Informator Lekcje 2014

Szanowni Pastwo,
mamy przyjemno przedstawi ofert edukacyjn Muzeum Pierwszych Piastw na Lednicy przygotowan na
sezon 2014 przez zesp edukatorw naszego Muzeum. Zawiera ona wykaz zaj muzealnych opracowanych
przez nas na podstawie kilkuletnich wasnych dowiadcze edukatorskich oraz informacji pozyskiwanych
przez nas zwiodcych placwek muzealnych polskich izagranicznych. Proponowane zajcia realizowane bd
w formach tradycyjnych (wykad, gra terenowa, warsztat, spacer tematyczny) oraz tzw. lekcji problemowych.
Prezentowane przedsiwzicie, zatytuowane: Pozna przeszo Zrozumie teraniejszo Kreowa
przyszo, zostao wysoko ocenione przez znawcw rnych dziedzin: pedagogiki, psychologii i edukacji
muzealnej.
Wszystkie proponowane zajcia odbywa si bd wMuzeum Pierwszych Piastw na Lednicy na terenie jego
czterech Oddziaw:
Wczesnopiastowska Rezydencja na Ostrowie Lednickim
Wielkopolski Park Etnograczny wDziekanowicach
Rezerwat Archeologiczny Grd Wczesnopiastowski wGieczu
Rezerwat Archeologiczny Grd wGrzybowie
Dwa pierwsze znajduj si na wschodnim brzegu jeziora Lednica, a pozostae pooone s o okoo 40 km na
poudnie od tego miejsca (patrz mapka).
Muzeum Pierwszych Piastw na Lednicy jest najwiksz instytucj muzealn Urzdu Marszakowskiego
Wojewdztwa Wielkopolskiego, awroku 1994 moc zarzdzenia Prezydenta RP Lecha Wasy Ostrw Lednicki
uznany zosta za Pomnik Historii.
Serdecznie zapraszamy!
Pracownicy
Dziau Edukacji Muzealnej
Muzeum Pierwszych Piastw na Lednicy
Zrecenzji prof. dr hab. Marii Dudzikowej:
Projekt zaj z dziemi i modzie szkoln Pozna przeszo Zrozumie teraniejszo Kreowa
przyszo [jest wynikiem] twrczego zmierzenia si z obszarami pomijanymi czy te niedocenianymi
przez polsk myl pedagogiczn [] celnie sytuuje si jako przykad praktycznego dziaania edukacyjnego
w naukowych i spoecznych debatach na temat wanych, rzec mona priorytetowych, kwestii dotyczcych
nauczania i wychowania poprzez dziaanie i przeywanie. [] Ta nona metafora tumaczenia wiata
wodniesieniu temporalnym: przeszo teraniejszo przyszo, atake, jak wynikaj zomwienia pro-
gramu [] iprzede wszystkim zaczonych opisw lekcji [] rodzaje aktywnoci uczniw wtoku muzeal-
nych lekcji odpowiadaj zasadzie konstruktywizmu w sensie rozumianym przez J.S. Brunera: Edukacj
naley spostrzega jako wspomaganie modziey w uczeniu si uycia narzdzi do wytwarzania znacze
ikonstruowania rzeczywistoci wcelu lepszego przystosowania do wiata, wktrym yje, oraz do rozpoczcia
skutecznego procesu jego modykacji zgodnie zwasnymi wymaganiami. Bruner, na ktrego koncepcjach bu-
duje si dzi wspczesne systemy edukacji postulowa to, czemu projekt muzealnikw zLednicy daje wyraz,
amianowicie, aby uczniowie za pomoc codziennej praxis uczyli si sposobw interpretacji teraniejszoci,
przeszego i moliwego w celu podtrzymywania wsplnoty interpretacyjnej i demokratycznoci kultury []
Projekt znakomicie oddaje zduym rozmachem iambicj ramy oddziaywa dydaktyczno-wychowawczych.
Prof. zw. dr hab. Maria Dudzikowa pedagog i lolog, wybitna polska naukowiec, wieloletnia kierownik
Zakadu Pedagogiki Szkolnej na Wydziale Studiw Edukacyjnych UAM w Poznaniu, Wiceprzewodniczca
Komitetu Nauk Pedagogicznych Polskiej Akademii Nauk, od ponad 20 lat kierownik naukowy Letniej Szkoy
Modych Pedagogw przy Komitecie Nauk PAN oraz Redaktor Naczelna Rocznika Pedagogicznego, inicjator,
pomysodawca i koordynator wielu interdyscyplinarnych projektw odnoszcych si do problematyki
wspczesnych systemw wychowania i ksztacenia, wychowawczyni wielu pokole nauczycieli, autorka
kilkunastu ksiek i blisko 200 innych opracowa naukowych.
02 03
3. Ku muzeum nowoczesnemu
Bdc muzealnikami, staramy si odchodzi od rozumie-
nia muzeum jako oderwanego od rzeczywistoci miejsca
kontemplacji historii, sztuki etc., na rzecz idei muzeum
nowoczesnego nastawionego na przekazywanie wiedzy,
a jednoczenie dostarczajcego rozrywki i zabawy.
Otwarci jestemy na wszelkie nowoci, ktre s wstanie
wzbogaci kontakt modziey zzabytkami. Uwaamy, e
edukacja muzealna prowadzona w nowoczesnej, przy-
jaznej formie jest w stanie sprawi, e muzeum, zacho-
wujc swoj rol miejsca pielgnujcego pami o prze-
szoci, stanie si rwnie dla nowego pokolenia rdem
pozyskania wiedzy. Jednoczenie pragniemy, by wizyta
wmuzeum, budzc reeksj nad otaczajcym nas wia-
tem, bya dla wszystkich dobr zabaw, rdem relaksu
iprzyjemnoci.
I. Informacje wprowadzajce
1. Edukacja zasadniczy element misji muzeum
Praca muzew w wietle ustaw i innych przepisw prawnych polega gwnie na badaniu, gromadzeniu
iopisywaniu obiektw muzealnych. Jednak nastpnym niezwykle wanym celem, wielokrotnie podkrelanym
przez midzynarodowe gremia muzealnicze, jest systematyczne i atrakcyjne udostpnianie zbiorw oraz
prowadzenie bardzo szeroko rozumianej edukacji muzealnej. Moemy miao powiedzie, e w wikszoci
nowoczesnych muzew edukacja stanowi jeden zzasadniczych elementw misji tych instytucji.
W dotychczasowej praktyce w Muzeum Pierwszych Piastw na Lednicy prowadzono zajcia edukacyjne,
w ktrych ich uczestnicy zapoznawani byli z rnymi aspektami historii kultury redniowiecza lub dziejw
nowoytnych wsi wielkopolskiej od XVIII do poowy XX wieku. Zajcia te wformie wykadw czy warsztatw
bd prowadzone rwnie i w tym roku. Dodatkow, oryginaln propozycj bd nowatorskie tematy lekcji
muzealnych, adotychczasowe zajcia poprowadzimy wedug nowej koncepcji.
2. Muzeum dwa wymiary przestrzeni: przyrodniczy ihistoryczny
W procesie edukacji, nie tylko muzealnej, charakter przestrzeni, w ktrej on zachodzi, odgrywa ogromn
rol. Im bardziej swobodny, odbiegajcy od charakteru przestrzeni szkolnej, tym zachowanie modziey
swobodniejsze i bardziej naturalne, a wypowiedzi spontaniczne i zgodne z rzeczywistymi pogldami. Od
charakteru tej przestrzeni zaley wduej mierze skuteczno procesu nauczania. Pikne plenery nad Lednic,
wktrych odbywa si bd lekcje muzealne, mog skutecznie podnie efektywno proponowanych przez
nas dziaa edukacyjnych. Usuwajc napicia zwizane z przebywaniem w przestrzeni szkolnej, nadadz
lekcjom muzealnym now perspektyw, wprowadz now orientacj. Dotyczy to zarwno edukacji dzieci
i modziey, jak rwnie osb dorosych. Te ostatnie uwagi s istotne dlatego, e zajcia realizowane bd
wnaturalnej przestrzeni Lednickiego Parku Krajobrazowego, ktry umoliwia zapoznanie si zpozostaociami
historycznego krajobrazu Wielkopolski.
POZNA PRZESZO
ZROZUMIE TERANIEJSZO
KREOWA PRZYSZO
04 05
Gwnym zadaniem muzew dla dzieci jest przygotowanie bardzo modego odbiorcy do kontaktu znowoczesn
ekspozycj muzealn. Pobyt w takich placwkach ma rozadowa napicia, jakie towarzysz dziecku przy
jego pierwszych wizytach, dodajmy wizytach aktywnych, w nowym otoczeniu. Zadaniem edukatorw nie jest
przekazanie jakiej bardzo konkretnej wiedzy, a raczej stworzenia atmosfery, w ktrej przyszy bardzo mody
odbiorca bdzie potra skorzysta zoferty przygotowanej przez prawdziwe muzeum. Jednak najwaniejszym
zadaniem muzew dla dzieci jest wywoanie u nich pozytywnych odczu zwizanych z wizyt w muzeum.
Poniewa placwek takich unas jeszcze nie ma, wic cz programw dla najmodszej publicznoci (przedszkola,
klasy 13) ma wanie taki charakter.
Pracownicy Dziau Edukacji Muzealnej z Muzeum Pierwszych Piastw na Lednicy, wykorzystujc ogromny
potencja, jakim s zbiory muzealne iwyjtkow przestrze naszych Oddziaw (trzy redniowieczne grodziska
iodtworzona XIX-wieczna wie), przygotowali nowy projekt edukacyjny, przeamujcy dotychczasowe schematy
dydaktyczne. Podstawowym celem, jaki sobie postawiono, jest takie skonstruowanie zaoe programowych,
by zajcia realizowane na terenie Muzeum stanowiy cenne uzupenienie zaj dydaktycznych prowadzonych
w szkole i zawsze wynikay z podstawy programowej. Tematyka proponowanych przez nas lekcji odnosi si
do specyki dziaalnoci Muzeum i/lub jego zbiorw. Naczeln myl przywiecajc przy tworzeniu nowych
programw bya ch uzmysowienia modym odbiorcom faktu, e poznajc przeszo, s w stanie znacznie
lepiej rozumie teraniejszo i kreowa przyszo. W praktyce wszystkie nowe lekcje posiadaj podobn
trzyczciow struktur: wykad odnoszcy si do konkretnego wycinka tradycji, aktualizacj tego zjawiska
w czasy wspczesne i dyskusj nad danym problemem. Na Ostrowie Lednickim, w Gieczu i Grzybowie
podstawowe treci nauczania zwizane bd z powstawaniem polskiej pastwowoci. Mwi bdziemy
owydarzeniach sprzed blisko 1000 lat, dokonujcych si dokadnie wtej przestrzeni, ktrej charakter prawie si
nie zmieni. Spodziewamy si, e dyskusja dryfowa bdzie od zagadnienia wyjciowego w kierunku tematw
wanych dla modych ludzi tu iteraz. Chcemy, by dowiadczenia iwnioski wycigane zhistorii pozwoliy naszym
modym odbiorcom waciwie ocenia otaczajc ich rzeczywisto. Wielkopolski Park Etnograczny z kolei
przeniesie nas do XVIII- iXIX-wiecznej wsi wielkopolskiej ipokae przestrze historyczn naszych przodkw, jej
wieloaspektowe uwikania w skomplikowane dzieje Europy. I tak XIX-wieczny pozytywizm moe by punktem
wyjcia do rozwaa na temat form patriotyzmu, ewaluacji takich poj, jak: uczciwo, solidno, solidarno,
gospodarno, by na kocu przej do omawiania wanych problemw wspczesnych, ktre pojawiy si
wwiadomoci uczestnikw pod wpywem rozwaa ohistorii.
Wierzymy, e naczelna idea, jaka przywiecaa naszemu projektowi: Pozna przeszo Zrozumie
teraniejszo Kreowa przyszo, przyczyni si do peniejszego rozwoju osobowoci dzieci imodziey.
II. Oprogramie
1. Edukacja muzealna wMuzeum Pierwszych Piastw na Lednicy
Zajcia oparte na naszym autorskim programie edukacyjnym adresowane s do dzieci imodziey zprzedszkoli,
szk podstawowych, gimnazjalnych iponadgimnazjalnych. Opracowalimy go zmyl najefektywniejszego
wykorzystania potencjau kulturowego, ktrego depozytariuszem jest Muzeum Pierwszych Piastw na
Lednicy. Pozostaoci po piastowskich grodach na Ostrowie Lednickim, wGieczu iGrzybowie, bezcenne zabytki
odnalezione wich granicach, skoniy nas do podjcia wysiku budowania urozmaiconego programowo zestawu
lekcji ozrnicowanej formie (wykady, warsztaty, lekcje problemowe iinne). Unikatowa wskali europejskiej
rekonstrukcja wsi zobiektami zXVIII, XIX ipocztku XX wieku, zbogactwem jej kompletnego wyposaenia,
stanowia dla nas znakomit podstaw do budowania programw dotyczcych historii i ewolucji kultury
ludowej, z jej wanym udziaem w procesie odzyskiwania tosamoci narodowej po okresie zaborw. Cele
oglne zgodne zpodstaw programow wzbogacone zostay oelementy wynikajce ze specyki miejsca,
jakim jest Muzeum Pierwszych Piastw na Lednicy ijego bogate zbiory.
Tematyka wikszoci zaj wynika bezporednio zpodstaw programowych poszczeglnych przedmiotw, ale
te wwielu przypadkach wykracza poza nie, starajc si wyj naprzeciw oczekiwaniom modego pokolenia
wtumaczenia mu wiata, wjakim yje. Problematyka niektrych lekcji pojawia si wnaszym zestawie jako
reakcja na pewne zjawiska spoeczne, ktrych waciwa ocena moe modym ludziom sprawia powane
problemy. Wierzymy, e nasz projekt Pozna przeszo Zrozumie teraniejszo Kreowa przyszo,
zostanie przez gremia pedagogiczne zauwaony, adzieci imodzie bd mogy dziki Pastwa porednictwu
zniego skorzysta.
2. Nowe lekcje muzealne
Nowoci programow, ktrej powicilimy I Muzealn Konferencj dla Nauczycieli
zorganizowan przez Muzeum Pierwszych Piastw na Lednicyw kwietniu 2013 roku, byy lekcje
muzealne przygotowane na podstawie nowoczesnych modeli edukacji muzealnej, wypracowanych
przez muzealnikw amerykaskich, a w Europie wykorzystywanych na przykad przez kolegw
z Wielkiej Brytanii czy Holandii. Z jednej strony inspirowalimy si dokonaniami takich muzew,
jak Smithsonian Institution, British Museum, Drents Museum w Assen, z drugiej staralimy
si zrozumie i twrczo wykorzysta osignicia tzw.muzew dla dzieci, ktre dziaaj w wielu
miastach Stanw Zjednoczonych, a ktrych w Europie do tej pory otwarto niestety niewiele.
Wydaje si, i zrozumienie lozoi tych ostatnich placwek jest kluczem do uzyskania przez
muzea nalenej im pozycji depozytariusza wieloaspektowego dziedzictwa kulturowego
i waciwego wykorzystania jego wartoci.
06 07
4. Edukatorzy (nieco) starsi przyjaciele
Muzeum Pierwszych Piastw na Lednicy to nie tylko miejsce to take grupa ludzi poczonych wspln pasj,
jak s dzieje naszej kultury, ipozytywnym podejciem do ycia.
Wrd nas s historycy, historycy sztuki, archeolodzy, etnografowie, pedagodzy. rednia wieku poniej 35 lat
wystarczajco duo, by budowa odpowiednie relacje z dziemi i nie za duo, by apa kontakt z modzie
ponadgimnazjaln. Wszyscy posiadamy przygotowanie pedagogiczne, anasze kompetencje wtej materii staramy
si cigle podnosi dziki uczestnictwu wszkoleniach ikonferencjach oraz przez aktywny udzia woglnopolskim
Forum Edukatorw Muzealnych.
Uwaamy, e edukacja to nie tylko przekazywanie wiedzy, ale przede wszystkim aranowanie takich relacji
zmodymi ludmi, ktre wyzwol wnich wewntrzn potrzeb szukania odpowiedzi na pytania fundamentalne.
Sposb nawizywania kontaktu zdziemi imodzie traktujemy jako zadanie nie mniej wane ni sam przekaz
informacji, dlatego dbamy opozytywn atmosfer wpracy. Istotna dla nas jest nie tylko klasa jako cao, ale
te pojedyncze dziecko, ktre zawsze i bezwzgldnie jest dla nas wane i w peni akceptowane. Dbamy o to,
aby przestrze naszych dziaa edukacyjnych bya bezpieczna i to na kadym poziomie, nie tylko zycznym.
Nie unikajc tematw trudnych, aczasami kontrowersyjnych, nie przekraczamy granic, ktre dla dobra naszych
suchaczy nie powinny by przekraczane. To naczelne zasady, ktrymi kierujemy si podczas naszych zaj.
Wychodzc zzaoenia, e kad rzecz mona poprawi izrobi lepiej, wdziczni bdziemy za wszystkie, nawet
najbardziej krytyczne uwagi na temat proponowanego przez nas projektu.
3. Metoda
Jak ju wspomniano wczeniej, wszystkie nowo proponowane lekcje posiadaj now struktur: wykad na
temat wycinka naszej historii, jego aktualizacj i dyskusj problemow. Podstawow metod dydaktyczn
tych zaj bdzie heureza, czyli sokratejski sposb wydobywania wiedzy zucznia przy pomocy umiejtnie
stawianych pyta. Zakadamy, e problemy, ktre zamierzamy porusza na naszych zajciach, s na tyle wane
dla modych ludzi, i zechc si oni w spontaniczny sposb zaangaowa w inicjowany przez edukatorw
dyskurs.
Prowadzonym przez nas zajciom nadajemy atrakcyjn form, gdy sigamy po najrniejsze metody
aktywizacyjne. W naszej pracy wykorzystujemy techniki twrczego mylenia, zajcia ruchowe, plastyczne,
parateatralne. Dbamy oto, by na naszych warsztatach uczniowie si nie nudzili. Wiemy, e najwicej nauczy
si mona przez aktywne uczestnictwo izabaw.
Dziki stosowaniu rnych metod idziaa pedagogicznych tworzymy przestrze wspomagajc ujawnienie
si pozytywnych uczu, ktre wzmacniaj poczucie akceptacji ibezpieczestwa oraz sprzyjaj kreatywnoci
uczestnikw.
Inspirujemy si wduym stopniu metodami pedagogiki zabawy. Uwaamy, e edukacja nie musi wiza si
wycznie ztradycyjn transmisj wiedzy wsali lekcyjnej, ale mona j wzbogaci oelement spontanicznej,
przyjemnej zabawy.
Ide programu jest rozwijanie u dzieci i modziey umiejtnoci kreatywnego mylenia przez wzbudzenie
zainteresowania przeszoci. Podczas zaj przenosimy si wodlegy wiat naszych przodkw, poznajemy
ich ycie codzienne, a dziki temu atwiej wyobraamy sobie, jacy mogli by, odczuwamy z nimi silniejsz
wi. Uczestnicy, dotykajc pamitek przeszoci, maj moliwo przeniesienia si watmosfer minionych
wiekw ipoczucia klimatu czasw znanych tylko zksiek. Jednak przeszo jest tylko punktem wyjcia, bo
jej poznanie ma na celu zrozumienie teraniejszoci itwrcze ksztatowanie przyszoci.
Charakter naszego Muzeum wpywa wwielkim stopniu na treci nauczania, jakie podejmujemy. Staramy si
jednak zawsze dostosowa temat itre do wieku izainteresowa uczniw. Spotkania edukacyjne przez nas
przygotowywane podlegaj nieustannej ewaluacji. Ich elementy s przez nas analizowane, apotem ulepszane
lub zastpowane nowymi.
Zajcia prowadzone przez pracownikw Muzeum Pierwszych Piastw na Lednicy maj na celu rozwijanie
twrczego mylenia, rzeczowej analizy i umiejtnoci wycigania wnioskw. Wspomagaj rozbudzanie
zainteresowa i uzdolnie dzieci, ksztatuj i rozwijaj ich plastyczne talenty, przez co staj si dla nich
rdem radoci idobrej zabawy, pozostajc form uczenia si oraz zdobywania wiedzy ootaczajcym wiecie.
Zajcia pobudzaj take zainteresowanie sztuk i rozwijaj wraliwo estetyczn uczestnikw. Dziki
niektrym dziaaniom warsztatowym (malarstwo, rzeba, rzemioso artystyczne, literatura, teatr) uczestnicy
mog poczu si prawdziwymi artystami, aco wane przez twrcz ekspresj rozadowa emocje istres.
08 09
LEGENDA
Lekcje uoone s w ukadzie wiekowym od
przedszkolakw po modzie ponadgimnazjal-
n. Informacja o wieku odbiorcy i formie zaj
znajduje si obok tematu lekcji. Pod opisem
lekcji zamiecilimy informacj o maksymal-
nej liczbie uczestnikw, czasie trwania zaj
i miejscu ich prowadzenia (patrz spis skrtw
powyej).
Sowa-klucze sygnalizuj, jak tematyk mo-
na poruszy z uczniami przed przybyciem do
nas, co pozwoli najpeniej wykorzysta udzia
wzajciach. Do lekcji problemowych podajemy
rwnie zagadnienia w formie pyta, nad kt-
rymi warto zastanowi si przed wizyt unas.
Informator koczy si ujtym w tabel zesta-
wieniem proponowanych zaj edukacyjnych
pogrupowanych tematycznie zodniesieniem do
waciwej strony.
10 11
OSTRW LEDNICKI
WIELKOPOLSKI
PARK ETNOGRAFICZNY
Moda wredniowieczu
Wtrakcie zaj dzieci m.in.: dowiedz si, kim byli Piastowie, zobacz, wco ubiera si na co dzie
iod wita ksi Mieszko Ioraz jego ona Dbrwka, odkryj, wjaki sposb Sowianki podkrelay
swoj urod. Usysz te, skd wzio si okrelenie biaogowa i jaka bya rnica midzy
kobiet noszc na gowie chustk a zakadajc opask. Atrakcje czekajce dzieci to: ogldanie
Tajemniczej ksigi stroju, poznawanie rnorodnoci tkanin, dodatkw i sposobw farbowania
materiaw. Zdobyt w ten sposb wiedz wykorzystaj, ubierajc papierowe lalki. Dodatkow
przygod bdzie przymierzanie strojw historycznych.
OL
Liczba uczestnikw: max. 35 osb; czas trwania: 6090 min
Sowa-klucze: historia, przeszo, dynastia, moda, uroda, tkactwo
redniowieczne wiecideka
Warsztaty maj na celu zapoznanie z wybranymi przykadami redniowiecznych ozdb, ktrych
cz znajduje si na ekspozycji Ostrw Lednicki. Pod niebem redniowiecza. Uczestnicy bd
mieli niecodzienn okazj zobaczy, dotkn, anawet przymierzy repliki redniowiecznej biuterii
oraz wykona dla siebie kilka kolorowych paciorkw.
OL
Sowa-klucze: redniowiecze, dynastia, zabytek, ozdoby
Gliniany wiat wyobrani
To zajcia warsztatowe, podczas ktrych zaczarujemy glin, zmieniajc j w talerze, wazony,
kubki czy gurki smokw i potworw. Praca z glin bardzo dobrze wpywa na rozwj dziecka, nie
tylko przygotowuje do nauki pisania, ale pobudza wyobrani ikreatywno.
OL
Uwaga! Prosimy ozabranie zsob rczniczka imyda!
Jak dawniej budowano
Zajcia maj form spaceru po muzealnej wsi, wktrego trakcie uczestnicy bd mieli sposobno
pozna rne tajniki budowy domw. Poznaj techniki i metody wznoszenia budynkw, zasady
ich kompozycji, funkcje pomieszcze i podzia wntrza budynku, sposoby zabezpiecze przed
niekorzystnymi warunkami atmosferycznymi, poarami czy degradacj biologiczn.
WPE
Sowa-klucze: wie, tradycja, architektura
12 13
Moja maa ojczyzna. Std nasz rd
Dzieci poznaj znaczenie sowa ojczyzna, dowiedz si, e ich przodkami byli Piastowie. Usysz,
dlaczego warto poznawa wasny kraj, atake najblisz okolic swoj ma ojczyzn. Uczestnicy
tej lekcji znajd si w wanej historycznie przestrzeni, a jednoczenie nieopodal miejsca, gdzie
si urodzili i gdzie mieszkaj. Zajcia ksztatuj u dzieci poczucie przynalenoci spoecznej: do
rodziny, grupy rwieniczej iwsplnoty narodowej oraz rozwijaj postawy patriotyczne.
OL
Sowa-klucze: ojczyzna, kraj, pastwo, wojewdztwo, miejsce zamieszkania, historia
May ekolog
Zajcia terenowe, ktre nie tylko urozmaic szkoln codzienno spdzeniem czasu na onie
natury, ale przede wszystkim uzupeni realizacj zaj ekologicznej i regionalnej cieki
midzyprzedmiotowej. Dziki tej zielonej wyprawie uczniowie poznaj wiele sekretw przyrody
i dowiedz si, dlaczego warto j chroni. Posid wiedz dotyczc koniecznoci segregowania
odpadw, aatrakcj bdzie zabawa, wktrej stworz Pana Ekoludka (praca plastyczna zsurowcw
wtrnych). Na koniec otrzymaj dyplomy Maego Ekologa.
OL
Sowa-klucze: park krajobrazowy, ekologia, przyroda, ochrona rodowiska
Poczuj, dotknij, usysz
Zajcia, w czasie ktrych dzieci bd poznawa wiat
zmysami. Przeprowadzimy kilka eksperymentw,
zobaczymy, w jaki sposb rozrniamy rne smaki,
faktury, ksztaty, dwiki i kolory. Jednoczenie
sprbujemy dowiadczy, jak odbierany jest wiat przez
osoby pozbawione ktrego ze zmysw. Zajcia kszta-
tuj odporno emocjonaln konieczn do racjonalnego
radzenia sobie wnowych itrudnych sytuacjach oraz roz-
budzaj poczucie empatii i rozumienia trudnoci, ktre
na co dzie pokonywa musz ludzie niepenosprawni.
OL/WPE
Sowa-klucze: zmysy, niepenosprawno, tolerancja
Wie bajkami malowana
Wiele bajek, poda, wierszy dla dzieci
rozgrywa si w scenerii wiejskiej. Tego rodzaju
przykady literackie stan si podstaw do
zaj artystycznych, w ktrych dzieci poznaj
wiele postaci z bajkowej wsi zamieszkanej
przez krasnoludki, skrzaty i inne fantastyczne
stworzenia, a potem same stworz wasn
wizj bajkowego wiata. Warsztatowe zajcia
plastyczne rozbudzaj wyobrani ikreatywno,
ucz pracy w zespole, zaszczepiaj pasj do
czytania.
WPE
Sowa-klucze: bajki, legendy, marzenia, wiat nierealny,
wyobrania
May odkrywca
Idealne zajcia dla Krasnali w wieku od 5 do 9 lat,
ktre lubi ruch iwyzwania. Zabawa rozgrywa si na
Ostrowie Lednickim. W trakcie gry terenowej dzieci
dowiedz si, do kogo naleaa kamienna rezydencja,
kto zamieszkiwa chatki na podgrodziu, jak broniono
tego wyjtkowego miejsca oraz jak wygldao na
tym terenie ycie ich rwienikw w redniowieczu.
Gra terenowa polega na wziciu udziau wzadaniach
sprawnociowych, znanych dzieciom zamieszkujcym
wysp wczasach Mieszka I(strzelanie zuku, owienie
ryb, rzucanie mieszkiem do skrzyni). Pod koniec
zabawy uczestnicy odkrywaj skarby ukryte na wyspie.
Zajcia stwarzaj warunki sprzyjajce wsplnej
izgodnej zabawie oraz nauce dzieci ozrnicowanych
moliwociach zycznych iintelektualnych.
OL
Uwaga! Prosimy oodpowiedni strj wzalenoci od pogody!
14 15
Moja przygoda wmuzeum
Zajcia skierowane do uczniw najmodszych klas szk podstawowych, ktrzy wwikszoci nie byli jeszcze
wplacwce muzealnej. Podczas wizyty dzieci dowiedz si, co to jest muzeum, czym si zajmuje idlaczego
jest tak wanym miejscem. To pena wrae wyprawa w wiat wartoci estetycznych i poznawczych.
Kontakt zwybranymi czciami ekspozycji rozbudza wdzieciach naturaln ciekawo wobec rzeczy starych
i piknych, pomagajc znale odpowied na pytanie: czym jest muzeum. Wykonana na koniec praca
plastyczna daje moliwo wyraenia odczu, jakie towarzyszyy pierwszej wizycie wmuzeum.
WPE/OL
Sowa-klucze: muzeum, sala wystawowa, ekspozycja, kolekcja, zabytek
Spod mojego mota lec iskry zote
Uczestnicy zaj zobacz, jak wygldaa i w co bya wyposaona kunia budynek, w ktrym
pracowa kowal. Zapoznaj si z narzdziami, ktrymi pracowa ten niezwyky w spoecznoci
wiejskiej rzemielnik i dowiedz, do jakich prac ich uywa. W trakcie zaj sprbuj podtrzyma
ogie na palenisku kowalskim i bd mieli moliwo popracowania niektrymi narzdziami,
poznania ich ciaru, funkcji, dekoracji.
WPE
Liczba uczestnikw: max. 35 osb; czas trwania: 90 min (3x30)
Sowa-klucze: wie, tradycja, kunia, kowalstwo
Tradycyjne gry izabawy
Sceneria muzealnej wsi jest pretekstem do zapoznania si z zabawkami znajdujcymi si we
wntrzach chaup. Drugim elementem zaj jest poznanie zasad kilku popularnych plenerowych
gier izabaw typowych dla pierwszej poowy XX wieku. Uczestnicy uzyskaj odpowied na pytania:
jak wyglday zabawki dziadkw oraz wco bawili si ich przodkowie.
WPE
Sowa-klucze: wie, tradycja, gry, zabawy, zabawki
Co gospodyni chowaa wskrzyni?
Gwnym bohaterem zaj jest skrzynia sprzt schwkowy w chopskim obejciu w XIX
i pocztkach XX w. Na wybranych przykadach omwione zostan rodzaje skrzy ze wzgldu na
ich przeznaczenie, form ikonstrukcj (skrzynia wianna, skrzynia ywnociowa, skrzynia podrna
iin.). Przedstawimy sposoby ozdabiania, atake miejsce ustawienia skrzy wobrbie izby iobejcia.
Ukazany zostanie zesp wicych si ze skrzyni znacze symbolicznych, odnoszcych si do
zamonoci, poszanowania dobytku, oszczdnoci igospodarnoci. Elementem kadych zaj jest
pokaz przykadowej zawartoci skrzyni wiannej.
WPE
Sowa-klucze: wie, tradycja, skrzynia, posag, symbolika
Mody archeolog
Zajcia pozwalaj rozbudza wyobrani i rozpala emocje zwi-
zane zodkrywaniem. Za pomoc szpachelki ipdzelka najmodsi
gocie muzealni szukaj skarbw w piaskownicy zaaranowa-
nej w wykop archeologiczny. Pod okiem dowiadczonego edu-
katora dowiaduj si, do czego suyy odkryte przez nich pa-
mitki przeszoci. To zajcia archeologiczno-plastyczne,
pozwalajce przybliy dzieciom warsztat pracy archeologa. Nasi
podopieczni nie tylko wykopi znaleziska sprzed wiekw, ale
rwnie zao odkrytym przez siebie skarbom karty zabytkw.
Po zajciach wszystkim uczestnikom wrczony zostanie dyplomy
Modego Archeologa.
OL
Liczbauczestnikw: max. 35osb; czas trwania: 4560min
Sowa-klucze: archeologia, znaleziska archeologiczne, przeszo
U nowotomyskich Oldrw
Celem zaj jest zapoznanie uczestnikw spotkania
z histori nowotomyskich Oldrw. Skd i dlaczego
tu przybyli, z czym musieli si zmaga, by w nowym
miejscu zbudowa sobie bezpieczne siedlisko.
W trakcie spotkania bdzie sposobno poznania
zachowanych narzdzi i sprztw rozmieszczonych
w rnych budynkach i miejscach typowej zagrody
olderskiej, a podczas spaceru po kach i plantacji
chmielu nadarzy si okazja, by poczu si tu
gospodarzem.
WPE
Liczba uczestnikw: max. 40 osb; czas trwania: 90 minut
Sowa-klucze: wie, osadnictwo, Oldrzy, chmielarstwo,
trempel
16 17
Zajcia warsztatowe, podczas ktrych uczniowie poznaj rne techniki rzebiarskie i dowiedz si
rnych ciekawostek oyciu codziennym rzemielnika zczasw redniowiecza. Zasadniczym celem zaj
jest jednak podjcie przez osoby prowadzce prby uwolnienia wyobrani dziecka od poj iobrazw ju
mu znanych, celem stworzenia dziea autentycznego, indywidualnego iosobistego. Odrzucamy utarte
schematy i tworzymy w myl zasady: fantazja nie zna granic! Zajcia wspomagaj dzieci w rozwoju
indywidualnych uzdolnie, ksztatuj wraliwo iwyobrani oraz pogbiaj rozwj intelektualny.
OL
Uwaga! Prosimy o zabranie rcznika i myda!
Zpamitnika aptekarza
Jakie zioa suyy do leczenia, a jakie wykorzystywano w kuchni? Czym jest jaskcze ziele i czy
jest ono stosowane rwnie dzi? W trakcie zaj uczestnicy uzyskaj odpowiedzi na te i wiele
innych pyta, poznajc sekrety wybranych rolin. Bd te mogli niektre zioa powcha, obejrze
pod lup czy skosztowa. Zajcia buduj dziecic wiedz o wiecie przyrodniczym i umiejtno
formuowania wnioskw dotyczcych przyrody.
OL
Sowa-klucze: zioa, leczenie naturalne, przyprawy, przyroda, rodowisko
Kobieta w redniowieczu
W trakcie lekcji prezentowane s informacje dotyczce rnych aspektw ycia kobiet
w redniowieczu (ycie kobiet z rnych stanw spoecznych, przestpstwa kobiet, moda).
Uczestnicy poznaj rwnie losy kilku kobiet yjcych w tym okresie w rnych miejscach Europy.
OL
Sowa-klucze: status spoeczny, moda, codzienno
Bogactwo Wyspy Wadcw
na podstawie znalezisk skarbw
Badania Ostrowa Lednickiego potwierdziy wyjtkowy charakter
tego miejsca jednej z siedzib pierwszych wadcw Polski. Oprcz
reliktw architektury odkryto take wiele zabytkw elitarnych
(m.in. zote i srebrne ozdoby). Znaczcym elementem tego zbioru s
znaleziska monet odkrytych zarwno w skarbach, jak i pojedynczo.
Podczas wykadu zapoznamy si z bogactwem mieszkacw grodu
oraz funkcjonujcym na wyspie targiem.
OL
Sowa-klucze: skarb, moneta, biuteria
Archeolog poszukiwacz skarbw czy badacz przeszoci?
Kt nie sysza o lmowym archeologu Indianie Jonesie? Jednak prawdziwy archeolog rzadko
miewa a tak dramatyczne i romantyczne przygody. Na zajciach bdzie mona pozna warsztat
pracy archeologa i dowiedzie si, e dziaa nie tylko w terenie.
Problemy, nad jakimi warto zastanowi si przed wizyt u nas:
Czy poszukiwacze skarbw s dzisiaj potrzebni?
Jak kultura popularna wpywa na postrzeganie niektrych zawodw (archeolog, policjant, prawnik, lekarz)?
OL
Sowa-klucze: archeologia, wykopaliska, zabytki
Dwr szlachecki i jego mieszkacy
Na podstawie repliki dworu ze Studzieca uczestnicy lekcji zapoznaj si z wybranymi elementami
kultury duchowej i materialnej szlachty wielkopolskiej. Dowiedz si m.in., kto mieszka w wiejskiej
siedzibie szlacheckiej, czym zajmowali si mieszkacy dworu, jak si bawili, jakie obowizki miaa
suba dworska, jak budowano dwory i jak je wyposaano, czym rni si dwr wiejski od chaupy
chopskiej.
WPE
Sowa-klucze: szlachta, ycie codzienne, budownictwo drewniane, dwr szlachecki, wystrj, wyposaenie wntrz
Jak dbano o higien na dawnej wsi wielkopolskiej
Uczestnicy zaj, wdrujc po terenie wsi muzealnej, bd si dowiadywa, jak zwyczaje ludowe,
dostpna wiedza, kultura materialna i inne czynniki wpyway w XVIII i XIX wieku na utrzymanie
higieny przez mieszkacw wsi, jak na higien dnia codziennego oddziayway przesdy z dawnych
wiekw i jakie znaczenie w tym zakresie mia brak biecej wody, kanalizacji, odpowiednich urzdze
sanitarnych, waciwego owietlenia wntrz mieszkalnych etc.
WPE
Sowa-klucze: wie, kultura duchowa, kultura materialna, higiena, choroby, ycie codzienne
18 19
Co to jest muzeum?
Tematem lekcji jest przedstawienie
historii tworzenia muzeum
i znaczenia tego rodzaju instytucji
dla spoeczestwa. Szczegowym
zagadnieniem w tym temacie
jest sposb tworzenia kolekcji
oraz wyjanienie poj: zabytek,
eksponat, muzealium. W trakcie
zaj uczestnicy bezporednio
zapoznaj si z rnymi typami
przedmiotw oraz projektuj
indywidualne kolekcje.
WPE
Liczba uczestnikw: max. 35 osb; czas
trwania: 90 min
Sowa-klucze: przedmiot, zabytek,
kolekcja, ekspozycja, muzeum
Jak dawniej mieszkano
Tematem lekcji jest zapoznanie uczniw zwarunkami isposobem ycia rodziny wiejskiej wWielkopolsce
wostatnich latach XIX wieku. Zajcia prowadzone woryginalnej przestrzeni XIX-wiecznego domu
pozwalaj pozna form i funkcje budynku mieszkalnego oraz sprztw i narzdzi tworzcych
jego wyposaenie. Bezporednia obserwacja uzupeniona archiwalnym opisem wygldu wntrza
chaupy oraz praktyczne dziaania polegajce na odtwarzaniu podstawowych czynnoci domowych
(czyszczenie paleniska, rozpalanie ognia; przyniesienie wody ze studni) pozwol uczestnikom
poszerzy wiedz w zakresie historii spoecznej, zrozumie wpyw powanych procesw
historycznych na ycie przecitnej rodziny oraz odnale kontynuacj pewnych zachowa.
WPE
Sowa-klucze: wie, tradycja, dom, wntrze, rodzina
Stroje iozdoby wredniowieczu
Niecodzienne stroje mog uwolni wodze fantazji
i pozwoli odkry swj styl. Uczestnicy warsztatu
przy pomocy Tajemniczej ksigi stroju zapoznaj
si m.in. z rodzajami tkanin, rnorodnoci
wykrojw i poznaj tradycyjne ubiory. Bd mieli
sposobno dotkn, a nawet przymierzy, repliki
redniowiecznej biuterii. Pod okiem prowadzcych
wykonaj sakiewk na wzr redniowiecznej, ulepi
paciorki izobacz jak dziaay podstawowe narzdzia
tkackie. Szukajc podobiestw midzy odzie
dawn iwspczesn, wsplnie zastanowimy si nad
tym, czym jest moda inad sensem jej istnienia.
OL
Sowa-klucze: historia, przeszo, dynastia, moda, uroda,
repliki, zabytki
Ksika wrota wyobrani
Uczestnicy warsztatu dowiedz si, jak wielk skarbnic wiedzy s ksiki ijak pikny, zaklty na
kartach wiat mona wnich dostrzec. Zajcia maj na celu rozwijanie wyobrani. Poza czytaniem
wybranych pozycji ksikowych (legendy) idyskusj na ich temat, uczniowie bd tworzy krtkie
komiksy. Zajcia doskonal umiejtno rozumienia tekstu czytanego.
OL
Sowa-klucze: czytelnictwo, analfabetyzm, gatunki literackie, druk, noniki informacji
Budownictwo drewniane na Ostrowie Lednickim
Zapoznanie z wczesnoredniowiecznym budownictwem drewnianym dziki informacjom
pozyskanym podczas bada archeologicznych prowadzonych na Ostrowie Lednickim. W trakcie
spaceru omawiane miejsca i konstrukcje zostan zaprezentowane in situ, niektre w formie
rekonstrukcji.
OL
Sowa-klucze: domostwa, mosty, drogi, umocnienia
20 21
Ksika wrota wyobrani
W trakcie zaj uczestnicy poznaj wiele cytatw ze znanych postaci wiata kultury. Dyskusja na
podstawie tych sentencji dotyczy bdzie znaczenia literatury. Itak uczestnicy zastanowi si, czy
prawd jest, jak gosi Cyceron, e Pokj bez ksiek jest jak ciao bez duszy, albo czy Richard Steele
mia racj, twierdzc: Czytanie jest dla umysu tym, czym gimnastyka dla ciaa. Na zakoczenie
zaj, wykorzystujc metod niedokoczonych zda, grupa wsplnie napisze krtkie opowiadanie.
Zajcia ucz wykorzystania jzyka jako rodka opisania wiata.
OL
Sowa-klucze: czytelnictwo, analfabetyzm, cytat, dzieo, gatunki literackie
Papierowi wadcy
Informacje, jakich moemy doszuka si owadcach, ktrych podobizny widniej wspczenie na
naszych banknotach, wcale nie musz by nudne inieciekawe. Daty imiejsca bitew to nie wszyst-
ko; jest spora cz rzadko podawanych na lekcjach historii interesujcych faktw czy domniema
dotyczcych naszych wadcw Kto wie, ktry wadca za nieprzestrzeganie postw wybija zby?
Kto mia siedem on? Czy to prawda, e jeden znaszych krlw dopuci si gwatu na dwr-
ce swej siostry? Ktry krl nie umia pisa ani czyta? Tych iwielu innych ciekawostek dowiesz si
tylko na naszych zajciach. Warsztaty poczone zquizem.
OL
Sowa-klucze: wadca, wadza, banknot, przeszo, historia
Zawracanie gowy nogami, czyli ztacem przez wieki
Uczestnicy zaj zostan zaznajomieni z najwaniejszymi informacjami dotyczcymi dziejw taca
oraz bd mieli okazj nauczy si podstawowych krokw kilku dawnych tacw taczonych nie
tyko na dworach. Zajcia zachcaj do uczestnictwa w zabawach, dostarczaj dobrej rozrywki,
poprawiaj kondycj i koordynacj ruchow.
OL
UWAGA! Prosimy ozabranie zsob obuwia sportowego!
Drama
Zajcia sprzyjaj wydobywaniu i rozwijaniu najbardziej podanych cech osobowoci czowieka
aktywnoci, otwartoci na wiedz idrugiego czowieka, umiejtnoci wsppracy. Wykorzystujemy
naturaln skonno modych ludzi do naladownictwa. W czasie zaj uczestnicy bd tworzy
miniprzedstawienia wraz z elementami scenograi, po uprzednim przeczytaniu legendy lub
opowieci historycznej przez edukatora. Drama wzmacnia wi koleesk igrupow oraz poczucie
wspodpowiedzialnoci za realizowany wsplnie projekt.
OL
Skrzynia pena mieci czy skarbw?
Oczym mwi do nas przedmioty sprzed 1000 lat.
Zajcia daj sposobno poznania wielu niecodziennych przedmiotw, dzi zupenie zapomnianych
i trudno rozpoznawalnych, tymczasem dla naszych przodkw drogocennych, ktrych brak trudno
byoby im sobie wyobrazi. Wprogramie rozmowa otym, czym waciwie jest skarb, bez czego dzi
nie potralibymy si obej, co dzi dla nas jest cenne. Na takie ipodobne pytania postaramy si
znale odpowiedzi przy okazji obcowania zzabytkami zprzeszoci.
OL
Problemy, nad jakimi warto zastanowi si przed wizyt unas:
Czy przedmioty wane dla ludzi yjcych 100, 300 i500 lat temu s istotne dla wspczesnych?
Co dzi okrelamy sowem mie?
Sowa-klucze: skarb, warto, zabytek, przeszo
Glina jest tworzywem, ktre poza moliwoci
wypowiadania si form, jak wszystkie gatunki sztuk
plastycznych, zmusza do intensywnego wysiku
zycznego, ktry pozwala si wyciszy i przygotowa
do ekspresji wasnych emocji i odczu. Zajcia maj
charakter terapeutyczny, pozwalajcy uwiadomi
sobie rnorodne lki i obawy, ktrych przestrzenny
obraz tworzymy, aby nastpnie dziki destrukcji
swojego dziea symbolicznie wyzby si tego, co gnbi
czy dokucza. Zajcia poczone zrozmow sterowan.
OL
Uwaga! Prosimy ozabranie zsob rcznika imyda!
22 23
NO FUTURE book? Czy naprawd kultura zmierza wtym kierunku?
Nazwa zaj zaczerpnita ztytuu ksiki ukasza Gobiewskiego jest punktem wyjcia wdyskusji
na temat zjawiska upadku czytelnictwa ikonsekwencji ztego wynikajcych. Czy prawd jest, e zanik
czytania powoduje zanik umiejtnoci komunikowania si zdrugim czowiekiem? Czy komunikacja
niewerbalna i werbalna zostanie wyparta przez emotikony? Czy nie znika powoli umiejtno
rozmowy twarz wtwarz? Na te iwiele innych pyta bdziemy szuka odpowiedzi.
OL
Czy jest moliwy wiat bez ksiek?
Co daje obcowanie zksik?
Czy zdrowym stosunkom midzyludzkim zagraa szybki postp technologiczny?
Sowa-klucze: czytelnictwo, wtrny analfabetyzm, komunikacja
Tropiciele przeszoci
Gra przeprowadzana jest na Ostrowie Lednickim ipolega na grupowym wykonywaniu rnych zada,
wtym rwnie konkurencji sprawnociowych. Wymagaj one wiedzy, jak uczestnicy posiedli ju na
lekcjach historii oraz wtrakcie wykadu edukatora. Po przejciu zmap wszystkich zaznaczonych na
niej punktw, uczniowie przystpuj do szukania skarbu (replik zabytkw). Po dokonaniu odkrycia
odbywa si prezentacja skarbu wraz z rozmow sterowan, podczas ktrej uczestnicy poznaj
historie odkrytych przedmiotw idzieje wyspy.
OL
Sowa-klucze: przeszo, dynastia, rd, skarb, repliki, zabytki
Od znakw dymnych po e-mail
Jakie to dzi proste. Piszemy, klikamy ikon wylij i w przecigu kilkudziesiciu sekund
przekazujemy wiadomo do osb oddalonych od nas nawet osetki czy tysice kilometrw. Postp
techniki umoliwiajcy tak czynno dokonywa si na przestrzeni wiekw. Sposoby komunikacji
naszych przodkw bardzo rniy si od tych, ktrymi posugujemy si dzi: rysunki naskalne,
sygnay dymne idwikowe, gobie pocztowe, listy, telegraf, telefon Wjakim kierunku zmierza
ewolucja komunikacji midzyludzkiej? Ciga cyfryzacja icoraz szybsze formy kontaktowania si:
gg, Skype, Facebook, czaty A co staoby si, gdyby ten technicznie rozbudowany wiat nagle
uleg awarii? Czy za jaki czas bd istniay kartki pocztowe? Czy nadal potrzebni bd listonosze
lub posacy? Zajcia problemowe poruszajce tematyk perspektyw i zagroe wspczesnej
cywilizacji w zaoeniu maj wyksztaci umiejtno krytycznej analizy informacji i wycigania
wnioskw.
OL
Czy wynalazki zawsze ulepszaj nasze ycie?
Jakie dostrzegamy zmiany wkomunikacji midzyludzkiej?
Sowa-klucze: technologia, cyfryzacja, przeszo, postp, wynalazek, komunikacja
Nie mierci si boimy, lecz myli omierci (Seneka Modszy)
Temat mierci iniemiertelnoci od wiekw pociga ludzi, budzc jednoczenie ich strach
ilk. Zajcia problemowe odbywajce si wWielkopolskim Parku Etnogracznym uka
obraz XIX-wiecznych zwyczajw, przesdw i legend dotyczcych mierci. Obraz ten
zostanie skonfrontowany ze wspczesnymi postawami czowieka wobec nieuchronnoci
umierania, stanowicego zawsze przeycie traumatyczne. Bdziemy rozmawia
oamaniu tabu mierci. Zajcia maj ksztatowa umiejtno racjonalizowania mierci,
radzenia sobie zni, oswajania, szukania sposobw jej akceptowania.
WPE
Czy mona oswoi mier?
Czym jest tabu mierci?
Jakie dostrzegamy zmiany wsposobach mwienia, przeywania iodczuwania mierci bliskich, porwnujc
te zagadnienia na przestrzeni lat?
Sowa-klucze: mier, strata, aoba, strach, zabobony funeralne
24 25
Amor wchaupie, czyli ludowe wizje mioci
Czym bya mio wkulturze ludowej? Jak czono si wpary? Zwizki wdawnym spoeczestwie
polskim byy aranowane przez rodzicw i kojarzyy osoby rwne majtkiem, wiekiem i pozycj
spoeczn. Uczucia stanowiy tylko to i nie byy konieczne do zawarcia maestwa. Jak jest
zmioci dzisiaj? Jak wygldaj wspczesne zwizki? Zajcia stawiaj pytania, na ktre szukanie
odpowiedzi wcale nie jest atwe. Czy przyja i mio winny by racjonalizowane? Czy uczucia
powinny by kontrolowane przez umys?
WPE
Czym jest mio?
Jak zmienia si podejcie do zwizkw, maestwa?
Sowa-klucze: mio, zwyczaje, konwenanse, swaty, mezalians
Kultura jedna czy wiele?
Kultura warunkuje nasze zachowanie i w okrelony sposb
wpywa na to, kim jestemy. Czy potramy zdeniowa pojcie
kultury? Na og kojarzy si kultur z pewnymi wytworami
dziaalnoci ludzkiej, np. z poezj, muzyk, malarstwem, ale
rwnie z rzemiosem, technik, nauk, lozo. W jej skad
wchodz rwnie wierzenia religijne, obyczaje, obrzdy, wartoci
i normy. Jest to zatem pojcie bardzo pojemne. A moe to
wszystkie dziaania izachowania ludzkie, take te powszechnie
uznawane za niekulturalne? Zbiory Wielkopolskiego Parku
Etnogracznego kolekcjonujcego materialne przejawy polskiej
kultury ludowej stanowi bd podstaw do rozwaa okulturze
wspczesnej. Zajcia ksztatuj umiejtno obserwacji ianalizy
oraz oceny iformuowania wnioskw wodniesieniu do rnych
zjawisk kulturowych.
WPE
Co znaczy by kulturalnym?
Czy kultura si zmienia?
Sowa-klucze: kultura, obyczaj, zachowanie, normy, rnorodno
Go wdom, Bg wdom
yjemy wczasach totalnej kontroli ispadku zaufania ulice naszpikowane kamerami, zamknite
osiedla, namierzanie satelitarne Czy w takich warunkach otwarto na drugiego czowieka,
zwaszcza nieznanego, jest wogle moliwa? Jeeli tak, to co dzi oznacza gocinno? Punktem
wyjcia do rozwaa na te tematy bd zwyczaje ludowe (np. witanie chlebem isol) odnoszce si
do obecnoci przybysza w naszym domu. Zwyczaje te byy w przeszoci traktowane jako norma
zachowa spoecznych, a jak to wyglda dzisiaj? Zajcia zwracaj uwag na problematyk relacji
interpersonalnych we wspczesnym wiecie.
WPE
Czym jest gocinno?
Czy wwiecie Internetu potramy podtrzymywa bezporedni kontakt zdrugim czowiekiem?
Sowa-klucze: zwyczaje, konwenanse, technologia, gocinno, zachowania spoeczne, normy
Spoeczestwo wsi wielkopolskiej
Opowie o wielkopolskiej wsi, ktra wydaje si historycznie jednolita zarwno kulturowo,
etnicznie, jak i religijnie. Przygldajc si jednak temu zjawisku uwaniej, mona dostrzec pewne
zrnicowanie, szczeglnie gdy obserwujemy niewielkie spoecznoci lokalne. Wpyw na ow
wewntrzn rnorodno miay: przedrozbiorowe granice administracyjne i kocielne, granice
zaborcze, ssiedztwo innych regionw, prowadzone na przestrzeni wiekw kolonizacje.
WPE
Sowa-klucze: wie, wielokulturowo, lokalno
Przedmioty sakralne
Wdrwka do wybranych miejsc ekspozycji skansenowskiej wicych si z religijnoci i treciami
wiary dawnych mieszkacw wsi. Kropielnica w progu izby, wity kt, obrazy witych patronw
na cianach, kapliczka przydomowa, wiejski koci katolicki i jego wystrj, wreszcie boa mka
na granicy wsi oto osnowa opowieci o witych patronach i ich cudownych wizerunkach,
odpustach, relikwiach, biblii pauperum, demonach, plagach i dopustach, symbolice granicy
i centrum, codziennoci i wicie oraz innych pojciach ksztatujcych wraliwo i organizujcych
ycie religijne w przeszoci. Wizyta w domu rodziny protestanckiej pozwoli ukaza religijno
z perspektywy tej gazi chrzecijastwa.
WPE
Sowa-klucze: wie, religijno, wici, zwyczaje
26 27
Chrzest Mieszka Iwwietle ostatnich odkry archeologicznych
na Ostrowie Lednickim
Zajcia odbywaj si w terenie; modzie pozna na nich wyniki najnowszych bada przepro-
wadzonych na Ostrowie Lednickim. Pozyskane tu dane rzucaj nowe wiato na dotychczasowe
teorie ifakty na temat chrztu Mieszka Iw966 roku. Zajcia ucz, jak wlogiczny sposb, posugu-
jc si arystotelesowsk zasad wnioskowania sylogistycznego, czyli rozumowaniem dedukcyjnym,
czy fakty, wyciga wnioski iwerykowa teorie naukowe.
OL
Sowa-klucze: historia, archeologia, fakty/teorie historyczne, dynastia
Czciciele Marsa, czyli oumiowaniu wojny
Wojna towarzyszy czowiekowi od zarania dziejw. Na przestrzeni wiekw mniej zmieniay si
powody, dla ktrych walczono, znacznie bardziej sposoby prowadzenia walki. Zajcia rozpoczyna
prezentacja redniowiecznego uzbrojenia, ktre obejrze mona na wystawie Ostrw Lednicki.
Pod niebem redniowiecza. Zasadniczym celem zaj bdzie szukanie odpowiedzi na pytanie:
dlaczego na wiecie rodz si konikty? Co robi, by im zapobiega? Czy istniej wojny suszne
lub sprawiedliwe? Zajcia ucz angaowania si w sprawy, ktre nas w zasadzie nie dotycz
ikrytycznego mylenia oproblemach spoecznych zpozoru nam odlegych.
OL
Czy czowiek moe oby si bez wojny?
Jak wojna wpywa na psychik ludzi?
Czy mam wpyw na utrzymanie pokoju na wiecie?
Sowa-klucze: konikty zbrojne, patriotyzm, zasady, odwaga, odpowiedzialno
Tajemniczy wiat wierze pogaskich
Herosi i bogowie panteonu greckiego i rzymskiego weszli na stae do zbiorowej wyobrani
europejskiej. Kt nie sysza o gromowadnym Zeusie i jego miostkach, jego zazdrosnej onie
Herze czy przygodach Herkulesa? Na palcach jednej reki policzy za mona osoby kojarzce Peruna,
Welesa czy innych bogw polskiego Olimpu. Zajcia buduj przekonanie owartoci wasnej kultury
wmyl przysowia cudze chwalicie, swego nie znacie.
OL
Na czym buduje si wasn tosamo kulturow?
Sowa-klucze: bstwa, panteon, obrzd, wiat metazyczny
Piast to wie
Wykad, ilustrowany ciekaw prezentacj multimedialn, opowiada o dziejach dynastii
Piastw. Druga cz spotkania zhistori krlewskiego rodu odbywa si na Ostrowie Lednickim,
w prawdziwej przestrzeni, w ktrej rzeczywicie rodzia si polska pastwowo. Podczas zaj
modzie dostanie karty pracy opracowane na podstawie podrcznika.
OL
Sowa-klucze: rd, dynastia, przeszo, artefakty, repliki, patriotyzm
Psychodeliczne zioo, czyli nie tylko oleczeniu
Jakie znamy zastosowanie zi wodlegych wiekach? Czy to, co leczyo, mogo rwnie szkodzi?
Czy to prawda, e kobiety wwiekach ciemnych potray wykona tzw. ma na latanie? Odpowiedzi
na te pytania i wiele innych udzielone zostan podczas zaj, w ktrych poruszone bd rwnie
takie tematy wspczesnych zagroe, jakimi s rodki psychodeliczne iwpyw lekw na organizm.
Zajcia ksztatuj umodziey postawy warunkujce sprawne iodpowiedzialne funkcjonowanie we
wspczesnym wiecie.
OL
Czym jest narkomania?
Do czego moe prowadzi czste zaywanie lekw?
Sowa-klucze: zioa, rodki odurzajce, narkomania, uzalenienie, leczenie, zagroenia, HIV, AIDS
Elementy obronne na Ostrowie Lednickim
Spacer po wyspie poczony z prezentacj zasadniczych elementw systemu obronnego grodu,
okreleniem roli mostw. Prowadzcy prezentacj dokona oceny poziomu obwarowania grodu na
Ostrowie Lednickim na tle europejskich osigni wtym zakresie.
OL
Sowa-klucze: fortykacje, ochrona, mosty
28 29
Bajkowe dzieci szarego wiata
Najlepszym komentarzem do tych zaj bd sowa Carla Climatiego: Prawdziwymi diabami, ktre
czyhaj na ycie modych, nie s wwielu przypadkach japoskie kreskwki czy satanistyczny rock.
S nimi nieobecni rodzice, nieuczciwi pracodawcy, skorumpowani politycy, handlarze narkotykw,
pedole, handlarze dzieci, hipokryci iwszelkiego rodzaju przestpcy. S nimi milczenie, przestpcza
solidarno, naduycia, obojtno, kompromis i nieporozumienia ycia codziennego. Zajcia
dostarczaj elementarnej wiedzy na temat rnego typu subkultur imechanizmw ich tworzenia.
Prbuj wskaza przyczyny ich powstania: zagubienie ialienacj modych ludzi oraz metody walki
ztymi zjawiskami ch wyrnienia si, pogo za akceptacj, fascynacj odmiennoci.
OL
Czym s subkultury modzieowe?
Czy pragnienie akceptacji ich przynalenoci do danej grupy mog by niebezpieczne?
Sowa-klucze: tolerancja, rnorodno, dewiacja, alienacja, grupa formalna, grupa nieformalna
Polowanie na czarownice
Zajcia, na ktrych uczestnicy zaznajomieni bd zpodstawowymi mechanizmami antropologicznymi
zjawiska spoecznego, jakim jest tzw.kozio oarny. Dowiedz si, kiedy iwjakich okolicznociach gru-
pa spoeczna, grupa etniczna, spoecznoci lokalne, grupy modzieowe, niektre subkultury wskazuj
swego koza oarnego. Poznaj najstarsze przykady tego zjawiska zczasw bardzo odlegych, ale rw-
nie zupenie nam bliskich. Wsplnie bdziemy prbowali zrozumie, jak dzi rodzi si mechanizm zbioro-
wej agresji, czym jest wykluczenie, zadamy sobie pytanie czy polowanie na czarownice moe si powt-
rzy? Konwersatorium opowiadajce na przykadach zhistorii otym, jak zachowania pewnej spoecznoci,
przyjmujc form zbiorowej psychozy, wpyway na losy wybranej napitnowanej grupy lub poszczegl-
nych jednostek. Zajcia maj ksztatowa uuczniw umiejtno krytycznej oceny zjawisk spoecznych.
OL
Jakie mamy historyczne przykady grup napitnowanych?
Co oznacza okrelenie kozio oarny?
Sowa-klucze: kozio oarny, napitnowanie, agresja, oskarenia, wyroki
Fashion Victim (oara mody)
Moda wkadej epoce bya istotna na zajciach sprbujemy, wychodzc od przykadw zdanych
epok, zastanowi si nad zmianami kodw ubierania na przestrzeni wiekw. Czy nadal obowizuje
przekazywanie informacji przez strj? Czy ulegajc modzie, rzeczywicie wyraamy siebie?
Proponujemy dyskusj na temat mody, ktra wspczenie wrodowisku dzieci imodziey odgrywa
wiodc rol. Zastanowimy si, wjakim stopniu jest to zjawisko kreowane przez reklam. Czy atwo
jest nie ulec manipulacji sklepw sieciowych? Edukatorzy zwrc uwag na wspczesne problemy
wiata mody i zagroenia wynikajce z bezkrytycznej pogoni za zudnym piknem. Zajcia maj
ksztatowa uuczniw umiejtno krytycznej oceny zjawisk spoecznych.
OL
Czy to, co widzimy wreklamach jest prawd?
Co zrobi, aby nie sta si oar mody?
Sowa-klucze: dress code, oryginalno, pogo za piknem
Bo co to jest europejsko?
Spotkanie z modzie w formie konwersatorium. Dyskutowane bd zjawiska charakterystyczne
dla kultury rdziemnomorskiej, ktre stay si fundamentem cywilizacji europejskiej. Inspiracj
do dyskusji bd opisy wanych wydarze i procesw ukazywanych z wykorzystaniem fragmentw
lmw.
Konwersatorium ma wskaza rda europejskoci i pobudzi do mylenia nad kierunkiem
przeksztace Europy wspczesnej.
OL
Problemy, nad jakimi warto zastanowi si przed wizyt u nas:
Czy istniej wartoci europejskie?
Czy potrasz zdeniowa cechy kultury europejskiej?
Sowa-klucze: demokracja, sztuka, federacja, prawo, monoteizm, konstytucjonalizm
30 31
Przyjazd do muzeum pooonego z dala od orodkw miejskich zmusza organizatorw do tworzenia programu
wyjazdu skrupulatnie osadzonego w czasie. W planie musi si znale czas potrzebny na pobyt w muzeum,
przeznaczony na posiek i zarezerwowany na przejazdy. Proponujemy rozwizanie, ktre sprowadza czas
dojazdowy do minimum, a take zachca do korzystania z polskiej tradycji kulinarnej w miejsce hamburgerw
i hot dogw. Zaoszczdzony czas i pienidze pozwol na efektywniejsze planowanie pobytu u nas.
Warto skorzysta ze specjalnej propozycji, jak jest Pakiet Edukacyjny
To oferta stworzona specjalnie z myl o modziey szkolnej. Pakiet zawiera odpowiednio dobrany warsztat
i lekcj problemow, ktrych tematy moecie Pastwo wybra z proponowanej poniej listy. W Pakiecie znajduje
si rwnie poczstunek (redniowieczna potrawa przygotowana w naszej karczmie) oraz krtka prezentacja
na temat redniowiecznej kuchni. Po zajciach zapraszamy do samodzielnego zwiedzania naszych Oddziaw
nad jeziorem Lednica.
Cena biletu obejmuje:
1. Bilet Lednicki umoliwiajcy zwiedzenie dwch Oddziaw: Ostrowa Lednickiego i Wielkopolskiego Parku
Etnogracznego;
2. Prezentacj o Muzeum Pierwszych Piastw na Lednicy 15 min;
3. Zajcia warsztatowe 90 min;
4. Prezentacj na temat redniowiecznej kuchni 15 min;
5. Straw sowiask (zupa) 1530 min;
6. Lekcj problemow 90 min.
Czas pobytu: od 3 i p do 4 godzin
Ceny usug pakietowych
Bilet lednicki ulgowy 6,-
Lekcja 5,- 2 = 10,-
Strawa sowiaska 5,-
Razem 21,- Cena pakietu 18,-
Jeli chcesz zorganizowa wyjazd do nas i szukasz taniego przewonika zajrzyj na nasz stron www.lednica.pl
zakadka TRANSPORT.
Prosimy o wybranie jednego z dziewiciu pakietw proponowanych na stronie 33,
a w nim wskazanie dwch wybranych tematw
Pakiety:
Szkoy podstawowe, klasy 13 / 46
1. Moda w redniowieczu
2. Mody archeolog
3. Gliniany wiat wyobrani
1. Moja maa ojczyzna. Std nasz rd
2. May odkrywca (gra terenowa)
3. redniowieczne wiecideka
1. Skrzynia pena mieci czy skarbw? O czym mwi
do nas przedmioty sprzed 1000 lat
2. Stroje i ozdoby w redniowieczu
3. Jak dbano o higien na dawnej wsi wielkopolskiej
Gimnazja
1. Piast to wie
2. Tropiciele przeszoci (gra terenowa)
3. Nie mierci si boimy, lecz myli o mierci
1. Chrzest Mieszka I w wietle ostatnich odkry
archeologicznych na Ostrowie Lednickim
2. Czciciele Marsa, czyli o umiowaniu wojny
3. Zawracanie gowy nogami, czyli z tacem
przez wieki
1. Papierowi wadcy
2. Gliniany wiat wyobrani
3. Drama
Szkoy ponadgimnazjalne
1. Go w dom, Bg w dom
2. Od znakw dymnych po e-mail
3. Polowanie na czarownice
1. Piast to wie
2. Psychodeliczne zioo, czyli nie tylko o leczeniu
3. Amor w chaupie, czyli ludowe wizje mioci
1. Tajemniczy wiat wierze pogaskich
2. Elementy obronne na Ostrowie Lednickim
3. Zawracanie gowy nogami, czyli z tacem przez wieki
Lekcje w pakiecie rozpoczynaj si p godziny po
otwarciu muzeum (9:30 12:30 bd 10:30 13:00).
Lekcje uzalenione s od warunkw atmosferycznych,
w razie niepogody zastrzega si prawo do zmian
programu lekcji.
32 33
JAK DO NAS TRAFI
Ostrw Lednicki
GPS N: 52 31 42 E: 17 23 4
Wielkopolski Park Etnograczny
GPS N: 52 30 47 E: 17 23 2
Grd w Grzybowie
GPS N: 52 21 43 E: 17 38 51
Wczesnopiastowski Grd w Gieczu
GPS N: 52 19 6 E: 17 21 47
- miejsce spotkania z edukatorem
34 35
REZERWAT ARCHEOLOGICZNY
WCZESNOPIASTOWSKI
GRD WGIECZU
Zajcia prowadzone s na terenie osady edukacyjnej, ajeli pogoda nie dopisze
przenoszone s do wntrz muzealnych
Ksice owy
Zapraszamy na wypraw owieck na grubego zwierza. Wtrakcie zaj dzieci dowiedz si, na jakie
zwierzta polowano w redniowieczu, naucz si je rozpoznawa i tropi. Wsplnie zastanowimy
si, czy las jest nadal potrzebny idlaczego warto go chroni. Uczestnicy bd mieli rwnie okazj
wzi udzia w dawnych obrzdach owieckich oraz powiczy zrczno, tak potrzebn kademu
owcy.
GGC osada edukacyjna
Sowa-klucze: owiectwo, zwierzta lene, polowanie, tropienie
Garncarz zbota narobi zota
Zapraszamy do odwiedzenia warsztatu garncarza, gdzie dzieci poznaj znaczenie gliny i jak bya
ona wykorzystywana w yciu codziennym przez naszych przodkw. Uczestnicy dowiedz si, jak
powstaway naczynia, po co do masy garncarskiej dodawano sieczki somianej iczy dawni garncarze
zawsze byli zadowoleni zefektw swojej pracy. Uruchamiajc wasn wyobrani, dzieci bd mogy
wykorzysta pozyskan na zajciach wiedz do tworzenia wasnych glinianych prac.
Sowa-klucze: glina, garncarstwo, naczynia ceramiczne
W gieckim grodzie
Na zajciach przeniesiemy si w czasie, by zobaczy, jak
wygldao ycie naszych redniowiecznych przodkw.
Uczestnicy zaj bd mogli aktywnie uczestniczy
w rekonstrukcji konkretnych prac zwizanych
np. z prowadzeniem domu. W trakcie zaj dzieci
dowiedz si, do czego suyy przedmioty z wyposaenia
redniowiecznego domostwa i obejcia, w jaki sposb
przygotowywano posiki, jak spdzano wolny czas.
Sowa-klucze: wyposaenie redniowiecznej chaty, ycie
codzienne w grodzie
redniowieczna strojnisia, czyli
podr wgb redniowiecznej szafy
Uczestnicy dowiedz si m.in., jak wyglday
redniowieczne stroje i ozdoby oraz z czego je
pozyskiwano. Moe si okaza, e wytwarzanie ubra
jest duo bardziej skomplikowane ni si wydaje.
W ramach zaj dzieci bd mogy sprbowa
wasnych si w tkaniu, szyciu czy wyszywaniu oraz
wasnorcznie wykona proste ozdoby zmodeliny.
Sowa-klucze: ubiory redniowieczne, tkactwo, biuteria
Tajemnice, ktre skrywa ziemia
Zapraszamy dzieci do udziau wekspedycji archeologicznej. Uczestnicy zapoznaj si zmetodami
bada archeologicznych i podejm prb samodzielnego odszukania ladw pozostawionych
przez naszych przodkw. Wtrakcie zaj uczniowie poznaj zasady icele bada powierzchniowych,
sprbuj nanie wyniki swoich poszukiwa na map topograczn isamodzielnie zinterpretowa ich
wyniki. Bd potrali wyjani takie pojcia, jak: stanowisko archeologiczne, wykop czy chronologia.
Wsplnie zastanowimy si rwnie, wjaki sposb idlaczego chroni si zabytki archeologiczne.
Sowa-klucze: archeologia, zabytek, wykopaliska, ochrona dziedzictwa archeologicznego
36 37
Dzie powszedni, dzie witeczny,
czyli jak yli nasi przodkowie wredniowieczu
Wtrakcie tych zaj na wasnej skrze bdzie mona przekona si otrudach ycia mieszkacw
redniowiecznej osady. Poznamy dawne metody ich pracy isposoby odpoczynku oraz sprbujemy
si zastanowi, czym rni si te sfery ycia dzi. Po zajciach dzieci bd potray objani, jak
skonstruowana bya osada redniowieczna, nazwa poszczeglne przedmioty zwyposaenia domu
izagrody oraz wskaza ich przeznaczenie. Nieobce bd im te sekrety redniowiecznej kuchni.
Sowa-klucze: osada redniowieczna, wyposaenie chaty, rzemioso redniowieczne
Radem ibron
Zajcia osposobach uprawy roli ichowu zwierzt wredniowieczu, podczas ktrych przeniesiemy
si do redniowiecznej osady. Nauczymy si rozpoznawa podstawowe gatunki rolin uprawianych
na polach iwogrdkach, atake poznamy narzdzia suce do ich uprawy izbioru. Porozmawiamy
otym, jakie zwierzta chowano ido czego byy one wykorzystywane. Uczestnicy zaj bd mogli
sami zakosztowa trudw pracy na roli.
Sowa-klucze: cykle natury, uprawa rolin, chw zwierzt
askawe ziele, czyli ozioach iich mocy
Wykad o waciwociach zi i rolin nieuprawnych w redniowieczu (leczenie, trucie, magia,
farbowanie, jedzenie). Uczestnicy zaj wciel si wrol uczniw sawnego zielarza, ktry nauczy
ich rozpoznawa najpopularniejsze gatunki zi, drzew i krzeww, a take zdradzi ich lecznicz
imagiczn moc. Celem zaj jest przyblienie dzieciom prastarej wiedzy zielarskiej, awkonsekwencji
nauczenie rnorodnych sposobw wykorzystania zi iprzetworw rolinnych.
Sowa-klucze: redniowiecze, zielarstwo, wykorzystanie rolin nieuprawnych
Nie wici garnki lepi
Zajcia o wykorzystywaniu gliny w produkcji przedmiotw ceramicznych w pradziejach
i redniowieczu. Po zajciach uczniowie bd potrali wyjani znaczenie gliny i jej zastosowania
w yciu codziennym, omwi etapy wytwarzania naczy (przygotowanie masy garncarskiej,
suszenie, wypa), zdobd take praktyczne umiejtnoci garncarskie, ktre bd mogli doskonali
podczas samodzielnego tworzenia naczy izabawek glinianych.
Sowa-klucze: glina, garncarstwo, naczynia ceramiczne, budownictwo
Szafa biaogowy
Zajcia o wytwarzaniu odziey i ozdb w redniowieczu, podczas ktrych poznamy standardy
redniowiecznej mody. Dowiemy si, z czego wytwarzano ubrania i ozdoby oraz sprbujemy
samodzielnie wykona niektre elementy strojw. Najbardziej wytrwaym proponujemy tkanie
krajek na bardku po warsztatach sowa te nie bd ju brzmie tak tajemniczo.
Sowa-klucze: ubiory redniowieczne, tkactwo, biuteria
Benedyktyska praca, czyli otrudach ycia wredniowiecznym zakonie
Zapraszamy do wtopienia si w cisz redniowiecznego klasztoru. Poznamy reguy obowizujce
zakonnikw izaznajomimy si zlicznymi pracami, ktre wykonywali. Dowiemy si m.in., dlaczego
mnisi uywali jzyka migowego, co to jest tonsura czy skryptorium. Zastanowimy si czy
potralibymy y wedug zasad panujcych wredniowiecznym zakonie.
Sowa-klucze: zakon, wity Benedykt, regua zakonna
redniowieczne zapiski
Zachcamy do poznania sekretw redniowiecznego skryptorium. Podczas zaj dzieci bd miay okazj zapozna
si ze redniowiecznymi kronikami, a take z materiaami i narzdziami wykorzystywanymi do tworzenia zapiskw.
Uczestnicy sprbuj rwnie swoich si w pisaniu gsim pirem oraz stilusem na woskowych tabliczkach.
Sowa-klucze: redniowieczne kroniki, skryptorium
38 39
Pod pradawn strzech, czyli odawnym budownictwie
Zapraszamy do zgbienia sekretw sowiaskiego budownictwa. Dowiemy si, jakie materiay
wykorzystywano do budowy domw ijak uytkowano przestrze wewntrz budynkw. Uczestnicy
bd mieli take okazj zapozna si zrnymi sposobami wznoszenia waw grodowych. Swoje
zdolnoci konstruktorskie sprawdz np. przy wylepianiu cian glin czy pleceniu potw. Po zajciach
uczestnicy bd potrali wytumaczy, co to jest ziemianka czy konstrukcja hakowa.
Sowa-klucze: budownictwo, rodzaje konstrukcji, materiay budowlane
Co to jest archeologia?
Postaramy si, wsplnie z uczestnikami, znale odpowied na to pytanie, zgbiajc arkana
pracy archeologa. Zapraszamy na wspln ekspedycj wposzukiwaniu ladw przeszoci. Modzi
adepci archeologii dowiedz si midzy innymi, co to jest stanowisko archeologiczne, wykop,
obiekt czy artefakt. Bd mieli rwnie okazj zapozna si z zasadami prowadzenia wykopalisk
podczas samodzielnej eksploracji. Zwieczeniem zaj bdzie prba interpretacji funkcji obiektw
archeologicznych.
Sowa-klucze: archeologia, stanowisko archeologiczne, wykopaliska, ochrona dziedzictwa archeologicznego
Skd si wzio muzeum?
Jeli chcecie si dowiedzie, jak powstaway muzea i jak kiedy peniy funkcj, to zapraszamy
w podr w czasie, ktra zawiedzie nas midzy innymi w zakamarki gabinetw osobliwoci.
Uczestnicy zaj dowiedz si, co to byy wunderkamery i kto je tworzy oraz jak rol w historii
muzealnictwa odegra rg jednoroca. W trakcie warsztatw bdzie mona rwnie stworzy
wasn kolekcj izapozna si zzasadami selekcji zbiorw.
GGC sala konferencyjna
Sowa-klucze: muzeum, kolekcjonerstwo, gabinet osobliwoci
ycie w sowiaskiej osadzie
Zapraszamy w podr do redniowiecznej osady, by przekona si, jak mg wyglda dzie
powszedni jej mieszkacw. Uczestnicy zaj bd mogli aktywnie uczestniczy w rekonstrukcji
konkretnych prac zwizanych np. z przygotowywaniem posikw czy wykonaniem stroju.
Sowa-klucze: ycie codzienne w redniowieczu, redniowieczne rzemioso
40 41
Chrystianizacja Polski
Geneza pastwa polskiego, podobnie
jak pocztki innych redniowiecznych
pastw sowiaskich, zawiera liczne
znaki zapytania i nadal jest przed-
miotem wielu naukowych sporw
i debat. W trakcie zaj zaprezen-
tujemy najwaniejsze zagadnienia
zwizane z tworzeniem si pastwa
polskiego w X wieku i najnowsze teo-
rie na ten temat. Podczas zwiedzania
wystawy Terra sancta Giecz w mo-
narchii piastowskiej zastanowimy
si, jakie informacje o pocztkach
pastwa polskiego moemy uzyska
ze rde historycznych i archeolo-
gicznych.
Liczba uczestnikw: max. 35 osb; czas
trwania: 6090 min
Sowa-klucze: pastwo pierwszych Pia-
stw, Mieszko I
Chop robotny, ona pyskata zdobd p wiata
Jak wredniowieczu postrzegano role spoeczne kobiet imczyzn? Jakie prawa im przysugiway?
Jakie prace zwizane byy z okrelon pci? Wraz z uczestnikami zaj postaramy si znale
odpowiedzi na te pytania izastanowimy si czy echa redniowiecznych pogldw brzmi nadal we
wspczesnych stereotypach dotyczcych kobiet i mczyzn. Sprawdzimy rwnie, jak uczniowie
poradz sobie zwykonywaniem zada przypisywanych do pci przeciwnej.
Sowa-klucze: role pciowe, kobieta imczyzna wredniowieczu, feminizm
Jak powstawaa Polska?
Geneza pastwa polskiego, podobnie jak pocztki innych redniowiecznych pastw sowiaskich,
zawiera liczne znaki zapytania inadal jest przedmiotem wielu naukowych sporw idebat. Wtrakcie
zaj zaprezentujemy kluczowe zagadnienia zwizane z tworzeniem si pastwa polskiego
wX wieku inajnowsze teorie na ten temat. Wsplnie zastanowimy si, jakie informacje opocztkach
pastwa polskiego moemy uzyska ze rde historycznych iarcheologicznych.
Sowa-klucze: Polanie, Piastowie, Mieszko I
Warsztat pracy archeologa
Z czym kojarzy si archeologia? Czy polega jedynie na wykopywaniu przedmiotw z ziemi? Co to
jest artefakt? Na te i inne pytania odpowiemy wsplnie, poznajc zawioci pracy archeologa.
Uczestnicy zaj zaznajomi si zrnymi metodami bada archeologicznych, rodzajami stanowisk
isposobami datowania zabytkw. Podejm rwnie samodzieln prb interpretacji irekonstrukcji
znalezisk archeologicznych. Wtrakcie zaj bdzie mona przekona si wpraktyce, ile wsplnego
ma codzienna praca archeologa zobrazem tego zawodu wykreowanym przez lmy przygodowe.
Sowa-klucze: archeologia, metody bada archeologicznych, interpretacja znalezisk, ochrona dziedzictwa archeo-
logicznego
Jzyk rzeczy, czyli jak odczytywa znaczenie przedmiotw zprzeszoci
Zajcia maj na celu ukazanie, w jaki sposb nadaje si znaczenie przedmiotom, jak przedmioty
staj si symbolami identykujcymi grupy spoeczne, jakie przedmioty obecnie s manifestacj
przynalenoci do okrelonych spoecznoci. W trakcie warsztatw uczestnicy sprbuj odczyta
informacje zawarte wartefaktach iprzypisa im okrelone funkcje.
Sowa-klucze: interpretacja artefaktw, znak isymbol, kontekst kulturowy
42 43
Oferta dla szk ponadgimnazjalnych obejmuje rwnie moliwo zorganizowania na terenie
osady edukacyjnej imprez integracyjnych prowadzonych w formie historycznej gry terenowej.
Jeeli chcielibycie Pastwo spdzi wicej czasu w naszym Rezerwacie, to istnieje moliwo
zamwienia lekcji wraz z ogniskiem. W ramach organizacji ogniska rezerwujemy dla grupy
miejsce piknikowe na terenie osady edukacyjnej, zapewniamy drewno oraz kijki na kiebaski.
Koszt takiej lekcji wynosi 6 zotych od osoby (opiekunowie s zwolnieni z opat).
Lekcje okolicznociowe
Jak zosta krlem?
Podczas wykadu uczestnicy usysz o sposobach budowania wizerunku i umacnianiu statusu
spoecznego w redniowieczu i obecnie. Wsplnie zastanowimy si nad tym, czy w dzisiejszym
wiecie wykorzystuje si dawne strategie umacniania ipodkrelania statusu spoecznego. Wtrakcie
warsztatw uczestnicy postaraj si odkry wmateriale historycznym iarcheologicznym elementy,
ktre wiadczyyby oich wykorzystywaniu wsferze ideologicznej.
Sowa-klucze: status spoeczny, wadza, wizerunek redniowiecznego wadcy
Przynis zajczek jajka (marzeckwiecie)
Spotkanie powicone zwyczajom i obrzdom wielkanocnym, poczone z wykonywaniem
witecznych dekoracji. Prezentacja multimedialna przybliy uczestnikom dawne wierzenia, ktrych
echa wci pobrzmiewaj w zwyczajach witecznych.
Czas trwania: 90 min
Sowa-klucze: tradycje witeczne, Wielkanoc, wierzenia Sowian
Gody, czyli o dawnych obchodach wit Boego Narodzenia (grudzie)
Celem zaj jest przyblienie uczestnikom dawnych, czsto ju zapomnianych zwyczajw
witecznych. Spotkanie ma form pogadanki ilustrowanej prezentacj multimedialn, poczonej
z przygotowywaniem tradycyjnych ozdb witecznych.
Czas trwania: 90 min
Sowa-klucze: Szczodre Gody, tradycje witeczne
44 45
REZERWAT ARCHEOLOGICZNY
GRD WGRZYBOWIE
Gliniany wiat wylepianie naczy izabawek zgliny
Uczestnicy podczas krtkiej prezentacji poznaj rnorodno form wykonywanych z gliny
grzechotek, zabawek inaczy. Dowiedz si, jak mona wypali je wognisku lub wpiecu garncarskim.
Wykonaj wasnorcznie naczynia (z waeczkw lub na kole wieloobrotowym) wedug wzorw
redniowiecznych, stosujc rne techniki ich zdobienia przedstawione wtrakcie zaj.
GGR
Sowa-klucze: glina, warsztat garncarza, gince zawody
Weniana pajczyna
wczesnoredniowieczny warsztat tkacki
W trakcie warsztatw uczestnicy poznaj kilka
wybranych przykadw kobiecych i mskich strojw
wczesnoredniowiecznych. Zainteresowani sprbuj
midlenia lnu, wykonania nici metod przdzenia
owczej weny ilnu (wrzeciono) oraz tkania kolorowych
krajek na miniaturowym warsztacie tkackim (bardko).
To zajcia wspomagajce dzieci w rozwijaniu
uzdolnie manualnych oraz ksztatujce w nich
szacunek dla pracy zycznej.
GGR
Sowa-klucze: len, wczesnoredniowieczna odzie, tkactwo,
gince zawody
Nie wszystko zoto, co si wieci
wykonujemy wczesnoredniowieczne ozdoby
Po krtkiej prezentacji wczesnoredniowiecznych ozdb, sposbw ich wykonywania oraz
materiaw, z jakich byy wytwarzane, uczestnicy bd mieli moliwo samodzielnie wykona
swoje ozdoby w postaci kabczkw skroniowych oraz bul. Zajcia rozwijaj kreatywno,
wyobrani przestrzenn oraz zdolnoci manualne. Dziki przyjaznej atmosferze budowane bd
postawy wsppracy.
GGR
Sowa-klucze: wczesnoredniowieczna biuteria, kabczki skroniowe, bula
Szewc bez butw chodzi
W trakcie warsztatw uczestnicy dowiedz si, w jaki sposb produkowana bya odzie i obuwie
w okresie wczesnego redniowiecza. Zapoznaj si rwnie z narzdziami, jakie w swojej pracy
wykorzystywa skrnik i krawiec. Podejm prb wykonania prostych wyrobw skrniczych w postaci
sakiewek i mieszkw. Warsztaty rozbudzaj sprawno manualn i umiejtno posugiwania si
rnego rodzaju narzdziami.
GGR
Sowa-klucze: odzie, obuwie, skrnik, krawiec, sakiewka, mieszek
Moda sprzed wiekw
Uczestnicy biorcy udzia w zajciach zapoznani zostan z rnego typu ubiorami w okresie
ksztatowania si pastwa pierwszych Piastw. Poznaj rnice pomidzy strojami damskimi
i mskimi oraz ubiorami odmiennych kultur. Nastpnie samodzielnie zaprojektuj nowe wariacje
redniowiecznych strojw. Zajcia oprcz wiczenia zdolnoci manualnych, podnios kwesti
wartoci estetycznych oraz utrzymywania higieny osobistej zarwno dawniej, jak i dzi.
GGR
Sowa-klucze: ubir, odmienne kultury, higiena osobista
46 47
Archeologia podwodna
Wykad wformie atrakcyjnej prezentacji multimedialnej omawia problematyk bada podwodnych.
Polegaj one na przemieszczaniu duej iloci osadw oraz wydobywaniu na powierzchni wikszych
i mniejszych obiektw. Wykopaliska podwodne s trudne do przeprowadzenia, skomplikowane
ikosztowne. Ze wzgldu na specyk rodowiska wodnego, wktrym przebyway zabytki, po ich
wydobyciu wymagana jest natychmiastowa interwencja konserwatorw i oczywicie zwyczajowa
dokumentacja znalezisk. Organizacja pracy na wykopaliskach podwodnych jest bardzo trudna.
Niezbdne s dziaania planowe, dokadne i przemylane, bowiem praca pod wod to znacznie
wiksze ni przy zwykych wykopaliskach zagroenie dla zdrowia i ycia badaczy. Jaki sprzt jest
niezbdny do tego typu bada? Z jakimi zagroeniami mog spotka si naukowcy? Te i wiele
innych informacji dotyczcych specyki pracy archeologw podwodnych zdoby mona podczas
proponowanego wykadu.
GGR
Sowa-klucze: naukowcy-petwonurkowie, planowanie, odpowiedzialno, konserwacja znalezisk
ycie wgrzybowskim grodzie
Gra terenowa polegajca na wykonywaniu licznych zada sprawnociowych takich, jak strzelanie
z uku czy przeciganie liny. Zajcia te, bdc wietn zabaw, ksztatuj umiejtno pracy
zespoowej i przyczyniaj si do polepszenia koordynacji ruchowej i oglnej kondycji zycznej,
ajednoczenie zapoznaj si zrealiami ycia naszych redniowiecznych przodkw.
GGR
Sowa-klucze: gry redniowieczne, grd, wspzawodnictwo, praca zespoowa
Ars scribendi sztuka pisania
Umiejtno pisania i czytania dzi jest powszechna, jednak nie zawsze tak byo. Przed tysicem
lat posiadali j tylko nieliczni, ksztatujc w ten sposb elit wczesnego spoeczestwa. W trakcie
warsztatw uczniowie dowiedz si, kto i w jaki sposb operowa sowem pisanym. Przedstawione zostan
najwaniejsze zabytki pimiennictwa europejskiego i polskiego. Podczas zaj bdzie okazja nabycia
umiejtnoci posugiwania si pirem. Zostanie zwrcona uwaga na rol edukacji w yciu czowieka.
GGR
Sowa-klucze: pisanie, czytanie, zabytki pimiennictwa, piro, edukacja
Budujemy redniowieczny grd
Zabawa rekonstrukcyjna, podczas ktrej uczestnicy
zapoznaj si z typami grodw z czasw wczesnego
redniowiecza na przykadzie Gniezna, Poznania, Grzybo-
wa iOstrowa Lednickiego. Poznaj ukad i budow wa-
w oraz innych elementw obronnego systemu grodu,
zapewniajcego bezpieczestwo jego mieszkacom.
Nastpnie wykonaj makiet wybranego przez siebie
modelu grodu przy uyciu gliny, patyczkw ikamyczkw.
Zajcia utrwalaj wiedz zzakresu historii architektury,
rozbudzaj zdolnoci manualne, ksztatuj wyobrani
iumiejtno pracy zespoowej.
GGR
Sowa-klucze: architektura wczesnego redniowiecza, grd, walory
obronne
Warsztat pracy historyka
Zajcia w formie prezentacji multimedialnej ukazujcej zakres pracy historyka. Wsplnie
z odbiorcami prowadzcy zajcia analizowa bdzie wybrane teksty rdowe, podejmujc prb
odtworzenia obrazu przeszoci. Pokazane zostan rwnie inne przedmioty, dziki ktrym historycy
mog zrekonstruowa dawny wiat np.: monety, pieczcie, herby, nazwy wasne. Prowadzcy
wyjani takie zwroty, jak: kopia, faszerstwo, falsykat, orygina. Zajcia rozbudzaj ciekawo
otaczajcego wiata, ucz zadawania pyta oraz samodzielnego szukania na nie odpowiedzi.
GGR
Sowa-klucze: historia, tekst rdowy, rekonstrukcja, moneta, piecz, herb, nazwa wasna, kopia, faszerstwo,
orygina, pytanie, odpowied
Tajemniczy wiat wojw
Uczestnicy udadz si w podr w czasie. W jej trakcie spotkaj si z druynnikiem Bolesawa Chrobre-
go, ktry opowie im o oru i wojownikach z czasw pierwszego krla Polski. Spotkanie bdzie miao
charakter pokazu-prezentacji z wykorzystaniem replik wczesnoredniowiecznego uzbrojenia. Kady
bdzie mia moliwo dowiadczenia trudu bycia czonkiem druyny ksicej.
GGR
Sowa-klucze: druynnik, or, wojownik, replika, uzbrojenie, druyna ksica
48 49
KONTAKT ZNAMI
Zajcia edukacyjne odbywaj si od wtorku do pitku w godzinach od 9:30 bd 10:00 (w za-
lenoci od godzin otwarcia Oddziau Muzeum) do 14:00. Zajcia uzalenione s od pogody!
Rezerwacja zaj moliwa jest wycznie przez wypenienie formularza zgoszeniowego, ktry dostpny
na stronie www.lednica.pl. Wypenienie wszystkich(!) pl formularza, zajmuje niecae 2 minuty
Zgoszenie zaj jest zawsze potwierdzane przez Muzeum.
Oferta dla szk ponadgimnazjalnych obejmuje rwnie moliwo zorganizowania na terenie osady
edukacyjnej imprez integracyjnych, prowadzonych wformie historycznej gry terenowej.
OSTRW LEDNICKI / WIELKOPOLSKI
PARK ETNOGRAFICZNY
Informacja o cenach biletw i zaj
muzealnych oraz rezerwacja zaj
edukacyjnych - (61) 427 50 10 (wew. 223)
oraz na stronie internetowej www.lednica.pl
(zakadka Edukacja)
GRD WGIECZU
(zakadka Edukacja)
KONTAKT:
edu.mo@lednica.pl
edu.jp@lednica.pl
Dzia Edukacji Muzealnej
Dziekanowice 32
62-261 Lednogra
KONTAKT:
info@giecz.pl
giecz.pk@lednica.pl
Rezerwat Archeologiczny Grd Wczesnopiastowski
wGieczu
Oddzia Muzeum Pierwszych Piastw na Lednicy
Grodziszczko 2
63-012 Dominowo
GRD WGRZYBOWIE
(zakadka Edukacja)
KONTAKT:
grzybowo@lednica.pl
Rezerwat Archeologiczny Grd wGrzybowie
Oddzia Muzeum Pierwszych Piastw na Lednicy
Grzybowo 10A
62-300 Wrzenia
50 51
ZAGADNIENIE - temat lekcji POZIOM FORMA MIEJSCE STRONA
Wgieckim grodzie GGC 36
redniowieczne zapiski GGC 39
ycie w sowiaskiej osadzie GGC 41
Ars scribendi - sztuka pisania GGR 48
Tajemniczy wiat wojw GGR 48
Warsztat pracy historyka GGR 49
Edukacja Spoeczna
Poczuj, dotknij, usysz WPE/OL 14
Bo co to jest europejsko OL 31
Psychodeliczne zioo, czyli nie tylko o leczeniu OL 29
Bajkowe dzieci szarego wiata OL 30
Czciciele Marsa, czyli o umiowaniu wojny OL 28
Fashion victim (oara mody) OL 31
Kultura jedna czy wiele? WPE 26
Edukacja Polonistyczna
Ksika wrota wyobrani OL 20
Ksika wrota wyobrani OL 23
NO FUTURE book? Czy naprawd kultura zmierza w tym kierunku? OL 24
Religia / Etyka / Filozoa
Tajemniczy wiat wierze pogaskich OL 28
Nie mierci si boimy, lecz myli o mierci WPE 25
Wychowanie do ycia wrodzinie
Go w dom, Bg w dom WPE 27
Amor w chaupie, czyli ludowe wizje mioci WPE 26
Chop robotny, ona pyskata zdobd p wiata GGC 42
Kobieta w redniowieczu OL 18
Edukacja Przyrodnicza
May ekolog OL 14
Ksice owy GGC 37
askawe ziele, czyli o zioach i ich mocy GGC 38
Edukacja Plastyczna
Nie wszystko zoto co si wieci - wykonujemy wczesnoredniowieczne ozdoby GGR 47
Wie bajkami malowana WPE 15
Budujemy redniowieczny grd GGR 48
Weniana pajczyna wczesnoredniowieczny warsztat tkacki GGR 46
Moda w redniowieczu OL 12
redniowieczne wiecideka OL 13
Szewc bez butw chodzi GGR 47
Stroje i ozdoby w redniowieczu OL 20
redniowieczna strojnisia, czyli podr w gb redniowiecznej szafy GGC 37
Szafa biaogowy GGC 39
Nie wici garnki lepi GGC 39
Gliniany wiat wyobrani OL 13
Gliniany wiat wylepianie naczy i zabawek z gliny GGR 46
Moda sprzed wiekw GGR 47
Garncarz z bota narobi zota GGC 36
Zajcia Artystyczne
Drama OL 22
Zawracanie gowy nogami, czyli z tacem przez wieki OL 22
ZAGADNIENIE - temat lekcji POZIOM FORMA MIEJSCE STRONA
Muzeum
Co to jest muzeum? WPE 21
Skd si wzio muzeum? GGC 41
Moja przygoda w muzeum WPE/OL 17
Archeologia
Co to jest archeologia? GGC 40
Warsztat pracy archeologa GGC 43
Mody archeolog OL 17
Archeologia podwodna GGR 49
Etnograa
U nowotomyskich Oldrw WPE 16
Dwr szlachecki i jego mieszkacy WPE 19
Jak dbano o higien WPE 19
Przedmioty sakralne WPE 27
Spoeczestwo wsi wielkopolskiej WPE 27
Jak dawniej budowano WPE 12
Jak dawniej mieszkano WPE 21
Spod mojego mota lec iskry zote WPE 16
Tradycyjne gry i zabawy WPE 16
Co gospodyni chowaa w skrzyni? WPE 17
Edukacja Historyczna / Spoeczna
Jak powstawaa Polska? GGC 43
Chrystianizacja Polski GGC 42
Chrzest Mieszka I w wietle ostatnich odkry archeologicznych na Ostrowie
Lednickim
OL 28
Piast to wie OL 29
Elementy obronne na Ostrowie Lednickim OL 29
Moja maa ojczyzna. Std nasz rd OL 14
Jak zosta krlem? GGC 44
Benedyktyska praca, czyli o trudach ycia w redniowiecznym zakonie GGC 39
Skrzynia pena mieci czy skarbw? O czym mwi do nas przedmioty
sprzed 1000 lat
OL 22
Dzie powszedni, dzie witeczny, czyli jak yli nasi przodkowie
w redniowieczu
GGC 38
Radem i bron GGC 38
Z pamitnika aptekarza OL 19
Polowanie na czarownice OL 30
Od znakw dymnych po e-mail OL 25
May odkrywca OL 15
Tropiciele przeszoci OL 24
Tajemnice, ktre skrywa ziemia GGC 37
ycie w grzybowskim grodzie GGR 49
Pod pradawn strzech, czyli o dawnym budownictwie GGC 40
Jzyk rzeczy, czyli jak odczytywa znaczenie przedmiotw z przeszoci GGC 43
Papierowi wadcy OL 23
Bogactwo Wyspy Wadcw na podstawie znalezisk skarbw OL 18
Archeolog - poszukiwacz skarbw czy przeszoci? OL 19
Budownictwo drewniane na Ostrowie Lednickim OL 20
Copyright Muzeum Pierwszych Piastw na Lednicy
Lednica 2014
All rights reserved
Muzeum jest dla wszystkich. Informator edukacyjny
Konsultacja naukowa:
Prof. zw. dr hab. Maria Dudzikowa
Autorzy tekstw:
Mariola Olejniczak, Judyta Pasternak, Jakub Kamiski, Agnieszka ukaszyk, Patrycja Klimowicz, Maciej Pawlak
Opracowanie i redakcja merytoryczna:
Mariola Olejniczak
Redakcja:
Hanna Kossak-Nowocie, Jakub Dzionek
Opracowanie graczne:
Diamenton Multimedia
Fotograe:
Mariola Jwikowska, Mariola Olejniczak, Judyta Pasternak, Teresa Krysztoak, Andrzej Zikowski, Wojciech Kujawa,
Jacek Wrzesiski, Tomasz Sobkowiak
ISBN 978-83-61371-42-7
Druk:
MJP Drukarnia Pozna
www.lednica.pl
www.facebook.com/lednicamuzeum
54 55
ISBN 978-83-61371-42-7

Informator Lekcje 2014

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Informator Lekcje 2014

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Szanowni Pastwo,

You might also like