLa sung,... m phYi bdng hnh 7?ng cM thO.
Trch nhiSm cHa gia 7nh v nh tr1:ng chng cXn phYi xem xt khi khng hon thnh nhiSm vM
gio dMc cc em. Nh tr1:ng cXn 7a dFng ho cc sinh hoFt ngoFi kho cHa h5c sinh, sinh vin,
trong 7 c cc hoFt 7?ng v. tuyn truy.n, phV biCn php luNt giao thng. Hng n\m, nCu 7i.u
kiSn cho php, cc tr1:ng chH 7?ng ph@i hTp v;i c3 quan chLc n\ng tV chLc h5c luNt v st hFch
cKp giKy php li xe tFi tr1:ng 7@i v;i nhZng h5c sinh 7H tuVi.CXn coi thLc chKp hnh php luNt
v. giao thng nh1 m?t trong nhZng tiu ch c3 bYn 7O 7nh gi thLc rn luySn 7Fo 7Lc cHa h5c
sinh, sinh vin: xCp loFi 7Fo 7Lc trung bnh 7@i v;i h5c sinh, sinh vin vi phFm giao thng lXn m?t
v xCp loFi yCu nCu vi phFm lXn hai trong cng m?t n\m h5c.
L m?t h5c sinh, mai chng ta phYi xem xt lFi mnh 7 bao gi: vi phFm lai giao thng
khng, c bao gi: gy tai nFn giao thng khng. TKt nhin l c, khng ai ch1a bao gi: vi phFm
lai giao thng d 7 ch8 l m?t lai nh^, nh1ng qua mai lXn nh1 vNy chng ta phYi biCt nhn nhNn
v rt kinh nghiSm 7O lXn sau khng ti phFm v mai h5c sinh chng ta phYi tP gic lm 7ng cc
nguyn t]c an tan giao thng m nh tr1:ng v x h?i 7 ch8 den.C nh1 thC th tuVi trU h5c
71:ng 7 gp m?t phXn no trong viSc giYm thiOu tai nFn giao thng, m?t vKn nFn m x h?i v
7Kt n1;c 7ang tm cch kh]c phMc.

Bi lm
Trong 7m, m?t bn chn b1;c, b xu lang thang trn 71:ng, nh m]t bugn mSt nhoi
cHa em, em rKt bugn v em khng biCt 7i v. 7u,v. 7u . -y chnh l thPc trFng x h?i hiSn
nay 2 n1;c ta, tnh trFng trU em lang thang ngy cng t\ng v l m?t vKn nFn cXn 71Tc giYi quyCt
nhanh chng. Tuy nh n1;c ta 7 rKt c@ g]ng hCt mnh, nh1ng khng df g c thO xa 7i vKn nFn
ny m?t cch nhanh chng 71Tc do nh n1;c ta khng c 7H 7i.u kiSn. V thC trong x h?i 7
xuKt hiSn m?t lPc l1Tng m;i, m?t lPc l1Tng cYm thng v;i tnh trFng hiSn nay cHa cc em, m?t
lPc l1Tng giu tm huyCt v 7Xy tnh th13ng,7 chnh l nhi.u c nhn, gia 7nh & tV chLc c
#D 8: HiCn nay @ n*7c ta c nhiDu c nhn, gia ,nh, tP chLc thu nhTn trb em c. nh\, lang
thang ki=m s5ng trong thnh ph5, th; tr3n vD nh)ng mi 3m tnh th*.ng ,0 nui dEy, gip cc
em h9c tTp, rn luyCn, v*.n ln s5ng lnh mEnh, t5t ,`p.
lng hYo tm 7 thu nhNn trU em c3 nhD, lang thang, kiCm s@ng trong thnh ph@, th= trKn v. nhZng
mi Km tnh th13ng 7O nui dFy,gip cc em h5c tNp, rn luySn, v13n ln s@ng lnh mFnh, t@t 7Bp.
S@ phNn cHa nhZng 7La trU lang thang, khc v;i cc bFn b cng trang lLa, lc ra gi: ny
chng phYi 7ang 71Tc yu th13ng, 71Tc nng niu ch\m sc b2i gia 7nh, cha mB; th gi: 7y
nhZng 7La trU Ky phYi lang thang kiCm s@ng d1;i nhZng tiu cPc cHa x h?i, nhZng l_a l5c, p
bLc, xm hFi t;i bFn thn, m quan tr5ng nhKt l xm hFi t;i tinh thXn, t;i t1 t12ng.V thC cc
mFnh th1:ng qun, cc nh hYo tm t_ kh]p m5i mi.n 7Kt n1;c 7 cng chung tay lNp nn nhZng
Mi Km tnh th13ng, nhZng gia 7nh khng cng chung huyCt th@ng nh1ng lFi c chung m?t tKm
lng, 7O ch\m lo v dFy bYo cho trU em lang thang, nhZng mYnh 7:i bKt hFnh c 71Tc m?t cu?c
s@ng hFnh phc, m?t tuVi th3 vui t13i v m?t t13ng lai t13i sng. Tiu biOu v. cc tV chLc nhn
7Fo 2 V=t Nam l: Lng trU em SOS, m?t gia 7nh l;n cuY trU em lang thang. Nh1ng trong s@
nhZng nh hYo tm c 7Xy 7H 7i.u kiSn v. vNt chKt len tKm lng th chng c khng t ng1:i khng
c 7i.u kiSn vNt chKt nh1ng lFi c tKm lng nh1 CV tch b bMt sinh vin 7\ng trn bo TuVi trU
s@ ra ngy 26-9-2008 v. nZ SV Nguyfn Hang Oanh 7Ym 7ang, vZng vng v;i vai tr l ch=, l
mB cHa 3 em nui nh^ m la.D ch8 l sinh vin, lo ti.n h5c cHa bYn thn cn khng 7H, nh1ng
Oanh ven g]ng ch\m sc cho cc em, lo cho cc em c 71Tc m?t cu?c s@ng no 7H, 71Tc vui ch3i,
71Tc h5c hnh bdng nhZng m@i lm thm 7Cn tNn khuya 7O c ti.n cho cc em.ThNt 7ng l m?t
cu chuySn cV tch giZa 7:i th1:ng.
Nh1ng do 7u m trU em lang thang trong x h?i ngy m?t 7ng? TrU em lang thang do
nhi.u l do, nh1ng nguyn nhn quan tr5ng nhKt l do nhZng ng1:i mang tiCng l bNc sinh thnh,
nh1ng lFi thiCu trch nhiSm, 7ang tm b^ con giZa m?t x h?i 7en t@i, khng n3i n13ng tPa, 7O
chng b= lTi dMng, lXm 71:ng lFc l@i.ThNt 7ng trch cho nhZng kU 7 quyCt 7=nh sinh con ra 7:i
th t nhKt chng phYi mang 7Cn cho chng m?t cu?c s@ng hFnh phc cho d l khng no 7H.
Nguyn nhn thL hai c thO do b5n trU mg ci t_ nh^, khng n3i n13ng tPa, chng phYi s@ng dPa
vo nhZng 7La trU lang thang l;n h3n, nhZng b\ng nhm 71:ng ph@, h5c theo thi xKu, lm viSc
xKu 7O m1u sinh.V nguyn nhn thL ba chnh l nhZng kU c tm 7=a 7?c c, xKu xa 7 l_a gia
7nh cc em, dM da cc em, xem cc em nh1 m?t mn hng 7em lFi lTi nhuNn cho chng.
Trong cu?c s@ng c kU xKu, ng1:i t@t, chng nh1 c nhZng nh hYo tm th song song 7
chng c nhZng kU gian, l_a 7Yo, ch\n d]t cc em g5i l mB mn.NhZng ng1:i mB ny 7 lTi
dMng cc em, bc l?t sLc lao 7?ng cHa cc em, b]t cc em lm viSc qu sLc: xin \n,bn v s@,
thNm ch l \n c]p 7O kiCm ti.n nui chng.NCu cc em khng kiCm 7H ti.n, th b= mB 7nh 7Np
d man, b]t cc em nh=n 7i. NhZng kU nhen tm h3n nZa th 7nh gy tay, gy chn, thNm ch l
ch`t ngn tay, ngn chn cHa cc em 7O viSc \n xin 7Ft hiSu quY cao h3n. NhZng 7La trU b= lTi
dMng ch\n d]t th1:ng xuKt thn 2 cc gia 7nh ngho 2 vng su, vng xa, b= nhZng kU ch\n d]t
l1:ng gFt 71 vo TP.HCM lm viSc kiCm ti.n.M?t thPc trFng 7au lng khc l nhi.uu vM viSc khi
pht hiSn, lFi do chnh cha, mB ru?t 7Jy cc em theo nhZng kU ch\n d]t 7O kiCm ti.n. Nh1 tr1:ng
hTp em Hoa (khâng 6 tuVi) trn bo PhM nZ,qu 2 NghS An, mB bSnh mKt s;m t_ lc hai
tuVi.Nh c b@n ch= em, thu nhNp hng ngy trng vo hai cng 7Kt trgng s]n v cng viSc phM hg
hng ngy cHa ba. Khâng giZa n\m 2008, bc N\m 2 TP.HCM ra qu 71a nh em ba triSu 7gng
bYo ba cho con vo TP.HCM phM bc N\m bn hng.Bc sc cho \n h5c 7Cn n3i 7Cn ch@n. Khi vo
TP.HCM, bc N\m B]t con g5i bdng mB.Khi 7i bn phYi m`c 7gng phMc h5c sinh 7O ng1:i ta
thKy t?i nghiSp, m;i bn 71Tc nhi.u. Mai ngy lm viSc, mB sc giZ dm 10.0007, cu@i n\m sc
71a con g[i v. qu Hoa ni.ThNt 7ng xKu hV khi m?t ng1:i l;n khê mFnh lFi s@ng bdng s@
ti.n t î kiCm 71Tc cHa m?t 7La trU, m khng biCt tP lao 7?ng 7O nui s@ng bYn thn, ch8 biCt
bc l?t sLc lao d?ng cHa cc em. NhZng kU c hnh vi ny cXn phYi b= x[ phFt thNt nghim minh,
7O lm g13ng cho b5n xKu cn lFi.
ViSc lm cHa nhZng nh hYo tm 7@i v;i cc em lang thang thNt l tuySt v:i.- l m?t
nghWa c[ v cng cao 7Bp m x h?i 7ang rKt cXn c 2 mai cng dn. L m?t thanh nin s@ng
trong x h?i, chng ta phYi c thi 7? tch cPc ng\n ch`n nhZng hnh vi sai phFm cHa b5n xKu,
7gng th:i chung tay gp sLc gip cc em c m?t cu?c s@ng t13i 7Bp.V trU em chnh l t13ng lai
cHa 7Kt n1;c, l t13ng lai cHa chnh chng ta.TrU em hm nay, 7Kt nL3c ngy mai, hy 7O trU
71Tc s@ng trong Km no hFnh phc, c thC th t13ng lai do chng xy dPng m;i c thO t@t 7Bp
71Tc.
Gip 7D ng1:i tn tNt, trU em c3 nhD cXn c sP chung tay cHa nhi.u c nhn, gia 7nh, tV
chLc t_ thiSn v cc cKp, cc ngnh v cY chnh bYn thn chng ta nZa.Chng ta hy cng nhau
vNn 7?ng m5i ng1:i xy nn nhZng mi Km, nhZng gia 7nh thNt l;n, 7O x h?i khng cn cYnh trU
em lang thang nZa.Hy dO cu?c s@ng ngy m?t t@t 7Bp h3n.

Bi lm
H5c sinh, sinh vin l t13ng lai cHa 7Kt n1;c. V vNy, gio dMc lun l vKn 7. quan tr5ng
gy quan tm cho m5i ng1:i trong x h?i, 7`c biSt l cc bNc phM huynh. Tuy nhin hiSn nay 7ang
xuKt hiSn nhi.u tiu cPc gy nhi.u Ynh h12ng xKu cho n.n gio dMc n1;c ta, cho nn cu?c vNn
7?ng Ni khng v;i nhZng tiu cPc trong thi c[ v bSnh thnh tch trong gio dMc rKt 7ang rKt
71Tc sP Hng h? v h12ng Lng trn cY n1;c.
HiSn t1Tng tiu cPc thi c[ v bSnh thnh tch trong gio dMc trong nh tr1:ng hiSn nay
l m?t hiSn t1Tng xKu cXn xo b^, n lm cho h5c sinh - lFi, khng tP pht huy n\ng lPc h5c tNp
cHa mnh, lm cho gio vin mKt 7i l13ng tm ngh. nghiSp. Tiu cPc trong thi c[ l nhZng hnh
vi gian lNn khi thi c[ nh1 th sinh mang vo phng thi v s[ dMng nhZng ti liSu ho`c thiCt b=
khng 71Tc cho php, hay gim th= coi thi c@ tnh l: 7i cho th sinh s[ dMng ti liSu hay trao 7Vi
v;i nhau Cn bSnh thnh tch trong gio dMc l g? - l nhZng danh hiSu thi 7ua cHa thXy v
tr, giZa cc l;p, cc tr1:ng v cc phng ban v;i nhau gy nn hiSn t1Tng 7iOm Yo, thnh tch
Yo, khng phYn nh 7ng khY n\ng v trnh 7?. - l hnh 7?ng vi phFm c thLc. VNy nghWa
cHa cu?c vNn 7?ng ny l phng ch@ng v ng\n ch`n cc hnh vi gian lNn, bao che trong dFy, h5c
v thi c[.
VKn 7. 7 v 7ang tr2 nn rKt cKp thiCt. -y khng cn ch8 l cu?c vNn 7?ng cHa b?, ngnh m l
cHa ton ngnh gio dMc. Tiu cPc v bSnh thnh tch 7 c t_ lu. NCu 7O tiu cPc tiCp tMc ko
di, h5c sinh khng c 7?ng lPc 7O h5c, khng tiCp thu 71Tc kiCn thLc, sc khng c t13ng lai. Cc
thXy c chng khng c 7?ng lPc 7O dFy, khng c sng kiCn 7Vi m;i ph13ng php dFy h5c, n.n
gio dMc khi Ky sc ngy cng tr trS.
HiSn nay, ci m h5c sinh cXn khi t@t nghiSp phV thng khng phYi l tKm bdng thuXn tu
m l n\ng lPc 7O h5c ngh., hay h5c ln 7Fi h5c, gy dPng m?t t13ng lai cho bYn thn. V vNy,
cu?c vNn 7?ng ny chnh l lTi ch cHa h5c sinh. NCu loFi b^ 71Tc c\n bSnh chFy theo thnh
tch nh1 hiSn nay th sc khng cn tnh trFng h5c sinh, sinh vin phYi ch5i nhau 2 cc kk thi
#D 9: Hy trnh by quan ,i0m cAa mnh tr*7c cuFc vTn ,Fng ni khng v7i nh)ng tiu cGc
trong thi cS v bCnh thnh tch trong gio d[c.
tNp trung 7ng 7c do viSc h5c, cch h5c, th:i gian h5c, thXy c sc khng phYi lm nhZng viSc
khng 7ng v;i l13ng tm, tKm lng mnh, 7 l bo co sai sP thNt 7O 7Ft thi 7ua. Khi 7, thXy c
sc 71Tc giYi phng khî nhZng viSc khng hiSu quY, cY thXy len tr khng cn phYi bNn tm v;i
chuySn thi c[, tranh 7ua m 71Tc tP do lPa ch5n v viSc 7nh gi chKt l1Tng h5c hnh tr2 nn
thng th1:ng nh1 m5i hoFt 7?ng khc difn ra trong tr1:ng h5c. H3n nZa nCu h5c sinh, sinh vin
sau khi cXm tKm bdng t@t nghiSp 7ng v;i thPc lPc cHa mnh th khi b1;c vo 7:i h5 sc khng g`p
phYi nhZng bD ngD, kh kh\n, loay hoay tm m?t cha 7Lng cho mnh trong x h?i, m nhZng kiCn
thLc h5 tiCp thu 71Tc trn ghC nh tr1:ng sc l hnh trang hZu ch, l n.n tYng 7O h5 thO hiSn
mnh, pht huy hCt n\ng lPc cHa mnh trong cng cu?c pht triOn 7Kt n1;c. V;i lPc l1Tng nhZng
ng1:i trU v hoi bo mu@n c@ng hiCn cHa h5 nh1 hiSn nay th viSc n1;c ta c thO snh vai cng
cc c1:ng qu@c n\m chu sc khng cn xa.
Cu?c vNn 7?ng 71Tc triOn khai 7 gXn ba n\m v nhNn 71Tc sP 7gng tnh l;n t_ x h?i.
Tuy nhin, vXn cn kh nhi.u tr1:ng hTp khng h12ng Lng, khng tch cPc tham gia cu?c vNn
7?ng. M?t s@ nh quYn l gio dMc v gio vin cn thoY hiSp ho`c lm ng3, v cYm tr1;c cc
hiSn t1Tng tiu cPc, hiSn t1Tng chFy tr1:ng, chFy l;p, lKy t8 lS 7O nng thnh tch ven cn 2 m?t
s@ nh tr1:ng, h5c sinh ven cn xu h1;ng - lFi, chn h5c, v rgi den 7Cn gian lNn trong cc k
kiOm tra v thi c[. Ngoi ra cn xYy ra tr1:ng hTp m?t s@ gio vin dhng cYm 7Lng ln t@ co tiu
cPc nh1ng lFi b= tr dNp v ch=u sLc p t_ nhi.u pha. - 7.u l nhZng hnh vi 7ng ln n v ch
trch. Tuy khng thKy 71Tc ci hFi tr1;c m]t nh1ng sc gy hFi cho cho t13ng lai cHa h5c sinh,
hay r?ng h3n l cho x h?i, cXn phYi 71Tc ng\n ch`n.
-O phng ch@ng tiu cPc trong thi c[ v bSnh thnh tch trong gio dMc, mai c nhn v
tNp thO cXn phYi h12ng Lng v hnh 7?ng. B]t 7Xu t_ gia 7nh, nCu cc bNc cha mB cL ch\m ch\m
vo lai lXm cHa con ci, la m]ng, trch phFt chng v nhZng lai lXm Ky, sc rKt df khiCn con ci h5
kh lng v1Tt ln m`c cYm l kU hNu 7Nu m tP ti, khng ch=u kh c@ g]ng, khng c ch v13n
ln. Ho`c tri lFi l m?t s@ phM huynh m`c cho con ci bung thY, rgi sau 7 chFy ch5t kh]p n3i
cho con vo tr1:ng t@t, l;p t@t d chng khng 7H trnh 7?, 7O rgi 7u@i, khng theo k=p v tiCp
tMc den 7Cn nhi.u hNu quY v. sau. VNy nn cc bNc cha mB cXn phYi 7i.u ch8nh cch suy nghW,
cch dFy da con ci 7O khng gin tiCp hFi con cHa mnh. Cc nh quYn l gio dMc v gio vin
nn triOn khai cu?c vNn 7?ng bdng cch 7_ng qu coi tr5ng thnh tch, thay 7Vi suy nghW sai lSch
cHa phM huynh v h5c sinh v. tr1:ng chuyn, l;p ch5n, xa b^ tnh trFng nggi nhXm l;p, 7Vi
m;i ph13ng php kiOm tra v 7nh gi nhdm 7nh gi 7ng thPc chKt n\ng lPc h5c tNp cHa h5c
sinh, ch tr5ng h3n trong viSc dFy t@t, h5c t@t V yCu t@ cu@i cng, chng l yCu t@ quan tr5ng
nhKt 7O cu?c vNn 7?ng thnh cng l chnh bYn thn h5c sinh. Mai h5c sinh nn nhNn thLc 71Tc
bYn chKt v tXm quan tr5ng cHa viSc h5c 7O tiCp thu kiCn thLc m?t cch c hiSu quY, v c thO tP
tin thnh cng bdng chnh thPc lPc cHa mnh. Bn cFnh 7 h5c sinh chng cXn rn luySn v tu
d1Dng 7Fo 7Lc 7O trnh thPc hiSn nhZng hnh vi sai tri, phYn gio dMc.
Ni khng v;i nhZng tiu cPc trong thi c[ v bSnh thnh tch trong gio dMc l cu?c vNn
7?ng c nghWa to l;n v thiCt thPc 7@i v;i n.n gio dMc n1;c ta hiSn nay. NhZng n\m gXn 7y,
v;i sP c@ g]ng khng ng_ng cHa m?t s@ tNp thO, cu?c vNn 7?ng 7 mang lFi nhi.u tn hiSu tch
cPc. V vNy chng ta c quy.n tin rdng n.n gio dMc ViSt Nam trong t13ng lai sc xa b^ 71Tc
nhZng tiu cPc v v13n xa theo 7 pht triOn cHa 7Kt n1;c

#D 10: Nu suy nghU v quan niCm cAa em vD HIV/AIDS

GTi lm bi
HIV /AIDS l 1 trong nhZng tS nFn nguy hiOm cho x h?i.
Nguyn nhn dKn vo con 71:ng "nng tin nu":SP qu 7 trong l@i s@ng ->7em 7Cn
nhZng hNu quY kh l1:ng v;i bFn trU. Ch8 v thiCu hiOu biCt m h5 c tm l "th[ cho biCt " ,th[
7O "lKy cYm gic", v nhi.u khi h5 tm 7Cn ma ty 7O c 71Tc khoi cYm. Nhi.u khi ch8 v thiCu
lNp tr1:ng,7ua 7i cho bdng bFn bdng b m h5 bKt chKp nh]m m]t dKn thn vo con 71:ng chCt .
-i vo con 71:ng HIV nhi.u khi khng phYi do tP bYn thn m cn do tc 7?ng bn ngoi
cHa bFn b,G-.
Trch:
C rKt nhi.u yCu t@ nguy c3 den d]t m?t ng1:i 7Cn tnh trFng nghiSn thu@c, chng nh1 c
nhi.u yCu t@ bYo vS gip cho m?t ng1:i kh b= Ma Ty tKn cng. M?t thiCu nin bnh th1:ng sc
ch=u tc 7?ng cHa 4 lWnh vPc: quan hS gia 7nh, quan hS bFn b, mi tr1:ng h5c 71:ng v mi
tr1:ng c?ng 7gng, nh1ng gia 7nh l c3 s2 chnh cho thiCu nin sinh s@ng, l;n ln v pht triOn
tm l x h?i, chnh gia 7nh l n3i chLa 7Png nhZng yCu t@ bYo vS chng nh1 nguy c3 nhi.u h3n
cY.
M?t s@ yCu t@ nguy c3 hnh thnh s;m t_ trong gia 7nh nh1:
1. Gia 7nh han loFn, ci c5, gia 7nh km k- c13ng, 7`c biSt l gia 7nh c cha mB nghiSn hay
bSnh tm thXn;
2. Cha mB bKt lPc trong gio dMc, nhKt l v;i nhZng trU c tnh kh bKt th1:ng ho`c kh dNy
da;
3. Cc thnh vin trong gia 7nh thiCu sP lin kCt ho`c km nui d1Dng.
4. Cha mB ly thn hay qu bNn r?n, sP s\n sc v quan tm 7Cn con ci ch1a 7H, Ynh h12ng trn
con ci ch1a 7ng mLc
M?t s@ yCu t@ nguy c3 khc c ngugn g@c t_ nhZng hoFt 7?ng t13ng tc cHa trU v;i x h?i
nh1 tr1:ng h5c, bFn b, c?ng 7gng nh1:
1. C thi 7? rMt r nht nht qu, ho`c c thi 7? hung h\ng qu trong l;p h5c;
2. ThKt bFi trong h5c tNp;
3. Kh ha mnh trong tNp thO;
4. NhNp b5n v;i bFn xKu ho`c thch ch3i v;i bFn v 7Fo 7Lc;
5. NgXm 7gng tnh v;i nhZng hnh vi xKu, nh1 viSc s[ dMng thu@c trong tr1:ng l;p, trong nhm
bFn b, trong c?ng 7gng;
6. K- luNt tr1:ng @c c s3 h2 v;i nhZng h5c sinh bKt hYo;
7. Mi tr1:ng df kiCm thu@c.
NCu khng kO 7Cn nguy c3 ban 7Xu trn, th giai 7oFn c nguy c3 l;n nhKt 7Xu tin l khi
trU r:i khî n3i an ton cHa em (gia 7nh) 7O 7Cn tr1:ng h5c. Khi h5c xong tiOu h5c v ln trung
h5c s3 cKp, cc em b1;c 7Xu 7 c kinh nghiSm v. nhZng thch thLc x h?i, chQng hFn lm sao 7O
thch hTp v;i tNp thO, v;i nhZng loFi bFn b khc nhau, thnh phXn kinh tC khc nhau. Chnh trong
giai 7oFn ny, c tnh v nhn cch t_ng b1;c hnh thnh, m nCu gia 7nh ph thc cho cc em tP
pht "nh1 m?t bng hoa tP n2", th giai 7oFn thiCu nin s;m ny cc em th1:ng chFm trn v;i lXn
s[ dMng thu@c l, cXn sa hay Ma Ty 7Xu tin trong 7:i.
Khi em b1;c ln trung h5c cao cKp, b]t 7Xu chuJn b= cho t13ng lai, chng (hay nng) tuVi
trU phYi 7@i m`t v;i nhZng thch 7@ x h?i, tm l v gio dMc. Ho`c chng ham ch3i tm cYm
gic lF, ho`c chng/nng 7Xu hng nhZng thch 7@ trn, chng / nng c thO s[ dMng thu@c l,
r1Tu, hay nhZng loFi thu@c tc 7?ng tm tr khc. Vai tr cHa gia 7nh vo th:i 7iOm ny c thO
khng mFnh nh1 tr1;c 7y, nh1ng vai tr cHa 7on thO, x h?i ven cn gi tr= cHa n.
Khi thanh nin b1;c vo 7Fi h5c, lNp gia 7nh hay 7Cn s2 lm, chng ven lun lun phYi
7@i ph v;i nhZng cFm bey v nguy c3 cHa mi tr1:ng dnh cho ng1:i tr12ng thnh, nhZng th
vui \n ch3i, lFm dMng tnh dMc, s[ dMng Ma Ty, nhNu nhBt hng ngy sau gi: tan s2... nCu nh1
gia 7nh, 7on thO khng cn Ynh h12ng 71Tc 7Cn chng.
NhZng nguy c3 s[ dMng thu@c gy nghiSn khng ch8 gi;i hFn 2 tuVi trU, thanh nin, trung
nin, m cn xYy ra 7@i v;i tuVi gi. B2i ng1:i gi th1:ng 7au 7;n mn tnh nhi.u n3i trong c3
thO, cc cM th1:ng hay s[ dMng thu@c c nguy c3 gy nghiSn cao nh1 thu@c ngH, an thXn hay
ch@ng 7au. Thm nZa, tuVi gi df b= nghiSn chng nh1 tuVi trU. Cc cM hay bugn, giNn h:n v lS
thu?c con ci, tm trFng thKt v5ng, c 73n v rKt nhi.u l do nhn sinh km theo suy giYm m]t, tai,
sLc s@ng, cc cM df nghiSn r1Tu v thu@c an thXn. Khc v;i tuVi trU, tnh trFng nghiSn cHa cc cM
hay b= b^ st, v nhZng tnh nCt bKt th1:ng, nhZng hnh vi qui lF, nhZng trMc tr`c c3 thO th1:ng
b= 7V th_a cho tuVi tc hay bSnh tNt.
Trong tnh trFng cHa chng ta hiSn nay, nhZng yCu t@ nguy c3 rKt nhi.u cho m5i lLa tuVi,
m nhZng yCu t@ bYo vS ch1a pht huy 71Tc tc dMng t@i 7a v ch1a ph@i hTp ch`t chc cc biSn
php 7a dFng trn nhi.u lWnh vPc c nhn-gia 7nh-7on thO / x h?i. -@i v;i nhZng ng1:i 7 t_ng
sa ng chng ta chng ko nn c hnh 7?ng rugng b^ ,xa lnh .Tch cPc gip h5 ha nhNp c?ng
7gng chng l 1 cch gp phXn ng\n ch`n ,7Jy li nFn HIV/AIDS.

Bi lm
X h?i ngy nay 7 pht triOn v thay 7Vi rKt nhi.u ,dKu vCt th:i x1a chng 7 dXn phai
nho.VNy tFi sao chng ta c thO biCt 71Tc x h?i,con ng1:i cu?c s@ng ngy x1a nh1 thC no.-O
biCt 71Tc tKt cY nhZng 7i.u 7 chng ta phYi cXn 7Cn sch VNy sch c vai tr g v;i nhn loFi.
Sch 7 7i vo cu?c s@ng cHa chng ta t_ rKt lu rgi.N 7 tr2 thnh m?t mn \n tinh thXn
khng thO thiCu cHa mai ng1:i.-5c sch gip ta tch luv 71Tc nhi.u kinh nghiSm ,m2 mang kiCn
thLc v 7`c biSt 75c sch gip ta cYm thKy thoYi mi ,yu 7:i h3n.Gi@ng nh1 Mngtexki3 7
ni:thch 75c sch tLc l biCt 7nh 7Vi nhZng gi: pht bugn tU khng thO trnh 71Tc trong cu?c
7:i lKy nhZng gi: pht k th.-5c sch cn c thO lm thay 7Vi cY m?t con ng1:i ,m?t cu?c
7:i.Ni tm lFi 75c sch c rKt nhi.u lTi ch.
-5c sch 7O thnh cng nh1 ChH t=ch Mao TrFch -ng, nh1 ThH t1;ng Chu n Lai. -5c
sch 7O tr2 thnh nhZng nh lnh 7Fo nh1 cPu TVng th@ng Mv Ronald Reagan hay th@ng 7@c
bang giu c hng 7Xu cHa HTp chHng qu@c Hoa Kk - California nh1 Arnold Schwazenegger. Mai
lXn tm hiOu v. nhZng ng1:i thnh 7Ft, sP lin quan giZa sP thnh 7Ft v sch, chng ta lFi cng
hiOu thm m@i quan hS ny, cng hiOu thm gi tr= cHa sch
Tuy nhin,7O 7Ft 71Tc hiSu quY t@t,cXn phYi c nhZng quyOn sch hay ,ph hTp v;i lLa tuVi
,v viSc cXn ch tr5ng nhi.u nhKt 7 chnh l cch 75c sch .-5c sch phYi nghin cLu ,suy ngem
tm ti,ch]t l5c nhZng 7i.u hay 7O p dMng vo cu?c s@ng chL khng phYi 75c 7O lKy thnh
tch.-5c sch nhi.u m khng hiOu ch8 lm cho chng ta cYm thKy thm mSt mî ,chL khng gip
#D 11: Anh (ch;) hy vi=t mFt bi vIn ngKn ni vD vai tr cAa sch ,5i v7i thanh nin ngy nay.
chng ta m2 mang thm kiCn thLc.V vNy cXm trong tay m?t quyOn sch hay ch1a phYi l t@t,m
tKt cY phM thu?c vo viSc chng ta c biCt 75c quyOn sch 7 hay khng.
HiSn nay sch trn ngNp kh]p m5i n3i.Nh1ng 7O tm 71Tc m?t quyOn sch hay,ph hTp v;i
hon cYnh lLa tuVi th khng phYi l df.NCu mu@n tm 71Tc m?t quyOn sch v_a chng ta phYi
mKt hng gi: 2 nh sch 7O tm kiCm.Cng viSc ny mKt rKt nhi.u th:i gian v hXu nh1 chQng mKy
lXn mang lFi 71Tc hiSu quY.V vNy Khi g`p 71Tc m?t quyOn sch hay,nn mau li.n d 75c 71Tc
hay khng 75c 71Tc,v s;m mu?n g chng cXn t;i n7 l cu ni quen thu?c cHa Churchill Sir
Winston.
Sch mang lFi cho chng ta nhi.u lTi ch ,n cn 71Tc coi l kho tng cKt giZ di sYn tinh
thXn nhn loFi .BiCt 75c sch tLc l chng ta 7 thot khî sP chn ght cHa cu?c s@ng ,v h1;ng
t;i m?t t13ng lai t13i sng ,t@t 7Bp h3n .Sch sc tr2 thnh m?t ng1:i bFn cHa tKt cY nhZng ai trn
tr5ng n.

Bi lm
B1;c vo thC k- XXI, 7Kt n1;c ta 7ang trn 7 h?i nhNp v;i sP pht triOn cHa thC gi;i v;i
rKt nhi.u c3 h?i v th[ thch 71Tc m2 ra.V thanh nin chng ta-nhZng ng1:i chH t13ng lai cHa
7Kt n1;c-phYi gp m?t phXn sLc cho qu h13ng cHa mnh. -i.u 7 7i hî chng ta phYi suy nghW
v xem lFi cch s@ng cHa mnh, v m?t cu hî l;n 71Tc 7`t ra : L t12ng s@ng cHa thanh nin
ngy nay l g?
Tr1;c hCt chng ta phYi hiOu 71Tc l t12ng s@ng l g? L t12ng s@ng l mMc 7ch t@t
7Bp m mai con ng1:i mu@n h1;ng t;i,l l do,mMc 7ch m mai con ng1:i mong mî 7Ft
71Tc.Ng1:i c l t12ng s@ng cao 7Bp l ng1:i lun suy nghW v hnh 7?ng 7O hon thiSn mnh
h3n,gip ch cho mnh,gia 7nh x h?i v 7Kt n1;c. Sinh ra 2 7:i, ai trong chng ta chng khao
kht 71Tc s@ng hFnh phc, v;i lng khao kht 7 thc giMc chng ta 7i kiCm tm hFnh phc. H3n
thC nZa, tP 7y lng cHa con ng1:i lun 1;c ao c 71Tc m?t cu?c s@ng bnh an, vui t13i, khng lo
u bugn phi.n, khng 7au khV on than, mu@n an h12ng sP may lnh h3n l bKt hFnh, giu sang
h3n l ngho nn. -O 7Ft 71Tc kht v5ng 7, ng1:i ta lun tm cho mnh m?t lc s@ng cho cu?c
7:i, hay ni 7ng h3n l m?t l t12ng. L t12ng ny sc h1;ng den 7:i h5 v1Tt qua m5i chng gai
v can 7Ym chKp nhNn m5i ngh=ch cYnh. V c m?t l t12ng 7O theo 7uVi, c m?t lc s@ng cho cu?c
7:i, l ni.m hFnh phc l;n lao nhKt cHa con ng1:i.
BFn c bao gi: tP hî bFn tgn ti trn cu?c 7:i v l do g khng? M?t cu hî lc ra rKt df
nh1ng n lm cho bFn phYi b]t 7Xu nggi lFi suy nghW v. bYn thn mnh.C thO bFn chng 7 c
71Tc m?t mMc 7ch s@ng cho ring mnh,nh1ng bFn ven nn xem lFi mMc 7ch 7 c thNt sP cao
7Bp hay khng bFn F.Chng ta s@ng trong c?ng 7gng l s@ng v m5i ng1:i,v qu h13ng, v 7Kt
n1;c.
Nhi.u ng1:i t_ng nghe cu ni trong bi ht kh nVi tiCng cHa Tr=nh Cng S3n: "S@ng 2
7:i s@ng cXn c m?t tKm lng, 7O lm g em biCt khng? -O gi cu@n 7i, 7O gi cu@n 7i...."
PhYi mKt m?t th:i gian di ti v cc bFn m;i c thO m;i ra rdng nghWa cHa cu ny l
"hy m2 r?ng tKm lng cHa bFn v;i cu?c s@ng ny, v;i m5i ng1:i xung quanh bFn v 7_ng mong
7Ti bFn sc nhNn lFi 71Tc g... Hy san sU tKm lng 7O cu?c s@ng ny 7Bp h3n v 7_ng nghW rdng
#D 12: Anh (ch;) hy vi=t mFt bi vIn ni vD l t*@ng s5ng cAa thanh nin ngy nay.
nhZng ci g mnh 7 cho 7i l l;n lao m n ch8 l nhZng ci g nh^ nhoi nhKt nhB nhng... ch8 7O
gi cu@n 7i...". - chng l m?t phXn cHa l t12ng s@ng 7Bp.
L t12ng cHa ta khng cXn l;n lao d ch8 l m?t chiCc l, nh1ng chng ta chng cXn c cho
mnh m?t l t12ng bnh d= nh1 7O v13n ln. hYi s@ng c l t12ng! BFn c thO ra 7i t_ nhi.u pha,
theo nhZng con 71:ng khc nhau, nh1ng cu@i cng mai ng1:i phYi lPa ch5n cho mnh mMc 7ch
cHa cu?c s@ng. Ta s@ng cho ta, cho nhZng ng1:i thn, bFn b v cho m5i ng1:i. V vNy, ch8 c
hFnh phc khi "mnh v m5i ng1:i v m5i ng1:i phKn 7Ku v hFnh phc cHa t_ng ng1:i". R rng
l t12ng l mMc 7ch s@ng, l nghWa cHa mai cu?c 7:i. L t12ng quyCt 7=nh sP thnh cng trong
cu?c s@ng. L t12ng den d]t sP nghiSp, t\ng thm sLc mFnh cho m5i ng1:i 7O 7Ft 7Cn thnh cng
trong sP nghiSp. L t12ng cho ta sLc mFnh v1Tt qua kh kh\n v th[ thch trong cu?c s@ng.
Nh v\n Php -i-d3-r t_ng ni: NCu khng c mMc 7ch, anh khng lm 71Tc g cY. Anh
chng khng lm 71Tc g vW 7Fi nCu mMc 7ch tXm th1:ng. Cu ni 7, l:i khQng 7=nh 7 thNt r
rng. N khuyn chng ta s@ng th phYi c mMc 7ch, l t12ng phYi cao 7Bp th s@ng m;i c
nghWa, m;i lm 71Tc nhZng 7i.u vW 7Fi. Trong th:i k cng nghiSp ha-hiSn 7Fi ha, kinh tC thC
gi;i h?i nhNp, khoa h5c kW thuNt hiSn 7Fi, con ng1:i 7`t ra vKn 7. v. lc s@ng cHa cu?c 7:i v s@ng
nh1 thC no cho xLng 7ng ? chng ta nn hiOu s@ng c mMc 7ch v l t12ng cao 7Bp l nh1 thC
no ? - l phYi s@ng 7O xy dPng 7Kt n1;c, s@ng v x h?i v sP tiCn b? cHa nhn loFi. VNy th tFi
sao ta phYi s@ng c l t12ng cao 7Bp ? V nCu s@ng khng mMc 7ch khng lm 71Tc g cY v
nCu mMc 7ch tXm th1:ng th khng lm 71Tc 7i.u g vW 7Fi.ThC chng ta phYi lm g 7O tr2
thnh ng1:i c mMc 7ch cao cY v c ch cho x h?i? Tr1;c hCt, ta cXn phYi xc 7=nh l t12ng
s@ng 7ng 7]n-dP tnh v. t13ng lai sc c@ng hiCn cho x h?i v. nhZng m`t no. TiCp theo ta cXn
phYi ln kC hoFch h5c tNp, rn luySn kW n\ng, sLc khoU, t1 t12ng nhdm thPc hiSn mMc 7ch 7. Sau
7, ta phYi tch cPc tham gia cc hoFt 7?ng x h?i, chnh tr=; 7i.u ny sc gip cho bYn thn ha
nhNp c?ng 7gng.Ta cXn phYi pht huy nhZng thC mFnh cHa bYn thn, kh]c phMc cc 7iOm yCu v
vn dMng nhZng 7i.u 7 h5c vo thPc tC.
Ngy x1a, anh hng L TP tr5ng 7 t_ng ni:Con 71:ng cHa thanh nin ch8 c thO l con
71:ng cch mFng v khng thO l con 7 1:ng no khc! rong th:i kk chiCn tranh bao l;p thanh
nin xng pha ln 71:ng v;i m?t mMc tiu - l t12ng tKt cY v ti.n tuyCn, v 7?c lNp t1 do cHa 7Kt
n1;c. T1 t12ng 7 7 7i vo l:i ca tiCng ht cHa bao nhiu thC hS ng1:i ViSt Nam. "Anh ln xe
tr:i 7V c3n m1a, Ci gFt n1;c xua tan nai nh;; Em xu@ng ni n]ng vng rPc rD; Ci nhnh hoa
gFt m@i ring t1" hay "Khi tFm biSt mua xun; Anh lnh v. bin gi;i; C gi vo ca ba". Bn cFnh
m?t tnh yu ngng chy cHa tuVi trU nh1ng ho phYi tFm gc lFi 7O dnh tKt cY cho m?t mMc tiu
cao cY. Trong th:i kk ngy nay c lc chng ta kh c thO tm kiCm 71Tc m?t ca khc ni v tnh
yu 7ep nh1 vNy. BiCt bao thC hS thanh nin 7 ng xu@ng v m?tl t12ng duy nhKt l ginh lFi
7?c lNp t P do cho 7Kt n1;c. -Cn hm nay khi 7Kt n1;c ho bnh v 7ang trn 7 pht tri On,th l
t12ng s@ng cao 7Bp cHa thanh nin,thC hS trU lFi cng r?ng h3n,bao la h3n,V m?t ViSt Nam Pht
triOn.
ThC hS trU l nhZng ng1:i chH t13ng lai cHa 7Kt n1;c, l chH thO cHa thC gi;i, 7?ng lPc
gip cho x h?i pht triOn. Chnh v vNy m cc bFn thanh thiCu nin cng gXn phYi s@ng c mMc
7ch cao 7Bp. Hy nh; rdng: Non sng ViSt Nam c tr2 nn t13i 7Bp hay khng, dn t?c ViSt
Nam c snh vai v;i cc c1:ng qu@c n\m chu 71Tc hay khng 7 l nh: vo cng h5c tNp cHa
cc em l:i nh]n nh1 thing ling Ky phYi 71Tc thPc hiSn! Bc lun mong l;p l;p thanh nin sau
ny sc khng chn b1;c tr1;c nhZng kh kh\n tr1;c m]t,lun vZng ch b.n tm v1Tt qua th[
thch 7O h1;ng t;i t13ng lai t@t 7Bp h3n.

Khng c viIc g kh
ChU sJ lng khng bAn
!o ni v l0p biKn
Quy.t ch 0t lm nn
(Hg Ch Minh)

Chng ta ch]c cn nh; hai chiCn th]ng vU vang lin tiCp cHa 7?i tuyOn robocon ViSt
Nam,hay nhZng tKm huy ch13ng vng,huy ch13ng bFc t_ nhZng mn Olympic Ton, L, Ho,
Sinh, trong nhZng giYi thO thao hng 7Xu cHa chu lMc v thC gi;i - l m?t tKm g13ng gXn ghi, r
rng m thanh thiCu nin cXn noi theo. Ti xin 71Tc nh]n nhH cc bFn thanh thiCu nin, h5c sinh:
Hy h5c tNp 7O n]m lKy tri thLc v tri thLc l sLc mFnh. C tri thLc, cc bFn nh1 7Lng trn vai
nhZng ng1:i 7i tr1;c 7O cao h3n ng1:i khc. Hy pht huy nhZng truy.n th@ng t@t 7Bp cHa dn
t?c. ChKp nhNn v v1Tt qua th[ thch, b2i khng c ng1:i thKt bFi, ch8 c ng1:i khng biCt c@
g]ng m thi. V ch]c hQn ai trong chng ta 7.u biCt nhZng Enstein, Mza, -c-uyn, TKt cY
h5 7.u l nhZng ng1:i s@ng c l t12ng cao 7Bp, tKt cY 7.u lm nn 7i.u vW 7Fi v 71Tc l1u danh
mun thu2. Nh1 mMc 7ch ra 7i tm 71:ng cLu n1;c, hi sinh cu?c 7:i v cch mFng, v dn t?c
cHa Bc. - l m?t minh chLng rKt cao 7Bp!
Nh1ng hiSn nay,m?t b? phNn l;n thanh nin lFi khng suy nghW 71Tc nh1 thC. H5 s@ng h:
hZng v;i nhZng g difn ra xung quanh, s@ng theo quan niSm: -1Tc 7Cn 7u th hay 7Cn 7,
N1;c 7Cn chn m;i nhYy. TuVi trU ngy nay c nhi.u th:i gian 7O dnh cho tnh yu nn c lc
h5 khng thO nhNn ra nhZng hFnh phc m h5 7ang c m ch8 ton nhn thKy sP khV 7au trong tnh
yu, phYi ch\ng tuVi trU ngy nay khi 7 71Tc 7p Lng qu 7Xy 7H v. vNt chKt len tinh thXn th dXn
tr2 nn ch k- h3n. Ch8 biCt nghW cho ring mnh.V mMc tiu cHa phXn l;n cc bFn trU ngy nay l
phYi thNt thnh cng trong cu?c s@ng, khQng 7=nh 71Tc v= tr cHa mnh trong x h?i; kiCm thNt
nhi.u ti.n 7O c thO thâ mn nhu cXu cHa cu?c s@ng cHa ring mnh.Trong khi rKt nhi.u ng1:i
7ang c@ g]ng 7ng gp m?t phXn cng sLc nh^ b cHa mnh mong mu@n m?t x h?i t@t 7Bp h3n
th lFi khng t ng1:i lFi t^ ra rKt h: hZng v;i nhZng g 7ang difn ra cho 7Kt n1;c mnh. ThNt
7ng bugn cho m?t t13ng lai 7Kt n1;c!
Cc bFn lun mong mu@n mnh sc l ng1:i ti giî nh1ng lFi khng c 71Tc m?t l t 12ng
cho ring mnh,th cu?c 7:i bFn s c tri v. 7u ? Hy t12ng t1Tng m xem: m?t thanh nin s@ng
khng mMc 7ch, khng c 7=nh h1;ng, h5c tNp ch8 do ba me g1Tng p ; chng ta chQng h. ham
thch nhZng lPa ch5n Ky v chng chQng h. thich h5c nhZng mn h5c Ky; rgi cNu r;t 7Fi h5c, thKt
nghiSp (chQng ai nhNn nhZng ng1:i khng c h5c vKn cY, d cNu 7 qua cc n\m trung h5c rgi
nh1ng v;i tinh thXn thiCu ch th xt lFi cNu chng chQng 7H sLc cho cng viSc)khng c ti.n
cu 7m ra vi vWnh b@ mB(tuy nhin ven c m?t s@ ng1:i t@t, khng phFm phYi nhZng sai lXm
ny)tiu xi ti.n, rgi 7H cc thi h1, tNt xKu. Cu@i cng chng thanh nin Ky 7 kCt thc cu?c
7:i trong nh t ho`c trn gi1:ng bSnh sau bao n\m \n ch3i, nghiSn ngNp. - l v dM v. m?t con
ng1:i khng c l t12ng s@ng. Cn nhZng ng1:i s@ng c mMc 7ch nh1ng lFi l mMc 7ch tXm
th1:ng nh1 \n no m`c Km, hFnh phc gia 7nh, kiCm 71Tc nhi.u ti.n, c1;i vT 7Bp,NhZng
ng1:i ny v lTi ch cHa bYn thn, h5 df dng lm bFn v;i ci c v sc phFm t?i. Chng ta th1:ng
75c thKy trn bo cng an hay thKy trn Tivi nhZng tin lin quan 7Cn ng ny b n5 c chLc vM,
lFm dMng quy.n hFn 7O trMc lTi; hay nhZng nhm t?i phFm, nhKt l cc nhm thanh thiCu nin trU
c1;p git, phFm t?i 7O kiCm ti.n \n ch3i hay nhZng thanh nin, h5c sinh (kO cY ng1:i l;n)
ghi.n ch3i games 7Cn m mSt! TKt cY, nhZng ng1:i s@ng khng c mMc 7ch v nhZng ng1:i c
mMc 7ch tXm th1:ng 7.u c kCt quY khng t@t.
Tm lFi,thanh nin chng ta cXn phYi biCt v tFo cho mnh m?t l t12ng s@ng cao 7Bp,v
m5i ng1:i,v qu h13ng 7Kt n1;c. BYn thn mai chng ta hy tP nhn lFi cch s@ng cHa mnh 7O
h1;ng 7Cn t13ng lai t 13i sng. Cu@i cng xin kCt thc bdng l:i cHa chiCn sW cch mFng, m?t
ng1:i c?ng sYn trU tuVi, m?t nh v\n, m?t anh hng th:i vS qu@c X ViCt vW 7Fi, Paven Copsagine
trong tc phJm Thp 7 ti thC 7Ky (tc giY Nikolai Ostrovsky): "Ci qu nhKt cHa con ng1:i l
cu?c s@ng. -:i ng1:i ch8 s@ng c m?t lXn, phYi s@ng sao cho khî xt xa n hNn v nhZng n\m
thng s@ng hoi s@ng ph, cho khî hV thBn v dW vng ti tiSn v 7;n hn cHa mnh, 7O 7Cn khi
nh]m m]t xui tay, m c thO ni rdng: TKt cY 7:i mnh ta 7 c@ng hiCn cho sP nghiSp cao 7Bp
nhKt trn 7:i, sP nghiSp 7Ku tranh giYi phng loi ng1:i. V ta phYi s@ng gKp ln m;i 71Tc. V
bSnh tNt v l hay m?t sP bi 7t tnh c: no 7 c thO bang nhin c]t 7Lt cu?c 7:i ny".

Bi lm
Ma xun l ma 7Bp nhKt trong n\m ,tuVi trU cHa thanh nin chng nh1 ma xun. L lLa
tuVi 7Bp nhKt trong mai cu?c 7:i. Thanh nin l lLa tuVi v;i nhi.u 1;c m3 , dP 7=nh v hoi bYo
l;n nhKt .-O c thO lm t@t nhZng hoi bYo 7 th nhZng thanh nin 7 cXn phYi c m?t mMc 7ch
s@ng m?t l t12ng s@ng . VNy l t12ng s@ng cHa thanh nin ngy nay l g?
BFn c biCt tFi sao chng ta lFi 71Tc s@ng trong m?t 7Kt n1;c 7?c lNp ngy nay khng?V
sao m?t 7Kt n1;c nh^ nh1 chng ta lFi c thO 7nh th]ng 71Tc gi`c ngoFi xm hng mFnh khng?
- chnh l nh: l t12ng cHa ng cha ta ngy x1a. Trong sP nghiSp ch@ng ngoFi xm bYo vS TV
qu@c, 7 c hng triSu thanh nin ln 71:ng ra trNn, dhng cYm chiCn 7Ku, hy sinh cu?c 7:i thanh
xun 7Bp nhKt cHa mnh, gp sLc quan tr5ng cng ton dn t?c 7nh th]ng hai kU th hng mFnh
cHa th:i 7Fi l thPc dn Php v 7C qu@c Mv, 7em lFi 7?c lNp, tP do cho TV qu@c.H5 7 c nhZng
l t12ng s@ng 7Bp h5 chiCn 7Ku hi sinh v -Kt n1;c thn yu.VNy s@ng trn 1 7Kt n1;c ha bnh
7?c lNp ny chng ta cn phYi lm g 7O tiCp b1;c ng cha ta v;i sL mSnh xy dPng ViSt Nam
thnh m?t qu@c gia hng mFnh 7ang 7`t ln vai thanh nin chnh h5 phYi lWnh sL mSnh v cng
cao cY v thing ling ny b2i h5 l chH nhn, l t13ng lai, l ma xun cHa dn t?c . Thanh
nin s@ng l phYi c l t12ng. -f thPc hiSn 71Tc l t12ng 7 mai thanh nin chng cXn phYi trang
b= m?t hnh trang thNt vZng ch]c 7f vo 7:i bdng viSc h5c tNp v phYi s@ng c 7Fo 7Lc. Nh1ng
nhn thQng vo thPc tC hiSn nay, khi 7Kt n1;c ta 7ang c nguy c3 tMt hNu v. kinh tC, tS nFn x h?i
ngy m?t gia t\ng th thanh nin ch1a chLng t^ 7Xy 7H 71Tc vai tr, tr5ng trch cHa mnh tr1;c sL
mSnh cHa 7Kt n1;c.M lai c nhi.u thanh nin ngy nay ch8 biCt s@ng cho chnh bYn thn mnh ,
nhZng ng1:i c l@i s@ng bung thY, s@ng cho qua ngy. H5 chn b1;c tr1;c kh kh\n, l]c 7Xu
tr1;c th[ thch v s@ng v trch nhiSm v;i x h?i. B2i lc m?t 7i.u, h5 ven cn m`c cYm v;i qu
h13ng. Thi 7? 7ng trch ny biOu hiSn 2 nhZng ng1:i ta s@ng tha h13ng, ch8 biCt s@ng v 7gng
ti.n, lc no chng 7em lTi ch cHa mnh ln bn cn 7O so 7o, tnh ton. BYo vS quy.n lTi cHa
mnh, 7 l 7ng, nh1ng d1:ng nh1 7_ng qu v bYn thn m xem nhB cng 7gng. - l l@i s@ng
ch k-. 'S@ng' - - ch8 l m?t t_ 73n giYn thi nh1ng n hm chLa biCt bao nhiu 7i.u. S@ng v
#D 13: Anh (ch;) hy trnh by ki=n cAa mnh vD cu ni sau s5ng sao cho khZi xt xa.
7i.u g v s@ng nh1 thC no. -i.u 7 tuk thu?c vo sP lPa ch5n cHa mai ng1:i trong chng ta. -O
thanh nin ngy nay tr2 thnh trM c?t cHa n1;c nh khng ch8 2 hiSn tFi m ngay cY trong t13ng
lai th vKn 7. s@ng cn l thanh nin phYi xc 7=nh 71Tc cho mnh m?t l t12ng; sau khi 7 xc
7=nh 71Tc phYi phKn 7Ku 7O thPc hiSn l t12ng 7. Ch8 c nh1 thC thanh nin ViSt Nam m;i c
thO hon thnh 71Tc sL mSnh m 7Kt n1;c giao ph v c thO ngJng cao 7Xu v;i thanh nin thC
gi;i. Mai thanh nin sc c quan niSm ring cHa mnh v. l t12ng, tuk thu?c vo hon cYnh, trnh
7?, , l t12ng 7 ph hTp v;i xu thC chung cHa 7Fi 7a s@ thanh nin, v mang lFi lTi ch cho dn
t?c 7 m;i thNt sP l l t12ng. Con ng1:i ta lun kht v5ng h1;ng t;i ci cao cY tLc l h1;ng t;i
chn l, nhZng ng1:i s@ng phKn 7Ku h1;ng t;i ci cao cY th1:ng 71Tc g5i l ng1:i c l t12ng.
Nh1 vNy chn l khng ch8 l ng5n 7n pha m cn l ci 7ch cHa l t12ng. Trong cng cu?c 7Vi
m;i cHa 7Kt n1;c, nhKt l th:i kk h?i nhNp kinh tC thC gi;i, thanh nin chnh l ngugn nhn lPc
chKt l1Tng cao nhanh chng n]m b]t khoa h5c cng nghS hiSn 7Fi 2 m5i lWnh vPc 7O pht triOn 7Kt
n1;c. Thanh nin ViSt Nam 7 thO hiSn rKt nhi.u 1u 7iOm nh1 thng minh, cXn c, ch=u kh, ham
h5c hî, tiCp thM ci m;i nhanh... Nhi.u bFn trU 7 thO hiSn l@i s@ng cao 7Bp, thVi bng ng5n l[a v
c?ng 7gng v khng cam ch=u 7i ngho. Cc ma h tnh nguySn 7 thu ht hng nghn tr thLc
trU tnh nguySn ln 71:ng v. nng thn, mi.n ni. Nhi.u dP n l;n do thanh nin 7Ym nhiSm... KC
th_a l:i dFy v. l t12ng cho thanh nin cHa Hg Ch Minh, kCt hTp v;i thPc tifn ngy hm nay cHa
7Kt n1;c, thanh nin c thO xy dPng cho mnh m?t chn l - m?t l t12ng: Khng ng_ng phKn
7Ku xy dPng ViSt Nam tr2 thnh m?t n1;c Dn giu, n1;c mFnh, x h?i cng bdng, dn chH,
v\n minh. TKt nhin sP nghiSp to l;n ny l cHa ton dn t?c nh1ng thanh nin giZ m?t vai tr
quan tr5ng, b2i sP nghiSp ny khng phYi m?t s;m m?t chi.u m 7Ft 71Tc; cXn c th:i gian, ng]n
hay di tuk thu?c vo sP phKn 7Ku cHa chng ta. Thanh nin l l;p ng1:i trU tuVi sc kC tMc v biCn
sP nghiSp ny thnh hiSn thPc.Gi@ng nh1 cu ni Tinh thXn cHa tuVi trU l 7 qu kk lF c thO
nung s]t thnh vng
L 1 thanh nin thC k8 20 v;i b1;c h?i nhNp hiSn nay,v;i nhZng l t12ng v hoi bYo
l;n,chng ta hy ra sLc h5c tNp v s@ng c 7Fo 7Lc .-O thNt sP l 1 ng1:i c ch trn x h?i ny.
Chng ta ai chng s@ng c kht v5ng, hoi bo v hCt mnh v n. 'Ci qu nhKt cHa con ng1:i l
cu?c s@ng, 7:i ng1:i ch8 s@ng c m?t lXn, phYi s@ng sao cho khî phYi xt xa, n hNn v nh1ng
n\m thng s@ng ph, cho khî phYi hV thBn v nhZng n\m thng s@ng hoi, s@ng ph...S@ng c l
t12ng 7O 71a 7Kt n1;c mnh 7i ln h?i nhNp v;i cc c1:ng qu@c n\m Chu.

Bi lm
Trong th1 g[i thanh nin v nhi 7gng ton qu@c nhn d=p TCt Nguyn -n n\m, chH t=ch
Hg Ch Minh 7 viCt: M?t n\m kh2i 7Xu t_ mu xun. M?t 73 kh2i 7 t_ tuVi trU. TuVi trU l
mu xun cHa x h?i. Theo qui luNt tuXn hon cHa thin nhin, ta thKy mu xun v1 l ca kCt
thc cho m?t n\m ch v_a m2 7Xu cho m?t n\m m;i. Ma xun mang la= sP Km p, cy c@i 7m
chgi nYy l?c, xanh t13i 7Xy sLc s@ng. V con ng1:i th:i trai trU khi b1;c va mu xun chng cYm
thKy mnh l;n h3n, c3 thO,tr tuS, t1 duy chng pht triOn h3n v cY 1;c m3 kht v5ng cHa tuVi trU
chng trn 7Xy mnh liSt h3n. Nh1 vNy sP lin t12ng giZa mu xun v tuVi trU trong cu viCt cuY
#D 14: Anh (ch;) hy trnh by ki=n cAa mnh vD cu ni sau tuPi trb l ma xun cAa x
hFi.
Bc l hCt sLc logic v thPc tifn; 2 7y Bc 7 rKt 7. cao vai tr cHa thanh nin trong x h?i, chnh
h5 sc l nhZng ng1:i sc lm 7Kt n1;c t13i 7Bp nh1 mu xun. -i.u 7 71Tc chLng minh trong
nhZng trang s[ ch@ng ngoFi xm cuY dn t?c ta, biCt bao thanh nin 7 hiCn dng tuVi thanh xun
7Bp nhKt cHa mnh 7O 7Vi lKy 7?c lNp, tP do cho TV qu@c. TFi sao h5 c thO hon thnh 71Tc sL
mSnh vinh quang 7 bdng x13ng mu m khng cht e ngFi, b38 h5 c l t12ng s@ng 7ng 7]n v
cao 7Bp: TKt cY cho TV qu@c quyCt sinh. Nh1ng v;i hon cYnh s@ng, m?t mi tr1:ng s@ng khc t@t
h3n, hFnh phc h3n, yn bnh h3n th l t12ng cHa thanh nin ngy nay l g?
C ng1:i ni rdng l t12ng cHa thanh nin l lm giu v 7i.u 7 7 71Tc m?t s@ ng13
h12ng Lng cV vh cho rdng l lc s@ng cHa thanh nin. ThNt ra 7 l m?t 7i.u sai lXm, l t12ng lun
l m?t ca g 7 cao cY, h1;ng con ng13 7Cn ci kht v5ng l;n lao m khng ndm ngoi mMc 7ch
mang lFi lTi ch cho dn t?c mnh. Mai thanh nin lun c quan niSm ring v. l t12ng, tuk thu?c
va hon cYnh, trnh 7?, cch s@ng cHa mnh nh1ng nCu l t12ng 7 phMc vM cho ring lTi ch c
nhn cHa mnh th ch8 l l@i s@ng v= k8, c nhn. Cn l t12ng 7 ph hTp v;i xu thC chung cHa 7Fi
7a s@ thanh nin v v mMc 7ch trn th 7 chnh l l t12ng. Chng gi@ng nh1 ci chung v ci
ring, l t12ng ring cH mai thanh nin phong ph h3n l t12ng chung nh1ng l t12ng chung bao
qut v su s]c h3n. V l t12ng chung 7 chnh l xy dPng, pht triOn v bYo vS 7Kt n1;c vZng
mFnh chng nh1 tP g]m mnh vo nhiSm vM ch@ng 7i ngho, lFc hNu, nui d1Dng bYn than, gia
7nh, 71a 7Kt n1;c pht triOn v h?i nhNp cng qu@c tC.
Nh1ng thPc tC hiSn nay, khi 7Kt n1;c c nguy c3 tMt hNu vC kinh tC, tS nFn x h?i ngy
cng gia t\ng th thanh nin ch1a chLng t^ 7Xy 7H vai tr, tr5ng trch cHa mnh tr1;c sL mSnh cHa
7Kt n1;c. - l m?t b? phNn thanh nin s@ng m: nhFt. D1;i tc 7?ng cHa c3 chC th= tr1:ng, nhi.u
thanh nin 7 chFy theo l@i s@ng thPc dMng cHa 7gng ti.n, lo \n ch3i, h12ng thM, lao vo cc tS
nFn x h?i. V 7i.u 7 7 71Tc phYn Ynh qua thng s@ th@ng k trong tVng s@ ng1:i nghiSn ma
tu th thanh nin chiCm h3n 70%; cY n1;c c 63000 ng13 b= nhifm HIV th thanh nin chiCm
h3n 61% . MW n\m trong cY n1;c c t_ 1,2 triSu 7Cn 1,4 triSu ca nFo ph thai th8 lLa tuVi thanh
nin chiCm h3n 25%; 70,1% sinh vin nam v 62% sinh vin nZ 2 thnh ph@ coi sinh hoFt tnh
dMc l tr giYi tr; 30% - 40% nam nZ thanh nin t_ 15-25 tuVi th1 nhNn quan hS tnh dMc tr1;c
hn nhn. M?t 7i.u khng khî phYi nh]c 7Cn l t?i phFm trong con ci nhZng ng1:i c chLc
quy.n c nguy c3 gia t\ng, nhZng thanh nin ny th1:ng 71Tc b@ mB nung chi.u, thiCu sP gio
dMc, lFi cNy quy.n thC, giu c nn s@ng bung thY.
Cng v;i viSc gia t\ng t?i phFm trong thanh nin, th nFn chYy mu chKt xm trong gi;i tr
thLc thanh nin hiSn nay chng 7ang tr2 thnh m?t vKn 7. bLc xc. Nhi.u thanh nin sau khi 71Tc
nh n1;c cho di du h5c bdng ti.n cuY nhn dn 7 7=nh c1 n1;c ngoi khng tr2 v., ho`c c tr2
v. th chng 7i lm cho cc lien doanh n1;c ngoi 7O thu nhNp cao. C lc nguyn nhn do hon
cYnh kinh tC, do ta ch1a biCt tr5ng nhn ti, th 7i.u quan tr5ng phYi l do chnh h5 chFy theo l
t12ng s@ng thPc dMng cHa 7gng ti.n m qun 7i 7Kt n1;c chnh l n3i minh2 7 71Tc sinh ra v
nui d1Dng nn ng13. Thay v h5 phYi chung sLc lPc, tr tuS cng nhn dn xy dPng, pht triOn
7Kt n1;c th h5 lFi chFy theo l@i s@ng c nhn, h12ng thM.
Hg Ch Minh 7 t[ng dFy thanh nin: Chng ta khng m?t pht no 71Tc qun l t12ng
cao cY cHa mnh l phKn 7Ku cho TV qu@c ta hon ton 7?c lNp, cho chH nghWa x h?i hoYn ton
71Tc th]ng lTi trn 7Kt n1;c ta.. V vNy kC th_a l:i dFy v. l t12ng cho thanh nin cHa Bc, kCt
hTp v;i thPc tifn ngy hm nay cHa 7Kt n1;c, thanh nin c thO xy dPng cho mnh m?t l t12ng:
Khng ng_ng phKn 7Ku xy dPng ViSt Nam tr2 thnh n1;c Dn gi, n1;c mFnh, x h?i cng
bdng, dn chH, v\n minh. TKt nhin sP nghiSp to l;n ny l cHa ton dn t?c nh1ng thanh nin
giZ vai tr quan tr5ng, b2i sP nghiSp ny khng phYi m?t s;m m?t ch.u m 7Ft 71Tc; cXn c th:i
gian , ng]n hay di phM thu?c vo sP phKn 7Ku cHa chng ta. Thanh nin l l;p ng13 trU tuVi sc kC
tMc v biCn sP nghiSp ny thnh hiSn thPc.

Bi lm 1
Trong cu?c s@ng, tKt cY chng ta 7.u c@ g]ng 7Ft 71Tc m?t thnh quY no 7, c@ g]ng thPc
hiSn 1;c m3 cHa mnh, 7.u mu@n 71Tc thnh cng trong nhZng viSc mnh lm. Tuy nhin, khng
phYi ai trong chng ta 7.u thnh cng trong m5i viSc. Nh v\n nZ ng1:i Php Ursula K.Le Guin
7 t_ng ni: Thnh cng cHa ng1:i ny l thKt bFi cHa ng1:i khc.
Cu ni ny cho rdng thnh cng v thKt bFi cHa m5i ng1:i th1;ng hon 7Vi cho nhau v
khng thO c tnh trFng tKt cY m5i ng1:i 7.u thnh cng cng m?t lc. Khng phYi cu ni ny
sai, tuy nhin, n ch8 7ng trong m?t phFm vi no 7, khng phYi lc no chng chnh xc.
C nh1ng tr1:ng hTp trong khi m?t ng1:i thnh cng th m?t ng1:i khc lFi thKt bFi.
Chng ta c thO df dng nhNn ra 7i.u ny trong 7:i s@ng hdng ngy. ThKt bFi cHa m?t ng1:i l khi
ng1:i 7 khng 7Ft 71Tc mMc 7ch m mnh 7 7`t ra. Trong tr1:ng hTp trn, ng1:i hFng nh
chng c thO coi l thKt bFi nCu nh1 mMc 7ch cHa h5 l 7Ft m?t thL hFng cao h3n.
Ng1:i thnh cng biCt chnh xc nhZng g mnh mu@n, tin t12ng vo khY n\ng cHa mnh v
s)n sng c@ng hiCn hCt th:i gian cHa cu?c 7:i 7O 7Ft 71Tc 7i.u 7. c khY n\ng Ynh h12ng 7Cn
nhZng ng1:i xung quanh v hTp tc v;i h5 trong thi 7? thn thiSn. ch8 by t^ kiCn v. nhZng
7i.u mnh biCt v h5 hon ton c thO thPc hiSn 7i.u 7 m?t cch rKt khn ngoan Ng1:i thnh
cng dung ho quan hS v;i tKt cY m5i ng1:i m khng quan tm 7Cn lTi ch 7Ft 71Tc. lun trao
dgi kiCn thLc v m2 r?ng lng khoan dung. H5 s@ng h1;ng 7Cn quy.n lTi chung cHa c?ng 7gng.
theo k=p th:i 7Fi v xem 7y l m?t trch nhiSm quan tr5ng 7O biCt 71Tc 7i.u g 7ang difn ra.
Ng1:i thKt bFi khng c mMc 7ch cM thO cho cu?c s@ng, lun tin rdng m5i thnh cng 7.u
l kCt quY cHa vNn may v ch8 thNt sP b]t tay vo viSc khi c sP tc 7?ng t_ bn ngoi tm thKy
khuyCt 7iOm cHa mnh 2 ng1:i khc. pht biOu kiCn v. m5i vKn 7. m h5 ch8 biCt cht t ho`c
hon ton khng c m?t cht kiCn thLc g v. chng. ch8 nui d1Dng quan hS v;i nhZng ai m t_
7 h5 sc c nhZng thL m h5 mu@n. Ng1:i thKt bFi c tr tuS hFn chC, sP v= k- chiCn th]ng lng v=
tha. V vNy h5 tch khî nhZng c3 h?i thuNn lTi v m@i quan hS thn thiSn v;i x h?i. ch8 quan
tm 7Cn bYn thn v;i nhZng nhu cXu tr1;c m]t v bKt chKp m5i thL 7O thPc hiSn, khng cXn biCt
7 l 7i.u t@t hay xKu.
Hai khi niSm 7 cho thKy rdng giu) thnh cng v thKt bFi c khoYng cch rKt mong manh
,thnh cng cHa ng_3i ny c thf l thKt bFi cHa ng_oi khc.Tuy nhin cn phi ty t_ng hon
cnh m;i hifu r cu ni cHa nh v\n Php Ursula K.Le GuinThnh cng cHa ng1:i ny l thKt
bFi cHa ng1:i khc. C hon ton 7ng hay khng. 0 Asiancup2007 tg chLc 3 VN,
#D 15: Nh vIn n) ng*Xi Php Ursula K.Le Guin , t_ng ni: Thnh cng cAa ng*Xi ny l
th3t bEi cAa ng*Xi khc.
Cu ni ny cho rMng thnh cng v th3t bEi cAa m9i ng*Xi th*7ng hon ,Pi cho nhau v
khng th0 c tnh trEng t3t c> m9i ng*Xi ,Du thnh cng cng mFt lc.
Anh (ch;) hy bnh luTn cu ni trn.

Malaysia,Indonesia v Thi Lan, trong 4 nLoc 7gng chH nh ch8 c Vn l5t vo vng tL kCt v cu@i
cng 7O thKt bFi 0-2 tr1c IRAQ,v;i tuy thKt bFi nh1ng 7@i v;i nhi.u ng1oi 7 7uTc coi l m?t sP
thnh cng cho 7?i tuy.n 7O ngy cng pht triOn sau ny
Nh]c 7Cn vKn 7. thnh cng hay thKt bFi chng ta khng thO qun nh]c 7Cn Bill Gates m?t trong
nhZng ngu:i giu nhKt thC gi;i,ng 7 t_ng thi r;t 7Fi h5c 7@i v;i ng 7 c thO l m?t thKt
bFi,nh1ng ng biCt v1Tt qua thKt bFi 7O 7Lng ln tFo lNp v xy dPng Microsoft thnh m?t trong
nhZng tNp 7on hang 7Xu thC gi;iNh1 vNy, cu ni cHa nh v\n nZ ng1:i Php Ursula K.Le Guin
c thO 7ng khi 7=nh nghWa thnh cng v thKt bFi m?t cch tuySt 7@i: ng1:i thnh cng l ng1:i
7Ft m?t mMc tiu m nhZng ng1:i thKt bFi khng 7Ft 71Tc ho`c khi ng_oi thKt bFi khng biCt n]m
lKy c3 hi 7f thnh cng m 7O vu?t mKt vo tay ng_oi khc.Ngoi ra thnh cng v thKt bFi chng
ch8 l khi niSm nhKt th:i,c thO ch8 thnh cng trong m?t th:i 7iOm no 7 nh1ng sau 7 lFi g`p
thKt bFi.
Cu niThnh cng cHa ng1:i ny l thKt bFi cHa ng1:i khc. CHa nh v\n nZ ng1:i
Php ch8 mang tnh chKt t13ng 7@i c nghWa l khng hon ton 7ng chng khng hon ton sai
m n ty thu?c vo cch nhn nhNn thnh cng hay thKt bFi cHa t_ng ng1:i v cn phYi ty thu?c
vo hon cYnh cM thO chL khng th. l l:i 7nh gi cHa m?t c nhn

Bi lm 2
Trong cu?c s@ng hdng ngy ,x h?i lun khng ng_ng thay 7Vi ,c nhZng con ng1:i ngh=
lPc 7 tP xy dPng nn cu?c s@ng Km no,7 vun 7]p ch ,tFo lNp nn 71Tc thnh cng cho ring
mnh .- l nhZng con ng1:i cXn c ,tP lNp ,rKt 7ng 7O ta noi theo ,h5c tNp .Tuy nhin ,cu?c s@ng
v;i nhi.u kh kh\n v biCn 7Vi ,khng phYi ai chng 7Ft 71Tc thnh cng nh1 mnh mong mu@n
,bn cFnh thnh cng cHa ng1:i ny c khi l thKt bFi cHa ng1:i khc .Chng b\n kho\n v. nhZng
vKn 7. ny ,nh v\n nZ ng1:i Php Ursula K.Le Guin 7 t_ng ni : Thnh cng cHa ng1:i ny l
thKt bFi cHa ng1:i khc . .Cu ni ny cho rdng thnh cng v thKt bFi cHa m5i ng1:i th1:ng
hon 7Vi cho nhau v khng thO c tnh trFng tKt cY m5i ng1:i 7.u thnh cng cng m?t lc .VNy
thC no l thnh cng ,thC no l thKt bFi ,v tFi sao thnh cng cHa ng1:i ny l thKt bFi cHa
ng1:i khc ?
Thnh cng l g ?Thnh cng c thO 71Tc hiOu qua nhi.u kha cFnh trong cu?c s@ng .C
ng1:i hiOu rdng thnh cng 7ch thPc l 7Ft 71Tc 78nh cao trong sP nghiSp ,lFi c bFn hiOu ng]n
g5n rdng thnh cng l ch8 cXn hon thnh 71Tc nhZng cng viSc m mnh 7. ra .Theo em ,thnh
cng bao ggm tKt cY nhZng tnh chKt trn ;khng d_ng lFi 2 7 ,thnh cng khng ch8 73n thuXn l
7Ft 71Tc mMc 7ch m cn ggm cY na lPc v ch cHa chnh bYn thn mnh .Thnh cng chng
gi@ng nh1 nhZng kht khao bnh d= trong cu?c s@ng ;nh1 hnh Ynh m?t cNu b b= d= tNt 2 chn
,khng bao gi: 7i lFi bnh th1:ng 71Tc .T_ nh^ ,cNu 7 1;c m3 tr2 thnh cXu thH bng 7 .Sau
bao na lPc ,cNu 7 tr2 thnh m?t cXu thH dP b= trong m?t 7?i bng nh^ ,nh1ng ch1a bao gi: 71Tc
chnh thLc ra sn .V;i cNu ,7 7 l m?t thnh cng l;n ,sP thnh cng trong sP b.n b8 v ngh= lPc
cHa cNu b 7 gip cNu theo 7uVc 1;c m3 n\m x1a .VNy cn thKt bFi ?Nhi.u ng1:i th1:ng lXm
hiOu cho rdng khi mnh thKt bFi nghWa l mnh khng c khY n\ng ,l mnh khng thO hon thnh
cng viSc 71Tc giao ph .Nh1 nhZng sW tZ khi b1;c vo kk thi t ti ,trong s@ h5 ,khng t ng1:i
7 t_ng thKt bFi trong kk thi tr1;c ,thKt bFi 7Cn v;i h5 trong sP chH quan ,tm l hay thNm ch lo
sT,hgi h?p ;nh1ng nh: thKt bFi ,h5 7 biCt v1Tt qua ,biCt phKn 7Ku nh: 7 7 7Ft 71Tc kCt quY cao
trong kk thi .V thC ,thKt bFi khng phYi hon ton t@i nghWa nh1 ta th1:ng nghW .ThKt bFi l cch
h5c tp 7O chung s@ng v;i thnh cng ,thnh cng sc hon ton v nghWa nCu khng t_ thKt bFi 7i
ln .V t_ thKt bFi con ng1:i m;i c thO v13n ln ,m;i biCt s[a ch[a sai lXm cHa mnh .V vNy
,thKt bFi chQng qua l bi h5c 7i ln thnh cng .Cu ni cHa nh v\n nZ ng1:i Php chng thC
,thnh cng cHa ng1:i ny l thKt bFi cHa ng1:i khc.l m?t l:i tm t]t phJm chKt ,l dy n@i
m@i lin quan giZa thnh cng v thKt bFi .Thnh cng cHa ng1:i ny l thKt bFi cHa ng1:i
khc. ,cu ni cHa b phYn nh chn thNt phXn no chn dung cHa cu?c s@ng c kU th]ng ng1:i
thua 7 m;i l chn l ,l nhZng g 7ang difn ra xung quanh ta .Nh1 trong cu?c thi tuyOn ch5n
gi5ng ht ,c ng1:i nh: chKt gi5ng t@t ,phong cch c tnh ,h5 7 v1Tt qua v tr2 thnh nhZng
ngi sao sng. Cn 7@i v;i nhZng ng1:i cn lFi ,h5 l nhZng ng1:i thua cu?c ,khng phYi do h5
khng c@ g]ng na lPc m do h5 khng g`p may .Chng nh1 thC ,trong kk thi -1:ng ln 78nh
Olympia ,ng1:i th]ng cu?c lun 71Tc trao vng nguySt quC ,71Tc 7Lng cao trong ni.m vinh
quang ,v;i nhZng th sinh khc ,tuy khng 7Ft 71Tc g nh1ng h5 ven ra v. trong sP vui m_ng cHa
gia 7nh .-i.u 7 cho thKy Thnh cng cHa ng1:i ny l thKt bFi cHa ng1:i khc l m?t chn l
.Tuy nhin thnh cng khng dnh cho nhZng kU - lFi ,s@ng nh: vo thnh cng cHa ng1:i khc
,s@ng nh1 thC chng sc khiCn cho h5 mi l nhZng kU thKt bFi ,khng bao gi: 7Ft 71Tc mMc 7ch
trong cu?c s@ng .V;i nhZng ng1:i khng thnh cng ,deu cho h5 khng g`p may m]n thu2 ban
7Xu nh1ng bdng ngh= lPc v ch th h5 chng sc mang lFi thnh cng cho ring mnh .
Cu ni cHa nh v\n nZ ng1:i Php nh1 m?t l:i 7?ng vin thiCt tha ,khuyn nhH con ng1:i
ch; nn v thKt bFi m t_ b^ mMc 7ch ,1;c m3 m mnh theo 7uVi .Cu ni chng nh1 l:i nh]c nh2
ng1:i 75c ch; nn s@ng trong thnh cng qu nhi.u m qun 7i thKt bFi ,nCu nh1 c m?t lXn thKt
bFi th chng ta chng coi n nh1 m?t lXn b1;c ln nKc thang thnh cng .
Thanh nin ngy nay phYi lun biCt g]ng mnh 7O xy dPng TV Qu@c ,7 cn l trch
nhiSm chung cHa mai con ng1:i ViSt Nam .L:i ni cHa nh v\n nZ ng1:i Php l m?t thng 7iSp
gip xy dPng n1;c ta ngy cng hon thiSn h3n .M5i ng1:i liSu c thnh cng 71Tc hay khng
?-Kt n1;c ta c ngy tiCn b? 71Tc hay khng ?-i.u 7 sc khng hon ton ch]c ch]n nCu khng
nh: cu ni cHa b .Cu ni nh]c nh2 m5i ng1:i phYi khng ng_ng phKn 7Ku 7O 7Ft 71Tc mMc
7ch .- chng chnh l l:i dFy thiCt tha cHa b dnh cho m5i ng1:i .

Bi lm
Trn 71:ng ph@ ngy nay, ta th1:ng b]t g`p nhZng t o di th1;t tha, tinh khi cHa nhZng
nZ sinh xen len vo 7 l nhZng 7gng phMc trU trung, n\ng 7?ng tFo nn khung cYnh 7Bp m]t
trong nhZng d=p tPu tr1:ng. C nhi.u kiCn khc nhau l nn m`c o di truy.n th@ng hay 7gng
phMc hiSn 7Fi, chng ta hy cng nhau thYo luNn v. vKn 7. ny.
o di truy.n th@ng l s]c phMc cHa dn t?c ta, l qu@c hgn , qu@c ty cHa 7Kt n1;c ViSt
Nam . o di khng ch8 73n giYn l trang phMc 7O m`c m cn l biOu t1Tng v\n ha, thO hiSn bYn
s]c dn t?c, g]n li.n v;i bao th\ng trXm l=ch s[. TrYi qua nhi.u biCn 7Vi cch tn, 7Cn ngy nay o
di ven giZ 71Tc nt 7Bp v@n c cHa n, 7i vo lng nhZng ng1:i con qu h13ng v 71Tc bFn b
n\m chu biCt 7Cn. -gng phMc hiSn 7Fi l cc l5ai vy hay quXn kCt hTp v;i o s3 mi trU trung,
gip cho cc bFn h5c sinh cYm thKy thâi mi nh1ng chng khng km phXn l=ch sP, g5n gng.
#D 16: Anh (ch;) hy trnh by ki=n cAa mnh vD cc n) sinh thXi nay nn mWc o di truyDn
th5ng hay trang ph[c hiCn ,Ei khi ,=n tr*Xng.
Khc v;i kimono cHa NhNt hay hanbok cHa Hn Qu@c, o di ViSt Nam v_a truy.n th@ng
lFi v_a hiSn 7Fi, l5ai trang phMc ny khng gi;i hFn m`c 2 m?t s@ n3i hay d=p m c thO m`c m5i
lc, m5i n3i, dng lm trang phMc cng s2 hay 7i h5c, 7i ch3i. ChiCc o di, 7`c biSt l o di nZ
sinh c m?t nt 7Bp duyn dng m khng l5ai trang phMc no c d1Tc. o di lm cho nZ sinh
thm d=u dng, th1;t tha, gTi nn cYm xc xao xuyCn kh tY cho nhZng ai tnh c: b]t g`p. Hnh
Ynh nZ sinh ViSt Nam trong trang phMc o di 7 7em 7Cn cho cc nh th3, nh v\n ngugn cYm
hLng v tNn, nh1 trong bi o lMa H -ng cHa Nguyn Sa:

N0ng Si Gn anh 5i m chJt mt
B4i v em bBn o lOa H !ng

Hay trong bi T13ng t1 c khV :

C ph-i em mang trn o bay
Hai ph<n gi th8i, m=t ph<n my
Hay l em gi my trong o
R8i th4 cho ln o tr0ng bay.

T o di 7em 7Cn cho ng1:i phM nZ ViSt Nam ni chung v nZ sinh ni ring m?t nt 7Bp
7\c tr1ng m nhZng ng1:i con xa qu h13ng lun kh]c trong tm t12ng, lun kht khao m?t lXn
b]t g`p, 7O lFi cho nhZng nZ sinh trung h5c m?t th:i 7O nh;,7O th13ng. Tuy nhin, c kiCn cho
rdng o di truy.n th@ng khng cn ph hTp v;i nZ sinh ngy nay.TFi sao nZ sinh 7i h5c lFi phYi
bNn o di ?, 7 l cu hî cHa hXu hCt cc bFn gi 7 ho`c 7ang vo ng1Dng phV thng. V;i
nhZng bFn c vc dng thon thY th rKt thch hTp v;i o di, cn v;i nhZng bFn c vc dng bo
trn th m`c o di quY l cPc hnh. Trong nhZng ngy m1a,71:ng lXy l?i sc lm bJn hCt o di v
mu tr]ng sc b= dy bJn. Ngoi ra,m`c o di nZ sinh kh c thO vNn 7?ng, chFy nhYy thâi mi v
trong nhZng thng nng nPc th o di cng lm nng bLc v den 7Cn mSt mî.
0 n1;c ngai , 7`c biSt l nhZng n1;c tin tiCn, pht triOn trn thC gi;i, trang phMc 7i h5c
l tP do. Cc h5c sinh, sinh vin ch8 cXn m`c quXn o g5n gang, sFch sc, l=ch sP l 71Tc. Tuy thâi
mi v. \n m`c nh1ng n.n gio dMc cHa h5 rKt tin tiCn, h5 khng quan tm 7Cn b. ngai m ch8
quan tm 7Cn chKt l1Tng h5c tNp. T_ x1a 7Cn nay, o di l m?t nt truy.n th@ng v\n ha cHa
ng1:i V=St Nam . Ng1:i ta lun m`c n trong nhZng ngy lf h?i, TCt nh1ng viSc m`c o di vo
tr1:ng h5c ch1a 71Tc xem xt kW. C thPc trFng rdng cc bFn nZ sinh th1:ng c?t ln hay x\ng ln
7. df vNn 7?ng, c bFn v nng bLc c2i cY nt o, nCu vNy cn 7u l o di truy.n th@ng ?
H3n nZa, khng phYi gia 7nh no chng c 7i.u kiSn may cho con em mnh vi b?
o di 7O m`c, trong khi 7 gi m?t b? 7gng phMc lFi rU h3n nhi.u, phM huynh chng khng phYi
t@n cng 7i mua vYi, tm thT may cho con em mnh m?t b? v_a .
ViSc m`c 7gng phMc khi 7Cn tr1:ng l m?t quy 7=nh b]t bu?c 7@i v;i nhi.u tr1:ng phV
thng hiSn nay v khng thO phH nhNn rdng nhZng t o di tr]ng ch8nh t. 7 lm nn m?t nt 7Bp
thO hiSn sP quy ch, tnh k8 luNt v trang nghim trong mi tr1:ng chng ta. NCu viSc m`c 7gng
phMc khi 7Cn tr1:ng 71Tc coi nh1 m?t n?i quy b]t bu?c th 7 c sP 7a dFng trong meu m v
kiOu dng cHa b? 7gng phMc h5c sinh. Nh1 tr1;c kia, hf nghW 7Cn b? 7gng phMc h5c sinh, chng ta
th1:ng nghW 7Cn quXn xanh , o tr]ng dng chon am, o di tr]ng dnh cho nZ th meu 7gng phMc
sau nhi.u n\m tr2 nn 7a dFng. Tr1;c 7y khi thPc hiSn, m`c 7gng phMc c rKt nhi.u kiCn tri
ng1Tc nhau, song gi: 7y viSc m`c dgng phMc 7 tFo nn phong tro giZa cc tr1:ng phV thng,
tFo nn nt 7Bp m;i cho mi tr1:ng ViSt Nam .
NhZng b? vy ca r xCp nCp kCt hTp v;i o s3 mi tr]ng, nhZng chiCc quXn ty kCt hTp cng
c vFt 7gng mu 7em lFi sP thâi mi cho ng1:i m`c. NhZng b? 7gng phMc ny 7 71Tc cch tn
v tiSn dMng h3n rKt nhi.u, chng mt h3n, thKm ht mg hi nhanh h3n, ng1:i m`c df vNn 7?ng,
gp phXn khng nh^ vo viSc gip cc bFn h5c t@t h3n, n\ng 7?ng v sang tFo h3n, lLa tuVi m;i
l;n sc hVn nhin h3n, khng cn b= g b trong t o di cV knh.
Tuy nhin, b? 7gng phMc hiSn 7Fi chng lm mKt 7i vU 7Bp d=u dng, th1;t tha v@n c cHa
nZ sinh. Mai sau, khi r:i xa mi tr1:ng, chng khng c g 7?ng lFi trong tm tr, khng cn hnh
Ynh 7ng nh; v. m?t th:i c]p sch t;i tr1:ng.
T@t h3n l nn kCt hTp cY trang phMc truy.n th@ng v hiSn 7Fi. Nhi.u tr1:ng phV thng 7
p dMng m`c o di vo ngy 7Xu tuXn v 7gng phMc cho nhZng ngy cn lFi. BiSn php 7 l hiSu
quY nhKt v v_a giZ 71Tc nt 7Bp truy.n th@ng m cc bFn nZ sinh ch8 phYi m`c o di vo thL
hai, nn sc cYm thKy thâi mi h3n, 7em 7Cn hiSu quY h5c tNp cao h3n. Cho d l o di truy.n
th@ng hay 7gng phMc hiSn 7Fi th nZ sinh chng nn giZ phJm chKt cHa mnh, lun trong sng, d=u
dng hgn nhin v chKp hnh t@t n?i quy nh tr1:ng.
o di truy.n th@ng v 7gng phMc hiSn 7Fi nn giao ha v;i nhau tFo nn nt 7Bp 7ng yu
cho nZ sinh, v_a tn ln nt 7Bp truy.n th@ng v_a tFo nn nt 7Bp m;i cho mi tr1:ng ViSt Nam .

Bi lm
Con ng1:i khc con vNt 2 cha n dP phXn quyCt 7=nh vo viSc tFo dPng nn nhn cch cHa
n.Chnh v vNy ,m?t nh triCt h5c c ni:"Mai con vNt khi sinh ra 7.u l tKt cY nhZng g m n
c.Ch8 c con ng1:i l ngay t_ thu2 l5t lng th chQng l g cY.N phYi lm nh1 thC no th n sc
71Tc tr2 thnh nh1 thC Ky v n phYi tP lm bdng chnh tP do cHa n.Ti ch8 c thO tr2 thnh kU
do chnh ti lm ra".Cu ni 7 chQng nhZng nu bNt sP khc nhau giZa con ng1:i con vNt m
cn nhKn mFnh t;i vai tr con ng1:i trong viSc hnh thnh nhn cch cHa mnh.
ThNt vNy, mai con vNt khi sinh ra 7.u 7 l tKt cY nh[ng g m n c.-i.u 7 c nghWa l
con vNt 71Tc sinh ra nh1 thC no th n sc l;n ln nh1 thC Ky.M?t con ch si 71Tc sinh ra th sc
tr2 thnh con ch si, m?t con chim sc thnh chim. DW nhin phYi c th:i gian 7O con ch si
tr12ng thnh, tP kiCm \n v tP vS,7O con chim 71Tc l;n,m2 m]t biCt bay 7i kiCm mgi.Nh1ng qua
th:i gian 7,con si v con chim tr12ng thnh ven ch8 l con vNt 71Tc quy 7=nh trong b? gen cHa
no. Con vNt 71Tc sinh ra trong trFng thi 7 tP 7Ky 7H. Con ng1:i th khc hQn, khi sinh ra tP n
khng 7Xy 7H, khng l g cY. M?t em b s3 sinh 7ang oa oa cho 7:i,tP em khng thO s@ng 71Tc
nCu thiCu sP ch\m sc,b m;m 7m b5c ca ng1:i mB.Em sc khng tr2 thnh ng1:i 71Tc nCu
khng biCt ni,biCt 75c,biCt viCt,biCt giao tiCp v;i c?ng 7gng . Em sc khng c cha 7Lng trong x
h?i nCu em khng c m?t ngh. nghiSp no 7.Rgi em c thO c 71Tc m? ngh. no khng,em tr2
thanh ng1:i t@t hay xKu ,ch1a ai c thO quY quyCt 71Tc.vNy l con ng1:i,do khi l5t lng tP n
#D 17: MFt cu tri=t h9c ni: MRi con vTt khi sinh ra ,Du l t3t c> nh)ng g n c. Ch] c con
ng*Xi l ngay t_ thu@ l9t lng th chang l g c>. N lm th= no th n sQ tr@ thnh nh* th= 3y,
v n ph>i lm bMng tG do cAa chnh n. Ti ch] c th0 tr@ thnh kb do chnh ti lm ra.

khng 7Xy 7H,cho nn mai ng1:i sinh ra 7.u mang theo m?t nhiSm vM, hy trD thnh m?t con
ng1:i !
Ai ch=u trch nhiSm lm cho m?t con ng1:i tr2 thnh CON NGq!? X h?i hay c
nhn?tFi sao nh triCt h5c ni con ng1:i lm nh1 thC no th n sc tr2 thnh nh1 thC Ky, nh1 vNy
c coi nhB 7i.u kiSn x h?i hay khng? C qu coi tr5ng vai tr chH thO c nhn hay khng? Xt
v. 7i.u kiSn, th gia 7nh v x h?i l 7i.u kiSn 7O con ng1:i tr2 thnh con ng1:i.Cha mB cho b
m;m, nui nKng ,dFy da . X h?i cung cKp tr1:ng h5c.sch v2,kiCn thLc,ngnh nh..cc 7i.u kiSn
ny c nghWa hCt sLc quan tr5ng. th[ t12ng t1Tng m?t con ng1:i sinh ra trong m?t gia 7nh
ngho tng, \n khng 7H no lFi phYi lm viSc 7O s@ng th sc nh1 thC no? LFi t12ng t1Tng m?t
ng1:i sinh ra trong m?t gia 7nh giu c, 7Xy 7H tiSn nghi sinh hoFt v h5c tNp th thC no?nCu
m?t con ng1:i 2 n3i hUo lnh ,xa trung tm v\n ho ,thiCu tr1:ng s2 ,t giao l1u th thC no?m?t
ng1:i khc 2 thh ph@ l;n ,nhi.u tr1:ng t@t,c nhi.u thXy giî th sc ra sao
R rng 7i.u kiSn t@t l rKt thuNn lTi v 7i.u kiSn xKu l hCt sLc kh kh\n.nh1ng 7i.u kiSn
khng thO quyCt 7=nh tt cY.nhi.u ng1:i xuKt thn gneh hn lFi c ch v13n ln.0 7y ,hoFt
7?ng tch cPc,chH 7?ng sng tFo cHa mi ng1:i ven l yCu t@ quyCt 7=nh s[ dMng 7i.u kiSn nh1
thC no.khi ni ti sng tFo ra t@i, ti tP lm ra chnh ti . khng c nghWa l ti mu@n tr2 thnh ci
g chng 71Tc .M?t ng1:i m khng c gi5ng ht tr:i ph th khng thO tr2 thnh danh ca; m?t
ng1:i khng c thO chKt t@t khng thO tr2 thnh vNn 7?ng vin triOn v5ngNh1ng khi 7 c m?t
s@ 7 c m?t s@ 7i.u kiSn no 7 th viSc pht huy 7i.u kiSn t@t, kh]c phMc 7i.u kiSn xKu phM
thu?c chH yCu vo vai tr cHa c nhn c 7i.u kiSn Ky.
Con ng1:i lm nh1 thC no th n sc 71Tc tr2 thnh nh1 thC Ky. -ng nh1 vNy ,con ng1:i
71Tc tP do lPa ch5n 7O tP thPc hiSn mnh theo m?t l t12ng nhKt 7=nh. Nh s1 TuS TWnh 7i tu,
nh1ng ng tP h5c 7O tr2 thnh m?t nh thu@c vW 7Fi cHa dn t?c. ng T1 M Thin 7:i Hn b=
nhMc hnh , nh1ng ng chu du kh]p n1;c ,thu thNp ti liSu 7O hon thnh b? S[ k nVi tiCngLa
TKn 7 t@t nghiSp tr1:ng khai m^, nh1ng ni.m b\n kho\n cho s@ phNn dn t?c den ng 7Cn ngh.
v\n. Pastuer thi 7a tr1:ng s1 phFm, nh1ng ni.m say m ho h5c lm ng dg sLc vo mn khoa
h5c ny v cu@i cng v cu@i cng tr2 thnh nh bc h5c v. vi trng v phng d=ch vW 7Fi . Ngay
tr1;c ci chCt , con ng1:i ven c c3 h?i 7O khQng 7=nh mnh. Cu ni cHa TrXn Bnh Tr5ng Ta
th lm qu- n1;c Nam cn h3n V13ng 7Kt B]c 7 khch lS bao nhiu thC hS ng1:i ViSt Nam yu
n1;c. Anh Nguyfn Ng5c K liSt cY hai tay ven h5c viCt bdng chn L=ch s[ chng cho thKy c
nhi.u g13ng lXm lFc, tuy c nhZng 7i.u kiSn t@t 7Bp nh1ng con ng1:i 7 tP lm h^ng 7:i mnh.
R rang d 7i.u kiSn hon cYnh c vai tr quyCt 7=nh nh1 thC no con ng1:i ven ch=u trch
nhiSm tr1;c nhn cch cHa mnh. HiOu 71Tc 7i.u ny mai ng1:i cXn thKy hCt trch nhiSm cHa
mnh tr1;c cu?c 7:i mnh trong t_ng hnh 7?ng l;n nh^. Tr1;c mai con ng1:i, con ng1:i m2 ra
mun ng, con ng1:i c thO ch5n m?t ngh. ph hTp v;i khY n\ng s2 tr1:ng cHa mnh. Nh1ng kh
n\ng s2 tr1:ng cHa con ng1:i ch8 c thO thPc sP pht huy khi n g]n li.n v;i mMc 7ch cao 7Bp;
phMc vM con ng1:i,phMc vM x h?i v nhn loFi .
Khng phYi ai chng hiOu 71Tc trch nhiSm cHa mnh 7@i v;i cu?c 7:i ca mnh. G`p kh
kh\n tr]c tr2 ng1:i ta th1:ng than th2, viSn ra no hon cYnh no s@ phNn rgi bung xui g`p sao
hay vNy. Nh1ng t1 t12ng 7ng 7]n th cho thKy ngoi hon cYnh, yCu t@ quyCt 7=nh s@ phNn mai
ng1:i l chnh ng1:i 7.

#D 18: Anh ch; hy trnh by suy nghU cAa mnh vD cu ni cAa Democrite , ni: Ai khng
c mFt ng*Xi bEn chn chnh th ng*Xi , khng xLng ,ng ,*-c s5ng.


Bi lm
ng cha ta t_ng c cu:

B>n b l nghSa t'ng thn
Kh khEn ho>n n>n, n c<n c nhau

Con ngu:i khng ai c thO s@ng thiCu bFn. Tnh bFn l m?t trong nhZng tnh cYm cao 7Bp
v trong sng nhKt. Nh1 nh v\n Thomas Hughs t_ng ni: Ph1;c thay ng1:i no 7 c ti kCt
bFn, v 7 l m?t trong nhZng qu t`ng qu nhKt cHa Th1Tng -C. QuY thNt nh1 thC, tnh bFn c
m?t sLc Ynh h12ng v cng to l;n 7Cn cu?c s@ng cHa mai chng ta.
Con ng1:i t_ khi sinh ra 7Cn ngy tr12ng thnh khng ai khng c bFn. Tnh bFn rKt gXn
ghi, giYn d= chL khng xa v:i hay kh ni nh1 nhi.u thL tnh cYm khc. Tnh bFn l m?t phFm tr
x h?i, 71Tc dng 7O ch8 quan hS giZa ng1:i v;i ng1:i c nhZng nt gi@ng nhau v. tm t1, tnh
cYm, quan 7iOm hay hon cYnh m h5 c thO chia sU, 7gng cYm, gip 7D nhau cng tiCn b?.
Tnh bFn c thO l bFn tri k8, bFn n@i kh@, bFn h5c, bFn 7gng h13ng, bFn 7gng lLa, bFn 7gng minh
hay bFn chiCn 7Ku. BFn l ng1:i c cng s2 thch, cng l t12ng, quan niSm s@ng v;i chng ta.
BFn l ng1:i cho ta m?t b: vai mai khi ta khc, cho ta m?t 7iOm tPa khi ta r3i vo tuySt v5ng, cho
ta m?t bXu tr:i nh sng khi ta lFc b1;c vo thC gi;i t\m t@i, l ng1:i sc lun bn ta d cu?c 7:i
c 7Vi thay, khi ta g`p hoFn nFn chng nh1 tm thKy hFnh phc. Nh1ng tFi sao ta cXn phYi c bFn?
PhYi ch\ng v bFn l ng1:i lun 2 bn ta nh1 cu ni: 0 nh th nh: ba mB, ra 71:ng th nh: bFn
b. C lc v vNy m bFn b rKt quan tr5ng, nCu ai khng c bFn th 7 l m?t thiSt thi l;n trong
7:i. C bFn l 7i.u hFnh phc nhKt cHa mai cu?c 7:i nh1 nh v\n A.Manzoni 7 ni: M?t trong
nhZng hFnh phc l;n nhKt 7:i ny l tnh bFn, v m?t trong nhZng hFnh phc cHa tnh bFn l c
m?t ng1:i 7O g[i g]m tm sP thXm kn. Tnh bFn 7Cn v;i mai chng ta m?t cch rKt tP nhin b2i
lc n xuKt pht t_ tri tim cHa mai ng1:i.
Trong cu?c s@ng, tnh bFn 71Tc bi.u hiSn trn nhi.u ph13ng diSn khc nhau. BKt cL th:i
7Fi no cung tgn tFi rKt nhi.u tnh bFn 7Bp. ChQng hFn nh1 tnh bFn cHa L1u Bnh v D13ng Lf
ngy x1a. Khi D13ng Lf l m?t th1 sinh ngho khV, L1u Bnh khng nhZng khng ch bai m
cn kCt giao bFn hZu v tFo 7i.u kiSn cho D13ng Lf \n h5c. -Cn khi D13ng Lf cng thnh danh
toFi, L1u Bnh ch8 l m?t kU \n my r1Tu ch b tha. Nh; 7Cn nghWa tnh bFn b n\m x1a, D13ng
Lf 7 nh: vT mnh gip nui v 7@c thc viSc h5c cHa L1u Bnh. Sau 7, L1u Bnh 7a 7Ft lm
quan. Hay tnh bFn v cng t@t 7Bp v su s]c cHa hai nh chnh tr= l;n l Cc-mc v ing-ghen.
Tnh bFn cHa hai ng b]t ngugn t_ viSc c cng chung mMc 7ch v l t12ng. Trong su@t th:i gian
nghin cLu v lm viSc, hai ng 7 khng ng_ng viCt th1 cho nhau v v cng vui s1;ng khi g`p
lai nhau. C lXn ing-ghen b= bSnh, Cc-mc 7 b^ ra rKt nhi.u th:i gian v tm huyCt nghin cLu
sch v2 7O tP tm ra cch tr= bSnh cho bFn.. - m;i chnh l tnh bFn chn thnh v cao qu.
Bn cFnh tnh bFn chn chnh cn c tnh bFn khng chn chnh. - l tinh bFn dPa trn sP
giY d@i v lTi dMng. Tnh bFn Ky sc khng bao gi: vWnh c[u cY. B2i tnh bFn 71Tc xy dPng dPa
trn nhZng tnh cYm, nhZng cYm xc chn thnh nhKt. Chnh v vNy, nCu thiCu 7i nhZng thL ny,
tnh bFn sc khng bao gi: b.n vZng.Vin pha l tnh bFn ng nh kia sc khng cn sng lKp
lnh nZa m thay vo 7 l nhZng nh sng m: nhFt, 7en t@i.Tnh bFn d@i l_a sc lm cho con
ng1:i ta mKt 7i nhn phJm, 7Fo 7Lc cHa mnh. Tnh bFn d@i tr sc khiCn cho hai chZ tnh bFn
khng cn thing ling v cao qu nZa. Tnh bFn ny sc khiCn cho bKt cL ai trong cu?c 7.u cYm
thKy bugn phi.n v thKt v5ng. Khng nhZng ta 7 gy cho ng1:i khc sP tVn th13ng m chnh ta
chng b= tVn th13ng ng1Tc lFi b2i nhZng g ta 7 gy ra. V vNy, chng ta cXn trnh xa thL tnh bFn
7ng xKu xa ny.
Tnh bFn l m?t trYi nghiSm l th cHa cu?c 7:i mai ng1:i. Tnh bFn gip chng ta hon
thiSn nhn cch cHa mnh. Chnh nh: tnh bFn m ta tr12ng thnh h3n, giu ngh= lPc h3n trong
cu?c s@ng. Khng nhZng thC, tnh bFn gip cu?c s@ng tr2 nn v cng nghWa, 7ng nh1
Democrite 7 ni: Ai khng c m?t ng1:i bFn chn chnh th ng1:i 7 khng xLng 7ng 71Tc
s@ng.

Bi lm 2
Cu?c s@ng nh1 m?t tr ch3i ghp hnh, nhZng mYnh ghp l m?t thL tnh cYm su s]c. Tri tim
cHa mai ng1:i ch8 7Bp h3n khi biCt chia sU nhZng cYm xc, gip 7D nhau. V vNy bLc tranh ch8
thPc sP hon thiSn khi ta biCt ch5n 7ng nhZng mnh ghp, ghp vo 7ng cha trong tri tim.
Tnh yu c thO 7Cn, chng c thO ra 7i bKt cL khi no, nh1ng tnh bFn ven mi 2 bn cFnh, xuKt
hiSn khi ta cXn n nhKt. V 7@i v;i chng ta, lLa tuVi m1:i bYy biCt bao 1;c m3 v hoi bo th
m?t ng1:i bFn thn lun lun 71Tc cho 7n, v trong cu?c s@ng lc ny chng ta 7 c nhZng
ng1:i bFn thNt t@t, chng ta nn yu qu h5
Chng ta khng thO biCt tnh bFn xuKt pht t_ lc no nh1ng biCt 71Tc rdng cu?c s@ng sc thNt tU
nhFt khi khng c bFn. Tnh bFn nh1 sTi chi bdng vng n@i tri tim ton thC gi;i. C lc, khi ng
tr:i tFo ra m?t vng 7Kt, n3i Ky c con ng1:i th ng 7 thm vo 7 nhZng thL tnh cYm 7O g]n
kCt mai ng1:i lFi v;i nhau, v tnh bFn l m?t trong nhZng tnh cYm Ky. Theo tiCng anh tnh
bFn 71Tc d=ch l friendship, con thuy.n cHa tnh bFn, 2 7y chiCc thuy.n 71Tc xem nh1
m?t chiCc ghe nh^, n 71Tc tFo nn t_ nhZng miCng ga 7ng ch`c vo nhau. Thin nhin v;i
mun vng thch thLc, bo tp, phong ba c thO lNt 7V chiCc thuy.n bKt cL lc no nCu chiCc
thuy.n Ky thiCu 7i nhZng miCng ga, v tnh bFn chng vNy. Tnh bFn ch8 kCt thc khi ta khng c sU
chia, khng c sP t13ng 7gng, khi ta ch k8, nh^ nhen, khi ta ch8 biCt 7Cn mnh. M1:i hai n\m h5c,
m?t ch`ng 71:ng di 7O chng ta h5c cch chung s@ng v;i m5i ng1:i. Chng ta 7 c nhZng
ng1:i bFn, tnh bFn cHa ta chng 7Bp xiCt bao! -i lc n xanh mt nh1 bXu tr:i, phQng l`ng nh1
m?t dng sng nh1ng 7i khi n m u, t@i 7en nh1 thnh ph@ lc khng 7n, khng tr\ng, nh1
nhZng con sng dZ d?i lc biOn 7?ng.
Ch]c hQn, ai chng biCt 71Tc tnh bFn cHa hai nh nho, nh th3 nVi tiCng 2 n1;c ta l
Nguyfn KhuyCn v D13ng Khu. Nguyfn KhuyCn 7 7au xt, khc th13ng cho ng1:i bFn cHa
mnh. V bi th3 Khc D13ng Khu 71Tc ng sng tc difn tY nhZng cYm xc 7au th13ng, tiCc
th13ng v. sP ra 7i 7?t ng?t cHa ng1:i bFn, nh; v. nhZng k8 niSm 7Bp cHa m?t tnh bFn m cYm
thKy 7au 7;n v c 73n. Mai cu th3, vXn th3 cHa ng thKm 7Xy lS, khiCn phYi xt xa, nu@i tiCc v.
m?t tnh bFn 7Bp cHa ng.

R'Ju ngon khng c b>n hiAn
Khng mua khng ph-i khng tiAn khng mua
Cu th nghS 50n 5o khng vi.t
Vi.t 5'a ai, ai bi.t m 5'a
Gi'6ng kia treo cNng hCng h6
!n kia g-y cNng ngVn ng ti.ng 5n

Su cu th3 ny 7O lFi Kn t1Tng nhKt trong lng 75c giY, su t_ khng kCt hTp v;i hai t_
ly hZng h:, ngJn ng3 ni ln tiCng lng cHa nh th3. Khi khng c bFn 7O sU chia th m5i
thL nh1 v v=, n nh1 m?t mn canh khng 71Tc nm nCm. Sc thNt l bugn khi khng c ng1:i tri
m, thKu hiOu suy nghW cHa mnh. V tnh bFn 7@i v;i Nguyfn KhuyCn 7Bp biCt nh1:ng no! Quay
ng1Tc v. qu khL c tnh bFn 7Bp cHa Nguyfn KhuyCn v D13ng Khu, quay tr2 v. hiSn tFi c
7i bFn L1u Bnh- D13ng Lf th:i nay. ThNt sP,7i bFn Ky thNt 7ng 7O ng1Dng m? A Byuh v
A Trm hai ng1:i bFn m?t 7i chn. Ch)ng c g thay thC 71Tc tnh bFn cHa hai cNu b Ky,
khng ngFi nhZng ch`ng 71:ng xa khi cng bFn 7Cn tr1:ng, khng xa lnh bFn khi bFn tNt
nguy.n, gip bFn, gip bdng tKt cY khY n\ng cHa mnh, tri tim cHa A Byuh 7 lm rung 7?ng biCt
bao nhiu ng1:i, dFy h5 phYi biCt s@ng v m5i ng1:i, yu m5i ng1:i nh1 yu chnh bYn thn
mnh.
TuVi h5c tr hgn nhin v;i bao giKc m3, k Lc 7Bp nhKt cHa m?t tuVi hoa l nhZng ng1:i
bFn, nhZng ng1:i lun st cnh bn bFn. ThNt sP kh c thO dng m?t t_ no 7O ni v. tnh bFn,
khng m?t t_ no c thO difn tY 71Tc nghW su s]c cHa tnh bFn. Tnh bFn nhB nhng, mt d=u
nh1 c3n gi ma thu, khiCn l vng xao 7?ng, Km p nh1 tia n]ng m`t tr:i, si r5i t_ng ng ngch
trong tri tim. Tnh bFn l sP thKu hiOu len nhau, s)n sng nggi cFnh nhau khi kh kh\n, khng ch
k8, khng tP lTi, cng nhau 7@i m`t v;i cu?c s@ng, gip 7D nhau v1Tt qua kh kh\n. -i khi cu?c
s@ng khng nh1 ta mu@n, c nhZng tnh bFn vu lTi, lTi dMng, 7@i x[ v;i nhau khng bdng con tim
m bdng sP ganh ght. NhZng 7i.u Ky sc 7nh mKt 7i nt 7Bp thNt sP cHa tnh bFn. 0 7:i, khi 7
mKt 7i m?t ci g 7 khi Ky ta m;i h@i tiCc. Thi th ta hy h5c cch tiCp nhNn v gn giZ ci hiSn
tFi, 7_ng nu@i tiCc v. qu khL, hy 7@i x[ v;i nhZng ng1:i bFn cHa mnh bdng sP chn thnh t_
7y con tim. Ven hy lun tin t12ng rdng: bKt k m?t ng1:i bFn t@t no chng 7 t_ng l m?t ng1:i
xa lF. Ta cL m2 lng cho 7n m5i ng1:i 7Cn v;i ta... v ch8 khi ta m2 cnh c[a cHa lng tin, ta
m;i c thO m2 cnh c[a tnh bFn. Khi ta cho tKt cY bdng sP chn thNt cHa mnh khi Ky ta sc nhNn
71Tc nhZng mn qu l;n lao cHa th1Tng 7C. Ng1:i ta ni Tnh yu m qung, cn tnh bFn th
lFi gip ta s@ng t@t h3n, b2i m?t ng1:i bFn thNt sP, sc b1;c vo cu?c s@ng ta khi m5i ng1:i b1;c
ra... sc cho ta thKy 7u l 7ng, l sai... sc bn ta 7O cng v1Tt qua th[ thch cu?c 7:i.
Rgi m?t ngy mai 7La 7i m?t 71:ng, mai ch h1;ng, giKc m3 tnh yu. BFn 3i! Xin nh;
rdng bugn vui lun c ti lun bn bFn chia s;t. -ng vNy, tnh bFn lun l thL tnh cYm 7Bp
nhKt, qu gi nhKt. Hy biCt qu tr5ng nhZng ng1:i bFn bn cFnh chng ta, cu?c s@ng d ng]n hay
di th chng nn trn tr5ng tKt cY nhZng tnh bFn 7Bp. Hy vc nn m?t thin s[ v. tnh bFn, t ln
n bdng nhZng mu s]c yu th13ng v mu s]c quan tm. V bLc tranh tnh bFn sc lun in su vo
con tim mai chng ta, theo ta su@t ch`ng 71:ng cHa cu?c 7:i. Hy lm cho mai ngy m;i ngy
7Xu tin cho phXn cn lFi cHa cu?c s@ng... 7.u trn ngNp tiCng c1:i cHa bFn v ti!

Bi lm 1

#D 19: Anh ch; hy trnh by suy nghU cAa mnh vD tnh mYu tS.

Cng cha nh' ni Thi Sn
NghSa mW nh' n'(c trong ngu8n ch-y ra

Vng 7ng l nh1 vNy. M5i ngu:i sinh ra 7Cu mang trong mnh m?t tnh meu t[ thing
ling v cao cY. Tnh mB Km p, bao dung dnh cho con hay tnh cYm knh tr5ng yu qu cHa
nhZng 7La con dnh cho mB mnh cHng bao 7i.u t@t 7Bp.
MB! - thNt thing ling v cao 7Bp biCt bao. MB l ng1:i 7 mang n`ng 7U 7au, l ng1:i
chKp cho ta nhZng 7i cnh u;c m3 7O bay 7Cn chn tr:i hi v5ng. NhZng viSc lm v tnh cYm mB
dnh cho con khng g c thO snh bdng. Tnh mB Km p nh1 vXng thi d13ng, d=u hi.n nh1 dng
sng xanh. Ngay t_ nhZng ngy 7Xu, mB l ng1:i nng 7 , yu th13ng chng ta. Ngay cY khi l;n
ln, mB ven st cnh cng chng ta trn con 71:ng 7:i 7Xy gian lao v th[ thch. Tnh meu t[
caoqu Ky khng g c thO snh bdng.
V chng chnh v vNy m nhZng 7La con lun trn tr5ng 7i.u Ky. Chng ta phYi 7p lFi
nhZng tnh cYm m mB dnh cho mnh qua nhZng biOu hiSn cM thO. Chng ta phYi sing n\ng h5c
hnh, nghe l:i cha mB. Nh1 vNy, tnh meu t[ cng tr2 nn cao cY h3n. Tnh meu t[ 71Tc thO hiSn
trong cc cu ht, cu th3 m1Tt m v su l]ng. C cu ht ni rdng Tnh mB bao la nh1 bifn
Thi Bnh dFt do... ,tnh mB bao la, v tNn 71Tc so snh nh1 biOn Thi Bnh r?ng l;n.
NCu th[ t12ng t1Tng m?t ngy chng ta khng c mB sc ra sao ? Lc Ky, cu?c s@ng ny
thNt tU nhFt, v v5ng. MB l ngugn nh sng, soi li, den 71:ng cho chng ta. MB l tKm g13ng
sng cho chng at noi theo. MB l ni.m hi v5ng, ngugn 7?ng vin mai khi ta vKp ng. MB l tKt cY
cu?c s@ng cHa nhZng 7La con.
Tnh meu t[ cHa mB v con l thL tnh cYm 7ng qu nhKt m su@t cu?c 7:i ny nhZng 7La
con sc mi trn tr5ng. D tung cnh mun ph13ng, con ven sc mi mang theo tnh meu t[ cao
7Bp m mB dnh cho con. NhZng ai 7ang v 7 71Tc nhNn tnh meu t[ thing ling Ky, hy c@
g]ng trn tr5ng v giZ gn v nCu nh1 m?t ngy no 7 nCu tnh cYm Ky khng cn thi` cu?c s@ng
ny sc tr2 nn tU nhFt. i ! Tnh meu t[ thNt cao 7Bp biCt bao.
Bi lm 2
Ti viCt v. m?t tnh cYm thing ling nh^ b v cng. Ti viCt ln cu th3 v. hnh Ynh m?t
vXng tr\ng khuyCt, vXng tr\ng khuyCt nh1 m?t dng ndm nghing, giZ ci khuyCt cho mnh nh1ng
l 7O m vng lKy yu th13ng, vXng tr\ng tuy khuyCt nh1ng 7@i v;i ti, 7 sc mi l vXng tr\ng
7Bp nhKt, sng nhKt, v ci nh sng nhB nhng, hi.n d=u nh1 tnh Meu t[ Ky sc mi mi soi sng
cho ti trong su@t cu?c 7:i ny. V;i ti, bKt cL nhZng 7i.u thu?c v. tnh Meu t[, deu bnh th1:ng
nh1ng chng rKt thing ling.
Tnh Meu t[ l tnh th13ng yu, l sP hi sinh, sP ch2 che v bao dung cHa ng1:i mB 7@i v;i
con cHa mnh. V;i ti, ti khng thNt sP hiOu su s]c v. tnh Meu t[, nh1ng ti c thO cYm nhNn
71Tc nhZng tnh cYm thing ling v su s]c cHa n. NCu nh1 bFn hî ti tnh Meu t[ nh1 thC no
th c lc ti sc khng thO trY l:i bFn 71Tc, nh1ng ti c thO dng cY cu?c 7:i cHa mnh 7O ni cho
bFn biCt v. sP thing ling cHa tnh meu t[, ti sc kO v. cu chuySn cHa ti chng nh1 cu chuySn
cHa ng1:i khc, ti sc biOu 7Ft cho bFn biCt 71Tc tnh cYm cHa ti chng nh1 tnh cYm cHa ng1:i
khc...-@i v;i ti, tnh Meu t[ l thing ling h3n cY!
MB sc mi mi l ng1:i 7i cng bFn trong su@t nhZng cu?c hnh trnh trong 7:i bFn. Khi
bFn b1;c chn vo thC gi;i ny, mB 7 m bFn trong tay, bFn cYm 3n mB bdng cch khc nh1 m?t
nZ thXn bo t[.
V rgi m?t ngy kia, mB l`ng lc ra 7i. TKt cY nhZng 7i.u bFn ch1a lm sMp 7V tan tnh.
"Hy ru con ngH, ru con su@t 7m di. Bn tay 71a ni...c thO cai tr= cY thC gi;i". Ta hy dnh
m?t giy no 7 7O bo hiCu v t^ lng knh tr5ng v;i ng1:i ta g5i l MB, d rdng m?t s@ ng1:i c
thO sc khng ni 7i.u 7 thQng th]n v;i mB mnh. ChQng 7i.u g c thO thay thC mB 71Tc. Hy
trn tr5ng t_ng giy pht, deu rdng 7i khi mB khng phYi l ng1:i hiOu ta nhKt trong nhZng ng1:i
bFn cHa ta, c thO khng 7gng v;i nhZng suy nghW cHa chng ta, nh1ng ng1:i Ky ven l mB
bFn!!!
MB sc lun 2 bn bFn; l]ng nghe nhZng phi.n mu?n, ni.m vui chng nh1 nhZng nai thKt
v5ng cHa bFn. Hy tP hî chnh mnh: " Mnh c dnh 7H th:i gian cho mB 7O l]ng nghe nhZng
phi.n mu?n v bugn chn cHa m?t ng1:i n?i trT su@t ngy 2 trong bCp khng???"
Su@t cu?c 7:i tXn tYo nui con, m?t ng1:i mB khng trng mong g 2 con mnh sP bo 7p,
ni.m hFnh phc l;n lao nhKt nhKt cHa m?t ng1:i mB l 71Tc nhn thKy con mnh hFnh phc. MB
s)n sng b^ hCt m?t n\m hFnh phc 7O trnh cho con m?t gi: 7au 7;n, c thO 7i \n xin 7O nui
con, c thO hi sinh tnh mFng 7O cLu s@ng con! Ng1:i mB 7 dnh hCt cu?c 7:i cho con, 7C cu@i
cng, cc b khng nhNn 71Tc g cY, cc b mB sc tr2 nn gi nua v nh\n nheo nh1ng cc b sc
mi mi khng bao gi: xKu x.
M?t bng hgng cho em/ M?t bng hgng cho anh/ V m?t bng hgng cho nhZng ai/ Cho
nhZng ai 7ang cn mB/ -ang cn mB 7O lng vui s1;ng h3n/ RHi mai ny mB hi.n c mKt 7i/ Nh1
7a hoa khng m`t tr:i/ Nh1 trU th3 khng nM c1:i/ NgD 7:i mnh khng l;n khn thm/ Nh1 bXu
tr:i thiCu nh sao 7m/ MB, mB l dng su@i d=u hi.n/ MB, mB l bi ht thXn tin/ L bng mt
trn cao/ L m]t sng tr\ng sao/ L nh 7u@c trong 7m khi lFc l@i/ MB, mB l l5n ma ng5t ngo/
MB, mB l nYi chu@i bugng cau/ L tiCng dC 7m thu/ L n]ng Km n13ng du/ L v@n liCng yu
th13ng cho cu?c 7:i... L:i bi ht nghe thNt bugn, n 7 thO hiSn 71Tc sP quan tr5ng cHa ng1:i
mB 7@i v;i ng1:i con chng nh1 l sP thiCu th@n, mKt mt khng g b 7]p 71Tc khi khng cn mB.
M?t cu?c s@ng hFnh phc khng hQn phYi l m?t cu?c s@ng c 7Xy 7H ti.n ti, vNt chKt. -i khi,
cho d bFn l m?t ng1:i giu sang, cHa cYi 7Cm khng hCt, nh1ng t_ tNn su trong con tim mnh,
bFn c cYm thKy thNt sP hFnh phc khng, 7`c biSt l khi mB cHa bFn 7 khng cn. Ti nghW c lc
bn ngoi v^ b5c hFnh phc Ky, vo m?t th:i kh]c no 7, sc c lc bFn cYm thKy mnh rKt c
73n. Ni.m hFnh phc l;n nhKt cHa m?t con ng1:i l 71Tc trYi qua m?t tuVi th3 bn cFnh mB, 71Tc
mB yu th13ng, ch\m sc, bYo b5c. -@i v;i mB, bFn sc mi ch8 l m?t 7La trU nh^ b lun cXn c
mB ch\m nom, nhZng k Lc v. mB sc mi l nhZng k Lc vWnh c[u v nCu nh1 th:i gian nh1 m?t
cu@n b\ng quay ng1Tc dng th:i gian v cY khng gian 7O tr2 v. v;i tuVi th3 xinh 7Bp Ky th liSu
bFn c cn trn tr5ng nhZng th:i kh]c tuySt 7Bp 7 nZa hay khng?
Hy nh;, yu th13ng v knh tr5ng mB, d rdng bFn c thO c cch nhn khc v;i mB. Khi
mB ra 7i, nhZng k8 niSm yu mCn cHa qu khL v cY nu@i tiCc sc 2 lFi, chng nh1 ci tnh Meu t[ b=
7Lt 7oFn. BFn hy nh; rdng, d bFn 7i 7Cn 7u hay 2 bKt cL n3i no, mB sc lun l ng1:i quan
tm, yu th13ng, lo l]ng cho bFn nhKt. -_ng xem nhZng 7i.u gXn ghi v;i tri tim bFn l hiOn
nhin. Yu mB h3n bYn thn mnh, v cu?c 7:i bFn sc v nghWa nCu khng c Ng1:i.

#D 20: Gi)a mFt vng sZi , kh cMn,cy hoa dEi vYn m9c ln v n@ nh)ng chm hoa thTt ,`p.
Pht bi0u suy nghU cAa anh(ch;) ,*-c g-i ra t_ hiCn t*-ng nu trn.


Bi lm
GiZa m?t vng sî 7 kh cdn, cy hoa dFi ven m5c ln v n2 nhZng chm hoa thNt 7Bp.
Hnh Ynh Ky tFo m?t cYm gic c 73n,lFc lng thNm ch l b= 7y 75a nh1ng bng hoa b
nh^ Ky ven kin c1:ng,hin ngang.N ch@ng ch5i v;i nhZng 7i.u 7 v;i tKt cY sLc lPc nh^ b m
b.n b8, nh1 cnh chim b nh^ chao l1Tn giZa c3n ging bo tm 71:ng v. tV v cu@i cng n 7
chiCn th]ng. ChiCn th]ng tKt cY nhZng kh kh\n, gian khV Ky m tr2 thnh m?t 7a hoa 7Bp, b_ng
chy sLc s@ng, n v1Tt ln nhZng sî 7 kh cdn, giZa n]ng g]t 7O tr2 thnh m?t 7iOm chKm ph
trn bLc tranh hoang mFc n^ng b^ng v kh]c nghiSt. - thPc sP l m?t php mu cHa Cha, l
m?t trong rKt nhi.u nhZng 7i.u k diSu cHa cu?c s@ng ny, nh1 mt cu chuySn cV tch. V h3n
nZa, 7 cn l m?t trong nhZng bi h5c giYn d=, su s]c v chng tuySt v:i nhKt m cu?c s@ng 7
dnh t`ng cho chng ta.
Trong 7:i,ai chQng 7i lXn gMc ng tr1;c nhZng kh kh\n, thch thLc...TKt cY nh1 7m
my 7en khVng lg, che lKp nhZng tia sng cHa t13ng lai, lm cho chng ta kiSt quS,mî mn,mKt
ch chiCn 7Ku, mu@n bung xui. V 7y chng l lc chng ta 7@i m`t v;i chnh mnh, l th:i kh]c
m nhZng quyCt 7=nh sc Ynh h12ng 7Cn qung 7:i cn lFi cHa chng ta. Lng dhng cYm,bn
lWnh,sP quyCt 7on...tKt cY sc 71Tc thO hiSn m?t cch r nt nhKt.
K diSu thay, c nhZng ng1:i khi g`p kh kh\n, tr]c tr2 th h5 tr2 nn cLng r]n, mFnh mc
h3n cho d h5 ven c thO thKt bFi nh1ng h5 7 c@ g]ng 7Cn mLc cu@i cng.H5 nhNn thLc 71Tc
rdng,m?t khi h5 bung xui, h5 sc mKt tKt cY.Cng sLc h5c hnh bKy lu,ti.n bFc,th:i gian...nhZng
thL 7 sc tan biCn cng v;i 7m my 7en 7ang vXn vh trn bXu tr:i. H5 7 71Tc Th1Tng 7C ban
cho m?t mn qu m khng phYi ai chng c : ngh= lPc. V;i mn qu 7,h5 7 biCn nhZng nai tHi
nhMc,7]ng cay thnh m?t thL vh kh s]c bn m khng c m?t loFi kh ti no trn Tri 7Kt ny c
thO snh 71Tc. H5 7 v1Tt qua chng gai 7O xua tan 7m my 7en Ky. V nh sng 7 tr2 lFi, tm
hgn h5 c thO b= chai sFn,rch nt nh1ng n 7 tr2 nn mFnh mc v thing ling h3n bao gi: hCt.
H5 biCt rdng d con 71:ng c 7Bp 7Cn mLc no chng phYi trY gi bdng nhZng mhi gai 7au 7;n,
bdng mu v n1;c m]t...

"ChXng 5'6ng no tr-i b'(c trn hoa h8ng
Bn chn cNng th#m 5au v nhCng mNi gai
'6ng vinh quang 5i qua mun ngn sng gi
L6i h3a ghi trong tim mnh
VYn b'(c 5i hin ngang 5<u ngVng cao...."
(trch bi ht "-1:ng 7Cn ngy vinh quang")

Nh1ng cu?c s@ng 7u phYi ch8 c nhZng 7i.u tuySt v:i nh1 thC, bn cFnh 7 ven c nhZng
kU hn nhc,yCu 7u@i,ch1a g 7 t_ b^ nhZng 1;c m3 cHa mnh.H5 s)n sng vLt b^ tKt cY hoi bo
7O s@ng m?t cu?c 7:i v v=,chn ng]t thNm ch l tn tF,vNt v:.H5 nh1 m?t chiCc bng lU loi 73n
chiCc cL 7i 7i v. v. trong ci x h?i nh?n nh=p,n\ng 7?ng ny.Su@t 7:i lJn trnh, s@ng H rH v khi
v. gi, ch]c ch]n h5 sc nu@i tiCc nhZng thng ngy lng ph, khng s@ng hCt mnh. H@i tiCc v 7
chKp nhNn lm m?t bng hoa a tn, kh ho, khng t 7iOm cho 7:i.
Vng, chng ta sc v1Tt qua tKt cY kh kh\n,tr]c tr2. Cho d con 71:ng hoa hgng c nhi.u
gai 7i thC no ch\ng nZa th n ven l con 71:ng cHa vinh quang,cHa thnh cng v theo m?t cu
ni kh nVi tiCng th trn con 71:ng ny " khng c dKu chn cHa kU l1:i bing". Thn xc c thO
tY t3i,mî mn nh1ng ch ta ven lun tgn tFi m?t hFt gi@ng - hFt gi@ng cHa kht v5ng v hoi
bo - rgi n sc 7m chgi nYy l?c, sc tr2 thnh m?t 7a hoa dFi 7Bp 7c 7O tiCp thm sLc mFnh cho
chng ta v1Tt qua nhZng gh.nh thc cheo leo, 7i 7Cn bCn b: cHa nhZng giKc m3. -au 7;n, tHi
nhMc, n1;c m]t sc tan biCn khi chng ta 7i hCt con 71:ng v chFm tay vo 78nh vinh quang. M`t
tr:i sc chiCu sng, vXng d13ng sc ci ln vai chng ta vinh quang cHa nhZng ng1:i chiCn th]ng, ta
sc ngJng cao 7Xu v tP ho v chng ta 7 7Ku tranh khng mSt mî v;i nhZng pht giy yCu m.m
cHa bYn thn v nhZng gian nan chgng chKt. NhZng bng hoa dFi sau khi v1Tt qua nhZng 7i.u
kh]c nghiSt cHa thin nhin 7 n2 v...

"Ngy 5, ngy 5 sZ khng xa xi
V chng ta l ng'6i chi.n th0ng
'6ng 5.n nhCng ngy vinh quang khng cn xa"

Cu?c 7:i ven tri 7i, nhZng kh kh\n khc lFi 7Cn v chng ta sc phYi chiCn 7Ku m?t cch
ngoan c1:ng. Hy s@ng v 7Ku tranh sao cho 7Cn lc sLc tn lPc kiSt, ta khng phYi h@i tiCc v.
nhZng thng ngy tuVi trU b= hoi ph. NhZng gian trun, vKt vY sc tr2 thnh nhZng chiCn cng bKt
diSt trong tri tim cHa mai conng1:i. V loi hoa dFi kia sc a tn v chng ta chng khng s@ng
mi, nh1ng nhZng dKu chn m chng ta 7 in trn 71:ng 7:i, nhZng thnh cng trong cu?c s@ng
sc t th]m cho b1;c tranh cu?c s@ng mun mu kia, nh1 loi hoa dFi Ky 7 gTi nn sLc s@ng cho
vng sî 7 kh cdn.

Bi lm
Ai 7 75c tc phJmChiCc thuy.n ngoi xa cHa Nguyfn Minh Chu hQn khng thO no
qun 71Tc hnh Ynh ng1:i phM nZ lng chi tYo tXn, ch=u nhi.u s13ng gi, cPc khV. V nhZng
gnh n`ng cHa cu?c s@ng, v tnh th13ng dnh cho con ci, v ci n m1u sinh, kht khao hFnh
phc m ng 7n b 7 phYi ch=u 1 cYnh s@ng b= 7nh 7Np tn nhen, 1 s@ phNn thNt tr; tru v 7Xy
ngh=ch l. Trong x h?i hiSn 7Fi ngy nay, d 7 khc v tiCn b? rKt nhi.u h3n tr1;c 7y nh1ng
nFn bFo hnh trong gia 7nh ven xYy ra v lm nhLc nh@i trong d1 luNn.
BFo hnh trong gia 7nh m ch8 t;i rKt nhi.u rKt nhi.u kiOu ng1Tc 7i m m?t thnh vin
trong gia 7nh, m?t ng1:i s@ng chung trong h? gia 7nh 7@i v;i cc thnh vin khc trong gia
7nh. N lm Ynh h12ng 7Cn con ng1:i v. m`t vNt chKt len tinh thXn. NhZng hnh 7?ng d man 7
l sP kiOu 7@i x[ mKt hCt tnh ng1:i v tnh ng1:i v c thO xem nh1 1 tS nFn x h?i phYi loFi tr_.
N xm phFm 7Cn quy.n con ng1:i cHa cc thnh vin khc, nhZng hnh 7?ng 7 khng thO tha
thL.
Cc nFn nhn cHa nFn bFo hnh th1:ng l phM nZ, ng1:i gi v trU em, ng1:i tn tNt
nhZng ng1:i yCu 7u@i v 7i khi phYi s@ng phM thu?c vo ng1:i 7n ng, trM c?t cHa gia 7nh. H5
khng thO tP lPc 7O s@ng 1 cu?c s@ng ring v nh1 ta 7 biCt d c pht triOn h3n th trnh 7? h5c
tNp cHa dn ta hiSn nay chng ch1a thO ni l cao, phXn 7ng lao 7?ng l ng ch1a h5c qu l;p 9, 7O
#D 21: Qua cu chuyCn vD ng*Xi ,n b hg chi trog tc ph:m chi=c thuyDn ngoi xa cAa
NguyNn Minh Chu, anh ch; c suy nghU g vD nEn bEo hnh trong gia ,nh nh)ng vng qu
ngho hiCn nay.

c thO kiCm ci \n h5 phYi lm thu, lm m1;n, v chng v lc 7 m nhZng ng yCu 7u@i kia lun
b= lS thu?c vo nhZng kU c tri tim s]t 7. H5 lun phYi dPa vo sLc lao 7?ng cHa ng1:i khc
7O c thO tgn tFi. T_ m@i quan hS khng thO tch r:i 7 7 tFo nn gnh n`ng m1u sinh, gy 7
n`ng tm l v lun tFo ra sP c\ng thQng trong cc m@i quan hS trong gia 7nh, 7 chng l kh2i
ngugn c3 bYn cHa nFn bFo hnh trong gia 7nh.
-i.u thL hai ta c thO thKy l 2 c3 chC th= tr1:ng cHa x h?i hiSn nay, ng1:i ta coi tr5ng
7gng ti.n h3n bKt cL thL g, c ti.n mua tin chng 71Tc. D1:ng nh1 cu ni 7 ngy cng in
su vo nhNn thLc cHa mai ng1:i. Trong tm tr h5 lc no chng ch8 nghW 7Cn 1 mMc 7ch duy nhKt
l lm sao c ti.n, c thNt nhi.u ti.n 7O s@ng thNt sung s1;ng v hFnh phc. H5 lm tKt cY m5i
viSc 7O c 71Tc ti.n v bKt k hnh 7?ng no chng nhdm 7Ft 71Tc nhu cXu thâ mn vNt chKt.
Chng t_ 7 7 tFo nn bao sP d2 khc d2 c1:i cho nhZng ng1:i xung quanh h5, m?t khi con
ng1:i ta 7 7nh mKt chnh mnh, qun 7i nhZng tnh cYm cHa ng1:i thn xung quanh v m mMi
v 1 thL c mnh lPc c thO giCt chCt cY con ng1:i th tKt cY v;i h5 ch8 l con s@ khng. Khi khng
7Ft 71Tc mMc 7ch cHa mnh h5 7m ra cu g]t, tLc giNn v 7V lai cho ng1:i thn cHa mnh, v rgi
l nhZng hnh vi 7@i x[ ng1Tc 7i bFo tn.
L do thL ba cHa tS nFn ny 2 sP tha ha v. 7Fo 7Lc, l@i s@ng, sP suy 7gi trong nhNn thLc
v suy nghW cHa m?t s@ ng1:i. H5 qun 7i nhZng gi tr= 7Fo 7Lc truy.n th@ng cHa dn t?c, b= lKn t
v cm da tr1;c nhZng thL xa hoa, ph phiCm, l@i s@ng lai c\ng chiCm mKt con ng h5 v lm h5
7nh mKt 7i tr tr= cHa bYn thn mnh. Tnh trFng ny hiSn nay rKt th1:ng thKy, n khng cn hiCm
hoi m d1:ng nh1 2 n3i no ta chng g`p. V h5 khng cn 7Fo 7Lc, khng cn tnh ng1:i nn tKt
cY nhZng hnh 7?ng sai tri v mang tnh bFo lPc v;i h5 ch8 l chuySn th1:ng, h5 sc khng thO
d_ng lFi, khng thLc t8nh b2i h5 c cn ci g5i l l13ng tm 7u khi 7Fo 7Lc 7 b= chn vi m
khng 7O lFi dKu tch.
V nh1 7 ni, trnh 7? dn tr cHa nc ta hiSn nay ven cn rKt thKp. V vNy m ng dn
khng thO biCt 7Cn cc quy.n nh1 quy.n con ng1:i, bYo vS con ng1:i v cY luNt 7@i v;i nFn bFo
hnh trong gia 7nh. -gng th:i nhZng t1 t12ng cV hH, lFc hNu ven lun ngP tr= trong nhNn thLc
cHa h5, v;i t1 t12ng ng1:i 7n ng l ng1:i duy nhKt c quy.n hnh trong gia 7nh 7 tc 7?ng
l;n 7Cn suy nghW v hnh 7?ng cHa con ng1:i. - l nguyn nhn c3 bYn thL t1 cHa nFn bFo hnh
trong gia 7nh.
Trong hon cYnh kinh tC cHa m?t n1;c 7ang pht triOn, bn cFnh 7:i s@ng c phXn nng
cao th ven cn khng t nhZng kh kh\n Ynh h12ng khng nh^ 7Cn 7:i s@ng nhn dn 7`t biSt
vng qu ngho kh v chnh 7.u ny lm nYy sinh nFn bFo hnh trong gia 7nh. Tr1:ng hTp cHa
ch= Ch= TrXn Th= T (thn V\n H, x Gia Ph13ng) lNp gia 7nh n\m 20 tuVi. - h3n 10 n\m qua,
ch= ch1a m?t ngy 71Tc h12ng hFnh phc t_ mi Km 7. Chgng ch= l kU nt r1Tu. Ch= kO: Anh
Ky ch8 v. nh khi 7 say m.m. Hm sau anh ta lFi 7i ti.n 7i u@ng r1Tu. Khng 71a ti.n th anh
ta 7nh 7Np, ch[i b;i, 7Np ph nh c[a. Nh ti cKy m?t meu ru?ng, nh1ng anh ta chQng gip
71Tc t no. BFc m`t 2 ngoi 7gng, v. nh lFi l\n vo lm viSc nh, nhi.u lc ti khng g1Tng
nVi. C hm v_a thKy ti 7i lm v., anh ta 7 lao vo 7nh 7Km ti bMi 7Cn thm tm m`t my.
Con ci anh ta chng chQng tha, 7nh mB rgi qut 7Cn con. Hai 7La con cL nhn thKy b@ l khc
tht. XKu hV v;i xm lng, nhi.u lc ti mu@n chCt 7i cho rYnh nT, nh1ng nghW th13ng con nn
phYi c@ g]ng s@ng. S@ phNn mnh 7 thC th phYi ch=u thi. Hay GXn hai thng nay, tFi thn
L13ng Quy, x Xun N?n, huySn -ng Anh (H N?i), cM Nguyfn Th= L, 83 tuVi v ch= Oanh,
con gi cM phYi s@ng trong cYnh mn tr:i chiCu 7Kt. Ngi nh n3i mB con cM L 7ang 2 7 b= hai
con trai l anh Hng v anh Dhng ph t1:ng, dD mi. Bn th: gia tin v chiCc gi1:ng ngH hng
ngy cHa cM L chng b= 7Np ph tan tnh... NhZng sP viSc trn 7 gy bLc xc trong d1 luNn x
h?i, 7 l nhZng con su m5t ph hoFi n. nCp v 7i ng1Tc v;i gi tr= 7Fo 7Lc truy.n th@ng cHa dn
t?c.
NhZng nFn bFo hnh 7 gy tc 7?ng xKu 7Cn sP pht triOn cHa x h?i, lm cho cu?c s@ng
cHa x h?i ngy cng tr2 nn bKt an, b2i lc no chng c ng b= 7nh 7Np, hnh hF m?t cch rKt d
man. N Ynh h12ng 7Cn vKn 7. tm sinh l cHa ng b= hFi, h5 k thO s@ng nh1 bao ng bnh th1:ng
khc m lc no chng n3m n;p lo sT, b= hnh hF v 7 n`ng trong cu?c s@ng sinh hoFt hdng ngy.
Lm cho cu?c s@ng x h?i bKt an, ph vD nt 7Bp truy.n th@ng cHa dn t?c trong tnh nghWa, 7nh
mKt nhZng nt 7Bp trong l@i s@ng v 7Fo 7Lc cHa dn t?c. Lm cho trNt tP x h?i b= ph vD, ci
lun th1:ng 7Fo l b= xem nhB. HFnh phc gia 7nh b= tan vD, tnh cYm lMc 7Mc, cha con, vT chgng,
mB con nhZng gi tr= tnh cYm 7 dXn mKt 7i v rgi khiCn gia 7nh b= suy sMp. Rgi t_ 7 lFi c
bao mYnh 7:i bKt hFnh, trU em lang thang v khng thO s@ng chung v;i gia 7nh lc no chng b=
hnh hF, ng1:i gi neo 73n v thNm ch phYi b^ nh ra 7i v sP lFnh nhFt cHa con ci, rgi gnh
n`ng x h?i lFi 7 n`ng, bao nhiu s@ phNn ku cLu. SP r@i loFn chng m?t phXn 7c b]t 7Xu t_ 7y.
L m?t con ng1:i cHa x h?i hiSn 7Fi v pht triOn, mai chng ta khng 71Tcc php
khoanh tay 7Lng nhn m phYi 7Ku tranh, ln n, ph phn nhZng hnh vi 7 v quyCt tm l5ai tr_
chng ra khî cu?c s@ng v\n minh ny. Mai cng dn cXn tch cPc tham gia cc hoFt 7?ng x h?i,
tuyn truy.n v gio dMc ng dn v. luNt php c lin quan 7Cn bFo hnh trong gia 7nh. Chng ta
cXn dang tay gip 7D nhZng nFn nhn cHa tS nFn ny. -i.u quan tr5ng h3n cY l tu d1Dng v rn
luySn 7Fo 7Lc, k 7i theo con 71:ng xKu, biCt lm chH bYn thn, tiCp thu v lm theo nhZng t1
t12ng tiCn b?.
D1:ng nh1 nhn 7c th:i cu?c, Nguyfn Minh Chu 7 7`t ra 1 vKn 7. m cY th:i cHa ng
len th:i nay 7Ou 7ang xYy ra. TruySn 7 phYn nh phXn no v. thPc trFng nFn bFo hnh difn ra.
- l 1 7i.u 7au xt v l nhZng ci nh5t cHa x h?i. Mai c nhn cXn c cch s@ng ph hTp v
tiCn b?, c thLc trch nhiSm 7O gp phXn xy dPng 7Kt n1;c ngy cng giu mFnh v pht triOn,
sc khng cn dng chZ no phYi ln tiCng 7O 7Ku tranh cho quy.n cHa con ng1:i v ch@ng nFn bFo
hnh trong x h?i.

Bi lm
I. M2 bi
- Trong cuc tr chuySn cHa Hgn Tr13ng Ba v;i -C Thch tr2 thnh n;i tc giY g[i g]m quan
niSm v. hFnh phc , v. lc s@ng v ci chCt.
#D 22: Suy nghU cAa anh ch; vD nghUa tri=t l nhn linh, trong 2 lXi thoEi : H^n Tr*.ng Ba trong cuFc
tr chuyCn gi)a H^n Tr*.ng Ba v7i #= Thch.
"Khng th0 bn trong mFt ,Mng bn ngoi mFt nbo ,*-c. Ti mu5n l ti ton v`n". "S5ng nhX vo ,^
,Ec cAa ng*Xi khc , l mFt chuyCn khng nn, m ,Mng ny ,=n ci thn ti cHng s5ng nhX anh hng
th;t. ng ch] ngh] ,.n gi>n l ti s5ng, nh*ng s5ng nh* th= no th ng chang c&n bi=t."

- Hai l:i thoFi cHa Hgn Tr13ng Ba c nghWa 7`c biSt quan tr5ng, mang mu s]c triCt l nhn sinh
su s]c.
II. Thn bi
1. nghWa triCt l cHa hai l:i thoFi.
a. L:i thoFi 1:
- KhQng 7=nh con ng1:i l 1 thO th@ng nhKt c sP hi ho giZa thO xc v tm hgn.
- V khng thO c m?t tm hgn thanh cao trong 1 thn xc phm tMc t?i lai.
- Khi con ng1:i b= chi ph@i b2i nhZng nhu cXu bYn n\ng cHa than xc th 7_ng ch8 7V t?i cho thn
xc. Khng thO tP an Hi va v. mnh bdng vc 7Bp siu hnh cHa tm hgn.
b. L:i thoFi 2:
- S@ng thNt sP cho ra con ng1:i khng phYi df dng 73n giYn cht no. Khi s@ng nh: giY, s@ng
chKp v khng 71Tc s@ng cu?c s@ng cHa chnh mnh th sP s@ng 7 l v nghWa.
- SP vnh lSch giZa tm hgn v thO xc chnh l bi k=ch cHa cu?c 7:i cHa 1 con ng1:i.
2. nghWa 7 c Ynh h12ng nh1 thC no 7Cn thPc tFi
- Trong cu?c s@ng thPc tFi con ng1:i 7ang c nguy c3 chFy theo nhZng ham mu@n tXm th1:ng v.
vNt chKt, ch8 biCt h12ng thM v thC m tr2 thnh phm phu th thiOn (V thoY mn nhu cXu ham
mu@n cHa bYn than m con ng1:i xa vo cc tS nFn nh1: c: bFc, r1Tu ch, c hnh vi phFm php.
- C ng1:i lKy c; tm hgn l cao qu 7:i s@ng tinh thXn l 7ng qu tr5ng m chQng ch\m lo 7Cn
7:i s@ng vNt chKt, nh1 thC th khng thO c hFnh phc ton vBn m 7 l biOu hiSn cHa sP l1:i
biCng.
- CY 2 l@i s@ng trn 7.u cPc 7oan 7ng ph phn
- Tnh trFng co ng1:i s@ng giY khng gim v khng 71Tc s@ng bdng cu?c s@ng chnh mnh. -
l nguyn nhn 7Jy con ng1:i 7Cn chV tha ho b2i vng danh lTi.
3. Thi 7? v hnh 7?ng cHa bYn thn.
- -@i v;i XH: ph phn ln n nhZng l@i s@ng cPc 7oan ho`c qu coi tr5ng vNt chKt, ho`c l1:i
biCng khng t12ng, phYi 7Ku tranh ch@ng lFi l@i s@ng giY tFo l_a 7Yo, nhZng biOu hiSn tiu cPc
trong cu?c s@ng.
- -@i v;i bYn thn: lun 7Ku tranh v;i chnh bYn thn cHa mnh 7O kh]c phMc nhZng hFn chC tP
hon thiSn nhn cch cHa mnh.
III. KCt bi
- -1Tc s@ng 7ng mnh, s@ng ton vBn v;i nhZng gi tr= v@n c cHa mnh m;i thPc sP 7ng qu.
- SP s@ng thPc sP c nghWa khi con ng1:i s@ng tP nhin hi ho giZa thO xc v tm hgn.
- Con ng1:i phYi tP 7Ku tranh 7O hon thiSn nhn cch v gi tr= tinh thXn cao qu.

Bi lm
#D 23: Trong tc ph:m " nhn vD v5n vIn ho dn tFc" cAa Tr&n #nh H*-u vi=t "con ,*Xng
hnh thnh b>n sKc dn tFc cAa vIn ho khng ch] trng cTy vo sG sng tEo m cn trong cTy
vo kh> nIng chi=m lUnh, sG ,^ng ho nh)ng gi tr; vIn ho bn mnh."
Anh ch; trnh by suy nghU cAa mnh vD hiCn t*-ng ti=p nhTn vIn ho ngoEi lai cAa gi7i trb
hiCn nay.
V1Tt hnh trnh gian nan 7O 7V v. 7Fi d13ng, dng sng lun kh2i kh2i ngugn t_ 7Kt li.n,
chYy qua bao vng mi.n 7O ho vo biOn l;n. Dng sng v\n ho ViSt Nam chng kh2i ngugn t_
qu khL 4000 n\m l=ch s[, chYy trong th:i gian qua cc mi.n v\n ho kC th_a v sng tFo kCt tM
lFi thnh nhZng gi tr= v\n ho ViSt Nam 7Nm 7 bYn s]c dn t?c.Nh1ng con 71:ng hnh thnh
bYn s]c dn t?c cHa v\n ho ko ch8 trng cNy vo sP tFo tc cHa chnh dn t?c 7 m cn trng cNy
vo khY n\ng chiCm lWnh,khY n\ng 7gng ho cc gi tr= v\n ho bn ngoi- quan 7iOm 7 cHa
TrXn -nh H1Tu 7 7`t ra trong lng 7?c giY nhZng tr\n tr2, 7`c biSt trong hiSn t1Tng tiCp nhNn
v\n ho ngoFi lai cHa gi;i trU hiSn nay.
V\n ho ViSt Nam hnh thnh s;m, xuKt hiSn t_ nhZng ngy cng x nguyn thu-, pht
triOn qua n.n v\n minh la n1;c, hnh thnh nhZng loFi hnh v\n ho dn gian t_ sP chFm kh]c
cHa mi.n truy.n thuyCt ,ca dao, cV tch v;i nhZng tNp tMc \n trXu, bi tc t_ thHa cV x1a.

Khi ta l(n ln 5#t n'(c 5 c r8i
!#t n'(c c trong ci ngy x[a ngy x'a mW th'6ng hay kK
!#t n'(c b0t 5<u v(i mi.ng tr<u by gi6 b En
!#t n'(c l(n ln khi dn mnh bi.t tr8ng tre m 5nh giXc
Tc mW th b(i sau 5<u....

V cng v;i sP ra 7:i cHa nh n1;c qun chH chuyn chC, x h?i phong kiCn 7 mang 7Cn
cho n.n v\n ho ViSt nam nhZng dKu Kn 7`c s]c mang 7Nm tnh chKt -ng. Ng1:i ViSt Nam c
quy.n tP ho v. v@n v\n ho 7Nm 7 thuXn ViSt cY trong nhZng lWnh vPc V\n h5c, nghS thuNt,
kiCn trc, h?i hoF , 7iu kh]c...V;i n.n v\n h5c dn gian phong ph thO loFi (truy.n thuyCt, cV
tch, ngM ngn, truySn c1:i, th3 nm, s[ thi....) m 78nh cao l thO th3 lMc bt, ven 71Tc s[ dMng
7Cn ngy nay. KiCn trc ViSt Nam v;i nhZng mi 7nh cV knh, thKp thong Jn hiSn d1;i nhZng
g@c 7a, sau nhZng r`ng tre xanh, bCn n1;c, sn 7nh...Cc ln 7iSu dn ca nh1 ca tr, quan h5, cYi
l13ng....hay nhZng nghS thuNt h?i hoF dn gian -ng Hg....c thO coi l nhZng thnh quY 7 c
lm c3 s2 xy dPng m?t n.n v\n ho phong ph 7a dFng 7Nm 7 bYn s]c dn t?c VN.
Nh1ng con 71:ng hnh thnh bYn s]c dn t?c 7u ch8 trng cNy vo khY n\ng tFo tc tLc
l sng tc,kC th_a v pht huy nhZng g 7 c m cn phYi trng cNy vo khY n\ng chiCm lWnh,
sP 7gng ho nhZng gi tr= v\n ho bn ngoi. PhYi ch\ng, hnh trnh pht triOn v\n ho t_ sng ra
biOn chnh l sP 7gng hnh cHa qu trnh giao l1u v tiCp biCn v\n ho- chng chnh l khY n\ng
7gng biCn v chiCm lWnh nhZng gi tr= v\n ho bn ngoi? KhY n\ng chiCm lWnh v 7gng ho phYi
ch\ng l khY n\ng tiCp thu h?i nhNp nhi.u n.n v\n ho, khY n\ng 7n nhNn nhZng Ynh h12ng cHa
n.n v\n minh v\n ho l;n, khY n\ng tiCp thu chH 7?ng, biCn nhZng ci ngoFi lai thnh ci cHa
mnh v c sng l5c. Do b@i cYnh cHa l=ch s[ v;i bao th\ng trXm, trwocs nhZng dng chH l1u v.
v\n ho g Ft theo con 71:ng cai tr= cHa phong kiCn thPc dn xm nhNp vo v\n ho ViSt Nam m?t
cch c hS th@ng th viSc chiCm lWnh v 7gng ho 7O ko b= chiCm lWnh v 7gng ho lFi l v
cng cXn thiCt, n quyCt 7=nh t;i sP tgn tFi ring rc cHa m?t n.n V\n ho ViSt ko thO ho len.
TruySn Ki.u cHa Nguyfn Du chng l m?t cch tiCp thu c ch5n l5c nhZng gi tr= cHa v\n h5c
trung hoa t_ Kim Vn Ki.u truySn cHa Thanh Tm Ti Nhn 7O tr2 thnh 78nh cao cHa v\n h5c
dn t?c, sP chuyOn thO t_ thO loFi truySn sang truySn th3 ( Nm) l m?t sP 7gng ha hCt sLc sng
tFo v tch cPc cHa 7Fi thi ho Nguyfn Du. Cc thO th3 nm 71:ng luNt chng l hS quY cHa qu
trnh tiCp thu v lWnh h?i c ch5n l5c nh1 thC. KiCn truc v\n ho 7nh cha Ynh h12ng t_ PhNt gio
t_ Trung Qu@c hay 7n -? nh1ng ven mang dng vU kiCn trc ViSt Nam chng l m?t tminh chLng
diSu k cho khY n\ng chiCm lWnh v 7gng ho nhZng gi tr= V\n ho bn ngoi.
Cng v;i sP 7Vi thay cHa l=ch s[, b1;c sang k8 nguyn h?i nhNp v;i bao thay 7Vi cHa n.n
kinh tC th= tr1:ng, tr1;c ng1Dng c[a cHa sP xm nhNp v\n ho v;i quy m ton cXu th nhNn 7=nh
cHa Gio s1 TrXn -nh H1Tu 7`t ra bao suy t1 cho gi;i trU v. trch nhiSm cHa bYn thn trong th:i
7Fi m;i. Tr1;c dng chYy xm nhNp o Ft cHa n.n v\n ho ngoFi lai t_ cc n.n v\n minh trn thC
gi;i, m?t b? phNn thanh nin ViSt Nam 7 biCt n]m b]t lKy th:i c3, pht triOn n.n v\n ho dn t?c
v@n 7 giu 7Bp ngy cng v\n minh v tiCn b? h3n, SP tiCp thu c hS th@ng cc hS t1 t12ng v\n
ho ty ph13ng v;i nhZng phong cch nghS thuNt th3 v\n cHa Php, Italia, Anh, hay -Lc, cc
cng trnh kiCn trc 7Nm dKu Kn cV 7iOn hay hiSn 7Fi cHa nhZng qu@c gia ny chng 71Tc tiCp thu
v thiCt kC bi bYn. Chnh sP n\ng 7?ng v sng tFo 7 7 gp phXn lm v\n minh h3n, giu c
h3n cho bYn s]c v\n ho ViSt Nam, tFo nn sP ph@i tr?n hi ho giZa ch v m;i, cV 7iOn v hiSn
7Fi, truy.n th@ng v cch tn. SP giao l1u v tiCp biCn 71Tc coi l ngugn gen tiCn ho cho sP
pht triOn cHa v\n ho dn t?c trong giai 7oFn giao l1u v h?i nhNp. N.n v\n ho Internet, v\n ho
Online, v\n ho Game, hay sP thay 7Vi cHa tro tro l1u th:i trang trn thC gi;i gp phXn l?t xc
hnh Ynh 7Kt n1;c ViSt Nam v@n ven 71Tc biCt 7Cn l n.n v\n ho nng nghiSp v;i hnh Ynh con
tru 7i tr1;c ci cy theo sau. -O lm 7wocj 7i.u 7, khng ch8 7i hî ng1:i thanh nin ViSt
Nam ph Yi n\ng 7?ng sng tFo biCt n]m b]t du nhNp m?t cch c ch5n l5c m cn 7`t ra vKn 7. v.
sP bYo tgn nhZng nt v\n ho truy.n th@ng ch, ho nhNp nh1ng ko ho tan- 7 chng l m?t thch
thLc 7Xy kh kh\n, l nhZng ch1;ng ngFi vNt trong hnh trnh dng chYy tiCp biCn, h?i nhNp. B2i
bn cFnh nhZng c nhn, tNp thO tch cPc chng tgn tFi khng t nhZng thanh nin s@ng thiCu l
t12ng, ko c M- r rng, du nhNp v\n ho m?t cch trn lan my mc, cY nhZng n.n v\n ho v@n
ko mang nhi.u gi tr= nhn v\n thJm mW ch8 7O thoY mn nhu cXu s@ng gKp, s@ng snh 7iSu cHa
m?t b? phNn gi3 trU ngy nay. - l b? phNn c biOu hiSn s@ng ngoFi lai mKt g@c, xa r:i v\n ho
truy.n th@ng dn t?c, b= ho tan m?t cch hon ton trong dng lh h?i nhNp m tP 7nh mKt chnh
mnh. M?t s@ khc lFi c t1 t12ng bYo thH, khng chim slWnh, 7gng ho v\n ho ngoFi lai, ch8
kh1 kh1 ch\m cht cho ci v@n v\n ho x1a cHa dn t?c, khng ch=u du nhNp, 7Vi m;i, BKt gic, 2
h5 gTi ln hnh Ynh v. biOn ChCt, su@t 7:i ch8 kh1 kh1 khp mnh, ko nhNn n1;c t_ bKt k dng
chYy no nn ch1a 2 7u sP s@ng cHa cc loi sinh vNt lFi ngho nn 7Cn thC.C thO ni, cY 2 7@i
t1Tng trn 7.u c Ynh h12ng tiu cPc, l b1;c cYn tr2 trn con 71:ng xy dPng m?t n.n v\n ho
tiCn tiCn 7Nm 7 bYn s]c dn t?c.
thLc 71Tc trch nhiSm v sL mSnh cHa bYn thn 7i hî mai thanh nin cHa th:i 7Fi m;i
cXn c thi 7? v nhNn thLc 7ng 7]n v. trch nhiSm, xc 7=nh lNp tr1:ng t1 t12ng vZng vng, 7O
pht huy m`t mFnh, hFn chC m`t cn thiCu st cHav\n ho dn t?c, tch cPc quYng b v\n ho dn
t?c t;i bFn b qu@c tC, c thi 7? tn tr5ng 7ng mPc v chiCm lWnh 7gng ho hiSu quY n.n v\n
ho ngoFi lai, -i.u 7 l m?t Jn s@ ch8 71Tc giYi quyCt bdng bKt 7Qng thLc hnh 7?ng cHa mai con
ng1:i.
C m?t cu hî kh phV biCn khi ta 7`t chn ln xL ng1:i" BFn 7Cn t_ 7u". Hy tP ho trY
l:i 2 tiCng" ViSt Nam" v gi;i thiSu cho h5 v. 7Kt n1;c hnh chZ S- khi bFn 7 tP tin v. n.n v\n
ho 7Nm 7 bYn s]c cHa mnh!

#D 24: Em 1i 23t N45c l mu x41ng c)a mnh
Ph7i bit g8n b v san s9
Ph7i bit ho thn cho dng hnh x: s;
Lm nn 23t N45c mun -<i...
(#3t N*7c Trch MWt ,*Xng kht v9ng - NguyNn Khoa #iDm,)
DGa vo nh)ng cu th. trn, anh (ch;) hy pht bi0u trong mFt bi vIn ngKn (khng qu 400
t_) ki=n c nhn vD trch nhiCm cAa th= hC thanh nin hiCn nay v7i ,3t n*7c.


Bi lm
M1:i tm tuVi, m1:i tm n\m gp m`t trn sP s@ng ny 7 bao gi: bFn ng1ng lFi d ch8
m?t pht thi 7O xem mnh 7 lm nhZng g ? bFn 7 s@ng ch8 v bYn thn? S@ng ch8 7O tgn tFi hay
s@ng 7O lm nn gi tr= cHa cu?c 7:i ? bFn 7 s@ng thC no cho qu h13ng xL s2 ? s@ng thC no
cho tV qu@c thn yu? 7 bao gi: bFn nghW 7Cn trch nhiSm v;i hai t_ 7Kt n1;c?

"Em i !#t N'(c l mu x'ng c*a mnh
Ph-i bi.t g0n b v san s2"

ThC 7Ky ! Xuyn su@t dYi 7Kt hnh chZ S 7 l mu x13ngng cHa mnh, l da l th=t, l
chnh bYn thn mnh. Chnh mnh, chnh mnh 7Ky bFn biCt khng ? Trch nhiSm v;i 7Kt n1;c l
trch nhiSm v;i chnh bYn thn mnh. VNy m! C mKy ng1:i biCt s@ng gi tr=? BiCt s@ng c trch
nhiSm v;ii chnh mnh khi m thPc trFng gXn 7ychnh h5- thC hS thanh nin-nhZng con ng1:i
lm chH 7Kt n1;c 7ang tP bn rU linh hgn mnh cho nhZng qun bar, vh tr1:ng, trong ci men
r1Tu cay ngng v 7in cugng cHa thu@c l]c. S@ng nh1 vNy l c trch nhiSm 1? BFn 7ang t 7Bp
cho 7Kt n1;c hay 7ang lm tVn th13ng chnh mu x13ng cHa mnh?
Chng ta 7ang s@ng trong thC k8 21, thC k8 cHa sP pht triOn, m2 c[a v 7o thYi len nhau,
n3i m ch8 c ci mFnh m;i c thO tgn tFi. H3n lc no hCt 7Kt n1;c cXn c bFn, chng ta cXn c
nhau trong sP lin kCt. -_ng bao gi: nghW tnh yu 7Kt nuc l tnh yu xa xi, kh v;i. GXn ghi
m su l]ng! TFi sao chng kh ta khng t nhZng viSc lm nh^ nhKt 7O biCn l:i ni thnh hnh
7?ng ." Ti yu tV qu@c ! Ti yu 7Kt n1;c" ni vNy 7O lm g ? ChQng 7O lm g cY, chng ta cXn
hnh 7?ng chL khng cXn nhZng l:i ni xung
Ti 7 nghe 7u 7 c ng1:i ni v. hnh dng cHa 7Kt n1;c thC ny :" dYi 7Kt ny, chZ S ny l
s)n sng san sU ".ThNt vNy! ti cYm nhNn 71Tc v= m`n trong cu?c s@ng t chnh nhZng c3n bo
mi.n Trung, t_ nhZng gi5t n1;c m]t cHa mB khc con, vT khc chgng, nhZng 7La trU khc cha.
"M?t miCng khi 7i bdng cY gi khi no" cu thnh ngZ Ky ch1a bao gi: l ch cY. NhZng thL v;i
chng ta- nhZng con ng1:i lnh l\n may m]n c thO l rKt nh^ nh1ng v;i nhZng tm hgn khng
may m]n n thPc sP l cY ni.m vui l;n. Hy biCt sU chia, biCt cYm thng v 7 l bFn 7ang yu
n1;c.

Khi ta 4 chi l ni 5#t 4
khi ta 5i 5t 5 ho tm hn".

ChC Lan Vin 7 t_ng viCt thC.-Kt ho hgn ng1:i b2i vNy m phYi biCt ho thn cho dng
hnh x s2. BiCt yu th13ng , trn tr5ng b2i lc "Qu h13ng mai ng1:i ch8 m?t"
Hy biCt yu th13ng , chia sU. biCt h5c tNp 7O c@ng hiCn. 7y l khi ban 7ang thPc sP c
trch nhiSm v;i tV qu@c.
"!#t N'(c l mu x'ng c*a mnh
Ph-i bi.t ho thn cho qu h'ng x3 s4
Lm nn !#t N'(c mun 5i..."

Bi lm
Ngy nay, trn thC gi;i, mi tr1:ng l vKn 7. 71Tc quan tm hng 7Xu . 0 cc qu@c gia tin
tiCn , vKn 7. giZ gn vS sinh mi tr1:ng 71Tc quan tm th1:ng xuyn nn viSc xY rc v n1;c thYi
b_a bi hXu nh1 khng cn nZa . Ng1:i dn 71Tc gio dMc rKt kv v. thLc bYo vS mi tr1:ng
s@ng xanh sFch 7Bp . -ng bugn thay n1;c ta c m?t hiSn t1Tng phV biCn l vLt rc ra 71:ng
ho`c nhZng n3i cng c?ng , khng giZ gn vS sinh 71:ng ph@ . ViSc lm 7 gy Ynh h12ng
nghim tr5ng 7Cn mi tr1:ng m cM thO 2 7y l gy nhifm mi tr1:ng
HiSn t1Tng khng giZ gn vS sinh 71:ng ph@ c rKt nhi.u biOu hiSn nh1ng phV biCn nhKt l
vLt rc ra 71:ng ho`c n3i cng c?ng . in xong m?t que lem hay m?t chiCc kBo , ng1:i ta vLt que,
vLt giKy xu@ng 7Kt . U@ng xong m?t lon n1;c ng5t hay m?t chai n1;c su@i , vLt lon , vLt chai
ngay tFi cha v_a nggi m`c d thng rc 7O cch 7 rKt gXn . Tuy vNy , h5 ven thYn nhin , v t1
khng c g y ny . ThNm ch khi \n xong m?t tp kBo cao su, h5 chng khng mang 7Cn thng
rc m vo trn rgi trt ln ghC 7 v cL thC b^ 7i cha khc . Khng ch8 v;i nhZng n3i cng c?ng ,
2 m?t s@ khu ph@ , con 71:ng c 7`t bYng khu ph@ v\n ha nh1ng c^ m5c um tm trn lan , rc
r12i ngNp 7Xy kh]p l@i 7i , mi hi kh ch=u b@c ln su@t ngy .
M?t biOu hiSn phV biCn khc l m?t s@ ti xC ch2 gFch,7 phC thYi 2 cc cng trinh xy
dPng 7em 7V kh]p n3i v cY trn d1;i ph@. Con ng1:i ta cn v thLc 7Cn mLc mang xc sc vNt
chCt nh1 ch, mo, chu?t, gia cXm nh1 g, v=t nm xu@ng hg ,ao, sng rFch v ra 71:ng.0 m?t s@
hng, qun bn trn v8a h ng1:i ta 7V tKt cY 7g \n d1 th_a, n1;c r[a chn, bt xu@ng c@ng khiCn
cho n1;c thYi b= L 75ng ,c@ng b= t]t nghcn.-ng sT h3n, 2 m?t s@ dng sng nhZng ng1:i s@ng
trong nhZng con 7 7Nu ngay trn sng c nhZng viSc lm gy nhifm mi tr1:ng nghim tr5ng.
H5 v t1 xY rc trn 7 xu@ng sng, 7i tiu 7i tiOu xu@ng sng rgi ngay lNp tLc lFi lKy n1;c d1;i
sng ln t]m g?i, gi`c gih thNm ch l nKu n1;ng. ThC nh1ng hiSn t1Tng xY rc 7 cn lan su vo
m?t tXng l;p tr thLc trU ngy nay. BiOu hiSn cM thO 2 m?t s@ sinh vin lm gia s1. H5 th1:ng
7Lng 2 cc ng ba, ng t1 71:ng 7O pht t: r3i quYng co nhm gia s1 cHa mnh m?t cch b_a bi
khiCn kh]p 71:ng ph@ rYi rc 7Xy nhZng t: r3i.
NhZng viSc lm trn tuy nh^ nh1ng lFi gy tc hFi v cng to l;n .PhYi ch\ng d5n dBp sFch
sc nh mnh t_ phng khch 7Cn nh \n, t_ trong nh ra ngoi v1:n l t@t?Cn viSc vLt rc b_a
bi, bF 7u qu\ng 7 cY nhZng n3i cng c?ng l khng cXn thiCt, khng quan tm khng Ynh
h12ng g d9enu61 mnh, 7Cn gia 7nh mnh.-i.u ny, mai chng ta cXn suy nghW lFi.BFn nghW sao
khi m?t thnh ph@ v\n minh,giu 7Bp lFi ngNp trn trong biOn rc? N thO hiSn hnh vi cHa ng1:i
v v\n ha, v thLc, gy mKt vS sinh v Ynh h12ng 7Cn sLc khê con ng13. Ng1:i ta v t1 vLt
rc xu@ng sng nh1ng h5 c nghW rdng bao nhiu ng1:i s[ dMng ngugn n1;c ny 7O \n u@ng, t]m
gi`t?N1;c khng sFch,con ng1:i s[ dMng, \n u@ng, sLc khê sc ra sao? Khng c sLc khê t@t th
#D 25: Anh ch; c suy nghU g vD hiCn t*-ng gy nhiNm mi tr*Xng do x rc b_a bi cAa
ng*Xi dn n*7c ta hiCn nay.

lPc l1Tng con ng1:i sc c@ng hiCn nh1 thC no cho 7Kt n1;c khi b1;c vo thin nin k8 m;i v;i
n.n kinh tC cng nghiSp , hiSn 7Fi . Khng 2 7u xa , ngay trong thnh ph@ cHa chng ta n3i con
sng -gng Nai chYy qua phYi ch=u bao rc r12i d3 bJn . Cng vin ven b: sng l n3i sinh hoFt
thO dMc thO thao cHa cc cM ng , cM b v cY cc thanh thiCu nin trong khu vPc . M5i ng1:i 7Cn
7O th1 gin , hng mt nh1ng nhn xu@ng dng n1;c ven b: , n1;c bJn theo c@ng ven t_ng ngy
t_ng gi: ung dung 7V xu@ng , bao ni lng b= nm xu@ng tri bgng b.nh gy phYn cYm , mKt mW
quan cY dng sng . Cn 7@i v;i nhZng ghC 7 v t?i vF b= nhZng ng1:i v thLc trt b kBo cao
su , khi c m?t ng1:i no 7 v tnh ngVi ln th viSc g sc xYy ra ? B kBo sc dnh ch`t vo quXn
o cHa ng1:i 7 khng nhZng lm bJn quXn o m cn gy sP kh ch=u . V sc ra sao khi ng1:i
nggi trn ghC 7 kia c m?t cu?c hBn quan tr5ng ? BFn thKy 7 , ch8 cXn c m?t hnh 7?ng v
thLc 7 m gy Ynh h12ng 7Cn cng viSc cHa ng1:i khc. Ngy nay , 7i 7Cn 7u chng c nhi.u
ng1:i tP ho khoe khu ph@ mnh 7ang s@ng l m?t khu ph@ v\n ha . ThC nh1ng , 71Tc 7`t bYng
khu ph@ v\n ha m rc r12i v13ng vi kh]p n3i gy phYn cYm cho ng1:i 7i 71:ng . Nh1 vNy h5
chQng khc g tP mnh m8a mai mnh , tP 7nh mKt thO diSn mnh v cY khu ph@ . C^ m5c um tm
l 7i.u kiSn thuNn lTi cho sinh si nYy n2 cHa loi muai . T_ 7 pht sinh d=ch bSnh s@t xuKt huyCt
c\n bSnh nguy hiOm 7Cn tnh mFng cHa con ng1:i .
V viSc m?t s@ ti xC 7V gFch 7 phC thYi ra ngoi 71:ng th sao ? M?t con 71:ng 7ang
sFch 7Bp bang d1ng phYi hLng ch=u v s@ 7Kt 7 . Chng v13ng vi kh]p n3i gy n t]c giao
thng . V chng trn nhZng con 71:ng Ky 7 xYy ra bao vM tai nFn giao thng gy 7au th13ng cho
nhi.u gia 7nh . Khng ch8 c gFch 7 b= thYi ra 71:ng m cn c cY xc sc vNt nZa . Nh1 7 kO 2
trn , xc sc vNt b= qu\ng b_a bi kh]p n3i . Th=t cHa chng dXn phn hHy km theo l m?t mi
hi v cng kh ch=u 7@i v;i nhZng ng1:i v tnh 7i ngang qua . TS hFi h3n , 7Lng tr1;c nguy c3
bng nV d=ch cm gia cXm H5N1, m?t s@ ng1:i dn khi thKy g v=t chCt hng loFt 7 khng bo
cho c3 quan th y x[ l m h5 7 tP nm xc chng xu@ng hg , ao . - l m?t viSc lm v cng
nguy hiOm v nCu lD con g hay v=t Ky mang trong mnh mXm bSnh th d=ch bSnh sc pht tn trn
cY khu vPc r?ng l;n do n1;c t_ cc ao , hg ny sc chYy ra sng ngugn n1;c sinh hoFt cHa rKt
nhi.u gai 7nh . Cc qun \n trn v8a h chng c nhZng hnh vi xY rc nghim tr5ng . NhZng 7g
\n d1 th_a hdng ngy ven 7V vo cc c@ng thot n1;c . Chng khiCn cho c@ng khng thot 71Tc
n1;c . Vo nhZng ngy m1a l;n , do hS th@ng c@ng thot n1;c khng hoFt 7?ng hiSu quY , n1;c
trn kh]p 71:ng ph@ , cYn tr2 giao thng . Nhi.u lc n1;c bJn trn ng1Tc vo nh . Nhn cYnh
t1Tng Ky , em thNt bLc xc, xt xa cho m?t vU mW quan b= 7nh mKt .
ThNt 7ng nguy hiOm khi trU em ngy nay lFi sa vo hiSn t1Tng vLt rc b_a bi rKt nhi.u .
CL sau gi: ch3i l mai l;p h5c lFi 7Xy nhZng v^ kBo , v^ bnh . -i.u 7 lm phi.n lng rKt nhi.u
thXy c . Lm sao cc thXy , cc c c thO ton tm dFy h5c trong m?t phng h5c ton rc bJn nh1
vNy . V thC l viSc h5c tFm gin 7oFn 7O thu gom rc , d5n vS sinh l;p . NCu viSc ny ven xYy ra
th1:ng xuyn th cY l;p sc mKt bao nhiu th:i gian h5c tNp v thNm ch c thO b= tr_ 7iOm thi 7ua
cHa l;p . ThNt tai hFi lm sao !
Ngy hm nay , v= tr n1;c ta 7 khc 7i rKt nhi.u . N1;c ta 7 l m?t thnh vin cHa tV
chLc th13ng mFi thC gi;i WTO . V sau khi tV chLc thnh cng H?i ngh= th1Tng 78nh APEC, con
ng1:i v 7Kt n1;c ViSt Nam ta ngy cng 71Tc nhi.u ng1:i biCt 7Cn . L1Tng khch n1;c ngoi
7Cn th\m n1;c ta ngy cng 7ng . M5i ng1:i 71Tc gi;i thiSu v. n1;c ViSt Nam nh1 l m?t n1;c
thanh bnh, thn thiSn . Nh1ng khi nhn thKy nhZng sP viSc trn th liSu h5 cn ci nhn thn thiSn
v. n1;c ta ch\ng ? Hay 7 l m?t cch nhn khc , ci nhn pha diSn v. cch s@ng cHa ng1:i ViSt
Nam . C lXn em 7i trn 71:ng v nhn thKy m?t 7on khch du l=ch n1;c ngoi . Khi 7i ngang
qua m?t ngi tr1:ng , nhn thKy nhZng t: quYng co cHa cc nhm gia s1 b= nm v13ng vi 7Xy
rey tr1;c cVng tr1:ng , h5 l]c 7Xu v 7i v. pha khc . V_a 7i , nhZng ng1:i khch v_a tr chuySn
. V t_ xa, em thong nghe 71Tc m?t cu ni bdng tiCng Anh cHa m?t trong s@ h5 : Ng1:i ViSt
Nam l thC sao ? Ch8 l m?t l:i ni nh1ng 7@i v;i em sao thNt n`ng n. , thNt xKu hV . Lc 7 em
7 nghW rdng phYi chi nhZng t: b1;m kia khng 71Tc pht m?t cch b_a bi , cVng tr1:ng khng
cn rc th ch]c nhZng v= khch trn 7 khng ni nh1 vNy .
Ch1a bao gi: , nhifm mi tr1:ng 7ang thPc sP l vKn 7. l;n cHa cY nhn loFi nh1 ngy
nay. NhZng biCn 7Vi kh hNu v hNu quY khHng khiCp cHa n khng cn l dP bo nZa m thnh
hiSn thPc 2 kh]p n3i . HiSn t1Tng ton cXu ha El Nino v tri 7Kt nng dXn ln do hiSu Lng nh
knh ven difn ra t_ng ngy , t_ng gi: . -i.u 7ng suy nghW l 2 cha phXn l;n , nCu khng mu@n
ni l tKt cY nhZng hiSn t1Tng trn 7.u c nguyn nhn t_ con ng1:i , t_ nhZng hnh 7?ng b_a bi
m trong 7 c cY viSc xY rc v kh thYi b_a bi . Ni cch khc , nhZng tc hFi cHa viSc xY rc
m em 7 nu ra nh1 mKt vS sinh , thO hiSn hnh vi v v\n ha , gy mKt mW quan lan truy.n d=ch
bSnh , t@n km ti.n cHa trong viSc thu gom v x[ l , khiCn cho ng1:i n1;c ngoi c Kn t1Tng
khng t@t 7.u c nguyn nhn b]t ngugn t_ con ng1:i . -Xu tin l do nhZng thi quen xKu
l1:i biCng v l@i s@ng lFc hNu ch k- chW nghW 7Cn quy.n lTi c nhn cHa m?t s@ ng1:i . H5 s@ng
theo kiOu

C*a mnh th giC bo bo
C*a ng'6i th th- cho b n En

H5 nghW 73n giYn rdng ch8 cXn nh mnh sFch th 71Tc cn bJn th ai bJn m`c ai . NhZng
n3i cng c?ng khng phYi l cHa mnh , vNy th viSc g m phYi mKt cng gn giZ. CL nm rc v?i
ra l xong, 7 c 7?i vS sinh lo d5n dBp. Cch nghW nh1 thC thNt l thiOu cNn v nguy hFi lm sao.
Nguyn nhn tiCp theo l do thi quen 7 c t_ lu, kh s[a 7Vi, phYi c sP nh]c nh2 th ng1:i ta
m;i khng xY rc b_a bi. 0 cc l;p h5c, hdng ngy, cc thXy c v ban cn sP l;p phYi th1:ng
xuyn nh]c nh2 th m;i giZ cho l;p h5c sFch 7Bp. Nh1ng x h?i l m?t phFm v= r?ng l;n h3n l;p
h5c rKt nhi.u. M5i ng1:i 7.u bNn r?n v;i cng viSc cHa mnh v khng m?t ai c 7H th:i gian7O
7i nh]c nh2 t_ng ng1:i m?t . Khng 71Tc nh]c nh2 , con ng1:i ta lFi quay v. v;i thi quen tr1;c
kia . Nguyn nhn cu@i cng l do thLc v. vS sinh cHa m?t s@ ng1:i ch1a 71Tc t@t . H5 khng
nhNn thLc 71Tc rdng hnh vi cHa mnh l v thLc , phYn v\n ha, v\n minh , ph hoFi mi
tr1:ng s@ng . Bn cFnh 7 chng cXn phYi ni 7Cn viSc gio dMc thLc giZ gn , bYo vS mi tr1:ng
s@ng ch1a 71Tc quan tm 7ng mLc , ch1a 71Tc tV chLc th1:ng xuyn . M`c d trn cc ph13ng
tiSn thng tin 7Fi chng ven c nhZng ch13ng trnh ku g5i thLc bYo vS mi tr1:ng cHa con
ng1:i nh1ng chng qu t î , khng 7p Lng 71Tc nhu cXu tm hiOu v h5c hi cHa ng1:i dn .
Do 7 m trnh 7? hiOu biCt cHa ng1:i dn cn thKp den 7Cn thi 7? tun thH n?i quy n3i cng
c?ng ch1a 7i vo n. nCp . M`t khc , nCu so v;i cc n1;c trn thC gi;i th viSc x[ phFt nhZng
ng1:i v thLc chng ch1a thNt nghim tc. V dM nh1 2 n1;c Singapo, ch8 cXn nm m?t mJu giKy
ra 71:ng l 7 b= phFt ti.n rKt n`ng . Ty vo mLc 7? sai phFm m ng1:i vi phFm c thO b= 7nh
giZa 71:ng . Cn 2 ViSt Nam th sao ? NhZng ng1:i v thLc ven ung dung nh1 khng c g xYy
ra v hnh thLc x[ phFt 2 n1;c ta qu df di , nhB nhng ch1a 7H sLc r\n 7e.
-Kt n1;c ngy cng pht triOn trn nhi.u lWnh vPc , 7:i s@ng ng1:i dn ngy cng 71Tc
nng cao cch nghW . L@i s@ng cHa mai ng1:i ngy cng v\n minh , tiCn 7? Lng x[ c v\n ha .
-`c biSt l trong yu cXu cHa cu?c s@ng ngy nay , 71:ng ph@ xanh sFch 7Bp l m?t tiu
chuJn khng thO thiCu 7@i v;i m?t thnh ph@ v\n minh, sFch 7Bp . -i.u 7 khiCn mai ng1:i cXn
c thLc giZ gn vS sinh 7O bYo vS sLc khê cho bYn thn mnh v ng1:i khc . NhNn thLc ca
ng1:i dn 7a phXn 7 tch cPc h3n . Mai nh 7.u phYi gom rc sinh hoFt 7O 7ng cha 7O cc c
ch cng nhn vS sinh 7em vNn chuyOn 7Cn n3i quy 7=nh 7O x[ l . NhZng viSc lm 7 thNt 7ng
biOu d13ng v khng nhZng giZ vS sinh giZ sLc khê cho c nhn m?t ng1:i m?t gia 7nh m cn
cho cY c?ng 7gng . Cc bFn thKy 7 tuy c nhi.u ng1:i v thLc xY rc b_a bi nh1ng tgn tFi
song song v;i nhZng con ng1:i ny l s@ l;n nhZng con ng1:i c thLc vS sinh rKt t@t . M?t
nhm bFn trU 2 thnh ph@ biOn nhn ngy ngh8 h rYnh rai 7 cng nhau nh`t rc 2 kh]p bi biOn ,
m?t b lo l;n tuVi ven ngy ngy nh`t nhZng mYnh chai trn ct , lm giYm 7i sP nguy hiOm cho
nhZng ng1:i vui ch3i trn biOn. - l nhZng viSc lm t@t 7Bp 7ng cho ta noi theo . Cn nhZng
ng1:i v thLc kia 7 7Cn lc suy nghW lFi . Hy lm viSc g 7 tr1;c khi qu mu?n . NFn vLt rc
b_a bi c thO 71Tc kh]c phMc dPa trn sP c@ g]ng cHa mai ng1:i v ton x h?i . Ngay t_ by
gi: , ta cXn ku g5i thLc giZ gn vS sinh cHa mai ng1:i . Bdng nhiOu hnh thLc nh1 p phch,
pan ,cc ch13ng trnh tuyn truy.n trn 7i pht thanh truy.n hnh , nhZng thng 7iSp c3 bYn v.
thLc bYo vS mi tr1:ng sc 71Tc truy.n 7Cn tNn tai , tNn m]t cHa mai ng1:i gp phXn nng cao
thLc cHa ng1:i dn . H3n nZa , 7@i v;i nhZng ng1:i 13ng b1;ng , c@ tnh vi phFm cXn phYi b= x[
phFt thch 7ng . Khng thO nhB tay v;i nhZng con ng1:i v thLc , tn ph mi tr1:ng nghim
tr5ng v nCu qu df di v;i h5 th sc mi khng bao gi: chKm dLt 71Tc tnh trFng trn . NCu nh1
thPc hiSn 71Tc nhZng viSc lm trn th cu?c s@ng sc t13i 7Bp biCt bao . V c lc 2 n1;c ta chng
khng xYy ra chuySn v;t trn su tKn rc mai ngy 2 m?t con knh hay nhZng ci l]c 7Xu ch
trch cHa du khch n1;c ngoi .
Mai ng1:i trong c?ng 7gng ai chng mu@n c sLc khê dgi do , ng1:i thn khng @m 7au ,
lng gi.ng yn Vn nh1ng do nCp s@ng nCp nghW quen thu?c cHa m?t s@ t ng1:i m cn hiSn t1Tng
vLt rc b_a bi ra n3i cng c?ng . Th:i 7Fi cng nghiSp ha hiSn 7Fi ha 7Kt n1;c khng cho
php ng1:i dna6 cL tiCp tMc l@i s@ng , nCp nghW nh1 thC . Hy kh]c phMc n bdng m5i cch c thO .
Mai ng1:i chng ta hy s@ng thNt t@t 7Bp , giZ gn vS sinh 2 bKt k n3i 7u , trong nh hay ngoi
ng , trn cFn hay d1;i sng 7O tFo mi tr1:ng s@ng trong lnh cho cY mnh v m5i ng1:i , 7O c
7i.u kiSn c@ng hiCn nhi.u nhKt cho 7Kt n1;c . -Lng tr1;c xu thC h?i nhNp ngy nay , lm thC no
7O v13n ra biOn l;n , 7O ha nhNp cng v;i bFn n 2 b@n ph13ng . ThiCt nghW , cXn nhKt l m?t
g13ng m`t m?t diSn mFo m;i cHa 7Kt n1;c . M?t con 71:ng sFch 7Bp 2 thnh ph@ lun tFo cho
m5i ng1:i, nhKt l cc khch du l=ch qu@c tC m?t cYm gic thoYi mi . Hy lm cho mnh 7Bp h3n
d1;i con m]t cHa m5i ng1:i , 7Lng v nhZng thi quen xKu cHa c nhn nh1 vLt rc b_a bi gy
Ynh h12ng 7Cn m5i ng1:i . Hy chKm dLt nhZng hnh vi km v\n ha Ky 7O lm cho cu?c s@ng
cHa chng ta ngy cng t@t 7Bp h3n . V hy s@ng theo tinh thXn cao 7Bp : Mnh v m5i ng1:i ,
m5i ng1:i v mnh
-@i v;i em th nhZng hnh vi nh1 xY rc b_a bi n3i cng c?ng , 7V n1;c thYi sinh hoFt
xu@ng c@ng , rnh l nhZng hnh 7?ng xKu , 7ng ch trch . Chng gy nhZng hNu quY nghim
tr5ng cho m5i ng1:i . V vNy mai ng1:i dn chng ta v ton x h?i cXn phYi nhanh chng kh]c
phMc hiSn t1Tng 7 . Ring v;i chng em nhZng h5c sinh ng1:i chH t13ng lai cHa 7Kt n1;c th
gi: 7y cXn phYi xem lFi bYn thn mnh , 7i.u ch8nh nhZng hnh vi cHa mnh thNt 7ng 7]n . -Lng
tr1;c hiSn t1Tng vLt rc b_a bi trn , chng em sc tch cPc nng cao thLc bYo vS mi tr1:ng ,
tuyn truy.n cho bFn b cng lm theo . Hi v5ng rdng v;i viSc lm nh^ 7 chng em 7 gp phXn
lm cho mi tr1:ng s@ng xung quanh tr2 nn xanh sFch 7Bp v tri 7Kt sc lun l ngi nh
chung 7ng yu cHa tKt cY nhn loFi

DO BOX NG} ViN DIsN -N HOCMAI.VN THC HI2N

-Ng* dBy mu=n th ph m#t c- ngy,
4 tuMi thanh nin m khng h:c tBp th ph m#t c- cu=c 56i.-

Bi lm
C m?t bi ca khng bao gi: qun
C m?t bi ca nh1 thC. Chng c nhZng n\m thng khng bao gi: qun, khng phai m:
trong k Lc cHa nhi.u thC hS 7 qua, hm nay v mai sau. - chnh l nhZng ngy thng khng
chiCn ch@ngn Php, khi ton dn t?c ta v_a qua nFn 7i, v_a ginh 71Tc 7?c lNp th thPc dn Php
tr2 lFi xm l1Tc. DKu Kn cHa nFn 7i n\m 1945 ven cn, rKt 7Nm trong mai ng1:i dn ViSt Nam.
TP do hay tr2 v. v;i cu?c 7:i ch? -Ky l cu hî day dLt bao ng1:i. Theo tiCng g5i cHa tP do,
nhZng ng1:i nng dn, cng dn, h5c sinh, nhZng ng1:i mB, ng1:i ch= tham gia khng chiCn,
tFo nn ho kh dn t?c cHa m?t th:i 7Fi. Trong nhZng n\m thng 7ng nh; Ky, v\n h5c d ch1a
dm ni l 7 ghi lFi tr5n vBn b? m`t 7Kt n1;c, nh1ng chng 7 ghi lFi 71Tc ho kh cHa m?t th:i
v;i hnh Ynh bao ng1:i m hnh Ynh trung tm l ng1:i chiCn sW cM Hg. Bi th3 Ty TiCn cHa
Quang Dhng ra 7:i trong hon cYnh chung 7.
Bi th3 sng tc tFi Ph L1u Chanh vo n\m 1948 khi Quang Dhng 7 chuyOn 73n v=.
Nh1ng nhZng ngy thng Quang Dhng chiCn 7Ku, s@ng 2 7on qun Ty TiCn ch1a lu, v;i nhZng
k- niSm kh qun nn nai nh; Ty TiCn da diCt, cgn co trong lng tc giY. Ton bi th3 l m?t
nai nh;. Tc giY nh; v. cu?c s@ng gian khV, nh; v. k- niSm nhZng 7m lin hoan, v. ci m u,
hoang d cHa r_ng ni v in 7Nm nhKt l nai nh; cHa ng1:i lnh Ty TiCn.
Ra 7i khng chiCn khi cn l thanh nin, h5c sinh H N?i, Quang Dhng tr2 thnh ng1:i
lnh. K- niSm lm ng1:i lnh Ty TiCn 7 xa m lFi rKt gXn, 7O ghi nh; lFi, tc giY phYi bNt ln:

"Sng M xa r8i Ty Ti.n i!"

Cu th3 kCt thc bdng dKu chKm than cng m h12ng cHa vXn 3i, tFo nn sLc mFnh l;n.
Hnh Ynh 7 l tiCng ni cHa Quang Dhng vang v5ng 7Cn 7on qun Ty Tn? Khng ! - l
tiCng lng cHa tc giY xa rgi Ty TiCn 3i! nh1ng tKm lng th ven tha thiCt l]m ! m h12ng cu
th3 c sLc v5ng lm cho tiCng lng cHa Quang Dhng nh1 xoy vo tm hgn ng1:i 75c rung theo
nhZng xc cYm do cu 7Xu mang lFi 7O 7Cn v;i nai nh; Ty TiCn:

"Nh( vA r?ng ni nh( chi vi"

Nai nh; m;i lF lng lm sao? Nh; ch3i v3i ! Hnh nh1 trong ca dao ta chng t_ng b]t
g`p:

"Ra vA nh( b>n chi vi"

Nai nh; ch3i v3i l nai nh; khng 7=nh hnh kh n]m b]t 7 difn tY bdng l:i. Nai nh; Ky
v_a bao la, bt ngt lFi v_a c chi.u su. N mu@n trn ra khng gian 7O xoy vo lng ng1:i.
M?t ng1:i ngoi cu?c hQn khng thO c nai nh; Ky. Ch8 c Quang Dhng v;i nai lng cHa mnh
m;i c nai nh; Ky m thi. V;i tKm lng tha thiCt th hQn nVi nh; ch3i v3i l 7i.u hon ton c
l. Cng ven s[ dMng vXn 3i, cu th3 c sLc lan toY r?ng. VXn 3i lan ra theo nai nh; ch3i
v3i cHa tc giY.
#D 1: Phn tch Ty Ti=n cAa Quang DHng

Thng th1:ng khi nh; v. m?t 7i.u g, ng1:i ta th1:ng nh; 7Cn nhZng k8 niSm 7O lFi dKu
Kn khng qun. Quang Dhng nh; 7Xu tin l nh; v. r_ng ni

"Nh( vA r?ng ni"

R_ng ni l n3i x1a kia tc giY cng 7gng 7?i 7 cng s@ng, cng chiCn 7Ku R_ng ni in
7Nm bao nai khV, bao nhi.m vui nai bugn cHa nhZng ng1:i chiCn sW. H3n ai hCt, tc giY l ng1:i
trong cu?c, tc giY nh; v. r_ng ni, nhZng kh kh\n gian khV m mnh 7 t_ng nCm trYi:

"Si Khao s'ng l#p 5on qun m\i
M'6ng Lt hoa vA trong 5m hi
D@c ln khc khu]u, d@c thEm th_m
Heo ht c8n my sng ng[i tr6i
Ngn th'(c ln cao ngn th'(c xu@ng
Nh ai Pha Lung m'a xa khi."

M`c d cu?c s@ng gian khV khng phYi l 7i.u nh th3 ch tr5ng phc hoF nh1ng tr1;c
m]t ta ven hiSn ra ci kh]c nghiSt cHa r_ng ni. Nh th3 T@ HZu 7 t_ng c nhZng cu th3:

"NEm m'i su ngy 5m khot ni, ng* h<m, m'a d<m, cm v0t
Mu tr=n bn non
Gan khng nng, ch khng mn !"

T@ HZu m tY thQng cYnh s@ng ng1:i lnh. Quang Dhng khng lm thC, Quang Dhng ch8
m tY ci hoang vu, hoang d cHa m?t vng r_ng ni nh1ng qua cYnh 7 ai chng hiOu rdng 7:i
lnh l nh1 thC 7. H5 s@ng giZa thin nhin nh1 vNy 7. V;i nhZng 7=a danh xa lF Si Khao,
M1:ng Lt, Pha Lung, r_ng ni nh1 cng tr2 nn xa ngi, hoang vu h3n. H3n thC, cXn phYi
nh; rdng 7on qun Ty TiCn hXu nh1 ton l nhZng chng trai trU H N?i theo tiCng g5i khng
chiCn ra 7i, nhi.u ng1:i cn l h5c sinh nn cYnh ni r_ng cng xa lF, 7ng sT h3n. Quang Dhng
l ng1:i trong cu?c s@ng hiOu tm l Ky rKt r.
Nai nh; r_ng ni b]t 7Xu bdng nhZng cu?c hnh qun.

"Si Khao s'ng l#p 5on qun m\i."

NhZng cu?c hnh qun 7i qua v nhZng cu?c hnh qun m;i lFi tiCp n@i trong cu?c 7:i
ng1:i lnh cHa Quang Dhng. Nh1ng c lc ci mî mSt cHa nhZng cu?c hnh qun lXn 7Xu sc
khng bao gi: 7i qua cng n\m thng chng nh1 r_ng s13ng Si Khao s13ng lKp 7on qun mî
sc in mi dKu Kn, cu th3 chng xu@ng, 7.u 7.u gTi ln sP mî mSt, bYi hoYi lm ta t12ng ch_ng
nh1 7on qun Ty TiCn s]p ng, s]p chm 7i trong s13ng. Nh1ng khng, m 7iSu bi th3 lFi vt
ln b2i m?t cu vXn bdng:

M'6ng lt hoa vA trong 5m hi

Cu th3 Ky 7 xo 7i ci mî mSt cHa 7on qun Ty TiCn, 7O 7on qun tiCp b1;c. NhZng
kh kh\n lFi cL rYi trn 71:ng ng1:i lnh 7i qua:

"D@c ln khc khu]u, d@c thEm th_m
Heo ht c8n my sng ng[i tr6i
Ngn th'(c ln cao ngn th'(c xu@ng"

Hnh Ynh khc khu-u lm nn cYm gic hnh nh1 con 71:ng 7i kh kh\n qu ! D@c
th\m thQm lFi lm cho nhZng kh kh\n nh1 nhi.u h3n, di ra theo tnh chKt th\m thQm cHa con
d@c v trn nhZng 71:ng d@c Ky, sng ng[i tr:i. Ch8 ring heo ht cgn my 7 gTi m?t khng
kh v]ng vU, hoang s3 cHa ni r_ng, sng ng[i tr:i c?ng vo ci vU 73n 7?c cHa nhZng ng1:i lnh
khi 7Lng giZa 7o cao.
NhZng kh kh\n gian khV nhi.u l thC nh1ng lFi nhB 7i b2i vXn bdng tiCp sau:

"Nh ai Pha Lung m'a xa khi."

CL nh1 thC, v;i nhZng cu vXn bdng xen vo giZa nhZng cu vXn tr]c, m h12ng 7oFn th3
tr2 nn trng 7iSp h3n, m 7iSu Ky cL theo su@t bi th3, cng v;i cch dng t_ cV knh cHa Quang
Dhng gp phXn tFo nn nt lng mFn m ho hng cho bi th3. CY khV th3 7Xu l nhZng kh kh\n
cHa vng r_ng ni thin nhin hoang s3. -Lng tr1;c bLc tranh dZ d?i Ky, ai chng thXm nghW: vNy
ng1:i lnh s@ng thC no nh8?

"Anh b>n di d<u khng b'(c nCa
GOc ln sng mN b\ qun 56i
ChiAu chiAu oai linh thc g<m tht
!m 5m M'6ng HQch c:p tru ng'6i."

Quang Dhng tY rKt thPc nhZng kh kh\n cHa cu?c khng chiCn m 7on qun Ty TiCn 7
g`p nh1ng khng lm bi th3 tr2 nn bi thYm, lng ng1:i bi quan m ch8 7O ca ngTi ng1:i lnh.
Tc giY lFi tiCp tMc 71a ta 7Cn v;i ng1:i lnh chng bdng ngi bt rKt thPc Ky. Tr1;c gian khV, trn
71:ng hnh qun, nhi.u ng1:i 7 ndm lFi mYnh 7Kt xa lF 7O khng bao gi: t8nh dNy:

"Anh b>n di d<u khng b'(c nCa"

Nh1ng anh hng lm sao, nhZng con ng1:i 7 ng xu@ng Ky! Ng1:i lnh khng ch=u nai
gian khV 7 hi sinh nh1ng chng tm 71Tc cho mnh m?t t1 thC chCt cHa ng1:i chiCn sW:

"GOc ln sng mN b\ qun 56i"

B^ qun 7:i ch8 l cch ni nhdm giYm nhB sP mKt mt, tang th13ng khi ng1:i lnh t_
trXn. Nh1ng hnh Ynh s[ dMng, rKt 7]t l hnh Ynh gMc ln sng mh. Ta chTt nh; 7Cn dng 7Lng
cHa anh giYi phng qun v. sau:

"Anh ng xu@ng torng khi 5ang 53ng b0n
Mu anh phun theo l[a 5>n c<u v8ng"

Dng 7Lng cHa anh giYi phng qun 7i mi vo lng nhZng ng1:i dn trong khng chiCn
ch@ng MW th dng ng gMc xu@ng cHa anh lnh cM Hg hQn sc khng phai m: trong tm hgn cHa
Quang Dhng, cHa 7on qun Ty TiCn v cHa nhZng ng1:i tham gia khng chiCn. GMc ln sng
mh chng l cch ni nhB v chng l cch ni cHa nhZng ng1:i thanh nin tr thLc lc bKy gi:.
Ng1:i lnh ra 7i nh1ng 7gng 7?i anh lFi tiCp b1;c. NhZng kh kh\n lFi 7Cn:

"ChiAu chiAu oai linh thc g<m tht
!m 5m M'6ng HQch c:p tru ng'6i."

Hnh nh1 c ai 7 7 ni v. cch s[ dMng t_ M1:ng H=ch cHa Quang Dhng. -=a danh
75c ln c cYm gic nh1 tiCng chn c5p 7i trong 7m. R_ng ni tr2 nn r:n rTn, nguyn vU hoang
s3 cHa n. 0 n3i xa xi con ng1:i lXn 7Xu 7`t chn, thin nhin l chH th kh kh\n nh1 t\ng thm
b?i phXn. Nh1ng nt lFc quan, vui vU cHa ng1:i lnh ven chQng thO mKt d5c cu?c hnh trnh.

Nh( i Ty Ti.n cm ln khi
Mai Chu ma em thm n.p xi."

Quang Dhng lFi nh; v. nhZng k8 niSm cHa nhZng 7m lin hoan. Nh=p 7iSu cu th3 hnh
nh1 c ci g nao nLc, r?n r:

"Doanh tr>i b?ng ln h=i 5u@c hoa
Ka em xim o tH bao gi6
Khn ln man 5iIu nng e #p
Nh>c vA Vin Chu xy h8n th
Ng'6i 5i Chu M=c chiAu s'ng #y
C nh( h8n lau n2o b.n b6
C nh( dng ng'6i trn 5=c m=c
Tri dng n'(c lN hoa 5ong 5'a."

Ci dZ d?i, hoang d cHa thin nhin trong hai khV th3 7Xu nh1 biCn mKt 7i sau nhZng k8
niSm vui cHa 7on qun Ty TiCn. Nt ngh=ch ngTm, vui t13i cHa nhZng chng thanh nin H N?i
xng xnh trong xim o giY lm con gi, cng tiCng nhFc v vU e Kp giY v:. Cu th3 v;i hai chZ
ka em v_a mang vU ngFc nhin v_a mang nM c1:i thoYi mi cHa ng1:i chiCn sW. NhZng k8 niSm
vui 7 hQn sc khng qun trong lng ng1:i chng nh1 ven cn nguyn vBn trong lng Quang Dhng
vNy. Cng v;i sP vui t13i, ng1:i lnh Ty TiCn cn s@ng v;i bYn lWnh lng mFn, v;i tm hgn giu
chKt th3, giu cYm xc cHa mnh. M?t dng ng1:i trn 7?c m?c vo buVi chi.u s13ng, m?t khm
hoa 7ong 71a trn dng n1;c lh tKt cY 7i vo nhB nhng cho cY 7oFn th3.
Quang Dhng xa Ty TiCn nh1ng khoYng th:i gian Ky ch1a lu nn k8 niSm Ty TiCn ven
nh1 nguyn vBn. Nai nh; ch3i v3i trYi kh]p bi th3 nh1ng c 75ng ven l 2 nai nh; v. ng1:i
lnh Ty TiCn. C lc ng1:i lnh Ty TiCn, hnh Ynh cHa h5 7 \n su tNn trong mu th=t tc giY:

Ty Ti.n 5on qun khng m:c tc
Qun xanh mu l dC oai hm

Cu th3 7Xu hon ton tY thPc v. ng1:i lnh khng chiCn, nVi tiCng b2i tn g5i VS tr5c.
GiZa r_ng ni hoang s3, nFn s@t rt l nFn m ng1:i lnh th1:ng m]c phYi. S@t rt 7Cn nai tr5c cY
7Xu ch8 cn m?t vi sTi tc l1a th1a 7Cn nai da xanh xao mu l. BSnh s@t rt c nghiSt nh1
Chnh HZu 7 t_ng m tY:

"S@t run ng'6i v<ng trn '(t m8 hi."

S@t rt l bSnh tiu biOu th1:ng g`p 2 ng1:i lnh khi Quang Dhng ni v. 7i.u ny, tc giY
cn mu@n cho ta biCt, ng1:i lnh Ty TiCn s@ng nh1 thC 7Ky! H5 s61ng 746 chiCn 7Ku v;i qun
th nh1ng lFi phYi chiCn 7Ku v;i cY gian khV, bSnh tNt nZa. GiZa bao nhiu kh kh\n ng1:i lnh
ven

"Qun xanh mu l dC oai hm"

Nt dZ tTn cHa ng1:i chiCn sW Ty TiCn 2 7y khng lm nhFt 7i t no hnh Ynh ng1:i lnh
Ty TiCn trong ta. BSnh tNt, yCu 7au t12ng ch_ng lm ng1:i chiCn sW yCu 7u@i nh1ng ta bKt ng: v
dng vU dZ oai hm cHa anh lnh. DZ oai hm lm mKt 7i sP yCu 7u@i cHa 7on qun khng
m5c tc v cHa qun xanh mu l, cu th3 trn gip cho cu th3 sau tiCp tMc:

"M0t tr?ng g4i m=ng qua bin gi(i
!m m H N=i dng kiAu thm"

-y chnh l hai cu th3 tNp trung nhKt vc nn bLc tranh ng1:i lnh Ty TiCn v chng l hai
cu th3 hay nhKt trong cY bi th3. Ng1:i lnh Ty TiCn s@ng v;i hnh Ynh cHa qu h13ng H N?i,
chiCn 7Ku v;i t13ng lai tr1;c m`t. Hai cu th3 v_a mang nt lng mFn cHa ng1:i chiCn sW v_a c
nt ho hng. M]t ng1:i lnh tr_ng nh1ng khng h. mang nt dZ tTn, 7Ky ch8 l quyCt tm cHa
h5. H5 quyCt tm chiCn 7Ku cho TV Qu@c, 7Kt n1;c, 7i.u ny l 7i.u tm niSm cHa mai ng1:i. Hai
cu th3 trn 7 c th:i b= 71a ra ch8 trch cng v;i bi th3 l bugn r;t, l bi quan, l tiOu t1 sYn.
-nh rdng bugn; nh1ng ci bugn 2 7y khng lm mKt 7i quyCt tm cHang1:i lnh Ty TiCn.
QuyCt tm 7nh gi`c v lng mn phi kCt hTp hi ho m;i c thO taF nn vU 7Bp tm hgn ng1:i
chiCn sW m?t cch su s]c. -y l 7iOm m 7 c m?t th:i v hon cYnh l=ch s[, v m?t l do no
7 ng1:i ta 7 qun 7i hay c@ tnh qun 7i. Ng1:i lnh Ty TiCn chiCn 7Ku cho ai? MMc 7ch cHa
h5 h1;ng t;i l g nCu khng phYi qu h13ng m cM thO l H N?i. Ng1:i lnh m3 v. H N?i, v.
ng1:i thiCu nZ H N?i th chnh nhZng m?ng m3 Ky 7 tiCp sLc mFnh cho ng1:i chiCn sW s@ng v
chiCn 7Ku. Hai cu th3 chnh v thC lng mFn m rKt ho hng !
Ng1:i lnh Ty TiCn g`p bao nhiu gian khV. D5c con 71:ng hnh qun bao ng1:i 7 ng
xu@ng v gian khV, v kh]c nghiSt cHa r_ng ni, v 7au @m bSnh tNt v h5 ng xu@ng v chiCn 7Ku.

"R-i rc bin c'ng m8 viFn x3."

Cu th3 75c ln nghe sao m bi thYm qu. Bao ng1:i ndm lFi n3i xa lF khng ng1:i qua
lFi, chQng bao gi: v.. T_ rYi rc lm ta cYm gic ng1:i lnh Ty TiCn ng xu@ng, ng xu@ng
nhi.u trong cu?c chiCn 7Ku, lm ta cYm gic thKm tha ci lFnh khi nhZng con ng1:i phYi t_ gi
cu?c 7:i. T_ vifn xL tFo nn sP xa xi, lFnh lco cHa r_ngni, gTi sP c 73n cHa nhZng ng1:i
ndm lFi. Cu th3 trXm xu@ng xoy vo lng ta nai bugn khng thO th@t nn l:i, ta t12ng ch_ng cu
th3 sau sc khng cKt nVi mnh, nh1ng ng1Tc lFi:

"Chi.n tr'6ng 5i ch_ng ti.c 56i xanh"

Cu th3 lFi nhB nhng nh1 khng h. mang cht bi thYm cHa nhZng nKm mg vifn xL. Cu
th3 tr1;c tFo nn ci bi, cu th3 sau tFo nn nt trng. Ci khng kh bi quan bn mKt, ch8
cn lFi nt ngang tng, cht thanh thYn cHa ng1:i lnh Ty TiCn. BYo chQng tc 7:i xanh l
cch ni cHa ng1:i thanh nin tri thLc H N?i nh1ng chng mang cY quan niSm v. l t12ng chiCn
7Ku. -u phYi h5 khng tiCc cho tuVi trU. Khng phYi tuVi trU l ma xun 7 sao! Nh1ng cao
h3n cY tuVi trU h5 cn c tP do, qu h13ng. Cn ng1:i hNu ph13ng g2i gKm cY nai lng cho h5.
- l l do tFi sao ng1:i lnh Ty TiCn chQng tiCc 7:i xanh. H5 ndm xu@ng nhB nhng:

o bo thay chi.u anh vA 5#t

Cch dng t_ o bo lm cu th3 tr2 nn cV knh h3n. Anh ra 7i mi mi nh1ng anh ra 7i
l cho lc s@ng cHa mnh s@ng mi nn ci chCt cHa anh nhB nhng nh1 v. 7Kt. H3n thC, c ch\ng
Quang Dhng c l khi dng t_ v. 7Kt ngoi giYm nhB sP 7au th13ng ? Quang Dhng khng
mu@n c bKt cL gi5t n1;c m]t no r3i trn thi hi ng1:i lnh Ty TiCn. Ng1:i lnh Ty TiCn s@ng
lng mFn, ho hng th chCt chng phYi nh1 vNy. -Ky chnh l l do tc giY c s[ dMng t_ cV knh
v ni theo l@i ni cHa ng1:i lnh Ty TiCn. Quang Dhng mu@n rdng ng1:i lnh Ty TiCn chiCn
7Ku l cho qu h13ng th sZ ra 7i cHa h5 l nhB nhng, thanh thYn: h5 v. v;i 7Kt. -Kt nh1 ng1:i
mB giang tay m 7La con yu vo lng v ng1:i chiCn sW ngM trong vng tay mB. Nh1 vNy anh hi
sinh 2 n3i xa nh1ng linh hgn anh ven v. bn 7Kt mB. Cu th3 v thC mKt 7i nt bi thYm v@n c.
Anh chiCn sW chCt 7i, qu h13ng m anh vo lng, sng ni ht ln tifn 71a anh:

"Sng M g<m ln khc 5=c hnh

Khng h. c tiCng khc gi5t n1;c m]t tang th13ng. Ch8 c ni sng, 7Kt mB chLng kiCn ci
chCt cHa anh. Bng dng cHa anh ho vo ni sng, ho vo 7Kt mB. Ng1:i lnh Ty TiCn ra 7i
nh1ng hnh Ynh cHa anh khng bao gi: m: phai trong tm tr con ng1:i. Hnh Ynh ng1:i lnh v
nhZng k- niSm 7Nm mi trong lng Quang Dhng v mai chng ta.

"Ty Ti.n ng'6i 5i khng hWn '(c
!'6ng ln thEm th_m m=t chia phi
Ai ln Ty Ti.n ma xun #y
H8n vA s<m n3a ch_ng vA xui."

Bi th3 khp lFi nh1ng m 7iSu ven mi vang v5ng trong tm hgn ta. Nh=p 7iSu trng 7iSp,
nt lng mFn ho hng cHa bi th3 7O lFi dKu Kn trong ta. C nhZng tc phJm 7 g`p nhi.u m ta
lFi qun 7i nh1ng c nhZng tc phJm ch8 b]t g`p m?t lXn lFi s@ng mi. 7y l Ty TiCn! Hnh Ynh
ng1:i lnh Ty TiCn lung lnh ng:i sng v;i cY ho kh dn t?c!

Bi lm
Quang Dhng l m?t trong nhZng nh th3 chiCn sW tiu biOu cuY th:i k khng chiCn ch@ng
Php.ng 7`c biSt thnh cng khi viCt v. 7. ti ng1:i lnh tr thLc tiOu t1 sYn ho hoa, phong nh.
M?t trong nhZng bi th3 nVi tiCng viCt v. ng1:i lnh l bi th3 Ty TiCn. CYm hLng chH 7Fo trong
su@t bi th3 l cYm hLng v. nai nh;. - l nai nh; kh phai cuY 7:i ng1:i lnh Ty TiCn 71Tc
kh]c hoF thnh cng 2 tm cu 7Xu cuY bi th3:

" Sng M xa r8i Ty Ti.n i!
..... m'a xa khi"

Ty TiCn l 1 trong nhZng bi th3 hay, tiu biOu cuY Quang Dhng. Nh]c 7Cn nh th3, ko ai
khng thO ko nh; 7Cn Ty TiCn. B2i lc n 7 g]n b 1 th:i su s]c v;i nh th3. Ty TiCn l 1 73n
v= b? 7?i th:i khng chiCn ch@ng Php 71Tc thnh lNp n\m 1947 lm nhiSm vM ph@i hTp v;i b?
7?i Lo 7nh tiu hao sinh lPc 7=ch 2 vng Th1Tng Lo, trKn giZ 1 vng r?ng l;n 2 Ty B]c n1;c
ta v bin gi;i ViSt Lo. Quang Dhng t_ng l 7Fi 7?i tr12ng cuY binh 7on Ty TiCn nh1ng 7Cn
7Xu n\m 1948 v yu cXu nhiSm vM ng chuyOn sang 73n v= khc. Bi th3 71T sng tc cu@i n\m
1948 khi nh th3 7ng qun 2 Ph L1u Chanh_ 1 lng ven b: sng -y, nh; v. 73n v= ch ng 7
viCt nn bi th3. Lc 7Xu, ng 7`t bi th3 l Nh; Ty TiCn nh1ng v. sau 7Vi lFi thnh Ty TiCn v
nh th3 cho rdng ch8 v;i 2 t_ Ty TiCn chng 7H 7 gTi ln nai nh; l cYm hLng chH 7Fo chL ko
cXn 7Cn t_ "nh;"
L 1 ng1:i lnh trU ho hoa, lng mFn ra 7i theo tiCng g5i cuY tV qu@c, s@ng v chiCn 7Ku n3i ni
r_ng gian khV nh1ng chKt thi sW ven tro dng mnh liSt trong lng nh th3. 1 th:i g]n b su 7Nm
v;i Ty TiCn, v;i 7gng 7?i, v;i ni r_ng 7 lm cho ng ko khî bgi hgi, xc 7?ng khi nai nh; v.
Ty TiCn dng tro trong k Lc cuY nh th3.
"Sng M xa rgi Ty TiCn 3i"
Cu th3 nh1 tiCng g5i chn thnh , tha thiCt xuKt pht t_ tri tim v tm hgn ng1:i thi sW.
Bdng cch s[ dMng cu cYm thn m2 7Xu bi th3, Quang Dhng 7 g5i tn cYm hLng chH 7Fo cuY
bi th3 l nai nh; cgn co, da diCt v. ni r_ng Ty B]c. bdng thH php nghS thuNt nhn ho, cu
th3 tr2 nn 7Bp diSu kk. "Sng M" ko 73n thuXn l 1 con sng m n 7 tr2 thnh 1 hnh Ynh
hiSn hZu, 1 chLng nhn l=ch s[ trong su@t cu?c 7:i ng1:i lnh Ty TiCn v;i bao nai vui_bugn,
71Tc_mKt. "Ty TiCn" ko ch8 7O g5i tn 1 73n v= b? 7?i m n 7 tr2 thnh 1 ng1:i bFn " tri m tri
k8" 7O nh th3 gii by tm sP.

"Nh( vA r?ng ni nh( chi vi"

Cu th3 thL 2 v;i 7iSp t_ "nh;" 71Tc l`p lFi 2 lXn 7 difn tY nai nh; quay qu]t, cgn co
#D 2: Phn tch 8 cu th. , Ty Ti=n cAa tc gi> Quang DHng:
" Sng M xa r>i Ty Tin 1i!
..... m4a xa kh1i
7ang u vo tm tr Quang Dhng. tnh t_ "ch3i v3i" kCt hTp v;i t_ "nh;" 7 kh]c su 71Tc tnh
cYm nh; nhung da diCt cuY nh th3 v nai nh; 7 nh1 1 c3n thc lh trn vo tm tr nh th3 7
7Jy ng vo trFng thi bgng b.nh, h1 Yo. 2 cu 7Xu v;i cch dng t_ ch5n l5c, gTi hnh gTi cYm
7 m2 c1Y cho nai nh; tro dng mnh liSt trong tm hgn nh th3

"Si Khao s'ng l#p 5on qun m\i
M'6ng Lt hoa vA trong 5m hi
D@c ln khc khu]u d@c thEm th_m
Heo ht c8n my sng ng[i tr6i"

Quang Dhng 7 liSt k hng loFt cc 7=a danh nh1: Si Khao, M1:ng Lt, Pha Lung... -
l 7=a bn hoFt 7?ng cuY binh 7on Ty TiCn, nhZng n3i h5 7i qua v d_ng chn trn b1;c 71:ng
hnh qun gian khV, mSt nh5c. Ni 7Cn Ty B]c, l ni 7Cn vng 7Kt c 7iF hnh hiOm tr2, kh hNy
kh]c nghiSt. C nhZng 7m di hnh qun ng1:i lnh Ty TiCn vKt vY 7i trong 7m dy 7`c s13ng
gi\ng, ko nhn r m`t nhau. -on qun mî nh1ng tinh thXn ko mî. B2i ch quyCt tm ra 7i
v tV qu@c 7 lm cho nhZng tr thLc H thnh yu n1;c tr2 nn kin c1:ng, bKt khuKt h3n. Quang
Dhng 7 rKt ti tnh khi 71a hnh Ynh s13ng vo 7y 7O kh]c hoF h3n sP kh]c nghiSt cuY ni
r_ng Ty B]c trong nhZng 7m di lFnh lco. Chng miu tY v. s13ng, ChC Lan Vin chng 7 viCt
trong TiCng ht con tu:

Nh( b-n s'ng giEng, nh( 5o my ph*
Ni nao qua lng l>i ch_ng yu th'ng
Khi ta 4 chU l ni 5#t 4
Khi ta 5i 5#t 5 ho tm h8n

C lc thin nhin rKt g]n b v;i ng1:i lnh Ty B]c nn n 7 tr2 thnh 1 k Lc kh phai
trong lng nh th3. Thin nhin tuy c 7Bp nh1ng chng rKt hiOm tr2. C nhZng lc ng1:i lnh Ty
TiCn phYi vKt vY 7O tro ln 78nh chFm 7Cn my tr:i. Quang Dhng 7 kho lo s[ dMng t_ th\m
thQm m ko dng t_ cht vt b2i ni cht vt ng1:i ta cn c thO cYm nhNn v thKy 71Tc b.
su cuY n nh1ng th\m thQm th kh c ai c thO hnh dung 71Tc n su thC no. Bdng nhZng t_
ly gTi hnh Ynh rKt cao nh1 khc khu-u, th\m thQm, heo ht, nh th3 7 lm cho ng1:i
75c cYm nhNn 71Tc ci hoang s3, dZ d?i cuY ni r_ng Ty B]c. Nh th3 chng rKt trU trung, tinh
ngh=ch khi 71a hnh Ynh nhn ho, Jn dM sng ng[i tr:i 7O cho ta thKy bn cFnh thin nhin
hiOm tr2 cn hiSn ln hnh Ynh ng1:i lnh v;i t1 thC oai phong lem liSt n3i ni r_ng hoang vu.
Cu th3 s[ dMng nhi.u thanh tr]c 7 tFo nn vU gn gu@c, nh5c nhdn 7 nhKn mFnh 71Tc cYnh
quang thin nhin Ty B]c thNt cheo leo, hiOm tr2

Ngn th'(c ln cao ngn th'(c xu@ng

-iSp t_ ngn th1;c 7 m2 ra 1 ko gian nhn t_ trn xu@ng chng nh1 t_ d1;i ln thNt hng
vW, gi\ng m]c. Bn cFnh ci hiOm tr2, hoang s3 ta chng thKy 71Tc vU 7Bp trZ tnh n3i ni r_ng:

Nh ai Pha Lung m'a xa khi

C nhZng c3n m1a r_ng chTt 7Cn 7 7O lFi bao gi rt cho ng1:i lnh Ty TiCn. Nh1ng
d1;i ngi bt cuY Quang Dhng, n tr2 nn lng mFn, trZ tnh h3n. Nh th3 7 thng minh , sng
tFo khi ni 7Cn m1a r_ng bdng cMm t_ m1a xa kh3i. N gTi ln 1 ci g 7 rKt k b, hoang s3
gi1 ch@n ni r_ng. Cu th3 thL 8 nhi.u thanh bdng nh1 lm d=u 7i vU dZ d?i, hiOm tr2 cuY ni
r_ng v m2 ra 1 bLc tranh thin nhin n3i ni r_ng 7Xy lng mFn. 8 cu th3 7Xu cuY bi th3 Ty
TiCn l nhai nh; v. ni r_ng Ty B]c, v. 7gng 7?i Ty TiCn nh1ng qua nhZng chi tiCt 7`c tY v.
thin nhin ni r_ng Ty B]c, n 7 tr2 thnh 1 k Lc xa xi trong tm tr nh th3. - l 1 nai nh;
mnh liSt cuY ng1:i lnh Ty TiCn ni ring v cuY nhZng ng1:i lnh ni chung.
Bi th3 Ty TiCn d1;i ngi bt cuY lng mFn, trZ tnh cuY Quang Dhng 7 tr2 thnh 1
kiSt tc cuY m5i th:i 7Fi. CYm hLng chH 7Fo xuyn su@t bi th3 7 l cYm hLng v. nai nh;.
Quang Dhng 7 miu tY nai nh; 7 bdng ngi bt ti tnh giu chKt nhFc, chKt hoF v 7Nm chKt
th3. Bi th3 l 1 khc nhFc cuY tm hgn, cuY cu?c s@ng. B2i thC, Xun DiSn thNt chnh xc khi
cho rdng 75c bi th3 Ty TiCn nh1 7ang ngNm m nhFc trong miSng. Bi th3 hay b2i lc n 71Tc
viCt nn t_ ngi bt ho hoa, lng mFn v cuY 1 ng1:i lnh Ty TiCn nn n c 1 ci rKt ring v
7Bp. Mang chKt lnh nn Quang Dhng m;i c thO viCt nn nhZng vXn th3 hay nh1 thC
Ty TiCn l 1 bi th3 hay 71Tc viCt nn b2i tm hgn , ti hoa, lng mFn cuY ng1:i lnh tr
thLc tiOu t1 sYn Quang Dhng. Bi th3 nh1 1 bLc t1Tng 7i bKt t[ 7 tFc vo n.n v\n h5c ViSt Nam
hnh Ynh nhZng ng1:i lnh tr thLc yu n1;c v danh. Bi th3 xLng 7ng 71Tc xem l kiSt tc cuY
Quang Dhng khi viCt v. ng1:i lnh tr thLc tiOu t1 sYn ho hoa, phong nh.

Bi lm
M5i cu?c chiCn tranh rgi sc qua 7i, bMi th:i gian c thO phH dy ln hnh Ynh cHa nhZng
anh hng v danh nh1ng v\n h5c v;i sL mSnh thing ling cHa n 7 kh]c tFc m?t cch vWnh vifn
vo tm hgn ng1:i 75c hnh Ynh nhZng ng1:i con anh hng cHa 7Kt n1;c 7 ng xu@ng v n.n 7?c
lNp cHa TV qu@c trong su@t tr1:ng kk l=ch s[. 2 trong th3 Quang Dhng chng 7 dPng ln m?t bLc
t1Tng 7i bKt t[ nh1 vNy v. ng1:i lnh cch mFng trong cu?c khng chiCn tr1:ng kk ch@ng thPc
dn Php xm l1Tc n1;c ta. - l bLc t1Tng 7i 7 lm cho nhZng ng1:i chiCn sW yu n1;c t_ng
ng xu@ng trong nhZng thng n\m gian khV Ky bKt t[ cng th:i gian

"Ty Ti.n 5on qun khng m:c tc
M0t tr?ng g[i m=ng qua bin gi(i
!m m Hn=i dng kiAu thm
R-i rc bin c'ng m8 viFn x3
Chi.n tr'6ng 5i ch_ng ti.c 56i xanh
Sng M g<m ln khc 5=c hnh"
#D 3: Phn tch khP th. sau ,*-c trch trong bi Ty Ti=n cAa Quang DHng:
" Ty Tin -on qun khng m.c tc
..........................
Sng M g?m ln khc -@c hnh


"Ty TiCn" cHa Quang Dhng l dng hgi Lc v cng th13ng nh; v. nhZng 7gng 7?i cHa
nh th3, nhZng ng1:i 7 t_ng s@ng, t_ng chiCn 7Ku nh1ng chng c ng1:i 7 hy sinh, nhZng ng1:i
7 tr2 v. v;i 7Kt mB yu th13ng, nh1ng deu sao 7 chng l nhZng ng1:i mi mi ndm lFi n3i bin
c13ng hay mi.n vifn xL. Chnh v thC QDhng khng ch8 dPng lFi cY m?t hnh Ynh cHa 7on binh
Ty TiCn trn nhZng ch`ng 71:ng hnh qun gian khV hy sinh m "7:i ven cL t13i" nh1 2 14
dng th3 7Xu tin. V QDhng chng khng ch8 kh]c tFc hnh Ynh cHa nhZng ng1:i lnh v;i m?t 7:i
s@ng tnh cYm hCt sLc phong ph, nhZng tnh cYm l;n lao l tnh qun dn. QDhng 7 7`c biSt
quan tm t;i t12ng dPng t1Tng 7i ng1:i lnh Ty TiCn trong tc phJm cHa mnh. Nh th3 7 s[
dMng hS th@ng ngn ngZ giu hnh Ynh, hng loFt nhZng thH php nh1 t13ng phYn, nhn ho, t\ng
cKp nghWa 7O tFo Kn t1Tng mFnh 7O kh]c tFc m?t cch su s]c vo tm tr ng1:i 75c hnh Ynh
nhZng ng1:i con anh hng cHa 7Kt n1;c, cHa dt?c. - l bLc t1Tng 7i s_ng sZng giZa ni cao
sng su, giZa m?t khng gian hng vW nh1 chng ta 7 thKy trong cc cu th3

"Ty Ti.n 5on qun ..... khc 5=c hnh"

BLc t1Tng 7i ng1:i lnh Ty TiCn tr1;c hCt 71Tc kh]c hoF ln t_ nhZng 71:ng nt nhdm t
7Nm cu?c s@ng gian khV cHa h5. NCu nh1 2 nhZng 7oFn th3 tr1;c 7 ng1:i lnh m;i ch8 hiSn ra
trong 7on qun mî trong cu:

" Si Khao s'ng l#p 5on qun m\i "

hay trong khung cYnh hCt sLc lng mFn trong 7m lin hoan, 7m l[a trFi th]m tnh c n1;c th 2
7y l hnh Ynh 7on binh khng m5c tc da xanh nh1 l r_ng. CYm hLng chn thPc cHa QDhng
7 khng n trnh viSc m tY cu?c s@ng gian khV m ng1:i lnh phYi ch=u 7Png. NhZng c3n s@t rt
r_ng lm tc h5 khng thO m5c 71Tc (chL khng phYi h5 c@ tnh cFo tr5c 7O 7nh gip l c cho
df nh1 nhi.u ng1:i t_ng ni). Chng v s@t rt r_ng m da h5 xanh nh1 l cy (chL khng phYi h5
xanh mu l ngu9 trang), vU ngoi d1:ng nh1 rKt ti.u tu9. Nh1ng thC gi;i tinh thXn cHa ng1:i lnh
lFi cho thKy h5 chnh l nhZng ng1:i chiCn binh anh hng, h5 cn chLa 7Png cY m?t sLc mFnh p
7Yo qun th, h5 dhng mnh nh1 hV bo, hm beo. Ci giî cHa QDhng l m tY ng1:i lnh v;i
nhZng nt kh]c khV ti.u tu9 nh1ng ven gTi ra m h12ng rKt ho hng cHa cu?c s@ng. B2i v cu
th3 "Ty Ti.n 5on binh khng m:c tc" v;i nhZng thanh tr]c r3i vo tr5ng m 7Xu cHa cu th3
nh1 "tiCn", "m5c tc". Nh: nhZng thanh tr]c Ky m m h12ng cHa cu th3 vt ln. ChQng nhZng
thC, h5 cn l cY m?t 7on binh. 2 chZ "7on binh" m Hn ViSt 7 gTi ra m?t kh thC hCt sLc
nghim trang, hng dhng. V 7`c biSt hai chZ "Ty TiCn" m2 7Xu cu th3 khng ch8 cn l tn g5i
cHa 7on binh nZa, n gTi ra hnh Ynh m?t 7on binh d 7Xu khng m5c tc ven 7ang quY cYm
tiCn b1;c v. pha Ty. ThH php t13ng phYn m QDhng s[ dMng 2 cu th3 "Qun xanh mu l dC
oai hm" khng ch8 lm nVi bNt ln sLc mFnh tinh thXn cHa ng1:i lnh m cn thKm su mu s]c
v\n ho cHa dn t?c. 2 7y, nh th3 khng ch8 mu@n ni rdng nhZng ng1:i lnh Ty TiCn nh1
cha s3n lm, khng phYi mu@n "7?ng vNt ho" ng1:i lnh Ty TiCn m mu@n ni t;i sLc mFnh
bch chiCn bch th]ng bdng m?t hnh Ynh quen thu?c trong th3 v\n x1a. PhFm Ngh Lo chng ca
ngTi ng1:i anh hng vS qu@c trong cu th3

"Honh sc giang san cp k] thu
Tam quan k` hM kh thn ng'u"

V ngay cY Hg Ch Minh trong "-\ng s3n" chng viCt

"NghSa binh trng kh thn ng'u 5Vu
ThK diIn si long xm l'Jc qun"

C thO ni QDhng 7 s[ dMng m?t mtp mang 7Nm mu s]c ph13ng -ng 7O cu th3 mang m
vang cHa ls[, hnh t1Tng ng1:i lnh cch mFng g]n li.n v;i sLc mFnh truy.n th@ng cHa dt?c. -5c
cu th3: "Qun xanh mu l dC oai hm" ta nh1 nghe thKy m h12ng cHa m?t ho kh ngt tr:i
-ng .
Hnh t1Tng ng1:i lnh Ty TiCn bang nhin tr2 nn rKt 7Bp khi QDhng bV sung vo bLc t1Tng
7i ny chKt ho hoa, lng mFn trong tm hgn h5

"M0t tr?ng g[i m=ng qua bin gi(i
!m m H N=i dng kiAu thm"

Tr1;c hCt 7 l m?t vU 7Bp tKm lng lun h1;ng v. Tqu@c, h1;ng v. ThH 7. Ng1:i lnh deu 2
n3i bin c13ng hay vifn xL xa xi m lng lc no chng h1;ng v. HN?i. Ta bang nh; 7Cn cu
th3 cHa Huknh V\n NghS:

"T? thu4 mang g'm 5i m4 n'(c
Nghn nEm th'ng nh( 5#t ThEng Long"

Ng1:i lnh Ty TiCn deu "m0t tr?ng g[i m=ng qua bin gi(i" m ni.m th13ng nai nh; ven
h1;ng v. m?t "dng ki.u th3m". - m?t th:i, v;i ci nhn Ku trW, ng1:i ta ph phn thi tiOu t1
sYn, thPc ra nh: vU 7Bp Ky cHa tm hgn m ng1:i lnh c sLc mFnh v1Tt qua m5i gian khV, ng1:i
lnh tr2 thnh m?t biOu t1Tng cho vU 7Bp cHa con ng1:i ViSt Nam. QuDhng 7 tFo nn m?t t13ng
phYn hCt sLc 7`c s]c - nhZng con ng1:i chiCn 7Ku kin c1:ng v;i ch s]t thp chng chnh l con
ng1:i c m?t 7s@ng tm hgn phong ph. Ng1:i lnh Ty TiCn khng ch8 biCt cXm sng cXm g13m
theo tiCng g5i cHa non sng m cn rKt ho hoa, giZa bao nhiu gian khV, thiCu th@n tri tim h5
ven rung 7?ng trong m?t nai nh; v. m?t dng ki.u th3m, nh; v. vU 7Bp cHa H N?i - Th\ng Long
x1a.
BLc t1Tng 7i ng1:i lnh Ty TiCn 7 71Tc kh]c tFc bdng nhZng ngugn nh sng t13ng phYn
len nhau, v_a hiSn thPc v_a lng mFn. T_ng 71:ng nt 7.u nh1 nVi bNt v tFo 71Tc nhZng Kn
t1Tng mFnh mc. -y chng l 7`c tr1ng cHa th3 QDhng.
NCu nh1 2 4 cu th3 trn, ng1:i lnh Ty TiCn hiSn ra trong hnh Ynh m?t 7on binh v;i nhZng
b1;c chn Ty tiCn vang d?i kh thC ho hng v m?t thC gi;i tm hgn hCt sLc lng mFn th 2 7y
bLc t1Tng 7i ng1:i lnh Ty TiCn 71Tc kh]c tFc bdng nhZng 71:ng nt nVi bNt v. sP hy sinh cHa
h5. NCu ch8 75c t_ng cu th3, ch8 phn tch t_ng hnh Ynh ring rc 7?c lNp, ng1:i ta df cYm nhNn
m?t cch bi lu9 v. ci chCt cHa ng1:i lnh m th3 ca khng chiCn thu2 Ky rKt t khi ni 7Cn. B2i
th3 ca khng chiCn phXn l;n ch8 quan tm 7Cn ci hng m khng quan tm 7Cn ci bi. Nh1ng nCu
7`t cc hnh Ynh, cc cu th3 vo trong ch8nh thO cHa n, ta sc hiOu QDhng 7 m tY m?t cch
chn thPc sP hy sinh cHa ng1:i lnh bdng cYm hLng lng mFn, hnh t1Tng v thC chQng nhZng
khng r3i vo bi lMy m cn c sLc bay bVng.
C thO thKy cu th3: "R-i rc bin c'ng m8 viFn x3" nCu tch ring ra rKt df gy cYm gic n`ng
n. b2i 7 l cu th3 ni v. ci chCt, v. nKm mg cHa ng1:i lnh Ty TiCn 2 n3i "vifn xL". T_ng
chZ t_ng chZ d1:ng nh1 mai lc m?t nhKn thm n@t nhFc bugn cHa khc ht hgn t[ sW. ChQng
phYi thC sao? Ni v. nhZng nKm mg, lFi l nhZng nKm mg "rYi rc" df gTi sP hoang lFnh, lFi l
"rYi rc" n3i "vifn xL", nhZng nKm mg Ky cng gTi sP c 73n ci ct. QDhng mu@n ni t;i n3i
yn ngh8 cHa nhZng ng1:i 7gng 7?i

"Anh b>n di d<u khng b'(c nCa
GOc ln sng mN b\ qun 56i"
Trong Chinh phO ngm:

"H8n t[ sS gi vA thMi
MXt chinh phu trEng ri ri soi
Chinh phu t[ sS m#y ng'6i
No ai m>c mXt no ai g:i h8n"

Tuy nhin v;i cu th3 thL hai, ta lFi thKy hnh Ynh nhZng nKm mg rYi rc n3i bin c13ng 7 tr2
v. v;i sP Km cng cHa ni.m biCt 3n cHa nhn dn, cHa 7Kt n1;c. B2i 7 chnh l nKm mg cHa
nhZng ng1:i con anh dhng

"Chi.n tr'6ng 5i ch_ng ti.c 56i xanh"

-gng th:i chng chnh cu th3 thL 2 7 lm cho nhZng nKm mg rYi rc kia 71Tc nng ln nhZng
tXng cao cHa 7i t12ng niSm, cHa TV qu@c 7@i v;i ng1:i lnh 7 v tiCng g5i cHa chiCn tr1:ng m
hiCn dng tuVi xanh cHa mnh. Trong th3 QDhng lun l m?t sP nng 7D nhau cHa nhi.u hnh Ynh
nh1 vNy.
SP hy sinh cHa ng1:i lnh cn 71Tc trng lS ho trong cu th3

"o bo thay chi.u anh vA 5#t"

Bao nhiu th13ng yu cHa QDhng trong m?t cu th3 nh1 vNy v. m?t 7gng 7?i cHa mnh. Ai
bYo QDhng khng xt th13ng nhZng ng1:i 7gng 7?i cHa mnh ra 7i trong cch tifn 71a Ky, cYnh
tifn 71a v;i bao thiCu th@n, kh kh\n, ci thu2 nhZng ng1:i lnh Ty TiCn chCt v s@t rt nhi.u
h3n chCt v chiCn trNn. LFi trong cYnh khng chiCn cn rKt kh kh\n nn tifn 71a ng1:i chCt
khng c cY m?t chiCc quan ti. Hong L?c trong "ViCng bFn" chng 7 viCt v. cYnh tifn 71a nh1
thC

" a 5y khng manh vn
Chn anh bcng t#m chEn
C*a 58ng bo C3a Ngn
TXng ti ngy s tn"

Ch8 c 7i.u cu th3 cHa QDhng khng d_ng lFi 2 mLc tY thPc m 7Jy ln thnh cYm hLng
trng lS, coi chiCu l o bo 7O cu?c tifn 71a tr2 nn trang nghim, cV knh. Chng c ng1:i hiOu
7Cn chiCc chiCu chng khng c, ch8 c chnh tKm o cHa ng1:i lnh. D hiOu theo cch no th
chng phYi thKy QDhng 7 trng lS ho cu?c tifn 71a bi th13ng bdng hnh Ynh chiCc o bo v sP
hy sinh cHa ng1:i lnh 7 71Tc coi l sP tr2 v. v;i 7Kt n1;c, v;i ni sng. CMm t_ "anh v. 7Kt"
ni v. ci chCt nh1ng lFi bKt t[ ho ng1:i lnh, ni v. ci bi th13ng nh1ng lFi bdng hnh Ynh trng
lS. MFch cYm xc Ky 7 den t;i cu th3 7Xy tnh chKt trng ca

"Sng M g<m ln khc 5=c hnh"

T_ sP kCt hTp m?t cch hi ho giZa ci nhn hiSn thPc v;i cYm hLng lng mFn, QDhng 7
dPng ln bLc chn dung , m?t bLc t1Tng 7i ng1:i lnh cch mFng v_a chn thPc v_a c sLc khi
qut, tiu biOu cho vU 7Bp sLc mFnh dn t?c ta trong th:i 7Fi m;i, th:i 7Fi cY dn t?c 7Lng ln lm
cu?c khng chiCn vS qu@c thXn kk ch@ng thPc dn Php. - l bLc t1Tng 7i 71Tc kCt tinh t_ m
h12ng bi trng cHa cu?c khng chiCn Ky. - l bLc t1Tng 7i 71Tc kh]c tFc bdng cY tnh yu cHa
QDhng 7@i v;i nhZng ng1:i 7gng 7?i, 7@i v;i 7Kt n1;c cHa mnh. V thC t_ bLc t1Tng 7i 7 vt
ln khc ht ngTi ca cHa nh th3 chng nh1 cHa cY 7Kt n1;c v. nhZng ng1:i con anh hng Ky.

(Ch : V(i 5A bi sau b>n cNng c thK l#y bi vEn mYu trn tham kh-o 5 'Jc: !A: V2 5Wp bi
trng c*a hnh t'Jng ng'6i lnh trong bi th Ty Ti.n c*a Quang DNng.)

Bi lm
Ty TiCn l bi ht cHa tnh th13ng mCn, l khc ca chiCn trNn cHa anh VS qu@c qun n\m
x1a, nhZng anh hng buVi 7Xu khng chiCn o vYi chn khng 7i lng gi`c 7nh (Nh;
Hgng Nguyn), nhZng trng sW ra trNn v;i l:i th. Chi.n tr'6ng 5i ch_ng ti.c 56i xanh.
Quang Dhng viCt bi th3 Ty TiCn vo n\m 1948, tFi Ph L1u Chanh bn b: sng -y
th13ng yu: Sng -y chNm ngugn qua PhH Qu@c So di.u khuya kho]t thVi 7m tr\ng (M]t
ng1:i S3n Ty 1949). Ty TiCn l m?t 73n v= qun 7?i thnh lNp vo n\m 1947, hoFt 7?ng v
chiCn 7Ku 2 th1Tngngugn sng M, mi.n Ty Ha Bnh, Thanh Ha sang SXm NLa, trn dYi bin
c13ng ViSt Lo. Quang Dhng l m?t 7Fi 7?i tr12ng trong 7on binh Ty TiCn, 7gng 7?i anh
nhi.u ng1:i l nhZng chng trai H N?i yu n1;c, dhng cYm, ho hoa. Bi th3 Ty TiCn ni ln
nai nh; cHa tc giY sau m?t th:i gian xa r:i 73n v=: Sng M xa rgi Ty TiCn 3i! Nh; v. r_ng
ni nh; ch3i v3i
Bi th3 ggm c 4 phXn. PhXn 7Xu ni v. nai nh;, nh; sng M, nh; ni r_ng mi.n Ty,
nh; 7on binh Ty TiCn v;i nhZng nUo 71:ng hnh qun chiCn 7Ku v cng gian khV -oFn th3
#D 4: Phn tch ,oEn th. sau trong bi Ty Tin cAa Quang DHng
Doanh trAi bBng ln h@i -uCc hoa,
Sng M g?m ln khc -@c hnh
trn 7y ggm c 16 cu th3, l phXn 2 v phXn 3 cHa bi th3 ghi lFi nhZng k8 niSm 7Bp m?t th:i
gian khV, nhZng hnh Ynh 7Xy tP ho v. 7gng 7?i thn yu.
0 phXn 7Xu, sau hnh Ynh Anh bFn di dXu khng b1;c nZa GMc ln sng mh b^ qun
7:i, ng1:i 75c ngFc nhin, xc 7?ng tr1;c vXn th3 Km p, man mc, tnh tL, ti hoa:

Nh( i Ty Ti.n cm ln khi
Mai Chu ma em thm n.p xi

Bt c3m tâ khi n`ng tnh qun dn, tâ h13ng cHa th3m nCp xi, h13ng cHa ni r_ng,
cHa Mai Chu, v h13ng cHa tnh th13ng mCn.
M2 7Xu phXn hai l sP n@i tiCp ci h13ng v= th3m nCp xi Ky. H?i 7u@c hoa 7 tr2
thnh k8 niSm 7Bp trong lng nh th3, v 7 tr2 thnh hnh trang trong tm hgn cc chiCn binh
Ty TiCn:

Doanh tr>i b?ng ln h=i 5u@c hoa,
Ka em xim o tH bao gi6
Khn ln man 5iIu nng e #p
Nh>c vA Vin ChEn xy h8n th

-u@c hoa l cy nCn 7@t ln trong phng c1;i, 7m tn hn, t_ ngZ 71Tc dng trong v\n
h5c ch: -u@c hoa chQng thBn v;i chng mai x1a (TruySn Ki.u 3096). Quang Dhng 7 c m?t
sP nho n`n lFi: h?i 7u@c hoa 7m l[a trFi, 7m lin hoan trong doanh trFi 7on binh Ty TiCn.
B_ng ch8 nh sng cHa 7u@c hoa, cHa l[a trFi sng b_ng ln; chng cn c nghWa l tiCng khn,
tiCng ht, tiCng c1:i t1ng b_ng r?n r. SP xuKt hiSn cHa em, cHa n]ng lm cho h?i 7u@c hoa
mi mi l k8 niSm 7Bp m?t th:i chinh chiCn. NhZng thiCu nZ M1:ng, nhZng thiCu nZ Thi, nhZng
c ph xao Lo xinh 7Bp, duyn dng e Kp, xuKt hiSn trong b? xim o rPc rD, cng v;i tiCng
khn man 7iSu 7 xy hgn th3 trong lng cc chng lnh trU. ChZ ka l 7Fi t_ 7O tr^, 7Lng
7Xu cu Ka em xim o tP bao gi: nh1 m?t tiCng trXm trg, ngFc nhin, tnh tL. M5i gian khV,
m5i th[ thch, nh1 7 b= 7Jy li v tiu tan.
Xa Ty TiCn m;i c bao ngy thC m nh th3 nh; ch3i v3i, nh; h?i 7u@c hoa, nh;
chi.u s13ng Chu M?c Ky. Hî ng1:i 7i hay tP hî mnh c thKy v c nh;. Bao k8 niSm
su s]c v th3 m?ng lFi hiSn ln v a v.:
Ng'6i 5i Chu M=c chiAu s'ng #y
C th#y h8n lau n2o b.n b6
C nh( dng ng'6i trn 5=c m=c
Tri dng n'(c lN hoa 5ong 5'a

ChZ Ky b]t vXn v;i chZ thKy, m?t vXn l1ng thXn tnh, m 7iSu cu th3 trWu xu@ng nh1
m?t n@t nhKn, m?t sP nh]c nh2 trong hoi niSm nhi.u bng khung. NZ sW x1a nh; kinh thnh
Th\ng Long l nh; hgn thu thYo, nay Quang Dhng nh; l nh; hgn lau, nh; ci xo xFc cHa
gi, nh; nhZng c: lau tr]ng tr:i. C nh; v. r_ng ni, nh; ch3i v3i th m;i c nh; v c thKy
hgn lau trong k8 niSm. C thKy rgi lFi c nh;, m?t l@i viCt uyOn chuyOn ti hoa, 7ng l
cu th3 tr1;c g5i cu th3 sau nh1 nhZng k8 niSm tr2 v. Nh; cYnh (hgn lau) rgi nh; ng1:i
(nh; dng ng1:i) cng con thuy.n 7?c m?c tri dng n1;c lh hoa 7ong 71a. Hnh Ynh hoa
7ong 71a l m?t nt vc lng mFn gTi tY ci dng ng1:i trn 7?c m?c tri theo th:i gian v
dng hoi niSm. -oFn th3 gTi ln m?t vU 7Bp m3 hg, thKp thong, gXn xa, h1 Yo trn ci n.n
chi.u s13ng Ky. CYnh v ng1:i 71Tc thKy v nh; mang nhi.u man mc bng khung. Bt php,
thi php cHa chH nghWa lng mFn 7O lFi dKu Kn ti hoa qua 7oFn th3 ny.
GiZa nhZng bCn b:, 7?c m?c, dng n1;c lh l hgn lau, l dng ng1:i, l hoa
7ong 71a tKt cY 71Tc phH m: b2i mn tr]ng m^ng cHa m?t chi.u s13ng hoi niSm. T12ng l
siu thPc m lng mFn, ti hoa.
PhXn ba bi th3 ni v. 7on binh Ty TiCn. Quang Dhng s[ dMng bt php hiSn thPc 7O tFo
nn bLc chn dung nhZng 7gng 7?i thn yu cHa mnh. 0 phXn m?t ni v. con 71:ng hnh qun
v cng gian khV 7O kh]c hoF ch kh anh hng cc chiCn sW Ty TiCn; PhXn hai, 7i su miu tY vU
7Bp lng mFn cHa nhZng chiCn binh ho hoa, yu 7:i. PhXn ba ny, ng1:i 75c cYm thKy nh th3
dang nh;, 7ang ng]m nhn, 7ang hgi t12ng, 7ang nghW v. t_ng g13ng m`t thn yu, 7 cng mnh
vo sinh ra t[, nCm trYi nhi.u gian khV m?t th:i trNn mFc. Nh1 m?t 7oFn phim cNn cYnh gTi tY ci
dZ d?i, ci kh@c liSt m?t th:i mu l[a oai hng. ChH nghWa yu n1;c cHa dn t?c hun 7c qua
4.000 n\m l=ch s[ 71Tc nng ln tXm vc m;i cHa chH nghWa anh hng cch mFng trong th:i 7Fi
Hg Ch Minh:

Ty Ti.n 5on binh khng m:c tc
M0t tr?ng g4i m=ng qua bin gi(i
!m m H N=i dng kiAu thm

NhZng vXn th3 nggn ng?n chKt hiSn thPc, n[a thC k- sau m ng1:i 75c ven cYm thKy trong
khi l[a, trong m vang cHa tiCng sng, nhZng g13ng m`t kiu hng cHa 7on dhng sW Ty TiCn.
-on binh khng m5c tc, Qun xanh mu l, t13ng phYn v;i dC oai hm. CY ba nt vU
7.u s]c, gc cFnh hnh Ynh nhZng VI tm, VI tr:c m?t th:i gian khV 713c ni 7Cn m?t cch
hgn nhin. Qun phMc xanh mu l, n1;c da xanh v 7Xu khng m5c tc v s@t rt r_ng, thC m
qu]c th1;c hin ngang, xung trNn 7nh gip l c dZ oai hm lm cho gi`c Php kinh hgn bFt
va Tam qun t hM kh thn Ng'u l hnh Ynh cc trng sW St Tht, 7:i TrXn; T1;ng sW kn
tay t hV B. ti ch5n kU vu@t nanh l tXm vc cc nghWa sW Lam S3n. Qun xanh mu l dZ oai
hm l ch kh lem liSt hin ngang cHa anh b? 7?i cM hg trong chn n\m khng chiCn ch@ng Php.
Gian khV v c liSt thC, nh1ng h5 ven m?ng ven m3.
M]t tr_ng g[i m?ng qua bin gi;i; M?ng giCt gi`c, 7nh tan lh xm l\ng xc th chKt 7@ng xy
thnh chiCn cng. Trn chiCn tr1:ng, trong l[a 7Fn th m]t tr_ng, giZa 7m khuya trong doanh
trFi c nhZng c3n m3 7Bp: 7m m3 H N?i dng ki.u th3m. Ba chZ dng ki.u th3m t_ng in
dKu vCt trong v\n lng mFn th:i ti.n chiCn, 71Tc Quang Dhng 71a vo vXn th3 mnh difn tY thNt
7]t ci phong 7? ho hoa, 7a tnh cHa nhZng chiCn binh Ty TiCn, nhZng chng trai cHa 7Kt nghn
n\m v\n vNt, giZa khi l[a chiCn tr1:ng ven m3, ven nh; v. m?t mi tr1:ng x1a, m?t gc ph@ ch,
m?t t o tr]ng, m?t dng ki.u th3m. Ngi bt cHa Quang Dhng biCn ho, lc th bnh d= m?c
mFc, lc th m?ng Yo nn th3, v 7 chnh l vU 7Bp ho hng ti hoa cHa m?t hgn th3 chiCn sW.
B@n cu th3 tiCp theo 2 cu@i phXn 3, m?t lXn nZa nh th3 ni v. sP hy sinh trng liSt cHa
nhZng anh hng v danh trong 7on qun Ty TiCn. Cu th3 ChiCn tr1:ng 7i chQng tiCc 7:i
xanh vang ln nh1 m?t l:i th. QuyCt t[ cho TV qu@c quyCt sinh. C biCt bao chiCn sW 7 ng
xu@ng n3i gc r_ng, bn b: d@c v 7?c lNp, tP do cHa TV qu@c. M?t tr:i th13ng nh; mnh mang:
RYi rc bin c13ng mg vifn xL Cc anh 7 v. 7Kt m?t cch thanh thYn, bnh d=; yn ngh8
trong lng MB, giKc ngH nghn thu.
ChQng c da ngPa b5c thy nh1 cc trng sW ngy x1a, ch8 c o bo thay chiCu anh v. 7Kt,
nh1ng TV qu@c v nhn dn 7:i 7:i ghi nh; cng 3n cc anh. TiCng thc sng M gXm ln nh1
m?t loFt 7Fi bc nV x tr:i, khc 7?c hnh Ky 7 tFo nn khng kh thing ling, bi trng v cao
cY:


Cc t_ Hn ViSt xuKt hiSn bKt ng: trong 7oFn th3 (bin c13ng, vifn xL, chiCn tr1:ng, o
bo, khc 7?c hnh) gTi ln mu s]c cV knh, trng liSt v uy nghim. C mKt mt hy sinh. C xt
xa th13ng tiCc. Khng bi lMy yCu m.m, b2i lc sP hy sinh 7 71Tc khQng 7=nh bdng m?t l:i th.:
ChiCn tr1:ng 7i chQng tiCc 7:i xanh. BiCt bao xt th13ng v tP ho Jn chLa trong vXn th3.
Quang Dhng l m?t trong nhZng nh th3 7Xu tin cHa n.n th3 ca khng chiCn ni rKt cYm 7?ng v.
sP hy sinh anh dhng cHa cc chiCn sW v danh. H3n 20 n\m sau, nhZng thi sW th:i ch@ng MW m;i
viCt 71Tc nhZng vXn th3 cYm 7?ng nh1 thC:

H: 5 s@ng v ch.t
Gi-n dQ v bnh tm
Khng ai nh( mXt 5Xt tn
Nh'ng h: 5 lm ra !#t n'(c
(-Kt n1;c - Nguyfn Khoa -i.m)

NhZng thng n\m chiCn tranh 7 7i qua. -on binh Ty TiCn nhZng ai cn ai mKt, nhZng ai
7 lKy 7 ven r_ng chp chiCn cng? CV lai chinh chiCn k8 nhn hgi? x1a nay, buVi chiCn
tranh, mKy ai 7i chinh chiCn cn tr2 v.?
-oFn th3 trn 7y cho thKy ci tm 7Bp v ci ti hoa cHa Quang Dhng. NCu Chnh HZu,
qua bi -gng Ch 7 ni rKt hay v. ng1:i nng dn m`c o lnh, th Quang Dhng, v;i bi th3
Ty TiCn 7 dPng ln m?t t1Tng 7i hng vW uy nghim v. nhZng chng trai H N?i mang
g13m 7i giZ n1;c dhng cYm, can tr1:ng, trong gian khV chiCn 7Ku hy sinh ven lFc quan yu 7:i.
Anh hng, ho hoa l hnh Ynh 7on binh Ty TiCn.
Hai 7oFn th3 trn 7y thO hiSn c@t cch v bt php lng mFn, hgn th3 ti hoa cHa Quang
Dhng. NCu th3 l sP thO hiSn con ng1:i v th:i 7Fi m?t cch cao 7Bp th Ty TiCn 7 cho ta
cYm nhNn v. Kn t1Tng Ky. Ty TiCn 7 mang vU 7Bp 7?c 7o cHa m?t bi th3 viCt v. ng1:i lnh
anh b? 7?i cM Hg nhZng n\m 7Xu khng chiCn ch@ng Php. Bi th3 h?i tM m5i vU 7Bp v bYn s]c
cHa th3 ca khng chiCn ca ngTi chH nghWa yu n1;c v chH nghWa anh hng cch mFng ViSt nam.

Bi lm 1
Nh]c 7Cn ViSt B]c l nh]c 7Cn c?i ngugn cHa cch mFng, nh]c 7Cn mYnh 7Kt trung du
ngho kh m n`ng nghWa n`ng tnh - n3i 7 in su bao k8 niSm cHa m?t th:i k cch mFng gian
khV nh1ng ho hng si nVi khiCn khi chia xa, lng ta sao khî xuyCn xao bgi hgi. V cL thC sTi
nh;, sTi th13ng cL thC m 7an ci xo]n xut nh1 tiCng g5i "Ta - mnh" cHa 7i lLa yu nhau.
-ng nh1 l:i th3 ChC Lan Vin t_ng viCt " Khi ta 4 5#t chU l ni 4/ Khi ta 5i 5#t bPng ha tm
h8n". Vng! ViSt B]c 7 ha tm hgn do dFt nghWa yu th13ng trong th3 T@ HZu v;i nhZng l:i
th3 nh1 tiCng nhFc ngn nga, v;i cYnh v;i ng1:i \m ]p nhZng k8 niSm n tnh c bao gi: qun
71Tc.

"Ta vA mnh c nh( ta
Ta vA, ta nh( nhCng hoa cng ng'6i
R?ng xanh hoa chu@i 5\ t'i
!o cao n0ng nh dao gi th0t l'ng
Ngy xun m n4 tr0ng r?ng
Nh( ng'6i 5an nn chu@t t?ng sJi giang
Ve keo r?ng phch 5M vng
Nh( c em gi hi mEng m=t mnh
R?ng thu trEng r:i ha bnh
Nh( ai ti.ng ht n tnh th*y chung"

#D 5: Bnh gi>ng bLc tranh tL bnh trong bi th. ViCt BKc

T@ HZu l nh th3 trZ tnh chnh tr=, th3 ng difn tY nhZng tnh cYm cch mFng thNt nhB
nhng m chng thNt 7Nm su. ViSt B]c l 78nh cao cHa th3 T@ HZu ni ring, cHa th3 ca khng
chiCn ch@ng Php ni chung. Bi th3 71Tc viCt vo thng 10/1954, khi Trung 13ng -Yng v
Chnh phH, Bc Hg v cn b? khng chiCn t_ gi "Th* 5 gi ngn" v. v;i "Th* 5 Hoa vng
n0ng Ba !nh". CY bi th3 l m?t ni.m hoi niSm nh; th13ng tun chYy v. nhZng n\m thng 2
chiCn khu ViSt B]c rKt gian khV nh1ng vui t13i ho hng. Nh1ng c lc 7O lFi Kn t1Tng su 7Nm
nhKt trong bi ca ViSt B]c c lc l 7oFn th3 v. bLc tranh tL bnh v;i b@n ma xun - hF - thu -
7ng.
M2 7Xu 7oFn th3 l hai cu th3 gi;i thiSu n?i dung bao qut cYm xc chung cHa 7oFn th3:

"Ta vA mnh c nh( ta
Ta vA ta nh( nhCng hoa cng ng'6i"

Cu th3 7Xu tin s[ dMng cu hî tu t_ "mnh c nh( ta", cu th3 thL hai l tP trY l:i, 7iSp
t_ "ta" l`p lFi b@n lXn cng v;i m "a" l m m2 khiCn cu th3 mang m h12ng ngn xa, tha thiCt
ngng nn. V;i T@ HZu, ng1:i cn b? ra 7i khng ch8 nh; 7Cn nhZng ngy thng gian khV "bt
cm s2 n[a chEn sui 50p cng", m cn nh; 7Cn vU 7Bp 7ng yu cHa Hoa cng Ng1:i. 0 7y,
hoa t1Tng tr1ng cho vU 7Bp thin nhin ViSt B]c. Cn con ng1:i l con ng1:i ViSt B]c v;i tKm
o chm ngho khV nh1ng 7Nm 7 lng son. Hoa v Ng1:i quKn qut v;i nhau trong vU 7Bp hi
ha 7dm th]m 7O tFo nn ci nt ring biSt, 7?c 7o cHa vng 7Kt ny.Chnh 7i.u Ky 7 tFo nn ci
cKu trc 7`c s]c cho 7oFn th3.Trong b@n c`p lMc bt cn lFi cu su dnh cho nh; hoa, nh; cYnh,
cu tm dnh cho nh; ng1:i.CYnh v Ng1:i trong mai cu lFi c nhZng s]c thi 7`c 7iOm ring
thNt hKp den.
Nh]c 7Cn ma 7ng ta th1:ng nh; 7Cn ci lFnh thKu x13ng da, ci Ym 7Fm cHa nhZng ngy
m1a phn gi bKc, ci bugn b cHa kh tr:i u uKt. Nh1ng 7Cn v;i ViSt B]c trong th3 T@ HZu th
thNt lF. Ma 7ng bang Km p lF th1:ng:


-iOm xuyCt trn ci n.n mu xanh bt ngt bao la cHa cnh r_ng, l mu hoa chu@i 7^ t13i
7ang n2 r? lung linh d1;i nh n]ng m`t tr:i. T_ xa trng t;i, bng hoa nh1 nhZng b 7u@c th]p
sng rPc tFo nn m?t bLc tranh v;i 71:ng nt, mu s]c v_a 7@i lNp, v_a hi ha,v_a cV 7iOn v_a
hiSn 7Fi.Ci mu "5\ t'i" - gam mu nng cHa bng chu@i nVi ln giZa mu xanh bt ngt cHa
ni r_ng, lm cho thin nhin ViSt B]c tr2 nn t13i sng, Km p v nh1 ti.m Jn m?t sLc s@ng, xua
7i ci hoang s3 lFnh gi hiu h]t v@n c cHa ni r_ng. Cu th3 lm ta lin t12ng 7Cn mu 7^ cHa
hoa lPu trong th3 Nguyfn Tri:

Th>ch lHu hin cn phun th3c 5\
H8ng lin tr 5 tQn mi h'ng

T_ lin t12ng Ky ta thKy, ma 7ng trong th3 T@ HZu chng lan tâ h3i Km cHa ma h chL
khng lFnh lco hoang s3 b2i mu 7^ cHa hoa chu@i chng nh1 7ang phun tro t_ giZa mu xanh
cHa ni r_ng.
Cng hiSn ln v;i ci lung linh cHa hoa chu@i Ky l con ng1:i cHa vng chiCn khu ln ni
lm n13ng, pht rey sYn xuKt ra nhi.u la khoai cung cKp cho khng chiCn "!o cao n0ng nh
dao gi th0t l'ng" .Tr1;c thin nhin bao la, con ng1:i d1:ng nh1 cng tr2 nn kk vW, hng trng
h3n.0 7y nh th3 khng kh]c h5a g13ng m`t m ch;p lKy m?t nt thXn tnh rPc sng nhKt. - l
nh m`t tr:i ch;p le trn l1Di dao r_ng 2 ngang l1ng. 0 7y cu th3 v_a mang ngn ngZ th3
nh1ng lFi v_a mang ngn ngZ cHa nghS thuNt nhiCp Ynh. Con ng1:i nh1 m?t tM 7iOm cHa nh
sng. Con ng1:i Ky chng 7 xuKt hiSn 2 m?t v= tr, m?t t1 thC 7Bp nhKt - " 7o cao". Con ng1:i
7ang chiCm lWnh 78nh cao, chiCm lWnh ni r_ng, tP do " Ni r?ng 5y l c*a chng ta/ Tr6i xanh
5y l c*a chng ta". -Ky l ci t1 thC lm chH 7Xy kiu hnh v vZng chi: GiZa ni v n]ng,
giZa tr:i cao bao la v r_ng xanh mnh mang. Con ng1:i Ky 7 tr2 thnh linh hgn cHa bLc tranh
ma 7ng ViSt B]c.
-ng qua, xun lFi t;i. Nh]c 7Cn ma xun ta lin t12ng ngay 7Cn sLc s@ng m;i cHa c^
cy, hoa l, cHa tr\m loi 7ang cPa mnh thLc dNy sau ma 7ng di. Ma xun ViSt b]c chng
vNy:


Bao trm ln cYnh vNt ma xun l mu tr]ng d=u dng, trong trUo, tinh khiCt cHa hoa m3
n2 kh]p r_ng: "Ngy xun m n4 tr0ng r?ng". "tr0ng r?ng" 71Tc viCt theo php 7Yo ngZ v t_
"tr0ng" 71Tc dng nh1 7?ng t_ c tc dMng nhKn mFnh vo mu s]c, mu tr]ng d1:ng nh1 lKn t
tKt cY m5i mu xanh cHa l, v lm b_ng sng cY khu r_ng b2i s]c tr]ng m3 mng, bng khung,
d=u mt cHa hoa m3 . -?ng t_ "n2" lm sLc s@ng ma xun lan tâ v trn tr. nhPa s@ng. -y
khng phYi l lXn 7Xu tin T@ HZu viCt v. mu tr]ng Ky, n\m 1941 ViSt B]c chng 7n bc Hg
trong mu s]c hoa m3:

i sng xun nay xun b@n m@t
Tr0ng r?ng bin gi(i n4 hoa m
Bc vA im lXng con chim ht
Thnh tht b6 lau vui ngVn ng

Ma xun cng tr2 nn t13i t]n h3n nZa b2i sP xuKt hiSn cHa hnh Ynh con ng1:i v;i hoFt
7?ng " chu@t t_ng sTi giang". Con ng1:i 7Bp tP nhin trong nhZng cng viSc hdng ngy. T_
"chu@t" v hnh Ynh th3 7 ni ln 71Tc bn tay cHa con ng1:i lao 7?ng: cXn men, t8 mJn, kho
lo, ti hoa, nhanh nhBn, ch\m cht 7 chng chnh l phJm chKt tXn tYo cHa con ng1:i ViSt B]c.
Ma h 7Cn trong m thanh r?n r cHa tiCng ve, bLc tranh ViSt B]c lFi s@ng 7?ng h3n bao
gi: hCt:

Ve ku r?ng phch 5M vng

Th:i 7iOm ve ku chng l th:i 7iOm r_ng phch 7V vng. -?ng t_ "7V" l 7?ng t_ mFnh,
difn tY sP vng ln 7gng loFt cHa hoa phch 7Xu h. Mu cHa cy phch 7V vng cY su@i ngn
d1:ng nh1 lm cho nh n]ng cHa ma h v cY tiCng ve ku rm ran kia nZa chng tr2 nn ng
vng ra. -y l m?t bLc tranh s3n mi 71Tc vc ln bdng hoi niSm, nn lung linh nh sng, mu
s]c v r?n r m thanh.T@ HZu khng ch8 c biSt ti trong viSc miu tY vU 7Bp ring cHa t_ng ma,
m cn c ti trong viSc miu tY sP vNn 7?ng 7Vi thay cHa th:i gian v cYnh vNt. Ch8 trong m?t
cu th3 trn m ta thKy 71Tc cY th:i gian lun chuyOn s@ng 7?ng: tiCng ve ku bo hiSu ma h
7Cn v cy Phch ngY sang mu vng rPc rD. -y chnh l m?t biOu hiSn 7`c s]c cHa tnh dn t?c.
HiSn ln trong ci thin nhin ng vng v r?n r Ky, l hnh Ynh c gi o chm cXn men
7i hi bp m\ng r_ng cung cKp cho b? 7?i khng chiCn: "Nh( c em gi hi mEng m=t mnh". Hi
m\ng m?t mnh m khng gTi ln Kn t1Tng v. sP c 73n, hiu h]t nh1 bng dng cHa ng1:i s3n nZ
trong th3 x1a; tri lFi rKt trZ tnh, th3 m?ng, gXn ghi thn th13ng tha thiCt. Hnh Ynh th3 chng gTi
ln 71Tc vU 7Bp ch=u kh ch=u th13ng cHa c gi. -dng sau 7, Jn chLa biCt bao ni.m cYm thng,
trn tr5ng cHa tc giY.
Thu sang, khung cYnh ni r_ng chiCn khu nh1 71Tc t]m trong nh tr\ng xanh huy.n Yo
lung lunh d=u mt:
"R?ng thu trEng r:i ha bnh
Nh( ai ti.ng ht n tnh th*y chung"

Khng gian bao la trn ngNp nh tr\ng, 7 l nh tr\ng cHa tP do, cHa ha bnh d5i sng
ni.m vui ln t_ng ni r_ng, t_ng bYn lng ViSt B]c. Ta chng t_ng biCt 7Cn ma thu 7Xy nh tr\ng
trong th3 cHa Bc khi cn 2 chiCn khu:
TrEng vo c[a sM 5i th
ViIc qun 5ang bBn xin ch6 hm sau
Chung l<u chJt tUnh gi#c thu
dy tin th0ng trBn lin khu bo vA

0 7y khng c tiCng chung bo th]ng trNn nh1ng lFi vang ln tiCng ht. - l tiCng ht
trong trUo cHa 7gng bo dn t?c, l tiCng ht nh]c nh2 thHy chung n tnh. -y chng chnh l tiCng
ht cHa ViSt B]c cHa ni r_ng cHa tnh cYm m1:i l\m n\m g]n b thiCt tha m`n ngng.
Vng! BLc tranh ma thu ViSt B]c 7 lm hon ch8nh bLc tranh tuySt mv cHa ni r_ng v
khp lFi 7oFn th3 bdng tiCng ht "n tnh thHy chung" gTi cho ng1:i v. v cY ng1:i 75c nhZng
rung 7?ng su xa cHa tnh yu qu h13ng 7Kt n1;c.
V;i nhZng nt chKm ph 73n s3 giYn d=, v_a cV 7iOn v_a hiSn 7Fi, 7oFn th3 trn cHa T@
HZu 7 lm nVi bNt 71Tc bLc tranh cYnh v ng1:i qua b@n ma cHa chiCn khu ViSt B]c. CYnh v
ng1:i ha hTp v;i nhau t 7iOm cho nhau, lm cho bLc tranh tr2 nn gXn ghi thn quen, s@ng
7?ng v c hgn h3n. TKt cY 7 tan chYy thnh nai nh; nhung quyCn luyCn thiCt tha trong tm hgn
ng1:i cn b? v. xui.

Bi lm 2
i! Nai nh;,c bao gi: thC!.Nai nh; 7i qua th:i gian,v1Tt qua khng gian.Nai nh; thKm
su lng ng1:iV nai nh; Ky cL ray rLt,da diCt trong tm hgn ng1:i chiCn sW cch mFng mi.n
xui khi xa rgi ViSt B]c thn yu-n3i 7 t_ng nui nKng mnh trong nhZng ngy khng chiCn gian
lao.

Ta vA, mnh c nh( ta
Ta vA, ta nh( nhCng hoa cng ng'6i
!o cao n0ng nh dao gi th0t l'ng.
R?ng thu trEng r:i ho bnh
Nh( ai ti.ng ht n tnh th*y chung.

Trong cng m?t 7oFn th3 ng]n nh1ng t_ nh; 7 71Tc l`p lFi n\m lXn.Nai nh; xuyn
su@t t_ cu 7Xu 7Cn cu cu@i 7oFn.Hai dng 7Xu l l:i kh3i gTi, nh]c kho:mnh c nh; ta
khng?Ring ta,ta ven nh;!Cch x1ng h gTi vU thn mNt,tnh cYm 7Nm 7 tha thiCt.Ta v;i mnh
tuy hai m m?t,tuy m?t m hai. Ng1:i ra 7i nh; nhZng g?ViSt B]c c g 7O m nh;,7O m
th13ng?Cu th3 7 trnh by rKt r?

Ta vA,ta nh( nhCng hoa cng ng'6i

Ni r_ng,phong cYnh ViSt B]c 71Tc v nh1 hoa.N t13i th]m,rPc rD v th3m
mt.Trong bLc tranh thin nhin Ky,hnh Ynh con ng1:i hiSn ln,giYn d=,chn chKt,m?c mFc m
cao 7Bp v cng!Con ng1:i v thin nhin lgng vo nhau,g]n kCt v;i nhau tFo nn ci phong thi
ring cHa ViSt B]c.
B@n ma 7Kt n1;c 7i qua trong nhZng cu th3 ng]n g5n bdng cc hnh Ynh,chi tiCt ch]c
l5c,7`c tr1ng.Mai ma mang m?t h13ng v= 7?c 7o ring.
Ma 7ng,r_ng biCc xanh, 7iOm ln nhZng bng hoa chu@i 7^ t13i v nh n]ng vng rPc
rD.Xun 7Cn, cY khu r_ng b_ng sng b2i mu tr]ng cHa hoa m3.H sang, c ve ku v c r_ng
phch 7V vng.V khi thu v.,thin nhin 71Tc th]p sng b2i mu vng du du cHa nh
tr\ng.-oFn th3 trn ngNp nhZng mu s]c chi l5i,rPc rD: xanh, 7^, vng, tr]ngNhZng mu s]c
Ky 7Np mFnh vo gic quan cHa ng1:i 75c.TiCp xc v;i nhZng cu th3 cHa T@ HZu,ta nh1 71Tc
chim ng1Dng m?t bLc tranh sinh 7?ng.Trong 7,nhZng gam mu 71Tc s[ dMng m?t cch hi ho
tP nhin cng tn thm vU 7Bp cHa ni r_ng ViSt B]c.
Th:i gian vNn hnh nh=p nhng trong nhZng dng th3.N b1;c nhZng b1;c r]n rî,vZng
ch]c khiCn ta chQng thO thKy pht giao ma.Thin nhin ViSt B]c cn 71Tc m tY theo chi.u d5c
th:i gian.BuVi sng hoa m3 n2 tr]ng r_ng,tr1a n]ng vng rPc rD v khi 7m v.,tr\ng d5i bng
bFc kh]p n3iNi r_ng ViSt B]c nh1 m?t sinh thO 7ang biCn 7Vi trong t_ng khoYnh kh]c.
V ci phong cYnh tuySt v:i,7ng yu Ky cng tr2 nn hi ho,n]ng Km,sinh 7?ng hQn ln
khi xuKt hiSn hnh Ynh cHa con ng1:i.con ng1:i 7ang lgng vo thin nhin,nh1 m?t 7o hoa 7Bp
nhKt,c h13ng th3m ngo ngFt nhKt.Mai cu th3 tY cYnh 7i c`p v;i m?t cu th3 tY ng1:i.CYnh v
ng1:i 7an xen vo nhau m?t cch hi ho.-y l nhZng con ng1:i lao 7ng,g]n b,h\ng say v;i
cng viSc.KU dao gi th]t l1ng,ng1:i 7an nn, c em gi hi m\ng m?t mnh v tiCng ht
n tnh cHa ai 7 vang ln giZa 7m r_ng ni xn xaoHnh Ynh con ng1:i l nt 7Bp cHa thin
nhin thm rPc rD.Chnh h5 7 th]p sng thin nhin,lm cho thin nhin thm rPc rD.Chnh h5 7
gTi nn nai nh; da diCt cho ng1:i ra 7i.-5c 7oFn th3,ta c cYm nhNn nhZng vU 7Bp bnh d= m
trong sng cHa tm hgn ng1:i ViSt B]c.2 7 h5 7@i x[ v;i nhau bdng tnh nghWa m`n m,chn
thNt,bdng sP thu- chung tr1;c sau nh1 m?t.H5 7 nui chiCn sW,nui cch mFng,nui cu?c
khng chiCn cHa dn t?c.NhZng con ng1:i ViSt B]c tuy bnh d= nh1ng thNt anh hng.
Kh3i gTi hnh Ynh thin nhin v con ng1:i n3i 7y,T@ HZu 7 thO hiSn m?t tnh cYm tha
thiCt,n tnh su n`ng v nai nh; th13ng su s]c.Ta v;i mnh,mnh v;i ta 7 t_ng:

Th'ng nhau chia c* s0n li
Bt cm s2 n[a,chEn sui 50p cng.

- t_ng san sU nhZng ng5t bi,gian nan vKt vY nh1 thC!Ta,mnh lm sao c thO qun nhau
71Tc.Tnh cYm mCn th13ng Ky 7 \n su vo tm hgn kU 2,ng1:i 7i.V thC,khi ra 7i,nh; l nai
ni.m kh]c 7Nm su trong tm khYm,tnh cYm cHa tc giY.
Gi5ng th3 lMc bt nhB nhng m su l]ng.CY khV th3 m chLa ni.m lFc quan,vui s@ng v
tin t12ng vo cu?c s@ng.N mang m 7iSu trZ tnh,thO hiSn tnh yu thin nhin, con ng1:i tha
thiCt v tKm lng yu n1;c thiCt tha cHa T@ HZu.Cu@i 7oFn th3 vang ln tiCng ht ng5t ngo kh3i
gTi bao k8 niSm.K8 niSm Ky theo mi dKu chn ng1:i 7i v quKn qut bn lng kU 2 lFi.
NhZng cu th3 cHa T@ HZu c tnh khi qut cao so v;i ton bi.L:i th3 giYn d= m trong
sng thO hiSn ni.m rung 7?ng thNt sP tr1;c vU 7Bp cHa ni r_ng v con ng1:i ViSt B]c.Nai nh;
trong th3 cHa T@ HZu 7 7i vo tm hgn ng1:i 75c,nh1 khc dn ca ng5t ngo 7O lFi trong lng ta
nhZng tnh cYm su l]ng,d=u dng..

Bi lm 3
Trong nhZng n\m khng chiCn ch@ng Php khi m cnh 7gng v\n ch13ng ViSt Nam 7ang
71Tc ln gi Th3 m;i thVi qua th T@ HZu lFi tm v. v;i nhZng vXn th3 truy.n th@ng. Khi 75c
ViSt B]c Kn t1Tng ban 7Xu m ng1:i 75c df dng nhNn thKy l tnh dn t?c, tnh dn gian rKt
7Nm 7 cHa bi th3. Trong khi Th3 m;i 7ang chiCm 1u thC m?t cch tuySt 7@i th ta lFi thKy xuKt
hiSn trn thi 7n tNp th3 T_ Ky nVi bNt l bi ViSt B]c l 78nh cao cHa sP tm v. c?i ngugn v\n
th3 dn t?c. ViSt B]c l m?t tr1:ng ca tuySt 7Bp v. cu?c khng chiCn vW 7Fi cHa dn t?c ch@ng
thPc dn Php. Bi th3 ra 7:i v 7i vo lng ng1:i bdng gi5ng 7iSu n tnh thu- chung nh1 ca
dao, kh]c hoF su s]c nai ni.m cHa ng1:i con r:i thH 7 khng chiCn m trong thm tm 7Xy
]p k- niSm nh; th13ng. Trong tm trFng kU 2 - ng1:i 7i, hnh bng cHa ni r_ng con ng1:i ViSt
B]c vBn nguyn cng k Lc v;i bao hnh Ynh 73n s3 m cYm 7?ng. -O hm nay nhZng cu th3
cn rung 7?ng lng ng1:i v;i nhZng s]c mu, m thanh t13i ri h3i th2 cHa ni r_ng chiCn khu,
h3i Km cHa ng1:i tnh lan toY:

Ta vA, mnh c nh( ta
Ta vA, ta nh( nhCng hoa cng ng'6i.
!o cao 0ng nh dao gi th0t l'ng
Nh( ng'6i 5an nn chu@t t?ng sJi giang.
Ve ku r?ng phch 5M vng,
Nh( c em gi hi mEng m=t mnh.
R?ng thu trEng r:i ho bnh,
Nh( ai ti.ng ht n tnh thu] chung.

-5c ViSt B]c ta thKy rdng viSc tc giY ch5n cho bi th3 thO lMc bt, l@i 7@i 7p v;i m?t
c`p 7Fi t_ nhn x1ng mnh ta l rKt ph hTp v hiSu quY. HQn khng t ng1:i 75c th]c m]c
trong ca dao, tMc ngZ c rKt nhi.u c`p 7Fi t_ nhn x1ng 71Tc dng phV biCn nh1: chng-nng,
anh-em, ta-nng, mnh-ta, vNy tFi sao T@ HZu lFi ch5n cho bi th3 c`p mnh-ta. 0 7y
d1:ng nh1 nh th3 c Jn . Mnh l ta v ta chng c thO l mnh. C`p 7Fi t_ nhn x1ng ny c khY
n\ng bao qut hCt nhZng c`p cn lFi. Mnh-ta c thO hiOu l anh em, mB con, hai ng1:i 7ang yu
nhau hay xa h3n l m@i quan hS tr_u t1Tng giZa con ng1:i v;i ni r_ng ViSt B]c. Ch8 l m?t c`p
7Fi t_ nhn x1ng thi m c thO ni 7Cn nhi.u kha cFnh tnh cYm khc nhau. T@ HZu quY l
ng1:i biCt vNn dMng v\n th3 truy.n th@ng m?t cch tinh tC v 7iu luySn 7Cn khm phMc.
CYm hLng chnh tr= xuyn su@t m?t 7:i th3 T@ HZu. V;i tm tnh lc s@ng cHa nh th3
ViSt B]c l kCt tinh cHa tnh cYm ring chung. Ho 7iSu tP nhin cHa hai lugng tnh cYm: dn
t?c v cch mFng. TiCng ni t_ nhn vNt trZ tnh nhNp vai chng chnh l nhZng l:i suy ngem, tnh
cYm cHa nh th3 thNt kh tch bFch chH thO v nhn vNt. 0 7 ci ti g]n v;i phJm chKt v tnh
cYm dn t?c, tiCng ni ring t1 mnh-ta 7 ni h? tKm lng cHa nhn dn v nhZng ng1:i con
cch mFng. ChKt tP sP trZ tnh chnh tr= nh1 nhZng l:i thXm th tm sP cng m5i ng1:i thuyCt
phMc lng ng1:i. NVi nh; l cYm xc chH 7Fo cHa bi th3, g]n v;i mnh ta, ta mnh, l cung
bNc thiCt tha cHa tnh cYm, l mi.n k Lc khng phai m: cHa ng1:i ra 7i. Nai nh; 2 7y mP3n
nguyn mu s]c ca dao, l sP n@i tiCp, l kha cFnh tinh vi trong m@i quan hS kh]ng kht: hoa -
ng1:i. Qu h13ng hiSn hnh trong vU 7Bp cM thO: vU 7Bp tinh tu cHa thin nhin (hoa) ho hTp
v;i vU 7Bp v sLc s@ng cHa con ng1:i. Mai m?t hnh Ynh hoa cng ng1:i nh1 7em lFi Kn t1Tng
ring biSt v. nt 7Bp cHa ni r_ng ViSt B]c. SP n@i tiCp, 7an xen s]c mu lm nn mFch cYm xc
cHa 7oFn th3, nai nh; qua t_ng cu th3 cng tr2 nn 7Nm 7, mnh liSt v da diCt h3n. Nh th3
d1:ng nh1 h1;ng ton b? tm t1, ngi bt cHa mnh v. con ng1:i n3i 7y v;i nhZng phJm chKt
bnh th1:ng m vW 7Fi.
T@ HZu 7 kho lo vNn dMng thnh cng 7`c tr1ng ti hiSn khng gian v cPc cHa thi ca
gi tr5n b@n ma Xun-HF-Thu--ng trong nhZng s]c mu 7Bp nhKt, hi ho nhKt. Mai bLc tranh
ggm hai mYng: m?t mYng xa, m?t mYng gXn. Mai bLc 7.u c sP g]n b giZa thin nhin v;i con
ng1:i, sP g]n b trong nai nh; nhZng hoa cng ng1:i cHa nh th3:


Nt son cHa bLc tranh ni r_ng 2 7y l mu 7^ t13i cHa hoa chu@i khiCn cho ni r_ng 7
xanh lFi cng thm xanh. ChKm ph cHa tranh thu- m`c 7iOm m?t s]c 7^ trong khng gian xanh
bao la, khng gian mang sLc s@ng mnh liSt.
Ma 7ng trong cu th3 cHa T@ HZu chng lan toY h3i Km ma h, khng h. c cYm gic lFnh lco,
b2i s]c 7^ cHa hoa chu@i nh1 phun tro t_ giZa mu xanh cHa r_ng. Bn cFnh nt 7Bp cHa hoa l
nt 7Bp khoU kho]n cHa ng1:i. N]ng nh dao gi th]t l1ng l hnh Ynh cHa ng1:i dn mi.n s3n
c1;c. Cch don dM khng phYi tnh c; ngeu nhin m ch5n con dao 7i r_ng-vNt bKt ly thn cHa
ng1:i mi.n ni-nt 7`c tr1ng cHa cu?c s@ng ViSt B]c. Con ng1:i nVi bNt trong khng gian 7o
cao, cng nVi bNt trong nh n]ng, thnh m?t 7iOm sng giZa khung cYnh ma 7ng mang trong
mnh nt hin ngang hng vW cHa ni r_ng.


Khng gian ma xun b_ng sng trong s]c hoa m3. SLc s@ng ma xun lan toY kh]p ni
r_ng ViSt B]c. GiZa n.n tr]ng hoa m3 nVi bNt ng1:i 7an nn. Nai nh; 2 7y cM thO 7Cn t_ng
chi tiCt chu@t t_ng sTi giang. D1:ng nh1 7@i v;i T@ HZu bao nhiu sTi giang l bKy nhiu sTi
nh;. Nai nh; cL lin tiCp, 7an xen vo nhau v ko di su@t b@n ma trong n\m. Trong tY cYnh
khng c m?t m vang no cHa ni r_ng nh1ng vU 7Bp cHa ma xun ven sinh 7?ng nh: hoFt
7?ng cHa con ng1:i. STi nh;, sTi th13ng 7an dy trong tm t12ng, con ng1:i 7Bp tP nhin trong
nhZng cng viSc t8 mJn hng ngy.


Khng gian nai nh; hnh nh1 r nt nhKt, 7Nm 7 nhKt trong bLc tranh ny- nai nh; ma
hF. V chng 75ng lFi hnh Ynh ng5t ngo thn th13ng nhKt cHa c em gi hi m\ng. Cu th3 tY
cYnh giu sLc biOu cYm, tiCng ve ran g5i mu vng trn ngNp khng gian, khng gian lung linh
h3n khi s]c vng 7V xu@ng. 7n t1Tng mu vng 7Bp nh1 bLc vc tY thPc v_a lm xao xuyCn lng
ng1:i trong tiCng ve dng dY g5i h, nh1 g5i cY mu vng 7Kt tr:i v. phH kn cnh r_ng.

R?ng thu trEng r:i ho bnh
Nh( ai ti.ng ht n tnh thu] chung

Khng gian chuyOn v. 7m nh1 hon ch8nh bLc tranh tuySt mW cHa ni r_ng ViSt B]c. -m
thu v nh tr\ng nhB nhng nh1 lan toY vo mu xanh cHa ni r_ng. VU 7Bp cHa khu r_ng d1;i nh
tr\ng gTi ln sP huy.n Yo, khung cYnh gTi hgn th3. Nai nh; chng mnh mang nh1 nh tr\ng tr2
thnh tiCng ht n tnh thu- chung. Nh; khng cM thO m?t 7@i t1Tng no. Chng ta lin t12ng
7Cn cu ca dao:

Nh( ai ra vo ngVn ng
Nh( ai, ai nh(, by gi6 nh( ai

Tnh ng1:i bng khung trong cu th3 gTi cYm xc 7gng 7iSu giZa kU 2 ng1:i 7i. -5ng lFi
trong nai nh; l n tnh thu- chung do dFt. -oFn th3 difn tY nai nh; g]n v;i hnh Ynh cHa ni
r_ng v b@n ma ho chung s]c mu 7a dFng lm nn vU hKp den cho bLc tranh phong cYnh trZ
tnh. Th:i gian difn tY tuXn tP, nh1ng khng lm phai nai nh;, m th: gian tri 7i cng lm nai
nh; thm tha thiCt,su l]ng. mai ma 7Cn 7.u c m?t khng gian 7`c tr1ng v khi 7i qua 7.u 7O
lFi m?t khoYnh kh]c 7Bp v 7ng cKt giZ trong tm hgn 7 l khi nh th3 b]t nh=p cng khng
gian - cYnh vNt. - l tnh yu 7ch thPc, rung 7?ng chn thnh cHa tri tim nh th3. Chng l tKm
lng cHa nhZng ng1:i con khng chiCn su n`ng v;i thH 7 khng chiCn.

Bi lm 4
"ViSt B]c" l m?t trong nhZng tNp th3 hay nhKt cHa 7:i th3 T@ HZu. Linh hgn cHa tNp th3
ny chnh l bi th3 cng tn "ViSt B]c". Bao trm ln cY bi th3 l nai nh; cHa anh b? 7?i CM Hg
v;i ng1:i dn o trm, cHa ng1:i mi.n xui v;i ng1:i mi.n ng1Tc. -oFn th3 bnh giYng l l:i
tm tnh cHa chng trai v;i c gi, khQng 7=nh nhZng tnh cYm, nhZng k- niSm, nhZng Kn t1Tng
khng bao gi: phai cho d phYi chia xa xL s2 ViSt B]c:

"Ta vA mnh c nh( ta
Ta vA ta nh( nhCng hoa cng ng'6i
R?ng thu tr0ng r:i ha bnh
Nh( ai ti.ng ht n tnh th*y chung."

Trch 7oFn bnh giYng bao ggm m1:i cu th3 73Tc chia thnh n\m c`p lMc bt. C`p 7Xu
tin l l:i ni c tnh chKt 71a 7Jy nh1ng khng phYi khng giKu kn nhZng tnh su xa. 0 7y
ng1:i con trai 1;m hî c gi:

"Ta vA mnh c nh( ta"

Nh1ng khi c gi cn ch1a k=p trY l:i th chng trai chng 7 khQng 7=nh tnh cYm cHa mnh:

"Ta vA ta nh( nhuZng hoa cung ng'6i"

:n cHa ng1:i v. 2 7y l: chQng biCt ta v. mnh c nh; ta hay khng nh1ng ngay cY khi
mnh khng nh; ta th ta ven cL nh; mnh. N?i dung chnh cHa trch 7oFn bnh giYng tNp trung
vo tm cu th3 cn lFi. Tm cu th3 l b@n c`p lMc bt, mai c`p l m?t bLc tranh thin nhin
t13ng Lng v;i m?t ma no 7 2 ni r_ng ViSt B]c. B@n bLc tranh hTp lFi thnh m?t b? tL bnh
hon ch8nh.
C lc trong b? tranh tL bnh ny, ViSt B]c hiSn ra 7Xu tin trong bLc tranh ma 7ng. Gam
mu chH 7Fo cHa bLc tranh ny 7 l gam mu xanh:

"R?ng xanh hoa chu@i 5\ t'i"

-5c cu th3 ny ta nhNn thKy nghS thuNt quen thu?c trong th3 ca cV 7iOn 71Tc T@ HZu s[
dMng kh nhuNn nhuyfn: nghS thuNt chKm ph. T@ HZu nghing v. gTi nhi.u h3n tY, khng h.
miu tY r_ng xanh nh1 thC no m ch8 gTi ln qua hai tiCng "r_ng xanh". Chng ta c thO hnh
dung ra nhZng cnh r_ng gi v;i m?t mu xanh v_a thm u, v_a yn tWnh. Trn n.n xanh thm u,
trXm m`c Ky, T@ HZu 7Y 7iOm thm vo 7 nhZng bng hoa chu@i r_ng. Mu 7^ cHa n lm sng
rPc cY khung cYnh. NhZng bng hoa chu@i r_ng chQng khc no nhZng b 7u@c 7ang bNp bng
chy. Mu 7^ cHa hoa chu@i trong bi th3 ny cn t1Tng tr1ng cho mu 7^ cHa l t12ng cHa Cch
mFng.
HiSn ln trn bLc tranh ny, ng1:i ViSt B]c 7ang trn 78nh 7o cao, nh n]ng chiCu vo
l1Di dao le sng lm cho cYnh cng s@ng 7?ng h3n:

"!o cao n0ng nh dao gi th0t l'ng"

Hnh Ynh ng1:i ViSt B]c trn 78nh 7o cao 7 lm tot ln phJm chKt cHa h5. - l nhZng
con ng1:i tP tin, ho hng, 7ang lm chH thin nhin, lm chH ni r_ng. Chng c thO, hnh Ynh
con ng1:i trn 78nh 7o cao trong cu th3 ny chnh l nhZng anh b? 7?i CM Hg 7 h3n m?t lXn
b1;c vo trong th3 T@ HZu.
Trong b? tranh tL bnh, gam mu T@ HZu s[ dMng rKt linh hoFt: t_ mu xanh thm u, trXm
m`c cHa r_ng gi trong nhZng ngy ma 7ng nay 7 chuyOn sang mu tr]ng thanh khiCt cHa hoa
m3 khi ma xun 7Cn:

"Ngy xun m n4 tr0ng r?ng"

Gi: 7y, tr1;c m]t chng ta l nhZng cnh r_ng ViSt B]c hiSn ln v;i mu tr]ng thanh
khiCt cHa hoa m3. N v_a gTi ln sP trang tr5ng, thing ling nh1ng khng km phXn bnh d=, gXn
ghi. 0 bLc tranh ViSt B]c nhZng ngy ma xun, ta khng ch8 thKy mu tr]ng cHa r_ng m3 m
mu tr]ng cn hiSn ra qua nhZng chiCc nn, mu tr]ng cHa nhZng sTi giang. Ng1:i ViSt B]c lFi
hiSn ln trong bLc tranh ny qua nai nh; cHa ng1:i v.. - l nhZng con ng1:i lao 7?ng:

"Nh( ng'6i 5an nn chu@t t?ng sJi giang"

Hai chZ "chu@t t_ng" 7 lm tot ln phJm chKt cHa con ng1:i ViSt B]c: cXn men, ti hoa,
ch=u th13ng ch=u kh.
C lc bLc tranh 7Bp nhKt trong b? tranh tL bnh ny chnh l ViSt B]c v;i ma h b2i 2 7y
khng ch8 c s]c mu cHa ni r_ng ViSt B]c m cn c m thanh cHa ma hF. - l tiCng ve ku:

"Ve ku r?ng phch 5M vng"

Cu th3 ch8 c su m tiCt m chLa 7Png cY m?t chuai vNn 7?ng lin hon: ve ku gTi ma
h 7Cn, ma h nhu?m vng r_ng phch. Nh1ng d1:ng nh1 chnh tiCng ve 7 nhu?m cho r_ng
phch ngY vng. NghWa l m thanh 7 chuyOn ha thnh mu s]c. NhZng ngy cu@i xun cY r_ng
phch ven cn non t3 7Cn m3 mng thC m ch8 cXn vi tiCng ve trong nhZng ngy 7Xu tin cHa
ma h th cY r_ng phch nhKt loFt chuyOn sang mu vng. V t@c 7? mau lB nh1 vNy, T@ HZu s[
dMng t_ "7V" l hon ton chnh xc. Ch8 c chZ "7V" m;i thO hiSn 71Tc trong ch@c lt cY r_ng
phch kia bang lnh lng s]c vng. ChZ "7V" 7 7Ft 7Cn 7? chnh xc cHa v\n ch13ng b2i n l
nhZng ngn t_ m tY 7ng tnh, 7ng cYnh, 7ng ng1:i. HiSn ln trong bLc tranh Ky, ng1:i ViSt
B]c lFi xuKt hiSn trong cng viSc:

"Nh( c em gi hi mEng m=t mnh"

Hnh Ynh c em gi trong cu th3 ny hiSn ln trong nai nh; cHa ng1:i v., 71Tc bao b5c
trong ci nhn 7Xy th13ng cYm cHa nhn vNt trZ tnh. Hai chZ "m?t mnh" 7 kh]c h5a hnh Ynh
nhZng con ng1:i lao 7?ng ViSt B]c thXm l`ng, giu 7Lc hi sinh, kin tr, nhen nFi. KCt thc b? tL
bnh, vXng tr\ng ha bnh 7 xuKt hiSn:

"R?ng thu trEng r:i ha bnh"

NCu ba bLc tranh trn T@ HZu 7.u vc nn cYnh ViSt B]c vo ban ngy th 7Cn 7y ViSt B]c
lFi hiSn v. trong 7m t@i. Thin nhin ViSt B]c 7 hiSn ln thm phXn phong ph v 7a dFng. Ta
khng ch8 thKy cYnh s]c hiSn ra tr1;c nh ngy v;i mu vng cHa n]ng, mu vng cHa r_ng
phch, mu vng cHa nhZng 75n m\ng, mu tr]ng cHa hoa m3, cHa nhZng chiCc nn, v mu 7^
t13i cHa hoa chu@i r_ng, ... CYnh s]c thin nhin ViSt B]c cn hiSn v. d1;i nh tr\ng lung linh,
huy.n Yo. BLc tranh ny 7 hiSn ra cng v;i tiCng ht:

"Nh( ai ti.ng ht n tnh th*y chung"

Nghe tiCng ht cHa nhZng con ng1:i ViSt B]c ta lFi tot ln phJm chKt m;i cHa h5. - l
nhZng con ng1:i su@t cY cu?c 7:i thHy chung son s]t v;i -Yng, v;i Cch MFng.
-5c lFi 7oFn trch bnh giYng, ta nhNn thKy c`p t_ x1ng h nhKt qun m T@ HZu s[ dMng l "ta"
v "mnh". 7y vNy m 2 cu th3 cu@i cng ta lFi b]t g`p 7Fi t_ phiCm ch8 "ai" v "nh; ai". Suy
7Cn cng, "ai" chnh l mnh trong lng ta m thi.
HiSn ln trong nai nh; cHa ng1:i v. l thin nhin v;i b@n ma v con ng1:i ViSt B]c
cng b@n dng 7iSu khc nhau. Tnh cYm Cch MFng 7 ha chung vo tnh yu lLa 7i. -y l
m?t nt 7Bp, m?t thnh cng cHa T@ HZu trong 7oFn th3 ny.

Bi lm
B@n cu 7Xu l l:i ViSt B]c t^ by v;i ng1:i cn b? chiCn sW khi chia tay:

Mnh vA mnh c nh( ta
M'6i lEm nEm #y thi.t tha mXn n8ng
Mnh vA mnh c nh( khng
Nhn cy nh( ni, nhn sng nh( ngu8n?

-iSp t_ nh; luyCn ly trong cKu trc cu hî tu t_ 7gng dFng, trn 7Xy th13ng nh;. Cc
x1ng h mnh - ta m?c mFc, thn gXn gTi lin t12ng ca dao: Mnh v. ta chQng cho v. - Ta n]m
dYi o, ta 7. bi th3. 15 n\m l chi tiCt thPc ch8 7? di th:i gian t_ n\m 1940 th:i khng NhNt
v tiCp theo l phong tro ViSt Minh, 7gng th:i chng l chi tiCt gTi cYm - ni ln chi.u di g]n b
th13ng nh; v vn. Cu th3 mang dng dKp m?t cu Ki.u - M1:i l\m n\m bdng th:i gian Kim -
Ki.u xa cch th13ng nh; mong 7Ti
h1;ng v. nhau (NhZng l ry 1;c mai ao - M1:i l\m n\m Ky biCt bao nhiu tnh). CYm xc 7Nm
7 chKt dn gian, 7Nm 7 chKt Ki.u. m 7iSu ng5t ngo, gi5ng th3 ngng Km, tnh cYm do vNy dFt
do thiCt tha. ViSt B]c hî v.: Mnh v. mnh c nh; khng - Nhn cy nh; ni, nhn sng nh;
#D 6: Anh ch; hy phn tch ,oEn th. sau trong bi th. ViCt BKc cAa T5 H)u:
Mnh vD mnh c nh5 ta

Tn Tro, H>ng Thi, mi -nh, cy -a

ngugn?. Cu hî chKt chLa tnh cYm l1u luyCn, bao hm l:i d`n d kn 7o: 7_ng qun c?i ngugn
ViSt B]c - c?i ngugn cch mFng.
B@n cu tiCp theo l nai lng cHa ng1:i v.:

Ti.ng ai tha thi.t bn c8n
Bng khung trong d>, b8n ch8n b'(c 5i
o chm 5'a buMi phn li
C<m tay nhau bi.t ni g hm nay

Bng khung, bgn chgn l hai t_ ly gTi cYm, difn tY trFng thi tm l tnh cYm bugn vui,
luyCn tiCc, nh; th13ng, ch: mong len l?n cng m?t lc. M1:i l\m n\m ViSt B]c c1u mang
ng1:i cn b? chiCn sW, m1:i l\m n\m gian khV c nhau, m1:i l\m n\m 7Xy nhZng k8 niSm chiCn
7Ku, gi: phYi chia tay r:i xa 7O lm nhiSm vM m;i v. tiCp quYn tFi thH 7 H N?i (10-1954), biCt
mang theo 7i.u g, biCt l1u lFi hnh Ynh no, tm trFng cHa ng1:i v. do vNy khng trnh khî l
nai ni.m bng khung kh tY.
o chm 71a buVi phn li l m?t Jn dM, mu o chm, mu o xanh 7en 7`c tr1ng cHa
ng1:i mi.n ni ViSt B]c - tc giY h1;ng nai nh; ViSt B]c qua hnh Ynh cM thO o chm, chiCc
o, mu o bnh d=, 73n s3, m?c mFc cHa vng qu ngho th1Tng du 7gi ni nh1ng su n`ng
nghWa tnh, 7 gp phXn khng nh^ vo sP nghiSp khng chiCn cLu n1;c.
Cu th3 CXm tay nhau biCt ni g hm nay 7Xy tnh chKt biOu cYm - biCt ni g khng
phYi khng c 7i.u 7O giYi by m chnh v c qu nhi.u 7i.u mu@n ni khng biCt phYi ni 7i.u
g. Ba dKu chKm l[ng 7`t cu@i cu l m?t dKu l`ng trn khun nhFc 7O tnh cYm ngn di, su
l]ng
12 cu tiCp theo kCt thc 7oFn trch, l l:i tm tnh cHa ViSt B]c:

Mnh 5i, c nh( nhCng ngy
M'a ngu8n su@i lN, nhCng my cng m
Mnh vA, c nh( chi.n khu
Mi.ng cm ch#m mu@i, m@i th nXng vai?
Mnh vA, r?ng ni nh( ai
Trm bi 5K rOng mEng mai 5K gi
Mnh 5i, c nh( nhCng nh
H0t hiu lau xm, 5Bm 5 lng son
Mnh vA, c nh( ni non
Nh( khi khng NhBt, thu4 cn ViIt Minh
Mnh 5i, mnh c nh( mnh
Tn Tro, H8ng Thi, mi 5nh cy 5a

-iSp t_ nh; lNp 7i lNp lFi nhi.u s]c thi nghWa: nh; l nai nh;, ghi nh;, nh]c nh2. Hng
loFt nhZng cu hî tu t_ by t^ tnh cYm tha thiCt 7Nm 7 cHa ViSt B]c. Tnh cYm l1u luyCn cHa
ng1:i 71a tifn, g[i 7i nai nh; mong, gi lFi ni.m th13ng theo cch:

ThuyAn vA c nh( b.n chEng
B.n th m=t d> khEng khEng 5Ji thuyAn

ViSt B]c nh]c ng1:i cn b? chiCn sW 7_ng qun nhZng n\m thng gian lao vKt vY, hoFt
7?ng chiCn 7Ku trong 7i.u kiSn trang b= tiCp tC cn th s3, thiCu th@n.

Mnh vA c nh( chi.n khu
Mi.ng cm ch#m mu@i, m@i th nXng vai?

MiCng c3m chKm mu@i l chi tiCt thPc, phYn nh cu?c s@ng khng chiCn gian khV. V
cch ni m@i th n`ng vai nhdm cM thO ha nhiSm vM ch@ng thPc dn c1;p n1;c, 7 n`ng vai
dn t?c ta. CYm xc th13ng nh; xa v]ng thY vo khng gian r_ng ni, gTi nai ni.m do dFt:

Mnh vA, r?ng ni nh( ai
Trm bi 5K rOng, mEng mai 5K gi

Hnh Ynh Trm bi 7O rMng, m\ng mai 7O gi gTi nai bugn thiCu v]ng - Trm rMng -
m\ng gi khng ai thu hi. Nai ngi nh; bLc b@i nh1 thc vo lng kU 2 lFi. Tifn ng1:i v. sau
chiCn th]ng v chnh trn ci n.n cHa sP chiCn th]ng 7, 7 lm cho nai bugn nh; tr2 nn trong
sng. ViSt B]c ven m?t dF kh\ng kh\ng 7Ti thuy.n, 7gng th:i nh]c nh2 kho lo tKm lng
son cHa ng1:i cn b? chiCn sW. Xin 7_ng qun th:i kk khng NhNt thu2 cn ViSt Minh, 7_ng
qun c?i ngugn cch mFng, 7_ng qun 7O ch\m lo giZ gn sP nghiSp cch mFng.

Mnh 5i, mnh c nh( mnh
Tn Tro, H8ng Thi, mi 5nh cy 5a

Tm lFi, 7oFn th3 trn l nai lng th13ng nh;, l l:i tm tnh cHa ViSt B]c. -oFn th3 trn
tiu biOu s]c thi phong cch T@ HZu, gi5ng 7iSu th3 ng5t ngo truy.n cYm, mang 7Nm phong v=
ca dao dn gian, 7. cNp 7Cn con ng1:i v cu?c s@ng khng chiCn. Thng qua hnh t1Tng ViSt B]c,
tc giY ca ngTi phJm chKt cch mFng cao 7Bp cHa qun dn ta, khQng 7=nh nghWa tnh thu- chung
son s]t cHa ng1:i cn b?, chiCn sW 7@i v;i ViSt B]c.

Bi lm
Trong s@ cc nh th3 thC hS ch@ng Mv, Nguyfn Khoa -i.m l ng1:i rKt thnh cng v;i
gi5ng th3 trZ tnh chnh luNn thO hiSn r nhZng tm t1 cHa thC hS trU 7 th= mi.n Nam. Tr1:ng ca
MXt 5'6ng kht v:ng (1971) l tiCng v5ng tm tnh cHa m?t hgn th3 ha cng mFch cYm xc
cHa dn t?c 7Lng tr1;c dng thc lh th:i 7Fi, trong 7 ch13ng V -Kt n1;c 7 gi ghm tr5n vBn
tm tnh cHa thC hS ch@ng Mv:

Khi ta l(n ln !#t N'(c 5 c r8i
!#t N'(c c trong nhCng ci ngy x[a ngy x'a mW th'6ng hay kK
#D 7: Phn tch bi #3t n*7c (trch tr*Xng ca MWt ,*Xng kht v9ng) cAa NguyNn Khoa
#iDm.

!#t N'(c b0t 5<u t? mi.ng tr<u by gi6 b En
!#t N'(c l(n ln khi dn mnh bi.t tr8ng tre m 5nh giXc

Gi5ng th3 thH th8 7 chuyOn tYi suy ngem cHa nh th3 v. Nhn Dn - -Kt N1;c, tiCp n@i
mFch suy t12ng cHa thi ca giai 7oFn tr1;c.
-Kt N1;c l m?t chH 7. xuyn su@t bao trm ln cc tc phJm trong giai 7oFn khng chiCn ch@ng
Mv cLu n1;c. Cc nh th3 nh v\n bdng tnh cYm cng dn 7 c nhi.u pht hiSn m;i mU 7?c 7o
v. TV qu@c, nhn dn. TV qu@c th1:ng 71Tc soi chiCu t_ bnh diSn l=ch s[ ch@ng ngoFi xm, 71Tc
khi qut bdng nhZng hnh t1Tng kk vW, khai thc triSt 7O chKt s[ thi honh trng. Trong dng chH
l1u Ky, Nguyfn Khoa -i.m 7 ch5n lPa cch thO hiSn ring cHa mnh, bdng trYi nghiSm tuVi trU,
bdng nhiSt tnh cch mFng v cY bdng v@n tri thLc 71Tc 7o tFo bi bYn t_ mi tr1:ng x h?i chH
nghWa, tFo nn chi.u su cHa hnh t1Tng -Kt N1;c, ho mFch th3 chnh luNn - trZ tnh.
TrY l:i cho cu hî: -Kt N1;c l g? -Kt N1;c t_ 7u ra?, nh th3 7 b]t 7Xu bdng nhZng
k Lc tuVi th3 7O hnh dung ra m?t sP tgn tFi cHa -Kt N1;c trong nhNn thLc v tnh cYm tP nhin
nhKt cHa con ng1:i. NhZng vU 7Bp 71Tc kh3i ln t_ mFch tm tnh, thKm 7em h3i th2 ca dao dn
ca, huy.n tch s[ thi cHa dn t?c. Ci hay cHa phXn m2 7Xu ch13ng -Kt N1;c chnh l sP xuKt
hiSn cHa hng loFt nhZng hnh Ynh c nghWa biOu tr1ng nh1ng rKt gXn ghi:

Tc mW th bi sau 5<u
Cha mW th'ng nhau bcng g?ng cay mu@i mXn
Ci ko ci c=t thnh tn
H>t g>o ph-i m=t n0ng hai s'ng xay gi d<n sng
!#t N'(c c t? ngy 5

SLc gTi t_ nhZng hnh Ynh 7 dPng ln cY m?t khng gian v\n ho truy.n th@ng, mang
theo h3i th2 tm tnh cHa ca dao g_ng cay mu@i m`n xin 7_ng qun nhau thKm tha tnh nghWa
thHy chung. MFch ngugn Ky tiCp tMc v;i qu trnh tr12ng thnh cHa t_ng c nhn, t_ thu2 c]p sch
7Cn tr1:ng 7Cn khoYnh kh]c rung 7?ng 7Xu 7:i. TKt cY 7.u xuKt pht m?t cch rKt tP nhin, nn
nao ng5t ngo k- niSm:

!#t l ni anh 5.n tr'6ng
N'(c l ni em t0m
!#t N'(c l ni ta h hWn
!#t N'(c l ni em 5nh ri chi.c khEn trong nPi nh( th<m...

-an xen v;i khoYnh kh]c th:i gian khng gian hiSn tFi l sP thLc t8nh cHa k Lc c?ng
7gng, v;i sP tVng ho nhZng vU 7Bp trong 7:i s@ng tinh thXn, tm linh cHa ng1:i ViSt. VU 7Bp qu
h13ng 7Kt n1;c 71Tc ti hiSn trong nhZng l:i ca dao tot ln lng tP ho v. non sng gKm vc, v.
Cha Rgng MB Tin, g]n v;i lng biCt 3n tV tin 7 \n su vo ti.m thLc t_ng ng1:i ViSt :

!#t l ni con chim ph'Jng hong bay vA hn ni b>c
N'(c l ni con c ng' ng mng n'(c biKn khi
Th6i gian 5cng 5gng
Khng gian mnh mng
!#t N'(c l ni dn mnh 5on tO
!#t l ni Chim vA
N'(c l ni R8ng 4
L>c Long Qun v u C
!2 ra 58ng bo mnh trong b:c tr3ng...

Qu khL, hiSn tFi, t13ng lai 7 g]n kCt trong m?t thLc c?ng 7gng b.n ch`t, l ngugn sLc
mFnh v chng l phJm chKt tm hgn dn t?c 7 71Tc nh th3 l giYi qua nhZng hnh t1Tng th3
giu tnh thJm mv v hm chLa m@i quan hS -Kt N1;c con ng1:i Nhn Dn khng thO tch r:i.
Th:i gian l=ch s[, khng gian v\n ho ho quySn trong mFch th3 7Xy n tnh 7 phc hoF r nt
dXn t1Tng 7i -Kt N1;c. Khng ch8 tiCp cNn hnh t1Tng trong huy.n s[, trong hiSn thPc 7:i s@ng,
trong m@i quan hS c nhn - c?ng 7gng, Nguyfn Khoa -i.m cn den d]t 7?c giY tr2 v. v;i hiSn
thPc trPc tiCp cHa cu?c khng chiCn ch@ng Mv, ni ln tiCng ni 7Xy trch nhiSm cHa cY m?t thC
hS ch@ng Mv thNt sP tr12ng thnh trong nhNn thLc v tnh cYm :

Trong anh v em hm nay
!Au c m=t ph<n !#t N'(c

th3 thNt giYn d=, khng h. g1Tng p tnh cYm, khi t_ m@i quan hS ring t1 7O h1;ng v.
v;i quan hS c?ng 7gng, dn t?c. TL th3 7?c 7o chnh l t_ sP m2 r?ng t_ thC gi;i cHa anh v em
hm nay 7Cn v;i m5i ng1:i. VU 7Bp -Kt N1;c 71Tc pht hiSn thm v;i nhZng vU 7Bp hi ho
ngng th]m v vBn trn to l;n. - chng l sP kCt hTp hi ho cHa l tr v tnh cYm con ng1:i
th:i 7Fi ch@ng Mv. H3n thC nZa, nhZng cu th3 ny cn c]t nghWa cho vU 7Bp tnh yu cHa thC hS
trU ch@ng Mv khng h. mKt 7i vU lng mFn, khi khoYnh kh]c cXm tay hiSn tFi 7 nghW v. thC hS
t13ng lai, v. m?t ngy thanh bnh v sP pht triOn cHa -Kt N1;c v;i thng ngy m3 m?ng.
Khng d_ng lFi 2 7, nh th3 tiCp tMc 7i su vo m@i quan hS -Kt N1;c v;i tm hgn cHa t_ng con
ng1:i. gi5ng th3 tm tnh thKm tha:

Em i em
!#t N'(c l mu x'ng c*a mnh
Lm nn !#t N'(c mun 56i.

Nguyfn Khoa -i.m viCt nn nhZng cu th3 ny bdng tKt cY sP trYi nghiSm cHa m?t ng1:i
l\n l?n trong phong tro tranh 7Ku cHa thanh nin 7 th= mi.n Nam. Nh th3 7 thay m`t thC hS
mnh 7O pht biOu tm t1 v;i tinh thXn cng dn, v;i nhiSt tnh tuVi trU. - chng l l:i 7p cho cu
hî mang tnh chnh luNn v. sP tr1:ng tgn cHa -Kt N1;c. -Kt N1;c bKt t[ chnh nh: 2 tinh thXn
cHa nhZng con ng1:i s)n sng dng bXu mu cHa tuVi thanh xun, biCt s@ng c trch nhiSm v;i
th:i 7Fi v 7Xy kht v5ng v. t13ng lai tr1:ng tgn cHa -Kt N1;c.
PhXn m2 7Xu cHa ch13ng -Kt N1;c 71Tc cKu tL trn c3 s2 g]n b giZa cc vU 7Bp ring biSt, 7?c
7o v giu sLc biOu cYm 7O lm nn vU 7Bp chung tVng ho thnh hnh t1Tng -Kt N1;c kk vW v
giu sLc thuyCt phMc v;i bFn 75c. Nh th3 7 trZ tnh ho vKn 7. mang tnh chnh luNn, nhdm trY
l:i nhZng cu hî l;n m dn t?c 7ang phYi tm l:i 7p trong cu?c chiCn 7Ku v l t12ng 7?c lNp
tP do, cu?c chiCn 7Ku cHa l13ng tri ch@ng lFi thC lPc bFo tn.
NhZng vXn th3 rKt 7Bp trong -Kt N1;c 7 v1Tt qua th[ thch cHa th:i gian, tiCp tMc toY
sng, gip thC hS h5c sinh hm nay hiOu h3n v. thC hS cha ng trong nhZng ngy thng ho hng
nhKt cHa dn t?c. Trong th:i 7Fi m;i, nhZng gi tr= cHa ngy hm qua gp phXn kh3i dNy lng tP
ho v thLc trch nhiSm, tnh cYm cho mai con ng1:i trong kht v5ng 71a -Kt N1;c 7i xa 7Cn
nhZng thng ngy m3 m?ng./.

Bi lm
Nguyfn Khoa -i.m thu?c thC hS nh v\n tr12ng thnh trong cu?c khng chiCn ch@ng MW
nh1 L Anh Xun, Bdng ViSt, Nguyfn MW, PhFm TiCn DuNt, Nguyfn Duy, Xun Quknh, Lm Th=
Mv DF, Thanh ThYo, HZu Th8nh Nguyfn Khoa -i.m nVi tiCng v;i hai tc phJm l tr1:ng ca
M`t 71:ng kht v5ng v bi th3 Khc ht ru nhZng em b l;n trn l1ng mB.
Nguyfn Khoa -i.m chng nh1 m?t s@ nh th3 hng 7Xu cHa thC hS ng 7 cYm nhNn su s]c
th:i 7iOm l=ch s[ trang nghim nn 7 7O tm huyCt vo chH 7. l;n cHa th3 ca l 7Kt n1;c. V tKt
nhin 7O ph hTp v;i n?i dung phong ph, r?ng l;n 7, phYi c m?t hnh thLc c dung l1Tng l;n
l tr1:ng ca. Cho nn nhi.u tr1:ng ca 7 ra 7:i trong giai 7oFn v\n h5c ny m nVi tiCng h3n cY
l ba tr1:ng ca NhZng ng1:i 7i t;i biOn cHa Thanh ThYo, -1:ng t;i thnh ph@ cHa HZu
Th8nh v M`t 71:ng kht v5ng cHa Nguyfn Khoa -i.m.
-Kt n1;c l m?t 7oFn trch thu?c phXn 7Xu ch13ng V ch13ng tr5ng tm cHa tr1:ng ca
M`t 71:ng kht v5ng, (ch13ng n\m), l ch13ng trong tm cHa tc phJm. Tc giY tNp trung
trong ch13ng th3 ny l nhZng cYm nhNn v suy nghW su s]c v. 7Kt n1;c: -Kt n1;c ny l -Kt
N1;c Nhn Dn.
NhNn thLc m;i mU Ky chng chnh l sP lPa ch5n, thLc v. trch nhiSm cHa thC hS trU 7@i
v;i 7Kt n1;c v dn t?c trong cu?c 7Ku tranh ginh 7?c lNp, th@ng nhKt n1;c nh.
Nguyfn Khoa -i.m kCt hTp giZa trZ tnh v chnh luNn, l@i kCt hTp ny trong th3 gi@ng
ChC Lan Vin (th1:ng cc nh th3 tP sng tc nhZng bi th3 di v tr1:ng ca 7.u kCt hTp giZa trZ
tnh v tP sP). TrZ tnh Chnh luNn pht huy 7P3c m`t tr tuS, thO hiSn sP uyn bc v;i nhZng
kCn thLc sch v2 triCt l, nCu biCt kho lo kCt hTp v;i xc cYm, v;i tri thL nhDn kiCn th sc tFo ra
sP hKp den lF lng cho th3.
Ta c thO hnh dung chnh luNn trong khc tr1:ng ca ny nh1 m?t sTi dy: -Kt n1;c tr1:ng
tgn trong chi.u di th:i gian, trong chi.u r?ng khng gian, trong phong tMc tNp qun, trong tm
hgn v tnh cch cHa ng1:i ViSt. Bdng sTi dy dUo dai Ky, nhZng hFt c1:m trZ tnh ng nh, lung
linh 71Tc xu lFi thnh chuai c1:m -Kt N1;c mun 7:i.
Ta hy xem nghS thuNt xu c1:m dUo dai, cXn men, kho lo cHa thi sW Nguyfn Khoa
-i.m:

Khi ta l(n ln !#t N'(c 5 c r8i
!#t N'(c c trong nhCng ci ngy x[a ngy x'a mW th'6ng hay kK.
#D 8: Qua bi #3t n*7c cAa NguyNn Khoa #iDm anh ch; hy lm sang tZ quan ,i0m #3t n*7c
l cAa nhn dn.

!#t N'(c b0t 5<u v(i mi.ng tr<u by gi6 b En

-iSp ngZ -Kt N1;c v5ng ln khc nhFc thing ling. Thing ling v. th:i gian th\m
thQm Khi ta l;n ln -Kt N1;c 7 c rgi, thing ling v;i cV tch, thing ling v;i miCng trXu
by gi: b \n, thing ling v;i sP tr12ng thnh v. thLc bYo vS TV qu@c:


Nh: sTi ch8 chnh luNn m nhZng hFt c1:m cHa 7:i s@ng vNt chKt (miCng trXu, cy tre,
tc, ci ko ci c?t, hFt gFo) v 7:i s@ng tinh thXn (chuySn cV tch, cha mB th13ng nhau)
71Tc xu lFi tFo ra hCt bKt ng: ny 7Cn bKt ng: khc:

!#t l ni anh 5.n tr'6ng
N'(c l ni em t0m
!#t N'(c l ni ta h hWn
!#t N'(c l ni em 5nh ri chi.c khEn trong nPi nh( th<m

Tc giY chuyOn t_ nhZng cu kO sang nhZng cu 7Qng thLc, t_ nhZng chi tiCt xa xi 7Cn
nhZng chi tiCt gXn ghi 7Nm 7`c trZ tnh. Ca dao thKm trong t_ng l:i:

Cha mW th'ng nhau bcng g?ng cay mu@i mXn
!#t N'(c l ni em 5nh ri chi.c khEn trong nPi nh( th<m

NCu th:i gian hiSn ln trong chuai c1:m trZ tnh chnh luNn thNt l thing ling th
khng gian hiSn ln th3 m?ng, hng vW:

!#t l ni con chim ph'Jng hong bay vA hn ni b>c
N'(c l ni con c ng' ng mng n'(c biKn khi
!#t l ni Chim vA
N'(c l ni R8ng 4
L>c Long Qun v u C
!2 ra 58ng bo ta trong b:c tr3ng

-O m2 r?ng khi niSm 7Kt n1;c, t\ng c1:ng b. dy, b. su cHa khi niSm ny, tc giY 7iSp
lFi kiOu cu 7Qng thLc -Kt l, N1;c l nh1ng cc hnh Ynh cHa xc cYm, cHa t12ng 7.u
m;i, gi@ng nh1 nhZng biCn tKu trong m nhFc v_a nhKn mFnh chH 7., v_a m2 r?ng chH 7. gy Kn
t1Tng m;i lF.
LuNn l cHa mFch chnh luNn l t_ xa 7Cn gXn, t_ khi qut 7Cn cM thO, t_ ngoi vo trong,
t_ c?ng 7gng 7Cn c nhn:

Trong anh v em hm nay
!Au c m=t ph<n !#t N'(c
Khi hai 53a c<m tay
!#t N'(c trong chng ta hi ho n8ng th0m
Khi chng ta c<m tay m:i ng'6i
!#t N'(c vWn trn, to l(n

NhZng suy nghW v. 7Kt n1;c trong mai c nhn cng su s]c th gi5ng 7iSu trZ tnh cng
th@ng thiCt:

Em i em !#t N'(c l mu x'ng c*a mnh
Lm nn !#t N'(c mun 56i

-O den 7Cn nhZng suy luNn v. sP tr1:ng tgn cHa 7Kt n1;c, nh th3 7 huy 7?ng v@n kiCn
thLc cHa sch v2, cHa 7:i s@ng, cHa l=ch s[, 7=a l, cHa truy.n thuyCt, cHa ca dao, cHa phong tMc tNp
qun Mai chi tiCt 7.u c tnh thJm mW v 71Tc nui d1Dng trong xc cYm cHa nh th3, cho nn
suy luNn th3 cHa tc giY v_a c sLc thuyCt phMc v. tr tuS lFi v_a truy.n cYm.
Sang 7oFn hai, nh th3 pht triOn v m2 r?ng chH 7. -Kt N1;c 7O den 7Cn chi.u su cHa
khi niSm ny l -Kt N1;c Nhn dn.
Ven l mFch trZ tnh chnh luNn, nh1ng trn sTi ch8 chnh luNn, ta nhNn ra nhZng hFt
c1:m c mu s]c v hnh dFng khc. Trn kia l nhZng hnh Ynh cHa -Kt N1;c 7 c rgi v 7y
l nhZng hnh Ynh cHa con ng1:i cc th:i 7Fi gp cho -Kt N1;c. PhJm chKt thi sW biOu hiSn 2 sP
lPa ch5n nhZng hFt c1:m 7O xu vo sTi dy chnh luNn Ky.

NhCng ng'6i vJ nh( ch8ng cn gp cho !#t N'(c nhCng ni V:ng Phu

CXp vJ ch8ng yu nhau gp nn hn Tr@ng Mi
Gt ngHa c*a Thnh Ging 5i qua cn trEm ao 5<m 5K l>i
Chn m'i chn con voi gp mnh dHng 5#t TM Hng V'ng
NhCng con r8ng ncm im gp dng sng xanh th_m
Ng'6i h:c tr ngho gp cho !#t N'(c mnh ni Bt, non Nghin

Hgi 7 7Kt n1;c cn 7ang b= kU th chia c]t, nh th3 viCt tr1:ng ca M`t 71:ng kht v5ng
2 chiCn tr1:ng, nh1ng trong t1 duy cHa nh th3 l m?t 7Kt n1;c th@ng nhKt. NhZng tn 7Kt, tn
ni, tn sng, sP tch, nhZng truy.n thuyCt 7.u g]n b mu th=t trong m?t c3 thO th@ng nhKt. V_a
m;i thKy nhZng ni V5ng Phu 7u nh1 2 Bnh -=nh (m ni V5ng Phu trn 7Kt n1;c ta n3i no
chQng c) 7 thKy hn Tr@ng Mi 2 SXm S3n (Thanh Ho), v_a m;i thKy gt ngPa cHa Thnh
Ging su@t d5c 71:ng t_ B]c Ninh 7Cn LFng S3n 7 thKy nhZng con rgng xanh thQm 2 Nam
B? (sng C[u Long). NhZng ni Bt, non Nghin 2 xL QuYng, nhZng con cc, con g 2 HF
Long, nh1ng ng -@c, ng Trang, B -en, B -iOm 7.u gp phXn tFo ra m?t dng hnh, m?t
ao 1;c, m?t l@i s@ng ng cha. -Kt n1;c th@ng nhKt trong mu th=t, trong x13ng tu-, trong tnh
cYm, trong 1;c v5ng nh1 thC, kU th no chia c]t 71Tc!
Nh1ng 7 ch8 l m?t kha cFnh t1 t12ng chH 7. cHa khc tr1:ng ca ny. NhZng dng khi
qut sau 7y m;i l dng mFch chnh cHa chH 7. tc phJm:

i !#t N'(c sau b@n nghn nEm 5i 5u ta cNng th#y
NhCng cu=c 56i 5 ho ni sng ta

Rgi nh th3 chuyOn t_ bt php s[ thi sang gi5ng 7iSu trZ tnh, nh th3 tm tnh v;i em
m tm sP 7gng cYm cHa hCt thYy chng ta:

Em i em
Hy nhn r#t xa
Vo b@n nghn nEm !#t N'(c
NEm thng no cNng ng'6i ng'6i l(p l(p
Con gi, con trai bcng tuMi chng ta
C<n c lm lOng
Khi c giXc ng'6i con trai ra trBn
Ng'6i con gi tr4 vA nui ci cng con

Cng nhn su vo b@n nghn n\m -Kt N1;c, nh th3 cng thKm tha v;i cng lao xy
dPng, vun 7]p, bYo vS 7Kt n1;c. -`c biSt l l;p ng1:i tuVi trU, nhZng con gi, con trai bdng tuVi
chng ta 7 lm cho nh th3 xc 7?ng mnh liSt. C lc 7y l trPc cYm cHa nh th3 7@i v;i l;p
thanh nin trong th:i k ch@ng MW cLu n1;c:

C bi.t bao ng'6i con gi, con trai
Trong b@n nghn l(p ng'6i gi@ng ta l3a tuMi
H: 5 s@ng v ch.t
Gi-n dQ v bnh tm
Khng ai nh( mXt 5Xt tn
Nh'ng h: 5 lm ra !#t N'(c.

Chnh nhZng ng1:i anh hng v danh Ky 7 giZ v truy.n cho ta t_ hFt la 7Cn ng5n l[a,
t_ ngn ngZ 7Cn hnh 7?ng:

C ngo>i xm th ch@ng ngo>i xm
C n=i th th vng ln 5nh b>i
!K !#t N'(c ny l !#t N'(c Nhn Dn

Nh1 vNy l theo mFch chnh luNn v suy t12ng, tc giY 7 den d]t 7Cn chi.u su chH 7.
khc tr1:ng ca. Nh1ng tc giY khng d_ng 2 pht hiSn -Kt N1;c ny l -Kt N1;c Nhn Dn
m cn mu@n cho khi niSm ny ngn vang ln trong thXn thoFi, trong cV tch, trong ca dao dn
ca. Khc tr1:ng ca khng b= kh kh@c trong triCt l m tr2 nn hgn nhin, t13i mt, huy.n Yo:

!#t N'(c c*a Nhn Dn, !#t N'(c c*a ca dao th<n tho>i
D>y anh bi.t yu em t? thu4 trong ni
Bi.t qu cng c<m vng nhCng ngy lXn l=i
Bi.t tr8ng tre 5Ji ngy thnh gBy
!i tr- th m khng sJ di lu

-Kt n1;c l m?t trch 7oFn hay trong bYn tr1:ng ca M`t 71:ng kht v5ng cHa Nguyfn
Khoa -i.m. Bdng trZ tnh chnh luNn, tc giY 7 kho lo den d]t 7Cn chH 7. su s]c l -Kt
N1;c Nhn Dn. Xc cYm trPc tiCp, mnh liSt t_ cu?c chiCn 7Ku sinh t[ cHa nhn dn ta trong
cu?c khng chiCn ch@ng MW m tc giY 7 huy 7?ng tnh cYm, tr tuS, kiCn thLc v. 7=a l, l=ch s[,
v\n h5c, 7`c biSt l v\n h5c dn gian 7O difn tY sLc mFnh thXn k cHa Nhn dn trong cng cu?c
xy dPng v bYo vS 7Kt n1;c. M?t -Kt N1;c Nhn Dn t13i 7Bp v thXn k nh1 thC sc chiCn
th]ng bKt k kU th xm l1Tc no.

Bi lm
NCu nh1 Xun DiSu 7 t_ng thVn thLc v tnh yu, dng hiCn tr5n 7:i cho tnh yu, chFy
v?i v;i th:i gian 7O 71Tc yu th Xun Quknh chng thC, chng t_ng thKp th^m, lo u, 7au khV v
yu. Nh1ng d sao 7i nZa, l phNn nZ nhi nn ng1:i rKt t t^ ra to bFo, qu mFnh dFn nh1 Xun
DiSu. -5c th3 Xun Quknh, ta th1:ng b]t g`p hnh Ynh con sng, chiCc thuy.n ni h? tnh yu
Chng v lc Ky, suy cho cng 7y ch8 l nhZng chKt liSu dung d=, bnh th1:ng nhKt trong cu?c s@ng
song lFi chLa 7Png biCt bao l Jn , biCt bao l Jn tnh m Xun Quknh mu@n by t^.
Chng ta 7 7Cn v;i sng cHa Xun Quknh 7O th12ng thLc t_ng v= th13ng, v= nh; cHa
m?t ng1:i phM nZ 7ang yu.
Ng1:i ta th1:ng v rdng tnh yu l m?t bng hoa k diSu! Vng! QuY 7ng nh1 thC,
tnh yu ch1a bao gi: 7i theo m?t h1;ng xc 7=nh. Chng c lc, ng1:i ta nhn nhNn tnh yu l
cy 7n mun 7iSu gYy ln mun bYn nhFc tnh, c khi trXm bVng thiCt tha, c khi nghBn

ngo 7au 7;n, chng c khi e Kp, nhng n=u, df th13ng. Th 7y, trong bi th3 ny, tnh cYm cHa
nhn vNt Em chng biCn thin nh1 thC!
Sng l th3 ngM ngn, m?t thO th3 rKt ph hTp 7O kO v. m?t huy.n thoFi tnh yu 7Xy \m
]p nhZng tm trFng kh]c khoYi, nhZng cung bNc tnh cYm v v thC bi th3 df dng 71Tc phV
nhFc.
Sng! l m?t hnh t1Tng Jn dM, l ph13ng tiSn b?c l? tnh cYm cHa nhn vNt Em:

DC d=i v dQu m
hn o v lXng lZ
Sng khng hiKu nMi mnh
Sng tm ra tBn bK
i con sng ngy x'a
V ngy sau vYn th.
B8i h8i trong ngHc tr2

M?t cu chuySn cV tch v. tnh yu 71Tc nh th3 Xun Quknh kO lFi. Cu chuySn b]t 7Xu
t_ m?t con sng nh^ chQng biCt xuKt pht t_ 7u, sng hiSn ra nh1 m?t con ng1:i c n?i tm
nhi.u biCn 7?ng. Hai trFng thi tm hgn 7@i lNp nhau, gidng x nhau, bugn vui len l?n. Sng
#D 9: Bnh gi>ng bi th. Sng cAa Xun Qucnh

chQng hiOu tFi sao mnh lFi cL dC d=i rgi dQu m, 8n o rgi lXng lZ. PhYi ch\ng sng
7ang yu, yu m thXm, l`ng lc? Vng! M?t tnh cYm 7ang rFo rPc trong tri tim ng1:i con gi,
lm sao ai c thO 5Qnh nghSa 5'Jc tnh yu. M?t buVi chi.u m?ng? M?t lXn g`p gD? M?t pht
xao 7?ng trong tm hgn ? Ng1:i con gi hay chnh nhn vNt Em trong bi 7ang c@ tm cu giYi
7p cho tnh yu, cho sP bng khung, 7@i lNp cHa lng mnh. V rgi ch8 cn m?t l@i thot: con
sng phYi tm ra tNn bO chng nh1 Em 7i tm ngugn g@c cHa tnh yu.
Tm hgn con ng1:i l m?t ci mnh mng v tNn. Lm sao ta c thO 7i xuyn su@t hCt ci
ci v tNn Ky. V ngay chnh trong lc ci lng 7ang bng ln ng5n l[a yu th13ng th c gi trU
lFi cng tr\n tr2, bng khung, kh]c khoYi, ddn v`t v;i chnh lng mnh. PhYi v1Tt khî ci gi;i
hFn chNt hBp ny, phYi lao mnh vo chn tr:i bao la, nhZng mi.n v tNn 7O hiOu r lng mnh.
Con sng 7 r:i b: ra 7i, 7i thNt xa, c@ tm hiOu v soi mnh v;i nhZng con sng khc 7O biCt 71Tc
sP huy.n diSu cHa tnh yu, m hiSn tFi 7@i v;i sng ven cn l m?t b mNt. Tnh yu l g 1? M?t
nh th3 Php 7 t_ng khQng 7=nh: tnh yu l 7i.u m con ng1:i khng thO hiOu nVi. V thC rgi
con sng ven 7i tm mi, tm mi:

i con sng ngy x'a
V ngy sau vYn th.
NPi kht v:ng tnh yu
B8i h8i trong ngHc tr2

Tnh yu chng nh1 con sng, ven vWnh hdng v;i th:i gian v tuVi trU. Xun DiSu 7 t_ng
ni:

Hy 5K tr2 con ni ci ngon c*a kWo
hy 5K tuMi tr2 ni h= tnh yu

Tnh yu g]n li.n v;i tuVi trU. TuVi trU l tri tim do dFt, 7a cYm v rFo rPc ni.m yu
th13ng chKt s@ng. Chnh v thC, m ci kht v5ng tnh yu cL b8i h8i trong ngHc tr2, n cL thc
7Jy tuVi trU 7i tm chn l yu 713ng, chng nh1 con sng ngy x'a v ngy sau vYn th..Tuy
nhin, cu th3 b8i h8i trong ngHc tr2 l m?t cu th3 ch1a chn.ThNt ra ngPc trU hay ngPc gi
7.u ngng nn v bgi hgi tr1;c tnh yu. Song, sng v em cL tm mi m chQng hiOu mnh, chQng
thO hiOu 71Tc tnh yu. Sng chnh l 7iOn hnh cHa sP nhNn thLc v. ci quy luBt khng thO c]t
nghWa 71Tc tnh yu:

Sng b0t 5<u t? gi
Gi b0t 5<u t? 5u
Em cNng khng bi.t nCa
Khi no ta yu nhau.

Sng b]t 7Xu t_ gi Vng! Gi b]t 7Xu t_ 7u? Tnh yu b]t 7Xu t_ 7u? Emchng
khng biCt nZa. -5c nhZng cu th3 ny, ta chTt hnh dung ci l]c 7Xu nh nhB nh1 m?t sP bKt lPc
cHa c gi. Trong khi ng1:i con gi c@ 7i tm c?i ngugn tnh yu th tnh yu tr2 thnh tr ch3i
tim, khng ti no n]m b]t 71Tc. V thC l, mun 7:i tnh yu ven l sH b hiKm .Tnh yu cHa
Em gi: 7y tr2 thnh nai nh; da diCt, giy v. N chong 7Xy cY khng gian, n chiCm cY tXng
su v b. r?ng, n trYi di trong m5i th:i gian. PhFm -nh An 7 nhNn xt: Tnh yu trong th3
Xun Quknh khng d_ng lFi 2 mLc 7? yu buVi 7Xu giYn 73n h hBn, non n;t, ng5t ngo, m l
tnh yu hFnh phc, tnh yu g]n b v;i cu?c s@ng chung v;i nhi.u 7i hî 2 chi.u su tnh cYm,
v;i nhi.u chLng minh cHa th[ thch, mang 7Nm dKu Kn trch nhiSm. Chnh v thC m tnh yu
cHa ng1:i Em. 0 7y c thO ni khng cn bgng b?t m kh chn ch]n, c sP can thiSp cHa l
tr, c thLc v. m`t tnh cYm. 7y thC m trong lng ng1:i con gi ven trai dNy mnh liSt m?t nai
nh; mun hnh, mun s]c:

Con sng d'(i lng su
Con sng trn mXt n'(c
i con sng nh( b6
Ngy 5m khng ng* 5'Jc

Nai nh; cHa Em, cHa tnh yu dZ d?i 71Tc kh2i 7Xu t_ nhZng ci cao cY l;n lao, khng tHn
ngHn v tXm th1:ng cht no! Nai nh; Ky da diCt, cu@n lKy tm hgn ng1:i con gi! V;i Xun
Quknh l thC: m5i con sng 7.u c b:, mMc 7ch l vP vo b6, nn khi sng xa b: th phYi nh; b:,
ngy 7m khng ngH 71Tc. Chng nh1 sng, nai nh; v. Anh ven do ln mnh liSt:

Lng em nh( 5.n Anh
C- trong m cn th3c

Tnh yu 7Cn, tnh yu mang theo m?t nai nh; v b: 7Cn v;i Em, chong ngTp tm hgn
Em. Tnh yu 7 tr2 nn 7Nm 7 7Cn thC, v nai nh; lFi cng da diCt min man. C khng gian
no di h3n chi.u di nai nh;, c m?t khoYng mnh mng no su thQm h3n tnh yu. Vng!
Lm sao 7o 71Tc nai nh;, lm sao 7o 71Tc tnh yu! Emven nh; 7Cn Anh, ch8 nh; v.
ph13ng anh m thi:

DYu xui vA ph'ng B0c
DYu ng'Jc vA ph'ng Nam
Ni no em cNng nghS

Tnh yu thNt huy.n diSu! -i.u 7ng ni l Em biCt chH 7?ng, biCt g[i trao nai nh; v.
h1;ng xc 7=nh: Ph13ng anh! Ph13ng cHa tnh yu: rJp tr6i th'ng #y m#y mu xanh su@t, m
em nghing h.t #y m#y vA ph'ng anh, m em nghing h.t #y m#y vA ph'ng anh. Tnh yu
cHa ng1:i phM nZ thNt mnh liSt nh1ng chng thNt trong sng, dung d=, m?t tnh yu thu- chung v
tr5n vBn. Song, 7O ton vBn m@i tnh Ky, con sng phYi v1Tt qua mun ngn cch tr2:

a ngoi kia 5>i d'ng
TrEm ngn con sng 5
Con no ch_ng t(i b6
D mun v6i cch tr4

Con sng mu@n t;i b:, phYi v1Tt qua bao ging t@, bo bng. Em mu@n h1;ng v. anh,
phYi v1Tt qua bao cFm bey cu?c 7:i. Suy cho cng, tnh yu phYi cXn th[ thch ti luySn m;i thKy
r gi tr= thPc sP cHa n. Tnh yu mu@n tgn tFi chng phYi c sP ra 7i v tr2 lFi, phYi c sP dgi ln,
l]ng xu@ng 7O cu@i cng tr2 v. v;i tnh yu hgn nhin thu2 7Xu. Chnh tnh yu cHa anh 7 gip
cho em v1Tt qua tKt cY, 7n nhNn m?t tnh yu vWnh c[u tnh yu l;n lao v cao th1Tng, khng
mang mu s]c v= k8, ring rc m l ho trong ci chung v 2 trong ci chung mnh mng Ky, ci
ring sc tgn tFi mi mi:

Lm sao 5'Jc tan ra
Thnh trEm con sng nh\
GiCa biKn l(n tnh yu
!K ngn nEm cn vP

Tnh yu sc tr12ng thnh 7dm th]m h3n v sc vWnh hdng trong ci 7Bp cHa tFo ho. Bi th3
kCt thc rgi m nh=p 7iSu m i, nhB nhng cHa tnh yu ven cn v1;ng 75ng 7u 7y. Bi th3
thnh cng khng ch8 trong viSc miu tY hnh t1Tng Sng m cn b?c l? m?t tnh yu thNt si
nVi, nai khao kht tnh yu cHa m?t nh th3 nZ. -y chnh l nt m;i mU trong th3 ca hiSn 7Fi
ViSt nam. Trong rKt nhi.u loi hoa th bng hoa Xun Quknh tâ ra m?t h13ng th3m ring, m?t
cch cYm nhNn ring v. sng biOn trong tnh yu. Tnh yu nh1 con sng mnh mang, v tNn,
song ci 7ch cu@i cng chng l m?t tnh yu thL nhKt, vWnh hdng mi mi.

Bi lm
Sng biOn r?ng l;n, bao la m ven 7iSp trng th13ng nh;. Sng biOn vNt v, th13ng 7au m
ven m?t 7:i m 7]m. Sng biOn dZ d?i tht go m ven ngng chy th13ng yu. PhYi, c nhZng
con sng nh1 thC, nhZng con sng mang trong mnh biCt bao 7i cPc ven 7m ngy cu?c trn
trong th3, trong tm hgn ng1:i phM nZ 7a ti, 7a tnh v chng 7a 7oan Ky: nZ sW Xun Quknh. V
bi th3 Sng cHa Xun Quknh 7 chuyn ch2 hCt ci ti, ci tnh v cY ci 7a 7oan Ky cHa nZ sW
m tiu biOu l 7oFn th3:

Con sng d'(i lng su

H'(ng vA anh m=t ph'ng

Ha cng nhZng con sng: sng th3, sng lng, ta tm v. ci su kn cHa tm hgn thi sW v
chng l cHa mun kiCp m hgng. Bi th3 Sng ra 7:i khi nhZng con sng lng dng ln dZ
d?i, nhZng con sng nh; th13ng, thao thLc cHa m?t tm hgn 7ang yu. CY bi th3 l nhZng 7Tt
sng n@i nhau va vo tm hgn ng1:i 75c. Sng v nhn vNt em 7an quySn vo nhau 7O th thXm
nhZng nai ni.m, nhZng tm t1. V c thO ni, khV th3:

Con sng d'(i lng su
#D 10: Bnh gi>ng ,oEn th. sau ,y trong bi Sng cAa nh th. Xun Qucnh.
Con sng d45i lng su.....
H45ng vD anh m@t ph41ng.

H'(ng vA anh - m=t ph'ng

-y l m?t khV th3 v cng 7`c biSt b2i trong bi th3 ch8 duy n c su cu. Su cu th3
trYi di nh1 nai thao thLc, b\n kho\n cHa tm hgn thi sW trong 7m. Con sng d1;i lng su / Con
sng trn m`t n1;c
Hai cu th3 v;i hnh thLc l`p quySn ha cng nghS thuNt 7@i va nn 7iSp trng nhZng con
sng v;i nhi.u dFng thLc khc nhau. Con sng l`n su d1;i lng 7Fi d13ng qua thanh bdng cu@i
cu th3. Con sng dZ d?i tung b5t tr]ng xa trn m`t biOn v;i thanh tr]c. CY hai kCt hTp v;i nhau
lm nn sP 7a dFng cHa sng biOn. Sng l em, em l sng. Chng nh1 sng kia, tm hgn em chng
v vn nhZng phLc tFp kh hiOu. Lc l`ng lc, m 7.m khi ngng nn dZ d?i, nh1ng thC no 7i nZa,
em ven mi l em, ven mi m trong lng m?t nai nh; th13ng khng dLt. Chng nh1 sng kia thi,
d d=u m hay dZ d?i th:

i con sng nh( b6

Xun Quknh v cng tinh tC khi m1Tn m?t hnh t1Tng rKt 7?ng 7O difn ta nai ni.m cHa
ng1:i phM nZ khi yu. Sng mun 7:i ven thC, c bao gi: thi va sng, c khi no chQng cgn co,
Jn su trong ngPc sng l nh=p 7Np cHa 7Fi d13ng mnh mng. Sng chQng cn l sng nCu tWnh
yn, l`ng lc. V vNy m sng 7 71Tc Xun Quknh difn tY bdng m?t t_ ngZ rKt sng tFo khng
ngH 71Tc. Sng l vNy, d l`ng yn d1;i lng biOn hay dZ d?i trn m`t 7Fi d13ng th ngn 7:i
ven kht khao tm v. bCn b: tWnh tFi. Ch1a 7Cn 71Tc b: th nh; th13ng, th13ng nh;, th thao thLc
m?t nai ni.m. Ch5n hnh t1Tng sng-m?t trong nhZng hnh t1Tng 7gng nhKt cHa tP nhin, Xun
Quknh 7 khQng 7=nh 71Tc bYn lWnh cHa mnh. Ch5n hnh t1Tng 7?ng 7O g]n v;i ng1:i phM nZ,
ng1:i m x1a nay 71Tc v nh1 lifu yCu 7o t3, Xun Quknh phYi 7Lng tr1;c nhi.u th[ thch
nh1ng ch= 7 v1Tt qua bdng m?t bYn lWnh vZng vng v h3n hCt l bdng m?t tm hgn phM nZ nhFy
cYm tinh tC. Cn sP vNt no h3n sng c thO difn tY hCt 71Tc ci lng ng1:i phM nZ 7ang yu:
ngng nn, b\n kho\n, bgn chgn, thao thLc l]m ! Nai b\n kho\n Ky 71Tc gp n1;c t_ nai nh;: nh;
m?t ng1:i!

Lng em nh( 5.n anh
C- trong m cn th3c

Sng by gi: d1:ng nh1 chng 7 khng cn 7H sLc chuyn ch2 nai lng ng1:i phM nZ. Nai
nh; nh1 thiu, nh1 7@t, nh1 ph tan nhZng phm tMc 7:i th1:ng, cKt cnh 71a ng1:i phM nZ 7Cn
m?t ci m3. 0 7y Xun Quknh dng t_ lng thNt chnh xc 7O difn tY tnh cYm cHa ng1:i phM
nZ v;i tnh yu. Lng l ch@n su kn nhKt cHa tm hgn, lng l kCt tinh cHa tnh cYm 71Tc ch1ng
cKt trong m?t th:i gian di qua biCt bao th[ thch. V vNy m tKm lng Ky khng cht h:i hTt m
7 l gan, l ru?t cHa ng1:i phM nZ rgi. Lng em nh; 7Cn anh, 3i th13ng sao cu ni giYn d=,
chn thnh m ngng nn, da diCt 7Cn thC. Cu th3 cY trong m3 cn thLc le ln 7iOm sng cHa
nghS thuNt. C thO ni, v;i cu th3 Ky, Xun Quknh 7 c thO 71Tc xem l thi sW ti n\ng bNt nhKt
cHa thi ca hiSn 7Fi ViSt Nam. Cu th3 nh1 tro dng nng nai nh; ni.m th13ng
Sng-em 7an quySn vo nhau. Em l`ng 7i 7O sng tro ln. Nh1ng sng chng l em, sng
tro ln mang theo l;p l;p tm tnh cHa em

DYu xui vA ph'ng B0c
DYu ng'Jc vA ph'ng Nam

-Xu mai cu th3, Xun Quknh 7 7ng vo 7 nhZng t_ ch8 sP 7@i lNp (deu). N ch8 m?t
sP khQng 7=nh ch]c n=ch, vZng vng rdng kh kh\n, thch thLc l mKy em ven mi yu anh. .
ChQng phYi l ng1Tc B]c, xui Nam m l xui Nam ng1Tc B]c.Ph13ng h1;ng thC no
khng quan tr5ng, quan tr5ng nhKt ven l ph13ng anh.

Ni no em cNng nghS
H'(ng vA anh m=t ph'ng

Xun Quknh bu?c ch`t bao sTi nh;, sTi th13ng v. ph13ng anh. ThC m;i biCt tnh yu
cHa ch= ngng nn, mnh liSt thC no. H1;ng v. anh th c thO thay 7Vi nh1ng v;i l:i khQng 7=nh
ch]c n=ch m?t ph13ng th n3i em h1;ng v. l bKt di bKt d=ch. Anh 7 dnh hS qui chiCu cHa
7:i em. CYm thng cho cu?c 7:i Xun Quknh, ta cng hiOu thm tnh cYm cHa ch=. SP thnh cng
cHa Xun Quknh trong bi th3 Sng khng ch8 2 tnh cYm chn thnh ngng chy m cn 2 nghS
thuNt xy dPng hnh t1Tng sng_hnh t1Tng trung tm cHa bi th3. Sng trong bi th3 l m?t hnh
t1Tng kp. Sng v_a l sng biOn v_a l sng lng cHa ng1:i phM nZ 7ang yu. CY hai cu?n trn
trong sng th3 dFt do. Hnh t1Tng sng rKt 7a dFng: lc dZ d?i, gn o, lc d=u m l`ng lc chng
nh1 tm hgn em vNy d=u dng l]m nh1ng chng 7i khi ngng chy, mnh liSt. Hnh t1Tng sng
71Tc Xun Quknh xy dPng nh1 thC 7?ng. Sng lun vNn 7?ng v;i bao 7@i cPc, bao chi.u kch v
chng chnh nh: vNy m nai lng cHa ng1:i phM nZ 7ang yu 71Tc b?c l? chn thnh h3n, chnh
xc h3n. V;i hnh t1Tng sng Xun Quknh 7 gp vo thi 7n m?t hnh t1Tng ch m m;i. M;i
b2i n 71Tc H Kp nhZng nai ni.m cHa ng1:i phM nZ. V sc khng qu l:i khi ta khQng 7=nh rdng,
lm nn sP nghiSp Xun Quknh khng thO khng c sng.
Xun Quknh 7 7i v. m?t mi.n min vifn. Ch= 7 7i xa nh1ng sng th ven bFc 7Xu
th13ng nh; cn ng1:i th ven bn ch= cng m?t nai nh; th13ng. Ng1:i phM nZ Ky s@ng mi cng
sng lng, sng th3 v sng. Chng nh1 sng kia, nh=p 7Np thHy tri.u c bao gi: ngu?i yn trong
ngPc biOn, ng1:i nZ sW Ky ven mi bn 7:i cng m?t nh=p 7Np yu th13ng. Con sng trong th3 ch=
phYi 7u l con sng m?t thu2 m n 7 thnh con sng ngn 7:i: con sng tnh yu, con sng yu
th13ng, con sng cHa m?t tm hgn 7Bp. Va mi con sng th13ng yu!

Bi lm
Sng 71Tc in trong tNp Hoa d5c chiCn ho, xuKt bYn n\m 1968 cHa nZ nh th3 tnh nVi tiCng
Xun Quknh. Bi th3 ni v. tm trFng, tnh yu mnh liSt cHa ng1:i con gi khi yu. Hy 7Cn v;i
bi th3 bdng nhFc 7iSu, bi th3 l m 7iSu cHa m?t ci lng b= sng khuKy 7?ng, 7ang rung ln
#D 11: Phn tch hnh t*-ng sng trong bi th. Sng cAa Xun Qucnh. Anh (ch;) c>m nhTn g
vD vb ,`p tm h^n ng*Xi ph[ n) trong tnh yu qua hnh t*-ng ny?
7gng 7iSu 7gng nh=p v;i sng biOn. RFo rPc 7Cn xn xao, kht khao 7Cn kh]c khoYi, c m?t hnh
t1Tng sng 71Tc vc ln bdng m 7iSu, m?t m 7iSu dNp dgn, chm nVi, min man nh1 h3i th2
chFy su@t cY bi.
S]c 7iSu trZ tnh cHa bi th3 71Tc gTi ln t_ hnh t1Tng sng. CY bi th3 l nhZng con sng
tm tnh xn xao trong lng ng1:i con gi 7ang yu khi 7Lng tr1;c biOn ng]m nhn nhZng con
sng v hgi, bKt tNn. Sng l m?t hnh t1Tng Jn dM, 7 l sP ha thn cHa ci ti trZ tnh cHa nZ sW,
lc th ha nhNp, lc sP phn thn cHa em - ng1:i con gi 7ang yu m?t cch say 7]m. Sng 7
kh3i gTi m?t hgn th3 phong ph, hgn nhin, si nVi. Thng qua hnh t1Tng sng, Xun Quknh 7
c m?t cch ni rKt hay 7O difn tY tm trFng cHa ng1:i con gi.
ThNt tP nhin v th3 m?ng, con sng nh; b: nn ngy 7m sng va, sng thao thLc v;i
th:i gian v 7Fi d13ng. Chng gi@ng nh1 bn 7Ti thuy.n, thuy.n nh; bCn, lc no lng ng1:i con
gi chng bgi hgi nh; th13ng:
Lng em nh( 5.n anh
C- trong m cn th3c

Cn thLc tLc l lc no em chng nhn thKy r hnh bng anh, nh m]t anh ... M?t tnh
yu cugng nhiSt, say m. Con sng khao kht 71Tc 7Cn b: 7O 71Tc va v., ve vu@t:

Hn thBt khZ thBt m
Hn m 5Am mi mi
(Xun DiIu)

Chng nh1 em mu@n 71Tc gXn bn anh, 71Tc ha nh=p vo trong tnh yu v;i anh. Tnh
yu cHa ng1:i con gi thNt mnh liSt, ngng nn. Sng xa v:i cch tr2 ven tm 71Tc t;i b:, chng
nh1 anh v em sc v1Tt qua m5i kh kh\n 7O 7Cn v;i nhau, 7O s@ng trong hFnh phc tr5n vBn cHa
lLa 7i.

a ngoi kia 5>i d'ng
TrEm ngn con sng nh\
Con no cNng t(i b6
D mun v6i cch tr4

Ng1:i con gi 7 by t^ lng mnh m?t cch chn thnh, say 7]m, th]m thiCt. Chn thNt v
thHy chung l 7`c tnh cHa tnh yu:

DYu xui vA ph'ng B0c...

Sng 7 by t^ nai lng cHa ng1:i con gi, kht v5ng 71Tc s@ng hCt mnh trong m?t tnh
yu 7Bp, s]t son thHy chung. Ng1:i ta th1:ng ni xui vo Nam, ng1Tc ra B]c; nh1ng 2 7y,
trong nai nh; chKt 7Xy nh th3 lFi dng ng1Tc lFi. T_ 7 nh th3 7 ni 7Cn nai nh; bKt chKp vFn
vNt, khoYng cch, tnh yu l sP g`p gD giZa hai tm hgn khng c gi;i hFn. Cu@i cng sng 7
ni h? nh th3 nai kht v5ng 71Tc s@ng tr5n vBn trong tnh yu. Tnh yu lLa 7i 7Bp 7c, ngng
nn nh1 tr\m ngn con sng nh^ giZa 7Fi d13ng mnh mng, mu@n 71Tc ho nh=p vo biOn l;n
cHa tnh yu c?ng 7gng:

Lm sao 5'Jc tan ra
!K ngn nEm cn vP

CY bi th3, nCu kO 7Cn nhan 7., th tc giY 7 m1:i m?t lXn nh]c 7Cn t_ sng. Sng va
nh1 tm tnh xn xao. Sng cho ta nhi.u Kn t1Tng v. m 7iSu cHa sng, chng nh1 gi5ng 7iSu tm
tnh, nh=p 7iSu cHa bi th3. Th3 hgn nhin, li.n mFch v. cYm xc, trong sng trong cch difn 7Ft
cHa tc giY. Sng va trn 7Fi d13ng mnh mng chng chnh l sng va trong lng ng1:i con gi.
T_ hnh t1Tng sng Xun Quknh cho ta thKy r vU 7Bp tm hgn ng1:i phM nZ trong tnh
yu. V;i tnh yu chn thnh, th]m thiCt, ng1:i phM nZ mu@n s@ng hCt mnh, s@ng tr5n vBn trong
tnh yu 7Bp. Yu l nh; ngy mong 7m, ng1:i phM nZ kht khao 71Tc ha nhNp gXn ghi trong
tnh yu Ky. H5 yu thNt ngng nn, say 7]m, thHy chung. Xun Quknh viCt bi th3 ny vo nhZng
n\m 1967, khi cu?c khng chiCn cHa nhn dn mi.n Nam 2 vo giai 7oFn c liSt, khi thanh nin
trai gi o o ra trNn xU d5c Tr1:ng S3n 7i cLu n1;c, khi sn ga, bCn n1;c, g@c 7a, sn tr1:ng
difn ra nhZng cu?c chia ly mu 7^. Cho nn c 7`t bi th3 vo trong hon cYnh Ky ta m;i cng
thKy r nai kht khao cHa ng1:i con gi trong tnh yu.

i con sng nh( b6

-5c xong bi th3 Sng ta cng ng1Dng m? h3n nhZng con ng1:i phM nZ ViSt Nam, nhZng
con ng1:i lun thHy chung, lun s@ng hCt mnh v m?t tnh yu. Xun Quknh xLng 7ng l m?t
nh th3 nZ cHa tnh yu lLa 7i, b 7 lm phong ph h3n cho n.n th3 n1;c nh.

Bi lm
#D 12: C>m nhTn bi #n ghi ta cAa F.G.Lorca cAa Thanh Th>o.

L m?t nh th3 l;n cHa Ty Ban Nha hiSn 7Fi, Lorca 7 7em 71Tc chKt dn gian An7aluxia
cng sLc s@ng cHa xL s2 b tt vo th3 mnh. LFi thFo dn nhFc, ng th1:ng thch 7i kh]p xL nh1
m?t g Digan 73n 7?c m ht ln nhZng bi th3 cHa mnh nh1 nhZng khc romance, ballad. B2i
vNy, Lorca nh1 m?t nghS sW kp : thi si kim nhFc sW.
-n ghi-ta cHa Lorca chnh l m?t l@i th3 m 2 7 l:i th3 7 ha vo nt nhFc, hnh t1Tng
th3 7 cng cKu trc nhFc bay 7i. ThNm ch, 7O tiCng ni cHa th3 mnh thm phong ph, Thanh
ThYo cn m ph^ng nhZng m thanh t_a tPa cc n@t 7n ghita, m ph^ng cY l@i difn tKu ven
th1:ng 7Sm cho ng1:i ht khi difn nZa.
Thanh ThYo 7 ch5n th:i 7iOm bi phen nhKt cHa cu?c 7:i Lorca cho cYm hLng cHa thi
phJm : lc ng b= b]n chCt. Lorca lun dP cYm v b= m Ynh khn ngui b2i ci chCt. Nh1ng ng
chng khng thO ng: ci chCt phh phng nhKt 7 Np xu@ng thn phNn mnh. -@i v;i lng tiCc
th13ng, m5i ci chCt 7.u ngang tri. Ci chCt cHa Lorca cng ngang tri b?i phXn. V ng b=
phatxit giCt hFi khi m;i 37 tuVi, xc ng cn b= chng quQng xu@ng m?t ci giCng 7O phi tang. MKt
mt kinh hong l thC, nh1ng oi o\m thay, ci chCt cn l m?t giYi thot. GiYi thot bKt 7]c dW
nh1ng hon ton. HQn suy t1 Thanh ThYo 7 b= vy m giZa nhZng phYn tri kia cHa ci chCt.
NhKt l lc anh 75c 71Tc ci cu nh1 m?t l:i nguySn cu@i, m?t di chc viCt s;m cHa Lorca : Khi
ti chCt hy chn ti v;i cy 7n ghi-ta. V thC l thi phJm 7 tP ch5n cho n m?t hnh hi: v_a l
th3 viCng v_a nh1 m?t bi ca.
Thanh ThYo ch5n viCt v. Lorca ton l nhZng thi Ynh rKt siu thPc trong thC gi;i nghS thuNt
cHa chnh Lorca, m sau nhZng lng qun chng ven khng thi 7eo bm Thanh ThYo : 5n ghi-
ta, bi ca m=ng du, con ngHa 5en, v<ng trEng 5\, chng kS sS 5n 5=c, o chong 5#u sS, s0c mu
5#u tr'6ng, c gi Di gan, l ba h= mInh, hoa t[ 5inh h'ng ( hoa lila )... V, tKt nhin, lm sao
c thO thiCu 71Tc dng sng cng v(i c\ m:c hoang v@n l nhZng hnh Ynh - biOu t1Tng t_ lu
ven min man v;i ngi th3 Thanh ThYo . Nh: 7, hnh t1Tng Lorca v suy cYm Thanh ThYo 7
ni chung m?t thL tiCng l dng thi liSu 7 tr?n vo nhau 7.
Trong bi th3, Thanh ThYo c dng nhZng l@i kCt hTp kh phV biCn 2 th3 t1Tng tr1ng. Ta
g`p nhZng Ti.ng 5n b:t n'(c, ti.ng ghi-ta nu, ti.ng ghi-ta l xanh, ti.ng ghi-ta trn, ti.ng ghi-
ta rng rng mu ch-y, vA miAn 5n 5=c, v<ng trEng ch.nh chong, chn c#t ti.ng 5n, 5'6ng chU
tay, dng sng r=ng... Nhi.u thi Ynh 71Tc t1Tng tr1ng ho, khiCn chng c dFng m?t hnh thO
chLa nhi.u hnh Ynh. !'6ng chU tay l hiSn thn cHa thin mSnh. !'6ng chU tay 5 53t t'Jng
tr'ng cho c ging phN phng tri ngang c*a s@ mInh. Chi.c ghi-ta t'Jng tr'ng cho m nh>c v
th ca. N l cy 7n lia cHa chng nghS sW ti hoa. Chi.c ghita mu b>c l bi.n -nh c*a chi.c
ghi-ta nu khi 5 sang ci khc. -ng h3n, l chiCc ghi-ta 7 sang ci siu sinh. Thi sS bi trn
chi.c ghi-ta chnh l bi trn con thuyAn c*a thi ca 5ang v'Jt qua b.n b6 sinh t[. L ba c gi
di-gan l ci 5Wp huyAn b. Xoy n'(c l tai ho> 5Qnh mInh trn dng sng c*a s@ phBn, cNng l
ci dng sng ranh gi(i giCa ci s@ng v ci ch.t, giCa thHc t>i v h' v. Hnh 5=ng nm l ba
v nm tri tim 5Au giu hm t'Jng tr'ng vA sH gi t?, sH gi-i thot c*a Lorca... L@i viCt ny
khng cn xa lF 7@i v;i ng1:i 75c th3 Xun DiSu, Hn M`c T[, Bch Kh, ChC Lan Vin hay
nhm Xun Thu nh tNp hgi Th3 M;i. Nh1ng, n 7 71Tc Thanh ThYo dng nhuXn nh= v hi ha
7O tFo ra cho th3 mnh m?t cch ni hm sc. Ring ci cu gi5t n1;c m]t vXng tr\ng trong 7oFn
by t^ nai 7au xt v tiCc th13ng tr1;c ci chCt hCt sLc th13ng tm cHa Lorca m l:i th3 kCt hTp
cY tr1Tng tr1ng th3 -1:ng v;i t1Tng tr1ng Th3 M;i:
Khng ai chn c#t ti.ng 5n
ti.ng 5n nh' c\ m:c hoang
gi:t n'(c m0t v<ng trEng
long lanh trong 5y gi.ng
chng thKy 71Tc vU sc tch cHa n. C phYi cu Ky 71Tc viCt theo l@i "nghS thuNt s]p 7`t" khng,
m cL 73n giYn y nh1 7`t hai hnh Ynh bn nhau : gi:t n'(c m0t - v<ng trEng thC thi ? GiZa
chng chQng c m?t quan hS t_ no. Th ra, l]m khi, viSc t1;c b^ quan hS t_ lFi l cch gia t\ng
nghWa cho hnh Ynh v l:i th3. V gi: 7y, giZa chng lFi c thO pht sinh nhi.u kiOu quan hS, tFo
ra nhi.u ln nghWa : 1) quan hS 7Qng lNp : gi5t n1;c m]t (v) vXng tr\ng ; 2) quan hS song song :
gi5t n1;c m]t (v;i) vXng tr\ng ; 3) quan hS so snh : gi5t n1;c m]t (nh1) vXng tr\ng ; 4) quan hS
s2 hZu : gi5t n1;c m]t (cHa) vXng tr\ng ; 5) quan hS 7gng nhKt : gi5t n1;c m]t (l) vXng tr\ng...
Ng1:i 75c c m?t thong phn vn : vNy thPc cHa cu th3 sc theo nghWa no ? Nh1ng thong Ky
sc qua nhanh b2i ch8 c cu trY l:i duy nhKt : n phYi l sP giao thoa v lung linh cHa tKt cY cc ln
nghWa Ky.
ViSc ti hiSn sP kiSn Lorca b= hnh hnh v;i nhZng difn biCn phh phng, d ch8 l chKm
ph, chng 7 t nhi.u 7em lFi m?t ci "c@t" cho thi phJm. Mu@n kO, th chng kO 71Tc 7i cht.
Tm t1 ng1:i 75c b= cu@n ngay vo mFch kO qua cc difn biCn Ky v;i nhZng kinh hong, 7au 7;n
v tiCc th13ng cho m?t con ng1:i v t?i, m?t bNc ti hoa oan khuKt. Nh1ng, d1:ng nh1 ci mFch
kia cn tun theo cc b1;c pht triOn thu?c v. cKu trc cHa m?t ca khc nZa. SP kiSn Lorca b=
hnh hnh vo bi th3 ny 7 dn thnh b@n phXn n?i dung v;i nhZng khc c dMng hQn hoi v.
7? di v tiCt nh=p. -Xu tin, phXn gi;i thiSu, l hnh Ynh Lorca theo l@i Kn t1Tng : nhCng ti.ng
5n b:t n'(c / Ty - ban - nha o chong 5\ g0t / li-la li-la li-la / 5i lang thang vA miAn 5n 5=c /
v(i v<ng trEng ch.nh chong / trn yn ngHa m\i mn. TiCp n@i, phXn pht triOn, Lorca b= giCt :
Ty - ban - nha / ht nghu ngao / bPng kinh hong / o chong b b.t 5\ / Lorca bQ 5iIu vA bi
b0n / chng 5i nh' ng'6i m=ng du. KC 7, phXn cao tro, l nai tiCc th13ng tr1;c sP thPc phh
phng : ti.ng ghi-ta nu / b<u tr6i c gi #y / ti.ng ghi-ta l xanh bi.t m#y / ti.ng ghi-ta trn b:t
n'(c vj tan / ti.ng ghi-ta rng rng / mu ch-y // khng ai chn c#t ti.ng 5n / ti.ng 5n nh' c\
m:c hoang / gi:t n'(c m0t v<ng trEng / long lanh trong 5y gi.ng. V cu@i cng, phXn kCt, v;i
hnh Ynh Lorca la b^ tKt cY v giYi thot : 5'6ng chU tay 5 53t / dng sng r=ng v cng / Lorca
bi sang ngang / trn chi.c ghi-ta mu b>c // chng nm l ba c gi di-gan / vo xoy n'(c /
chng nm tri tim mnh / vo lXng yn b#t chJt / li-la li-la li-la...
SP c m`t cHa hai chuai li-la li-la li-la 2 phXn 7Xu v phXn kCt l thC. Th thPc, khi m;i 75c
bi th3 ny trong tNp Kh@i vung Rubic, ti thKy ci chuai kia l m?t nt lF. Nh1ng 75c kW h3n th
thKy hnh nh1 c m?t nghWa l no 7 hay hay, chL khng hQn ch8 l nhZng con m rang nghWa.
Nh1ng thPc h1 ra sao,. Mi sau, 75c kW h3n vo cKu trc m;i vD lc : t ra 7y lFi l sP giao duyn
k th cHa th3 v nhFc. CM thO l giao thoa giZa thanh m v thi Ynh. M2 7Xu l hai cu : NhCng
ti.ng 5n b:t n'(c / Ty Ban Nha o chong 5\ g0t. Thanh ThYo ch5n hai hnh Ynh ny kh2i 7Xu
m?t thi phJm gi@ng nh1 kiOu tFo nhZng m chH cho m?t nhFc phJm. Chng l nhZng t13ng phYn
kn 7o m gay g]t : m thanh hgn nhin - s]c mu chi g]t, tiCng 7n thYo dn - o chong 7Ku sW,
vU khim nh1:ng - sP ngFo nghf, ni.m hn hoan - nai kinh hong, nghS thuNt - bFo lPc, thn phNn
b5t bo - thPc tFi tn kh@c... C`p hnh Ynh cL ngD t13ng phng no ng: lFi t13ng tranh. N?i dung
chH 7Fo m thi phJm triOn khai sc l phNn ng1:i trong m?t hiSn thPc 7Xy tranh chKp 7@i ch5i nh1
thC. Rgi ngay sau hai cu mo 7Xu 7 l chuai m thanh li-la li-la li-la. N nh1 m?t chuai n@t 7n
bung do ng1:i 7Sm 7n (ghi ta) l1;t qua hng dy 7O kCt thc phXn dFo, 7nh dKu khoYng ng]t
cho ng1:i ht chnh thLc b]t l:i trnh difn ca khc. V thi phJm chng kCt thc bdng sP tr2 lFi cHa
chuai m thanh Ky. N tPa nhZng tiCng 7n 7Sm cu@i cng nhdm tFo nhZng d1 m sau khi l:i ht
7 ng_ng. Ngeu hLng m 7Xy xao xuyCn. Khi m thanh gy ni.m xao xuyCn th tP n chng chKt
chLa thi v=!
Song, v. nghWa, lila lFi chnh l m?t loi hoa c mu tm ngt rKt 71Tc ng1:i ph13ng Ty 1a
chu?ng : hoa lila - tLc hoa t[ 7inh h13ng. Chuai m thanh kC tiCp gTi hnh Ynh nhZng trng hoa
chuai hoa bNt tm lin tiCp. - l nhZng 7o hoa ng1:i 7:i, ng1:i th3 thXm knh viCng h13ng hgn
Lorca hay chnh l ngn mun 7o hoa cHa sP s@ng 7ang nYy n2 t_ ci chCt 7au th13ng cHa nh
thi sW, thO hiSn sLc s@ng bKt diSt cHa nhZng gi tr= chn chnh trn ci 7:i ny ?
Mai nghS phJm l m?t sYn phJm khng l`p lFi. Khng ch8 n?i dung, m ngay cY hnh thLc.
N\ng l1Tng sng tFo c thO tch tM lu di trong cY thLc v ti.m thLc, bdng cY v@n s@ng, v@n v\n
ho cng kinh nghiSm nghS thuNt. Sng tFo nghS thuNt l thC ; phYi thC m;i l nghS thuNt. L
ng1:i ham tm ti cch tn, Thanh ThYo hiOu r 7i.u 7. "V;i nhZng bi th3 hay - thi sW sng tFo
v;i ton b? thO chKt v tm linh mnh, v khng biCt ci no b]t 7Xu tr1;c : thO xc hay tm linh .
- l cY m?t qu trnh nh1ng sng tFo l khoYnh kh]c. KhoYnh kh]c Ky xYy ra cng 7?t ng?t bao
nhiu cng t@t bKy nhiu".

Bi lm

#D 13: Phn tch bi "Ng*Xi li , sng #" cAa NguyNn Tun

Ty B0c '? C ring g Ty B0c.
Khi lng ta 5 ha nhCng con tu
Khi TM qu@c b@n bA ln ti.ng ht
Tm h8n ta l Ty B0c ch3 cn 5u.
(TiCng ht con tu ChC Lan Vin)

Trong nhZng ngy thng cY n1;c r?n rang ln 71:ng theo tiCng g5i cHa tm hgn Ty B]c
7O xy dPng lFi m?t mi.n qu cHa TV qu@c, c biCt bao nh v\n, nh th3 7 thPc hiSn qu trnh l?t
xc 7O 7Cn v;i cch mFng. M?t trong nhZng nh nghS sW yu n1;c Ky l Nguyfn Tun cy 7?c
huy.n cXm cHa n.n v\n h5c ViSt Nam, ng1:i 7 mang lFi nhZng t: hoa th3m thYo cho 7:i.
Nguyfn Tun 7Cn v;i Ty B]c qua ty bt Ng1:i li 7 song - m?t tc phJm thO hiSn r nt
v su s]c phong cch nghS thuNt 7?c 7o cHa ng.
-Cn v;i nghS thuNt, 7@i v;i Nguyfn, l 7Cn v;i sP tm ti v sng tFo. B2i v nh v\n l
ng1:i sng tFo lFi thC gi;i. Nguyfn Tun sT mnh cHa ngy hm nay gi@ng v;i mnh cHa ngy
hm qua, sT sP trng l`p tXm th1:ng. Chnh v thC, ng 7 lKy chH nghWa x d=ch lm 7. ti cho
tc phJm, lm mMc 7ch cho cu?c 7:i mnh. S@ng l 7O 7i, 7O tm hiOu nhZng 7i.u m;i lF. Tr1;c
cch mFng, m?t mnh v;i chiCc vali, Nguyfn 7 bn ba trn nhi.u mi.n qu 7Kt n1;c nh1ng v;i
tm trFng cHa kU thiCu qu h13ng, bKt mn v;i cu?c 7:i. - chng l tm trFng chung cHa th:i
7Fi. Sau cch mFng, ng chng xui ng1Tc nhi.u n3i nh1ng v;i tinh thXn cHa ng1:i yu qu h13ng
xL s2, mu@n gp phXn vo cng cu?c xy dPng TV qu@c. Chnh nh v\n 7 t_ng ni 7Cn Ty B]c
l 7O 7i tm ci thL vng m1:i cHa mu s]c song ni Ty B]c, v nhKt l ci thL vng m1:i mang
s)n trong tm tr tKt cY nhZng con ng1:i ngy nay 7ang nhiSt tnh g]n b v;i cng cu?c xy dPng
cho Ty B]c thm sng sHa t13i vui v b.n vZng. V;i tnh yu qu h13ng su n`ng v bXu nhiSt
huyCt si nVi Ky, Nguyfn Tun 7 s[ dMng uyOn chuyOn, tinh vi v@n ngn ngZ phong ph cHa
mnh 7O viCt nn nhZng t: hoa th3m thYo v. con ng1:i v thin nhin cHa mi.n sng ni ny
Tc giY hay 7i tm cYm gic mFnh cho cc gic quan. V vNy, nhZng trang v\n cHa ng
th1:ng mang theo m 7iSu cHa nhZng trNn cugng phong, bo t@. Nh1ng khng v thC m chng
mKt 7i nt d=u hi.n, th3 m?ng. Qua ngi bt Nguyfn Tun, sng - hiSn ln v_a hung bFo nh1ng
chng v_a trZ tnh. N mang tm 7=a xYo quySt cHa thL kU th s@ m?t, c thO c1;p 7i mFng s@ng
cHa bKt cL kU no lD sa chn vo thFch trNnN1;c sng - reo nh1 7un si ln m?t tr\m
7?7 2 7y t_ ngn n\m ven mai phMc hCt trong lng sng v khi thKy chiCc thuy.n no nh
vo th chng nh^m cY dNy 7O vg lKy Nh1ng ci hung hn dZ tTn Ky ven khng lm mKt 7i
71Tc nt trZ tnh 2 sng -. Miu tY con sng 2 nhZng 7oFn xui dng, ngi bt Nguyfn Tun
bang tr2 nn m.m mFi, uyOn chuyOn, mang 7Nm chKt th3. Con sng - tun di nh1 m?t ng tc
trZ tnh, 7Xu tc, chn tc Jn hiSn trong my tr:i Ty B]c bung n2 hoa ban, hoa gFo thng hai v
cugn cu?n khi ni Mo 7@t n13ng xun
Trn con sng Ky, ng li 7 xuKt hiSn, dZ d?i v phi th1:ng. Trong cu?c chiCn 7Ku m?t
mKt, m?t cn v;i thc n1;c, tc giY cho ta thKy 71Tc ci ti hoa, tr dhng tuySt v:i cHa ng li.
Ng1:i li 7 sng - l hiSn thn cHa tc giY, ch8 thch lao vo nhZng cu?c chiCn 7Ku nguy hiOm
v;i thc n1;c dZ d?i m khng 1a xui thuy.n trn dng sng m Y
Gi5ng v\n Nguyfn Tun thNt tP nhin v phng tng khi miu tY hai trFng thi 7@i lNp cHa
cng m?t sP vNt. Sng - v_a trZ tnh v_a hung bFo, v_a l kU th , v_a l c@ nhn. D1;i ngi
bt tc giY, con sng khng chCt cLng m vNn 7?ng m?t cch mFnh mc, si nVi bdng nhZng t_ ngZ
gTi hnh Ynh, tc 7?ng mFnh vo gic quan ng1:i 75c. ng li 7 chng thC chng xuKt hiSn m?t
cch sinh 7?ng, r nt v s]c sYo.
-@i v;i Nguyfn Tun, 7 l v\n th tr1;c hCt phYi l v\n. V\n phYi 7Bp, phYi trau
chu@t. Ci 7Bp Ky 7 chi ph@i cch nhn cHa tc giY trn ton b? tc phJm. Con ng1:i v sP vNt,
qua ngi bt Nguyfn Tun, 7.u 71Tc khai thc trn ph13ng tiSn mW thuNt v ti hoa nghS sW.
Nt 7Bp sng - l m?t cng trnh dy cng sng tFo cHa tFo ha. N v_a hng vW v_a nn
th3. N 7Bp t_ dng dKp 7Cn mu s]c. Ci ng tc trZ tnh cHa ng1:i thiCu nZ Ky l ngugn cYm
hLng cho biCt bao nh th3, nh v\n. N1;c sng - chng thC. Ma xun dng xanh ng5c bch,
Ma thu n1;c sng - l_ l_ chn 7^ nh1 da m`t ng1:i bXm 7i v r1Ti bZa. Con sng Ky 7@i v;i
tc giY khng ch8 73n thuXn l m?t cYnh 7Bp thin nhin m n thNt gTi cYm. N gy nn nai nh;
da diCt cho nhZng ai 7 t_ng m?t lXn g`p gD rgi lFi 7i xa. G`p lFi sng -, tc giY cYm thKy tm
hgn lng lng vui s1;ng nh1 g`p lFi c@ nhn. Chao i, trng con sng, vui nh1 thKy n]ng gin
tan sau k m1a dXm, vui nh1 n@i lFi chim bao 7Lt qung. V trong ci 7Bp 7c, th3 m?ng cHa 7Kt
tr:i thin nhin, con ng1:i xuKt hiSn nh1 m?t nghS sW ti hoa. ng li 7i.u khiOn con thuy.n m?t
cch chH 7?ng v thuXn thMc. ng bao gi: chng 7Lng trn thc sng dZ d?i m b]t chng phYi qui
hng. N]m ch`t lKy 71Tc ci b:m sng 7ng lugng rgi, ng 7 gh c13ng li, bm ch]c lKy lugng
n1;c 7ng m phng nhanh vo c[a sinh, m li miCt m?t 71:ng cho v. pha c[a 7 Ky.
Nguyfn Tun miu tY hnh Ynh ng li 7i.u khiOn chiCc thuy.n cL nh1 m?t nhFc sW 7ang ko 7n
vilng. Ng1:i li 7 sng - l m?t b1;c chuyOn l;n trong phong cch Nguyfn Tun. Tr1;c
cch mFng, nh v\n th1:ng 7i tm 7. ti cho tc phJm bdng cch quay v. v;i qu khL, v;i m?t
th:i vang bng 7 qua. Nhn vNt cHa Nguyfn l nhZng HuKn Cao, quYn ngMc mang tm trFng cHa
kU no biCt trn 7Xu c ai. Nhn vNt vang bng m?t th:i l nhZng v= anh hng ngang d5c,
khinh bFc 7Cn 7i.u. Nh1ng sau cch mFng, Nguyfn 7 tm thKy chKt ti hoa nghS sW 2 nhZng
con ng1:i lao 7?ng hCt sLc bnh d=, gXn ghi. HuKn Cao gi: 7y 7 li vo dW vng ch8 cn 7y m?t
ng li 7 cY 7:i g]n b v;i cng viSc, v;i cu?c s@ng. Hnh Ynh ng li lnh 7nh trn sng n1;c,
chiCn 7Ku v;i t[ thXn bdng cy so b nh^ gy xiCt bao xc 7?ng trong lng ng1:i 75c. Nguyfn
Tun 7 trao t`ng ng chiCc huy ch13ng anh hng lao 7?ng trn ngPc nh1 m?t ni.m hnh diSn
thing ling. ng li xuKt hiSn tr1;c m]t chng ta nh1 nhZng ng1:i nghS sW ti hoa tr dhng song
ton. Miu tY hnh Ynh ng1:i 7:i th1:ng li 7, Nguyfn Tun 7 thO hiSn tKm lng trn tr5ng,
cYm phMc nhZng con ng1:i gp phXn vo cng cu?c xy dPng TV qu@c.
Trong viSc ti hiSn lFi hnh Ynh sng ni Ty B]c v ng1:i li 7, Nguyfn Tun 7 kCt hTp
nhi.u ph13ng tiSn cHa nhi.u ngnh nghS thuNt: h?i h5a, 7iu kh]c, 7iSn Ynh, m nhFc M5i vNt,
m5i sP nh1 hiSn ra tr1;c m]t ta s_ng sZng v sinh 7?ng. Ngo`t khc sng l1Tn, thKy sng b5t 7
tr]ng xa cY m?t chn tr:i 7. m thanh sng va vo 7, vo mFn thuy.n, sng dNy ln thnh
thc ni, m?t anh bFn quay phim to tTn7 dhng cYm nggi vo m?t ci thuy.n thng trng
trnh rgi lao xu@ng 7y ht sng - 7O quay phim TKt cY nhZng g nh v\n viCt ra, nhZng g
nh v\n t12ng t1Tng v sng tFo nn 7.u nh1 71Tc dPng lFi tr1;c ng1:i 75c. TiCp xc v;i tc
phJm Ng1:i li 7 sng - cHa Nguyfn Tun, ta nh1 7ang 7Lng tr1;c con sng Ky, chLng kiCn
cu?c vNt l?n giZa ng li v;i thc n1;c, chLng kiCn t_ng 7oFn sng dZ tTn, l2m ch2m nhZng 7
ngXm, 7 nVi v cY nhZng 7oFn sng m Y, trZ tnh.
Trong 7oFn v\n, Nguyfn Tun dng cY nhZng kiCn thLc v. qun sP, v h5c Cu?c chiCn
7Ku giZa ng1:i li v;i thFch trNn sng - difn ra thNt hKp den, li k: M`t n1;c h la, sng n1;c
7 tri m thc g@i vo bMng v hng thuy.n. N bm lKy thuy.n nh1 7 vNt tm th]t l1ng ng
7 7i lNt ng[a mnh ra TKt cY nhZng t_ ngZ v hnh Ynh mang 7Nm nt qun sP, v thuNt Ky
nh1 gTi lFi tr1;c m]t ta quan cYnh m?t cu?c han chiCn nguy hiOm, 7Xy hgi h?p hKp den.
Nguyfn Tun t_ng 71Tc mSnh danh l nh v\n cHa sP ti hoa v uyn bc. Ngugn tri thLc
khVng lg cHa ng v. l=ch s[, khoa h5c, 7=a l, sinh h5c th1:ng 71Tc tun tro do dFt trong tc
phJm. V;i Ng1:i li 7 sng -, tc giY 7 71a ta 7Cn v;i m?t mi.n qu h13ng TV qu@c. V= tr
sng -, l=ch s[ sng - 7 71Tc Nguyfn Tun gi;i thiSu bdng nhZng trang viCt 7Xy tnh uyn
bc. Nhi.u 7=a danh 71Tc tc giY nh]c 7Cn trong tc phJm nh1 T M1:ng Vt, S3n La,Ht
Long TKt cY, tKt cY chLng t^ sP hiOu biCt rKt r?ng v rKt su cHa tc giY khi viCt v. sng -
KhY n\ng difn 7Ft v v@n ngn ngZ cHa Nguyfn Tun thNt phong ph. Mai t_ ngZ khi 71a
vo cu v\n d1:ng nh1 7 71Tc ch]t l5c, g5t giha cJn thNn. ng 7 sng tFo nn nhi.u t_ ngZ m;i
lF, 7?c 7o. Gi5ng v\n 7i khi c vU th kSch, dn trYi nh1ng lFi hCt sLc c 7c v tP nhin.
Nguyfn Tun khng nhZng viCt nn nhZng trang v\n 7Xy ti hoa v l=ch lm m ng cn sng tFo
nn nhZng trang th3 cho 7:i. -5c nhZng dng viCt v. con sng - trZ tnh, ta khng khî ngD
ngng, ngFc nhin tr1;c gi5ng v\n m i, d=u dng nh1 th3 cHa Nguyfn Tun.
ViCt v. ng1:i li 7 sng -, viCt v. m?t vng qu h13ng TV qu@c, Nguyfn Tun 7 thO
hiSn ngugn xc cYm yu th13ng tha thiCt 7@i v;i ng1:i lao 7?ng v thin nhin 7Kt n1;c. Sng -
cng 7Bp, cng sinh 7?ng, ng li cng anh dhng, ngoan c1:ng trong cng viSc ta cng thKy 71Tc
tKm lng nhn 7Fo su s]c cHa nh v\n Ng1:i lao 7?ng trong tc phJm Nguyfn Tun thNt bnh
d= t_ cng viSc 7Cn hnh dng, cch \n ni. Nh1ng ng ta lFi l ng1:i anh hng tr1;c m]t Nguyfn
Tun. Nh v\n 7 pht hiSn ra trong con ng1:i bnh d= Ky chKt nghS sW ti hoa, dm 713ng 7Xu v;i
sng to gi l;n 7O cho ch@ng con thuy.n qua sng. ng li hiSn ln trong tc phJm l ng1:i lao
7?ng h\ng hi, qun mnh v cng viSc.
Cu?c s@ng quanh ta v@n dW rKt tXm th1:ng, ch kW. Ngy lFi qua ngy, my ven bay v gi
ven thVinh1ng chnh nh v\n l ng1:i mang lFi cho ta m?t thC gi;i m;i, tinh khi, k diSu.
Nguyfn Tun chng l m?t nh v\n, m?t ng1:i gp phXn sng tFo lFi thC gi;i. V\n ch13ng cHa
Nguyfn Tun 7 mang 7Cn cho chng ta m?t chn tr:i huy.n b ring biSt, hKp den v 7?c 7o.
- l chn tr:i cHa ci 7Bp, cHa sP ti hoa v uyn bc

Bi lm 1
Ng1:i li 7 sng - cHa Nguyfn Tun l bt k 7`c s]c, kCt quY cHa chuyCn thm nhNp
thPc tC vng sng - 1958 - 1960 cHa nh v\n, in trong tNp bt k Sng -. CYm hLng g]n b v;i
mYnh 7Kt v con ng1:i Ty B]c 7 in 7Nm trong hnh Ynh ng1:i li 7 nghS sW v con sng - v_a
hng vW v_a nn th3.
BYn thn Nguyfn Tun khi viCt nn tc phJm ny 7 thPc hiSn hon tKt m?t hnh trnh
khQng 7=nh phong cch tuk bt 7?c 7o cHa nh v\n khi 7i theo con 71:ng cch mFng. V@n s@ng
v ti n\ng cHa ng1:i nghS sW ti hoa ny 7 g`p 71Tc mi tr1:ng Ty B]c v;i bao nhiu vU 7Bp
ti.m Jn trong mYnh 7Kt v con ng1:i, t_ 7 gip ng c nhZng pht hiSn m;i mU, t 7Nm nhZng
Kn t1Tng kk vW nn th3 v. Ty B]c trong lng bFn 75c.
Thin tuk bt Ng1:i li 7 sng - tr1;c hCt 7em lFi cho chng ta Kn t1Tng 7`c biSt v.
hnh Ynh v cng viSc cHa ng li 7 Lai Chu, ng1:i m nh v\n 7 g5i l bFn trn tinh thXn "qui
thuNn quXn chng m?t cch tP gic" (chZ dng cHa Nguyfn Tun). ng li 7 l hnh Ynh m?t
ng1:i lao 7?ng m sng n1;c 7 in dKu vo trong t_ng chi tiCt ngoFi hnh : tay lu nghu nh1 ci
#D 14: C>m nhTn Ng*Xi li , Sng # cAa NguyNn Tun.
so, chn khuknh ra nh1 kBp lKy m?t ci bnh li t12ng t1Tng, gi5ng ni o o nh1 thc lh sng
-, nhn gi;i vi v5i nh1 nhn v. m?t bCn xa no 7... TuVi tc khng lm mKt 7i sLc s@ng mFnh
mc v lng yu mCn g]n b v;i cng viSc cHa ng. Bdng cch tFo Kn t1Tng 7`c biSt v. nhn vNt t_
ban 7Xu, nh v\n den d]t chng ta vo thC gi;i sng n1;c chLa 7Png bao th[ thch hiOm nguy
nh1ng c sLc cu@n ht ring v;i nhZng ng1:i 1a thch phiu l1u mFo hiOm. Bdng thH php cHa
7iSn Ynh, bdng ngn t_ cHa mnh, Nguyfn Tun 7 dPng ln cY m?t thC gi;i sng n1;c sinh 7?ng :
n1;c x 7, 7 x sng, sng x gi, cugn cu?n lugng gi gn gh su@t n\m nh1 lc no chng
7i nT xut bKt cL ng1:i li 7 sng - no tm 71Tc qua 7Ky". 7y vNy nh1ng ng lo 7 tuVi
bYy m13i 7 bao phen thO hiSn ti n\ng v1Tt thc leo gh.nh, v1Tt qua th[ thch hiOm nguy m
ven cn trU trng, dUo dai !
Cu chuySn v1Tt sng - 7 71Tc nh v\n kO lFi bdng tKt cY ni.m hLng kh2i v. sLc mFnh
con ng1:i chiCn th]ng thin nhin, v;i tKt cY k=ch tnh, cao tro 7O tn vinh nghS thuNt chinh phMc
thc 7 sng -. Con sng - dZ v;i thXn sng t1;ng 7 bHa gi\ng thC trNn vy lKy chiCc thuy.n
73n 7?c 71Tc nh v\n miu tY bdng ngn ngZ phong ph cHa tiOu thuyCt ch13ng hgi nh1 gTi cu?c
ph vy cHa mnh t1;ng TriSu T[ Long xng vo trNn qun To Tho, bn cFnh 7 nh v\n c
nhZng dng m tY chn dung bdng gi5ng v\n rKt hm h8nh cHa ring mnh : "M`t hn 7 no
trng chng nga ng1Tc, hn no chng nh\n nhm mo m h3n cY ci m`t n1;c cha ny...". Cu?c
7@i 7Xu giZa con ng1:i trn chiCc thuy.n 73n 7?c v;i "boongke chm v pho 7i nVi" trong
"cu?c gip l c c 7 dn trNn 7=a s)n" c sLc hKp den 7`c biSt. C lc nh v\n 7 hnh dung ra
khng kh cHa nhZng h?i vNt truy.n th@ng khi miu tY cc cu?c 7Ku sLc, 7Ku tr v 7Ku sP nhanh
nhBn giZa ng1:i v 7 n1;c. Cu?c 7Ku c miCng, c m1u, cu@i cng phXn chiCn th]ng thu?c v.
con ng1:i, b2i lc "ng 7 thu?c quy luNt phMc kch cHa lh 7 n3i Yi n1;c hiOm tr2 ny". Hnh Ynh
bnh th1:ng cHa ng1:i lao 7?ng, vNt l?n v;i sng n1;c 7 71Tc Nguyfn Tun nng ln ngang
hng danh t1;ng "biCt mnh biCt ta tr\m trNn tr\m th]ng". Nh1ng 7i.u tc giY t 7Nm nt h3n 2
ng li 7 chnh l chKt nghS sW tot ln t_ cng viSc 7@i m`t v;i hiOm nguy 7 tr2 thnh bnh
th1:ng. Ngay sau khoYnh kh]c chiCn th]ng sLc mFnh cHa thc 7, sng dZ, th "sng thc xo xo
tan trong tr nh;. Sng n1;c lFi thanh bnh". -y m;i chnh l ng li 7 mang 7Nm nt Nguyfn
Tun. Con ng1:i chiCn 7Ku v;i sng - dZ chng ch8 l 7O m1u sinh, "ngy no chng ginh lKy ci
s@ng t_ tay nhZng ci thc", nn nhZng con ng1:i ny chng yu mCn dng sng 7 cho h5 nhZng
"c anh vh, c dXm xanh", nhZng hXm c hang c "ta ra 7Xy trn ru?ng". Sng - dZ th c "diSn
mFo v tm 7=a cHa kU th s@ m?t", nh1ng khi sng n1;c thanh bnh, vU 7Bp nn th3 gTi cYm cHa
dng sng lFi hiSn v. nguyn vBn.
Nh v\n 7 dnh nhZng trang viCt thKm 7em chKt trZ tnh 7O miu tY vU 7Bp d=u dng cHa
dng sng mang trong lng nhZng huy.n s[ thu2 khai thin lNp 7=a cHa cha ng. "Con sng -
tun di tun di nh1 m?t ng tc trZ tnh, 7Xu tc chn tc Jn hiSn trong my tr:i Ty B]c bung
n2 hoa ban hoa gFo thng hai v cugn cu?n khi ni Mo 7@t n13ng xun.", "Ma xun dng
xanh ng5c bch...", "ma thu n1;c sng - l_ l_ chn 7^ nh1 da m`t ng1:i bXm 7i v r1Tu
bZa"...- l th:i 7iOm cho cu chZ Nguyfn Tun lai lng chKt th3 ca ngTi vU 7Bp cHa dng sng,
bdng ci nhn v tnh cYm cHa m?t ng1:i tP nhNn sng - nh1 m?t "c@ nhn". Khng gian l]ng
75ng trong vU 7Bp cHa "b: sng -, bi sng -, chugn chugn b13m b1;m sng -". VU 7Bp Ky
nh1 trang nghim trong mFch -1:ng thi cV 7iOn, v_a l]ng 75ng hoi v5ng v. m?t thu2 L TrXn
L, v_a bng khung cYm gic v. sP s@ng nYy l?c 7m chgi : "Thuy.n ti tri qua m?t n13ng ng
nh ln mKy l ng non 7Xu ma. M t=nh khng m?t bng ng1:i. C^ gianh 7gi ni 7ang ra nhZng
nn bp. M?t 7n h13u ci 7Xu ng@n bp c^ gianh 7em s13ng 7m. B: sng hoang dFi nh1 m?t
b: ti.n s[. B: sng hgn nhin nh1 m?t nai ni.m cV tch tuVi x1a". Nh v\n 7 7O cho dng cYm
xc do dFt th@t ln thnh l:i 7@i thoFi im l`ng v;i thin nhin, b: bi ven sng, d1:ng nh1 con
ng1:i mu@n ho vo cng cYnh vNt, 7O chim ng1Dng vU 7Bp 7Xy sLc cu@n ht cHa dng sng.
Ngi bt nh v\n 7Cn lc ny m;i thNt sP tung honh trong sP say s1a khm ph c?i ngugn, kO v.
l=ch s[ dng sng g]n v;i cu?c s@ng v con ng1:i Ty B]c, nhZng ng1:i 7 7n nhNn nhZng t`ng
vNt ho phng cHa sng -. CYm xc t_ thPc tFi cHa Nguyfn Tun cn kh3i ngugn cho nhZng m3
1;c mang tnh dP bo v. t13ng lai, biCn sLc mFnh cHa dng sng tri tnh tri nCt thnh ngugn
thHy 7iSn dgi do. R rng, thPc tFi cu?c s@ng m;i 7 gip cho Nguyfn Tun c nhZng dP cYm
chnh xc, c ni.m tin vZng ch]c vo nhZng con ng1:i 7ang xy dPng m?t chC 7? m;i, 7em lFi
sinh kh m;i cho cu?c s@ng 2 sng -.
V;i Ng1:i li 7 sng - ny, Nguyfn Tun 7 ghi dKu Kn khng tr?n len cHa mnh 2 thO
loFi ty bt, bm st hiSn thPc, say m khm ph nhZng nt Kn t1Tng, nhZng vU 7Bp ti.m Jn t_
hiSn thPc. H3n thC nZa, tc phJm cn 7nh dKu sP vZng vng trong t1 t12ng tnh cYm cHa nh
v\n, sP nhFy cYm tinh tC cHa m?t tm hgn nghS sW yu 7Kt n1;c, yu con ng1:i lao 7?ng, yu v
tin vo cch mFng, vo con 71:ng dn t?c 7ang h1;ng t;i. TKm lng Ky, ti n\ng Ky cHa Nguyfn
Tun thNt 7ng trn tr5ng.

Bi lm 2
Theo l thuyCt thi php h5c hiSn 7Fi, hnh t1Tng tc giY l sP nhNp thn cHa thLc ng1:i
sng tFo vo trong tc phJm nghS thuNt. NCu hnh t1Tng nhn vNt 71Tc xy dPng theo nguyn t]c
h1 cKu, 71Tc miu tY theo m?t quan niSm nghS thuNt v. con ng1:i v theo tnh cch nhn vNt th
hnh t1Tng tc giY trong bt k, ty bt 71Tc thO hiSn theo nguyn t]c tP biOu hiSn. Hnh t1Tng
tc giY biOu hiSn 2 ci nhn, sP quan tm lPa ch5n nhZng chH 7., 7. ti, thO loFi, 2 ngn ngZ v
cch difn 7Ft cHa chH thO sng tFo. Hnh t1Tng tc giY l m?t b? phNn quan tr5ng trong cKu trc
cHa tc phJm.
Ai 7 7`t tn cho dng sng l tc phJm cng tn tNp bt k xuKt bYn vo n\m 1986 cHa
Hong PhH Ng5c T1:ng sau hai tNp bt k Ngi sao trn 78nh Phu V\n Lu (1971), RKt nhi.u nh
l[a (1979). Tm bt k trong tNp sch ven 71Tc Hong PhH Ng5c T1:ng viCt v;i cYm hLng ngTi
ca v m h12ng s[ thi b2i ng1:i yu n1;c Hong PhH Ng5c T1:ng lun tri n v;i sP hi sinh cao
cY v nhZng chiCn cng anh hng cHa nhn dn. Nh1ng 7i.u 7`c biSt 2 Hong PhH Ng5c T1:ng,
lng yu n1;c, tinh thXn dn t?c cn g]n v;i tnh yu su s]c 7@i v;i thin nhin v truy.n th@ng
v\n ho cHa dn t?c. ng 7`c biSt trn tr5ng say m v\n ho v l=ch s[ cHa mYnh 7Kt qu h13ng.
Bdng gi5ng v\n 7Bp, trXm l]ng v tha thiCt, Hong PhH Ng5c T1:ng 7 viCt v. dng sng qu
h13ng, v. hoa t*** quanh ng v;i m?t tnh cYm g]n b su n`ng L;n ln 2 HuC, khng lc no
ti khng cYm thKy thnh ph@ ny nh1 m?t khu v1:n thn mNt cHa mnh (Hoa t13i quanh ti).
Ai 7 7`t tn cho dng sng? l bt k trZ tnh su l]ng, thO hiSn r phong cch thO loFi cHa
Hong PhH Ng5c T1:ng. Tc phJm thO hiSn sP uyn bc ti hoa cHa chH thO sng tFo trong ci
nhn lin t12ng cng v;i nhZng triCt luNn su s]c v. quan hS giZa dng sng v l=ch s[, dng sng
v;i thi ca nhFc hoF, dng sng v con ng1:i xL HuC.
Thin bt k l cu?c hnh trnh 7i tm c?i ngugn dng sng H13ng th3 m?ng. -gng hnh
cng nhn vNt ti trong tc phJm, ng1:i 75c m;i biCt nhZng b1;c th\ng trXm cHa dng sng
H13ng trong hnh trnh 7Xy gian trun cHa n Tr1;c khi v. 7Cn chu thV m 7.m n 7 l m?t
bYn tr1:ng ca cHa r_ng gi, rXm r? giZa bng cy 7Fi ngn, mnh liSt qua nhZng gh.nh thc, cu?n
xoy nh1 c3n l@c vo nhZng 7y vPc b Jn, v chng c lc n tr2 nn d=u dng v say 7]m giZa
nhZng d`m di chi l5i mu 7^ cHa hoa 7a quyn r_ng [1, tr.316.]. Bdng sLc t12ng t1Tng min
man kCt hTp v;i t1 duy nghin cLu, Hong PhH Ng5c T1:ng 7 cung cKp cho ng1:i 75c nhi.u tri
thLc l=ch s[, 7=a l phong ph v. sP hnh thnh sng H13ng t_ ngugn ra biOn. GiZa lng Tr1:ng
S3n, sng H13ng 7 s@ng m?t n[a cu?c 7:i mnh [1, tr.316], ra khî vng ni, sng H13ng 7
chuyOn dng m?t cch lin tMc...T_ ng ba TuXn, sng H13ng theo h1;ng Nam B]c qua 7iSn Hn
Chn, vKp Ng5c TrYn, n chuyOn h1;ng sang Ty B]c, vng qua th.m 7Kt NguySt Bi.u, L13ng
Qun rgi 7?t ng?t vc m?t hnh vng cung thNt trn v. pha -ng B]c, m lKy chn 7gi Thin MM,
xui dXn v. HuC [1, tr.317]. Ng1:i 75c cYm thKy nhNn thLc cHa mnh 71Tc thâ mn trong sP tra
cLu t8 m8 v nghim tc nhZng thng tin khoa h5c 7=a l cHa tc giY.
NCu t1 duy nghin cLu chH yCu cung cKp nhZng dZ kiSn, nhZng tri thLc v. dng sng th t1
duy nghS thuNt gip nhZng tri thLc 7 tr2 nn m.m mFi h3n. Hnh t1Tng dng sng 71Tc difn 7Ft
bdng nhZng hnh Ynh so snh, nhZng lin t12ng ti tnh 7?c 7o sng H13ng 7 s@ng m?t n[a
cu?c 7:i cHa mnh nh1 m?t c gi di -gan phng khong v man dFi; dng sng m.m nh1 tKm
lMa; sng H13ng 7 tr2 thnh m?t ng1:i ti nZ 7nh 7n lc 7m khuya... [1, tr.316-318]. C thO
thKy bYn lWnh cHa nh v\n v phong cch c nhn chng 7 71Tc biOu hiSn thng qua nhZng lin
t12ng. SP kCt hTp giZa tri thLc khoa h5c v;i nhZng h1 cKu ti tnh thng qua thH php nhn cch
ho, 7O rgi dng sng H13ng khng cn l m?t sP vNt v tri v gic nZa m n tr2 thnh m?t nhn
vNt c tm hgn c sLc s@ng mnh liSt nh1 con ng1:i trong nhZng b1;c th\ng trXm cHa cu?c 7:i.
Gs TrXn -nh S[ khi nghin cLu bt k Ai 7 7`t tn cho dng sng? 7 v hnh trnh cHa sng
H13ng t_ ngugn ra biOn l hnh trnh cHa tm hgn xL HuC v;i nhZng cung bNc mnh liSt v l]ng
su, trZ tnh v bnh thYn tr tuS [2, tr.294].
T_ ph13ng diSn hnh t1Tng tc giY, nhZng triCt luNn v. dng sng trong m@i quan hS v;i
l=ch s[ cho thKy m?t chH thO sng tFo am hiOu su s]c l=ch s[. Hong PhH Ng5c T1:ng 7 lNt tm
trong t1 liSu l=ch s[ nhZng sP kiSn c lin hS v;i dng sng v ng 7 thKy sng H13ng 7 s@ng
nhZng thC k- vinh quang v;i nhiSm vM l=ch s[ cHa n. Dng sng nh1 ng1:i dhng sW trKn giZ
bin thuk 7 nhi.u lXn chiCn 7Ku oanh liSt bYo vS bin gi;i pha Nam cHa TV qu@c -Fi ViSt rgi vU
vang soi bng kinh thnh Ph Xun cHa ng1:i anh hng Nguyfn HuS [1, tr.322.], cng s@ng
nhZng giy pht ho hng cHa hai cu?c khng chiCn ch@ng Php v ch@ng MW 7O cu@i cng tr2 v.
s@ng cu?c s@ng bnh th1:ng, lm ng1:i con gi d=u dng cHa 7Kt n1;c [1, tr.322]. V;i l=ch s[
sng H13ng 7 l m?t chLng nhn, 7i.u 7 7 khiCn thnh ph@ HuC mang m?t sLc hKp den v. v\n
ho v du l=ch c tXm qu@c gia v qu@c tC [1, tr.321].
TKt nhin, sng H13ng khng ch8 l dng sng cHa l=ch s[ b2i vU 7Bp trXm m`c nh1 triCt l,
nh1 cV thi m cn l cYm hLng mun 7:i cHa thi ca, nhFc hoF. Trong m@i quan hS v;i v\n ch13ng
dng sng Ky khng bao gi: tP l`p lFi mnh trong cYm hLng cHa ng1:i nghS sW. T_ trong th3
Nguyfn Du, B HuySn Thanh Quan, Cao B Qut, TYn -, -on Ph TL, T@ HZu...dng sng
hiSn ln v;i nhZng hnh dng v mu s]c khc nhau trong m5i cung bNc cHa cYm xc. NhZng
7oYn thi m tc giY trch den cng v;i nhZng tn tuVi cHa m nhFc v thi ca cho thKy dng sng
v;i vU 7Bp diSu k 7O dnh ring cho cYm hLng nghS thuNt v tri thLc [1, tr.320].
Hong PhH Ng5c T1:ng 7 viCt v. dng sng v;i tKm lng 1u i, v;i tnh yu su s]c, thu-
chung.., Trong m@i quan hS v;i con ng1:i dng sng Ky l dng sng - 7:i ng1:i. V;i xL s2 7
sinh thnh v c1u mang n, sng H13ng 7 tri n bdng dng n1;c mt lnh v ph sa mu mD 7O
hoa t13i cHa nhZng khu v1:n An Hin ng5t lnh, cho nhZng ngi lng ven sng tr2 thnh ngi
lng th3m tho cHa HuC. Bt k Ai 7 7`t tn cho dng sng? qua ti n\ng v\n ch13ng - Hong
PhH Ng5c T1:ng tFo nn m?t Kn t1Tng 7Bp trong lng 7?c giY. Sng H13ng khng ch8 7Bp b2i vU
7Bp hoang s3 v trong sng trong 7iSu chYy lZng l: m cn 7Bp b2i m?t huy.n thoFi chLa 7Png
chi.u su cHa tm linh v yu qu con sng xinh 7Bp cHa Qu H13ng con ng1:i 2 hai bn b:
sng 7 nKu n1;c tr\m loi hoa 7V xu@ng sng 7O ln n1;c th3m tho mi [1, tr.334].
Trong bt k Ai 7 7`t tn cho dng sng? ci nhn lin t12ng cng nhZng triCt luNn su
s]c cHa Hong PhH Ng5c T1:ng 7 tFo ra m?t hnh t1Tng nghS thuNt 7Bp - hnh t1Tng dng sng.
V;i Hong PhH Ng5c T1:ng, sng H13ng nh1 nai hoi v5ng v. m?t ci 7Bp no 7 ch1a 7Ft t;i
2 7:i (S[ thi bugn), n l Dng sng cHa th:i gian ngn vang, cHa s[ thi viCt giZa mu c^ l
xanh biCc, vU 7Bp cHa dng sng 7Vi s]c khng ng_ng d1;i nh n]ng v trong mi h13ng tr@n tm
cHa hoa t13i trong v1:n (Hoa t13i quanh ti). Nh1ng nCu nh1 nhZng lin t12ng, so snh 7?c 7o
cHa tc giY tFo cho ng1:i 75c nhZng Kn t1Tng 7Bp v. dng sng thin nhin th cYm thLc th:i gian
cHa Hong PhH Ng5c T1:ng trong bt k lFi 7em 7Cn cho ng1:i 75c nhNn thLc v. chi.u su v\n
ho v vU 7Bp tm hgn cHa con ng1:i xL s2 n3i dng sng 7i qua.
-5c Ai 7 7`t tn cho dng sng? ta m;i cYm nhNn 71Tc v\n ho l=ch s[ 7i qua cn in
bng trn dng sng th3 m?ng. Dng chYy cHa dng sng khng 73n thuXn l dng n1;c t_
ngugn ra biOn m n l dng chYy cHa th:i gian, th:i gian hoi niSm cHa Hong PhH Ng5c T1:ng.
PhFm Ph Phong 7 nhNn xt m?t cch hnh t1Tng rdng: Bdng chiCc thuy.n cHa tm hgn c mi
cho l ngi bt Hong PhH Ng5c T1:ng 7 71a ng1:i 75c xui theo dng sng th3m mt li xa
vo l=ch s[ 7ang cn khuKt nUo 7O khm ph v= tr l=ch s[ lu 7:i cHa thnh Chu Ho 7Lng uy
nghim soi bng trn sng H13ng. N chnh l m?t Yi Chi L\ng 2 pha Nam TV qu@c 7 bao lXn
lm qun th khiCp sT. Chu Ho giZ v= tr chiCn l1Tc trong viSc trKn giZ bin c13ng cHa TV qu@c
-Fi ViSt. L=ch s[ 7 g5i n l VFn L Tr1:ng Thnh cHa Ph13ng Nam. Ng1Tc dng th:i gian
Hong PhH Ng5c T1:ng g[i vo trang viCt cHa mnh ni.m knh tr5ng, sP tP ho v. Thnh cV
Chu Ho, v. mYnh 7Kt qu h13ng.
Trong dng chYy cHa th:i gian hoi niSm, Hong PhH Ng5c T1:ng nhNn ra hnh bng cHa
dng H13ng trn mai trang Ki.u dng sng 7y n1;c in tr:i v nhZng n?i c^ th3m, n]ng vng
khi biCc, nai u hoi cHa d13ng lifu v s]c 7Bp cHa hoa tr mi, nhZng ma thu quan san, nhZng
vXng tr\ng th]m thiCt... [1, tr.316]. Bdng thH php so snh, Hong PhH Ng5c T1:ng nhn thKy
dng sng v thnh ph@ cHa n nh1 c`p tnh nhn l t12ng cHa truySn Ki.u: tm kiCm v 7uVi b]t,
ho hoa v 7am m, thi ca v m nhFc. ng chng khm ra bYn 7n theo su@t 7:i Ki.u lKy cYm
hLng t_ nhZng n\m thng Nguyfn Du lnh 7nh trn sng n1;c v;i m?t phiCn tr\ng sXu, v t_
tiCng n1;c r3i bn m cHa nhZng mi cho khuya [1, tr.320]. Khng ch8 trong bt k Ai 7 7`t tn
cho dng sng? m 2 Hoa t13i quanh ti Hong PhH Ng5c T1:ng chng nh]c 7Cn m h12ng xL
HuC trong mai trang Ki.u, cho thKy Hong PhH Ng5c T1:ng c nhZng nghi.n ngem v;i truySn
Ki.u v Nguyfn Du. SP nhFy cYm cng khY n\ng quan st tinh tC lun th1:ng trPc trong ti n\ng
v\n ch13ng Hong PhH Ng5c T1:ng.
Trong Ai 7 7`t tn cho dng sng? khng gian n?i tm 71Tc nui d1Dng bdng th:i gian
hoi niSm. DiSn mFo qu khL cHa dng sng hiSn ra m?t cch r nt trn hnh trnh hoi niSm cHa
nh v\n cV kim quKn qut 7an ci. Khi b1;c vo dng chYy cHa th:i gian hoi niSm, ng1:i 75c
khng cn nhNn ra 7u l 7iOm nhn cHa hiSn tFi b2i nh v\n khng ch8 ra gi;i hFn th:i gian khi
m2 7Xu v kCt thc tc phJm. Hong PhH Ng5c T1:ng b]t 7Xu nhZng dng cHa Ai 7 7`t tn cho
dng sng? bdng th:i gian Xun, HF, Thu, -ng, ti ven th1:ng ln th\m v1:n An Hin cHa ch=
Tng 2 Kim Long v kCt thc bdng m?t huy.n thoFi v. dng sng H13ng.
Ai 7 7`t tn cho dng sng? nhn 2 ph13ng diSn th:i gian nghS thuNt 7 hiSn ln bng
dng ci ti thL hai cHa tc giY. M?t con ng1:i lun hoi v5ng qu khL 7O nng niu nhZng gi tr=
tinh thXn. T_ hnh t1Tng dng sng, Hong PhH Ng5c T1:ng 7 lm nVi bNt vU 7Bp v\n ho, l=ch
s[ v tm hgn con ng1:i m?t vng 7Kt cV knh cHa 7Kt n1;c.

Bi lm
Nifm vui cHa nh v\n chn chnh l ni.m vui cHa ng1:i den 71:ng 7Cn x[ s2 cHa ci
7Bp ( K. Pautopxki). V;i tuk bt Ng1:i li 7 sng -, ngi bt cHa Nguyfn Tun nh1 n2 hoa
trong sP ho ph@i diSu k giZa ci 7Bp cHa ngn t_ v;i nh sng tuySt mW cHa chi.u su hnh Ynh,
den d]t ng1:i 75c 7Cn v;i vU 7Bp hung bFo m trZ tnh cHa thin nhin Ty B]c, nhKt l vU 7Bp
vng 10 n3i tm hgn con ng1:i m nh v\n tNp trung kh]c hoF qua hnh t1Tng ng1:i li 7.
Tc phJm 71Tc thai nghn trong chuyCn 7i thPc tC Ty b]c n\m 1958, 71Tc rt ra t_ tNp
tuk bt Sng 7 (1960) l kCt tinh cHa tKm lng v ti n\ng nh v\n v;i nhZng kht khao truy
tm chKt vng 10 trong con ng1:i lao 7?ng vng Ty b]c- thL vng 7 71Tc th[ l[a.
NCu ThFch Lam truy tm ci 7Bp trong cu?c 7:i ngho khV, bnh d=, th Nguyfn Tun
th1:ng say m v;i nhZng vU 7Bp phi th1:ng, tuySt mW. Trong quan niSm cHa nh v\n ngay cY
nhZng ng1:i bnh th1:ng khi thPc thi nhZng cng viSc bnh th1:ng chng phYi 7Ft t;i 78nh cao cHa
sP ti hoa, kho lo. Tr1;c CM,Nguyfn Tun ch8 thKy vU 7Bp ti hoa nghS sW 2 nhZng con ng1:i
7`c tuyOn, nhZng con ng1:i qu khL ch8 cn 1 th:i vang bng. - l nhZng HuKn Cao v;i ti bU
kho v1Tt ngMc, viCt chZ 7Bp; l kU \n xin nVi tiCng v;i th th12ng thLc tr....Th cch mFng
thng 8 nV ra v;i bao cu?c v`n mnh l?t xc, ng khng chH tr13ng ch3i ngng bdng v\n ch13ng
nZa m 7i tm ci 7?c 7o trong cu?c 7:i 7O lm ra ci 7?c 7o cHa v\n ch13ng. Ven tiCp cNn sP
viSc 2 ph13ng diSn v\n ho thJm mW, ven 7i su khm ph nt ti hoa nghS sW, nh1ng ngi bt tc
gia 7 h1;ng t;i nhZng ng1:i lao 7?ng bnh th1:ng cHa cu?c s@ng thPc tFi. H5 c thO ch8 l m?t
ng1:i li 7 sng - nh1 7 71Tc xy dPng trong tNp tuk bt cng tn.
Trong ci nhn 7?c 7o cHa Nguyfn Tun, sng 7 cng 7?c 7o, dZ d?i, nham hiOm bao
nhiu th vU 7Bp v phJm chKt cHa ng1:i li 7 sng - cng nVi bNt bKy nhiu. B2i thC, tr1;c khi
lm nVi bNt tay li ra hoa cHa ng1:i li 7, nh v\n 7 dnh nhi.u ti n\ng v tm huyCt 7O 7`c
tY ci hung bFo cHa thc dZ sng - nh1 m?t cch dPng phng n.n cho sP xuKt hiSn cHa nhn vNt.
-ng nh1 tiCn sW Phan Huy Dhng nhNn 7=nh Nh1 m?t sP 7?c 7o 7i tm nhZng ci 7?c 7o, ci
ti trong nghS thuNt ngn t_ cHa Nguyfn Tun l 7 lm s@ng dNy v nVi sng tKt cY nhZng sP vNt
v tri v gic. D1;i ngi bt nguyfn Tun, ngn ngZ nh1 cPa quNy, go tht v;i sng n1;c sng
-. ThC gi;i cYnh vNt qua l\ng knh chH quan cHa nh v\n nh1 m?t bLc Ynh bKt 7?ng 71Tc phXn
m.m Flash update lFi 7O tFo nn m?t 7oFn b\ng 7?ng r rng v. 71:ng nt, s]c nt v. m thanh.
D1;i ngi bt ma lPc cHa Nguyfn Tun, dng sng - nh1 m?t con thu- qui n1;c x 7, 7 x
sng, sng x gi, cugn cu?n gn gh su@t n\m nh1 lc no chng 7i nT sut bKt cL ng1:i li 7
no 7i qua qung sng Ky, rgi n1;c `c `c ln nh1 v_a rt dXu si vo. Nh1ng hy xem, m
thanh sng - m;i gh sT. m thanh hay l hnh Ynh? N1;c hay l l[a? TKt cY b= ho tr?n trong
m?t l@i so snh rKt Kn t1Tng, sP so snh tXn tXng, bNc bNc m c lc nCu ko phYi Nguyfn Tun v;i
ci ti 7i.u khiOn ngn ngZ, luySn 7an ngn t_ cHa mnh th khng ai c thO lm 71Tc nh1 thC:
ThC rgi n r@ng ln nh1 tiCng m?t ngn con tru m?ng 7ang ***g l?n giZa r_ng vXu r_ng tre nLa
nV l[a, r_ng l[a chng gXm tht v;i 7n tru da chy bng bng.Nh v\n lFi lin tiCp dng nhZng
t_ ch8 th:i gian nh1 7 thKy rgi lFi lFi thKy....kCt hTp v;i cc t_ ngZ so snh cPc tY 7O lm
#D 15: Hnh t*-ng ng*Xi li , trong tuc bt Ng*Xi li , sng # cAa NguyNn Tun.
dNy sng t m, phKn khch, hgi h?p c\ng thQng ch8 7Ti ci gic cYm giNt mnh mFnh mc tr1;c sP
o ra rKt mPc hng trng cHa cYnh vNt, 7`t ng1:i li 7 vo v= tr cHa m?t nhn vNt chnh trong
m?t b? phim kinh d=. Ai bYo trong v\n ch13ng, nh=p 7? th:i gian khng thO Lng kh;p 71Tc v;i
nh=p 7? khng gian, xc cYm giZa nh v\n v nhn vNt? Tr1;c nhZng ci mFnh mc cugn cu?n cHa
n1;c lh sng -, dng ngn ngZ cHa nh v\n chng tun tro o Ft mnh liSt, cu?n xoy. ng li
7 trn chiCc thuy.n kia chng b= cu@n 7i theo dng n1;c v dng chYy ngn t_ cHa m?t ngi bt
n2 hoa.
Nguyfn Tun l nh v\n th1:ng say m vU 7Bp ti hoa nghS sW h3n 7:i, h3n ng1:i. VU 7Bp
Ky 71Tc b?c l? su s]c tinh tC v nVi bNt nhKt qua cYnh ng li 7 71a con thuy.n v1Tt thc.Bdng
ci nhn s]c sYo cHa m?t nh qun sP, Nguyn Tun 7 ch8 r sP chnh lSch l;n v. cY thC v lPc
giZa ng li 7 v thc dZ. NCu thc dZ 7ng 7Yo hng hNu, hiCu chiCn v;i nhZng boong ke
chm pho 7i nVi 7 t1;ng 7 qun lugng @ng lugng chCt... 7 gi\ng s)n trNn 7=a v;i
nhZng vng mai phMc th ng li 7 7 70tuVi, 73n 7?c trn con thuy.n 7?c m?c ch8 c mi cho
l vh kh. Nh1ng k lF thay, 7@i m`t v;i thc dZ, ng1:i li 7 Ky ven chQng h. nao nng: ng 7
2 tay giZ mi cho khî b= hKt ln khî sng trNn 7=a phng thQng vo mnh. - chng l bYn lWnh
cLng cî hin ngang, l ci gan gc bnh tWnh cHa m?t ng1:i lao 7?ng Ty B]c.
-u ch8 c vNy, ngi bt ti hoa cHa bNc thXy ngn ngZ 7 gip Nguyfn Tun kh]c h5a
thnh cng khng kh c\ng thQng, quyCt liSt trong trNn chiCn gip l c giZa ng li 7 v;i thc
dZ. Mai hn 7, tYng 7 n3i Yi n1;c hiOm tr2 7.u nh1 c hnh hi, tnh cch cHa m?t tn 7=ch qun
nham hiOm hiCu chiCn. TrNn cNn chiCn 71Tc m2 7Xu bdng nhZng hnh 7?ng c vU trn 7Xy tinh
thXn th1Tng v m?t hn Ky trng nghing th y nh1 l 7ang hKt hm hî ci thuy.n phYi x1ng tn
tuVi tr1;c khi giao chiCn. M?t hn khc li lFi m?t cht v thch thLc ci thuy.n c giî th tiCn
gXn vo.Thin nhin thPc sP giZ vai tr chH 7?ng trong viSc mai phMc con ng1:i, nh1 71Tc thO
lKn t;i sng n1;c nh1 thO qun li.u mFng vo st nch m 7 tri, m thc g@i vo bMng v hng
thuy.n a vo bU gy cn cho vh kh trn cnh tay rgi c lc chng 7?i cY thuy.n ln.
NhZng cYm nhNn Ky 7.u hCt sLc tinh tC v chn thPc, n gTi nh; t;i sP chng chnh trong cu?c
chiCn v;i lh c mNp cHa ng lo Xan-ti-ago trong tc phJm cHa Hminhu. Sng thc khng ch8
bm lKy thuy.n nh1 7 vNt tm th]t l1ng ng 7 lFi lNt ng[a mnh ra giZa trNn n1;c vang tr:i
thanh la no bFt m cn 7nh nhZng miCng 7n hiOm 7?c nhKt l bKt ng: bp ch`t lKy hF b?
ng1:i li 7. D v cng 7au 7;n, m`t mo bSch 7i m]t hoa 7om 7m nh1ng ng li 7 ven
c@ nn vCt th13ng, 2 chn ven kBp chNt lKy cu@ng li. ng li 7 7 v1Tt ln trn nai 7au thO
xc cHa mnh bdng m?t tinh thXn cLng cî, m?t bYn lWnh kin c1:ng- 7 chng l nhZng vU 7Bp
vng 10 cHa con ng1:i lao 7?ng Ty B]c m Nguyfn Tun lun thiCt tha tm kiCm, nng niu.
Sau khi ph xong vng vy thL nhKt, khng m?t pht ngh8 tay ngh8 m]t, ng li 7 7 ph
lun vng vy thL hai v 7Vi lun chiCn thuNt.Nh1 m?t chng k= sW dhng mnh 7ang chinh phMc
loi thu- qui c1Di ln thc n1;c sng - v c1Di 7Cn cng nh1 l c1Di hV Nguyfn Tun 7
s[ dMng hng loFt cc 7?ng t_ mFnh nh1 n]m ch`t lKy b:m sng gh c13ng li, phng nhanh
vo c[a sinh... 7O lm nVi bNt nhZng hnh 7?ng kin quyCt, dLt khot, mFnh mc cHa ng li 7 7
gip cho con thuy.n v1Tt qua 71Tc trng vi thFch trNn vng thL hai, 7O lFi sau mnh cY lh 7
t1;ng, 7 qun tiu ngh8u ci m`t xanh l thKt v5ng. B1;c vo vng vy tiCp theo, ng li 7
kho lo 71a con thuy.n phng thQng ch5c thHng lh 7 hNu vS v phng rKt nhanh vo c[a sinh.
V;i t@c 7? vt, vt, c[a ngoi c[a trong. lFi c[a trong cng, thuy.n nh1 m?t mhi tn tre xuyn
nhanh qua h3i n1;c, v_a xuyn v_a tP 7?ng li 71Tc, l1Tn 71TcV;i nghS thuNt so snh, Nguyfn
Tun v_a vc ra nhZng 71:ng nt chuyOn 7?ng tinh tC cHa chiCc thuy.n, v_a cho thKy vU 7Bp cHa
m?t tay li ra hoa- m?t nghS sW trn sng n1;c.V;i Nguyfn Tun, hnh Ynh ngwoif li 7 sng -
khng ch8 l anh hng lao 7?ng m l ng1:i anh hng trn chiCn trNn- trong cu?c chiCn chFy 7ua
kh@c liSt v;i thin nhin v chinh phMc thin nhin hnh Ynh cu?c chiCn 7Ku gian lao trn chiCn
tr1:ng sng - m?t qung thu- chiCn 2 m`t trNn sng -. cYnh ng1:i lao 7?ng sng - vwotj
thc gTi nh; cYnh dhng t1;ng TriSu T[ Long 73n thwong 7?c m ph vng vy -13ng D13ng
cLu 7m cha.
Qua ci nhn ti hoa uyn bc cHa Nguyfn Tun, trong su@t cu?c 7:i gXn 70 tuVi cHa mnh
ng li 7 7 trn 100 lXn xui ng1Tc dng sng, trong 7 khoYng 60 lXn chnh tay cXm li, m
ch8 ring 7oFn sng t_ VFn Yn v. xui 7 c t;i 73 con thc nham hiOm nn cY cu?c 7:i ng li
7 7 hng ngn lXn v1Tt qua thc dZ, hng ngn lXn chiCn th]ng dng sng hung bFo. D ch8 7`c
tY m?t lXn v1Tt thc, nh1ng Nguyfn Tun ven lm nVi bNt 71Tc ton b? cu?c 7:i ti hoa nghS sW
cHa ng 7. BKt gic thKy trn v. trong lng m?t th3 T@ HZu:

Thc bao nhiu thc cNng qua
Thnh thnh l chi.c thuyAn ta trn 56i

PhYi ch\ng, gic cYm cHa sP ngTi ca trn tr5ng hnh Ynh ng1:i li 7 chng theo thuy.n chZ
cHa Nguyfn Tun m o Ft a v.?
Cu?c chiCn trn m`t trNn sng - cam go l thC, nh1ng hy xem hnh Ynh ng1:i li 7 sau
khi v1Tt thc. M?t sP ung dung thanh thYn t;i k lF. Trong 7m ngh8 lFi n3i hang 7, nhZng con
ng1:i Ky khng ch8 n1;ng @ng c3m lam m cn bn v. c dXm xanh, c anh vh chng chQng
thKy ai bn thm 1 l:i no v. cu?c chiCn th]ng v_a qua n3i c[a Yi n1;c 7H t1;ng dZ qun tTn v_a
rgi.Chnh tm trFng ung dung thanh thYn nh1 thC 7 gip ng1:i 75c hnh dung v. tXm vc cHa
nhZng ng1:i lao 7?ng anh hng trn sng n1;c sng -.
-5c tuk bt Ng1:i li 7 sng 7, hQn khng ai qun 7P3c t1 thC hin ngang trn thc
cHa m?t ng1:i li 7 sng 7 c tP do b2i ng li 7 n]m ch]c binh php cHa thXn sng thXn
7, m ni nh1 ing-ghen TP do l thLc cHa ci tKt yCu, v khi n]m 71Tc quy luNt, ng1:i ta
sc b1;c t_ v13ng qu@c cHa ci tKt yCu sang v13ng qu@c cHa tP do. Nh: n]m 7P3c quy luNt tKt yCu
cHa thc dZ sng 7, ng1:i li 7 lun cYm thKy tP do v chiCn th]ng thc dZ. PhYi ch\ng tc
phJm chnh l khc ca ca ngTi t1 thC con ng1:i khi 7Lng tr1;c thin nhin- m?t thin nhin m
trong quan hS v;i con ng1:i mun thHa v_a l th v_a l bFn. - l thC gi;i thin nhin 7 khng
t lXn 7i vo thC gi;i v\n h5c trong S3n Tinh, Thu- Tinh, trong ng gi v biOn cY cHa v\n
gia ng1:i MW v;i nhZng cu?c chiCn nVi tiCng trn sng n1;c.
C thO ni, khY n\ng lm chH ngn ngZ cHa Nguyfn Tun thNt phi th1:ng. Mu@n vey gi
tun m1a, h phong hon vh, 7O t_ 7 dPng cYnh cho ng1:i li 7 xuKt hiSn v;i tKt cY sP ti ba
cHa m?t nghS sW li 7, m?t nhn vNt 7Ft t;i 78nh cao cHa sP ton mW trong cng viSc cHa mnh.
PhYi ch\ng 7 chnh l ci 7?c 7o ti hoa cHa Nguyfn Tun- ci 7i.u m ng ven quan niSm 7
viCt v\n th phYi viCt cho hay, cho 7ng ci tFng ring cHa mnh. V\n ch13ng cXn sP 7?c 7o h3n
bKt k m?t lWnh vPc no khc.....

Bi lm
#D 16: Anh ch; hy phn bi Ai , ,Wt tn cho dng sng? cAa Hong PhA Ng9c T*Xng.
Ai 7 7 t_ng viCt -Kt n1;c c nhi.u dng sng nh1ng ch8 c m?t dng sng 7O th13ng,
7O nh; nh1 7:i ng1:i c nhi.u cu?c tnh nh1ng ch8 c m?t cu?c tnh 7O mi mi mang theo.
Vng, m?t dng sng 7O th13ng, 7O nh; cHa mai ng1:i rKt khc nhau. NCu tn tuVi V\n Cao
g]n li.n v;i sng L hng trng; nCu Hong CXm l nai nh; cHa ta khi ngang qua Sng -u@ng
tri 7i m?t dng lKp lnh; nCu Hoi Vh mi l nh th3 cHa con sng Vm C^ 7m ngy thao thiCt
ch2 ph sa, th Hong PhH Ng5c T1:ng 7 song hnh cng sng H13ng 7i vo tri tim ng1:i 75c
v;i Ai 7 7`t tn cho dng sng?.C m?t huy.n thoFi v5ng v. t_ lng Thnh Trung, m?t ngi
lng trgng rau th3m 2 HuC: V yu qu con sng xinh 7Bp, ng1:i dn hai bn b: sng H13ng 7
nKu n1;c cHa tr\m loi hoa 7V xu@ng dng sng cho ln n1;c xanh th]m Ky mi mi th3m tho.
PhYi ch\ng 7 l cch l giYi tn cHa H13ng Giang con sng g]n li.n v;i HuC, g]n li.n
v;i tnh yu cHa Hong PhH Ng5c T1:ng? Bt k Ai 7 7`t tn cho dng sng? 71Tc viCt n\m
1981, khi tc giY 7 s@ng bn b: sng H13ng, s@ng trong lng HuC h3n 40 n\m tr:i, tnh yu mu
th=t 7@i v;i qu h13ng cL l;n ln t_ng ngy v n hiSn hZu 2 m5i th:i gian, m5i khng gian.
Khi tc giY nggi 75c truySn Ki.u giZa ma thu, trong m?t khu v1:n x1a cV, n3i c nhZng
loi hoa 7ang n2, tri cy 7ang chn, yn tWnh v khong 7Ft - khu v1:n t5a lFc trn vng 7Kt m
Nguyfn Du t_ng s@ng nn thin nhin cHa mYnh 7Kt Kinh- x1a 7 in bng trong th3 Nguyfn,
ng1Tc lFi sng H13ng v HuC 7 gTi cho tc giY hnh t1Tng cHa c`p tnh nhn l t12ng: Kim-
Ki.u.
Ch1a bao gi: ti nhn thKy m?t dng chYy no 7ng yu 7Cn thC, sng H13ng 7Cn v;i HuC
qua ci nhn cHa Hong PhH Ng5c T1:ng 7 mang hnh Ynh m?t c gi mv mi.u 7Cn v;i tnh yu.
Hy ng]m nhn nng tr1;c khi g`p HuC, 7 l m?t c gi Di-gan phng khong v man dFi bYn
lWnh v gan dF c m?t tm hgn tP do v trong sng, 7 l hnh Ynh bYn tr1:ng ca cHa r_ng
gi rXm r? v mnh liSt nh1ng chng c lc d=u dng v say 7]m giZa nhZng d`m di chi l5i
mu 7^ cHa hoa 7a quyn r_ng, nng 7 chC ngP sLc mFnh bYn n\ng cHa mnh 7O 7Cn lc ra khî
r_ng gi sc tr2 nn d=u dng v tr tuS.
-O 7Cn v;i HuC, sng H13ng phYi b\ng qua m?t hnh trnh, phYi chuyOn dng lin tMc, nh1 m?t
cu?c kiCm tm thiCt tha v rFo rPc, v vn 7=a danh m dng n1;c Ky 7 tri qua Hn Chn, Ng5c
TrYn, NguySt Bi.u, L13ng Qun, Thin MM ng1:i con gi Di-gan Ky 7 7?t ng?t u@n mnh theo
m?t 71:ng cong thNt m.m nh1ng ven 7i trong d1 vang cHa Tr1:ng S3n, v1Tt qua m?t lng vPc
su d1;i chn ni Ng5c TrYn, 7O s]c n1;c tr2 nn xanh thQm, nng ven cn mang m?t vU bugn
trXm m`c nh1 triCt l, nh1 cV thi cho 7Cn khi g`p 71Tc tiCng chung Thin MM, nghe m thanh
bt ngt tiCng g, t_ Ky sng H13ng rFng rD nh1 n]ng m;i, nng u@n m?t cnh cung thNt nhB, 7Cn
khi gip m`t v;i thnh ph@, 71:ng cong Ky lm cho nng m.m hQn 7i, nh1 m?t tiCng "vng"
khng ni ra cHa tnh yu- Ci pht ban 7Xu 7O 7Cn v;i ng1:i tnh cHa sng H13ng nh1 thC
7Ky! Nng 7 tP lm m;i mnh 7O hiCn t`ng nhZng g 7Bp nhKt cho ng1:i yu.
Sng H13ng - dng sng thu?c v. m?t thnh ph@ duy nhKt - 7 r:i cu?c s@ng hoang d cHa
r_ng 7O 7Cn v;i HuC v ch8 HuC m thi, nng nh1 sng Xen cHa Paris, sng anup cHa
Bu7apet chYy trong lng thnh ph@ yu qu cHa mnh nh1ng khc 2 cha nng 7Bp m?t cch
huy.n hg nh1 7ang che khun m`t difm ki.u bdng tKm voan s13ng khi, nng tri l`ng lc v;i
nghn nh hoa 7\ng vo h?i rdm thng 7 bgng b.nh chao nhB trn m`t n1;c nh1 v13ng vKn m?t
nai lng . Ti chTt nh; 7Cn m?t cu ni c nhZng dng tnh cYm, rKt su nn rKt 7ai l`ng l:,
dng chYy m 7.m cHa sng H13ng hay chnh l tnh yu su l]ng m nng dng t`ng cho thnh
ph@ HuC? VU 7Bp cHa sng H13ng cn l vU 7Bp cHa m?t n.n v\n ha, vU 7Bp cHa ng1:i ti nZ
7nh 7n lc 7m khuya ,ton b? n.n m nhFc cV 7iOn HuC 7 71Tc sinh si trn m`t sng ny v
h3n thC kh]p l1u vPc sng cn vang v5ng nhZng 7iSu h dn d, nhZng 7iSu h thKm 7em tKm
chung tnh, thKm 7em l:i th. cHa sng H13ng tr1;c pht chia tay v;i HuC m tri v. biOn cY.
Nh1ng chQng phYi bao gi: sng H13ng chng l ng1:i con gi 7dm th]m ,d=u dng, m.m mFi
trong lng HuC, 7 c m?t th:i sng H13ng mang tn l Linh Giang, dng sng vifn chu 7
chiCn 7Ku oanh liSt bYo vS bin gi;i pha Nam cHa TV qu@c, vU vang soi bng kinh thnh Ph
Xun, dng sng cHa th:i gian ngn vang", cHa l=ch s[ viCt giZa mu c^ xanh, l biCc
Sng H13ng 71Tc nhn nh1 m?t ng1:i con gi 7Cn v;i tnh yu, dng t`ng nhZng vU 7Bp
m mnh c 71Tc cho ng1:i yu, 7]m mnh trong tnh yu 7O khm ph v hon thiSn bYn thn.
T_ m?t dng sng hoang dFi, b Jn, nng 7 tr2 thnh m?t sng H13ng rKt mPc d=u dng, rKt mPc
ti hoa, rKt mPc kin c1:ng, rKt mPc hy sinh
Cho nn, t_ khi c 71Tc sng H13ng, HuC - chng Kim cHa nng- chng c nhi.u thay 7Vi.
T_ hoang s3 v;i cnh 7gng Chu Ha 7Xy hoa dFi hay kiu hnh m u v;i nhZng l\ng tJm 7.n
7i 7g s?, 7 ha thnh vU 7Bp cV knh m th3 m?ng, khiCn ng1:i con cHa HuC d 7Cn Pari,
Bu7apt hay Leningrad ven 7au 7u nh; v. m?t thnh ph@ v;i nguyn dFng 7 th= cV, trYi d5c hai
b: sng. HuC cng lung linh h3n khi sng H13ng ch2 trong lng HuC nhZng nt 7`c th cHa h?i
Hoa 7\ng, cHa ca HuC, man mc tiCng r3i cHa nhZng mi cho khuya. C sng H13ng, HuC tr2
thnh bin thy xa xi cHa 7Kt n1;c cc vua Hng, HuC chiCn 7Ku oanh liSt bYo v. bin gi;i pha
Nam cHa -Fi ViSt, HuC l kinh thnh cHa ng1:i anh hng Nguyfn HuS, HuC cng sng H13ng 7i
vo Cch mFng thng 8 bdng nhZng chiCn cng rung chuyOn. HuC 7 c@ng hiCn xLng 7ng cho TV
qu@c trong cu?c tr1:ng chinh mu l[a bn cFnh sng H13ng - dng sng cHa s[ thi 7 tP hiCn 7:i
mnh lm m?t chiCn cng.
Tnh yu cHa sng H13ng v HuC - m?t tnh yu lng mFn v m vang sLc s@ng, m?t tnh
yu nh1 m?t cu?c tm kiCm v 7uVi b]t, ho hoa v 7am m, bYn hTp x1;ng diSu kk giZa thi ca v
m nhFc. Tnh yu Ky 71Tc vun 7]p b2i ngi bt ti hoa cHa Hong PhH Ng5c T1:ng, 7La con
thn yu cHa HuC, yu HuC, yu sng H13ng, nhn ng]m sng H13ng khi gXn k. 7O pht hiSn ra
dng sng Ky 7ang 7Vi s]c khng ng_ng d1;i nh n]ng v mi h13ng cHa hoa tri trong v1:n,
lc xa xi gXn n[a vng tri 7Kt, nhn N va 7O sng H13ng tm v. trong ni.m nh;.
Sng H13ng cHa Hong PhH Ng5c T1:ng khng ch8 mang vU 7Bp tr:i ph m cn nh ln
vU 7Bp cHa con ng1:i, nhZng ti nZ 7nh 7n, nhZng ng1:i dn Chu Ha li thuy.n xui ng1Tc,
nhZng ng1:i con anh dhng 7 hi sinh, nhZng Nguyfn Du, nhZng b huySn Thanh Quan, nhZng T@
HZu7 viCt th3 trn dng chYy long lanh in bng my tr:i.
Chng nh1 tnh yu cHa sng H13ng v;i HuC, tnh yu cHa Hong PhH Ng5c T1:ng v;i
sng H13ng chng l qu trnh dng t`ng, khm ph v hon thiSn chnh mnh. Tuy nhin, v sng
H13ng l ha thn cHa huy.n thoFi nn cu hî bng khung cHa m?t ng1:i H N?i khi l`ng lc
ng]m nhn dng n1;c : Ai 7 7`t tn cho dng sng? ven l m?t cu hî l[ng l3 ch1a c l:i giYi
7p , cu hî 7 thnh tn cho m?t thin bt k tuySt v:i

Bi lm
M= l nhn vNt trung tm trong truySn ng]n VT chgng A PhH m nh v\n T Hoi 7
ginh nhi.u ti n\ng v tm huyCt 7O xy dPng. TruySn 71Tc trch t_ tNp truySn Ty B]c (1953)
cHa T Hoi. Trong chuyCn 7i cng b? 7?i vo giYi phng mi.n Ty B]c (1952), T Hoi 7 c
d=p s@ng, cng \n, cng 2 v;i 7gng bo cc dn t?c mi.n ni, chnh 7i.u 7 7 gip T Hoi tm
#D 17: Phn tch tc ph:m V- Ch^ng A PhA cAa T Hoi.

71Tc cYm hLng 7O viCt truySn ny. T Hoi thnh cng trong VT chgng A PhH khng ch8 do
v@n s@ng, tnh cYm s@ng cHa mnh m cn l do ti n\ng nghS thuNt ca m?t cy bt ti hoa.
Trong VT chgng A PhH, T Hoi 7 s[ dMng nhi.u biSn php nghS thuNt, trong 7 nVi bNt v
7ng ch nhKt l biSn php phn tch tm l v hnh 7?ng cHa M= trong t_ng ch`ng 71:ng 7:i.
-iOm nghS thuNt Ky thNt sP pht sng v th\ng hoa trong 7oFn v\n miu tY tm l v hnh 7?ng
cHa nhn vNt M= trong 7m ma 7ng cLu A PhH. Qua 7 ta thKy 71Tc gi tr= hiSn thPc v nhn
7Fo cHa tc phJm.
Trong tc phJm ny, 7i.u gy cho bFn 75c Kn t1Tng nhKt 7 chnh l hnh Ynh cHa c gi
d lm bKt cL viSc g, c ta chng ci m`t, m]t bugn r1:i r1Ti. - l tm l cHa m?t con ng1:i
cam ch=u, bung xui tr1;c s@ phNn, hon cYnh s@ng 7en t@i 7Xy bi k=ch. S2 dW M= c nt tnh cch
Ky l do cu?c s@ng hn nhn c1Dng bLc giZa M= v A S[. M= khng 71Tc lKy ng1:i mnh yu m
phYi \n 7:i 2 kiCp v;i m?t ng1:i m mnh sT hi, lFnh lng. M?t nguyn nhn nZa chnh l do uy
quy.n, thXn quy.n, 7gng ti.n cHa nh th@ng l P Tra 7 biCn M= thnh m?t 7La con du gFt nT.
Mang tiCng l con du cHa m?t ng1:i giu c nhKt vng, nh1ng thNt sP M= ch8 l m?t kU n lS
khng h3n khng km. -i.u 7 lm M= 7au khV, M= khc rng r mKy thng tr:i v t_ng c
7=nh \n n]m l ngn kCt thc cu?c 7:i mnh. ThC nh1ng s@ng lu trong ci khV, M= quen khV
rgi. Chnh v thC M= 7 bung xui tr1;c s@ phNn 7en t@i cHa mnh, tri tim cHa M= dXn chai sFn
v mKt 7i nh=p 7Np tP nhin cHa n.
Song song v;i nt tnh cch 7 lFi l tm trFng cHa m?t ng1:i yu 7:i, yu cu?c s@ng,
mong mu@n thot khî hon cYnh s@ng 7en t@i, 7Xy bi k=ch. -i.u 7 7 71Tc thO hiSn trong 7m
ma xun.
Trong 7m ma xun Ky, tm trFng cHa M= pht triOn theo nhZng cung bNc tnh cYm khc
nhau, cung bNc sau cao h3n cung bNc tr1;c. Ban 7Xu, M= nghe tiCng so Mo quen thu?c, M=
nhJm thXm bi ht ng1:i 7ang thVi, rgi M= u@ng r1Tu v nh; lFi k- niSm 7Bp th:i xa x1a M=
thLc 71Tc v. bYn thn v v. cu?c 7:i rgi M= mu@n 7i ch3i. Nh1ng sTi dy th bFo cHa A S[ 7
tri 7Lng M= vo c?t. ThC nh1ng sTi dy Ky ch8 c thO tri 71Tc thn xc M= chL khng thO
tri 71Tc tm hgn cHa m?t c gi 7ang ha nhNp v;i ma xun, v;i cu?c 7:i. -m Ky thNt l
m?t 7m c nghWa v;i M=. - l 7m c thPc sP s@ng cho ring mnh sau hng ngn 7m c
s@ng vNt v: nh1 m?t ci xc khng hgn. - l m?t 7m c v1Tt ln uy quy.n v bFo lPc 7C s@ng
theo tiCng g5i tri tim mnh.
Sau 7m ma xun Ky, M= lFi tiCp tMc s@ng kiCp 7:i tru ngPa. ThC nh1ng viCt v. vKn 7.
ny, T Hoi khQng 7=nh: ci khV ci nhMc m M= gnh ch=u nh1 l;p tro tn phH khuKt che lKp sLc
s@ng ti.m tng trong lng M=. V ch8 cXn c m?t lugng gi mFnh 7H sLc thVi 7i l;p tro bugn ngu?i
lFnh Ky th 7@m l[a Ky sc bng chy v gip M= v1Tt qua cu?c s@ng 7en t@i cHa mnh. Gi tr= nhn
7Fo cHa tc phJm ng:i ln 2 cha 7.
V cu@i cng, lugng gi Ky chng 7Cn. - chnh l nhZng 7m ma 7ng di v bugn trn
ni r_ng Ty B]c 7ang v.. Ma 7ng rt bu@t nh1 c]t da c]t th=t, v thC 7m no M= chng ra bn
ngoi bCp l[a 7O thVi l[a h3 tay. Trong nhZng 7m 7 M= g`p A PhH 7ang b= tri 7Lng ch: chCt
giZa tr:i gi rt. ThC nh1ng M= ven thYn nhin thVi l[a h3 tay D A PhH l ci xc chCt 7Lng 7
chng thC thi. TFi sao M= lFi lnh cYm, th: 3 tr1;c sP viSc Ky? PhYi ch\ng viSc tri ng1:i 7Cn
chCt l m?t viSc lm bnh th1:ng 2 nh th@ng l P Tra v ai chng quen v;i 7i.u 7 nn chQng ai
quan tm 7Cn. Hay b2i M= s@ng lu trong ci khV, M= quen khV rgi nn M= lnh 7Fm, th: 3
tr1;c nai 7au khV cHa ng1:i khc. M?t 7m nZa lFi 7Cn, lc 7 m5i ng1:i trong nh 7 ngH yn
cY rgi, M= lFi thLc dNy 7Cn bCp 7@t l[a ln 7O h3 tay. L[a chy sng, M= l m]t trng sang, thKy
hai m]t A PhH chng v_a m2, m?t dng n1;c m]t lKp lnh b xu@ng hai hm m 7 xm 7en lFi.
- l dng n1;c m]t cHa m?t kU n lS khi phYi 7@i m`t v;i ci chCt 7Cn rKt gXn. Chnh dng
n1;c m]t lKp lnh Ky 7 lm tan chYy l;p b\ng gi lFnh trong lng M=. Lng M= chTt bgi hgi
tr1;c m?t ng1:i, trng cYnh ng?. -m ma xun tr1;c M= chng b= A S[ tri 7Lng thC kia, c
nhi.u lXn khc n1;c m]t r3i xu@ng miSng, xu@ng cV khng lau 7i 71Tc. M= chTt nhNn ra ng1:i Ky
gi@ng mnh v. cYnh ng?, m nhZng ng1:i cng cYnh ng? rKt df cYm thng cho nhau. M= nh; lFi
nhZng chuySn thNt khHng khiCp lc tr1;c kia, chng n b]t tri 7Cn chCt ng1:i 7n b ngy tr1;c
chng 2 trong ci nh ny. L tr gip M= nhNn ra Chng n thNt 7?c c. ViSc tri ng1:i 7Cn
chCt cn c h3n cY th dZ trong r_ng. Ch8 v b= hV \n mKt m?t con b m m?t ng1:i thanh nin
khê mFnh, sing n\ng, say s1a v;i cu?c 7:i 7 phYi lKy mFng mnh thay cho n. B5n th@ng tr=
coi sinh mFng cHa A PhH khng bdng m?t con vNt. V deu ai phFm t?i nh1 A PhH chng b= x[ phFt
nh1 thC m thi. Nh; 7Cn nhZng chuySn ngy tr1;c, tr2 v. v;i hiSn tFi, M= 7au khV cay 7]ng cho
thn phNn cHa mnh: Ta l thn 7n b chng n 7) b]t ta v. trnh ma nh n rgi th ch8 cn biCt
ch: ngy rh x13ng 2 7y thi. NghW v. mnh, M= lFi nghW 7Cn A PhH c ch_ng ny, ch8 7m nay
thi l ng1:i kia chCt, chCt 7au, chCt 7i, chCt rt, phYi chCt. Ng1:i kia viSc g m phYi chCt nh1
thC. A PhH. M= phYng phKt nghW nh1 vNy. ThNt sP, chQng c l do g m b5n th@ng l P Tra b]t
A PhH phYi chCt v ci t?i 7O mKt m?t con b! Trong 7Xu M= bang nhin nghW 7Cn cYnh A PhH b^
tr@n v chnh M= sc l ng1:i chCt thay cho A PhH trn ci c?t t12ng t1Tng 7. ThC nh1ng, M= ven
khng thKy sT, sP suy t12ng cHa M= l c c3 s2 cHa n. Cha con P Tra 7 biCn M= t_ m?t con
ng1:i yu 7:i, yu cu?c s@ng, ti hoa ch\m ch8, hiCu thYo, tha thiCt v;i tnh yu thnh m?t con
du gFt nT, m?t kU n lS 7ng nghWa, chng 7 tn c khi tri m?t ng1:i 7n b ngy tr1;c 7Cn
chCt th chQng lc chng lFi khng 7@i x[ v;i M= nh1 thC 1? Nh1 vNy, chLng kiCn dng n1;c m]t
lKp lnh cHa A PhH, tm trFng cHa M= difn biCn phLc tFp. M= thng cYm v;i ng1:i cng cYnh
ng?, M= nh; 7Cn chuySn ng1:i 7n b ngy tr1;c, l tr gip M= nhNn ra b5n lnh cha phong kiCn
thNt 7?c c, M= xt xa tr1;c s@ phNn cHa mnh rgi M= lFi nghW 7Cn A PhH; sau 7 M= lFi t12ng
t1Tng 7Cn ci cYnh mnh b= tri 7Lng M?t loFt nt tm l Ky thc 7Jy M= 7Cn v;i hnh 7?ng:
dng dao c]t la rt dy my c2i tri cho A PhH. - l m?t viSc lm to bFo v hCt sLc nguy hiOm
nh1ng n ph hTp v;i nt tm l cHa M= trong 7m ma 7ng ny.
Sau khi c]t dy c2i tri cho A PhH, M= chng khng ng: mnh dm lm m?t chuySn 7?ng
tr:i 7Cn vNy. M= th tho ln m?t tiCng 7i ngay rgi M= nghBn lFi. A PhH vng chFy 7i, cn M=
ven 7Lng l`ng trong bng t@i. Ta c thO hnh dung 71Tc nt tm l ngVn ngang tr\m m@i cHa M=
lc ny. Lng M= r@i b:i v;i tr\m cu hî: VMt chFy theo A PhH hay 2 7y ch: chCt?. ThC l cu@i
cng sLc s@ng ti.m tng 7 thi thc M= phYi s@ng v M= vMt chFy theo A PhH. Tr:i t@i l]m nh1ng
M= ven b\ng 7i. B1;c chn cHa M= nh1 7Fp 7V uy quy.n, thXn quy.n cHa b5n lnh cha phong
kiCn 713ng th:i 7 7 n`ng tm hgn M= su@t bao nhiu n\m qua. M= 7uVi k=p A PhH v ni l:i 7Xu
tin. M= ni v;i A PhH sau bao nhiu n\m cm nn: A PhH. Cho ti 7i! 0 7y th chCt mKt. - l
l:i ni khao kht s@ng v kht khao tP do cHa nhn vNt M=. Cu ni Ky chLa 7Png biCt bao tnh
cYm v lm qu`n 7au tri tim bFn 75c. - chnh l nguyn nhn - hS quY cHa viSc M= c]t 7Lt sTi
dy v hnh rng bu?c cu?c 7:i cHa mnh. ThC l M= v A PhH du nhau chFy xu@ng d@c ni. Hai
ng1:i 7 r:i b^ Hgng Ngi - m?t n3i m nhZng k8 niSm 7Bp 7@i v;i h5 qu t, cn nai bugn 7au,
tHi nhMc th chgng chKt khng sao kO xiCt. Hai ng1:i r:i b^ Hgng Ngi v 7Cn Phi.ng Sa, nh1ng
nhZng ngy pha tr1;c ra sao h5 chng ch1a biCt 7Cn
R rng, trong 7m ma 7ng ny, sLc s@ng ti.m tng 7ng m?t vai tr hCt sLc quan
tr5ng. Chnh n 7 gip M= v1Tt ln trn s@ phNn 7en t@i cHa mnh. M= cLu A PhH chng 7gng
nghWa v;i viSc M= tP cLu lKy bYn thn mnh. Qua 7oFn trch trn, T Hoi 7 ca ngTi nhZng phJm
chKt 7Bp 7c cHa ng1:i phM nZ mi.n ni ni ring v nhZng ng1:i phM nP ViSt Nam ni chung. T
Hoi 7 rKt cYm thng v xt th13ng cho s@ phNn hJm hiu, khng l@i thot cHa M=. ThC nh1ng
bdng m?t tri tim nhFy cYm v chan chLa yu th13ng, T Hoi 7 pht hiSn v ngTi ca 7@m l[a
cn st lFi trong tri tim M=. T1 t12ng nhn 7Fo cHa nh v\n sng ln 2 7. -gng th:i qua tc
phJm, T Hoi chng 7 khQng 7=nh 71Tc chn l mun 7:i: 2 7u c p bLc bKt cng th 2 7 c
sP 7Ku tranh 7O ch@ng lFi n d 7 l sP vng ln m?t cch tP pht nh1 M=. QuY thNt, tc phJm
ny gip ta hiOu 71Tc nhi.u 7i.u trong cu?c s@ng.
V;i truySn ng]n VT chgng A PhH ni ring v tNp TruySn Ty B]c ni chung, ta hiOu
v sao T Hoi lFi thnh cng trong thO loFi truySn ng]n 7Cn nh1 vNy. Nt phong cch nghS thuNt:
mu s]c dn t?c 7Nm 7 chKt th3 chKt trZ tnh thKm 71Tm, ngn ngZ l:i v\n giu tnh tFo hnh 7
h?i tM v pht sng trong truySn ng]n ny. Tc phJm TruySn Ty B]c xLng 7ng v;i giYi nhKt
truySn ng]n - giYi th12ng do H?i nghS sW ViSt Nam trao t`ng n\m 1954 - 1955. V VT chgng A
PhH thPc sP 7O lFi Kn t1Tng t@t 7Bp trong lng bFn 75c b2i nhZng gi tr= nghS thuNt, gi tr= hiSn
thPc v gi tr= nhn 7Fo cHa n. TruySn ng]n ny quY l m?t truySn ng]n tiu biOu cho phong cch
T Hoi.
-@i v;i ring em, truySn VT chgng A PhH gip em cYm thng su s]c tr1;c nai khV cHa
ng1:i phM nZ trong x h?i phong kiCn mi.n ni, t_ 7 gip em ngy cng trn tr5ng kht v5ng cHa
h5 h3n. -y quY l m?t tc phJm v\n ch13ng 7ch thPc b2i n 7 gp phXn nhn 7Fo ha tm hgn
bFn 75c nh1 Nam Cao 7 quan niSm trong truySn ng]n -:i th_a.

Bi lm
T Hoi tr1;c 1945 nVi tiCng v;i tiOu thuyCt DC mn phiu l1u k. -i theo Cch mFng
rgi 7i khng chiCn ch@ng Php, T Hoi hoFt 7?ng 2 vng r_ng ni Ty B]c. KCt quY rPc rD cHa
chuyCn 7i thPc tC di ngy 7 l tNp TruySn Ty B]c ra 7:i, 71Tc giYi nhKt giYi th12ng H?i V\n
NghS ViSt Nam 1954-1955. VT chgng A PhH l tc phJm hay nhKt trong trong truySn TruySn
Ty B]c cHa T Hoi. TruySn 7 difn tY qu trnh gic ng? v vng dNy ch@ng phong kiCn v 7C
qu@c cHa cc dn t?c Ty B]c d1;i sP lnh 7Fo vHa -Yng. VT chgng A PhH chng l kCt quY cHa
m?t qu trnh chuyOn biCn 7Cn 7? chn mugi cHa t1 t12ng v tnh cYm nh v\n. Tnh cYm cHa tc
giY 7 quySn len v;i tnh cYm cHa dn t?c anh em m?t cch chan ha tP nhin, 7 l tKm lng biCt
3n, thHy chung, tnh nghWa 7@i v;i cc vng du kch 7 tiCp tC che ch2 cho cn b?, b? 7?i hoFt
7?ng 2 vng 7=ch hNu Ty B]c.
VT chgng A PhH t@ co su s]c t?i c cHa b5n phong kiCn mi.n ni Ty B]c 7@i v;i cc
dn t?c vng cao. Tc phJm 7 ni ln m?t cch 7au xt nai th@ng khV bao 7:i cHa cc dn t?c
anh em 2 Ty B]c d1;i ch 7 h? cHa thPc dn Php v b lh tay sai l quan lang, quan chu, pha
(Thi), tFo (M1:ng), th@ng l (HMng).
D1;i chC 7? th@ng tr= tn bFo man rT cHa b5n th@ng l, quan bang, nhZng ng1:i 7i 2 tr_ nT
nh1 A PhH, lm con du gFt nT cho nh th@ng l nh1 M= l nhZng kiCp tru ngPa, kh@n khV,
nhMc nh ch.. ThNt ra nhZng kiCp ng1:i nh1 M=, nh1 A PhH l nhZng kU n lS 2 vng cao. B5n
th@ng l l m?t thL vua 2 vng cao, chng c quy.n sinh quy.n st 7@i v;i ng1:i dn Ty B]c.
#D 18: Qua hai nhn vTt M; v A PhA, hy phn tch gi tr; hiCn thGc v gi tr; nhn ,Eo cAa
tc ph:m V- ch^ng A phA cAa T Hoi.

Chng c quy.n b]t b;, 7nh 7Np, b]t lm n lS, gY bn, thNm ch c thO giCt ng1:i m?t cch d
man (trong truySn c nh]c 7Cn m?t ng1:i con gi b= tri 7Lng rgi chCt v A PhH th sut chCt).
Ch8 trong m?t truySn ng]n m tc giY 7 m tY 71Tc bLc tranh ton cYnh v. giai cKp th@ng
tr= Ty B]c, gi tr= hiSn thPc cHa tc phJm thNt l su s]c.
M= l m?t c gi 7Bp (tY gin tiCp v nh1 nhZng 7m tnh ma xun, con trai 7Cn 7Lng nh)n
7Xu bugng M=), ti hoa (biCt thVi khn, thVi so, thVi l chng hay nh1 thVi khn) v giu tnh
cYm. VU 7Bp cHa M= gTi nh; Ki.u. Sinh ra trong m?t gia 7nh ngho, M= b= A S[, con trai th@ng l
c1;p v. lm vT 7O tr_ nT. M= l vT cHa A S[ nh1ng thPc ra ch8 l m?t ng1:i 7Xy t;, m?t n lS cHa
gia 7nh th@ng l. M= l`ng lc nh1 m?t con ra trong x c[a, quanh n\m ch8 biCt vi 7Xu vo nhZng
cng viSc lao 7?ng n`ng nh5c TCt xong th ln ni hi thu@c phiSn, giZa n\m th gi`t 7ay, xe 7ay,
7n ma th 7i n13ng bU b]p Bao gi: chng thC, su@t 7:i su@t n\m nh1 thC. Con ngPa, con tru
lm cn c lc, 7m n cn 71Tc 7Lng gi chn, 7Lng nhai c^, 7n b con gi nh ny th vi vo
lm viSc cY 7m,cY ngy.. Ngy tCt, A S[ tri M= trong bugng t@i rgi rH bFn 7i ch3i. T Hoi, qua
nhn vNt M= cn phYn nh nhZng tNp tMc man rT cHa cc dn t5c vng cao. Ng1:i 7n b khi b=
c1;p v. trnh ma th v hnh ng1:i 7n b (m M= l 7iOn hnh) 7 tri cY 7:i mnh vo nh Ky.
NCu chQng may chgng chCt th ng1:i Ky phYi lm vT ng1:i khc trong nh, c khi l m?t ng1:i
anh chgng gi lM khM, c khi l m?t ng1:i em chgng cn 2 tuVi trU con, v nCu chgng lFi chCt, lFi
ven phYi 2 v;i m?t ng1:i 7n ng khc ven trong nh KyPhYi su@t 7:i 2 trong nh Ky.
M= chCt dXn chCt mn 2 trong nh cHa th@ng l. Ngoi nhZng lc cng l1ng lm viSc nh1
con tru, con ngPa th M= lFi b= nh@t trong ci bugng kn mt ch8 71Tc nhn ra ngoi qua m?t ci
la vung bng bn tay, lc no trng ra chng thKy tr\ng tr]ng, khng biCt l s13ng hay l n]ng.
A PhH l chng trai HMng ngho khê mFnh, chFy nhanh nh1 ngPa, s\n b tt rKt giî.
Con gi trong bYn rKt thch A PhH, 7La no lKy 71Tc A PhH chng bdng c 71Tc con tru t@t trong
nh. A PhH chng l m?t thanh nin yu tP do. Ngy TCt, A PhH rH bFn 7i ch3i 7nh pao, A S[
7Cn ph 7m b= A PhH 7nh. Th@ng l P tra b]t A PhH 7nh 7Np, hnh hF, phFt vF m?t tr\m 7gng
bFc tr]ng. A PhH phYi 2 cho th@ng l tr_ nT. ThC l trong nh th@ng l c thm m?t con ng1:i bKt
hFnh nZa lm n lS. M= th lm ti t; trong nh, cn A PhH th lm ti t; ngoi r_ng. -:i my,
7:i con, 7:i chu my tao chng b]t thC, bao gi: hCt nT tao m;i thi. A PhH m?t mnh ngoi
r_ng, trn ni cao 7@t n13ng ch\n b, s\n b tt ChQng may m?t lXn 7?ng r_ng, hV xu@ng \n
mKt m?t con b. Th@ng l 7 b]t A PhH tri 7Lng su@t ngy 7m ngoi tr:i. - thO ni cha con
th@ng l P Tra v b5n tay chn nh1 l d=ch, quan lang, xo phYi l nhZng 7iOn hnh cho giai cKp
th@ng tr= tn bFo, man rT cHa vng cao Ty B]c. M= v A PhH - Hai s@ phNn bi thYm l hiSn thn
cHa thL n lS cHa chC 7? phong kiCn man rT 2 Ty Bc. Nh1ng T Hoi khng d_ng lFi 2 viSc
phYn nh bYn chKt tn bFo, d man cHa giai cKp th@ng tr= Ty B]c, nh v\n cn 7i su vo bYn chKt
cHa cu?c s@ng cHa dn t?c vng cao, phYn nh sLc s@ng mnh liSt cHa cc dn t?c Ty B]c v sP
vng dNy chiCn th]ng cHa cc dn t?c Ty B]c d1;i sP lnh 7Fo cHa -Yng.
M= b= tri bu?c, b= ch 7Fp n`ng n., nh1ng trong sP cm l`ng cHa M= ti.m tng m?t sP s@ng
mnh liSt. Ngy TCt, M= chng mu@n 7i ch3i, nh1ng b= A S[ tri vo c?t nh, quKn tc vo c?t. CY
7m M= phYi tri 7Lng nh1 thC. Lc th kh]p ng1:i b= dy tri tht lFi, 7au nhLc. Lc lFi ngng nn
tha thiCt nh;. H3i r1Tu toY. TiCng so. TiCng ch sHa xa xa. SP 7n p tn bFo Ky chng khng thO
no dNp t]t 71Tc sLc s@ng cHa tuVi xun, khng thO no dNp t]t 71Tc ng5n l[a cHa tnh yu. -au
khV ch. nh1 thC, nh1ng ch8 nhn thKy A PhH b= tri l M= lFi 7?ng lng, th13ng. Tr:i 3i, n b]t
mnh chCt chng thi, n b]t tri 7Cn chCt ng1:i 7n b ngy tr1;c chng 2 ci nh ny . Chng n
thNt 7?c c. C3 ch_ng ny ch8 7m mai l ng1:i kia chCt, chCt 7au, chCt 7i, chCt rt, phYi chCt. Ta
l thn 7n b, n 7 b]t ta v. trnh ma nh n rgi th ch8 cn biCt 7Ti ngy rh x13ng 2 7y
thiNg1:i kia viSc g phYi chCt thC. -Ky l biOu hiSn cHa sP nVi lFon trong lng, Cn 7y l
hnh vi nVi loFn cHa M=: Nng 7 c]t dy tri cho A PhH chng chnh l nng tP c]t dy tri v
hnh tri nng vo gia 7nh th@ng l P-Tra. Rgi cY hai chng lao chFy xu@ng d@c ni. M= 7 tP giYi
thot khî ch p bLc n lS cHa chC 7? phong kiCn tn bFo, d man. SLc s@ng ti.m tng trong con
ng1:i M= 7 trai dNy. TuVi trU, sLc xun, tnh yu 7 chiCn th]ng bFo tn. Khi s]c xun 7 7Xy ]p
trong v1:n th m?t bng hFnh cha ra ngoi t1:ng n2 l 7i.u tKt nhin:

Xun s0c mn vin quan b#t tr
Nh#t chi h8ng h>nh xu#t t'6ng lai
(Du vin b#t trQ - Chi v'6n khng 5'Jc vo)

M= v A PhH 7 7i mSt m?t thng 71:ng r_ng. H5 7Cn Phi.ng Sa v 7 thnh vT chgng -
vT chgng A PhH. H5 tP dPng nh dPng c[a lm \n sinh s@ng 2 Phi.ng Sa. H5 m3 1;c c m?t gia
7nh hFnh phc. Nh1ng gi`c Php lFi trn 7Cn Phi.ng Sa. Gia 7nh A PhH b= c1;p bc. A PhH b=
gi`c Php b]t hnh hF. Nh1ng A PhH ven ch1a hiOu 71Tc v sao anh lFi b= gi`c Php b]t, anh lFi
th cn b? v thdng Ty bYo anh nui cn b? nn m;i b]t lTn cHa anh, 7nh 7Np anh, c]t tc anh.
-1Tc A Chu gic ng?, vT chgng A PhH ffa tham gia 7?i du kch ch@ng Php 2 Phi.ng Sa. VT
chgng A PhH 7 t_ 7Ku tranh tP pht v13n ln tP gic. A Phu tr2 thnh 7?i tr12ng 7?i du kch
Phi.ng Sa. M= 7 gip viSc 7]c lPc cho A PhH. t_ 7Ku tranh giYi thot p bLc phong kiCn, 7Cn
tham gia khng chiCn ch@ng Php d1;i sP lnh 7Fo cHa -Yng, 7 chng l hiSn thPc su s]c cHa
qu trnh pht triOn cc dn t?c Ty B]c d1;i sP lnh 7Fo cHa -Yng.
VT chgng A PhH c gi tr= hiSn thPc v nhn 7Fo su s]c. Tc phJm 7 phYn nh trung
thPc qu trnh gic ng? v vng dNy cHa M= v A PhH, qua 7 phYn nh 71Tc sP tr12ng thnh cHa
cc dan t?c Ty B]c d1;i nh sng cHa -Yng. -gng th:i tc phJm chng phYn nh 71Tc chnh sch
nhn 7Fo cHa -Yng 7@i v;i cc dn t?c anh em l giYi phng ng1:i lao 7?ng b= p bLc, bc l?t,
giYi phng m5i sLc s@ng 7ang b= cc thC lPc th@ng tr= km hm, tri bu?c. Chnh v c gi tr= hiSn
thPc v nhn 7Fo su s]c m truySn VT chgng A PhH c sLc hKp den v c gi tr= b.n lu.

Bi lm
C nhZng s2 thch nhKt th:i, song chng c nhZng s2 thch 7:i 7:i khng thay 7Vi, c
nhZng nai 7au thong qua v chng c nhZng vCt th13ng hdn su theo n\m thng. NCu gi2 nhZng
trang 7:i 7em lS cHa Ki.u ta sc khc, nCu Ch Pho chCt ta xt th13ng th khi 75c VT chgng A
PhH ta chng cho php tim mnh rung ln theo tiCng thVn thLc cHa M=. M?t c gi trU phYi chn vi
cu?c 7:i thanh xun trong nh tn th@ng l 7Cn khi tr@n khî Hgng Ngi, ta ven cn thKy 71Tc m?t
sLc s@ng ti.m tng mnh liSt trong ng1:i con gi Mo Ky!
HFt nJy mXm ra hoa kCt tri l m?t qui luNt tP nhin. L con gi l;n ln lKy chgng v. lm
du nh chgng chng l m?t tP nhin v chng l m3 1;c cHa h5. ThC nh1ng, hFnh phc rKt nhi.u
song ni nh1 ng1:i 7:i, ng tr:i lFi hay ch k8, ng ch8 ban cho m?t s@ ng1:i hFnh phc cn khV
7au d1:ng nh1 nhn loFi ai chng 71Tc h12ng. Em nh; H.Banzac trong MiCng da l_a c viCt
Trn 7:i khng c g tr5n vBn h3n sP bKt hFnh l vNy. Ngay cY hFnh phc t12ng ch_ng nh1 tXm
#D 19: Phn tch sLc s5ng tiDm tng cAa nhn vTt M; (V- ch^ng A PhA T Hoi)

th1:ng df dng 7 chng khng m8m c1:i v;i M=, n quay l1ng v;i c v m2 cho c trang 7:i c3
cPc: trang 7:i 7em 7Xy n1;c m]t.
Chn dung M= hiSn ln 7Xu tc phJm gXn nh1 l tYng 7 chai sFn kh lFnh, d1:ng nh1
ng5n l[a tnh ng1:i 7 vWnh vifn t]t ngKm trong tri tim c. C cL li lhi nh1 con ra nui trong
x c[a. T_ ngy b= b]t v. lm du gFt nT trong nh th@ng l 7Cn nay, g13ng m`t M= ch8 ton
n1;c m]t. Gia 7nh P Tra no c xem M= l m?t con ng1:i, l m?t thnh vin hTp php? M?t
con 2! ThNm ch m?t con vNt. Lm viSc cFnh tu ngPa, bugng ngH gXn tu ngPa M= gi@ng nh1 con
ngPa nh th@ng l. Ngy n@i ngy, M= ch8 biCt quay t3 hi c^ ngPa, dSt vYi, chU cHi, 7i cng
n1;c. M= tgn tFi 7Ky song ch8 l ci xc biCt 7i, linh hgn M= t]t l=m t_ bao gi: rgi.
Song, thNt sP M= ven ch1a chCt, con ng1:i cHa M= ngy x1a ven cn s@ng trong thO xc ho
mn v ven ti.m tng m?t sLc s@ng mnh liSt. M= l con cHa ni r_ng s3n c1;c, dng su@i r_ng
cy 7 nhen nhm trong c m?t vU hgn nhin m?c mFc. C s@ng nh1 chnh c, khng giY d@i,
khng tnh ton so 7o. M= rKt yu 7:i. C 7Bp, c c ti thVi so v 7 t_ng vui ch3i nh1 tKt cY
m5i ng1:i. C khng c con trai khp kn d1;i lng biOn su m c l cnh chim hay ht cHa ni
r_ng. M= 7 t_ng phYn 7@i khi nghe tin P Tra 7i b]t c v. lm du gFt nT. M= bYo v;i b@ Con
nay 7 biCt cu@c n13ng lm ng, con phYi lm n13ng ng giY nT cho b@. B@ 7_ng bn con cho
nh giu. M= yu tP do, M= yu cu?c s@ng M= mu@n l cnh hYi u khng sT biOn l;n, sng di,
c s)n sng trY bdng m5i gi 7O 71Tc tP do bn b@, bn gia 7nh, 71Tc yu, 71Tc ca ht. M= 7 c
thLc hQn hoi v. cu?c s@ng, thC nh1ng sP ngang tri cu?c 7:i 7 chMp ln M= mu 7en tang tc.
-@i v;i M= tP do l 7i.u qu nhKt. Song, 7a hoa v_a ch;m nM xun v_a rung rung ngD ngng 7n
cu?c 7:i m;i - 7:i thiCu nZ - 7 b= ng1:i ta ng]t, ng1:i ta v nt, khng th13ng tiCc: M= b= A S[
b]t.
-au 7;n 7Cn tNn cng c 7Cn hng mKy thng 7m no M= chng khc v rgi chnh sLc
s@ng mnh liSt, chnh tnh yu cu?c s@ng 7 71a M= 7Cn 7=nh tP t[: Th tP hHy diSt thn xc cn
h3n s@ng m khng 71Tc tP do, s@ng theo l t12ng cHa mnh. NhZng ngang tri cu?c 7:i khng
bung tha M=, chng nh1 bO khV thC gian khng cho php Ki.u phYi chCt, nng phYi s@ng, s@ng
ch=u 75a 7y.V M= khng thO chCt v M= phYi s@ng 7O gnh trn vai m@i nT truy.n kiCp cHa cha
mB. Cha mB c cY 7:i khV cPc cn phYi s@ng v con. Cn c? C 7 lm g ch1a? C khng thO
chCt phYi cam ch=u lm tYng 7 v tri, lm kiCp ngPa, kiCp con ra thui thHi x c[a nh giu. N\m
tiCp n\m, thng tiCp thng, ngy lFi n@i ngy, M= cam ch=u tKt cY! Con ngPa con tru lm cn c
lc, 7m n cn 71Tc 7Lng gi chn, 7Lng nhai c^ cn M= ch1a bao gi: 71Tc ngh8 ng3i. Ngy gi:
chgng ln ch_ng no th sLc s@ng cHa c gi ngy x1a b= tiu hao ch_ng Ky. 2 lu trong ci khV,
M= quen khV rgi. SP 75a 7y 7 tri bu?c 7 biCn M= thnh n lS gXn mKt hQn sLc s@ng M= qun
hQn viSc t[ tP cHa nhZng n\m v. tr1;c. -@i v;i M= lc ny th:i gian l v nghWa. M= ch8 biCt lm
viSc m thi. -ng lo thay khi con ng1:i mKt dXn nhNn cYm v. th:i gian v nh1 thC con ng1:i 7
7 chCt. H5 h5at 7?ng ch8 bdng bYn n\ng cn 7:i s@ng tm hgn 7 t]t ngKm bugn vui, th:i gian
tri qua thNt v nghWa. ThC lPc phong kiCn v thC lPc thXn quy.n trong nh th@ng l 7 nghiCn nt,
7 t1;c 75at 71Tc cu?c 7:i thanh xun, yu, s@ng cHa M=.
-5c phXn 7Xu tc phJm em khng khî lin t12ng M= l c HuS Chi trong C[a biOn cHa
Nguyn Hgng. Song, cng bdng m ni HuS Chi hFnh phc h3n M=. Nng ch8 s@ng nh1 7 chCt
trong m?t th:i gian ng]n m thi lc b= p gY cho tn t1;ng NhNt v nng lFi difm phc h3n M=
gKp b?i lXn. Nng 71Tc chCt, 71Tc tr2 v. m?t thC gi;i ngt hoa vWnh hdng v;i 7i tay r?ng m2 tnh
yu cHa MB. Cn M= 7au 7;n thay khi c phYi ko l cu?c 7:i khV Yi hng mKy n\m. Nh1ng rgi
Ch Pho ven cn 71Tc bt cho n tnh cHa Th= N2 7nh thLc. M= chng thC! Ng1:i con gi yu
7:i, yu cu?c s@ng nh1 thC m lFi phYi chCt df dng thC sao?
Em rKt tm 7]c v;i hai chi tiCt:
ThL nhKt l tiCng sao 7m xun.
TiCng so vang d?i t_ xa, len lî vo tm hgn M=. TiCng so ngn vang Ky 7 m2 c[a ngi
nh tm hgn t_ lu im 8m kha cHa M=. M= chTt nh; LXn 7Xu tin qua bao n\m nay k Lc chTt
a v. v;i M=, M= nh; 7Cn ngy tr1;c M= thVi so giî. Ma xun ny M= u@ng r1Tu bn bCp l[a
v thVi so. C biCt bao nhiu ng1:i m ngy 7m 7 thVi so 7i theo M=. V lXn 7Xu tin, lFi
chng l lXn 7Xu 7=nh tP t[ lFi 7Cn v M= 1;c NCu c n]m l ngn trong tay lc ny, M= sc \n
cho chCt ngay. Khi con ng1:i ta mu@n chCt, h3n lc no hCt lc 7 ng1:i ta tha thiCt yu cu?c
s@ng v chnh v khng 71Tc cu?c s@ng 7p Lng nn h5 r3i vo sP thKt v5ng v tm 7Cn ci chCt.
SLc s@ng cHa M= khng b= hHy diSt m ti.m Jn v hm nay nh1 c m?t lugng gi m;i thVi vo n
c d=p trai dNy. M= 7ang thY hgn theo tiCng so nh1 lXn theo sTi dy qu khL 7O tm v. nhZng
ngy x1a hFnh phc. V bKt gic M= thKy ph3i ph;i tr2 lFi, trong lng 7?t nhin vui s1;ng. M=
mu@n 7i ch3i, M= nggi xu@ng gi1:ng trng ra ci c[a sV m: m: tr\ng tr]ng. Cn c[a sV
nh^?
c[a sV trong tc phJm ny l m?t khng gian nghS thuNt, n3i Ky M= nh; v. qu khL, v.
thu2 con gi. Khng gian m: 7Mc 7 hm nay, M= m;i nhNn thLc 71Tc. BKy lu nay M= no c
quan tm. Khng gian m u c phYi ch\ng l 7:i M=? M?t cu?c 7:i trong mn s13ng khng l@i
thot, M= c phYi ch\ng l con mgi mi sa vo l1;i nhSn? Hm nay, tiCng so lugn qua khung c[a
7 lm cho M= nh; v. qu khL, m?t th:i son trU 71Tc ti hiSn qua l;p m: m: tr\ng tr]ng Ky.
Con ng1:i thPc tC trong M= 7 s@ng dNy thay thC cho con ng1:i v thLc. ThC m, mi mi bKt
hFnh cL khng thi bm riCt lKy M=. Hai lXn v13n tay 7Cn hFnh phc, hai lXn sLc s@ng tr2 v. l hai
lXn A S[ 7 lKy 7i mKt, 7 dang tay 7Jy M= tr2 v. s@ kiCp con ra, con ngPa. A S[ tri M= tn c
nh1 th:i trung cV, nh1ng M= bKt chKp tKt cY, M= khng sT, M= 7ang s@ng v;i hFnh phc k8 niSm,
7ang thY tri mnh theo tiCng so. ThC nh1ng sP tn c lun khng cho M= h12ng hFnh phc dXu
m?t th:i gian ng]n ngHi thi. M= tr2 v. kiCp li lhi nh1 con ra con ngPa.
Cu@i cng sLc s@ng Ky 7 trai dNy h3n lc no hCt, n mnh liSt b?i phXn. LXn M= c2i tri
cho A PhH. ThoFt tin lc thKy A PhH, M= nhn. M?t ci nhn h: hZng khng xc 7?ng, khng lF
lng. CYnh nh ny tri ng1:i l chuySn th1:ng. Nh1ng 7Cn m?t 7m, nh1 bao 7m no M= chng
thLc dNy v ven thYn nhin thVi l[a h3 tay. nh l[a bNp bng sng ln chnh nh l[a Ky 7
bu?c M= l m]t trng sang thKy hai m]t A PhH chng v_a m2, m?t dng n1;c m]t lKp lnh b
xu@ng hai hm m 7 xm 7en lFi. V chng nh1 tiCng so, dng n1;c m]t 7au khV cHa m?t con
ng1:i 7au khV 7 li tu?t M= tr2 v. qu khL khV 7au ngy no.
Nhn A PhH 7Lng 7Ky nh1 m?t xc chCt, bKt gic M= lFi nh; 7Cn mnh Trng ng1:i lFi
ngem 7Cn ta l vNy, M= nh; 7Cn hm Ky mnh chng 7 ch=u tri nh1 thC v n1;c m]t chYy xu@ng
miSng, xu@ng cV khng ai biCt, ai hay. Nhn A PhH M= th13ng mnh qu! Sao 7:i mnh lFi khV
7Cn thC! V t_ th13ng bYn thn M= nghW 7Cn ng1:i, nghW 7Cn ng1:i 7n b 7 b= chCt tri, nghW 7Cn
A PhH M= c\m giNn lh ng1:i v l13ng. Ci th13ng, ci c\m giNn, ci phen n? Ky khc no nh1
ngugn h3i b3m vo m?t quY bng 7 c\ng v c\ng 7Cn mLc phYi nV tung, chnh nhZng 7i.u 7 7
lm M= quan tm 7Cn A PhH, m?t con ng1:i khV s2 ch8 v 7nh mKt m?t con b m phYi 7em
mFng mnh 7nh 7Vi. Khng! M= nhH A PhH khng l do g phYi chCt. V M= 7 hnh 7?ng: M=
rn rn b1;c lFi, A PhH ven nh]m m]t, nh1ng M= t12ng nh1 A PhH 713ng biCt c ng1:i b1;c lFi,
M= rt dao nh^ c]t la, c]t nt dy my. A PhH cL th2 ph t_ng h3i khng biCt m hay t8nh.
M= hnh 7?ng khng h. tnh ton. ThNt vNy sau khi c2i tri cho A PhH M= chng h@t
hoYng M= hnh 7?ng ch8 v th13ng v 7=nh trY th M= khng mu@n m?t ci chCt lFi xYy ra,
m?t t?i c nZa l`p lFi, d sao M= chng l m?t con ng1:i, M= c tri tim nhn hNu cHa m?t con
ng1:i. V hnh 7?ng 7 l sP phYn khng cHa sLc s@ng ngy x1a. C ng1:i cho rdng 7y l m?t
hnh 7?ng tP pht v thLc. Song theo em ven c thO hiOu 7y l m?t hnh 7?ng xuKt pht t_ m?t
qu trnh vNn 7?ng tm l c thLc. C thO xYy ra l]m chL!
Nh1ng ci quan tr5ng 2 7y l kCt quY m?t sLc s@ng ti.m tng, ti.m Jn cHa M= tr1;c 7.
M= c2i tri cho A PhH l 7 tP tay giNt b^ vng xi.ng xch cho mnh. V hnh 7?ng tP giYi phng
ny cHa M= c ngugn g@c t_ ci bugn r1:i r1Ti t_ cch u@ng r1Tu t_ng bt nh1 u@ng cay 7]ng
tHi nhMc cHa cu?c 7:iV dW nhin, n trPc tiCp h3n nh: vo tiCng so g5i bFn, tiCng so 7 lm
cho lng M= bng ln m?t ng5n l[a v@n dW 7 dNp t]p t_ lu.
GiZa mn 7m u t@i, M= lao theo A PhH, M= lao vo bng 7m 7O x t5ac bng 7m 7Cn
v;i nh sng cHa tP do v hFnh phc. M= chFy theo A PhH chFy tr@n 7O tm m?t vng 7Kt m;i, 7O
s@ng v;i hFnh phc, 71Tc lm con ng1:i. M`c d giZa M= v A PhH ch1a h. c khi niSm tnh
yu, thL tnh yu trai gi nh1ng 2 h5 c m?t thL tnh khc: tnh ng1:i, ng1:i cng 7au khV. V h5
7 biCt rdng phYi dPa vo nhau 7O s@ng. Ch8 c m?t con 71:ng s@ng, duy nhKt v con ng1:i thPc
cHa c gi Mo Ky 7 th]ng, c lao 7i qun tKt cY, qun thC lPc qun sP trY th cHa cha con th@ng
l, qun 7i con ma thXn quy.n chi ph@i, tri bu?c cMc 7:i c. -@i v;i c by gi: tP do l trn hCt.
C lao 7i, 7i 7Cn pha tr1;c d c ch1a 7=nh hnh r nh1ng 7Ky l 71:ng s@ng. Khc v;i ch= DNu
trong T]t 7n Ch= DNu lao ra 7m 7en, v bng t@i nh1 mu@n nu@t ch[ng ch= Ky, ch= m mem
trong vng t@i Ky. Ch= khng c con 71:ng sng 7O 7i. Ch= lao ra ch8 73n thuXn l trnh nFn, ch=
lao ra 7O m lao ra song khng l@i thot: Ch= DNu khng thO tP giYi phng nVi mnh Tr:i t@i nh1
mPc v nh1 ci ti.n 7g cHa ch=. Cn M=, M= lao ra 7O cng 7i v;i A PhH 7Cn m?t mi.n 7Kt s@ng.
KCt thc 7oFn trch l cYnh A PhH du M= lao xu@ng d@c. C lc tc phJm d_ng 2 7y th em
ch]c hQn ng1:i 75c ai chng sc tin ch]c rdng A PhH v M= sc 71Tc s@ng yn lnh v hFnh phc.
B2i lc v;i sLc s@ng mnh liSt v;i ni.m yu cu?c s@ng 7Cn thC th khng thO no h5 (m 7`c biSt l
M=) lFi c thO khng tm 71Tc cu?c s@ng 7ch thPc nh1 mu@n. V khng nhZng ch8 c M= m bKt
k m?t ai khc 7.u yu tin vo cu?c s@ng th s;m hay mu?n tri ng5t hFnh phc chng 7Cn v;i tay
h5, d hm nay 7ang ch=u nhi.u 7au khV, nh5c nhdn. HFnh phc l m?t sP 7Ti ch: (J.Rtx).

Bi lm
-5c VT nh`t cHa Kim Ln ti lFi nh; 7Cn M?t 7m c1;i ngho cHa Nam Cao v;i nhZng
bng 7en lXm lhi 7i trong mn s13ng chi.u nhNp nhoFng. Ci 7i, ci ngho Ky sao 7Xy kinh
hong v u m 7Cn thC. Chnh ci 7i, ci ngho 7 tFo nn cho VT nh`t m?t tnh hu@ng hCt sLc
7?c 7o v hKp den. V v thC, Kim Ln 7 7ng gp m?t truySn ng]n vo loFi hay nhKt trong v\n
h5c ViSt Nam hiSn 7Fi
Ngay t_ tPa 7. cHa tc phJm chng gTi ln sP chua xt, miY mai, m?t nai 7au khng thO ni
thnh l:i. Nh`t vT, m?t hnh 7?ng nghe sao 73n giYn v df dng 7Cn nh1 vNy? -i.u 7 hon
ton tri ng1Tc v;i quan niSm cHa dn gian:

TBu tru, l#y vJ, lm nh
Trong ba viIc #y thBt l kh thay
#D 20: Phn tch tc ph:m V- nhWt cAa Kim Ln.


VNy m 2 7y Trng 7 nh`t 71Tc vT hQn hoi, trong c3n 7i khHng khiCp m c lc 7Cn
n\m 2000 con chu chng ta ven kO cho nhau nghe 7O rng mnh 7ang honh hnh. Ci lF
th1:ng, k d= cHa hnh 7?ng 7 tFo nn m?t tnh hu@ng v cng 7?c 7o mang nghWa chi ph@i
ton b? tc phJm.
- t_ lu, dn lng ci xm ngM c1 ny 7 qu quen v;i hnh Ynh vNp vFp, th kSch cHa Trng v;i
ci c1:i h.nh hSch v hgn lc no chng n2 trn mi, Trng ngho tng, xKu x h3n cY nhZng
con ng1:i tgi tn, bo b5t 2 ci xm lng th lm g c thO lKy 71Tc vT? ThC nh1ng hm nay, bn
cFnh ci l1ng to r?ng nh1 l1ng gKu cHa h]n lFi c cY m?t ng1:i 7n b rn rn v e thBn. -i.u 7
gTi nn sP kinh ngFc cho cY xm. SP t m, xoi mi cL lan dXn theo t_ng b1;c 7i cHa Trng v
ng1:i 7n b trn con 71:ng xao xc, heo ht. M5i ng1:i cL x xXm bn tn Ai 7Ky nh8 ! Hay l
ng1:i nh b cM TL m;i ln? ChY phYi, t_ ngy cn mg ma ng cM TL c thKy h5 mFc no ln
th\m 7u? th8nh thoYng lFi rung rc vang ln tiCng c1:i 7Xy gh rTn nh1 tiCng c bo hiSu tai
13ng v chCt chc v5ng mi theo 7i uyn 13ng v. cu@i xm. M`c cho nhZng l:i bn tn, Trng
ven lXm lhi b1;c d1;i nhZng g@c gFo s s c bng nhZng ng1:i 7i 7i l`ng lc nh1 nhZng bng
ma thay cho khch v tiCng quF go ln th thiCt t_ng hgi thay cho pho c1;i. Cu chuySn chm
trong n`ng n. v sT hi, 7Xy nhZng cYnh ma qui, 7en t@i. Ci 7i 7 lugn nhZng ln gi chCt chc
m5i n3i. VNy m Trng lFi c vT i chao! BiCt c nui nVi nhau qua 71Tc ci th:i ny khng
Tnh hu@ng Trng c vT gy ra Kn t1Tng rKt mFnh. CY xm ngFc nhin 7 7nh, m ngay
cY b cM TL, mB Trng chng rKt ngFc nhin. Lm sao kO xiCt sP sZng s: cHa b khi trng thKy
ng1:i 7n b 7Lng 2 7Xu gi1:ng cHa con mnh, lFi cn cho mnh bdng u nZa. B khng thO nghW
rdng con mnh lFi c vT, ngay trong ci th:i buVi 7i km ny. B cL hKp hy c`p m]t cho 7D
nhon m cng lc n cL nhon mi ra.
Tnh hu@ng cng bKt ng: 7Cn hi h1;c khi chnh Trng chng ven cn ngD ngng. Nggi
ngay giZa nh, 7Cn by gi: h]n ven cn ng: ngT nh1 khng phYi. Ra h]n 7 c vT 7Ky 1?. M5i
chuySn xYy ra qu bKt ng:, d1:ng nh1 ch8 l c3n m3. Ng1:i 7n b ch8 g`p m;i hai lXn lFi tr2
thnh vT h]n. M thNt ra, h]n chng khng c 7=nh g v;i th=...Th= li.u lWnh 7Cn v;i h]n ch8 bdng
m?t cu ni sung. Th= theo h]n nh1 ph m`c cho s@ phNn. Ci 7i 7 7Jy h5 7Cn v;i nhau.
Trong ci th:i tao 7oFn Ky, viSc Trng lKy vT quY l m?t tnh hu@ng oi o\m. Ta sc m_ng
hay lo, bugn hay vui cho c`p vT chgng ny? Tm trFng cHa nhZng nhn vNt trong cu chuySn chLa
7Xy nhZng cYm xc ngVn ngang v mu thuen. B cM TL vui v cu@i cng con mnh chng c vT
nh1ng lFi tHi v sP tr; trn cHa s@ phNn : c phYi th:i tao 7oFn nh1 thC, ng1:i ta m;i ch=u lKy
con mnh? B mB ngho n`ng trWu nhZng lo u cho t13ng lai cHa con mnh, liSu chng n c nui
nhau nVi s@ng qua 71Tc c3n 7i kht ny khng?. Cu hî t_ tNn 7y lng cHa b mB chKt chLa
nai hoang mang, m Ynh cHa kiCp bXn hn khng l@i thot v cY sP rnh rNp tr1;c ng cHa c3n c
m?ng v. ci 7i ch1a bao gi: dZ d?i 7Cn thC. Trong lng b, ta cYm thKy cY nai bugn cHa m?t
ng1:i mB khng 71Tc thKy con trong ngy vui, khng 71Tc m?t vi mm lm lf gia tin. Trong
l:i nghBn ngoi tm sP cHa b c cY sP xt xa, m?t cht n hNn v 7 khng lm 71Tc 7Xy 7H bVn
phNn cHa m?t ng1:i mB 7@i v;i con.
Tm trFng cHa Trng chng biCn 7Vi lin tMc t_ khi th= quyCt 7=nh theo h]n v. nh. Tnh
hu@ng nh`t vT mang 7Xy vU bi hi, ch8 bdng nhZng cu bng l3n v b@n bt bnh 7c, th= 7 7gng
lm bFn v;i h]n. Th= theo h]n d1:ng nh1 7O giYi quyCt nhu cXu \n. NhZng chuySn t12ng nh1 rKt
th lNu v tr3 trcn nh1ng d1;i ng5i bt ti tnh cHa Kim Ln, n tr2 nn nhB nhng h3n v lKp l
tnh th13ng. Trng hon ton m: m=t v. t13ng lai cHa mnh thc gFo ny 7Cn thn mnh cn chY
biCt c nui nVi khng lFi cn 7o bng nh1ng h]n ven ra tay c1u mang ng1:i 7n b ngho khV.
-i km 7 7Jy 71a ng1:i phM nZ 7Cn v;i h]n, mang 7Cn cho h]n ni.m hFnh phc cHa m?t ng1:i
c 71Tc mi Km gia 7nh v;i bao 1;c m3 v. t13ng lai dung d= nh1ng 7Xy cYm 7?ng. Chnh v thC,
h]n nhNn ra trch nhiSm cHa mnh 7@i v;i hFnh phc m mnh v_a c 71Tc. Lng h]n chTt lo ln
m?t nghWa 71Tc 7Vi 7:i, tP d1ng h]n thKy n hNn , tiCc rU, vJn v3, kh hiOu.
Khng cXn dng 7Cn nhZng l:i lc 7anh thp hay 7Fi ngn nh1ng tc phJm VT nh`t
mang 7Cn m?t gi tr= nhn bYn v cng to l;n. Bdng tnh hu@ng 7Xy bi hi, n xoy vo t@ co chC
7? thPc dn pht xt, nguyn nhn trPc tiCp den 7Cn ci 7i kinh hong. Ci 7i mang 7Cn sP chCt
chc, tang th13ng kh]p m5i n3i v chng chnh n lm nhZng gi tr= con ng1:i b= hF xu@ng mLc
thKp nhKt. Con ng1:i d1:ng nh1 mKt hQn tnh ng1:i, ch8 cn s@ng theo bYn n\ng 7O 71Tc \n,
71Tc s@ng...C3n 7i kht lm cho ng_oi 7n b qun cY sW diSn, 71Tc m:i \n hai con m]t trhng
hoy cHa th= sng ln tLc th, thC rgi th= s xu@ng \n thNt. Th= c]m 7Xu \n m?t ch`p b@n bt bnh
7c li.n chQng chuySn tr g. -oFn v\n lm cho bKt cL ai c l13ng tm chng phYi xKu hV, phYi
quay m`t 7i 7O c1:i ra n1;c m]t. Th lm ta lin t12ng 7Cn b lo trong M?t bZa no cHa Nam
Cao. Con ng1:i tr2 nn tr3 trcn, mKt nhn cch khi ci 7i l2n v2n trong tm tr. GiNn th= nh1ng
ta ven xt xa tr1;c dng hnh ti.u tMy cHa th= hm nay th= rch qu, quXn o tY t3i nh1 tV 78a, th=
gXy s5p 7i, trn ci khun m`t l1Di cy xm x=t ch8 cn thKy hai con m]t. Ci 7i, v;i bng 7en
kinh hong cHa n bao trm kh]p m5i n3i, 7 n`ng ln cu?c s@ng bnh th1:ng cHa mai con ng1:i.
Cn g th thYm bdng 7m r1;c du c tiCng quF ku th thiCt 7n cho, 7m tn hn c tiCng ai
h: khc t8 t c mi 7@t 7@ng rKm 2 nhZng nh c ng1:i chCt theo gi thoYng vo kht lBt. Thn
phNn b5t bo cHa nhZng con ng1:i nh1 Trng, nhZng cm cYnh bXn cng Ky tP thn n 7 c sLc
t@ co mFnh mc ci t?i c cHa thPc dn pht xt....
ThC nh1ng, chnh trong ci cYnh th l13ng Ky, nhZng tKm lng nhn hNu lFi sng ng:i ln
m tiu biOu trong tc phJm l b cM TL. Trong lng ng1:i mB ngho Ky lc no chng mang s)n
tnh th13ng con v b: bCn v_a ai on v_a xt xa cho s@ kiCp cHa 7La con mnh. Trong ci nhn
7\m 7\m vo ng1:i 7n b 7ang ci m`t xu@ng, tay vn v t o 7 rch bTt c sP xt th13ng,
thng cYm sU chia. Tnh th13ng con d bao la 7Cn mKy chng c thO ch8 lm b rH xu@ng hai dng
n1;c m]t. Ci khV 7au vKt vY m?t 7:i 7 v]t kiSt n1;c m]t ng1:i mB. N khng 7H 7O chYy
thnh dng rH xu@ng nh1 chCt non m?t cch tLc t12i. Khng cn n1;c m]t nh1ng b ven nhNn
lKy nguy c3 b= ci chCt gXn thm b1;c nZa.
Bdng ngi bt ti n\ng cHa mnh, Kim Ln c lc 7 71a ng1:i 75c 7Cn tNn cng mn 7m
t@i t\m, u m, nh1ng rgi lFi nhB nhng h ra m?t khe sng lKp l 7u 7 khiCn chng ta h1;ng v.
v v13n t;i. Ng1:i dn ViSt nam m 7Fi diSn l nhZng b mB Trng, anh Trng v ng1:i 7n b
ven kht khao cu?c s@ng hFnh phc t13i sng h3n. B lo ni ton chuySn vui, chuySn sung
s1;ng sau ny. Trong tm tr b 7 c s)n m?t vifn cYnh t13i sng gia 7nh. Ni.m vui lm b mB
Trng nhB nhm, t13i t8nh khc th1:ng , ci m`t bHng beo u m cHa b rFng rD hQn ln. Ta vui
ly ni.m vui cHa gia 7nh ho thuNn, 7Xm Km, ni.m vui cHa Trng 71Tc thKy xung quanh mnh
hm nay c g v_a thay 7Vi m;i mU, khc th1:ng. Ni.m vui bKt chTt cHa gia 7nh lm ta c1:i
sung s1;ng nh1ng n1;c m]t ven cL tun mi nghBn ngo. Ta mn tha thL tKt cY, kO cY sP tr3
tro cHa ng1:i 7n b v cY t?i phung ph 7Cn hai ho dXu cHa anh Trng.
Ch8 m?t tnh hu@ng nh^ nhoi nh1ng Kim Ln 7 gTi nn biCt bao 7i.u. Mai nghW cHa tnh
hu@ng lFi mang m?t gi tr= nhn bYn,tKm lng nhn 7Fo bao la cHa nh v\n. Chnh v thC, tc
phJm mang 7Xy tnh yu th13ng ngng Km nh1 m?t ng5n l[a nh^ lKp lo mi trong cu?c 7:i. V
tc phJm 7 cho ta pht hiSn thm m?t bYn chKt tuySt v:i nhn hNu., tuySt v:i 7Lc hi sinh cHa
nhZng ng1:i nng dn ViSt Nam. D 7Lng tr1;c sP mKt cn cHa mFng s@ng ( hiOu theo nghWa 7en
trXn trMi nhKt) ven c1u mFng, ven lKy lFi phJm gi 7O lm ng1:i, 7O s@ng v;i hi v5ng, v;i t13ng
lai. L c: 7^ sao vng cHa ViSt Minh den 7on ng1:i 7i kht 7i ph kho thc cHa NhNt 7u ch8 l
m?ng t12ng. Cch mFng 7 gXn k., su@i ngugn cHa chH nghWa nhn 7Fo sc lm sng ln nhZng
con ng1:i bnh d= nh1ng c phJm chKt nhn 7Fo nh1 cM TL, nh1 Trng v c vT nh`t t?i
nghiSp....H5 sc viCt tiCp truySn th@ng v. phJm gi con ng1:i ViSt Nam trong t13ng lai.

Bi lm 1
Nng thn v nng dn v@n l 7. ti quen thu?c cHa thO loFi truySn ng]n t1f x1a v nay.
D ta phn loFi dng v\n h5c tiOu thuyCt theo ph13ng diSn no chng khng thO b^ qua dng tiOu
thuyCt v. nng thn. V;i 7. ti 7, nhi.u nh v\n 7 tr2 nn nVi tiCng v h5c chng 7 cho ra 7:i
nhi.u tc phJm c gi tr=. ChQng hFn tr1;c Cch mFng thng Tm c tc phJm T]t 7n cHa Ng
TKt T@, tc phJm Ch Pho cHa Nam Cao, rgi tc phJm Con tru cHa TrXn Tiu...NhZng tc phJm
ny 7 71Tc viCt v;i n?i dung 73n giYn nh1ng mang t1 t12ng kh su s]c. Trong s@ nhZng nh
v\n viCt v. nng thn 7, c m?t ng1:i tuy viCt sau v viCt t, nh1ng khi tc phJm v_a ra 7:i th
7 cho m5i ng1:i 1a thch v hoan nghnh. - chnh l truySn ng]n VT nh`t cHa nh v\n Kim
Ln. V;i truySn ng]n VT nh`t, Kim Ln 7 viCt rKt chn thNt v hCt sLc s]c sYo v 7O lFi Kn t1Tng
su 7Nm trong lng ng1:i 75c.
Thng th1:ng m?t tc phJm ch8 c thO 7Lng vZng khi nh v\n c n?i dung m;i, cch ni
m;i. Tc phJm VT nh`t cHa Kim Ln chng vNy.
Tr1;c hCt, m;i qua ci tPa 7. VT Nh`t thi m n chng 7 mang l;p nghWa, n gy cho 7?c giY
m?t sP ch hCt sLc 7`c biSt tr1;c khi th12ng thLc tc phJm. B2i x1a nay trn thC gian ng1:i ta
ni l nh`t 71Tc ci ny, ci n5 ch; c ai ni l nh`t 71Tc vT bao gi:. VY lFi, lKy vT v@n l m?t
trong ba v=c kh nhKt 7:i cHa ng1:i 7n ng: tNu tru, lKy vT, lm nh. B2i v viSc dPng vT,
dPng chgng phXn nhi.u 71Tc tV chLc thC ny thC n5, hCt sLc long tr5ng. 7y vNy m anh Trng tP
nhin nh`t 7P3c c vT th quY thNt l viSc bKt ng:, l th. V v;i ci n?i dung 7 th ch8 c ci
nhan 7. VT nh`t mi ni 7ng v st v;i difn biCn cu chuySn m thi. Chng v;i nhan 7. 7?c 7o
7 m Kim Ln 7 ni ln 71Tc thn phNn con ng1:i lao 7?ng nng dn trong nhZng n\m b@n
m13i l\m 7i km 7Cn nai vT m ng1:i ta c thO nh`t 71Tc m?t cch df dng nh1 nh`t m?t c5ng
r3m, c5ng c^ vNy.
M?t 7i.u quan tr5ng h3n gp phXn tFo nn sP thnh cng cHa tc phJm 7 chnh l nghS
thuNt dPng truySn. -5c qua nhZng trang truySn ng]n VT nh`t cHa Kim Ln m?t sP t12ng t1Tng
hCt sLc phong ph cL gTi v difn ra trong tm tr cHa chng ta. M?t bLc tranh nng dn trong
nhZng n\m b= ci 7i honh hnh cHa m?t phXn t1 7Kt n1;c, cL nh1 r mgn m?t. Nhn dn lao
7?ng b= 7i, ti.u tu9 7ng th13ng cL hiSn ln tr1;c m]t. Cn nai 7au 7;n no h3n khi chLng kiCn
ci cYnh Ci 7i 7 trn v. trU con v 7i kht m chng nggi H rh khng bugn nhc nhch.
TrU em v thC, ng1:i l;n phYi tri dFt nay 7y mai 7. M?t c5ng rau cho 7D 7i chng khng, 7u
t;i hFt c3m hFt thc... b2i thC nhZn gc t1:ng, ph@ chT ng1:i 7i ndm la liSt nh1 ng rF cng
kinh t2m v 7;n 7u khi c ci mi gy gy cHa xc ng1:i chCt.
Kim Ln 7 dn truySn dPng cYnh hiSn thPc m?t cch 7?c 7o nh1 vNy nh1ng v. ph13ng
diSn khc cch xy dPng nhn vNt v difn biCn tm l nhn vNt lFi cng 7?c 7o h3n. Nhn vNt
Trng hiSn ln qua trang v\n v;i 7Xy 7H nhZng g chn thNt nhKt cHa ng1:i nng dn - ng1:i nng
#D 21: Gi tr; hiCn thGc v nhn ,Eo trong v- nhWt

dn b= 7i kht: ChiCc o v]t trn vai , d1:ng nh1 mî mSt, vNt v cHa buVi chi.u 7 n`ng trn
ci l1ng to cHa h]n. i tiCng h]n ci tiCng x1ng g5i m ta 7 quen thu5c 2 Ch Pho cHa Nam
Cao nay lFi hiSn ln tr1;c m]t : H]n nggi khc, khc rgi ch[i, h]n ch[i ai? H]n ch[i 7:i, ch[i
gi:i, ch[i cY lng Vh -Fi, ch[i cY nhZng thdng cha mB no 7U ra h]n.... TiCng h]n vUn vBn vNy
thi, gh t2m 1? Th ght 1? Khinh bFc 1?
Khng ! CY hai nh v\n Kim Ln v Nam Cao 7.u gTi ln tiCng h]n v;i tKt cY ni.m 7au xt,
th13ng cYm ,trn tr5ng.
Ai 7 m?t lXn 75c VT nh`t,lm sao khng xc 7?ng v c thO qun 7P3c m?t nhn vNt - b
cM TL - mB anh Trng.
Khng biCt 71Tc chuySn con mnh Trng - nh`t 7P3c vT mang v. tm trFng cHa cM difn
biCn thNt phong ph, phLc tFp. Trong nhZng ngy thng b= ci 7i bKt hFnh, b thKu hiOu. B rKt
thLc v. viSc dPng v3, dPng chgng cho con mnh phYi lm thC ny, thC n5. Nh1ng tr:i 3i ci
kh b ci khn. Con ng1:i ta c thKu hiOu ci lo l]ng 7Cn 7u th chng ch8 l con s@ khng. B2i
vNy, cM TL ch8 biCt nghW tHi thn, tHi phNn m thi. B th13ng con mnh rgi th13ng con du. Cun
nhn ng1:i 7a b lng 7Xy th13ng xt. HDi 3i ! C ai thKu hiOu cho cM khng ? Tnh th13ng yu,
sP 7gng cYm, ch=u 7Png hon cYnh khng ch8 ring ai ci 7i ci kht 7 khiCn lng cM khng
nghW g khc, l:n ni 7Xy xc 7?ng cHa cM Chng my lKy nhau lc ny...th13ng qu ! Sao n
m`n m , su 7Nm 7Cn vNy.Hon cYnh 7i kht 7Cn chCt ng1:i vNy m nVi ln ci n.n Ky m?t kh@i
7Xm Km yu th13ng lm sao, c lc truy.n th@ng ngn 7:i cHa dn t?c Th13ng ng1:i nh1 thO
th13ng thn, L lnh 7m l rch 7P3c Kim Ln g[i g]m qua nhZng trang v\n xc 7?ng ny.
ViSc Trng 7 c vT v_a l ni.m vui, v_a l nai lo cHa b cM TL. C cha mB no khng
sung s1;ng, hFnh phc khi con ci cHa mnh 7H lng 7H cnh trYi qua th:i nin thiCu nay tr12ng
thnh 7 c vT c chgng....Cn lo l lo v hon cYnh hiSn tFi t_ tr1;c 7Cn gi: ch8 c hai mB con,
nFn 7i honh hnh v@n 7 kh 7H \n nay thm m?t miSng \n lFi cng kh kh\n vKt vY thm. Tuy
vNy, ni.m vui ven l phXn nhi.u khun m`t bHng beo cHa b rFng rD hQn ln, b cM ni ton
chuySn vui, chuySn t13ng lai sau ny, b c@ giKu nai lo 7O cho con du 71Tc vui vU. Tuy vNy b
ven nghBn l:i. B ven tin t12ng 2 con, 2 t13ng lai rFng rD h3n. M?t cu ni 7Xy tP tin cYu cM
TMi my rng bYo nahu m lm \n may ra tr:i cho kh h3n khng...c ai giu ba h5 c ai kh ba
7:i 7u. QuY l m?t sP tin t12ng hon ton khch quan, c c\n cL, kh kh\n rgi nhKt 7=nh sung
s1;ng, hFnh phc. NCu ni nh1 Hg Ch Minh trong Tr:i h[ng th chng chQng khc no : HCt m1a
l h[ng n]ng ln thi, hCt khV l vui v@n lc 7:i. V thPc tC l nh1 vNy, hnh Ynh l c: 7^ tung bay
cng v;i 7m ng1:i c1;p kho thc 2 cu@i truySn chng hiSn ln trong tm tr Trng 7 m2 ra m?t
s@ phNn nhn vNt m?t khung tr:i m;i 7i lm cch mFng v;i nhZng th]ng lTi vang dNy non sng
nh1 Cch mFng thng Tm, -iSn Bin PhH sau ny.
V;i cch dPng truySn 7?c 7o, xy dPng nhn vNt v;i sP chuyOn biCn tm l, tinh tC Kim
Ln 7 thnh cng 7ng kO v;i truySn ng]n VT Nh`t. C thO v;i nhn vNt, tnh tiCt cu chuySn 7i
qua s@ phNn nhn vNt l sP m2 7Xu cho thLc 7Ku truanh, gic ng? cch mFng. D ch8 thng qua
m?t vi cu ni 7Cn l c: 7^, ViSt Minh nh1ng Kim Ln 7 thnh cng 71Tc v khng 7O cho
s@ phNn nhn vNt mnh t@i t\m bC t]c nh1 ch= DNu anh Pha nh1 Ch Pho, anh kp T1
B.n...tr1;c 7.
Tm lFi , 7gng cYm v;i Kim Ln, xt th13ng,c Ym thng cho nhZng con ng1:i trong VT
nh`t, ta hy ht cng T@ HZu ca khc v@n l truy.n th@ng cHa dn t?c ViSt Nam ngn 7:i:
C g 5en trn 56i hn th.
Ng'6i v(i ng'6i s@ng 5K yu nhau.

Bi lm 2
Kim Ln 7 c lXn tm sP nghWa cHa truySn: trong sP tng 7i quay qu]t, trong bKt cL
hon cYnh kh@n khV no, ng1:i nng dn ngM c1 ven khao kht v13n ln trn ci chCt, ci thYm
7Fm 7O m vui, 7O m hi v5ng (Cch mFng, khng chiCn v 7:i s@ng v\n h5c NXB Tc phJm
m;i, 1985)
V;i m?t 7g nh1 thC, Kim Ln ch5n nFn 7i khHng khiCp n\m 7t D,u lm b@i cYnh cho
truySn th quY l 7]c 7=a. VT nh`t tr1;c hCt l thin truySn ni v. ci 7i. Ch8 mKy chZ Ci 7i
trn 7Cn... 7H gTi ln hoi niSm kinh hong cho ng1:i dn xL ViSt v. m?t thYm hoF l;n cHa dn
t?c 7 qut 7i xKp x8 gXn m?t phXn m1:i dn s@ trn 7Kt n1;c ta. -ng nh1 chZ nghWa Kim Ln,
hiOm hoF Ky trn 7Cn, tLc l mFnh nh1 thc dZ. Cch tY cHa nh v\n gy m?t m Ynh th l13ng
qua hai loFi hnh Ynh: con ng1:i n\m 7i v khng gian n\m 7i. ng 7`c tY chn dung ng1:i
n\m 7i khun m`t h@c hc u t@i nh1ng 7ng sT nhKt l c t;i hai lXn ng so snh ng1:i v;i
ma: NhZng gia 7nh t_ nhZng vng Nam -=nh, 7?i chiCu lh l1Tt bgng bC , d]t du nhau ln xanh
xm nh1 nhZng bng ma, v bng nhZng ng1:i 7i 7i lFi l`ng lc nh1 nhZng bng ma. KiOu so
snh Ky thO hiSn m?t cYm quan 7`c biSt cHa Kim Ln v. ci th:i gh rTn : 7 l ci th:i ranh gi;i
giZa ng1:i v ma, ci s@ng v ci chCt ch8 mong manh nh1 sTi tc. Ci m nho vo ci d13ng,
trXn gian mKt m miSng vPc cHa m phH. Trong khng gian cHa thC gi;i ngVn ngang ng1:i s@ng
kU chCt Ky, ci tiCng quF go ln t_ng hgi th thiCt cung v;i mi gy gy cHa xc ng1:i cng
t 7Nm cYm gic tang tc th l13ng. QuY l ci 7i l? hCt sLc mFnh hu- diSt cu?c s@ng 7Cn mLc
kinh khHng. Trong m?t b@i cYnh nh1 thC, Kim Ln 7`t vo 7 m?t m@i tnh th quY thNt l to bao.
CL nh1 thH thuNt tru tLc cHa 7iSn Ynh, Kim Ln tFo ra m?t xen thNt bi hi. Khi ci dF dy
cn ch1a 7P3c 7Xy 7H th ngay ci sYn phJm tinh thXn k diSu nhKt cHa loi ng1:i l tnh yu chng
lm sao trnh 71Tc sP mo m. Chao i, ton chuySn c1:i ra n1;c m]t : b@n bt bnh 7c ngy
7o m lm nn m?t m@i tnh, ngi cm ngy 7i 7H lm ca tn hn...Ngi bt kh]c khV cHa Kim
Ln khng n trnh m s\n 7uVi hiSn thPc 7Cn 7y , tFo cho thin truySn m?t ci phng 7`c
biSt, nhu nt, Ym 7Fm , t\m t@i v phYi ni l c phXn nghiSt ng.
Nh1ng quan tm chnh cHa nh v\n khng phYi l dPng nn m?t bYn co trFng trong VT
nh`t, m dgn v. pha khc, quan tr5ng h3n. T_ bng t@i cHa hon cYnh, Kim Ln mu@n toY sng
m?t chKt th3 7`c biSt cHa hgn ng1:i. MYng t@i cHa bLc tranh hiSn thPc 7au bugn l m?t php 7n
bJy cho mYng sng v. tnh ng1:i toY ra nh ho quang 7`c biSt cHa m?t chH nghWa nhn v\n tha
thiCt cYm 7?ng.
Trong v\n ch13ng, ng1:i ta nhKn mFnh chZ tm h3n chZ ti. Song nCu ci ti khng 7Fi
7Cn m?t mLc 7? no 7 th ci tm kia lm sao b?c l? ra 71Tc. VT nh`t chng thC : tKm lng tha
thiCt cHa Kim Ln s2 dW lay 7?ng ng1:i 75c tr1;c hCt l nh: ti dPng truySn v sau 7 l ti den
truySn.
Ti dPng truySn 2 7y l ti bFo nn tnh hu@ng truySn 7?c 7o. Ngay ci nhan 7. VT
nh`t 7 bao chLa m?t tnh hu@ng nh1 thC. Trong m?t bi phng vKn, Kim Ln 7 ho hLng giYi
thch : Nh`t tLc l nh`t nhFnh, nh`t vu v3. Trong cYnh 7i n\m 1945, ng1:i dn lao 7?ng d1:ng
nh1 kh ai thot khî ci chCt. Bng t@i cHa n phH xu@ng xm lng. Trong hon cYnh Ky gi tr=
cHa m?t con ng1:i thNt v cng rU rng, ng13: ta c thO c vT theo, ch8 nh: mKy bt bnh 7c
bn ngoi chT - 7ng l nh`t 7Poc vT nh1 ti ni trong truySn (Bo v\n nghS s@ 19, ngy 8 -5-
1993 tr5). Nh1 vNy th ci thing ling (vT) 7 tr2 thnh rU rng (nh`t). Nh1ng tnh hu@ng truySn
cn c m?t mFch khc: ci chH thO cHa hnh 7?ng nh`t kia l Trng, m?t g trai ngho xKu x,
dn ngM c1 7ang th:i 7i kht m 7?t nhin lKy 7Poc vT, thNm ch 71Tc vT theo th quY l 7i.u lF.
lF t;i mLc n tFo nn hng loFt nhZng kinh ngFc cho xm lng, b cM TL v chnh bYn thn Trng
nZa : cho 7Cn by gi: h]n ven cn ng: ngT nh1 khng phYi nh1 thC . Ra h]n 7 c vT rgi 7Ky
1?.Tnh hu@ng tren gTi ra m5t trFng thi tinh tC cHa lng ng1:i : trFng thn chng chnh kh ni
ci g chng chNp ch:n, nh1 c nh1 khng. -y l ni.m vui hay nai bugn? NM c1:i hay n1;c
m]t?...Ci thC 7`c biSt cHa tm trFng ny 7 khiCn ngi bt truySn ng]n cHa Kim Ln mang dng
dKp cHa th3 ca.
DPng truySn hay ch1a 7H. Ti dPng truySn gi@ng nh1 ti cHa anh chm ngi pho. C l[a
7@t, chm 7ng ngi nh1ng pho c nhi.u quY 7iCc th ven cL x=t nh1 th1:ng. Cho nn ti dPng
truySn phYi g]n v;i ti den truySn nZa m;i tFo sP su s]c, hKp den. Ti den truySn cHa Kim Ln
thO hiSn qua l@i s[ dMng ngn ngZ nng dn 7`c biSt thnh cng, qua l:i v\n p st vo tNn ci li
cHa 7:i thPc khiCn mai cu chZ nh1 71Tc bLng ra t_ chnh ci nggn ng?n cHa cu?c s@ng. Song
quan tr5ng nhKt ven l 2 bt php hiSn thPc tm l. PhYi ni, tnh hu@ng truySn trn kia thNt 7]c
7=a cho Kim Ln trong viSc kh3i ra mFch chYy tm l cPc kk tinh tC 2 mai nhn vNt. RKt 7ng ch
l hai tr1:ng hTp: b cM TL v Trng. -y l hai kiOu phYn Lng tm l tr1;c m?t tnh thC nh1
nhau, song khng ai gi@ng ai. Tr1;c hCt l Trng, m?t thn phNn thKp hn nh1ng lFi l m?t ch rO
c thO coi l hFnh phc. HFnh phc 7ch thPc bao gi: chng gy m?t chKn 7?ng tm l l;n. ChKn
7?ng 2 Trng tFo m?t mFch tm l ba ch`ng. Kh2i 7Xu l ngD ngng. HFnh phc gy men 2 Trng
thnh cYm gic m;i mU k diSu. CYm gic Ky ht lKy ton b? con ng1:i h]n: v_a l`n vo tm linh
(Trong ng1:i m i l[ng l3 nh1 ng1:i 2 trong giKc m3 7i ra) v_a tâ ra, vNt chKt ha thnh cYm
gic da th=t (M?t ci g 7 m;i mU, lF l]m, ch1a t_ng thKy 2 ng1:i 7n ng ngho khV Ky, n m
Kp, m3n man kh]p da th=t Trng, tPa hg nh1 c bn tay vu@t nhB trn s@ng l1ng). V;i cy bt hiSn
thPc, nhZng 7oFn v\n nh1 thC 7 7Ft 7Cn thXn bt, v trFng thi ng1:i viCt nh1 nhNp vo lm
m?t v;i trFng thi nhn vNt (cn g5i l n\ng lPc ha thn trong v\n xui, n\ng lPc nhNp thXn
trong th3 ca). Rgi ci ngD ngng hFnh phc kia chng nhanh chng 7Jy thnh ni.m vui hZu tnh cM
thO. - l ni.m vui v. hFnh phc gia 7nh m?t ni.m vui giYn d= nh1ng l;n lao khng g snh
nVi. ChQng thC m m?t ng1:i nVi tiCng nh1 Tsecn1epxki t_ng m3 1;c: Ti s)n sng 7nh 7Vi cY
sP nghiSp nCu biCt rdng trong m?t c\n phng nh^ Km p no 7, c m?t ng1:i 7n b 7ang ngng
7Ti ti v. \n bZa t@i. Chng thanh nin ngho hn cHa Kim Ln 7 thPc sP 7Ft 71Tc m?t ni.m
vui nh1 thC: Bang nhin h]n thKy h]n th13ng yu g]n b v;i ci nh cHa h]n lF lng. H]n 7 c
m?t gia 7nh. H]n sc cng v;i vT sinh con 7U ci 2 7Ky. Ci nh nh1 ci tV Km che m1a che n]ng.
M?t ngugn sung s1;ng, phKn chKn 7?t ng?t trn ngNp trong lng. M?t ni.m vui thNt cYm 7?ng,
len l?n cY hiSn thPc len giKc m3. -i.u ny th anh Trng cHa Kim Ln cn may m]n h3n Ch Pho
cHa Nam Cao: hFnh phc 7 ndm g5n tay Trng, cn Th= N2 m;i chKp ch;i tXm tay Ch Pho th
7 b= ci x h?i 7en t@i c1;p mKt. C m?t chi tiCt rKt 7]t cHa Kim Ln: H]n x\m x\m chFy ra
giZa sn, h]n chng mu@n lm m?t viSc g 7O dP phXn tu s[a lFi c\n nh. So v;i ci dng ngNt
ng1Dng m2 7Xu tc phJm, hnh 7?ng x\m x\m ny cHa Trng l m?t 7?t biCn quan tr5ng, m?t
b1;c ngo`t 7Vi thay cY s@ phNn len tnh cch cHa Trng: t_ khV 7au sang hFnh phc, t_ chn 7:i
sang yu 7:i, t_ ngy dFi sang thLc. ChQng thC m Kim Ln 7 thKy 7H 7i.u kiSn 7`t vo dng
suy nghW cHa Trng m?t thLc bVn phNn su s]c: By gi: h]n m;i thKy h]n nn ng1:i, h]n thKy
h]n c bVn phNn lo l]ng cho vT con sau ny. Trng 7 thPc sP phMc sinh tm hgn - 7 l gi tr=
l;n lao cHa hFnh phc. C Ki.u x1a x\m x\m b\ng l@i v1:n khuya m?t mnh th to bFo 7Ky
m ven cL chnh vnh, 73n 7?c thC no. Ci x\m x\m cHa Trng m;i thPc khê, tP tin lm sao!
Bnh luNn truySn VT nh`t, khng hiOu sao c m?t cu rKt quan tr5ng cHa Kim Ln m m5i
ng1:i cL b^ qua. - l cu kCt truySn: Trong c Trng ven thKy 7m ng1:i 7i lY v l c: 7^ bay
phKp ph;i. M?t cu kCt nh1 thC, chLa 7Png bao sLc n`ng v. nghS thuNt sc sa vo l@i kCt cKu
khp cHa v\n h5c hiSn thPc ph phn. SP bV sung chi tiCt ny tFo ra m?t kCt cKu m2 khiCn VT nh`t
thPc sP v1Tt qua phFm tr cHa v\n h5c 1930 1945 7O b1;c t;i phFm tr cHa n.n v\n h5c m;i.
Nh: thC, thin truySn 7 7ng lFi m m?t s@ phNn m;i ven tiCp tMc 71Tc m2 ra. Ci l c: 7^ kia
nh1 tn hiSu cHa m?t sP 7Vi 7:i. Nhn vNt Trng tiCp tMc vNn 7?ng v. pha ni.m tin, v. pha cu?c
s@ng. L c: 7^ nh1 gTi m2 m?t sP thanh ton triSt 7O 2 Trng m?t s@ phNn bC t]c kiOu anh Pha,
ch= DNu, Ch Pho Chi tiCt ny khng phYi l m?t m3 1;c viOn vng, m?t Yo t12ng cV tch m
c c3 s2 ch]n ch]n t_ trong hiSn thPc 7:i s@ng.
Qu trnh tm l cHa cM TL c phXn cn phLc tFp h3n nhn vNt Trng. NCu 2 7La con trai,
ni.m vui lm chH, tm l pht triOn theo chi.u thQng 7Lng ph hTp v;i m?t chng rO trU tuVi 7ang
trn tr. hFnh phc th 2 b mB, tm l vNn 7?ng theo kiOu gKp khc, hTp v;i nhZng nai ni.m tr]c
Jn trong chi.u su ring cHa ng1:i gi t_ng trYi v nhn hNu.
Chng nh1 con trai, kh2i 7Xu tm l 2 b cM TL l ngD ngng. Anh con trai ngD ngng tr1;c
m?t ci d1:ng nh1 khng hiOu 71Tc. Ci c gi xuKt hiSn trong nh b pht 7Xu nh1 m?t hiSn
t1Tng lF. TrFng thi ngD ngng cHa cM TL 71Tc kh3i su b2i hng loFt nhZng cu hî nghi vKn:
Qui sao lFi c ng1:i 7n b no 2 trong Ky nh8? Ng1:i 7n b no lFi 7Lng ngay 7Xu gi1:ng
thdng con trai mnh thC kia? Sao lFi cho mnh bdng u? Khng phYi con ci -Mc. Ai thC nh8? Rgi
lFi: hay, thC l thC no nh8. Tri tim ng1:i mB c con trai l;n v@n rKt nhFy cYm v. 7i.u ny,
vNy tFi sao Kim Ln lFi 7O cho nhn vNt ng1:i mB ng3 ngc lu 7Cn thC? M?t cht qu 7, m?t
cht k=ch trong ngi bt Kim Ln? Khng, nh v\n cHa 7gng n?i v@n khng quen tFo dng. -y
l nai 7au cHa ng1:i viCt: Chnh sP cng quJn cHa hon cYnh 7 7nh mKt 2 ng1:i mB sP nhFy
cYm 7.
NCu 2 Trng, sP ngD ngng 7i thQng t;i ni.m vui th 2 b cM TL, sP vNn 7?ng tm l phLc
tFp h3n. Sau khi hiOu ra m5i chuySn, b lo ci 7Xu im l`ng. Ci th13ng cHa b mB nhn hNu
m;i bao dung lm sao: BiCt chng n c nui nVi nhau s@ng qua 71Tc c3n 7i kht ny khng?.
Trong chZ chng n , ng1:i mB 7 7i t_ lng th13ng con trai sang con du. Trong chZ ci
7Xu, b mB tiCp nhNn hFnh phc cHa con bdng kinh nghiSm s@ng, bdng sP trY gi cHa m?t chuai
7:i n`ng nh5c, bdng thLc su s]c tr1;c hon cYnh, khc hQn anh con trai tiCp nhNn hFnh phc
bdng m?t nhu cXu, bdng m?t 1;c m3 tinh thXn ph3i ph;i.
Rgi tnh th13ng lFi chm vo nai lo, tFo thnh m?t trFng thi tm l tri.n min day dLt. Tc
giY xoy vo dng nghW cHa b mB: nghW 7Cn bVn phNn lm mB ch1a trn, nghW 7Cn ng lo, 7Cn
con gi t, nghW 7Cn nai khV 7:i mnh, nghW 7Cn t13ng lai cHa con 7O cu@i cng dgn tM bao lo
l]ng, yu th13ng trong m?t cu ni giYn d= Chng my lKy nhau lc ny, u th13ng qu. Trn
7@ng bugn lo, ni.m vui cHa mB ven c@ nh ln: CYm 7?ng thay, Kim Ln lFi 7O ci nh sng k
diSu 7 tâ ra t_ ngi cho cm. Hy nghe ng1:i mB ni: ch 7y b lo mc ra m?t bt Ch
khon 7y, ngon 7o 7O c3. ChZ ngon ny cXn phYi cYm thM m?t cch 7`c biSt. - khng phYi
l xc cYm v. vNt chKt (xc cYm v. v= cho cm) m l xc cYm v. tinh thXn: 2 ng1:i mB, ni.m tin
v. hFnh phc cHa con biCn 7]ng cht thnh ng5t ngo. Ch5n hnh Ynh ngi cho cm, Kim Ln
mu@n chLng minh cho ci chKt ng1:i: trong bKt k hon cYnh no, tnh nghWa v hi v5ng khng thO
b= tiu diSt. Con ng1:i ven mu@n s@ng cho ra s@ng, v ci chKt ng1:i thO hiSn 2 cch s@ng tnh
nghWa v hi v5ng. Nh1ng Kim Ln khng phYi l nh v\n lng mFn. Ni.m vui cHa cM TL ven cL l
ni.m vui t?i nghiSp, b2i thPc tFi ven nghiSt ng v;i ngi cho cm 7]ng cay v nghBn bi.
Thnh cng cHa nh v\n l 7 thKu hiOu v phn tch 71Tc nhZng trFng thi kh tinh tC cHa
con ng1:i trong hon cYnh 7`c biSt. V v1Tt ln hon cYnh ven l m?t vU 7Bp tinh thXn cHa nhZng
ng1:i ngho khV. Ci thC v1Tt hon cYnh Ky tFo nn n?i dung nhn 7Fo 7?c 7o v cYm 7?ng cHa
tc phJm.
Thng 7iSp cHa Kim Ln l m?t thng 7iSp mang nghWa nhn v\n. Trong tiOu thuyCt nVi
tiCng Thp 7 ti thC 7Ky, nh v\n Nga Nhiclai xtrpxki 7 7O cho nhn vNt Paven Coocsaghin
ngem nghW: Hy biCt s@ng cY nhZng khi cu?c 7:i tr2 nn khng thO ch=u 71Tc nZa. VT nh`t l
bi ca v. tnh ng1:i 2 nhZng kU ngho khV, 7 biCt s@ng cho ra ng1:i ngay giZa th:i tng 7i
quay qu]t.
Thng 7iSp cHa Kim Ln 7 71Tc chuyOn ha thnh m?t thing truySn ng]n xuKt s]c v;i
cch dPng tnh hu@ng truySn v den truySn 7?c 7o, nhKt l bt php miu tY tm l tinh tC, khiCn
tc phJm mang chKt th3 cYm 7?ng v hKp den.

Bi lm
Ai ni chiCn tranh l m thanh dZ d?i cHa bom 7Fn hay tiCng go tht cHa dn 7en v t?i
? Khng, n im l`ng. V khi 7 chCt, chng ta khng thO ln tiCng. Pht xt NhNt cn qua qu
h13ng ta, 7Kt ViSt lXm than v;i hai triSu ng1:i con chCt vKt v12ng. Nh1ng chnh trong tNn cng ta
thKy 7@i cPc, trong ci chCt v mu 7en, chng ta thKy tnh yu v s]c sng. TruySn "VT nh`t" l
thC, m?t minh chLng hng hgn cho sLc mFnh cHa sP s@ng, s@ng v;i nh5c nhdng khV Yi, s@ng v;i
ci ngho 7Cn t?t 7? v. vNt chKt, nh1ng ch8 cXn hi v5ng, m?t sP hi v5ng tr ph v vZng chi. H5,
chng ta, tKt thYy sc v1Tt qua.
Trng xKu, xKu l xKu trai, nh1ng 71Tc ci t@t bMng v df gXn. Xm lng nghW Trng
khng thO c vT. Chng 7ng, v;i ci th:i 7i 7Cn \n cm hay nh sng vo 7m l thL xa x8 vNy
ng1:i v_a ngho v_a xKu th ai dm g2i thn ?
Xm ngM c1 nheo nhc v hoang tn. -ng th c 7ng nh1ng xm lng nh1 vU khng
ng1:i, ch8 l nhZng ci bng nhCch nhc l gt trn nhZng con 71:ng quanh co. Xc chCt nhi.u
h3n thPc thO di 7?ng. Bng 7en gXn nh1 chiCm lWnh cY, m`t tr:i ven sng 7, nh1ng 7i m]t cHa
dn chng 2 7y cL t@i sXm sXm lFi.
7y vNy m Trng c vT. Xm lng b= 7i quNt m biOu hiSn r nhKt l lh trU. SP hoFt bt
bnh th1:ng thay cho ci im 8m thM 7?ng, ch]c khng ai dFy nh1ng chng biCt b;t vNn 7?ng l b;t
bXu bFn v;i 7i. Nh1ng Trng lKy vT ! BYn n\ng lm chng t m. Chng nh@n nho cY m?t
7oFn.
-1:ng di quanh co, sP di Ky nh1 tru ch5c ci e thBn ban 7Xu cHa 7i uyn 13ng. NghW
chZ uyn 13ng chng khng hTp trong hong cYnh ny, khi ng1:i ta hay dng chZ mW mi.u 7 cho
nhZng 7m c1;i linh 7nh. Nay, trn con 71:ng v. nh chgng v;i xc chCt cFnh 71:ng 7H gXn 7O
nhn thKy sP phn hHy ho`c cL v\ng vQng bn tai tiCng khc tang gia; thiCt nghW ngy c1;i chng
7ng nh; thNt. Tnh yu lun l tr phiu l1u. V rdng chng ta khng biCt sc g`p ai, ho`c chi
chng ta khng biCt sc 7i v. 7u v kCt quY thC no v;i sP ch5n lPa 7. Trng v vT 7 tham gia
cu?c phiu l1u 7. Trng ven lo 7au 7u v. t13ng lai. M?t miSng nui khng xong, gi: gnh thm
chQng phYi hFi lKy thn v cY ng1:i ? -Cn v;i nhau t@t 7Bp th 7 l duyn lnh, nh1ng li nhau
xu@ng cng cPc th lFi l nT 7:i v;i nhau. Trng lFi nh; v. ci sP chQng biCt duyn hay nT kia.
#D 22: Phn tch nhn vTt ng*Xi v- nhWt, t_ , lm nPi bTt ln s5 phTn cAa ng*Xi dn ViCt
tr*7c CM.
M?t cu h cho qun khV lao 7?ng, m?t ci 7p cHa tuVi trU thanh xun, hai ng1:i quen nhau. LFi
c?ng h12ng giZa 7i v sP t@t bMng, h5 lFi gXn nhau h3n. Gi: quay lFi v;i sP thNt ngay tr1;c m]t,
Trng c vT v mB anh th ven ch1a v..
SP xuKt hiSn cHa ng1:i mB l ci nhKn cho sP khV cHa 7i bn. Qua ng1:i nh1 tKm g13ng,
ta nhn thKy cY ba g13ng m`t 7i h@c trong 7Ky. V nh1 m5i b mB ViSt Nam, b 7 khc. Khc
v th13ng, th13ng cho 7La con mnh 7 c vT, th13ng cY 7La con du chng cng quen chQng khc
g con mnh. Khc v tHi, tHi cho ci phNn ngho khng df c 71Tc m?t 7m c1;i 7H nghi thLc
hay gXn h3n l 7H no, ch8 vi cu cho, vi nh m]t nhn thQng nhau, vNy l h5 thnh gia 7nh. V
khc v;i m?t cht nghi ng:, phYi ch\ng v 7Cn 71:ng cng, ng1:i ta m;i g2i thn cho con trai
nh mnh ? N1;c m]t tung ra cho l:i 7=nh ni 7Cn. B ch8 chc cho hai con s@ng bnh yn bn
nhau, cn t13ng lai l sP bKp bnh khng mu@n nghW.
VT Trng, thnh vin m;i cHa gia 7nh, ch]c chng lo x@n xang tr\m b.. M khng, phYi
ch]c ch]n chL. PhM nZ ViSt v@n giî lo toan; cng, dung, ngn, hFnh l v@n liCn m h5 lNn l1ng
khi v. nh chgng. Nh1ng v;i ci qu m;i thC ny ch= ch1a thO chLng minh g. Rgi tr:i chng t@i.
Chu k ven thC. Sng gi\ng m]t ra Trng m;i dNy. -:i hay ni mai ngy l m?t ngy m;i, v 7i.u
7 Np ngay cho Trng thKy. Nh c[a g5n h3n, c ci g 7 Km cng h3n, ch8nh chu v cYm gic
nh1 7ang v sc chuJn b= cho t13ng lai.
BZa c3m t;i. BiCt rdng 7i th lun 7i nh1ng c3m th ven phYi theo bZa. V h5, dng t_
c3m nh1 thi quen, chL 7ng ra bZa \n ch8 l cho v cm. Tr:i 7nh trnh bZa \n, thdng NhNt th
khng. LFi vang ln tiCng 7i thuC. ThuC, thuC, lFi thuC ! Nh1 vCt th12ng m2 miSng, mai ngy
m?t bo mn 7Cn cng kiSt sLc khê. ThuC t_ng ngy l nai m Ynh cHa dn 7en, dn 7i. Ru?ng
ven cn, nh1ng chng b]t trgng 7ay. La ven c, nh1ng l cho chng n. Dn ta chCt, lm phn
bn cnh 7gng. Trng 7: ra. Ci 7: ra nh1 sP nhu nh1Tc khng 7. khng. Cu?c s@ng cHa anh l
sP ch=u 7Png v m Ynh riCt thnh thi quen, anh qui 7gng t13ng lai cho ci hiSn tFi kh@n khV ny.
Khng ring anh, m c lc xm lng ny, khng ring xm lng ny, m c lc cY m?t n1;c ViSt
ny sP 7: ra kia nh1 bao phH tKt thYy. ViSt Minh !
HY !? ViSt Minh ! Trng nh1 sPc t8nh. Ci tn ny nghe mang mng 2 7u. Anh 7 t_ng
sT, v anh khng hiOu g. Nh1ng vT ni, rgi phong phanh tin nghe 7gn, sao anh thKy h5 thn quen.
Trng nh1 b= cu@n vo dng suy nghW 7, v;i quNt kh2i, v;i c: 7^. H5 chnh l ta, ta ha v;i h5.
ViSt Minh khng xa lF m chnh l bYn thO ny. TiCng tr@ng thc thuC ven dgn dNp. Nh1ng !
Khng cn l tiCng tr@ng hoang mang lo sT, m thanh nh1 tLc lgng ngPc gi: l tiCng tr@ng trNn
cho cY m?t tXng l;p b= ch 7Fp. S@ng v;i nim tin, h5 sc s@ng !
TruySn kCt lZng l3, v;i Trng cn nggi v;i bZa c3m dang d2. Nh1ng ci dang d2 kia l
kh2i 7Xu cho tr1:ng k khng chiCn cHa m?t dn t?c, m trong 7 hnh thnh t_ t_ng c thO.
Trng, vT Trng v cY mB gi, gi: tay sc cng chung sLc cho hnh trnh di cHa triSu dn 7Kt ViSt.
Pho 7i ha bnh v 7?c lNp vZng chi trn t_ng vin gFch tin t12ng v hi v5ng.

Bi lm
NFn 7i khHng khiCp v dZ d?i n\m 1945 7 hdn in trong tm tr Kim Ln - m?t nh v\n
hiSn thPc c thO xem l con 7U cHa 7gng ru?ng, m?t con ng1:i m?t lng 7i v. v;i thuXn hNu
phong thu- Ky.Ngay sau Cch mFng, ng 7 b]t tay ngay vo viCt tc phJm Xm ngM c1 khi ho
bnh l`p lFi (1954), nai tr\n tr2 tiCp tMc thi thc ng viCt tiCp thin truySn Ky. V cu@i cng,
#D 23: PHN TCH CC NHN VeT TRONG BI Vf NHgT ChA KIM LN

truySn ng]n VT Nh`t ra 7:i. Trong lXn ny, Kim Ln 7 thNt sP 7em vo thin truySn cHa mnh
m?t khm ph m;i, m?t 7iOm sng soi chiCu ton tc phJm. - l vU 7Bp cHa tnh ng1:i v ni.m
hi v5ng vo cu?c s@ng cHa nhZng ng1:i nng dn ngho tiu biOu nh1 Trng, ng1:i vT Nh`t v
b cM TL. Thin truySn thO hiSn rKt thnh cng khY n\ng dPng truySn, den truySn v 7`c s]c nhKt
l Kim Ln 7 c cng khm ph ra difn biCn tm l thNt bKt ng:.
Trong m?t lXn pht biOu, Kim Ln 7 t_ng ni Khi viCt v. nFn 7i ng1:i ta th1:ng viCt v.
sP kh@n cng v bi thYm.Khi viCt v. con ng1:i n\m 7i ng1:i ta hay nghW 7Cn nhZng con ng1:i
ch8 nghW 7Cn ci chCt. Ti mu@n viCt m?t truySn ng]n nh1ng nhZng con ng1:i Ky khng nghW 7Cn
ci chCt m ven h1;ng t;i cu?c s@ng, ven hi v5ng, ven tin t12ng vo t13ng lFi.H5 ven mu@n s@ng,
s@ng cho ra con ng1:i. - chnh l tnh ng1:i v ni.m hi v5ng v. cu?c s@ng v. t13ng lai cHa
nhZng con ng1:i 7ang k. cNn v;i ci chCt. Bdng cch den truySn, xy dPng ln tnh hu@ng nh`t
vT ti tnh kCt hTp v;i khY n\ng phn tch difn biCn tm l nhn vNt thNt tinh tC v s[ dMng thnh
cng ngn ngZ nng dn, ngn ngZ dung d=, 7:i th1:ng nh1ng c sP ch5n l5c kW l1Dng, nh v\n
7 ti hiSn lFi tr1;c m]t chng ta m?t khng gian 7i thNt thYm hYi ,th l13ng. Trong 7 ngVn
ngang nhZng kU s@ng ng1:i chCt, nhZng bng ma vNt v:, l`ng lc giZa tiCng khc h: v tiCng go
tht g[i g]m trong khng gian t@i 7en nh1 mPc Ky nhZng mXm s@ng 7ang c@ v13n 7Cn t13ng lai,
nhZng tnh cYm chn thnh, yu th13ng bnh d= nh1ng rKt 7ai cao qu Ky v nh v\n 7 7O nhZng
s@ phNn nh1 anh Trng, ng1:i vT nh`t v b cM TL 71Tc th\ng hoa tr1;c ng5n c: 7^ phKp ph;i
cng 7m ng1:i 7i ph kho thc cHa NhNt 2 cu@i thin truySn.
C thO ni rdng Kim Ln 7 thPc sP xuKt s]c khi dPng ln tnh hu@ng nh`t vT cHa anh Cu
Trng. Tnh hu@ng Ky l cnh cHa khp m2 7O nhn vNt b?c l? nt 7Bp trong tm hgn mnh. D1:ng
nh1 trong 7i khV ng1:i ta df 7@i x[ tn nhen v;i nhau khi miCng \n cHa m?t ng1:i ch1a 7H th
lm sao c thO 7o bgng thm ng1:i ny ng1:i kia. Trong tnh hu@ng Ky, ng1:i df cKu x nhau,
df ch k8 h3n l v= tha v ng1:i ra rKt df 7@i x[ tn nhen, lm cho nhau 7au khV. Nh1ng nh v\n
Kim Ln lFi khm ph ra m?t 7i.u ng1Tc lFi 2 cc nhn vNt anh Cu Trng, ng1:i vT nh`t v b cM
TL. Chng ta t_ng kinh hi tr1;c xc ng1:i chCt 7i ngNp 7Xy 71:ng, ng1:i l;n xanh xm nh1
nhZng bng ma, tr1;c khng kh vJn ln mi hi cHa rc r12i v mi gy cHa xc ng1:i, t_ng
;n lFnh tr1;c tiCng quF ku go thYm thiCt Ky nh1ng lF thay chng ta thNt khng thO cXm lng
xc 7?ng tr1;c nghWa c[ cao 7Bp m bnh th1:ng, dung d= Ky cHa Trng, b cM TL v cHa ng1:i vT
Trng nZa. M?t thanh nin cHa ci xm ngM c1 Ky nh1 Trng, m?t con ng1:i thn xc vFm vD,
lPc l1Dng Ky d1:ng nh1 ng: nghSch th kSch v xKu x Ky lFi chLa 7Png biCt bao nghWa tnh cao
7Bp. Ci 7i 7 trn vo xm tP lc no, vNy m Trng ven 7o bng thm m?t c vT trong khi
anh khng biCt cu5c 7:i pha tr1;c mnh ra sao. Trng 7 thNt li.u lWnh. V ngay c vT Trng chng
thC. Hai ci li.u Ky g`p nhau kCt tM lFi thnh m?t gia 7nh. -i.u Ky thNt o le v xt th13ng v
cng. V d1:ng nh1 lc Ky trong con ng1:i cHa Trng kia 7 bNt ln ni.m s@ng, m?t kht v5ng
yu th13ng chn thnh. V d1:ng nh1 h]n 7ang ngXm chLa m?t ao 1;c thiCt thPc v. sP 7Xm Km
cHa tnh cYm vT chgng, cHa hFnh phc lLa 7i. Hnh 7?ng cHa Trng d v tnh, khng c chH
7ch, ch8 tXm ph3 tXm pho cho vui nh1ng 7i.u Ky khong h. m2 cho ta thKy tnh cYm cHa m?t con
ng1:i biCt yu th13ng, c1u mang, 7m b5c nhZng ng1:i 7gng cYnh ng?. Nh1 m?t lc 713ng nhin,
Trng 7 rKt ngD ngng, h]n 7 s: sT, ng: ngT, ngD ngng nh1 khng phYi nh1ng chnh
tnh cYm vT chgng Ky lFi cHng c@ v nhen nhm ng5n l[a yu th13ng v s@ng c trch nhiSm v;i
gia 7nh trong h]n. Tnh nghWa vT chgng Km p Ky d1:ng nh1 lm cho Trng thay 7Vi hQn tm
tnh. T_ m?t anh chng ng: nghSch, th la, c5c cdn, Trng 7 s;m thay 7Vi tr2 thnh m?t ng1:i
chgng thNt sP khi 7n nhNn hFnh phc gia 7nh. HFnh phc Ky d1:ng nh1 m?t ci g 7 m Kp,
m3n man kh]p da th=t Trng tPa hg nh1 c m?t bn tay vu@t nhB s@ng l1ng.Tnh yu , hFnh phc
Ky khiCn trong m?t lc Trng d1:ng nh1 qun hCt tKt cY, qun cY 7i rt 7ang 7eo 7uVi, qun cY
nhZng thng ngy qua. V Trng 7 tr2 dNy. H]n c nhZng thay 7Vi rKt bKt ng: nh1ng rKt hTp
logc. NhZng thay 7Vi Ky khng c g khc ngoi tm hgn 7n hu, chKt phc v giu tnh yu
th13ng hay sao? Trong con ng1:i cHa Trng khi tr2 dNy sau khi cho 7n hFnh phc Ky thNt khc
lF. Trng khng l anh Trng ngy tr1;c nZa m gi: 7y 7 l m?t ng1:i con c hiCu, m?t ng1:i
chgng 7Xy trch nhiSm d ch8 trong nghW. ThKy mB chgng nng du qut t1;c nh c[a, h]n 7
b_ng b_ng thm mn m?t cYnh gia 7nh hFnh phc. H]n thKy yu th13ng c\n nh cHa h]n 7Cn
lF lng, h]n thKymnh c trch nhiSm h3n v;i vT con sau ny. H]n chng x\m x]n ra sn d5n
dBp nh c[a. Hnh 7?ng c[ ch8 Ky cHa Trng 7u ch8 l cu chuySn bnh th1:ng m 7 l sP
chuyOn biCn l;n. Chnh tnh yu cHa ng1:i vT, tnh mB con ho thuNn Ky 7 nhen nhm trong h]n
1;c v5ng v. hFnh phc, ni.m tin vo cu?c s@ng sc thay 7Vi khi h]n nghW 7Cn 7m ng1:i 7soi v l
c: 7^ bay phKp ph;i. Rgi s@ phNn, cu?c 7:i h]n, cHa vT h]n v cY ng1:i mB cHa h]n nZa sc thay
7Vi. H]n tin thC.
NFn 7i Ky khng thO ng\n cYn 71Tc nh sng cHa tnh ng1:i . -m t@ y rgi sc qua 7i 7O
7n ch: nh sng cu?c s@ng tP dong 7ang 2 pha tr1;c sLc mFn cHa th:i 7Fi. M?t lXn nZa, Kim
Ln khng ngXn ngFi hFnh phc, ni.m tin Ky trong cc nhn vNt cHa mnh. Ng1:i vT nh`t lm thay
7Vi cu?c s@ng cHa xm ngM c1 ngho nn, t\m t@i Ky, 7 lm cho nhZng khun m`t h@c hc, u t@i
cHa m5i ng1:i rFng rD hQn ln. T_ con ng1:i chao cht ch^ng l5n 7Cn c vT hi.n thMc, 7Ym 7ang
l m?t qu trnh biCn 7Vi. -i.u g lm th= biCn 7Vi nh1 thC? - chnh l tnh ng1:i, l tnh th13ng
yu. Th= tuy theo khgn Trng v. ch8 qua b@n bt bnh 7c v hai cu ni tXm ph3 tXm pho cYu
Trng nh1ng chng ta khng khinh miSt th=. NCu c trch th ch8 c thO h1;ng vo x h?i thPc dn
phong kCin 7 bp nghBt quy.n s@ng cHa con ng1:i. Th= xuKt hiSn khng tn tHoi, khng qu
qun, trong t1 thC vn v t o rch bTt bFt, 7iSu b? trng thNt thYm ah= nh1ng chnh con ng1:i
Ky lFi gieo mXm s@ng cho Trng, lm biCn 7Vi tKt cY, t_ khng kh xm ngM c1 7Cn khng kh gia
7nh. Th= 7 7em 7Cn m?t lugng sinh kh m;i, sinh kh Ky ch8 c 71Tc trong con ng1:i th= dung
chLa m?t ni.m tin, m?t 1;c v5ng cao cY vo sP s@ng vo t13ng lai. Th= 71Tc miu tY kh t song
7 lFi l nhn vNt khng thO thiCu cho tc phJm. ThiCu th=, Trng ven ch8 l anh ** Trng ngy
x1a, b cM TL ven l`ng thXm trong 7au khV, cng cPc. Kim Ln chng thNt thnh cng khi xy
dPng nhn vNt ny 7O gp thm tiCng lng ca ngTi sLc s@ng cHa vU 7Bp tnh ng1:i, ni.m tin vo
cu?c 7:i pha tr1;c trong nhZng ngy con ng1:i 7i khV Ky. V thNt ngFc nhin, khi ni v. 1;c
v5ng 2 t13ng lFi, ni.m tin vo hFnh phc , vo cu?c 7:i ng1:i ta df nghW 7Cn tuVi trU nh1 Trng
v ng1:i vT nh1ng Kim Ln lFi khm ph ra m?t nt 7Bp 7?c 7o v cng : tnh cYm, 1;c v5ng 2
cu?c 7:i lFi 71Tc tNp trung miu tY kh kW 2 nhn vNt b cM TL. -Cn nhn vNt ny, Kim Ln t^ r
bt php m iu tY tm l nhn vNt. B cM TL 7Cn giZa cu chuySn m;i xuKt hiSn nh1ng nCu thiCu
7i nhn vNt ny, tc phJm sc khng c chi.u su nhn bYn. -`t nhn vNt b cM TL vo trong tc
phJm, Kim Ln 7 cho chng ta thKy r h3n nh sng cuY tnh ng1:i trong nFn 7i. Bao gi: chng
thC, cc nh v\n mu@n nhn vNt nVi bNt c tnh cHa mnh th1:ng 7`t nhn vNt Ky vo tnh thC c\ng
thQng. 0 7 dW nhin phYi c sP 7Ku tranh khng ng_ng, khng nhZng giZa cc nhn vNt m 7?c
7o h3n l ngay trong chnh n?i tm cHa mai nhn vNt Ky. B cM TL l m?t 7iOn hnh. ViSc Trng
lKy vT 7 gy m?t chKn 7?ng l;n trong tm thLc ng1:i mB ngho v@n th13ng con Ky. B ngFc
nhin ngD ngng tr1;c sP xuKt hiSn cHa rm?t ng1:i 7n b trong nh mnh m lu nay v c lc
ch1a bao gi: b nghW 7Cn. HCt ngD ngng, ngFc nhin b cM 7 ci 7Xu nn l`ng. C[ ch8, hnh
7?ng Ky chKt chLa bao tm trFng. - l sP 7an xen len l?n giZa nai tHi cPc, nai lo v ni.m vui nai
bugn cL ho len vo nhau khiCn b thNt c\ng thQng. Sau khi thKu hiOu m5i 7i.u b nhn c con du
7ang vn v t o rch bTt bFt m lng 7Xy xt th13ng. B thiCt nghW ng1:i ta c g`p b1;c kh
kh\n ny, ng1:i ta m;i lKy 7Cn con mnh, m con mnh m;i c vT. V thNt xc 7?ng, b cM 7
ni , ch8 m?t cu thi nh1ng su xa v c nghWa v cng Thi , chng my 7 phYi duyn phYi
kiCp v;i nhau th u chng m_ng lng.
-i khV 7ang vy lKy gia 7nh b, cu?c s@ng cHa b sc ra sao khi mnh 7ang ngKp ngh tr1;c
vPc thQm cHa ci chCt. Nh1ng trong tm thLc ng1:i mB ngho Ky, 7i khV khng phYi l m?t vNt
cYn l;n. -i rt thNt nh1ng trong lng b cM ven sng ln tKm lng yu th13ng chn thnh. B
th13ng con, th13ng du v th13ng cho chnh bYn thn mnh. B cM TL t_ nhZng nai lo, nai tHi cPc
v. gia cYnh ven khng ng_ng bng chy ln ng5n l[a cHa tnh ng1:i. B 7ang giang tay 7n nhNn
7La con du lng 7Xy th13ng xt, trong tHi cPc nh1ng ven ngXm chLa m?t sLc s@ng thNt mnh
liSt. Chnh 2 ng1:i mB ngho khV Ky, ng5n l[a cHa tnh ng1:i, tnh th13ng yu nhn loFi bng
chy mFnh mc nhKt. Trong bng t@i cHa 7i ngho 7ang hng hV vy quanh, b lo ven gieo vo
lng con mnh nhZng ni.m tin v. cu?c s@ng. B nh]c 7Cn viSc Trng nn chuJn b= m?t ci phn
nui g, rgi v=c sinh con 7U ci, b lo ni ton chuySn vui trong bZa c3m ngy 7i thNt thYm chi.
B 7 7n nhNn hFnh phc cHa cc con 7O tP s12i Km lng mnh. -`c biSt chi tiCt ngi cm 2 cu@i
thin truySn thO hiSn kh r nh sng cHa tnh ng1:i. Ngi ch cm nghBn L cV v 7]ng cht Ky lFi
l mn qu cHa m?t tKm lng 7n hNu chKt chLa yu th13ng. B lo lf mf b1ng ngi ch v vui
vU gi;i thiSu Ch khon 7Ky. Ngon 7o 7O c3. 0 7y nM c1:i 7an xen len ng1;c m]t. BZa c3m
gia 7nh ngy 7i 2 ci thin truySn khng khî lm chFnh lng chng ta, m?t nai xt th13ng
cay 7]ng cho s@ phNn cHa h5 song chng dung chLa m?t sP cYm phMc l;n lao 2 nhZng con ng1:i
bnh th1:ng m 7ng qu.
Kim Ln bdng nghS thuNt viCt v\n gi d`n, vZng vng 7 7em 7Cn m?t chH 7. m;i trong
7. ti v. nFn 7i. Nh v\n 7 khQng 7=nh nh sng cHa tnh ng1:i thNt thnh cng 2 ba nhn vNt.
-i.u lm chng ta trn tr5ng nhKt chnh l vU 7Bp cHa tnh ng1:i v ni.m hi v5ng vo cu?c s@ng
m?t cch mFnh mc nhKt 2 nhZng thn phNn 7i ngho, thYm hFi kia. Ba nhn vNt :Trng, vT Trng
v b cM TL cng nhZng tnh cYm, lc s@ng cao 7Bp cHa h5 chnh l nhZng 7iOm sng m Kim Ln
t_ng tr\n tr2 trong th:i gian di 7O thO hiSn sao cho 7?c 7o m?t 7. ti tm l nhn vNt, khY n\ng
dPng truySn v den truySn cHa Kim Ln - m?t nh v\n 71Tc 7nh gi l viCt t nh1ng tc phJm
no chng c gi tr= l v lc 7.
Ci 7Bp cLu v;t con ng1:i (-xtiepki). Vng VT nh`t cHa nh v\n Kim Ln thO hiSn r
sLc mFnh k diSu Ky. nh sng cHa tnh ng1:i, lng tin yu vo cu?c s@ng l con ngugn mFch
gip Kim Ln hon thnh tc phJm. ng 7 c 7ng gp cho v\n h5c ViSt Nam ni chung, v. 7.
ti nFn 7i ni ring m?t quan niSm m;i v. lng ng1:i v tnh ng1:i. -5c xong thin truySn, dKu
nhKn mFnh mc nhKt trong tm hgn ng1:i 75c chnh l 7iOm sng tuySt v:i nhKt.

Bi lm
Tc phJm "VT nh`t" cHa Kim Ln 7 tFc l1u lFi trong tm tr ng1:i 75c khng ch8 b2i m?t
Kn t1Tng df g5i mang tn nai m Ynh v. ci 7i, ci cng cHa nhZng ng1:i nng dn s@ng trong
7m tr1;c Cch mFng. NhZng thng ngy 1945 Ky, ci 7i cL bao vy n3i n3i, t12ng 7u 7u
chng ng[i thKy "mi 7i". Lng qu chm trong ko kh tang th13ng v;i tiCng quF ku quang quc,
#D 24: Phn tch hnh t*-ng nhn vTt b c[ TL trong tc ph:m "V- nhWt" cAa Kim Ln.

tiCng khc h: cHa nhZng nh c ng1:i chCt 7i v thn vNn rU rng cHa bao cYnh 7:i: ng1:i ta c
thO nh`t 71Tc vT giZa 71:ng chT ch8 v;i 4 bt bnh 7c v mKy cu 7a cTt.... TFm gc lFi ci
cLu cnh n?i dung Ky, lNt gi2 lFi tc phJm v 7O lng ta l]ng lFi v;i nhZng d1 v= cHa cYm xc. Ta
7 hiOu... NCu nh1 ni 7Cn v\n h5c l ni 7Cn 1 phFm tr ko gi;i hFn cHa nghS thuNt, c khY n\ng
gTi m2 m5i chi.u kch cHa cc gic quan v tr1:ng lin t12ng, th 7y: v;i tc phJm vT nh`t ny
ta khng ch8 biCt 7Cn 1 anh Trng th nhm, cMc m=ch m c lc ng1Tng ngh=u, ngJn ng3 nh1 m?t
7La trU l;n hi.n lnh, 1 ch= vT "chao cht, ch^ng l^n" m "hi.n hNu, 7ng mPc", ta cn biCt 7Cn 1
nhn vNt nZa: m?t nv giZ cho cu chuySn "VN" c chi.u su, mang lFi cho tc phJm sP m`n m,
7dm th]m. - l nhn vNt b cM TL. Cng 75c, cng ngem nghW, ta cng cYm nhNn su s]c h3n tKm
lng cHa ng1:i mB nng dn ny.
-Cn khoYng giZa cu chuySn, Kim Ln m;i cho nhn vNt B cM TL xuKt hiSn nh1 7O hon
ch8nh h3n niSm v. m?t gia 7nh, trong m@i quan hS "mB chgng nng du" v;i ng1:i "vT nh`t".
Nh1ng hQn khng ch8 thC. Hy xem cch m Kim Ln den d]t chng ta 7Cn v;i nhn vNt. B]t 7Xu
l ci dng "l5ng kh5ng 7i vo ng, v_a 7i v_a lJm bJm tnh ton g trong miSng".... Chao i!
nhZng cu giYn d= nh1:ng Ky m chKt chLa bao yu th13ng tru mCn. Ta g`p lFi ci dng gXy gXy,
cng cng v s13ng gi cu?c 7:i cHa ng1:i b quen thu?c. T_ "l5ng kh5ng" 7Xy sng tFo v c
sLc gTi hnh, gTi tY tFc lFi trong ta m?t dng hnh. C phYi khng? Kim Ln 7 g[i tr5n tKm lng
knh yu cHa mnh 7O cYm thng cng v;i nhZng nai 7au su@t m?t 7:i 7 7 n`ng ln 7i vai
ng1:i mB. VY ch\ng, v;i nhn vNt b lo, nh v\n cn c d=p nhn viSc lKy vT cHa Trng t_ m?t
gc 7? khc, trong 1 tm trFng khc. Ti nhZng mu@n viCt ngay v. nhZng difn biCn phLc tFp
trong tm hgn ng1:i mB khi biCt 7La con trai xKu x, cMc m=ch cHa mnh 7 lKy 71Tc vT lFi giZa 1
hon cYnh 7`c biSt o le. Nh1ng, 1 Kn t1Tng nZa v. b lo cL hiOn hiSn trong tm tr ti - 1 Kn
t1Tng d ch8 thong g`p nh1ng chng thNt kh qun. Ti 7 lXn theo t_ng cu chZ cHa tc phJm v
tm thKy nhZng dng tm trFng ny: "B lo 7\m 7\m nhn ra ngoi. Bng t@i trm lKy hai con
m]t. Ngoi xa, dng sng sng tr]ng u@n khc trong cnh 7gng t@i. Mi 7@t 7@ng rKm 2 nhZng
nh c ng1:i chCt theo gi thoYng vo kht lBt. B lo th2 nhB m?t h3i di. B lo nghW 7Cn ng
lo, nghW 7Cn 7La con gi t. B nghW 7Cn cu?c 7:i khV cPc ddng d`c cHa mnh" Ta biCt 71Tc
ng1:i phM nZ nng dn ny c m?t s@ phNn 7Xy bKt hFnh. Cu?c 7:i b l m?t chuai ngy khV 7au,
t ti. B 7 vWnh vifn mKt 7i ng1:i chgng v 7La con gi t yu th13ng.. Deu biCt th:i gian c thO
xo nho 7i tKt cY nh1ng vCt th13ng lng 7u df biCn tan. Ta khng g`p 1 c3n hKp h@i trong 7au
7;n, chng chQng g`p nhZng qudn quFi quay qu]t, ta ch8 g`p 2 7 1 con ng1:i cHa hiSn tFi v;i 1
ci th2 di 7Xy chim nghiSm 7ang nhn trng v. b: qu khL. -i.u Ky l giYi v sao con ng1:i gi
cY Ky lFi quen 7nh gi sP viSc bdng kinh nghiSm v sP t_ng trYi, bdng 1 nai lng 7Xy m Ynh cHa
1 qu vng n`ng trWu nhZng 7]ng cay.
Ai 7 t_ng ni rdng: "V\n ch13ng l l=ch s[ tm trFng cHa con ng1:i". NCu 7ng nh1 vNy
th Kim Ln quY l 1 nh v\n 7ch thPc trn ci nghWa Ky. Ngi bt cHa ng 7 thm 1 lXn chKm
vo nghin mPc cuc 7:i 7O kh]c hoF lFi hnh Ynh cHa nhn vNt b cM TL v;i nhZng difn biCn tm
trFng 7Xy tinh tC. T12ng nh1, b cM TL b1;c t_ c\n nh rm r, tgi tn cHa mnh 7i vo trang
truySn chL ko h. do dMng cng xy dPng cHa tc giY. Hnh Ynh b - hnh Ynh cHa ng1:i mB nng
dn ViSt Nam 1945 hiSn ln chn thPc nh1 n v@n c qua nhZng l:i ni t12ng nh1 ng; ngJn, lJm
cJm m xiCt bao n tnh. Cu?c 7:i tuy c mKt mt nh1ng chng khng c1;p 7i cHa b tKt cY. B
ven cn c anh Trng - 7La con trai 7?c nhKt 7O yu th13ng ch\m sc. Lm mB, ai chng mong cho
con mnh chng khn l;n, tr12ng thnh v yn b. gia thKt. Rgi ci ngy hFnh phc Ky chng 7
7Cn: ci ngy anh Trng lKy vT. NhZng t12ng ni.m vui nh ln rFng ng:i trong tri tim gi cai Ky,
nh1ng lng ng1:i mB lFi ngVn ngang bao tm sP thXm kn. DFo 7Xu cHa chuai tm trFng Ky l 1
loFt nhZng cu hî 7Xy vU ngFc nhin, th]c m]c: "Ng1:i 7n b no lFi 7Lng 2 7Xu gi1:ng con
mnh thC kia?" "ai thC nh8? sao lFi cho mnh bdng u?". PhYi, lm sao b ng: 71Tc lFi c ngy
hm nay, khi m giZa nh1ng n\m 7i mn 7i mî, nh lFi ngho m con trai b lFi den khng v.
1 ng1:i vT. M5i viSc 7Cn v;i b qu nhanh. Chnh b2i tnh hu@ng hCt sLc 7`c biSt ny cHa cu
chuySn "vT nh`t", m5i difn biCn n?i tFi 7 71Tc 7Jy ln 7Cn cao tro, tr2 thnh 1 sTi ch8 xuyn
su@t lm cho mFch tp 7i theo 1 chi.u h1;ng rKt logic cHa tm l nhn vNt. B lo thPc sP 7i t_
ngFc nhin ny 7Cn ngFc nhin khc, t;i mLc: "khng cn tin vo m]t, vo tai mnh nZa". "B lo
nhKp nhy c`p m]t cho 7D nhon v tP d1ng b lo thKy m]t mnh nhon th phYi. B lo nhn kW
ng1:i 7n b lXn nZa, ven ch1a nhNn ra ng1:i no. B quay lFi nhn con t^ khng hiOu".
Tm trFng cL b\n kho\n nh1 thC cho 7Cn khi m5i chuySn 71Tc vD lc thng qua l:i xc
nhNn cHa con trai: "Nh ti n m;i v. lm bFn v;i ti 7Ky u F..." Lc Ky tm trFng cHa ng1:i mB
lFi b1;c sang 1 trang khc, hLa hBn nhi.u biCn 7?ng h3n v tinh tC h3n. Kim Ln 7 khng tY
thm nZa nhZng suy nghW, nhZng c\n v`n trong tm no cHa nhn vNt, hay nhZng 7?ng thi tm l
phLc tFp khc, m ch8 73n giYn l 1 ci "ci 7Xu nn l`ng". Khng ch8 l cu trXn thuNt, trong cu
v\n ng]n ny cn r1ng r1ng tKm lng ho cYm 7Xy n tnh cHa Kim Ln. Bao nhiu nai ni.m chKt
chLa trong ci im l`ng ci 7Xu Ky. Ci im l`ng tHi phNn. Ci im l`ng cam ch=u. Ci im l`ng xt xa.
B th13ng thXm cho ci s@ kiCp cHa 7La con trai 7?c nhKt. V ng1:i mB Ky gi: 7y thLc r h3n
vT chgng Trng rKt nhi.u v. ci ngh=ch cYnh qu o le, nghiSt ng cHa cu?c hn nhn ny. Ch_ng
Ky n\m s@ng trn 7:i mch bYo b lo 1 7i.u rdng: m@i duyn kiCp tr; tru kia hnh nh1 khng
nn c. "Chao i! ng1:i ta dPng v3 gY chgng cho con l lc gia 7nh \n nn lm nVi, nhZng mong
sinh con 7U ci m2 m`t sau ny - cn mnh th..." Bao nhiu ngNp ng_ng, tHi cPc, chua xt dgn
nn sau chZ "th" v v5ng Ky. B xt xa v khng thO lm trn bVn phNn cHa ng1:i mB: ko lo nVi
chuySn 7Fi sP cho con. Gi: 7y, giZa lc ng1:i chCt 7i "nh1 ngY rF", lFi c ng1:i theo con trai
mnh v. lm vT. Ng1:i mB b= dgn vo cYnh tng quen, kh x[, khng biCt lKy g cng tV tin,
trnh lng khi con 7 c vT. Ci bugn, ci tHi lFi chan 7Xy n1;c m]t, v b 7m khc v th13ng
con, th13ng du ko biCt lm sao 7y 7O v1Tt qua c3n kh@n kh ny: "Trong kc m]t km nhm cHa
b rh xu@ng 2 hng n1;c m]t", l tr 7 ko ng\n nVi tnh cYm. Kim Ln nh1 1 nh quay phim ti
ba 7Xy cYm xc lia @ng knh my quay cHa mnh ch;p lKy thXn cYnh, th1;c phim t_ cNn cYnh lm
hiSn ln 7i m]t hdn dKu chn chim 1 7:i vKt vY cHa ng1:i mB gi, v trn ci kho m]t nLt nU
theo th:i gian Ky rFn ra 2 dng n1;c m]t kh ho. N1;c m]t cHa ng1:i gi, m nh1 Nguyfn
KhuyCn x1a 7 t_ng viCt trong "Khc D13ng Khu":

"TuMi gi h>t l nh' s'ng
Hi 5u p l#y hai hng ch3a chan"

Th:i gian l kU khch quan v qu 7ai v tnh, n 7 mang 7i tuVi thanh xun cHa mB cng
bao lo toan, nh5c nhdn, vKt vY 7 v]t kiSt sLc mB. MB kh c thO khc 71Tc nZa, b2i "n1;c m]t
ng1:i gi chYy ng1Tc vo tim". Khi mB khc tLc l mB 7ang 7au l]m. M?t ng1:i mB th13ng con
nh1 b cM TL ko 7au sao 71Tc khi chLng kiCn cYnh con mnh lKy vT trong 1 hiSn thPc v t13ng lai
Ym 7Fm 7Cn thC. V b 7 lo l]ng 7O rgi tP cNt vKn: "BiCt rdng chng n c nui nVi nhau s@ng
71Tc qua c3n 7i kht ny khng". -5c nhZng dng ny, ta c cYm gic nh1 tri tim ng1:i mB
trong ci thn hnh cm ci 7ang rung ln 7au 7;n, xt xa nh1 xt mu@i. B th13ng con, tHi phNn
7O rgi lFi th13ng du: B "7\m 7\m nhn ng1:i 7n b" nh1 7O nhNn m`t ng1:i 7gng hnh kh@n
cng trong cu?c 7:i khV ngho. Ng1:i con du 7Lng 7Ky, tay "vn v t o 7 rch bTt". V chng
t_ 7 7 thLc dNy trong b lo bao nghW nhn 7Fo v m?t sP hm 3n: "Ng1:ita c g`p b1;c kh
kh\n 7i khV ny, ng1:i ta m;i lKy 7Cn con mnh. M con mnh m;i c vT 71Tc... Thi th bVn
phNn b lm mB, b 7 chQng lo 71Tc cho con..." Cu v\n thNt cYm 7?ng! N v_a nhoi nhi 1 tnh
cYm tHi h:n, ai on cho s@ kiCp, v_a nh1 c@ nn ci cYm gic bKt 7]c dW tr1;c 1 sP viSc 7 rgi, lFi
v_a r1ng r1ng, xao xuyCn 1 ni.m vui. NhZng l:i 7?c thoFi cL nh1 7Tt sng cu?n ln trong lng
ng1:i mB, v_a kh]c khoYi, dFt do, v_a bao la, va v. 7Xy tnh meu t[, ho trong 7 l l nhZng
rung cYm xt xa trong tri tim nhn 7Fo cHa Kim Ln. Ta chng thKy tim ta thVn thLc cng v;i
nhZng tr\n tr2 bnh d= m xiCt bao n tnh. -Bp biCt bao 2 tiCng "m_ng lng" cHa b lo ni v;i
cc con. ChZ "m_ng" thNt l 7]c 7=a, c vU nh1 ko 7u vo 7u cHa ng1:i gi cY, nh1ng lFi l?t tY
7ng ci thXn thi cHa 1 tKm lng v= tha cao qu 7ang ng1Tng ngNp, vMng v. tm cch giKu 7i
dng n1;c m]t xt th13ng v sT phi.n lng cho chnh ng1:i mnh 7ang th13ng xt. "C 7n 7Ky
? r, th]p ln 1 t cho sng sHa...DXu by gi: 7]t g;m ln my F". Ng1:i mB gi nh1 c@ nu@t
n1;c m]t vo trong, c@ nn nai 7au trong lng 7O tnh th13ng cHa mnh an Hi cc con. Nai lo sT
ngy mai mi ch8 l 1 ni.m ring khng chia sU. B;i tri tim ng1:i mB Ky hi.n hNu nhn t_ l]m.
ChQng mu@n con bugn, chQng mu@n con 7au, ch8 mong con hy tNn h12ng tr5n vBn ci hFnh phc
lLa 7i. -Cn 7y, ta cng thKm tha h3n 1 cu danh ngn: "tnh yu th13ng cHa ng1:i mB dnh
cho con lun m thXm, l`ng lc nh1 mFch n1;c ngXm trong lnh 7i theo con su@t cu?c 7:i". Su@i
ngugn cHa tnh mB v nhZng gi5t n1;c m]t, gi5t mg hi thNt thing ling v 7ng qu v cng.
Rgi c ai 7 t_ng v trong cu ht "tnh mB bao la nh1 biOn Thi Bnh dFt do", th 7y, nhZng gi5t
n1;c m]t bugn th13ng ven m`n m, ngng Km, ven m vang nh=p 7Np thu- tri.u. MB ku con th]p
7n ln "cho sng sHa" hay chnh tnh yu bao la cHa mB 7ang toY sng cho hFnh phc cHa cc
con. Qun lm sao 71Tc c[ ch8 n cXn m xiCt bao th13ng mCn cHa mB v;i con du, ta t12ng nh1
c ci vey tay 7Xy thn th13ng sau cu ni ny: "con nggi xu@ng 7y. Nggi xu@ng 7y cho 7D mî
chn". Cn 7u l ranh gi;i giZa mB chgng - nng du? Hay tnh yu th13ng 7 xo nho 7i tKt cY.
Tnh yu Ky dng ln nghBn ngo khi b cM TL ni trong n1;c m]t: "kO c ra lm 71Tc d\m ba
mm th phYi 7Ky, nh1ng nh mnh ngho... lKy nhau lc ny u th13ng qu....". "Lc ny" 2 7y
chnh l th:i 7iOm n\m 1945 - ci m@c in dKu 1 nFn 7i khHng khiCp 7 7i vo l=ch s[: "h3n 2
triSu 7gng bo ta chCt 7i" (Tuyn ngn 7?c lNp), cu ni Ky ven cn vang ln nh1 1 chLng tch
t?i c cHa thPc dan Php, ko kh qu h13ng "vJn ln 1 mi Jm th@i cHa rc r12i v mi gy cHa
xc ng1:i", "d1;i nhZng g@c 7a, g@c gFo x x, bng nhZng ng1:i 7i dNt d: 7i lFi nh1 nhZng
bng ma". 7y vNy m, "nh1 bo g`p n1;c", vT chgng Trng 7 7Cn v;i nhau 7nh c1Tc cng
cu?c 7:i, cng ci 7i, ci khV. Th[ hî sao lng ng1:i mB ko 7au 7u. B ch8 biCt khuyn vT
chgng Trng th13ng yu nhau, \n 2 ho thuNn 7O cng v1Tt qua c3n bW cPc ny. - l nai lo, nai
th13ng cHa ng1:i mB t_ng trYi, hiOu 7:i c tKm lng yu con su thQm... Trong ci m_ng, ci tHi,
ci lo, ng1:i 75c ven thKy 71Tc ni.m vui, ni.m tin th]p ln trong lng b cM TL. M?t ni.m vui t?i
nghiSp ko sao cKt cnh 71Tc khi b= "gh st 7Kt" b2i nhZng nai lo, nai bugn lun trWu n`ng. Nh1ng
b ven c@ vui, c@ nn tKt cY m5i sXu mu?n, ho hon vo trong bdng tKt cY sLc mFnh cHa tnh mB,
7O g]ng lm cho con vui, du vui. Ho ra chnh ci b lo "gXn 7Kt xa tr:i" ny lFi l ng1:i ni
7Cn hi v5ng, 7Cn ngy mai nhi.u h3n tKt cY. - l ni.m ao 1;c thiCt tha v. 1 ngy mai sng sHa
h3n cho con cHa b mB ngho: "Rgi may ng gi:i cho kh....ai giu ba h5, ai kh ba 7:i..." M?t
l:i 7?ng vin con giYn d=, mang 7Nm ni.m tin tm linh cHa 1 b mB nng dn t_ng trYi, nh1ng
chng thNt cXn thiCt, b2i 7 chnh l ngugn 7?ng lPc gip cho mB con b 7H vZng vng 7O v1Tt ln
hon cYnh kh]c nghiSt nhKt cHa ci 7i, ci chCt. Cu ni Ky ch8 c thO th@t ln t_ 1 tKm lng cao
cY, trn ngNp tnh th13ng. Nh1ng ai dm bYo 7 l 1 ni.m tin, sP lFc quan khoU kho]n, b2i chnh
trong tm trFng ng1:i mB ngay lc ny 7y chng 7ang b:i b:i nhZng lo sT cho cu?c s@ng cHa
ngy mai. Ch8 c thO ni 7 l 1 ni.m tin b nh^ m bKt diSt, m 8 v dai dQng tiCp thm sLc mFnh
cho con trn sinh l? cu?c 7:i. V ni.m tin 7 chuyOn ho thnh ni.m vui. B vui trong cng viSc
"s[a sang nh c[a v1:n t1Tc". N khiCn b nhB nhm, t13i t8nh khc ngy th1:ng, "ci m`t bHng
beo, u m cHa b bang rFng rD hQn ln". B 7 chH 7?ng tFo nn ni.m vui 7 trong ngy 7Xu tin
gia 7nh 7n cho 1 nng du m;i: b dNy t_ rKt s;m, b "x\m x]n thu d5n, qut t1;c nh c[a,
giey nhZng bi c^ m5c nham nh2 trong v1:n". B2i b hiOu rdng, b]t 7Xu t_ hm nay 7 7nh dKu
1 b1;c ngo`t trong cu?c 7:i cc con mnh, chng n 7 nn vT nn chgng v b cYm thKy mnh
phYi vun vn cho hFnh phc cHa cc con. BuVi sng hm nay, b 7 7on 7Y lo chu tKt, chuJn b=
bZa c3m 7n du, nh1ng "ci bZa c3m ngy 7i thNt thYm hFi" lFi ch8 l 1 bZa "tiSc" v;i mn
cho long v mn "ch khon" 7]ng cht, nh1ng b ven c@ tFo ra 1 khng kh Km cng, vui vU 7O
7?ng vin, lm giYm b;t nai thKt v5ng cho cc con. D cu?c s@ng ny c kh]c nghiSt, ng`t ngho
7Cn tn bFo, 7Xy 7oF mB con b, b ven ni ton chuySn vui, chuySn sung s1;ng sau ny, chuySn
nui 7oi g cho n sinh si nYy n2 thnh 7n g con... Ng1:i mB gi Ky ven nghW 7Cn ci s@ng,
nghW 7Cn nh sng cHa ngy mai ngay bn b: vPc thQm cHa ci chCt. Hnh Ynh 7n g sinh si
trong bZa c3m ngy 7i 7 ni ln sLc s@ng k diSu cHa ng1:i lao 7?ng. Nh1ng xc 7?ng nhKt l
ngi chm cm m b 7 c@ tnh giKu con trai, con du cho 7Cn pht cu@i cng. Ng1:i 75c c1:i ra
n1;c m]t tr1;c sP ho hLng vui vU khi b "lf mf b1ng ngi cho cm nghi ngt khi" ln nh, t13i
c1:i 7on 7Y mc cho cc con rgi m:i m5c: "cm 7Ky my F, h. Ngon 7o 7O, cL \n th[ m xem".
Nh1ng ta biCt, bn trong ci vU t13i t8nh ni.m n2 Ky, lng mB 7ang qu`n th]t. Ci mn m b cM
TL g5i l "ch khon" Ky ho ra lFi l cm, g5i nh1 vNy 7O cho cc con b;t tHi thn, l:i m:i m5c
cHa b l l:i 7?ng vin, an Hi. B mu@n con 71Tc no 7H, hFnh phc trong 1 viSc lm m b c@
g]ng tFo nn deu biCt rdng 7 ch8 l Yo gic, sau 7 thPc tFi sc lFi tr2 v. nguyn bYn, bc bng v
chua cht. D1:ng nh1 b c xua tan 7i khng kh Ym 7Fm, c@ che 7Ny, vi 7i thPc cYnh th
l13ng. Nh1ng thNt t?i nghiSp cho b lo, t?i nghiSp thay cho ci ni.m vui b nh^ ch;i v;i giZa 1
bO bi lu9, khi m mu s]c cHa hiSn tFi phYi 71Tc trY v. 7ng nghWa cHa n. "B ko dm 7O con du
nhn thKy b khc". M?t lXn nZa, ng1:i mB lFi nu@t 7]ng cay vo trong 7O ci hi v5ng mong manh
cn 7H sLc soi 71:ng con b1;c. NhZng gi5t nZa m]t lFi r3i. NhZng gi5t n1;c m]t m Ynh Ky....
C thO, ng1:i 7n b Ky chQng cn s@ng, cn gXn cc con 71Tc lu nZa. Nh1ng b s@ng
tr5n 1 7:i v cc con, tm thKy nghWa cu?c 7:i mnh trong sP ch\m lo, vun vn cho con, m3 1;c
cho con. Bdng tKt cY sP nng niu trn tr5ng, Kim Ln 7 7O tri tim 7Np cng 1 nh=p 7Np v;i tri
tim ng1:i mB nng dn. ViCt v. b cM TL, nh v\n thPc sP 7 tr2 thnh "ng1:i nhn 7Fo 7Cn tNn
x13ng tu-" - (S khp)
Nh v\n T Hoi c lXn 7 khQng 7=nh: "Nhn vNt l trM c?t cHa sng tc, nh v\n tr1;c
tin phYi lo cho nhn vNt cHa mnh. Nh v\n ni bdng nhn vNt, thng qua nhn vNt, nhn vNt l
ph13ng tiSn 7O nh v\n thO hiSn chH 7. v tinh thXn tc phJm". Th 7y, nhn vNt b cM TL 7 cho
ta hiOu bao 7i.u v. tnh yu th13ng v b: bCn cHa ng1:i mB dnh cho con. B chnh l l linh hgn
cHa tc phJm, l hiSn thn cho tnh meu t[, l hnh t1Tng tiu biOu cho vU 7Bp cc b mB ViSt
nam: rKt nhn hNu, rKt bao dung, giu lng nhn i, th13ng con v hFn, hCt lng vun 7]p cho cc
con 71Tc hFnh phc, kht khao s@ng, kht khao yu th13ng v truy.n 71Tc ng5n l[a s@ng Ky t_
mnh sang cho cc con. Ng1:i mB gi Ky phYi ch\ng chnh l nh sng cHa cY thin truySn, l`ng
thXm 7dng sau bng t@i bi thYm cHa nhZng kiCp 7:i ngho khV. nh sng Ky lm cho cu chuySn
anh Trng nh`t vT tr2 nn thKm tha cYm 7?ng h3n, nng truySn ng]n "VT nh`t" ln tXm cao,
mang chi.u su cHa 1 truySn ng]n "hiSn thPc - nhn bYn". Ta thKy ci nhn 7gng cYm xt th13ng
cHa Kim Ln chLa chan, thKm 71Tm trong t_ng cu, t_ng chZ, t_ng chi tiCt cHa bLc tranh 7:i s@ng
nFn 7i n\m 7t DNu, 7dng sau nhZng gi5t n1;c m]t, nhZng l:i 7?c thoFi 71Tc ch]t ra t_ 1 tm
hgn cao 7Bp. V, c phYi, thng qua hnh t1Tng nhn vNt b cM TL, Kim Ln cn mu@n ngXm 7i
7Cn 1 l giYi nguyn nhn: v sao th:i Ky d Trng v biCt bao ng1:i nh1 Trng phYi ch=u mun
vn nai cPc khV, 7 nn nh1ng ven v1Tt ln v cn c khY n\ng nghW t;i nhZng 7i.u nh1: "ViSt
Minh, l c: 7^ sao vng tung bay phKp ph;i v 7on ng1:i 7i ph kho thc".

Bi lm 1
Gi thVi qua cnh r_ng xo xFc. Bao gi: chng vNy, gi thVi lm tm hgn ta thm trong
sng v t13i mt h3n. Gi lFi thVi qua cnh r_ng x nu 7au th13ng, quY cYm cHa Nguyfn Trung
Thnh. Gi 3i, gi hy thVi nZa 7i 7O hgn ta cYm nhNn thm su s]c, hnh t1Tng cy x nu trong
khi l[a cHa m?t cu?c chiCn tranh.
X nu, tng, bch hay phi lao? - c biCt bao thi sW m1Tn hnh Ynh cHa cy ny 7O biOu
7Ft lng mnh. Ta nh1 v_a thot khî thC gi;i bgng b.nh m d=u v mnh ta cn bm 7Xy phKn
thng vng cHa Xun DiSu. Cy thng 7? l1Tng 7m Ging sinh c ng gi Nen pht qu bnh
cho em nh^ d1;i nh sng lung linh. V gi: 7y ta lFi g`p hnh t1Tng cy x nu.
X nu! Ci tn thn thu?c g]n v;i dn lng X man tP bao 7:i. V chng khng biCt t_ bao
gi: ai 7 trgng v 7`t tn 7 l cy x nu 7O chng thnh bi, thnh r_ng 7Cn hm nay. X nu! Ci
tn Ky d1:ng nh1 c cng v;i sP xuKt hiSn dn lng X man b2i v x nu v ng1:i dn l m?t, x
nu l m?t biOu t1Tng cho dn lng ch@n r_ng ni Ty Nguyn ny. QuY thNt nh1 vNy, gXn hai
m13i l\m lXn nh v\n nh]c 7Cn x nu bdng thL ngn ngZ giu chKt th3 v cYm xc say m
mnh liSt. X nu biCt c\m giNn, biCt quNt kh2i v kht khao mnh liSt cu?c s@ng di truy.n cho con
chu mai sau. CY m?t thin truySn di 7.u c cy x nu. X nu m5c thnh r_ng, x nu lm 7u@c
soi 71:ng cho Dt gi gFo, x nu lm l[a thVi c3m cho dn lng v n chng lm chy sng m1:i
7Xu ngn tay cHa Tn. X nu 7i vo cu?c s@ng chn chKt 7:i th1:ng v lao vo cu?c chiCn 7Ku
m?t mKt m?t cn cHa dn t?c. X nu l nhn chLng cHa bYn anh hng ca ho hng quNt kh2i cHa
m?t th:i 7Fi 7Xy bo t@ kh@c liSt trong chiCn tranh giYi phng dn t?c, ch@ng MW ngMy cHa nhn
dn Ty Nguyn v 7gng bo mi.n Nam.
X nu l biOu t1Tng cHa dn X man hLng ch=u bao hNu quY tn kh@c m chiCn tranh gy
ra. Mai m?t ng1:i mKt 7i l thm m?t cy x nu gMc ng. Cy to, cy nh^ v v s@ cy lKm tKm
nhZng vCt 7Fn nh1 dn lng t_ trU 7Cn gi khng thO khng b= Ynh h12ng chiCn tranh, c3n l@c qui
c Ky cL xo]n xt v vy lKy t_ng s@ phNn con ng1:i. X nu gMc ng hay Mai chCt do b= 7nh 7Np
vo k sinh n2? X nu gy hay anh QuyCt hi sinh v bom 7Fn kU th! V cn biCt bao 7gng ch anh
em khc 7 hi sinh trong cu?c chiCn ny. Mai chCt hay x nu xanh s;m v?i la 7:i? Mu ch= hay
nhPa x nu 7 La ra t_ng cMc quySn bXm tm lFi? Mu La ra km theo nhZng 7i.u linh thing quan
tr5ng. Mu La ra nh1 m?t di hNn m dn lng phYi trY th cho mB con Mai. T_ng gi5t, t_ng gi5t r8
ra nh1 kim 7m mu@i xt vo lng ng1:i dn X man thi thc h5 cXm sng cXm mc m diSt
gi`c.
X nu v@n che ch2 cho dn lng thC m dXu x nu biCn thnh ng5n l[a hHy diSt m1:i ngn
tay cHa Tn. Ng5n l[a tai qui Ky phYi ch\ng b5n thdng DMc b5n tay sai r1;c voi v. giy mY
tV phYn b?i lFi lTi ch cHa nhn dn, phYn b?i lFi tc dMng c ch cHa x nu? X nu khng phYi l
#D 25: HNH TkfNG CY X NU TRONG RlNG X NU ChA NGUYmN TRUNG THNH

dXu nhNp cYng chng nh1 b5n thdng DMc t_ 7:i ng cha nh n ven 2 ci xL nXykU th nguy
hiOm mu@n giKu bn tay t?i c nn n m m1u dng ng1:i ViSt tr= ng1:i ViSt chng nh1 nhPa x
nu 7@t 7^ m1:i ngn tay Tn. VNy l 7@i v;i dn lng X man, cy x nu phXn l;n l g]n b trong
cu?c t[ sinh v;i cu?c 7:i cHa h5. Nh1ng trong cY r_ng x nu nh1 thC chng c nhZng cy b= lTi
dMng 7O hHy diSt anh em mnh? PhYi ch\ng lh lnh man rT l thL nhPa x nu nung ru?t nung gan
Tn khi n ph_ng ph_ng trn m1:i 7Xu ngn tay anh? Chng c thO hiOu nhPa x nu b@c l[a Ky
l biOu t1Tng cho lng c\m hNn. T?i c tr:i khng dung, 7Kt khng tha cHa lh thdng DMc 7 b=
m1:i ng5n l[a Ky cYnh co. Chng l kU th]p l[a 7O hHy diSt. Nh1ng x nu 7 thnh m1:i b
7u@c c tc dMng ch8 l@i soi 71:ng, ku g5i lng ng1:i 7nh thLc l tr con ng1:i, b]t ng1:i X
man nhNn thLc ngay ra chn l. Chng n cXm sng mnh phYi cXm mc. C lc sau nhKt qun
v;i hnh t1Tng cy x nu h3n.
M`c d b= vi dNp b2i 7Fn 7Fi bc nh1ng khng v thC m cy x nu nhMt ch, n ven v13n
ln v h1;ng v. nh sng, v. pha tr1;c. - chnh l kht v5ng s@ng mnh liSt cHa ng1:i dn 2
lng X man. CFnh m?t cy gMc ng 7 c b@n, n\m cy con m5c ln, ng5n xanh r:n, hnh nh5n
mhi tn lao thQng ln bXu tr:i. X nu 7 gXn k. v;i ci chCt nh1ng ven c@ g]ng vng dNy ginh sP
s@ng. Ch8 c nhZng tKm lng nhiSt tnh mu@n s@ng m;i c 71Tc 7i.u Ky. ThNt 7ng trn tr5ng lm
sao hnh Ynh qun mnh v dn lng, qun nai 7au ring mnh 7O bYo vS ng1:i khc NhZng vCt
th13ng cHa chng chng lnh nh1 m?t thn thO c1:ng trng v rgi 1Dn tKm ngPc l;n cHa mnh
ra che ch2 cho dn lng.
Bom 7Fn gi`c c thO diSt 71Tc m?t hai cy x nu chL khng thO no lm lay chuyOn cY
r_ng x nu thay nhau m5c Ky. Gi`c c thO giCt d man Mai, anh QuyCt chL chng khng thO giCt
71Tc lng c\m hNn ngn ngMt cHa dn lng truy.n t_ thC hS ny sang thC hS khc. Lm sao chng
c thO ng\n ch`n lng c\m th cHa nhZng Dt, Tn, b Heng n@i tiCp cc bNc ti.n b@i khi x1a?
X nu b= thay 7Vi 7 nh1ng ven 7Lng g1Tng dNy ln da non 7O s@ng. Tn mKt m1:i 7@t ngn tay
nh1ng bn tay anh ven cn v hQn nhin anh ven cn cXm sng 71Tc 7O tiu diSt kU th. Tn mKt
m1:i 7@t ngn tay nh1ng bn tay anh ven cn v hQn nhin anh ven cn cXm sng 71Tc 7O tiu
diSt kU th. Tn b= tri 7 nh1ng 7i m]t anh nh1 c l[a thiu 7@t m5i tm 7g 7en t@i cHa kU th.
Lng c\m hNn, nai xt xa chFy giXn giNt trong anh nh1 nhPa x nu b@c chy. N gan gc b.n
vZng d 7Fn 7Fi bc xY vo ven khng lm rung chuy.n x nu b= th13ng nh1ng ven giZ hnh
Ynh tuySt 7Bp vCt th13ng 75ng lFi lng lnh n]ng h phYi ch\ng nhZng con ng1:i X man 7Cn
chCt ven giZ 71Tc bYn chKt anh hng cHa h5? -Xu tc phJm l hnh Ynh cy x nu v cu@i tc
phJm ven l hnh Ynh r_ng x nu n@i tiCp nhau chFy t;i chn tr:i. Khng phYi ngeu nhin c sP
trng hTp k lF 7 c lc nh v\n mu@n ni: Khng m?t sLc mFnh tn bFo no hHy diSt 71Tc con
ng1:i vng X man ny. Chnh v lc 7 m cM MCt ng1:i 7Fi diSn cho dn lng X man 7 ni
v;i m5i ng1:i Khng c cy g mFnh bdng cy x nu 7Kt ta. - phYi ch\ng l l:i khQng 7=nh
7Xy tP ho v. sLc mFnh ti.m tng cHa chnh dn lng mnh? Cu chuySn mang 7Nm tnh s[ thi
thXn thoFi. BCp l[a hgng bn ngi nh sn r?ng b_ng b_ng tâ l[a soi sng nhZng khun m`t
ng1:i X man cng gi5ng kO trXm trXm cHa cM MCt 71a ta v. v;i thC gi;i huy.n ho`c xa x1a, thC
gi;i cuY trNn quyCt 7Ku m dn lng X man 7 chiCn th]ng. nh sng m1:i ngn tay Tn b= 7@t
nh1 c ma lPc thc 7Jy m5i ng1:i hnh 7?ng. Bn bCp l[a x nu ta chng nghe kO 71Tc m?t
chuySn tnh 7Bp, thNt sng trong nh1ng chng thNt l th13ng tm cYm 7?ng giZa Mai v Tn
CM MCt c lc l cy x nu 7Fi thM. CM l sTi dy n@i giZa xa x1a v hiSn 7Fi, l pho s[ s@ng
cHa lng X man. CM chnh l linh hgn, l v= t1;ng ch8 huy ti tnh cHa dn lng, phYi ch\ng cy
x nu 1Dn tKm ngPc l;n ra che ch2 cho dn lng chnh l hnh Ynh cM MCt v= gi lng 7ng
knh. TrYi bao bao sng dNp gi vi nh1ng cy 7Fi thM Ky ngy cng ch]c ch]n h3n, rf cy bm
su vo t_ng th; 7Kt bun lng.
Nh1 7 ni 2 trn, cy x nu nh1 m?t chLng nhn l=ch s[. nh l[a x nu soi sng v
d1:ng nh1 chnh n l 7?ng lPc t\ng thm sLc mFnh l:i anh QuyCt d`n Ng1:i cn s@ng phYi
chuJn b= dao, rPa sc c ngy dng t;i. Ng5n l[a x nu chng 7 soi sng, minh chLng tKm lng
trung thnh cHa Tn: Tn sc khng ku thanm anh QuyCt 3i! Chy! Khng! Tn sc khng
ku Nh1ng c lc linh thing nhLt ven l ng5n l[a x nu chLng kiCn m1:i tn gi`c ph3i thy
tr1;c sn nh: 7@ng l[a x nu giZa nh ven 7^ v l[a x nu ven m 8 chy kh]p r_ng.
Cng v;i -Kt n1;c 7Lng ln, R_ng x nu 7 biOu hiSn sinh 7?ng cu?c chiCn 7Ku cHa ng1:i
dn vng ni r_ng Ty Nguyn. Cm 3n nh v\n Nguyfn Trung Thnh, ng1:i 7 gp phXn xy
dPng m@i quan hS t@t 7Bp anh em mi.n xui ng1Tc trong cu?c khng chiCn cLu n1;c. QuY thNt,
75c tc phJm cHa anh xong ti thKy cY m?t trang s[ vng 7au th13ng nh1ng anh dhng cHa lng
X man, cHa Ty Nguyn quNt kh2i v cY g13ng m`t cHa mi.n Nam trong th:i l[a 7Fn ch@ng MW
ngMy, c nhZng nai 7au gh g;m nh1ng ven sng ng:i nhn phJm, ch tiu diSt kU th. R_ng
x nu ven cL sinh si chFy mi tt t]p chn tr:i, n bKt chKp 7Fn bom v v thC n cL 1Dn tKm
ngPc l;n che ch2 cho dn lng lao 7?ng chiCn 7Ku v dm 7@i 7Xu v;i nhZng hon cYnh kh@c liSt
nhKt.
Bi lm 2
TruySn ng]n R_ng x nu l m?t tc phJm xuKt s]c cHa Nguyfn Trung Thnh viCt v.
nhZng con ng1:i anh hng, bKt khuKt cHa Ty Nguyn trong th:i k khng chiCn ch@ng MW. -5c
truySn ng]n R_ng x nu ci Kn t1Tng 7O lFi su 7Nm trong lng ng1:i 75c chnh l nh v\n 7
xy dPng thnh cng hnh t1Tng cy x nu.
Tr1;c hCt cy x nu hiSn ln trong tc phJm v;i nghWa tY thPc. Nh v\n 7 lPa ch5n m?t
loFi cy thu?c h5 thng, m5c nhi.u 2 Ty Nguyn c nhPa th3m v ga qu 7O 71a vo tc phJm
cHa mnh. Tc giY miu tY cy X nu ngay 2 7Xu tc phJm gip ng1:i 75c Kn t1Tng ngay t_ 7Xu
v. vng 7Kt Ty Nguyn xa lF, m?t xL s2 7Bp t13i. T_ cha tY thPc, rKt tP nhin, cy X nu tr2
thnh m?t biOu t1Tng. Cy X nu tr2 thnh 7Fi diSn cho dn lng X man v cY Ty Nguyn, do
vNy mai 7`c 7iOm cHa cy X nu, mai sP viSc xYy ra v;i r_ng X nu 7.u c thO hiOu theo nghWa Jn
dM, t1Tng tr1ng.
Nt 7?c 7o v 7`c s]c trong cch miu tY cHa Nguyfn Trung Thnh l cYnh ng1:i lun
soi bng ha quySn v;i nhau t;i mLc nhn cYnh ta nghW t;i ng1:i v ng1Tc lFi. hnh Ynh cy X
nu v;i nhi.u dng vU 7 tr2 thnh m?t biOu t1Tng nghS thuNt v. ni r_ng trong t1 thC hng vW,
vZng tri mun 7:i. N ni ln sLc s@ng b.n vZng, quNt kh2i cHa con ng1:i Ty Nguyn bKt
khuKt. X nu c quan hS mNt thiCt v;i 7:i s@ng hng ngy cHa ng1:i dn lng X man. X nu c
m`t trong su@t cu chuySn v. Tn v lng X man cHa anh. Ng5n l[a X nu chy Km p trong bCp
mai gia 7nh. -@ng l[a X nu r_ng rPc trong nh qng tNp trung dn lng nghe cM MCt kO chuySn.
Khi X nu lm 7en tKm bYn cho Tn va Mai tNp viCt X nu chng tham gia vo nhZng sP kiSn
quan tr5ng cHa lng X man. Ng5n 7u@c X nu trong tay cM MCt soi 71:ng cho dn lng vo r_ng
lKy vh kh. Dn lng X man mi gio m]c d1;i nh sng cHa 7u@c X nu v trong 7m dn lng
nVi dNy, l[a X nu sng rPc soi xc 10 tn lnh gi`c ndm ngVn ngang. X nu g]n b v thn thiCt
nh1 khng thO thiCu 71Tc trong cu?c s@ng cHa dn lng.
X nu l biOu t1Tng v. 7:i s@ng v phJm chKt cHa con ng1:i lng X man. R_ng X nu
chng nh1 lng Xman ch=u nhi.u 7au th13ng b2i sP tn ph c liSt cHa kU th. -Fn 7Fi bc rt
thnh lS mai ngy st th13ng biCt bao cy X nu CY r_ng X nu hng vFn cy, khng cy no
khng b= th13ng gi@ng nh1 thn thO nhZng con ng1:i 7Xy th13ng tch. C nhZng cy b= ch`t 7Lt
ngang thn minh , 7au 7;n nh1 ci chCt cHa anh Xt, b Nhan, cHa Mai v 7La con v_a 7Xy m?t
thng tuVi. C nhZng cy b= th13ng, nhPa cy La ra trn tr., cha b= th13ng bXm lFi 7en v 7`c
quySn nh1 mu gi@ng nh1 nai uKt hNn chn ch`t trong lng Tn, trong lng ng1:i X man 7Ti
ngy trY th. -au th13ng thC nh1ng X nu lFi c sLc s@ng thNt mnh liSt khng g dNp t]t nVi. N
ho hng ngay cY trong 73n 7au. -Fn 7Fi bc cHa kU th khoong giCt nVi r_ng X nu. D1;i ln
m1a 7Fn cHa kU th X nu 7V o o nh1 m?t trNn bo. Nh1ng cFnh m?t cy m;i ng gMc, 4-5
cy con m5c ln, nh5n ho]t hnh mhi tn lao thQng ln bXu tr:i. - l hnh Ynh ng1:i dn lng
X man n@i tiCp nhau tr12ng thnh v chiCn 7Ku.
X nu l biOu t1Tng cHa ng1:i dn Ty Nguyn chng nh1 nhZng con ng1:i mang vU 7Bp
cHa X Nu. CM MCt tiu biOu cho ng5n l[a quNt kh2i cHa dn lng. CM nui giZ ng5n l[a chy kht
v5ng v tP do v lng trung thnh v;i cch mFng.. CM MCt nh1 cy cV thM to l;n, vZng tri 1Dn
tKm ngPc cHa mnh che ch2 cho dn lng. Tn nh1 cy X nu 7 tr12ng thnh. T_ m?t cNu b
lin lFc Tn tr2 thnh cn b? lnh 7Fo dn lng X man. KU th 7 b]t 71Tc Tn, dng giU c tJm
nhPa X nu 7@t 10 ngn tay Tn. Bn tay anh mai ngn ch8 cn 2 7@t, nh1ng ngn tay cn 2 7@t
chng b]n sng 71Tc. Tn ven vZng vng nh1 cy X nu v;i sLc s@ng bKt diSt.
Khng g mFnh bdng cy X nu 7Kt mnh. Khng g mFnh bdng sLc s@ng bKt diSt cHa
dn lng X man. Mai ng xu@ng th 7 c Dt ln thay thC ch= b th1 kim chnh tr= vin x 7?i
cn vZng vng h3n cY ch= gi mnh. Khi bdng tuVi Heng. Tn ch8 lm lin lFc. CNu b Heng by
gi:, vai khoc sng tr1:ng tP ho den Tn 7i qua nhZng c chiCn 7iOm 7ang s)n sng tiu diSt
kU th.. Hnh t1Tng chKt th3 mang vU 7Bp chKt th3 honh trng. Tc giY 7 viCt nhZng cu v\n
7Bp, ngng nn, rPc rD 7O tFo hnh, tFo h13ng, tFo nh sng v sLc s@ng cho r_ng X nu. X nu
71Tc chFm kh]c l?ng ley nh1 m?t bLc tranh trng lS. NhZng cy X nu phng ln rKt nhanh 7O
tiCp lKy nh sng. ThL nh sng trong r_ng r5i t_ trn cao xu@ng t_ng lugng thJng t]p, lng lnh
v s@ hFt bMi vng t_ nhPa cy bay ra th3m mD mng.
Cu@i tc phJm, hnh Ynh r_ng X nu lFi 71Tc miu tY nh1 m?t 7iSp khc. -Cn ht tXm m]t
chng khng thKy g khc ngoi nhZng 7gi X nu n@i tiCp nhau chFy 7Cn chn tr:i. Hnh Ynh 7Bp
v 7Xy chKt th3 trng lS, n nh1 m?t 7iSp khc trong bYn nhFc trXm hng ngTi ca sLc s@ng mnh
liSt v bKt diSt cHa con ng1:i Ty Nguyn.
Hnh t1Tng cy X nu l m?t sng tFo 7`c s]c cHa Nguyfn Trung Thnh. Hnh t1Tng 7o
cho chng ta thKy sLc s@ng khng g dNp t]t nVi cHa ng1:i dn Ty Nguyn. T_ 7 chng ta chng
hiOu con ng1:i VISt Nam 7 kiu hnh, b.n b8 nh1 thC no trong cu?c khng chiCn ch@ng MW.

Bi lm
M?t tc phJm tiu biOu c thO minh hoF cho sP tgn tFi cHa "n.n v\n h5c s[ thi" trong v\n
h5c ViSt Nam 1945 - 1975, tiu biOu l "R_ng X Nu" cHa Nguyfn Trung Thnh. L m?t truySn
ng]n mang 7Nm tnh s[ thi v cYm hLng lng mFn 7 tr2 thnh m?t phXn tKt yCu cHa n.
Tnh s[ thi cHa R_ng X Nu mang 7Nm tnh chKt ton dn. NhZng chuySn xYy ra v;i lng
Xman hon ton khng c nghWa c biSt. Chng l chuySn chung cHa cY Ty Nguyn, cY mi.n
Nam, cY n1;c trong nhZng ngy chiCn 7Ku ch@ng 7C qu@c MW. Tnh thC b= o p cHa lng X Man
tr1;c ngy 7gng kh2i l bLc tranh sinh 7?ng v. cu?c s@ng 7au th13ng cHa 7gng bo mi.n Nam
trong nhZng ngy MW - DiSm thi hnh luNt 10-59, khHng b@ dZ d?i nhZng ng1:i yu n1;c, nhZng
#D 26: Tnh sS thi cAa tc ph:m R_ng x nu (NguyNn Trung Thnh)

ng1:i khng chiCn ch. Khi lng X Man 7Lng dNy th g13ng m`t cHa lng lc ny lFi chnh l
g13ng m`t cHa cY n1;c trong nhZng ngy quyCt tm 7nh MW v th]ng MW - m?t g13ng m`t rFng
rD, tP tin, 7i.m tWnh 7n nhNn nhZng th[ thch m;i.
R_ng X Nu l truySn ng]n 7 xy dPng thnh cng hnh t1Tng m?t tNp thO anh hng.
NhZng anh hng 71Tc kO t;i trong 7 7.u c tnh 7Fi diSn cao, mang trong mnh hnh Ynh cHa cY
m?t dn t?c. TNp thO anh hng trong R_ng X Nu l tNp thO 7a dFng v. lLa tuVi v gi;i tnh. Mai
g13ng m`t anh hng 7.u c nhZng nt ring, thO hiSn m?t s@ phNn ring trong cu?c 7:i chung. TKt
cY h5 7.u gi@ng nhau 2 nhZng phJm chKt c3 bYn : gan dF, trung thPc, m?t lng m?t dF 7i theo
cch mFng. ChiCn cng cHa mai ng1:i tuy 7a dFng m th@ng nhKt. Cu@n s[ vU vang cHa lng X
Man, cHa Ty Nguyn khng phYi do ring m?t ng1:i m do tKt cY m5i ng1:i viCt ra. BYn tr1:ng
ca cHa ni r_ng khng ch8 trai ln m?t gi5ng m l sP tVng ho cHa nhi.u gi5ng. Anh QuyCt, cM
MCt, anh Tn, ch= Mai, c Dt, b Heng l nhZng nhn vNt tiu biOu, nh1ng bn cFnh h5, 7dng sau
h5 cn c bao ng1:i khc nZa chng khng ch=u s@ng m: nhFt, v danh. TKt cY h5 7.u thi 7ua lNp
cng, 7.u mu@n gp phXn mnh vo sP nghiSp vW 7Fi cHa dn t?c. TruySn ng]n R_ng X Nu lKy
cYm hLng h1;ng v. ci chung 7 chi ph@i sP th@ng nhKt giZa ci c biSt v ci phV qut.
TruySn ng]n mang 7Nm tnh chKt s[ thi 7 miu tY cc sP kiSn, cc nhn vNt anh hng t_
m?t ci nhn chim ng1Dng, khm phMc. Cc chi tiCt 7:i th1:ng t 71Tc nh]c t;i. Nh v\n tm 7]c
v;i nhZng chi tiCt c khY n\ng lm pht l? 71Tc phJm chKt anh hng cHa nhn vNt. TY cM MCt, nh
v\n ch t;i gi5ng ni "g g d?i vang trong lgng ngPc" cHa cM. T12ng nh1 trong tiCng cM ni c
m vang cHa tiCng cgng, tiCng ching, tiCng cHa ni r_ng, cHa l=ch s[. V quY thNt, cM l hnh Ynh
t1Tng tr1ng cHa truy.n th@ng vZng b.n. Mai l:i cM th@t ra kCt tinh trYi nghiSm cHa cY m?t dn t?c.
N c 7c, su s]c, vang v5ng nh1 nhZng chn l. ChY thC m cY lng X Man nghe nh1 u@ng
t_ng l:i cM ni v cY R_ng X Nu chng "o o rung 7?ng" nh1 m?t sP ho 7iSu, m?t sP tFo n.n.
Ngay cu?c 7:i cHa Tn, m?t cu?c 7:i trYi ra trong chnh th:i hiSn tFi chng 7 71Tc l=ch s[ ho v
nhu@m mu huy.n thoFi. -m 7m bn bCp l[a nh 1ng, cM MCt 7 kO chuySn anh cho lh lng,
cho thC hS con chu nghe. Anh 7 tr2 thnh ni.m tP ho cHa lng, l m?t biOu t1Tng s@ng 7?ng
cHa ng1:i anh hng 71Tc tKt cY ng1Dng v5ng, h5c tNp.
Tnh s[ thi cn thO hiSn 2 gi5ng v\n tha thiCt, trang tr5ng m tc giY 7 s[ dMng khi kO v.
sP tch cHa lng X Man. Gi5ng v\n Ky chng thKm 71Tm trong viSc miu tY thin nhin, khiCn cho
hnh Ynh r_ng x nu bang thVi t;i trong lng ng1:i 75c m?t cYm gic say s1a. Ta b= cu@n theo cu
chuySn khng g c1Dng nVi, t12ng mnh 7ang 71Tc t]m trn m?t dng sng mnh mang, trn tr.
sinh lPc, ho`c t12ng mnh 7ang b= thi min b2i m?t bYn nhFc giao h12ng hng trng.

Bi lm 1
Mai nh v\n th1:ng c m?t vng 7Kt ring, v;i Nguyfn Trung Thnh 7 l Ty Nguyn.
ng 7 c rKt nhi.u nhZng tc phJm viCt v. mYng 7. ti ny, 7`c biSt l hnh Ynh cHa nhZng con
ng1:i kin c1:ng bKt khuKt n3i ni rung Ty Nguyn.M?t trong nhZng tc phJm nVi bNt nhKt
trong sng tc cHa Nguyfn Trung Thnh l truySn ng]n Rng x nu, tc phJm l cu chuySn v.
dn lng X Man trong khng chiCn ch@ng MW.Trong s@ nhZng con ng1:i hin ngang bKt khuKt
#D 27: Phn tch hnh t*-ng nhn vTt Tnu trong tc ph:m R_ng X Nu cAa NguyNn Trung
Thnh
cHa lng X Man nVi bNt ln l hnh Ynh Tn.Cu chuySn v. cu?c 7:i anh 7 71Tc ti hiSn cM thO
qua l:i kO cHa gi lng bn bCp l[a nh 1ng.
Nhn lFi ch`ng 71:ng 7:i cHa Tn, chng ta c thO df dng thKy hiSn ln hnh Ynh m?t
Tn tr1;c v sau khi 7ng ln cXm vh kh.Tr1;c khi cXm vh kh, ngy t_ khi cn nh^ Tn 7 l
cNu b gan gc, dhng cYm biOu l? m?t tnh cch to bFo mFnh mc.Tn thay ng1:i gi lm lin lFc,
nui giKu cn b?, nhanh nhBn lugn r_ng 71a th1, v1Tt qua su@i lh m?t cch dhng cYm.CNu thKt
sng dF khi biCt rdng b5n MW ngu9 t khi phMc kch 2 cha nL3c chYy xiCt.Ngu:i 75c cYm thKy m?t
ci g thNt 7ng yu 2 sP quan tm h5c chZ khng ch=u thua km ai cHa Tn.CNu b ny dm lKy
7 7Np vo 7Xu mnh khi h5c ci chZ khng sng tFo bdng Mai.V 7`c biSt sP gan dF dhng cYm
cHa Tn khi b= gi`c b]t, ch b nh^ tuVi ny 7 ch8 vo bMng mnh v ni: C?ng sYn 2 7y
ny.M`c cho nhZng vCt dao chm d5c ngang trn tKm l1ng b nh^ Tn ven khng khai bo, ven
gan dF kin c1:ng.Tr1;c nhZng trNn 7n roi tra tKn d man cHa kU th, Tn thNt may m]n khi
71Tc h5c ci chZ v 71Tc gic ng? cch mFng t_ rKt s;m.
Khi thot ngMc Kon tum tr2 v., Tn 7 l m?t chng trai c1:ng trng, hiOu biCt 71Tc ti
luySn qua nhi.u th[ thch.Gi: 7y Tn gi@ng nh1 m?t cy x nu tr12ng thnh, vFm vD, c\ng 7Xy
nhPa s@ng v ham nh sng.Theo l:i dFy cHa anh QuyCt ngy no, Tn thay anh lm cn b? v
m?t lXn nZa anh 7 7i 3 ngy 71:ng ln ni Ng5c Linh nh1ng khng phYi l lKy 7 7O lm phKn
m l 7O mi gio mc chuJn b= cho cu?c nVi dNy.
Khng ch8 nhn thKy r con 71:ng 7O 7i, Tn cn c m?t cu?c s@ng hFnh phc v;i tnh
yu cHa Mai, v;i 7La con m;i cho 7:i.Nh1ng qung th:i gian hFnh phc Ky thNt ng]n ngHi, gi`c
7 cXm sng ko v., bun lng cn ch1a k=p cXm vh kh. Tn v thanh nin trong lng phYi tr@n
vo r_ng 7O rgi m?t mnh Tn lFi xng ra mong che ch2 cho mB con Mai tr1;c 7n roi cHa kU th,
nh1ng cY 2 7.u ko s@ng 71Tc.CYnh t1Tng v. ci chCt 7au th13ng trong 7m Ky cL tr2 7i tr2 lFi
trong l:i kO cHa gi lng v dng hgi Lc 7au 7;n cHa anh.Khng nhZng khng cLu 71Tc vT con,
Tn cn b= kU th 7@t chy m1:i 7Xu ngn tay Mai ngn ch8 cn hai 7@t.khng m5c lFi
71Tc.Nai 7au th13ng ny l minh chLng hng hgn cho cu ni v_a giYn d= v_a su s]c cHa cM
MCt: Chng n 7 cXm sng, mnh phYi cXm gio.
-`c biSt l hnh Ynh cHa Tn sau khi cXm vh kh chiCn 7Ku thNt 7Bp v l;n lao biCt
bao.Hnh Ynh Tn hiSn ln nh1 nhZng anh hnh th:i no trong cc khan, trong cc tr1:ng ca Ty
Nguyn.Khi 7@t chy 2 bn tay cHa Tn kU th mu@n dNp t]t ch phYn khng, mu@n tiu diSt
kht v5ng chiCn 7Ku cHa ng1:i dn X Man.Chng mu@n ng1:i dn n3i 7y mi mi xui tay
trong kiCp n lS thKp hn d1; l1Di g13m v nng sng tn bFo cHa chng.Nh1ng Tn v ng1:i
dn lng X Man khoong cam ch=u khuKt phMc, m ng1Tc lFi h5 7 phYn khng quyCt liSt. H5 7
biCt v1Tt ln 7au th13ng 7O vng ln cXm vh kh tP giYi phng mnh .L[a 7 thiu chy m1:i 7Xu
ngn tay Tn, l[a bng chy trn m1:i 7Xu ngn tay tJm nhPa x nu.Nh1ng Tn khng thKy 7au
7;n, anh ch8 thKy l[a chy 2 trong lng- ng5n l[a chiCn 7Ku sc thiu chy kU th.V m?t tiCng ht
c\m h:n, phen uKt 7 vang v5ng kh]p ni r_ng X man, tiCng het Ky nh1 kh3i dNy cao 75 lng
c\m th gi`c cHa cY bun lng.Xc m1:i tn gi`c 7 chCt ndm ngVn ngang trn m`t 7Kt. -m Ky
l[a chy su@t trong bCp l[a nh 1ng.Nh v\n Nguyfn Trung Thnh 7 miu tY ci 7m nVi dNy Ky
thNt ho hng, si 7?ng : TiCng ching nVi ln, 7Lng trn 7gi x nu gXn con n1;c l;n su@t 7m
nghe cY r_ng Xman o o rung 7?ng v l[a chy kh]p r_ng.Ci 7m nVi dNy Ky 7u ch8 l cHa
dn lng Xman m l sP l;n dNy phi th1:ng cHa cY 1 c?ng 7gng, dn t?c.D1:ng nh1 trong 7m
Ky 7ang s@ng lFi ci khng kh linh thing ho hng cHa nhZng thin s[ thi Ty Nguyn.
M?t 7i.u khng thO thiCu khi nh]c t;i cu?c 7:i cHa Tn 7 chnh l hnh Ynh hai bn tay
cHa anh. -i bn tay b= 7t chy cHa Tn 7 nhm ln ng5n l[a c\m th gi`c su s] cHa dn lng
Xman, n cn soi sng cu?c 7:i anh.Anh 7 thay m`t ng1:i dn lng Xman ln 71:ng theo
khng chiCn 7i tm nhZng thdng DMc khc.B2i lc khng phYi ngeu nhin tc giY lFi 7O cho Tn kO
v;i dn lng mnh sP 7@i 7Xu cHa anh v;i kU th sau ny: Ti ni: ny tao c sng 7y, tao c cY
dao g\m 7y nh1ng tao khng giCt my sng, tao khng 7m my bdng dao nghe ch1a DMc.Tao
giCt my bdng m1:i ngn tay cMt ny thi, tao bp cV my thi.Nh v\n 7 c@ tnh t 7Nm hnh
Ynh 7i bn tay Tn- 7i bn tay c cY m?t l=ch s[, m?t s@ phNn.
Lc cn nh^, 7i bn tay Ky kin tr h5c t_ng nt chZ cHa anh QuyCt, cXn c lm n13ng
pht rey. -i bn tay dm lKy 7 7Np vo 7Xu mnh v h5c ci chL khng sng dF bdng Mai.V 7i
bn tay Ky dm ch8 vo bMng mnh m ni v;i qun gi`c C?ng sYn 2 7y ny khQng 7=nh lng
trung thnh v; cch mFng.L;n ln 7i bn tay xc 7?ng n]m lKy bn tay ng1:i con gi anh yu
th13ng v chng 7i bn tay Ky x tKm 7g lm n=u cho 7La con th3 dFi.L[a 7@t chy m1:i 7Xu
ngn tay 7O rgi mi mi ch8 cn hai 7@t khng bao gi: m5c lFi 71Tc..cho nn Tn mu@n dung
7i bn tay Ky 7O giCt chCt kU th.Bao uKt hNn c\m h:n 7 dgn ln 7i bn tay kia, n 7 tr2 thnh
biOu t1Tng cho ch bKt khuKt , cho sLc sng mnh liSt cHa Tn v ng1:i dn lng Xman.KU th
tn c c thO 7@t chy 7i bn tay nh1ng khng thO tiu diSt 71Tc sLc mFnh phi th1:ng, ti.m Jn
trong con ng1:i h5. - l ch chiCn 7Ku v kht v5ng chiCn th]ng. - l m?t dn t?c kin c1:ng
dhng cYm nh1 nhZng khu r_ng x nu hng vFn cy khng cso cy no b= th13ng m ven xanh t13i
bt ngt trYi xa tt t]p tNn chn tr:i.
Xy dPng thnh cng nhn vNt Tn, nh v\n 7 kh]c hoF 71Tc hnh Ynh tiu biOu cHa con
ng1:i mang 7Fm dng mu, tnh cch cHa ni r_ng Ty Nguyn.V qua hnh t1Tng Tn, Nguyfn
Trung Thnh cn gTi ra 71Tc s@ phNn v phJm chKt cHa cY c?ng 7gng trong cu?c chiCn 7Ku bYo vS
bun lng thn yu. - l tnh cYm g]n b thiCt tha su n`ng v;i qu h13ng 7Kt n1;c, v;i ni
r_ng Ty Nguyn, c\m th gi`c su s]c m?t lng m?t dF 7i theo cch mFng, khng ngFi kh kh\n,
gian khV, hi sinh, tin t12ng tuySt 7@i vo sP th]ng lTi cHa cch mFng.C thO ni qua thin truySn
ng]n xuKt s]c ny cHa Nguyfn Trung Thnh, ng1:i 75c cng them hiOu v thm trn tr5ng con
ng1:i Ty Nguyn v; biCt bao phJm chKt thNt 7Bp, thNt cao qu.
Bi lm 2
R_ng X nu cHa Nguyfn Trung Thnh l m?t bYn anh hng ca v. cu?c 7Ku tranh anh
dhng cHa 7gng bo Ty Nguyn trong th:i k khng chiCn ch@ng MW. Tc phJm 7 thO hiSn sP
tr12ng thnh cHa m?t thC hS cch mFng trU trung, m1u tr. Kin c1:ng, mai nhn vNt mang m?t vU
7Bp ring tiu biOu cho c@t cch, linh hgn cHa mYnh 7Kt Ty Nguyn anh hng. NVi bNt nhKt l
nhn vNt Tn, nhn vNt trung tm cHa tc phJm.
Ngay t_ nh^ Tn 7 l cNu b thng minh, lanh lTi, gan dF. Mg ci cha mB t_ nh^, Tn 71Tc
dn lng X Man 7m b5c, nui dFy l;n khn. Tn 7 chLng kiCn bao cYnh 7au th13ng cHa dn
lng X Man: Gi`c treo cV anh St ln cy vY 7Xu lng, chng giCt b Nhan ch`t 7Xu, c?t tc treo
7Xu sng ch8 v h5 7 dm nui dKu cn b? cch mFng. Tn 7Cn v;i cch mFng nh1 m?t lc s@ng
tP nhin. M;i 10 tuVi, Tn 7 thay ng1:i l;n vo r_ng tiCp tC cho cn b?. Tn nh; nh1 in l:i cM
MCt: Cn b? l -Yng, -Yng cn th ni n1;c ny cn.
Khi 7i lin lFc, Tn khng 7i 71:ng mn, cL x r_ng m 7i l5t qua tKt cY cc V phMc kch
cHa gi`c. Khi qua sng, Tn khng thch qua cha n1;c m, cL ch5n cha thc mFnh m b3i ngang,
cZDi trn thc b\ng b\ng nh1 m?t con c knh. Trong m?t lXn 7i lin lFc, khng may Tn b= gi`c
b]t giam cXm 3 n\m, b= tra tKn d man song ven c13ng quyCt khng khai n[a l:i.
Khi tr@n thot khî ngMc tr2 v. v;i dn lng, Tn 7 tr2 thnh m?t cn b? cch mFng, tr12ng
thnh v. m5i m`t. Anh tr2 thnh ng1:i lnh 7Fo cHa dn lng X man. Cng v;i dn lng Tn
chuJn b= gio mc cho cu?c chiCn 7Ku s]p t;i. Tn chng g`p lFi Mai- c bFn gi n\m x1a cng 7i
lin lFc, 7i tiCp tC cho cn b? nay tr2 thnh bFn 7:i cHa anh.
Tn 7 phYi ch=u 7Png v v1Tt qua m?t bi k=ch l;n v. tnh cYm. b5n gi`c ko 7Cn lng
Xman lng b]t Tn nh1ng khng 71Tc. Chng b]t Mai v 7La con v_a 7Xy thng tuVi ra tra tKn.
B5n gi`c dng m?t cy s]t tra tKn mB con Mai: 2 cha hai con m]t anh by gi: by gi: l hai cMc
l[a l;n. Tn 7 khng km nn 71Tc lng mnh, anh chgm ln xng vo b5n gi`c v;i m?t tiCng
tht dZ d?i. Nh1ng Tn khng cLu 71Tc mB con Mai, khng bYo vS 71Tc tnh yu v gi5t mu
cHa mnh b2i anh ch8 c hai bn tay tr]ng. CY vT v con 7 b= gi`c giCt hFi, Tn 7 phYi ch=u 7Png
nai 7au mKt mt l;n lao.
Tn 7 phYi ch=u 7Png v v1Tt qua sP tra tKn tn bFo cHa kU th. b5n gi`c 7 quKn giU tJm
dXu X nu 7@t 10 ngn tay Tn 7O dNp t]t ca m?ng cXm gio mc cHa dn lng X man. Trong
cu?c 7@i 7Xu quyCt liSt ny, phJm chKt kin c1:ng cHa Tn cng tâ sang h3n bao gi: hCt. M1:i
ngn tay anh chy nh1 10 ng5n 7u@c. L[a nh1 chy trong lgng ngPc. Mu m`n cht 2 7Xu l1Di.
R\ng anh 7 c]n nt mi anh rgi. Nh1ng Tn ven khng ku m?t tiCng Ng1:i C?ng sYn khng
thm ku van. Tn m2 m]t nhn vo kU th tr_ng tr_ng 7Xy c\m hNn.
Hnh Ynh 10 ngn tay Tn r_ng rPc chy nh1 10 ng5n 7u@c 7 tr2 thnh biOu t1Tng cHa m?t
nai 7au th13ng v tinh thXn bKt khuKt cHa con ng1:i v mYnh 7Kt Ty Nguyn anh hng. M1:i
ng5n 7u@c t_ tay Tn 7 chm bng ln ng5n l[a nVi dNy 7Ju tranh cHa dn lng X man. Tn
tht ln m?t tiCng, ch8 m?t tiCng th?i nh1ng 7 vang d?i thnh nhi.u tiCng tht rung chuyOn cY ni
r_ng. CY lng X man 7 7Lng dNy. CY r_ng X man o o rung 7?ng v l[a chy kh]p r_ng.
-au th13ng v c\m th 7 chuyOn ha thnh sLc mFnh quNt c1:ng nh1 m?t quy luNt tKt yCu
chng n 7 cXm sung mnh phYi cXm gio.
Tn tr2 thnh m?t anh b? 7?i cHa lPc l1Tng vh trang cch mFng mi.n Nam. L[a X nu 7 t]t
trn 10 7Xu ngn tay Tn. Tay anh mai ngn ch8 cn hai 7@t nh1 m?t chLng tch 7Xy c\m hNn m
anh anh mang theo su@t 7:i. Nh1ng tay cn hai 7@t ven b]n sung 71Tc. Tn 7i b? 7?i lPc l1Tng
tham gia chiCn 7Ku. Chnh bn tay c nhZng ngn ch8 cn hai 7@t Ky sau ny 7 bp cV thdng
DMc (thdng c n 7 giCt mB con Mai). Trong nh 7n soi vo m`t thdng DMc, Tn d cho n nhn
r bn tay tr_ng phFt. -@i v;i anh by gi: b5n gi`c 7La no chng l thdng DMc b2i m@i th
ring cHa anh 7 ha vo mai th ring cHa Ty Nguyn, cHa 7Kt n1;c. - chng l sP tr12ng
thnh v. nhNn thLc m Tn 7 rt ra 71Tc t_ nhi.u nai 7au cHa gia 7nh, cHa qu h13ng trong
cu?c chiCn kh@c liSt ny.
Tn cn l m?t ng1:i c tnh k8 luNt rKt cao v giu tnh yu th13ng: . Trong ba n\m 7i lPc
l1Tng vh trang, xa lng X Man, nai nh; v. qu h13ng day dLt trong lng anh. Nh1ng phYi 71Tc
cKp trn cho php Tn m;i v. th\m lng v ch8 71Tc v. 7ng m?t 7m. Con ng1:i kin ngh=, gan
gc, khng biCt run sT , khuKt phMc tr1;c bFo tn chng lFi l con ng1:i rKt giu tnh cYm. B1;c
chn v. 7Cn 7Xu lng anh xc 7?ng mnh liSt cL vKp mi vo mKy ci g@c cy. Tn sung s1;ng
t]m mnh trong dng n1;c mt cHa con su@i. Vo t;i nh qng, lng anh nh1 no nLc nhZng tiCng
g5i thn th13ng v;i nhZng ci tn quen thu?c, m?c mFc 7 g]n b v;i anh nh1 ru?t th=t. Tn l
7La con yu th13ng cHa tKt cY dn lng X Man.
Cu chuySn v. anh Tn v sP tr12ng thnh cHa anh tiu biOu cho phJm chKt t@t 7Bp v con
71:ng tr12ng thnh cch mFng cHa tKt cY cc dn t?c Ty Nguyn trong th:i k khng chiCn
ch@ng MW. Tn mang trong mnh dng mu cHa -\m s\n, Sinh Nh dng mu anh hng thXn
thoFi cHa xL s2 Ty Nguyn. Anh chng mang sLc mFnh cHa r_ng X nu ho hng ngay cY trong
7au 7;n, bKt diSt ngay trong sP hHy d=t. Tn hiSn ln trong tc phJm nh1 m?t nhn vNt anh hng
mang 7Nm chKt s[ thi honh trng.
Qua nhn vNt ny, tc giY mu@n 7 b8u d13ng vU 7Bp m?t thC hS cch mFng trU trung, kin
c1:ng, bKt khuKt. Chng qua cu?c 7:i nhn vNt ny, tc giY mu@n kh]c su vo tm can 7:i sau
m?t chn l Chng n cXm sung, mnh phYi cXm gio. - l chn l m chng ta 7 ch5n cho
cn 71:ng cch mFng 7i t;i th]ng lTi cu@i cng.

Bi lm
Nguyfn Trung Thnh l nh v\n c duyn nT g]n b v;i mYnh 7Kt Ty Nguyn. Qua hai
cu?c khng chiCn cng vo sinh ra t[ v;i nhZng ng1:i dn n3i 7y 7 cung cKp cho Nguyfn
Trung Thnh m?t v@n hiOu biCt v cng su r?ng v. mYnh 7Kt m vang r?n tiCng cgng ching
trong ma lf h?i, n3i c nhZng ng1:i con trung dhng, kin c1:ng. NCu trong khng chiCn ch@ng
#D 28: Phn tch hnh t*-ng cy x nu trong truyCn ngKn R_ng X Nu cAa NguyNn Trung
Thnh. NhTn xt ngKn g9n vD nghC thuTt miu t> cy x nu cAa nh vIn

Php, Nguyfn Trung Thnh - bt danh Nguyn Ng5c nVi tiCng cng -Kt n1;c 7Lng ln; th
trong nhZng n\m khng chiCn ch@ng Mv, 7`c biSt l nhZng n\m 1965 khi cu?c khng chiCn cHa
nhn dn mi.n Nam 7ang difn ra gay go c liSt th Nguyfn Trung Thnh cho ra m]t ng1:i 75c
truySn ng]n R_ng x nu. Tc phJm ny 7 l m?t bYn hng ca, ca ngTi cu?c s@ng v con ng1:i
Ty Nguyn trong cu?c chiCn tranh vW 7Fi. V nVi bNt h3n cY trong tc phJm chnh l hnh t1Tng
cy x nu.
Cy x nu l m?t hnh t1Tng nhn vNt trung tm trong truySn ng]n R_ng x nu cHa
Nguyfn Trung Thnh. Xuyn su@t trong tc phJm ta b]t g`p nhZng cnh r_ng x nu n@i tiCp nhau
chFy 7Cn chn tr:i. Cy x nu l m?t loi cy quen thu?c, c m`t trong cu?c s@ng hng ngy cHa
ng1:i dn Ty Nguyn. CHi x nu chy trong mai bCp l[a gia 7nh, khi x nu nhu?m bYng 7en
cho con trU h5c chZ, 7u@c x nu r5i sng sn nh qng trong nhZng 7m lf h?i.... TKt cY m5i hoFt
7?ng d l;n d nh^ cHa ng1:i dn Ty Nguyn 7.u c sP gp m`t cHa cy x nu. SP s@ng cHa dn
lng X Man 7.u g]n li.n v;i nhZng cnh r_ng x nu. Khi Nguyfn Trung Thnh viCt : Lng 2
trong tXm 7Fi bc cHa 7gn gi`c, chng n b]n 7 thnh lS, ngy hai lXn, ho`c buVi sng s;m v xC
chi.u, ho`c 7Lng bng v xJm t@i, ho`c n[a 7m v tr2 g gy. HXu hCt 7Fn 7Fi bc cHa 7gn gi`c
7.u r3i vo nhZng ng5n 7gi x nu, cFnh con n1;c l;n, nh v\n 7 phYn Ynh khng kh c\ng
thQng cHa th:i 7Fi, gTi ln sP 7@i m`t quyCt liSt giZa sP s@ng v ci chCt. NVi bNt trn n.n b@i cYnh
Ky, Nguyfn Trung Thnh 7 7i su miu tY nhZng 7`c 7iOm nVi bNt cHa cu x nu. Chng nh1 bao
loi cy khc, cy x nu l m?t loi cy ham nh sng v kh tr:i trong r_ng t c loi cy no
sinh si nYy n2 khoU 7Cn vNy... t c loi cy no ham nh sng 7Cn thC chng c nghWa l ham
s@ng, khao kht mu@n 71Tc v13n ln giZa bXu tr:i cao r?ng.
ThC nh1ng trong nhZng n\m thng chiCn tranh c liSt Ky, chng nh1 bao cnh r_ng khc cHa
ViSt Nam, r_ng x nu 7 b= tn ph rKt dZ d?i CY r_ng x nu hng vFn cy khng c cy no l
khng b= th13ng. C nhZng cy b= ch`t 7Lt ngang n[a thn mnh 7V o o nh1 m?t trNn bo; 2 cha
vCt th13ng nhPa La ra trn tr., th3m ngo ngFt, long lanh n]ng h gay g]t rgi dXn dXn bXm lFi 7en
v 7`c quySn thnh t_ng cMc mu l;n. Tuy vNy, bKt chKp m5i sP tn ph hu- diSt cHa chiCn tranh,
cy x nu ven v13n ln v;i m?t sLc s@ng mnh liSt cFnh cy m;i ng gMc 7 c b@n, n\m cy
con m5c ln, ng5n xanh r:n, hnh nh5n mhi tn lao thQng ln bXu tr:i. T1 thC v13n ln mFnh mc
Ky cHa cy x nu nh1 7O thch thLc v;i bom 7Fn cHa chiCn tranh 7@ chng n giCt 71Tc cy x nu
7Kt ta. SLc s@ng mnh liSt 7 gip nhZng cnh r_ng x nu v13n ln trong m?t mu xanh, hiSn ln
hin ngang, kiu dhng nh1 m?t trng sW cL thC hai ba n\m sau, r_ng x nu 1Dn tKm ngPc l;n cHa
mnh ra che ch2 cho dn lng X man.
Bdng nghS thuNt so snh, nhn ho, Jn dM, Nguyfn Trung Thnh 7 dPng ln thNt thnh
cng v r nt, Kn t1Tng v. hnh t1Tng cy x nu. Khng d_ng lFi 2 7, Nguyfn Trung Thnh cn
7`t hnh t1Tng cy x nu vo trong quan hS 7@i chiCu sng 7i v;i con ng1:i mYnh 7Kt Ty
Nguyn. NCu cy x nu l m?t loFi cy ham nh sng v kh tr:i, th ng1:i dn Ty Nguyn yu
tP do, tin vo -Yng, 7i theo b1;c chn cch mFng nh1 mun cy ven h1;ng vo nh sng m`t
tr:i. NCu cy x nu b= tn ph, hu- diSt b2i 7Fn bom, khi l[a th nhZng ng1:i dn Ty Nguyn
phYi ch=u bao 7au th13ng mKt mt do chnh kU th gy ra. Bao nhiu ng1:i b= gi`c giCt chCt nh1
nhZng cy x nu b= ch`t 7Lt ngang n[a thn mnh, bao nhiu ng1:i cn s@ng m phYi mang trong
mnh bao nai th13ng 7au. Bdng cch miu tY hnh Ynh cy v ng1:i trong quan hS sng 7i nh1
thC, Nguyfn Trung Thnh 7 kh]c su t?i c d man cHa kU th 7O qua 7 tc giY gip ta hnh
dung r h3n nhZng thYm cYnh dn ta phYi ch=u do b5n gi`c gy ra.
Chng gi@ng nh1 nhZng cnh r_ng qu h13ng, nh1 nhZng con ng1:i ViSt Nam ven thLc 71Tc
rdng:

G'm no chia 5'Jc dng B.n H-i
L[a no thiu 5'Jc dy Tr'6ng Sn
CEm h6n l>i giOc cEm h6n
Mu ku tr- mu 5<u van tr- 5<u

Cc thC hS nhn dn Ty Nguyn 7 thay nhau tiCp n@i 7Lng ln. nh sng cHa ni.m tin
-Yng cn th ni n1;c ny cn 7 soi 71:ng ch8 l@i cho nhZng b1;c chn 7Cn v;i cch mFng.
ThC hS ny ng xu@ng, thC hS sau tiCp n@i 7Lng ln; anh St b Nhan b= gi`c giCt, 7i thay h5 tiCp
tC nui qun 7 c T"N v Mai. CL nh1 thC, cc thC hS ng1:i Ty Nguyn 7 thay nhau giZ vZng
ng5n l[a truy.n th@ng, thay nhau giZ vZng ch 7nh gi`c kin c1:ng, 7O giZ lng, giZ n1;c cHa
dn lng X man ni ring v cHa ng1:i Ty Nguyn ni chung.
D1;i ngi bt miu tY cHa Nguyfn Trung Thnh, cy x nu hiSn ln s_ng sZng, 7gng
hnh v;i nhZng b1;c 7i, cu?c s@ng cHa dn lng X man. G]n b v;i cnh r_ng anh dhng, kiu
hng, nhZng ng1:i dn Ty Nguyn nh1 71Tc tiCp thm sLc mFnh 7O 7Lng ln chiCn 7Ku. V g]n
b v;i con ng1:i Ty Nguyn n tnh, thu- chung, trung dhng nh1 thC. Cy x nu chng lun lun
snh b1;c cng h5 7O h5 c cu?c s@ng bnh yn h3n; 7O hXu hCt 7Fn 7Fi bc cHa 7gn gi`c 7.u r3i
vo nhZng ng5n 7gi x nu, cFnh con n1;c l;n chL khng nhdm vo nhZng ng1:i dn v t?i lXm
than. Cy x nu l hnh t1Tng mang 7Nm chKt l t12ng, tiu biOu cho phJm chKt, s@ phNn cHa
ng1:i dn Ty Nguyn. Hnh t1Tng cy x nu trong tc phJm mang 7Nm chKt s[ thi, tnh ho
hng, n lm r chH 7. t1 t12ng cHa truySn ng]n R_ng x nu. -O xy dPng m?t hnh t1Tng x
nu nh1 thC, Nguyfn Trung Thnh 7 s[ dMng nhZng cu v\n miu tY, nhZng t_ ngZ, hnh Ynh
ch5n l5c 7`c s]c, cng nghS thuNt so snh, nhn ho, Jn dM, gi5ng v\n miu tY trong tc phJm rKt
linh hoFt. C 75c R_ng x nu cHa Nguyfn Trung Thnh ta m;i cYm nhNn hCt vU 7Bp hnh t1Tng
cy x nu. Hnh t1Tng ny 7 gp phXn tFo nn m?t R_ng x nu tr5n vBn, mang 7Nm gi tr= v\n
h5c. Nguyfn Trung Thnh 7 gp phXn lm phong ph thm cho n.n v\n h5c dn t?c.

Bi lm
NhZng 7La con trong gia 7nh cHa nh v\n Nguyfn Thi g]n li.n v;i khng kh cHa nhZng
ngy khng chiCn ch@ng 7C qu@c Mv quyCt liSt v ho hng. Cu chuySn kO v. nhZng 7La con
tr12ng thnh trong gia 7nh l;n cch mFng, hun 7c nhZng vU 7Bp truy.n th@ng cHa qu h13ng.
Mai m?t nhn vNt trong tc phJm 7 thO hiSn m?t cch 7`c s]c phJm chKt, c tnh cHa con ng1:i
Nam B? trung dhng kin c1:ng, g]n b v;i gia 7nh, qu h13ng, trung thnh v;i cch mFng.
Tc phJm 71Tc xy dPng theo kCt cKu truySn ng]n hiSn 7Fi: l mFch hgi Lc cHa anh tn
binh ViSt, 7an xen giZa qu khL v hiSn tFi, n@i kCt m?t cch tP nhin tnh cYm gia 7nh qu
h13ng cch mFng. Khng gian giu k=ch tnh v th:i gian nghS thuNt cHa tc phJm tFo nn sP
7an ci cHa nhZng cu chuySn kO khng theo trnh tP tuyCn tnh m c sP s]p xCp hTp l, tFo ra sP
lin t12ng nhi.u chi.u. Xoay quanh nhn vNt trung tm l hai ch= em ChiCn v ViSt cn l hS
#D 29: Vb ,`p con ng*Xi Nam bF trong khng chi=n ch5ng Mp qua tc ph:m Nh)ng ,La con
trong gia ,nh cAa nh vIn NguyNn Thi.

th@ng hnh t1Tng nhn vNt g]n b v;i nhau trong tnh ru?t th=t, c nhZng nt bYn chKt th@ng nhKt
nh1 chYy ra trong cng huyCt th@ng, nh1ng mai ng1:i m?t vU khng ai gi@ng ai. Chnh nhZng nt
tiu biOu 7 7 gp phXn ti hiSn thnh cng phJm chKt 7ng qu cHa nhZng con ng1:i qu h13ng
Nam b? giu lng yu n1;c, c\m th gi`c, gip ng1:i 75c hiOu r h3n v. m?t th:i 7Fi ho hng
v gi tr= nhn bYn cHa cu?c khng chiCn ch@ng Mv.
NhZng nhn vNt trong gia 7nh 71Tc gi;i thiSu g]n v;i hnh Ynh thn th13ng cHa qu
h13ng v nhZng k- niSm cM thO th:i th3 Ku dZ d?i cHa anh tn binh ViSt. ChiCn 7Ku giZa bXy gi`c
Mv, b= th13ng, lFc 7gng 7?i, ng1:i chiCn sW Ky giZa c3n m t8nh chNp ch:n 7 nh; v. nhZng hnh
Ynh thn th13ng nhKt t_ th:i Ku th3. D1:ng nh1 7 chnh l ngugn sLc mFnh gip anh v1Tt qua
ci chCt tm v. sP s@ng, tm v. 7gng 7?i. NhZng con ng1:i trong gia 7nh ViSt g]n v;i hgi Lc
thing ling v cYm 7?ng lm s@ng dNy cY m?t qu khL yu th13ng v c\m th: ch= ChiCn, m,
ch N\m. HiOu theo m?t nghWa r?ng, 7 chng l nhZng 7La con trong gia 7nh l;n: cch mFng. TKt
cY nhZng con ng1:i Ky cng gi@ng nhau 2 lng c\m th gi`c su s]c, v nhZng t?i c m chng 7
gy ra v;i ng1:i thn trong gia 7nh. G]n b v;i mYnh 7Kt qu h13ng, nhZng con ng1:i Ky cn
giu tnh nghWa, trung thnh v;i cch mFng b2i cch mFng 7 7em lFi cho h5 sP 7Vi 7:i thNt sP.
D1:ng nh1 anh chiCn sW ViSt 7 th_a h12ng 71Tc t_ thC hS 7i tr1;c, ch N\m v m, hnh 7?ng
dhng cYm gan gc v lng say m khao kht 71Tc 7nh gi`c. Trong cc nhn vNt 71Tc ti hiSn,
ch N\m v m 71Tc kh]c hoF v;i nhZng nt ring 7?c 7o.
Ch N\m thO hiSn 7Xy 7H bYn tnh tP nhin cHa ng1:i nng dn Nam b? hi.n lnh chKt
phc, giu cYm xc m3 m?ng n?i tm. M?t ng1:i t_ng trYi qua 7]ng cay cHa cu?c 7:i lm m1;n
tr1;c cch mFng, 7O thnh bYn tnh t ni. -au th13ng hdn su t_ cu?c 7:i gian khV v v;i t1 cch
chLng nhn cHa t?i c cHa thdng Ty, thdng Mv v b5n tay sai phYi ch\ng 7 lm nn nt 7a cYm
trong g13ng m`t v;i 7i m]t lc no chng m2 to, m5ng n1;c.ChKt Nam b? r`t trong con ng1:i
ng thO hiSn qua viSc hay kO sP tch cho con chu, v kCt thc cu chuySn thO no chng h ln
mKy cu. Ny 7`c biSt 7?c 7o 2 ng1:i 7n ng ny l c sV ghi chp chuySn gia 7nh. Cu@n sV
ghi 7Xy 7H nhZng chuySn th^n m^n cHa nhi.u thC hS, nh1 minh chLng cho tKm lng thuXn hNu cHa
ng. -ocn l nhZng trang ghi chp t?i c cHa kU th gy ra, nhZng chiCn cng cHa t_ng thnh
vin, nh1 m?t bin nin s[. BYn thn ng chng chnh l m?t trang s[ s@ng, khi g[i g]m, nh]n nhH
cho hai ch= em ChiCn v ViSt: chuySn gia 7nh ta n chng di nh1 sng, 7O rgi ch sc chia cho
mai ng1:i m?t khc m ghi vo 7. Nhn vNt 7 thO hiSn vU 7Bp cHa tKm lng s]t son, thLc
trch nhiSm cHa thC hS 7i tr1;c.
M cHa ChiCn v ViSt l h?i tM phJm chKt t@t 7Bp cHa ng1:i phM nZ Nam b? anh hng
trong khng chiCn. NhZng Kn t1Tng tc giY 7O lFi 7Nm nt trong ng1:i 75c v. nhn vNt ny l v.
tnh gan gc t_ khi cn l con gi. Ng1:i 7n b hCt lng th13ng yu chgng con Ky 7 phYi trYi
qua th:i kh]c dZ d?i khi kU th ch`t 7Xu chgng, nh1ng m 7 v1Tt ln 7au th13ng 7O nui dFy
7n con khn l;n tr12ng thnh. Hnh Ynh ng1:i mB Ky 7@i m`t v;i h5ng sng qun th nh1 g mB
xo cnh che ch2 7n con, khiCn kU th phYi run sT tr1;c 7i m]t cHa ng1:i v1Tt sng vuTt biOn.
Nui con v cY con cHa 7gng ch, m l hiSn thn cHa vU 7Bp gan gc 71Tc ti luySn trong 7Ku
tranh, v;i 7Lc hy sinh v b: bCn l`ng thXm, tYo tXn lam lh, 7au th13ng chn kn trong gi5t n1;c
m]t l`ng lc kn 7o. Trong tm hgn ng1:i phM nZ Ky l tnh yu l;n lao, ch bKt khuKt kin
c1:ng v cY tinh thXn dm hy sinh, 7Vi mFng s@ng v cch mFng.
Hai ch= em ChiCn v ViSt 7 71Tc th_a h12ng tKt cY nhZng vU 7Bp cHa thC hS 7i tr1;c, tnh
cch 71Tc tFo nn t_ truy.n th@ng gia 7nh, t_ hon cYnh 7`c tr1ng: th13ng cha m, cng chung
lo toan cng viSc cch mFng, giu tnh nghWa v;i qu h13ng. Khng phYi ngeu nhin hai ch= em 7
cng xung phong tng qun m?t ngy, 7O trY m@i th cha b= ch`t 7Xu, m b= tri c nng qun th
st hFi. Trong hon cYnh kh@c liSt cHa cu?c chiCn 7Ku, biCt c\m th chng l m?t phJm chKt cXn
thiCt, b2i c\m th gi`c tn ph qu h13ng, st hFi ng1:i thn chng l m?t biOu hiSn su s]c cHa
tnh yu v;i qu h13ng, gia 7nh! B2i vNy 7m tng qun khng ch8 c hai ch= em tranh nhau ghi
tn m thanh nin trong x ghi tn tng qun chng rKt 7ng. Hnh 7?ng cHa hai ch= em c sP 7gng
tnh cHa ch N\m, nh1 m?t 7iOm nhKn hnh 7?ng ny hon ton khng phYi l tP pht m g]n v;i
thLc gic ng? cHa tuVi trU trn qu h13ng 7au th13ng v anh dhng.
K Lc cHa ViSt g]n v;i hnh Ynh cHa ch= ChiCn, v;i k- niSm tuVi th3 trong trUo cHa hai ch=
em. Ng1:i con gi Ky c c tnh ring, c nhZng nt gi@ng m, gan gc, ch\m ch8, 7Ym 7ang tho
vt. Hai ch= em k. tuVi nn c lc cn rKt trU con, nh1ng bao gi: trong nhZng lXn ci v th ch=
chng nh1:ng em. -Cn khi tham gia cng viSc cch mFng, ChiCn t^ ra chn ch]n h3n ViSt. NhZng
mKt mt 7au th13ng 7 khiCn c gi Ky s;m tr12ng thnh, nh1ng khng h. lm chai sFn tm hgn
giu nZ tnh. Lc no ChiCn chng c ci g13ng nh^, nh1 nhZng ng1:i con gi m;i l;n no chng
thch lm duyn. Cu chuySn cHa hai ch= em tr1;c 7m tng qun 7 chLng t^ khY n\ng qun
xuyCn, thay thC vai tr cHa mB 7O ch\m em, khiCn cho bYn thn cNu em thn thiCt phYi ngFc nhin
v chLng kiCn m?t ch= ChiCn gi@ng in nh1 m, r\m r]p nghe theo sP c]t 7`t cHa ch=. M?t trong
nhZng tnh tiCt truySn tFo 71Tc xc 7?ng mFnh cho ng1:i 75c l hnh Ynh hai ch= em tr1;c 7m
tng qun khing bn th: m qua g[i ch N\m. Hai ch= em 7 lm cho ng1:i ch phYi ngFc nhin
v sP tr12ng thnh tr1;c tuVi. - l chi tiCt cho thKy nhZng 7La con trong gia 7nh cch mFng ny
7 thLc r ch8 c ln 71:ng diSt gi`c m;i trY 71Tc m@i th gi`c Mv 7 n`ng hai vai. ViSc nh
viSc n1;c vBn ton, l:i 7?ng vin cHa ch N\m dnh cho hai ch= em 7 thO hiSn ni.m tin t12ng
vo thC hS trU th:i ch@ng Mv.
Xuyn su@t mFch truySn l dng hgi Lc cHa ViSt, nhn vNt trung tm cHa tc phJm. Ng1:i
chiCn sW Ky v@n l 7La trU gan dF t_ng chLng kiCn cYnh kU th qu\ng 7Xu cha m xng t;i nhdm
thdng liSng 7Xu m 7. -1Tc du d]t t_ Ku th3, ViSt chng 7 biCt lm cYnh gi;i, chiCc n cao su
thnh vNt bo hiSu khi c 7?ng. BYn tnh hgn nhin cHa m?t cNu b m;i l;n thO hiSn ra 2 sP hiCu
th]ng, lc no chng ginh phXn h3n, nh1ng t_ su thQm l tnh cYm yu th13ng nhZng ng1:i ru?t
th=t, tP ho v;i truy.n th@ng qu h13ng. NhZng lXn ngKt 7i t8nh lFi cHa ViSt giZa bi chiCn tr1:ng
ngVn ngang xc gi`c 7 gip anh c thm sLc mFnh tnh th13ng v1Tt ln ci chCt 7O tr2 v. 7?i
ngh. Nguyfn Thi 7 thnh cng khi khng miu tY vo nhZng chiCn cng cHa anh chiCn sW m 7
ch8 ra cho ng1:i 75c vU 7Bp nhn v\n trong tm hgn ng1:i cXm sng. VU 7Bp Ky l h?i tM cHa
ch, quyCt tm v trn hCt l tnh th13ng yu sP g]n g v;i ng1:i thn v sau ny l tnh cYm chan
ho thn i giZa cNu T1 v;i 7gng ch 7gng 7?i nh1 trong m?t nh.
Tc phJm thnh cng khi 7 7em lFi cho ng1:i 75c sP hnh dung v. mYnh 7Kt Nam B? anh
dhng v 7au th13ng trong nhZng ngy khng chiCn ch@ng Mv. -Fc biSt, bdng sP am hiOu su s]c
bYn chKt cHa ng1:i dn Nam B? yu n1;c, tc giY 7 dPng nn nhZng con ng1:i v_a bnh th1:ng
giYn d= nh1ng lFi c vU 7Bp, tXm vc phi th1:ng cHa con ng1:i th:i 7Fi ch@ng Mv cLu n1;c.
Gi5ng kO chuySn giYn d=, xy dPng 7@i thoFi tP nhin v nghS thuNt xy dPng tnh cch nhn vNt
7`c s]c 7 7O lFi Kn t1Tng kh qun v. nhZng 7La con trong gia 7nh cch mFng. -gng th:i cn
pht hiSn su s]c v. sP tr12ng thnh cHa thC hS trU ViSt Nam trong chiCn 7Ku. VU 7Bp Ky kCt tinh
chH nghWa anh hng cch mFng ViSt Nam, sLc mFnh lm nn chiCn th]ng cHa nhn dn ViSt Nam,
m?t phJm chKt cao qu cn 7O lFi nhZng tKm g13ng cho thC hS sau noi theo.

#D 30: Trong chuyCn nh)ng ,La con trong gia ,nh. NguyNn Thi c nu ln quan niCm: chuyCn
gia ,nh cHng di nh* sng, mRi th= hC ph>i ghi vo 1 khc. Rî trIm con sng cAa gia ,nh lEi
cng ,P vD 1 bi0n," m bi0n th rFng lKm[...], rFng bMng c> n*7c ta v ra ngoi c> n*7c ta".
Anh(ch;)c cho rMng trong thin truyCn cAa NguyNn Thi qu> , c 1 dng sng truyDn th5ng
lin t[c ch>y t_ nh)ng l7p ng*Xi ,i tr*7c: tP tin, ng cha, cho ,=n l7p ng*Xi ,i sau : ch; em
Chi=n v ViCt


Bi lm
Dng sng ca NhZng 7La con trong gia 7nh khng ch8 l dng sng 7Bp, l]m n1;c
ng5t, nhi.u ph sa v sinh ra v1:n ru?ng mt mU m cn l dng sng cHa truy.n th@ng gia
7nh lin tMc chYy t_ l;p ng1:i 7i tr1;c. Chng nh1 tr\m con sng khc, con sng ny chng chYy ra
biOn, m biOn th r?ng l]m, r?ng bdng cY n1;c ta v ra ngoi cY n1;c ta.
Trong thin truySn cHa mnh, Nguyfn Thi 7 xy dPng nn m?t dng sng chYy di xuyn
su@t. - l dng sng cHa gia 7nh ch= em ChiCn ViSt m mai thC hS l m?t khc cHa dng sng
7O rgi tKt cY 7.u 71Tc ghi vo 7. NhZng 7La con trong gia 7nh l sP tiCp n@i huyCt th@ng t_
bao 7:i, nh1ng khng d_ng lFi 2 7y, mai thC hS cn l cXu n@i cHa truy.n thgng vW 7Fi - truy.n
th@ng ch@ng gi`c ngoFi xm t_ tV tin, ng cha v cho 7Cn 7:i cHa ch= em ChiCn ViSt. Con sng
Ky cL chYy qua bao thC hS m chnh ch N\m lFi l kCt tinh cHa con sng truy.n th@ng. T_ lu
rgi, ch N\m g]n b v;i vng sng n1;c BCn Tre, m1u sinh t_ nhZng con sng, con n1;c. Nh1ng
bNt ln trong con ng1:i ch l m?t tm hgn nh3n nghWa, 7Fo l. Ci 7Fo l cHa m?t ng gi Nam
B? chKt phc, rFch ri nh1ng rKt cYm 7?ng 71Tc thO hiSn qua nhZng 1;c v5ng cHa ch: rn
cho mau l;n. Ch_ng no bay tr5ng tr5ng rgi tao giao cu@n sV cho ch= em bay. q;c mong cHa ch
l vNy, mong cho ch= em ChiCn ViSt mau l;n 7O giao lFi cu@n sV gia 7nh chng chnh l cY con
sng truy.n th@ng. ng gi Nam b? ny cn r\n 7e: th cha th mB ch1a trY m b^ v. l ch
ch`t 7Xu. L:i r\n yu Ky chng chnh l tm nguySn cHa ch g[i 7Cn khc hF l1u cHa dng
sng v;i long yu th13ng v b:. Ch N\m nh1 m?t cu@n gia phY s@ng, ghi chp tKt cY nhZng cu
chuySn cHa gia 7nh v;i nhZng nt chZ l5ng c5ng. NhZng sP viSc trong cu@n sV truy.n
th@ng chnh l nhZng nai 7au v ni.m tP ho cHa gia 7nh. ThNt cYm 7?ng khi 75c nhZng cu
chuySn: Thm N\m b3i xugng r5c l chu@i b= cano M^ cy b]n bO xugng... ng n?i nghe sng
nV, sT b 7Lt day ra n\m gim b, b= lnh TVng phng [] b]n giZa bMng ta ViSt b= lnh Ty
bout Kinh Ngang b]t ch`t 7Xu. NhZng cu chuySn cHa gia 7nh xt cho cng l bYn t@ co t?i
c cHa b5n gi`c Ty m Nguyfn Thi gin tiCp viCt ra.
Song song v;i hnh Ynh ch N\m ng gi Nam B? v;i tnh tnh chKc pht, thiSt th, lun
s@ng v h1;ng 7Cn truy.n th@ng, ta lFi b]t g`p hnh Ynh cHa mB ViSt, ng1:i mB Nam B? v rKt
Nam B?. MB ViSt chng l m?t khc sng chYy cng v= tr v;i khc-sng-ch-N\m trong con
sng l;n cHa gia 7nh. MB ViSt hiSn ln l ng1:i phM nZ ch=u th13ng, ch=u kh sPc mi la gFo
v mi mg hi 7Cn nai l1ng o b ba 7em mg hi v 7en lFi. D1:ng nh1 mB ViSt sinh ra l 7O
nui con, 7O 7nh gi`c. BYn tnh cHa ng1:i phM nZ Nam B? 7i khi c5c cdn nh1ng hi.n d=u, gan l
v;i gi`c nh1ng lFi hCt mPc chi.u chu?ng, yu th13ng con ci cHa mnh. MB ViSt cn th_a
h12ng ci g5i l dFn t_ ba ViSt nZa. Chgng b= ch`t 7Xu, mB ViSt c]p rV 7i 7i, tay th bC thdng
t v theo sau l lh con nh^ v mai lXn 7=ch b]n 7ng 7ng trn 7Xu lng dF 7u cn rYnh m
7O sT, m khc, ch8 th13ng con thi. MB ViSt yu th13ng con hCt mPc, lun ch\m cht t_ng
miCng \n cho con ci 7Cn cY nhZng cch con lm cL nh1 ph sa sng bgi 7]p vo bi ngy ny
qua ngy n5, n\m ny qua thng n5 vNy. V;i hnh Ynh cHa mB ViSt, ta df dng lin t12ng 7Cn nt
kin c1:ng cHa ch= t T=ch (ng1:i mB cXm sng), tnh yu th13ng chgng con cHa ch= DNu (t]t
7n) v cY sP 7Ku tranh kin c1:ng, cLng ci cHa Ch= SL (hn 7Kt), ni cch khc, mB ViSt l
con sng phYn chiCu cHa nhZng ng1:i phM nZ th:i chiCn: kin c1:ng, bKt khuKt, trung hNu, 7Ym
7ang. QuY l khc sng thNt cao cY v chYy di mFnh mc
NCu so v;i khc sng mB- ch N\m, th ChiCn v ViSt l hai khc sng sau m khc
sng sau th lc no chng chYy xa h3n khc sng tr1;c, cL nh1 vNy, n@i tiCp nhau m chYy. 0 ch=
ChiCn c ci g in nh1 mB vNy t_ vU b. ngoi ch]c n=ch 7Cn cY ci gy 7^, b]p tay to khê
n[a, v cn 7Cn cY l:i ni, c[ ch8 v sP suy tnh ra dng cHa m?t ng1:i tr12ng thnh, chu ton,
m 7Bp bn cFnh 7, khc sng ViSt tuy c nh^ h3n khc sng ChiCn, ven cn nt l?c
ng?c, v t1 cHa m?t thanh nin m;i l;n, nh1ng trong ViSt 7 chLa 7Png chKt anh hng biOu hiSn 2
nhZng suy nghW to bFo cHa mnh. Lc b= th13ng n`ng, ViSt ven c@ g]ng ln nng sng s)n sng
chiCn 7Ku, cY nhZng suy nghW cHa ViSt, ta lFi thKy m?t ng1:i lnh rKt chZng chFc: Trn tr:i c
my, d1;i 7Kt c my, cY khu r_ng ny cn c mnh tao. QuY thNt, khc sng ChiCn-ViSt 7
chYy xa h3n 7Fi diSn cho sLc trU tiCn cng. Trong khi mB ViSt mang nai 7au mKt chgng v ch1a
thO cXm sng 7O tr th th chiCn v ViSt lFi cXm sng v nai 7au mKt cha mKt mB quyCt tng qun
7nh gi`c. C thO ni, khc sng ChiCn-ViSt l khc sng nhNn l1u l1Tng nhi.u h3n, chYy mFnh
h3n v xa h3n nhZng khc sng tr1;c 7 v 2 khc sng ny l cY hy v5ng cHa m?t gia 7nh
truy.n th@ng bao thC hS.
NhZng khc sng cHa gia 7nh cL nh1 thC n@i tiCp nhau chYy, chYy hoi, chYy mi nh1 mu
chYy trong ng1:i vNy. Rgi con sng cHa gia 7nh lFi chYy v. biOn chng nh1 tr\m con sng khc.
Nguyfn Thi 7 bu?c ta phYi lin t12ng 7Cn biOn 7Cn 7Fi d13ng bao la r?ng l;n. BiOn Ky l biOn
cHa cch mFng cY n1;c mnh mng, r?ng l;n v vWnh cZu. Cn 7Fi d13ng Ky chnh l 7Fi d13ng
cch mFng cHa nhZng qu@c gia 7ang b= xm l1Tc trn thC gi;i. Chng nh1 dng chYy cHa mu
trong c3 thO 71Tc l1u thng bdng tim, th dng chYy cHa con sng cch mFng 71Tc kh3i ngugn v
duy tr bdng nhZng con tim cch mFng cn nng hi hVi chLa nhZng sP mKt mt 7au th13ng
nh1ng lFi rFng ng:i ni.m hy v5ng.

Bi lm
Trong sng tc cHa Nguyfn Minh Chu, d c l tiOu thuyCt hay truySn ng]n, c@t truySn
th1:ng khng 7ng m?t vai tr no 7ng kO. Nh v\n tNp trung ch vo thn phNn con ng1:i,
tnh cch nhn vNt v 7 huy 7?ng vo 7Ky tm hgn 7a cYm dgi do Kn t1Tng t13i m;i v xc
7?ng v. cu?c s@ng, bt php chn thPc v m?t gi5ng v\n trZ tnh trXm l]ng Kp p (Nguyfn V\n
HFnh, Nguyfn Minh Chu nhZng n\m 80 v sP 7Vi m;i cch nhn v. con ng1:i, T.C V\n h5c,
1993, s@ 3, tr.20). C thO ni ChiCc thuy.n ngoi xa l m?t biOu hiSn cHa xu h1;ng tm ti khm
ph trong v\n cHa Nguyfn Minh Chu, tr2 v. v;i 7:i th1:ng, v;i mYnh 7Kt mi.n Trung cdn cai v
c3 cPc, 7au 7u 7i tm cu hî cho nhZng phNn ng1:i trong cu?c s@ng 7:i th1:ng tr\m 7]ng ngn
cay. Trn tinh thXn quyCt liSt 7Vi m;i, Nguyfn Minh Chu 7 lKy con ng1:i lm 7@i t1Tng phYn
nh thay cho hiSn thPc 7:i s@ng. M`c d khng phH nhNn v\n ch13ng g]n v;i ci chung, v;i c?ng
7gng nh1ng Nguyfn Minh Chu cn mu@n thO hiSn m?t quan niSm v\n ch13ng tr1;c hCt phYi l
cu chuySn cHa con ng1:i, v;i mun m`t phLc tFp phong ph v;i tKt cY chi.u su.
#D 31: Anh(ch;) hy phn tch nhn vTt Phng trong tc ph:m " Chi=c thuyDn ngoi xa " cAa
NguyNn Minh Chu.

HiSn thPc cHa tc phJm ChiCc thuy.n ngoi xa khng phYi l bLc tranh honh trng cHa
mYnh 7Kt chiCn tr1:ng x1a A So t_ng ghi dKu bao chiCn cng, chng khng phYi l nhZng con
ng1:i tFc dng 7Lng ho hng cHa mnh vo l=ch s[. Nhn vNt Phng tr2 v. v;i mYnh 7Kt t_ng
chiCn 7Ku, m?t ng1:i lnh n\m x1a gi: l phng vin Ynh tr2 v. ghi lFi nhZng vU 7Bp cu?c s@ng
7:i th1:ng cho b? Ynh l=ch qu h13ng 7Kt n1;c, phYn nh cu?c s@ng lao 7?ng khoU kho]n t13i ri
cHa nhZng con ng1:i dPng xy 7Kt n1;c, 7i tm vU 7Bp b Jn cHa mn s13ng buVi sng bV sung
cho tKm Ynh l=ch hon ch8nh (!). ThC nh1ng, nhZng g anh chLng kiCn 7 khiCn anh v nhZng
ng1:i bFn cHa mnh nhNn ra m?t sP thNt g]n v;i cu?c s@ng cHa nhZng ng1:i dn chi lam lh:
Cu?c s@ng cL lnh 7nh kh]p cY m?t vng ph mnh mng. C1;i xin, sinh con 7U ci, ho`c lc
nh]m m]t chng ch8 trn m?t chiCc thuy.n. Xm gi.ng khng c. Qu h13ng bYn qun cY chMc cy
s@ tr:i n1;c chL khng c@ kCt vo m?t khoYnh 7Kt no. T_ cu?c s@ng Ky, nhZng bi k=ch ti.m Jn
khiCn con ng1:i phYi ngD ngng. M?t cu chuySn 73n giYn nh1ng 7 chLa 7Png nhZng pht hiSn
m;i mU hm chLa quan niSm v\n ch13ng h1;ng v. con ng1:i cHa Nguyfn Minh Chu. NCu ch8
nghW suy m?t cch xui chi.u 73n giYn, cu?c s@ng khi c nh sng cch mFng sc 7Vi 7:i cho s@
phNn ng1:i lao 7?ng, sc xo tan nhZng bi k=ch 7 n`ng ln kiCp ng1:i. ThC nh1ng Nguyfn Minh
Chu 7 ch8 r cho chng ta : cch mFng khng phYi giYi quyCt bi k=ch trong m?t s;m m?t chi.u,
con ng1:i ven phYi 7@i diSn v;i nhZng bi k=ch 7:i mnh, dung ho v;i n. Cch l giYi v. con
ng1:i cHa Nguyfn Minh Chu cn Jn chLa nhZng suy ngem v. s@ phNn dn t?c phYi trYi qua
nhZng khV 7au 7O 7@i diSn v;i hiSn thPc bao thch thLc.
Ng1:i nghS sW nhiCp Ynh 7i tm nhZng vU 7Bp 7ch thPc cHa cu?c s@ng, ngD nh1 anh 7
pht hiSn ra m?t khung cYnh thNt 7ng yu 7ng ca tMng, h1;ng ng1:i xem v. ci 7Bp c thO lm
qun 7i nhZng phi.n no cu?c s@ng: Qua khun hnh nh sng, ti 7 hnh dung thKy tr1;c
nhZng tKm Ynh nghS thuNt cHa ti sc l vi ba chiCc mhi thuy.n v m?t cYnh 7an cho cHa nhZng
tKm l1;i 75ng 7Xy nhZng gi5t n1;c, mai m]t l1;i sc l m?t n@t nhFc trong bYn ha tKu nh sng
v bng t@i, t1Tng tr1ng cho khung cYnh bnh minh l m?t khoYng sng rPc rD 7Cn mLc chi m]t,
trong khoYng sng 7 sc hiSn ln trong tXm nhn thNt xa nhZng 71:ng nt cHa thn hnh m?t ng1:i
7n b 7ang ci lom khom, sYi cnh tay thNt di v. pha tr1;c ko tKm l1;i ln khî m`t n1;c, v
pha sau l1ng ng1:i 7n b, hnh m?t ng1 phH v m?t 7La trU 7Lng thQng trn 7Xu mhi thuy.n,
dng lPc ton thn lm 7n bJy nng bVng hai chiCc g5ng l1;i chWa thQng ln tr:i. . V nhZng
ng1:i dn vng biOn Ky hiSn ln thNt 7ng yu, 7ng ca ngTi: cu?c s@ng lao 7?ng 7Xm Km khoU
kho]n, nhZng con ng1:i g`p gD thNt 7ng yuTKt cY nhZng Kn t1Tng Ky sc khng b= ph vD nCu
nh1 khng c sP xuKt hiSn cHa chiCc - thuy.n ngoi xa. Ng1:i 7n ng xuKt hiSn cng v;i
ng1:i 7n b trong khung cYnh nn th3 7 nhanh chng ph vD 7i cYm gic th\ng hoa nghS thuNt
bdng trNn 7n dy l1ng quNt thQng tay vo ng1:i vT khng th13ng xt. C lc kh ai hnh dung
cYnh t1Tng Ky lFi difn ra trong b@i cYnh cu?c s@ng m;i, n hon ton 7@i lNp v;i 7i.u chng ta
hdng xy dPng cho cu?c s@ng ny ng1:i yu ng1:i, s@ng 7O yu nhau (T@ HZu). -i.u bKt cng
difn ra nhLc nh@i tr1;c m]t ng1:i lnh t_ng chiCn 7Ku cho sP nghiSp giYi phng 7Kt n1;c, giYi
phng con ng1:i 7 lm nn m?t c3n giNn bng pht. BYn thn anh nghW v. ng1:i 7n ng kia nh1
g 7n ng 7?c c v tn nhen nhKt thC gian, cn ng1:i phM nZ xKu x m`t ra kia 7ch th= l nFn
nhn 7ng th13ng nhKt cHa nFn bFo hnh trong gia 7nh. Hnh 7?ng tKn cng g 7n ng khiCn
cho anh ng? nhNn mnh l anh hng: Ti nSn h]n bdng tay khng, nh1ng c no ra c Ky, khng
phYi bdng bn tay m?t anh thT chMp Ynh m bdng bn tay r]n s]t cHa m?t ng1:i lnh giYi phng 7
t_ng m1:i n\m cXm sng. Ti 7 chiCn 7Ku trong mKy ngy cu@i cng chiCn tranh trn mYnh 7Kt
ny. BKt luNn trong hon cYnh no ti chng khng cho php h]n 7nh m?t ng1:i 7n b, cho d 7
l vT v tP nguySn rc vo trong x bi xe t\ng kn 7o cho h]n 7nh. Nh1ng phYn Lng cHa
ng1:i 7n b tr1;c ng chnh n 7 khiCn anh chong vng: Qu ta b]t t?i con chng 71Tc, phFt
t con chng 71Tc, 7_ng b]t con b^ n.... Ho ra, ng1:i cXn 71Tc thng cYm lFi l nhZng quan to
cch mFng c lng t@t nh1ng cc ch 7u c phYi l ng1:i lm \n... cho nn cc ch 7u c hiOu
71Tc ci viSc cHa cc ng1:i lm \n lam lh, kh nh5c. Ng1:i 7n b kh@n khV Ky 7 khng ch@i
b^ ng1:i 7n ng 7ch thPc cHa mnh, d trong lng 7au 7;n khi hng ngy phYi ch=u nhZng trNn
7n, phYi chLng kiCn cYnh hai cha con 7@i x[ v;i nhau nh1 kU th, phYi chKp nhNn cu?c s@ng
713ng 7Xu n3i gi bo.C ng1:i 7 nhNn 7=nh: ChiCc thuy.n ngoi xa l hnh t1Tng c nghWa
biOu t1Tng, nh1 vU 7Bp cHa m?t bLc tranh ton bch, nh1ng 7ng sau hnh Ynh thin nhin t13i
7Bp l cu?c s@ng 7Xy kh]c nghiSt, dZ d?i v nhZng s@ phNn con ng1:i vNt v trong cu?c m1u sinh.
Ho ra hnh trnh tm kiCm hFnh phc khng h. 73n giYn : ng1:i 7n ng kia d cMc sc nh1ng
trn chiCc thuy.n phYi c lc c 7n ng, hFnh phc 73n giYn khi cY nh quy quXn trong bZa \n
trn chiCcthuy.n khiCn ng1:i 7n b nhen nhMc ch=u 7Png tKt cY. Hnh trnh cHa gia 7nh kk lF kia
ven ti.m Jn nhZng nguy c3: 7La con yu mB s)n sng 7nh nhau v;i b@, thH dao g\m tm d=p trY
th, nhZng trNn 7n tn kh@c c thO lm cho ng1:i 7n b kia gMc ng bKt cL lc noThC nh1ng
trong cu?c s@ng ngho khV, chNt vNt v ngy ngy phYi nui 7H cho m1:i miSng \n trn chiCc
thuy.n 5p Bp, ng1:i 7n b Ky l hiSn thn cHa m?t sP hy sinh v b: bCn.Tnh yu chgng con
71Tc nhn nhNn t_ cu?c 7:i tr\m 7]ng ngn cay c vU 7Bp ring khiCn cho m?t ci g m;i v_a vD
ra trong 7Xu v= Bao Cng cHa ci ph@ huySn vng biOn. SP vD lc Ky chnh l sP ph vD nhZng
quan niSm giYn 73n v. tnh yu, hFnh phc, v. lng nhn i, sP khoan dungmang gi tr= nhn
bYn su s]c. NhZng kCt hTp Ky trong tc phJm cHa Nguyfn Minh Chu 7em 7Cn ci nhn 7a diSn
v. s@ phNn con ng1:i.
NCu nh1 tr1;c kia, trong v\n h5c 1945 1975, khi 7. cNp 7Cn s@ phNn con ng1:i th bao
gi: cc nh v\n chng 7. cao vo khY n\ng con ng1:i v1Tt qua ngh=ch cYnh v nhZng tc 7?ng cHa
mi tr1:ng, cHa x h?i m;i sc gip con ng1:i tm thKy hFnh phc. Khi difn tY sP vNn 7?ng cHa
tnh cch con ng1:i, cc nh v\n chng th1:ng ni v. sP vNn 7?ng theo chi.u h1;ng tch cPc, t_ng
b1;c v1Tt ln hon cYnh, hgi sinh tm hgn. Cch minh h5a t1 t12ng Ky khng trnh khî c phXn
giYn 73n v phiCn diSn. Nguyfn minh Chu 7 khng 7i theo con 71:ng mn 7. Trong ChiCc
thuy.n ngoi xa, nh v\n 7 ni v. nhZng ngh=ch l tgn tFi nh1 m?t sP thNt hiOn nhin trong 7:i
s@ng con ng1:i. Bdng thi 7? cYm thng v sP hiOu biCt su s]c v. con ng1:i, ng 7 cung cKp
cho ta ci nhn ton diSn v. ci 7Bp cu?c s@ng, hiOu cY b. m`t len chi.u su. Nguyfn Minh Chu
7 t_ng pht biOu: V\n h5c v 7:i s@ng l nhZng vng trn 7gng tm m tm 7iOm l con ng1:i
(Ph^ng vKn 7Xu xun 1986 cHa bo V\n nghS), Nh v\n tgn tFi 2 trn 7:i c lc tr1;c hCt l v
thC: 7O lm cng viSc gi@ng nh1 kU nng giKc cho nhZng ng1:i cng 71:ng, tuySt l?, b= ci c
ho`c s@ phNn 7en 7Hi dgn con ng1:i ta 7Cn chn t1:ng, nhZng con ng1:i cY tm hgn v thO xc b=
h]t hHi v 7oF 7Xy 7Cn ch., hon ton mKt hCt lng tin vo con ng1:i vh cu?c 7:i 7O bnh vPc
cho nhZng con ng1:i khng c ai 7O bnh vPc (Nggi bugn viCt m ch3i). T1 t12ng Ky 71Tc thO
hiSn trong tc phJm ChiCc thuy.n ngoi xa nh1 m?t minh chLng cho tKm lng h1;ng v. con
ng1:i, khY n\ng giYi m nhZng m`t phLc tFp cHa cu?c 7:i. BLc thng 7iSp trong tc phJm v. m@i
quan hS giZa nghS thuNt v cu?c s@ng l nhNn thLc thKm tha : cu?c 7:i v@n dW l n3i sYn sinh ra
ci 7Bp cHa nghS thuNt nh1ng khng phYi bao gi: cu?c 7:i chng l nghS thuNt, v rdng con ng1:i
ta cXn c m?t khoYng cch 7O chim ng1Dng vU 7Bp cHa nghS thuNt nh1ng nCu mu@n khm ph
nhZng b Jn bn trong thn phNn con ng1:i v cu?c 7:i th phYi tiCp cNn v;i cu?c 7:i, 7i vo bn
trong cu?c 7:i v s@ng cng cu?c 7:i.(L Ng5c Ch13ng- ChiCc thuy.n ngoi xa, m?t Jn dM nghS
thuNt cHa Nguyfn Minh Chu). KCt thc tc phJm, ng1:i nghS sW 7 hon thnh kiSt tc cHa mnh
7em 7Cn cho cng chng nhZng cYm nhNn v. vU 7Bp tuySt mv cHa tFo ho, thC nh1ng mKy ai biCt
71Tc sP thNt ndm sau vU 7Bp tuySt v:i kia? PhXn kCt cHa tc phJm 7O lFi nhi.u suy ngem: Qui
lF, tuy l Ynh 7en tr]ng nh1ng mai lXn ng]m kv, ti ven thKy hiSn ln ci mu hgng hgng cHa nh
s13ng mai lc bKy gi: ti nhn thKy t_ bi xe t\ng h^ng, v nCu nhn lu h3n, bao gi: ti chng
thKy ng1:i 7n b Ky 7ang b1;c ra khî tKm Ynh, 7 l m?t ng1:i 7n b vng biOn cao l;n v;i
nhZng 71:ng nt th kSch tKm l1ng o bFc phCch c miCng v, n[a thn d1;i 1;t shng khun m`t
ra 7 nhTt tr]ng v ko l1;i su@t 7m. MM b1;c nhZng b1;c chNm ri, bn chn dNm trn m`t 7Kt
ch]c ch]n, ha len trong 7m 7ng..Cu?c s@ng v@n vNy, ven 7Bp t13i, ven m Y, nh1ng nCu
khng c tKm lng 7O nhNn ra nhZng uJn khc s@ phNn th nhZng vU 7Bp nh1 mu hgng hgng cHa
nh s13ng mai kia chng tr2 nn v nghWa, ng1:i nghS sW phYi nhNn ra sP thNt Jn khuKt sau mn
s13ng huy.n Yo kia, phYi tiCp cNn sP thNt 7O nhNn ra nghWa 7ch thPc cHa cu?c s@ng v con
ng1:i.

Bi lm
M?t l, ngh=ch l giZa 7:i s@ng v nghS thuNt. CY m?t tNp thO nghS sW nhiCp Ynh trong d\m
thng tr:i 7 chMp 71Tc hng tr\m bLc Ynh 7Bp, chMp cng phu , 71Tc ng Tr12ng phng
l ng1:i su s]c, lFi chng l]m sng kiCn 7nh gi l 7Bp th 7Bp thPc v nhKt l lFi c hgn
nZa. -ng l nhZng bLc Ynh nghS thuNt. ThC m, chng chnh v Tr12ng phng thng minh ny
lFi khng thO ch5n 7H cho m1:i hai thng, ven 7ang cn thiCu m?t t:. Th ra ng1:i nghS sW d
c c@ g]ng bao nhiu, na lPc bao nhiu, 7Xu t1 nhi.u th:i gian, b^ ra nhi.u tm huyCt v tr tuS
bao nhiu chng ch1a thO 7p Lng 71Tc 7i hî cHa cu?c s@ng. Ng1:i nghS sW khng bao gi: 71Tc
thoY mn, phYi lun coi mMc 7ch nghS thuNt lun 2 pha tr1;c 7O phKn 7Ku. -y c thO coi l
thng 7iSp nghS thuNt thL nhKt cHa nh v\n.
Hai l, ngh=ch l giZa cYnh 7Bp cHa thin nhin th3 m?ng trZ tnh v di hoF chiCn tranh. Ci
b: biOn Ky cch H N?i h3n su tr\m cy s@, 71Tc Phng nh nghS sW nhiCp Ynh nhn bdng con
m]t nh ngh., n thNt l th3 m?ng, thNt l phQng l`ng v t13i mt nh1 da th=t cHa ma thu
, thC nh1ng lFi c nhZng bi xe t\ng do b5n thiCt gip ngu9 vLt lFi trn 71:ng rt chFy hgi
thng ba bYy nh\m (by gi: sau gXn m1:i n\m, 7 b= h3i n1;c g`m mn v lm cho st g8).
Theo ti t_ chi tiCt ny t nhKt chng mang ba dMng nghS thuNt sau. ThL nhKt, n nh]c nh2 ng1:i
nghS sW 7_ng bao gi: qun ci ngh=ch l cHa 7:i s@ng. NghS thuNt khng ch8 2 cYnh 7Bp th3 m?ng
m cn 2 cY ci hiSn thPc sXn s gai gc kia. ThL hai, 7O bFn 75c khî ngD ngng n nh1 l m?t
sP bo hiSu 71a dXn bFn 75c vo chH 7. chnh thO hiSn 2 nhZng tnh hu@ng ngh=ch l c\ng thQng
dZ d?i h3n. -y c thO coi l m?t biSn php tm l m:i g5i bFn 75c theo di nhZng difn biCn tiCp
sau cHa cu chuySn. ThL ba, n nh]c kho bFn 75c b@i cYnh ra 7:i cHa cu chuySn l ch1a xa m?t
th:i chiCn tranh (ch m?t chi tiCt nh^ sau gXn m1:i n\m). M chiCn tranh bao gi: chng 7i li.n
v;i sP mKt mt, 7au th13ng nn di hoF, cY 2 ph13ng diSn vNt chKt v ph13ng diSn tinh thXn ven
cn tgn tFi dai dQng. Do vNy, nhZng 7i.u g xKu, phi nhn tnh 71Tc 7. cNp 2 phXn sau cHa cu
chuySn chng khng c g lF. Ci m chng ta cXn l lm sao xo b;t dXn di hoF chiCn tranh, lm
li.n sBo nhZng nai 7au m chiCn tranh 7O lFi. -y chng l m?t Jn cXn 71Tc khai thc su h3n.
#D 32: Anh ch; hy phn tch tnh hu5ng truyCn trong truyCn ngKn Chi=c thuyDn ngoi xa
cAa NguyNn Minh Chu.

Ba l, ngh=ch l giZa cYnh thin nhin 7Bp th3 m?ng hZu tnh v ci 7Bp v hgn. Chng ta
tFm quy 1;c 7Bp l m?t khi niSm mang tnh 1;c lS cao 7O khî phYi v1;ng vo hng ro cHa
71:ng bin khi niSm ny, v th@ng nhKt v;i nhau, 2 ngoi 7:i chng nh1 trong v\n ch13ng ven
tgn tFi ci 7Bp c hgn v ci 7Bp v hgn. LXn thL nhKt Phng khng lKy cYnh ng1:i ta 7Jy m?t
chiCc thuy.n xu@ng n1;c v cYnh 7Jy thuy.n 7Xy khng kh vui nh?n thNt hng trng ny
lFi c g h3i th la. LXn thL hai Phng chng khng thO lKy cYnh thuy.n 7nh c thu l1;i vo
lc nhNp nhoFng sng v 7 l m?t cYnh chCt c qu nhi.u ng1:i 7 khai thc. LXn thL ba
Phng chng khng lKy cYnh -dng 7ng 7 tr]ng sng. Trn m?t n[a vm tr:i sao 7 l`n hCt.
NhZng 7m my hnh v^ s cL hgng ln dXn, trong khi 7, m`t biOn tuy 7 sng r, 7Cn ci mLc
7Lng trong b: chng nhn thKy t_ng 71:ng gKp nCp l\n t\n trn m`t tKm thp dt mu xm 7Mc .
Nh1ng chng chnh cYnh ny sao m tU nhFt, tiCng sng g g d?i vo giKc ngH su@t 7m chFy tr@n
7i 7u hCt, biOn im tht v khng mu s]c, nh1 m?t con sLa khVng lg giFt vo bi. PhYi 7Cn lXn
thL t1 Phng m;i quyCt 7=nh bKm my 7O thu vo @ng knh vi ba chiCc mhi thuy.n v m?t
cYnh 7an cho cHa nhZng tKm l1;i 75ng 7Xy nhZng gi5t n1;c, mai m]t l1;i sc l m?t n@t nhFc
trong bYn ho tKu nh sng v bng t@i, t1Tng t1ng cho khung cYnh bnh minh l m?t khoYng sng
rPc rD 7Cn mLc chi m]t, trong khoYng sng 7 sc hiSn ln trong tXm nhn thNt xa nhZng 71:ng
nt cHa thn hnh m?t ng1:i 7n b 7ang ci lom khom, sYi cnh tay thNt di v. pha tr1;c ko
tKm l1;i ln khî m`t n1;c, v pha sau l1ng ng1:i 7n b, hnh m?t ng1 phH v m?t 7La trU 7Lng
thQng trn 7Xu mhi thuy.n, dng lPc ton thn lm 7n bJy nng bVng hai chiCc g5ng l1;i chWa
thQng ln tr:i.
-ng l m?t cYnh 7Bp c hgn, khoU kho]n, trong sng, t13i vui!
- l m?t cYnh thNt hi ho v. hnh Ynh, mu s]c. Nh hoF sW 7 ho ph@i s]c mu c cY
nh sng v bng t@i, cY cNn cYnh v vifn cYnh v\n trong hZu hoF trong v\n c hoF v c cY
v\n trung hZu nhFc trong v\n c nhFc (mai m]t l1;i sc l m?t n@t nhFc), c cY cYnh thin nhin
v cYnh con ng1:i lao 7?ng, c cYnh khch quan v c cY chH quan cHa chH thO (chi m]t).
-O c 71Tc cYnh ny Phng phYi qua b@n lXn quyCt 7=nh. NghS thuNt l nh1 vNy, phYi l sP
cng phu, tm ti biCt ch: 7Ti, 7i hî m?t sP kin nhen cao 7?. V chng tr; tru thay, nghS thuNt
khng ch8 thC l c 71Tc m cn phYi l gi:i cho nZa. Chnh Phng 7 tm niSm 7i.u ny:
nCu khng c thm sP s]p 7`t 7Xy ti tnh cHa ngeu nhin th v;i ti ba 7Cn bao nhiu, anh chng
ch8 thu 71Tc nhZng tKm Ynh v hgn.
B@n l, ngh=ch l giZa ci 7Bp tuySt 78nh cHa ngoFi cYnh v cYnh con ng1:i lam lh, vKt
vY, khV 7au. PhYi 7Cn lXn thL n\m Phng m;i 71Tc m?t cYnh 7]t tr:i cho: Mhi thuy.n in
m?t nt m3 hg lo nho vo bXu s13ng m tr]ng nh1 sZa c pha 7i cht mu hgng hgng do nh
m`t tr:i chiCu vo. Vi bng ng1:i l;n len trU con nggi im ph\ng ph]c nh1 t1Tng trn chiCc mui
khum khum, 7ang h1;ng m`t vo b:. TKt cY khung cYnh Ky nhn qua nhZng ci m]t l1;i v tKm
l1;i ndm giZa hai chiCc g5ng v hiSn ra d1;i m?t hnh th y hSt cnh m?t con d3i, ton b? khung
cYnh t_ 71:ng nt 7Cn nh sng 7.u hi ho v 7Bp, m?t vU 7Bp thPc 73n giYn v ton bch khiCn
7Lng tr1;c n ti tr2 nn b@i r@i, trong tri tim nh1 c ci g bp th]t vo?.
PhYi c m?t bt lPc mFnh mc, m?t sP am hiOu su s]c v. h?i hoF, m?t sP nhFy cYm tr1;c
ci 7Bp m;i c thO viCt nVi 7oFn v\n miu tY ci 7Bp tuySt 78nh, ton bch ny. Cu 7Xu l 1;c
lS, l cYm nhNn chung m?t bLc tranh mPc tu . Cc cu sau l nhZng hnh Ynh cM thO v;i mhi
thuy.n tri trong bXu s13ng m, vi bng ng1:i cY ng1:i l;n len trU con, rgi nhZng ci m]t l1;i
v tKm l1;i CYnh thNt huy.n Yo (bXu s13ng m tr]ng nh1 sZa), tinh khi, tinh khiCt (mu hgng
hgng do nh m`t tr:i chiCu vo), v_a tWnh tFi (im ph\ng ph]c), v_a s@ng 7?ng (h1;ng m`t vo
b:). Cc tnh t_ ly lo nho, hgng hgng, ph\ng ph]c, khum khum t\ng c1:ng thm 7? huy.n Yo,
nh1 h1 nh1 thPc. Cc so snh tinh tC tr]ng nh1 sZa, im ph\ng ph]c nh1 t1Tng, y hSt cnh m?t con
d3i lm 7Nm thm chKt tFo hnh cHa bLc tranh. D1:ng nh1 ngn t_ bKt lPc tr1;c ci 7Bp, nh hoF
sW bu?c lng phYi 71a ci ti chH quan tham gia vo qu trnh th12ng thLc: 7Lng tr1;c n
ti tr2 nn b@i r@i, trong tri tim nh1 c ci g bp th]t vo? Lm cho bLc tranh kia nhu@m thm
s]c mu tm trFng.
Nh1ng oi o\m thay, ngh=ch l v tr; tru thay, cYnh 7Bp nhKt, c hgn nhKt lFi l cYnh Jn
chLa nhZng 7i.u tS hFi nhKt, xt xa nhKt!
- l tiCng qut cHa g ng1 phH: -?ng 7Ny tao giCt cY my 7i by gi:.
- l m?t thn hnh quen thu?c cHa 7n b vng biOn, cao l;n v;i nhZng 71:ng nt th
kSch. MM ra m`t. Khun m`t mSt mî sau m?t 7m thLc tr]ng ko l1;i, ti ng]t v d1:ng nh1
7ang bugn ngH...
- l m?t g 7n ng mi tc nh1 tV quF chn 7i chZ bt hng lng my chy n]ng rH
xu@ng hai con m]t 7Xy vU 7?c dZ
Ch1a hCt, tiCp theo l cYnh hnh hung 7nh 7Np, phi nhn tnh rng rTn: Lo 7n ng lNp
tLc tr2 ln hng hV, m`t 7^ gay g]t, lo rt trong ng1:i ra m?t chiCc th]t l1ng cHa lnh ngu9 ngy
x1a chQng ni chQng rdng lo trt c3n giNn nh1 l[a chy bdng cch dng chiCc th]t l1ng quNt
t;i tKp vo l1ng ng1:i 7n b, lo v_a 7nh v_a th2 hgng h?c, hai hm r\ng nghiCn ken kt
NghiSt ng thay! Kht v5ng tm 7Cn ci 7Bp 7O mong mu@n lm cho con ng1:i 7Bp ln l
rKt 7ng qu nh1ng ng1:i nghS sW phYi t8nh to 7O nhNn ra ci thPc tC phh phng cHa 7:i s@ng. V
7y chng l l:i cYnh t8nh cho tKt cY m5i ng1:i: hy t8nh to tr1;c ci 7Bp. BKt cL ci 7Bp no chng
rKt c thO Jn chLa nhZng 7i.u phLc tFp 7i ng1Tc lFi hFnh phc cHa con ng1:i. Ci tnh hu@ng
ngh=ch l ny trong ChiCc thuy.n ngoi xa 7 xua tan mn khi lng mFn phH ln hnh Ynh tuySt
7Bp kia 7O lm tr3 ra ci sP tn nhen cHa 7:i th1:ng. Ng1:i nghS sW khng ch8 nhNn thKy cYnh 7Bp
lng mFn bn ngoi kia m cn phYi nhn thKy cY cYnh hnh hF man rT cHa lo ng1 phH n5. -y l
bi h5c, l trch nhiSm, chng l l13ng tm cHa nghS thuNt.
D1;i gc 7? nhn vNt chng ta chng thKy nh v\n 7 s[ sMng nguyn t]c ngh=ch l, 7@i lNp
trong xy dPng nhn vNt: ci t@t ci xKu len l?n, 7an ci v;i nhau. Ng1:i 7n b xKu x th kSch
Ky c vU b. ngoi thNt qu nhen nhMc, cam ch=u ba ngy m?t trNn nhB, n\m ngy m?t trNn n`ng
nh1ng ven khng ch=u chia tay v;i g chgng vh phu tn bFo. B2i v, nh1 l:i gii by gan ru?t
cHa ng1:i mB 7ng th13ng ta m;i thKy b c m?t tKm lng hi sinh v b: 7m 7n b hng
chi 2 thuy.n chng ti cXn phYi c ng1:i 7n ng 7O cho ch@ng khi phong ba, 7O cng lm \n
nui nKng 7`ng m?t s]p con nh no chng trn d1;i chMc 7La -n b 2 thuy.n chng ti phYi
s@ng cho con chL khng thO s@ng cho mnh. Cn g 7n ng kia chng khng hQn hon ton
xKu. V 7u m lo tr2 ln vh phu tn 7?c nh1 vNy ? Khi x1a, theo l:i vT lo th 7 l m?t anh
con trai cMc tnh nh1ng hi.n lnh l]m, khng bao gi: 7nh 7Np.. . Ven theo l:i vT lo th l do
lo khV qu v lm \n nui con. Rgi 7i, khi ng tr:i lm biOn 7?ng su@t hng thng, cY nh vT
chgng con ci ton \n cy x13ng rgng lu?c chKm mu@i . Tr1;c sau th h]n ven l ng1:i lao
7?ng l13ng thiSn, h3n nZa lFi l lao 7?ng chnh, kiCm s@ng bdng mg hi n1;c m]t cHa mnh 7O
nui m1:i mKy miSng \n. Lo 7nh vT 7O giYi toY nhZng bLc b@i. Ta hy 7O khi 7nh vT lo
chng 7au 7;n CL mai nht quKt xu@ng lo lFi nguy.n rHa bdng ci gi5ng rn r8 7au 7;n. Lo
chng khng phYi l kU hiCu chiCn, khng phYi l kU ch8 thch gy gV 7nh 7Km ng1:i khc, bdng
c; l ngay Phng chng khQng 7=nh lo 7nh ti hon ton v mMc 7ch tP vS. Cn thdng Phc
7La trU ham hiOu biCt (c`n kc giYi thch cho ti nghe cu?c s@ng cHa nhZng gi@ng chim trn r_ng),
s;m lam lh lao 7?ng, hgn nhin ch3i v;i ti nh1 m?t ng1:i bFn thn v rKt th13ng mB Bn
cFnh nhZng phJm chKt Ky trong n chng Jn chLa m?t tnh cn 7g nguy hiOm : s)n sng cXm dao
7m b@ 7O cLu mB. N s;m 7 c thLc bo th bdng cch lKy bFo lPc 7O ng\n cYn bFo lPc.
Nh1 vNy, nhn vNt trong ChiCc thuy.n ngoi xa 71Tc cKu trc v;i tKt cY sP phLc tFp cHa n,
khng hQn xKu chng khng hQn l kU t@t. Xt 7Cn cng lo chgng v_a l thH phFm gy ra cYnh 7au
7;n cho ng1:i vT, cho con 7U 7gng th:i chng lFi l nFn nhn cHa cu?c s@ng cn t\m t@i kh@n khV.
Ng1:i vT chng v_a l nFn nhn v_a l thH phFm, m theo chnh l:i mM th l do ci lail 7m
7n b 2 thuy.n 7U nhi.u qu. Thdng Phc chng thC, v_a l nFn nhn cHa thi cn 7g lFi v_a l
thH phFm kch 7?ng thi cn 7g v chnh n chng s;m c tnh cn 7g. NhZng nhn vNt 7 ch1a
mang chi.u kch cHa nhn vNt tnh cch v;i nhZng qu trnh pht triOn tm l nh1ng n 7 lm t@t
chLc n\ng thO hiSn chH 7. tc phJm. M?t ph13ng diSn rKt thnh cng cHa truySn ng]n l cch
ch5n 7iOm nhn trXn thuNt. Nh v\n trao 7iOm nhn trXn thuNt cho Phng, nhn vNt ng1:i kO
chuySn l cch ch5n t@i 1u. Phng kO lFi kO chuySn mnh trPc tiCp chLng kiCn, trPc tiCp tham gia
vo biCn c@ cu chuySn (ni chuySn v;i Phc - 7La con ; 7nh lFi g chgng 7O trnh 7n cho
ng1:i 7n b ; nghe l:i trXn tnh, gii by cHa ng1:i vT) nn cu chuySn kO ra rKt thNt, v 7 l
chuySn cHa ng1:i kO, kO lFi chuySn cHa mnh. Cch kO ny chng ti 7 khi qut thnh khi niSm
k=ch ho nhn vNt ng1:i kO chuySn (4). Ng1:i kO chuySn 7ng vai nhn vNt nhYy vo cc
biCn c@, tham gia trPc tiCp vo cc difn biCn cHa c@t truySn, rgi kO lFi cho bFn 75c nghe; 7i.u 7
7 tFo ra xu h1;ng trXn thuNt tiSm tiCn gXn h3n v;i sP thNt ngoi 7:i. ThL nZa, Phng l ng1:i trYi
nghiSm , giu v@n s@ng(t_ng c m1:i n\m cXm sng 7nh gi`c, nay lm ngh. chMp Ynh 71Tc 7i
nhi.u n3i, tiCp xc nhi.u ng1:i) nn l:i v\n trXn thuNt chLa nhi.u yCu t@ triCt l, v nh1 2 7:i ci
g chng thC, con ng1:i bYn tnh v@n l1:i biCng, 7i khi mnh hy cL 7O cho mnh r3i vo hon
cYnh b= p bu?c phYi lm, khng kho lFi lm 71Tc m?t ci g. PhYi l ng1:i nh1 Phng, ngh.
nghiSp nh1 Phng bFn 75c m;i tin v thKm tha triCt l ny. H3n nZa Phng l m?t nghS sW nhiCp
Ynh nn tKt yCu phYi c yCu t@ ngh. nghiSp trong l:i kO. ThC cho nn l:i v\n 2 7y trn 7Xy chKt
th3, chKt trZ tnh v chng 7Nm chKt hoF, chKt 7iSn Ynh th 7 chng l 7i.u df hiOu. V cc thH php
nghS thuNt trong l:i kO chng r ci dKu Kn ngh. nghiSp g]n v;i nhn vNt v dM m?t php so snh tY
m?t ng1 phH. Ng1 phH th bao gi: chng 7i li.n v;i ci thuy.n v l1;i, thC nn :
TKm l1ng r?ng v cong nh1 chiCc thuy.n
NhZng mn tc vng hoe c cha 7^ quFch nh1 m; l1;i to 7 bTt bFt
C`p m]t thNt 7en gTi cho ti nghW 7Cn con m]t ng1:i ta vc trn 7Xu mhi thuy.n
ChH thO trXn thuNt l ngi thL nhKt, ng1:i kO chuySn 7gng nhKt v;i nhn vNt 7 th@ng nhKt
cY hai 7iOm nhn, cHa nhn vNt v@n b= chia c]t vo t_ng cYnh, cHa ng1:i kO v@n lun xuyn su@t
cc sP kiSn trn m?t trMc th:i gian 7 tFo nn sP nhKt qun cHa l:i v\n trXn thuNt trong cKu trc
v\n bYn, v_a 7i su, cM thO vo cc sP kiSn v_a quy chiCu m?t cch ton diSn, hS th@ng c@t truySn.
VNy nn truySn cL li ko ta vo t_ng chi tiCt v_a hKp den m:i g5i ta di theo ci kCt cMc cHa cu
chuySn sc nh1 thC no, liSu ng1:i vT c b^ lo chgng kia khng, liSu ta c x[ cho h5 ly hn
khng, rgi s@ phNn nhZng 7La con h5 sc ra sao...???
-@i v;i nh v\n ti n\ng th c khi ng1:i 75c ch8 cXn 75c ci tn truySn l 7 nhNn chn ra
71Tc phong cch cHa ng ta. Cc tiu 7. truySn BLc tranh, M?t lXn 7@i chLng, MYnh tr\ng cu@i
r_ng, ChiCc thuy.n ngoi xa 7 gp phXn lm r h3n n?i dung tc phJm, r ci dKu Kn cHa nh
v\n Nguyfn Minh Chu. 2 7y chiCc thuy.n nghS thuNt 7ang tri trn ngoi xa cu?c 7:i 7
ni ln rKt hay m@i quan hS giZa nghS thuNt v cu?c s@ng, nghS thuNt ndm trong cu?c s@ng ny,
biOu hiSn cu?c s@ng. Ng1:i nghS sW cho li con thuy.n nghS thuNt Ky v_a phYi hiOu su s]c con
thuy.n nghS thuNt v_a phYi n]m b]t r nhZng lugng lFch, 7? nng su cHa biOn cY cu?c 7:i. C
vNy m;i 71a nghS thuNt t;i chn tr:i l t12ng cHa hFnh phc v ci 7Bp cHa con ng1:i.

-w THI DIsN T,P T#T NGHI2P TRUNG HjC PH< THNG
MN: NG} ViN
THI GIAN:150 PHT
(Khng kO th:i gian giao 7.)

I. PhXn chung: (5 7iOm)
Cu 1: (2 7iOm)
Trnh by nhZng nt chnh trong phong cch nghS thuNt cHa T@ HZu.
Cu 2: (3 7iOm)
(-Kt N1;c Trch M`t 71:ng kht v5ng - Nguyfn Khoa -i.m,)
DPa vo nhZng cu th3 trn, anh (ch=) hy pht biOu trong m?t bi v\n ng]n (khng qu
400 t_) kiCn c nhn v. trch nhiSm cHa thC hS thanh nin hiSn nay v;i 7Kt n1;c.
II. PhXn ring: (5 7iOm)
Cu 3a: Theo ch'ng trnh ChuVn (5 5iKm)
Phn tch difn biCn tm trFng nhn vNt b cM TL trong truySn ng]n VT nh`t cHa Kim Ln
7O lm nVi bNt vU 7Bp tm hgn cHa ng1:i phM nZ nng dn ngho khV ny.
Cu 3b: Theo ch'ng trnh Nng cao (5 5iKm)
Trnh by suy nghW cHa anh (ch=) v. nhn vNt b Hi.n trong truySn M?t ng1:i H N?i cHa
Nguyfn KhYi.
--------------------- H'T ---------------------

S0 GIO D|C V -O TyO -&NG THP
TRqNG THPT H&NG NG 1 -w THI THx T#T NGHI2P THPT NiM HjC 2008 2009
-. thi mn : NgZ v\n
Th:i gian : 150 pht (Khng kO th:i gian giao 7.)
-. thi ggm : 01 trang
PH&N CHUNG CHO T7T C~ TH SINH
Cu 1 : (2,0 7iOm)
Anh/ch= hy xc 7=nh vKn 7. c@t li m bYn Thng 7iSp nhn ngy thC gi;i phng ch@ng
AIDS, 1 12 2003 cHa C phi An nan h1;ng t;i?
Cu 2 : (3,0 7iOm)
ViCt m?t 7oFn v\n, trnh by suy nghW cHa anh/ch= v. hiSn t1Tng nghiSn INTERNET
trong nhi.u bFn trU hiSn nay.
PH&N RING CHO TH SINH HjC THEO TrNG CHq!NG TRNH
Th sinh h:c theo ch'ng trnh no th chU 5'Jc lm cu dnh ring cho ch'ng trnh 5
(cu 3a hoXc cu 3b).
Cu 3a. Dnh cho th sinh h:c ch'ng trnh ChuVn (5, 0 5iKm)
CYm nhNn cHa anh/ch= v. gi tr= hiSn thPc trong truySn ng]n VT chgng A PhH cHa T Hoi
(giai 7oFn M= 2 Hgng Ngi).
Cu 3b. Dnh cho th sinh h:c ch'ng trnh Nng cao (5,0 5iKm)
Trnh by suy nghW cHa anh/ch= v. nhZng xung 7?t trong Hgi 7, v2 k=ch Hgn Tr13ng Ba, da
hng th=t cHa L1u Quang Vh.

--------------------- H'T ---------------------

-w CHNH TH=C -w KIzM TRA K II NiM HjC 2008 2009
Kho ngy 23/4/2009
Mn: NG} ViN L4P 12
Th:i gian lm bi: 120 pht
(khng kO th:i gian giao 7.)
I. PH&N CHUNG CHO C~ HAI BAN. (5 7iOm)
Cu 1: (2 7iOm):
Anh (ch=) hy giYi thch ng]n g5n nghWa nhan 7. truySn ng]n Thu@c cHa nh v\n La TKn.
Cu 2: (3 7iOm)
Trong v2 k=ch Hgn Tr13ng Ba, da hng th=t, nh v\n L1u Quang Vh c viCt: Khng thO
bn trong m?t 7dng, bn ngoi m?t nUo 71Tc. Ti mu@n 71Tc l ti ton vBn.
Hy viCt m?t 7oFn v\n ng]n (khoYng 200 t_) ni ln suy nghW cHa anh (ch=) v. quan niSm s@ng
nu trn.
II. PH&N RING DNH CHO TrNG ByN ( Th sinh chU 5'Jc ch:n m=t trong hai cu 3a hoXc
3b) (5 7iOm)
Cu 3a: (Dnh cho th sinh h:c ch'ng trnh C b-n)
CYm nhNn cHa anh (ch=) v. hnh t1Tng ng1:i 7n b hng chi trong truySn ng]n ChiCc
thuy.n ngoi xa cHa Nguyfn Minh Chu.
Cu 3b: (Dnh cho th sinh h:c ch'ng trnh Nng cao)
Phn tch mu s]c Nam B? 71Tc thO hiSn trong truySn ng]n NhZng 7La con trong gia 7nh
cHa Nguyfn Thi.
--------------------- H'T ---------------------
TRqNG THPT PH -IwN
-w THI THx TN THPT N\m h5c 2008-2009
Mn Thi: NgZ V\n
Th:i Gian: 150 pht (khng kO th:i gian pht 7.)
(-. thi ggm c 1 trang)

I.PH&N CHUNG CHO T7T C~ TH SINH (5.0 -IzM)
Cu I: (2.0 7iOm)
Anh/ch= hy nu nhZng nt chnh v. cu?c 7:i v sP nghiSp v\n h5c cHa nh v\n La TKn.
Cu II: (3.0 7iOm)
NhFc sW S.Gu-n ng1:i Php ni: N\m hai m13i tuVi ti ni: Ti v M-da.N\m ba n13i
tuVi, ti ni: M-da v ti.N\m b@n m13i tuVi, ti ni: Ch8 c M-da.
Trnh by trong m?t bi v\n ng]n (khng qu 400 t_) suy nghW cHa anh/ch= v. cu ni trn.
II.PH&N RING (5.0 -IzM)
Th sinh h:c ch'ng trnh no th chU 5'Jc lm cu dnh ring cho ch'ng trnh 5.
(Cu IIIa hoXc IIIb)
Cu IIIa.Theo ch'ng trnh ChuVn (5.0 7iOm)
CYm nhNn cHa anh/ch= v. 7oFn th3 trong bi th3 Ty TiCn cHa Quang Dhng:
Ty Ti.n 5on binh khng m:c tc
MXt tr?ng g[i m=ng qua bin gi(i
!m m H N=i dng kiAu thm
(NgZ v\n 12,tNp m?t,NXB Gio dMc,2008,tr.89)
Cu IIIb. Theo ch'ng trnh Nng cao (5.0 7iOm)
Phn tch sP thay 7Vi tm trFng cHa nhn vNt Hgn Tr13ng Ba khi phYi s@ng nh: than xc
anh hng th=t trong 7oFn trch cHa v2 k=ch Hgn Tr13ng Ba,da hng th=t cHa tc giY L1u Quang Vh
(NgZ v\n 12 Nng cao,tNp m?t).
--------------------- H'T ---------------------

S GIO D#C V &O T'O &) KI+M TRA H-C K II
L/P 12 THNH PH1 H3 CH MINH
N4M H-C : 2008 2009
MN : NG6 V4N
Thi gian lm bi : 120
pht
( khng k# thi gian giao
'()
-w CHNH TH=C ????????
I/ PH&N CHUNG CHO T7T C~ TH SINH (5,0 7iOm)
Cu 1 (2 5iKm) :
Trnh by nhZng nt chnh v. cu?c 7:i nh v\n H-minh-u. KO tn ba tc phJm tiu biOu
cHa ng.
Cu 2 (3 5iKm) :
NhFc sW thin ti ng1:i -Lc Beethoven ni: Trong cu=c s@ng, khng c g cao qu v t@t
5Wp hn l 5em l>i h>nh phc cho ng'6i khc.
Anh /Ch= hy trnh by suy nghW cHa mnh v. kiCn trn trong m?t bi v\n ng]n (khoYng
01 trang giKy thi).
II/ PH&N RING (5.0 7iOm): Th sinh h:c ch'ng trnh no th lm cu dnh ring cho ch'ng
trnh 5.
Cu 3a (5 5iKm) : Dnh cho th sinh h:c ch'ng trnh ChuVn
Anh/ Ch= hy phn tch hnh t1Tng cy x nu trong truySn ng]n R?ng x nu cHa Nguyfn
Trung Thnh
Cu 3b (5 5iKm): Dnh cho th sinh h:c ch'ng trnh Nng cao
Phn tch nhn vNt b Hi.n trong truySn ng]n M=t ng'6i H N=i cHa nh v\n Nguyfn
KhYi; t_ 7 lm r nhZng t12ng m nh v\n mu@n g[i g]m qua tc phJm.
--------------------- H'T ---------------------
TRqNG THPT V TH* SU
-w THI THx TN THPT N\m h5c 2008-2009
Mn Thi: NgZ V\n
Th:i Gian: 150 pht (khng kO th:i gian pht 7.)
(-. thi ggm c 1 trang)
-w THI CHNH TH=C
I/ PH&N CHUNG CHO T7T C~ TH SINH (5,0 7iOm)
Cu 1 (2 5iKm) :
Trnh by nhZng nt chnh v. cu?c 7:i nh v\n La TKn . KO tn ba tc phJm tiu biOu cHa
ng.
Cu 2 (3 5iKm) :
(-Kt N1;c Trch M`t 71:ng kht v5ng - Nguyfn Khoa -i.m,)
DPa vo nhZng cu th3 trn, anh (ch=) hy pht biOu trong m?t bi v\n ng]n (khng qu
400 t_) kiCn c nhn v. trch nhiSm cHa thC hS thanh nin hiSn nay v;i 7Kt n1;c.
II/ PH&N RING (5.0 7iOm): Th sinh h:c ch'ng trnh no th lm cu dnh ring cho ch'ng
trnh 5.
Cu 3a (5 5iKm) : Dnh cho th sinh h:c ch'ng trnh ChuVn
Anh/ch= phn tch hnh t1Tng nhn vNt b cM TL trong tc phJm "VT nh`t" cHa Kim Ln.
Cu 3b (5 5iKm): Dnh cho th sinh h:c ch'ng trnh Nng cao
Phn tch hnh t1Tng sng trong bi th3 Sng cHa Xun Quknh. Anh (ch=) cYm nhNn g v. vU 7Bp
tm hgn ng1:i phM nZ trong tnh yu qua hnh t1Tng Ky?
--------------------- H'T ---------------------
B( GIO D|C V K THI T#T NGHI2P THPT NiM 2009
-O TyO MN THI: NG} ViN Trung h5c phV thng
Th6i gian:150 pht, khng kK th6i gian giao 5A

PhXn I: Chung cho tKt cY th sinh (5,0 7iOm)
Cu 1 (2,0 7iOm)
Trong bi -n ghi ta cHa Lorca, nh th3 Thanh ThYo viCt:
nhZng tiCng 7n b5t n1;c
Ty Ban Nha o chong 7^ g]t
li-la li-la li-la
7i lang thang v. mi.n 73n 7?c
v;i vXng tr\ng chCnh chong
trn yn ngPa mî mn.
(Theo NgC vEn 12, tBp 1, trang 164, NXB Gio dOc 2008)
Anh / ch= hiOu nghWa cHa 7oFn th3 trn nh1 thC no?

Cu 2 (3,0 7iOm)
T_ cu chuySn cHa ng1:i 7n b hang chi trong truySn ng]n ChiCc thuy.n ngoi xa cHa Nguyfn
Minh Chu, anh / ch= suy ngh8 g v. vKn 7. bnh 7Qng gi;i 2 ViSt Nam hiSn nay?

PhXn II: Dnh ring cho th sinh h5c ch13ng trnh c3 bYn v cho th sinh h5c ch13ng trnh nng
cao (5,0 7iOm)

Cu 3a: (5,0 7iOm). Dnh ring cho th sinh h5c ch13ng trnh c3 bYn
Phn tch nhn vNt M= trong truySn ng]n VT chgng A PhH cHa T Hoi 7O thKy lng yu 7:i v
kht v5ng s@ng cHa tuVi trU mi.n ni tr1;c cch mFng thng Tm.

Cu 3b: (5,0 7iOm). Dnh ring cho th sinh h5c ch13ng trnh nng cao
Phn tch kht v5ng 71Tc s@ng l chnh mnh cHa nhn vNt Tr13ng Ba trong tc phJm Hgn
Tr13ng Ba , da hng th=t cHa L1u Quang Vh (5o>n trch NgC VEn 12 Nng cao, tBp m=t, NXB
Gio dOc 2008)

----------------------------------- H'T -----------------------------------
Th sinh khng 5'Jc s[ dOng ti liIu. Gim thQ khng gi-i thch g thm.

H5 tn th sinh: . S@ bo danh: .
ChZ k gim th= 1: ..ChZ k gim th= 2:
.

B( GIO D|C V K THI T#T NGHI2P THPT NiM 2009
-O TyO MN THI: NG} ViN Trung h5c phV thng
Th6i gian:150 pht, khng kK th6i gian giao 5A

PhXn I: Chung cho tKt cY th sinh (5,0 7iOm)
Cu1: (2,0 7iOm)
Tm t]t truySn ng]n S@ phBn con ng'6i c*a S-l-kh@p (phXn trch trong sch gio khoa NgZ V\n
12, tNp hai, NXB Gio dMc, 2008)

Cu 2 (3,0 7iOm)
T_ cu chuySn cHa ng1:i 7n b hang chi trong truySn ng]n ChiCc thuy.n ngoi xa cHa Nguyfn
Minh Chu, anh / ch= suy ngh8 g v. vKn 7. bnh 7Qng gi;i 2 ViSt Nam hiSn nay?

PhXn II: Dnh ring cho th sinh h5c ch13ng trnh c3 bYn v cho th sinh h5c ch13ng trnh nng
cao (5,0 7iOm)

Cu 3a: (5,0 7iOm). Dnh ring cho th sinh h5c ch13ng trnh c3 bYn
Qua bi -Kt n1;c cHa Nguyfn Khoa -i.m anh ch= hy lm sang t^ quan 7iOm -Kt n1;c l cHa
nhn dn.

Cu 3b: (5,0 7iOm). Dnh ring cho th sinh h5c ch13ng trnh nng cao
Phn tch nhn vNt b Hi.n trong truySn ng]n M=t ng'6i H N=i cHa nh v\n Nguyfn KhYi; t_ 7
lm r nhZng t12ng m nh v\n mu@n g[i g]m qua tc phJm.

----------------------------------- H'T -----------------------------------
Th sinh khng 5'Jc s[ dOng ti liIu. Gim thQ khng gi-i thch g thm.

H5 tn th sinh: .
S@ bo danh: .
ChZ k gim th= 1: ..
ChZ k gim th= 2: .


-. thi tuyOn sinh -H, C- n\m 2005
Mn V\n, kh@i D
(th:i gian lm bi 180 pht, khng kO th:i gian pht 7.).

!A thi:
Cu I: (2 7iOm): Anh/ch= hy trnh by nhZng nt chnh trong sP nghiSp th3 v\n cHa Xun DiSu.
Cu II: (5 7iOm): Phn tch vU 7Bp cHa tnh ng1:i v ni.m hy v5ng vo cu?c s@ng 2 cc nhn vNt:
Trng, ng1:i vT nh`t, b cM TL trong truySn ng]n VT nh`t (Kim Ln).
Cu III: (3 7iOm): Bnh giYng 7oFn th3 sau trong bi Knh g[i cM Nguyfn Du cHa T@ HZu:

Ti.ng th ai 5=ng 5#t tr6i
Nghe nh' non n'(c v:ng l6i ngn thu
Nghn nEm sau nh( NguyFn Du
Ti.ng th'ng nh' ti.ng mW ru nhCng ngy
Hji Ng'6i x'a c*a ta nay
Khc vui xin l>i so dy cng Ng'6i
(V\n h5c 12, TNp m?t, NXB Gio dMc, ti bYn 2004, tr.160)

Bi lm c*a c*a th sinh NguyFn ThQ Thu Trang
Cu 1:
Xun DiSu (1916-1985) - m?t nghS sW l;n, m?t nh v\n ha l;n cHa dn t?c, 7 7O lFi cho
7:i m?t sP nghiSp sng tc thNt l;n lao v rKt c gi tr=. H3n n\m m13i n\m lao 7?ng miSt mi
trong thC gi;i nghS thuNt Ky, con ng1:i v th3 v\n cHa Xun DiSu 7 c sP chuyOn biCn r nt t_
m?t nh th3 lng mFn thnh nh th3 cch mFng. - l b1;c chuyOn tKt yCu cHa m?t tr thLc yu
n1;c, m?t ti n\ng nghS sW. Th3 v\n Xun DiSu c 7ng gp l;n vo qu trnh pht triOn cHa v\n
h5c ViSt Nam. C thO tm hiOu sP nghiSp v\n h5c cHa nh th3 qua th3 v v\n xui:
V. lWnh vPc th3 ca, chng ta c thO tm hiOu qua hai giai 7oFn chnh, tr1;c v sau cch
mFng thng Tm. Tr1;c cch mFng thng Tm, Xun DiSu l m?t nh th3 lng mFn. Cc tc
phJm chnh: tNp th3 "Th3 th3" (1938) v "G[i h13ng cho gi" (1945). N?i dung cHa th3 Xun
DiSu trong th:i kk ny l: Ni.m say m ngoFi gi;i, kht khao giao cYm trPc tiCp, chy b^ng, mnh
liSt v;i cu?c 7:i ("V?i vng", "GiMc gi"). Nai c 73n rTn ngTp cHa ci ti b nh^ giZa dng th:i
gian v bin, giZa khng gian v tNn (L:i kv nZ). Nai m Ynh v. th:i gian khiCn nh th3 nYy sinh
m?t triCt l v. nhn sinh: lc s@ng v?i vng ("V?i vng"). Nai kht khao 7Cn chYy b^ng 71Tc 7]m
mnh tr5n vBn giZa cu?c 7:i 7Xy h13ng s]c v thO hiSn nai 7au 7;n, xt xa tr1;c kht v5ng b=
lng qun thNt phh phng tr1;c cu?c 7:i ("DFi kh:", "N1;c 7V l khoai").
Sau cch mFng, th3 Xun DiSu 7 v13n t;i chn tr:i nghS thuNt m;i, nh th3 7 7i t_ "ci
ti b nh^ 7Cn ci ta chung cHa m5i ng1:i" (P.Eluya). Xun DiSu gi: 7y 7 tr2 thnh m?t nh
th3 cch mFng say m, h\ng say hoFt 7?ng v ng 7 c th3 hay ngay trong giai 7oFn 7Xu. Xun
DiSu cho m_ng cch mFng v;i "Ng5n qu@c kk" (1945) v "H?i ngh= non sng" (1946) v;i tKm
lng trn 7Xy hn hoan tr1;c lc s@ng l;n, ni.m vui l;n cHa cch mFng.
Cng v;i sP 7Vi m;i cHa 7Kt n1;c, Xun DiSu c nhi.u biCn chuyOn trong tm hgn v th3
ca. thLc cHa ci Ti cng dn, cHa m?t nghS sW, m?t tr thLc yu n1;c tr1;c thPc tC cu?c s@ng.
-Kt n1;c 7 7em 7Cn cho ng nhZng ngugn mFch m;i trong cYm hLng sng tc. Nh th3 h\ng say
viCt v. -Yng, v. Bc Hg, v. TV qu@c ViSt Nam, v. qu trnh xy dPng chH nghWa x h?i mi.n B]c
v cng cu?c th@ng nhKt n1;c nh. Cc tc phJm tiu biOu: tNp "Ring chung" (1960), "Hai 7Tt
sng" (1967), "tNp "Hgn ti 7i cnh" (1976)...
T_ nhZng n\m su m13i tr2 7i, Xun DiSu tiCp tMc viCt th3 tnh. Th3 tnh Xun DiSu lc
ny khng v3i cFn m lFi c nhZng ngugn mFch, cYm hLng m;i. Tr1;c cch mFng, tnh yu trong
th3 ng hXu hCt l nhZng cu?c tnh xa cch, c 73n, chia li, tan vD... Nh1ng sau cch mFng, tnh
yu cHa hai con ng1:i Ky khng cn l hai vh trM b nh^ nZa m 7 c sP ha 7iSu cng m5i
ng1:i. Tnh cYm lLa 7i 7 ha quySn cng tnh yu tV qu@c. Xun DiSu nh]c nhi.u 7Cn tnh cYm
thHy chung g]n b, hFnh phc, sum vXy chL khng lU loi, 73n ci nZa (DKu ndm", "BiOn", "Gi5ng
ni", "-Lng ch: em").
V. lWnh vPc v\n xui c thO ni Xun DiSu quY thNt ti tnh. Bn cFnh t@ chKt th3 ca bJm
sinh nh1 thC, Xun DiSu cn rKt thnh cng trong lWnh vPc v\n xui. Cc tc phJm chnh: "Tr1:ng
ca" (1939) v "PhKn thng vng" (1945). Cc tc phJm ny 71Tc Xun DiSu viCt theo bt php
lng mFn nh1ng 7i khi ngi bt lFi h1;ng sang chH nghWa hiSn thPc ("Ci hâ l", "Tâ nh=
Ki.u").
Ngoi ra, Xun DiSu cn rKt ti tnh trong viSc ph bnh v\n h5c, d=ch thuNt th3 n1;c
ngoi. Cc tc phJm tiu biOu: "K sP th\m n1;c Hung", "Tri.u ln", "Cc nh th3 cV 7iOn ViSt
Nam", "Dao c mi m;i s]c".
D 2 ph13ng diSn no, Xun DiSu chng c 7ng gp rKt to l;n v;i sP nghiSp v\n h5c ViSt
Nam. Vh Ng5c Phan t_ng nhNn xt "Xun DiSu l ng1:i 7em nhi.u ci m;i nhKt cho th3 ca hiSn
7Fi ViSt Nam". SP 7ng gp cHa Xun DiSu difn ra 7.u 7`n v tr5n vBn trong cc thO loFi v cc
giai 7oFn l=ch s[ cHa dn t?c. Chnh v thC c thO ni rdng Xun DiSu xLng 7ng l m?t nh th3
l;n, nh v\n ha l;n.
Cu 2:
NFn 7i khHng khiCp v dZ d?i n\m 1945 7 hdn in trong tm tr Kim Ln-m?t nh v\n
hiSn thPc c thO xem l con 7U cHa 7gng ru?ng, m?t con ng1:i m?t lng 7i v. v;i "thuXn hNu
phong thHy" Ky. Ngay sau Cch mFng, ng 7 b]t tay viCt ngay tiOu thuyCt "Xm ngM c1" khi ha
bnh lNp lFi (1954), nai tr\n tr2 tiCp tMc thi thc ng viCt tiCp thin truySn Ky. V cu@i cng,
truySn ng]n "VT nh`t" 7 ra 7:i. Trong lXn ny, Kim Ln 7 thNt sP 7em vo thin truySn cHa
mnh m?t khm ph m;i, m?t 7iOm sng soi chiCu ton tc phJm. - l vU 7Bp cHa tnh ng1:i v
ni.m hi v5ng vo cu?c s@ng cHa nhZng ng1:i nng dn ngho tiu biOu nh1 Trng, ng1:i vT nh`t
v b cM TL. Thin truySn thO hiSn rKt thnh cng khY n\ng dPng truySn, den truySn v 7`c s]c
nhKt l Kim Ln 7 c khm ph ra difn biCn tm l thNt bKt ng:.
Trong m?t lXn pht biOu, Kim Ln t_ng ni "Khi viCt v. nFn 7i ng1:i ta th1:ng viCt v. sP
kh@n cng v bi thYm. Khi viCt v. con ng1:i n\m 7i ng1:i ta hay nghW 7Cn nhZng con ng1:i ch8
nghW 7Cn ci chCt. Ti mu@n viCt m?t truySn ng]n v;i khc. Trong hon cYnh kh@n cng, d cNn
k. bn ci chCt nh1ng nhZng con ng1:i Ky khng nghW 7Cn ci chCt m ven h1;ng t;i sP s@ng, ven
hi v5ng, tin t12ng 2 t13ng lai. H5 ven mu@n s@ng, s@ng cho ra con ng1:i". V 7iOm sng m nh
v\n mu@n 7em vo tc phJm chnh l 2 cha 7. - chnh l tnh ng1:i v ni.m hi v5ng v. cu?c
s@ng, v. t13ng lai cHa nhZng con ng1:i 7ang k. cNn v;i ci chCt. Bdng cch den truySn, xy dPng
ln tnh hu@ng "nh`t vT" ti tnh kCt hTp v;i khY n\ng phn tch difn biCn tm l nhn vNt thNt
tinh tC v s[ dMng thnh cng ngn ngZ nng dn, ngn ngZ dung d=, 7:i th1:ng nh1ng c sP
ch5n l5c kv l1Dng Ky, nh v\n 7 ti hiSn lFi tr1;c m]t ta m?t khng gian n\m 7i thNt thYm hFi,
th l13ng. Trong 7 ngVn ngang nhZng kU s@ng ng1:i chCt, nhZng bng ma vNt v:, l`ng lc giZa
tiCng h: khc v tiCng go tht kinh hong cHa 7m quF. Bdng tKm lng 7n hNu chn thnh nh
v\n 7 g[i g]m vo trong khng gian t@i 7en nh1 mPc Ky nhZng mXm s@ng 7ang c@ v13n 7Cn
t13ng lai, nhZng tnh cYm chn thnh, yu th13ng bnh d= nh1ng rKt 7ai cao qu Ky v nh v\n 7
7O nhZng s@ phNn nh1 anh Trng, ng1:i vT nh`t v b cM TL 71Tc th\ng hoa tr1;c ng5n c: 7^
phKp ph;i cng 7m ng1:i 7i ph kho thc NhNt 2 cu@i thin truySn.
C thO ni rdng, Kim Ln 7 thNt sP xuKt s]c khi dPng ln tnh hu@ng "nh`t vT" cHa anh cu
Trng. Tnh hu@ng Ky l cnh c[a khp m2 7O nhn vNt b?c l? nt 7Bp trong tm hgn mnh.
D1:ng nh1 trong 7i khV ng1:i ta df 7@i x[ tn nhen v;i nhau khi miCng \n cHa m?t ng1:i ch1a
7H th lm sao c thO 7o bgng thm ng1:i ny ng1:i kia. Trong tnh hu@ng Ky, ng1:i df cKu x
nhau, df ch k- h3n l v= tha v ng1:i ta rKt df 7@i x[ tn nhen, lm cho nhau 7au khV. Nh1ng nh
v\n Kim Ln lFi khm ph ra m?t 7i.u ng1Tc lFi nh1 2 cc nhn vNt anh cu Trng, ng1:i vT nh`t
v b cM TL. Chng ta t_ng kinh hi tr1;c "xc ng1:i chCt 7i ngNp 7Xy 71:ng", "ng1:i l;n xanh
xm nh1 nhZng bng ma", tr1;c "khng kh vJn ln mi hi cHa rc r12i v mi ngy cHa xc
ng1:i", t_ng ;n lFnh tr1;c "tiCng qua ku t_ng hgi th thiCt" Ky nh1ng lF thay chng ta thNt khng
thO cXm lng xc 7?ng tr1;c nghWa c[ cao 7Bp m bnh th1:ng, dung d= Ky cHa Trng, b cM TL v
cY ng1:i vT cHa Trng nZa. M?t anh thanh nin cHa ci xm ngM c1 Ky nh1 Trng, m?t con ng1:i-
m?t thn xc vFm vD, lPc l1Dng m d1:ng nh1 ng: nghSch th kSch v xKu x Ky lFi chLa 7Png
biCt bao nghWa tnh cao 7Bp. "Ci 7i 7 trn 7Cn xm ny tP lc no", vNy m Trng ven 7o bng
thm m?t c vT trong khi anh khng biCt cu?c 7:i pha tr1;c mnh ra sao. Trng 7 thNt li.u lWnh.
V ngay c vT Trng chng thC. Hai ci li.u Ky g`p nhau kCt tM lFi thnh m?t gia 7nh. -i.u Ky thNt
o le v xt th13ng v cng. V d1:ng nh1 lc Ky trong con ng1:i cHa Trng kia 7 bNt ln ni.m
s@ng, m?t kht v5ng yu th13ng chn thnh. V d1:ng nh1 h]n 7ang ngXm chLa m?t ao 1;c thiCt
thPc v. sP 7Xm Km cHa tnh cYm vT chgng, cHa hFnh phc lLa 7i. Hnh 7?ng cHa Trng d v
tnh, khng c chH 7ch, ch8 tXm ph3 tXm pho cho vui nh1ng 7i.u Ky chng h m2 cho ta thKy tnh
cYm cHa m?t con ng1:i biCt yu th13ng, c1u mang, 7m b5c nhZng ng1:i 7gng cYnh ng?. Nh1
m?t lc 713ng nhin, Trng 7 rKt ngD ngng, h]n 7 "s: sT", "ng: ngT", "ngD ngng" nh1 khng
phYi nh1ng chnh tnh cYm cHa vT chgng Ky lFi cHng c@ v nhen nhm ng5n l[a yu th13ng v
s@ng c trch nhiSm v;i gia 7nh trong h]n. Tnh nghWa vT chgng Km p Ky d1:ng nh1 lm cho
Trng thay 7Vi hQn tm tnh. T_ m?t anh chng ng: nghSch, th la, c?c cdn, Trng 7 s;m tr2
thnh m?t ng1:i chgng thNt sP khi 7n nhNn hFnh phc cHa gia 7nh. HFnh phc Ky nh1 m?t ci g
7 cL "m Kp, m3n man kh]p da th=t Trng tPa hg nh1 c bn tay vu@t nhB s@ng l1ng". Tnh yu,
hFnh phc Ky khiCn "trong m?t lc Trng d1:ng nh1 qun 7i tKt cY, qun cY 7i rt 7ang 7eo 7uVi,
qun cY nhZng thng ngy 7 qua". V Trng 7 1;c ao hFnh phc. MFch s@ng cHa m?t ng1:i 7n
ng trong Trng 7 tr2 dNy. H]n c nhZng thay 7Vi thNt bKt ng: nh1ng rKt hTp logic. NhZng thay
7Vi Ky khng g khc ngoi tm hgn 7n hNu, chKt phc v giu tnh yu th13ng hay sao? Trong
con ng1:i cHa Trng khi tr2 dNy sau khi cho 7n hFnh phc Ky thNt khc lF. Trng khng l anh
Trng ngy tr1;c nZa m gi: 7y 7 l m?t ng1:i con c hiCu, m?t ng1:i chgng 7Xy trch nhiSm
d ch8 trong nghW. ThKy mB chgng nng du qut t1;c nh c[a, h]n 7 b_ng b_ng thm mu@n
m?t cYnh gia 7nh hFnh phc. "H]n thKy h]n yu th13ng c\n nh cHa h]n 7Cn lF lng", "h]n thKy
mnh c trch nhiSm h3n v;i vT con sau ny". H]n chng x\m x]n ra sn d5n dBp nh c[a. Hnh
7?ng c[ ch8 Ky 2 Trng 7u ch8 l cu chuySn bnh th1:ng m 7 l sP biCn chuyOn l;n. Chnh
tnh yu cHa ng1:i vT, tnh mB con ha thuNn Ky 7 nhen nhm trong h]n 1;c v5ng v. hFnh phc,
ni.m tin vo cu?c s@ng sc 7Vi thay khi h]n nghW 7Cn 7m ng1:i 7i v l c: 7^ bay phKp ph;i. Rgi
s@ phNn, cu?c 7:i cHa h]n, cHa vT h]n v cY ng1:i mB cHa h]n nZa sc thay 7Vi. H]n tin thC.
NFn 7i Ky khng thO ng\n cYn 71Tc nh sng cHa tnh ng1:i. -m t@i Ky rgi sc qua 7i 7O
7n ch: nh sng cHa cu?c s@ng tP do 7ang 2 pha tr1;c tr1;c sLc mFnh cHa cch mFng. M?t lXn
nZa, Kim Ln khng ngXn ngFi gieo r]c hFnh phc, ni.m tin Ky trong cc nhn vNt cHa mnh.
Ng1:i vT nh`t khng phYi ngeu nhin xuKt hiSn trong thin truySn. Th= xuKt hiSn 7 lm thay 7Vi
cu?c s@ng cHa xm ngM c1 ngho nn, t\m t@i Ky, 7 lm cho nhZng khun m`t h@c hc, u t@i cHa
m5i ng1:i rFng rD hQn ln. T_ con ng1:i chao cht ch^ng l^n 7Cn c vT hi.n thMc, 7Ym 7ang l
m?t qu trnh biCn 7Vi. -i.u g lm th= biCn 7Vi nh1 thC? - chnh l tnh ng1:i, l tnh th13ng
yu. Th= tuy theo khng Trng v. ch8 qua b@n bt bnh 7c v hai cu ni tXm ph3 tXm pho cHa
Trng nh1ng chng ta khng khinh miSt th=. NCu c trch th ch8 c thO h1;ng vo x h?i thPc dn
phong kiCn kia bp nghBt quy.n s@ng con ng1:i. Th= xuKt hiSn khng tn tuVi, qu qun, trong
th1 thC "vn v t o 7 rch bTt", 7iSu b? trng thNt thYm hFi nh1ng chnh con ng1:i lFi gieo
mXm s@ng cho Trng, lm biCn 7Vi tKt cY, t_ khng kh xm ngM c1 7Cn khng kh gia 7nh. Th=
7 7em 7Cn m?t lugng sinh kh m;i, sinh kh Ky ch8 c 71Tc khi trong con ng1:i th= dung chLa
m?t ni.m tin, m?t 1;c v5ng cao cY vo sP s@ng, vo t13ng lai. Th= 71Tc miu tY kh t song 7 lFi
l nhn vNt khng thO thiCu 7i trong tc phJm. ThiCu th=, Trng ven ch8 l anh Trng cHa ngy x1a,
b cM TL ven l`ng thXm trong 7au khV, cng cPc. Kim Ln chng thNt thnh cng khi xy dPng
nhn vNt ny 7O gp thm tiCng lng ca ngTi sLc s@ng cHa vU 7Bp tnh ng1:i, ni.m tin 2 cu?c 7:i
pha tr1;c trong nhZng con ng1:i 7i khV Ky. V thNt ngFc nhin, khi ni v. 1;c v5ng 2 t13ng lai,
ni.m tin vo hFnh phc, vo cu?c 7:i ng1:i ta df nghW 7Cn tuVi trU nh1 Trng v ng1:i vT nh1ng
Kim Ln lFi khm ph ra m?t nt 7?c 7o v cng: tnh cYm, 1;c v5ng 2 cu?c 7:i Ky lFi 71Tc tNp
trung miu tY kh kv 2 nhn vNt b cM TL. -Cn nhn vNt ny, Kim Ln t^ r ngi bt vZng vng,
gi d`n cHa mnh trong bt php miu tY tm l nhn vNt. B cM TL 7Cn giZa cu chuySn m;i xuKt
hiSn nh1ng nCu thiCu 7i nhn vNt ny, tc phJm sc khng c chi.u su nhn bYn. -`t nhn vNt b
cM TL vo trong tc phJm, Kim Ln 7 cho chng ta thKy r h3n nh sng cHa tnh ng1:i trong
nFn 7i. Bao gi: chng thC, cc nh v\n mu@n nhn vNt nVi bNt c tnh cHa mnh th1:ng 7`t nhn
vNt vo m?t tnh thC thNt c\ng thQng. 0 7 dW nhin phYi c sP 7Ku tranh khng ng_ng khng
nhZng giZa cc nhn vNt m 7?c 7o h3n l ngay chnh trong n?i tm cHa nhn vNt Ky. B cM TL l
m?t 7iOn hnh. ViSc Trng lKy vT 7 gy m?t chKn 7?ng l;n trong tm thLc ng1:i mB ngho v@n
th13ng con Ky. B ngFc nhin ngD ngng tr1;c sP xuKt hiSn cHa m?t ng1:i 7n b trong nh mnh
m lu nay v c lc ch1a bao gi: b nghW 7Cn. HCt ngD ngng, ngFc nhin b cM 7 "ci 7Xu nn
l`ng". C[ ch8, hnh 7?ng Ky chKt chLa bao tm trFng. - l sP 7an xen len l?n giZa nVi tHi cPc,
nai lo v ni.m vui nai bugn cL ha len vo nhau khiCn b thNt c\ng thQng. Sau khi thKu hiOu m5i
7i.u b nhn c con du 7ang "vn v t o 7 rch bTt" m lng 7Xy th13ng xt. B thiCt nghW
"ng1:i ta c g`p b1;c kh kh\n ny, ng1:i ta m;i lKy 7Cn con mnh, m con mnh m;i c 71Tc
vT". V thNt xc 7?ng b cM 7 ni, ch8 m?t cu thi nh1ng su xa v c nghWa v cng: "Thi,
chng my phYi duyn phYi kiCp v;i nhau u chng m_ng lng".
-i khV 7ang vy lKy gia 7nh b, cu?c s@ng cHa b sc ra sao khi mnh 7ang ngKp ngh
tr1;c vPc thQm cHa ci chCt. Nh1ng trong tm thLc ng1:i mB ngho Ky, 7i khV khng phYi l vNt
cYn l;n nZa. -i rt thNt nh1ng trong lng m cM ven sng ln tKm lng yu th13ng chn thnh.
B th13ng con, th13ng du v th13ng cho chnh bYn thn mnh. B cM TL t_ nhZng nai lo, nai tHi
cPc v. gia cYnh ven khng ng_ng bng chy ln ng5n l[a cHa tnh ng1:i. B 7 giang tay 7n
nhNn 7La con du lng 7Xy th13ng xt, trong tHi cPc nh1ng ven ngXm chLa m?t sLc s@ng thNt
mnh liSt. Chnh 2 ng1:i mB ngho kh Ky, ng5n l[a cHa tnh ng1:i, tnh th13ng yu nhn loFi Ky
bng chy mFnh mc nhKt. Trong bng t@i cHa 7i ngho 7ang hng hV vy quanh, b lo ven gieo
vo lng nhZng con mnh ni.m tin v. cu?c s@ng. B nh]c 7Cn viSc Trng nn chuJn b= m?t ci
phn nui g, rgi viSc sinh con 7U ci, b lo ni ton truySn vui trong bZa c3m ngy 7i thNt
thYm hFi. B 7 7n nhNn hFnh phc cHa cc con 7O tP s12i Km lng mnh. -`c biSt chi tiCt ngi
cm 2 cu@i thin truySn thO hiSn kh r nh sng cHa tnh ng1:i. Ngi ch cm nghBn bL cV v
7]ng cht Ky lFi l mn qu cHa m?t tKm lng 7n hNu chKt chLa yu th13ng. B lo "lf mf" b1ng
ngi ch v vui vU gi;i thiCu: "Ch khon 7y. Ngon 7o 7O c3". 0 7y nM c1:i 7 xen len n1;c
m]t. BZa c3m gia 7nh ngy 7i 2 cu@i thin truySn khng khî lm chFnh lng chng ta, m?t nai
xt th13ng cay 7]ng cho s@ phNn cHa h5 song chng dung chLa m?t sP cYm phMc l;n 2 nhZng con
ng1:i bnh th1:ng v 7ng qu Ky.
Kim Ln bdng nghS thuNt viCt v\n gi d`n, vZng vng 7 7em 7Cn m?t chH 7. m;i trong 7.
ti v. nFn 7i. Nh v\n 7 khQng 7=nh nh sng cHa tnh ng1:i thNt thnh cng 2 ba nhn vNt.
-i.u lm chng ta trn tr5ng nhKt chnh l vU 7Bp cHa tnh ng1:i v ni.m hi v5ng vo cu?c s@ng
m?t cch mFnh mc nhKt 2 nhZng thn phNn ngho 7i, thYm hFi kia. Ba nhn vNt: Trng, vT Trng
v b cM TL cng nhZng tnh cYm, lc s@ng cao 7Bp cHa h5 chnh l nhZng 7iOm sng m Kim Ln
t_ng tr\n tr2 trong th:i gian di 7O thO hiSn sao cho 7?c 7o m?t 7. ti khng m;i. Tc phJm 7
thO hiSn thnh cng nghS thuNt miu tY tm l nhn vNt, khY n\ng dPng truySn v den truySn cHa
Kim Ln-m?t nh v\n 71Tc 7nh gi l viCt t nh1ng tc phJm no chng c gi tr= l v lc 7.
"Ci 7Bp cLu v;t con ng1:i" (-xtiepki). Vng, "vT nh`t" cHa nh v\n Kim Ln thO hiSn
r sLc mFnh k diSu Ky. nh sng cHa tnh ng1:i, lng tin yu vo cu?c s@ng l con ngugn mFch
gip Kim Ln hon thnh tc phJm. ng 7 7ng gp cho v\n h5c ViSt Nam ni chung, v. 7. ti
nFn 7i ni ring m?t quan niSm m;i v. lng ng1:i v tnh ng1:i. -5c xong thin truySn, dKu
nhKn mFnh mc nhKt trong tm hgn bFn 75c chnh l 2 7iOm sng tuySt v:i Ky.
Cu 3:
T@ HZu, m?t nh th3 chiCn sW, m?t ng1:i th1 k trung thnh cHa th:i 7Fi Ky 7 cng hnh
trnh lm cch mFng tiCp cNn v;i th3 ca. Th3 ca 7@i v;i ng khng ngoi mMc 7ch chnh tr=, phMc
vM cho l t12ng cHa -Yng, cHa cch mFng. Trong ngugn mFch v. cc 7. ti chnh tr= cHa -Kt n1;c
Ky, T@ HZu 7 tm v. v;i qu khL l=ch s[ cHa cha ng, m?t thC hS hm nay v5ng v. thC hS cha
ng x1a 7O 7gng cYm, thKu hiOu, 7O tm ngugn sinh lPc m;i cKt b1;c cho cu?c khng chiCn hm
nay. M?t trong nhZng bi th3 tiu biOu cho 7. ti ny khng thO khng kO 7Cn bi th3 "Knh g[i
cM Nguyfn Du", trch trong tNp "Ra trNn".
Thng 11/1965 khi gi`c Mv b]n ph c liSt, nh th3 c d=p qua qu h13ng cHa Nguyfn Du
v nhn k- niSm 7ng hai tr\m n\m ngy sinh cHa Ng1:i, T@ HZu xc 7?ng viCt ln bi th3 ny.
Bi th3 7 thO hiSn m?t cch cYm nhNn, suy nghW v 7nh gi cHa T@ HZu tiu biOu
cho thC hS hm nay nhn v. qu khL l=ch s[ cHa cha ng x1a 7O t_ 7 khQng 7=nh cu?c khng
chiCn ch@ng Mv hm nay cHa dn t?c.Trong tiCng v5ng cHa tKc lng tri m tri k- Ky, T@ HZu 7
th@t ln:

Hji Ng'6i x'a c*a ta nay
Khc vui xin l>i so dy cng Ng'6i!

Bi th3 tr_ b@n cu th3 7Xu v cu@i, tKt cY c n\m khV th3 v;i ba c`p lMc bt t13ng xLng.
Bdng hnh thLc tNp Ki.u nhuXn nhuyfn, sng tFo, ngn ngZ trong sng, giYn d=, giu hnh Ynh,
nhZng so snh bKt ng:... Ky 7 difn tY thNt thnh cng tKm lng cHa m?t ng1:i con ci mnh tr1;c
7Fi thi ho vW 7Fi cHa dn t?c Nguyfn Du, m?t thi ho kk ti Ky 7 ch]p bt ln "TruySn Ki.u",
m?t cng trnh 7g s? v c gi tr= thNt l;n lao, gp phXn t\ng gi tr= 7Fo 7Lc, nhNn thLc vo kho
tng v\n h5c ViSt Nam. CYm khi v ng1Dng m? tr1;c ti n\ng Ky kCt hTp v;i m?t tKm lng kht
v5ng tm v. v;i qu khL x1a, T@ HZu 7 viCt:


T@ HZu 7 ca ngTi gi tr= nhn bYn cHa tiCng th3 Nguyfn Du, m?t tiCng th3 vang 7?ng 7Cn
hgn thing sng ni, 7Cn tFo vNt mun loi. Bdng cch s[ dMng l@i so snh, Jn dM ti tnh, nh th3
7 nng cao tXm vc, gi tr= cHa th3 ca Nguyfn Du. ng 7 v tiCng th3 Ky l "non n1;c" v5ng v.
t_ ngn n\m tr1;c, cHa th:i gian xa x1a, cHa qu khL. TiCng th3 Ky v5ng v. 7y trong ni.m tP
ho, hn hoan, 7n nhNn cHa m?t tKm lng hNu thC mu@n 7.n 7p tKm lng cha ng x1a. Nai ni.m
Ky, tnh cYm Ky thNt 7ng ng1Dng v5ng. Hai cu th3 khng nhZng khi qut 71Tc tXm vc, gi tr=
to l;n cHa ti n\ng Nguyfn Du m cn thO hiSn su s]c tnh cYm cao 7Bp cHa T@ HZu- thC hS hm
nay ng1Dng v5ng v. qu kh cHa cha ng.
L@i th3 Ky, tiCng lng hn hoan T@ HZu lFi tiCp tMc r?ng m2 v13n t;i nhZng gi tr= vWnh
hdng khc:


Nghn n\m l khoYng th:i gian cHa hgi t12ng, cHa ng1Dng v5ng, cHa kht v5ng mnh liSt,
cHa tKc lng tri k- biCt 3n cHa thC hS hm nay. - cn l khoYng th:i gian cHa thC hS hm nay trY
l:i cho nai 7au l=ch s[ cHa cha ng trong qu khL.. M?t lXn nZa cYm hLng ngTi ca ch]p bt cho
T@ HZu cKt tiCng lng tP ho trong khc ht trn 7Xy hn hoan, hLng kh2i, trong sP ng1Dng v5ng
tr1;c m?t thin ti. TiCng th3 cHa Nguyfn Du 71Tc v nh1 "tiCng mB", m "tiCng mB" th gXn ghi,
thiCt tha qu. - l l:i ru nhB nhng n tnh, chan chLa tnh yu th13ng v trong Ky g[i g]m bao
m3 1;c thNt cao 7Bp. V v thC tiCng th3 cHa Nguyfn Du l tiCng ru cHa mB n tnh, ng5t ngo thVi
vo lng bao thC hS c sLc mFnh thNt l;n lao. Tnh cYm Ky, khc ht ru n tnh Ky l l:i nh]c nh2,
thH th8 cho con- thC hS hm nay vZng b1;c tr12ng thnh.
TiCng lng 7gng v5ng cHa ci x1a nhNp cng thC hS hm nay 7O con lFi vang ln l:i ca tP
ho:

Hji ng'6i x'a c*a ta nay
Khc vui xin l>i so dy cng Ng'6i!

Trn trMc kCt cKu "x1a-nay", "con-Ng1:i" cng vang ln tiCng lng kht khao tm kiCm tri
m. "Con" sc cng "Ng1:i" ht tiCp khc trng ca Ky cho 7n cch mFng. ChZ "cng" 7 thO
hiSn 7Xy 7H 1;c v5ng cHa chng con v Ng1:i. Tnh cYm Ky, nghWa c[ Ky thNt 7ng tP ho v trn
tr5ng.
Su cu th3, ba c`p lMc bt song hnh Ky l tnh cYm, tiCng lng cHa chng con thC hS hm
nay 7p l:i qu khL. - chng l l:i hLa chn thnh nhKt cHa thC hS hm nay cng ngn vang theo
nh=p 7Np cHa qu khL.
Bdng l@i tNp Ki.u nhuXn nhuyfn, s[ dMng hnh Ynh c tnh gTi hnh, gi5ng 7iSu n tnh,
ng5t ngo, 7Nm chKt dn t?c, khV th3 7 thO hiSn tr5n vBn phong cch th3 T@ HZu: khuynh h1;ng
th3 trZ tnh - chnh tr=, m?t gi5ng 7iSu tm tnh ng5t ngo v 7Nm 7 tnh dn t?c. KhV th3 khp
lFi nh1ng lFi m2 ra m?t chn tr:i m;i, t13ng lai m;i trong hnh trnh ch@ng Mv hm nay:

Sng Lam n'(c ch-y bn 58i
BPng nghe tr@ng giOc ba h8i g:i qun

-------------------- HkT -----------------

Mn V\n, kh@i D
(th:i gian lm bi 180 pht, khng kO th:i gian pht 7.).
!A thi:
Cu 1 (27): Anh (ch=) hy trnh by hon cYnh ra 7:i bi th3 ViSt B]c cHa T@ HZu. Nu nhZng
7`c 7iOm nghS thuNt cHa tc phJm 7 (7oFn trch 71Tc h5c).
Cu 2 (57): Phn tch hnh t1Tng sng trong bi th3 Sng cHa Xun Quknh. Anh (ch=) cYm nhNn
71Tc g v. vU 7Bp tm hgn ng1:i phM nZ trong tnh yu qua hnh t1Tng ny?
Cu 3 (37): Phn tch hnh t1Tng Cy x nu trong truySn ng]n R_ng x nu cHa Nguyfn
Trung Thnh. NhNn xt ng]n g5n v. nghS thuNt miu tY cy x nu cHa nh v\n.

Bi lm c*a c*a th sinh Hong Thuk Nhi
Cu 1. Hon cYnh ra 7:i cHa bi th3 ViSt B]c - T@ HZu:
Cu?c khng chiCn ch@ng Php kCt thc th]ng lTi, hiSp 7=nh Gi3-ne-v3 71Tc k kCt. Thng 10 n\m
1954 c3 quan Trung 13ng cHa -Yng v Chnh phH r:i c\n cL ViSt B]c v. thH 7 H N?i. Trong
khng kh buVi tifn 71a mang tXm vc l=ch s[ Ky, T@ HZu 7 xc 7?ng viCt bi th3 ViSt B]c.
ViSt B]c tr2 thnh khc ht n tnh thu- chung giZa ng1:i mi.n ng1Tc v;i ng1:i mi.n xui,
giZa nhn dn v;i -Yng, giZa cch mFng v;i Bc Hg. ViSt B]c l bi th3 c gi tr=, 7O viCt nn
m?t bi th3 hay nh1 thC, T@ HZu 7 s[ dMng nhZng hnh thLc nghS thuNt:
- S[ dMng thO th3 dn t?c, th3 lMc bt.
- NhZng hnh Ynh so snh v von, gXn v;i l:i \n tiCng ni cHa dn t?c.
- Gi5ng v\n tm tnh, ng5t ngo, tha thiCt.
- Ngn ngZ giu nhFc 7iSu nh1 nhZng cu ht giao duyn. Cu hî l:i 7p giZa hai nhn vNt Ta v
Mnh trong bi th3 thPc chKt ch8 l m?t. - l sP phn thn, ho thn cHa tc giY 7O cYm xc
71Tc thO hiSn m?t cch tP nhin, tha thiCt.
Cu 2:
Sng 71Tc in trong tNp Hoa d5c chiCn ho, xuKt bYn n\m 1968 cHa nZ nh th3 tnh nVi
tiCng Xun Quknh. Bi th3 ni v. tm trFng, tnh yu mnh liSt cHa ng1:i con gi khi yu. Hy
7Cn v;i bi th3 bdng nhFc 7iSu, bi th3 l m 7iSu cHa m?t ci lng b= sng khuKy 7?ng, 7ang
rung ln 7gng 7iSu 7gng nh=p v;i sng biOn. RFo rPc 7Cn xn xao, kht khao 7Cn kh]c khoYi, c
m?t hnh t1Tng sng 71Tc vc ln bdng m 7iSu, m?t m 7iSu dNp dgn, chm nVi, min man nh1
h3i th2 chFy su@t cY bi.
S]c 7iSu trZ tnh cHa bi th3 71Tc gTi ln t_ hnh t1Tng sng. CY bi th3 l nhZng con sng
tm tnh xn xao trong lng ng1:i con gi 7ang yu khi 7Lng tr1;c biOn ng]m nhn nhZng con
sng v hgi, bKt tNn. Sng l m?t hnh t1Tng Jn dM, 7 l sP ho thn cHa ci ti trZ tnh cHa nZ sW,
lc th ho nhNp, lc sP phn thn cHa em - ng1:i con gi 7ang yu m?t cch say 7]m. Sng 7
kh3i gTi m?t hgn th3 phong ph, hgn nhin, si nVi. Thng qua hnh t1Tng sng, Xun Quknh 7
c m?t cch ni rKt hay 7O difn tY tm trFng cHa ng1:i con gi.
Sng biCn ho, sng va lin hgi, tri.n min v bKt tNn:

DC d=i v dQu m
8n o v lXng lZ

trFng thi cHa sng chng l tm trFng khi yu, l kht v5ng to l;n, mFnh mc v. m?t tnh yu chn
thnh. Hnh trnh cHa sng t_ sng ra 7Fi d13ng:

Sng khng hiKu nMi mnh
Sng tm ra tBn bK

n3i mnh mng dFt do, c 7Cn n3i biOn r?ng tr:i cao sng m;i 71Tc vey vng, m;i thPc sP tm
thKy mnh trong sLc s@ng mFnh mc v;i nhZng kht khao to l;n. Sng 71Tc lm biOu t1Tng cHa
tnh yu. Miu tY sng biCn ho l chng 7O ni ln ci phLc tFp, 7a dFng, kh hiOu cHa tnh yu.
Chng gi@ng nh1 sng biOn, tnh yu l m?t hiSn t1Tng kk diSu cHa con ng1:i. Con sng ngy
x1a v con sng ngy sau ven thC - tri.n min, bKt tNn. Chng nh1 tnh yu mi mi l kht
v5ng cHa tuVi trU, cHa 7i lLa, cuY anh v em:

i con sng ngy x'a
V ngy sau vYn th.
NPi kht v:ng tnh yu
B8i h8i trong ngHc tr2 .

Con sng tm 7Cn biOn, 7Cn 7Fi d13ng l 7O tP hiOu mnh. Chng nh1 em kht 71Tc 7Cn
bn anh, 7Cn v;i m?t tnh yu 7Bp 7O hiOu r h3n v. tm hgn em v. con ng1:i 7ch thPc cHa em.
Ng1:i con gi hî sng hay 7ang tP hî chnh mnh:

Sng b0t 5<u t? gi
Gi b0t 5<u t? 5u
Em cNng khng bi.t nCa
Khi no ta yu nhau

ci giy pht giao duyn cHa 7i lLa. Khi no ta yu nhau tm 71Tc m?t cu trY l:i thNt kh, b2i
tnh yu l m?t hiSn t1Tng, m?t thL tnh cYm kh c thO c]t nghWa 71Tc. B2i vNy trong bi th3 tnh
s@ 21 cHa thi ho Tagor 7 viCt rdng :

Tri tim anh cNng 4 g<n em nh' chnh 56i em vBy
Nh'ng ch_ng bao gi6 em bi.t tr:n n 5u

Cu th3 khi no ta yu nhau 7 difn tY 7ng nai ni.m 7iOn hnh cHa nhZng trai gi 7ang
s@ng trong tnh yu 7Bp. Sng va dZ d?i - d=u m , gn o - l`ng lc, sng d1i lng su
sng trn m`t n1;c, sng nh; b:, 7 l biOu hiSn cHa tnh yu v nai nh;. Yu chn thnh tha
thiCt, nh; bgi hgi tri.n min. Nai nh; Ky day dLt, dy v, chon 7Xy cY khng gian, thKm trong
chi.u su, b. r?ng, trYi trong chi.u di th:i gian:

Con sng d'(i lng su
Con sng trn mXt n'(c
i con sng nh( b6

ThNt tP nhin v th3 m?ng, con sng nh; b: nn ngy 7m sng va, sng thao thLc v;i
th:i gian v 7Fi d13ng. Chng gi@ng nh1 bn 7Ti thuy.n, thuy.n nh; bCn, lc no lng ng1:i con
gi chng bgi hgi nh; th13ng:

Lng em nh( 5.n anh
C- trong m cn th3c

Cn thLc tLc l lc no em chng nhn thKy r hnh bng anh, nh m]t anh ... M?t tnh
yu cugng nhiSt, say m. Con sng khao kht 71Tc 7Cn b: 7O 71Tc va v., ve vu@t:

Hn thBt khZ thBt m
Hn m 5Am mi mi
(Xun DiSu)

Chng nh1 em mu@n 71Tc gXn bn anh, 71Tc ho nh=p vo trong tnh yu v;i anh. Tnh
yu cHa ng1:i con gi thNt mnh liSt, ngng nn. Sng xa v:i cch tr2 ven tm 71Tc t;i b:, chng
nh1 anh v em sc v1Tt qua m5i kh kh\n 7O 7Cn v;i nhau, 7O s@ng trong hFnh phc tr5n vBn cHa
lLa 7i.

a ngoi kia 5>i d'ng
TrEm ngn con sng nh\
Con no cNng t(i b6
D mun v6i cch tr4

Ng1:i con gi 7 by t^ lng mnh m?t cch chn thnh, say 7]m, th]m thiCt. Chn thNt v
thu- chung l 7`c tnh cHa tnh yu:

DYu xui vA ph'ng B0c ...

Sng 7 by t^ nai lng cHa ng1:i con gi, kht v5ng 71Tc s@ng hCt mnh trong m?t tnh
yu 7Bp, s]t son thu- chung. Ng1:i ta th1:ng ni xui vo Nam, ng1Tc ra B]c; nh1ng 2 7y,
trong nai nh; chKt 7Xy nh th3 lFi dng ng1Tc lFi. T_ 7 nh th3 7 ni 7Cn nai nh; bKt chKp vFn
vNt, khoYng cch, tnh yu l sP g`p gD giZa hai tm hgn khng c gi;i hFn.
Cu@i cng sng 7 ni h? nh th3 nai kht v5ng 71Tc s@ng tr5n vBn trong tnh yu. Tnh yu lLa
7i 7Bp 7c, ngng nn nh1 tr\m ngn con sng nh^ giZa 7Fi d13ng mnh mng, mu@n 71Tc ho
nh=p vo biOn l;n cHa tnh yu c?ng 7gng:

Lm sao 5'Jc tan ra
!K ngn nEm cn vP .

CY bi th3, nCu kO 7Cn nhan 7., th tc giY 7 m1:i m?t lXn nh]c 7Cn t_ sng. Sng va
nh1 tm tnh xn xao. Sng cho ta nhi.u Kn t1Tng v. m 7iSu cHa sng, chng nh1 gi5ng 7iSu tm
tnh, nh=p 7iSu cHa bi th3. Th3 hgn nhin, li.n mFch v. cYm xc, trong sng trong cch difn 7Ft
cHa tc giY. Sng va trn 7Fi d13ng mnh mng chng chnh l sng va trong lng ng1:i con gi.
T_ hnh t1Tng sng Xun Quknh cho ta thKy r vU 7Bp tm hgn ng1:i phM nZ trong tnh
yu. V;i tnh yu chn thnh, th]m thiCt, ng1:i phM nZ mu@n s@ng hCt mnh, s@ng tr5n vBn trong
tnh yu 7Bp. Yu l nh; ngy mong 7m, ng1:i phM nZ kht khao 71Tc ho nhNp gXn ghi trong
tnh yu Ky. H5 yu thNt ngng nn, say 7]m, thHy chung !
Xun Quknh viCt bi th3 ny vo nhZng n\m 1967, khi cu?c khng chiCn cHa nhn dn mi.n Nam
2 vo giai 7oFn c liSt, khi thanh nin trai gi o o ra trNn xU d5c Tr1:ng S3n 7i cLu n1;c, khi
sn ga, bCn n1;c, g@c 7a, sn tr1:ng difn ra nhZng cu?c chia ly mu 7^. Cho nn c 7`t bi th3
vo trong hon cYnh Ky ta m;i cng thKy r nai kht khao cHa ng1:i con gi trong tnh yu.

i con sng nh( b6
Ngy 5m khng ng* 5'Jc .

-5c xong bi th3 Sng ta cng ng1Dng m? h3n nhZng con ng1:i phM nZ ViSt Nam,
nhZng con ng1:i lun thu- chung, lun s@ng hCt mnh v m?t tnh yu. Xun Quknh xLng 7ng l
m?t nh th3 nZ cHa tnh yu lLa 7i, b 7 lm phong ph h3n cho n.n th3 n1;c nh.
Cu 3:
Nguyfn Trung Thnh l nh v\n c duyn nT g]n b v;i mYnh 7Kt Ty Nguyn. Qua hai
cu?c khng chiCn cng vo sinh ra t[ v;i nhZng ng1:i dn n3i 7y 7 cung cKp cho Nguyfn
Trung Thnh m?t v@n hiOu biCt v cng su r?ng v. mYnh 7Kt m vang r?n tiCng cgng ching
trong ma lf h?i, n3i c nhZng ng1:i con trung dhng, kin c1:ng. NCu trong khng chiCn ch@ng
Php, Nguyfn Trung Thnh - bt danh Nguyn Ng5c nVi tiCng cng -Kt n1;c 7Lng ln; th
trong nhZng n\m khng chiCn ch@ng Mv, 7`c biSt l nhZng n\m 1965 khi cu?c khng chiCn cHa
nhn dn mi.n Nam 7ang difn ra gay go c liSt th Nguyfn Trung Thnh cho ra m]t ng1:i 75c
truySn ng]n R_ng x nu. Tc phJm ny 7 l m?t bYn hng ca, ca ngTi cu?c s@ng v con ng1:i
Ty Nguyn trong cu?c chiCn tranh vW 7Fi. V nVi bNt h3n cY trong tc phJm chnh l hnh t1Tng
cy x nu.
Cy x nu l m?t hnh t1Tng nhn vNt trung tm trong truySn ng]n R_ng x nu cHa
Nguyfn Trung Thnh. Xuyn su@t trong tc phJm ta b]t g`p nhZng cnh r_ng x nu n@i tiCp nhau
chFy 7Cn chn tr:i. Cy x nu l m?t loi cy quen thu?c, c m`t trong cu?c s@ng hng ngy cHa
ng1:i dn Ty Nguyn. CHi x nu chy trong mai bCp l[a gia 7nh, khi x nu nhu?m bYng 7en
cho con trU h5c chZ, 7u@c x nu r5i sng sn nh qng trong nhZng 7m lf h?i.... TKt cY m5i hoFt
7?ng d l;n d nh^ cHa ng1:i dn Ty Nguyn 7.u c sP gp m`t cHa cy x nu. SP s@ng cHa
dn lng X Man 7.u g]n li.n v;i nhZng cnh r_ng x nu. Khi Nguyfn Trung Thnh viCt : Lng
2 trong tXm 7Fi bc cHa 7gn gi`c, chng n b]n 7 thnh lS, ngy hai lXn, ho`c buVi sng s;m v
xC chi.u, ho`c 7Lng bng v xJm t@i, ho`c n[a 7m v tr2 g gy. HXu hCt 7Fn 7Fi bc cHa 7gn
gi`c 7.u r3i vo nhZng ng5n 7gi x nu, cFnh con n1;c l;n, nh v\n 7 phYn Ynh khng kh c\ng
thQng cHa th:i 7Fi, gTi ln sP 7@i m`t quyCt liSt giZa sP s@ng v ci chCt. NVi bNt trn n.n b@i cYnh
Ky, Nguyfn Trung Thnh 7 7i su miu tY nhZng 7`c 7iOm nVi bNt cHa cu x nu. Chng nh1 bao
loi cy khc, cy x nu l m?t loi cy ham nh sng v kh tr:i trong r_ng t c loi cy no
sinh si nYy n2 khoU 7Cn vNy... t c loi cy no ham nh sng 7Cn thC chng c nghWa l ham
s@ng, khao kht mu@n 71Tc v13n ln giZa bXu tr:i cao r?ng.
ThC nh1ng trong nhZng n\m thng chiCn tranh c liSt Ky, chng nh1 bao cnh r_ng khc cHa
ViSt Nam, r_ng x nu 7 b= tn ph rKt dZ d?i CY r_ng x nu hng vFn cy khng c cy no l
khng b= th13ng. C nhZng cy b= ch`t 7Lt ngang n[a thn mnh 7V o o nh1 m?t trNn bo; 2 cha
vCt th13ng nhPa La ra trn tr., th3m ngo ngFt, long lanh n]ng h gay g]t rgi dXn dXn bXm lFi 7en
v 7`c quySn thnh t_ng cMc mu l;n. Tuy vNy, bKt chKp m5i sP tn ph hu- diSt cHa chiCn tranh,
cy x nu ven v13n ln v;i m?t sLc s@ng mnh liSt cFnh cy m;i ng gMc 7 c b@n, n\m cy
con m5c ln, ng5n xanh r:n, hnh nh5n mhi tn lao thQng ln bXu tr:i. T1 thC v13n ln mFnh mc
Ky cHa cy x nu nh1 7O thch thLc v;i bom 7Fn cHa chiCn tranh 7@ chng n giCt 71Tc cy x nu
7Kt ta. SLc s@ng mnh liSt 7 gip nhZng cnh r_ng x nu v13n ln trong m?t mu xanh, hiSn ln
hin ngang, kiu dhng nh1 m?t trng sW cL thC hai ba n\m sau, r_ng x nu 1Dn tKm ngPc l;n cHa
mnh ra che ch2 cho dn lng X man.
Bdng nghS thuNt so snh, nhn ho, Jn dM, Nguyfn Trung Thnh 7 dPng ln thNt thnh
cng v r nt, Kn t1Tng v. hnh t1Tng cy x nu. Khng d_ng lFi 2 7, Nguyfn Trung Thnh cn
7`t hnh t1Tng cy x nu vo trong quan hS 7@i chiCu sng 7i v;i con ng1:i mYnh 7Kt Ty
Nguyn. NCu cy x nu l m?t loFi cy ham nh sng v kh tr:i, th ng1:i dn Ty Nguyn yu
tP do, tin vo -Yng, 7i theo b1;c chn cch mFng nh1 mun cy ven h1;ng vo nh sng m`t
tr:i. NCu cy x nu b= tn ph, hu- diSt b2i 7Fn bom, khi l[a th nhZng ng1:i dn Ty Nguyn
phYi ch=u bao 7au th13ng mKt mt do chnh kU th gy ra. Bao nhiu ng1:i b= gi`c giCt chCt nh1
nhZng cy x nu b= ch`t 7Lt ngang n[a thn mnh, bao nhiu ng1:i cn s@ng m phYi mang trong
mnh bao nai th13ng 7au. Bdng cch miu tY hnh Ynh cy v ng1:i trong quan hS sng 7i nh1
thC, Nguyfn Trung Thnh 7 kh]c su t?i c d man cHa kU th 7O qua 7 tc giY gip ta hnh
dung r h3n nhZng thYm cYnh dn ta phYi ch=u do b5n gi`c gy ra.
Chng gi@ng nh1 nhZng cnh r_ng qu h13ng, nh1 nhZng con ng1:i ViSt Nam ven thLc
71Tc rdng:

G'm no chia 5'Jc dng B.n H-i
L[a no thiu 5'Jc dy Tr'6ng Sn
CEm h6n l>i giOc cEm h6n
Mu ku tr- mu 5<u van tr- 5<u

Cc thC hS nhn dn Ty Nguyn 7 thay nhau tiCp n@i 7Lng ln. nh sng cHa ni.m tin
-Yng cn th ni n1;c ny cn 7 soi 71:ng ch8 l@i cho nhZng b1;c chn 7Cn v;i cch mFng.
ThC hS ny ng xu@ng, thC hS sau tiCp n@i 7Lng ln; anh St b Nhan b= gi`c giCt, 7i thay h5 tiCp
tC nui qun 7 c T N v Mai. CL nh1 thC, cc thC hS ng1:i Ty Nguyn 7 thay nhau giZ vZng
ng5n l[a truy.n th@ng, thay nhau giZ vZng ch 7nh gi`c kin c1:ng, 7O giZ lng, giZ n1;c cHa
dn lng X man ni ring v cHa ng1:i Ty Nguyn ni chung.
D1;i ngi bt miu tY cHa Nguyfn Trung Thnh, cy x nu hiSn ln s_ng sZng, 7gng hnh v;i
nhZng b1;c 7i, cu?c s@ng cHa dn lng X man. G]n b v;i cnh r_ng anh dhng, kiu hng,
nhZng ng1:i dn Ty Nguyn nh1 71Tc tiCp thm sLc mFnh 7O 7Lng ln chiCn 7Ku. V g]n b v;i
con ng1:i Ty Nguyn n tnh, thu- chung, trung dhng nh1 thC. Cy x nu chng lun lun snh
b1;c cng h5 7O h5 c cu?c s@ng bnh yn h3n; 7O hXu hCt 7Fn 7Fi bc cHa 7gn gi`c 7.u r3i vo
nhZng ng5n 7gi x nu, cFnh con n1;c l;n chL khng nhdm vo nhZng ng1:i dn v t?i lXm than.
Cy x nu l hnh t1Tng mang 7Nm chKt l t12ng, tiu biOu cho phJm chKt, s@ phNn cHa
ng1:i dn Ty Nguyn. Hnh t1Tng cy x nu trong tc phJm mang 7Nm chKt s[ thi, tnh ho
hng, n lm r chH 7. t1 t12ng cHa truySn ng]n R_ng x nu. -O xy dPng m?t hnh t1Tng x
nu nh1 thC, Nguyfn Trung Thnh 7 s[ dMng nhZng cu v\n miu tY, nhZng t_ ngZ, hnh Ynh
ch5n l5c 7`c s]c, cng nghS thuNt so snh, nhn ho, Jn dM, gi5ng v\n miu tY trong tc phJm rKt
linh hoFt.
C 75c R_ng x nu cHa Nguyfn Trung Thnh ta m;i cYm nhNn hCt vU 7Bp hnh t1Tng
cy x nu. Hnh t1Tng ny 7 gp phXn tFo nn m?t R_ng x nu tr5n vBn, mang 7Nm gi tr= v\n
h5c. Nguyfn Trung Thnh 7 gp phXn lm phong ph thm cho n.n v\n h5c dn t?c./.

-------------------- HkT -----------------

Mn V\n, kh@i D
(th:i gian lm bi 180 pht, khng kO th:i gian pht 7.)
-. thi:
Cu I: (2 7iOm)
Anh/ch= hy trnh by hon cYnh ra 7:i v mMc 7ch sng tc cHa bYn Tuyn ngn -?c lNp cHa Hg
Ch Minh.
Cu II: (5 7iOm)
Trng Giang cHa Huy CNn l bi th3 mang vU 7Bp v_a cV 7iOn v_a hiSn 7Fi.
Anh/ch= hy phn tch bi th3 Trng Giang 7O lm sng t^ nhNn xt trn.

TRNG GIANG
Bng khung tr6i r=ng nh( sng di
H.C
Sng gTn trng giang bugn 7iSp 7iSp,
Con thuy.n xui mi n1;c song song.
Thuy.n v. n1;c lFi, sXu tr\m ng;
CHi m?t cnh kh lFc mKy dng.

L3 th3 cgn nh^ gi 7u hiu,
-u tiCng lng xa vn chT chi.u.
N]ng xu@ng, tr:i ln su cht vt;
Sng di, tr:i r?ng, bCn c liu.

Bo dFt v. 7u, hng n@i hng,
Mnh mng khng m?t chuyCn 7 ngang.
Khng cXu gTi cht ni.m thn mNt
L`ng lc b: xanh tiCp bi vng

L;p l;p my cao 7n ni bFc,
Chim nghing cnh nh^ : bng chi.u sa
Lng qu dTn dTn v:i con n1;c
Khng khi hong hn chng nh; nh
(V\n h5c 11, TNp m?t, NXB Gio dMc, ti bYn 2005, tr.143)

PH&N T CHjN (Th sinh ch8 71Tc ch5n lm 1 trong 2 cu)
Cu III.a: Theo ch13ng trnh THPT khng phn ban (3 7iOm)
So snh cch nhn ng1:i nng dn cHa hai nhn vNt Hong v -? trong truySn ng]n -i m]t cHa
Nam Cao.
Cu III.b: Theo ch13ng trnh THPT phn ban th 7iOm (3 7iOm)
Phn tch nhZng nt 7Bp trong suy nghW v Lng x[ cHa nhn vNt Hi.n trong truySn ng]n M?t ng1:i
H N?i cHa Nguyfn KhYi (7oFn trch trong NgZ v\n 12, sch gio khoa th 7iOm Ban KHXH v
NV).

Bi lm c*a c*a th sinh H8ng Ng:c Lam
Cu I: (H:c sinh tH xem)
Cu II:
Nh th3 Huy CNn tn thNt l C Huy CNn, v;i gi5ng th3 rKt ring 7 khQng 7=nh tn tuVi
cHa mnh trong phong tro th3 m;i 1930-1945. ng v@n qu qun H13ng S3n, H TWnh, sinh n\m
1919 v mKt n\m 2005. Tr1;c Cch mFng thng tm, th3 ng mang nVi sXu v. kiCp ng1:i v ca
ngTi cYnh 7Bp cHa thin nhin, tFo vNt v;i cc tc phJm tiu biOu nh1: "L[a thing", "Vh trM ca",
Kinh cXu tP". Nh1ng sau Cch mFng thng tm, hgn th3 cHa ng 7 tr2 nn lFc quan, 71Tc kh3i
ngugn t_ cu?c s@ng chiCn 7Ku v xy dPng 7Kt n1;c cHa nhn dn lao 7?ng: "Tr:i mai ngy lFi
sng", "-Kt n2 hoa", "Bi th3 cu?c 7:i"... VU 7Bp thin nhin nai 1u sXu nhn thC, m?t nt th3 tiu
biOu cHa Huy CNn, 71Tc thO hiSn kh r nt qua bi th3 "Trng Giang". -y l m?t bi th3 hay,
tiu biOu v nVi tiCng nhKt cHa Huy CNn tr1;c Cch mFng thng tm. Bi th3 71Tc trch t_ tNp
"L[a thing", 71Tc sng tc khi Huy CNn 7Lng 2 b: Nam bCn Chm sng Hgng, nhn cYnh mnh
mng sng n1;c, lng v:i vTi bugn, cm cYnh cho kiCp ng1:i nh^ b, nVi tri giZa dng 7:i v
7=nh. Mang nai u bugn hoi nh1 thC nn bi th3 v_a c nt 7Bp cV 7iOn lFi v_a 71Tm nt hiSn 7Fi,
7em 7Cn sP thch th, yu mCn cho ng1:i 75c.

Bng khung tr6i r=ng nh( s@ng di
Sng gJi trng giang bu8n 5iIp 5iIp
....
Khng khi hong hn cNng nh( nh.

Ngay t_ thi 7., nh th3 7 kho gTi ln vU 7Bp cV 7iOn lFi hiSn 7Fi cho bi th3. "Trng
giang" l m?t cch ni chSch 7Xy sng tFo cHa Huy CNn. Hai m "anh" 7i li.n nhau 7 gTi ln
trong ng1:i 75c cYm gic v. con sng, khng ch8 di v cng m cn r?ng mnh mng, bt ngt.
Hai chZ "trng giang" mang s]c thi cV 7iOn trang nh, gTi lin t12ng v. dng Tr1:ng giang trong
th3 -1:ng thi, m?t dng sng cHa mun thu2 vWnh hdng, dng sng cHa tm t12ng.
TL th3 "Trng giang" mang nt cV 7iOn nh1 th3 x1a: Nh th3 th1:ng Jn 7dng sau ci mnh
mng sng n1;c, khng nh1 cc nh th3 m;i th1:ng thO hiSn ci ti cHa mnh. Nh1ng nCu cc thi
nhn x1a tm 7Cn thin nhin 7O mong ho nhNp, giao cYm, Huy cNn lFi tm v. thin nhin 7O thO
hiSn nVi 1u t1, bugn b v. kiCp ng1:i c 73n, nh^ b tr1;c vh trM bao la. - chng l vU 7Bp 7Xy
sLc quyCn rh cHa tc phJm, Jn chLa m?t tinh thXn hiSn 7Fi.
Cu 7. t_ giYn d=, ng]n g5n v;i ch8 bYy chZ nh1ng 7 thu tm 71Tc cYm xc chH 7Fo cHa
cY bi: "Bng khung tr:i r?ng nh; s@ng di". Tr1;c cYnh "tr:i r?ng", "sng di" sao m bt ngt,
mnh mng cHa thin nhin, lng con ng1:i dKy ln tnh cYm "bng khung" v nh;. T_ ly
"bng khung" 71Tc s[ dMng rKt 7]c 7=a, n ni ln 71Tc tm trFng cHa chH thO trZ tnh, bugn b,
u sXu, c 73n, lFc lng. V con "sng di", nghe min man tt t]p Ky cL va sng 7.u 7`n kh]p cc
khV th3, cL cu?n sng ln mi trong lng nh th3 lm rung 7?ng tri tim ng1:i 75c.
V ngay t_ khV th3 7Xu, ng1:i 75c 7 b]t g`p nhZng con sng lng 7Xy 1u t1, sXu no nh1
thC:

Sng gJn trng giang bu8n 5iIp 5iIp,
Con thuyAn xui mi n'(c song song.
ThuyAn vA n'(c l>i s<u trEm ng-
C*i m=t cnh kh l>c m#y dng.

VU 7Bp cV 7iOn cHa bi th3 71Tc thO hiSn kh r ngay t_ b@n cu 7Xu tin ny. Hai t_ ly
nguyn "7iSp 7iSp", "song song" 2 cu@i hai cu th3 mang 7Nm s]c thi cV knh cHa -1:ng thi. V
khng ch8 mang nt 7Bp Ky, n cn 7Xy sLc gTi hnh, gTi lin t12ng v. nhZng con sng cL loang
ra, lan xa, g@i ln nhau, dng n1;c th cL cu@n 7i xa tNn n3i no, min man min man. Trn dng
sng gTi sng "7iSp 7iSp", n1;c "song song" Ky l m?t "con thuy.n xui mi", lZng l: tri 7i.
Trong cYnh c sP chuyOn 7?ng l thC, nh1ng sao ch8 thKy vU l`ng t:, mnh mng cHa thin nhin,
m?t dng "trng giang" di v r?ng bao la khng biCt 7Cn nh1:ng no.
Dng sng th bt ngt v cng, v tNn, nai bugn cHa con ng1:i chng 7Xy \m ]p trong lng

ThuyAn vA n'(c l>i s<u trEm ng-
C*i m=t cnh kh l>c m#y dng.

Thuy.n v n1;c v@n 7i li.n nhau, thuy.n tri 7i nh: n1;c x, n1;c va vo thuy.n. ThC m
Huy CNn lFi thKy thuy.n v n1;c 7ang chia la, xa cch "thuy.n v. n1;c lFi", nghe sao 7Xy xt xa.
Chnh lc v thC m gTi nn trong lng ng1:i nai "sXu tr\m ngY". T_ ch8 s@ nhi.u "tr\m" h Lng
cng t_ ch8 s@ "mKy" 7 thVi vo cu th3 nai bugn v hFn.
Tm hgn cHa chH thO trZ tnh 71Tc b?c l? 7Xy 7H nhKt qua cu th3 7`c s]c: "CHi m?t cng
kh lFc mKy dng". Huy CNn 7 kho dng php 7Yo ngZ kCt hTp v;i cc t_ ngZ ch5n l5c, thO
hiSn nVi c 73n, lFc lng tr1;c vh trM bao la. "M?t" gTi ln sP t î, nh^ b, "cnh kh" gTi sP kh
ho, cFn kiSt nhPa s@ng, "lFc" mang nai sXu v 7=nh, tri nVi, bNp b.nh trn "mKy dng" n1;c
thin nhin r?ng l;n mnh mng. Cnh cHi kh 7 tri dFc 7i n3i no, hnh Ynh giYn d=, khng t
vc m sao 7Xy rTn ngTp, khiCn lng ng1:i 75c cYm thKy tr@ng v]ng, 73n ci.
Nt 7Bp cV 7iOn "tY cYnh ngM tnh" thNt kho lo, ti hoa cHa tc giY, 7 gTi m2 v. m?t nai
bugn, u sXu nh1 con sng sc cn va mi 2 cc khV th3 cn lFi 7O ng1:i 75c c thO cYm thng, thKu
hiOu v. m?t nt tm trFng th1:ng g`p 2 cc nh th3 m;i. Nh1ng bn cFnh 7 ta chng nhn ra m?t
vU 7Bp hiSn 7Fi rKt thi v= cHa khV th3. - l 2 cch ni "CHi m?t cnh kh" thNt 7`c biSt, khng
ch8 thu tm cYm xc cHa ton khV, m cn h m2 tm trFng cHa nhn vNt trZ tnh, m?t nai ni.m
73n ci, lFc lng.
Nai lng Ky 71Tc gTi m2 nhi.u h3n qua hnh Ynh quFnh v]ng cHa khng gian lFnh lco:

L th c8n nh\ gi 5u hiu
!u ti.ng lng xa vn chJ chiAu.

Hai t_ ly "l3 th3" v "7u hiu" 71Tc tc giY kho s]p xCp trn cng m?t dng th3 7 vc
nn m?t quang cYnh v]ng l`ng. "L3 th3" gTi sP t î, b nh^ "7u hiu" lFi gTi sP quFnh quc. GiZa
khung cYnh "cgn nh^", gi th "7u hiu", m?t khung cYnh lFnh lco, tiu 7i.u Ky, con ng1:i tr2 nn
73n ci, rTn ng?p 7Cn 7? th@t ln "-u tiCng lng xa vn chT chi.u". Ch8 m?t cu th3 m mang
nhi.u s]c thi, v_a gTi "7u 7", m thanh xa xi, khng r rSt, c thO l cu hî "7u" nh1 m?t
nai ni.m khao kht, mong mî cHa nh th3 v. m?t cht sP hoFt 7?ng, m thanh sP s@ng cHa con
ng1:i. - chng c thO l "7u c", m?t sP phH 7=nh hon ton, chung quanh 7y chQng h. c cht
g s@ng 7?ng 7O xua b;t ci t=ch liu cHa thin nhin.
-i m]t nhn vNt trZ tnh nhn theo n]ng, theo dng tri cHa sng:

"N0ng xu@ng, tr6i ln su cht vt,
Sng di, tr6i r=ng, b.n c liu."

"N]ng xu@ng, tr:i ln" gTi sP chuyOn 7?ng, m2 r?ng v. khng gian, v gTi cY sP chia la:
b2i n]ng v tr:i m lFi tch bFch khî nhau. "su cht vt" l cYnh difn 7Ft m;i mU, 7Xy sng tFo
cHa Huy CNn, mang m?t nt 7Bp hiSn 7Fi. -i m]t nh th3 khng ch8 d_ng 2 bn ngoi cHa tr:i,
cHa n]ng, m nh1 xuyn thKu v cY vh trM, cY khng gian bao la, v tNn. Ci thin nhin Ky quY l
mnh mng v;i "sng di, tr:i r?ng", cn nhZng g thu?c v. con ng1:i th lFi b nh^, c 73n biCt
bao: "bCn c liu".
VU 7Bp cV 7iOn cHa khV th3 hiSn ra qua cc thi liSu quen thu?c trong -1:ng thi nh1: sng,
tr:i, n]ng, cu?c sng cn ng1:i th bugn tU, chn ch1:ng v;i "vn chT chi.u", m5i thL 7 tan r,
chia la.
Nh th3 lFi nhn v. dng sng, nhn cYnh xung quanh mong mî c cht g quen thu?c
mang lFi h3i Km cho tm hgn 7ang chm vo gi lFnh, v. c 73n. Nh1ng thin nhin 7 7p trY sP
khao kht Ky bdng nhZng hnh Ynh cng quFnh quc, 7u hiu:

Bo d>t vA 5u, hng n@i hng,
Mnh mng khng m=t chuy.n 5 ngang.
Khng c<n gJi cht niAm thn mBt,
LXng lZ b6 xanh ti.p bi vng.

Hnh Ynh cnh bo tri bgng b.nh trn sng l hnh Ynh th1:ng dng trong th3 cV 7iOn, n
gTi ln m?t ci g bKp bnh, nVi tri cHa kiCp ng1:i v 7=nh giZa dng 7:i. Nh1ng trong th3 Huy
CNn khng ch8 c m?t hay hai cnh bo, m l "hng n@i hng". Bo tri hng hng cng khiCn
lng ng1:i rTn ng?p tr1;c thin nhin, 7O t_ 7 ci lng cng 7au 7;n, c 73n. Bn cFnh hng n@i
hng cnh bo l "b: xanh tiCp bi vng" nh1 m2 ra m?t khng gian bao la v cng, v tNn, thin
nhin n@i tiCp thin nhin, d1:ng khng c con ng1:i, khng c cht sinh hoFt cHa con ng1:i,
khng c sP giao ho, n@i kCt:

Mnh mng khng m=t chuy.n 5 ngang
Khng c<u gJi cht niAm thn mBt.

Tc giY 71a ra cKu trc phH 7=nh. "...khng...khng" 7O phH 7=nh hon ton nhZng kCt n@i
cHa con ng1:i. Tr1;c m]t nh th3 gi: 7y khng c cht g gTi ni.m thn mNt 7O ko mnh ra
khî nai c 73n 7ang bao trm, vy kn, ch8 c m?t thin nhin mnh mng, mnh mng. CXu hay
chuyCn 7 ngang, ph13ng tiSn giao kCt cHa con ng1:i, d1:ng nh1 7 b= ci thin nhin nhKn
chm, tri 7i n3i no.
Huy CNn lFi kho vc nt 7Bp cV 7iOn v hiSn 7Fi cho bXu tr:i trn cao:

L(p l(p my cao 5n ni b>c,
Chim nghing cnh nh\ bng chiAu sa.

Bt php chKm ph v;i "my cao 7n ni bFc" thnh "l;p l;p" 7 khiCn ng1:i 75c t12ng
t1Tng ra nhZng ni my tr]ng 71Tc nh n]ng chiCu vo nh1 dt bFc. Hnh Ynh mang nt 7Bp cV
7iOn thNt trZ tnh v lFi cng thi v= h3n khi n 71Tc kh3i ngugn cYm hLng t_ m?t tL th3 -1:ng cV
cHa -a PhH:

MXt 5#t my 5n c[a -i xa.

Huy CNn 7 vNn dMng rKt ti tnh 7?ng t_ "7n", khiCn my nh1 chuyOn 7?ng, c n?i lPc t_
bn trong, t_ng l;p t_ng l;p my cL 7n ra mi. -y chng l m?t nt th3 7Xy chKt hiSn 7Fi, b2i n
7 vNn dMng sng tFo t_ th3 cV 7iOn quen thu?c.
V nt hiSn 7Fi cng b?c l? r h3n qua dKu hai chKm thXn tnh trong cu th3 sau. DKu hai
chKm ny gTi m@i quan hS giZa chim v bng chi.u: Chim nghing cnh nh^ ko bng chi.u,
cng sa xu@ng m`t trng giang, hay chnh bng chi.u sa, 7 n`ng ln cnh chim nh^ lm nghing
lSch cY 7i. Cu th3 tY khng gian nh1ng gTi 71Tc th:i gian b2i n s[ dMng "cnh chim" v "bng
chi.u", v@n l nhZng hnh t1Tng thJm mv 7O tY hong hn trong th3 ca cV 7iOn.
Nh1ng giZa khung cYnh cV 7iOn 7, ng1:i 75c lFi b]t g`p nt tm trFng hiSn 7Fi:

Lng qu dJn dJn v6i con n'(c,
Khng khi hong hn cNng nh( nh.

"DTn dTn" l m?t t_ ly nguyn sng tFo cHa Huy CNn, ch1a t_ng thKy tr1;c 7. T_ ly
ny h Lng cng cMm t_ "v:i con n1;c" cho thKy m?t nVi ni.m bng khung, c 73n cHa "lng
qu". Nai ni.m 7 l nai ni.m nh; qu h13ng khi 7ang 7Lng giZa qu h13ng, nh1ng qu h13ng
7 khng cn. -y l nt tm trFng chung cHa nh th3 m;i lc by gi:, m?t nai lng 7au xt tr1;c
cYnh mKt n1;c.
Bn cFnh tm trFng hiSn 7Fi Ky l t_ th3 cV 7iSn 71Tc gTi t_ cu th3: "Trn sng khi sng
cho bugn lng ai" cHa Thi HiSu. X1a Thi HiSu cXn v=n vo sng 7O m bugn, m nh;, cn Huy
CNn th bugn m khng cXn ngoFi cYnh, b2i t_ nai bugn n 7 su s]c l]m rgi. ThC m;i biCt tKm
lng yu qu h13ng th]m thiCt 7Cn nh1:ng no cHa nh th3 hm nay.
CY bi th3 v_a mang nt 7Bp cV 7iOn, v_a mang nt hiSn 7Fi. VU 7Bp cV 7iOn 71Tc thO hiSn
qua l@i th3 bYy chZ mang 7Nm phong v= -1:ng thi, qua cch dng t_ ly nguyn, qua viSc s[
dMng cc thi liSu cV 7iOn quen thu?c nh1: my, sng, cnh chim... V trn hCt l cch vNn dMng
cc tL th3 cV 7iOn, gTi cho bi th3 khng kh cV knh, trXm m`c cHa th3 -1:ng.
VU 7Bp hiSn 7Fi lan toY qua cc cu chZ sng tFo, 7?c 7o cHa nh th3 nh1 "su cht vt",
dKu hai chKm thXn tnh. Nh1ng vU 7Bp Ky 75ng lFi cu@i cng l tm trFng nh; qu h13ng ngay khi
7Lng giZa qu h13ng, nt tm trFng hiSn 7Fi cHa cc nh tri thLc mu@n 7ng gp sLc mnh cho
7Kt n1;c m 7nh bKt lPc, khng lm g 71Tc.
Bi th3 sc cn mi 7i vo lng ng1:i v;i phong cch tiu biOu rKt "Huy CNn", v;i vU 7Bp
cV 7iOn trang nh su l]ng v vU 7Bp hiSn 7Fi mang n`ng m?t tKm lng yu n1;c, yu qu h13ng.

Cu III.a:
Nam Cao tn thNt l TrXn HZu Tri, sinh n\m 1915, mKt n\m 1951 m?t nh v\n hiSn thPc
xuKt s]c cHa v\n xui ViSt Nam hiSn 7Fi. XuKt thn t_ t8nh H Nam, nh v\n ny 7 t_ng viCt rKt
thnh cng v. cu?c s@ng cHa ng1:i tr thLc v ng1:i nng dn ngho tr1;c Cch mFng thng tm.
Sau Cch mFng thng tm, ng lFi tP rn luySn mnh, dLt khot t_ b^ l@i s@ng ch 7O quyCt tm 7i
theo cch mFng. "-i m]t", 71Tc Nam Cao sng tc tCt 1948, th:i 7iOm nhNn 71:ng cHa gi;i v\n
nghS sW, thO hiSn 7Xy 7H phong cch cHa ng sau Cch mFng thng tm. Ban 7Xu Nam Cao 7`t tPa
l "Tin s[ thdng To Tho", sau 7Vi l "-i m]t" v ng nhNn thKy vKn 7. quan tr5ng h3n hCt lc
bKy gi: l cch nhn cHa gi;i v\n nghS sW. Trong tc phJm hai nhn vNt chnh, Hong v -?, c
cch nhn hon ton tri ng1Tc nhau, m;i nVi bNt l cch nhn v. ng1:i nng dn, 7 phXn no ni
ln vKn 7. quan 7iOm, lNp tr1:ng cHa Nam Cao.
Hong v -? l hai nh v\n, Hong l nh v\n anh, cn -? thu?c l;p 7n em. CY hai c
cch s@ng, cch suy nghW v cch nhn 7:i, nhn ng1:i 7@i lNp hQn nhau, 7`c biSt l khi nhn ng1:i
nng dn.
Hong s@ng phong l1u, xa hoa, tch r:i v;i quXn chng nhn dn nn anh c cch nhn
lSch lFc, sai tri, phiCn diSn m?t chi.u v. ng1:i nng dn. Anh khng thO nhn ra 71Tc nt 7Bp
bn trong tm hgn h5, m ch8 thKy ci ng@ b. ngoi.
Trong m]t Hong nhZng ng1:i nng dn ngho khV Ky 7Xy nhZng tnh xKu: "Ton l
nhZng ng1:i ngu 7Xn, la mng, ch k8, tham lam, bXn tiSn cY". D1:ng nh1 v;i Hong m5i sP xKu
xa cHa con ng1:i 7 tNp trung v. cY ng1:i nng dn. Anh nhn thKy h5 l m?t lh l@ l\ng: "Ci ng
thanh nin, cc b phM nZ lFi cn nh@ nh\ng", anh phi.n v sP "nh\ng x=" cHa h5: "ViCt chZ qu@c
ngZ sai vXn m lFi cL hay ni chuySn chnh tr= r@i rt cY ln. Khng ch8 nh@ nh\ng h5 cn lFi hay
ni chZ m2 miSng ra "7. ngh=, yu cXu, ph bnh, cYnh co". Hong cho 7 l chuySn thNt nPc
c1:i. Anh khng thKy 71Tc sP c@ g]ng cHa ng1:i nng dn km hiOu biCt nh1ng lFi rKt 7ai yu
n1;c. ThKy ng1:i nng dn 75c thu?c lng bi "ba giai 7oFn", anh cho 7 l con vBt biCt ni, dy
d1a, li thi, mgm ni v?i l]m vNy m 75c cho anh nghe "cY m?t bi di 7Cn n\m trang giKy".
Anh lFi cng phiCn diSn h3n khi nhn ng1:i ni dn ton l nhZng ng1:i t m, t5c mFch:
"Anh ch8 giCt m?t con g, ngy mai cY lng ny 7 biCt". Hong kh\ng kh\ng v;i -?: "Ngy mai,
chuySn anh 7Cn ch3i ti thC no chng 7 chFy kh]p lng. H5 sc kO rKt rFch ri tn anh, tuVi anh,
anh gXy bo thC no, c bao nhiu n@t rugi 2 m`t, c mKy la rch 2 @ng quXn bn tri". C thO 7
l sP thNt, b2i Hong 7 th. khng h. b=a chuySn, v ng1:i 75c chng biCt ng1:i nng dn c tnh
xKu 7. Nh1ng Hong 7 ni qu, 7 thVi phgng ln khiCn ng1:i nng dn tr2 nn 7Xy xKu xa.
Anh khng h. c ci nhn thng cYm. B2i thC, Hong m;i cho ng1:i nng dn m;i thNt 7?c c,
tn nhen = ch= du 7U m em b]t ra ci l.u ngoi v1:n. Hong khng h. hay giY v: khng biCt
nhZng tNp tMc king k= cHa ng1:i nng dn?
TKt cY nhZng tnh xKu cHa ng1:i nng dn hiSn ln trong m]t Hong, lFi cng tr2 nn xKu
xa. Hong khng nhNn ra 7 l hon cYnh ngho 7i 7 biCn ha ng1:i nng dn, m anh qui tKt
cY v. bYn chKt. Anh bu rCu, ni xKu, m8a mai chua cht nh1ng ng1:i nng dn l13ng thiSn 7
c1u mang anh. L@i s@ng v= k8, xa r:i quXn chng 7 7em 7Cn cho Hong cch nhn lSch lFc, m?t
chi.u, m?t pha. Anh thKy ng1:i nng dn "quY l khng ch=u 71Tc, khng ch=u 71Tc". Anh khinh
b8 h5 7Cn cng cPc: "Nai khinh b8 cHa anh ph cY ra ngoi, theo ci bWu mi di th1:n th1Tt. Mhi
anh nh\n lFi nh1 ng[i thKy mi xc th@i".
L nh v\n 7ng lc Hong phYi c tKm lng nhn i, cYm thng, nh1ng 7dng ny anh lFi
hiSn ln nh1 m?t kU tn nhen, ch k8. B2i khng ch8 l nh v\n, Hong l m?t "tay chT 7en ti
tnh" s@ng phong l1u giZa cYnh ngho 7i cHa dn t?c, giZa lc nhZng ng1:i nng dn ngho vNt
chKt nh1ng giu tinh thXn chng l\n xY thn mnh 7ng gp cho 7Kt n1;c. Hong khng nhn thKy
ci nguyn c thNt 7Bp 7c bn trong, m ch8 thKy ci ng@ bn ngoi v 7nh gi h5 qua m?t ci
nhn phiCn diSn khng nn c 2 m?t nh v\n. Chnh v khng h. c ci tm, lng nhn i m
Hong 7 ch8 thKy nhZng g xKu xa cHa ng1:i nng dn. Hong tiu biOu cho l;p nh v\n ch k8,
sai lSch v. cch nhn, v. thi 7? 7@i v;i ng1:i nng dn v cu?c khng chiCn lc bKy gi:.
Tri hQn v;i Hong, -? lFi c ci nhn 7Xy cYm thng 7@i v;i ng1:i nng dn. Anh nhNn
thKy l=ch s[ 7 sang trang, thKy 71Tc sLc mFnh quXn chng, thKy 71Tc c@t li bn trong cHa ng1:i
nng dn.
Tr1;c 7y, -? chng c ci nhn lSch lFc, phiCn diSn nh1 Hong. Anh 7 t_ng bi quan, chn
nYn. Nh1ng khi cch mFng m2 ra, -? 7 "ng ngZa ng1:i ra" v thKy 71Tc sLc mFnh thNt sP cHa
quXn chng, vU 7Bp tm hgn ng1:i nng dn.
-? nhNn ra h5 l nhZng con ng1:i rKt giu lng yu n1;c, s)n sng hi sinh v TV qu@c: "V
s@ anh r\ng 7en m]t tot, g5i lPu 7Fn l nPu 7Fn, ht "TiCn qun ca" nh1 ng1:i bugn ngH cXu kinh
m lc ra trNn th xung phong can 7Ym l]m". Anh 7 "7i kh]p lng ny 7Cn lng kia" 7O tm hiOu
ng ngch su kn trong tm hgn ng1:i nng dn, anh khao kht thKu 71Tc nt 7Bp cHa h5, v v;i
anh th nhZng ng1:i nng dn "ven cn l m?t b mNt". "b Jn", b2i -? 7 thKy 71Tc sLc mFnh
ti.m Jn cHa h5, chL khng nh1 Hong, ch8 thKy ph3i by tr1;c m]t bao nhiu l tnh xKu.
-? biCt ng1:i nng dn yu n1;c l]m, v thC, cng m?t sP viSc anh thanh nin 75c thu?c
lng bi "ba gia 7oFn". -? khng cho anh ta l con vBt biCt ni, m -? thKy 71Tc b tre anh thanh
nin vc 7i 7O ng\n qun th. TKm lng nhn hNu, 7Xy cYm thng cHa -? 7 nhn thKu m?t tri tim
yu n1;c bn trong "ci ng@ b. ngoi".
PhYi ha nhNp vo nng dn, phYi trYi qua nhZng kh kh\n, gian khV m ng1:i nng dn
ch=u 7Png, -? m;i cYm nhNn v hiOu su s]c suy nghW, tm hgn cHa h5 7Cn thC. D ch8 l m?t
"anh tuyn truy.n vin nhi nhp" nh1ng c thO ni -? 7 7ng gp 71Tc rKt nhi.u cho 7Kt n1;c.
Anh 7 c ci nhn 7ng 7]n, chn thNt m chng 7Xy cYm thng, ci nhn cHa m?t tKm lng nhn
i, chL khng phYi cHa tm hgn hBp hi, ch k8 nh1 -?.
NCu nh1 Hong ch8 nhn thKy vU b. ngoi rgi t_ 7 thVi phgng, qui thnh bYn chKt th -?
chng thKy sP thNt rnh rnh, nh1ng khng d_ng lFi 2 7, -? nhn thKu vo tNn su thQm bn trong
tm hgn ng1:i nng dn. NCu nh1 ci nhn cHa Hong l phiCn diSn, lSch lFc m?t chi.u, m?t pha
th -? c ci nhn tiCn b?, 7ng 7]n, 7Xy cYm thng.
Qua hai ci nhn tri ng1Tc, 7@i lNp cHa hai nhn vNt Hong v -?. Nam Cao 7 b?c l?
quan 7iOm 7Xy tiCn b? v. ci nhn 7:i, nhn ng1:i cHa v\n nghS sW khng chiCn. Nh v\n phYi
"s@ng 7 rgi hy viCt", phYi nhn ra thKu hiOu tri tim con ng1:i, m mu@n lm 71Tc 7i.u 7 th
nh v\n cXn c m?t tri tim nhn hNu, c ci tm.
Nhan 7. "-i m]t" giYn d= nh1ng rKt gTi m2, rKt 7`c s]c 7 thu tm 71Tc gi tr= t1 t12ng
cHa cY bi. Tc phJm khng ch8 d_ng lFi 2 cch nhn v. ng1:i nng dn cHa Hong v -?, m
cn m2 r?ng ra l cch nhn 7:i v ng1:i cho m5i ng1:i. V;i tc phJm ny, 7`c biSt qua hai cch
nhn t13ng phYn, 7@i lNp. Nam Cao 7 ging ln hgi chung cYnh t8nh nhZng nh v\n ch k8, ch8
quan tm 7Cn bYn thn mnh. -gng th:i ng chng ln n nhZng ai c ci nhn phiCn diSn m?t
chi.u lSch lFc, biOu d13ng ci nhn 7ng 7]n, ton diSn. ng quan niSm nh v\n tr1;c hCt phYi c
tKm lng 7O xc 7=nh 7ng chV, 7ng lNp tr1:ng. T_ 7 c cch nhn 7ng m viCt nn tc phJm
hay, c ch cho 7Kt n1;c, nhn dn. NCu khng, d c ti giî 7Cn mKy chng ch8 l kU v dMng,
lm tr c1:i cho m5i ng1:i v tc phJm d c hay 7Cn mKy chng sc khng 71Tc 7n nhNn.

-------------------- HkT -----------------

Mn V\n, kh@i D
(th:i gian lm bi 180 pht, khng kO th:i gian pht 7.)
-. thi:
Cu 1 (2 7iOm): Anh/ ch= hy nu nhZng nt chnh trong quan 7iOm nghS thuNt cHa Nam Cao
tr1;c Cch mFng thng Tm.
Cu 2 (5 7iOm): Phn tch tm trFng v hnh 7?ng cHa nhn vNt M= trong 7m cLu A PhH (VT
chgng A PhH - T Hoi).
Cu3 (3 7iOm) CYm nhNn v. 7oFn th3 sau trong bi -y thn VW DF cHa Hn M`c T[:
Gi theo l@i gi my 71:ng my
Dng n1;c bugn thiu hoa b]p lay
Thuy.n ai 7Nu bCn sng tr\ng 7
C ch2 tr\ng v. k=p t@i nay?

Bi lm c*a c*a th sinh NguyFn Trung Ngn
Cu 1 (2 7iOm): Anh/ ch= hy nu nhZng nt chnh trong quan 7iOm nghS thuNt cHa Nam Cao
tr1;c Cch mFng thng Tm.
Nam Cao l m?t nh v\n l;n cHa n.n v\n h5c hiSn thPc ph phn ni ring v l m?t nh
v\n l;n cHa v\n h5c ViSt Nam ni chung. S2 dW Nam Cao c m?t v= tr xLng 7ng nh1 vNy b2i cY
cu?c 7:i cXm bt cHa mnh, ng lun tr\n tr2 7O nng cao "-i M]t" cHa mnh. TKt cY nhZng g
Nam Cao 7O lFi cho cu?c 7:i chnh l tKm g13ng cHa m?t ng1:i "tr thLc trung thPc v ngXn"
lun tP 7Ku tranh 7O v13n t;i nhZng cYnh s@ng v tm hgn thNt 7Bp. V;i nhZng nt tiu biOu nh1
vNy, Nam Cao 7 thO hiSn qua m?t hS th@ng cc quan 7iOm sng tc cHa mnh tr1;c cch mFng
thng Tm.
Quan 7iOm nghS thuNt cHa Nam Cao tr1;c cch mFng thng Tm 71Tc thO hiSn qua "Tr\ng
Sng" v "-:i Th_a". Trong "Tr\ng Sng", nh v\n quan niSm v\n ch13ng nghS thuNt phYi "v=
nhn sinh", nh v\n phYi viCt cho hay, cho chn thPc nhZng g c thNt giZa cu?c 7:i, giZa x h?i
m mnh 7ang s@ng. ng viCt "Chao i! NghS thuNt khng l nh tr\ng l_a d@i, khng nn l nh
tr\ng l_a d@i! NghS thuNt c thO ch8 l tiCng 7au khV kia, thot ra t_ nhZng kiCp ng1:i lXm than".
- chnh l quan 7iOm nghS thuNt cHa Nam Cao. Tr1;c cch mFng, Nam Cao mang tm sP u uKt,
7 khng ch8 l tm trFng cHa m?t ng1:i nghS sW "ti cao, phNn thKp, ch kh uKt" (TYn -) m 7
cn l tm sP cHa ng1:i ng1:i tr thLc giu tm huyCt nh1ng lFi b= x h?i 7en t@i bp nghBt sP
s@ng. Nh1ng Nam Cao khng v bKt mn c nhn m ng tr2 nn khinh bFc. Tri lFi ng cn c
m?t tri tim chan chLa yu th13ng 7@i v;i ng1:i dn ngho lam lh. Chnh v lc 7 m v\n ch13ng
cHa ng lun cKt ln "nhZng tiCng 7au khV kia thot ra t_ nhZng kiCp lXm than".
Trong "-:i th_a", m?t tc phJm tiu biOu cHa v\n Nam Cao tr1;c cch mFng, Nam Cao
chng c nhZng quan 7iOm nghS thuNt. Khi m ta 7 ch5n v\n ch13ng nghS thuNt lm nghiSp cHa
mnh th ta phYi dgn hCt tm huyCt cho n, c nh1 thC m;i lm nghS thuNt t@t 71Tc. "-i rt khng
c nghWa l g 7@i v;i g tuVi trU say m l t12ng. Lng h]n 7Bp. -Xu h]n mang m?t hoi bo l;n.
H]n khinh nhZng lo l]ng tHn mHn v. vNt chKt. H]n ch8 lo vun trgng cho ci ti cHa h]n ngy m?t
thm nYy n2. H]n 75c, suy ngem, tm ti, nhNn xt, suy t12ng khng biCt chn. -@i v;i h]n lc Ky
ngh. thuNt l tKt cY, ngoi nghS thuNt khng c g 7ng quan tm nZa...". Nam Cao cn quan niSm
ng1:i cXm bt phYi c l13ng tm v trch nhiSm 7@i v;i bFn 75c, phYi viCt thNn tr5ng v su s]c:
"sP cJu thY trong bKt cL ngh. g chng l sP bKt l13ng rgi, cn sP cJu thY trong v\n ch13ng th thNt
l 7 tiSn". V;i Nam Cao, bYn chKt cHa v\n ch13ng l 7gng nghWa v;i sP sng tFo "v\n ch13ng
khng cXn 7Cn nhZng ng1:i thT kho tay lm theo m?t vi kiOu meu 71a cho, v\n ch13ng ch8
dung nFp nhZng ng1:i biCt 7o su, biCt tm ti kh3i nhZng ngugn ch1a ai kh3i v sng tFo nhZng
g ch1a c". Quan 7iOm cHa Nam Cao l m?t tc phJm v\n ch13ng 7ch thPc phYi gp phXn nhn
7Fo ha tm hgn bFn 75c: N phYi chLa 7Png m?t ci g 7 v_a l;n lao v_a cao cY, v_a 7au 7;n
v_a phKn kh2i: "N ca ngTi tnh th13ng, lng bc i, sP cng bnh, n lm ng1:i gXn ng1:i h3n".
V\n nghiSp cHa Nam Cao (1915-1951) chH yCu 71Tc thO hiSn tr1;c cch mFng thng Tm.
V;i quan 7iOm sng tc thO hiSn trong hai truySn "Tr\ng Sng" v "-:i Th_a" gip ta hiOu su
h3n v. Nam Cao. Qua 7, ta thKy 71Tc nhZng 7ng gp v. nghS thuNt chng nh1 t1 t12ng cHa
Nam Cao cho v\n h5c ViSt Nam. T_ 7Ky gip ta hiOu v sao Nam Cao - m?t nh v\n ch1a trn
b@n m13i tuVi lFi 7O lFi cho cu?c 7:i m?t sP nghiSp v\n ch13ng vW 7Fi 7Cn nh1 vNy.
Cu 2 (5 7iOm): Phn tch tm trFng v hnh 7?ng cHa nhn vNt M= trong 7m cLu A PhH (VT
chgng A PhH - T Hoi).
M= l nhn vNt trung tm trong truySn ng]n "VT chgng A PhH" m nh v\n T Hoi 7
ginh nhi.u ti n\ng v tm huyCt 7O xy dPng. TruySn 71Tc trch t_ tNp "truySn Ty B]c" (1953)
cHa T Hoi. Trong chuyCn 7i cng b? 7?i vo giYi phng mi.n Ty B]c (1952), T Hoi 7 c
d=p s@ng, cng \n, cng 2 v;i 7gng bo cc dn t?c mi.n ni, chnh 7i.u 7 7 gip T Hoi tm
71Tc cYm hLng 7O viCt truySn ny. T Hoi thnh cng trong "VT chgng A PhH" khng ch8 do
v@n s@ng, tnh cYm s@ng cHa mnh m cn l do ti n\ng nghS thuNt ca m?t cy bt ti hoa.
Trong "VT chgng A PhH", T Hoi 7 s[ dMng nhi.u biSn php nghS thuNt, trong 7 nVi bNt v
7ng ch nhKt l biSn php phn tch tm l v hnh 7?ng cHa M= trong t_ng ch`ng 71:ng 7:i.
-iOm nghS thuNt Ky thNt sP pht sng v th\ng hoa trong 7oFn v\n miu tY tm l v hnh 7?ng
cHa nhn vNt M= trong 7m ma 7ng cLu A PhH. Qua 7 ta thKy 71Tc gi tr= hiSn thPc v nhn
7Fo cHa tc phJm.
Trong tc phJm ny, 7i.u gy cho bFn 75c Kn t1Tng nhKt 7 chnh l hnh Ynh cHa c gi
"d lm bKt cL viSc g, c ta chng ci m`t, m`t bugn r1:i r1Ti". - l nt tm l cHa m?t con
ng1:i cam ch=u, bung xui tr1;c s@ phNn, hon cYnh s@ng 7en t@i 7Xy bi k=ch. S2 dW M= c nt
tnh cch Ky l do cu?c s@ng hn nhn c1Dng bLc giZa M= v A S[. M= khng 71Tc lKy ng1:i
mnh yu m phYi \n 7:i 2 kiCp v;i m?t ng1:i m mnh sT hi, lFnh lng. M?t nguyn nhn nZa
chnh l do uy quy.n, thXn quy.n, 7gng ti.n cHa nh th@ng l P Tra 7 biCn M= thnh m?t 7La
con du gFt nT. Mang tiCng l con du cHa m?t ng1:i giu c nhKt vng, nh1ng thNt sP M= ch8 l
m?t kU n lS khng h3n khng km. -i.u 7 lm M= 7au khV, M= khc rng r mKy thng tr:i v
t_ng c 7=nh \n n]m l ngn kCt thc cu?c 7:i mnh. ThC nh1ng "s@ng lu trong ci khV, M=
quen khV rgi". Chnh v thC M= 7 bung xui tr1;c s@ phNn 7en t@i cHa mnh, tri tim cHa M= dXn
chai sFn v mKt 7i nh=p 7Np tP nhin cHa n.
Song song v;i nt tnh cch 7 lFi l tm trFng cHa m?t ng1:i yu 7:i, yu cu?c s@ng,
mong mu@n thot khî hon cYnh s@ng 7en t@i, 7Xy bi k=ch. -i.u 7 7 71Tc thO hiSn trong 7m
ma xun.
Trong 7m ma xun Ky, tm trFng cHa M= pht triOn theo nhZng cung bNc tnh cYm khc
nhau, cung bNc sau cao h3n cung bNc tr1;c. Ban 7Xu, M= nghe tiCng so Mo quen thu?c, M=
nhJm thXm bi ht ng1:i 7ang thVi rgi M= u@ng r1Tu v nh; lFi k- niSm 7Bp th:i xa x1a... M=
thLc 71Tc v. bYn thn v v. cu?c 7:i rgi M= mu@n 7i ch3i. Nh1ng sTi dy th bFo cHa A S[ 7
tri 7Lng M= vo c?t. ThC nh1ng sTi dy Ky ch8 c thO "tri" 71Tc thn xc M= chL khng thO
"tri" 71Tc tm hgn cHa m?t c gi 7ang ha nhNp v;i ma xun, v;i cu?c 7:i. -m Ky thNt l
m?t 7m c nghWa v;i M=. - l 7m c thPc sP s@ng cho ring mnh sau hng ngn 7m c
s@ng vNt v: nh1 m?t ci xc khng hgn. - l m?t 7m c v1Tt ln uy quy.n v bFo lPc 7C s@ng
theo tiCng g5i tri tim mnh.
Sau 7m ma xun Ky, M= lFi tiCp tMc s@ng kiCp 7:i tru ngPa. ThC nh1ng viCt v. vKn 7.
ny, T Hoi khQng 7=nh: ci khV ci nhMc m M= gnh ch=u nh1 l;p tro tn phH khuKt che lKp sLc
s@ng ti.m tng trong lng M=. V ch8 cXn c m?t lugng gi mFnh 7H sLc thVi 7i l;p tro bugn ngu?i
lFnh Ky th 7@m l[a Ky sc bng chy v gip M= v1Tt qua cu?c s@ng 7en t@i cHa mnh. Gi tr= nhn
7Fo cHa tc phJm ng:i ln 2 cha 7.
V cu@i cng, lugng gi Ky chng 7Cn. - chnh l nhZng 7m ma 7ng di v bugn trn
ni r_ng Ty B]c 7ang v.. Ma 7ng rt bu@t nh1 c]t da c]t th=t, v thC 7m no M= chng ra bn
ngoi bCp l[a 7O thVi l[a h3 tay. Trong nhZng 7m 7 M= g`p A PhH 7ang b= tri 7Lng ch: chCt
giZa tr:i gi rt. ThC nh1ng M= ven thYn nhin thVi l[a h3 tay "d A PhH l ci xc chCt 7Lng 7
chng thC thi". TFi sao M= lFi lnh cYm, th: 3 tr1;c sP viSc Ky? PhYi ch\ng viSc tri ng1:i 7Cn
chCt l m?t viSc lm bnh th1:ng 2 nh th@ng l P Tra v ai chng quen v;i 7i.u 7 nn chQng ai
quan tm 7Cn. Hay b2i M= "s@ng lu trong ci khV, M= quen khV rgi" nn M= lnh 7Fm, th: 3
tr1;c nai 7au khV cHa ng1:i khc. M?t 7m nZa lFi 7Cn, lc 7 m5i ng1:i trong nh 7 ngH yn
cY rgi, M= lFi thLc dNy 7Cn bCp 7@t l[a ln 7O h3 tay. L[a chy sng, "M= l m]t trng sang, thKy
hai m]t A PhH chng v_a m2, m?t dng n1;c m]t lKp lnh b xu@ng hai hm m 7 xm 7en lFi".
- l dng n1;c m]t cHa m?t kU n lS khi phYi 7@i m`t v;i ci chCt 7Cn rKt gXn. Chnh "dng
n1;c m]t lKp lnh Ky" 7 lm tan chYy l;p b\ng gi lFnh trong lng M=. Lng M= chTt bgi hgi
tr1;c m?t ng1:i, trng cYnh ng?. -m ma xun tr1;c M= chng b= A S[ tri 7Lng thC kia, c
nhi.u lXn khc n1;c m]t r3i xu@ng miSng, xu@ng cV khng biCt lau 7i 71Tc. M= chTt nhNn ra
ng1:i Ky gi@ng mnh v. cYnh ng?, m nhZng ng1:i cng cYnh ng? rKt df cYm thng cho nhau. M=
nh; lFi nhZng chuySn thNt khHng khiCp lc tr1;c kia, chng n b]t tri 7Cn chCt ng1:i 7n b
ngy tr1;c chng 2 trong ci nh ny. L tr gip M= nhNn ra Chng n thNt 7?c c. ViSc tri
ng1:i 7Cn chCt cn cc h3n cY th dZ trong r_ng. Ch8 v b= hV \n mKt m?t con b m m?t ng1:i
thanh nin khê mFnh, sing n\ng, say s1a v;i cu?c 7:i 7 phYi lKy mFng mnh thay cho n. B5n
th@ng tr= coi sinh mFng cHa A PhH khng bdng m?t con vNt. V deu ai phFm t?i nh1 A PhH chng
b= x[ phFt nh1 thC m thi. Nh; 7Cn nhZng chuySn ngy tr1;c, tr2 v. v;i hiSn tFi, M= 7au khV cay
d]ng cho thn phNn cHa mnh: Ta l thn 7n b chng n 7) b]t ta v. trnh ma nh n rgi th ch8
cn biCt ch: ngy rh x13ng 2 7y thi. NghW v. mnh, M= lFi nghW 7Cn A PhH c ch_ng ny ch8
7m nay thi l ng1:i kia chCt, chCt 7au, chCt 7i, chCt rt, phYi chCt. Ng1:i kia viSc g m phYi
chCt nh1 thC. A PhH. M= phYng phKt nghW nh1 vNy. ThNt sP, chQng c l do g m b5n th@ng l
P Tra b]t A PhH phYi chCt v ci t?i 7O mKt m?t con b! Trong 7Xu M= bang nhin nghW 7Cn cYnh
A PhH b^ tr@n v chnh M= sc l ng1:i chCt thay cho A PhH trn ci c?t t12ng t1Tng 7. ThC
nh1ng, M= ven khng thKy sT, sP suy t12ng cHa M= l c c3 s2 cHa n. Cha con P Tra 7 biCn M=
t_ m?t con ng1:i yu 7:i, yu cu?c s@ng, ti hoa ch\m ch8, hiCu thYo, tha thiCt v;i tnh yu thnh
m?t con du gFt nT, m?t kU n lS 7ng nghWa, chng 7 tn c khi tri m?t ng1:i 7n b ngy
tr1;c 7Cn chCt th chQng lc chng lFi khng 7@i x[ v;i M= nh1 thC 1? Nh1 vNy, chLng kiCn dng
n1;c m]t lKp lnh cHa A PhH, tm trFng cHa M= difn biCn phLc tFp. M= thng cYm v;i ng1:i
cng cYnh ng?, M= nh; 7Cn chuySn ng1:i 7n b ngy tr1;c, l tr gip M= nhNn ra b5n lnh cha
phong kiCn thNt 7?c c, M= xt xa tr1;c s@ phNn cHa mnh rgi M= lFi nghW 7Cn A PhH; sau 7 M= lFi
t12ng t1Tng 7Cn ci cYnh mnh b= tri 7Lng M?t loFt nt tm l Ky thc 7Jy M= 7Cn v;i hnh
7?ng: dng dao c]t la rt dy my c2i tri cho A PhH. - l m?t viSc lm to bFo v hCt sLc
nguy hiOm nh1ng n ph hTp v;i nt tm l cHa M= trong 7m ma 7ng ny. Sau khi c]t dy c2i
tri cho A PhH, M= chng khng ng: mnh dm lm m?t chuySn 7?ng tr:i 7Cn vNy. M= th tho ln
m?t tiCng 7i ngay rgi M= nghBn lFi. A PhH vng chFy 7i cn M= ven 7Lng l`ng trong bng t@i.
Ta c thO hnh dung 71Tc nt tm l ngVn ngang tr\m m@i cHa M= lc ny. Lng M= r@i b:i v;i
tr\m cu hî: VMt chFy theo A PhH hay 2 7y ch: chCt?. ThC l cu@i cng sLc s@ng ti.m tng 7
thi thc M= phYi s@ng v M= vMt chFy theo A PhH. Tr:i t@i l]m nh1ng M= ven b\ng 7i. B1;c chn
cHa M= nh1 7Fp 7V uy quy.n, thXn quy.n cHa b5n lnh cha phong kiCn 713ng th:i 7 7 n`ng
tm hgn M= su@t bao nhiu n\m qua. M= 7uVi k=p A PhH v ni l:i 7Xu tin. M= ni v;i A PhH sau
bao nhiu n\m cm nn: A PhH. Cho ti 7i! 0 7y th chCt mKt. - l l:i ni khao kht s@ng v
kht khao tP do cHa nhn vNt M=. Cu ni Ky chLa 7Png biCt bao tnh cYm v lm qu`n 7au tri tim
bFn 75c. - chnh l nguyn nhn - hS quY cHa viSc M= c]t 7Lt sTi dy v hnh rng bu?c cu?c 7:i
cHa mnh. ThC l M= v A PhH du nhau chFy xu@ng d@c ni. Hai ng1:i 7 r:i b^ Hgng Ngi - m?t
n3i m nhZng k8 niSm 7Bp 7@i v;i h5 qu t, cn nai bugn 7au, tHi nhMc th chgng chKt khng sao
kO xiCt. Hai ng1:i r:i b^ Hgng Ngi v 7Cn Phi.ng Sa, nh1ng nhZng ngy pha tr1;c ra sao h5
chng ch1a biCt 7Cn
R rng, trong 7m ma 7ng ny, sLc s@ng ti.m tng 7ng m?t vai tr hCt sLc quan tr5ng.
Chnh n 7 gip M= v1Tt ln trn s@ phNn 7en t@i cHa mnh. M= cLu A PhH chng 7gng nghWa v;i
viSc M= tP cLu lKy bYn thn mnh. Qua 7oFn trch trn, T Hoi 7 ca ngTi nhZng phJm chKt 7Bp
7c cHa ng1:i phM nZ mi.n ni ni ring v nhZng ng1:i phM nP ViSt Nam ni chung. T Hoi 7
rKt cYm thng v xt th13ng cho s@ phNn hJm hiu, khng l@i thot cHa M=. ThC nh1ng bdng m?t
tri tim nhFy cYm v chan chLa yu th13ng, T Hoi 7 pht hiSn v ngTi ca 7@m l[a cn st lFi
trong tri tim M=. T1 t12ng nhn 7Fo cHa nh v\n sng ln 2 7. -gng th:i qua tc phJm, T Hoi
chng 7 khQng 7=nh 71Tc chn l mun 7:i: 2 7u c p bLc bKt cng th 2 7 c sP 7Ku tranh 7O
ch@ng lFi n d 7 l sP vng ln m?t cch tP pht nh1 M=. QuY thNt qua 7 tc phJm ny gip ta
hiOu 71Tc nhi.u 7i.u trong cu?c s@ng.
V;i truySn ng]n VT chgng A PhH ni ring v tNp TruySn Ty B]c ni chung, ta hiOu
v sao T Hoi lFi thnh cng trong thO loFi truySn ng]n 7Cn nh1 vNy. Nt phong cch nghS thuNt:
mu s]c dn t?c 7Nm 7 chKt th3 chKt trZ tnh thKm 71Tm, ngn ngZ l:i v\n giu tnh tFo hnh 7
h?i tM v pht sng trong truySn ng]n ny. Tc phJm TruySn Ty B]c xLng 7ng v;i giYi nhKt
truySn ng]n - giYi th12ng do H?i nghS sW ViSt Nam trao t`ng n\m 1954 - 1955. V VT chgng A
PhH thPc sP 7O lFi Kn t1Tng t@t 7Bp trong lng bFn 75c b2i nhZng gi tr= nghS thuNt, gi tr= hiSn
thPc v gi tr= nhn 7Fo cHa n. TruySn ng]n ny quY l m?t truySn ng]n tiu biOu cho phong cch
T Hoi.
-@i v;i ring em, truySn VT chgng A PhH gip em cYm thng su s]c tr1;c nai khV cHa
ng1:i phM nZ trong x h?i phong kiCn mi.n ni, t_ 7 gip em ngy cng trn tr5ng kht v5ng cHa
h5 h3n. -y quY l m?t tc phJm v\n ch13ng 7ch thPc b2i n 7 gp phXn nhn 7Fo ha tm hgn
bFn 75c nh1 Nam Cao 7 quan niSm trong truySn ng]n -:i th_a.
Cu 3 (3 7iOm): CYm nhNn v. 7oFn th3 sau trong bi -y thn VW DF cHa Hn M`c T[:

Gi theo l@i gi my 5'6ng my
Dng n'(c bu8n thiu hoa b0p lay
ThuyAn ai 5Bu b.n sng trEng 5
C ch4 trEng vA kQp t@i nay?

CYm nhNn th3 trZ tnh xt cho cng l cYm nhNn "ci tnh" trong th3 v tm trFng cHa nhn
vNt trZ tnh tr1;c thin nhin, vh trM, 7Kt tr:i. -Cn v;i th3 ca lng mFn ViSt Nam, giai 7oFn 1932 -
1945 "ta thot ln trn cng ThC LZ, ta phiu l1u trong tr1:ng tnh cng L1u Tr5ng L1, ta 7in
cugng cng Hn M`c T[, ChC Lan Vin, ta 7]m say cng Xun DiSu" (Hoi Thanh - Thi nhn
ViSt Nam). -ng thC, bFn 75c 713ng th:i v hm nay yu th3 cHa Hn M`c T_ b2i chKt "7in
cugng" cHa n. Chnh "chKt 7in" Ky 7 lm nn phong cch nghS thuNt 7?c 7o, ring biSt, m;i
mU cHa Hn M`c T[. "ChKt 7in" trong th3 ng chnh l sP thay 7Vi cHa tm trFng kh l1:ng
tr1;c 71Tc. Nt phong cch 7`c s]c Ky 7 h?i tM v pht sng trong cY bi th3 "-y thn VW DF"
cHa nh th3 rKt ti hoa v chng rKt 7ai bKt hFnh ny. "-y thn VW DF" trch t_ tNp Th3 -in cHa
Hn M`c T[. ChKt 7in cugng Ky thO hin cM thO v r nt trong khV th3:

"Gi theo l@i gi my 5'6ng my
Dng n'(c bu8n thiu hoa b0p lay
C ch4 trEng vA kQp t@i nay?"

V;i l:i trch cL nhB nhng d=u ng5t v_a nh1 m?t l:i m:i, Hn M`c T[ tr2 v. v;i thn VW
DF trong m?ng t12ng:

Sao anh khng vA chi thn VS
Nhn n0ng hng cy n0ng m(i ln
V'6n ai m'(t qu xanh nh' ng:c
L trc che ngang mXt chC 5iAn

CYnh vNt 2 thn VW DF - m?t lng k. st thnh ph@ HuC bn b: H13ng Giang v;i nhZng
v1:n cy tri, hoa l sum su hiSn ln thNt nn th3, t13i mt lm sao. - l m?t hng cau thQng
t]p 7ang t]m mnh d1;i nh n]ng m;i ln trong lnh. Ch1a hCt, rKt xa l hnh Ynh n]ng hng
cau n]ng m;i ln cn rKt gXn lFi l v1:n ai m1;t qu xanh nh1 ng5c. M1;t qu gTi cY cy
nhung non trn tr. sLc s@ng xanh t@t. Mu m1;t qu lm cho lng ng1:i nh1 trU h3n v vui t13i
h3n. L:i th3 khen cy c@i xanh t@t nh1ng lFi nhu huy.n Yo, lKp lnh m;i thKy hCt cU 7Bp cHa
v1:n ai. Trong khng gian Ky hiSn ln khun m`t chZ 7i.n phc hNu, hi.n lnh v_a quen v_a
lF, v_a gXn, v_a xa, v_a thPc v_a Yo b2i l trc che ngang. Cu th3 7Bp v sP hi ha giZa cYnh
vNt v con ng1:i. Trc xinh v ai xinh bn nhau lm tn ln vU 7Bp cHa con ng1:i. Nh1 vNy
tm trFng cHa nhn vNt trZ tnh 2 7oFn th3 ny l ni.m vui, vui 7Cn say m nh1 lFc vo ci tin,
ci m?ng khi 71Tc tr2 v. v;i cYnh v ng1:i thn VW.
ThC nh1ng chng cng khng gian l thn VW DF nh1ng th:i gian c sP biCn 7Vi t_ n]ng
m;i ln sang chi.u t. Tm trFng cHa nhn vNt trZ tnh chng c sP biCn 7Vi l;n. Trong m]t thi
nhn, bXu tr:i hiSn ln Gi theo l@i gi my 71:ng my trong cYnh chia li, uKt hNn. BiSn php
nhn ha cho chng ta thKy 7i.u 7. Gi theo l@i gi theo khng gian ring cHa mnh v my
chng thC. Cu th3 tch thnh hai vC 7@i nhau; m2 7Xu vC thL nhKt l hnh Ynh gi, khp lFi chng
bdng gi; m2 7Xu vC thL hai l my, kCt thc chng l my. T_ 7 cho ta thKy my v gi
nh1 nhZng kU xa lF, quay l1ng 7@i v;i nhau. -y thPc sP l m?t 7i.u ngh=ch l b2i lc c gi thVi
th my m;i bay theo, thC m lFi ni gi theo l@i gi, my 71:ng my. ThC nh1ng trong v\n
ch13ng chKp nhNn cch ni phi l Ky. TFi sao tm trFng cHa nhn vNt trZ tnh v@n rKt vui s1;ng khi
v. v;i thn VW DF trong buVi ban mai 7?t nhin lFi thay 7Vi 7?t biCn v tr2 nn bugn nh1 vNy?.
Trong m?ng t12ng, Hn M`c T[ 7 tr2 v. v;i thn VW nh1ng lng lFi bugn ch]c c lc b2i m@i
tnh 73n ph13ng v nhZng k8 niSm 7Bp v;i cYnh v ng1:i con gi xL HuC m?ng m3 lm nn tm
trFng Ky. QuY thNt Ng1:i bugn cYnh c vui 7u bao gi: nn cYnh vNt xL HuC v@n th3 m?ng, trZ
tnh lFi b= nh th3 miu tY v tnh, xa lF 7Cn nh1 vNy. BXu tr:i bugn, m`t 7Kt chng chQng vui g
h3n khi Dng n1;c bugn thiu hoa b]p lay.
Dng H13ng Giang v@n 7Bp, th3 m?ng 7 bao 7:i 7i vo th3 ca ViSt nam thC m by gi:
lFi bugn thiu m?t nai bugn sm thQm, khng ni nn l:i. M`t n1;c bugn hay chnh l con
sng lng "bugn thiu cHa thi nhn 7ang dng ln khng sao giKu nVi. Lng sng bugn, bi b: cHa
n cn sXu h3n. Hoa b]p lay gTi tY nhZng hoa b]p xm kh ho, a tn 7ang lay rKt khc trong
gi. CYnh vNt trong th3 bugn 7Cn thC l cng. ThC nh1ng 7m xu@ng, tr\ng ln, tm trFng cHa
nhn vNt trZ tnh lFi thay 7Vi:

C ch4 trEng vA kQp t@i nay

Sng H13ng bugn thiu lc chi.u d1;i nh tr\ng 7 tr2 thnh sng tr\ng th3 m?ng.
C]m xo 7Nu bn trn con sng 7 l thuy.n ai 7Nu bCn, l bLc tranh cng trZ tnh, lng mFn.
Hnh Ynh thuy.n v sng tr\ng 7Bp, hi ha biCt bao. Khch 7Cn thn VW cKt tiCng hî xa x\m
C ch2 tr\ng v. k=p t@i nay?. LiSu thuy.n ai 7 c ch2 tr\ng v. k=p n3i bCn hBn, bCn 7Ti hay
khng? Cu hî tu t_ vang ln nh1 m?t nai lng kh]c khoYi, ch: 7Ti, ngng trng 71Tc g`p
g13ng m`t sng nh1 tr\ng cHa ng1:i thn VW trong lng thi nhn. Nh1 thC m;i biCt nai lng cHa
nh th3 ginh cho c em gi xL HuC tha thiCt biCt nh1:ng no. Tnh cYm Ky quY thNt l tnh cYm
cHa Ci th12 ban 7Xu l1u luyCn Ky. Ngn n\m no df mKy ai qun (ThC LZ).
-Cn 7y ta hiOu thm v. lng bugn thiu cHa nhn vNt trZ tnh trong buVi chi.u. Nh1 vNy
difn biCn tm l cHa thi nhn hCt sLc phLc tFp, kh l1:ng tr1;c 71Tc. ChKt 7in cHa m?t tm
trFng vui v;i cYnh, bugn v;i cYnh, trng ngong, ch: 7Ti ven 71Tc thO hiSn 2 khV th3 kCt thc bi
th3 ny:

M3 khch 71:ng xa khch d1:ng xa
o em tr]ng qu nhn khng ra
0 7y s13ng khi m: nhn Ynh
Ai biCt tnh ai c 7Nm 7?

Ven l m?t tm trFng vui s1;ng 71Tc 7n khch 71:ng xa - ng1:i thn VW 7Cn v;i mnh,
tm trFng nhn vNt trZ tnh lFi khp lFi trong m?t nai 7au 7;n, hoi nghi Ai biCt tnh ai c 7Nm
7?. Ai 2 7y v_a ch8 ng1:i thn VW v_a ch8 chnh tc giY. ChQng biCt ng1:i thn VW c cn
n`ng tnh v;i mnh khng? V chQng biCt chnh mnh cn m`n m v;i o em tr]ng qu hay
khng? Nai 7au 7;n trong tnh yu chnh l sP hoi nghi, khng tin t12ng v. nhau. Nhn vNt trZ
tnh r3i vo tnh trFng Ky v 7 b?c bFch lng mnh 7O m5i ng1:i hiOu v thng cYm. Ci m;i cHa
th3 ca lng mFn giai 7oFn 1932 - 1945 chng 2 7.
-5c xong bi th3 -y thn VW DF cHa Hn M`c T[, nhKt l khV th3 Gi theo l@i gi -
. k=p t@i nay 7O lFi trong lng ng1:i 75c nhZng tnh cYm 7Bp. -oFn th3 gip ta hiOu thm tm
t1 cHa m?t nh th3 s]p phYi gi t_ cu?c 7:i. L:i th3 v thC trXm bugn, su l]ng, 7Xy suy t1. BFn
75c 713ng th:i yu th3 cHa Hn M`c T[ b2i thi nhn 7 ni h? h5 nhZng tnh cYm su l]ng nhKt,
thXm kn nhKt cHa mnh trong th:i 7Fi ci ti, ci bYn ng 7ang tP 7Ku tranh 7O khQng 7=nh. Tnh
cYm trong th3 Hn M`c t[ l tnh cYm thPc do 7 n sc 2 mi trong tri tim bFn 75c. 7n t1Tng v.
m?t nh th3 cHa 7Kt QuYng Bnh 7Xy n]ng v gi sc khng bao gi: phai nhFt trong tm tr ng1:i
ViSt Nam.


CC LOGO #qI DIrN THAM GIA VIsT SCH VuN MvU 12

CN MT S# LOGO C%A MT S# THNH VIN THAM GIA CH(A C)P NH)T +(-C. S/ C)P NH)T SAU.

#wA CHy GP CHO CUzN SCH VuN MvU 12 CC BqN HY G|I V} EMAIL:
EAGLEBOY1278@YAHOO.COM
HOgC G|I THk GP QUA TIN NH~N DImN #N HOCMAI.VN QUA NICK
QUANSUQUATMO
RT HN HqNH NHeN #kfC LI GP CHN THNH ChA CC BqN.

NhCng ng'6i thHc hiIn:
Trnh by sch: Quansuquatmo
S[a chCa bi vi.t: Conu
Duongthuydo.hocmai.vn
Tm ki.m v vi.t bi: Congchualolem_b
Quinhmei
Phaodaibatkhaxampham
Money_22
(V cng v(i sH tham gia nhiIt tnh c*a cc Mem yu thch mn NgC VEn c*a diFn 5 hocmai
trn ton qu@c.)
Xin chn thnh c-m n cc b>n 5 gip Box NgC VEn 12 thHc hiIn thnh cng dH n ny.

CC LOGO #qI DIrN THAM GIA VIsT SCH VuN MvU 12

CN MT S# LOGO C%A MT S# THNH VIN THAM GIA CH(A C)P NH)T +(-C. S/ C)P NH)T SAU.

#wA CHy GP CHO CUzN SCH VuN MvU 12 CC BqN HY G|I V} EMAIL:
EAGLEBOY1278@YAHOO.COM
HOgC G|I THk GP QUA TIN NH~N DImN #N HOCMAI.VN QUA NICK
QUANSUQUATMO
RT HN HqNH NHeN #kfC LI GP CHN THNH ChA CC BqN.


Tuyển Tập Văn Mẫu 12 Hay - Một Số Bài Văn Tham Khảo 12

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Tuyển Tập Văn Mẫu 12 Hay - Một Số Bài Văn Tham Khảo 12

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.

You might also like