VOVED VO MENAXMENTOT

. d-r Kralev
NO JOB IS MORE VITAL TO
OUR SOCIETY THAN THAT
OF THE MANAGER

Henry Mintzberg
E T E
T T EE
TESTT KK
ET

Henry Mintzberg
Civilizaciski periodi
Koli~ina po vlo`eno vreme
(broj inovacii)
Koli~ina po vlo`en kapital Koli~ina po prostor / Kriterium na uspe{nost
Osvojuvawe na znaewa
(odliv na mozoci i finansiski
akcii)
Osvojuvawe an mineralni
surovini
(ogneno oru`je)
Robovi, zemja,
(ladno oru`je)
Osvojuvawe
(lak, strela)
Vojna
Sonce, biomasa, fuzija,
vodorod
Jaglen, nafta, nuklearna
energija
Drvo, voda, veter Sonce, drvo Energija
Informacii Mineralni surovini Zemja Priroda Osnovni resursi
UPRAVUVAWE
Mehanizacija, avtomatizacija
na sredstva za rabota
Naseluvawe,
Navodnuvawe, \ubrewe zemja
Nomadski `ivot Najzna~aen proces
Obrabotka na informacii
(istra`uvawe i obrazovanie)
Obrabotka an materijali
(mineralni surovini)
Obrabotka na zemja
Sobirawe plodovi,
lov..
Dominantna
tehnologija
Informacii,
znaewe
Ma{ini, stoka za {iroka
potro{uva~ka
Hrana Hrana Osnovni proizvodi
Kompjuter
Parna ma{ina
Ma{ini alatki
Ralo, plug Sekira
Karakteristi~ni sredstva za
rabota
Znaewe Vlast nad kapitralot
Vlast nad robovi, vlast za
zemja
/ Izvori na op{testvena mo}
Kapitalizam
Socijalizam
Komunizam
Kapitalizam
Socijalizam
Komunizam
Robovladetelsko
Feudalno
Prvobitna
~ovekova zaednica
Socijalna struktura-
op{estveno ureduvawe
Informati~ko
op{testvo
Industrisko
op{testvo
Zemjodelsko
op{testvo
Neolit
Porane{na
sostojba na sistemot

Sega{na sostojba
Sostojba na tranzicija
Transformacija
Preobrazba
Idna,
posakuvana sostojba
na sistemot
Vreme
Tranzicija, transformacija, preobrazba...

Preobrazba - da, ama kako?

Preobrazba po linija (koordinata) na:

Pazarnost
Privatizacija
Upravuvawe(menaxment)
Drugi osnovi
nizok
visok
nizok
visok
1
2
1`
4
3
Stepen na
razvoj
Stepen
na pazarnost
nizok
Stepen
na privatizacija
visok
nizok
visok
1
2
1`
4
3
Stepen na
razvoj
mali
Znaewe od
Management-ot
golemi
nizok
visok
1
2
Stepen na
razvoj
Logika na ne{tata
1. Pretprijatieto e sistem
1.1 Toa e organizaciski i ve{ta~ki sistem
2. Lu|eto gi oformuvaat ovie sistemi
2.1 Zo{to go pravat toa?
2.2 Lu|eto se racionalni i celesoobrazni bitija
3. Lu|eto imaat nekoja potreba
3.1 Se o~ekuva so oformuvawe i funkcioniraweto na
organizaciskiot sistem da se zadovolat potrebite
4. Otkako }e bide oformen organizaciskiot sistem treba da
funkcionira
4.1 Funkcioniraweto treba da bide orientirano kon
CELITE {to treba da bidat dostignati
4.2 Menaxmentot go ovozmo`uva toa
4.3 Kako {to se lu|eto, i pretprijatijata treba da bidat
CELESOOBRAZNI
Lu|e
Potrebi
Evidentni i
kvalifikuvani
soznanija za potrebite
Oformuvawe
biznis organizacija
UPRAVUVAWE NA
BIZNIS
ORGANIZACIJATA
Proizvod i/ili
usluga
Kako mo`e da se definira menaxmentot?

Menaxerski funkcii

Menaxerski nivoa
Menaxmentot e realizacija na odredena
celesoobrazna aktivnost so koristewe na resursi
(~ove~ki, finansiski, fizi~ki, tehnolo{ki,
informaciski).

Menaxmentot e proces na planirawe, organizirawe,
(rako)vodewe i kontrolirawe na naporite na
~lenovite na organizacijata i koristewe na site
ostanati organizaciski resursi za dostignuvawe na
celite
Kako mo`e da se definira menaxmentot?


Menaxmentot e proces na sozdavawe i odr`uvawe
na uslovi vo koi poedincite, rabotej}i zaedno vo
grupi, efektivno }e gi postignuvaat izbranite celi.
Menaxmentot e ostvaruvawe na ne{to {to se saka da
se napravi preku lu|eto.
Menaxerite rabotat so i preku lu|eto.
Da se upravuva (menaxira) zna~i da se
pottiknuvaat drugite da go pravat ona {to smeta{
deka e pravilno
ORGANIZACIJA
CEL(I)
Na~in (pat) na
dostignuvawe na cel(i)
MENAXMENTOT:
1. Opredeluvawe cel(i)
2. Odreduvawe na~in (pat) za dostignuvawe na cel(i)
3. Se vodi organizacijata po tie pati{ta do tie celi
Menaxerski funkcii
1. PLANIRAWE

2. ORGANIZIRAWE

3. (rako)vodewe, ekipirawe,
izvr{uvawe, motivirawe, naso~uvawe,
4. koordinirawe, nareduvawe, vlijanie..

5. KONTROLIRAWE
}

Menaxerski funkcii
PLANIRAWE

ORGANIZIRAWE

(RAKO)VODEWE

KONTROLIRAWE
Menaxerski funkcii
1. PLANIRAWE

2. ORGANIZIRAWE

3. (RAKO)VODEWE

4. KONTROLIRAWE
Kontrolirawe
Organizirawe

Planirawe
(Rako)vodewe
Kontinuirano
podobruvawe
Menaxerski nivoa
Menaxerski nivoa
Celi Vreme Nivo na menaxment
Celi na
pretprijatieto
Dolgoro~no Vrven menaxment
Celi na oddelni
funkcii i/ili sektori
Srednoro~no Sreden menaxment
Rabotno
orientirani celi
Kratkoro~no
Prvo nivo na
menaxment
Menaxerski odluki
Priroda
na problemite
Nivo na
menaxment
Programirani
odluki
Strukturni
Priroda na
odlu~uvaweto
Nestrukturni
Neprogramirani
odluki
Menaxerski odluki
Rutinski
Nerutinski
Nizok Menaxment Sreden Menaxment Vrven Menaxment
Menaxerski ve{tini
FIRST-LINE
MANAGEMENT
MIDDLE
MANAGEMENT
TOP
MANAGEMENT
Conceptual
Human
Technical
Conceptual
Human
Technical
Conceptual
Human
Technical
Menaxerski ulogi
Interpersonalni

Informativni

Ulogi na donesuva~ na odluki

Interpersonalni

Figurehead (Nominalno rakovodstvo )

Leader

Liaison (Povrzuva~)

Menaxerski ulogi
Inforamtivni

Monitor (Nabquduva~)

Disseminator
(Rasprostranuva~ na inforamcii)

Spokesman (Portparol)
Menaxerski ulogi
Uloga na donesuva~ na odluki

Pretpriema~ (Entrepreneur)

Rakovoditel pri naru{uvawata
(Disturbance handler)

Alokator na resursi
(Resource allocator)

Pregovara~ (Negotiator)
Menaxerski ulogi
Efikasnost i efektivnost vo raboteweto
Efikasnost - (doing things right)
Da se pravat rabotite na prav na~in.

Efektivnost - (doing the right things)
Da se pravat pravite raboti.

Efikasnost - vnatre{no obele`uvawe
Efektivnosta - nadvore{no obele`uvawe

Treba da se raboti:

- EFEKTIVNO NA EFIKASEN NA^IN
- EFIKASNO NA EFEKTIVEN NA^IN
- DA SE PROIZVEDUVA PRAV PROIZVOD NA PRAV NA^IN
[to treba da proizveduva edno pretprijatie?

Proizvod?

Usluga?

Odgovor:

POZITIVNI REZULTATI VO RABOTEWETO
Va`no e da si menaxer (1)
Vlegol ~ovek vo prodavnica za doma{ni milenici i
bara da kupi papagal. Prodava~ot mu poka`uva tri i mu
veli deka prviot ~ini 5.000 denari.
- Zo{to e tolku skap? - pra{al ~ovekot.
- Znae 1.000 zborovi, a re{ava i matemati~ki
zada~i.

Vtoriot ~ini 10.000 denari bidej}i znae 5.000 zbora,
re{ava matemati~ki zada~i i kreira kompjuterski
programi.
A tretiot kolku ~ini? - pra{al ~ovekot.
E ovoj e 20.000 denari.
A {to znae ovoj da pravi?
Ne znae ni{to, ama ovie drugite go vikaat
MENAXER.
Va`no e da si menaxer (2)
Va`no e da si {ef
Eden od rabotnicite mu veli na Ram~e: Abe {efe,
ovoj na{ biznis ne e dobar. Kupuva{ ma~ki po 5
evra, a ko`ite gi prodavame po 3 evra, pa pravime
zaguba.
Ram~e na toa veli: Da, toa e to~no. No ti zaborava{
deka vie mene me vikate {efe!
Ram~e kupuva ma~ki po 5 evra. Imal biznis vo
koj gi derele ma~kite i ko`ite gi prodaval po 3 evra.
Menaxmentot e nauka. Ima:

Principi
Tehniki (metodi)
Koristi modeli (operaciski istra`uvawa)

Principi: celi, podelba na rabotata, opfat na menaxmentot,
hierarhiska struktura, koordinacija...

Principi: fundamentalni vistini
Dali vo menaxmentot treba da se koristi samo intuicija,
sre}a, oset za uspeh i sl.

Dali vo menaxmentot treba da se koristat samo nau~ni
metodi?

Dali za menaxmentot treba prirodna predodredenost?

Dali vo menaxmentot, kako i za bilo koja druga struka,
treba predodredenost nadopolneta so stru~no
usovr{uvawe?

Zar ne e vaka i za bilo koj druga stru~nost?

Dali vo menaxmentot (upravuvaweto) sme na nula?

Dali dosega nemavme upravuvawe?

Porano: (samo)upravuvaweto, organ na upravuvawe,
individualni i kolegijalni rabotovodni organi.

Porano: nedefinirano do kade be{e upravuvaweto, a od
kade po~nuva{e rakovodeweto.
Vo re~nikot na makedonskiot jazik(1986 god.) na strana
408 za menaxment pi{uva:

,,Organizator na priredbi, osobeno sportski, posrednik,,
(zborot ,,menaxment,, go nema!)

Na str. 1001 vo re~nikot za pretpriema~ pi{uva:

,,Privatno lice {to se zafa}a so gradba i sli~no,,