E Y L L 2 0 1 1

Tasavvuf Kltr Dergisi

24.say
m e v l n a - e m s
f
o
t
o

r
a
f
:
a
y
g

l

o
k
u
t
a
n
editrden
Merhaba Her Nefes Dostlar,
Mbrek Ramazan- erif ve onu inaallah hakkyla tamamlayabilmenin
dl olan Ramazan Bayramnn ertesinde yine ve yeniden siz dostlarmzla
berberiz. ok kr... Yeni bir sayda yine Allah ak ile dopdolu olarak
karnza geldik inaallah..
Nefsimizi farkl vechelerle grdmz, onu imana getirmeyi idrak etmeye
altmz gnlerde kimi yorgun, kimi susam hlde nice zamanlar
geirdik. Yaklak 16 saat sren ve elimizi, dilimizi en nemlisi gnlmz,
edebe ve yola getirmeye altmz bu gnlerde kendimizle yzleip,
cihd- ekberi kazanmaya altk. Kazandk, kazanamadk m? Onu her
eyin shibi bilir. Deil mi ki yolundaydk, denedik naallah kendi bir
nceki hlimizi biraz yola getirebilmiizdir. Rahman ve Rahim olan o byk
sultan, o merhamet derys bize de elbette merhamet etmitir diye
dnyorum.
Bu nefsimizi yol getirme gnleri zor da olsa sonu bayram deil mi? Bu da
sonsuz af shibi olan Allahn bize Seni seviyorum kulum nids deil mi?
Bu gzel bayram gnlerinin hemen ncesinde ve arefesinde iki gzel gnl,
Ertem mrl ve Sanem zgren Sunlu en byk sevgililerine, gerek ve
sonsuz aklarna kavutular. Hakka tebessmle yryen bu gzeller
gerekten bayramlarn kutladlar. Biz dostlarna da gnlden dular ile
bu bayramlara, bu trenlere itirak etmek dt. Onlar sevgiyle ve rahmetle
yd ediyoruz. Bize edebi, sabr ve her koulda hlimizden memnun olmay
reten, kretmeyi hl eden o gzellere sevgilerimizle
Yosun MATER
Bayram'm imdi Bayram'm imdi
Bayram edersin yr ile imdi
Hamd- senlar hamd- senlar
Yr ile bayram kld bu gnlm
Hac Bayrm Veli
nsann vcdu bir gemi gibidir. Zhir taat, ibdet ve
namaz, oru hac, zekt, sadaka, ihsan gibi eyler de
geminin safras gibidir. Eer geminin her lt tamam
olup bu safra torbalar olmasa gemi yol alamaz,
devrilir. te bir kimsenin bu vcud gemisinde safra
mesbesinde olan taat ve ibdet bulunmadka vcud
gemisi bahr-i hakikatte (hakikat denizinde) yol alp
hikmet iskelelerine yanaamaz ve mafiret incilerini
satn alamaz. Fakat unu da bilmelidir ki, ticret iin
sermye lzm olduu gibi hikmet iskelesine yanam
bir gemi de safra ile mal alamaz. mdi her kim ki
sefine-i bedeninde, yani vcdu gemisinde kalb sand,
Ahlk- Mustafav ve muhabbet-i Rabbn ile dolu
olduu hlde hikmet iskelelerine yanarsa o kimse
mrifet-i ilh incilerini ve rz-y Rabbn cevherlerini
satn alabilir.
(Kzm Bykaksoy)
Mesnevi Hatralarndan
emsdek
Hocam Smiha Ayverdinin
nsanlk lemine Hakkn bir
tebessm, bir devrin nirengi
noktasdr dedii Hz. Mevlnnn
ktlelere tesir eden hayatnda en
nemli etken, vahdet ifresini
beraber zd mridi Hz.
emsdir. ems syesinde her eyi
bilen, bildiini de leme
retmekle mkellef olan byk
hakm, tbire ve trife gelmez bir
aktan arta kalan yreinin itiyak
ve hasreti iinde tefekkr ve
imnnn cokun seline lem halkn
muhatap etmitir. (Samiha Ayverdi,
Abide ahsiyetler, Kubbealt Neriyat,
stanbul 2006, s.36)
Gryoruz ki, Hz. Mevlny
Mevln klan, var eden ve
insanlar diriltmesini salayan ite
Hz. emsin onda uyandrd bu
ak anlaydr. Bu iki sultan, ak
hl ettikten sonra ylesine
giyindiler ki Mevln ktle
terbiyesinde sevgiyi esas alan,
cemiyetin her tabakasna cmert
ve hatt msrif bir efendi gibi el
uzatan bir Allah sevgilisi haline
geldi. Onun gerek ak idrak eden
sonsuz gzellii, insan kendi
ayplarndan utandracak kadar
msmahal sevgi ve efkate gark
etti.
Onlarn karlamas Allahn ceml
ve cell tecellilerinin birleerek
kemlin zuhr etmesidir. Bu
beraberlii bazs Ms ile Hzr
beraberliine benzetir. Mslman
bir Ms olan Mevln, Hzrn ilmi
karsnda itirz terk etmitir. Bu
berberlik insanlk lemine Kurann
erhi, yaradlmn mns,
Peygamberin herkesin anlad
yerden hitap et hadisinin
deerlendirildii Mesnev gibi bir
heser hediye etti. Bunun tesinde
mn insann mrca tayan Divn
Kebir ve bizi bize reten Fhi Mfih
yine bu akn rnleridir.
emsin mnev ahsiyeti srad bir
sf oluudur. Dnya metsna nem
vermeyen ems, pejmrde, garip,
madd dnyya hitap etmeyen bir
kyfetle gezerdi. Dnynn nmet
ve ihtiraslarndan kendini
soyutlamt. lim ve kermetle
vnmez, kimseyi de hkir
grmezdi. (Dervi Ahmet Ak Kul Sadi,
Hayat, ahsiyeti, Fikirleri ve Eserleri,
Mevlana 1 sayfa:24)
Zira o, bu mnev keml yolunda
insan asl olgunlatran eyin ilh
ak olduunu kabl etmiti. ems,
melmet tavr baskn olan, ilh ve
insn muhabbeti her eyin ba
ALLAHIN EMSDEK NRN
kinuranite
sayan, eriatn ancak tarkat ve
hakkatle anlalabileceini
syleyen, dili zikreden, gnl
kreden, vcdu sabreden riflerin
gerek hikmete ship bulunduunu
savunan, nbvvet ve velyet
makamnn yceliini lykyla ispat
edemeyen nazar ehlinden uzak
duran, sem ehli, cell yn n
planda bir cemle ship
Muhammed merep bir sfdir.
Bu melm ahlk, onun hretten,
beenilmekten uzak olduunu hatt
hreti fet gibi grp ortaya
kmaktan saknn zah eden
yndr. Kabl etmelidir ki ems,
sz, hl ve keif shibi bir Allah
dostudur. ems, Ms gibi Allahla
konuma gcne ship, s gibi halk
arasna karmay sevmeyen ama
brhim kadar teslim ve Hz. Hseyin
gibi ehdete hazr bir mnev
sultandr.
Makalt ise emsi aklk,
samimiyet, sdelik ve olgunluk diye
trif eder. Onun Mevln ile olan
birlikteliinde Allah, Mevln, yani
efendi ve ems, yni gne olarak
tecelli etmitir. Gene melm
merebinden dolay Makaltta Ben
kfr eden kiiyi beenirim, fakat
beni veni pek tutmam. Zira
vgden dnlrse daha kt olur,
mnfk kfirden daha ktdr. Kurann
dedii gibi ikiyzl insan cehennemin alt
katndadr der.
Mevln ile ems arasndaki bu muazzam
hikye hakk bir ak hikyesidir. ems
ak yle trif eder: Akn zellii
uradadr ki, ona kar ayplar hner gibi
grnr. Sevenin gz kr, kula sar
olur derler. Bu mmkn mdr ki, insan
hem k olsun hem de onda gr ve
ayrma kuvveti yerinde kalsn. (Makalat
syf:104 Ata Yaynlar 2006)
Byle bir ak anlay onda tevhid ya da
vahdet-i vcud inancn
kuvvetlendirmitir. Glpnarlya gre O,
btn dinlerin btn mezheplerin stne
km kendini mutlak varlkta yok etmi,
onun varlna brnm, hereyden
mutlak olmutu. O gnl eriydi onun
tevecch gnleydi. Herey insana
feddr, insan da kendisine. Tanr hi biz
gkleri ululadk, ar ululadk buyurdu
mu? Ara gitsen de faydas yok, yedi kat
yerin dibine girsen de. Gnle, gnl
shibine yr olmak gerek. Btn
peygamberlerin, erenlerin, temiz erlerin
alp can vermeleri bunun iindi. Bunu
aryorlard. Btn lem bir kiidedir. nsan
kendisini bildi mi btn lemi bildi
demektir. (A.Glpnarl, Mevlana Celaleddin
syf:57)
cemlnur sargut TECELLS AKTIR
emsdek
Grlyor ki Allah ak insana olan
hrmete dnmtr. Gene der ki:
Btn lem halk yzlerini Kbeye
evirir, fakat Kbeyi ortadan
kaldrdn m, birbirlerinin
gnllerine secde ettikleri ortaya
kar. Onun secdesi bunun
gnlnedir, bunun secdesi onun
gnlne.
Bylesine klarn, akllaryla bakan
insanlar tarafndan idrki ok
zordur. Geri onlar, Ashb- Kehf
gibi etrafn tenkitlerinden bhaber,
ar mutluluk ve ar zntden
uyku hlinde olarak Allahla
ilikidedirler. ems bu hlini yle
anlatr: Tanrnn yle kullar vardr
ki onlarn dertlerini yklenecek
kimse yoktur. Neelerine tahamml
edecek kimse de. Onlarn her an
doldurup itikleri srhideki
araptan bakas ise bir daha
kendisine gelemez. O arab iinler
sarho olurlar, kendilerinden
geerler. Hlbuki onu ien er, akl
banda olarak kpn iine oturup
durur. Benim iime kimse tahamml
edemez. Benim sylediim eyi
mukallidin bana uyup sylemesi
ciz deildir. Bu kavme uyulmaz
demilerdir ya, doru
sylemilerdir. (A.Glpnarl, Mevlana
Celaleddin syf:58)
Glpnarlya gre ems, btn
ztlar nefsinde toplam her trl
kayttan kurtulmu olan ve bu
bakmdan da kayd ehlini noksan
grmekle beraber, anlaylarna ve
kabiliyetlerine bakarak hogren
tam bir tevhid ehlidir. O ftvvet
ehli ve melmden daha ziyde
melmeti temsil ettii muhakkak
olan bir zattr.
Grlyor ki, ak onu Allahyla o
derece birletirmitir ki, kendisine
mm demek doru olur. Yani o,
kendi akl ve gnln kullanmadan
Allh, Ondan gelen en bkir ilimle
tanmtr. Bu hlini de yle aklar:
Benim u szm ok ar ve
mkildir. Yz kere sylesem her
defsnda baka bir ey anlalr.
Hlbuki asl mns gene de ylece
bkir kalr, kimse anlamaz.
(A.Glpnarl, Mevlana Celaleddin syf:58)
Onun k olduu Allah mutlak
varlktr. Onun varlna erimeden
btn kaytlardan geip onun
varlyla var olmadan inanlan ve
taplan Tanr, vehmin ve istein
yaratt Tanrdr. Gerek varla
kavuan kii vehmin yaratt
Tanry inkr eder. Ona gre kfr
budur. Bu durumdaki kii, dinin
zhirini korumak iin hakk Allh
ALLAHIN EMSDEK NRN
kinuranite
rter ve kfir olur. Fakat bu,
eriatlar tarafndan kabl edilecek
birey deildir. Bunu bilen ems, Bu
adamlarn hakk var. Szlerimle
lfetleri yok. Btn szlerim ululukla
zuhr etmede, hepsi dv
grnmede, Kuran ve
Muhammedin szleri ise tammyle
niyazla zuhr etmede ve bu yzden
de batanbaa mn grnmededir
diyordu. (A.Glpnarl, Mevlana Celaleddin
syf:59)
Bylesine anlalmas zor bir mrit
kendi merebini de yle trif eder:
Tamm rahmet ve ceml olan
insan kusurludur ve byle bir sfat
Allha atfedilemez. Eer yle
olsayd cell sfatn reddetmi
olurduk. Her iki sfat da olmal, ama
yerli yerinde kullanlmal. Gaflet ehli
de kmil insan gibi ceml ve cell
sfatlaryla bezenmitir ama kime
nasl mumele edeceini bilemez.
Tanmadklar iin dosta cell,
dmana ceml mumelesi
yaparlar. Ancak lmeden nce len,
dostunu ve dmann tand iin
kmil insandr ki, herkese hak ettii
mumeleyi yapar. Bu szler onun
ak anlayn, Hakka bakan
ynnn snrsz ak, Hak ile halka
bakan ynnn ise rahmet
olduunu dndrr. Hz. Ali, Cem
makamna kadar tefrik etmeyin, cemden
sonra ise tefrik etmek arttr derken
emsin sylediklerinde cem makamndan
sonraki hlde olduunu bize
gstermektedir. te onun halka sunduu
rahmet u szlerde de ortaya kmaktadr
ki; Ben bazen kimseye selm vermem,
hlbuki bilseler ki onlar hakknda hep iyi
eyler dnrm. nk benim gnlme
hi eytan girmedi, orada hep melek var.
Baz kalblerde yanlz eytan vardr,
bazlarnda ise hem melek hem eytan.
Benim gnlmde yalnz melek vardr.
Bundan dolay adn andm kfirse mmin
olur, mminse veli olur.
ems, bulut altna girmeyen yakc
kavurucu bir gne, yanm yaklm,
ziydesiyle ortal aydnlatm, kinata
Mevlny gstermi, dibi-kys
grnmeyen dalgalanp kpren bir deniz,
comu kabarm ve kyya deer biilmez
bir inci olan Mevlny armaan etmitir.
Sultan Veled onlardaki bu birlemeyi yle
anlatr: Anszn emseddin geldi, ona
ulat. Mevlnnn glgesi, onun nn
parltsnda yok oldu. Ak leminin
tesinden defsiz, sazsz bir sestir eriti.
ems ona mk hlinden bahsetti. Bu
sretlede Mevlnnn srr gkleri at.
ems dedi ki: Btn aleminde ilerisin amma
unu duy ki ben, btnn da btnym.
Srlarn srrym, nurlarn nruyum ben.
cemlnur sargut TECELLS AKTIR
emsdek
Erenler, benim srlarma eriemez.
Ak yolumda perdedir benim. Diri
sevgi, tapmda ldr... ems, onu
yle alacak bir leme ard ki
o lemi ne Trk rysnda grd;
ne Arap. stad eyh yeni bilgi beller
bir hle geldi, hergn huzrunda
ders okuyordu. Sona erimiti, ie
yeni batan balad. Kendisine
uyuluyordu, bu sefer o emse
uydu. Yokluk bilgisinde olgundu
fakat emsin ona gsterdii bilgi
yepyeni bir bilgiydi. ems mk
erenlerindendi. Onu da o leme
mkluk cihnna dvet etti.
Mevln da onun cinsindendi, ona
ulat, can yoluyla canlar canna
kavutu. ems-i Tebrz, o tabiat
kan dkclk olan er, yol
gstericisi oldu. (Sultan Veled, Makalat
syf:72 Ata Yaynlar 2006)
emse gre ak onu rif etmiti. O
aray iindeki varolu dzeyini
ortadan kaldran, maddeyi anlayan
aydnlatc safhasna erimiti. Sfat
ve nitelik engellerini yrtp bir tarafa
atarak, onlarn olaylar leminde
nasl zuhra geldiini kef ve
mhede etti. Akla varlktan
yoklua, onun da tesine, telerin
de tesine ulat. Bu muazzam
berberlik yle balad: Ben
ocuktum; bana sordu, ben de
bamla iret ettim, seni isterim
dedim. Ban sallad. Artk hibir
ey syleyemedim, bir daha azm
almad. Ama btn iim szlerle,
deyimlerle, mnlarla dopdoluydu.
Allah peesini kaldrp cemlini
gsterdi, Allah kelmnn denizinden
bir elif sz gnlme nakoldu.
Btn ilh srlarda bir tek elif ortaya
km ve ne sylendiyse bu elif
hakknda sylenmitir. Ne yazk ki,
bu elif dah anlalamamtr. (Erkan
Trkmen, ems-i Tebrizi retileri,
sayfa:81)
ALLAHIN EMSDEK NRN
kinuranite
cemlnur sargut TECELLS AKTIR
ems, bulut altna
girmeyen yakc kavurucu
bir gne, yanm
yaklm, ziydesiyle
ortal aydnlatm,
kinata Mevlny
gstermi, dibi-kys
grnmeyen dalgalanp
kpren bir deniz, comu
kabarm ve kyya deer
biilmez bir inci olan
Mevlny armaan
etmitir.
N'oldu Bu Gnlm
N'oldu bu gnlm n'oldu bu gnlm
Derd- gamnla doldu bu gnlm
Yand bu gnlm yand bu gnlm
Yanmada derman buldu bu gnlm
Yan ey gnl yan, yan ey gnl yan
Yanmadan oldu derdine derman
Pervne gibi pervne gibi
em'ine akn yand bu gnlm
Geri ki yand geree yand
Rengine akn cmle boyand
Kendi de buldu kendi de buldu
Matlabn ho buldu bu gnlm
Sevad- a'zam sevad- a'zam
Belki oluptur ar- muazzam,
Matlab- cann matlab- cann
Olsa acep mi imdi bu gnlm
El fakru fahri el fakru fahri
Demedi mi ol lemler fahri
Fahrini fakrin fahrini fakrin
Mahv-u fenda buldu bu gnlm
Bayram'm imdi Bayram'm imdi
Bayram edersin yr ile imdi
Hamd- senlar hamd- senlar
Yr ile bayram kld bu gnlm
Hac Bayram Veli
Skttaym,
Dilim sktta.
Skttaym,
Aklm sktta.
Senelerce komuuz bir lemin peinden,
Yrimi buldum bulal skttaym ben.
Haftalar geiyor,
Bir uak, bir ehir,
ok kr gnein yzn de grdk neyin.
Pazardan Cumaya,
Bin telefon, bin toplant...
Grnte dost, her yanm insan
Hakka yakn olma yolunda skttaym ben.
Ne zaman bir aacn glgesinde otursam,
Yeilinde kayboluyorum ezelin
Alp gidiyor dnceler uursuz
Ne var rzkmzda yarn,
Varmak nasip mi yaknna,
Kim le kim kala,
Derken bir ku konuyor ieimin dalna
Hatrlyorum birden kalbim sktta.
Gelme diyorum sorma sorular bu ara,
ktk bir yola sonu fazl ola
Niyetimiz belli Aka yol ala
Bu aralar bir baka skttaym ben.
Sesil etinda
edebden
edebe...
Bu mektebin mmessili durumundaki
sfler, erenler, derviler hadis, fkh, kelm
gibi teorik disiplinlerin aksine slm
inancnn pratikte gzel ahlk diye
adlandrlan edep ynn ne kararak
ete kemie brndrm; sevmeden,
sevilmeden ve sevdirmeden bir inancn
temsil edilemeyeceini bizzat
yaantlaryla ortaya koymulardr.
Derghlarda batac edilen yegne konu
da her zaman ill edep olmutur.
Derghlar aslnda birer ehl-i hl
mektepleriydiler. Buralarda teorik ilimden
ok, pratikte bir inancn nasl gzel
yaanaca belli bir disiplin ierisinde
retilmeye allrd. Mritlerine tb
olmak iin dergha giren mritler, burada
hamken pimeye alrlard. Medreselerin
aksine bir mrit, mridine ittib ettii
oranda, onun dediklerini sk skya yerine
getirip nefsine gem vurduu takdirde
kemle erebilirdi. Bu anlamda dergh
ve tekkeler, sanldnn aksine dinamik
eitim kurumlaryd.
Aslnda, dinin btn ibdetleri de bize
edebi hatrlatr. Mesel, namaz bal
bana bu disiplin zerine bin edilmitir.
Kii haddini bilir, boyun eer, teslim olur,
fndir, lmldr, muhtatr, gnahkrdr
ve snmak zorundadr. Varl yokluuyla
kaimdir.
Bugnn aksine edep geleneinin in
ettii insan hitir. Evet, tasavvufta hilii
orannda deer kazanr insan. Bir insan
nefsini dizginleyip an-hret, riy, kibir,
kerim aral
lim meclislerinde aradm, kldm talep.
lim geride kald ille edep ille edep.
(Yunus Emre)
Bir inan, bir gelenek herhlde en ksa
olarak ancak bu ekilde gzel trif
edilebilirdi. Trih bir disiplini, eitim
ve ahlk anlayn yanstmas
asndan edep, slm inancnn en
mstesn kavramlarndan birisidir. Bu
gelenein z edep ise, sz Kuran,
nefesi de Hz. Peygamber(a.s.)dir.
nk O, edeple ilgili btn vasflar
umdesinde toplamtr.
Tevz, alakgnlllk, diergmlk,
merhamet, doruluk, sadkat, sayg
gibi ahlka dir btn zellikler Onda
gzeldi.
Onun rehberliinde sregelen slm
geleneinde edebin yeri her zaman
balar zerinde olmutur. Edep
makam bir bakma ihsan makamdr
da Gerek Seluklu, gerekse Osmanl
haytnda oluan ftvvet ve ahlik
gibi messeseler, hep bu damardan
beslenen sistemli, dinamik ve sreen
edep mektepleridir.
cevab da henz yoktur. nk
yetitirdii insan tipi, susabildii,
dinleyebildii kadar deil, aksine
konuup haykrabildii, bastrabildii
oranda insandr. Bu anlamda bizim
geleneimizde en efdal insan, ya
hayr syleyen, ya da susandr ve sz
gmse skt altndr. blisi iblis
yapan da onun bu husustaki edepsiz
tavr deil midir?
gurur, ihtiras, gsteri-fiyaka, alm
atma, istin gibi hllerden uzak
olduu lde insandr. nsan varsa
slm vardr.
Tekkelerde derviler, erenler, mritler
ok konuup, ok gezerek gnllerde
taht kurmadlar. Varlklarn ispat etmek
iin deil, aksine olmadklarn izhr
ettikleri iin var oldular. Btn dertleri
gnller alp, gnller yapmak olduu
iin onlara bir anlamda gnl mimarlar
diyebiliriz.
Geceleri tefekkr ve tehecctle,
gndzleri de ibdet, taat ve almakla
geirirlerdi onlar...
Bir derviin yegne gayesi
mekteplerdeki talebelerin, mritlerin
nce edep shibi olmas, nerede nasl
konumas gerektiini, yatp-
kalkmaktan yeme imeye kadar hayat
boyu srecek megalesinin nefisle
mcdele olduunu bilmesiydi. Bu
ylesine dinamik ve sreen bir eydi
ki mekteplerde, derghlarda hayat hep
bir dzen dhilinde devam ediyordu.
Bir gnl iisi olarak bu derghlara
giren Yunus gibi niceleri hamken pierek
gerek bir gnl mimar olup ktlar.
Nasl olur da bir insan yokum dedii
oranda var olabilirdi? Bu ironik soru
btn modern zamanlarn kadim
sorunudur ve ne yazk ki verecek bir
bir kck hrkack
melike trkn bal
Mahfazaya doru yaklarken el pme heyecanyla ufak-tefek itiip kakmalar,
sabrszlklar Ziyret edilen, en ulusu ise lemin, ziyret edenler zerredirler
demektir. Zerrenin tabiatnda da merkezin etrafn tavf etmek ve ona doru
koup yapmak hevesi olmas yadrganr m?

Sonra sranz gelir; nnzde arkanzda size yoldalk eden dostlarnz kenara
ekilirler, gzden uzaklarlar ve siz huzurda, huzrun shibiyle babaa kalrsnz.
Btn klarna babaa olmay vaad eden ve bu vaadi gerekletiren O sultan,
hrkasyla sizi karlar.
Hrka, yokluk hrkasdr Fakrn hrkasdr
Kelimelerin snrlandrmasna iimiz rz olmad hlde mecbren mracaat
ettiimiz bir kelimeyi kullanarak syleyecek olursak, sonsuz tevzuun hrkasdr.
lemin ve demin hakikatini madden muhfaza etmi bir kck hrkacktr...
Hrkadan maksat ise Odur Sraya girip onun mbrek elini pmek zere eilir
ve dudaklarnz o srl tene rpererek dedirirsiniz. O srada, banz nnze
eilir; el perken elin shibinin gzlerine bakamazsnz... Aslnda o gzlere
bakabilecek durumda olsanz dah bakamazsnz; nk nazar sizi yakar ve asl
olduunuz gibi brakmaz Sizi tammen deitirecei n da kendisi seer
Nazar vuk bulduunda da O yaratcnn nazarna muhatap olmu vcut sizi
yakar, ykar, yok eder.
Dudaklarnzla buluan o el, sihirlidir; kudret elidir. Elinizi tutan o el, akn en
belirgin fiilini icr eder: Size tenezzl eder, tutar, kavrar, kendine ml eder. O
eli banza gtrmek ondan her hlkrda rz olduunuzun akitlemesidir.
Akn yeminidir...
El penler, eli bo dnmezler; ellerine birer mendil verilir. Kk bir hediyedir...
Ama anlamldr. Elele olduunuz o n hatrlatr Bir de hasreti Tekrar nasib
olacak m bilinmeyen bir zamana kadar zlemi bu bulumann
mesnev-i
mnev
Sargutla tanmam bundan sonra
oldu. Onun vastasyla Kenan Rif
Hazretlerinin Mesnev erhi ile
tantm. Daha birinci sayfasnda
Dinle! sznn aklamas dah
benim anlayabileceim bir mn denizi
deildi kukusuz. Fakat bu eseri
grnce o zamana kadar neden
anlayamadm anlam oldum.
Denizler mrekkep olsa, aalar da
kalem yetinde anlatlan Allhn
(c.c.) mns bu eserde sakl bir sr
Mlmunuz Hz. Pr, yalnz ilk on sekiz
beyiti kaleme alm, ondan sonraki
blmleri Hsmeddin elebiye dikte
ettirmi. Rivyete gre bunu yaparken
bahede gezerlermi. Asrlardr
insanl etkileyen, hem mzii, hem
mnsyla ei benzeri bulunmayan bu
eserin bahede yry yaparken
sylendiine akl sr ermiyor. Aslna
bakarsanz hesaplanarak, llerek,
biilerek yazlmas akla ters bir zan
olurdu. Hazret, zten iir uurla yazlr,
Mesnevde uur yoktur szn bunu
aklamak iin sylemitir. urunu
kurban etmi bir evliynn syleyen dili
olan Hz. Allhndr bu eser demek
daha doru olur.
zerinde en ok dnlen, konuulan,
yzlerce kitaplar yazlan bu eser
gizemini hl korumakta. oularna
gre edeb snrlarn zorlamakla
birlikte, belki de Molla Cmnin szleri
bu eserin gerek hlini zetlemekte:
Mesnev-yi Mevlev-yi Mnev est
Kuran der zubn- Pehlev" (Mn
leminin efendisinin Mesnevsi Farsa
olarak yazlm Kur'an'dr).
hseyin alkan
Mesnevyi ilk okuduum zamanlar
hatrlyorum. Neredeyse hibir ey
anlamamtm. Fakat mthi houma
gitmiti. Nedenini ben de bilmiyordum.
O zamana kadar okuduum onca kitap
arasnda hibiri bana bu kadar gerek
gelmemiti. Sylediim gibi nedenini
tam olarak kavrayamamakla berber
iimden mellifin sylediklerine
tammen hkim olduuna ikn
olmutum. Bunlar kim anlatyorsa,
neden bahsettiini ok ok iyi biliyor
diye dndm hatrlyorum.
O zamanlar yurtdnda olduum iin
ngilizce evirisini okuyarak balamt
Mesnevyle tanklm. Daha sonra
ranllardan Farsa orijinalinden
paralar dinlemek nasib oldu. Bu
gerekten esiz bir tecrbeydi.
Okuyanlarn da hakkn vermek gerekir
ama hibir lisann melodisi bu kadar
gzel gelmemiti kulama. Hi
anlamadm bu lisan dinlerken bana
anadilim gibi geliyordu. Kelimeler ve
sesler biribirlerini yle bir henk iinde
tkip ediyorlard ki, braksalar saatlerce
dinleyebilirdim bu manzmeyi.
Daha sonra Abdlbk Glpnarlnn
evirisinden Trke melini okudum.
Yine pek bir ey anladm
syleyemem. Ama giderek daha ok
sndm bu esere. Hocam Cemlnur
Sevgi... Ak...
Bu kelimeler ne tesirli, ne gl...
Ah gnlm, bir de akl var bilir misin? Genelde sen ona uyuyorsun.
Bir suun yok, hepsi benim yzmden. Ak ismini sana mhrleyemediimden, akl
zrhnn iinde mahsursun.
Eer bir insan gz tutmazsa akln, istesen de onu sevemiyorsun. Ama olur da o
zrh aacak iman ve inan anahtarn elime geirirsem seni kurtaracam. Bilirim,
akln anahtar bunlardr. Ve ayn bir kap gibi sayg gsterip alr kenara. Hele bir
de akla tanrsa, derhal onu ieri alp kapanr ki hi kmasn dar bir daha...
Gnlm, sana birok ak eidi var desem inanr msn bana?
Bir kaynaktan kan farkl k huzmeleri gibi... Birou renk filtrelerinden getii
iin baka renk grrz. Hlbuki renksizliktir asl renkleri; aldanrz... O renklerin
bysne kaplp kayna unutur gideriz...
Bak sana bamdan geen bir eyi anlataym.
Annem sayesinde gen yata umreye gitme ansm oldu. Sen o zamanlar akl zrhmn
iindeydin. Biraz genliimin getirdii aykrlktan, biraz da kalplam, nyargl
dncelerimden, Medine her ne kadar mneviyat suyuyla ykanm bir ehir olsa
da, Araplara kar iimde hep menf bir duygu vard.
Sonu olarak hibir Arap sevmemeye karar verdi aklmve sen de fark etmeden
buna uydun... Melekelerim de, eli mahkm, bu emre uymak zorunda kald ve
gzellikleri srlayp, sadece irkinlikleri grd. Aynam bozulmu, sadece irkinlikleri
gsteriyordu...
Bu yaz ngiltere'de birok Arapla tantm. Hepsine kar seviyeli, biraz da souk
olduumu eminim sen de hissetmisindir. T ki bir Kuveytli ocukla ayn snfta yan
yana oturmaya balayncaya kadar Sen o kadar iddetli hop ettin ki, aklm ne
olduunu merak ederek araland.
Ve ite o zaman farkl renkteki akla tantn...
Sonra o gitti Hasret...
Ardndan bir arkadam beni bir Arap kafesine gtrd. Arap mzikleri alyor
Araplar hizmet veriyordu
Etrafta genelde Araplar vard ve Arapa konuuluyordu.
Ben ilk defa bunlarn iinde glmsediimi fark ettim
O ufack farkl renkteki k huzmesi bile seni nasl deitirdi! Her baktm eyde
sevdiimi grr oldum... Ve ona ait, o k huzmesine ait eyler bulduum iin
sevdim
Dn, biricik gnlm, ufack bir k huzmesi seni nasl byledi. Bir de Allah
kaynann yayd o renksiz k huzmesi olan ak seninle tantrabilsem,
Peygamberin mnsyla tantrabilsem neler neler olacak...
Etrfnda grdn, hatt grmediin her ey Allah'a ait.
Bunlarn hepsini sevebilme yetenei ne byk zenginlik...
naallah...
akn zrhnn iindeysen,
yanl grr gzlerin...
galibe
unutma
EHTLER LMEZ...
Bu Ramazan Bayram ilece
yollardaydk. Deiik bir bayram
yaadk. Eim, ben, sekiz buuk
yandaki olum ve on drt aylk
kzmla stanbuldan karak gney
Marmaraya kadar uzandk.
anakkalenin Biga ilesinden
balayan seyahatimiz, ziyret
kavramlarn da iinde
barndryordu. Balangta
seyahatimiz iin belirlediimiz bir
gzerghmz vard. Bir iki ufak
deiiklik dnda, arzuladmz gibi
gerekleti her ey. Ama tm bu
seyahatimizin ana noktasn
gezimizin son duranda yer alan
Gelibolu Yarmadas tekil ediyordu.
Sadece ocuklarn deil, belki de
byklerin grmesi gereken bir yer
diye dnyordum daha
grmeden. Yanlmamtm. Bu gzel
vatanmz insanyla, toprayla,
brt-bceiyle sevmek ve
gerektiinde onun urunda cann
fed edebilmek... Buralar
grdkten sonra bunlarn ne demek
olduunu iliklerimize kadar
hissediyoruz.
Mehur anakkale ehitlik
bidesine varmadan evvel
elimizdeki haritada yer alan
Soanldere ehitlii gzmze
arpyor. Yolumuzun zerinde biraz
yoku bir yerde yer alan ehitlikte
arabamz park yerinde brakyoruz.
Satc adam birden Oraya deil
hanm abla, burada yatyor yaklak
alt yz ehit diyor. Gerekten de
adamcaz uyarmasayd ben ant
olarak dzenlenen yere doru
bakyordum. Adamn gsterdii yere
baktmda iimi tuhaf bir duygu
seli kaplad. Sanki o yllara gitmi,
ehit kardeinin mezarn kazan ve
al kanlar iinde yerde yatan
Mehmetii kabrine yerletiren
insanlar grr gibiydim.
Mehmetiin mezar yerleri belli
olsun diye evresine yerletirdikleri
talar ylece duruyordu. Bu
mezarlarn iinden geerken Ftiha
okumay ihmal etmedik.
Ey yce milletin evltlar!. Eer
sizler olmasaydnz, bizler yayor
olabilir miydik? Vatan topra diye
buralara basabilir, bu gzel havay
iimize ekebilir miydik? Kimbilir
kimin hangi topran srgn
olurduk. Sizler canlarnz boa fed
etmediniz. Bir Mehmetik ehit
olursa, bin Mehmetik doacaktr.
Her zaman Trk analar olarak
yavrularmz fed etmeye hazrz.
O gn de hazrdk, bu gn de hazrz.
ayalmunu
Deil mi ki Peygamber am
kucan ehidine.. Sizler asl
lmediniz!.. Sizler ebediyyette birer
dirisiniz.. Asl l olan bizleriz. Vatan
sevgisi bizim kltrmzde
Peygamber sevgisiyle zdelemitir.
Asker oca Peygamber oca
demektir ayn zamanda diyerek
aziz milletin evltlarnn ruhlaryla
selmlaarak bu kutsal mekanla
vedlatk.
Grdk ki Selnik, Bosna, Hatay,
Kerkk, Trabzon, Kbrs ve daha
birok yerin ad yazyordu sembolik
balarnn zerinde... Ne kadar
mnidar!. Memleket, mezhep ayrm
yapmadan ayn toprak ayn ama
ve ayn mefkre uruna ehit
dtler. Onlarn da vard birer
ileleri, yavuklulular, doacak
bebeleri. Birou ilelerine ve
sevdiklerine kavuamadan gitti
ebed leme. Patikada yrrken,
oluma, kzma, sonra da eime
uzun uzun bakmtm. smn neslini
ven merhum Mehmet kif Ersoy
Beyefendinin Safahatnda ne gzel
anlatlm anakkale ehitleri...
Biz de ilece tekrar ehitlerimizle
onur ve gurur duyduk. Bir kez daha
ehitlerimizin varlyla yce Allaha
hamd ve senlarda bulunduk.
Fotoraf: Kenan Tahir Ceylan
mit ceylan
nehaber
Hazreti Mevlnnn
Doum Gnnde Hocas
Hazreti Trmz Anlyor..
Trk Kadnlar Kltr Dernei stanbul
ubesi tarafndan, 2008 ylnda
Modern a ve bn Arab, 2009 ylnda
Gnele Aydnlananlar ems-i Tebriz,
2010 ylnda Kulun Niyz, Msr Niyz
Uluslararas Sempozyumu ile balatlan
uluslararas sempozyumlar dizisine bir
baka bide ahsiyetle devam ediyor.
30 Eyll - 1 Ekim 2011 tarihlerinde
Kayseride, Kayseri Belediyesi ve Erciyes
niversitesi lhiyat Fakltesi ile birlikte
ortaklaa gerekletirilecek olan
sempozyumda, Kayseri tasavvuf
trihinin deerli isimlerinden Seyyid
Burhaneddin Muhakkk Trmz anlyor.
Hz. Mevln gibi birini yetitirenlerden
olmak sretiyle Seyyid Burhaneddin
Muhakkk Trmizden nakledilen u
szler onun Hz. Mevln zerindeki
etkisine ve mnev derecesine iret
bakmndan nemlidir:
Hocamdan bana iki gzel ey eriti:
Hl ve kal (sz). Hlimi eyh
Selhaddine, kalimi de Mevlnya
verdim.
TRKKAD stanbul bu sempozyumlar
serisini dzenleme amacn yle ifde
ediyor: Gnmz insan, mnev
hazlardan ve kutsal deerlerden ban
byk bir hzla kopartarak materyalist
dnynn kaosu iinde, hakiki tatmin
ve mutluluk duygusundan uzaklap
kendisini derin bir duygusal yoksunluk
iinde bulmaktadr. Modernleme adna
yaanan bu ar dnyevleme, insann
eyaya odaklanmas sonucunu
dourmu ve insann, bir ara olarak
alglanmas gereken eyay, ama
edinmesine sebep olmutur. Bu
amacna ulamak iin de kendisi ve
teki olarak grd, kendisinin dnda
alglad kii ve canllarla olan ilikisini
bu yanl ynlendirilmi ama
dorultusunda tesis eder olmutur. Bu
snflandrmann doal bir neticesi
olarak da, toplum ve hatt tabiat ile
olan etkileimini ben-merkezli bir yapya
yerletirmitir.
Seyyid Burhaneddin Muhakkk
Trmznin yorum ve yaklamlaryla,
ihtiycmz olan i huzrunu ve
mutluluu salamak, hem ferd hem
de devlet seviyesinde ancak tasavvuf
ile mmkndr diyen TRKKAD
stanbul ubesi Bakan Cemlnur
Sargut, bu sempozyumlar dzenleme
amalarn bu ekilde zetlemektedir.
Yurtdndan ve iinden gelecek olan
toplam 20ye yakn bilim insannn
katlmyla 30 Eyll-1Ekim 2011
tarihlerinde Kayseri de dzenlenecek
olan sempozyum, herkese aktr ve
katlm cretsizdir.
ne haber?
rnehabern
u vakit vakit sokaklara vuran ses, akn
sesi olmayayd, arma olmazd.
nk her ak yana yakla armay ierir.
eer akn sesi olmayayd byle eit eit
sesle sslenmezdi.
blgeden blgeye ieklenmezdi.
arabn bir somun ekmek gibi sade ve
doyuruculuu,
ilk ve sonu aan zamanszl,
trkn nak nak kakma sedefi,
bosnann hasret dolu hicaz nefesi,
ak ve eziyeti birletirip
byle renkler tesi siyah olmu
habeli bilalle balamazd.
ARI
eer akn sesi olmayayd...
sonu vuslat olmazd.
hmanur bal
Mesnev okuyorum. Hz.Mevlnnn
btn cihna o byk ve yce
mridinin, Hz. Hsmeddin elebinin
kadrini iln ettii blmde duraklayp
kalyorum. Hz. emsi kendimce
renmitim ama bir de bakyorum
birka ansiklopedik bilgi hricinde ne
Hz. Selhaddin Zerkubyi, ne de Hz.
Hsmeddin elebiyi bilmiyorum.
Dolaysyla, Mesnev ile geen 20 yla
ramen, Hz. Mevlny ok eksik
bildiim ortaya kyor. Hemen
ktphanemden Hz. Mevlnnn
hayatnn anlatld bir kitap alyorum.
nce Selhaddin Zerkub blmne
bakyorum. Hz. Mevlnnn emsin
kaybnn ardndan Hz. Selhaddinde
de ayn nru grmenin sevinci iinde
syledii u gazele rastlyorum:
Elbiselerini deitirdi ama sevgili, o
sevgili. O elbiseyi deitirdi, bir baka
elbise giyindi geldi.
Gne batt gitti ama yok olmad ki.
te yine klar ordusunun peinden
kageldi.
Ardndan Hsmeddin elebi
blmne bakyorum. Hz. Mevln
diyor ki;
Simsiyah gece geldi, gne batt ama,
ay geldi. Ay bulut altna girip de
gizlenince, yldzdan baka ne
aydnlatabilir ki
Ey yolumun adam emseddin gne
gibiydi, Selhaddin aya benzerdi. ah
Hsmeddin ise yldza benziyor.
Mdem ki bunlarn de insan
Allaha ulatryor, n de iyi tanman
lzm.
Hayretler iindeyim. Kitaptaki bu
blmleri daha nce de almm hatt
altlarn izmiim ama o sultanlarn
kendileri hakknda bir eyler bilmemize
izin vermeleri yine onlarn himmetleriyle
mmkn olabiliyor.
Gnlm o sultanlar anlayabilmek
isteiyle ems- Gece- Ay- Yldz diye
inlerken, derinlerden gelen bir ses
ems- Leyl- Kamer- Necm diye
fsldyor gnlme!
Aklm akn, hemen frlyorum
yerimden, Kurn- Kerimi ayorum.
Adlar fsldanan sreleri okuyorum
heyecanla.
EMS SRES:
Bismillahirrahmanirrahim,
1. Andolsun gnee ve nn parlad
kuluk vaktine,
2. Onu izlediinde aya
Yce Allah, her ne zaman bir kuluna
cemlini bir gne misli aarsa
ardndan belki de devaml bu tecelli
karsnda yanmasn, kavrulmasn diye
gnei srlyor ve geceyi gnderiyor ve
ben yalnz gnete (emsde) tecelli
etmem, Andolsun ki Ayda da tecelli
ederim diye sesleniyor.
Hz. Mevlnann hayatnda Kuran
Gnein nn parlad zamana
kuluk vakti dedi ya Allah, hemen Duh
Sresini de ayorum.
DUH SRES:
Bismillahirrahmanirrahim,
1. Andolsun kuluk vaktine,
2. Gelip oturduu zaman geceye ki,
3. Rabbin seni terk etmedi, sana
darlmad da.
4. Sonras senin iin ncesinden elbette
daha mutlu ve kutlu olacaktr.
5. Rabbin sana verecek de sen honut
olacaksn.
Hz. emsin kaybyla gece karanlnda
inleyen o yce kulunu, Hz. Mevlny
bu srenin nasl teselli ettiini ve ona
mjde verdiini gryorum.
Leyl Sresine geince mjdenin
tekrarlandn, yaknda
gerekleeceinin ve gecenin gndze
dneceinin bildirildiini okuyorum.
LEYL SURES:
Bismillahirrahmanirrahim,
1. Andolsun bryp rtt zaman
geceye
2. Ve parldad zaman gndze
.
20. Yceler ycesi Rabbinin yzn
zleyip istemek iin veren
21. Yaknda mutlaka honut olacaktr.
Kamer Sresine geiyorum heyecanla.
Yine hayretler iindeyim. Sre batan
aa peygamberleri, insn- kmilleri
tecellisi
meral hasrc
yalanlayanlardan bahsediyor. Durum, Hz.
Zerkubnin dnemiyle ne kadar da rtyor.
Devrin Konya halk, mridinin,
Hz.Mevlnnn akna varn younu
yamalatm olan Zerkub de parlayan ilh
ak ateine deil de, lisanndaki yetersizlie
taklyor ve iddetle aleyhinde konuuyorlar.
Bylece Hz. Zerkubnin nefsi de yamalanyor.
te o zaman, o nasipsiz krler gremeseler
de Hz. Selahaddin Zerkub, Hz. Mevlnnn
gecesini gndze eviriyor, bir dolunay gibi
prl prl parlyor. Mjde gereklemi,
Hz.Mevln mridinde, Hz. emsde grd
Hakkn nrunu, Nr-u Muhammedyi
mridinde seyretmeye balamtr. Artk Hz.
Mevln mrit makamndadr.
Hemen Necm Sresini ayorum. Hz.
Hsmeddin elebi dneminin ve
Mesnevnin yazdrlndaki hakikatin
mjdelendiini gryorum.
NECM SRES
Bismillahirrahmanirrahim,
1. Andolsun inip kt zaman yldza/ aa
indii zaman o, paralar halinde ar ar
gelene
2. Ki arkadanz ne sapt, ne de azd.
3. O, kuruntudan, keyfinden konumuyor.
4. ndirilmi bir vahiyden bakas deildir o.
5. Kuvvetleri ok mthi olan belletip retti
ona.
Gnlm fark ediyor ki, Hz. Hsmeddin
dneminde Hz. Mevln mircn yapm ve
bu miracdan bize Kuran- Kerimin erh
edildii Mesnevyi getirmitir.
Nefes ald srece evresi ile iletiim kurma zorunluluunda olan insanolunun
belki de en az nemsedii, renmek iin en az vakit ayrd konudur, iletiim.
Bunun iin olmal ki iletiimi, kendimizi en iyi ekilde anlatabilmek, duygularmz
ve dncelerimizi en etkili ekilde ifde etmek zannederiz. Halbuki doru
iletiimin en nemli faktr -en etkili ekilde olsa dah- konumak deil,
dinlemek ve anlamaktr. Asrlar ncesinden, bireysel ya da toplumsal anlamda
en iyi hle gelebilmek iin bize yol gsteren Hazreti Mevln, yukardaki sz
ile doru iletiim konusunda da nasl hareket etmemiz gerektiini bize
retmektedir. Dnyda karlatmz her insan, her olay bir da ise ve
karlatmz herey sdece bizim aksimizden ibret ise; konumadan/tepki
vermeden nce karmzda nasl bir da olduunu anlama eilimi iine
girmemiz, bize geri dnecek sesin tonunu, iddetini ve rengini belirleyecektir.
Bildiimiz gibi hepimiz olaylara durduumuz yerden yorumlar getiririz. Hayatta
herkesin durduu yer farkldr. nsanlarn durduklar yer demek; fikirleri,
inanlar, alkanlklar, eitim ve kltr seviyeleri, sosyal yaantlar, ev-okul-
arkada evreleri, sosyal yaantlar gerei iinde bulunduklar roller demektir.
Herkes herhangi bir durum karsnda ite bu iinde bulunduu durumlara
gre kendini ifde eder. te ifdenin ekli ve ierii bu durumlara bal kald
zaman iletiimde baarszlk ve atma balar. Bunun nne geebilmek,
Hazreti Mevlnnn syledii gibi nce karmzda bir da olduunun bilincinde
olmakla mmkndr. Bunun bilincinde olan kii olaylara sdece kendi durduu
yerden yaklamak yerine, nce karsndaki kiinin durduu yeri kavrar, daha
sonra kendi konumunu da kaybetmeden kendisini ifde etmeye alr.
Hayatta varolan her rol bizim iindir ve biz her an herhangi bir rol yklenebiliriz.
Bunun iin evremizdeki insanlarn hepsini anlamaya almak zorundayz ki
ayn rol iindeyken kendimizi ifde edebilelim ve kurduumuz iletiim salam
bir zemin zerine oturabilsin. Belki de hereyin zerinde kendi kltrmzn,
medeniyetimizin gzelliinin farkna varma abas ile ie balamamz gerekiyor.
Zr renmek iin milyarlar harcayarak hakknda eitimler aldmz empati
denilen sreci ve daha fazlasn, bizim medeniyetimiz cmle ile stelik
cret istemeden bize sunmu. Buyrun, Hazreti Mevlnya tekrar gnl verelim:
Dny, bir daa benzer.
yi olsun, kt olsun, ne dersen onu duyarsn dadan.
Bir gzel sz syledim, da irkin cevap verdi sanrsan imkn yok buna.
Yavuz CELEP
da
yavuz celep
Hz. Mevln, Mesnev-i erifte buyuruyorlar ki, Allah dima hareket
halindedir ve dima hareket hlinde olanlar sever.
Kurn- Kerimin Rahman Sresinde Gkte ve yerde (melek, ins ve cin
olarak) ne varsa hepsi Ondan dilerler. O her gn yeni bir i, yeni bir olu
zerindedir buyurur. Kimini yceltir, kimini hakr eder. Her kuluna bir
baka ksmet, baka nimet vey zorluk gsterir.
Onun yolunda durmadan yrmek, engelleri amak, nefsin ihtiraslarn
yenmek ve son nefesini verinceye kadar almak gerek. Sen bu uurda
ne lde urar ve savarsan, o da sana o lde doru yolu gsterir.
Sultan Veled bu hareket halinde olmay, yani amel etmeyi yle aklam:
Tarlaya buday ekmek ameldir, budayn bymesi, yeermesi, nceki
hlinde kalmamas ameldir. Filizlenen baan sararmas ve biilmesi
ameldir. Yeniden taneleen budayn un olmas ameldir. Unun ekmek
olmas ameldir. Bir gn dierine e geen ziyandadr diyor Hz. Peygamber.
Bir hlden daha iyi bir hle gemek ameldir.
Namaz klmak, oru tutmak, zekt vermek amel gibi grnr ama bu
ameller sendeki nefsn ihtiraslarn ban koparamyorsa sadece a
kalmak, eilip kalkmak ve cebinden parann gitmesinden ibret kalr.
Namaz, insan kin, kibir, kendini beenmilikten uzaklatryorsa bu
gerek namazdr ve bunun secde hli bir gn mutlaka zuhr edecektir.
Oru tutmak fke ve kibrini mahvetmiyorsa gnlerce a kalmaktan kime
ne fayda? bdet etmek insan kullua gtryorsa ibdet hkmndedir.
Her zaman Allaha yalvaryorum nk bilmiyorum, bu kldm namazlar,
tuttuum orular acaba hirette nasl bir ekle brnyorlar? Gzel
hriler eklinde mi yoksa cehennemden bir yaratk m? Yaptm ibdette
kendimi mi gryorum yoksa yaradanma varmak iin nefsn arzu ve
heveslerimin boynunu mu vuruyorum? Yaptm iler Allah katnda
makbul m yoksa geri mi evriliyor?
Allah kademini basmadan cehennem atei snmezmi. Bizim
abalamamzla nefsin yedi ban koparmak mmkn deildir. nsan bu
amelleri yapp gayret ettikten sonra Allaha snr ve derse ki Allhm
byle bir dmana kar yenilmekten sana snyorum, bana yardm
et, ite o zaman Allahtan yardm gelir, yllarca vermeye altn o kt
huylar bir bakmsn ki yoklua karm.
Allah cmlemizin yardmcs olsun
hz. mevlnada
amel
nee ta
psikoloj
inde yaadmz devre damgasn
vuran nemli kavramlardan biri de
hz. Teknolojinin geliimiyle 20.
yzyldan itibren her ey hzland.
Sanki etrfmzda devinen her ey,
eskiye gre daha hzl.
nsanolunun yaamnn 0-2 yllar
arasnda, yani bebeklik dnemi
diye adlandrdmz zaman
diliminde, beslenmek,
temizlenmek, gaznn kartlarak
rahat ettirilmek gibi az sayda
ihtiyc var. Ancak bu ihtiyalarnn
bebein beden yaps gerei
nnda doyurulmas, giderilmesi
gerekli. Bu dnem insanda ilkel
benliin (nefs) hkim olduu
dnem; yani bebek tammen
kendine dnk yaar; ihtiyalarnn
giderilmesi gecikirse, rnein karn
acktnda, mide kramplarna
dayanamayarak gecenin ortas da
olsa, annesi o gece hi uyumam
da olsa, kimseleri dnmeden
feryd basar. Ksaca, ihtiyalar
asndan haytna hz ve haz
hkimdir.
Tabii bu dnemde fizyonomisi
gerei bu durum ok normaldir.
ocuk bydke ve kaslar
gelitike hem bedensel olarak
kendisini tutmay renir hem de
sosyal olarak dier insanlarn
varlnn da farkna vararak, onlarn
da haklarnn, ihtiyalarnn
olduunu idrak eder. Yani yava
yava bymeye, olgunlamaya
balar.
Bugnn modern dnysnda
hem birok eye erimek greceli
daha kolay ve hzl hem de
(maalesef) ebeveynler ocuklarnn
ihtiyalarn hangi yata olurlarsa
olsunlar hemen yerine getirmeyi,
yani onlara haz yaatmay iyi
anababalk olarak alglyorlar. Sonu
olarak her eyi hemen ve imdi elde
etmek isteyen ve istekleri olmazsa
veya yerine getirilmesi gecikirse
gerilen, sinirlenen ve hatta krize
giren bir nesil yetitiriyoruz.
Halbuki sabr, bizim millet olarak
temel deerlerimizden biri. Vuslat
n iin sabretmek, beklemek zordur
ama bu ok deerlidir. Doyum daha
yksektir; elde edilen eyin kymeti
daha fazla bilinir. Biraz da kendi
ocukluklarnda yaadklar
yoksunluklar ocuklarna yaatmak
istemedikleri iin, birok anababa,
imknlarn da zorlayarak,
ocuklarna nasl bir zarar
verdiklerini bilemeden byle
davranmaktalar. Geen yllarda
hz ve haz...
jipsikoloji
televizyonda, bireysel kredi
pazarlamak amacyla gsterilen bir
reklm filminde gen baba ben kol
saatim olsun diye ilk okuldan mezun
olmay bekledim, bisikletim ancak
snnet olduktan sonra hediye olarak
geldi, bir bilgisayara ise 30 yamda
ship olabildim. Bu yl 3. snfa
geen oluma karne hediyesi olarak
hem saat hem bisiklet hem de
bilgisayar alacam diyerek
yznde gurur ifadesiyle rnek baba
roln oynamaya alyordu.
Verdiim eitimlerde bazen gen
katlmclara kanz bayram gecesi
ayakkabnzla uyudunuz? diye
soruyorum, bana garip garip
anlamayan gzlerle bakyorlar.
amzda tketim yle boyutlara
ulat ki bayram sabah, gnlerce
nceden alnm ayakkaby
giyebilmek iin beklemek ve
kavumann hazzn yaamak, birok
gen insan iin artk tammen
mnsn kaybetmi durumda.
ocuklarmza sabretmeyi,
beklemeyi, hazz elde etmeyi
geciktirmeyi ok kk eylerle de
retebiliriz. Geen yllarda,
Konyada, bir 17 Aralk eb-i Arus
treninde Hz. Mevlnnn
huzrundaki duda yle bir olaya
hit oldum. Trbenin iinde saat
16:00da yaplacak duya
katlabilmek iin aralarnda ocuklarn da
olduu byk bir kalabalk saatlerce
nceden yerlerini almt. ocuklarn olmas
beni sevindirmi, hem de nasl
bekleyecekler diye merak etmitim.
Hakikaten kendilerini oyaladlar ve birka
saat sren bekleme sresine dayandlar.
Du saati geldi, hepimiz ayaa kalktk. En
fazla 20 dakika srecek olan duy
izleyebilmek, duyabilmek iin kalabalk
sessizlie brnmken arka sralardan bir
ocuk sesi fsldayarak annesine susadn
syledi. Annesi de yanlarnda getirdikleri
poetten, bana uzunca gelen bir zamanda,
hardayarak su kartp ocuunun ona
ok doal gelen ihtiycn karlam oldu.
ocuuna bir 20 dakika daha beklemesini
sylemedi, ocuun su ihtiyc ona gre
ok normaldi ve hemen giderilmeliydi.
Henz bitirdiimiz Ramazan ay, bize basit,
temel ihtiyalarmz iin sabretmeyi
retmek iin ok deerli bir frsatt.
Tketim toplumunun tm unsurlar
(bebeklik yllarmzda terk etmemiz gerekli)
ilkel benliimizin, nefsimizin bitmek
bilmeyen, hemen imdi elde etmek
istediimiz ihtiyalarn gidermek iin
seferber olmu durumda. Hzl yemek (fast
food), 15 dakikada kapnzda deilsek
paranz demeyebilirsiniz vaadiyle eve
smarlanan pizzalar, iinde imdi al sonra
de, frsat karmayn, mutluluunuzu
ertelemeyin hemen aln, krl kn gibi
sema svariolu
psikoloj
ifdeler denmi reklmlar,
hepimizin cebinde birden fazla
bulunan kredi kartlar, teknolojinin
de ba dndrc hzla geliimiyle
istediimiz tm bilgiye hemen
eriebilmemiz, beenmediimiz bir
televizyon kanaln ya da radyo
istasyonunu bir dokunula nnda
deitirebilmemiz daha birounu
sayabileceimiz durumlardan
birka.
Geldiimiz noktada bize sunulan
ve modernlik diye adlandrlan
tketime dayal yaam eklinin
sorumlu olduu kadar ne yazk ki
kendi deerlerimize ship
kamayp bize dayatlana boyun
eme kolayclna giden bireylerin
yani bizlerin de sorumluluumuz
var. Daha da dndrc olan,
ship kamadmz temel
deerlerimizin bize ssl paketler
iinde batdan ithl edilmesi.
Duygusal zek, son yllarda
psikolojide ne kan bir kavram.
ok deiik, ok yeni bir bilgi
zannedilen duygusal zeknn
nemli bir gesi de sabr . Yaplan
bir aratrmada, yuva andaki
ocuklarn nne bir tr ekerleme
koyuluyor. Odada yalnz olan
ocua bu ekerlemeyi yiyebilecei,
ancak 5 dakika sonra gelecek olan
retmenini beklerse ek olarak bir
ekerleme daha hak edecei
syleniyor. Baz ocuklar nlerine
konan ekerlemeyi bekleyemeden
hemen alp yerlerken bir ksm o ya
ocuu iin zor olsa da sabredip, 2
tane ekerleme hakedebilmek iin
retmenin gelmesini bekliyor. Daha
sonra bu ocuklar 14 yalarna
gelene kadar tkibe alnyorlar.
Sabretmeyi bilenlerin,
sabredemeyenlere oranla akademik
baarlarnn daha yksek,
arkadalar ile ilikilerinin daha iyi
olduu, daha sosyal olduklar
sonular elde ediliyor.
Ramazan ayn zevkle geirdikten
sonra dier kazanlarmzn yansra,
ana babalar, yneticiler ve dier rol
modeller olarak nce kendi
hazlarmz geciktirmeyi ve bunu
tm yla yaymay becerebilirsek ve
bunu kendimizden sonra gelen
nesillere de deer olarak
aktarabilirsek tekml
yolculuumuzda kk de olsa bir
adm atm oluruz..
hz ve haz...
jipsikoloji
sema svariolu
ol r yapulur grdm...*
DEKORASYON
*Hac Bayrm- Veli
cemlnur sarguttan
selamiemeli YKUB BABAdan
nefes alan tarifler
Malzemeler:
Salata iin:
2 adet kabak
2 adet sar kabak
1/3 fincan am fst
1-2 sap taze fesleen
1 su barda kp kp doranm mozzarella peyniri
Sos iin:
1 ay ka ince kylm sarmsak
1 orba ka kylm taze maydanoz
1 limon kabuu rendesi
1 limon suyu
1/2 fincan meyve suyu
1/3 su barda szma zeytinya
1 ay ka tuz
1 tatl ka bal
Birka damla Acsso veya Tabasco sosu
Zeytinya, maydanoz, limon suyu, tuz, bal, Acsso, sarmsak, limon kabuu ve
meyve suyunu bir blender ya da rondoda iyice kartrn. Kabaklar kt gibi
incecik dilimleyin ve bir tabak zerine koyun, zerlerine am fst ve fesleen
ekleyin. Taze kesilmi mozzarella kplerini kabak salatanzn zerine serpitirdikten
sonra salata sosunu gezdirin.
fiyet olsun.
g r m e k z e r e . . .