LUN TNG TRONG VN HC SANSKRIT PHT GIO

I. Khi qut v Lu T!" #A$hi%h&'(&)*it&+&, S&-+'it Pht "i.

Sut nhng nm hong php li sanh, c Th Tn em ht cng tm v ngh! l"c c#a
m$nh t%ng &'(c )*t )+n v gio h,a m-i t.ng l(p ng'/i t0ong 1 h2i, t03n t% vua 4uan )'(i
cho n th )n v h5ng c6ng inh, 7hng phn &i8t ch#ng t2c giai c9p ha: mu )a, ch; &it
0ng t9t c< ch=ng sanh >ng tnh nh'ng )! nghi8p, ht th<: h- ?u c, 7h< nng t0@ thnh
AhBtC DEc &i8t, Fgi nh9n m5nh n gi t0! c#a con ng'/iG v$ con ng'/i l t0ung tm c#a vH
t0IC JhKnh v$ n,ng lLng 7hao 7ht 'a v5n lo5i hu t$nh s(m thot vLng sinhM)i8tMvMtiM
sinh, v't thot 7hNi tam gi(i m thO nhBp vo ThBp !a, vo c<nh gi(i c#a ch' AhBtG )o ,,
m-i ch9t li8u t% &i v t0K tu8 c#a Fgi &in thnh th'ng v! c#a ? h>, nhng )Lng cam
l> ng-t l!m c#a h'Png v! gi<i thot, nhng )Lng sui php, nhng cPn m'a php t'(i tQm
cho h5t ging R>M? c#a ch=ng sanh ng: th3m m ch>i nQ: l2c, Pm hoa 7t 4u<, 0'(i
mt nhng tm ni8m sn hBn v th6 ngh!ch, )Bp t*t lSa phi?n no v 0*n tam 2c ang
ng: 3m nung n9u v thi3u t, c*n 0t v 4u9: nhiTu n2i tm c#a nhn thC
Ui8n thn c#a Ahp thn Fh' Vai chKnh l &<n thO c#a chPn tm th'/ng t0=C Ui8n thn cho
php m c#a Fgi cHng c, lW &iOu hi8n nPi Tam t5ng gio iOnC D-c Tam t5ng gio iOn
chKnh l thi8n )u:3n l(n O nm l5i h'Png v! c#a chnh php, th'@ng thc l5i php v!
thi3ng li3ng nhi8m m.u v sng 2ng, thanh l'Png v vi )i8u c#a nh 5o vngX &Bc D5i
Yic t0ong th/i 1a 1'a 9:C D'c nh' th, hZn cHng v ang 7hW nh*c ch=ng ta 0ng nh
5o vng v+n cLn ang v sW ch,i sng v(i t0-ng nhi8m ph.n l(n t0ong m[i c thO \T]Mni
t5ng t0I, AhBt php )i8c t0I^C
D t5m 7hi 4ut v i 4ua sP l'c v? VuBt v _inh t5ng t0ong vn h8 Sas70it c#a AhBt
gio, ch=ng ta tip tIc i vo th gi(i t0ang nghi3m c#a VuBn t5ng t'Png h8 v(i l!ch sS c#a
n?n vn ch'Png Sas70itC
`&hi)ha0ma c, nghaa l VuBn, n,i cho # l `&hi)ha0maMpia7a bVuBn t5ngc m2t t0ong
t0ong Tam t5ng gio iOn c#a AhBt gioC VuBn t5ng, theo AhBt Yio Thnh DiOn, cLn 'c
g-i ld `Mt]M5tMma T5ng, `Mt]Mm T5ng, hoEc Di php T5ng, v 'c gi<i thKch c, tKnh
t0u:?n thng nh'd Th*ng php hoEc e t; php, Di php, hoEc U'(ng php v ch; &: v?
nhng v9n ? Fhn v fu<C VuBn t5ng 'c h$nh thnh t0ong th/i 7] 7it tBp 7inh iOn l.n
th gX7hng ? cBp t0ong &i3n ni3n sS c#a Je:lonX 'c th chc t5i _ijmk0a b_ Tn, tc
Aa7istan ng: na:c ch%ng hBu &n c#a th 7l th m sau JF, )o ngi easumit0a bTh Uuc
ch# t0$, )'(i s" #ng h2 c#a vua _anis7a bJaMn!Ms*cMcacC
Fgu:3n `&hi)ha0ma ch; c, li3n 4uan n s" cu cnh c#a gio phpC `Mt]Mm v? sau 'c
m@ 02ng 0a cho s" so5n thuBt v? VuBn &ao g>m c< _inh v VuBt, cHng ?u g-i l `Mt]M5tM
maC Ran .u `&hi)ha0ma ch; l m2t )anh t% ha: thuBt ng Pn gi<n c#a AhBt gio, sau ,
n, tip tIc 'c m@ 02ng v ).n ).n t0@ thnh h$nh thc gi<i thKch, 0>i n th/i 7] AhBt
gio &2 phi, m[i &2 phi ?u c, nng l"c ha: thQm 4u:?n O 7it tBp ha: thnh lBp `Mt]M
5tMma cho 0i3ng t0'/ng phi c#a m$nhG v$ t0it h-c 4u thm o v s=c tKch, cho n3n c.n
n
ph<i vBn )Ing n gio h-c O t0iOn 7haiC Fgi Ru))haghosa bAhBt oinhc cho 0ng pVuBn
'c cn nh*c nh' 4ui luBt ha: s" thBt i v(i cc php m n, v't l3n t03n nhng ph5m
t06 c#a 4ui luBt hoEc Qn tng ng sau cc 4ui luBtqC
U8 thng th*ng nghaa c#a `&hi)ha0ma, theo Ju r VuBn 4u:On n, ph<i )Ing n t0K tu8 O
i 4un ls T D m(i c, thO i h'(ng n s nghaa v lBu, cu hu v(i tu8, m @ :
chKnh l t0K tu8 th6 th*ng c#a FitM&nC
UoaMnghi3m _inh Tham Uu:?n _s 4u:On n c, n3u l3n t nghaa `Mt]M5tMma, nh' saud nC
Di php btc l i h'(ng ha: i 4uncG uC S phpG vC AhIc phpG gC Thng phpG wC e
t; phpG xC D5i php v tC ThKch phpC
S" 0a /i c#a `&hi)ha0ma nh )9u m2t th/i 7] c"c th!nh c#a AhBt gio, sau 7hi c
Th Tn nhBp FitM&n ch%ng vi th 7lC VuBn c, nghaa l thKch i php, tc hiOn th! 0y
ci &hn s c#a gio php, c.n c, s" gia tm O phn &i8t n nhng s nghaa c#a 7inh iOn
n,i v ch;nh ls hoEc liTu gi<i 0t 0o nghaa ls 9:C
Fgoi 0a, VuBn cHng ch; cho s" luBn ngh!, tc nh/ vo v9n p O hiOn )'Png gio nghaaC
J, x lo5i luBn ngh! ? cBp t0ong zuMgi S' D!a VuBn 4u:On nwd
ac Fgn luBnd tc ch; s" luBn ngh! &ng ngn ng
&c Th'ng luBnd luBn ngh! c, tKnh cch tn t0-ng
cc T0anh luBnd tc ch; vi8c luBn ngh! c, tKnh &2c pht v s" ph+n u9t
)c Uul &ng luBnd tc luBn ngh! &ng c 7hQu
ec ThuBn chnh luBnd tc luBn ngh! chKnh 1c v =ng theo v(i luBn ls
{c Yio 5o luBnd tc luBn ngh! c, tKnh gio ho v )+n )*t s ngC|nxg}
VuBn t5ng l nhng &2 luBn 'c ch' Th, nhng v! D5i VuBn s' ha: nhng Tam t5ng Ahp
s' c#a AhBt gio &n luBn, t0'(c tc, ch= gi<i 02ng nhng &K t5ng c#a Fh' Vai t0ong _inh
hoEc t0ong VuBtC Fhng &2 luBn gi<i thKch v t0$nh &: nhi?u lnh v"c 7hc nhau c#a AhBt
gio, nh'd v9n ? tm ls, gio )Ic v t0it h-c si3u h$nhCvCvCCC
Fg'c )Lng th/i gian, c, lW ph<i n,i 0ng VuBn t5ng c, mEt t% th/i sinh ti?n c#a c
AhBt, &9: gi/ 7hng ph<i &ng ch vit nh'ng &ng 7hQu t0u:?nG v$ n, ch; 'c l'u t0u:?n
v 1iOn )'Png, luBn &n v gi<i thKch 02ng nghaa ls m c AhBt thu:tC Th nh'ng,
nhng gio php m c AhBt thu:t l*m l=c 4u cao si3u v vi )i8u, hm s=c v thm
oG t0ong 7hi ,, cn tnh c#a h2i ch=ng th$ &9t >ng, m2t s # 7h< nng am t'/ng v lnh
h2iG cLn m2t s 7hc th$ 7hng thOC Yio php 9:, v$ lW ,, c.n ph<i c, nhng 8 tS nhi &Bt
v thng tu8 nh' rMliMph9t, Ah=MluMna, hoEc ~uM&aMliCCC tha: Fgi O gi<i thKch 02ng v(i
nghaa ls .: # v chi tit hPn nhm gi=p cho nhng ng'/i nghe m cn tnh c#a h- t0$ t08,
hoEc 7h< nng lnh h2i chBm ch5p cHng nh' t0K tu8 th9p 7m c, thO hiOu 'cC
u
T'Png t", sau 7hi c AhBt )i8t 2, gio nghaa thm o v &K t5ng c#a Fgi ?u nh/ vo s"
phn tKch ha: gi<i thKch hoEc ch= gi<i nghaa ls 0y 0ng c#a luBn t5ng, tha: v$ 7hQu t0u:?n
hoEc t06ng tu:3nC Fu 7hng c, VuBn t5ng th$ 7h, c, thO lnh h2i 'c tn ch; v ct lyi
c#a 7inhC VuBn t5ng c#a AhBt gio 09t nhi?u, su v 02ng hPn nh' 5i )'PngC F, l.n l't
'c nhng v! D5i VuBn s', hoEc Tam t5ng Ahp s' cho 0a /i t0ong nhng th/i 7] 7hc
nhau, chZng h5n nh' th/i 7] AhBt gio R2 Ahi, D5i Jh=ng R2 v AhBt gio D5i th%aC VuBn
t5ng &ng Ah5n &<n, ph.n l(n &! th9t l5c, s cLn l5i cHng nh' m2t s 'c 7hm ph v
t$m 0a t0ong nhng thBp 7l g.n : hi8n ang )u: t0$ t0ong nhng Tng _inh Jc, t0ong
Un Vm ei8n hoEc t0ong nhng Th' ei8n c#a cc 4uc gia AhBt gio t03n th gi(iC VuBn
t5ng, theo )Lng th/i gian, ).n ).n 'c phi3n )!ch 0a nhi?u ngn ng 7hc nhau, nh'd
Ahp, `nh, n D2, T0ung Uoa, Fepal, T: T5ng, FhBt R<n, T0i?u Ti3n, Thi Van, ei8t
Fam, Vo, JamMpuMchiaCCC
T0ong : 7hng li8t 73 ht cc &2 luBn v$ gi(i h5n c#a n,, m ch; n3u l3n 7hi 4ut v(i n2i
)ung chKnh c#a m2t ha: vi tc phQm hoEc vi &2 luBn c#a nhng v! D5i VuBn S' nhi ting
c#a AhBt gio, nh'd `jvaghoa bo oinhc, Figi0una bVong Th-c, oait0e:a bziMlEcc,
saga be T0'(cc, easu&an)hu bTh ThncC T0'(c ht l &2 Ru))haca0ita bAhBt S@ Unh
Tnc c#a ngi `jvaghoaC
II. Pht S/ H0h T #1u%%h&2&'it&,
3. Khi 4562 v N"u7 "82 v0 -9 Phi: %;2h
Fhng v.n thP ch nh9t t0ong l!ch sS vn ch'Png AhBt gio n,i 0i3ng v cHng l m2t t0ong
nhng tc phQm thu2c n?n vn ch'Png Sas70it c#a nhn lo5i n,i chung l Ru))haca0ita
bAhBt S@ Unh TncC D: l m2t tc phQm thi ca nhi ting nh9t c#a AhBt gio, 7hin cho
nhi?u tc gi< c#a n?n vn ch'Png th gi(i ph<i c=i .u v 7hm phIc, tn )'Png v cn
nh*c nh' m2t tc phQm ti3n phong v 2c o nh9t &@i nhng v.n thP 7] va v si3u th'/ng
c#a n,C Fgu>n gc c#a tc phQm 'c ngi `jvaghoa|nxw} bo oinhc sng tc 7ho<ng
th th nh9t sau JFC Di?u n: )"a vo c< hai ngu>n tin 'c 7t hp v(i t0i?u 5i c#a
_ani7a bJaMn!Ms*cMcac v v(i s" &i3n so5n c#a ei&haa bT$M&Msac, l/i &$nh va 5i c#a
Sa0vistivi)in bnhng ng'/i theo Fh9t Thit Uu R2c t03n lnh v"c vn ch'Png VuBn t5ngC
Fh'ng mi n th 7l th' w Ru))haca0ita m(i 'c )!ch sang Uoa ngC Fgu>n tin 7 n
l s" 0a /i c#a Ru))haca0ita c6ng v(i hai tc phQm 7hc l Saun)a0anan)a bTnMMli
Fan c v i0kput0ap0a7a0aa brMliMph9t chi S@ Thu:tc c#a `jvaghoaC|nxx}
e(i tc phQm Ru))haca0ita c#a `jvaghoa bo oinhc, &<n Sas70it v+n cLnC Ui8n ch=ng
ta c, v &<n )!ch 7hc nhauC R<n th nh9t )o zha0ma7ema bDm e S9mc phi3n )!ch sang
Uoa ng, w 4u:On t0ong nhng nm gngMgun, /i R*c V'Png v(i nhi?u t"a ? 7hc nhau,
nh'd AhBt S@ Unh Tn, AhBt S@ Unh Tn _inh, AhBt S@ Unh Tn T0u:8n, hoEc AhBt S@
Unh Tn _inh T0u:8n, DJ gXnuC R<n th hai )o ThKch R<o en )!ch, t 4u:On v(i t"a ?
\AhBt Rhn U5nh _inh^, /i Vi8t Tng, DJ gXnvC R<n th &a )o rMnaM4uBtMa )!ch v(i
t"a ? \AhBt Rhn U5nh TBp _inh^, x 4u:On, /i Tu], DJ vXnC T0ong &a &<n )!ch n:,
v
ng*n g-n v ng ch= s l &<n c#a zha0ma7ema v(i t"a ? .: # ngu:3n ul Sas70it
c#a tc phQm n: ld Ru))haca0itaM7iv:aMst0aC
y 0ng Ru))haca0ita c#a `jvaghoa c, ngu>n gc t% h5 &n th 7l th nh9t t0'(c JF v
th 7l th nh9t sau JF 4ua s" phi3n )!ch c#a zha0ma7ema, nh/ : ng'/i T0ung Uoa
m(i &it 'c gi t0! c#a n,C Th nh'ng, pph.n l(n ng'/i T: Ah'Png ?u chZng O s g$,
mi cho n th 7l th n, 7hi n, 'c h-c gi< ng'/i Ahp S:lvain Vvi cho 1u9t &<n
ch'Png .u c#a n, vo nm nu, &9: gi/ ch; c, m2t s Kt &it n nh thP nhi &Bt nh9t c#a
n?n vn ch'Png Sas70it n:, v 'c cn nh*c nh' ng'/i sng t5o v? nhng sng tc
nhng v.n thP thu2c lo5i t0 t$nh, thu2c 7!ch &<n v thi3n sS caqC|nxt} Fh'ng a s h- ch'a
&it `jvaghoa l ng'/i sng lBp 0a h8 thng c#a AhBt gio D5i th%a .u ti3n, m n, Et
t03n n?n t<ng c#a tc phQm oahi:inaj0a))hotpi)a bD5i Th%a _h@i TKn VuBnc c#a
Fgi|nx}, v+n &it ct lyi c#a )u: thc h-c t%ng c, mEt t0ong _inh t5ng AhBt gio nh'
Va7ivati0a st0a bVng Y$a _inhc, San)hini0mocana st0a bYi<i Thm oBt _inhc, v m2t
ph.n t0ong S0agama st0a bVng Fghi3m _inhcC
<. Khi 4562 v N=i %u"
_O t% sau c Fh' Vai )i8t 2, c, thO n,i 0ng ch'a m2t tc phQm no ti3n phong t0ong th
gi(i thi ca thu2c n?n vn ch'Png Sas70it c#a AhBt gio, ngo5i t0% nhng thi 78 t0ong
T0'@ng Vo Tng 78 v T0'@ng Vo Fi 78, CCC nh'ng ch=ng thu2c t5ng Aali, ch 7hng ph<i
thu2c v? lnh v"c vn h8 Sas70itC F, nh )9u m2t &'(c ngoEt va 5i t0ong s" chu:On
&in l!ch sS c#a AhBt gio t% th/i 7] AhBt gio TiOu th%a cho n th/i 7] manh nha c#a D5i
th%a, m@ .u cho s" nghi8p ho5t 2ng v pht t0iOn c#a AhBt gio D5i th%aC Ru))haca0ita
hn g*n v &*t nh!p l5i h'Png v! c#a chnh php sau th/i 7] AhBt gio &2 phi, 0>i tip n
l th/i 7] chnh php m ti3u &iOu l `jvaghoa bo oinhc v Figi0una bVong Th-cC T%
:, ph<i chng Ru))haca0ita gi,ng l3n ting t0ng php, O tip tIc cho th/i 7] t'ng
php vng son c#a oait0e:a bziMlEcc, saga be T0'(cc, easu&an)hu bTh ThncCCC Tu:
cu2c /i c#a 9ng D5o s' 7hng nhng ghi l5i t0ong nhi?u tc phQm 7hc nhau, nh'd
ValitaMvistasa St0a bD5i T0ang Fghi3m _inhc, oahivastu bD5i S"c, zkv:iva)ina bFhng
Jhu:8n ThK zI v? Jh' Thi3nc, `va)ina bFhng Jhu:8n eK zIc cHng nh' ita7as bFhng
Jhu:8n Ti?n Thnc v Ru))havamsa bV!ch SS c#a Dc AhBtc @ t0ong vn Aali, tu: c,
nhng tc phQm ghi l5i chi tit v .: #, nh'ng cng .: # v thi v! hPn &ng nhng v.n
thP tu:8t tc t0ong Ru))haca0ita, nh' s" 7t tinh giai i8u c#a thi3n sS ca, c#a thi3n anh
h6ng caCC Fhng v.n thP &ng Sas70it thu.n tus, )6 tKnh ng c#a n, c, &ng &5c phong
thi t0 t$nh l5i si3u ph,ng c#a nh thP, song v+n hm s=c m2t n2i )ung chu:3n t<i m2t
ph.n gio nghaa &K t5ng c#a Fh' VaiC
Fhng thi 78 'c )iTn t< t0ong Ru))haca0ita, n, t0$nh &: .: # v chi tit v? cu2c /i
c#a 9ng D5o S' t% l=c <n sinh 1u:3n 4ua vi8c &o m2ng cho Uong hBu oi:i, cho n
l=c t0'@ng thnh nh' m2t Thi tS thng minh t'(ng h<o, t% l=c chng 7in &n c<nh sinh
gi &!nh cht t0ong nhng )!p )5o chPi ngoi chng thnh cho n l=c 7in ngh! AhI v'Png
bT!nh Ah5nc 1in 1u9t gia, t% l=c h-c 5o v(i hai v! Thi?n s' ngo5i 5o bla0a _ilami,
g
))a7a imaputtac cho n l=c tu 7hh h5nh, t% l=c chng *c e th'ng R>M? cho n
l=c chu:On php lun, t% l=c gio ho hng phIc Fm anh em _i?uMt0.nMnh' cho n 2
YiaM1, i?u phIc &a hu:nh 8 JaM)ip, cho n nhip ho vua R$nhMsa, v c th cho n
7hi gio on l(n m5nh v vi8c nhBn lnh Tinh r _]Mhon, vi8c ving thm phI hong
c6ng 4u:n thu2c cHng nh' vi8c nhip ho nhng h5ng thi8n tKn nam n 7hc, nh' J9pMcM
2cCCC v vi8c nhBp FitM&nC Jui c6ng l vi8c phn & rMliCCC
Ru))haca0ita c, nhi?u ) 7i8n l!ch sS v t' t'@ng chu:On &in Ec th6 hPn nhng tc phQm
vn 1ui 7hcC Ton &2 tc phQm Ru))haca0ita n: 'c zha0ma7ema bDmMvMs9mc
chia thnh w 4u:On v u phQmd
fu:On th nh9t g>m w AhQmd Th nh9t l RhagavatMp0astiMsa0ga bSanh AhQmcG AhQm u,
`ntapu0avihi0aMsa0ga br Jung AhQmcC AhQm v, SavegotpettiMsa0ga bOm Uo5n AhQmcG
AhQm g, St0kvighita0aMsa0ga bV: zIc AhQmcG v AhQm w l `&hini70amaaMsa0ga bru9t
Thnh AhQmcC
fu:On th u g>m v AhQmd AhQm x, Jhan)aM7aniva0tanaMsa0ga braMnEc Uon AhQmcG AhQm
t, Tapovanap0avejaMsa0ga bFhBp _hh U5nh Vm AhQmcG AhQm , `ntapu0avilipaMsa0ga
bUi8p Jung ~u Ri AhQmcG v AhQm l _umi0inveaaMsa0ga bSu: J.u Thi TS AhQmcC
fu:On th v g>m x AhQmd AhQm n, S0e:i&higamanaMsa0ga bR$nhMsa e'Png Fgh8 |i
n} Thi TS AhQmcG AhQm nn, _imaviga0haaMsa0ga bDp R$nhMsa e'Png AhQmcG AhQm
nu, `0ia)a0janaMsa0ga b`MlaMlam 9tM.uMlam AhQmcG AhQm nv, oi0avia:aMsa0ga bAh
oa AhQmcG AhQm ng, `&hisam&o)hanaMsastavanaMsa0ga b`M)u:MtamM&>M?cG AhQm nw l
Jhu:On Ahp VunC
fu:On th g g>m t AhQmd AhQm nx, R$nhMsa e'Png Jh' D8 TS AhQmG AhQm nt, D5i D8
TS ru9t Yia AhQmG AhQm n, Uo J9pMcM2cG AhQm n, AhI o+u T'Png _in AhQmG
AhQm u, Th- _] Uon Tinh r AhQmG AhQm un, Th# Ti Tus T'ng Di?u AhIc AhQmG v
AhQm uu l `mMmaMla F _in AhBt AhQmC
fu:On th w g>m x AhQmd AhQm uv, Th.n V"c T0I Th- AhQmG AhQm ug, V: ra T% Ri8t
AhQmG AhQm uw, FitM&n AhQmG AhQm ux, D5i RtMnitM&n AhQmG AhQm ut, Thn FitM
&n AhQmG v AhQm u l Ahn rMli AhQmC
AhQm th nh9t m t< ton c<nh sinh ho5t an vui v th!nh v'ng t0ong hong gia c#a )Lng
h- ThKch JaC eua Su))ho)ana0ia bT!nhMph5nc 'c th.n )n 4ui ng'ng v tn 7Knh nh'
v! T0/i DMthKch, ch9p chKnh s" nghi3m minh, vi8c 1 th 02ng l'ngC Jh=ng ta -cd

\Thnh oa:a boi:ic m2ng i?m lnh,
eua t0*ng t% DuMsu9t,
FhBp thai 2 nhn th,
Tm t!nh t li3n hoa,
ra l$a m-i 'u ho5n,
VLng chZng sanh t v5:,
w
Jhn ght /i t0.n th, thKch t0= nPi 0%ng v*ngd
VmMt]Mni th*ng c<nh,
D.: hoa 4u< tt t'Pi,
Thi?n t' hp, an t!nhC
eua &it chK ngu:8n m$nh,
Sanh tm t'@ng Ec th6,
J6ng hong gia thn thKch,
Dn ving th*ng c<nh 7iaCCC
Fg: m>ng thng g,
Thanh t!nh 7hK an ho,
T0ai gi(i tu t!nh c,
T% hng ph<i <n sanh,
D5i &i cu th gian,
_hng 7hin m 7hh noC
Fhng v! vua 1'a na:,
Sinh 0a t% &*p v,
Fh' vua `u0vaG
Sinh 0a t% cnh ta:,
Fh' vua AthuG
Sinh 0a t% <nh .u,
Fh' vua oin)hitG
Sinh 0a t% nPi nch,
Fh' vua _a7kvatG
T9tM5tMa cHng vB:,
T% hng ph<i <n sanhCCC^|nx}
\Thn vi )i8u sng ch,i,
Fh' nhBt chiu th gian,
R>Mtt thn vng 0Lng,
To< chiu cHng nh' th,
Tm chPn chnh 7hng lo5n,
`n nhn i &<: &'(c,
_im t=c v+n &$nh an,
fun st 7h*p &n ph'Png,
Thng sut nghaa chPn thBt,
_ham nng thu:t nh' v.:d
D<n sanh l AhBt sanh,
Tc l thn cui c6ng,
Ta ch; t0ong /i n:,
Ah<i 2 ht t9t c<C
V=c 9: t0ong h' 7hng,
Uai )Lng n'(c cam l>,
m v mt t0ong ng.n,
'(i <nh 7hin thn anCCC^|nt}
ei8c D<n sanh c#a Thi tS T9tM5tMa l ti th'ngC Fh' VuBn n,id
\TuM)i, vua cc n=iG
Jc &u, vng 4us nh9tG
x
Jc sng, &iOn l(n nh9t,
Jc sao, t0ng sng nh9tG
Jc sng, mEt t0/i nh9t^C|ntn}
AhQm th u 7O l5i cu2c /i c#a Thi tS t0ong hong cung .: nhung lIa 3m 9mC AhQm v 7O
l5i nhng cu2c vn )u ngoi thnh chng 7in t'/ng tBn &n c<nhd sinh, gi, &8nh v cht,
nghi8m &it /i v th'/ng, ch=ng sanh ang t0.m lun t0ong sanh tS 7hh au, th.n cht
lun e )o5, 4ul v th'/ng nung n9uCCCCAhQm th t' nh9n m5nh n lLng &i m+n cng tng,
4un chiu h5ng thO n, nhm chn l: )Ic tng, tm !nh tanh su: t', s(m t$m '/ng 1u9t
thC AhQm w m t< l5i cu2c v9n p m Thi tS 'a 0a &n i?u nghi v9nd
nC Vm sao cho thn con 'c sng lu, 7hng &!nh
uC Vm sao cho thn con 'c sng lu
vC Vm sao cho thn con 7hng &! gi c[i
gC Vm sao O cho cc php 7hng &i ho5i )i8t^|ntu}
Fgi th;nh c.u phI v'Png gi<i pC Fu &n i?u n: 'c gi<i p tho< ng, th$ Thi
tS sW $nh ch; 1u9t giaG nu 7hng th$ Fgi sW 4u:t !nh 0/i 7hNi v'Png cung, )9n thn t.m
5oC o2t 3m n- Fgi c6ng raMnEc v't thnh, nh )9u ng: 1u9t giaC eo 0%ng su tanh
to5 t' )u: nh' v.:d
\Thi tS 4un sanh tS,
Vun &in ho5i v th'/ng,
Tm an !nh &9t 2ng,
Fm )Ic nh' m: tan,
J, gic cHng c, 4un,
eo SP thi?n v lBuG
V: )Ic, tm hoan hl,
JhPn chnh nhBp tamMmu2i^C|ntv}

AhQm 7 tip l chu:8n 7O l5i nhng v9n v'Png v s.u th<m, tic th'Png v au 1,t c#a
nhng th.n )n t0ong n'(c v t9t c< nhng 4u.n th.n t0ong hong cung, 7hi raMnEc l#i th#i
t0ong (n au v ch#, )*t ng"a lng thSng t0@ v? hong cung, h- nghe ting hs &i ai &2c
&5ch s" t0ng v*ng .: th9t v-ng v s.u th<m c#a ch= ng"a _i?nMt0*c, 0>i t9t c< ?u sng
s/, 7inh hi v v v-ngCCCCAhQm t nh )9u nhng nm tu 7hh h5nh v c6ng 7h*c nghi8t
c#a R>Mtt t5i 0%ng 7hh h5nhC AhQm 7 tip l chu:8n 7O l5i c#a raMnEc tu l5i phI hong
c#a Thi tS T9tMatMa, 0>i 7hng 7hK c#a hong cung nh' ch$m vo t0ong &,ng 3m, m'a
lLng &u>n 0'/i 0'i 0o g-i, nhng gi-t l8 1i 1< tun t0o, c< hong cung ?u '(t +m
t0ong m'aCCC&@i n[i 7hh au c#a t$nh ct nhIc, c#a i &i8t l:, c#a mun th t$nh &9: gi/ tan
&in nh' &o )5t m: t0i, nh' ph6 )u m2ng <oCCCC

AhQm t< l5i n[i &u>n thng thit c#a T!nh Ah5n v'Png &@i lSa i &i8t l: ng: 3m thi3u
tC eua s*c cc 4u.n th.n 0a i t$m Thi tS nh'ng cui c6ng h- t0@ v? t0ong th9t v-ng v$
chK ngu:8n 7i3n c c#a Thi tS 0ngd
t

\Th 7hh h5nh t!nh php,
JLn hPn l5c &9t t!nh,
fun 1em ht cc t'(ng,
_hng t'(ng no c !nhG
V/i chPn, tm 0[ng 0ang,
ra l$a cc ho5n n5nG
F,i l/i sai, t v5:,
RBc t0K 7hng h? n,iG
_hng nh' thu:t VaMma, vCvCCC
RN nh tu ph5m h5nh,
Sau c6ng v? &hn 4uc,
TBp l5i th,i ngH )Ic,
V hnh vi th lBu,
RBc T0K 7hng n'Png t"aC
Ta na: v$ cc ng'Pi,
V'c n,i cc :u nghaa,
FhBt ngu:8t )6 0Pi 0Ing,
F=i TuM)i 0ung chu:On,
Thn Ta t0-n 7hng 0/i,
Vui vo nPi 1 7hcG
Thn Ta )6 lSa t,
_hng v$ nghaa thi tm,
Vui v? nPi &hn 4uc,
FhBp vo lSa nm )IcCCC^C|ntg}
AhQm n v nn 7O l5i chu:8n vua R$nhMsa c6ng cc 5i th.n n ving Thi tS v s" v9n p
gia vua R$nhMsa v(i Thi tSC AhQm nu m t< chu:8n Thi tS n tham v9n v h-c 5o v(i
la0a _ilami b`MlaMlamc v ))a7a imaputta b9tM.uMlamc, cui c6ng Fgi chng 'c
hai 4u< ti th'ng c#a T _hngd e s@ hu 1 t'@ng v Ahi t'@ng phi phi t'@ng 1C _hng
tho< mn v(i hai 4u< v! n:, t% gi h-, Fgi tip tIc t$m c.u 5o th6 th*ng )i8uC _8 n,id
\Fgi l3n n=i rMgi bYa:ac,
Thnh t3n n=i 7hh h5nh,
YEp nm v! T]M7heo,
Th9: nm T]M7heo 9:,
_ho nhip cc t$nh cn,
T0$ gi(i tu 7hh h5nh,
FPi 0%ng 7hh h5nh 7ia,
R3n )Lng sng FiMli3n,
ThBt t0ong mt 7h< i,
Fgi li?n n ch[ 9:,
T!ch tanh tm t' )u:,
Fm T]M7heo &it Fgi,
Tm si3ng c.u gi<i thot,
TBn tm n c=ng )'/ng,
Fh' 7Knh T0/i T" T5iCCC^C|ntw}

AhQm nv )iTn t< l5i s" hng phIc ch=ng ma, 7hin ch' Thi3n 0=ng 2ng, nPi 7hng t0ung
t0/i m'a hoa c=ng )'/ng R>MttC AhQm ng 7O l5i chu:8n hng phIc ch=ng ma 1ong, tm
Fgi an hn 7i3n cC T% : Fgi nhBp !nh, th9: 0y h5nh nghi8p c#a ch=ng sanh t0ong
nhi?u /i v(i t3n nh' th, nPi chn nh' th, 0>i tip tIc 4un chiu nu chi ph.n )u:3n 7h@i
theo vLng lun 7h@i v hon )i8t v cui c6ng chng *c 4u< e th'ng R>M?, t0@ thnh
&Bc Jhnh gicC
AhQm nw 7O l5i cng h5nh hong )'Png chnh phpC
\e(i php nhn thanh t!nh,
Th9: 0y 5o gi<i thot,
Ta na: m(i n,id 7hh,
Sanh, lo, &8nh, tSG
i l:, on t*ng h2i,
_hh c.u 7hng thnh t"u,
e cc th 7hh 7hc,
V$a )Ic ch'a l: )Ic,
J, thn v 7hng thn,
V$a cc cng c t!nh,
F,i chung : ?u 7hh,
JHng nh' 1K th5nh )%ng,
Tu: cLn ch=t hPi n,ng,
T!ch tanh ng vi t,
Tnh 7hh l(n v+n cLn,
Tham sn, vCvCCCcc phi?n no,
e cc nghi8p sai l.m,
D: chKnh l nhn 7hh,
r< l: th/i ht 7hh,
JHng nh' cc ch#ng tS,
V$a 1a 9t v n'(c,
Jc )u:3n 7hng ho hp,
o.m m,ng 7hng thO sanh,
J, nhng tnh t'Png tIc,
Uu t$nh t0ong lIc 5o,
Vun h>i 7hng h? )t,
D: )o tham )Ic sanh,
Sai l8ch nhi?u c9p 2,
Jc th nghi8p l nhn,
Fu )i8t tham, sn, Zng, vCvCCC
Th/i 7hh 7hng t'Png tIc,
o-i th nghi8p )t s5ch,
_hh sai &i8t ?u )t,
D: c, th$ 7ia c,,
D: )i8t th/i 7ia )i8t,
_hng sanh gi &!nh cht,
_hng !a thul ho< phong,
_hng chEng .u chEng gia,

JHng chZng php lung )i,

FPi Thnh hi?n an t0I,
Ut s5ch 7hh, t!ch )i8t,
Tu:3n thu:t Rt Jhnh 5o,
Th gian no th9: 'c,
R! m3 hoEc lu )i,
Ta &it _hh, o5n TBp,
Jhng zi8t tu Jhnh 5o,
fun Rn chPn n:,
Jh,ng thnh DZng Jhnh gicC
e$ Ta &it _hh,
D o5n nhn hu lBu,
D )i8t s5ch, chng *c,
D tu Rt Jhnh 5o,
D &it Rn chPn ,
Jh'a sanh t0K tu8 nhn,
_hng thO g-i gi<i thot,
_hng n,i vi8c lm 1ong,
JHng 7hng n,i ht th<:,
JhPn thBt thnh t0i gicG
e$ &it chPn ,
T" &it 'c gi<i thot,
T" &it vi8c lm 1ong,
T" &it DZng chnh gicCCC^C|ntx}
AhQm nx 7O l5i 0ngd
\V=c nm T]M7heo 9:,
`Mth9p v RaMth8, vCvCCC
Fghe &it ting php 7ia,
R[ng )'ng lLng h[ thn,
Jh*p ta: cng cung 7Knh,
Jhi3m ng'ng c Th Tn,
Fgi 7ho )6ng ph'Png ti8n,
D'a ng'/i vo chnh php,
J< nh,m nm T]M7heo,
D*c 5o i?u phIc cn, CCCC
e? 3m Fgi 7inh hnh,
Fghe 1'(ng ting no lo5n,
Vi?n g-i T]M7heo n,
D: c, ch[ an hn,
FitM&n c"c thanh l'Png,
e*ng lEng l$a cc no,
zaM1 nghe AhBt )5:,
T0ong tm 09t hoan hl,
F'Png l"c :Om l: tm,
Thnh tu8 &[ng 7hai ng2,
Fh' vo ao t0ong mt,
Jung 7Knh n ch[ AhBt,
Tm ng .: )Ic l5c,
n
o na: o5n tBn,
D.: # l"c cn lnh,
Tc chng 4u< VaMhnCCCC
V=c sau m'Pi T]M7heo,
eng l/i AhBt gi<ng php,
o[i v! tu] t=c )u:3n,
Di m-i nPi gio ho,
i3ng Th Tn )u hnh,
Di n n=i YiM1,
eo 0%ng v*ng t!ch lEng,
Dn ti3n nhn JaM)ip,
e! c, h.m lSa ),
FPi 2c long ang @,
F=i 0%ng 1anh &ao la,
_hng m2t nPi an t0=C
Th Tn v$ gio ho,
rin JaM)ip t t=c,
JaM)ip &5ch AhBt 0ng,
D: 7hng ch[ t t=c,
Jh; c, h.m lSa ),
_ho thanh t!nh t0= 'c,
Fh'ng c, 2c long @,
S lm thn h5i ngiC
AhBt n,i ch; ch[ 9:,
J.n m2t 3m an t0=,
_ia ht l/i can ngn,
Th Tn &<od ch( lo
JaM)ip ng5i, &5ch AhBtd
_hng mun ch; h.m lSa,
S lLng hi 7Knh tic,
eB: tu] ti8n s FgiC
AhBt &'(c 1ung h.m lSa,
Fg>i thZng, chnh t' )u:,
_hi 2c long th9: AhBt,
YiBn ) phun lSa 2c,
VSa to< sng 7h*p h.m,
o 7hng h5i thn AhBt,
U.m &! lSa thi3u 0Ii,
Th Tn v+n an to5C
eK nh' 7ip ho< 7h@i,
Jung Ah5m thi3n sng 0"c,
Ah5m thi3n ng>i nga: thZng,
_hng 7hip cHng chZng sC
D2c long th9: Th Tn,
T'(ng ch,i sng 7hng s,
Sanh thi8n tm, )%ng 2c,
nn
J=i .u 1in 4ui :C
D3m, JaM)ip th9: lSa,
Tht l/i than 4ui g Fg'/i 5o c nh' th,
o 2c long ho< thi3u
JaM)ip c6ng 4u:n thu2c,
T/ m/ sng n 1em,
AhBt hng 2c long,
DEt g-n t0ong &$nh &t,
U- &it cng c AhBt,
Rn sanh lLng 7] Ec,
Vu na: v$ 7i3u m5n,
R<o tn t0-ng 5o ta
AhBt nghad na: =ng th/i,
Rin hi8n cc th.n thng,
rt tm h- ngha g$,
Rin ho thKch ng h-,
_hin tm 7ia nhu nhu:n, CCC
Tu] thuBn th- chnh php,
9tMt]Mlam JaM)ip,
J, w 8 tS, Tu] th.: 7ho i?u phIc,
Th l(p th- chnh php,
JaM)ip c6ng > ch=ng,
D?u th- chnh php 1ong,
JLn ti3n nhn nui vBt,
J6ng nhng )Ing cI lSa,
Dem 4ung vo t0ong n'(c,
T0i )5t theo )Lng sng,
FaM? v YiaM1, vCvCCC
Uai 8 @ )Lng )'(i,
Th9: : phIc cc vBt,
T0i theo )Lng lo5n 15,
Jho 0ng gEp ho5 l(n,
Vo s chZng h? an,
Uai ch=ng w ng'/i,
Theo )Lng l3n cu anh,
Th9: anh 1u9t gia,
Jc 8 tS cHng th,
Rit vi8c ch'a t%ng c,,
o sinh t'@ng 7] Ec,
`nh na: phIc 5o,
Ta cHng n3n tu] thuBn,
J< v hu:nh 8 7ia,
J6ng 8 tS 4u:n thu2c,
AhBt v$ h- thu:t phpCCC^C|ntt}
\Th Tn c6ng h2i ch=ng,
Tin v? thnh tinh 1,
S"c nh( vua oaM7i8t,
T0'(c 7hi tu ha,
nu
Fa: Fgi n 0>i,
z%ng l5i nPi 0%ng c:,
eua R$nhMsa nghe tin,
J6ng ht th<: 4u:n thu2c,
Jho cc sa n theo,
Di n ch[ Th TnC
ra th9: Fh' Vai ng>i,
Ung tm phIc cc cn,
T0% s5ch cc ni8m tIc,
rung 1e 0>i i &2G
JHng nh' T0/i DMthKch,
Di n vua Ah5mMthi3n,
T0'(c <nh lT chn AhBt,
_Knh l/i v9n an Fgi,
AhBt cHng an ul vua,
Th;nh an to5 m2t &3n,
Th/i tm vua :3n hn,
ThKchMca oai l"c l(n,
Th*ng lun c JaM)ip, vCvCCC
Fa: ?u l 8 tS,
AhBt &it tm ni8m ch=ng,
U'(ng phKa JaM)ip, hNid
\ng th9: ph'(c li g$,
o &N vi8c th/ lSa
JaM)ip vng l/i AhBt,
_h@i thn t0'(c 5i ch=ng,
fu] gi v ch*p ta:,
V(n ting &5ch AhBt 0ngd
\Tu ph'(c th/ th.n lSa,
Jh!u 4u< &o lun h>i,
Sanh tS phi?n no tng,
e$ th con t% &N,
ei8c tinh c.n th/ lSa,
e$ c.u c<nh ngH )Ic,
i )Ic tng 7hng c6ng,
e$ th con t% &NC
Th/ lSa tu ch= thuBt,
ra gi<i thot, th- sanhG
Th- sanh l gc 7hh,
F3n li?n &N, c.u an,
Fgha 0ng tu 7hh h5nh,
T t" thit 5i h2i,
V ti th*ng 8 nh9t,
o t0i v(i Jhnh 5o,
e$ th con t% &N,
J.u t!ch )i8t th6 th*ng,
V$a sanh gi &8nh cht,
TBn c6ng cyi thanh l'Png,
nv
e$ &it 0y nghaa n:,
T% &N vi8c th/ lSa^C
Th Tn nghe JaM)ip,
T0$nh &: vi8c th9: &it,
oun 7hin cc th gian,
Th<: sanh lLng t!nh tKn,
Vi?n &<o JaM)ip 0ngd
RBc D5i sa 7ho n,
Ahn &i8t cc th php,
o t% nPi th*ng 5o,
Fa: i t0'(c 5i ch=ng,
UiOn cng c th6 th*ng,
Fh' t0'@ng gi< giu l(n,
o@ &: cc t5ng &u,
_hin ch=ng sanh ngho 7hh,
V(n m5nh tm nhm chnC
Vnh tha:, Tn gio l(n
JhKnh l 5i ch=ng n:CCC
JaM)ip l 8 tSC
Sau thu nhip th.n thng,
_Knh lT chn Th TnC
AhBt, D5i s' c#a conC
Jon l 8 tS Fgi,
AhIng gio nghe hnh t0$,
ei8c lm 0t 0oC
Th gian th<: ?u th9:,
JaM)ip l 8 tS,
fu:t !nh &it Th Tn,
JhPn thBt nh9t thit t0K,
AhBt &it cc h2i ch=ng,
_ham v$ th- php 7hK,
o 7hu:3n vua R$nhMsa,
D5i v'Png 7ho l*ng nghe,
Tm s v cc cn,
D?u l php sanh )i8t,
Rit sanh )i8t 4ua,
Tc l 4un &$nh Zng,
R$nh Zng 4un nh' vB:,
Tc l 0y &it thn,
Thn l php sanh )i8t,
_hng th# cHng 7hng 1<G
Fh' 0y &it thn cn,
e ng, v ng s@,
Thu.n gc 7hh tKch tI,
_hh sanh m 7hh )i8t,
D 0y cc thn t'(ng,
e ng, v ng s@,
JhKnh l &it 0t 0o,
ng
J6ng t2t cyi thanh l'PngC
Ta th9: cc phi?n no,
T0,i &u2c cc th gian,
D th9: v ng s@,
Jc t0,i ?u 'c gi<i,
_hng thBt th9: &! t0,i,
ThBt th9: th/i gi<i thotC
Th gian nhip th- gi(i,
Tc l t nhip th-C
Fu 7ia th9: c, ng,
UoEc th'/ng hoEc v th'/ng,
Th9: nh! &i3n sinh tS,
V[i 7ia l(n v c6ngC
Jh( cho 0ng v th'/ng,
Tu hnh 7hng c, 4u<,
JHng 7hng th- thn sau,
_hng cng m gi<i thotC
Jh( cho php l th'/ng,
_hng tS sanh t0ung gian,
Th/i >ng v(i h' 7hng,
_hng sinh cHng 7hng )i8tC
Jh( cho 0ng c, ng,
Vs ng ht th<: >ng,
T9t c< ?u c, ng,
_hng nghi8p, m thnh 4u<C
Fu c, ng, tc gi<,
_hng n3n 7hh tu hnh,
_ia c, ch# t" t5i,
J.n g$ tu t5o tc
Fu ng l th'/ng c,,
Vs 7hng 7h*p, &in )!chC
Th9: c, 7hh l5c t'(ng,
Sao l5i n,i l th'/ng
Rit sanh th/i gi<i thot,
ra l$a cc t0.n c9u,
ht th<: ng th'/ng c,,
zIng g$ O gi<i thot
e ng 7hng ch; n,i,
Vs thBt, tnh 7hng thBtG
_hng th9: ng t5o tc,
JHng 7hng t5o tc ng,
_hng c, hai vi8c n:,
JhPn thBt 7hng c, ng,
_hng tc gi<, t0i gi<,
_hng ch# m l'u chu:On,
zLng sanh tS ng: 3mC
U: l*ng nghe Ta n,i,
Su cn, su c<nh gi(iG
nw
Fhn )u:3n, su thc sanhG
Ra vi8c hp sanh 1=cG
Tm ni8m, nghi8p tu] chu:OnCCC^C|nt}
AhQm nt 7O l5i chu:8n nhng v! 5i 8 tS 1u9t giaC AhQm n nh9n m5nh n v! t0'@ng gi<
J9pMcM2c giu c, nhi ting cHng nh' vi8c Fh' Vai gio ho t0@ thnh ng'/i 8 tS chn
chKnh, h2 t0$ Tam &<o, h2 t0$ chPn ls v h2 t0$ chnh phpC AhQm n 7O l5i vi8c h2i )i8n c#a
c Th Tn c6ng v(i vua T!nh Ah5n t5i JaMt]MlaMv8C AhQm u 7O l5i t0-ng t0ch gio on
ng: cng ng, Li hNi c.n c, m2t nPi sinh ho5t c, th chc 4u: m, t0nh nhng 7 ngo5i
5o t0 t02n lm m9t thanh )anh v u: tKn c#a Yio onG v$ th c Th Tn ph<i nhBn lnh
Tinh 1 _]MhonC D: l nPi :3n hn cho Jh=ng Tng tu tBpC
AhQm un 7O l5i chu:8n c Th Tn )6ng t0K c v u: l"c O hng phIc voi sa:C AhQm uu
7O l5i chu:8n c AhBt 0n e cc T]M7heo c.n ph<i thu nhip cc cn 7hi )m n 1u9t hi8n
v Fgi hng phIc )m n nPi 0%ng `mMmaMlEcC Fh/ , )m n 7hi th9: AhBt, li?n sinh
lLng 7Knh ng'ng v 1in 4ui : lm 8 tSC AhQm uv, ug, uw v ux )iTn t< l5i vi8c gio ho c#a
c Th Tn cHng nh' vi8c thu nhBn nhng 8 tS t0ong nhng ng: cui c#a /i Fgi c6ng
v(i s" ch9n 2ng thi3n !a &@i 9ng D5o S' RtMFitM&nC Uai AhQm cui c6ng m t< l5i
c<nh 4uang s.u th<m @ _uMsiMnaMga c6ng v(i s" tn )'Png c#a ch' Thi3n v hng 5i 8 tS
c#a Fgi cHng nh' thO hi8n s" tn 7Knh v? &Bc D5i Yic &*ng s" phn & rMli v$ li Kch c#a
s ng, v$ an l5c cho s ng, v$ li Kch v s" an l5c cho c< ch' Thi3n v loi ng'/iC
F,i chung, cu2c /i v s" nghi8p c#a 9ng D5o S' 'c ngi `jvaghoa )iTn t< l5i 09t
chi tit, m nh' ch=ng ta t%ng &*t gEp t0ong Valitavista0a b_inh D5i T0ang Fghi3mc,
oahivastu bD5i S"c, ha: zkv:iva)ina bFhng Jhu:8n ThK zI v? Jh' Thi3ncCCC
T03n t9t c<, Ru))haca0ita 0a /i c6ng v(i Saun)a0aMnan)a bTnMMli FanMc v
i0kput0aMp0a7a0aa brMliMph9t chi S@ Thu:tc, m nhi ting hPn na l
oahi:inaj0a))hotpi)aMjist0a bVuBn D5i Th%a _h@i TKnc c#a `jvaghoaC JhKnh
`jvaghoa, m2t Tng sa AhBt gio, m2t 5i t0it gia, m2t nh thi sa c#a AhBt gio, m2t nh
thnh lBp h8 thng c#a AhBt gio D5i th%a .u ti3n, &*t .u cho m2t nh"a sng m(i, m2t
7l ngu:3n m(i, 7hai m@ m2t th/i 7] m(i c#a nhn lo5i t0ong th gi(i thi ca &9t )i8t, m2t
tc phQm tu:8t tc c#a l!ch sS n?n vn ch'Png Sas70itC
MMMMMMMMMMMMMMMMMMMM
|nxv} e? VuBn t5ng th$ 09t nhi?u, nh'ng ng ch= s nh9t l t R2 luBn ti3u &iOu c#a Th'ng To5 R2 nh' saud
nC zhammasagai bnume0ation o{ zhammas o0 Ru))hist As:chological thics, Vi8t _3 v? cc Ahp ha:
D5o Dc Tm Vs U-c AhBt giocG uC ei&haga bThe Roo7 o{ `nal:sis, Ahn TKchcG vC _athivatthu bAoints o{
Jont0ove0s:, Fhng DiOm T0anh VuBncG gC Auggalapaati bzesc0iption o{ Uuman T:pes, o T< vO Fhng
Vo5i Fhn TKnhcG wC zhitu7athi bziscou0se o{ lements, Fhng u T Ahp Yi(icG xC ama7a bRoo7 o{
Aai0s, VuBn v? Fhng JEp bAh5m T06ccG v tC Aahina bJon)itional elations, Fhn zu:3ncC
Fhng R2 VuBn ti3u &iOu cho Thu:t Fh9t Thit Uu R2 l VIc T=c v Aht T0K d
nC inap0asthina bAht T0K VuBnc, u 4u:On, _at:i:ankput0a bJaMaM)iTnMniMtSc t5o, /i D'/ng, Uu:?n
T0ang )!ch, DJ nwggG uC A0a7a0aapi)a bAhQm Vo5i T=c VuBnc, 4u:On, easumit0a bTh Uuc t5o, /i
D'/ng, Uu:?n T0ang )!ch, DJ nwguG vC eiina7i:a bThc Thn T=c VuBnc, nx 4u:On, zevaja0man bD?M&M
thitM1ac t5o, /i D'/ng, Uu:?n T0ang )!ch, DJ nwvG gC zha0mas7an)ha bAhp Qn T=c VuBnc, nu 4u:On,
oau)gal:i:ana bD5i oIcM7i?nMli3nc t5o, Uu:?n T0ang )!ch, DJ nwvtG wC A0aaptijist0a bThK Thit VuBnc,
n 4u:On, oau)gal:i:ana bD5i oIcM7i?nMli3nc t5o, /i Tng, Ahp U2 )!ch, DJ nwvG xC zhitu7i:a bYi(i
nx
Thn T=c VuBnc, v 4u:On, easumit0a bTh Uuc t5o, Uu:?n T0ang )!ch, DJ nwgG v tC Sagktipa0:i:a bTBp
z! on T=c VuBnc, u 4u:On, i0iput0a brMliMph9tc thu:t, Uu:?n T0ang )!ch, DJ nwvxC
|nxg} J, x lo5i luBn ngh! ? cBp t0ong zuMgi S' D!a VuBn 4u:On nwd nC Fgn luBnd tc ch; s" luBn ngh!
&ng ngn ngG uC Th'ng luBnd luBn ngh! c, tKnh cch tn t0-ngG vC T0anh luBnd tc ch; vi8c luBn ngh! c,
tKnh &2c pht v s" ph+n u9tG gC Uul &ng luBnd tc luBn ngh! &ng c 7hQuG wC ThuBn chnh luBnd tc luBn
ngh! chKnh 1c v =ng theo v(i luBn lsG v xC Yio 5o luBnd tc luBn ngh! c, tKnh gio ho v )+n )*t s
ngC
|nxw} Fgi )Lng )yi RMlaMmn v? sau c<i 5o chu:On sang AhBt gio, ni3n 5i c#a ngi X c, lW 7hng =ng
nh' oau0ice inte0nit ? cBp ch%ng th 7l th u sau JF bUisto0: o{ mn)ian Vite0atu0e, t0C uwtc X c, lW
=ng nh' nhBn !nh c#a ngi Uu:?n T0ang v Fghaa T!nh cHng 'c nhi?u h-c gi< th gi(i cng nhBn l
ch%ng w t0'(c JF cho n n sau JFC rem ohnston, CUC, Ru))haca0ita o0 `cts o{ the Ru))ha, t0C 1viiG
cHng 1em Fa0iman, C_C, Vite0a0: Uisto0: o{ Sans70it Ru))hism, t0C uC
|nxx} rem ohnston, CUC, Ru))haca0ita o0 `cts o{ the Ru))ha, CCCt0C 1viii v 1i1C
|nxt} rem inte0nit oC, Uisto0: o{ mn)ian Vite0atu0e, eolC mm,CCC t0C uwxC JHng 1em Fa0iman, S)C, CCCt0C uC
|nx} rem Sha0ma, Jhan)0a)ha0, ` J0itical Su0ve: o{ mn)ian Ahilosoph:, CCCt0C gMwC
|nx} DJC nu, t0C naC
|nt} S)C, t0C n&C
|ntn} S)C, t0C uaC
|ntu} S)C, &C
|ntv} S)C, cC
|ntg} DJC nu, t0C ncC
|ntw} S)C, t0C ug&C
|ntx} S)C, t0C va&C
|ntt} DJC nu, t0C va v vna&cC
|nt} S),C vua&c v vvaC
III. >?4&(&%h@&(&+&)+A'i+& #T'u" Bu Lu,
nC Khi 4562 v N"u7 "82 v0 -9 Phi: %;2h
AhBt gio chim m2t v! t0K t0ung tm t0ong s" pht t0iOn c#a t0it h-c n D2, nh9t l s"
<nh h'@ng su s*c t0ong lnh v"c t0it h-c v tn gio t5i 1 s@ a th.n gio n:C Sau
Ru))haca0ita bAhBt S@ Unh Tnc, m2t tc phQm thi ca tu:8t tc c#a ngi `jvaghoa, l
oi)h:ami7aMjist0a bT0ung fun VuBnc c#a ngi Figi0una bnwMuwcC S" 0a /i c#a tc
phQm n: nh )9u m2t &'(c tin 7h 1a t0ong l!ch sS vn ch'Png Sas70it, m2t &2 luBn
ch,i sng nh9t v 4uan t0-ng nh9t t0ong t0it h-c v? \7hng tnh^ bn:itic c#a AhBt gioC
F, l m2t tc phQm 4uan t0-ng nh9t v nhi ting nh9t t0ong nhng tc phQm nhi ting c#a
ngi, nh'd eig0ahav:iva0tankMjist0a bU>i T0nh VuBnc, oahi:inaMp0aipi0amitopa)ejaM
jist0a bVuBn D5i T0K D2c vCvCCC Fgu>n gc c#a oi)h:ami7a jist0a 'c ngi Figi0una
bVong Th-c sng tc vo 7ho<ng th 7l th u sau JF v(i g &i 78 &ng Sas7itC Tc
phQm n: l n?n t<ng ch# :u c#a t0'/ng phi T0ung fun t5i n D2, 7 th%a t' t'@ng c#a
`asihas0i7i p0aipi0amiti st0a bRt Thi3n TIng RtMnh hoEc TiOu AhQm RtMnhcC
Fh'ng mi n .u th 7l th w, n, m(i 'c )!ch sang Uoa ng v t0@ thnh tc phQm
n?n t<ng c#a t0'/ng phi Tam VuBn Tngd oi)h:ami7aMjist0a bT0ung VuBnc, zvi)ajaM
)vi0aMjist0a bVuBn ThBp Fh! onc v ataMjist0a bVuBn fu<ng Rchc, @ T0ung UoaC
oi)h:ami7aMjist0a bVuBn T0ung func ha: olaMma)h:ama7aM7i0i7i 'c Ah5m JhK
Thanh oIc thKch, /i Fgu:3n Fgu, _umi0akva )!ch sang Uoa ng nm g v(i t"a ?
\T0ung VuBn^ ha: \T0ung fun VuBn^, g 4u:On, /i zi3u T.n, DJ vXnwxgC Fgoi 0a, n,
'c ngi saga be T0'(cc thKch, YautamaMA0ai0uci bJ6Mm RtMnh V'uMchic )!ch
nt
v(i t"a ? \ThuBn T0ung VuBn FhBp D5i RtMnh RaMlaMmBt SP AhQm Ahp on^, u 4u:On,
/i Fgu:3n Fgu, DJ vXnwxwC o2t &<n 7hc )o ngi Sthi0amati b`n Uu8c t5o, ngi zu:
T!nh )!ch v(i t"a ? \D5i Th%a T0ung fun ThKch VuBn^, 4u:On, DJ vXnwxtC
<. Khi L562 v N=i %u"
Sau Ru))haca0ita nhi ting c#a `jvaghoaXm2t tc phQm thi ca nhi ting .u ti3n t0ong l!ch
sS vn ch'Png Sas70it c#a AhBt gio v(i n2i )ung chu:3n t<i .: h'Png v! c#a chnh
phpXl nhng 78 tIng &ng Sas70it t0ong &2 oi)h:ami7aMjist0a bVuBn T0ung func c#a
ngi Figi0una bVong Th-cC Rng nhng 78 tIng Sas70it t0ong tc phQm n:, t' t'@ng
n:ati b_hng tnhc 'c 1iOn )'Png t03n lBp t0'/ng 4uan iOm c#a \&t &9t^, m n,
chKnh l &i8n chng php h6ng h>n ph# !nh t0i8t O t' t'@ng ch9p th# v? ng v php c#a
cc t0it gia ngo5i 5o v c#a nhng v! VuBn s' `Mt]M5tMmaC e+n &it t' t'@ng n:ati
b_hng tnhc 'c c AhBt )5: t0ong `asihas0i7iMp0aipi0amiti bTiOu AhQm RtM
nhc, ngi Vong Th- cHng 7 th%a t' t'@ng 9: &ng cch cho 0a /i oi)h:ami7a jist0a
n:C e(i luBn ls nh'ng si3u vi8t luBn ls, oi)h:ami7a jist0a nghiTm nhi3n t0@ thnh n?n
t<ng thm thus v 7] va c#a l!ch sS luBn ls h-c AhBt gio v nhip phIc t9t c< nhng VuBn
ls gia ngo5i 5oC
n:ati, m2t t0ong nhng 7hi ni8m t0%u t'ng nh9t m nhng t0it gia ph'Png Dng v
ph'Png T: t0@ n3n chong ngp v ngao ngn sut nhi?u th 7l 4ua, chng minh
&ng ph'Png php ph# !nh b0e)uctio a) a&su0)umc nh' m2t 7hu:nh h'(ng gio )Ic nh
thc nhm gi<i 4u:t nhng mu thu+n v lo5i t0% m-i s ni8m nh! &i3nC Figi0una, v%a l
t' t'@ng gia v%a l t0it gia va 5i nh9t c#a n D2 n,i 0i3ng v th gi(i n,i chung, t03n cP
s@ c#a gio ls ngu>n gc c#a c AhBt, h$nh thnh m2t h8 thng \luBn ls si3u vi8t luBn
ls^ 1u:3n 4ua \&i8n chng php ph# !nh^ t0i8t OC e(i &i8n chng php t03n lBp t0'/ng
4uan iOm c#a va&hivaMjn:a, n:ati b_hng tnhc, ngi Figi0una 7hng nhng ch;
&c & nhng 4uan iOm sai l.m c#a nhng t0it gia ngo5i 5o m cLn lo5i t0% nhng s7hi
ni8m nh! &i3n c#a cc t0'/ng phi Ukna:ina bTiOu th%ac nh' aut0iti7i b_!nh V'ng R2c,
Sa0vistivi)aeai&isi7a bFh9t Thit Uu R2cC Fgoi 0a jn:ati, ch=ng ta c, thO th9: t0ong
oahi:inaMp0aipi0amitopa)ejaMjist0a bVuBn D5i T0K D2cC
T03n th"c t, n:ati 7hng ph<i l \h' v ch# nghaa^ ha: gio i?u thu.n tusC Song ch=ng
ta 09t 7h, thQm th9u 'c ct lyi thm thus c#a n:atiC e$ \cn tnh m 2n 7hng c, 7h<
nng chnh 4un v? 7hng tnh, n3n t" h5i, nh' ng'/i 7hng giNi ch= thuBt, 7hng 0nh &*t
0*n 2c^C|nt}
Ton &2 oi)h:ami7aMjist0a 'c chia 0a thnh uw phQmC o[i phQm c, v 2c lBp nh'ng
nh9n m5nh &i8n chng php ph# !nh t0i8t O c6ng v(i h8 thng lgic luBn ls si3u vi8t luBn
ls ti?m tng nh' si ch; N 1u:3n sut t% .u n chK cui tc phQmC
C. L* T'5D" qu& EiF( 2G& NA"A'Hu& t'." >A%h@&(i+& IA-t'&
n
oi)h:ami7aMjist0a t03n cP s@ c#a Sva&hivaMjn:a 7hng ch; &n luBn v? nhn 4u<, s"
p0apaca, p0atipa) bgi< )anhc, m cHng nh9n m5nh n hai chn lsd Savti sat:a bTIc c
v Aa0ami0tha sat:a bTh*ng nghaa cC \Rt &9t^ t0ong oi)h:ami7a ist0a c#a ngi
Figi0una chKnh l t0I c2t, l ct lyi, l &i8n chng php h6ng h>n, ,ng vai t0L 4uan t0-ng
nh9tC T% lBp t0'/ng 4uan iOm c#a \&t &9t^, n:ati t0ong t' t'@ng c#a ngi Vong Th-
chKnh l 7hng tnh c#a gio ls A0atkt:asamutpi)a bzu:3n sinhc v cHng l 7hng tnh c#a
T0ung 5oC T0ong &i 78 .u ti3n c#a m$nh tN lLng tn 7Knh c AhBt, &Bc D5o S' ti
th'ng t0ong nhng &Bc 5o s' )5: gio ls zu:3n sinh, s" hul )i8t m-i giai t.ng c9u
t0=c t' t'@ng t0ong th gi(i hi8n t'ng, Figi0una n,id
\Jon c=i .u lT AhBt,
D gi<ng thu:t nhn )u:3n,
D8 nh9t t0ong cc thu:t,
_ho )i8t cc hK luBn^C|n}
Fgi v hon ton thQm th9u cHng nh' tn )'Png gio ls zu:3n sinh t03n lBp t0'/ng 4uan
iOm tu:8t i, ngi Figi0una cng &d
\_hng sanh cHng 7hng )i8t,
_hng th'/ng cHng 7hng o5n,
_hng m2t cHng 7hng 7hc,
_hng n cHng 7hng i^C|nn}
Th nh'ng v? &<n thO, \&t &9t^ ch; l s" pht &iOu 7hc c#a ngu:3n ls )u:3n sinh ch
7hng c, s" 7hc &i8t no, v$ t9t c< m-i s ni8m nh! &i3n ?u &! ph# !nh t0i8t O t0ong
n:atiC Di?u n: c, nghaa l \Ahp )o cc )u:3n sinh, ta n,i tc l 7hng, , chKnh l gi<
)anh, cHng l nghaa t0ung 5o^|nu}C T9t c< cc php 7hng c, t" tnh c#a 0i3ng n, v s"
hi8n hu c#a t9t c< s" vBt chKnh l s" c, mEt c#a t9t c< nhn )u:3n ho hpC Fgi
Figi0una sS )Ing &t &9t O lo5i t0% 0t 0o t9t c< 4uan iOm hoEc nhng t' t'@ng sai
l.m v? ng v php t03n cP s@ c#a RtMnh 2C T'Png t", 7hng tnh t0ong s nghaa nh! &i3n
g>m hai lnh v"c, m2t mEt v? lnh v"c 2ng nh' lo5i t0% tu:8t i t9t c< m-i ch9p th# sai
l.m, v mEt 7hc v? lnh v"c tanh nh' ang h$nh thnh m2t ngu>n t0K tu8 thanh t!nh hon
tonC Fh' vB:, n:ati t0ong s nghaa g9p i c#a n, l 7hng ph<i ch# thu:t h' v, v
ton &2 h8 thng c#a oi)h:ami7a jist0a ha: &i8n chng php si3u vi8t c#a n, nh9n m5nh
n m2t v9n ? )u: nh9t , l Sva&hiva bTnhc, c, thO nhBn 0a v thQm th9u 1u:3n 4ua
Fima bzanhc v Va7aas bT'(ngcC
J. NA(& #K&h, v0 L&+&&- #T5L",
T0ong th gi(i hi8n t'ng cHng nh' 4u t0$nh ho5t 2ng c#a tm vBt ls &3n t0ong c#a m[i
ng'/i, t9t c< t05ng thid sanh, t0I, )!, )i8t lun lun 1<: 0a t0ong t%ng stMnaC eB: l v
th'/ngC e th'/ng l nhng Ec tKnh sinh v )i8t c#a t9t c< cc phpC _hng c, 4ui luBt v
th'/ng, th$ cHng 7hng c, s" hi8n hu c#a loi hu t$nh v v t$nh, tc l 7hng c, )anh v
t'(ngC Tu: nhi3n, t0ong v th'/ng cHng c, Ec tKnh chn thBt v si3u vi8t c#a v th'/ngG
: chKnh l sva&hivaMjn:i b_hng tnhc c, thO 'c thQm th9u v nhBn 0a 1u:3n 4ua
n
)anh v t'(ngC zanh v t'(ng tc )anhtm v s*cvBt l s" thu g-n c#a nm uQn bs*c uQn,
th-, t'@ng, hnh v thc uQnc c#a su 5i b!a 5i, thul, ho<, phong, 7hng v thccC
Va7aas bT'(ngc c, thO 'c nhBn thc &ng i t'ng !nh 0y 4ua s" nhBn thc, nh'ng
7hng ph<i &ng m2t i t'ng 7hng !nh 0y, v$ c< hai s" 7i8n 1<: 0a t0ong c6ng m2t stM
na &ng )anh 1u:3n 4ua ph'Png ti8n c#a ngn ngG v$ ngn ng ch; l s" hi8n hu t0%u
t'ng m 7hng c, &9t 7] s" vBt no t0ong chKnh n,C JHng th, chn ls m m2t luBn ls gia
mong mun nhBn 0a l s" t'Png 1ng gia tin t0$nh c#a s" &iOu hi8n v tin t0$nh c#a
th"c t5iC _him 7hu:t m2t t0ong hai tin t0$nh n: th$ 7hng thO 'cC
Fima bzanhc chKnh l s" &iOu hi8n c#a Va7aas bT'(ngc, nh'ng t'(ng 7hng thO l i
t'ng c#a t0i thc m 7hng c, &9t 7] )anh noC eB: )anh va: m'n t0ong : l &ng
ph'Png ti8n c#a ngn ng, m ngn ng ch; l m2t s" hi8n hu t'Png i &ao g>m nhi?u
7inh nghi8m nhBn thcC Fh'ng 7inh nghi8m c#a s" nhBn thc th$ v s, hoEc <o gic hoEc
h' c9u, sai hoEc =ng, th$ 7hng thO ch*c ch*n 'cG cLn 7inh nghi8m c#a t0i thc c, thO
ch9p nhBn 'c t03n cP s@ c#a t0K gicC Fu t0K gic hon h<o, th$ thBt t5i chPn thBt c#a
t'(ng ph<i 'c hiOn &:C Song 7inh nghi8m c#a s" nhBn thc v 7inh nghi8m c#a t0i thc
th$ 7hng thO chng minh cho th"c t5i chPn thBt c#a t'(ngC e$ th, 7hng c, 7inh nghi8m
no c, thO, cHng 7hng c, ngn ng no )iTn 5t v? th"c t5i chPn thBt c#a t'(ngC
T,m l5i, )anh th$ 7hng thBt nh'ng 7hng c, n, th$ th"c t5i 7hng thO nhBn 0aC T'Png t",
7hng c, hi8n t'ng th$ si3u hi8n t'ng 7hng thO 'c hiOn &:C S" thm thus c#a 7hng
tnh ph<i chng l th gi(i ang ti?m Qn )'(i !a t.ng c#a t0K nng, ti?m Qn )'(i !a t.ng
c#a s" vBt sinh 7h@i 2c lBp th$ 09t 7h, nhBn 0a, song &ng ph'Png ti8n thi8n 1o c#a ngn
ng, &Bc gic ng2 nh' c AhBt c, th )iTn &: &ng ngn thu:t 1u:3n 4ua hai c9p 2
chn lsd TIc v Th*ng nghaa C DO nhBn 0a hai chn ls n:, ph<i i vo th gi(i &i8n
chng c#a T0ung funC
M. 1iN 2hO" *h*Pt'iNt ti:u (Qi R iN( h; $i:
T0i8t O lo5i t0% 4uan iOm nh! &i3n l ph'Png php &i8n chng c#a t0ung 4unC fuan iOm
nh! &i3n th$ c, thO hu ls hoEc v ls, nhng mu thu+n luBn ls v phi luBn ls m th'/ng 1<:
0a t0ong m2t ti?n ? 'c c9u t0=c &@i ngn ngC|nv} JQn t0-ng 4un 1t v? 4uan iOm nh!
&i3n v lo5i t0% hoEc gi<i 4u:t nhng mu thu+n , t0ong c6ng m2t ti?n ? l chuQn m"c
chKnh thng v th"c tiTn c#a T0ung 4unC|ng} o2t ti?n ? ph<i thng hp c< ngn ng v ls
lW, nu 7hng th$ n, t0@ n3n v nghaaC J6ng t2t c#a t0K nng t" thc ha: t0ong thm cung
c#a ti?m thc hoEc nhBn thc t0"c gic ?u c, # cng nng ph# !nh t0i8t O v lo5i t0%
nhng mu thu+n 7hng thBt m ngn ng chKnh n, &9: gi/ 5i )i8n cho m2t s" ng+u nhi3n
no , c#a th"c t5i t0ong m2t ti?n ? 'c 1em nh' l hp php t0ong &i8n chng phpC UT
7hi no ngn ng sS )Ing O t5o n3n m2t 9n t'ng m c, thO phn &i8t gia nhng s
ni8m =ng hoEc sai ang 1<: 0a t0ong th"c t5iG chZng h5n ti?n ?, nh'd \t9t c< cc php ?u
l 7hng^C
DO ch9p nhBn m2t ti?n ? l O chng minh th"c t5i nng 2ng c#a ti?n ? 9: 1u:3n 4ua
ngn ng, v m2t ti?n ?, hT ch9p nhBn, c, nghaa 0ng n, 7hng ph<i l 7hng thBtC Di
v(i luBt mu thu+n, v$ lW ,, n, ch; l s" )iTn 5t c#a t9t c< s" 7i8nthBt 0ng t9t c< s" nhBn
u
thc b7O c< v? 7hi ni8m, t'@ng t'ng, phn on v su: luBnc l phn0W i v t'Png iG
|nw} : l s" 7him 7hu:t v? hi8u 4u< sng 2ng c#a ngn ng nng 2ngC UT nhng g$
ch=ng ta cho l mu thu+n thu2c luBn ls th$ cHng &! ,ng l5i t0ong m2t 7hung s'/n t' t'@ng
c !nh v$ n, c, lW 'c g-i l 4ui luBt >ng nh9tC JhZng h5n, 4ui luBt >ng nh9t c, nghaa
ld
\o[i vBt t0ong vH t0I l 0i3ng &i8t, m[i vBt l th"c t5i chn thBt &@i chKnh n,, v m[i th"c
t5i 0t 0o l m2t vBtMt0ongMchKnhMn,C D>ng nh9t nghaa l s" >ng nh9t v? s" 7hng thO nhBn
thcG nhng s" vBt l >ng nh9t hoEc t'Png t ch; 1a &ng ch=ng ta nhBn thc nhng 7hc
&i8t c#a ch=ng^C|nx}
Fh' vB:, mu thu+n thu2c luBn ls cHng &! gi(i h5n t0ong m2t 7hung luBn ls m c, thO &!
m9t i ci tKnh nng 2ng c#a )u:3n sinh cHng nh' hi8u 4u< sng 2ng c#a ngn ng nng
2ngC T0i l5i, s" ph# !nh c, thO ch9p nhBn nh' s" pht &iOu c#a ngi zha0motta0a bAhp
Th'ngc nh' v.:d
\Ah# !nh 'c nhBn thc nh' s" v*ng mEt c#a s" t0"c tip t'Png t, s" 7hc &i8t v s" i
lBp 'c nhBn thc nh' s" v*ng mEt c#a s" gin tip t'Png t^C|nt}
ra hPn na, s" ph# !nh t0nh t5o 0a nhng l[i v h5n th"c tiTn ang li3n 4uan n i?u
7hng 0y 0ng c#a s" phn on v h5n, hoEc 7hi ni8m v h5nG|n} v$ lW ,, n, l m2t vH
7hK &n nh-n v .: 7 1o 'c ngi Vong Th- sS )Ing O lo5i t0% m-i ch9p th# hoEc
nhng s ni8m sai l.m v 7hng thBtC e$ ls )o n:, nhng s" phh 4ut v nhng ph.n 0i3ng
th$ 7hng ngoi x s" mu thu+n nh' )'(i :d
ac Fu s" vBt l 7hng, th$ s" pht &iOu c#a &5n l 7hng, ang &ao 4ut t9t c< s" vBtG
v m2t s" ph# !nh &ng s" pht &iOu , m n, l 7hng, th$ 7hng l i?u 7hng c,
7h< nng luBn lsC T0ong hon c<nh n:, s" ph# !nh 0ng t9t c< s" vBt l 7hng th$
p7hngq l c, gi t0!C
&c Fu, mEt 7hc, s" ph# !nh 0ng t9t c< s" vBt l 7hng tc 7hng c, gi t0!, th$ s"
pht &iOu c#a &5n l 7hng c, gi t0!C Fh'ng s" ph# !nh m n, h$nh thnh lBp &@i v$
n, l 7hng ph<i 7hng, th$ 7hng c, gi t0!C
cc R: gi/, nu t9t c< s" vBt l 7hng, nh'ng s" pht &iOu c#a &5n &ng s" pht &iOu ,
&! <nh h'@ng, m s" ph# !nh l 7hng ph<i 7hng, th$ s" pht &iOu c#a &5n 7hng
'c &ao g>m t0ong t9t c< s" vBtC S" ? ngh! c#a &5n, l=c 9:, &! mu thu+n &@i vK )IC
)c Fu, t0i l5i, s" pht &iOu c#a &5n &ao 4ut t0ong t9t c< s" vBt, v nu t9t c< s" vBt l
7hng, th$ s" pht &iOu cHng l 7hngG v v$ n, l 7hng, n, 7hng thO thnh lBp
&ng s" ph# !nhC
ec Jh=ng ta, l=c , h: cho 0ng n, l 7hng v c, s" ph# !nh &@i n,d \t9t c< s" vBt l
7hng^C Fh'ng, t0ong t0'/ng hp ,, t9t c< s" vBt )6 l 7hng, sW c, 7h< nng
th"c hi8n cc ho5t 2ng, m n, l v lsC
un
{c V=c , O 'c ch9p nhBn 0ng, t9t c< cc s" vBt l 7hng v ch=ng l 7hng c, 7h<
nng th"c hi8n cc ho5t 2ngG O s" ? ngh! 7hng &! mu thu+n &@i thK )I n:C
T0ong t0'/ng hp ,, tu: nhi3n, s" ph# !nh v? &<n tnh n2i t5i c#a cc s" vBt &ng
s" pht &iOu 7hng c#a &5n th$ 7hng c, gi t0!^C|n}
ThBm chK nga: c< )u:3n sinh hZn ph<i &! lo5i t0% &@i chKnh n,, th"c t5i chn thBt v? cc Ec
tKnh c#a cc s" vBt m(i c, thO 'c hiOn hi8nC eB: gio ls )u:3n sinh, 7hi 'c ch9p
nhBn, th$ c, thO ch9p nhBn ton &2 s" sinh 7h@i v s" o5n )i8t c#a m2t ciMngMt0ongM
chKnhMs"MvBt, nh'ng n, chKnh l )u:3n sinh, m ciMngMt0ongMchKnhMs"MvBt 9: t0@ thnh
7hng sinh, cHng 7hng )i8t, , l O n,i, n, l jn:atiC e$ &<n ch9t c#a s" hi8n hu l
jn:ati, nh' 78 n,id
\zo c, nghaa 7hng, n3n t9t c< cc php 'c thnh t"u, nu 7hng c, nghaa 7hng, th/i
t9t c< cc php 7hng thnh^C|n}
T% lBp t0'/ng 4uan iOm c#a jn:ati, cho th9: 0ng 7hng c, m2t vBt no Pn i8u c, thO
t>n t5i m2t cch 2c lBpC Fu m[i vBtMt0ongMchKnhMn, c, thO t"Mn,Mhi8nMhu, th$ n, ph<i c,
&<n ch9t 4u:t !nh 0i3ng c#a n,, nu vB:, lm th no chKnh n, c, thO 7t hp v(i m2t ci
7hc b&<n tnh 4u:t !nhcC eB: m2t ti?n ? ti thiOu ph<i &ao g>m &a :u td ch# thO, i
t'ng v s" vBtC Ra :u t n: 7hng c, &9t 7] &<n ch9t 4u:t !nh 0i3ng c#a ch=ngC T0ong
s" so snh t'Png i, s"MvBtMt0ongMchKnhMn, t0@ n3n hon ton bt0-n vnc hoEc tha: hi,
song s"MvBtMt0ongMchKnhMn, l 0i3ng &i8t v &<n tnh 7hc nhau nh'ng 7hng t" hi8n hu,
n, 7hng t0-n vn hoEc tha: hi nh' nhng g$ n, thBt s" ang lC T'Png t, &<n ch9t c#a
ngn ng l 0i3ng &i8t v 7hc nhau nh'ng 7hng t" hi8n hu, mEc )6 &<n ch9t 7hc nhau
v 0i3ng &i8t c#a ngn ng l c, 7h< nng )iTn 5t m2t s ni8m hoEc i t'ng no , nh'
ti?n ? \cc php l 7hng^C eB: l )u:3n sinh, v$ \ci n: sinh th$ ci 7ia sinh^C ThBm chK
&<n ch9t c#a s" hi8n hu cHng l jn:ati, v jn:ati l &<n tnh 4u:t !nh c#a s" hi8n
huC Fh' th, m2t ti?n ? .: # l s" &iOu hi8n ngn ng sng 2ng c, thO &iOu hi8n tKnh
ph# !nhd \cc php l 7hng^, s" :3n lEng c#a ngn ng cHng c, thO &iOu hi8n jn:ati,
nh' s" :3n lEng c#a c AhBt, c#a eimala7k0ti bzu:MmaMcBtc, hoEc c#a Ro)hi)ha0ma bR>M?
D5tMmac, l &i8n chng phpC
\Ri8n chng^, theo ou0ti, \l s" vBn 2ng tm linh c#a ti?m thcG n, c, tKnh thit :u cho
m2t s" ph3 &$nh v? ls lWCCC Ri8n chng php n: l m2t s" mu thu+n phh 4ut ang <nh
h'@ng n t%ng ph5m t06 c#a t9t c< s" vBt^C|nn}
Fu 7hi no m2t ti?n ? m thiu tKnh ph# !nh, th$ n, t0@ n3n m2t 7hung s'/n cng nh*c
v 7h 7han, ch 7hng c, nng l"c sng 2ng v th"c tiTn noC S" ph# !nh l m2t h$nh
thc 7hc c#a s" 7hZng !nhC VuBn n,id
\Jc php 7hng sinh 0a t% chKnh n,, cHng 7hng sinh 0a t% ci 7hc, cHng 7hng sinh 0a t%
c< haiG cHng 7hng ph<i t" nhi3n sinh, cHng 7hng )o )u:3n sinh, th n3n &it cc php vn
v sinh^C|nu}
uu
e$ lW ,, m2t php 7hng thO 'c n,i l thBt hoEc l 7hng thBt, hoEc c< hai, hoEc cHng
7hng c< haiC Di?u n: cho th9: 0ng m2t vBtMt0ongMchKnhMn, 7hng c, &<n ch9t 4u:t !nh
no 0i3ng c#a n,, 7hng c, &<n ch9t 4u:t !nh no, th$ vBtMt0ongMchKnhMn, 7hng thO
hi8n huG v$ n, l )o )u:3n sinh, l gi< )anh, l jn:ati, v cHng 'c g-i l thBt t'(ng
t0ung 5oC R<n ch9t c#a ngn ng cHng l5i nh' vB:C Th nh'ng, )o )u:3n sinh, &<n ch9t c#a
ngn ng t0@ n3n sng 2ng v )iTn t< 'c tKnh nng 2ng c#a thBt t'(ng t0ung 5o, m n,
cHng 7hng thBt, cHng 7hng ph<i 7hng thBtC e cng sng 2ng hPn l thBt t'(ng t0ung
5o 1u:3n 4ua \&t &9t^ m n, thu t,m ton &2 h8 thng t0it h-c &i8n chng si3u vi8t c#a
T0ung VuBnC Fh( 0ng, \&t &9t^ 7hng h? &! gi(i h5n t0ong 7hngMvMth/iMgian, cHng
7hng h? &! gi(i h5n t0ong &9t 7] s ni8m no m t% , tu8 gic ha: =ng hPn l \t0ung 5o^
'c t$m th9:C e : cHng chKnh l lBp t0'/ng 4uan iOm c#a t0it h-c &i8n chng si3u vi8t
c#a T0ung VuBnC
S. I?@&tA v0 Ph*P+hT" -&h +hT" %iNt
DO ph# !nh s" ch9p th# v? t" tnh c#a cc php, nh' ngi Figi0una n,i 0ng \cc php
'c sanh 0a 7hng ph<i t% chKnh n,, cHng 7hng ph<i t% ci 7hc, cHng 7hng ph<i c< hai,
cHng 7hng c, nhn^C eB: t9t c< cc php l 7hng sanhG )o ,, &9t 7] m2t s" vBt no l8
thu2c n ngu:3n ls )u:3n sinh th$ hon ton 7hng c, &9t 7] &<n tnh 4u:t !nh noG v$
n, l gi< )anh, cHng 'c g-i l n:atiC|nv} Fu n,i 0ng p7hng c, nhn nh'ng 4u< c#a
n, cHng hi8n huq, th$ cHng nh' n,i con t0ai c#a ng'/i n & 7hng sinh, hoEc s%ng c#a
con thN, CCC i?u n: 7hng =ngC J, hai t0'/ng hp 7hng thO 'c nh' VuBn n,id \Ying
nh' t" tnh c#a cc php, 7hng @ t0ong cc )u:3n, v$ 7hng c, t" tnh, cho n3n tha tnh
cHng 7hng^C|ng}
Fgi Figi0una ph<n &c g )u:3n, m cc v! VuBn s' `&hi)ha0ma b`Mt]M5tMmac ch# t0'Pngd
\J, &n v ch; &n )u:3n c, 7h< nng sinh 0a cc php, 7hng c, )u:3n th nmC D, l
nhn )u:3n v th 8 )u:3n, s@ )u:3n )u:3n v tng th'ng )u:3n^C|nw}
V5i na, VuBn n,id
\fu< 'c sanh 0a t% )u:3n, hoEc t% 7hng )u:3n, hoEc 4u< c hu hoEc 7hng c hu
t0ong )u:3n^C|nx} J, hai t0'/ng hp 7hng thO ch9p nhBnd \bFhn c#ac s" vBt c, 7h<
nng sinh 0a 4u<, c, 7h< nng sinh 0a 4u< 'c g-i l )u:3n, nh'ng 7hi 4u< ch'a 'c sinh
0aC eB: t5i sao n, 7hng thO 'c g-i l 7hng )u:3n^C|nt}
T'Png t", ging nh' ci &$nh 'c h$nh thnh &@i s" 7t hp cc ch9t li8u v cc )u:3n
7hc, nh'd 9t st, n'(c, cng th, vCvCCC th$ n, m(i # )u:3n hi8n hu, v 7hi ch'a th9: ci
&$nh n:, th$ &it 0ng 9t st, n'(c, vCvCCCl cc )u:3n c#a n,C Fh'ng 7hi ci &$nh ch'a c,
mEt, th$ 7hng thO n,i 0ng 9t st, n'(c, vCvCCC l 7hng )u:3nC fu<, v$ th, 7hng thO 'c
uv
sanh 0a t% )u:3nC zu:3n chKnh 7hng thO, vB: lm th no )u:3n phI c, thO '|n} e$
lW ,, n, 7hng thO 'c n,i 0ngd
\fu< hi8n hu t0'(c hoEc 7hng hi8n hu t0'(c t0ong )u:3nC eB: t5i sao 4u< 7hng
thO 'c g-i l )u:3n Fh'ng 7hi 4u< thBt s" hi8n hu t0'(c t0ong )u:3n 0>i, th$ )u:3n
7hng c.n thit^C|n}
T% ls )o n:, ngi Figi0una 7h*ng !nhd
\fu< 'c sinh 0a 7hng ph<i t% )u:3n, cHng 7hng ph<i t% 7hng )u:3n, cHng 7hng c<
haiC eB: lm th no n, c, thO 'c g-i l )u:3n^C|u}
V5i na, \fu<, 7hi ch'a c, mEt, th$ 7hng thO &! hul )i8tC eB: lm th no s" hul )i8t l
)u:3n c#a ci 7hc zo ,, 7hng c, an 1en )u:3n no t0'(c ,^C|un}
T03n cho th9: 0ng t9t c< cc php hu vi bSas7tic ?u &! hul )i8t v tha: hi li3n tIc,
ngo5i t0% php v vi b`sas7tic 7hng sinh cHng 7hng )i8tC Fhng php v vi, theo
Sa0vistivi)ins, g>m c, &a lo5id i7isa bU' 7hng vMvic, A0atisim7h:ani0o)ha bT05ch )i8t
vMvic, `p0atisim7h:ani0o)ha bAhi t05ch )i8t vMvicC|uu} Fu cho 0ngd
\Fhng php thBt s" thm thus v 0t 0o 'c c AhBt )5: l vMviG vB: lm th no
ch=ng c, thO vn c, sn t0ong )u:3n v't t02i hPn t0'(c ,^C|uv}
Di?u n: cho th9:, cc php m c, v !nh 0y v 7hng !nh 0y, nh'd s*c v v s*c,
phi?n no v 7hng phi?n no, s" v ls, vCvCCC 7hi thO nhBp vo &<n tnh c#a cc php, th$
t9t c< ?u l `sas7ti bphp vMvic, `la7aa bv t'(ngc, n:ati b_hng tnhcC e$ lW ,,
7hng php no l )u:3n v't t02i hPn hZn m ch=ng hi8n hu t0ong php v viC V5i na,
cc php m ch=ng 7hng c, t" tnh ?u l 7hng thBt s" hi8n huG nu cho 0ng \t% s" c,
mEt c#a ci n:, ci 7ia c, mEt^,|ug} th$ 7hng thO 'cC _8 n,id
\fu<, n,i g-n, 7hng thO 'c sanh 0a t% nPi nhnMvM)u:3nG 4u<, n,i chung, 7hng thO c
hu bvn c,c t0ong nhnMvM)u:3nC eB: lm th no 4u< c, thO 'c sanh 0a t% )u:3n^C
|uw} T0i l5i, n,i 0ngd
\fu< 7hng thO hi8n hu t0ong )u:3n nh'ng 'c sinh 0a t% )u:3nC Fu vB:, c, ph<i 4u<
'c sinh 0a t% 7hng )u:3n^C|ux}
F,i nh' th cHng nh' ng n,i 0ng 7hng c, 9t st t0ong &$nhC eB: c, ph<i ci &$nh ng
ls 7hng 'c sinh 0a t% sa Fu \4u< t0ong t0'/ng hp n: 'c sinh 0a t% )u:3n m n,
7hng c, t" tnh, nu )u:3n 7hng c, t" tnh, th$ lm th no n, c, thO 'c n,i
0ng 4u< 'c sinh 0a t% )u:3n^C|ut}
V5i na, \4u< 'c sinh 0a 7hng ph<i t% )u:3n, cHng 7hng ph<i t% 7hng )u:3nC eB: 4u<
7hng c, mEt, cHng 7hng ph<i l t% )u:3n ha: t% 7hng )u:3n^C|u}
ug
T,m l5i, 4u< m 'c sinh 0a t% )u:3n, 7hng c, t" tnh 0i3ng c#a n,C Fu )u:3n 7hng c,
t" tnh, th$ php sW 7hng c, mEtC Ahp, l=c 7hng c, mEt, 7hng thO 'c g-i l )u:3n c,
7h< nng sinhC eB: 4u< 'c sinh 0a 7hng ph<i t% )u:3n, cHng 7hng ph<i t% 7hng
)u:3nC F,i cch 7hc, 7hng c, 4u<, cHng 7hng c, )u:3n v 7hng )u:3nC Fgi
Figi0una ct t0i8t ti3u hon ton nhng g$ 'c c9u t0=c &@i nhng 4uan iOm sai l.m c#a
tm v t'@ng th# sai l.m c#a t9t c< cc phpC
U. I?@&tA v0 Vt(& #"W,P+hT" EX +hT" Ei
o2t hnh 2ng ang 1<: 0a @ c6ng th/i gian, th$ 7hng thO 'c, v$ n, &ao g>m &a s" 7i8nd
i 4ua 0>i, ch'a i v ang iC Di?u n: &@i v$d
\Unh 2ng i 4ua 0>i th$ 7hng cLn i na, hnh 2ng ch'a i th$ 7hng thO i, tch
7hNi c< hai hnh 2ng n:, hnh 2ng i th$ 7hng thO 'c^C|u}
Unh 2ng i th$ 7hng thO tch 0/i 7hNi hnh 2ng i 0>i v hnh 2ng ch'a iG nu
hnh 2ng i g>m c< m2t nSa i v m2t nSa ch'a i, nh'ng hnh 2ng nh' th sW 7hng
thO 'cC F, 7hng thO n,id
\_hi ang i, c, hnh 2ng ang i, tch 0/i 7hNi hnh 2ng ang i, th$ hnh 2ng ang i
n: 7hng thO 'c^C|un}
Fu, tch 0/i 7hNi hnh 2ng ang i, th$ hnh 2ng i 7hng c, thO 'c, l=c , n, c, thO
'c n,i 0ng t0ong 7hi bng'/i ic ang i 4ua, th$ vi8c n: cHng ging nh' nhng 4u<
bc:c ang hi8n hu t0ong ci h2p7tC eB: l 7hng =ngC V5i na,
\Fu hnh 2ng ang i c, thO 'c, th$ c, hai hnh 2ngd hnh 2ng ang i v ng'/i i
ang i^C|unn}
Th nh'ng i?u n: 7hng =ng, v$ hnh 2ng ang i th$ 7hng thO tch 0/i 7hNi ng'/i i
ang iC
\Fu, tch 7hNi ng'/i i ang i, th$ hnh 2ng c#a ng'/i 7hng c, thO 'c, v$ 7hng
c, hnh 2ng ang iC eB: lm th no c, thO c, ng'/i i ang i^C|unu}
eB: \ng'/i i 7hng i, ng'/i 7hng i, )a nhi3n, cHng 7hng i, tch 0/i 7hNi c< hai, th$
7hng c, ng'/i i th &a^C|unv}
V5i na, \nu, &ng hnh 2ng ang i, th$ ng'/i i ang i 'c &it, song ng'/i i ang i
7hng thO sS )Ing hnh 2ng ang i, v$ c, hai hnh 2ng ang i t0ong m2t ng'/i i^C|ung}
Fh' vB:, hnh 2ng ang i t0ong t0'/ng hp n: th$ c, thO hoEc 7hng c, thO, ng'/i i
7hng thO sS )Ing &a thao tc bvi8c ang i, ng'/i i v ch9m )tc @ c6ng th/i gianG v$ lW
,, hnh 2ng ang i, ng'/i i v ch9m )t t9t c< ?u 7hng thBtC
uw
F,i chung, nhng t0anh luBn ph# !nh c#a ngi Figi0una 7hng ngoi hai v9n ? chKnhd
itman bngc v )ha0ma bphpcC Fhng ch9p th# sai l.m v? itman v )ha0ma cHng nh' t9t c<
t' t'@ng ch9p th# sai l.m v? itman v )ha0ma ?u &! ph# !nh hon tonC T'Png t", &i8n
chng php ph# !nh c, thO 'c p )Ing cho &9t 7] ph5m t06 7hc nhau no t0ong nhng
ch'Png chKnh c#a &2 VuBn n:, nh' saud
S" hi8n hu c#a itman v )ha0ma l s" hi8n hu c#a )u:3n sinhG )o ,, itman 7hng thO
hi8n hu m2t cch 2c lBp m 7hng c, )ha0ma, v ng'c l5iC Fhng AhQm cLn l5i, O cho
)T hiOu, c, lW 'c chia 0a thnh hai t"a ? chKnh theo s" ph# !nh v(i Ec tKnh luBn ls si3u
vi8t luBn lsd S" 7hng thBt thO c#a cc php b)ha0maMnai0atm:ac v S" 7hng thBt thO c#a
ch# thO bpuggalaMnai0atm:acC
&, S9 +hT" tht thF 2G& 22 *h* #%h&'(&)&i'&t(@&,
S" c, mEt c#a m2t con ng'/i chKnh l s" c, mEt c#a )u:3n sinhG v$ m2t ng'/i l s" nh,m
h-p c#a nm uQnC Fm uQn l 7hng thBt bAhQm gc, cHng vB: su 1 bAhQm vc v m'/i tm
gi(i bAhQm wcC F,i cch 7hc, s" 7t hp bAhQm ngc c#a n gi(i bx cn, x t0.n, x thcc l
7hng thBt v lun tha: hi li3n tIcC eB: l v th'/ngC Fhng g$ &! v th'/ng chi phi ?u
l 7hh bAhQm nucC V5i na, m2t con ng'/i l w uQn ?u 7hng c, &9t 7] ci ng th"c thO
no, th$ lm th no O cho 0ng c, s" )i8t ng v o5n tBn ng nhiTm bAhQm xcC _hng
c, w uQn, v$ th, cHng 7hng c, ng ha: linh h>n bAhQm cC _hng c, ng t0ong w uQn,
ng'/i t5o tc v nghi8p bAhQm c ch; l gi< )anhG )o ,, 7hng c, hnh 2ng v 7t 4u< c#a
n, bAhQm ntcC _hng c, hnh 2ng v 7t 4u< c#a n,, cHng 7hng c, 4u< no t0ong 4u
7h v t0ong hi8n t5i bAhQm nnc, cHng 7hng c, Fh' Vai bAhQm uucC
$, S9 +hT" tht thF 2G& 2hG thF #*u""&4&)&i'&t(@&,
Rng s" ph# !nh ph'Png php 4un chiu vo cc php t03n n?n t<ng c#a RtMnh t0K, th9:
0ng cc php bAhQm nc t0ong th gi(i hi8n t'ng ?u hon ton 7hng c, t" tnhC S" sanh
7h@i, t0I v )i8t bAhQm tc l nhng &iOu hi8n c#a &a Ec tKnh c#a sas7ti bphp hu vic, v$
t9t c< cc php hu vi l v th'/ng, ngo5i t0% asas7ti bphp vMvicC T'@ng th# sai l.m v?
t9t c< cc php ?u thu2c 4uan iOm nh! &i3n, t>n t5i hoEc 7hng t>n t5i bAhQm nwcC R9t c
7hi 4uan iOm nh! &i3n sinh 7h@i, th$ v minh cHng sinh 7h@i, t% s" sinh 7h@i c#a v minh,
sa7hi0as bcc hnhc sinh 7h@i, t% s" sinh 7h@i c#a sa7hi0as, viinas bthcc sinh 7h@iCCC
Fh' vB: 7it sS v s" gi<i thot bAhQm nxc th<: ?u 'c t$m th9: t% hai thi c"c c#a 4uan
iOm sai l.mC UetuMp0at:a:a bFhn v 4u<c l 4ui luBt c#a t9t c< cc phpC F, 7hng thO
'c n,i 0ng nhn hi8n hu t0'(c t0ong 4u<, hoEc 4u< hi8n hu t0'(c t0ong nhnG g[ v
lSa bAhQm nc cHng c, thO 'c hiOu m2t cch t'Png t" nh' thC UetuMp0at:a:a bFhn v
4u<c bAhQm uc nh' gi<i thKch @ t0'(c 0>iC Thnh v Uo5i bAhQm unc ?u ch; l gi< )anh,
7hng thBtC D2c 5o )+n n s" t0i8t ti3u hoEc lo5i &N m-i 7in gi<i ha: ch9p th# t'@ng i3n
<o bAhQm uvc th<: ?u l t0K gic &9t nh! hoEc t0K A0ai bRtMnhc, &ng t0K RtMnh 9:, m2t
ng'/i c, thO thQm th9u vo cSa ngy c#a n:ati b_hng tnhcC
Y. I?@&tAPT'u" E!.
ux
Jhn ls t'Png i l s" &iOu hi8n c#a lnh v"c 2ngd t0ong 7hi chn ls tu:8t i, tanhC z"a
vo lnh v"c 2ng, ha: chn ls t'Png i, th$ lnh v"c tanh, ha: chn ls tu:8t i c, thO
'c nhBn 0aC F,i cch 7hc, tu:8t i c, thO 'c &iOu hi8n t0ong mi li3n 4uan t'Png i
1u:3n 4ua s" &iOu hi8n c#a nng l"c sng 2ng c#a ngn ng nng 2ng, , l O n,i, 7hi
vai t0L c#a ngn ng 5i )i8n cho m2t chc nng c, gi t0! v sng 2ng thBt s" c#a th"c
t5iC JhKnh c AhBt m(i thBt s" c, # 7h< nng 9:, Fgi sS )Ing ph'Png ti8n ngn ng
O ch; 0a ngu:3n ls zu:3n sinh m n, hm tng c< chn lsd TIc v Th*ng nghaa C z6
Figi0una ph# !nh t9t c< ph5m t06 m 'c cn nh*c nh' l gi< )anh, n, c.n ph<i hiOu
m2t cch chKnh 1c 0ng \&t &9t^ c#a ngi 7hng nhng ch; t0i8t ti3u t'@ng th# sai l.m v?
ng v php, m cLn h$nh thnh thBt t5i t'Png i t0ong th gi(i hi8n t'ngC e$ Ec tKnh
chn thBt c#a t9t c< cc php th$ 7hng ngoi mi li3n 4uan t'Png i, m n, chKnh l th"c
t5i chn thBt c#a )u:3n sinh, v cHng 'c g-i l Ec tKnh chn thBt 0t 0o c#a t0K RtMnhC
e$ lW ,, ngi Figi0una tu:3n &d
\Fhng ai 7hng &it s" phn &i8t gia hai chn ls, th$ 7hng thO &it 'c &<n ch9t thm
thus c#a gio php c AhBt^C|unw}
Fh' vB:, th"c t5i chn thBt c#a )u:3n sinhX)6 n, ch'a c, thO )iTn 5t t0ong th gi(i hi8n
t'ngXcHng c, thO 'c nhBn 0a m2t cch t0"c tip t0ong mi li3n 4uan t'Png i 1u:3n
4ua nng l"c sng 2ng c#a ngn ng nng 2ng Figi0una 7hZng !nhd \7hng )"a vo
chn ls t'Png i, th$ chn ls tu:8t i 7hng thO 'c nhBn 0a^C|unx} Th nh'ng, theo ngi
Figi0una, \s" c'/ng i8u c#a ngn ng &! hul )i8t t0ong jn:ati^C bA0apancas tu
jn:ati:a ni0u)h:ate nXw)c nh'ng \7hng c, jn:ati n: th$ 7hng c, g$ 'c h$nh
thnh^ bsa0va na :u:ate tas:a jn:a :as:a na :u:ate ugXngc)cC
eB:, th"c t5i chn thBt c#a )u:3n sinh ph<i thO nhBp vo jn:atiG jn:ati hoEc th"c t5i si3u
vi8t c#a cc php chKnh l T0ung 5oC T% 4uan iOm n:, )u:3n sinh chKnh n, ph<i &! hul
)i8tG cHng nh' nh/ c, 4ui luBt v th'/ng, m cc php i vo s" hi8n huG 7hng c, n,,
7hng c, g$ c, 7h< nng hi8n huC _hi )u:3n sinh hul )i8t chKnh n,, thBt t5i si3u vi8t sW
'c nhBn 0a, , l O n,i, th"c t5i si3u vi8t c#a t9t c< cc php th$ 7hng c, g$ nh'ng chKnh
l T0ung 5oG nh/ c, T0ung 5o, m FitM&n m(i c, thO 'c 5t n, , l O n,i 0ng i
v(i m2t ng'/i 7ht 7hao O v't l3n t03n hoEc thng hoa t% t05ng thi n: n t05ng thi
7hc, t% c9p 2 th9p nh9t n cao nh9tC
T0ung 5o l ph'Png ti8n ngn ng )u: nh9t 'c c AhBt )5: 1u:3n 4ua ngn ng , m
m2t ng'/i c, thO nhBn 0a th"c t5i chn thBt c#a )u:3n sinh nh' t0K gic &9t nh!G t0K gic &9t
nh! chKnh l t0K RtMnhC Di?u n: ngi Figi0una pht &iOud
\Jh=ng ta cng & 0ng &9t 7] php no )o )u:3n sinh th$ , l jn:atiC F, l gi< )anh bs"
cQu t0=c c#a t' t'@ngc m n, cHng chKnh l T0ung 5o^C|unt}
T0ung 5o cHng 'c thO hi8n 0y t0ong o5n vn sau, ch=ng ta -cd
ut
\Jhn ls tu:8t i t0ong &<n ch9t c#a n, v Ec tKnh th$ lun thu2c n2i t5i, )6 c AhBt c,
t>n t5i ha: 7hng t>n t5i, 'c g-i l th'/ngC Jhn ls t'Png i l 7hng thBt, v t9t c< ?u
i vo 7hng tnh, 'c g-i l vC Fh' Vai n,i )u:3n sinh l th'/ng hoEc v th'/ng, ct
O t9t c< ch=ng sanh nhBn thc 0ng )u:3n sinh th$ cHng 7hng ph<i th'/ng cHng 7hng
ph<i v th'/ngC D: 'c g-i l T0ung 5o^C|un}
T0ong m2t o5n vn 7hc, T0ung 5o cHng 'c m t< nh' v.:d
\Ui8n hu 7hng hi8n hu l chn ls t'Png iG s" sai l.m c#a 7hng sai l.m 'c g-i l
s" a )5ng c#a s" hp nh9tC _hng hi8n hu hi8n hu l chn ls tu:8t iG s" 7hng sai l.m
c#a s" sai l.m 'c g-i l s" hp nh9t c#a s" a )5ngC S" hp nh9t c#a s" a )5ng th$
7hng hp nh9tG s" a )5ng c#a s" hp nh9t th$ 7hng a )5ngC F, cHng 7hng hp nh9t,
cHng 7hng >ng nh9t, cHng 7hng )a )5ng, cHng 7hng 7hc &i8t, cHng 7hng a )5ngG
: chKnh l T0ung 5o^C|un}
Z. I?@&tAP48i v0. "i[i th.t
T0ungM4unMluBn, c< &a nhn t chKnh n: 7hng thO thiu m2t i v(i m2t v! R>Mtt chn
chnh, l lBp t0'/ng 4uan iOm c#a )u:3n sinhC e$d
\R>Mtt th9: v 4un chiu vo t9t c< cc php 'c sinh 0a t% &n )u:3n, nh'ng 7hng
ch9p th# n ch=ng, v$ ch=ng l Ec tKnh 4u:t !nh^C|uu}
V5i na, R>Mtt, 7hi ng>i nPi 5o t0ng gic ng2, th9: v 4un chiu vo nu chi ph.n nhn
)u:3n nh' 7hng gian 7hng c, thO &! hul )i8tC|uun} Fh9n m5nh n nu chi ph.n nhn
)u:3n, VuBn n,id
\Fu m2t ng'/i ch; 4un chiu s" 7hng hi8n hu 0t 0o, v! 9: sW ch9p th# n h' vG nu
m2t ng'/i ch; 4un chiu s" hi8n hu 0t 0o, v! 9: sW ch9p th# n v th'/ngC Vo5i t0% hai
thi c"c n: ha: nhng ch9p th# n:, v$ lW ,, c AhBt )5: 0ng m'/i hai chi ph.n nhn
)u:3n l jn:atiCCC e't l3n t03n nhng thi c"c n:, gi< )anh l t0ung 5oG )o ,, c AhBt
)5: m'/i hai chi ph.n nhn )u:3n^C|uuu}
Di?u n: cho th9: 0ng ch9p th# s" hi8n hu v 7hng hi8n hu 0t 0o ph<i 'c t0i8t ti3u
7hi ng )Ing &t &9t c#a T0ung VuBn cho &n c9p 2 t0ung 5oC Jh=ng ld ac s" hi8n hu
'c 1em nh' chn ls th gian, t0ong 7hi , s" 7hng hi8n hu nh' chn ls si3u thG &c ps"
hi8n hu v 7hng hi8n huq 'c 1em nh' chn ls th gian, t0ong 7hi , pcHng 7hng hi8n
hu cHng 7hng 7hng hi8n huq chn ls si3u thG cc 4un 1t ac v &c 'c cn nh*c nh'
chn ls th gian, t0ong 7hi , ph# !nh c< hai ac v &c nh' chn ls si3u thG v )c ph# !nh
cc 'c cn nh*c nh' chn ls th gian, t0ong 7hi , ph# !nh c#a ph# !nh cc l chn ls si3u
vi8tC c9p 2 th t' l Ec th6 v$ : l s" ph# !nh c#a ph# !nh, ha: n,i =ng hPn, :
chKnh l s"M7hZngM!nhM'cMthanhMl-cM1u:3nM4uaMph#M!nh nh' l &i8n chng php 0t 0o
nh9t c#a T0ung 4unC Fh/ s" 4un chiu nh' th, RtMnh c, thO 'c thQm th9u v nhBn 0a
u
hon tonC F3n &it 0ng m2t v! R>Mtt chn chnh v(i t0K tu8 RtMnh c#a m$nh ph<i l
nhng v! t% 8 &t R9t 2ng !a t0@ l3n 8 thBp Ahp vn !a t0ong ThBp !aC
D: l c9p 2 cao nh9t c#a D5i th%a AhBt gio, t0ong , &<n tnh c#a v minh v c#a RtM
nh cHng 7hng ph<i 7hc nhau cHng 7hng ph<i ging nhau, c< hai ?u >ng nh9t t0ong
c6ng Ec tKnh 0t 0o c#a cc php t03n cP s@ c#a t0K RtMnhC \ThBt t5i 0t 0o, theo
Jan)0a7k0ti bFgu:8t rngc, c, thO 'c nhBn 0a )u: nh9t t0ong t0"c gic &K mBt^C|uuv}
J6ng s t'(ng nh' th, VuBn n,id
\R<n ch9t 0t 0o c#a v minh l RtMnhC Jh9p th# n Ec tKnh c#a RtMnh l v minh^C
zo ,, \&<n ch9t 0t 0o c#a v minh l s" thanh t!nh 0t 0o nh' h' 7hng, 7hng sinh
7hng )i8t^C|uug}
T'Png t s n:, ngi Figi0una pht &iOud \Sasi0a blun h>ic th$ 7hng 7hc v(i ni0via
bFitM&nc, v ni0via th$ 7hng 7hc nhau v(i sasi0a^C|uuw}
Fh' th t0K RtMnh th9: th"c t5i chPn thBt c#a cc php cHng c, nghaa l th9: s" sanh 7h@i
v s" o5n )i8t c#a nu chi ph.n nhn )u:3n, v T C T0ong m'/i hai chi ph.n nhn
)u:3n, t% v minh n gi cht l s" sinh 7h@i, v t% gi cht t0@ lui v minh l o5n )i8tC
T0ong T , _hh v Fgu:3n nhn c#a 7hh l s" sinh 7h@i, v s" zi8t 7hh v con D'/ng
)+n t(i s" )i8t 7hh l o5n )i8tC e$ lW ,, ngi Figi0una n,id
\Dc AhBt )5: 0ng nhng ai nhng ai thBt s" th9: 'c 4ui luBt c#a )u:3n sinh, th$ c, th
th9: 'c AhBt cHng nh' _hh, Fgu:3n nhn c#a n,, s" zi8t 7hh v con D'/ng )+n n s"
gic ng2^C|uux}
Fgi Figi0una t0ong T0ung VuBn c#a m$nh 1em 1t v ph<n &i8n nhng 4uan iOm sai
l.m 1u:3n sut ut ch'Png &ng &i8n chng php ph# !nh 0t 0o, nh'ng Fgi 7hng th
ph# !nh hon ton nhng g$ c AhBt )5: t0ong nhng AhQm cui nh' AhQm T ,
FitM&n, v ThBp Fh! Fhn zu:3nC F,i 7hc i, A0atkt:aMsamutpi)a b)u:3n sinhc, jn:ati
v T0ung 5o th$ thO tnh th<: ?u &$nh ZngC Jh=ng ta -cd
\T9t c< cc php lm h'ng ph9n nPi v! 9:G bcHng vB:c i v(i nhng ai h'ng ph9n v(i
jn:ati n:^C bA0a&havati ca jn:ate:a :as:a p0a&havanti tas:a sa0va0thacC
\_hng c, g$ h'ng ph9n @ nPi v! 9:G bcHng vB:c i v(i nhng ai 7hng h'ng ph9n v(i
jn:ati n:^C bp0a&havati Figi0una tas:a 7imcin Figi0una p0a&havati jn:ati :as:acC
|uut}
V/i &$nh c#a ngi Jan)0a7k0ti t03n &i 78 n: th$ t'Png t" nh' t0$nh &: t0ong AhQm ug
c#a T0ung VuBnC Theo i?u n: Jan)0a7k0ti pht &iOud
\Jon c=i .u <nh lT c AhBt, &Bc e Th'ng S', Fgi )5: jn:ati b7hng tnhc,
p0atkt:asamutpi)a b)u:3n sinhc v boa)hMma0gacT0ung 5o nh' t'Png >ng^C|uu}
u
T,m l5i, &ng ph'Png ti8n 4un chiu v? T0ungM4unMluBn, m2t R>Mtt chn chnh nhBn 0a
0ng 7hng tnh l )u:3n sinh v cHng l t0ung 5oC F,i 7hc i, th"c t5i chn thBt c#a
)u:3n sinh t0ong s nghaa tn gio 0t 0o nh9t c#a n, l t0ung 5o thBt t'(ng, jn:ati,
ni0via, m2t chng th"c chZng m9: ng+u nhi3n t0ong th gi(i hi8n t'ng hoEc mi li3n
4uan t'Png i th$ 7hng c, thO 5t 'cC za nhi3n i?u n: ph<i 'c hiOu nh' n?n t<ng
c#a t0K RtMnh 1u:3n 4ua s" 4un chiu vo &<n tnh n2i t5i c#a cc php, v(i s" v*ng mEt
0t 0o nhng s ni8m ch9p th#C eB: gi<i thot i v(i m2t R>Mtt chn chnh c, thO 5t
'c t0ong cu2c sng hi8n t5iC
Fh$n chung, thBt =ng nh' t0'(c : c< hai ngi Uu:?n T0ang v Fghaa T!nh, ?u ht
lLng ca ngi 0ng pVong Th- l m2t t0ong &n mEt t0/i @ n D2qG hoEc pt0ong m2t th/i 5i,
ch; c, m2t v ch; m2t nhn vBt 4uan t0-ng 1u9t hi8n m thi, ch 7hng c, haiqC ThBm chK
ACTC au, m2t 5i h-c gi< c#a n gio, t0ong tc phQm m)ealistic Thought o{ mn)ia, cHng
ca tIng 0ng pVong Th- l m2t &i8n chng gia, c, m2t 7hng hai t03n th gi(iqC Fh' th,
7hng ngoa O 1'ng )'Png v tn thn 0ng ngi \Vong Th- l c 8 nh! ThKchMca^C
D.u th 7l u, olama)h:ama7aM7i0i7i v(i g 78 tIng &ng Sas70it 'c _enneht _C
mna)a )!ch sang `nh ng v cho 1u9t &<n vo nm nvC D: l m2t s" ma: m*n t0ong lnh
v"c vn ch'Png Sas70it c#a AhBt gio n,i 0i3ng v th gi(i n,i chungC
MMMMMMMMMMMMMMMMMMMM
|nt} \R9t nng chnh 4un 7hng, 2n cn t*c t" h5i, nh' &9t thi8n ch= thuBt, &9t thi8n t0,c 2c 1^C UTC
Thi8n Si3u, T0ung VuBn _8 bTV7cC, ugXnn, t0C vtgC einij:ati )u0)i jn:ati man)ame)hasa sa0po
:athi )u0ghkto vi):i vi )up0aCp0asi)hiti mnanaC _C_C, olama)h:ama7a7i0i7i, o_C ugXnn, t0C ngxC
|n} \Fng thu:t th! nhn )u:3n, thi8n )i8t ch' hs luBn, 7hO th# lT ch' AhBt, ch' thu:t t0ung 8 nh9t^C
UTC Thi8n Si3u, TV7C, ugXnn, t0C nnC \a p0atkt:asamutpi)a p0apacopasama jiva mnanaC _C_C t0C
vC
|nn} \R9t sanh )i8c &9t )i8t, &9t th'/ng )i8c &9t o5n, &9t nh9t )i8c &9t )!, &9t lai )i8c &9t 1u9tC^ UTC Thi8n
Si3u, TV7C, t0C nnC ani0o)ha0manutpi)amanucche)amajijvata ane7i0thamanini0thamanigamamani0M
gama mnanaC__C t0C vC
|nu} \Jh=ng nhn )u:3n sanh php, ng thu:t tc th! 7hng, )i8c vi th! gi< )anh, )i8c th! t0ung 5o
nghaa^C UTC Thi8n Si3u, TV7C, t0C vtwC
|nv} rem Stche0&ats7:, ThC, Ru))hist VogKc, eolC m, t0C gxnC
|ng} rem ou0ti, TCCeC, The Jent0al Ahilosoph: o{ Ru))hism, t0C nugMC
|nw} rem Stche0&ats7:, ThC, Ru))hist VogKc, eolC m, t0C gnC
|nx} S)C, t0C guC
|nt} S)C, t0C gnC
|n} S)C, t0C gvC
|n} Figi0una, eig0ahav:iva0tankXThe zialectical oetho), t0C xMtC
|n} \za hu 7hng nghaa c, nh9t thit php *c thnh, nh'c v 7hng nghaa c, nh9t thit php &9t
thnh^C UTC Thi8n Si3u, TV7C, ugXng, t0C utvC sa0va ca :u:ate tas:a jn:ati :as:a :u:ate sa0va na
:u:ate tas:a jn:a :as:a na :u:ate mna)a, _C_C, t0C ngtC
|nn} ou0ti, TCCeC, t0C nugC
|nu} \Jh' php &9t t" sanh, )i8c &9t t6ng tha sanh, &9t c-ng &9t v nhn, th! c t0i v sanh^C UTC Thi8n
Si3u, TV7C, nXvC na svato nipi pa0ato na )vi&h:i nip:ahetuta utpanni itu vi):ante &hivi 7vacana 7e
cana mna)a, __C, o_C, nXn, t0C vC
|nv} Theo l/i &$nh c#a _umi0akva cho th9: 0ng c, u s" 7i8nd ac t" tnh c#a s" vBt t0ong t0'/ng hp
7hng .: # ha: thiu )u:3n th$ 7hng c, 7h< nng sinhC Fu, m2t vBt 'c sinh 0a t% chKnh n,, th$ vBt n:
c, hai tnh 0i3ng &i8td ch# thO v i t'ngC Fu t" tnh c#a s" vBt, 7hi ch'a c, nhn, th$ c, 7h< nng sinh,
th$ s" 7i8n n: m*c ph<i hai l[id 7hng nhn v 7hng )u:3nG v$ c6ng t0'/ng hp sW c, thO lBp l5i mi mi
nh' th v nh' thC &c T% t" tnh hi8n hu c#a s" vBt, th$ t" tnh 7hc 7hng thO hi8n huC Fh'ng nu t"
tnh c#a vBt n: hi8n hu t0'(c, th$ t" tnh c#a s" vBt 7hc cHng c, thO hi8n huC Fu t" tnh n: 7hng
v
hi8n hu, th$ t" tnh 7ia cHng 7hng thO hi8n huC eB: l m*c ph<i hai l[id t" tnh 'c sinh 0a t% chKnh n,
v t% ci 7hcC zo ,, 7hng =ng O n,i 0ng t9t c< cc php c, thO hi8n hu m 7hng c, nhn, v 7hng
c, nhn th$ 4u< c#a n, cHng c, thO hi8n huC Fu c, 4u< m 7hng c, nhn, th$ nhng vi8c lm nh' l &
thK, gi gi(i,CCC ph<i &! o5 vo !a ngIcC Fu 7hng c, nhn, th$ t5o thBp c hoEc t5o ngH ngh!ch t2i ?u
'c sinh l3n cyi t0/iC DJ vXnwxg, t0C u&C
|ng} \Fh' ch' php t" tnh, &9t t5i ' )u:3n t0ung, )i v t" tnh c, tha tnh cHng phIc v^C DJ vXnwxg,
nXu, t0C u&C UTC Thi8n Si3u, TV7C, nXg, t0C vuC
|nw} \Fhn )u:3n, th 8 )u:3n, )u:3n )u:3n tng th'ng )u:3n, t )u:3n sanh cc php, cnh v 8 ngH
)u:3n^C DJ vXnwxg, nXv, t0C u&C UTC Thi8n Si3u, TV7C, nXg, t0C vuC catvi0a p0at:a:i
hetujcilam&anamananta0a tathaivi)hipate:a ca p0at:a:o nisti pacama mna)a, __C, t0C vC
|nx} \fu< vi t6ng )u:3n sanh, vi t6ng phi )u:3n sanh, th! )u:3n vi hu 4u<, th! )u:3n vi v 4u<^C DJC
vXnwxg, nXg, t0C ucC
|nt} \Fhn th! php sanh 4u<, th! php )anh vi )u:3n, nh'c th! 4u< v! sanh, h &9t )anh phi )u:3n^C S)C,
nXw, t0CucC
|n} S)C, t0C ucC
|n} S)C, o_C nXx, t0C ucC
|u} S)C, o_C nXt, t0C ucC
|un} S)C, o_C nX, t0C ucC
|uu} rem Aoussin, VC )e Va ealleed `&hi)ha0ma7oja&his:a, eolC n, t0C wMxC
|uv} rem DJ vXnwxg, o_C nX, t0C vaC
|ug} S)C, o_C nXn, t0C v&C
|uw} S)C, o_C nXnn, t0C v&C
|ux} S)C, o_C nXnu, t0C v&C
|ut} S)C, o_C nXnv, t0C v&C
|u} S)C, o_C nXng, t0C v&C
|u} \za 7h v hu 7h, v! 7h )i8c v 7h, l: )a 7h v! 7h, 7h th/i )i8c v 7h^C TC Thi8n Si3u, TV7C,
uXn, t0C vuC gata na gam:ate tiva)agata naiva gam:ate gatigatavini0mu7ta gam:amina na
gam:ate mna)a, __C, t0C ggC
|un} \D2ng 1 t*c hu 7h, thS t0ung hu 7h th/i, phi )a 7h v! 7h, th! c 7h th/i 7h^C UTC Thi8n
Si3u, TV7C, uXu, t0C vuC gam:aminas:a gamana 7atha nimopapats:ate gam:amina h: agamana
:a)i naivopapa):ate mna)a, __C, o_C, uXv, t0C ggC
|unn} \Fh'c 7h th/i hu 7h, t*c hu nh! ch#ng 7h, nh9t v! vi 7h th/i, nh! v! 7h th/i 7h^C UTC Thi8n
Si3u, TV7C, uXw, t0C vvC gam:aminas:a gamane p0asa7ta gamana)va:a :ena ta)gam:amina ca
:accit0a gamana puna mna)a, __, o_C, uXw, t0C gwC
|unu} \Fh'c l: ' 7h gi<, 7h php &9t 7h< *c, )a v 7h php c, h *c hu 7h gi<^C UTC Thi8n Si3u,
TV7C, uXt, t0C vvC gati0am cetti0as7t:a gamana nopapa):ate gamane qsati gantitha 7uta eva
&havi:ati mna)a, __C, uXt, t0C gxC
|unv} \_h gi< t*c &9t 7h, &9t 7h gi< &9t 7h, l: 7h &9t 7h gi<, v 8 tam 7h gi<^C UTC Thi8n Si3u,
TV7C, uX, t0C vvC ganti na gacchati tiva)aganti naiva gacchati an:o gantu0agantujca 7asttk:o hi gacchati
mna)a, __C, uX, t0C gxC
|ung} \Fhn 7h t0i php gi<, &9t nng )Ing )! 7h, ' nh9t 7h gi< t0ung, &9t *c nh! 7h c^C UTC Thi8n
Si3u, TV7C, uXuv, t0C vvuC gat:i :a:oc:ate ganti tatoqn:i sa na gacchati gatk )ve nopapa):ete :asmi)e7e
p0agacchati mna)a, __C, o_C, uXnv, t0C gC
|unw} \Fh'c nhn &9t nng t0i, phn &i8t ' nh! , t*c ' thm AhBt php, &9t t0i chPn thBt nghaa^C UTC Thi8n
Si3u, TV7C, ugX, t0C vtgC :e qna:o0na viinanti vi&higa sat:a:o0)va:o te tattva na viinanti
gam&hk0a &u))hajisane mna)a, __C, o_C, ugX, t0C ngxC
|unx} \Fh'c &9t : tIc , &9t *c 8 nh9t nghaa, &9t *c 8 nh9t nghaa, t*c &9t *c FitM&n^C UTC Thi8n
Si3u, TV7C, ugXn, t0C vtgC v:avahi0amanij0it:a pa0ami0tho na )ej:ate pa0ami0thamanigam:a ni0via
ni)higam:ate mna)a, __C, o_C, ugXn, t0C ngxC
|unt} \Jh=ng nhn )u:3n sanh php, ng thu:t tc th! 7hng, )i8c vi th! gi< )anh, )i8c th! t0ung 5o
nghaa^C UTC Thi8n Si3u, TV7C, ugXn, t0C vtwC :a p0atkt:asamutpi)a jn:ata ti p0aca7mahe si
p0aipti0upi)i:a p0atipatsaiva ma)h:ami mna)a, __C o_C, ugXnC
|un} DJ gnXnug, t0C gucC
|un} S)C
|uu} DJC uwXnw, utaC
|uun} S)C
|uuu} DJC vXnwxg, t0C n&C
vn
|uuv} Stche0&ats7:, ThC, Ru))hist VogKc, eolC m, t0C xuMvC
|uug} DJC uwXnw, t0C xuuaC
|uuw} \FitM&n )" th gian, v hu thiOu phn &i8t, th gian )" FitM&n, )i8c v thiOu phn &i8t^C UTC
Thi8n Si3u, TV7C, uwXn, t0C vC na sasi0as:a ni0viit7i ci)asti vijeana na ni0vias:a
sasi0it7i ci)asti vijeaa ina)a, __C o_C uwX n, t0C nwC
|uux} \Th! c 7inh t0ung thu:t, nh'c 7in nhn )u:3n php, t*c vi nng 7in AhBt, 7in 7hh, tBp, )i8t,
5o^C UTC Thi8n Si3u, TV7C, ugXg, t0C vtC :a p0atkt:asamutpi)a paj:atk)a sa paj:ati
sa0va7lejap0ahia ca :a):ajn:a na vi):ate mna)a, __C, o_C, ugXg, t0C nwuC
|uut} ei0g0ahav:iva0tank, Vrr, t0C nvtC
|uu} S)C, t0C nvC
IV. 1iN T'u" 1i: Lu #>&%h@At&)vi$hA"&,
3. Khi 4562 v N"u7 "82 v0 -9 Phi: %;2h
Sau th/i 7] 1iOn )'Png chnh php c#a nh! v! Th s' `jvaghoa bo oinhc v Figi0una
bVong Th-c l th/i 7] t'ng php m gio nghaa thm o c#a Fh' Vai 'c saga be
T0'(cXvnMvc v easu&an)hu bTh ThnXvuMgc pht t0iOn c6ng t2t n c"c iOm c#a
n, t0ong n?n vn ch'Png Sas70it AhBt gioC Th nh'ng, theo t0u:?n thu:t, oait0e:a
Ro)hisattva bR>Mtt ziMlEcc 'c cn nh*c nh' l v! SP Th c#a tng zu: thc, cLn saga
v easu&an)hu ch; l nhng ng'/i 7 th%aC saga v easu&an)hu, m2t mEt )"a vo hai
7inh n?n t<ng c#a zu: thcd San)hini0mocana bYi<i Thm oBtc, Va7ivati0a bVngMgic,
|uu} mEt 7hc sS )Ing nhng &2 luBn, nh'd oahi:inaMjt0ala7i0a bD5i th%a VngM
gic oa)h:intaMvi&higa bRi8n T0ung Ri3nc cHng nh' ogici0aM&hmi bzuMgi S' D!ac )o
R>Mtt oait0e:a thu:t, c6ng 7t hp v(i nhng tc phQm vn c, c#a m$nh, 'a
t0'/ng phi n: n c"c iOm c#a n, t0ong sut th/i sinh ti?n c#a h-C pogici0aq l m2t
thuBt ng 'c saga m8nh )anhG t0ong 7hi , peiinavi)aq l m2t thuBt ng 7hc 'c
easu&an)hu Et t3nC|uv} ogici0a bzuMgic thi3n t0-ng nhi?u n v9n ? th"c hnhG t0ong
7hi , phi eiinavi)a bzu: thcc nh9n m5nh n nhng Ec t0'ng si3u h$nh thu2c v?
nhng lnh v"c tm ls v tm ls t0it h-c c#a AhBt gioC saga be T0'(cc, v(i php &<o
sn c,, v(i s" lnh h2i t' t'@ng c#a ngi oait0e:a bziMlEcc v v(i 7h< nng si3u phm
vn c, c#a m$nh c6ng v(i s" ,ng g,p c#a thi3n ti v ti?n 7hong hBu, va 5i v ch,i sng
c#a ng'/i s' 8d easu&an)hu bTh Thnc, c< hai anh em gi,ng l3n nhng php m vi
)i8u c#a 5i php, 0ng l3n ting 0ng h6ng h>n c#a s' tS php, hng phIc ngo5i 5o,
th*p n chnh php, 0'(i n'(c cam l>, nhip ho 4u.n m3, >ng l3n AhBt !a, c6ng v? &<o
s@CCC _O t% : AhBt gio l5i chu:On m$nh sang m2t th/i 5i m(i, m2t 7l ngu:3n m(i ch,i
sng nh9t t0ong l!ch sS AhBt gio D5i th%aC
U.u ht t0ong t9t c< &2 luBn, lBp t0'/ng 4uan iOm c#a ngi easu&an)hu lun tBp t0ung
chung 4uanh v9n ? con ng'/i v th gi(iG hoEc nhn sinh 4uan v vH t0I 4uan, nh'ng nh9n
m5nh n 7hun:h h'(ng t0i thc luBn v ph'Png thc tu tBp 4un chiu vo ng v phpC
Di v(i )u: thc, theo h8 thng l(n c#a AhBt gio, n, thu2c v? phi Ahp t'(ng zu: thc
h-c, ha: Ahp t'(ng tngC Fhng :u t chKnh li3n 4uan n )u: thc th'/ng th9: 1u9t
hi8n t0ong nhng &2 luBn c#a 5i th%a l tman bngc v zha0ma bphpc, _lejiva0aa
bphi?n no ch'(ngc v e:ava0aa bs@ t0i ch'(ngc, aaMviina btm thcc v catu0Mina
bt t0Kc vCvCCC th<: ?u )"a vo nghaa ls t0iMsva&hiva btam tnhc O t0iOn 7haiC Fh'ng t0K O
vu
nhBn 0y tam tnh n: l Jn &<n t0K v UBu *c t0K 1u:3n 4ua nng l"c thi?nM!nh 7i3n c,
v ct lyi c6ng t2t l nh9n m5nh v 4u: v? p)u: thc tnhqC
eiina l m2t ch# ? v c6ng 4uan t0-ng v 09t sng 2ng i v(i nhng U-c gi<, T0it gia
v Tm ls gia, vCvCCC AhBt gio hoEc 7hng AhBt gio t0ong cnh >ng tm ls t0it h-c AhBt
gioC F, t0$nh &: v s lnh v"c Ec th6 c#a th gi(i hu vi bhoEc c<nh gi(i th gianc c#a
hng phm phu v th gi(i v vi bhoEc si3u th gianc c#a &Bc ThnhC Th nh'ng, t0'/ng
phi zu: thc @ n D2, m2t mEt v$ n, thu2c lnh v"c tm ls 4u si3u h$nh, cho n3n n, 7h,
)u: t0$ v t>n t5i lu )iG mEt 7hc \v$ n, 7hng ch# t0'Png gio ls D5i th%a chKnh thng
0ng AhBt tnh vn sn c, t0ong t9t c< loi hu t$nh, v n, 7hng hp nh9t gia hi8n t'ng
v(i si3u hi8n t'ng^|uvn}G )o , @ T0ung Uoa, n, &! cc t0'/ng phi Uoa Fghi3m, Thi3n
Thai, Thi?n v T!nh D2 ch; t0Kch ga: g*t, v$ th n, su: tn t5i n'(c n:, v mi n .u th
7l th u, Thnh zu: Thc ThuBt _s c#a ngi _hu: JP, &! m9t @ T0ung Uoa, 'c m2t v!
c' sa uM:ang Jhien em t% FhBt R<n n T0ung Uoa vo nm nnC
Fgu>n gc c#a zu: thc tng 'c h$nh thnh @ n D2, sau , 'c t0u:?n & sang
T0ung Uoa v(i &2 oahi:inasampa0ig0aha bVuBn Fhip D5i Th%ac )o ngi saga t0'(c
tc, nh' l gio ls n?n t<ng c#a n,C|uvu} Jh,i sng nh9t c#a zu: Thc tng t5i n D2 l )o
ngi easu&an)hu bTh Thnc ch# t0'Png v(i s" t0'(c tc, ch= gi<i v &i3n so5n wx tc
phQmC|uvv} e$ th cho n3n, gio t0$nh n: c, lW 7hNi ph<i nh*c l5i, m ch; gi(i thi8u n
m2t t0ong nhng &2 luBn nhi ting v 09t 4uan t0-ng c#a )u: thc )o ngi oait0e:a
Ro)hisattva thu:td oa)h:intaMvi&higa bVuBn Ri8n T0ung Ri3ncC oa)h:intaMvi&higa,
nu so v(i nhng &2 luBn 4uan t0-ng c#a ngi easu&an)hu, nh' eimjati7i bzu: Thc Fh!
ThBp TIngc, T0imti7a bVuBn zu: Thc Tam ThBp TIngc, Ru))hati bVuBn AhBt Tnhc,
Fi0viaMjist0a bVuBn FitM&nc, vCvCCC th$ n, l m2t &2 luBn 'c ch nh9t, m Ec &i8t c,
)9u tKch l!ch sS li3n 4uan n v! sng lBp 0a zu: thc tng, oait0e:a Ro)hisattva bziMlEc
R>MttcC z6 v+n &it nghaa ls )u: thc 'c `jvaghoa 1iOn )'Png t0ong
oahi:inaj0a))hotpi)a jist0a bVuBn D5i Th%a _h@i TKnc, v Ec &i8t n, cHng 'c c
Fh' Vai )5: t0'(c , t0ong San)hini0mocanaMst0a b_inh Yi<i Thm oBtc v
Va7ivati0aMst0a b_inh VngMgicC
Di v(i oa)h:intaMvi&higa, n, g>m c, v &<n )!ch v ma: m*n l &<n Sas70it cHng ang
hi8n cLnC R<n th nh9t v(i t"a ? oa)h:intaMvi&higaM7i0i7i bRi8n T0ung Ri8n VuBn
TIngXcHng 'c g-i l Ri8n T0ung Ri3n TIng, T0ung Ri3n Ahn Ri8t TIng, ha: T0ung Ri3n
TIngc )o oait0e:a Ro)hisattva bziMlEc R>Mttc thu:t, n 4u:On, /i D'/ng, ngi Uu:?n
T0ng )!ch, DJ vnXnxnC R<n th hai v(i t"a ? oa)h:intaMvi&higaMk7i bRi8n T0ung Ri3n
VuBnXha: V: TKch nh T0ung VuBnc )o ngi easu&an)hu t5o, ngi Uu:?n T0ng )!ch, v
4u:On, DJ vnXnxC R<n th &a v(i t"a ? T0ung Ri3n Ahn Ri8t VuBn )o ngi easu&an)hu
t5o, ngi Aa0ami0tha bJhn Dc )!ch, u 4u:On, DJ vnXnwC JHng c, m2t &<n 7hc )o ngi
_hu: JP so5n v(i t"a ? Ri8n T0ung Ri3n VuBn ThuBt _sXha: Ri8n T0ung Ri3n VuBn S(c, v
4u:On, DJ ggXnvwC Fgoi 0a, cLn c, m2t &2 luBn 7hc c6ng t"a ? v(i &<n th nh9t
oa)h:intaMvi&higaM7i0i7i )o ngi Sthi0amati b`n Uu8c &n v? l/i &$nh c#a ngi
easu&an)hu, nh'ng hi8n ch; c, t0ong &<n c#a T: T5ng, ch 7hng c, &<n Uoa ngC
vv
T0ong nhng &<n )!ch n:, &<n th nh9t l &<n gc )o oait0e:a Ro)hisattva bziMlEc R>Mttc
thu:t, nh'ng &<n th hai c#a ngi easu&an)hu cHng 7hng 7m ph.n 4uan t0-ngXc< hai
&<n )!ch n: ?u c, t phQm v(i n2i )ung v t"a ? na n nh' nhauC zo ,, ng ch= s l
&<n )!ch th haiG v$ n2i )ung c#a n, chKnh l nhng l/i )5: c#a oait0e:a Ro)hisattva v
cng Ec &i8t hPn na l &2 luBn n: c, 7m theo l/i &$nh cHng nh' 7in gi<i s@ ng2 c#a
ngi easu&an)hu bTh Thnc C _t hp nhng gi t0! v? ph'Png )i8n l!ch sS v n2i )ung
chu:3n t<i v thi3n t0-ng v? nghaa ls )u: thc, c6ng v(i s" ,ng g,p cng tm l(n lao v t0K
tu8 si3u vi8t c#a R>Mtt Th ThnG v$ nhng ls )o n:, t0ong nhng &<n )!ch v%a n3u t03n,
&<n )!ch th hai 'c 1em nh' 4uan t0-ng nh9t mang tKnh 7 th%a v sng t5o sW 'c t0$nh
&: nh' )'(i :C
<. Khi 4562 v N=i %u"
T0ong l!ch sS vn ch'Png Sas70it c#a AhBt gio, ngoi hai v! Th t0 )anh `jvaghoa bo
oinhc v Figi0una bVong Th-c v(i hai tc phQm Ru))haca0ita bAhBt S@ Unh Tnc v
oi)h:ami7a bT0ung fun VuBnc nhi ting nh' n,i @ t0'(c, cLn c, 09t nhi?u v.n thP, 78
tIng v thBm chK c< vn 1ui Sas70it thu.n tus c#a t0'/ng phi Ahp T'(ng TngC J, 09t
nhi?u tc phQm c#a ngi oait0e:a, saga v easu&an)hu, h- l nhng )anh nhn nhi
ting, nhng tm ls gia tinh thng si3u vi8t, nhng nhn vBt l!ch sS ch,i sng t03n th gi(i
v cHng l nhng v! 'c cn nh*c nh' &Bc Th ch,i sng nh9t c#a c< Ahp T'(ng Tng v
zuMgi Tng t0ong lnh v"c tm ls, tm ls t0it h-c v th"c nghi8m tm linh c#a AhBt gio
D5i th%aC o2t t0ong nhng tc phQm 4uan t0-ng v nhi ting c#a ngi easu&an)hu bTh
Thnc l oa)h:intaMvi&higaMjist0a bRi8n T0ung Ri3n VuBncC Rng nhng &i 78 c, 7m
theo nhng )Lng vn 1ui nh' l 4uan iOm v t' t'@ng c#a ngi easu&an)hu, n, sW gi=p
ch=ng ta 09t nhi?u t0ong vi8c nghi3n t.m v? ct lyi v n2i )ung chKnh c6ng v(i ph'Png thc
i t0! v o5n tBn ch'(ngG : chKnh l mIc ti3u O h'(ng n AhBt 4u<C
Ying nh' t0ong oi)h:ami7aMjist0a bVuBn T0ung func, t0'(c 7hi t0$nh &: lBp t0'/ng
4uan iOm, 7in gi<i v s@ ng2 c#a m$nh, ngi Figi0una bVong Th-c c=i .u <nh lT
c Th Tn )5: gio ls )u:3n sinh m nh/ , Figi0una tc &2 luBn 9:C T'Png t",
t0'(c 7hi t0$nh &: 4uan iOm c#a m$nh t0ong oa)h:intaMvi&higaMk7i bRi8n T0ung Ri3n
VuBn TIngc luBn n:, ngi easu&an)hu cHng 3 .u <nh lT ngi oait0e:a, &Bc Th.:
thng tu8 v 7h< 7Knh thu:t &2 luBn oa)h:intaMvi&higaM7i0i7i bRi8n T0ung Ri3n VuBn
_8c n:, m n, g>m nhng 78 tIng thu.n tus, ch 7hng c, vn 1uiC
Ton &2 oa)h:intaMvi&higaMk7i bRi8n T0ung Ri3n VuBn TIngc 'c chia 0a v 4u:On v t
AhQmC Song &i n: ch; phi3n )!ch ton &2 phQm th nh9t c#a VuBn, cLn nhng phQm cLn
l5i, n2i )ung sW 'c t,m t*t nhng s chKnh 7hi 4ut v ct lyi 4uan t0-ng m thiC
T0ong AhQm th nh9t \Ri8n T'(ng^, ging nh' ngi Figi0una t0'(c 7hi t5o oa)h:ami7a
jist0a c=i .u <nh lT c AhBt, &Bc D5o S' ch,i sng t0ong t9t c< &Bc 5o s', )5:
vg
gio ls A0atkta:asamutpi)a b)u:3n sinhcG cHng vB:, ngi easu&an)hu \c=i .u <nh lT
&Bc Thi8n Th8, <nh lT &Bc Th.: 7h< 7Knh t5o n3n &2 VuBn n: v Fgi chKnh l &Bc
Th.: gio hu9n ch=ng ta bt03n ph'Png )i8n tm linh v ph'Png thc th"c nghi8m tu
chngc, vB: ch=ng ta c.n ph<i n3n minh gi<i 0y nghaa ls c#a n,^C
T0'(c ht l v9n ? an lBp ci ThO c#a VuBnC _8 tIng n,id
\Jh; )o t'(ng g: ch'(ng ng5i bTnhc vi3n thnh, @ : c.n n3n tu tBp cc ph.n v! O i
t0!, th$ m(i c, thO chng *c 'c 4u< v! v th'ng th%a^C|uvg}
VuBn n,i 0ng VuBn n: ch; t0$nh &: v? &<: nghaa nh' v.:d nc t'(ngG uc ch'(ngG vc chPn
thBtG gc tu i t0!G wc @ : tc tu ph.n v!G xc *c 4u<G v tc v th'ng th%aC Fa: i t0ong
luBn n: t0'(c ht &i8n gi<i v? T'(ng c#a n,C TIng n,id
\U' v-ng phn &i8t hu,
~ thS nh! v,
ThS t0ung )u: hu 7hng,
~ &; )i8c hu thS^C bnc|uvw}
VuBn n,id \U' v-ng phn &i8t hu^ 9: nghaa l c, s" phn &i8td nng th# v s@ th#C J< hai
nng th# v s@ th# th<: ?u 7hng, nghaa l tc nPi s" phn &i8t h' v-ng n:, vanh viTn
7hng c, hai tnhd nng th# v s@ th#C \ThS t0ung )u: hu 7hng^ 9: c, nghaa l t0ong
pa0i7alpita bs" h' v-ng phn &i8tX&in 7 s@ ch9pc ch; c, tnh 7hng m(i c, thO 1a l$a c<
nng th# v s@ th#C \~ &; )i8c hu thS^ 9: c, nghaa l nPi nh! &i3n bnng th# v s@ th#c 7ia
@ t0ong 7hng tnh, cHng ch; c, s" phn &i8t h' v-ng b&in 7 s@ ch9pc n:C Fu s" phn
&i8t h' v-ng b&in 7 s@ ch9pc n: chZng ph<i c,, l )o v$ 4un ci 7ia l 7hngG ngoi ci
chZng ph<i 7hng, ph<i nh' thBt &it l c,C Fu nh' vB: th/i c, 7h< nng 7hng &! i3n
<o, m hiOn &: 0y ci 7hng t'(ngC TIng l5i n,id
\J thu:t nh9t thit php,
Ahi 7hng phi &9t 7hng,
Uu v cBp hu c,
Th! t*c 7h t0ung 5o^C buc|uvx}
VuBn n,id \nh9t thit php^ c, nghaa l cc php hu vi v v viC Ahn &i8t h' v-ng b&in 7
s@ ch9pc g-i l hu viC Fh! th# bnng th# v s@ th#c th<: ?u &! t0i8t ti3u t0ong \_hng
tnh^ g-i l vMviC F'Png vo ci ls t0'(c ,, cho n3n n,i 0ng t9t c< cc php n: ?u
chZng ph<i 7hng cHng chZng ph<i 7hng ph<i 7hngC zo tnh c, phn &i8t h' v-ng v?
7hng, cho n3n n,i \phi 7hng^ bchZng ph<i 7hngcC zo 7hng c, ci tnh nng th# v s@
th#, cho n3n n,i \phi &9t 7hng^ bchZng ph<i 7hng ph<i 7hngcC F,i pc,q 9: c, nghaa l c,
s" phn &i8t h' v-ng c#a 7hng tnhG cLn n,i p7hngq 9: c, nghaa l 7hng c, hai tnh
nng th# v s@ th#C V5i na n,i pc,q 9: c, nghaa l t0ong s" phn &i8t h' v-ng b&in 7 s@
ch9pc c, n:ati bTnh 7hngcG v v$ t0ong n:ati bTnh 7hngc c, phn &i8t h' v-ng
vw
b&in 7 s@ ch9pc, cho n3n nh/ , m(i c, thO 7h hp v(i bnghaa lsc oi)h:ami p0atipa)
bT0ung 5ocC Fghaa l t9t c< cc php chZng ph<i thu.n m2t h'(ng l \phi 7hng^ bchZng
ph<i 7hngc, cHng chZng ph<i thu.n m2t h'(ng l \phi &9t 7hng^ bchZng ph<i 7hng ph<i
7hngcC Vs th= vi )i8u nh' th m(i 7h hp v(i ls t0ung 5oG cHng 7ho ph6 hp v thuBn
v(i RtMnh, vCvCCC Fh' c AhBt )5:d \T9t c< cc php chZng ph<i 7hng, chZng ph<i c,,
nh' vB: hiOn &: s" phn &i8t h' v-ng, hu t'(ng v v t'(ng^C Fa: n,i v? t" t'(ng
n:, TIng n,id
\Thc sanh &in t nghaa,
Uu t$nh ng cBp liTu,
ThS c<nh thBt phi hu,
J<nh v c thc v^C bvc|uvt}
VuBn n,id \Rin t nghaa^ 9: nghaa l t nh' s*c, vCvCCC nhng s" hi8n hu c#a tnh c<nhC
\Rin t hu t$nh^ nghaa l t thn n: v thn 7hc, s" hi8n hu c#a nm cn tnhC \Rin
t ng^ 9: c, nghaa l thc o5tMna bthc th &<:c nhiTm c6ng t'Png 'ng v(i ng si, vCvCCC
bng i, ng m5n, ng 7incC \Rin t liTu^ c, nghaa l ngoi su thc 0y &it t%ng ci t'(ng
th 0i3ngC \ThS c<nh thBt phi hu^ c, nghaa l t nghaa, t cn, ch 7hng c, hnh t'(ngG
t ng, t 0y &it bci t'(ng 0i3ngc, ch chZng ph<i s" hiOn hi8n chPn thBt, th<: ?u chZng
ph<i l thBt c,C \J<nh v c thc v^ tc l ci nghaa s@ th#, vCvCCC &n c<nh th<: ?u 7hng
thBtG cLn cc thc nng th# cHng chZng ph<i thBt c,C TIng l5i n,id
\U' v-ng phn &i8t tnh,
zo thS nghaa *c thnh,
Ahi thBt hu ton v,
Ua )i8t gi<i thot c^C bgc|uv}
VuBn n,id \U' v-ng phn &i8t^ l )o bch9p th#c ci nghaa n:, cho n3n &it 0y nh' thBt 0ng
cc php chZng ph<i l thBt c,C Fh' c<nh hi8n 7h@i, ch chZng ph<i thBt c,, cHng chZng
ph<i hon ton l 7hngC Di t0ong ,, hT cLn m2t ch=t Kt thc &9n lo5n sinh 7h@i, th$ lm
th no m 7hng ch9p nhBn ci tnh n: hon ton l 7hngC DO ch9p nhBn v-ng thc ho5i
)i8t n: th$ m(i c, thO 5t 'c s" gi<i thotC Fu 7hc hZn v(i s" ho5i )i8t c#a thc n:,
th$ s" gi<i thot ha: t0,i &u2c ?u l 7hngG nh' th li?n t0@ thnh s" ph &N, 7hng c, s"
t5p nhiTm cHng 7hng c, s" thanh t!nhC Fh' vB: l n,i 0y v? t" t'(ng phn &i8t h' v-ng
b&in 7 s@ ch9pcC R: gi/ n,i v? ci t'(ng thu nhip n:C Jh; c, s" phn &i8t h' v-ng nh'
th, tc l c, # cng nng thu nhip .: # c< &a lo5i t" tnhC TIng n,id
\zu: s@ ch9p : tha,
JBp vi3n thnh thBt tnh,
J<nh c phn &i8t c,
JBp nh! 7hng c thu:t^C bwc|uv}
VuBn n,id F'Png vo c<nh phn &i8t h' v-ng, cho n3n n,i c, pa0i7alpitaMsva&hiva bTnh
Rin 7 s@ ch9pcC F'Png vo tnh phn &i8t h' v-ng, cho n3n n,i c, pa0atant0aMsva&hiva
bTnh : tha 7h@icC F'Png vo ci 7hng nng th# v s@ th#, cho n3n n,i c, pa0inipannaM
vx
sva&hiva bTnh vi3n thnh thBtcC Fh' th n,i 0y ci t'(ng thu nhip c< s" phn &i8t h'
v-ng, nh'ng c.n ph<i n,i v? s" phn &i8t h' v-ng nhBp vo ph'Png ti8n t'(ng v v t'(ngC
TIng n,id
\ thc hu s@ *c,
J<nh v s@ *c sanh,
c<nh v s@ *c,
Thc v s@ *c sanh^C bxc|ug}
VuBn n,i 0ng n'Png vo thc, m c, s" chng *cC T0'(c i nPi c<nh, m c, btmc v s@ *c
sanh 7h@iC V5i v$ n'Png nPi c<nh v s@ *c, m sau , c, ci thc v s@ *c sanh 7h@iC JhKnh
nh/ ph'Png ti8n =ng *n m c, thO nhBp vo v t'(ng, phi nng th# v s@ th#C TIng n,id
\zo thc hu *c tnh,
zi8c thnh v s@ *c,
J t0i nh! hu *c,
e *c tnh &$nh Zng^C btc|ugn}
VuBn n,id Jh; 7hi no thc sanh 7h@i, m(i &in hi8n 0a v s c<nh gi(i h' v-ng t'Png t,
th$ g-i l c, s@ *cC zo c<nh gi(i 'c chng *c 7hng c, thBt tnh, cho n3n thBt tnh c,
7h< nng chng *c cHng 7hngC zo 7h< nng chng *c m c, ci thc v s@ *cC zo c<
hai nng th# v s@ th# c, s@ *c &$nh ng, m thnh t"u 'c ci tnh v s@ *c, hiOn hi8n
v thO nhBp vo ph'Png ti8n t'(ng, v t'(ng c#a s" phn &i8t h' v-ngC Fa: l.n l't n,i v?
s" sai &i8t v )! t'(ng mn n:C TIng n,id
\Tam gi(i tm, tm s@,
Th! h' v-ng phn &i8t,
zu: liTu c<nh )anh tm,
zi8c &i8t )anh tm s@^C bc|ugu}
VuBn n,id S" phn &i8t h' v-ng l t'(ng sai &i8t, tc ch; cho cc tm v tm s@ c#a zIc
gi(i, S*c gi(i v e s*c gi(iC z! t'(ng mn tc l ch; cho 7h< nng 0y &it thng t'(ng c#a
c<nh gi(i g-i l tmG cHng l 7h< nng 0y &it c<nh gi(i 0i3ng g-i l th-, vCvCCC cc tm s@
phpC Fa: l.n l't n,i v? ci t'(ng sanh 7h@i n:C Tung n,id
\Fh9t t*c )anh )u:3n thc,
D8 nh! )anh th- gi<,
ThS t0ung nng th- )Ing,
Ahn &i8t su: tm s@^C bc|ugv}
VuBn n,id \zu:3n thc^ c, nghaa l t5ng thc, l thc 7hc sanh 0a )u:3n, cLn c, t5ng thc
lm )u:3n sanh 0a ci thc chu:On &in, l ng ch# th- )Ing, cho n3n g-i l th-C T0ong cc
thc n:, th- c, 7h< nng th- )IngG cLn t'@ng c, 7h< nng phn &i8t, su: ngha, tc s, vCvCCC
cc Jaittas bTm s@c t'Png 'ng hnh c, 7h< nng su: luBn cc thc, c< &a th n: t0 gi=p
cho tm, cho n3n g-i l Jaittas bTm s@cC Fa: l.n l't n,i v? t'(ng t5p nhiTmC TIng n,id
vt
\Ah= ch'(ng cBp an lBp,
T'Png 5o nhip vi3n mn,
Tam phn &i8t th- )Ing,
z+n 7h@i t!nh li3n chu:OnC bnc
Ui8n ti?n 7hh 4u< c,
zu: thS no th gian,
Tam nh! th9t t5p nhiTm,
zo h' v-ng phn &i8t^C bnnc|ugg}
VuBn n,id \Ah= ch'(ng^ nghaa l )o v minh che l9p ci &<n tm chPn thBt, lm ch'(ng
ng5i ci th9: chPn chnhC \`n lBp^ nghaa l )o cc hnh gieo t0>ng t0ong &hn thc, l
nghi8p hun tBpC \T'Png 5o^ nghaa l thc c, s" ch9p th# )+n )*t cc loi hu t$nh ti
sanh t0ong cc cyiC \Fhip^ nghaa l )anh s*c )ung nhip t" thO c#a loi hu t$nhC \ei3n
mn^ nghaa l su n2i 1 7hin cho thO c#a cc loi hu t$nh 'c .: #C \Tam phn &i8t^
nghaa l 1=c c, 7h< nng phn &i8t c< &a thd cn, c<nh v thc m ch=ng tu] thuBn v(i &a
th- b7hh, l5c v &9t 7hh &9t l5c th-cC \Th- )Ing^ nghaa l )o chi th- lnh n5p cc c<nhd
thuBn, ngh!ch ha: chZng ph<i c< hai bthuBn ha: ngh!chcC \z+n 7h@i^ nghaa l )o nng l"c
c#a i sai 7hin, nghi8p t0'(c )+n )*t nghi8p sau m c, s" sanh 7h@iC \Vi3n chu:On^ nghaa
l )o s" ch9p th# sai 7hin cho thc )u:3n theo )Ic, vCvCCC li3n tIc chu:On &in )9: 7h@iC
\Ui8n ti?n^ )o nng l"c c#a hu sai 7hin t5o tc 0a cc nghi8p 0>i sau , c, cc 4u< )! thIc
nPi hi8n ti?nC \_hh 4u<^ nghaa l sanh, gi, cht, tnh c, s" &c &ch )o 4u< &<o c#a nhn
t0'(c 7iaC i3ng @ : ch; n,i n nu chi huC Th gian &c &ch 7hin bcho loi hu t$nhc
7hng 'c an hnC
Ra th t5p nhiTmd
ac Ahi?n no t5p nhiTm nghaa l v minh, i v th-G
&c Fghi8p t5p nhiTm nghaa l hnh v huG v
cc Sanh t5p nhiTm nghaa l cc chi 7hc t0ong nu nhn )u:3nC
JHng c, hai lo5i t5p nhiTmd
ac Fhn t5p nhiTm nghaa l nghi8p phi?n noG v
&c fu< t5p nhiTm nghaa l cc chi 7hcC
R<: th t5p nhiTm nghaa l &<: lo5i nhnC
ac Di3n <o nhn tc l v minh
&c _hi3n )+n nhn, hnh
cc T'Png 5o nhn, thc
)c Fhip th- nhn, )anh s*c v su 1
ec Th- )Ing nhn, 1=c v th-
{c z+n 7h@i nhn, i, th# v hu
gc Om & nhn tc l sanh lo tSC
v
Jc t5p nhiTm n: 7hng ph<i l 7hng )o s" phn &i8t h' v-ng m sanh 7h@iC
T0'(c : ch; n,i thng 4ut, &: gi/ n,i 0y s" phn &i8t h' v-ng c, lo5i t'(ngd nc hu
t'(ngG uc v t'(ngG vc t" t'(ngG gc nhip t'(ngG wc nhBp ph'Png ti8n t'(ng v v t'(ngG xc
sai &i8t t'(ngG tc )! mn t'(ngG c sanh 7h@i t'(ngG v c t5p nhiTm t'(ngC Fh' vB: l n,i
0y v? s" phn &i8t h' v-ngC Fa: l.n l't n,i v? ci &it 7hng tnhC TIng n,id
\Jh' t'(ng cBp )! mn,
Fghaa sai &i8t thnh lBp,
~ng t0i nh! 7hng tnh,
V'c thu:t )u: )o thS^C bnuc|ugw}
VuBn n,id n3n &it 7hng tnh c#a nng th# v s@ th#, l'c n,i ch; )o nm t'(ng n:, m(i
c, thO &it 'c 7hng tnh v t'(ng c#a n, 0a saoC TIng n,id
\e nh! hu v c,
Ahi hu )i8c phi v,
Ahi )! )i8c phi nh9t,
Th! thu:t vi 7hng tnh^C bnvc|ugx}
VuBn n,id \v nh!^ c, nghaa l 7hng c, nng th# v s@ th#C \Uu v^ c, nghaa l 7hng c,
hai ch9p th# phuq v pvqC D: tc l hiOn &: ci tnh 7hng v tnh, cho n3n ci t'(ng
7hng n: chZng ph<i c, chZng ph<i 7hngC e$ sao g-i l chZng ph<i c,, chZng ph<i 7hng
e$ c< hai ?u c,C e$ sao g-i l chZng ph<i 7hng, chZng ph<i c, e$ c< hai ?u 7hngC D:
hiOn &: ci 7hng t'(ng chZng ph<i c,, chZng ph<i 7hngC Ji 7hng n: c6ng v(i s"
phn &i8t h' v-ng b&in 7 s@ ch9pc 7ia chZng ph<i 7hc, chZng ph<i m2tC Fu 7hc, th$ lW
0a php tnh 7hc v(i php, vB: t0i v(i chnh lsC Fh' tnh 7hh, vCvCCC nu l m2t, tc chZng
ph<i l c<nh t!nh t0K, cHng chZng ph<i c-ng t'(ngC D: tc hiOn &: ci 7hng c6ng v(i s"
phn &i8t h' v-ng, 1a l$a ci t'(ng m2t v 7hc b)!cC eB: z! mn 7hng tnh c.n ph<i n3n
&it nh' th no TIng n,id
\V'c thu:t 7hng )! mn,
e! chPn nh' thBt t,
e t'(ng th*ng nghaa tnh,
Ahp gi(i Zng 'ng t0i^C bngc|ugt}
VuBn n,id \7hng tnh^, n,i g-n, c, c< )! mn n:C e$ sao l5i c.n ph<i &it ci nghaa c#a )!
mn n: TIng n,id
\zo v &in v <o,
T'(ng )i8t Thnh t0K c<nh,
JBp ch' Thnh php nhn,
z! mn nghaa nh' th^C bnwc|ug}
VuBn n,id t0ong : tc l n,i n ci &it 7hng tnhC Fh/ ci nghaa 7hng &in hi, cho
n3n n,i l chPn nh', th'/ng nh' chPn tnhG v$ 7hng c, s" chu:On &in sai 7hcC Fh/ ci
nghaa 7hng c, i3n <o, cho n3n n,i l thBt t, chZng ph<i cc s" vi8c i3n <o n'Png vo
v
)u:3nC Fh/ c, ci nghaa t'(ng )i8t, cho n3n n,i l v t'(ngG v$ t0ong : vanh viTn o5n
tu:8t t9t c< cc t'(ngC Fh/ c, ci nghaa c#a c<nh Thnh t0K, cho n3n n,i l Th*ng nghaa
tnh, l ci nghaa s@ hnh t0K th6 th*ngC Fh/ c, ci nghaa c#a nhn Thnh php, cho n3n n,i
l php gi(iG v$ l9: ht th<: Thnh php )u:3n v(i s" sanh 7h@i n:C Yi(i @ : tc l ci
nghaa c#a nhn v ng, vCvCCC nghaa @ : nh' ls c.n ph<i &itC eB: sao g-i l c.n ph<i &it
s" sai &i8t c#a 7hng tnh TIng n,id
\Th t5p nhiTm thanh t!nh,
zo hu c9u v c9u,
Fh' thul gi(i ton 7hng,
T!nh c ha vi t!nh^C bnxc|ug}
VuBn n,id S" sai &i8t c#a p7hng tnhq, n,i g-n, c, hai lo5id l: nhiTm v thanh t!nhC D: c,
s" nhiTm t!nh )o v$ phn v! 7hc &i8t, nghaa l c, c9u v!, cho n3n n,i l t5p nhiTmG cLn v't
thot 7hNi s" c9u nhiTm, cho n3n n,i l thanh t!nhC Tu: t0'(c c, s" t5p nhiTm, nh'ng sau ,
t0@ l5i thanh t!nh, m chZng ph<i chu:On &in thnh v th'/ngC Fh' th#: gi(i, vCvCCC thot
7hNi 7hch t0.nG s" thanh t!nh c#a 7hng cHng l5i nh' vB:, ch chZng ph<i tnh chu:On
&inC
S" sai &i8t c#a p7hngq n: l5i c, nx lo5id nc F2i 7hngG uc Fgo5i 7hngG vc F2i ngo5i 7hngG
gc D5i 7hngG wc _hng 7hngG xc Th*ng nghaa 7hngG tc Uu vi 7hngd c e vi 7hngG c
T9t cnh 7hngG nc e t 7hngG nnc e tnh 7hngG nuc R<n tnh 7hngG nvc T'(ng 7hngG
ngc Fh9t thit php 7hngG nwc e tnh 7hngG v nxc e tnh t" tnh 7hngC
Fghaa ng*n g-n c#a nhng lo5i 7hng n: c.n ph<i hiOu nh' th no TIng n,id
\ThS th"c cBp s@ th"c,
ThS : thn s@ t0I,
Fng 7in thS nh' ls,
S@ c.u nh! t!nh 7hngC bntc
ei th'/ng Kch hu t$nh,
e! &9t 1< sanh tS,
ei thi8n v c6ng tBn,
J 4un thS vi 7hngC bnc
ei ch#ng tnh thanh t!nh,
ei *c ch' t'(ng h<o,
ei t!nh ch' AhBt php,
J R>Mtt 4un 7hng^C bnc|uw}
VuBn n,id Fng th"c l : vo n2i 1 O n,i, tc l n2i 7hngG s@ th"c 7hng l : vo ngo5i
1 O n,i, tc l ngo5i 7hngC \ThS : thn^ nghaa l nng th"c v s@ th"c )"a vo thnG v$
thn n: l 7hng, cho n3n g-i l n2i ngo5i 7hngC Jc tBp 7hK th gian, cho n3n n,i l nPi
an t0IG &? 02ng c#a t'(ng 09t &ao la, n3n g-i l 5iC _hng l nPi an t0I, cho n3n g-i l 5i
7hngC UT c, 7h< nng th9: 'c ci b7hngc n:, th$ c, nghaa l t0K c, 7h< nng th9: n2i
1, vCvCCC 7hngC T0K bc#ac 7hng l 7hng, cho n3n g-i l 7hng 7hngC Fh' ls c, nghaa l
Th*ng nghaa, tc s" th"c hnh nh' thBtC JhPn ls 'c 4un chiu @ : tc l 7hng, cho
g
n3n g-i l Th*ng nghaa 7hngC R>Mtt tu hnh th$ 5t 'c hai s" thanh t!nh, tc l cc thi8n
php hu vi v vMviG v$ hai ci 7hng n:, cho n3n g-i l hu vi 7hng v vMvi 7hng, v$
i v(i loi hu t$nh th'/ng lm nhng i?u li Kch, m 4un chiu 7hng, cho n3n g-i l
T9t cnh 7hngC Sanh tS lu )i mi3n viTn 7hng c, &/ m t0'(c sau, nh/ 4un ci 7hng
n:, cho n3n g-i l e t 7hngC _hng 4un chiu l 7hng, li?n nhm chn 1< &NG v$
7hng nhm chn 1< &N s" sanh tS n:C S" 4un chiu sanh tS 7hng c, &/ m n: l
7hng, v$ tu tBp thi8n php O 5t n !a v! eM)'M: FitM&n, cHng 7hng tn lo5n ha: 1<
&N m 4un chiu 7hng, cho n3n g-i l e tnh 7hngC Jc ch#ng tnh c#a &Bc Thnh, t"
thO vn c,, ch chZng ph<i hun tBp m thnh t"u 'c, cho n3n g-i l Rhn tnhC R>Mtt v$
mun nhanh ch,ng chng *c s" thanh t!nh n:, m 4un chiu 7hng, cho n3n g-i l R<n
tnh 7hngC R>Mtt v$ mun 5t 'c t'(ng h<o c#a &Bc D5i sa, m 4un chiu 7hng, cho
n3n g-i l T'(ng 7hngC R>Mtt v$ mun 7hin 5t 'c ThBp l"c, T v sN us, vCvCCC t9t c<
php c#a AhBt ?u 'c thanh t!nh, m 4un chiu ci 7hng n:, cho n3n g-i l Fh9t thit
php 7hng, l ci 7hng th ng, tu] vo s" an lBp 0i3ngC T0ong : v$ thu:t g$ m g-i l
7hng TIng n,id
\RhMEcMgiMla php,
ThBt tnh cu phi hu,
ThS v tnh hu tnh,
J &i8t lBp nh! 7hng^C buc|uwn}
VuBn n,id Au)gala bRhMEcMgiMlaXnhn, con ng'/ic v thBt tnh php ?u chZng ph<i c,,
cho n3n g-i l v tnh 7hngC _hng tnh n: l 7hng, chZng ph<i l 7hng t" thO, 7hng
l9: 7hng tnh lm t" tnh, cho n3n g-i l v tnh t" tnh 7hngC T0'(c n,i nng th"c
7hng, vCvCCC, v$ hiOn &: ci 7hng t'(ng 0i3ng, O lBp nh! 7hngC D: l s" ngn chEn php
Au)gala bRhMEcMgiMlac tng t0'@ng li Kch m ch9p vo 7hng, nhm gi<m &(t i s" c
ch9pC Fh' th l(p c#a n, O lBp nh! 7hng, nh' th hiOn &: 0y s" sai &i8t c#a 7hng
tnhC eB: thnh lBp nghaa n: c.n n3n &it nh' th no TIng n,id
\ThS nh'c v t5p nhiTm,
Fh9t thit 'ng t" thot,
ThS nh'c v thanh t!nh,
Jng )Ing 'ng v 4u<^C bunc|uwu}
VuBn n,i 0ng nu cc php 7hng ch'a sanh s" i t0!, 7hng )ung cha s" t5p nhiTm, th$
ht th<: loi hu t$nh 7hng nh/ )Ing cng no m t" nhi3n 'c gi<i thotC Fu cc php
c, i t0! sanh 0>i, m cHng 7hng thanh t!nh, tc ph<i n3n c.u gi<i thot, ch( &Bn tm
lao nh-c m chZng 5t 'c 4u< l vB:C TIng n,id
\Ahi nhiTm phi &9t nhiTm,
Ahi t!nh phi &9t t!nh,
Tm tnh &hn t!nh c,
zo 7hch t0.n s@ nhiTm^C buuc|uwv}
gn
VuBn n,i 0ng th no l chZng ph<i nhiTm, chZng ph<i 7hng nhiTm e$ tm tnh vn t!nhC
Th no l chZng ph<i t!nh, chZng ph<i 7hng t!nh e$ &! 7hch t0.n lm nhiTm, th$ g-i l
thnh lBp 7hng v(i ci nghaa sai &i8tC Ji nghaa 7hng t0'(c : thng hp c, hai thd
nghaa l t'(ng v s" an lBpG t'(ng l5i c, haid nghaa l 7hng v c,C _hng tnh c, t'(ng, 1a
l$a c,, 1a l$a 7hng, 1a l$a 7hc, 1a l$a m2t, O h$nh thnh ci t'(ng c#a 7hngC F3n &it
0ng an lBp tc l )! mn, vCvCCC
T"u t0ung, t% 78 tIng n n nn l s" li3n 4uan chKnh n s" phn &i8t h' v-ng ha: &in 7
s@ ch9p t" tnhC T% 78 tIng nu n uu ? cBp n hai tnh b tha v ei3n thnhc v s" li3n
4uan v(i n:ati b_hng tnhcC UZn nhi3n, mi li3n 4uan gia hai th#d nng th# v s@ th#
?u 'c 7t hp ch# :u t0ong c< &a tnhC Fh' vB:, nga: t% AhQm th nh9t, thO c#a luBn,
chu:On t<i .: # m2t m h$nh thng 4uan v? s" ho5t )Ing tm ls c< t'(ng l+n tnh, c<
n2i l+n ngo5i &ao 4ut c< nhn sinh v vH t0IC
T03n : l nhng 78 tIng t0ong AhQm th nh9t c#a &2 luBn oah:intaMvi&higa bRi8n T0ung
Ri3nc 'c ngi oait0e:a Ro)hisattva thu:t v nhng l/i &$nh v c6ng 4uan t0-ng c#a
ngi easu&an)huC Su AhQm cLn l5i, n2i )ung c#a ch=ng sW 'c t,m l'c nh' )'(i :C

AhQm th haid Ri8n Jh'(ngC AhQm n: ? cBp n hai lo5i ch'(ngd _lejava0aa bAhi?n no
ch'(ngc v e:ava0aa bS@ t0i ch'(ngc, hai ch'(ng n: thng nhip t9t c< cc ch'(ng
7hcC Fgu>n gc c#a ch'(ng pht sinh t% i, v minh v s" &9t tKn, 7hng th9: 'c l[i l.m
t5oCCC g: ch'(ng ng5i cc thi8n php v t!nh phpC _hng nhng thi8n php v t!nh
php m cc php 7hc, nh'd thi8n, R>M?, hoEc pht &> ? tm, hnh R>Mtt h5nh, thBp RaM
laMmBtCCCcho n cng c c, thO 5t 'c @ ThBp !a ?u c, hai ch'(ng 1u9t hi8n, ngn
ng5i v che l9p chnh t0KC Jh'(ng c, v s, nh'ng 7hng ngoi thBp ch'(ng, ha: n,i g-n l
hai ch'(ng v%a n3u t03nC
T0ong AhQm th Rad Ri8n JhPn ThBt, li8t 73 0a nhng lo5i thi8n php, Ec &i8t nh9n m5nh
n &a t" tnhd Aa0i7alpitaMsva&hiva bRin 7 s@ ch9p t" tnhc, Aa0atant0aMsva&hiva b tha
7h@i t" tnhc v AanipannaMsva&hiva bei3n thnh thBt t" tnhcC _hng nhng VuBn n3u l3n
c<nh gi(i hiOn hi8n &3n ngoi v nhng )Lng tm ls ang hiOn hi8n &3n t0ong, c<nh gi(i
&3n ngoi v s" )ung nhip h[ t'Png c< tm ls &3n t0ong v c<nh gi(i &3n ngoi, th<: ?u
)o nPi tnh &in 7 so o, su: tKnh, '(c l'ng pht sinh, m cLn ? cBp n s" v th'/ngC
Tnh v th'/ng t% nPi Rin 7 )9: 7h@iCCC F3u l3n ci )Ing phn &i8t h' ngu c#a Rin 7
s@ ch9p tnh l ct lm nhi &Bt l3n s" )i8u )Ing h[ t'Png c#a Tnh : tha v cui c6ng 4u:
v? m2t mi m s" &iOu hi8n v ti?m Qn c#a n, l Tnh vi3n thnh thBt, thanh t!nh vi3n mnC
T03n cP s@ c#a ei3n thnh thBt tnh, VuBn gi=p ch=ng ta t0ong s" th"c nghi8m v c, thO
chng *c 'c Jn &<n t0K v UBu *c t0KC Fgoi 0a, VuBn ? cBp n T 4ua ci nh$n
c#a hng phm phu btIc c v 4ua lng 7Knh c#a &Bc Thnh bth*ng nghaa c, cHng nh' 'a
0a Ra l'ng bUi8n l'ng, Tl l'ng v Thnh gio l'ngc O n,i n ci 5o ls c"c thnh
chPn thBt c#a )u: thc tnhC
gu
_ tip l AhQm Ri8n Tu Di T0!C Di v(i cc php hu vi v v vi, c.n ph<i 4un chiu 0y
nhng t'(ng t05ng hiOn hi8n c#a cc php m ti?n ngH thc c, thO liTu &i8t 0y t%ng c<nh
gi(i Ec th6 c#a ch=ngC J, mun vn c<nh gi(i &iOu hi8n t'(ng t05ng c#a ch=ng @ ngo5i
c<nh m t0ong s" &iOu hi8n , c, mi li3n 4uan mBt thit n cc ch#ng tS @ &3n t0ong t5ng
thc v s" tc )Ing giao thoa c< n2i thc v ngo5i c<nh 1u:3n 4ua s" t' )u: c#a 8 lIc s
thcC VuBn cHng gi=p ch=ng ta cch nhBn )i8n v nhng ph'Png thc lm th no O phn
&i8n cc phpd hu vi ha: v vi, &ng cch )Ing t0K thanh t!nh v thc O )*t )+n v gio
h,a tha nhn, m i?u 7i8n ti3n 4u:t v ti 4uan t0-ng l tKn th- Rt chnh, tu tBp O i t0!
v )i8t t0% cc ch'(ng ng5i nhm 4ua: v? t" tnh thanh t!nhC D'c nh' th, m(i c, # cng
nng thot l: &a cyiC
AhQm th Fmd Ri8n Tu Ah.n e!C AhQm n: ch; 0a m'/i tm lo5i ph.n v!, nh'ng t,m t*t l5i
ch; c, &a lo5id &9t t!nh, t!nh &9t t!nh v thanh t!nhG : cHng l &a lo5i c#a chPn php gi(iC
VuBn cHng ch; 0a nhng ph.n v! c.n ph<i tu tBp O nhBp vo Yia hnh v! cho n !a v!
thanh t!nh, th$ m(i c, thO 5t 'c ph.n v! t0ang nghi3m, ph.n v! &in mn, tc l &in mn
7h*p ThBp !aG : chKnh l Th'ng v! m cHng l ct lyi v mIc Kch tu tBp v 4u< ti
th'ng c.n ph<i chng *c 'c t0$nh &: t0ong AhQm n:C
AhQm th Sud Ri8n D*c fu<, ? cBp n s" chKn m6i c#a nhng tBp 7hK hun tBp t% th/i
v th;, t% 4u 7h ang li3n lu v 7o )i n hi8n t5i v cui c6ng t5o thnh 4u< )! ThIcC
Fgoi 0a, VuBn cHng n3u l3n nng l"c )*t )+n c#a )! thIc 7hin cho t9t c< loi hu t$nh
ph<i &! lun chu:On mi t0ong vLng lun h>i, sinh )i8t v ti sinh t0ong &a cyiC _ ,, AhQm
n: v+n tip tIc l'c thu:t v? nhng 4u< v! 7hc, s" cu cnh 1u:3n 4ua nng l"c thi?nM
!nh m cc ch'(ng &! ho5i )i8t, nh' s" 7hKch l8 cho vi8c tinh t9n tu tBpC
AhQm th R<:d Ri8n e Th'ng Th%aC D.u ti3n VuBn n3u l3n &a lo5i nghaa v th'ng c#a
D5i th%ad chnh h5nh v th'ng, s@ )u:3n v th'ng v tu chng v th'ngG t0ong ,
chnh h5nh v th'ng tc l ThBp RaMlaMmBt, m ThBp RaMlaMmBt n: c, s" sai 7hc v(i lIc
chnh h5nhd ti th*ng chnh h5nh, tc s chnh h5nh, tu] php chnh h5nh, l: nh! &i3n chnh
h5nh, sai &i8t chnh h5nh v v sai &i8t chnh h5nhC Fgoi 0a, VuBn cLn li8t 73 gi<i thKch 0y
nu lo5i c#a ti th*ng chnh h5nhC T.m 4uan t0-ng c#a nu lo5i ti th*ng chnh h5nh n: t03n
cP s@ c#a ThBp !a v AhBt !a cHng nh' cng h5nh tu tBp c#a hng R>Mtt t0ong ThBp 2
RaMlaMmBt ?u c, .: # nu lo5i ti th*ng n:C Fgoi ThBp 2 RaMlaMmBt cho hng R>Mtt tu
tBp, AhQm n: cLn nh9n m5nh 0ng nu R>Mtt )Ing en, T', Tu O thnh t"u 'c )i8u tu8
&ng cch t' )u: v? gio nghaa c#a D5i th%a nh' R thK php cLn 'c g-i l chnh h5nh
tc s th$ cHng thnh t"u 'c &a lo5i )i8u tu8 t' )u: D5i th%a v c, # cng nng 7hin cho
s@ c.u 'c thnh t"u vi3n mnC
AhQm n: cHng ? cBp v gi<i thKch n php h5nh, nu m2t R>Mtt thnh t"u, th$ sW thu
ho5ch v l'ng ph'(c c, tu] php h5nh t0ong n php h5nh c, hai thd v tn lo5n
chu:On &in v v i3n <o chu:On &in, m i?u n: n, nh9n m5nh n vi8c hnh thi?nM
!nh c#a hng R>MttC Fh' R>Mtt 0y &it &<n tnh c#a php gi(i thanh t!nh nh' h' 7hng,
)o , i v(i nhiTm t!nh ?u v ch# v 7hch t0.n 7hng cLn lm i3n <oC _ , VuBn ?
cBp n s" an v! &an .u v(i tnh t!nh t h' 7hng, 7hng tng cHng 7hng gi<m, : chKnh
gv
l )iTn thu:t v? thBp 7im cang c=C JhZng h5n n,i v? t" tnh c, &ad tc l tam t" tnh nh'
n,i t03n, cHng chKnh l sP tam c= b&a cu .ucC Th l(p cLn l5i cHng n3n &it nh' thC|uwg}
Fgoi 0a, VuBn n3u l3n ph'Png thc tu tBp cho loi hu t$nh, nh'd )! tnh, nh9t tnh, ngo5i
5o v Thanh vn, m php hu t$nh th gian th<: ?u c, haid s@ t0! v nng t0!, th'/ng t0I
c6ng o5n )i8t, nng th# v s@ th#CCC VuBn cLn cho th9: s" phn &i8t nh! &i3n tnh, nh'd hu
&i3n v phi hu &i3n, s@ t!ch & us v nng t!ch & us, s@ th# v nng th#, hu )Ing v v
)Ing, vCvCCC ?u thu2c v? s" phn &i8t nh! &i3nC Sau c6ng, &hn luBn n: cHng nh*c nh@
ch=ng ta v? s" sai &i8t v v sai &i8t c.n ph<i liTu t0i ThBp !a, ThBp RaMlaMmBt, O tu tBp v
tKch lu cng c nhm tng th'ng 4u< v! chng *c v gi<i to< m-i nghi ng/C e 7t th=c
n2i )ung c#a phQm n:, _8 n,id
\ThS luBn Ri8n T0ung Ri3n,
Thm mBt 7i3n thBt nghaa,
fu<ng 5i nh9t thit nghaa,
T0% ch' &9t ct t'/ng^C|uww}
XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX
|uu} Fgoi hai 7inh v%a n3u, cLn )"a vo m2t ph.n l(n t0ong S0agima bVngMnghi3mcC R@i v$ 7inh n:
thng hp c< tam t5ngd _inh, VuBt v VuBn, thnh thS n, 7hng 'c 1em nh' m2t tc phQm n?n t<ng 0i3ng
hoEc mang tKnh thu.n tus c#a )u: thc nh' t0ong San)hini0mocana bYi<i Thm oBtc v Va7ivati0a bVngM
gicC JhKnh v$ ls )o n:, 7inh VngMnghi3m 09t him th9: 'c minh ho5 t0ong gio nghaa )u: thc c#a
t0'/ng phi Ahp T'(ngC
|uv} Rapat, ACeC, uCw ea0s o{ Ru))hism, t0C nC
|uvn} Jheqn _enneth, _CSC, Ru))hism in Jhina, t0C vuwC
|uvu} R2 luBn n: 'c ngi easu&an)hu ch= gi<i v 'c Ru))hajinta bAhBt D AhinMac )!ch sang
Uoa ng nm wvn, ngi Aa0ami0tha bJhn Dc )!ch nm wxv, v 'c ngi Uu:?n T0ang )!ch t0ong nhng
nm xgMC D: cHng chKnh l &2 luBn n?n t<ng c#a t0'/ng phi Tam VuBn m ).n ).n v? sau 'c tha: th
&ng t0'/ng phi Ahp T'(ng )o ngi Uu:?n T0ang ch# t0'Png v v! 8 tS 'u vi8t c#a ngi, _hu: JP h$nh
thnh vo th 7l th t sau JFC ei8t Fam, UTC T0K fuang )!ch t% &<n Uoa ng c#a ngi Uu:?n T0ng 0a
ei8t ng v(i t"a ?d \Fhip D5i Th%a VuBn^ g-i t*t ld \Fhip VuBn^C Tc phQm n: 'c 1u9t &<n vo
nm ngC
|uvv} wx tc phQm c#a ngi easu&an)hu 1em V3 o5nh Tht, T0it U-c Th Thn, t0C xxMC VW 0a &2 luBn
ng 'c ? cBp t0ong gio t0$nh n: l oahi:inasampa0ig0aha bFhip D5i Th%a VuBnc c#a ngi saga
hoEc &2 zu: Thc Tam ThBp TIng c#a ngi easu&an)huC Tu: nhi3n, cho )6 Fhip VuBn l gio ls n?n t<ng
c#a t0'/ng phi Fhip VuBn @ T0ung Uoa, nh'ng t0'/ng phi n: v? sau 'c chu:On thnh t0'/ng phi
Ahp T'(ngC
|uvg} \)u: t'(ng ch'(ng chPn thBt, cBp tu ch' i t0!, tc thS tu ph.n v!, *c 4u< v th'ng th%a^C DJC
nx, t0C gxg&C
|uvw} DJC nx, t0C gxg&C a&htaMpa0i7alpo qsti )va:a tat0a na vi):ate jn:ati vi):ate tvMat0a tas:imMapi
sa vi):ate \Rin 7 s@ ch9p sai l.m hi8n hu, nh'ng nh! &i3n 7hng hi8n hu t0ong ,C Th nh'ng 7hng
tnh hi8n hu bti?m Qnc t0ong Rin 7 s@ ch9p sai l.m n:, v Rin 7 s@ ch9p sai l.m cHng c, mEt t0ong
7hng tnh^C
|uvx} S)C na jn:a nipi cijn:a tasmit sa0va vi)hk:ate sattvi)Masattvit sattvicMca ma)h:amiM
p0atipacMca si \e$ n,i t9t c< php, chZng ph<i 7hng bjn:ac cHng chZng ph<i 7hng ph<i 7hng, v$ c,,
7hng 0>i l5i c,, m(i 7h hp t0ung 5o bmi)h:ami p0atipa)c^C
|uvt} S)C, t0C gxgcC a0thaMsattvitmaMviaptiMp0ati&hisa p0ai:ate viina nisti cis:i0thasMta)M
a&hivitMta)Map:Masat \Thc sanh 7h@i, &in hi8n 0a cc php, cc loi hu t$nh, ng bitmanc v s ni8m
bviapticG i t'ng ba0thac &3n ngoi c#a n, 7hng hi8n hu, v &@i v$ s" 7hng hi8n hu c#a i t'ng
&3n ngoi, cho n3n chKnh ci tm 9: l h' v-ng sai l.m basatc bhoEc l 7hng thBtcC
|uv} S)C a&htaMpa0i7alpatva si))hamMas:a &havat:Mata na tathi sa0vathi&hivit tatM7a:inMmu7ti0M
i:ate \Tnh &in 7 s@ ch9p, )o : nghaa m(i thnh, chZng ph<i thBt c, v hon ton 7hng, s" gi<i
thot c, t% s" hul )i8t c#a tm^C S)C, t0C nnC
gg
|uv} S)C 7alpita pa0atant0ajMca pa0inipanna eva ca a0thi)Ma&hta7alpicMca )va:i&hivicMca )ejita
\Rin 7 s@ ch9p, tha 7h@i v ei3n thnh thBt tnh 'c bc AhBt ph'Png ti8nc ch; &:G )o ch9p c, c<nh
gi(i &3n ngoi, cho n3n c, s" phn &i8t v s" 7hng hi8n hu c#a c< hai tnh^C
|ug} DJC nx, t0C gxwaC upala&)hi samij0it:a nopala&)hi p0ai:ate nopala&)hi samij0it:a
nopala&)hi p0ai:ate \F'Png vo thc n3n c, chng *c, c<nh 7hng )o nPi s" chng *c sanh 7h@iC
F'Png vo c<nh v s@ *c, thc v s@ *c sanh^C
|ugn} S)C upala&h)esMtata si))hi nopala&)hiMsva&hivati tasmicMca samati e:i
nopalam&hopalam&ha:o \zo thc c, 'c tnh, cHng l v s@ *c, &it c< hai c, chng *c, 7hng
chng *c ?u &$nh Zng^C
|ugu} S)C a&htaMpa0i7alpajMca cittaMcaittisMt0i)hitu7i tat0i0thaM)i0Mviina ta)Mvijee tu caitasi
\Ra cyi, tm, tm s@, l phn &i8t h' v-ng, 0y c<nh g-i l tm, cHng m8nh )anh tm s@^
|ugv} S)C a&htaMpa0i7alpajMca cittaMcaittisMt0i)hitu7i tat0i0thaM)i0Mviina ta)Mvijee tu caitasi
\o2t g-i l thc )u:3n, th hai g-i l th-, t0ong : nng th- )Ing, chKnh tm s@ phn &i8t^C
|ugg} S)C t0C gxw&C chi)ani)M0opaicMcaiva va:anitMsapa0ig0ahit p0ait t0iMpa0icche)i)Mupa&hogicMca
7a0ait bnc ni&an)hani)Mi&himu7h:i) )u7hanit 7lij:ate agat t0e)hi )ve)hi ca sa7leja
sapta)hi&htaM7alpanit \Fgn che v an lBp, )+n, )ung nhip vi3n mn, c< &a phn &i8t, th-, )+n 7h@i
chu:On li3n tIcG v$ hi8n ti?n 4u< 7hh, phi?n no th gian n:, &a, hai, &<:, t5p nhiTm, )o &in 7 s@ ch9p^C
|ugw} S)C la7aa citha pa0:i:asMta)Ma0tho &he)a eva ca si)hana veti vie:a jn:ati:i
samisata \Jc t'(ng v )! mn, nghaa sai &i8t thnh lBp, n3n &it hai tnh 7hng, l'c n,i ch; )o :^C
|ugx} S)C, t0C gxwcC )va:i&hivo huMa&hivas:a &hiva jn:as:a la7aam na &hivo nipi vi&hiva na
ptha7tvai7aMla7aam \e$ 7hng ch9p phuq pvq, chZng phuq cHng chZng pvq, chZng pm2tq cHng chZng
p7hcq, n3n n,i l p7hng tnhqC
|ugt} S)C tathati &htaMloijMcinimitta pa0ami0thati )ha0maM)hitujMca pa0:i:i jn:atihi
samisata \V'c n,i 7hng, )! mn, tc chPn nh' thBt t3, 7hng t'(ng, th*ng nghaa tnh, php gi(i c.n
n3n &it^C
|ug} S)C anana:athivipa0:isaMtanMni0o)hi0:aMgoca0ai hetutvicMci0:aM)ha0mini pa0:i:i0tho :athiM
70amam \_hng chu:On &in i3n <o, t'(ng )i8t, c<nh Thnh t0K, v cc nhn Thnh php, nghaa )! mn
th l(p^C
|ug} S)C sa7lisi ca viju))hi ca samali ni0mali ca si a&M)hituM7ana7i7ijaMju))hivacMchu))hi0Mi:ate
\T5p nhiTm v thanh t!nh, c, c9u v 7hng c9u, nh' thul gi(i ton 7hng, t!nh n3n nhBn l t!nh^C
|uw} S)C, t0C gxxaC &ho7tM&hoana ta)M)ehaMp0atihiMvastuMjn:ati tacMca :ena :athi )a :a)M
a0tha tas:a jn:ati bntc ju&haM)va:as:a p0ipt:Ma0tha sa)i sa)i sattvaMhiti:a ca
sasi0it:aani0tha ca 7ujalas:i7a:i:a ca bnc got0as:a ca viju))h:M a0tha la7aaM
v:aanipta:e ju))ha:a &u))haM)ha0maaim &ho)hisattva p0apa):ate \Fng th"c v s@ th"c, n'Png
thn n: an t0I, th9: 'c nh' ls n:, c.u c< haid t!nh, 7hngC bnc v$ li Kch hu t$nh, v$ 7hng &N sanh tS,
hnh thi8n 7hng c6ng tBn, n3n R>Mtt 4un 7hng^C
|uwn} S)C, t0C gxx&C pu)galas:itha )ha0miimMa&hiva jn:atit0a hi ta)Ma&hivas:a sa)M&hivasMtasmin si
jn:atipa0i \J< nhn c6ng v(i php, thBt tnh ?u chZng c,, 7hng tnh n: c, tnh, n3n 0i3ng lBp nh!
7hng^C
|uwu} S)C sa7lii ce)M&havenMnaasau mu7ti s:u sa0vaM)ehina viju))hi ce)M&havenMnisau h:M
i:iso niphalo &havet \D: nu 7hng t5p nhiTm, th<: ?u t" gi<i thotG : nu 7hng thanh t!nh, )Ing
cng 7hng 5t 4u<^C
|uwv} S)C na lii nipi ci7lii ju))hiju))hi na caiva si p0a&hisva0atvicMcittas:a
7lejas:igantu7atvata \JhZng ph<i nhiTm, chZng ph<i 7hng nhiTm, chZng ph<i t!nh, chZng ph<i 7hng
t!nh, tm tnh vn thanh t!nh, )o &! nhiTm 7hch t0.n^C
|uwg} DJC nx, t0C gtwcC
|uww} DJC nx, t0C gtt&C \VuBn Ri8n T0ung Ri8n n:, nghaa ch*c thBt, su 7Kn, t9t c< nghaa 02ng l(n, t0%
nhng i?u chZng lnh^C
gw
N"u7 T5 LiNu Th&( Kh[.
S2h TiX" ViNt\
ac V3 o5nh Tht, T0it U-c Th Thn, ei8n Fghi3n Ju AhBt U-c ei8t Fam, TpC
UJo, uwC
&c F2i San T0ung Tm en Uo AhBt Yio ViTu funMUu, S wXthng Mux S
xXthng nMutC
cc Suu7i, zCTC, Fghi3n Ju _inh Vng Yi, ThKch JhPn Thi8n v T0.n Tu9n o+n
)!ch, YUAYeF Ran Yio zIc Tng Fi, TpC U> JhK oinh, nuC
)c Suu7i, zCTC, Thi?n VuBn, TBp mmm, T0=c Thi3n )!ch, Fh ru9t R<n TpC U> JhK oinh,
nuC
ec ThKch Thanh _iOm, V!ch SS AhBt Yio T0ung fuc, Thnh U2i AhBt gio, TpC U>
JhK oinh, nC
{c ThKch Thanh T%, _inh Uoa Fghi3m Yi<ng Yi<i, nC
gc ThKch Thi8n Si3u, _inh Ahp Uoa gia cc _inh DiOn D5i Th%a, TpC U> JhK oinh, nC
hc ThKch T0K fuang, Ahp Uoa V'c Yi<i, TpC U> JhK oinh, nC
ic T0ung fun VuBn, ThKch Thi8n Si3u )!ch, Fh ru9t R<n TpC U> JhK oinh, unC
S2h TiX" Ah\
ac `asihas0i7iMp0aipi0amiti, )a0) Jone )!ch, The `siatic Societ:, Jalcutta, ntC
&c Rapat, ACeC, uCw ea0s o{ Ru))hism, Au&lications zivision, Fe zelhi, ntC
cc Ru00o, TC, The Sans70it Vanguage, ootilal Rana0si)ass, zelhi, nwC
)c Jheqn _enneth, _CSC, Ru))hism in JhinaX` Uisto0ical Su0ve:, A0inceton nive0sit:,
Fe e0se:, nxgC
ec Jone, )C, The A0aipi0amiti Vite0atu0e, ounshi0am oanohalal, zelhi, uC
{c zutt, FC, Ru))hist Sects in mn)ia, ootilal Rana0si)ass, zelhi, nC
gc Ui0a7aa `7i0a, ` Uisto0: o{ mn)ian Ru))hism, ootilal Rana0si)ass, zelhi, nC
hc mnanaC _C_C, olama)h:ama7a7i0i7i, mn)ian Roo7s Jent0e, zelhi, nvC
ic ohnston, CUC, Ru))haca0ita o0 `cts o{ the Ru))ha, ootilal Rana0si)ass, zelhi, nwC
c _eith, `CRC, ` Uisto0: o{ Sans70it Vite0atu0e, ootilal Rana0si)ass, zelhi, unC
7c ou0ti, TCCeC, The Jent0al Ahilosoph: o{ Ru))hism, zelhi, nC
lc Figi0una, eig0ahav:iva0tank, Rhattacha0:a, _amalesa0 )!ch, ootilal Rana0si)ass,
zelhi, nC
gx
mc Fa0iman, C_C, Vite0atu0e Uisto0: o{ Sans70it Ru))hism, ootilal Rana0si)ass, zelhi, nuC
nc Aan)e, YCJC, Stu)ies in the 0igins o{ Ru))hism, ootilal Rana0si)ass, zelhi, nwwC
oc Aoussin, VC )e VCeC, `&hi)ha0ma7oja&his:a, eolC n, A0u)en VCoC )!ch, `sian
Uumanities, Jali{o0nia, nC
pc Sha0ma, Jhan)0a)ha0, ` J0itical Su0ve: o{ mn)ian Ahilosoph:, ootilal Rana0si)ass,
zelhi, uC
4c Stche0&ats7:, ThC, Ru))hist VogKc, eolC m, zelhi, nxC
0c Suu7i, _CTC, Stu)ies in The Va7ivati0a St0a, ootilal Rana0si)ass, zelhi, nC
sc inte0nit, oC, Uisto0: o{ mn)ian Vite0atu0e, ounshi0am oanoha0lal, zelhi, nnC
D5i JhKnh Tn Tu D5i T5ng _inhdac D5i JhKnh nt, nu, uut, uxu, xxw, xt, xtu,
nw, nwxg, nx, nugC
gt