Phng php nghin cu nh tnh

Ti sao nghin cu nh tnh?

Nghin cu l mt qu trnh tm kim cc tri thc c khi
qut ha c th p dng vo vic gii thch cho mt lot cc
hin tng. lm c iu nh nghin cu phi xc nh
ngun ni c th thu thp c s liu thch hp. Mt khi
ngun c xc nh, nh nghin cu phi la chn k thut
thu thp s liu cho php thu hoch c s liu tt nht.
Trong trng hp l tng, nh nghin cu phi s dng bt
k phng php thch hp m nh thu thp c s liu
ng tin cy. Tuy nhin, trong thc t, vic s dng loi phng php thc nghim no li ph
thuc vo loi s liu cn c thu thp. Khi no cn thng tin nh lng th cc phng
php nh lng l thch hp nht. Nu s liu cn thu thp l nh tnh th nh nghin cu cn
phi s dng cc phng php nh tnh.
Nghin cu nh tnh l g?
Nghin cu nh tnh l mt phng php tip cn nhm tm cch m t v phn tch c im
vn ha v hnh vi ca con ngi v ca nhm ngi t quan im ca nh nghin cu.
Nghin cu nh tnh cung cp thng tin ton din v cc c im ca mi trng x hi ni
nghin cu c tin hnh. i sng x hi c nhn nhn nh mt chui cc s kin lin
kt cht ch vi nhau m cn c m t mt cch y phn nh c cuc sng thc t
hng ngy.
Nghin cu nh tnh da trn mt chin lc nghin cu linh hot v c tnh bin chng.
Phng php ny cho php pht hin nhng ch quan trng m cc nh nghin cu c th
cha bao qut c trc . Trong nghin cu nh tnh, mt s cu hi nghin cu v
phng php thu thp thng tin c chun b trc, nhng chng c th c iu chnh cho
ph hp khi nhng thng tin mi xut hin trong qu trnh thu thp. l mt trong nhng
khc bit c bn gia phng php nh tnh v phng php nh lng
Ngun gc ca cc phng php nghin cu nh tnh
Cc phng php nghin cu nh tnh c pht trin v s dng u tin trong cc nghin
cu nhn chng hc, mt b mn khoa hc x hi. Cc nh nhn chng hc i n cc cng
ng m h mun nghin cu v sng mt thi gian di quan st ngi dn v tm
hiu nhng nguyn nhn chi phi hnh vi ng x ca h. c c nhng thng tin su, cc
nh nhn chng hc thng s dng cc k thut nh phng vn phi cu trc, thu thp lch s
i sng, tho lun nhm v nghin cu trng hp. Thot tin, nhng k thut ny c pht
minh nhm thu thp nhng thng tin m t, phi nh lng. Ngy nay, cc k thut c s
dng rng ri khng ch trong phm vi ca nhn chng hc m cn nhiu ngnh, nhiu lnh
vc khc nhau.
So snh nghin cu nh lng v nghin cu nh tnh
Phng php nghin cu nh lng s dng mt bng hi chun b trc theo mt c cu
nht nh cho mi i tng nghin cu. Mt v d in hnh ca phng php ny l iu tra
KAP. Nghin cu KAP cho php suy lun thng k t kt qu thu c cc mu tng i
nh ra qun th ln hn; n cng cho php o lng v nh gi mi lin quan gia nhng
bin s; tin hnh iu tra kh d v trin khai kh nhanh chng; v kt qu thu c t cc
cuc iu tra tt c th s dng so snh theo thi gian hoc gia cc vng. Tuy nhin KAP
c mt s nhc im v cn c s dng mt cch thn trng. ng lu nht l nhng sai
s khng do chn mu, v d ngi c hi tr li khng ng cc cu hi v khng nh
hoc do hiu sai hoc c tnh ni di. Hai vn nghim trng nht l:
- S phin dch li v mt vn ha: xy ra khi i tng phng vn khng hiu cu hi t ra
nh nh ca nh nghin cu m li hiu khc i v tr li theo cch hiu ca h.
- Nhng sai s ng cnh l nhng yu t lin quan n bn thn cuc phng vn. Phng php
nghin cu nh lung gi nh rng hnh vi v thi ca con ngi khng thay i theo ng
cnh. Tuy nhin, cu tr li ca i tng c th thay i ph thuc vo cc ng cnh khc
nhau.
Nghin cu nh tnh cho php cc nghin cu vin hn ch cc sai s ng cnh bng cch s
dng cc k thut phng vn v to ra mt mi trng phng vn m trong i tng cm
thy thoi mi nht.
Cc phng php thu thp thng tin khc nhau em li thng tin khc nhau. V vy trc khi
quyt nh s dng phng php no cn phi xc nh loi thng tin no cn thit nht cho
mc ch nghin cu. Cc phng php NCT v NCL c th kt hp b sung ln cho
nhau. V d:
- NCT c th h tr cho NCL bng cch xc nh cc ch ph hp vi phng php
iu tra.
- NCL c th h tr cho NCT bng cch khi qut ha cc pht hin ra mt mu ln hn
hay nhn bit cc nhm cn nghin cu su
- NCT c th gip gii thch cc mi quan h gia cc bin s c pht hin trong cc
NCL
Bng. S dng phng php nghin cu ph hp
S dng NCT trong trng hp S dng NCL trong trng hp
Ch nghin cu mi v cha c xc nh r Ch nghin cu c xc nh r v
quen thuc.
Nghin cu thm d, khi cha nm c nhng khi nim v cc bin s Khi nhng vn
cn o lng kh nh hay tng c gii quyt. Khi cn thm d su, khi mun tm hiu
mi quan h gia nhng kha cnh c bit ca hnh vi vi ng cnh rng hn Khi khng cn
thit phi lin h nhng pht hin vi cc bi cnh x hi hay vn ha rng hn hay bi cnh
ny c hiu bit y .
Khi cn tm hiu v ngha hn l tn s Khi cn s m t chi tit bng cc con s cho mt
mu i din. Khi cn c s linh hot trong hng nghin cu pht hin nhng vn mi
v khm ph su mt ch no Khi kh nng tin hnh li s o lng l quan trng
Nghin cu su v chi tit nhng vn c chn la k cng, nhng trng hp hoc cc
s kin Khi cn khi qut ha v so snh kt qu trong qun th nghin cu
Vai tr ca nghin cu nh tnh trong chng trnh sc khe
Nghin cu nh tnh c bit c gi tr trong cc lnh vc sc khe, KHHG, sc kho sinh
sn v AIDS ... v n cho php:
- Khm ph, thm d nhng vn kh v cn t c bit n, v d nh mi dm, ma ty,
HIV/ AIDS
- Tm hiu nhn thc ca cng ng v AIDS
- ra nhng bin php can thip ph hp v pht hin nhng qun th cn c ch trng
trc ht
- Thm d tnh kh thi, chp nhn v s ph hp ca nhng chng trnh mi
- Pht trin nhng hot ng v thng tin, gio dc v truyn thng v ti liu ph hp
- Nhn bit nhng tn ti trong nhng can thip ang trin khai v a ra nhng gii php
thch hp i vi nhng tn ti
- Hon chnh nhng thng tin nh lng thu c trong cc gim st thng xuyn v cc
nghin cu nh gi bng cch gip gii thch nhng kt qu thu c t nghin cu nh
lng.
- Thit k cc cng c iu tra chnh xc hn bng cch pht hin cc ch thch hp nht
cho nghin cu iu tra bng cch xc nh cc cu hi thch hp v cch din t chng cho
ph hp.
Ai c th thc hin nghin cu nh tnh
- Ngi nm r thc a
- Ngi nm r i tng nghin cu
- Ngi c hun luyn tt
CC PHNG PHP NGHIN CU NH TNH CH YU
PHNG VN SU
1. Phng vn khng cu trc
L phng php c s dng rng ri nht trong nghin cu x hi. Khi s dng phng
php ny nghin cu vin phi nh mt s ch cn phng vn v c th s dng mt danh
mc ch khi b st trong khi phng vn. Nghin cu vin c th ch ng thay i th
t ca cc ch tu theo hon cnh phng vn v cu tr li ca ngi c phng vn.
Phng vn khng cu trc ging nh ni chuyn, lm cho ngi c phng vn cm thy
thoi mi v ci m tr li theo cc ch phng vn. iu ct yu quyt nh s thnh bi
ca phng vn khng cu trc l kh nng t cu hi khi gi mt cch c hiu qu, tc l
kh nng kch thch ngi tr li cung cp thm thng tin.
- u im ca PVKCT: Cho php nghin cu vin linh hot thay i cu trc phng vn ty
theo ng cnh v c im ca i tng. PVKCT c bit c ch trong nhng trng hp khi
m NCV cn phng vn nhng ngi cung cp thng tin nhiu ln, trong nhiu hon cnh
khc nhau. Phng vn khng cu trc cng hu ch trong nhng trng hp khng th s dng
c phng vn chnh thc (v d khi nghin cu v gi mi dm ng ng hoc tr em
lang thang ...). PVKCT c bit hu ch trong nghin cu cc ch nhy cm nh tnh dc,
mi dm, ma ty hoc HIV/AIDS ...
- Nhc im: Khng c mu chun b sn nn mi cuc PV l mt cuc tr chuyn khng
lp li v vy rt kh h thng ho cc thng tin v phn tch s liu.
2. Phng vn bn cu trc
Phng vn bn cu trc l PV da theo danh mc cc cu hi hoc cc ch cn cp n.
Tuy nhin th t v cch t cu hi c th tu thuc vo ng cnh v c im ca i tng
PV. Cc loi phng vn bn cu trc gm:
Phng vn su
c s dng tm hiu tht su mt ch c th, nhm thu thp n mc ti a thng tin
v ch ang nghin cu. PVS s dng bn hng dn bn cu trc trn c s nhng phng
vn thm d trc v ch nghin cu c th bit c cu hi no l ph hp.
Nghin cu trng hp
Nhm thu thp thng tin ton din, c h thng v su v cc trng hp ang quan tm. Mt
trng hp y c th l mt c nhn, mt s kin, mt giai on bnh, mt chng trnh
hay mt cng ng. Nghin cu trng hp c bit cn thit khi nghin cu vin cn c hiu
bit su v mt s ngi, vn v tnh hung c th, cng nh khi cc trng hp c nhiu
thng tin hay m c th em li mt cch nhn su sc v hin tng ang quan tm.
Lch s i sng.
Thng tin v lch s i sng ca c nhn thng c thu thp qua rt nhiu cuc phng vn
ko di (thng l phng vn bn cu trc v khng cu trc)
u im ca PV bn cu trc
- S dng bn hng dn phng vn s tit kim thi gian phng vn
- Danh mc cc cu hi gip xc nh r nhng vn cn thu thp thng tin nhng vn cho
php linh hot cn thit tho lun cc vn mi ny sinh.
- D dng h thng ho v phn tch cc thng tin thu c
Nhc im: Cn phi c thi gian thm d trc ch quan tm xc nh ch
nghin cu v thit k cu hi ph hp
3. Phng vn c cu trc hoc h thng
L phng php phng vn tt c cc i tng nhng cu hi nh nhau. Thng tin thu c
bng phng php ny c th bao gm c cc con s v cc d liu c th o m c. Cc
phng php ny c coi l mt b phn trong nghin cu nh tnh v chng gip cho vic
m t v phn tch cc c im vn ha v hnh vi ca i tng nghin cu.
Cc phng php ny nhm pht hin v xc nh r cc phm tr vn ha thng qua s tm
hiu nhng quy lut vn ha trong suy ngh ca c nhn, tm hiu xem h ngh v bit g v
th gii xung quan h v cch h t chc cc thng tin ny nh th no.
Lit k t do (Free listing)
Tch bit v xc nh cc phm tr c th. NCV yu cu i tng lit k mi thng tin m h
c th ngh ti trong mt phm tr c th. V d, khi tm hiu kin thc v cc bnh ly truyn
qua ng tnh dc ta c th yu cu i tng lit k tn ca cc bnh hoc lit k cc con
ng ly nhim HIV ...
Phn loi nhm
Phng php ny tm hiu kin thc ca i tng v cc phm tr khc nhau v mi lin h
gia chng. V d, NCV c th yu cu i tng phn loi cc bnh ca ng sinh dc v
cc bnh ly qua ng tnh dc hoc phn loi nhng tip xc khng gy ly nhim HIV v
nhng tip xc c th lm ly nhim.
Phn hng s dng thang im
L phng php rt ph bin trong khoa hc x hi. Cc thang im thng c s dng
phn hng cc khon mc trong mt phm tr no . Thang im c th l mt dy s c th
l th.
V d: Khi tm hiu kin thc ca c nhn v cc biu hin ca bnh AIDS, sau khi a ra
danh sch ca mt s triu chng NCV c th s dng thang im xc nh hiu bit ca
i tng v yu cu i tng khoanh vo s m theo bn biu th mc trm trng ca
bnh AIDS:
0 1 2 3 4 5 6 7 (t nh cho n mc nng nht)
Hoc nh du trn ng thng
*________________________*
Nh-------------------Nng

THO LUN NHM
Mt iu cn lu l n v nghin cu v phn tch trong tho lun nhm s l nhm ch
khng phi l c nhn.
Tho lun nhm tp trung
Mt nhm tp trung thng bao gm t 6 n 8 ngi c chung mt s c im nht nh
ph hp vi ch cuc tho lun, v d cng mt trnh hc vn, cng mt tui, cng
mt gii tnh ...
Tho lun nhm tp trung thng c s dng nh gi cc nhu cu, cc bin php can
thip, th nghim cc tng hoc chng trnh mi, ci thin chng trnh hin ti v thu
thp cc thng tin v mt ch no phc v cho vic xy dng b cu hi c cu trc ...
u im ca phng php
- Cung cp mt khi lng thng tin ng k mt cch nhanh chng v r hn so vi phng
vn c nhn.
- Rt c gi tr trong vic tm hiu quan nim, thi v hnh vi ca cng ng
- H tr vic xc nh nhng cu hi ph hp cho phng vn c nhn
Nhc im
- Nghin cu vin kh kim sot ng thi ca qu trnh tho lun so vi phng vn c nhn
- Tho lun nhm tp trung khng th a ra tn sut phn b ca cc quan nim v hnh vi
trong cng ng.
- Kt qu TLNTT thng kh phn tch hn so vi phng vn c nhn.
- S lng vn t ra trong TLNTT c th t hn so vi PV c nhn
- Vic chi chp li thng tin v chi tit ca cuc tho lun nhm tp trung rt kh, nht l vic
g bng ghi m.
Phng vn nhm khng chnh thc
V d phng vn cc nhm t nhin nh nhm thnh vin gia nh, nhm n ng ung tr
trong qun, nhm ph n i khm bnh ...
Phng php ny dng k thut phng vn bn cu trc hoc phng vn t do
Phng php phng vn nhm khng c trng tm d dng thc hin nhng t c tnh h
thng do kh s dng so snh gia cc nhm. Phng php ny c gi tr i vi cc
can thip c lp k hoch t trc.
PHNG PHP QUAN ST
Phng php phng vn cung cp cc thng tin v quan nim, thi , gi tr v hnh vi t
thut ca i tng. Cc phng php quan st cung cp thng tin v hnh vi thc cho php
hiu r hn hnh vi c nghin cu.
Ngi ta c th quan st trc tip cc hnh vi thc t hoc c th quan st cc du hiu ca
hnh vi. i khi ch c th quan st gin tip du hi phn nh hnh vi. V d mun nghin
cu hnh vi s dng bao cao su trong s gi mi dm, NCV khng th trc tip quan st hnh
vi thc t s dng bao cao su nh th no. Cng khng th ch da vo cu tr li ca cc c
gi mi dm v s bao cao su m h s dng. Do NCV c th m s bao cao su c
vt trong cc thng rc sau mi bui sng hay sau mt khong thi gian nht nh no .
Cc hnh thc quan st
Quan st tham gia/ hoc khng tham gia
Quan st cng khai/ hay b mt
Gii thch r mc tiu ca quan st/ hoc khng ni r v mc ch thc ca quan st cho i
tng b quan st bit
Quan st mt ln/Quan st lp li
Quan st mt hnh vi/Quan st tng th
Quan st thu thp s liu nh tnh, m v m t/Quan st thu thp s liu nh lng da trn
danh mc cc im cn quan st.
CHN MU TRONG NGHIN CU NH TNH
V khng c thi gian v ngun lc c th phng vn hoc quan st tng c nhn trong
qun th do NCV phi tin hnh chn mu i din cho qun th nghin cu.
C 2 loi chn mu ch yu:
- Mu chn xc sut nhm bo m kt qu thu c mang tnh i din c ngha thng k
cho qun th nghin cu m t mu c rt ra. Mu chn xc sut bao gm cc mu ngu
nhin dn, mu ngu nhin phn tng v mu chm.
- Chn mu khng xc sut c th c tnh i din v mt l thuyt cho qun th nghin cu
nu s dng ti a phm vi v s a dng ca i tng nghin cu. NCV chn a im
nghin cu hay cc i tng cung cp thng tin c tnh i din cho mt s c im quan
trng i vi ch nghin cu (v d c im a l, nhm dn tc, hc vn, tui ...). Trong
trng hp ny, mt s lng nh cc i im nghin cu hoc i tng nghin cu c
chn mt cch c bit c th cung cp mt lng thng tin xc thc v c tnh i din.
La chn thc a nghin cu
V NCT ch yu tp trung vo mt s lng nh cng ng hoc khu vc v trong cc khu
vc ny, vo mt s lng nh cc di tng cung cp thng tin nn vic chn a im
nghin cu c vai tr rt quan trng. Qua trnh la chn thng c bt u bng mt vng
ln nht, vi qun th mu cn thit theo l thuyt v khu tr dn li mt hoc vi a im
tin hnh nghin cu.
Bc u tin l xc nh vng ln nht ph hp vi ch v mc tiu nghin cu.
V d: Chng trnh phng chng AIDS mun tm hiu nhn thc, thi v hnh vi ca cng
ng lin quan n s dng ma tu hoc mi dm v HIV/AIDS vi mc ch l xy dng ti
liu gio dc tuyn truyn v cc gii php can thip ph hp. Do nhng khu vc no c
coi l c nhiu ngi s dng ma tu hoc mi dm mi nn chn vo nghin cu.
Bc tip theo l cn nhc n mc phc tp ca qun th nghin cu v chn vng hay
cng ng m c th i din c cho tnh a dng ca cc c im quan trng nht.
Cui cng, khi chn c a im tho mn cc yu cu ca cuc nghin cu th phi c
c s ng tham gia ca chnh quyn a phng.
La chn i tng nghin cu
Bng. Cc loi chin lc chn mu
Kiu chn mu Mc ch
1. Chn mu xc sut ngu nhin: C tnh i din, c mu l mt hm s ca tin cy mong
mun.
Chn mu ngu nhin n: Cho php khi qut ha kt qu t mu ti qun th nghin cu m
n i din
Chn mu ngu nhin phn tng hoc mu chm: Tng mc tin cy trong vic a ra cc
khi qut ha cho tng phn nhm c th hay tng vng c th
2. Chn mu khng ngu nhin hay chn mu c mc ch: Chn cc trng hp co nhiu
thng tin cho nghin cu su. S lng v trng hp c th ph thuc vo mc ch nghin
cu.
Chn i lp hay chn lch: Tm hiu t cc biu hin i lch mt cch khc thng ca cc
hin tng ta ang quan tm
Chn vi cng mnh: Cung cp nhiu thng tin t mt vi trng hp m c nhiu c
im ca hin tng m ta ang quan tm (nhng khng phi l trng hp qu lch)
Chn mu vi mc a dng ti a (chn mt cch c ch nh mt khong thay i rng
ca cc c im ta quan tm): Ghi chp cc trng hp duy nht hay cc s bin i khc
nhau m c th gip xc nh c cc m hnh thng thng mt thng thng khi tin
hnh nghin cu ngang qua s thay i
Chn mu ng nht: Tp trung vo cc i tng c c im ging nhau n gin cho vic
phn tch, gip cho vic phng vn nhm.
Chn trng hp in hnh: Lm r hay nhn mnh ci g l in hnh, thng thng v trung
bnh
Chn mu c mc ch phn tng (chn ngi cung cpthng tin t cc tiu nhm i tng
m ta quan tm) Minh ha cc c im ca tng nhm c th ta quan tm; h tr cho vic so
snh.
Chn trng hp, a im nghin cu, s kin, c nhn m gip nhn mnh mt l thuyt no
v thu thp thng tin n mc ti a khi cc ngun lc c hn c th lm hn ch s a
im nghin cu hay c mu chung.
Ngun: http://156.freebb.com/xhh2006/xhh2006-article159.html