DARWINN TRK

DMANLII
HARUN YAHYA (ADNAN OKTAR)
YAZAR VE ESERLER HAKKINDA
Harun Yahya mstear ismini u!!anan ya"ar A#nan Otar$ %&'( y)!)n#a Anara*#a #+#u, !$ +rta -e !ise
.renimini Anara*#a tamam!a#), Daha s+nra stan/u! Mimar 0inan ni-ersitesi 1"e! 0anat!ar
2a!tesi*n#e -e stan/u! ni-ersitesi 2e!se3e 4.!m*n#e .renim 5.r#, %&67*!i y)!!ar#an /u yana$ imani$
/i!imse! -e siyasi +nu!ar#a 8e 9+ eser ha")r!a#), 4un!ar)n yan) s)ra$ ya"ar)n e-rim:i!erin sahtear!)!ar)n)$
i##ia!ar)n)n 5e9ersi"!iini -e Dar;ini"m*in an!) i#e+!+<i!er!e +!an aran!) /a!ant)!ar)n) +rtaya +yan 9+
.nem!i eser!eri /u!unmata#)r,
Harun Yahya*n)n eser!eri ya!a) =7,777 resmin yer a!#)) t+8!am '',777 say3a!) /ir !!iyatt)r -e /u
!!iyat (> 3ar!) #i!e 9e-ri!mitir,
Ya"ar)n mstear ismi$ inar:) #n:eye ar) m:a#e!e e#en ii 8ey5am/erin hat)ra!ar)na hrmeten$
isim!erini ya# etme i9in Harun -e Yahya isim!erin#en +!uturu!mutur, Ya"ar tara3)n#an ita8!ar)n a8a)n#a
Resu!u!!ah*)n mhrnn u!!an)!m) +!mas)n)n sem/+!i an!am) ise$ ita8!ar)n i9erii i!e i!5i!i#ir, 4u mhr$
Kuran?) Kerim*in A!!ah*)n s+n ita/) -e s+n s."$ @ey5am/erimi" (sa-)*in #e hatem?! en/iya +!mas)n)
rem"etmete#ir, Ya"ar #a$ yay)n!a#)) tm 9a!)ma!ar)n#a$ Kuran*) -e Resu!u!!ah*)n snnetini en#ine reh/er
e#inmitir, 4u suret!e$ inar:) #n:e sistem!erinin tm teme! i##ia!ar)n) te te 9rtmeyi -e #ine ar)
y.ne!ti!en itira"!ar) tam +!ara sustura:a As+n s."A s.y!emeyi he#eBemete#ir, C+ /y /ir himet -e
ema! sahi/i +!an Resu!u!!ah*)n mhr$ /u s+n s." s.y!eme niyetinin /ir #uas) +!ara u!!an)!m)t)r,
Ya"ar)n tm 9a!)ma!ar)n#ai +rta he#e3$ Kuran*)n te/!iini #nyaya u!at)rma$ /.y!e!i!e insan!ar)
A!!ah*)n -ar!))$ /ir!ii -e ahiret 5i/i teme! imani +nu!ar "erin#e #nmeye se- etme -e inar:)
sistem!erin 9r teme!!erini -e sa8)n uy5u!ama!ar)n) 5."!er .nne sermetir,
Niteim Harun Yahya*n)n eser!eri Hin#istan*#an Ameria*ya$ n5i!tere*#en Dn#+ne"ya*ya$ @+!+nya*#an
4+sna Herse*e$ s8anya*#an 4re"i!ya*ya$ Ma!e"ya*#an ta!ya*ya$ 2ransa*#an 4u!5aristan*a -e Rusya*ya
a#ar #nyan)n #aha 8e 9+ !esin#e /eeniy!e +unmata#)r, n5i!i":e$ 2rans)":a$ A!man:a$ ta!yan:a$
s8any+!:a$ @+rtei":e$ Ur#u:a$ Ara89a$ Arna-ut9a$ Rus9a$ 4+na9a$ Uy5ur:a$ Dn#+ne"ya:a$ Ma!ay:a$
4en5+!i$ 0)r89a$ 4u!5ar:a$ Cin:e$ Kish;ahi!i (Tan"anya*#a u!!an)!)y+r)$ Hausa (A3ria*#a yay5)n +!ara
u!!an)!)y+r)$ Dhi-e!hi (Mauritus*ta u!!an)!)y+r)$ Danimara:a -e s-e9:e 5i/i 8e 9+ #i!e 9e-ri!en eser!er$
yurt #))n#a 5eni /ir +uyu:u it!esi tara3)n#an tai8 e#i!mete#ir,
Dnyan)n #.rt /ir yan)n#a +!aanst ta#ir t+8!ayan /u eser!er 8e 9+ insan)n iman etmesine$ 8e
9+unun #a iman)n#a #erin!emesine -esi!e +!mata#)r, Kita8!ar) +uyan$ in:e!eyen her ii$ /u eser!er#ei
himet!i$ ."!$ +!ay an!a)!)r -e samimi s!u/un$ a)!:) -e i!mi ya!a)m)n 3ar)na -armata#)r, 4u eser!er
srat!i eti etme$ esin neti:e -erme$ itira" e#i!eme"!i$ 9rt!eme"!i ."e!!i!eri ta)mata#)r, 4u eser!eri
+uyan -e "erin#e :i##i /i9im#e #nen insan!ar)n$ art) materya!ist 3e!se3eyi$ atei"mi -e #ier sa8)n
5.r -e 3e!se3e!erin hi9/irini samimi +!ara sa-una/i!me!eri mmn #ei!#ir, 4un#an s+nra sa-unsa!ar #a
an:a #uy5usa! /ir inat!a sa-una:a!ar#)r$ 9n Eri #ayana!ar) 9rt!mtr, Ca)m)"#ai tm inar:)
a)m!ar$ Harun Yahya K!!iyat) ar)s)n#a Eren ma!u8 +!mu!ar#)r,
Kuusu" /u ."e!!i!er$ Kuran*)n himet -e an!at)m 9ar8):)!))n#an ayna!anmata#)r, Ya"ar)n en#isi /u
eser!er#en #+!ay) /ir .-nme i9in#e #ei!#ir$ ya!n)":a A!!ah*)n hi#ayetine -esi!e +!maya niyet etmitir, Ayr):a
/u eser!erin /as)m)n#a -e yay)n!anmas)n#a herhan5i /ir ma##i a"an9 he#eBenmemete#ir,
4u 5er9e!er 5." .nn#e /u!un#uru!#uun#a$ insan!ar)n 5.rme#i!erini 5.rme!erini sa!ayan$
hi#ayet!erine -esi!e +!an /u eser!erin +unmas)n) te-i etmenin #e$ 9+ .nem!i /ir hi"met +!#uu +rtaya
9)mata#)r,
4u #eer!i eser!eri tan)tma yerine$ insan!ar)n "ihin!erini /u!an#)ran$ Eri armaa mey#ana 5etiren$
uu -e tere##t!eri #a)tma#a$ iman) urtarma#a 59! -e esin /ir etisi +!ma#)) 5ene! te:r/e i!e
sa/it +!an ita8!ar) yayma ise$ eme -e "aman ay/)na ne#en +!a:at)r, man) urtarma ama:)n#an
"iya#e$ ya"ar)n)n e#e/i 5:n -ur5u!amaya y.ne!i eser!er#e /u etinin e!#e e#i!emeye:ei a9)t)r, 4u
+nu#a uusu +!an!ar -arsa$ Harun Yahya*n)n eser!erinin te ama:)n)n #insi"!ii 9rtme -e Kuran
ah!a)n) yayma +!#uunu$ /u hi"mettei eti$ /aar) -e samimiyetin a9)9a 5.r!#n +uyu:u!ar)n
5ene! anaatin#en an!aya/i!ir!er,
4i!inme!i#ir i$ #nya "erin#ei "u!m -e armaa!ar)n$ Ms!man!ar)n 9eti!eri e"iyet!erin teme!
se/e/i #insi"!iin Eri haimiyeti#ir, 4un!ar#an urtu!man)n y+!u ise$ #insi"!iin Eren ma!u8 e#i!mesi$ iman
haiat!erinin +rtaya +nmas) -e Kuran ah!a)n)n$ insan!ar)n a-ray)8 yaaya/i!e:e!eri ei!#e
an!at)!mas)#)r, Dnyan)n 5n#en 5ne #aha 3a"!a i9ine 9ei!me isten#ii "u!m$ 3esat -e ar5aa +rtam)
#iate a!)n#))n#a /u hi"metin e!#en 5e!#iin:e h)"!) -e eti!i /ir /i9im#e ya8)!mas) 5eretii a9)t)r, Asi
ha!#e 9+ 5e9 a!)na/i!ir,
4u .nem!i hi"mette .n: r+! st!enmi +!an Harun Yahya K!!iyat)$ A!!ah*)n i"niy!e$ F%, y"y)!#a #nya
insan!ar)n) Kuran*#a tari3 e#i!en hu"ur -e /ar)a$ #+ru!u -e a#a!ete$ 5"e!!i -e mut!u!ua ta)maya /ir
-esi!e +!a:at)r,
Okuyucuya
G 4u ita8ta -e #ier 9a!)ma!ar)m)"#a e-rim te+risinin 9.ne ."e! /ir yer ayr)!mas)n)n
ne#eni$ /u te+rinin her tr! #in a!eyhtar) 3e!se3enin teme!ini +!uturmas)#)r, Yarat)!)) -e
#+!ay)s)y!a A!!ah*)n -ar!))n) inar e#en Dar;ini"m$ %'7 y)!#)r 8e 9+ insan)n iman)n)
ay/etmesine ya #a uuya #mesine ne#en +!mutur, D+!ay)s)y!a /u te+rinin /ir a!#atma:a
+!#uunu 5."!er .nne serme 9+ .nem!i /ir imani 5.re-#ir, 4u .nem!i hi"metin tm
insan!ar)m)"a u!at)r)!a/i!mesi ise "+run!u#ur, Kimi +uyu:u!ar)m)" /e!i te /ir ita/)m)")
+uma iman) /u!a/i!ir, 4u ne#en!e her ita/)m)"#a /u +nuya ."et #e +!sa /ir /.!m
ayr)!mas) uy5un 5.r!mtr,
G 4e!irti!mesi 5ereen /ir #ier husus$ /u ita8!ar)n i9erii i!e i!5i!i#ir, Ya"ar)n tm ita8!ar)n#a
imani +nu!ar$ Kuran ayet!eri #+ru!tusun#a an!at)!mata$ insan!ar A!!ah*)n ayet!erini
.renmeye -e yaamaya #a-et e#i!mete#ir, A!!ah*)n ayet!eri i!e i!5i!i tm +nu!ar$ +uyan)n
a!)n#a hi9/ir 8he -eya s+ru iareti /)ramaya:a ei!#e a9)!anmata#)r,
4u an!at)m s)ras)n#a u!!an)!an samimi$ sa#e -e a):) s!u8 ise ita8!ar)n ye#i#en yetmi e
heres tara3)n#an rahat9a an!a)!mas)n) sa!amata#)r, 4u eti!i -e ya!)n an!at)m sayesin#e$
ita8!ar A/ir s+!uta +unan ita8!arA #eyimine tam +!ara uymata#)r, Dini re##etme
+nusun#a esin /ir ta-)r ser5i!eyen insan!ar #ahi$ /u ita8!ar#a an!at)!an 5er9e!er#en
eti!enmete -e an!at)!an!ar)n #+ru!uunu inar e#ememete#ir!er,
G 4u ita8 -e ya"ar)n #ier eser!eri$ +uyu:u!ar tara3)n#an /i""at +una/i!e:ei 5i/i$ ar)!)!)
/ir s+h/et +rtam) e!in#e #e +una/i!ir, 4u ita8!ar#an isti3a#e etme isteyen /ir 5ru8
+uyu:unun ita8!ar) /irara#a +uma!ar)$ +nuy!a i!5i!i en#i te3er -e te:r/e!erini #e
/ir/ir!erine atarma!ar) a9)s)n#an yarar!) +!a:at)r,
G 4unun yan)n#a$ sa#e:e A!!ah r)"as) i9in ya")!m) +!an /u ita8!ar)n tan)nmas)na -e
+unmas)na at)#a /u!unma #a /y /ir hi"met +!a:at)r, Cn ya"ar)n tm ita8!ar)n#a
is8at -e ina e#i:i y.n s+n #ere:e 59!#r, 4u se/e8!e #ini an!atma isteyen!er i9in en eti!i
y.ntem$ /u ita8!ar)n #ier insan!ar tara3)n#an #a +unmas)n)n te-i e#i!mesi#ir,
G Kita8!ar)n aras)na ya"ar)n #ier eser!erinin tan)t)m!ar)n)n e!enmesinin ise .nem!i se/e8!eri
-ar#)r, 4u saye#e ita/) e!ine a!an ii$ yuar)#a s." ettiimi" ."e!!i!eri ta)yan -e +umatan
h+!an#))n) um#uumu" /u ita8!a ayn) -as)Bara sahi8 #aha /ir9+ eser +!#uunu 5.re:etir,
mani -e siyasi +nu!ar#a yarar!ana/i!e:ei "en5in /ir ayna /iriiminin /u!un#uuna ahit
+!a:at)r,
G 4u eser!er#e$ #ier /a") eser!er#e 5.r!en$ ya"ar)n ahsi anaat!erine$ 8he!i ayna!ara
#aya!) i"ah!ara$ mua##esata ar) 5ereen a#a/a -e say5)ya #iat e#i!meyen s!u8!ara$
/uruntu -eren mitsi"$ 8he:i -e ye*se sr!eyen an!at)m!ara rast!ayama"s)n)",
4u 9a!)ma#a u!!an)!an ayet!er A!i 4u!a9*)n ha")r!a#))
AKur*an?) Kerim -e Tr9e An!am)A isim!i mea!#en a!)nm)t)r,
%, 4as) H Ha"iran %&&& I F, 4as) H Dim F77%
>, 4as)H Nisan F7%7
ARATIRMA YAYINJILIK
Ta!at8aa Mah, Dmir5a"i Ja##esi
/rahim D!mas mere"i$ A 4!+ Kat = Omey#an) ? stan/u!
Te!H (7 F%F) FFF 77 66
4as)H 0e9i! O3set
%77 Y)! Maha!!esi MA0?0T Mat/aa:)!ar 0itesi$ =, Ja##e N+H KK
4a:)!ar?stan/u!$ Te!H (7 F%F) (F& 7( %'
;;;,harunyahya,+r5 ? ;;;,harunyahya,net
;;;,harunyahya,TL
NDEKLER
1iri.............................................................................................8
0.mr5e:i!iin Mant)) -e 0+sya! Dar;ini"m,,,,,,,,,%%
n5i!i" 0.mr5e:i!ii -e Osman!),,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,F6
Dar;in*in Tr Mi!!eti*ne 4a)),,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,==
Tr Mi!!eti*nin ereBi Tarihi,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,'=
Tr Dman!))n)n 1nm"e Yans)ma!ar),,,,,,,,,,,67
K+mni"me A9)!an Ka8)H Dar;ini"m,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,6&
0+nu9,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,%7=
Dar;ini"m*in 4i!imse! C.,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,%7(
N+t!ar,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,%>&
Giri
0iyasi tarihe /at))m)"#a$ 3ar!) i#e+!+<i!erin "aman "aman en#i!erine s."#e
A/i!imse!A #ayana!ar aramaya 9a!)t)!ar)n) 5.rr", ##ia!) siyasi te+ri!er!e +rtaya 9)an
i#e+!+5!ar$ +rtaya att)!ar) i##ia!ar)n A/i!imse!A +!#uunu .ne srm -e /u ima<!a /ir!ite
en#i!erine inan)!)r!) ya #a meruiyet sa!amaya 9a!)m)!ar#)r, Mrnein Kar! MarN -e
2rie#ri:h Dn5e!s$ +mnist i#e+!+<iyi 5e!itiriren$ hi9/ir #+ru!u 8ay) +!mamas)na ramen
tamamen A/i!imse!A /ir te+ri +rtaya att)!ar)n) .ne srm!er#ir,
D!/ette en#isini A/i!imse!A i!an e#en te i#e+!+<i +mni"m #ei!#ir, Ayn) ei!#e )r9)!)
-e 3ai"m #e en#i!erin:e A/i!imse!!iA i##as)y!a +rtaya 9)m)t)r, Hit!er$ A!man )r)n)n #ier
tm )r!ar#an stn +!#uu yan)!5)s)na #ayanan i#e+!+<isini$ A!man!ar)n -e #ier )r!ar)n
a3atas!ar)n) ya #a /en"eri E"ise! ya8)!ar)n) .!9ere s."#e /iy+!+<i y.n#en is8at!amaya
9a!)m)t)r, 4en"eri /i!imse!!i i##ia!ar)$ /aa )r9) i#e+!+5!ar tara3)n#an #a terar!anm)t)r,
4un!ar siyasi tarihin /i!inen .rne!eri#ir, An:a /i" /u ita89)ta /un!ar a#ar n!
+!mayan$ 3aat as!)n#a /y .nem ta)yan$ ."e!!i!e #e Tr Mi!!eti*ni ya)n#an
i!5i!en#iren /aa /ir .rnei in:e!eye:ei", n:e!eye:eimi" i#e+!+<i$ "Trk
Dmanl"#)r, 4u a-ram$ imi "aman /ir tr i#e+!+<i imi "aman #a siyasi /ir ta-)r
+!ara s+n /ira9 y"y)!#)r 4at) #nyas)n#a eti!i#ir,
Tr #man!))$ .n:e Osman!)*n)n #ura!ama #e-ir!erin#e ATr!er A-ru8a*#an si!ini8
at)!ma!)#)rA #iyen /a") A-ru8a!) #e-!et a#am!ar) i!e /a!am)$ ar#)n#an Osman!)*n)n
8ar9a!anmas)n) he#eBeyen %&, y"y)! em8erya!i"minin teme! #n:e!erin#en /irini
+!uturmutur, Ken#i!erini s."#e "ileri ve medeni milletler" +!ara 5.ren imi
A-ru8a!)!ar$ Tr Mi!!eti*ni -e me#eniyetini +!a/i!e:e en u"a :+ra3yaya a#ar sr!mesi
5ereen 5ya "geri ve ilkel" /ir unsur +!ara 5.rm!er#ir, M"e!!i!e %&, y"y)!)n
s+nun#a -e F7, y"y)!)n i! 9eyrein#e /u Tr #man) Eir!er A-ru8a /aent!erin#e
/y eti uyan#)rm)t)r, Or#, @r+3, Dn-er Oiya Kara!*)n ya"#))na 5.re$ + #.nem#e
A-ru8a!)!ar aras)n#a yay5)n +!an /u yan)!5)n)n ."eti u#urH
"Trkler sar rktandr. Turan kkenlidir. Gebe ve zalim bir gruhtur. Her eit deiiklie ve
ilerleme fkrine dmandr."
1
4u Erin tarihin esi /ir #.nemin#e a!m) /ir ya!a)m +!#uunu #nme ise /y
/ir yan)!5) +!ur, Cn Tr #man!)) /u5n #e ha!a /a") 4at)!) 9e-re!er#e s+n #ere:e
:an!)#)r, 4ata A!manya +!ma "ere 4at)!) !e!er#ei Tr a")n!)!ara ar) i##et
ey!em!eri #"en!eyen$ sa-unmas)" Tr s+y#a!ar)m)") a:)mas)":a at!e#en neo-Naziler
-e /en"eri 3aist 5ru8!ar$ Tr #man!))n) /ir i#e+!+<i +!ara /enimsemi!er#ir, A-ru8a
!e!erinin 9eit!i u!us!araras) siyasi 8!at3+rm!ar#a Triye a!eyhin#e ser5i!e#i!eri .n
yar5)!ar)n .enin#e #e$ %&, y"y)!#an miras +!an Tr #man!))n)n a!)nt)!ar)
yatmata#)r,
K)sa:as)$ Tr #man!)) /ir i#e+!+<i +!ara ha!a -ar#)r -e :an!)#)r,
4u n+ta#a +nunun i!5in9 /ir y.nne #iat etmemi" 5ereir, 4ata$ 3ar!) i#e+!+<i!erin
en#i!erine s."#e A/i!imse!A /ir 5.rnt -ermeye 9a!)t)!ar)n#an s." etmiti, A:a/a ayn)
#urum Tr #man!)) i9in #e 5e9er!i mi#irP 4u Erin 5erisin#e #e +na s."#e A/i!imse!!iA
/+yas) atan /ir eten -ar m)#)rP
!er!eyen say3a!ar#a /u s+runun :e-a/)n) in:e!eye:ei", Le 9+u imsenin im#iye #e
3ar etme#ii$ ama 5er9ete 9+ .nem!i +!an /ir /a!ant)y) +rtaya 9)ara:a)", 4u$
Darwinizm ile Trk dmanl arasndaki balantdr... D-rim te+risinin uru:usu
+!an Dar;in$ Tr Mi!!eti*ni en#i yan)!5)!ar)na 5.re "yar maymun aa bir rk" +!ara
tan)m!ayan -e y+ e#i!mesi 5eretiini sa-unan 3anati /ir Tr #man)#)r, Dahas)$
+rtaya att)) te+ri i!e #e Tr #man!))na s."#e A/i!imse!A #ayana a"an#)rm)t)r,
1nm"n ne+?Na"i!eri$ ha!a Dar;in*in Tr Mi!!eti ha)n#ai he"eyan!ar)n#an u--et
/u!mata#)r!ar,
Unutu!mama!)#)r i$ 3ai"m -e +mni"m /ata +!ma "ere /tn #in ah!a)na uy5un
+!mayan i#e+!+<i!er$ mi!!i /ir!ii$ /tn!$ mane-i #eer!eri he#e3 a!mata#)r!ar,
K+mnist!er -e 3aist!er -atan!ar)na$ /ayra!ar)na$ mi!!et!erine #ei!$ en#i iise!
men3aat!erine /a!)#)r!ar, Mi!!etin mut!u!uu i9in #ei!$ en#i mut!u!u!ar) i9in 9a!))r!ar,
4y Mn#erimi"*in /i"e .rettii -e /)rat)) -asiyet ise$ mi!!i -e mane-i #eer!ere /a!)$
-atan)n)$ /ayra)n)$ mi!!etini se-en$ mi!!i ah!a inan:)na sahi8 +!an$ mua##esat)n)
+ruma i9in 5ereirse :an)n) -ere/i!e:e insan!ar +!mat)r, Atam)"$ /i"im -e /i"#en
s+nra 5e!e:e nesi!!erin$ #in#ar$ mi!!iyet9i #uy5u!ar ta)yan$ -atan) -e /ayra) uruna
hayat)n) +rtaya +yan$ yaam) /+yun:a mi!!etinin mut!u!uu i9in 9a!)an$ ai!e urumunun
utsiyetini sa-unan insan!ar +!mam)") istemete#ir, Materya!ist "ihniyet ise$ Atam)"*)n
/i"e utsa!!))n) .rettii tm /u #eer!erin ar)s)n#a yer a!mata#)r, D+!ay)s)y!a mi!!iyet9i
-e -atanse-er insan!ar)n$ ya!n)":a /u ii i#e+!+<iye ar) #ei!$ materya!ist tm sistem -e
i#e+!+<i!ere ar) Eri m:a#e!e i9in#e +!ma!ar)$ sinsi +#a!ar)n ir!i +yun!ar)na 5e!meme
i9in #iat 5.sterme!eri artt)r,
4y Mn#erimi" Kema! Atatr un!ar) s.y!emitirH
.. Hayr, ne kmnizm ne de !aizm... "u iki idel#i de memleketimizin, ulusumuzun
gereklerine, karakterine asla uymaz. unu da ilave edeyim ki, ne !aizmin ne de $azizm%in
snu yktur. &'tatrk(n zinde "ir )mr "yle Geti, *abiha Gken, s. 1+,-
Smrgeciliin Mant ve Sosyal Darwinizm
Dm8erya!i"m ya #a /ir /aa #eyim!e s.mr5e:i!i$ m+#ern tarihte :+raE eiBer!e
/ir!ite /a!a#), %', -e %(, y"y)!#a /irta)m A-ru8a!)!ar$ e!#e etti!eri aseri ten+!+<i i!e
/ir!ite /aa )ta!ara yay)!maya /a!a#)!ar, 19! #+nanma!ar$ eti!i ate!i si!ah!ar -e
#isi8!in!i +r#u!ar u!!anara$ #nyan)n u"a /.!5e!erini e!e 5e9ir#i!er -e /u /.!5e!eri
e!imenin 5er9e an!am)y!a As.mrmeyeA /a!a#)!ar,
! s.mr5e:i!er @+rtei"!i!er -e s8any+!!ar*#), M"e!!i!e Krist+3 K+!+m/*un Ameria*y)
eEn#en s+nra$ /u ii !e m+#ern #nyan)n i! s.mr5e im8arat+r!u!ar) +!ara tarih
sahnesine 9)t)!ar, Ameria )tas)n)n 5neyini )sa /ir sre i9in#e s.mr5e!etir#i!er,
4ura#a yaayan -e teme!#e /ar)9) /ir ta/iata sahi8 +!an yer!i!eri .!e!etir#i!er, O+r!a
9a!)t)r#)!ar) /u insan!ar) Ameria )tas)n)n tm a!t)n -e 5m "en5in!i!erini
yama!ama i9in u!!an#)!ar,
s8anya -e @+rtei"*i #ier A-ru8a !e!eri i"!e#i, %K, y"y)!#a H+!!an#a 59! /ir
s.mr5e !esi +!ara rea/ete at)!#), H+!!an#a*y) n5i!tere i"!e#i, 4u ii yeni s.mr5e:i
59 #e$ hem Ameria )tas)na hem #e U"a#+u*ya e! att), %6, y"y)!a 5e!in#iin#e
n5i!tere #nyan)n en /y s.mr5e im8arat+r!uu ha!ine 5e!#i, 2ransa -e 4e!9ia #a
9+ 5e9me#en yar)a at)!#), %&, y"y)!a 5e!in#iin#e$ Ameria )tas)n)n /y /.!m$
A3ria*n)n nere#eyse tamam) -e U"a#+u*nun 9+ say)#a !esi /u A-ru8a
#e-!et!erin#en /irinin s.mr5esi #urumun#ay#), 4u !e!er$ s.mr5e:i!er tara3)n#an
atanan A1ene! La!iA!er:e y.neti!iy+r#u, 0.mr5e !e!erin#e yer a!an /u y.netim!er$ /u
!e!erin ha!)n)n yeterin:e -erim!i +!ara 9a!)t)r)!mas)na -e #+a! ayna!ar)n)n yine
yeterin:e -erim!i +!ara A-ru8a*ya atar)!mas)na ."en 5.steriy+r!ar#), 4u ne#en!e %&,
y"y)!$ a#eta /ir As.mr5e:i!i y"y)!)Ay#), Hatta ya)n tarih!e i!5i!enen 9+u +t+ritenin
a/u! ettii 5i/i$ I, Dnya 0a-a) #a /u s.mr5e!erin 8ay!a)!mas) a-5as)n#an #+#u,
0.mr5e:i!i e+n+mi -e siyasi /ir sistem#i -e /u y.n#ei 9)ar!ar i9in u!!an)!)y+r#u,
Ama /ir #e /u sistemin A!trA y.n -ar#),
4unu .y!e a9)!aya/i!iri"H 0.mr5e:i !e!er$ a" .n:e /e!irttiimi" 5i/i$ a9)9a
yama:)!) ya8)y+r!ar#), Hi9/ir ha sahi/i +!ma#)!ar) /ir !eyi "+r!a e!e 5e9iriy+r!ar$
s+nra /u !e#ei insan!ar) /as) a!t)na a!)y+r!ar -e !enin ayna!ar)na e! +yuy+r!ar#),
Ama e!/ette /u s.mr5e:i !e!er en#i!erinin Ayama:)A +!ara 5.r!mesini -e tarihe
.y!e ya")!mas)n) istemiy+r!ar#), 4u ne#en!e ya8t)!ar) ii /ir ei!#e meru -e ha!)
5.stermeye 9a!)t)!ar, Ken#i!erini ha!) 5i/i 5.stere:e /irta)m a9)!ama!ar ara#)!ar,
@ei /u a9)!ama ne +!a/i!ir#iP 4ir !eyi -e mi!!eti .!e!etirmeye ne 5i/i /ir )!)3
/u!una/i!ir#iP
0.mr5e:i!er$ /u :e-a/) as!)n#a i! 5n#en /u!#u!ar, Ya8t)!ar) ii meru 5i/i
5.stere:e /ir )!)3 /u!man)n te y+!u$ he#e3 a!#)!ar) insan!ar) s."#e Ai!e! insan!arA$ hatta
Ahay-an)ms) :an!)!arA 5i/i 5.stere/i!meti, Der /u /i!im #)) #n:e a/u! ettiri!irse$
en#i!erinin #e Ai!eri insan!arA +!ara /u s."#e A5eriA t+8!um!ar) 5tme!eri s+n #ere:e
mau! /ir hareet +!a:at),
0.mr5e:i!ie meruiyet sa!ama i9in u!!an)!a:a +!an /u mant)$ s.mr5e:i!iin
hen" #+u aamas)n#a$ yani K+!+m/*un Ameria y+!:u!uun#a +rtaya at)!#), 4u /i!im -e
a)! #)) i##iaya 5.re$ Ameria!) yer!i!er 5er9e /irer insan #ei!$ 5e!imi /ir hay-an
try#!er,
4u yan)!5)$ i! e" Krist+3 K+!+m/ -e a#am!ar) tara3)n#an +rtaya at)!m)$ s+nra #a
1ney Ameria*n)n +!+ni!etiri!mesi iini st!enen s8any+! s.mr5e:i!er tara3)n#an
sa-unu!mutu, As!)n#a a!t)n$ .hret -e t+8ra 8ein#e +an /u yama:)!ara ar)$ Kat+!i
Ki!isesi ta-)r +ymutu, 4unun en n! .rnei$ Jhia8as 8is+8+su 4art+!+me #e Las
Jasas*)n$ K+!+m/ i!e /ir!ite Yeni Dnya*ya aya /asan +!+ni:i!erin Ayer!i!er /ir tr
hay-an#)rA i##ias)na ar)!)$ yer!i!erin A5er9e /irer insanA +!#uunu sa-unmas)y#), 4u
ne#en!e Las Jasas Ayer!i!erin ha-arisiA +!ara an)!maya /a!am)t), Daha s+nra$ %'>K*#e$
@a8a III, @au! #e$ yay)n!a#)) *ublimis .eus a#!) 3erman)n#a s.mr5e:i -ahetini
!anet!emi$ K)")!#eri!i!er*in 5er9e insan!ar (-er+s h+mines) +!#u!ar)n)$ +n!ar) .!e
#"eyine in#ir5eme stah!))n) 5.steren!ere$ iman sahi/i +!ma yeteneine hai" insan!ar
+!#u!ar)n) i!an etmiti,
F
4u 5i/i itira"!ar#an #+!ay)$ s.mr5e:i!erin$ yer!i!eri A/ir tr hay-anA sayan /i!im #))
i##ias) u"un /ir sre tart)ma!) +!ara a!#), 0.mr5e:i!er en#i mant) #)) te"!erini
sa-unmata )srar!)y#)!ar$ ama tm insan!ar A!!ah*)n eit +!ara yaratt)) -e heresin te
/ir ata#an$ H", A#em (as)*#an 5e!#i5i 5er9eini a/u! e#en Ki!ise*nin etisi A-ru8a*#a /ir
sre #aha #e-am etti, An:a A-ru8a t+8!um!ar)n)n 5i#ere #in#en #aha 3a"!a u"a!amas)
-e materya!ist #nya 5.rne 5i#ere #aha 3a"!a a8)!mas)$ #en5eyi s.mr5e:i!er
!ehin#e #eitire:eti,
19. Yzyl: Smrgeciliin Zirvesi
%&, y"y)!$ siyasi an!am#a /ir s.mr5e:i!i y"y)!) +!ara #a tan)m!ana/i!ir, Cn /u
#.nem#e s.mr5e:i !e!er tarih /+yun:a u!aama#)!ar) a#ar 5eni t+8ra!ara
yay)!m)!ar#)r, M"e!!i!e n5i!tere -e 2ransa$ A3ria*#an Hin#i9ini*ne a#ar u"anan #e- /ir
:+ra3yaya haim +!mutur,
%&, y"y)!$ /u siyasi ta/!+nun yan)n#a$ 3e!seE an!am#a #a +!umsu" y.n#e /y /ir
#eiim yaam)t)r, 4u /+"u!man)n teme!in#ei a)m ise materya!i"m#ir, A-ru8a*#a
H)ristiyan !trne ar) as)r!ar#)r yrt!en sa-a /u y"y)!#a 5a!i8 5e!mi -e A!!ah*)n
-ar!))n) inar e#i8 sa#e:e ma##eyi mut!a -ar!) sayan materya!i"m yan)!5)s)$ !tr -e
/i!im #nyas)na tamamen e5emen +!mutur,
in i!5in9 tara3) ise$ %&, y"y)!)n 3ar!) 5i/i 5."en /u ii ."e!!iinin$ yani
s.mr5e:i!iin -e materya!i"min as!)n#a /ir/iri i!e ya)n#an i!ii!i +!mas)#)r, A-ru8a*n)n
uy5u!a#)) siyasi strate<i +!an s.mr5e:i!i$ 3e!seE #ayana)n) #a materya!i"m#e
/u!mutur,
!er!eyen say3a!ar#a /unun #etay!ar)n) in:e!eye:ei", Ama .n:e!i!e /u i!iinin teme!
mant))n) a9)!amata yarar -ar, 0.mr5e:i!iin tarihtei 5e!iimin#en s." e#eren$ /u
sistemin /irta)m meruiyet aray)!ar) i9in#e +!#uunu #a /e!irtmiti, 4unun ne#eni$
s.mr5e:i!iin 5ayri ah!ai /ir sistem +!mas)#)r, 0.mr5e:i!i$ /irta)m insan!ar)n
ha!ar)n)n yenmesine$ a#a!etsi"!ie$ /as) -e "u!me #aya!) /ir sistem#ir -e insan!)a
#+ruyu$ #rst!$ a#a!eti$ /ar) -e ar#e!ii emre#en ah!ai )stas!ar!a a9)9a 9e!iir,
4u ah!ai )stas!ar)n ayna) ise #in#ir, Cn an:a #in insan!ara$ a#a!etin$ #rst!n$
#+ru!uun utsa! +!#uunu .retir -e yine an:a #in insan!ar) /u ah!ai )stas!ar i9in$
en#i 9)ar!ar)n#an 5eretiin#e 3era5at etmeyi emre#er,
4u /i"!ere$ s.mr5e:i an!ay)!a #inin 5etir#ii ah!a an!ay)) aras)n#a /y /ir 9e!ii
+!#uunu 5.stermete#ir, K+!+m/ -e #ier s8any+! s.mr5e:i!er!e Ki!ise aras)n#ai
9at)ma$ /u ura!)n A-ru8a tarihin#ei /ir i3a#esi +!mutur,
An:a a" .n:e /e!irttiimi" 5i/i$ A-ru8a 5i#ere artan /ir sre9!e #in#en u"a!am) -e
#inin ar)s)n#a yer a!an materya!i"m$ %&, y"y)!#a "ir-eye 9)m)t)r, 4u ne#en!e #e %&,
y"y)!$ A-ru8a a9)s)n#an s.mr5e:i!iin 5e!ie/i!e:ei i#ea! /ir !tre! +rtam +!mutur,
Tm insan!ar)n A!!ah*)n yaratt)) eit -ar!)!ar +!#u!ar) -e /ir/ir!erine ar) #a yine A!!ah*in
/i!#ir#ii ah!ai ura!!ara 5.re #a-ranma!ar) 5eretii re##e#i!in:e$ s.mr5e:i!iin
5e!ie:ei /ir "emin mey#ana 5e!mitir,
A-ru8a!) t+8!um!ar$ tm insan!ar)n A!!ah*)n yaratt)) eit u!!ar +!#uu 5er9ein#en
u"a!at)9a$ insan )r!ar)n)n /a")!ar)n)n (yani en#i!erinin) Ai!eriA$ /a")!ar)n)n ise A5eriA
+!#u!ar) yan)!5)s)na inan)r ha!e 5e!mi!er#ir, Yarat)!) 5er9einin re##e#i!mesi$ )r9)!))n
#+mas)na ne#en +!mutur,
Ameria!) /i!im a#am) Qames 2er5us+n$ $e/ *0ientist #er5isin#e ya"#)) AIr9)!))n
La/+ratu-ar)A /a!)!) maa!e#e$ )r9)!))n yse!iinin Yarat)!))n re##e#i!mesiy!e +!an
/a!ant)s)n) .y!e a9)!arH
1,. yzyl 'vru1a%snda gelien ssyal bilimler, rk kavramyla !azla0a iie girmiti... Gelien
yeni antr1l#i, insann kkeni hakkndaki iki zt dn0e eklnn sava meydan haline
geldi. "unlarn daha eski ve kkl lan, "mngenizm"di &tek kkenlilik-. 2ngenizm, tm
insanlunun, renk ve zellik !ark lmadan, drudan 'dem%in syundan geldii ve Tanr%nn
tek bir fili ile yaratld inan0na dayanyrdu. 2ngenizm 3ilise tara!ndan savunuluyrdu
ve 14. yzyla kadar da k yaygn bir kabul gryrdu. 'n0ak bu dnemde "1ligenizm"
&k kkenlilik- larak bilinen ve dini triteye kar kymaktan dan raki1 bir teri geliti.
5ligenizm, !arkl insan rklarnn !arkl kkenleri lduunu savunuyrdu.
6
A2ar!) insan )r!ar)n)n 3ar!) .en!eri +!#uuA i##ias)n)n s."#e /i!imse! teme!i ise e-rim
te+risiy#i,
Evrim ve Irklar
Dsi 9a!ar#an /eri materya!ist 3e!se3e:i!er tara3)n#an sa-unu!an e-rim Eri$
A-ru8a*n)n 5n#emine %6, y"y)!)n s+n!ar)n#a 5ir#i, Qean 4, Lamar:$ 1e+r5es #e 4uR+n
-e Drasmus Dar;in (Jhar!es Dar;in*in #e#esi) 5i/i isim!er tara3)n#an +rtaya at)!an e-rim
te+risini en a8sam!) +!ara +rtaya +yan ii ise Jhar!es Dar;in +!#u, Dar;in$ + "amana
a#ar /iy+!+<i /i!imin#e yay5)n a/u! 5.ren A:an!) tr!erini A!!ah ayr) ayr) yaratm)t)rA
5er9eini hi9/ir /i!imse! /u!5u -e /i!5iye #ayanma#an re##etti -e tm tr!erin rast!ant)!ar
s+nu:un#a /ir/ir!erin#en e-rim!eti!eri yan)!5)s)n) .ne sr#, Dar;in*in /i!im #))
i##ias)na 5.re /a!)!ar)n atas) s+!u:an!ar$ u!ar)n atas) srn5en!er -e insan!ar)n atas) #a
maymun /en"eri :an!)!ar#),
4i!imse! /u!5u!ara #ei!$ haya! 5:ne #ayanan /u te+ri )sa sre#e 9+ say)#a
tara3tar a"an#), 4u tara3tar!ar)n +rta ."e!!ii ise$ /i!imse! ay5)!ar!a #ei!$ i#e+!+<i .n
yar5)!ar!a hareet etme!eriy#i, Cn Dar;in$ :an!)!ar) -e insan+!unu A!!ah*)n yaratt))
5er9eini re##etme!e$ her tr! ateist #nya 5.rne "emin ha")r!am) +!uy+r#u, 4u
ne#en!e /iy+!+<i /i!imi i!e hi9/ir i!5i!eri +!mayan /irta)m insan!ar Dar;in*in en hararet!i
sa-unu:u!ar) ha!ine 5e!#i!er, Mrnein +mni"min uru:usu +!an Kar! MarN$ en#i
#eyimiy!e Dar;in*in Aate!i /ir hayran)A i#i,
D-rim te+risi 5ene! +!ara materya!ist #nya 5.rn #este!eren$ /ir yan#an #a
."e!!i!e s.mr5e:i!ie "emin ha")r!ayan /ir /+yut i9eriy+r#u, Cn e-rim te+risini
+rtaya atan!ar -e sa-unan!ar$ /ata Jhar!es Dar;in +!ma "ere$ insan )r!ar)n)n
/a")!ar)n)n e-rim sre:in#e #aha Ai!eriA +!#u!ar) ya!an)n) .ne sry+r!ar#), Dar;in insan)n
.eni +nusuna$ %6'&*#a yay)n!anan n! ita/) Trlerin 3keni*n#e 8e a" #einmiti,
Ama /u ita/a +y#uu a!t /a!) /i!e$ +nun insan!)a )r9) /ir a9)#an /at))n)
5.steriy+r#uH "Trlerin 3keni, .al *eleksiyn ve 7aam 20adelesinde 3ayrlm
8rklarn 3runmas 7luyla".
Dar;in$ s." +nusu Aay)r)!m) )r!arA a-ram)y!a A-ru8a!) /eya" )r!ar) astettiini -e
#ier )r!ar) #a en#i /i!im #)) y+rum!ar)na 5.re Ayar)?maymun i!e! :an!)!arA +!ara
5.r#n ise$ %6K% y)!)n#a yay)n!anan nsann Treyii a#!) ita/)n#a a9)9a i3a#e etti,
Dar;in /u ita/)n#a insan)n s."#e maymun!ar!a +rta /ir ataya sahi8 +!#uunu$ an:a
insan )r!ar)n)n 3ar!) e-rimse! sre9!er i"!e#iini .ne sry+r#u, Dar;in*in /i!imse! hi9/ir
#ayana) +!mayan /u i##ias)na 5.re /a") )r!ar e-rim#e 9+ i!eri 5itmien$ /a")!ar) ha!a
maymun!ara ya)n /ir se-iye#ey#i!er, Dar;in*in en#i a!)n:a Ai!eri )r!arA +!ara
say#)!ar) ise$ e!/ette A-ru8a!) A4eya" A#amA#), Ona 5.re 4eya" A#am$ E"ise! -e "ihinse!
y.n#en #ier )r!ar#an 9+ i!eriy#i, 4u 3ar!)!)a +!an inan:)n) "!arkl rklarn zihinsel
zellikleri birbirinden k !arkldr9 bu hem duygusal hem de entellektel yeteneklerinde
kendisini aka belli eder" #iyere i3a#e e#iy+r#u,
=
4en<amin 2arrin5t+n .ar/in Gerekte $e .edi: &;hat .ar/in <eally *aid:- a#!)
ita/)n#a Dar;in*in /u )r9) 5.r!erini -ur5u!ar -e Dar;in*in nsan)n Treyii a#!)
ita/)n#a Ainsan )r!ar)n)n eit +!ma#)!ar)A +nusun#a 9+ u"un a9)!ama!ar ya8t))n)
/e!irtir,
'
An:a Dar;in*in /u +nu#ai /i!im #)) 5.r!erinin en .nem!i y.n$ A5eri a!m)
)r!arAa ne +!mas) 5eretii y.nn#ei a)! #)) y+rum!ar)y#), Der /ir insan /a") )r!ar)n
#ierin#en #aha Ai!eriA +!#u!ar) 5i/i /ir Ere a8)!m) +!sa /i!e$ /ura#an Ai!eriA )r!ar)n
A5eriA a!an!ara yar#)m etmesi$ +n!ar)n 5e!iimine at)#a /u!unmas) 5eretii 5i/i
insan:)! /ir s+nu9 #a 9)ara/i!ir#i, Ama Dar;in /.y!e #nmy+r#u, Asine$ Ai!eriA
)r!ar)n A5eriA )r!ar) .!e!etirme!eri$ hatta y+ etme!eri 5eretii 5i/i s+n #ere:e a:)mas)"
/ir 5.r sa-unuy+r#u, nsann Treyii a#!) ita/)n#a .y!e ya"m)t)H
"elki de yzyllar kadar srmeye0ek yakn bir gele0ekte, medeni insan rklar, vahi rklar
tamamen yeryznden sile0ekler ve nlarn yerine gee0ekler. )te yandan insans
maymunlar da= kukusuz elimine edile0ekler. "yle0e insan ile en yakn akrabalar
arasndaki bluk daha da genileye0ek..
>
Dar;in /u a)! -e /i!im #)) s+nu:a Ayaam m:a#e!esiA a-ram)y!a -arm)t), Dar;in /u
a-ram) .n:e!i!e #+aya at3etmiti, 4u y.n#e hi9/ir s+mut /u!5usu +!mamas)na ramen$
#+a#a :an!)!ar aras)n#a )yas)ya /ir yaam m:a#e!esi +!#uunu$ her /ireyin sa#e:e
en#i 9)ar!ar) -e yaam) i9in 9a/a!a#))n) -e #ier!eriy!e sa-at))n) i##ia etmiti,
Dar;in*in i##ias)na 5.re /u yaam m:a#e!esi i9in#e "ay)3 /irey!er e!eniren$ 59! -e
uy5un ya8)ya sahi8 /irey!er #e se9i!i8 hayatta a!)y+r!ar#), Oysa i!er!eyen #.nem#e
#+a#a ya8)!an 5."!em!er /u i##ian)n #+ru +!ma#))n)$ :an!)!ar aras)n#a s+n #ere:e
59! #ayan)ma meani"ma!ar) /u!un#uunu$ hatta 9+u :an!)n)n i9in#e /u!un#uu 5ru8
i9in en#isini /i!e /i!e 3e#a ettiini +rtaya 9)ara:at),
K
An:a Dar;in Ayaam m:a#e!esiAnin e-rense! /ir anun +!#uuna inan#)rm)t)
en#isini, 0+nra #a$ #+a#ai :an!)!ar i9in ya"#)) /u /i!im #)) senary+yu aynen insan
t+8!um!ar)na at3etmiti, nsan )r!ar)n)n )yas)ya /ir yaam m:a#e!esi sr#r#!erini
#nmt, Dahas)$ /y /ir :eha!et!e$ /u m:a#e!enin e-rimse! 5e!ime i9in 5ere!i
+!#uunu$ yani /a") insan )r!ar)n)n y+ e#i!mesinin insan!))n 5e!imesini sa!aya:a /ir
sre9 say)!#))n) sa-unmutu,
D-rim te+risinin insan t+8!um!ar)na uy5u!anmas)y!a +rtaya 9)an /u )r9) 5.r A0+sya!
Dar;ini"mA +!ara /i!in#i, %&, y"y)!#ai /tn )r9) #n:e!er #e 0+sya! Dar;ini"m*#en
i!ham a!#)!ar, 4u )r9)!ar)n /a)n#a ise$ tahmin e#i!e/i!e:ei 5i/i A4eya" A#am*)n
stn!An sa-unan s.mr5e:i!er 5e!iy+r#u, 0.mr5e:i!i$ Krist+3 K+!+m/ #.nemin#en
/eri#ir +rtaya at)8 #a /ir tr! A/i!imse!A /ir a9)!amay!a #este!eyeme#ii Ayer!i!er /ir tr
ha-yan#)rA ya!an)na i! e" /i!imse! 5.rnm! /ir #ayana sa!am) +!uy+r#u, 4u
ne#en!e Dar;in*in te+risi$ s.mr5e:i!ie tara3tar +!an 9e-re!er#en )sa sre#e /y /ir
#este 5.r#, Hint!i antr+8+!+5 Li#yarthi$ /unu .y!e a9)!arH
.ar/in%in rtaya att %en gllerin hayatta kalmas% dn0esi, insanlunun kltrel bir
evrim sre0inden getiine ve en st kademenin "eyaz 'dam%n medeniyeti lduuna
inanan ssyal bilim0iler tara!ndan 0kuyla karland. "unun bir snu0u larak, 1,. yzyln
ikin0i yarsndaki "atl bilim adamlarnn k byk bir ksm rkl iddetle benimsediler.
4
Sosyal Darwinizm ve Smrgecilik
D-rim te+risinin 5nm"#ei en .n#e 5e!en sa-unu:u!ar)n#an /iri +!an Har-ar#
ni-ersitesi 8a!e+nt+!+u @r+3, 0te8hen Qay 1+u!#$ Dar;in*in Tr!erin K.eni a#!) ita/)
ha)n#a .y!e #erH ""undan snra klelik, smrge0ilik, rksal !arkllklar, sn! ya1lar ve
0insiyetin rl ile ilgili argmanlar artk zellikle bilim ad altnda yrtle0ektir."
&
1+u!#*un s."!eri #+ru#ur, 1er9eten #e say#)) /u a-ram!ar$ Dar;ini"m*in +rtaya
9)mas)n#an s+nra A0+sya! Dar;ini"mA a#) a!t)n#a s."#e /i!imse! /ir 5.rnme
/rnmtr,
5a!$ s.mr$ /as) -e "u!m e!/ette her "aman insan!) tarihinin /ir 8ar9as) +!mutu,
An:a e-rim:i!erin en#i!erinin #e itira3 ettii 5i/i$ Dar;in*in +rtaya att)) te+ri sayesin#e$
/u 5ayri ah!ai ey!em!erin #ayan#)r)!a/i!e:ei -e meru 5i/i 5.steri!e/i!e:ei /ir 5ere9e
/u!unmutu art), 4u te+rinin teme!in#e yatan A59! +!an)n hayatta a!mas)A yan)!5)s)y!a$
Dar;in*in ar#)n#an +rtaya 9)an )r9) .reti!er /a#at)r)!)n:a$ +rtaya s.mr5e:i!iin -e
#ier her tr! /as):) sistemin meru!at)r)!a/i!e:ei /ir 3+rm! 9)m)t),
Dar;in$ +rtaya att)) -e /i!imse! hi9/ir #eeri +!mayan /iy+!+<i e-rim 8rensi8!erinin
insan t+8!u!uuna #a uy5u!anmas) 5eretiini .n 5.rmt, Mrnein %6(&*#a H, Thie!*e
ya"#)) /ir metu8ta .y!e #iy+r#uH
"enim trlerin deiimi hakknda kullandm bak asna benzer fkirlerin ahlaki ve
sosyal sorunlar zerine uygulandn gryrum ve bu knuyla lduka !azla
ilgilendiime inanmalsn. )n0eleri kendi grlerimin bu kadar !arkl ve k nemli knulara
uyarlanabile0ei bana 1ek gerekleebilir gibi gelmemiti.
1?
4.y!e:e #+a! se!esiy+n$ a#a8tasy+n 5i/i e-rim:i!erin u!!an#)!ar) terim!er
antr+8+!+<i$ s+sy+!+<i$ tarih -e 3e!se3enin #e s)n)r!ar) i9in#e in:e!enmeye /a!an#),
Mey#ana 5e!en /i!im #)) #+trine Sosyal Darwinizm #eni!#i,
0+sya! Dar;ini"m*in s+n #ere:e teh!ie!i +!an yan)!5)!ar) .y!e#irH Dnya "erin#e
insan!ar$ )r!ar$ u!us!ar -e me#eniyet!er hayatta a!ma m:a#e!esine it!enmi!er -e /u
uur#a #ier!eriy!e /y /ir rea/ete 5irmi!er#ir, 1e!imi me#eniyet!er ata!ar)n#an
#eer!i ."e!!i!er a!m)!ar#)r -e /u +n!ar) #ier!erin#en stn )!an /ir ayr):a!)t)r, A"
5e!imi !tr!er ise ya)n#a y+ +!a:a!ar#)r -e /una mahum#ur!ar, 4u ne#en!e
#+an)n #"eni$ 59! -e me#eni u!us!ar)n$ "ay)Bar)n e!in#ei ayna!ar) u!!anma!ar)n)
5eretirir, 4unu ya8aren her y+! -e y.ntem ser/esttir$ ah!ai #eer!ere 5ere y+tur,
Dnyan)n her yerin#e me#eni!emi u!us!ar$ )r!ar -e /irey!er en#i!erin#en #aha 5eri
+!an!ar) y.netme -e s.mrme ha)na sahi8tir, 4u$ ?s."#e? #+an)n ."n#e +!an /ir
anun#ur,
1nm"#ei /a") e-rim:i!er 0+sya! Dar;ini"m*i ADar;ini"m*in yan!) /ir y+rumuA
+!ara 5.stermeye 9a!))r!ar -e Dar;in*in 5er9ete )r9) +!ma#)) ima<)n) -ermeye
9a/a!ar!ar, Oysa 5er9e /unun tam asi#ir, 0+sya! Dar;ini"m$ /i""at Dar;in*in en#i
eseri#ir, A!man tarih9i Hans U!ri:h Weh!er #e$ /u 5er9ei Ai! 0+sya! Dar;inist*in Dar;in*in
en#isi +!#uunuA /e!irtere a9)!arH
Darwin, teorilerinin insan topluluuna uygulanabilir olduunun kant larak
'vru1a%da ve zellikle de 'merika%da "'ryan" larak adlandrlan rkn ykseliini daha da
gelitirerek gsteren ilk Sosyal Darwinist%tir. Hatta bu ekilde *syal .ar/inizm%in rk
yrumu iin de bir yl amtr.
11
4en<amin 2arrin5t+n #a ;hat .ar/in <eally *aid: a#!) eserin#e /u 5er9ee iaret
e#ere$ Dar;in*in en#isini i"!eyen!eri /y 3e!aet!ere y.ne!ttiini s.y!er, 2arrin5t+n*un
i3a#e ettii 5i/i Dar;in*in s." +nusu yan)!5)!ar) Ainsan)n t+8!umsa!$ 8si+!+<i$ eti
nite!i!erinin /i!e a!)t)m!a 5e9e:ei -e #+a! ay)!anma yasas)n)n a8sam)na 5ire:ei
y+!un#ai 5.r!eriy#i, 4u 5.r!er teh!ie!i 9)ar)m!ara y+! a9a/i!e:e /ir yan)!5)n)n
rny#!er,A
%F
D-rim te+risinin .n#e 5e!en sa-unu:u!ar)n#an 0te8hen Qay 1+u!# #a ayn) 5er9ei a/u!
e#er, 1+u!#*a 5.re "Irklk akkndaki /iy+!+<i tart)ma!ar %6'&*#an .n:e #e
yay5)n#)r$ 3aat evrim teorisinin kabulnn ardndan a! bymtr.A
%>
te 0+sya! Dar;ini"m$ /u 5i/i s."#e /i!imse! i##ia!ar)y!a$ %&, y"y)! A-ru8a
em8erya!i"mine ara#)) !tre! #estei sa!am)t)r, AYer!i!er 5#!mesi 5ereen /ir tr
hay-an#)rA ya!an)n) as)r!ar#)r sa-unmaya 9a!)an s.mr5e:i!i$ i! e" Dar;in sayesin#e
/u /y ya!ana s."#e A/i!imse!A /ir "emin /u!mutur, 4u ne#en!e #e Dar;ini"m*in %&,
y"y)! A-ru8a s.mr5e:i!iiy!e$ ."e!!i!e #e n5i!i" em8erya!i"miy!e i9 i9e 5e!imi /ir te+ri
+!#uunu s.y!eye/i!iri", Te+ri$ em8erya!i"me hi"met etmi -e /u hi"meti ne#eniy!e #e
em8erya!i"min A/eyin ta)m)A tara3)n#an #este!enmitir,
s-i9re 2e#era! Ten+!+<i Dnstits Yer/i!im!eri 4.!m 4aan) Kenneth Q, Hsu$ 8s
.ar/inism *0ien0e: &.ar/inizm "ilim 2idir:- /a!)!) maa!esin#e Dar;ini"m*in /u
aran!) y.nn .y!e -ur5u!arH
Her ne kadar savatan snra hayatta kalabildiysek de, biz, kiiler, sn@ar, milletler ya da
rklar arasndaki rekabetin, hayatn dal snu0u lduu ve stn lann gsz lann
malna mlkne el kymasnn dal lduunu !arz eden zalim bir sosyal ideolojinin
kurbanlarydk. "u idel#i 1,. yzyl ve daha snrasnda bilimin dal bir yasas, dier bir
deyile 14+,%da Aharles .ar/in tara!ndan Trlerin 3keni%nde gl bir ekilde belirtilmi
lan evrimin mekanizmasyd.
1B
Dm8erya!i"m$ sa#e:e Dar;in #.nemin#e #ei!$ #aha s+nra #a 0+sya! Dar;ini"m*#en
#este /u!mutur, Niteim /u /at)! i#e+!+<iyi /enimseyen Jhar!es @ears+n*un s."!erin#e
/u 5er9e iyi:e /e!ir5in!eir, @ears+n$ "uygar uluslar arasndaki yaam kavgasnn,
bilimin, endstrinin, uygarln silahlaryla ya1ldn, ama nlarn aa uluslara kar
yaptklar yaam kavgasn toplaryla yapma hakkna sahip olduklarn" s.y!er,
%'
Sosyal Darwinizm ve Vahi Kapitalizm
0+sya! Dar;ini"m sa#e:e em8erya!i"mi #ei!$ /ir yan#an #a em8erya!ist !e!erin
en#i i9!erin#e uy5u!a#)!ar) -e #ier !e!ere #e ihra9 etti!eri A-ahi a8ita!i"mAi
#este!eme i9in u!!an)!m)t)r,
Lahi a8ita!i"m terimi$ e+n+miye hi9/ir #e-!et #"en!emesinin ya8)!ma#))$ "en5in
-e 3air esim!er aras)n#a #e- u9urum!ar +!utuu -e hi9/ir etin s+sya! a#a!et
meani"mas)n)n 9a!)ma#)) e+n+mi sistem!eri tari3 i9in u!!an)!)r, 4.y!e /ir #"en#e$
3air!ere$ #n!ere$ saat!ara #este -eri!me"$ e3at 5.steri!me", Lahi a8ita!i"m$ her
/ireyin en#isini Aurtarma!aA ym! +!#uunu -e /u a:)mas)" yar)ta /aar)s)"
+!an!ar)n :e"a!ar)n) 9eme!eri 5eretiini -arsayar,
Lahi a8ita!i"m en 9+ %&, y"y)!#a eti!i +!mutur, 0istem en a:)mas)" /i9im#e
n5i!tere*#e i!eti!mi$ /ura#ai a)r) #ere:e#e "en5in /ir s)n)3$ y.netim!eri a!t)n#ai
3air!eri a:)mas)":a s.mrm!er#ir, 6 ya)n#ai 9+:u!ar)n .mr ma#en!erin#e 5n#e
%( saat 9a!)t)r)!#))$ i9i!erin a#eta /irer y ha-yan) 5i/i u!!an)!#)) /u sistem$ u"un -e
an!) te8i!erin ar#)n#an "aman!a yumuam) -e F7, y"y)!#a As+sya! #e-!etA an!ay))na
#.nmtr, An:a /u5n #e ha!a #nya#a -ahi a8ita!i"mi sa-unan i#e+!+5!ar -ar#)r
-e /u sistem 5e!imete +!an !e!erin /ir )sm)n#a Ei!i +!ara yaanmata#)r,
%&, y"y)!#an /u5ne #e$ -ahi a8ita!i"me$ ara#)) s."#e A/i!imse!A #estei sa!am)
+!an ye5ane a-ram ise yine 0+sya! Dar;ini"m*#ir, 0+sya! Dar;inist!er$ )r!ara -e
mi!!et!ere at3etti!eri Ayaam a-5as)A ya!an)n)$ t+8!um!ar)n i9in#ei /irey -e s)n)Bara #a
at3etmi!er -e -ahi a8ita!i"min s."#e A#+a anun!ar)na uy5unA /ir sistem +!#uunu
sa-unmu!ar#)r,
Lahi a8ita!i"me e-rim a-ram!ar)y!a a9)9a #este -eren en n! isim$ Dar;in*in
9a#a) +!an n5i!i" s+sy+!+5 "erbert S!en#er*#), (%6F7?%&7>) 08en:er$ Dar;inist
.retiyi /y /ir heye:an!a /enimsemi$ s+nra #a /unu s+sy+!+<iye uyar!am)t), T+8!um
i9in#ei /a") insan!ar)n #+a! +!ara #ier!erin#en stn +!#uunu .ne srmt, 4u
yan)!5)ya 5.re #aha "ay)3 +!an!ar y+ +!a:a -e insan!))n 5e!e:eini #aha iyi +!an!ar
sr#re:eti, S!en#er $akirlerin% zeka &zrllerin ve dier baml olan kiilerin
yarar)na uy5u!anan sa!) 8r+5ram!ar)n)n$ n3us art))n) /es!e#ii -e u"un -a#e#e /unun
t+8!uma "arar -ere:ei 5i/i /y /ir ah!as)"!)) -e a:)mas)"!)) sa-unmutu, 4un#an
/aa h)3")s)hha (amu sa!))n) +ruma) .n!em!erine$ "+run!u a)!ama!ara #a$ en#i
sa!)!ar)n) #n8 5ere!i #a-ran)!ar) 5.steremeye:e a#ar Aa8ta!A insan!ar)n /unun
s+nu9!ar)na at!anma!ar) 5eretiini s.y!eyere :e8he a!matan 9einmemiti, 08en:er*)n
he"eyan!ar)na 5.re i#ea! t+8!um#a /u tr t+8!umsa! yasa!arS y+su!!ara yar#)m ama:)y!a
e-rimin #+a! se!esiy+n yasa!ar)na ters #en anun!ar /u!unmaya:at),
%(
08en:er*)n yan)!5)!ar)na 5.re e5+i"m$ t+8!um!ar#ai haya!i e-rim sre:inin en .nem!i
#inamii i#i, 4ir ya")s)n#a .y!e #iy+r#uH "Cer insanlar yaayabile0ek kadar gelimilerse
yaarlar ve yaamalar da iyidir. Eer yaamaya deecek kadar gelimi deillerse
lrler ve lmeleri daha iyidir!"
%K
0+sya! Dar;ini"m*i sa-unan!ar)n /u a:)mas)" i3a#e!eri e3atin$ merhametin$
yar#)m!ama -e 3e#aar!))n /ir yana iti!#ii$ insani #eer!erin tamamiy!e yitiri!#ii
Dar;inist mant)) tam an!am)y!a yans)t)r, Dar;ini"m*in 9ar8) mant)) 0+sya! Dar;ini"m*!e
/e!ir5in!eir$ )r9)!)$ #man!)$ in$ sa-a$ "u!m 5i/i insan!) #)) ey!em!er!e +rtaya 9)ar,
0+sya! Dar;inist!er$ /ir t+8!um i9in#e s+sya! a#a!et sa!ama$ 3air!ere$ saat!ara
yar#)m etme i9in ya8)!an #"en!eme!ere #e i##et!e ar) 9)m)!ar$ /unun Ae-rimin
yasa!ar)na ay)r)A +!#uunu s.y!emi!er#ir,
Mrnein Jhar!es Dar;in*in u"eni +!an 2ran:is 1a!t+n %6'&*#a yay)n!a#)) Hereditary
Genius &3altmsal .eha- a#!) ita/)na sosyal yardm !rogramlarna kar 9)ara
/a!am)t)r, Ayn) ei!#e 0+sya! Dar;in:i Ti!!e Ay+su!!uu .n!emeye a!)8 yeni!mi
s)n)Bara yar#)m etmenin$ e-rimi sa!ayan #+a! ay)!anma yasas)na set 9eme an!am)na
5e!e:einiA s.y!eye:e a#ar i!eri 5itmitir,
%6
0+sya! Dar;ini"m*in en n! uram:)!ar)n#an /iri +!an Ameria!) @r+3es+r D, A, R+ss*a
5.re ise$ AH)ristiyan!))n +rtaya att)) t+8!umsa! yar#)m!ama -e hay)rse-er!i a-ram!ar)$
5eri "ea!)!ar)n -e a8ta!!ar)n reme!erine -e 9+a!ma!ar)na yarayan /ir +ruyu:u a!an)n
5e!imesineA ne#en +!mutur, ADe-!et$ saat!ar)$ .rnein sa)r?#i!si"!eri +ruma a!t)na
a!mata$ s+nra #a /un!ar reyere saat /ir )r +!uturmataA#)r!ar, Tm /un!ara s."#e
#+a! e-rimse! 5e!imeyi en5e!!e#i!eri i9in ar) 9)an R+ss*a 5.re$ A#nyay) /ir :ennet
ya8man)n ye5ane y+!uA$ tm Aa8ta!!ar)$ /e:erisi"!eri -e saat!ar)A en#i ha!!erine
/)raara #+a! se!esiy+n sresi i9in#e ay)!anma!ar)n) /e!emetir,
%&
O!ay)n en .nem!i yan) ise$ /u Eir!erin ADar;ini"m*in yan!) /ir y+rumuA #ei!$
Dar;ini"m*in /i""at en#isi +!uu#ur, 4en<amin 2arrin5t+n*)n ;hat .ar/in <eally *aid:
&.ar/in Gerekten $e .edi:- a#!) ita/)n#a -ur5u!a#)) 5i/i$ Ainsan t+8!um!ar)n#a
"ay)Bar)n 59!!er tara3)n#an e!imine e#i!mesine meruiyet sa!aya:a +!an ar5manA
Dar;in tara3)n#an /i!in9!i +!ara 5e!itiri!mitir,
F7
Darwin: ngiliz Emperyalizminin Szcs
Tm /u 5er9e!er$ ar)m)"a Jhar!es Dar;in -e +rtaya att)) /i!im #)) e-rim te+risi
ha)n#a .nem!i /ir ta/!+ 9)armata#)r, Dar;in*in te+risinin ii .nem!i /e!aya #este
sa!a#))n) in:e!emi /u!unuy+ru", 4un!ar$ em8erya!i"m -e -ahi a8ita!i"m#ir, Dar;in$
A)r!ar aras) yaam m:a#e!esiA a-ram)y!a em8erya!i"me$ A/irey!er aras) yaam
m:a#e!esiA a-ram)y!a #a -ahi a8ita!i"me "emin sa!am)t)r,
4ura#a /ir n+ta hemen #iati 9eiy+rH 4u her ii a-ram #a$ %&, y"y)! n5i!teresi*ni
tan)m!ama i9in u!!an)!a/i!e:e en i#ea! ii a-ram#)r, 4ir /aa #eyi!e$ %&, y"y)!
n5i!teresi*nin en .nem!i ii ."e!!ii$ em8erya!ist -e -ahi a8ita!ist /ir !e +!mas)#)r,
4u ise$ Dar;in*i ar)m)"a$ n5i!i" m8arat+r!uu*nun 9)ar!ar)n) 5."eten -e n5i!i"
em8erya!i"mine meruiyet a"an#)rmaya 9a!)an /ir ii +!ara 9)armata#)r, D!/ette i
Dar;in*in te+risi sa#e:e /u siyasi ama9!ar!a s)n)r!) say)!ama"S Dar;in*in en /y
he#eEnin materya!ist 3e!se3eye #este +!ma -e #+aya materya!ist /ir a9)!ama
5etirme +!#uu a9)t)r, Ama Dar;in$ te+risine /i!in9!i +!ara siyasi /ir y.n #e
a"an#)rm)t)r, 'ilinli olarak% ngiliz em!eryalizmine ve vai ka!italist dzene
destek salaya#ak yorumlar ya!mtr. 4unun!a$ n5i!tere*yi y.neten 59 +#a!ar)n)n
5."ne 5irme -e /.y!e:e te+risine st a8a!) #a +!sa AresmiA /ir #este /u!ma istemi
+!mas) mmn#r, Ya #a 5er9eten n5i!i" em8erya!i"mine inanan$ !esinin siyasi
sistemine meruiyet a"an#)rmaya 9a!)an /ir tr )r9) +!mas) #a mmn#r, Ama her ii
a!ternati3 #e s+nu9ta ayn) a8)ya 9)mata#)rH Dar;in %&, y"y)! n5i!i" em8erya!i"minin
s.":s#r,
4u 5er9e /a") .nem!i /i!im a#am!ar) tara3)n#an #a tehis e#i!mitir, Mrnein Kenneth Q,
Hsu$ %&, y"y)! n5i!teresi*nin (/u y"y)!#a 4ritanya*n)n tarihine #am5as)n) -urmu +!an
Kra!i9e Li:t+ria*n)n a#)y!a ALi:t+ria n5i!teresiA +!ara #a /i!inir) siyasi hesa8!ar) i!e
Dar;ini"m aras)n#a /a urmata#)r, n5i!tere*nin Cin*e ar) 5iritii -e /u !eyi Aa9)
8a"arA ha!ine 5etirmeyi he#eBeyen AA3y+n 0a-a!ar)A s)ras)n#a$ sa8)n Dar;inist
mant)!ar)n s)9a u!!an)!#))na #iat 9een Hsu$ u y+rumu ya8arH
Aharles .ar/in, Di0tria dnemi iin ideal bir bilim adam, Ein%e zrla a!yn satabilmek iin
bu lkeyi igal eden ve bunu serbest ti0aret ve %en gllerin hayatta kalmas% kuralna
dayandran lkenin &ngiltere%nin- bilimsel dayanadr.
F1
Jhar!es Dar;in*in n5i!i" em8erya!i"minin s.":s +!#uunu tehis etme$ /i"im
a9)m)"#an s+n #ere:e .nem!i#ir, Cn /i!in#ii 5i/i$ %&, y"y)!#a n5i!i" em8erya!i"minin
he#e3 a!#)) !e!erin /a)n#a Osman!) m8arat+r!uu -e #+!ay)s)y!a Tr Mi!!eti
5e!mete#ir,
Le Dar;in Aem8erya!i"m s.":!A 5.re-ini$ /e!i herey#en 9+ Tr #man!))n)
.r!eyere ya8m)t)r,
ngiliz Smrgecilii ve Osmanl
n5i!tere %&, y"y)!)n en /y siyasi 5:y#, A4D*nin F7, y"y)!#a e!#e ettii As8er
59A +numu$ %&, y"y)!#a n5i!tere*ye aitti, 4ritanya m8arat+r!uu$ #nyan)n en 59!
#+nanmas)na sahi8ti -e Hin#istan*#an 1ney A3ria*ya$ M)s)r*#an A-ustra!ya*ya a#ar
u"anan /ir :+ra3ya#a +!+ni!er e#inmiti, n5i!tere #nya ti:aretinin #e en 59! unsuru
-e /e!ir!eyi:isiy#i, 4u5n A#+!arA nas)! en 5e9er!i u!us!araras) 8ara ise$ %&, y"y)!#a #a
A8+un#A #nya 8iyasa!ar)na haim#i,
n5i!tere*nin siyaseti #aha 3a"!a s.mr5e e!#e etme -e /u s.mr5e!eri en#isi i9in
+!a/i!e:e en A-erim!iA ei!#e u!!anma he#eE "erine uru!uy#u, 4en"er he#eBere
2ransa #a sahi8ti -e ii !e aras)n#a )yas)ya /ir As.mr5e!etirmeA yar)) sry+r#u,
Y"y)!)n s+n!ar)na #+ru A!manya #a /u m:a#e!eye at)!#) -e #aha .n:e!eri /ata
n5i!tere -e 2ransa +!ma "ere #ier A-ru8a!) !e!er tara3)n#an 8ay!a)!m) +!an s.mr5e
/.!5e!erin#en 8ay a8ma 9a/as)na 5ir#i, Mte yan#an Rus m8arat+r!uu #a t+8ra!ar)n)
5eni!etme$ s):a #eni"!ere inme strate<isi ne#eniy!e /u yar))n i9in#e i!5in9 /ir yer
tutuy+r#u, %&, y"y)! "erin#e 9a!)an tarih9i!er A-ru8a!) 59!er aras)n#ai /u s.mr5e
yar))n) A4y OyunA +!ara tan)m!ar!ar, %&, y"y)!#ai u!us!araras) i!ii!erin en .nem!i
3at.r /u 4y Oyun +!mutur,
4y Oyun i9in#e Osman!) m8arat+r!uu*nun mstesna /ir yeri -ar#), Cn
m8arat+r!u$ 4a!an Yar)ma#as)*n)n /at) s)n)r!ar)n#an Ara/istan Yar)ma#as)*n)n en u:una
a#ar u"anan -e tm Orta#+u i!e Ku"ey A3ria*y) i9ine a!an #e- /ir :+ra3yay) +ntr+!
e#iy+r#u, An:a m8arat+r!u /y /ir aseri 59!e e!#e ettii -e as)r!ar /+yun:a #a
istirar -e #"en i9in#e y.nettii /u :+ra3yay) +ntr+! etmete "+r!an)r ha!e 5e!miti,
4unun en .nem!i teni ne#eni$ m8arat+r!uun 4at)*#ai 5e!ime!er ar)s)n#a ay)ts)"
a!mas)y#), Osman!) m8arat+r!uu$ 4at)!) 59!erin 5e!itir#i!eri ten+!+<iye u"un:a /ir
sre ay)ts)" a!m)$ #e-!et ya8)s)n) 59!en#irme i9in uy5u!anmas) 5ereen re3+rm!ar)
9+ 5e9 #e-reye s+mutu, %&, y"y)!#a /u s+runu en isa/et!i /ir /i9im#e tehis e#en -e
9."m i9in #e eti!i te#/ir!er a!an hm#ar 0u!tan II, A/#!hami# +!#u, A/#!hami#$
+r#u#an #+nanmaya$ 8+sta hi"met!erin#en #emir y+!!ar)na$ /i!imse! eitim -eren
+u!!ar#an m+#ern aseri mete8!ere a#ar her a!an#a :i##i /ir m+#ern!eme 8r+5ram)
/a!att),
Osman!) m8arat+r!uu*nun /u #urumu$ 4y Oyun*un haim!erini 9+ ya)n#an
i!5i!en#iriy+r#u, Cn m8arat+r!uun +ntr+! ettii t+8ra!ar te e!imey!e Aitah
a/art):)A i#i, Rusya "aten 9+tan /eri#ir Osman!) t+8ra!ar)n) i5a! e#ere stan/u! -e
Canaa!e*yi e!e 5e9irme$ /.y!e:e A#eni"*e 9)) sa!ama istiy+r#u, n5i!tere -e 2ransa
a9)s)n#an #a m8arat+r!uun Ku"ey A3ria -e Orta#+u*#ai t+8ra!ar) 9+ .nem!iy#i,
M"e!!i!e %&, y"y)!)n s+n!ar)n#a 8etr+!n .neminin e3e#i!mesi$ #aha s+nra #a en "en5in
8etr+! yata!ar)n)n Orta#+u*#a /u!un#uunun an!a)!mas)$ Osman!)*y) 4y Oyun*un en
.nem!i he#eE ha!ine 5etir#i,
4y Oyun*un en .nem!i unsuru ise$ /ata #a /e!irttiimi" 5i/i$ %&, y"y)!)n s8er
5: +!an n5i!tere*y#i,
ngiltere'nin Osmanl Siyaseti
n5i!tere*nin s.mr5e:i!i yar))n)n en .nem!i unsuru +!#uunu$ /u yar))n #a
Osman!)*y) he#eBe#iini /e!irtti, An:a /u tehis$ %&, y"y)!)n s+n 9eyrei i!e F7, y"y)!)n
i! 9eyreini i9ine a!an #.nem i9in 5e9er!i#ir, 4un#an .n:e$ yani %&, y"y)!)n .nem!i /ir
/.!mn#e$ n5i!tere$ /irta)m strate<i 9)ar!ar) 5erei$ Osman!)*ya ar) #+st9a /ir
8+!itia i"!emitir,
n5i!tere*nin Osman!) De-!eti i!e +!an i!ii!eri 4ritanya m8arat+r!uu*nun Ya)n D+u*#a
.nem!i t+8ra!ar e!#e etmesiy!e /a!a#), Ti:ari an!ama!ar!a s)n)r!) i!ii!er %K'K*#e
n5i!tere*nin Hin#istan*) e!e 5e9iriiy!e siyasi -e strate<i /ir .nem a"an#), Osman!)
m8arat+r!uu Hin#istan*a a#ar u"anan hem ara hem #e #eni" y+!!ar)na sahi8 59! /ir
im8arat+r!utu -e n5i!tere iyi i!ii!er urmay) ter:ih etmiti,
n5i!tere*nin %&, y"y)!)n /y /.!mn#e Osman!) yan!)s) /ir siyaset i"!emesinin en
/y ne#eni ise$ Rusya 3at.ry#, n5i!i"!er Rusya*y) teh!ie!i /ir 59 +!ara 5.ry+r!ar
-e M+s+-a*n)n s):a #eni"!ere yay)!ma strate<isini en#ie i!e i"!iy+r!ar#), Rusya*n)n /u
he#eEnin en5e!!enmesinin en eti!i y+!u ise$ Osman!)*n)n Rusya ar)s)n#a
#este!enmesiy#i, n5i!tere i9in Osman!) Ku"ey Asya*#ai Rus n3u"u i!e 5ney#ei en#i
eti a!an) aras)n#a iyi /ir tam8+n /.!5e -e ay)r):) #u-ar#), 4u #n:ey!e n5i!tere$
y"y)!)n +rta!ar)n#an iti/aren +rta /ir strate<i i"!emeye /a!a#)) 2ransa*y) #a yan)na
a!ara$ Osman!)*n)n yan)n#a Rusya*ya ar) sa-aa /i!e 5ir#iH %6'>?'( y)!!ar)n#ai K)r)m
0a-a)$ n5i!tere$ 2ransa -e Osman!) itti3a)n)n Rusya*ya ar) a"an#)) /ir m:a#e!ey#i,
An:a %6K7*!ere 5e!in#iin#e n5i!tere*nin strate<isi :i##i /ir /i9im#e #eimeye
/a!a#), n5i!i"!er$ Osman!)*y) Rusya*ya ar) ayata tutma 8+!itias)n#an a#eme!i /ir
/i9im#e -a"5e9ere$ Osman!)*y) 8ar9a!ay)8 8ay!ama 8!an!ar) urmaya /a!a#)!ar, 4unun
en a9) i3a#esi ise$ %6KK?K6 Osman!)?Rus 0a-a)*n)n (&> Har/i +!ara #a /i!inir) ar#)n#an
im"a!anan 4er!in An!amas) i#i, 0a-ata Osman!) +r#usu /y ay)8!ar -ermi$ Rus!ar
Kars$ Ar#ahan -e 4atum*u i5a! etmi!er$ 4a!an!ar*#a ise stan/u! ya)n!ar)na a#ar
i!er!emi!er#i, 4unun ar#)n#an im"a!anan Ayeste3an+s An!amas) Rusya*ya 9+ /y
imtiya"!ar tan)#) -e i5a! e#i!en /.!5e!erin /ir )sm)n) #a Rusya*n)n y.netimine /)rat),
4ata n5i!tere +!ma "ere A-ru8a!) 59!er /u an!ama#an /y rahats)"!) #uyara
Rusya*y) 4er!in K+n3erans)*na at)!maya "+r!a#)!ar, 4u +n3erans s+nu:un#a a/u! e#i!en
4er!in An!amas) (%6K6) ise n5i!tere -e 2ransa*n)n AOsman!)*y) ayata tutmaA strate<isinin
art) tarihe ar)t))n) 5.steriy+r#u, 4er!in An!amas) i!e Osman!)$ tarihinin en /y
t+8ra ay)8!ar)n#an /irini yaa#), Kars$ Ar#ahan -e 4atum Rusya*ya /)ra)!)ren$
4a!an!ar*#a Osman!) t+8ra!ar) a#eta A#a)t)!#)A -e 0)r/istan$ R+manya$ 4u!5aristan$
Kara#a 5i/i /a)ms)" #e-!et!er mey#ana 5etiri!#i, 4+sna?Herse ise A-usturya?
Ma:aristan*)n i5a!ine /)ra)!#), n5i!tere -e 2ransa Osman!)*n)n 8ar9a!anmas)na .n aya
+!mu!ar#),
Niteim %6K6*#en s+nra n5i!tere*nin strate<isi 9+ a9) /ir /i9im#e Osman!)*y)
8ar9a!amaya y.ne!i +!#u, %66F*#e /ir Osman!) t+8ra) +!an M)s)r n5i!i" +r#u!ar)
tara3)n#an i5a! e#i!#i, 4un#an s+nrai #.nem#e n5i!tere he8 Osman!) a!eyhtar) /ir
8+!itia i"!emeye #e-am etti, n5i!tere?2ransa itti3a) i!e Rusya*n)n %&7K y)!)n#a /iraraya
5e!ere A9! AntantA) urma!ar) ise$ n5i!tere*nin Osman!)*y) 8ar9a!ama +nusun#a Rusya
i!e ayn) Eir#e +!#uunu a9)9a 5.steriy+r#u, Niteim /i!in#ii 5i/i$ n5i!tere I, Dnya
0a-a)*n#a #a Osman!)*ya sa-a a9an$ Osman!) t+8ra!ar)n) i5a! e#en -e #ier i5a!:i!ere
#e en /y #estei -eren !e +!#u,
ngiltere'nin Propaganda Sava
Kita/)n .n:ei say3a!ar)n#a em8erya!i"min ya8)s)n#an /ahse#eren$ /u siyasi sistemin
hemen her "aman i9in /ir tr meruiyet aray))n#a +!#uunu in:e!emiti, 0.mr5e:i
!e!er$ uy5u!a#)!ar) s.mrye s."#e ha!) /ir #ayana i9in /irta)m A!tre!A
a9)!ama!ar 5etirme "+run!u!uu hissetmi!er#i, 5a! e#i8 s.mr5e!etir#i!eri
t+8ra!ar#a yaayan insan!ar) -i:#ana -e /i!ime ay)r) +!ara Ai!e!$ /ar/ar$ yar)?insan
:an!)!arA +!ara tan)m!am)!ar -e /.y!e:e en#i!erine #ayana /u!maya 9a!)m)!ar#), 4u
tan)ma s."#e A/i!imse!A /ir )!)3 /u!ma i9in #a 9a/a 5.stermi!er -e /unun i9in ."e!!i!e
Dar;ini"m*i u!!anm)!ar#),
Dm8erya!i"min /u 5ene! y.ntemi$ Osman!)*ya ar) #a uy5u!an#), n5i!tere$ %&, y"y)!)n
s+n 9eyrein#en iti/aren he#e3 a!#)) -e s.mr5e!etirmeye 9a!)t)) Osman!)
m8arat+r!uu*na ar) sistem!i /ir 8r+8a5an#a sa-a) uy5u!a#), 4u 8r+8a5an#a sa-a)
i9in#e$ Osman!) +r#u!ar)n)n haya!i /irta)m -ahet hiaye!eri i!e .t!enmesi$ Osman!)*y)
ayata tutan /y #e-!et a#am) 0u!tan A/#!hami#*in AK)")! 0u!tanA 5i/i an!ams)" -e
9irin /ir ya)t)rma i!e ya3ta!anmas) 5i/i y.ntem!er yer a!)y+r#u, An:a en u"un -a#e!i -e
eti!i 8r+8a5an#a y.ntemi$ Osman!)*n)n as!i unsuru -e y.neti:isi +!an Tr Mi!!eti*ne ar)
u!!an)!#), D.nemin .n#e 5e!en n5i!i"!eri$ Tr Mi!!eti*ni$ en#i he"eyan!ar) #+ru!tusun#a
A5eri$ /ar/ar$ i!e! /ir mi!!etA +!ara tan)m!amaya -e /.y!e:e Tr Mi!!eti*ni
s.mr5e!etirme 8r+<e!erine "emin sa!amaya 9a!)t)!ar,
4u 8+!itian)n mimar!ar)n)n /a)n#a$ %667?%66' y)!!ar) aras)n#a n5i!tere*nin
/a/aan!))n) yrten Wi!!iam D;art 1!a#st+ne 5e!iy+r#u, 1!a#st+ne$ Tr Mi!!eti*ne
say)s)" haaret!er y.ne!tmi -e tm /un!ar) #a ATr!er Asya*n)n i9!erine 5eri sr!me!i#irA
e!in#ei em8erya!ist 8r+<e!erine #ayana +!ara u!!anmaya 9a!)m)t), 4ir
+numas)n#a aynen .y!e #iy+r#uH
Trkler insanln insan lmayan numuneleridir. 2edeniyetimizin bekas iin nlar 'sya
ste1lerine geri srmeli veya 'nadlu%da yk etmeliyiz. Trklerin ya1tklar ktlkler yalnz
bir surette rtadan kaldrlabilirG 3endileri yk lmakla.
FF
ttihat -e Terai ye!erin#en Ahmet hsan 2atbuat Hatralarm a#!) eserin#e
1!a#st+ne*#an .y!e s." e#erH "2ehur Gladstne &ngiliz babakan- ngiliz
1arlamentsunda eline 3uran% al1G "#rkler bu kitapla yrdk$e medeniyete
muzrdr %zararldr&" demiti."
F>
1!a#st+ne /u 5i/i 9irin s."!erinin yan)n#a /irta)m 8r+8a5an#a ma!"eme!eri #e
+!uturuy+r#u, L+n#ra*#a Tr!er i!e i!5i!i A4u!5ar Ter.r -e D+u 0+runuA isim!i /ir /r+r
yay)n!am)t), K)sa sre#e /ira9 /as)s) ya8)!an /r+r!e n5i!i" ha!) Tr!ere ar)
))rt)!)y+r#u, 1!a#st+ne*un Osman!)*y) a!a/i!#iine .t!eyen /r+rn#e$ "Trkler iin
en iyi yol !l !rtlarn to!lay!% gitmeleridir(" 9ar)s) ya8)!m)t), Tr #man!))
.y!esine .r!eniy+r#u i$ Triye*ye sem8ati #uyan Muha3a"aar @arti hmeti /i!e /u
sem8atisini ay/etmiti, An#re Maur+is An5i!tere TarihiA a#!) ya8)t)n#a A1!a#st+ne ara
araya -ermeye /a!a#)) nutu!ar!a n5i!i" amu+yunu Triye a!eyhine 9e-ir#iA #iye
ya"ar,
1!a#st+ne %667?%66' y)!!ar) aras)n#a /a/aan +!ara iti#ar#a a!)r -e +nun
"aman)n#a Tr #man!)) 8+!itias) iyi:e yay)!)r, M"e!!i!e /as)n n5i!i" amu+yuna
Tr! -e Osman!)!) a-ram!ar)na ar) i##et!i /ir /eyin y)ama 8r+5ram) uy5u!ar,
Uy#urma ha/er!er$ ATr /ar/ar!))A$ ATr -ahetiA 5i/i /a!)!ar!a .n 8!ana 9)ar)!)r, %6&K
Tr?Yunan 0a-a)*n) yerin#e i"!eyen n5i!i" mi!!et-ei!i 0ir D!!is A:hmea# 4art!eti$
an)!ar)n#a n5i!i"!erin Tr!ere ar) /ir#en/ire /a!att)!ar) #man!)tan .y!e /ahse#erH
14,B yl 'ralk ayn izleyen n ay iinde gazete0iler, karklklar hakknda asl ve esas
lmayan birtakm sylentilere dayanarak #rkler aleyhinde en kt eyleri yazdlar!
'unlarn dillerine doladklar olaylarn ya hi$ asl yoktu, yahut k nemsiz iken
abartlmt. Gazete0iler gerekte asla ya1lmam eylerden dlay Trkleri ve Hsmanl
Hkmeti%ni vahet ve dehet ile suladlar. ngiltere%de dkuz ay hi mev0ut lmayan
hallerden dlay Trkler, Trk askeri ve Hsmanl Hkmeti hakknda ar eyler yazdlar.
Trkler, vahi0e hareketler ya1makla sulandlar, i!tiraya uradlar. "az terristlerin
serbeste hareketlerini nlemek iin alnan nlemler snu0u dal larak birka yz kii
ld ise ngiliz gazeteleri bunu tuz, krk bine karmaktan ekinmediler.
FB
0." +nusu n5i!i"!er a)! a!ma" ya!an!ar!a /ir yan#an Osman!)*y) s."#e /ar/ar$ 5eri$
i!e!$ -ahi /ir t+8!um +!ara 5.stermeye 9a!))ren$ /ir yan#an #a AOsman!) y))!ma!)#)rA
mesa<)n) -erir, Osman!) De-!eti*ne AHasta A#amA II, A/#!hamit*e #e hi9/ir #ayana)
+!mayan AK)")! 0u!tanA a#)n) n5i!i"!er taar, 4a/aan AsTuit /ir +numas)n#aH "Hsmanl
.evleti lm deine yatt. Dnya i$in bir er ve (enalk yuvas olan bu hasta bir
daha canlanmayacak" #iye mey#an +ur,
F'
Tm /u 8r+8a5an#a!ar$ n5i!tere*nin
Osman!)*y) 8ar9a!ama strate<isi i!e /ir!ite yrmete#ir, %6&6*#e n5i!tere /a/aan) L+r#
0a!is/ury$ @eters/ur5*#ai /ye!9isine 5.n#er#ii #iretiEn#e )*smanl lkesinin
yarsnda ngiltere"nin, yarsnda +usya"nn sz ge$sin)
F(
.nerisin#e /u!unara /u
strate<iyi i3a#e e#er,
n5i!tere*nin tm /u Osman!) a!eyhtar) 8r+8a5an#as)n) #ayan#)r#)) .nem!i /ir unsur
-ar#)H Tr #man!)), 4ritanya y.netimi$ s.mr5e:i!iin 5ene! ura!)na uy5un +!ara$
he#e3 a!#)) t+8!umu "geri% ilkel% barbar" 5i/i s)3at!ar!a tan)m!ama -e en#isini ha!)
5i/i 5.sterme y+!unu se9miti,
F, Merutiyetin i!an) "erine n5i!i" 0ir D, 1rey*in %% Aust+s %&76 tarihin#e ya"#))
metu8 /u ya!a)m)n /ir i3a#esiy#iH "Trkiye%de lanlar ylesine harikadr ki, anayasay
uzun mddet devam ettire0eklerini sanmyrum. ,rklarnn!!! etkisiyle yeniden
iddete ve dzensizlie kayacaklardr!"
FK

L+r# 0a!is/ury ise %&%% tarih!i /ir 5i"!i /e!5e#e Tr!er i!e i!5i!i +!ara .y!e #iy+r#uH
... 'yn maskara Hsmanllk devam ediyr. -anatik cahil insanlar, barbar millet,
ka1itlasynlarn da kalkmasn istiyrlar. Trkler daima Trk kala0aklar, hibir zaman
'vru1allaamaya0aklar=
F4
4u #.nem!er#e Tr #man!)) n5i!i"!erin etisiy!e Ameria*ya #a s)9ram)t), A4D*!i
senat.r L+#5e*un s."!erin#e /u #urum .y!e /e!ir5in!eirH "stanbul Trklerden tamamen
alnmal, bir veba thumu, savalarn yarat0s, kmular iin bir hakaret lan #rkler
.vrupa"dan silinmelidir/"
F&
%&%F y)!)n#a Wi!s+n*a M+r5enthau*nun Triye*ye e!9i +!ara atanmas) .neri!#ii "aman
ise A4D /aan)$ "Trkiye diye bir ey olmaya#ak ki% eli g&ndermek gereksin"
:e-a/)n) -ermiti -e A4D*#ei Tr #man!))n) #a u s."!er!e i3a#e etmitiH "'merika%daki
Trk dmanl inanlmaya0ak ldedir. 'merika kamuyunun naylaya0a,
Crmenilerin ya da herhangi bir milletin Trklere kar krunmasdr."
>7
Ayn) tarih!er#e A4D*#en hen" #.nen Tr #+stu n! ya"ar @ierre L+ti 5.r# Tr
#man!)) ar)s)n#a hayrete #m -e .y!e #emitiH "Henz yeni dndm '".%de,
alelIde Trklerden sz edildii zaman 'sya airetleri, barbarlar gibi deyimler
kullanlmaktadr.. "
>%
Ahmet R)"a #a Ja 0rise de J%8slIm a#!) eserin#e 4at)n)n Tr!er a!eyhin#ei
8r+8+5an#as)n) 4at)!)!ar)n a")n#an .y!e an!at)rH "3lasik barbar ve zalim ti1ini
muha!aza etmekte lan Trklerin 'vru1a%da kalmalarna tahamml etmek 'vru1a
medeniyeti iin bir lekedir9 #rkler .vrupa"dan kovulmaldr."
>F
An:a n5i!tere -e A-ru8a*#a haim +!an /u )r9) r"5ara a8)!mayan -e Tr insan)n)
ta#ir e#e/i!en sa#uyu!u imse!er #e -ar#), %&, y"y)!)n s+n!ar)n#a Triye*ye y+!:u!u
ya8an n5i!i" y"/a) 2re#eri: 4urna/y /u en#er ii!er#en /iri#ir, 4urna/y*nin 3k
'sya *eyahatnamesi a#!) Osman!)*y) +nu a!an eserin#e an!att)!ar) hem +/<eti3 hem #e
5er9etir, n5i!tere*#e Tr #man!))n)n ))rt)!maya /a!an#)) -e Tr!ere ar) her tr!
a!eyhte 3aa!iyetin h)"!an#)) /ir #.nem#e /u n5i!i" su/ay) Ana#+!u*#a seyahat etmi -e
hereyi /i""at yerin#e in:e!emitir, 4urna/y i"!enim!erini .y!e atar)rH
Trk ulusunu yerin dibine batran, nu dnyada akla gelebile0ek her trl ktlkle
sulayan lkemizin insanlar hikayeler yazmay brak1, 'nadlu%da kk bir yl0ulua
ksalar iyi ederler... 3endilerini Hristiyan sayan yazarlar birk knularda 3k 'sya%daki
Trklerden ders alsalard keke.
66
Ayn) ei!#e 4a!an 0a-a!ar) s)ras)n#a !emi"#e /u!unan ya/an:) -e tara3s)" /ir9+
sa-a muha/iri Tr!er ha)n#a #+ru tan)!)ta /u!unmu!ar#)r, AMa#em i A-ru8a*#a
Tr aser!erinin yama:) -e insan .!#r: +!#uunu ya"an!ar$ i##ia e#en!er /u!unuy+r,
4una ar)!) i##et!e 8r+test+ etme /i"im 5.re-imi"#ir, 4i" +n!ar#a sa/)r -e
#ayan)!)!)tan$ insa3 -e #+ru!utan /aa /ir ey 5.rme#i -e hi9/ir "aman -ahi:e
#a-ran)!ar)na rast!ama#),A
>=
I. Dnya Sava ve Kurtulu Sava'nda ngiltere'nin Rol
n5i!tere*nin Osman!) m8arat+r!uu*nu -e Tr Mi!!eti*ni he#e3 a!an 8r+8a5an#a sa-a)$
I, Dnya 0a-a) -e Mi!!i M:a#e!e y)!!ar)n#a #a )srar!a sr#, Osman!) t+8ra!ar)n) 2ransa
i!e 8ay!amaya 5irien n5i!i" y.netimi$ /u isti!as)n) s."#e meru 5i/i 5.stere/i!me i9in
=7 y)!#)r sr#r# A/ar/ar Tr!erA masa!)n) #aha #a 59!en#irere #e-am ettir#i,
n5i!tere*nin /a)n) 9etii ti!a3 De-!et!eri tara3)n#an %&%K y)!)n#a yay)n!anan /ir
/i!#iri#e$ Dnya 0a-a)*n)n ama:)n)n A-ru8a uy5ar!))na ya/an:) 5.r!en Osman!)
m8arat+r!uu*nun A-ru8a #))na at)!mas) +!#uu a9)9a /e!irti!#i, MtteE!er A4D /aan)
Wi!s+n*un istei "erine %7 O:a %&%K*#e a9)!a#)!ar) sa-a ama9!ar)n#a$ "uygar dnya
bilmelidir ki, 2ttefklerin sava amalar hereyden n0e ve zrunlu larak... 'vru1a
uygarlna kesinlikle yaban0 lan *smanl mparatorluu"nun .vrupa dna
atlmasn i$erir" #iy+r!ar#),
>'
Yine sa-a y)!!ar)n#a n5i!i" sa-a /aan) +!an L+r# Kit:hener ATriye*yi mah-e#in:eye
a#ar sa-aa #e-am e#e:ei"A #iy+r#u,
>(
D.nemin n5i!i" /a/aan) L!+y# 1e+r5e #a
sa-a s)ras)n#a -er#ii mem+ran#um#a .y!e ya"m)t)H
'ra1a knuan her yer Hsmanl m1aratrluu%ndan alnmal ve manda haline getirilmelidir.
Trkler 'nadlu%nun byk bir ksmna sahi1 la0aklar, !akat 'vru1a%da hibir t1rak sahibi
lamaya0aklardr. Trklere bazlarda ve denizlerde hibir yer verilmeye0ektir.
6K
Tr #man) L+r# Jur"+n #a Tr!ere /es!e#ii #man!)) 9+ ."et /i9im#e i3a#e
e#iy+r#uH )#rkler .vrupa"dan atlmaldr!)
>6
Ayn) he#e3 n5i!tere /a/aan) L!+y#
1e+r5e tara3)n#an #a .y!e i3a#e e#i!iy+r#uH "Trkler yzler0e yl 'vru1a%da kaldlar ve
'vru1a%daki btn belalarn ba ldular. stanbul Trk deildir, 7unanldr. #rkler
oradan atlmaldr!"
>&
Dnya 0a-a) y)!!ar)n#a i3a#e e#i!en /u n5i!i" niyet!eri$ sa-a)n s+nun#a ise
uy5u!amaya +n#u, 0a-a)n 5a!i/i +!an #e-!et!er$ en a)r /ar) art!ar)n) Osman!) "erine
em8+"e etti!er, Tr!eri en#i!erin:e A5eri$ /ar/ar$ i!e!A /ir mi!!et +!ara 5.rmeye + a#ar
art!anm)!ar#) i$ m"aere etmeyi /i!e 5eresi" /u!uy+r!ar#), 2i!istin*i i5a! e#en n5i!i"
+r#u!ar)n)n +mutan) 1enera! A!!en/y hen" %' Kas)m %&%6*#eH "*runlar Trkler ile
tartlmamal9 an0ak nlara isteklerin yerine getirilmesinin zrunlu lduu
sylenmelidir"
=7
#iy+r#u, Hemen aras)n#an #aH ATr!er i9in aser!i mes!ei tamamen
a8anm)t)rA #iyere$ aser!erin terhis e#i!mesi i!em!erini /a!att), Ayn) ei!#e
#+nanmam)"a #a n5i!i"!er tara3)n#an e! +nu!#u, Ka")m Kara/eir @aa sti!a! Har/imi"
a#!) ita/)n#a n5i!i"!erin +r#unun terhisi s)ras)n#a ser5i!e#i!eri 9irin tutuma #a
#einmitirH "ngilizler, geliigzel nedenler yaratarak Hsmanl subaylarn tahkir
etmilerdir."
=%
0a-a s+nras)n#a im"a!anan M+n#r+s Mtareesi Osman!) m8arat+r!uu i9in 9+ a)r
art!ar i9eriy+r#u, Mtareenin uy5u!ama tar") ise 5a!i8 #e-!et!erin Tr Mi!!eti*ni y+
etme he#eBerinin a9) /ir 5.ster5esiy#i, M"e!!i!e #e K, -e F=, ma##enin hm!eri
Osman!) a9)s)n#an a/u! mmn +!mayan i9eritey#i, Ma##e!er#en /iri$ 5ere!i
5.r!# ha!!er#e strate<i n+ta!ar)n i5a!ini mmn )!)y+r$ #ieri ise /ir ar))!)
9)t)) an#a D+u Ana#+!u 4.!5esi*nin i5a! #e-!et!eri tara3)n#an i5a! e#i!e/i!e:eini
.n5.ry+r#u, n5i!i"!er mtareenin hemen ar#)n#an Musu! ehrini i5a! etti!er$ i /u$
an!ama metnine uymaya:a!ar)n)n .nem!i /ir 5.ster5esi i#i, Cn an!ama metnin#e
Musu!*un i5a!ine y.ne!i /ir ma##e me-:ut #ei!#i -e K, ma##enin uy5u!anmas)n)
5eretire:e herhan5i /ir se/e8 #e y+tu, 4un#an /aa n5i!i"!er an!ama metnine ay)r)
+!mas)na ramen sen#erun*u #a i5a! etme iste#i!er, Ayr):a M+n#r+s Mtareesinin %%,
Ma##esine 5.re Kars$ Ar#ahan -e 4atum Tr!er#e a!a:a) ha!#e n5i!i"!er /u eya!et!erin
/+a!t)!mas)n) iste#i!er, n5i!i"!erin /a)n) 9etii i5a! 59!eri E!+!ar)n) stan/u! .n!erine
9eere$ t+8!ar)n) D+!ma/ah9e -e Y)!#)" saray!ar)na 9e-ir#i!er, Ar#)n#an n5i!i" i5a!i
/a!a#), Me:!is?i Me/usan*) sn5y!e #a)t)8$ mi!!et-ei!!erini sr5ne 5.n#er#i!er,
n5i!i" aser!eri /u i5a! s)ras)n#a st!erin#en "Trklere yz vermemek ve ar biimde
0ezalandrla0aklarn nlara duyurmak"$ D)i!eri 4aan) L+r# 4a!3+ur*#an #a "Trklerin
yaknlama ve dstluk kurma giriimlerinden de kanmak" #iretiBerini a!m)!ar#),
=F
M+n#r+s Mtareesi 2rans)" heyeti /aan) 4erthe!+t Tr!er i9in .y!e #iy+r#uH
... 'vru1a%dan karlm lmalar, ahlaki ve tarihsel bir bak asyla hukukun za!erini temsil
etmektedir. stanbul%un Trkler tara!ndan alnmas Hrta Ea%n snunu iaretliyrdu.
stanbul"u boaltmalar da yeni bir an balang0n gstere0ektir.
B6
D!/ette A-ru8a!) #e-!et!erin /u 8!an) /aar)ya u!aama#), Cn Tr Mi!!eti$ /i""at
-ar!))na aste#en /u #man!ar)n) +nur!u /ir Mi!!i M:a#e!e i!e 8srtt -e /a)ms)"!))n)
+ru#u, 4u m:a#e!e$ em8erya!ist 59!erin +n y)!!ar#)r )srar!a terar!a#)!ar) ATr!eri
A-ru8a*#an atma$ y+ etmeA 8!an!ar)n) #a esin +!ara suya #rm +!uy+r#u, Tr
+r#usunun Yunan i5a!ine ar) 5.ster#ii /aar)!ar "erine #"en!enen L+n#ra K+n3erans)
s)ras)n#a n5i!i" 4a/aan) L!+y# 1e+r5e$ /y /ir 9irin!i!e Tr!eri "bir insanlk
kanseri, kt ynettikleri t1raklarn etine ilemi bir yara" +!ara tan)m!am)$ an:a
5e!ime!er ar)s)n#ai en#iesini .y!e i3a#e etmitiH "'u belay ve potansiyel dert
kaynan .vrupa"dan de( etmek gibi byk bir !rsat u anda gerekten de karyr
labiliriz."
==
ayet Kurtu!u 0a-a) a"an)!mam) -e L+"an aamas)na 5e!inmemi +!say#) /ata
n5i!tere +!ma "ere 4at)!) #e-!et!er$ /u em8erya!ist 8!an) hi9 tere##t etme#en
uy5u!aya:a!ar#), A!i Na:i Kara:an /unu .y!e an!at)rH
"Trakya 7unanistan%n la0akt9 stanbul beynelmilel &uluslararas- la0akt9 "at 'nadlu
7unan smrgesi la0akt9 .u 'nadlu Crmenistan la0akt9 'dana Lransz smrgesi
la0akt9 'ntalya, talyan smrgesi la0akt9 rdumuz lmaya0akt9 dnanmamz
lmaya0akt9 saray, byk, kk btn devletlerin denetiminde ve Hrta 'nadlu%da bir iki
vilayet bu sarayn i!tlii hkmnde kala0akt. 2aliyemiz, adliyemiz, na!amz, harbiyemiz,
deniz0iliimiz, kara snrlarmz, bazlarmz, drudan druya maarifmiz ve btn dier
messeselerimiz *aray%n esir hkmetleri vastasyla yaban0 kntrl altnda buluna0akt.
#rk 0illeti kle, yabanc ve 1ristiyanlar #rk 0illeti"nin e(endisi olacakt! $!uz
blgeleri 0raf birlii, milli eitimin kntrl milli birlii imkansz braka0ak, yaban0lara
balanan imtiyazlar eknmi ve ti0arette kazan hakkn kaldrarak byk ehirlerde ve
sahillerde yaayan Trkler datla0ak, yle istiyrlard ki, lmez Trk 2illeti le0ek, bu
milletin devleti sna ere0ek, 'kdeniz ve 2armara sularnda bir daha trk bayra
grnmeye0ekti. stedikleri bu idi, "*evres 'ntlamas"nn anlam budur.
H zaman bir tek erimiz, bir tek silahmz yktu. Tek mit ve kuvvetimiz u idiG $eler lduunu
he1imiz biliyruz. 3utsal ihtilal zmir dalarnda 7unanllara, 'nte1 ka1larnda 'dana istila
kuvvetine, du snrnda Crmenistan kuvvetlerine kar kydu. Crmenistan%, 'dana
istilasn, 7unanistan% yendik. 'ntalya istilas ekili1 gitti. Gidenlere ne mutlu, nk
0anlarn kurtardlar. 3alanlar ise 'nadlu t1raklarnn altnda yatyrlar. "ugn "at
'nadlu, .u 'nadlu, 'dana, Trakya, 'ntalya, Hatay, bazlar ve stanbul bizimdir9
rdumuz vardr, dnanmamz vardr, saray yktur, maliyemiz, adliyemiz, na!amz,
harbiyemiz, deniz0iliimiz serbesttir. C!endiyiz. Araf birlik, milli birlik gereklemitir.
Trkiye%de en imtiyazl insan yine Trk%tr. "yk kk bizimle savaan btn devletler
Trk 2illeti%nin iradesini naylamlardr. stiklal *ava%nn gayesi bu idi, Jzan
'ntlamas%nn anlam budur."
B+
K)sa:as)$ n5i!tere*nin /a)n) 9etii A-ru8a em8erya!i"mi$ en#in:e Osman!)
m8arat+r!uu*nu y)ara Tr Mi!!eti*ni +rta#an a!#)rmay) he#eBe#i, %&, y"y)!)n s+nu -e
F7, y"y)!)n i! 9eyreinin #nya siyasetini /e!ir!eyen en .nem!i unsur!ar)n#an /iri$ /u
AOsman!)*y) 8ay!a)8 y+ etmeA 8!an)y#),
O #.nem#e Aar Mese!esiA +!ara #a /i!inen /u 9irin 8!an$ .n:e!i!e n5i!tere
tara3)n#an yrt!mt, n5i!tere ise$ .n:ei say3a!ar#a in:e!e#iimi" 5i/i$ /u 8!an)
sa#e:e aseri -e siyasi 5:y!e #ei!$ ayn) "aman#a /ir A8r+8a5an#a sa-a)A i!e
yrtmt, K!asi s.mr5e:i y.ntemi u!!an)!m)t)H T+8ra) i5a! e#i!i8 en#isi
.!e!etiri!e:e +!an mi!!et$ A5eri$ i!e!$ /ar/ar$ -ahiA 5i/i s)3at!ar!a ara!anm)t), Hatta
K+!+m/ "aman)n#an /eri em8erya!ist!er tara3)n#an #i!e 5etiri!en Ayar) insanA ya!an)
u!!an)!m) -e a"i" Tr Mi!!eti i9in Ainsan!))n insan +!mayan numune!eriA #enmiti,
8hesi" /u 9+ 9irin /ir he"eyan#),
4ir /aa #eyi!e$ 0+sya! Dar;ini"m Osman!) m8arat+r!uu*na -e Tr Mi!!eti*ne ar)
#e-reye s+u!mutu, Ken#i!erini 9+ Ame#eni -e i!eriA sayan 4at)*n)n )r9) em8erya!ist!eri$
0+sya! Dar;ini"m sa3satas)y!a te:a-"!erine #ayana /u!mu!ar$ Tr yur#u Ana#+!u*yu
/.!meye a!ma :retini 5.stermi!er#i, Canaa!e*#e$ 1a!i9ya*#a$ Ira*ta$ Kana!*#a ya
#a 0uriye*#e Tr e-!at!ar)na urun s)an!ar)n #ayan#)!ar) A3e!seEA teme!$ 0+sya!
Dar;ini"m*#i,,,
Le 0+sya! Dar;ini"m*i ."e!!i!e Tr Mi!!eti*ni he#e3 a!a:a ei!#e 3+rm!e e#en ii #e$
/i""at Jhar!es Dar;in*#i,,,
Darwinin Trk Milletine Bak
Jhar!es Dar;in*i tm #nyaya tan)tan ita/)$ %6'&*#a yay)n!anan -e te+risinin teme!
9at)s)n) i9eren Trlerin 3keni &Hrigin ! *1e0ies- a#!) 9a!)mas)y#), 4ir iin:i 9a!)mas) ise$
Ainsan)n e-rimiA +nusun#ai /i!im #)) i##ia!ar)n) -e )r9) te+ri!erini #i!e 5etir#ii %6K%
tarih!i nsann Treyii &The .es0ent ! 2an- a#!) ita/)#)r,
Dar;in*in 5.r!erini$ ."e!!i!e #e i9 #nyas)n) -e ya)n 9e-resi i!e 8ay!at))
#n:e!erini en iyi yans)tan ayna ise$ .!mn#en a!t) y)! s+nra +!u 2ran:is Dar;in
tara3)n#an yay)n!anan Ji!e and Jetters ! Aharles .ar/in &Aharles .ar/in%in Hayat ve
2ektu1lar- a#!) ita8t)r, 4u ita8ta Dar;in*in 9+ say)#a metu/u -ar#)r -e /u
metu8!ar#a Dar;in*in aran!) #nyas) a9)9a 5."!er .nne seri!mete#ir,
Kita8ta yer a!an metu8!ar#an /ir tanesi ise$ +!#u9a .nem!i siyasi mesa<!ar ta)#))
i9in /y #iat 9emitir, M"e!!i!e n5i!tere*nin Osman!) m8arat+r!uu*na :e8he a!#))$
n5i!i" /a/aan) 1!a#st+ne*un "Trkler insanln insan lmayan numuneleridir.
2edeniyetimizin bekas iin nlar 'sya ste1lerine geri srmeli veya 'nadlu%da yk
etmeliyiz"
=(
5i/i s."!eri )srar!a terar!a#)) /ir #.nem#e yay)n!anan /u metu8 )sa sre#e
.nem!i /ir 8r+8a5an#a ma!"emesi ha!ine 5e!mitir, Cn Dar;in*in /u metu8tai 9ar8)
Eir!eri 1!a#st+ne*uniy!e ayn)$ hatta #aha #a 3anatitir,
0." +nusu metu8$ Jhar!es Dar;in tara3)n#an > Temmu" %66% tarihin#e W, 1raham
a#!) /ir /i!im a#am)na ya")!m)t)r, Dar;in$ metu/un 5iriin#e #+a#a /ir ama9 -e an!am
+!ma#)) y.nn#ei !asi materya!ist ya!an!ar) terar etmete#ir, An:a s+nra +nuyu
#+a! se!esiy+n a-ram)na 9emete -e #+a! se!esiy+nun A5eri )r!ar)A e!eyere
me#eniyetin 5e!imesine at)#a /u!un#uunu .ne srmete#ir, Dar;in*in /y /ir
:eha!et!e A5eri )rA a-ram)na en#in:e .rne +!ara 5.ster#ii mi!!et ise Tr Mi!!eti*#ir,
Dar;in aynen .y!e ya"mata#)rH
".al seleksiyna dayal kavgann, medeniyetin ilerleyiine sizin zannettiinizden daha
!azla yarar saladn ve salamakta lduunu is1atlayabilirim. .nn ki, birka yzyl
n0e 'vru1a, #2+34E+ tara!ndan igal edildiinde, 'vru1a milletleri ne kadar byk risk
altnda kalmt, ama artk bugn 'vru1a%nn #2+34E+ tara!ndan igali bize ne kadar
gln geliyr. 'vru1a rklar larak bilinen medeni rklar, yaam m0adelesinde #2+34E+E
kar kesin galibiyet elde etmilerdir. .nyann k da uzak lmayan bir gele0eine
baktmda, k saydaki .., ,+34.+,5 medenilemi yksek rklar tara!ndan E405E
ED4E6E5 %7*3 ED4E6E5& gryrum."
BK
4u sat)r!ar#a asi! Tr Mi!!eti i9in s.y!enen s."!erin /irer he"eyan +!#u!ar)$ 3anati9e
/ir ne3retin -e Tr! ha)n#ai #erin /ir :eha!etin rn +!#u!ar) a9)t)r, Niteim /ir
s+nrai /.!m#e Dar;in*in /u he"eyan!ar)n)n ne #en!i 5er9e #)) +!#uunu Tr Mi!!eti*nin
tarihini e!e a!ara in:e!eye:ei", An:a /u n+ta#a ya8)!mas) 5ereen$ Dar;in*in /u
s."!erini #etay!) +!ara ana!i" etme -e /u s."!erin ama:)n) /e!ir!emetir, Dar;in*in /u
he"ayan)n) :m!e :m!e in:e!eye!imH
)* D+a! se!esiy+na #aya!) a-5an)n$ me#eniyetin i!er!eyiine si"in "annettiini"#en
#aha 3a"!a yarar sa!a#))n) -e sa!amata +!#uunu is8at!aya/i!irim,,,
Dar;in /ura#a !asi 0+sya! Dar;inist mant)) u!!anmata -e insan!))n )r!ar
aras)n#ai sa-a -e m:a#e!e i!e 5e!itii ya!an)n) .ne srmete#ir, Kita/)n .n:ei
/.!m!erin#e in:e!e#iimi" 5i/i$ /u$ %&, y"y)! n5i!i" em8erya!i"minin teme! Eri
#ayana)n) tei! e#en +yu )r9) /ir 5.rtr -e hi9/ir /i!imse! #ayana) y+tur,
+* ,,, Dnn i$ /ira9 y"y)! .n:e ,vru!a% Trkler tara$ndan igal edildiinde%
A-ru8a mi!!et!eri ne a#ar /y ris a!t)n#a a!m)t)$ ama art) /u5n A-ru8a*n)n Tr!er
tara3)n#an i5a!i /i"e ne a#ar 5!n9 5e!iy+r,,,
Dar;in /ura#a ise asi! Tr Mi!!eti*nin Osman!) #.nemin#e A-ru8a*#ai$ ."e!!i!e
4a!an Yar)ma#as)*n#ai 3etih!erin#en s." etmete#ir, An:a u!!an#)) Ai5a!A a-ram)
tarihse! +!ara yan!)t)r -e as!)n#a Tr!ere #uy#uu inin /ir i3a#esi#ir, -nk Trk
.illeti 'alkanlar/ "igal" etmemitir% $etetmitir. 4u iisi aras)n#a .nem!i /ir 3ar
-ar#)r, 4ir #e-!et /ir t+8ra) i5a! e#erse$ ama:) +ray) yama!ama$ "erin#e yaayan
ha!) ise ya srme ya #a s.mrmetir, An:a A3etihA 3ar!) /ir a-ram#)r, 2etih ya8an
#e-!et$ e!e 5e9irmi +!#uu t+8ra) -e "erin#e yaayan ha!) sahi8!enir$ +nu en#i
/nyesine atar$ +n!ar) #ier -atan#a!ar) i!e eit +numa 5etirir, 2ethettii !eyi #e imar
e#er$ 5"e!!etirir$ a!)n#)r)r,
Osman!) m8arat+r!uu #a 4a!an!ar*) 3ethetmitir, 2ethettii /u t+8ra!ar#ai ha!!ara
/y say5) -e h+5.r 5.stermi$ +n!ar) en#i te/aas)n)n /ir 8ar9as) saym)t)r,
4a!an!ar*)n #.rt /ir yan)n) #a imar etmi$ a!)n#)rm)$ 5e!itirmitir, 4.!5e#e 9+ say)#a
er-ansaray$ hamam$ .8r$ :ami$ t8hane$ ae-i ina e#i!mitir -e /un!ar)n stn /ir
!trn rn +!#u!ar) /u5n heres9e a/u! e#i!mete#ir,
K)sa:as) Ai5a!A i!e A3etihA 9+ 3ar!) a-ram!ar#)r, 4u ne#en!e %='>*tei "a3er$ #nya
!iteratrn#e Astan/u!*un i5a!iA +!ara #ei!$ Astan/u!*un 3ethiA +!ara 5e9mete#ir,
Dar;in ise /u a-ram!ar) as)t!) +!ara ar)t)rmata -e ."e!!i!e Ai5a!A a-ram)n)
u!!anmata#)r, Ama:)$ e!/ette$ asi! Tr Mi!!eti*ni en#i a!)n:a A/ar/arA /ir t+8!um
+!ara 5.stere/i!metir,
0* ,,, A-ru8a )r!ar) +!ara /i!inen me#eni )r!ar$ yaam m:a#e!esin#e Trklere kar
kesin bir galibiyet elde etmilerdir......
Dar;in /u :m!esin#e :eha!etini -e mant) 9ar8)!))n) 5."!er .nne sermete#ir,
4irin:isi$ A-ru8a!) )r!ar) Ame#eni )r!arA +!ara tan)m!ayara !asi )r9) -e 0+sya!
Dar;inist /a) a9)s)n) terar!amata#)r, in:isi$ 0+sya! Dar;ini"m*in /ir #ier .nem!i
i##ias)n) yine!emete -e A)r!ar aras) yaam m:a#e!esiA ya!an)n) u!!anara sa-a -e
9at)man)n mi!!et!eri 5e!itir#iini$ uy5ar!)) i!er!ettiini .ne srmete#ir,
=) ,,, Dnyan)n 9+ #a u"a +!mayan /ir 5e!e:eine /at))m#a$ ok saydaki aa
rklarn medenilemi yksek rklar tara$ndan elimine edile#eini 1yok
edile#eini* g&ryorum...
Dar;in$ 9ar8) mant))n)n en #iat 9ei:i y.nn ?-e he"eyan)n)? /u :m!esin#e
ser5i!emete#ir, 0.y!e#i!eri a9)t)rH Tr Mi!!eti*nin ya)n#a A-ru8a!)!ar tara3)n#an y+
e#i!e:eini .ne srmete#ir, 4u ii 5er9e!etirmesini um#uu A-ru8a!)!ar) Ame#eni!emi
yse )r!arA +!ara tari3 etmete$ Tr Mi!!eti*ne #e en#in:e Aaa) )rA ya)t)rmas)
ya8mata#)r, An:a /ura#a Dar;in*in /u he"eyan)n) .nem!i /ir mesa<!a /ir!ite #i!e
5etir#iine #iat etme 5ereir, Dar;in$ /u :m!e!eri$ A#+a! se!esiy+n me#eniyetin
i!er!eyiine at)#a /u!unmata#)rA e!in#e /ir 5iri ya8ara s.y!emete#ir, Yani Tr
Mi!!eti*nin y+ e#i!mesi he#eEnin$ s."#e #+a anun!ar)n)n /ir 5erei +!#uunu -e
me#eniyetin i!er!eyiine #e at)#a /u!una:a)n) i##ia etmete#irU,,,
Darwinizm ile Trk Dmanl'nn Kopmaz likisi
Dar;in*in +rtaya +y#uu /u 9ar8) mant)!ar)n n5i!i" em8erya!i"minin Osman!)
#man!)) i!e /ire/ir uyum sa!a#)) ise 9+ a9)t)r, Dar;in$ n5i!tere*nin Osman!)*y)
s.mr5e!etirme -e Tr Mi!!eti*ni #e en#i!erin:e tarihten si!me 8!an)na s."#e /i!imse!
/ir "emin sa!amaya 9a!)m)t)r, n5i!tere*nin .r!e#ii Tr #man!)) a)m)na$ /i!imse!
/ir 5.rnt a"an#)rmay) he#eBemitir,
Dar;in*in Tr Mi!!eti i!e i!5i!i /u he"eyan!ar)n)n$ n5i!tere*nin M)s)r*) i5a!in#en /ir y)!
.n:eye rast!amas) #a +!#u9a an!am!)#)r, An!a)!an Dar;in$ n5i!i" y.netiminin M)s)r*)n
i5a!i i!e /a!aya:a /ir AOsman!)*y) 8ar9a!amaA strate<isini ur#uu s)ra!ar#a$ "Trklerin
yaknda yok ola#aklarn g&ryorum% bu doal seleksiyonun gereidir" #iyere$
/u strate<iye at)#a /u!unmutur,
Dar;in*in /u s."!erinin + #.nem#e s+n #ere:e eti!i +!#uunu ise yeni#en -ur5u!ama
5ereir, Dar;in Eir!erini uusu" sa#e:e /u metu8ta #ei!$ n5i!i" #e-!et a#am!ar) i!e
+!an temas!ar)n#a #a i3a#e etmi -e +n!ara Tr Mi!!eti*nin y+ e#i!mesi 8!an)na sa!a#))
s."#e A/i!imse!A #estei sunmutur, Dar;in*in /u metu/u %666 y)!)n#a yay)n!an#))n#a
ise$ Tr Mi!!eti*ne ar) yrt!mete +!an 8r+8a5an#a sa-a)na /y /ir #este
sa!am)$ Tr #man!ar) Dar;in*in he"eyan!ar)n#an 59 /u!mu!ar#)r,
Dar;in*in Tr #man!))na sa!a#)) /u #estein etisi$ 5nm"#e /i!e srmete#ir,
4ata A!manya +!ma "ere 9eit!i 4at)!) !e!er#ei ne+?Na"i -e 3aist 5ru8!ar$ Tr!ere
ar) yrtt!eri ara!ama am8anyas)n#a ha!a Dar;in*in /u he"eyan!ar)na at)3ta
/u!unmata#)r!ar, Internet*tei 9eit!i ne+?Na"i site!erin#e$ Dar;in*in AAri )r)n stn!A
ha)n#ai s."!erinin yan)n#a Tr Mi!!eti ha)n#ai he"eyan) #a yer a!mata#)r,
A!manya*#ai Tr s+y#a!ar)m)") a:)mas)":a at!e#en$ e-!erini un#a!ayan$ iyer!erini
yama!ayan A#a"!aA!ar$ Dar;in*in 5.r!erin#en 59 /u!maya #e-am etmete#ir!er,
4u 5er9e$ %&, y"y)!#a 4at) em8erya!i"mi tara3)n#an .r!enen$ + "aman#an /u
yana #a 9eit!i 9e-re!er tara3)n#an )srar!a ayata tutu!an ATr #man!))A a)m)n)n
ar#)n#a$ Dar;ini"m*in .nem!i /ir yeri +!#uunu 5.stermete#ir, D!/ette i Tr!ere
#man +!an t+8!um$ 5ru8 ya #a ii!er tarihin her #.nemin#e -ar +!mutur, An:a i! e"
Dar;in /u #man!)a s."#e /i!imse! /ir #ayana sa!am)$ Tr Mi!!eti*nin A5eri -e i!e!A
/ir mi!!et +!#uu e!in#ei sa3sata!ara s."#e /i!imse! /ir )!)3 /u!mutur,
4u ise e!/ette mi!!etini -e -atan)n) se-en her Tr*e$ Dar;ini"m*e ar) Eren ta-)r
a!ma$ /u )r9) i#e+!+<iyi re##etme -e 5e9ersi"!iini #e e!in#en 5e!#iin:e +rtaya +yma
5.re-ini y!er, Asi ta#ir#e$ eer Dar;ini"m*i sa-unursa$ en#i mi!!etini y+ etme
isteyen /ir #nya 5.rne hi"met etmi +!a:at)r, Dar;ini"m*e ha!a .r .rne /a!)
a!an$ /u sa3sataya a!a -e /i!ime ramen ara 9)an /irta)m Tr /i!im -e Eir
a#am!ar)na #uyuru!ur,,,
Darwinizm Bataklnn Kurutulmas arttr
0a-a!ar$ "u!m!er$ at!iam!ar$ 9at)ma!ar tarih /+yun:a he8 +!mutur, An:a$ 5e9en
y"y)!#a /un!ar)n say)s)n)n -e 5etir#ii 3e!aet!erin 9a8)n)n /u a#ar /y +!mas)n)n
ne#eni$ Dar;ini"m*in /u at!iam!ara$ )y)m!ara -e 9at)ma!ara s."#e meru /ir )!)3
ha")r!amas)#)r, Dar;ini"min #+a ha)n#ai uy#urma i##ia!ar) /u i#e+!+<i!erin s.y!em!eri
i!e 8ara!e! +!#uu i9in$ ati!!er$ #itat.r!er$ sa#ist i#e+!+5!ar ya8t)!ar) uy5u!ama!ar i9in
A#+a anunu t+8!um#a #a i!emete#irA #iyere en#i!erini ha!) -e masum 5.stermeye
9a!)m)!ar#)r,
1nm"#e #e e-rim te+risi yine 3e!seE -e i#e+!+<i ama9!ar!a sa-unu!mata#)r, %&,
y"y)!)n e-rim te+risi i!e i##et!enen s.mr5e:i!ii$ Na"i A!manyas) ya #a 0+-yet!er 4ir!ii
tarihe ar)m)t)r$ ama /un!ara teme! +!uturan materya!ist 3e!se3e ha!a /ir ta)m 9e-re!er
tara3)n#an )srar!a sa-unu!mata -e /u 3e!se3enin y)):) eti!eri #nyan)n #.rt /ir yan)n#a
#e-am etmete#ir, 0a#e:e D+u Tristan*#a yaanan!ar -eya !emi"#e Dar;ini"m#en
hayat /u!an +mnist /.!: ter.r #ahi /unun 9ar8):) /ir .rnei#ir,
A#!i -eya E"ii te#/ir!er ise yaran)n sa#e:e "erini .rte/i!mete#ir, Kesin 9."m ise
yaran)n i!mi -e !tre! y.n#en te#a-isi#ir, Dar;ini"min !tre! -e /i!imse! an!am#a
9.$ +n#an 59 a!an 3e!se3e!eri #e y+ e#e:etir -e /u #nya#an "u!mn a!mas)
an!am)na 5e!mete#ir,
TRK MLLET DNDARLII VE STN AHLAKI LE
DARWINSTLERN OYUNLARINI BOZMUTUR
... 'vru1a rklar larak bilinen medeni rklar, yaam m0adelesinde #2+34E+E kar kesin
galibiyet elde etmilerdir. .nyann k da uzak lmayan bir gele0eine baktmda, k
saydaki .., ,+34.+,5 medenilemi yksek rklar tara!ndan E405E ED4E6E5
%7*3 ED4E6E5& gryrum."

&Lran0is .ar/in, The Ji!e and Jetters ! Aharles .ar/in, Dl. 8, 1444.
$e/ 7rkG.. '11letn and Am1any, s. F4+MF4>-

,DN,N 23T,45 N'vru1a rklar larak bilinen medeni rklarO$ /ir ere me#eni #iy+r!ar
en#i )r!ar)na$ tamam /tn #nya#ai heres me#eni#ir, "7aam m0adelesinde" /i"im
/.y!e /ir m:a#e!emi" y+$ /i" /tn insan!ar) se-iy+ru"$ /i" sa-a i9in#e #ei!i",
NTrklere kar kesin bir galibiyet elde etmilerdir.O Tr!ere ar) esin /ir 5a!i/iyet$ /ir
/+uma y+ i 5a!i/iyet +!sun, Tr!er /ar)se-er$ se-e:en /ir mi!!ettir, Herese e3at -e
se-5iy!e /aar$ ama eer /e#eni /ir u--ete s." 5e!iy+rsa$ yani Tr!er /aya) u--et!i#ir
+nu s.y!eyeyim, V.nyann k da uzak lmayan bir gele0eine baktmdaW$ yani I,
Dnya Har/i$ II, Dnya Har/i #.nem!erini -e /u asr)m)") aste#iy+r, VEk saydaki aa
rklarnW yani Tr!er$ "en:i!er -e A-ustra!ya yer!i!eri -e "aten say)y+r s+nra, V
2edenilemi yksek rklar tara!ndan elimine edile0einiW yani /uhar ha!ine 5etire:ei"
#iy+r$ Vyk edile0eini gryrum,A 4u )sa:a$ Tr!erin y+ e#i!mesi$ "en:i!erin y+
e#i!mesi ama ."e!!i!e Tr!erin y+ e#i!mesi /irin:i he#e3tir,,,
Tr!er$ Tr s!am 4ir!iini urara me#eniyet mey#ana 5etirere$ yse me#eniyet$
se-5i e3at mey#ana 5etirere hem /u Dar;inin i##ia!ar)n) 5e9ersi" ha!e 5etire:e hem
#e /u +yunu tam an!am)y!a .n#en /+"a:a$ eer /ir %7 y)! #aha /e!eye/i!ir!erse /u
ara#a!ar$ %7 y)!?%' y)! #aha$ #e#iimin #+ru +!#uunu 5.re:e!er$ inaA!!ah, &*ayn
'dnan Hktar(n 4 'ralk F??, Tarihli 2avi 3aradeniz ve 30aeli TD <1rta#ndan-
Trk Milletinin erefi Tarihi
"Tarih Trkler%den k ey rendi. Hnlarn elinden kma yle eserler var ki, medeniyet
iin birer ss tekil etmektedir..."
B4

'vusturyal tarihi Hammer
Mn:ei /.!m#e e-rim te+risinin uru:usu +!an Jhar!es Dar;in*in asi! Tr Mi!!eti
ha)n#ai he"eyan)n) in:e!e#i, Dar;in*in mi!!etimi"i en#in:e Aya)n#a yery"n#en
si!ine:e$ 5eri$ /ar/ar$ aa) /ir )rA +!ara tan)m!a#))n) 5.r#, D!/ette /u 5i/i s."!
sa!#)r) -e haaret!ere :e-a8 -erme -e /u :e-a/) -ere:e /i!5iye sahi8 +!ma$ her
Tr*n mi!!i 5.re-i#ir, 4u ne#en!e /u /.!m#e$ asi! Tr Mi!!eti*nin ereBi tarihini -e /u
tarih i9in#e ei!!enmi +!an stn araterini in:e!eye:ei",
Dar;in*in s."!erine :e-a/en i! s.y!enmesi 5ereen$ )r ayr)m)n)n /i!im$ a)! -e ah!a
#)) /ir sa3sata +!#uu#ur, nsan!ar /ir/ir!erine )r ."e!!i!erine 5.re stn! sa!ama"!ar,
Tm insan!ar ayn) ata#anS i! insan +!an H", A#em (as)*#an 5e!mete#ir!er -e he8si #e
A!!ah*)n u!!ar)#)r!ar, Hi9/ir )r /ir #ierin#en stn ya #a aa) #ei!#ir, Niteim F7,
y"y)!#ai /iy+!+<i -e antr+8+!+<i 9a!)ma!ar$ %&, y"y)!#a +rtaya at)!m) +!an )r9)
te+ri!erin he8sinin teme!#en 5e9ersi" +!#uunu -e )r!ar)n aras)n#a "ea$ yetene 5i/i
ayr)m!ar ya8)!amaya:a)n) is8at!am) #urum#a#)r,
D+!ay)s)y!a hi9/ir insan ya #a t+8!um$ /ir #ierin#en /iy+!+<i +!ara stn say)!ama",
nsan!ar aras)n#a /ir )r ayr)m) ya8)!ama",
Mi!!et!eri ereBi )!an eten ise$ +n!ar)n tarih!eri#ir, Tarih i9in#e 5.ster#i!eri ah!a
."e!!i!eri#ir, 4u ne#en!e Dar;in*in asi! Tr Mi!!eti i9in :eha!et!e -e ah!as)"!)!a te!aRu"
ettii s."!ere$ ereBi Tr tarihini +rtaya +yara :e-a8 -erme 5ereir, an!) Tr tarihine
/at))m)"#a ise$ /u mi!!etin$ 5er9ete #nya tarihine y.n -ermi$ siyasi$ aseri$ !tre!
-e ah!ai y.n#en #am5as)n) /)ram) ereBi /ir mi!!et +!#uunu 5.rr",
Tr!er F777 y)!#an /u yana tarih sahnesin#e yer a!m)$ %( /y #e-!et urmu$ 8e
9+ /y haan -e hm#ar 9)arm)$ 9a!ara #am5as)n) -urmu .! /ir mi!!ettir,
Dnya tarihi /+yun:a uru!an sei" #nya #e-!etin#en 9 Tr!ere aittir, Tarihimi"#en
Mete$ A!8ertun5a$ A!8ars!an$ K)!)9ars!an$ Timur$ 2atih 0u!tan Mehmet$ Ya-u" 0u!tan 0e!im
5i/i #nyan)n ta#irini a"anm) say)s)" .nem!i !i#er 5e!i8 5e9mitir, s!am*#an .n:e
Tristan$ s!am #e-rin#e #e Ya)n D+u -e Triye mere" +!ma "ere Cin$ Hin#istan$
A35anistan$ H+rasan$ Orta -e D+u A-ru8a$ 4a!an!ar$ ran$ A"er/ay:an$ Ka3asya$
Ana#+!u$ Rume!i$ Ira$ 0uriye$ M)s)r -e Ku"ey A3ria Tr Mi!!eti*nin /a!):a haimiyet
saha!ar) +!mutur, Tr!er /u !e!er#e hem s+n #ere:e 59! #e-!et!er urmu!ar$ hem #e
stn /ir !tr miras) /)ram)!ar#)r, s!amiyet*i a/u!!erin#en .n:e Hun -e 1.tr
Kaan!)!ar)$ s!am 9a)n#a 0e!9u!u -e Osman!) 0u!tan!)!ar)$ Tr Mi!!eti*nin A#nya 5:A
+!#uu #.nem!eri temsi! e#er,
slamiyet'ten nce Trklerin Etkisi
Ken#i mi!!i a#)m)"!a uru!an i! #e-!et +!an 1.tr!er*#en .n:e -e s+nra #a 9eit!i
a#!ar a!t)n#a say)s)" Tr #e-!eti -ar!) 5.stermitir, Tr!er$ s!amiyet*i a/u! etme#en
.n:e U"a D+u*#an 4a!an!ar*a -e Orta A-ru8a*ya a#ar yay)!m)!ar$ Cin$ Hin#istan$ ran$
R+ma -e 4i"ans !e!erinin s)n)r!ar)n) am)!ar$ "a3er!er a"anm) -e /u u"a !e!er#e
/irta)m siyasi +!uum!ar mey#ana 5etirmi!er#ir, 4u 9a!ar#a ya8)!an 5.9!er$ a"an)!an
"a3er!er -e uru!an #e-!et!er #nya tarihin#e .nem!i /ir r+! +ynam)t)r,
Niteim 5nm"#e$ U"a D+u*#an Orta A-ru8a*ya a#ar 5eni /ir /.!5e#e esi
Tr!er*in etisini 5.rme mmn#r, M"e!!i!e #e /ahse#i!en /.!5e#e yer a!an /ir9+
!e$ #eni"$ nehir -e a-im!erin a#!ar) /u #e-ir!ere ait i"!er ta)r, Mrnein Uy5ur Tr!eri
tar)m$ sanat -e ti:arette 5.ster#i!eri /aar)!ar)n #))n#a$ mem!eet!eri +!an /u5n Cin
Tre!i*ni /ay)n#)r /ir ha!e 5etirmi!er$ ana!!ar a9ara$ su!ama i!erini #"en!eyere tar)m)
i!er!etmi!er -e /u ara#a /ir9+ 5"e! /ina!ar -e y+!!ar #a ya8m)!ar#)r, Dsi Uy5ur ehir
hara/e!erin#e$ D+u Tre!in#e -e ."e!!i!e Karah+9a$ Tur3an -e Karaar*#a n5i!i"$ A!man$
2rans)" -e Rus arat)rma:)!ar tara3)n#an ya8)!an a")!ar$ /u /.!5e#e 9+ esi -e i!eri /ir
Tr uy5ar!))n)n yaam) +!#uunu 5.stermitir, 4u a")!ar#a e!#e e#i!en /ir9+ )ymet!i
sanat eser!eriS heye!!er$ minyatr!er$ 9ini!er$ uma 8ar9a!ar) -e #u-ar resim!eri /u5n
4er!in$ M+s+-a -e Ka!ta m"e!erini ss!emete#ir, 4u a")!ar#an /irini y.neten A!man
/i!5in!erin#en 2+n L. K+$ Uy5ur!ar ha)n#a un!ar) s.y!emitirH
"u yamursuz ve kurak ktada yzyllar0a rtl kalm lan byk binalar, heykeller,
!reskler, 0an!es &zerinde desen bulunmayan, in0e dkunmu i1ekli kuma- ve kat zerine
izilmi resimler, kita1lar, zengin edebiyat kalntlar, burada k yksek bir uygarln
varlna ahittirler. Gerekten 3araha ehrinde byk ve hayret veri0i bir uygarlk vardr.
ngiltere, Lransa ve 'lmanya%da byle eyler ykken, gzel ve byk bir uygarla sahip
olan #rkler hakkyla vnebilirler!
B,
Dsi Tr!er sanat a!an)n#a #a i!eri 5itmi!er#i, %6, y"y)!#an iti/aren a9)!maya
/a!anan esi Tr me"ar!ar) i9in#e$ a!t)n -e 5mten ya8)!m) u8a!ar$ ta!ar$ -a"+!ar$
/i!e"i$ 8e$ y" -e ma#en ayna!ar 5i/i /ir9+ ss eya!ar) #a -ar#)r, Orta Asya*#a
/u!unan ma#en!eri i!etere /ir9+ tar)m ara9!ar)$ si!ah!ar -e ss eya!ar)$ a8 a:a
ya8m)!ar#)r, 1er9eten #e tarih i9in#e ya8)!an /ir y+!:u!uta hemen her #.nem#e
Tr!erin -ar!))na rast!ama#an i!er!eme nere#eyse imans)"#)r,
==6?==& y)!!ar)n#a Ati!!a*n)n saray)n#a e!9i!i ya8m) +!an @ris+s*un an!att)!ar)na
5.re$ AHun!ar)n ra!) sur!ar -e a!e!er!e 9e-ri!i aha8 /ir entte +turuy+r#u, 0aray)n#a yn
ha!)!ar -e aha8 ss!er -ar#), 1iysi!eri i!eme!er!e ss!enmiti, 0+3ra ta)m!ar) a!t)n -e
5mten#i -e #eer!i ta!ar!a ss!enmiti,A Daha + #.nem#e Tr!erin sahi8 +!#uu
"en5in!i -e ihtiam) i3a#e etmesi /a)m)n#an /u an!at)!an!ar .nem!i#ir, Ayn) aynatan$
hm#ar)n ya!n)" /y /ir strate<i u"man) #ei!$ ayn) "aman#a urna" /ir #i8!+mat
+!#uunu #a .reniy+ru", @ris+s$ AAti!!a /aa!ar)y!a i!ii urman)n yarar)na inan#)) i9in
9e-resin#e he8 9e-irmen yar#)m:)!ar /u!un#urur#uA
'7
#iy+r, Yaan)!an #.nem 5." .nne
a!)n#))n#a$ /un!ar)n i!eri /ir !tr -e me#eniyetin i3a#esi +!#uu #aha iyi an!a)!)r,
4y tarih9i!erimi"#en @r+3, Y)!ma" M"tuna*n)n /e!irttiine 5.reS "Trkler k erken
zamanlarda, bilhassa askeri zaruretlerle maden ileyi1, silah ya1may, at ve kyunu
ehliletirmeyi renmilerdir9 ayn zamanda dnyann stn deri iileri, svarileri ve at
dnat0sdrlar. Gmlek, 1antaln, 0eket giyerler. "unlar n0e Einliler%e, 2iladi +. asrdan
balayarak da <mallar%a retmiler ve .vrupa giyim kuamnn bugnk eklinin
kurucusu olmulardr".
'%

Tr!erin /e!i ma#en:i!i$ hay-an:)!) -e si!ah ya8)m) 5i/i ."e!!i!eri tarihe 5e9mitir,
An:a 5iyim "e-!eri$ esteti an!ay)!ar) -e /u +nu!ar#a #ier !tr!er#en insan!ara
.n:! etme!eri 9+ /i!inmeyen ya #a as)t!) +!ara #i!e 5etiri!meyen ."e!!i!eri#ir, 4u
tarihi 5er9e!er yerine A4ar/ar Tr!erA ima<)n) -erme$ Tr!ere sem8ati /es!emeyen
9e-re!erin as)t!) ter:ih!eri +!mutur, Ama /una ramen A-ru8a!) tarih9i -e ya"ar!ar#an #a
/u +nu#a +/<eti3 y+rum!ar#a /u!unan!ar -ar#)r, Mrnein D!isee Re:!us 7eni Pmumi
Ara!ya a#!) eserin#e Tr!eri .y!e .-mete#irH
3mularna demiri ve dier madenleri reten nlardr. 1he yk ki bize ehil hayvanlar
vermi lanlar da yine nlardr. "ugn !aydalandmz bitkilerin biru da belki Hrta
'sya%dan gelmektedir.
+F
Rus /i!im a#am) W, 4ar#h+!# #a Tr!erin #em+rat y.n!erin#en /ahsettiten s+nraS
ATr /ey!erinin me-i -e asa!et!erine ramen M++!!ar 5i/i ha!a haaret!e
/ama#)!ar)n)$ /i!ais #e-!etin uru!uu -e yse!iin#e ha!a /irin:i #ere:e#e me-i
-er#i!eriniA /e!irtmitir, Tm /un!ar$ Tr!erin me#eni araterini i3a#e e#en y+rum!ar#)r,
slamiyet'in Kabul ile Gelen Ykseli
s!amiyet*in etisiy!e Tr!er #aha yse /ir me#eniyet i!e yeni /ir tarih #e-resine
5ir#i!er, s!amiyet*in a/u! i!e /ir!ite Tr tarihinin a)r!) mere"i Tristan*#an Ya)n
D+u -e ."e!!i!e #e Triye*ye ay#), 4u ara#a s!am #nyas)n) i9 /uhran!ar#an -e #)
teh!ie!er#en +ruyara$ emin /ir #uruma 5etir#i!er, Tr!er s!am*)n i!im -e sanat
3aa!iyet!erine #e at)!#)!ar, 4.y!e:e Orta Ca Ms!man?Ara8 me#eniyet -e !trn#e
Tr!er#en #e 9+ /y isim!er yer a!#),
4ir E!+"+3 +!an 2ara/i$ Lu5at9i Je-heri$ air 4ear /un!ar aras)n#a say)!a/i!e:e
isim!er#en#ir$ i /un#an s+nra #a Tr!er yetitir#i!eri #aha 8e 9+ .nem!i ahsiyeti
tarihe ya"#)rm)!ar#)r, Tarih9i Y)!ma" M"tuna .y!e #erH
Trklerin slam% kabul edi1 2slman bir kavim larak tarih sahnesine klar gibi
balangta dere0e ehemmiyetsiz grn1 de snradan kadar byk tesirler i0ra etmi
lan bir tezahr &etki ya1m bir lay-, dnya tarihinde hemen hemen emsalsizdir.
+6

s!am*) ."mseme!eriy!e /ir!ite Tr!erin s!am*)n /ayratar!))n) st!en#i!erini
5.rr", Orta Asya*y)$ Ka3asya*y)$ Ana#+!u*yu$ Rume!i*yi$ D+u A-ru8a$ Kara#eni"*in
u"ey sahi!!erini -e Ku"ey Hin#istan*) Tr me#eniyeti s)n)r!ar)na #ahi! etmi!er#ir,
%F, y"y)!)n .n#e 5e!en isim!erin#en 6areddin .barek-a Tr!erin + #.nem#ei
59 -e eti!erine #air /i!5i!er -erir, Cin*#en Rum !e!erine$ u"eyin /u"!u /.!5e!erin#en
Hin#istan*a a#ar u"anan /tn mem!eet!eri *TristanA a#) i!e a#!an#)rmata -e
yery"n#e Tristan*#an #aha /y /ir !enin /u!unma#))n) s.y!emete#ir,
'=
4un#an
/aa + #e-rin Ru/ru: -e Mar:+ @+!+ 5i/i A-ru8a!) 5e"5in!eri #e ATuna /+y!ar)n#an Cin
s)n)r!ar)na a#ar u"ayan 5eni !e!eri A4y TriaA +!ara 5.steriren ayn) 5er9ei
i3a#e e#er!er -e Ana#+!u*ya #a sa#e:e ATuriaA #er!er,A
''
Kaste#i!en ya!n)":a :+raE /ir
haimiyet #ei!#irS tarihte 9+ #erin i"!er /)ram)$ !tre! /ir haimiyet s." +nusu#ur,
4u n+ta#a ar)m)"a Tr haan$ hm#ar -e i#are:i!erinin a#i! -e h+5.r!
tutum!ar) 9)ar, 4u -as)Bar) ta)mam) +!sa!ar$ /e!i aseri /ir e5emen!i mmn +!ur#u$
ama y.netti!eri t+8!um!ara istirar -e hu"ur sa!ama!ar) s." +nusu +!ama"#), Ama Tr
#e-!et a#am!ar) i9in #urum /.y!e +!mam)$ her "aman te/a!ar) tara3)n#an se-5i -e
say5)y!a an)!m)!ar#)r, Mrnein Drmeni tarih9isi Ur3a!) Mathiu 4y 0e!9u!u
m8arat+r!uu*nun a"amet #e-rini yans)tan Me!iah*#an .y!e /ahse#erH
2elikah%n saltanat 'llah%n lt!una mazhar ldu. Hakimiyeti uzak lkelere kadar yayld ve
Crmenilere huzur verdi. 3albi Hristiyanlara kar e!katle dlu idi. Getii lkelerin halklarna
kar bir baba gibi davrand. "irk ehir ve vilayetler kendi arzular ile nun idaresine girdi9
btn <um ve Crmeni beldeleri nun kanunlarn tand.
+>
4u #.nem#e Tr e#e/iyat)n#a .nem!i 5e!ime!er #iat 9eer, Ka5ar!) Mahmut$ Yusu3
Has Ha:i8$ Ahmet Yese-i$ A!i ir Ne-ai 5i/i .nem!i ahsiyet!er 9)m) -e 5nm"e #e
5e!en 9+ #eer!i eser!er sunmu!ar#)r, Yunus Dmre -e Me-!ana 5i/i tasa--u3 a!imi /y
isim!er #e yine Tr!er aras)n#an yetimitir,
Tr!erin me#eni yse!i!erinin /ir 5.ster5esi #e$ her tr! ihtiya:)n ar)!anmas) i9in
ya8t)r)!an er-ansaray!ar)n i9in#e$ y+!:u!ar)n te#a-isi i9in 5ere!i #+t+r -e sa!)
iman!ar)n)n ha")r tutu!mas)$ misaEr!erin +umas) i9in #e t8hane!er
/u!un#uru!mas)#)r, Yine /u #.nem#e (0e!9u!u!ar*#a)$ /ir tr ni-ersite nite!iin#e +!an
medreseler yay5)n#)r, O #.nem A-ru8as)*n)n i9in#e /u!un#uu s+sya! art!ar)n i!e!!ii -e
t+8!umsa! 5eri!i #e 5." .nne a!)n#))n#a$ /un!ar)n +!aanst urum!ar +!#uu 5.r!r,
Niteim 4at)!) /ir tarih9i +!an Qean @au! R+uN + #.nem#ei 0e!9u!u me#rese!erini .y!e
tan)m!arH
"u daha k ngiliz kle#i ti1indeki bir retim kurumuydu. 3uru0usunun adndan dlay
%$izamiye% adyla anlan ilk medreseler9 "adat, $ia1ur, s!ahan, "elh, Herat ve 2erv%de
kuruldu. Hralardan da tm 7akn .u%ya, ardndan 2sr%a ve 3uzey '!rika%ya yayld.
2edresede ders vermi ilk kiilerden biri lan byk flz! Gazali gibi sekin bir usta ya da
bilim adamlar t1luluu iin dnlm lan medreseler, slam bilimleri ya da= astrnmi,
t1, kimya retimi ya1lan merkezlerdi...
+K

XL, as)r 5e"5in!erin#en Ta3ur*un tes8iti ise Tr+ie hara/e!eriy!e i!5i!i#irH "Trkler eski
binalar mukaddes say1, hibir eyi tahri1 etmiyrlar"
'6
#er, 4i"ans!)!ar)n -e Ha9!)!ar)n
5ir#i!eri ehir!er#e ya8t)!ar) tahri8 -e y))m!ar hat)r!ana:a +!ursa /u i!e!!ie ar)n$
Tr!erin ne #ere:e me#eni hareet etti!eri #aha iyi an!a)!a:at)r,
Tr!erin #aha + #.nem!er#e tarihi eser!ere .nem -erme!eri #e #iat 9ei:i /ir
uy5ar!) a!ameti#ir, n! 2rans)" ya"ar -e #nr L+!taire ATr!er$ Ms!man!ar -e
Mtei!erA a#!) eserin#e Tr!erin /u ."e!!iine .y!e #iat 9eerH
5lenezya savalarnda Denedik rdusunun bmbalar, Trklerin esirgemi lduklar birk
tarihi antlar ykt. "unlar arasnda 'tina%nn mehur 'kr1lis%i de hasara urad.
+,

Tm /un!ar$ Tr Mi!!eti*nin$ Dar;in*in he"eyan!ar)n)n asine$ stn /ir !tre$ asi! /ir
ah!aa -e ereBi /ir tarihe sahi8 +!#uunun i3a#e!eri#ir, Tr Mi!!eti*nin /u -as)Bar)n)n en
a9) i3a#esi ise$ /y Osman!) m8arat+r!uu +!mutur,
Airetten mparatorlua Giden Yol
%F&&*#a Kay) aireti tara3)n#an teme!!eri at)!an Osman!) De-!eti 9+ 5e9me#en > )taya
haim +!mu #e- /ir im8arat+r!u ha!ine #.nt, Osman!) De-!eti*nin uru!u
aama!ar)n#ai su!tan!ar 3eraset -e /asiret sahi/i$ uman#a yetenei -e y.neti:i ii!ii
9+ 5e!imi hm#ar!ar#), Mrnein Orhan 1a"i /un!ar#an /iri#ir, 4ursa*n)n 3ethi
s)ras)n#a$ Rum!ara$ ehri +!ay:a tes!im etme se/e8!erini s+r#uu "aman .y!e :e-a8
a!m)t)H
*izin devletinizin gnden gne ykseldiini ve bizim devletimizi getiini anladk9 babanzn
idaresine geen kyllerin memnun kal1 bir daha bizi anmadklarn grdk ve biz de bu
rahatla heves ettik.
>?
4ir t+8!umun /ir /aa a-min /+yun#uruuna se-ere$ isteyere$ he-es e#ere
5irmesi tarihte eine en#er rast!ana/i!e:e /ir +!ay#)r, 4ursa!) Rum!ar)n /u i3a#e!eri ise
Tr!erin #ier mi!!et!ere #+stane ya!a)m!ar)n)n$ h+5.r! -e insan:)! y.netim!erinin
a9) /ir 5.ster5esi#ir,
0u!tan I, Murat #a 9+ stn -as)Bara sahi8 /ir hm#ar#)r, Yaa#)) #.nem#e
D#irne*yi a!m)$ 4a!an!ar#a i!er!emitir i$ /u Osman!) tarihin#e 9+ .nem!i /ir a#)m#)r,
Ca#a) 4i"ans tarih9isi Kha!++n#y!as$ 0u!tan I, Murat ha)n#a .y!e #erH
<umeli ve 'nadlu%da 6K muharebeyi bizzat idare edi1 he1sini kazand. Aesur, sukkanl,
hesa1l, genliinde lduu gibi ihtiyarlnda da alkan, ener#ik, sert, disi1linli idi. Hibir
tedbiri ihmal etmez, iyi0e 1lanlamadan hibir ie girimezdi. 3endisine itaat ve hizmet eden
milletlere ve kiilere, hangi dinden lurlarsa lsunlar, iyi, yumuak ve 0mert davranrd.
.manlk gsterenlere kar amanszd. Hibir dman elinden kurtulamad. Derdii sze
snradan aleyhinde te0elli etse bile sadk kalarak, dst dman herkesin gvenini kazand.
>1
2rans)" tarih9isi 2ernar# 1renar# ise A0u!tan Murat #eerin#e /ir hm#ara 9a#a)
+!an A-ru8a hm#ar!ar) aras)n#a tesa#3 e#i!eme", Ya!n)" #ahi /ir aser -e strate<i
sta#) #ei!$ in:e /ir #i8!+matt), D+utan hm#ar#), Osman!) a-mini /ir mi!!et ha!ine
5etir#i, On!ara i#ea! 5.ster#i -e -er#i, M!mn#e /u mi!!etin isti/a!ini ' as)r i9in teminat
a!t)na a!m) /u!unuy+r#uA #emete#ir,
(F
n5i!i" tarih9isi 1i//+n*a 5.re 0u!tan Murat ADnya "erin#e 9a#a) /tn hm#ar
-e #e-!et a#am!ar)n#an stn#, 4a/as)n)n /i!e tahayy! ettii s)n)r!ar) 9+ at), 4tn
tarihin en hayret -eri:i 5e!ime!erin#en /irini$ Osman!) !ehine a"an#), Ort+#+s!ar*a$
Kat+!i!er*in Ort+#+s!ar*a ya8t)) muame!e#en at at iyi muame!e#e /u!un#u,A
(>
1ere
n5i!i" 5erese 2rans)" tarih9i!erin$ 8a#iah I,Murat*)n #e-!et a#am!)) i!e i!5i!i ya8t)!ar)
tes8it!er s+n #ere:e isa/et!i#ir, Ayn) "aman#a /un!ar .nem!i /ir me#eniyet 5.ster5esi#ir,
1.r!# 5i/i Osman!) 8a#iah!ar) ya/an:) tarih9i -e arat)rma:)!ar)n #ahi hayran!)
-e ta#ir!erini a"anmay) /aarm)$ 9+ stn ah!a!) ii!er#ir, D!/ette /u 5"e!
ah!a!ar)n)n$ a#a!et!erinin -e /aar)!ar)n)n teme!i ise Kuran ah!a)na -e @ey5am/er
D3en#imi" (sa-)*in snnetine +!an /a!)!)!ar)n#an ayna!anmata#)r,
Tarihin Seyrini Deitiren Kumandan: Fatih Sultan Mehmet
Osman!) tarihinin en .nem!i ahsiyet!erinin /a)n#a ise e!/ette 2atih 0u!tan Mehmet
5e!ir, stan/u!*u +!aanst /ir aseri #eha i!e 3ethe#en -e /.y!e!i!e #nya#a /ir 9a)
#eitiren 2atih$ #aha s+nra #a Osman!) De-!eti*ni 9+ /y /ir usta!)!a y.netmi tir,
4at)!) tarih9i!erin 5."y!e 2atih 0u!tan Mehmet*e /aa:a +!ursa$ +nun esi" #ehas)na -e
uman#an!))na tan) +!uru", 4a/in5er$ 4i"ans!) Y+r5i+s Tra8e"unti+s*#an na!en .y!e
#erH
*ultan 2ehmet, gnmzn en byk hkmdardr. 3irs%tan, "yk skender%den,
*ezar%dan, bir kelimeyle gelmi gemi btn hkmdarlardan byktr.
>B
n5i!i" tarih9i @an"er*e 5.re A2atih$ /irin:i s)n)3 /ir !isan mtehass)s)$ tarih9i$ E!+"+3$
stn /ir y.neti:i$ hariu!a#e /ir s-ari -e si!ah.r#r,A
('
1usta-e 0:h!um/er5er ise
stan/u!*un 3ethi i9in .y!e #erH
stanbul%un !ethi dnya tarihinin en nemli laylarndan biridir. 'vru1a%nn tarihi zerinde
tesiri birin0i dere0ede ldu. Tarihin btn akn deitirdi. Hrta Ea% ka1at1 7eni Ea%
balatt.
>>
2atih$ hmran!)) /+yun:a Tr Mi!!eti*nin h+5.r -e a#a!etini #e ser5i!emi$ /unu
5.ren ya/an:) mi!!et!er ise +nun y.netimi a!t)na 5irmete mah"ur 5.rmemi!er#ir,
stan/u!*un 3ethi s)ras)n#a 4i"ans /a/aan) 4y Da N+taras A4i"ans*ta Latin a8as)
5.rmetense$ Tr sar)) 5.rmeyi ter:ih e#erimA tarihi :m!esini s.y!eyere /u 5er9ei
i3a#e etmitir,
(K
Osmanl'nn Adaleti ve Hogrs
Osman!) m8arat+r!uu*nun 9+ .nem!i /ir ."e!!ii te/as) aras)n#a a-im$ #in -e
me"he8 ayr)m) ya8ma#an tam /ir uyum sa!am) -e t+8!umun 9eit!i esim!eri aras)n#a
s+sya! a#a!eti temin e#e/i!mi +!mas)#)r, s-i9re!i i!ahiyat9) @r+3, Kar! 4arth /u +nu#a
un!ar) s.y!emitirH
Hristiyan 'vru1a%nn bizzat Hristiyan kan dkt ve inanlar deiik lanlara vahi0e
zulmler ya1maktan zevk duyduu bir devirde Hsmanl m1aratrluu engizisynun
bulunmad, yakmalarn ve sihirbazlk ithamlarnn mev0ut lmad yegane memleket ldu.
Hristiyanlar tara!ndan her yerden kvulan, srgn ve taki1 edilen 7ahudilerin snabildii
tek memleket de barbar &Q- Trkiye lmutur.
>4
Jhar!es Dar;in isim!i amat.r /iy+!+5un Tr!ere ya8t)) 9irin itham!ar!a$ Tr!erin
tarih!eri -e stn ah!a!ar) aras)n#ai te"at) @r+3, 4arth /u s."!eriy!e 9+ iyi i3a#e etmitir,
Osman!)*n)n te/as)na ar) +!an a#a!eti +nusun#a A, MiTue! ise .y!e #emete#irH
Hristiyan halklar "izans ve Jatin devletleri zamannda bulamadklar k iyi bir idare
karsnda bulunmaktaydlar. 'sla sistemli bir zulm grmemekteydiler. Tam aksine
im1aratrluk, stanbul bata lmak zere, iken0e gren s1anyl 7ahudilerine bir snak
lmutu.
>,
Tr!erin ii /in y)!!) /ir tarih /+yun:a /ir9+ ya/an:) )r$ mi!!et$ #in -e me"he8
mensu8!ar)n) /irara#a -e /y /ir u"!ama i9in#e i#are etme!eri ta#ire #eer /ir
+nu#ur, Tr!er ayet #ier etni unsur!ara ar) 5eni /ir h+5.r$ yse /ir insan!)
i#ea!ine sahi8 +!masa!ar#)$ e!/ette i /.y!e .! im8arat+r!u!ar urama" -e /u insan!ar)
as)r!ar /+yu /irara#a tutama"!ar#), An:a 5.rmeteyi" i$ Tr!erin sahi8 +!#u!ar)
-as)Bar$ ."e!!i!e #e Kuran ah!a)n)n +n!ara a"an#)r#)) yse i#ea!!er -e has!et!er$ s+n
#ere:e i!eri /ir !tr -e me#eniyet 5e!itirme!erini sa!am)t)r,
Fatih'ten Sonra Devam Eden Ykseli
Tr!erin stan/u!*un 3ethiy!e "ir-eye 9)an /aar)!ar) 2atih*ten s+nra 5e!en 8a#iah!ar
tara3)n#an #a #e-am ettiri!mitir, Osman!) +r#u!ar) ii e" Liyana a8)!ar)na #ayanm)$
0)r/istan$ Arna-ut!u$ 4+sna?Herse$ DBa$ 4+#an /ata +!ma "ere 4a!an!ar /atan
s+na 3ethe#i!mi$ Ma:aristan Osman!) himayesine 5e9mi$ Osman!) #eni"!ere a9)!m)$
Kara#eni" Tr 5.! ha!ine 5etiri!mi$ M+ra yar)ma#as)$ R+#+s$ 1irit$ 0a)" 5i/i /ir9+ D5e
a#as) a!)nm)$ Ka3asya e!e 5e9iri!mi$ 4a#at$ Te/ri"$ Yemen$ 0uriye$ Ira$ L/nan$ M)s)r$
2i!istin$ Ku#s$ 2as$ Tunus$ Je"ayir$ D+u Ana#+!u$ 4aharat Y+!u$ Lehistan 5i/i #aha 8e
9+ yer Osman!) t+8ra!ar)na at)!m)t)r,
Tr!erin me#eni arater!erinin 9+ 3a"!a i3a#esi +!ma!a /ir!ite$ 3ethetti!eri yer!ere
5.tr#!eri yeni!i!er #e /unun en 5"e! an)t!ar)n#an /iri +!ara say)!a/i!ir, Mrnein
Tr!erin Je"ayir*i 3etih!eriy!e i!5i!i +!ara$ Je"ayir %&(F*#e ."5r!ne a-utuun#a$
mi!!i hareetin !i#er!erin#en A!/ay Muhan#u*!?Ha:: u a9)!amay) ya8m)t)rH
Hereyi hatta bir millet oluumuzu #rklere bor$luyuz. Hsmanllar geldii zaman bizler
krsandk. 7zler0e kabileden mteekkildik. Hsmanllar bamza bir 1aa getirdiler. .ank
airetleri biraraya t1ladlar. Hnlar bir kavim haline kydular. "u kavim 6?? yl merkezi Trk
idaresi altnda kald. "irliin kudretini rendi. Trklerin yardmyla millet haline geldik.
K?

Je"ayir!i a!/ay)n Tr!er ha)n#a s.y!e#i!eri$ Tr #man!ar)n)n att)!ar) i3tira!ara #a
/ir yan)t nite!iin#e#ir, Tr!erin$ 5itti!eri yer!ere y))m #ei!$ tam tersine #"en
5.tr#!erinin i3a#esi#ir,
4ir 2as 5a"etesi +!an Cl 'lem*#e yay)n!anan "Hsmanl m1aratrluu%nun Eknden
*rumlu ngiltere%dir" /a!)!) maa!e #e yuar)#ai sa-) #este!emete#irH
Hsmanllar slam dnyasnn savunulmas iin drt yz yl sava verdiler. Trk egemenlii, ne
'ra1 t1raklarnn igali demektir ne de ele geirilmesi... *ade0e 2slman bir devletten
baka bir 2slman devlete iktidarn devredilmesi sz knusu lmutur. "unun iindir ki
2sr halk Hallar%a, 2llar%a, Lranszlar%a ve ngilizlere kar kyduu gibi Trklere kar
kymamtr. 2srllar, Trk egemenliine bal kalmlar ve devletin kendi iinde kendilerine
den grevi almlardr. 5eki neden bu Hsmanl dmanl:
K1
0amimi sar3e#i!mi tm /u s."!er Tr Mi!!eti*nin s!am #nyas)n#ai .nemini
-ur5u!ama i9in yeter!i#ir, Ayn) "aman#a Tr!erin haimiyet!eri a!t)na a!#)!ar)
/.!5e!er#ei t+8!um!ar tara3)n#an nas)! /enimsen#iini 5.stermesi /a)m)n#an #a
.nem!i#ir, R+manya*n)n esi a#!iye /aan!ar)n#an M+nsieur Disses:u #a s.y!e#i!eriy!e
/un!ar) #+ru!amata#)rH
3im ne derse desin biz <menler bugnk mev0udiyetimizi Trklerin ulvi0ena1lna
brluyuz. dareleri altna aldklar milletlere kar hakiki bir evkat, mrvvet ve
msahamakarlk ile muamele etmemi lsaydlar, nlarn yerine biz herhangi bir kmu
milletin tahakkm altna girmi bulunsaydk, u anda bir tek <men kalmazd...
KF
A-ru8a!) tarih9i Ri:har# @eters ise "Trkler asrlar byun0a birk milletlere hakim
ldular !akat nlar asimile etmeye asla gayret etmediler. Hnlara hrriyet verdiler ve din
ve kltrlerinin yaanmasna msaade ettiler"
K>
#iyere Tr Mi!!eti ha)n#a .ne sr!en
he"eyan!ara en 5"e! ei!#e :e-a8 -ermitir,
Yine "aman)m)")n tan)nm) Ma:ar tarih9i!erin#en Ka!#y?Na5y AThe Jash 4++ +3 the
Ott+man Treasury in 4u#a in the Years %''6?%'(7A a#!) maa!esin#e yine Tr !tr -e
me#eniyetine #iat 9eerH
1++4M>? tarihleri arasnda Hsmanl .evleti%nin 2a0aristan%dan t1lad > milyn ksr ake
vergiye mukabil, buraya F6 milynun zerinde masra! ya1tn byle0e stanbul%dan
Msmrld n0eleri bir ksm "atl tarihiler tara!ndan savunulanM 2a0aristan%a 1K
milyn ake mali yardm ya1ldn rtaya kymaktadr. "undan baka Trkler "alkanlarda
1ek k maddi eser brakmlardr. 2ra%da muhteli! ehirlerde yzler0e eser brakm
lmalarn, yalnz <usuk%ta 66 0ami, mes0it ve tekke brakm lmalarn bu adan izah
etmek mmkndr.
KB
4un!ar #a a9)9a 5.stermete#ir i Osman!)!ar 3ethetti!eri !e!eri$ %&, y"y)!)n
s.mr5e:i #e-!et!eri 5i/i as!a s.mrmemi!er$ /u !e!erin ha!!ar)n)n ha!ar)na say5)
5.stermi!er#ir, 4unun ne#eni 8a#iah!ar)n)n #e-!et an!ay)!ar) -e te/a!ar)na /a)
a9)!ar)#)r, Cn Osman!) 8a#iah!ar) 3ethetti!eri yer!er#e yaayan ha!)n en#i!erine Y:e
A!!ah*)n /ir emaneti +!#uunu #nm!er#ir, On!ar) himaye etme -e hi9 imsenin
+n!ara "u!m ya8mamas)n) sa!ama ise 8a#iah)n 5.re-!eri aras)n#a say)!m)t)r, Hatta
.y!e i$ 2atih stan/u!*u 3ethettii "aman 8atrihaneye 9+ 5eni iman!ar tan)m)$ /.y!e:e
8atrihane i! #e3a Tr!er "aman)n#a /ir muhtariyete a-umutur,
K'
Yabanc Gzyle Trk nsan
Tarihte 8e 9+ hm#ar$ #e-!et a#am)$ siyaset9i$ aser ya #a tarih9i$ Tr Mi!!eti*nin
-as)Bar)n) tari3 e#en -e +n!ar)n stn ah!ai ."e!!i!erini a9)!ayan y+rum!ar#a
/u!unmu!ar#)r, 4un!ar)n /ir )sm)n) .y!e s)ra!aya/i!iri"H
sve kral 7II. 8arles/)n (Demir/a ar!) Triye*ye s))nma "+run#a a!#))n#ai
i"!enim!eriH
e!katin, 0mertliin, asaletin, nezaketin esiriyim. Trkler beni ite bu elmas baa sardlar.
"u kadar e!katli, bu kadar nazik bir milletin arasnda hr bir esir larak yaamak, bilsen ne
kadar tatlQ...
K>
%6, yy*#a Osman!) t+8ra!ar)n#a yaayan 8omte de 'onneval (Hum/ara:) Ahmet
@aa)H
Enk Trkleri seviyrum. Hnlar &sanki- 0ennetten bir ke lan bu esiz memlekete yakan
esiz insanlar. 7aratllarnda gkyzne mahsus bir y0elik, gnl allarnda ise bir tevazu
var. "u byk ruhlu milletin arasnda vatanm unutmaktan krkuyrum. Datan aziz ve 1ek
aziz. Jakin Trk de aziz ve k aziz.
KK
.. 'audier (AHist+rie #e !a re!i5i+n #es Tur:sA a#!) eserin#e)H
Trkler, merhamet, e!kat ve insanlara yardmda btn milletlere ve hatta Hristiyanlara da
stndrler.
K4
XL, y"y)! 5e"5in!erin#en Ta$urH
Trkler knumalarnda dst ve neeli, yemek ve har0amalarnda k asil ve
hayrseverdirler.
K,
9eneral 8arles 4oyan5
Trkler arasnda geirdiim iki yldan !azla zaman iinde edindiim te0rbelerime dayanarak
hemen belirtmeliyim ki, daha uygar lmakla hret ya1m milletlerin, Trklerin ahlIk ve
karakterleri knusunda sahi1 bulunduklar bilgiler ve kanaat tamamiyle hatal ve
aldat0dr...
4?
2rans)" airi :amartineH
Trkler bir rk ve bir millet lmak haysiyetiyle yeryznn en ere@i insanlardr. 3arakterleri
1ek asil ve y0edir... 'saletleri alnlarnda ve amellerinde yazldr... "tn hareketleri
asilanedir ve ve0d ile yaayan duygulu bir millettir. Hnlarn yurdu e!endiler diyardr,
kahramanlar, ehitler lkesidir. "en0e insaniyete ere! veren byle bir milletin dman
lmak insanln dman lmaktan !arkszdr. "yle bir lekeden 'llah beni krusun.
41
9eneral -arneyev5
Trklerin dzinelerle milleti idare edebilmelerindeki muvaRakiyetin srrn da anlyrum.
Hnlar milletleri bir kez yeniyrlar. Lakat kazandklar za!eri ruhlarda ve nesillerde yaatmay
biliyrlar.
4F
Tr #+stu 2rans)" ya"ar ;ierre :oti5
Trk asillerin asilidir. 7a1ma lmayan, gsterii bulunmayan bu 1ek yksek asalet na
tabiatn hediyesidir.
46
8omte de .arsigli5
Hsmanl Trklerinin milli se0iyesini tekil eden vakarn, arballn tasviri klay deildir.
4B
%6, y"y)!#a s-e9*in stan/u! 4ye!9isi +!an -e Osman!) messese!eri i!e tei!Yt)
ha)n#a ya"#)) ye#i :i!t!i eseri i!e tan)nan .ouradgea d/2sson5
Hsmanl Trkleri, dier !aziletleri kadar drstlk ve druluk gibi 3uran%n en kuvvetli
hkmlerine dayanan meziyetleri itibariyle de Iyan takdirdirler. timai nizImn Hsmanllar
arasnda kurduu mnasebetlerin he1sine temiz yreklilikle, iyi niyetin hIkim lduu
anlalmaktadr.
4+
%F, y"y)!#a yaam) +!an Antaya @atrii Sry<ni .ik<il #e DakIyinImesinde$ esi
Tr 3a"i!et -e ah!Y) i!e i!5i!i +!ara un!ar) ya"arH
Trklerin meziyetleri vardr. *ahtekIrlk, yalan bilmezler ve druluktan ayrlmazlar.
4>
Osman!) m8arat+r!uu*nun !iyaat$ ah!a$ ma##i?mane-i #isi8!in -e 9a!)ma "erine
uru!u +!#uunu /e!irten /ir /aa A-ru8a!) y+rum ise .y!e#irH
Trkiye%de ahsi meziyet ve kabiliyetten baka hibir eye kymet verilmez. "unun yegane
istisnas Hsmanl hanedandr. $ese1 ve rsiyet bir ey i!ade etmez... Herkes liyakat, bilgi,
ahlak ve se0iyesine gre bir mevkiye tayin edilir. 'hlaksz, bilgisiz ve tembeller hibir zaman
yksek mevkilere kamazlar. Hsmanllar%n muvaRakiyeti ve btn dnyaya hakim bir rk
lmalarnn hikmeti budur9 Trklerin en byk dman budur.
4K
4u i3a#e!er #e Tr!erin insani -e ah!ai y.n!erinin ne #ere:e 5e!imi +!#uunu
5.stermesi /a)m)n#an .nem!i#ir, Yse !tr -e me#eniyet!erinin #aha 8e 9+ .rnei
-ar#)r, ehir!erin#ei #"en$ 5-en!i -e hu"ur /unun /ir .rnei#ir,
Tarihte Tr #man) +!ara tan)nan 2rans)" 9uer /i!e$ im8arat+r!u #e-ri
Triyesi*n#ei emniyet -e asayi i!e i!5i!i +!ara u y+rumu ya8m)t)rH
stanbul%da ve Hsmanl m1aratrluu%nun btn ehirlerinde grlen emniyet ve asayi,
hibir tereddde imkIn vermeye0ek ekilde rtaya kymaktadr ki, Trkler grlmemi bir
ekilde ve sn dere0e medenidirler ve uzun sre itham edildikleri, sulandklar, barbarlkla
hibir alIkalar yktur.
44
%K, y"y)!#a Tevenot #a ayn) n+taya iaret etmitirH
"ir milynluk byk stanbul ehrinde drt ylda drt katil vakas grlmemitir. Ti0ari emtia
ile dlu lan muazzam kervansaraylar bir tek adam tara!ndan krunuyr... Trkler k
dindar, insaniyet sever ve e!katlidirler. 'ralarnda iki, kumar ve kavga yktur.
4,
4u ii .rne #e yine Tr!erin me#eni ah!a!ar)n)n t+8!um yaant)!ar)na +!an
yans)mas)#)r -e ya/an:)!ar)n hemen #iat!erini 9emesi a9)s)n#an .nem!i#ir,
Osman!) tarihi ya"ar) A-usturya!) 4ar+n -+n Hammer eserinin %& :i!t!i 2rans)":a
ter:mesinin %6>'*#e 9)an .ns."ne .y!e 5irerH "Hsmanl m1aratrluu geni bir
im1aratrluktur. De tarih bakmndan snsuz nem arz eder= "ir devdir ki, gl kllar,
ayn zamanda ktay kavrar. "tn im1aratrluklar gibi bir gn derse 'sya, '!rika ve
'vru1a ktalarnda braka0a enkaz bu ktay ka1laya0aktr= Hsmanl m1aratrluu
bugn &146+- bile g0nn druunda iken haiz lduu genilikten daha geni lkeleri
elinde tutmaktadr."
&7
2rans)" #nr!erin#en 4ene "er!in .y!e ya"arH
Trkiye bugn &1>F,- dnyann geri kalan btn devletlerinin t1lam g0 zerinde bir
kudrete haizdir.
,1
4ir!ei Ameria*n)n Osman!) De-!eti ne"#in#e s+n /ye!9isi +!an 2rans)" msterii
(#+u/i!im:isi) SauvagatH
slam tarihi Hsmanllar dere0esinde gl ve istikrarl bir siyasi ya1ya ahit lmamtr...
"ilhassa 1>. ve 1K. asrlar byun0a 'vru1a%nn en byk, en geni, en istikrarl ve en
muazzam mali kaynaklara sahi1 devleti, Hsmanl idi. dare 0ihaz Hsmanl halknn
yararlarna gre dzenlenmi muntazam bir tekilatt. .nanmas btn 'kdeniz%e
egemendi. Trklerin en byk erdemlerinden biri lan disi1lin, im1aratrluun her yerinde
hkmrand. stanbul dnyann en byk medeniyet merkezi olarak, her ziyaret eden
'vru1al gezginin gzlerini kamatryrdu.
,F
A!man msterii 'abingerH
Hsmanl m1aratrluu gerek bir 0ihan devleti &;eltrei0hes- idi.
,6
n5i!i" tarih9isi DowneyH
Hsmanl .evleti 0ihan tarihinin en art0, en harikulade tezahrlerinden biridir. "tn
'kdeniz uygarln bir im1aratrlukta t1lamaya teebbs etmitir.
,B
n5i!i" tarih E!+"+3u Toynbee5
"tn tarih byun0a *rta Dou"yu egemenliinde birletiren tek devlet *smanl
mparatorluu"dur. &"alkanlar ve 'ra1 lkeleri-. "unu ne 5ers ne <ma, ne 'ra1
im1aratrluklar baaramamlardr.
,+
T+yn/ee ayr):a Osman!) De-!eti*nin$ Ara89a +nuan /tn a-im!eri ayn) #e-!etin
9at)s) a!t)n#a t+8!a#))na #a #iat 9eer, Osman!)*n)n yerine 5e9en s.mr5e:i A-ru8a
#e-!et!erinin hi9/irinin$ ne n5i!tere$ ne 2ransa$ ne ta!ya$ ne #e Rusya*n)n /u lkeleri
2smanl dere#esinde iyi y&netemediklerini$ 9+ )sa "aman#a #a yer!erini 4a!an -e
Ara8 #e-!et!erine /)rat)!ar)n)$ ha!/ui /u !e!eri$ Osman!)*#an #aha iyi y.nete:e!eri
i##ias)y!a Osman!)*n)n e!in#en a!#)!ar)n) an!at)r, Orta D+u*ya tarih /+yun:a -e
5nm"e a#ar en iyi y.netimin Osman!) tara3)n#an 5etiri!#iini$ Osman!)*n)n ha)y!a
R+ma m8arat+r!uu*nun -arisi /u!un#uunu #a s."!erine e!er,
&(
0+nu9 +!ara$ Osman!) m8arat+r!uu*nun$ /u im8arat+r!uu as)r!ar /+yu stn
/aar)!ar!a y.neten Tr su!tan!ar)n)n -e Tr insan)n)n say5)n!)) +rta#a#)r, Ari-!er
ya/an:) 5."!em:i!erin /u y.n#ei i3a#e!eriy!e #+!u#ur, 4ura#a -eri!en!er ise e!/ette s)n)r!)
/ira9 .rneten i/arettir,
Tm /un!ar 5." .nne a!)n#))n#a$ Tr!erin insan!) tarihi /+yun:a #ier mi!!et!ere
)yas!a 5ere #e-!et!eriy!e$ 5erese 3ert!eriy!e s+n #ere:e me#eni -e i!eri /ir yaam
sr#!eri an!a)!)r, 4u /.!m#e yer -eri!en tarihi 5er9e!er#en$ ya/an:) tarih9i -e
5."!em:i!erin Eir!erin#en #e an!a)!#)) 5i/i Tr!erin$ ha!ar)n#ai 9irin itham!ar!a hi9/ir
i!5i!eri y+tur, Tm tarihi #e!i!!er -e ahit!er Tr!erin mstesna ."e!!i!ere sahi8$ i!im?ir3an
sahi/i$ me#eni -e 5"e! ah!a!) insan!ar +!#u!ar)n) +rtaya +ymata#)r,
Sonu
4u /.!mn /a)n#a$ Ainsan!ar aras)n#a /ir )r ayr)m) ya8)!ama"$ mi!!et!eri #eer!i )!an
eten ise +n!ar)n tarih!eri -e /u tarih i9in#e ser5i!e#i!eri ah!a ."e!!i!eri#irA #emiti,
4.!m /+yun:a in:e!e#iimi" /i!5i!er ise$ /u )stas!ar ar)s)n#a Tr Mi!!eti*nin 9+ stn
-e ereBi /ir mi!!et +!#uunu 5.stermete#ir, Tr!er$ tarihe y.n -ermi$ /y
me#eniyet!er urmu -e stn ah!a ."e!!i!er ser5i!emi .! -e +nur!u /ir mi!!ettir,
Tr #man!ar)n)n /unu /i!me#i!erini #nemeyi", On!ar #a e!/ette #man
+!#u!ar) mi!!etin -as)Bar)n)n /i!in:in#e#ir!er, Ama #man!)!ar)$ +n!ar) Tr Mi!!eti*ni
.t!emeye itmitir, A4ar/ar!)A$ Ai!e!!iA$ A-ahi!iA 5i/i /irta)m a-ram!ar)$ /u
a-ram!ar!a as!)n#a hi9/ir ei!#e i!ii!en#iri!emeye:e +!an asi! Tr Mi!!eti*ne
at3etmi!er$ /u ei!#e Tr!ere #uy#u!ar) ne3rete en#i!erin:e /ir #ayana /u!maya
9a!)m)!ar#)r,
Jhar!es Dar;in #e ayn) +num#a#)r, Dar;in*in$ Tr!erin 5er9e tarihini hi9 /i!me#ii
#n!eme", An:a ama:) 5er9e!ere #aya!) /ir y+rum ya8ma #ei!$ n5i!i"
em8erya!i"minin 9)ar!ar)n) +ruma +!#uu i9in$ Tr!eri as)t!) +!ara .t!emitir,
4ritanya m8arat+r!uu*nun Osman!)*y) 8ar9a!ay)8 Tr Mi!!eti*ni .!e!etirme 8!an)na
A/i!imse!A #este sa!aya/i!me i9in$ ATr!er ya)n#a y+ +!a:a aa) /ir )rt)rA 5i/i
he"eyan!ar ser5i!emeten -e /unu /i!im a#)na s.y!e#iini i##ia etme 5i/i /ir ya!an)
+rtaya atmatan 9einmemitir,
D+!ay)s)y!a Dar;in$ ii /in y)!!) Tr tarihinin 5er9e!erinin tmne y" 9e-iren$
Tr!eri en +!ma#) /ir s)3at!a ara!amaya 9a!)an -e +rtaya att)) ya!an!a Tr Mi!!eti*nin
y+ +!mas)n) mit e#en /y /ir Tr #man)#)r, Dier tm Tr #man!ar)na s."#e
/i!imse! /ir teme! sa!a#)) i9in #e$ /e!i ATr!n en /y #man)A say)!a/i!ir,
4u #urum#a mi!!etini -e -atan)n) se-en her Tr*n #e Dar;in*i #man +!ara a/u!
etmesi 5eremete#ir,
Trk Dmanlnn Gnmze Yansmalar
Mn:ei /.!m!er#e Dar;in*in Tr Mi!!eti*ni he#e3 a!an 9irin itham!ar)n) -e /u
itham!ar)n em8erya!i"min Tr Mi!!eti*ni he#e3 a!an 8!an!ar)na nas)! #este sa!a#))n)
5.r#, Dar;ini"m*in /u aran!) y"nn tarihimi"#e mey#ana 5etir#ii etiyi 5.r#ten
s+nra 5nm"e a#ar 5e!en yans)ma!ar)na #einmete #e yarar -ar, Cn ya)n
tarihimi"#e Tr!ere ar) 5irii!en her tr #man:a ey!em -e sa!#)r)n)n aras)n#a ayn) te"
yatmata#)r, Dar;in*in Tr Mi!!eti*ni he#e3 a!an /u he"eyan!ar) 4at)!) ayna!ar#a
s."!!ere -ar)n:aya a#ar yer a!m)$ 5e!ien it!e i!etiim ten+!+<isi ara:)!))y!a +n
mi!y+n!ar:a iiye u!at)r)!m) -e /.y!e!i!e #nyaya A/ar/ar Tr!erA ya!an) te!in e#i!me
istenmitir, 4at)*#a /a") esim!erin$ 0e-r*#en /u5ne #eimeyen$ a"i" Tr Mi!!eti*ni
#)!amaya -e e"meye y.ne!i aray)!ar)n)n aras)n#a /u )r9) -e Tr #man) 5.r!er yer
a!mata#)r, @etrus D+"y*!er#en )r9) #a"!a!ara -ar)n:aya a#ar tm Tr #man!ar)$ Eri
#ayana!ar)n) Dar;ini"m*#en a!mata#)r!ar,
1nm"#e /ata A!manya +!ma "ere ne+?Na"i )r9)!ar)n)n Tr s+y#a!ar)m)"a ar)
5er9e!etir#i!eri sa!#)r)!ar)n ar#)n#a #a$ %&, y"y)!#a at)!an /u )r9) -e Tr #man)
s!+5an!ar)n /y r+! -ar#)r, Na"i"m*in "aten Dar;inist teme!e #aya!) /ir i#e+!+<i +!#uu
#iate a!)n#))n#a /u n+ta #aha iyi an!a)!)r,
0+n y)!!ar#a /ata A!manya*n)n 0+!in5en$ M.!!n ehir!erin#e -e H+!!an#a*n)n 9eit!i
/.!5e!erin#e yaayan s+y#a!ar)m)"a ar) 5irii!en ey!em!er 5i/i$ ya)n tarihimi"#e
#nyan)n 9eit!i yer!erin#e Tr!ere y.ne!i uy5u!anan 8+!itia!ar #a as!)n#a ayn) a8sama
5irmete#ir, 0+u sa-a #.nemin#e 00J4*#e Tr!ere ya8)!an sr5n$ asimi!asy+n
9a!)ma!ar) -e /as)!ar ha!en #aha ha3)"a!ar#an si!ine/i!mi #ei!#ir, 4u /as)!ara ."e!!i!e
#e K)r)m$ M"/e -e K)r5)" Tr!eri he#e3 +!mutur, 4u!5aristan*#a uy5u!anan -ahi:e
y.ntem!er #e Tr #man!))n)n /ir /aa te"ahr#r, 4un#an /aa K)/r)s mese!esin#e
A-ru8a*#a /a") 9e-re!erin Tr!ere ar) ser5i!e#ii has)" tutum -e /unun yan) s)ra A4
sre:in#e Triye*ye y.ne!i i"!enen taraB) 8+!itian)n a!t)n#a #a /en"eri .n yar5)!ar
yatmata#)r, Tm /un!ar)n .eni$ A-ru8a!) s." +nusu 9e-re!erin AtarihiA Tr
#man!))n)n yans)ma!ar)#)r,
Ya)n "aman#a 5er9e!etiri!en /u +!ay!ar#an /ira9)n) /ira" #aha #etay!) +!ara
hat)r!amata yarar -ar, A!man ne+?Na"i!eri Kas)m %&&F*#e Tr!eri he#e3 se9ere M.!!n
ehrin#e at!iam ya8m)!ar#), Ar#)n#an May)s %&&>*#e 0+!in5en at!iam)n#a /e Tr*n
ne+?Na"i!er taraEn#an ya)!mas) "erine$ M.!!n*#ei sahne!er 0+!in5en*#e terar yaan#),
O!ay)n Tr #man!))n#an ayna!anan )r9) /ir sa!#)r) +!#uu a9)t), Hatta *an
Lran0is0 CSaminer 5a"etesinin % Nisan %&&K tarih!i say)s)n#a yay)m!anan ha/er#eH
"*lingen%deki saldr, 'lman tarihinin $azi dneminden bu yana en kanl rk saldrsdr"
#eni!iy+r#u, Yine ayn) #.nem!er#e (%&&K) Hei5ersee!/a:h*#a 9)ar)!an /ir yan5)n#a ise /ir
Tr /irin:i attai e-inin 8en:eresin#en at!am) -e yara!anm)t), @+!is$ a8artman)n
aras)n#a 9i"i!mi ha!#e 1ama!) Ha9 /u!un#uunu s.y!e#i, 4u +!ay!ar!a e "aman!) +!ara
Detm+!#*ta mey#ana 5e!en +!ay#a yan!ar)n#a /)9a -e /ey"/+! s+8a!ar) /u!unan -e
ATr!er D)ar)A s!+5an) atan a!+!! aser!er ii Tr*e sa!#)rm)!ar#), 4en"eri sa!#)r)!ar)n
ar#)n#an #a +!ay yerinin ya)n!ar)n#a 1ama!) Ha9 9i"im!erine rast!an)y+r#u,
4un#an /aa H+!!an#a*n)n Lahey entin#e Tr!ere y.ne!i /ir sa!#)r) #aha 5er9e!eti,
0." +nusu sa!#)r)#a #a /ir Tr a#)n -e /e 9+:uu .!#r!#, Ar#)n#an Tr!er
tara3)n#an #"en!enen yas yryn#en s+nra yry #"en!eyen!erin e-!erine$
"er!erine 1ama!) Ha9 9i"i!mi im"as)" teh#it metu8!ar) 5e!#i, Metu8!ar A.!mA teh#it!eri
i9eriy+r#u,
Tr!ere ar) uy5u!anan tm /u has)" muame!e -e a:)mas)" ey!em!er$ )r9)!)a #aya!)
/ir Tr #man!))n#an ayna!anmata#)r, A!manya*#a /u )r9)!))n Eri t+hum!ar)n) atan
ii ise yine Jhar!es Dar;in*#ir, Dar;in*in te+risi$ +nun ate!i /ir hayran) +!an Drnst
Hae:e! tara3)n#an A!manya*ya ta)nm)$ Na"i hareeti ise Hae:e!*#en i!ham a!ara
yse!mitir, Hit!er -e #ier Na"i i#e+!+5!ar)$ )r9) Eir!erini Dar;ini"m*e #ayanara
sa-unmu!ar#)r, 1nm"#ei ne+?Na"i!er #e Dar;ini"m*#en -e Dar;in*in Tr!er
ha)n#a he"eyan!ar)n#an 59 /u!mata#)r!ar,
Tr #man!)) yans)ma!ar)n)n 5.r!# !e ya!n)":a A!manya #ei!#ir,
Yunanistan*#ai 4at) Traya Tr!eri #e 9+ u"un sre#ir )r9) /ir 8+!itian)n ma#ur!ar)
+numun#a#)r, 0+sya! yaam)n hemen her a!an)n#a iin:i s)n)3 insan muame!esi
5.rmete#ir!er, Mrnein Tr as)!!)!ar)n siyaseten .r5t!enme!erini$ a#ay +!ma!ar)n)$
+!sa!ar /i!e se9i!me!erini .n!eme i9in$ +n!ara$ hi9/ir #nya !esin#e /u!unmayan
"+r!u!ar 9)ar)!mata#)r, Yunanistan*#a "+run!u eitim & y)!#)r -e eitim /ir st +u!#a
s)na-s)"$ esintisi" sr#r!e/i!ir, An:a$ Tr a")n!) +u!!ar)n#a (, y)!)n s+nun#a s)na-
a"anma +u!u +nu!mutur, Ama9 Tr a")n!))n eitimini yar)#a esmetir, Daha /un!ar
5i/i say)s)" )r9) uy5u!ama s." +nusu#ur,
Ya)n tarihimi" #nyan)n #aha 8e 9+ yerin#e Tr s+yuna mensu8 insan!ar)n maru"
a!#)) /u ti8 insan!) #)) ey!em!er!e #+!u#ur, Mrnein 67*!i y)!!ar -e .n:esin#e 4u!5aristan
Tr!erinin ura#)) "u!m -e asimi!asy+n 9a!)ma!ar) #a /u +nuya .rne -eri!e/i!ir,
4u!5aristan*#ai s+y#a!ar)m)")n "+r!a isim -e s+ya#!ar) #eitiri!meye 9a!))!m)$ Tr9e
+numa!ar) yasa!anm)t)r, 4ura#ai F mi!y+n Tr*n :ami!ere -e mes:it!ere 5itme!eri
en5e!!enmi$ i/a#et hrriyet!eri e!!erin#en a!)nm)$ snnet yasa!anm)$ Tr +u!!ar)
a8at)!m)$ ste!i /un!ara ar) #irenen!er .!me a#ar -aran :e"a!ara 9ar8t)r)!m)!ar#)r,
Ama tm /un!ara$ /u5n insan ha!ar) sa-unu:usu +!#uunu i##ia e#en -e her 3)rsatta
Triye*yi e!etiren 4at) #nyas)n)n .nem!i /ir esimi sessi" a!m)t)r, te /u ayr)m:)!))n
se/e/i A-ru8a*#ai imi 9e-re!ere 5e9miten a!an )r9) mirast)r,
4u!5aristan*#a Tr!ere ya8)!an /u has)" muame!e #aha .n:e %&%> tarihin#e 4a!an
0a-a) s)ras)n#a #a yaanm)t)r, 4u!5ar!ar 5ir#i!eri Tr ehir -e .y!erin#e insan!) #))
-ahet!er ser5i!emi!er#ir, 2rans)" ya"ar -e su/ay) @ierre L+ti /u +!ay!ar)n hemen aa/in#e
D#irne -e #+!ay!ar)na 5itmi$ /ura#ai rt: man"aray) /i""at en#i 5."!eriy!e 5.rm$
+!ay!ar) /ire/ir maha#e etmi -e ha!!a te te +numa iman) /u!mutur,
&K
@ierre
L+ti*nin %&%>*!er#e n5i!i" -e 2rans)" /as)n)n#a yay)n!anan A4u!5ar Laheti -e Me"a!imiA
an!atan maa!e!eri /u +nu#ai 5er9e!eri tm a9)!))y!a +rtaya +ymas) /a)m)n#an
.nem!i#ir,
Mte yan#an 0+-yet Rusya "aman)n#a #a Rusya 3e#erasy+nuna /a!) Tr!er asimi!e
e#i!meye 9a!))!m)t)r, 0+-yet!er /u ama9!a Tr!eri #a)n) /.!5e!ere yer!etirmi!er -e
/a!ant)!ar)n) tamamen ese:e 3+rm!!er uy5u!am)!ar#)r, Ayn) ei!#e$ 0ta!in #.nemin#e
Triye i!e s)n)r /.!5e#e yaayan Ah)sa Tr!eri yer!erin#en +8ar)!ara 0i/irya /ata
+!ma "ere 0+-yet!er 4ir!ii*nin 9eit!i yer!erine #a)t)!m)!ar#)r, Yer!erine ise H)ristiyan
1r:!er yer!etiri!mitir, Rusya*n)n Ka3asya 8+!itias) Triye s)n)r)n#a H)ristiyan 1r:
-e Drmeni!er#en +!uan /ir 5ayri ms!im ha! +!uturara$ Triye*nin Tr #nyas) i!e
irti/at)n) esme +!mutur, Rus!ar Tr!eri esi !tr!erin#en +8arma -e ara!ar)n#ai
Tr /ir!iini /+"ma i9in a!3a/e!erini #eitirmitir, 4.y!e:e Triye -e Tr!er aras)n#a
tm /a!ar +8ar)!maya 9a!))!m)t)r,
K)/r)s*ta #a Tr!er /en"er +!ay!ar yaam)!ar$ insan!) #)) "u!m -e /as)!ara maru"
a!m)!ar#)r, M"e!!i!e %&(>?K= #.nemin#e Rum!ar Tr!ere ar) /y /ir -ahete
5irimi!er$ 9+ say)#a Tr* at!etmi!er#ir,
4un!ar#an /aa 5nm"#e #e Tr!erin A-ru8a 4ir!ii ye!ii sre:in#e ar) ar)ya
a!#)!ar) muame!e$ /u tarihi /a) a9)s)n)n tam /ir a!)nt)s) e!in#e#ir, A-ru8a 4ir!ii*ne
ye !e!erin /ir )sm) /aa hi9/ir !eye +ma#)!ar) art!ar) Triye*ye +mu!ar$
sre!i "+r!u 9)arm)!ar$ s+n #ere:e a#a!etsi" /ir tutum ser5i!emi!er#ir, My!e i$
Lit-anya 5i/i /a)ms)"!))n) yeni a"anm)$ e+n+mi -e siyasi #urumu Triye*#en #aha
8ar!a +!mayan !e!er i!e /a") Orta A-ru8a !e!erine A4 hemen a8)!ar)n) a9t)) ha!#e$
Triye*nin +numunu srn:eme#e /)ramay) ter:ih etmitir, A4*ne 5iri sre:imi"
/+yun:a yaa#))m)" #iya!+5!ar -e ta!e8!er in:e!ene:e +!ursa$ /a") A-ru8a!)!ar)n
/i!in9a!t!ar)n#a ha!a %&, y"y)!#an miras /ir ATr #man!))An)n /u!un#uu a9)9a
5.r!r,
4u #man!))n en .nem!i Eri #ayana) ise$ /u ita8 /+yun:a in:e!e#iimi" 5i/i$
Dar;ini"m*#ir, nsan!ar) A!!ah*)n yaratma#))$ maymun /en"eri :an!)!ar#an e-rim!eti!eri
ya!an)n).ne sren Dar;in$ asi! Tr Mi!!eti*ni ise en#in:e Ayar) maymunA saym) -e
A-ru8a!) )r!ar)n #a Tr Mi!!eti*ni y+ etme!erini istemitir, Dnyan)n 3ar!) /.!5e!erin#ei
Tr #man!ar)n)n 9+ 3ar!) an!ay)!ar) +!a/i!ir, Ama +n!ar) /ir!etiren +rta ."e!!i$
he8sinin ye5ane s."#e A/i!imse!A #ayana!ar)n) e-rim te+risin#e /u!ma!ar)#)r,,,
Faist nderlerin lham Kayna: Darwin
"itler/in ",ri rkn stnl" ile ilgili teorilerini besleyen en &nemli kaynaklarn banda
Darwin/in teorisi geliyordu. Nazi lideri% ",ri rkn stnl"nn "doa" tara$ndan var edildiine
inanyordu. "itler/in kendisi de bir evrim#i olduundan kitab ".ein 3am!$" 13avgam* da
&zellikle rklar arasndaki m#adeleden s&z ediyordu. ,ratrma#lara g&re% kitabna bu ismi
vermesi de tesad$ deildi. 3itab )=>>/de )) milyon adet satt ve ,lmanya/da evrim#i ?kirlerin
yaygnlamasna &nayak oldu.
"itler/in "3uzey ,vru!a ,lmanlar/n insanlk tariinden karn% geriye maymun dansndan
baka bir ey kalmaz"
)
derken dayand dn#e de% insanlarn maymundan evrimletiini
savunan ve dolaysyla bazlarnn ala "maymun" statsn koruyor olabile#ei sonu#unu
veren Darwinist ?kirlerdi.
Ste!en @ay 9ould% "itler/in bir evrim#i olduuyla ilgili% ok gl delil tekil eden bir makale
yaynlad. 'u yazda% "em akademik em de !ro$esyonel evreler tara$ndan itibar g&ren bir
ngiliz yorum#uyuA 'enBamin 3idd/i" tantyordu. 9ould/a g&re 3idd% ,lmanya/da "Darwin/in
doktrininin bir sava sebebi aline geldiine" inanyordu. ,rdndan 9ould% "itler ,lmanyas ile
ilgili s&zlerine &yle devam ediyordu5 )8olitik ve askeri kitaplarda, sava ve bask %iddet&
doktrinini benimseyen politikalarn temelinde Darwin"in teorilerinin yatt yazar!)
+

,lmanya/da Darwinizm/in bir baka &nemli etkisi% nl evrim#i biyolog Crnst "ae#kel/in
zerinde g&rld. "ae#kel ,lmanya/da ".onist 8emiyetini" oluturdu. .onizm% tm gereklii
sade#e maddeye dayandran ateist bir $else$eydi ve "ea#kel ,lmanya/nn rklk% nasyonalizm
ve em!eryalizm konularnda bir numaral ideologu oldu.
0
"ae#kel/in belirttiine g&re
,lmanya/da Darwin/in teorisi byk bir sevinle karland. 'undan #esaretle Crnst "ae#kel%
)5atural 6reation) adl kitabnda &yle diyordu5
"Darwinizm ya da ayklama teorisi, tamamyla aristokratiktir, nk en iyi olann hayatta kalmas fikrine dayanr.
Gelimeyle elen i !"lm, insanlarn "zellikleri arasnda daha !yk #aryasyonlarn ol$masna neden ol$r ki, !$ da
!ireyler arasnda daha fazla eitsizlik, faaliyetlerinde, eitimlerinde #e yaam ko$llarnda da eitsizlik do$r$r."
%

"ae#kel gibi evrim#ilerin geride braktklar miras zerinde +D. yzylda ortaya kan iki
byk rk reBim% yani $aizm ve onun bir versiyonu olan Nasyonal Sosyalizm% Darwinist
dn#eyi kendilerine temel aldlar. Ea!tklar er tr kanl eylemi kendilerin#e bilimsel ve akl
bir zemine yerletirmi oldular. Darwinizm rk liderlerin% uyguladklar vaetlerde em
kendilerini raatlatmalarna em de dardan gelen te!kilere kar kendilerini savunmalarna
yaryordu.
Nasl ,dol$ "itler% uygulad siyasette Sosyal Darwinizm/i kullandysa% 'enito .ussolini de
talya/y em!eryalist temellere oturtabilmek iin Darwinist kavramlardan yararlanmt. 'enito
.ussolini de bir evrim#iydi ve Darwinist kavramlar konumalarnda sk sk kullanyordu. ngiliz
m!aratorluu/nun zayFamas ile ilgili olarak unu iddia etmiti5
"niltere&nin sa#aa irmeyi istememesi an'ak niliz m(aratorl$$&n$n e#rimsel olarak "kn "stermektedir."
)
9&rld gibi% to!lumsal ya! .ussolini/ye g&re biyoloBik evrim modelinin bir ko!yasyd.
'&ylelikle ngiltere yaam m#adelesinde &ne geemiyor% geride kalyordu.
II. Dnya Sava/nn sonunda $aizmin temsil#ileri de tarie g&mldler. ,n#ak yine de
Darwinizm/in rk yorumu% ou kez nasyonalizm= ad altnda% varln srdrd. 'ugn
dnyada ala tara$tarlar olan nasyonalist ?kirler% yine kanlmaz olarak Darwin/in kuramna
dayanrlar. 'elki bu ideoloBiye ka!lan ou insan bunun $arknda bile olmayabilirA an#ak
ideoloBinin &nde gelenleri bunun $arkndadrlar ve evrimin temelinde yer alan "yaam
m#adelesi" kavramn srekli olarak ayakta tutmaya alrlar.
-nk eer bir insan% yeryzndeki $arkl rklarn ya da milletlerin varlnn% onlar arasnda
bir yaam m#adelesinin nedeni olduunu dnyorsa% Darwinist olmak zorundadr. 3endisini
b&yle tanmlamyor olabilir% ama sonu deimez. -nk Darwinizm% "yaam m#adelesi"
kavramnn yegane "s&zde bilimsel" temelidir. 'u gerein !ratik sonu#u ise udur5
Nasyonalizmin yaamas iin% Darwinizm/in de yaamas gereklidir. te bu iliki nedeniyle%
dnyann d&rt bir yanndaki nasyonalist reBim ve akmlar% Darwinizm/i desteklerler. "Taban"
bundan abersiz olsa da% lider kadrolar bu destei el altndan yrtrler.
% Jar! J+hen$ Ammunism, La0ism and .em0ra0y$ Ne; Y+rH Ran#+m H+use @u/!ishin5$ %&(K$ s, =76?=7&
F @au! 1,Hum/er$ AHit!er*s D-+!uti+n Lersus Jhristian Resistan:eA$ Dital 'rti0les n *0ien0eTAreatin$
;;;,i:r,+r5I8u/sIim8Iim8?%6%,htm
> Henry M+rris$ The Jng ;ar 'gainst GdG The Histry and 8m1a0t ! the Areatin, Cvlutin, An@i0t$ 6,/,
Mi:hi5anH4aer 4++ H+use$ Mart %&&($ s, K>
= Ant+n @anne+e$ 2arksism and .ar/inism$ Jh):a5+ Jhar!es H, Kerr J+m8any J+?O8erati-e$ J+8yri5ht$
%&%F$ Jhar!es H, Kerr J+m8any$ ', 4.!m
' Henry M+rris$ The Jng ;ar 'gainst GdG The Histry and 8m1a0t ! the Areatin, Cvlutin, An@i0t$ 6,/,
Mi:hi5anH 4aer 4++ H+use$ Mar:h %&&($ s, 6%
Komnizme Alan Kap Darwinizm
Mn:ei /.!m!er#e Dar;ini"m*in Tr #man!))n)n en .nem!i Eri #ayana) +!#uunu$
Tr Mi!!eti*nin /eas)na aste#en +#a!ar)n s."#e A/i!imse!A #este!erini Dar;ini"m*#en
a!#)!ar)n) in:e!e#i,
Dar;ini"m*in$ Tr Mi!!eti*nin /eas)na y.ne!i +!ara +!utur#uu /ir /aa teh#it ise$
Tr Mi!!eti*nin /ir!iine aste#en /irta)m i#e+!+<i a)m!ar) /es!emesi#ir, 4un!ar)n
/a)n#a +mni"m 5e!ir,
K+mni"m$ %&(7*!ar#an /u yana Triye*#e /ata /ir )s)m 5en9!er -e ay#)n!ar +!ma
"ere 5eni /ir it!eyi eti!emi /ir i#e+!+<i#ir, 4u i#e+!+<iye a8)!an!ar$ y)!!ar:a Y:e Tr
De-!eti*ne ar) si!aha sar)!m)!ar$ !eyi ana /+an ter.r ey!em!eri 5er9e!etirmi!er#ir,
Ken#i mi!!i im!i!erini unutmu!ar$ tarihe #am5as)n) -uran Tr ahraman!ar)n)n #ei!$
MarN*)n$ Lenin*in$ Ma+*nun hayran!ar) ha!ine 5e!mi!er$ +n!ar)n 8+ster!eri i!e yrm!er#ir,
an!) tr /ayra)na #ei!$ K+mnist Rusya*n)n ya #a K)")! Cin*in /ayra!ar)na say5)
#uymu!ar#)r, sti!a! Mar) i!e #ei!$ K+mnist Dnternasy+na!*in mar) i!e :+uya
a8)!m)!ar#)r, 0+n %' y)!#)r ise /u i#e+!+<i /u e" /.!:!n i#e+!+<i teme!i ha!ine
5e!mi$ !emi"in 1ney#+u*sunu he#e3 a!an /.!: ter.rn #ayana) +!mutur,
K)sa:as) Tr Mi!!eti*nin #man) +!an Eri a)m!ar say)!#))n#a /un!ar)n /a)n#a
+mni"m 5e!mete#ir,
K+mni"min ye5ane A/i!imse!A #ayana) ise Dar;ini"m*#ir,
Marksizm ve Darwinizm
Marsi"m*in uru:usu Kar! MarN$ tarihin 5e!iimini e+n+miye #ayan#)r)y+r#u, Onun
yan)!5)!ar)na 5.re t+8!um$ tarih i9in#e 9eit!i e-re!er#en 5e9iy+r#u -e e+n+mi$ #ier
hereyin /e!ir!eyi:isiy#i, MarN$ ayr):a t+8!um!ar)n /ir 5e!iim sre:i i9in#e /ir/ir!erini
i"!e#i!erini #ny+r#u, K.!e:i t+8!um 3e+#a! t+8!uma$ 3e+#a! t+8!um a8ita!ist t+8!uma
#.nmt$ s+nun#a /ir #e-rim sayesin#e s+sya!ist t+8!um uru!a:a -e tarihin en i!eri
e-resine -ar)!a:at), Yani t+8!um!ar)n tarihi 5e!iimini en#in:e e-rim:i /ir ya!a)m!a
a9)!)y+r#u, Dier /ir #eyi!e Kar! MarN$ Dar;in*in Trlerin 3keni a#!) eseriy!e
ar)!ama#an .n:e #e e-rim:i mant)) /enimsemiti, An:a MarN -e /y y+!#a)
Dn5e!s$ /ir eyi a9)!amata "+r!an)y+r!ar#)H Jan!)!ar)n nas)! -ar +!#uu s+rusunu,,, 4u
+nuyu en#i!erin:e a9)!ayama#)9a$ #ini re##etme!eri mmn #ei!#i, #e+!+<i!eri ise
#ini re##etme teme!i "erine +turtu!mutu, Der /u s."#e a9)!amay) 5etirmeyi
/aarama"!arsa$ tm tarihi ma##eye #ayan#)rma!ar) mmn +!ama"#),
4ir ateist +!an -e e-ren#ei her tr! +!ay)$ e+n+miyi$ tarihi #iya!eti /a) a9)s)y!a
a9)!amaya 9a!)an MarN*)n im#a#)na 9a#a) Dar;in*in e-rim te+risi yetimitir, D-rim
te+risi$ hi9/ir /i!imse! #ayana) +!mamas)na ramen 59! +!an)n ayata a!a/i!mesi i9in
#+a#a sre!i /ir m:a#e!enin +!#uunu i##ia e#iy+r#u, te /u #n:e$ MarN*)n
s)n)Bararas) m:a#e!eyi -e /una /a!) +!ara tarihte mey#ana 5e!en #eiimi$ s."#e
/i!imse! /ir "emine +turtmas)na +!ana sa!a#),
4u ne#en!e MarN$ Trlerin 3keni &Hrigin ! *1e0ies%i- isim!i ita/) e!ine a!)r a!ma"
en#i Eir!erine "emin +!utur#uunu 5.r#, MarN*)n Dar;in*in Eir!erini ne #ere:e
/enimse#ii %( O:a %6(%*#e 2er#inan# Lassa!!e*a ya"#)) metu8ta a9)9a +rtaya
9)mata#)rH
.ar/in%in kitab &Trlerin 3keni- k nemli ve tarihteki sn! savamn da bilimi
asndan destekledii iin bana k uygun dyr...
,4

0ahi8 +!#uu e-rim:i /a) a9)s) se/e/iy!e 5er9eten #e Dar;in*in Eir!eri MarN*a 9+
uy5un#u, Ayr):a i#e+!+<isinin a9ma"!ar)n) #a /u te+riy!e yamaya/i!ir#i, 4u ne#en!e hi9
-ait ay/etme#en Dar;in*in te+risini 8r+5ram)na a!#), 4.y!e:e Dar;in -e MarN*)n
.reti!eri$ /iri +r5ani #nya#a$ #ieri ise insan t+8!u!u!ar) "erin#e e-rim te+risini s."#e
8+"iti3 /ir /i!im ha!ine 5etir#i,
Dar;ini"m tam isteni!en "aman#a 5e!mitiS te+ri +rtaya 9)ar 9)ma" s+sya!ist!er
Dar;ini"m*!e en#i te+ri!erinin #+ru!an#))n) -e tamam!an#))n) "annetti!er, Or5ani
#nya#a /i!e sre!i 5e!iim (e-rim) +!#uu Eri +n!ara 5.re$ MarN*)n s+sya! 5e!imey!e
i!5i!i te+risinin #este!enmesi an!am)na 5e!iy+r#u, MarN "'izim teorimiz evrimin
teorisidir9 ezberlene0ek ve mekanik larak yinelene0ek bir dgma deildir."
&&
#eren$
Dar;ini"m*!e +!an s)) /a!ar)n) /ir e" #aha -ur5u!uy+r#u, Yine Dn5e!s*e ya"#)) %& Ara!)
%6(7 tarih!i metu/un#a$ Dar;in*in ita/) i9in )'izim grlerimizin tabii tarih
temelini i$eren kitap budur ite) #iy+r#u, Dn5e!s #e Dar;ini"m*in en#i i#e+!+<i!eri
i9in ne #ere:e .nem!i +!#uunu a-ram) -e MarN*a .y!e ya"m)t)H )u anda okumakta
olduum Darwin"in $almas muhteem!)
%77

MarN$ ayr):a Dar;in*e +!an sem8atisini en /y eseri ".as 3a1ital"i Dar;in*e itha3
e#ere #e 5.stermiti, Kita/)n A!man:a /as)s)na e! ya")s)y!a .y!e ya"m)t)H "8arles
Darwin/e% ateli bir ayran olan 3arl .arG/tan." Dar;in 5i/i MarN #a 5e!iimin
yasas)n) e3ettiini #nmt, Dar;inist!er*in Z/i!imse! te /ir /u!5uya #ahi sahi8
+!ma#)!ar) ha!#e? :an!) hayat)n 5e!iimini a#eme!i +!ara #eer!en#irme!eri 5i/i$ MarN #a
tarihi aama!) +!ara #eer!en#irmiti, Hem MarN hem #e Dar;in A5e!iimA te"iy!e +rtaya
9)m)!ar#), 4u ne#en!e sa-un#u!ar) 5.r!er /en"er!i 5.steriy+r#u, Dn5e!s Dar;in*i$ +nu
MarN*!a e tuta:a /i9im#e .-y+r -e ADar;in nas)! +r5ani #+a#ai e-rim yasas)n)
e3ettiyse$ MarN #a insan+!unun tarihin#ei e-rim yasas)n) e3ettiA #iy+r$ ama :i##i /ir
ei!#e yan)!)y+r#u, Niteim Dar;in*in ar#)n#an ."e!!i!e F7, y"y)!)n i! yar)s)n#a ar#)
ar#)na e!#e e#i!en say)s)" /i!imse! /u!5u$ Dar;in*in te+risinin hi9/ir /i!imse! #eeri
+!ma#))n) is8at!)y+r#u, Ameria!) /+tani 8r+3es.r J+n;ay Oir:!e$ +mni"min
uru:u!ar)n)n Dar;ini"m*i ne#en arar!)!)!a /enimse#i!erini ise .y!e an!at)rH
2arS ve Cngels, evrim terisini, .ar/in%in Trlerin 3keni adl kitab yaynlanr yaynlanmaz
benimsediler... Cvrim, kmnizmin kuru0ular iin, insanln dast bir g0n mdahalesi
lmadan nasl rtaya km labile0ei srusuna getirilen 0eva1t ve dlaysyla
savunduklar materyalist !else!enin temellerini desteklemek iin kullanlabilirdi. .ahas,
.ar/in%in evrimi yrumlama biimiUyani evrimin bir dal seleksiyn sre0i iinde gelitii
terisiUnlara zamana dek hakim lan tel#ik dn0elere kar kyma !rsat veriyrdu.
.al seleksiyn terisi sayesinde, bilim adamlar rganik dnyay materyalist bir
terminl#i ile yrumlama ans elde etmi luyrlard.
1?1
T+m 4ethe!! ise$ MarN*!a Dar;in aras)n#ai /a!ant)n)n as)! se/e8!erini .y!e a9)!arH
2arS .ar/in%in kitabna eknmik sebe1ler dlaysyla hayran kalmamtr. 2arS%n
.ar/in%in kitabna hayranlnn en nemli nedeni .ar/in%in evreninin tamamen materyalist
lmasdr. "u nemli nktada Darwin ve 0ar9 ger$ek birer yoldatlar!
1?F

4u$ 5er9eten 9+ .nem!i /ir tes8ittir, Cn MarN i!e Dar;in*in en .nem!i +rta
n+ta!ar) te+ri!erinin #insi"!i teme!i "erine +turmas)#)r, Materya!ist Dn5e!s$ Dar;in*e /u
n+ta#a +!an hayran!))n) .y!e i3a#e etmitiH "Tabiat metafzik larak deil, diyalektik
larak ilemektedir. "ununla ilgili larak herkesten n0e Aharles .ar/in%in ad
anlmaldr."
%7>
D!/ette /u$ Dn5e!s*in /y /ir yan)!5)s)y#), Cn /i!imin #e say)s)" /u!5uy!a +rtaya
+y#uu 5i/i e-renin -e :an!)!))n .eni Yarat)!)*t)r -e :an!) -e :ans)" tm -ar!)!ar Y:e
A!!ah*)n ta#ir ettii a#er i9erisin#e -ar!)!ar)n) #e-am ettirir!er, Dn5e!s /ir /aa eserin#e
Dar;in*!e i!5i!i 5.r!erini u s."!er!e #i!e 5etiriy+r#uH "... .ar/in, btn rganik
varlklarn, bitkilerin, hayvanlarn ve insann kendisinin, milynlar0a yldr lagelen bir
evrim sre0inin rnleri lduunu kantlayarak metafzik da grne en ar darbeyi
indirdi."
%7=
4u s."!eri Dn5e!s*in ne a#ar /y /ir yan)!5) i9in#e +!#uunu /ir e" #aha
is8at!amatay#), Oira$ Dn5e!s #ier tm e-rim:i!er 5i/i$ /i!imse! +!ara hi9/ir #ayana)
+!mayan /irta)m -arsay)m)n 5er9e +!#uu ya!an)na anm)t), 4un#an /aa
2aymundan nsana Geite Cmein <l a#!) eserini yay)n!ayara Dar;in*in te+risini
hemen /enimse#iini 5.stermiti, Dn5e!s /un!ara e +!ara$ #+a/i!imin i!er!emesin#ei
9 .nem!i #esteten /iri +!ara Dar;ini"m*i 5.steriy+r -e .y!e #iy+r#uH
"14+,%da Aharles .ar/in, temel ya1t Trlerin 3keni%ni yaynlamtr. "u ya1t, bir
yzyldan !azla sren evrim fkrinin geliimini tamamlam ve mdern biyl#inin temellerini
kurmutur. "u bulularn !elsef nemi, dal gelimenin diyalektik niteliini zellikle zl bir
biimde rtaya kymu lmalarndadr."
1?+
4u i3a#e!erin#en #e an!a)!#)) 5i/i Dn5e!s$ Dar;in*in e-rim uram)n)n en#i ateist
#nya 5.rne /i!imse! /ir #este +!utur#uunu "anne#ere se-inmiti, An:a /.y!e /ir
se-in:e a8)!mata /ira" a:e!e:i #a-ranm)$ yaa#)) #.nemin i!e! /i!im an!ay)) +nu
.nem!i /ir yan)!5)ya #rmt, Niteim F7, y"y)!a 5iri!#iin#e 5e!ien /i!im sayesin#e$
Dar;in*in i##ia!ar)n)n 5e9ersi"!ii an!a)!a:a$ e-rim te+risinin .ne sr# Eir!erin
ya!n)":a /ir Ahaya! 5:nn rn!eriA +!#uu +rtaya 9)a:at), &"kz. Cvrim 'ldatma0as,
Harun 7ahya-
MarN -e Dn5e!s*in yan) s)ra #ier +mnist !i#er!er #e e-rim:iy#i!er, ALenin$ Tr+tsy -e
0ta!in$ tm ateist e-rim:i!er#i,A
%7(
Rus K+mnist De-rimi*nin Lenin i!e /ir!ite ii /y
mimar)n#an /iri +!an Le+n Tr+tsy ise ADar;in*in /u!uu tm +r5ani ma##e a!an)n#a
#iya!etiin (#iya!eti materya!i"min) en /y "a3eri +!#uA y+rumunu ya8m)t),
%7K
4en"er ei!#e$ Cin +mni"minin uru:usu Ma+ Tse Tun5 #a ACin s+sya!i"minin teme!ini$
Dar;in*e -e e-rim te+risine #ayan#)r#))n)A a9)9a /e!irtmitir,
%76
Neti:e#e$ +mnist!erin ya8t))$ /iy+!+<i e-rimi$ tarihe -e t+8!uma uy5u!ama +!#u,
T+8!um i9in#ei #eiim!eri$ s)9rama!ar)$ y))m!ar) -e #e-rim!eri e-rimin ta/i /ir seyri
+!ara #eer!en#ir#i!er, 4u ne#en!e #e Jhar!es Dar;in$ 5ere +mni"min uru:u!ar) i9in$
5erese +n!ar)n i"in#en yryen!er i9in 9+ .nem!i -e #eer!i /iriy#i,
Marsi"m?Dar;ini"m /a!ant)s) /u5n heres9e a/u! e#i!en$ 9+ a9) /ir 5er9etir,
Kar! MarN*)n /iy+5raEsini an!atan ita8!ar#a #ahi /u /a!ant)ya yer -eri!mete#ir, Mrnein
Mn: Yay)ne-i tara3)n#an yay)n!anan /ir /iy+5raE#e /u /a!ant) .y!e tari3 e#i!irH
.ar/inizm, 2arksist !else!eyi destekleyen, gerekliini kantlayan ve gelitiren bir dizi
gerei takdim etti. .ar/inist evrim0i fkirlerin yaylmas, t1lumda bir btn larak
2arksist dn0elerin emeki halk tara!ndan kavranlmas iin elverili zemin yaratt=
2arS, Cngels ve Jenin, .ar/in%in dn0elerine byk deer verdiler ve bunlarn tad
byk bilimsel neme iaret ettiler, bylelikle bu dn0elerin yaygnlamasna hz
kazandrdlar.
1?,

Daha .n:e #e /e!irti!#ii 5i/i$ +mni"min uru:u!ar) tara3)n#an /u #en!i y:e!ti!en
e-rim te+risi$ #+a! +!ara +n!ar)n tai89i!eri tara3)n#an #a hararet!e /enimsen#i,
Dnyan)n her neresin#e +!ursa +!sun$ her tr! +mnist re<im ya #a hareet$ Dar;ini"m*i
s+nuna #e sa-un#u$ +nu en#i ente!ete! 9at)s)n)n teme! ta!ar)n#an /iri +!ara a/u!
etti, K+mni"m i!e /ir!ite A)rA m:a#e!esi$ As)n)3A m:a#e!esine #.ntr!mt,
4u Dar;inist +mnist !i#er!erin en n!!erin#en /iri -e uusu" en an!)!ar)n#an /irisi
@ose! Stalin*#i, 0ta!in$ Car!) #.nemin#ei 9+:u!u y)!!ar)n#a H)ristiyan eitimi -eren
/ir +u!a 5itmiti, Le +u!#a 5e9ir#ii y)!!ar)n /y /.!mn#e #e inan9!) /ir H)ristiyan#),
An:a /ir 5n /ir ita8 +u#u -e hayat) #eiti, Kita8$ Hrigin ! *1e0ies (Jhar!es Dar;in*in
Trlerin 3keni isim!i ita/)) i#i, Atei"mi /enimse#iten s+nra #a )sa /ir sre i9in#e
K+mnist @arti saBar)na at)!#), (7 mi!y+n insan)n hayat)na ma!+!#uu tahmin e#i!en
y.netimi /+yun:a #a$ e-rim 8r+8a5an#as)na /y /ir .nem -er#i, Ot+/iy+5raEsin#e
.y!e ya")y+r#uH
Hkullardaki ren0ilerimizin zihnini alt gnde yaratl e!sanesinden temizlemek iin nlara
eyi zellikle retmeliyizG .nyann yan, #el#ik ri#inini ve .ar/in%in retilerini.
11?
1.r!# 5i/i Marsist .n#er!er Dar;ini"m*e sahi8 9))y+r -e sa-un#u!ar) +mnist
i#e+!+<i i9in /unun ne #en!i .nem!i +!#uunu 3ar e#e/i!iy+r!ar$ /u ne#en!e #e i! i +!ara
Dar;ini"m*i eitim 8r+5ram!ar)na +y#uruy+r!ar#), 4u +nu#a Q+hn N,M++re ise .y!e
s.y!emete#irH
*.*.A.".%nin liderlerinin dn0elerinin kkleri k derin evrim0i bir bak asna
dayanmaktadr.
111
R+/ert M, Y+un5 ise The .ar/in .ebate, 2arSism Tday a#!) eserin#e .y!e ya"arH
Cvrim terisinin grleri, 2arksizm%le tamamen uyumludur. nsanlunun kkenleri ve akln
tamamen da glerine dayal aklamas, dier sekleristler gibi 2arksistlere de h
grnmtr.
11F

Tm /un!ar)n s+nu:un#a 5.rmeteyi" i$ Marsi"m -e Dar;ini"m ii /a)ms)" te+ri
#ei!#ir, As!)n#a 5er9ete her ii te+rinin a!t)n#a #a ayn) 8rensi8 yatmata#)r, isi /ir
/tn +!uturur, Dar;in*in 8rensi8!eri$ insan!ar)n aras)n#a MarN*)n 8rensi8!eri
#+ru!tusun#a yaan)r, 4una #ayanara unu s.y!eme mmn#rH Her tr! s+!
hareetin 3e!seE teme!in#e e-rim te+risinin -a"5e9i!me" /ir yeri -ar#)r, Le #+!ay)s)y!a her
tr! s+! hareet -e her tr! s+! re<im$ en#isine 3e!seE #ayana -e meruiyet sa!ama
i9in$ e-rimi /enimsemeye -e /unu t+8!uma /enimsetmeye me:/ur#ur,
1.r!# 5i/i$ insan!)a "arar -eren$ +n!ar) /+"5un:u!u -e sa-a!ara iten$ 8e 9+
i#e+!+<inin ar#)n#a Dar;ini"m -ar#)r, 4ir/irin#en tmy!e 3ar!) 5.rnen$ hatta /ir/irinin
")tt) /i!inen i#e+!+<i!er /i!e te /ir n+ta#a$ Dar;ini"m teme!in#e /ir!emete#ir, Mrnein
5nm" #nyas)n)n /y /ir /.!m Hit!er -e 0ta!in*i ")t utu8!ara mensu8 "anne#er,
4u$ /ir /a)ma #+ru#ur$ an:a #ier yan#an /ir!eti!eri .nem!i /ir 9i"5i -ar#)r, Her iisi
#e "u!m sanat ha!ine 5etirmi -e mi!y+n!ar:a insan) at!etmi!er#ir, 4unu ya8aren her
iisi #e Dar;ini"m*i .nem!i /ir ara9 +!ara u!!anm)!ar#)r, @au! 1, Hum/er AHit!er*s
D-+!uti+n Lersus Jhristian Resistan:eA a#!) maa!esin#e 0ta!in -e Hit!er aras)n#ai /u
+rta n+taya iaret e#ere un!ar) s.y!erH
*talin kastl larak .ar/in%i semitir. Hitler ise gl lann hayatta kalmasn dnyaya
zrla kabul ettirmeye almtr.
116
2aist A!manya i!e K+mnist Rusya aras)n#a 3e!seE a9)#an 9+ /y /ir /en"er!i
-ar#)r, Her ii t+ta!iter re<im #e Dar;ini"m*#en #este /u!mutur, D-rim te+risini e!etiren
#nya:a n! isim!er#en /iri +!an Dr, Henry M+rris$ /u +nuya .y!e #einirH
Cvrim0iliin en a0 meyveleri arasnda9 3arl 2arS%n &nu izleyen Cngels, Jenin, *talin, 2a..-
ve 'dl! Hitler%in &$ietzs0he ve Hae0kel%in fkirlerine dayanyrdu- n0ln ya1t,
kelimelerle anlatlamaya0ak kadar zalim sistemler vardr. Hem 2arS hem de Hitler%in kendi
atalaryla, arkadalaryla ve varisleriyle birlikte kuram0 evrim0i lmalar k anlamldr.
3endi t1luluklarn evrim0i nermeler zerine kurmaya almlardr. Cvrim0ilik Mzellikle de
.ar/in0ilik eklindeM bu iki beladan k !azla srumludur.
11B
Komnizm ve Terr
Anari -e ter.r Marsi"m*in -e Lenini"m*in #eime" /ir y.ntemi#ir, 0+-yet Rusya*n)n
uru!u aama!ar)n#a Lenin*in mi!y+n!ar:a insan) .!#rtt$ ya)n 5e9mite Ma+*nun K)")!
Cin*#e muha!iBerini A%77 Ci9e A9s)nA am8anyas) i!e )y)ma ta/i tuttuu$ 0ta!in*in ya8t))
at!iam!ar!a tarihe 5e9tii$ Kam/+9ya*n)n Marsist !i#eri @+! @+t*un & mi!y+n!u !enin 9
mi!y+nunu at!e#ere Hit!er*in nn /i!e 5eri#e /)rat)) tarihin /i!inen 5er9e!eri#ir,
Ameria!) siyaset /i!im:i 0amue! 2ran:is$ /u +nu#a u y+rumu ya8arH
2arS ve Cngels, devrimin her zaman kuvvet zruyla la0an savunurlar. .evrim0ilerin,
hakim g0e kar iddet kullanmak zrunda lduklar knusunda srarldrlar ve her zaman
terrizme verdikleri destei aka belirtmilerdir.
11+
Ter.rn sistem!i +!ara u!!an)!mas) y.nn#e Lenin*in s+n #ere:e a9) i3a#e!eri -ar#)rH
5r1aganda0lar her grubu basit bmba !rmlleriyle dnatmallar. Hnlara iin mahiyeti
hakknda aklamalar ya1mal ve gerisini nlara brakmallar. Gru1lar, derhal askeri
eitimlerine, 1erasynlara katlarak balamallar. "azlar bir 0asusun ldrlme iini veya
bir 1lis karaklu basma grevini stlenmeli. "ir ksm ise banka symal.
11>
"iz 1litik ldrlmelere kesinlikle kar deiliz... *ade0e geni halk kitleleriyle drudan
balantl lan bireysel terrist hareketler deer tarlar.
11K
"az kimseler bizi zalimliimiz sebebiyle ay1ladklar zaman, bu kiilerin en basit 2arksist
1rensi1leri dahi nasl unutabildiklerine hayret etmekteyiz.
114
Rusya*#ai Dim #e-riminin Lenin*!e /ir!ite en .nem!i !i#eri +!an Tr+tsy ise tm /u
an!at)!an!ar) 8eitiren /ir i3a#esin#e .y!e #emitirH
Lakat ihtilal, ihtilal0i sn!tan emrindeki btn yntemlerle gayesine varmasn tale1 eder,
Meer gerekirse silahl bir ayaklanma ileM eer me0bur lursa terrizmle.
11,
3arl 2arS ise baka bir i!adesinde unlar sylemitirG "'yaklanma sava kadar bir savatr."
2arS silahl ayaklanmayla ilgili btn devrimlerin derslerini %devrim0i% siyasetin bugne dek
bilinen en byk ustas lan .antn%un u szleriyle zetlemitirG "*aldr, saldr, gene
saldr."
1F?
Anarizm
Ter.r$ Marsist!er a#ar$ a)r) s+!un /ir /aa -ersiy+nunu temsi! e#en anarist!er
tara3)n#an #a sa-unu!ur, Anari"m her tr! +t+rite$ iti#ar -e .n:e!i!e #e-!ete ar)
9)an /ir siyasi 3e!se3e#ir, 4irey i9in hi9/ir "+run!u!u$ ym!!$ ura! a/u! etme",
Dini$ ah!ai$ huui tm yasa!ar) re##e#er, Marsi"m*!e ayn) 3e!seE teme!e #ayanan$
sa#e:e /a") y.ntem!er#e ayr)!an /u i#e+!+<i$ tm #ier Dar;inist teme!!i Eir!er 5i/i ter.re
sem8atiy!e /amata#)r, Anarist te+risyen!erin ya")!ar)n#a ter.rn 5ere!i!iini sa-unan
say)s)" i3a#e -ar#)r, Mrnein anari"min uru:usu +!ara a/u! e#i!en 4aunin$ %6(&*#a
yay)n!anan htilal 5rensi1leri a#!) ya8)t)n#a .y!e #emitirH
"iz tahri1ten baka eylem tanmyruz. "ununla beraber bu eylemin kendini gstere0ei
ekillerin zehir, bak, i1 v.s. gibi sn dere0e eitli la0an kabul ediyruz= 'lama ve
fgan taki1 ede0ek, %t1lum% krku ve vi0dan azab iinde la0aktr. 2amafh ihtilal0iler
mahvlmularn alamalarna kar kaytszlk gstere0ekler ve hibir tavize
girmeye0eklerdir. htilal0ilerin metdu terrist saylabilir, !akat bu nlar vazgeirmemelidir.
Hnlarn nihai gayesi ihtilali gerekletirmektir. 3ty yk etme sebebi kutsaldr9 <us t1ra
kl ve atele temizlene0ektir.
Blc Terrn Fikri Zemini
4u n+taya a#ar$ +mni"min ?-e +nun /ir -ersiy+nu say)!a/i!e:e +!an anari"min?
Dar;in*in e-rim te+risi i!e +!an i!iisini e!e a!#), Ayr):a /u i#e+!+<i!erin ter.r -e i##eti
nas)! /enimse#iini$ /un!ar) a#eta meru /ir y.ntem +!ara a/u! ettiini /e!irtti, !5in9
+!an /u ii ."e!!iin$ yani Dar;inist #n:enin -e ter.r yan!)s) ta-r)n$ /ir/iriy!e i!ii!i
+!mas)#)r,
1er9eten #e Dar;ini"m$ ter.r meru /ir y.ntem +!ara 5.ren -e sa-unan sa8)n
i#e+!+<i!ere Eri /ir "emin sa!ar, Cn Dar;ini"m$ i##etin$ 9at)man)n$ an!)
m:a#e!e!erin #+a anun!ar)na uy5un /ir A5e!imeA y.ntemi +!#uu ya!an)n)
sa-unmata#)r, Dar;in$ #+a#a an!) /ir yaam m:a#e!esi +!#uunu sa-unmu$ ayn)s)n)n
t+8!um i9in#e uy5u!anmas)n)n #a insan)n e-rimin#e i!er!eme sa!aya:a)n) .ne srmtr,
Yani /ir t+8!um#a an #.!mesi$ 3ar!) 5ru8!ar aras)n#a 9at)ma!ar yaanmas)$
A#e-rim:i!erA!e Atutu:u!arA)n sa-ama!ar)$ Dar;ini"m*e 5.re iyi -e #+ru /ir ey#ir,
K+mnist!er -e anarist!er ise$ ter.re +!an /a!)!)!ar)n) Dar;ini"m*in /u 3e!se3esi i!e
#este!emete#ir!er,
4u +nu i!e i!5i!i 9+ ya)n)m)"#an /ir .rne -ere/i!iri"H 4u5n #nyan)n her yerin#e
+!#uu 5i/i !emi"#e #e +mnist .r5t!erin 5ere 8r+8a5an#a!ar)n)n -e 5erese .r5t
i9i eitim!erinin .nem!i /ir 8ar9as)n) Dar;inist eitim 8r+5ram!ar) tei! etmete#ir,
Niteim$ !emi"in #+usun#a 3aa!iyet 5.steren /.!: .r5t$ am8!ar#a$ mi!itan!ar)na
ay!ar:a Dar;ini"m eitimi -ermete#ir,
4u eitim#e$ e!!ier ii!i mi!itan 5ru8!ar)na /y 8an+!ar "erin#e$ e-ren#ei her
+!ay)n Ate"?antite"?sente"A e!in#e -e A#iya!etiA +!ara a#!an#)r)!an s."#e 3+rm!e 5.re
5e!itii$ /un!ar)n #+an)n #iya!etii$ :an!)!ar)n #iya!etii$ tarihin #iya!etii +!ara 9e
ayr)!#)) an!at)!mata#)r, D+an)n #iya!etii +!ara #+a#ai hereyin e-rim!etii$
:an!)!ar)n #iya!etii +!ara /tn :an!)!ar)n /ir/ir!erin#en tre#ii$ insan)n maymun#an
5e!#ii -e tarihin #iya!etii +!ara #a t+8!um!ar)n +mnist t+8!um #"enine #+ru
5e!itii -e /u sre9 s+nun#a K+mnist Krt De-rimi*nin 5er9e!etire:ei sa3sata!ar)
mi!itan!ara a)!anmata#)r, 4un#an s+nrai sa3ha#a mi!itan!ara 5eri!!a eitimi
-eri!mete#ir,
0." +nusu 5en9!er a!#)!ar) Dar;inist?materya!ist eitim s+nu:un#a$ t+8!um i9in s+n
#ere:e teh!ie!i /irey!er ha!ine 5e!mete#ir!er, 4u eitim neti:esin#e$ A!!ah*)$ #inini$
#e-!etini$ mi!!i -e mane-i #eer!erini re##e#en$ insan!ar)$ +!ay!)!a .!#r!e/i!e:e$
-ahi:e at!e#i!e/i!e:e /irer hay-an 5i/i 5.ren insan!ar +rtaya 9)mata#)r,
Unutu!mama!)#)r i$ mane-i #eer!eri re##e#en$ A!!ah*a -e .!m#en s+nra /ir hesa8
5n +!#uuna inanmayan ii!er$ her tr! ah!as)"!)) -e "a!im!ii +!ay!)!a ya8a/i!ir!er,
te /u y"#en yuar)#a en#i i3a#e!erini -er#iimi" Marsist .n#er!er -e +n!ar)n i"!erini
tai8 e#en ii!er$ /e/e!eri$ 9+:u!ar)$ 5en9!eri$ a#)n!ar)$ ya!)!ar)$ masum insan!ar)
rahat!)!a .!#re/i!mete#ir!er, Cn /u insan!ar$ 3e!se3e!erinin teme!ini #ayan#)r#)!ar)
Dar;inist 5.r!er #+ru!tusun#a$ ar)!ar)n#ai insan!ar)n as!)n#a /irer hay-an
+!#u!ar)n)$ +n!ar) herhan5i /ir /.:ei nas)! .!#ry+r!arsa ayn) +!ay!)!a
.!#re/i!e:e!erini #nmete#ir!er,
0+nu9 +!ara$ #nya#ai at!iam!ar)n$ hunhar:a i!enen :inayet!erin$ insan!ara
uy5u!anan "u!mn$ ter.rn$ /.!:!n$ #in -e #e-!et #man!))n)n aras)n#a
Dar;ini"m -e materya!i"m eitimi a!m) anarist!er /u!unmata#)r, te /u y"#en
Dar;ini"m*in 5er9e y"nn +rtaya 9)ar)!mas)$ 5en9 /eyin!er /u sa3sata!ar!a
y)anma#an 5ere!i .n!em!erin a!)nmas)$ Tr Mi!!eti*nin /eas) a9)s)n#an /y .nem
ta)yan "aruri /ir te#/ir#ir,
HD,4IINJ. TC4K4L JC.NDC 9C:T4CN '4 SSTC.D4% TC4K4 9C:.C JC.NN
D,4IINJ.MN 24T,.IND, 'N:N4. E,N '4 ',T,3:I3T, N,SI: '4 SO4SNC3
L4C4SC% D,4IINJ.MN ',T,3:IIND, D, TC4K4 L4LE24.P
&*ayn 'dnan Hktar%n 'merikan Halk <adysu <1rta#, stanbul, 11 Ckim F??4-
DNYADAK ZULMN KAYNAI DARWINN EVRM
TEORSDR
,DN,N 23T,45 Dar;ini"min$ materya!i"min y))!)) #nya#a art) ter.rn -e
anarinin$ a-5a!ar)n$ sa-a!ar)n /itii #e an!am)na 5e!iy+r, Cn /tn #nya#a 9)an$ u
ana a#ar +!uan ter.r$ anari -e sa-a!ar)n aras)n#a$ an!ama"!)!ar)n aras)n#a
Dar;ini"m -ar#)r, 4unu$ /enim Yarat)!) At!as) isim!i ita/)m) +uyan!ar 5.rr!er, Art)
#nya ar#e!iinin$ #nyan)n /ir!i -e /era/er +!mas)n)n .nn#e hi9/ir en5e! a!ma#),
Art) H", sa (as))n iniini /e!iy+ru", 4u A!t)n9a)$ 5"e! 9a) /e!iy+ru", H", Meh#i (as))n
"uhurunu /e!iy+ru", A-ru8a$ Ameria$ Rusya /tn #nya ar#e +!a:a, C+ muhteem$
5"e! /ir me#eniyet +!ua:a, 4u A!t)n9a#a #nya#a mut!u!u i9in#e yaaya:a)",
naA!!ah$ A!!ah)n #i!emesiy!e,
Triye#e inan9!) insan!ar)n say)s) 9+ yse!#i, u an Dar;ini"m*e inanmayan!ar)n
say)s) [&', [&' insan!ar A!!aha inan)y+r!ar Triye#e, 4u 9+ memme! /ir ey$
A-ru8a#a #a /u +ran ya!a) /u #ere:e!ere 5e!#i, 4u +rana 5e!#i A!!aha inanan!ar)n
say)s)$ yani [K'?6' aras)n#a #eiiy+r, Ameria#a #a /u +ran 9+ yse$ /u /y /ir
/aar)$ A!!ah)n mey#ana 5etir#ii /ir /aar), Dnyan)n art) materya!ist$ aran!) 9a#an
9)a:a)n)$ ay#)n!) 9aa 5ire:eini a9) a9) 5.ry+ru", 4u 9+ mut!u!u -eri:i /ir ey$
art) aran!) 9a /itti, &*ayn 'dnan Hktar(n The *tudent H1erated 5ress ile
gerekletirdii Tele!n 3n!erans, F6 2art F??,-
,DN,N 23T,45 Dar;inist!er Leninin$ 0ta!inin Eir!erini$ Hit!erin hatta Muss+!ininin
Eir!erini ha!en uy5u!amaya #e-am e#iy+r!ar, 0ta!in #e$ Lenin #e$ Muss+!ini #e$ Hit!er #e
Dar;inist!er#i -e #n:e!erini$ 3e!se3e!erini Dar;ini"m#en a!#)!ar)n) a9)9a /eyan
e#iy+r!ar#), Le sre!i 9e!ii +!#uunu ainatta$ an:a 9at)ma!ar!a insan!ar)n
5e!ie/i!e:eini$ sa-a!ar)n #nya#a art +!#uunu$ anari -e ter.rn art +!#uunu
sa-unuy+r!ar#) ita8!ar)n#a -e eser!erin#e, 4unu /a") /i!5isi" Ms!man!ara #a ayn)
ei!#e en<ete etti!er, On!ara #a 9at)man)n$ anarinin -e ter.rn art +!#uunu .retti!er,
On!ar) Ameria#a$ n5i!tere#e$ A-ru8a !e!erin#e eitti!er -e ter.rist$ anarist ruh
-er#i!er, Ha!/ui s!am se-5i$ ar#e!i$ /ar)$ a)! -e /i!im!e yay)!)r, &*ayn 'dnan Hktar%n
'"$ <adi <1rta#, 1+ 3asm F??,-
Sonu
Dar;ini"m*in /u ita8 /+yun:a in:e!e#iimi" aran!) y"nn$ -atan)na -e mi!!i
im!iine /a!) +!an her Tr*n te8isini 9ee:eine uu y+tur, Niteim mi!!etimi"e
s."#e Aaa) )rA #iyen /u em8erya!i"m s.":s s."#e A/i!im a#am)Ana -e +nun
Eriyat)na ar) Eren ta-)r a!ma$ e!/ette her Tr*n mi!!i /ir 5.re-i#ir,
An:a ne ya") i$ /u5n Triye*#ei /i!im a#am!ar)n)n$ ay#)n!ar)n$ ya"ar!ar)n /ir
)sm) /u /i!in9ten y+sun#ur!ar, Ken#i!erini Ayar) maymunA i!an etmi +!an Dar;in*in
te+risine #.rt e!!e sar)!mata$ /i!im tara3)n#an re##e#i!mi +!mas)na ramen /u sa3satay)
.r .rne sa-unmata#)r!ar,
K+nunun #aha #a -ahim +!an y.n ise$ Dar;ini"m*in Triye*#ei #e-!et +u!!ar)n#a
+utu!an /a") #ers ita8!ar)n#a /i!imse! /ir 5er9e 5i/i 5.steri!mesi#ir, 4y /i!imse!
hata!ar!a #+!u +!an /u ita8!ar) +uyan 9+:u!ar)m)"$ Dar;ini"m*i /i!im tara3)n#an
is8at!anm) /ir te+ri 5i/i .renmete#ir!er, (Ayr)nt)!) /i!5i i9in /", Harun Yahya$
Cvrim0ilerin 7anlglar 6G Hrta )retim .ers 3ita1larndaki "ilimsel Hatalar) Dar;ini"m*e
/u ei!#e inan#)r)!an /ir nesi!$ Dar;ini"m*in en#i mi!!etini Aaa) )rA say#))n)
5.r#n#e$ mi!!i 5ururunu a:a/a nas)! muha3a"a e#e:etirP Ya #a /u nesi!$ +mnist
.r5t!erin te!in!erin#en$ /eyin y)ama 5iriim!erin#en nas)! +runa:at)rP
Resmi urum!ar)m)")n /u +nu "erine :i##i /ir /i9im#e ei!mesi -e mi!!i !tr
8+!itias)n) /u 5er9e!eri 5." .nn#e /u!un#urara /e!ir!emesi 5eremete#ir, Tr
Mi!!eti*ne ar) yrt!en #man!)!ara #ayana sa!ayan /ir i##ia$ hem #e /i!imse! hi9/ir
#eeri +!ma#)) a8a9) +rtaya 9)m) ien$ as!a Tr eitim sistemi tara3)n#an
#este!enmeme!i$ /u +nu#a im#iye a#ar #e-am etmi +!an yan!) uy5u!ama!ar #a
a:i!iyet!e #"e!ti!me!i#ir,
Dar;ini"m*e inanm) +!an!ar ise /i!me!i#ir!er i$ inan#)!ar) te+ri /ir sa3sata#an .te /ir
ey #ei!#ir, 4unun 5.ster5e!erin#en /iri #e$ Dar;in*in Aya)n#a yery"n#en si!ine:e
5eri )rA +!ara tan)m!a#)) Y:e Tr Mi!!eti*nin$ her tr! #man!ar)na ramen #im#i
ayata #urmas) -e 4y Mn#er Atatr*n #e -asiyet ettii 5i/i Ai!e!e/et 8ayi#ar
a!a:aA +!mas)#)r,
Byk nderimiz Atatrkn Komnizm Tehlikesine Dikkat ektii
Szlerine rnekler
""iz ne bleviiz ne de kmnist9 ne biri ne dieri lamayz. Enk, biz milliyet1erver ve
dinimize hrmetkarz." &'tatrk(n *ylev ve .emeleri, A. 888, F. "ask, s. F?-
""leviklere gelin0e, bizim memleketimizde bu dktrinin hibir ekilde bir yeri lamaz.
.inimiz, adetlerimiz ve ayn zamanda ssyal bnyemiz tamamyla byle bir fkrin
yerlemesine msait deildir... *n larak, dini 1rensi1lerimiz blevizmi benimsemekten
bizi uzak tutmaktadr." &'tatrk(n Tamim, Telgra! ve "eyannameleri, 8D., 1,1KM1,64,
'nkara, 1,>B, s. K4-
"3mnizm itimai bir meseledir. 2emleketimizin hali, memleketimizin itimai eraiti, dini
ve milli ananelerinin kuvveti, <usya(daki kmnizmin biz0e tatbikine msait lmad
kanaatini teyit eder bir mahiyettedir." &'tatrk(n *ylev ve .emeleri, A. 888, F. "ask, s. F?-
Darwinizmin Bilimsel k
Dar;ini"m$ yani e-rim te+risi$ Yarat)!) 5er9eini re##etme ama:)y!a +rtaya at)!m)$
an:a /aar)!) +!amam) /i!im #)) /ir sa3sata#an /aa /ir ey #ei!#ir, Jan!)!))n$ :ans)"
ma##e!er#en tesa#3en +!utuunu i##ia e#en /u te+ri$ e-ren#e -e :an!)!ar#a 9+
mu:i"e-i /ir #"en /u!un#uunun /i!im tara3)n#an is8at e#i!mesiy!e -e e-rimin hi9/ir
"aman yaanma#))n) +rtaya +yan >77 mi!y+na ya)n 3+si!in /u!unmas)y!a 9rmtr,
4.y!e:e A!!ah*)n tm e-reni -e :an!)!ar) yaratm) +!#uu 5er9ei$ /i!im tara3)n#an #a
an)t!anm)t)r, 4u5n e-rim te+risini ayata tutma i9in #nya 9a8)n#a yrt!en
8r+8a5an#a$ sa#e:e /i!imse! 5er9e!erin 9ar8)t)!mas)na$ taraB) y+rum!anmas)na$ /i!im
5.rnts a!t)n#a s.y!enen ya!an!ara -e ya8)!an sahtear!)!ara #aya!)#)r,
An:a /u 8r+8a5an#a 5er9ei 5i"!eyememete#ir, D-rim te+risinin /i!im tarihin#ei en
/y yan)!5) +!#uu$ s+n F7?>7 y)!#)r /i!im #nyas)n#a 5i#ere #aha yse ses!e #i!e
5etiri!mete#ir, M"e!!i!e %&67*!er#en s+nra ya8)!an arat)rma!ar$ Dar;inist i##ia!ar)n
tamamen yan!) +!#uunu +rtaya +ymu -e /u 5er9e 8e 9+ /i!im a#am) tara3)n#an
#i!e 5etiri!mitir, M"e!!i!e A4D*#e$ /iy+!+<i$ /iy+imya$ 8a!e+nt+!+<i 5i/i 3ar!) a!an!ar#an
5e!en 9+ say)#a /i!im a#am)$ Dar;ini"m*in 5e9ersi"!iini 5.rmete$ :an!)!ar)n .enini
Yarat)!) 5er9eiy!e a9)!amata#)r!ar,
D-rim te+risinin 9.n -e yarat)!))n #e!i!!erini #ier 8e 9+ 9a!)mam)"#a /tn
/i!imse! #etay!ar)y!a e!e a!#) -e a!maya #e-am e#iy+ru", An:a +nuyu$ ta)#)) /y
.nem ne#eniy!e$ /ura#a #a ."et!emete yarar -ar#)r,
Darwin'i Ykan Zorluklar
D-rim te+risi$ tarihi esi Yunan*a a#ar u"anan 8a5an /ir .reti +!ma!a /ir!ite$
a8sam!) +!ara %&, y"y)!#a +rtaya at)!#), Te+riyi /i!im #nyas)n)n 5n#emine s+an en
.nem!i 5e!ime$ Jhar!es Dar;in*in %6'& y)!)n#a yay)n!anan Trlerin 3keni a#!) ita/)y#),
Dar;in /u ita8ta #nya "erin#ei 3ar!) :an!) tr!erini A!!ah*)n ayr) ayr) yaratt))
5er9eine en#in:e ar) 9))y+r#u, Dar;in*in yan)!5)!ar)na 5.re$ tm tr!er +rta /ir
ata#an 5e!iy+r!ar#) -e "aman i9in#e 9 #eiim!er!e 3ar!)!am)!ar#),
Dar;in*in te+risi$ hi9/ir s+mut /i!imse! /u!5uya #ayanm)y+r#uS en#isinin #e a/u!
ettii 5i/i sa#e:e /ir Amant) yrtmeA i#i, Hatta Dar;in*in ita/)n#ai ATe+rinin
O+r!u!ar)A /a!)!) u"un /.!m#e itira3 ettii 5i/i$ te+ri 8e 9+ .nem!i s+ru ar)s)n#a a9)
-eriy+r#u,
Dar;in$ te+risinin .nn#ei "+r!u!ar)n 5e!ien /i!im tara3)n#an a)!a:a)n)$ yeni
/i!imse! /u!5u!ar)n te+risini 59!en#ire:eini umuy+r#u, 4unu ita/)n#a s) s) /e!irtmiti,
An:a 5e!ien /i!im$ Dar;in*in umut!ar)n)n tam asine$ te+rinin teme! i##ia!ar)n) /irer
/irer #ayanas)" /)ram)t)r,
Dar;ini"m*in /i!im ar)s)n#ai yeni!5isi$ 9 teme! /a!)ta in:e!ene/i!irH
%) Te+ri$ hayat)n yery"n#e i! e" nas)! +rtaya 9)t))n) as!a a9)!ayamamata#)r,
F) Te+rinin .ne sr# Ae-rim meani"ma!ar)An)n$ 5er9ete e-rim!etiri:i /ir etiye
sahi8 +!#uunu 5.steren hi9/ir /i!imse! /u!5u y+tur,
>) 2+si! ay)t!ar)$ e-rim te+risinin .n5.r!erinin tam asine /ir ta/!+ +rtaya
+ymata#)r,
4u /.!m#e$ /u 9 teme! /a!)) ana hat!ar) i!e in:e!eye:ei",
Alamayan lk Basamak: Hayatn Kkeni
D-rim te+risi$ tm :an!) tr!erinin$ /un#an ya!a) >,6 mi!yar y)! .n:e i!e! #nya#a
+rtaya 9)an te /ir :an!) h:re#en 5e!#i!erini i##ia etmete#ir, Te /ir h:renin nas)!
+!u8 #a mi!y+n!ar:a +m8!es :an!) trn +!utur#uu -e eer 5er9eten /u tr /ir e-rim
5er9e!emise ne#en /unun i"!erinin 3+si! ay)t!ar)n#a /u!unama#))$ te+rinin
a9)!ayama#)) s+ru!ar#an#)r, An:a tm /un!ar#an .n:e$ i##ia e#i!en e-rim sre:inin i!
/asama) "erin#e #urma 5ereir, 0." e#i!en + Ai! h:reA nas)! +rtaya 9)m)t)rP
D-rim te+risi$ Yarat)!)*) :ahi!:e re##ettii i9in$ + Ai! h:reAnin$ hi9/ir 8!an -e
#"en!eme +!ma#an$ #+a anun!ar) i9in#e .r tesa#Berin rn +!ara mey#ana
5e!#iini i##ia e#er, Yani te+riye 5.re$ :ans)" ma##e tesa#Ber s+nu:un#a +rtaya :an!) /ir
h:re 9)arm) +!ma!)#)r, An:a /u$ /i!inen en teme! /iy+!+<i anun!ar)na ay)r) /ir i##ia#)r,
"Hayat Hayattan Gelir"
Dar;in$ ita/)n#a hayat)n .eni +nusun#an hi9 s." etmemiti, Cn +nun
#.nemin#ei i!e! /i!im an!ay))$ :an!)!ar)n 9+ /asit /ir ya8)ya sahi8 +!#u!ar)n)
-arsay)y+r#u, Orta9a*#an /eri inan)!an As8+ntane <enerasy+nA a#!) te+riye 5.re$ :ans)"
ma##e!erin tesa#3en /iraraya 5e!i8$ :an!) /ir -ar!) +!utura/i!e:e!erine inan)!)y+r#u, 4u
#.nem#e /.:e!erin yeme art)!ar)n#an$ 3are!erin #e /u#ay#an +!utuu yay5)n /ir
#n:ey#i, 4unu is8at!ama i9in #e i!5in9 #eney!er ya8)!m)t), Kir!i /ir 8a9a-ran)n
"erine /ira" /u#ay +nmu -e /ira" /e!en#iin#e /u ar))m#an 3are!erin +!ua:a)
san)!m)t), Dt!erin urt!anmas) #a hayat)n :ans)" ma##e!er#en treye/i!#iine /ir #e!i!
say)!)y+r#u, Oysa #aha s+nra an!a)!a:at) i$ et!erin "erin#ei urt!ar en#i!i!erin#en
+!umuy+r!ar$ sine!erin 5etiri8 /)rat)!ar) 5."!e 5.r!meyen !ar-a!ar#an 9))y+r!ar#),
Dar;in*in Trlerin 3keni a#!) ita/)n) ya"#)) #.nem#e ise$ /ateri!erin :ans)"
ma##e#en +!ua/i!#i!eri inan:)$ /i!im #nyas)n#a yay5)n /ir a/u! 5.ry+r#u, Oysa
Dar;in*in ita/)n)n yay)n!anmas)n#an /e y)! s+nra$ n! 2rans)" /iy+!+5 L+uis @asteur$
e-rime teme! +!uturan /u inan:) esin +!ara 9rtt, @asteur ya8t)) u"un 9a!)ma -e
#eney!er s+nu:un#a -ar#)) s+nu:u .y!e ."et!emitiH "Aansz maddelerin hayat
luturabile0ei iddias artk kesin larak tarihe gmlmtr."
%F%
D-rim te+risinin sa-unu:u!ar)$ @asteur*n /u!5u!ar)na ar) u"un sre #iren#i!er, An:a
5e!ien /i!im$ :an!) h:resinin arma) ya8)s)n) +rtaya 9)ar#)9a$ hayat)n en#i!iin#en
+!ua/i!e:ei i##ias)n)n 5e9ersi"!ii #aha #a a9) ha!e 5e!#i,
20. Yzyldaki Sonusuz abalar
F7, y"y)!#a hayat)n .eni +nusunu e!e a!an i! e-rim:i$ n! Rus /iy+!+5 A!eNan#er
O8arin +!#u, O8arin$ %&>7*!u y)!!ar#a +rtaya att)) /irta)m te"!er!e$ :an!) h:resinin
tesa#3en mey#ana 5e!e/i!e:eini is8at etmeye 9a!)t), An:a /u 9a!)ma!ar /aar)s)"!)!a
s+nu9!ana:a -e O8arin u itira3) ya8ma "+run#a a!a:at)H "2aalese! h0renin kkeni,
evrim terisinin tmn iine alan en karanlk nktay luturmaktadr."
%FF
O8arin*in y+!unu i"!eyen e-rim:i!er$ hayat)n .eni +nusunu 9."me a-utura:a
#eney!er ya8maya 9a!)t)!ar, 4u #eney!erin en n!s$ Ameria!) imya:) 0tan!ey Mi!!er
tara3)n#an %&'> y)!)n#a #"en!en#i, Mi!!er$ i!e! #nya atm+s3erin#e +!#uunu i##ia ettii
5a"!ar) /ir #eney #"enein#e /ir!etirere -e /u ar))ma ener<i e!eyere$ 8r+tein!erin
ya8)s)n#a u!!an)!an /ira9 +r5ani m+!e! (amin+asit) sente"!e#i,
O y)!!ar#a e-rim a#)na .nem!i /ir aama 5i/i tan)t)!an /u #eneyin 5e9er!i +!ma#)) -e
#eney#e u!!an)!an atm+s3erin 5er9e #nya +u!!ar)n#an 9+ 3ar!) +!#uu$ i!er!eyen
y)!!ar#a +rtaya 9)a:at),
%F>
U"un sren /ir sessi"!iten s+nra Mi!!er*in en#isi #e u!!an#)) atm+s3er +rtam)n)n
5er9e9i +!ma#))n) itira3 etti,
%F=
Hayat)n .eni s+rununu a9)!ama i9in F7, y"y)! /+yun:a yrt!en tm e-rim:i
9a/a!ar he8 /aar)s)"!)!a s+nu9!an#), 0an Die5+ 0:ri88s Dnstits*n#en n! <e+imya:)
QeRrey 4a#a$ e-rim:i Carth #er5isin#e %&&6 y)!)n#a yay)n!anan /ir maa!e#e /u 5er9ei
.y!e a/u! e#erH
4u5n$ F7, y"y)!) 5eri#e /)ra)ren$ ha!a$ F7, y"y)!a 5ir#iimi"#e sahi8 +!#uumu" en
/y 9."!memi 8r+/!em!e ar) ar)yay)"H Hayat yery"n#e nas)! /a!a#)P
%F'
Hayatn Kompleks Yaps
D-rim te+risinin hayat)n .eni +nusun#a /u #en!i /y /ir a9ma"a 5irmesinin
/a!):a ne#eni$ en /asit san)!an :an!) ya8)!ar)n /i!e +!aanst #ere:e#e +m8!es
ya8)!ara sahi8 +!mas)#)r, Jan!) h:resi$ insan+!unun ya8t)) /tn ten+!+<i rn!er#en
#aha +m8!estir, My!e i /u5n #nyan)n en 5e!imi !a/+ratu-ar!ar)n#a /i!e :ans)"
ma##e!er /iraraya 5etiri!ere :an!) /ir h:re reti!ememete#ir,
4ir h:renin mey#ana 5e!mesi i9in 5ereen art!ar$ as!a rast!ant)!ar!a a9)!anamaya:a
a#ar 3a"!a#)r, H:renin en teme! ya8) ta) +!an 8r+tein!erin rast!ant)sa! +!ara
sente"!enme ihtima!iS '77 amin+asit!i +rta!ama /ir 8r+tein i9in$ %7
&'7
*#e %*#ir, An:a
matematite %7
'7
*#e %*#en 9 +!as)!)!ar 8rati +!ara Aimans)"A say)!)r, H:renin
9eir#ein#e yer a!an -e 5eneti /i!5iyi sa!ayan DNA m+!e! ise$ inan)!ma" /ir /i!5i
/anas)#)r, nsan DNA*s)n)n i9er#ii /i!5inin$ eer a)#a #.!meye a!)!sa$ '77*er
say3a#an +!uan &77 :i!t!i /ir t8hane +!utura:a) hesa8!anmata#)r,
4u n+ta#a 9+ i!5in9 /ir ii!em #aha -ar#)rH DNA$ ya!n)" /irta)m ."e!!emi
8r+tein!erin (en"im!erin) yar#)m) i!e e!ene/i!ir, Ama /u en"im!erin sente"i #e an:a
DNA*#ai /i!5i!er #+ru!tusun#a 5er9e!eir, 4ir/irine /a)m!) +!#u!ar)n#an$ e!emenin
mey#ana 5e!e/i!mesi i9in iisinin #e ayn) an#a -ar +!ma!ar) 5ereir, 4u ise$ hayat)n
en#i!iin#en +!utuu senary+sunu 9)ma"a s+mata#)r, 0an Die5+ Ja!i3+rnia
ni-ersitesi*n#en n! e-rim:i @r+3, Les!ie Or5e!$ *0ientif0 'meri0an #er5isinin Dim
%&&= tarih!i say)s)n#a /u 5er9ei .y!e itira3 e#erH
0+n #ere:e +m8!es ya8)!ara sahi8 +!an 8r+tein!erin -e n!ei asit!erin (RNA -e DNA) ayn)
yer#e -e ayn) "aman#a rast!ant)sa! +!ara +!uma!ar) a)r) #ere:e#e ihtima! #))#)r, Ama
/un!ar)n /irisi +!ma#an #ierini e!#e etme #e mmn #ei!#ir, D+!ay)s)y!a insan$ yaam)n
imyasa! y+!!ar!a +rtaya 9)mas)n)n as!a mmn +!ma#)) s+nu:una -arma "+run#a
a!mata#)r,
%F(
Kuusu" eer hayat)n .r tesa#Ber neti:esin#e en#i en#ine +rtaya 9)mas)
imans)" ise$ /u #urum#a hayat)n yarat)!#))n) a/u! etme 5ereir, 4u 5er9e$ en teme!
ama:) Yarat)!)*) re##etme +!an e-rim te+risini a9)9a 5e9ersi" )!mata#)r,
Evrimin Hayali Mekanizmalar
Dar;in*in te+risini 5e9ersi" )!an iin:i /y n+ta$ te+rinin Ae-rim meani"ma!ar)A
+!ara .ne sr# ii a-ram)n #a 5er9ete hi9/ir e-rim!etiri:i 5:e sahi8 +!ma#))n)n
an!a)!m) +!mas)#)r,
Dar;in$ +rtaya att)) e-rim i##ias)n) tamamen A#+a! se!esiy+nA meani"mas)na
/a!am)t), 4u meani"maya -er#ii .nem$ ita/)n)n ismin#en #e a9)9a an!a)!)y+r#uH
Trlerin 3keni, .al *eleksiyn 7luyla...
D+a! se!esiy+n$ #+a! se9me #emetir, D+a#ai yaam m:a#e!esi i9in#e$ #+a!
art!ara uy5un -e 59! :an!)!ar)n hayatta a!a:a) #n:esine #ayan)r, Mrnein y)rt):)
hay-an!ar tara3)n#an teh#it e#i!en /ir 5eyi srsn#e$ #aha h)"!) +a/i!en 5eyi!er
hayatta a!a:at)r, 4.y!e:e 5eyi srs$ h)"!) -e 59! /irey!er#en +!ua:at)r, Ama
e!/ette /u meani"ma$ 5eyi!eri e-rim!etirme"$ +n!ar) /aa /ir :an!) trne$ .rnein
at!ara #.ntrme", D+!ay)s)y!a #+a! se!esiy+n meani"mas) hi9/ir e-rim!etiri:i 5:e
sahi8 #ei!#ir, Dar;in #e /u 5er9ein 3ar)n#ay#) -e Trlerin 3keni a#!) ita/)n#a
"Laydal deiiklikler lumad sre0e dal seleksiyn hibir ey ya1amaz" #eme
"+run#a a!m)t),
%FK
Lamarck'n Etkisi
@ei /u A3ay#a!) #eii!i!erA nas)! +!ua/i!ir#iP Dar;in$ en#i #.neminin i!e! /i!im
an!ay)) i9in#e$ /u s+ruyu Lamar:*a #ayanara :e-a8!amaya 9a!)m)t), Dar;in*#en .n:e
yaam) +!an 2rans)" /iy+!+5 Lamar:*a 5.re$ :an!)!ar yaam!ar) s)ras)n#a 5e9ir#i!eri
E"ise! #eii!i!eri s+nrai nes!e atar)y+r!ar$ nesi!#en nesi!e /irien /u ."e!!i!er
s+nu:un#a yeni tr!er +rtaya 9))y+r#u, Mrnein Lamar:*a 5.re "ra3a!ar :ey!an!ar#an
tremi!er#i$ yse aa9!ar)n ya8ra!ar)n) yeme i9in 9a/a!aren nesi!#en nesi!e
/+yun!ar) u"am)t),
Dar;in #e /en"eri .rne!er -ermi$ .rnein Trlerin 3keni a#!) ita/)n#a$ yiye:e
/u!ma i9in suya 5iren /a") ay)!ar)n "aman!a /a!ina!ara #.ntn i##ia etmiti,
%F6
Ama Men#e!*in e3ettii -e F7, y"y)!#a 5e!ien 5eneti /i!imiy!e esin!een a!)t)m
anun!ar)$ a"an)!m) ."e!!i!erin s+nrai nesi!!ere atar)!mas) e3sanesini esin +!ara y)t),
4.y!e:e #+a! se!esiy+n Ate /a)naA -e #+!ay)s)y!a tmy!e etisi" /ir meani"ma
+!ara a!m) +!uy+r#u,
Neo-Darwinizm ve Mutasyonlar
Dar;inist!er ise /u #uruma /ir 9."m /u!a/i!me i9in %&>7*!ar)n s+n!ar)n#a$ AM+#ern
0enteti Te+riAyi ya #a #aha yay5)n ismiy!e ne+?Dar;ini"m*i +rtaya att)!ar, Ne+?
Dar;ini"m$ #+a! se!esiy+nun yan)na A3ay#a!) #eii!i se/e/iA +!ara mutasy+n!ar)$
yani :an!)!ar)n 5en!erin#e ra#yasy+n 5i/i #) eti!er ya #a +8ya!ama hata!ar) s+nu:un#a
+!uan /+"u!ma!ar) e!e#i,
4u5n #e ha!a /i!imse! +!ara 5e9ersi" +!#uunu /i!me!erine ramen$ Dar;inist!erin
sa-un#uu m+#e! ne+?Dar;ini"m*#ir, Te+ri$ yery"n#e /u!unan mi!y+n!ar:a :an!)
trnn$ /u :an!)!ar)n$ u!a$ 5."$ a:ier$ anat 5i/i say)s)" +m8!es +r5an!ar)n)n
Amutasy+n!araA$ yani 5eneti /+"u!u!ara #aya!) /ir sre9 s+nu:un#a +!utuunu i##ia
etmete#ir, Ama te+riyi 9aresi" /)raan a9) /ir /i!imse! 5er9e -ar#)rH Mutasy+n!ar
:an!)!ar) 5e!itirme"!er$ asine her "aman i9in :an!)!ara "arar -erir!er,
4unun ne#eni 9+ /asittirH DNA 9+ +m8!es /ir #"ene sahi8tir, 4u m+!e! "erin#e
+!uan herhan5i /ir tesa#E eti an:a "arar -erir, Ameria!) 5eneti9i 4, 1, Ran5anathan
/unu .y!e a9)!arH
Mutasy+n!ar 9$ ras5e!e -e "arar!)#)r!ar, C+ en#er +!ara mey#ana 5e!ir!er -e en iyi
ihtima!!e etisi"#ir!er, 4u 9 ."e!!i$ mutasy+n!ar)n e-rimse! /ir 5e!ime mey#ana
5etiremeye:eini 5.sterir, Oaten yse #ere:e#e ."e!!emi /ir +r5ani"ma#a mey#ana
5e!e/i!e:e rast!ant)sa! /ir #eiim$ ya etisi" +!a:at)r ya #a "arar!), 4ir +! saatin#e
mey#ana 5e!e:e ras5e!e /ir #eiim +! saatini 5e!itirmeye:etir, Ona /y ihtima!!e
"arar -ere:e -eya en iyi ihtima!!e etisi" +!a:at)r, 4ir #e8rem /ir ehri 5e!itirme"$ +na
y))m 5etirir,
%F&
Niteim /u5ne a#ar hi9/ir yarar!)$ yani 5eneti /i!5iyi 5e!itiren mutasy+n .rnei
5."!em!enme#i, Tm mutasy+n!ar)n "arar!) +!#uu 5.r!#, An!a)!#) i$ e-rim te+risinin
Ae-rim meani"mas)A +!ara 5.ster#ii mutasy+n!ar$ 5er9ete :an!)!ar) sa#e:e tahri8
e#en$ saat /)raan 5eneti +!ay!ar#)r, (nsan!ar#a mutasy+nun en s) 5.r!en etisi #e
anser#ir,) D!/ette tahri8 e#i:i /ir meani"ma Ae-rim meani"mas)A +!ama", D+a!
se!esiy+n ise$ Dar;in*in #e a/u! ettii 5i/i$ Ate /a)na hi9/ir ey ya8ama",A 4u 5er9e
/i"!ere #+a#a hi9/ir Ae-rim meani"mas)A +!ma#))n) 5.stermete#ir, D-rim
meani"mas) +!ma#))na 5.re #e$ e-rim #enen haya!i sre9 yaanm) +!ama",
Fosil Kaytlar: Ara Formlardan Eser Yok
D-rim te+risinin i##ia ettii senary+nun yaanmam) +!#uunun en a9) 5.ster5esi ise
3+si! ay)t!ar)#)r,
D-rim te+risinin /i!im #)) i##ias)na 5.re /tn :an!)!ar /ir/ir!erin#en tremi!er#ir,
Mn:e#en -ar +!an /ir :an!) tr$ "aman!a /ir #ierine #.nm -e /tn tr!er /u ei!#e
+rtaya 9)m)!ar#)r, Te+riye 5.re /u #.nm y" mi!y+n!ar:a y)! sren u"un /ir "aman
#i!imini a8sam) -e a#eme a#eme i!er!emitir,
4u #urum#a$ i##ia e#i!en u"un #.nm sre:i i9in#e say)s)" Aara tr!erAin +!umu -e
yaam) +!ma!ar) 5ereir,
Mrnein 5e9mite$ /a!) ."e!!i!erini ta)ma!ar)na ramen$ /ir yan#an #a /a") srn5en
."e!!i!eri a"anm) +!an yar) /a!)?yar) srn5en :an!)!ar yaam) +!ma!)#)r, Ya #a
srn5en ."e!!i!erini ta)ren$ /ir yan#an #a /a") u ."e!!i!eri a"anm) srn5en?u!ar
+rtaya 9)m) +!ma!)#)r, 4un!ar$ /ir 5e9i sre:in#e +!#u!ar) i9in #e$ saat$ esi$ usur!u
:an!)!ar +!ma!)#)r, D-rim:i!er 5e9mite yaam) +!#u!ar)na inan#)!ar) /u haya!i -ar!)!ara
Aara?5e9i 3+rmuA a#)n) -erir!er,
Der 5er9eten /u tr :an!)!ar 5e9mite yaam)!arsa /un!ar)n say)!ar)n)n -e 9eit!erinin
mi!y+n!ar:a hatta mi!yar!ar:a +!mas) 5ereir, Le /u 5ari8 :an!)!ar)n a!)nt)!ar)na mut!aa
3+si! ay)t!ar)n#a rast!anmas) 5ereir, Dar;in$ Trlerin 3keni*n#e /unu .y!e a9)!am)t)rH
Der te+rim #+ruysa$ tr!eri /ir/irine /a!ayan say)s)" ara?5e9i 9eit!eri mut!aa yaam)
+!ma!)#)r,,, 4un!ar)n yaam) +!#u!ar)n)n an)t!ar) #a sa#e:e 3+si! a!)nt)!ar) aras)n#a
/u!una/i!ir,
%>7
An:a /u sat)r!ar) ya"an Dar;in$ /u ara 3+rm!ar)n 3+si!!erinin /ir tr! /u!unama#))n)n
#a 3ar)n#ay#), 4unun te+risi i9in /y /ir a9ma" +!utur#uunu 5.ry+r#u, 4u y"#en$
Trlerin 3keni ita/)n)n ATe+rinin O+r!u!ar)A (Di\:u!ties +n The+ry) a#!) /.!mn#e .y!e
ya"m)t)H
Der 5er9eten tr!er ./r tr!er#en ya-a 5e!ime!er!e tremise$ neden saysz ara gei
$ormuna rastlamyoruzQ Neden btn doa bir karmaa alinde deil de% tam
olarak tanmlanm ve yerli yerindeQ Saysz ara gei $ormu olmal% $akat niin
yeryznn saylamaya#ak kadar ok katmannda g&ml olarak bulamyoruz...
Niin er BeoloBik ya! ve er tabaka b&yle balantlarla dolu deilQ Qe+!+<i iyi
#ere:e!en#iri!mi /ir sre9 +rtaya 9)armamata#)r -e /e!i #e /u /enim te+rime ar) i!eri
sr!e:e en /y itira" +!a:at)r,
%>%
Darwin'in Yklan Umutlar
An:a %&, y"y)!)n +rtas)n#an /u yana #nyan)n #.rt /ir yan)n#a humma!) 3+si!
arat)rma!ar) ya8)!#)) ha!#e /u ara 5e9i 3+rm!ar)na rast!anamam)t)r, Ya8)!an a")!ar#a -e
arat)rma!ar#a e!#e e#i!en /tn /u!5u!ar$ e-rim:i!erin /e!e#i!erinin asine$ :an!)!ar)n
yery"n#e /ir#en/ire$ esisi" -e usursu" /ir /i9im#e +rtaya 9)t)!ar)n) 5.stermitir,
n! n5i!i" 8a!e+nt+!+5 (3+si! /i!im:i) Dere W, A5er$ /ir e-rim:i +!mas)na ar)n /u
5er9ei .y!e itira3 e#erH
0+runumu" u#urH 2+si! ay)t!ar)n) #etay!) +!ara in:e!e#iimi"#e$ tr!er ya #a s)n)Bar
se-iyesin#e +!sun$ sre!i +!ara ayn) 5er9e!e ar)!a)r)"S a#eme!i e-rim!e 5e!ien #ei!$
ani#en yery"n#e +!uan 5ru8!ar 5.rr",
%>F
Yani 3+si! ay)t!ar)n#a$ tm :an!) tr!eri$ ara!ar)n#a hi9/ir 5e9i 3+rmu +!ma#an esisi"
/i9im!eriy!e ani#en +rtaya 9)mata#)r!ar, 4u$ Dar;in*in .n5.r!erinin tam asi#ir, Dahas)$
/u :an!) tr!erinin yarat)!#)!ar)n) 5.steren 9+ 59! /ir #e!i!#ir, Cn /ir :an!) trnn$
en#isin#en e-rim!etii hi9/ir atas) +!ma#an$ /ir an#a -e usursu" +!ara +rtaya
9)mas)n)n te a9)!amas)$ + trn yarat)!m) +!mas)#)r, 4u 5er9e$ n! e-rim:i /iy+!+5
D+u5!as 2utuyma tara3)n#an #a a/u! e#i!irH
Yarat)!) -e e-rim$ yaayan :an!)!ar)n .eni ha)n#a ya8)!a/i!e:e ye5ane ii a9)!ama#)r,
Jan!)!ar #nya "erin#e ya tamamen memme! -e esisi" /ir /i9im#e +rtaya 9)m)!ar#)r
ya #a /.y!e +!mam)t)r, Der /.y!e +!ma#)ysa$ /ir #eiim sre:i sayesin#e en#i!erin#en
.n:e -ar +!an /a") :an!) tr!erin#en e-rim!eere mey#ana 5e!mi +!ma!)#)r!ar, Ama eer
esisi" -e memme! /ir /i9im#e +rtaya 9)m)!arsa$ + ha!#e s+nsu" 59 sahi/i /ir a)!
tara3)n#an yarat)!m) +!ma!ar) 5ereir,
%>>
2+si!!er ise$ :an!)!ar)n yery"n#e esisi" -e memme! /ir /i9im#e +rtaya 9)t)!ar)n)
5.stermete#ir, Yani Atr!erin .eniA$ Dar;in*in san#))n)n asine$ e-rim #ei! yarat)!)t)r,
nsann Evrimi Masal
D-rim te+risini sa-unan!ar)n en 9+ 5n#eme 5etir#i!eri +nu$ insan)n .eni
+nusu#ur, 4u +nu#ai Dar;inist i##ia$ insan)n s."#e maymunsu /irta)m yarat)!ar#an
5e!#iini -arsayar, =?' mi!y+n y)! .n:e /a!a#)) -arsay)!an /u sre9te$ insan i!e haya!i
ata!ar) aras)n#a /a") Aara 3+rmA!ar)n yaa#)) i##ia e#i!ir, 1er9ete tmy!e haya!i +!an /u
senary+#a #.rt teme! Aate5+riA say)!)rH
%) Austra!+8ithe:us
F) H+m+ ha/i!is
>) H+m+ ere:tus
=) H+m+ sa8iens
D-rim:i!er$ insan!ar)n s."#e i! maymunsu ata!ar)na A5ney maymunuA an!am)na
5e!en AAustra!+8ithe:usA ismini -erir!er, 4u :an!)!ar 5er9ete s+yu tenmi /ir maymun
trn#en /aa /ir ey #ei!#ir, L+r# 0+!!y Ou:erman -e @r+3, Jhar!es ONnar# 5i/i
n5i!tere -e A4D*#en #nya:a n! ii anat+mistin Austra!+8ithe:us .rne!eri "erin#e
ya8t)!ar) 9+ 5eni a8sam!) 9a!)ma!ar$ /u :an!)!ar)n sa#e:e s+yu tenmi /ir maymun
trne ait +!#u!ar)n) -e insan!ar!a hi9/ir /en"er!i ta)ma#)!ar)n) 5.stermitir,
%>=
D-rim:i!er insan e-riminin /ir s+nrai sa3has)n) #a$ Ah+m+A yani insan +!ara
s)n)Ban#)r)r!ar, ##iaya 5.re h+m+ serisin#ei :an!)!ar$ Austra!+8ithe:us!ar*#an #aha
5e!imi!er#ir, D-rim:i!er$ /u 3ar!) :an!)!ara ait 3+si!!eri ar#) ar#)na #i"ere haya!i /ir e-rim
emas) +!uturur!ar, 4u ema haya!i#ir$ 9n 5er9ete /u 3ar!) s)n)Bar)n aras)n#a
e-rimse! /ir i!ii +!#uu as!a is8at!anamam)t)r, D-rim te+risinin F7, y"y)!#ai en .nem!i
sa-unu:u!ar)n#an /iri +!an Drnst Mayr$ "Hm sa1iens%e uzanan zin0ir gerekte kay1tr"
#iyere /unu a/u! e#er,
%>'
D-rim:i!er AAustra!+8ithe:us ] H+m+ ha/i!is ] H+m+ ere:tus ] H+m+ sa8iensA
s)ra!amas)n) ya"aren$ /u tr!erin her /irinin$ /ir s+nrainin atas) +!#uu i"!enimini
-erir!er, Oysa 8a!e+antr+8+!+5!ar)n s+n /u!5u!ar)$ Austra!+8ithe:us$ H+m+ ha/i!is -e
H+m+ ere:tus*un #nyan)n 3ar!) /.!5e!erin#e ayn) #.nem!er#e yaa#)!ar)n)
5.stermete#ir,
%>(
Dahas) H+m+ ere:tus s)n)Bamas)na ait insan!ar)n /ir /.!m 9+ m+#ern "aman!ara
a#ar yaam)!ar$ H+m+ sa8iens nean#erta!ensis -e H+m+ sa8iens sa8iens (5nm"
insan)) i!e ayn) +rtam#a yan yana /u!unmu!ar#)r,
%>K
4u ise e!/ette /u s)n)Bar)n /ir/ir!erinin ata!ar) +!#u!ar) i##ias)n)n 5e9ersi"!iini a9)9a
+rtaya +ymata#)r, Har-ar# ni-ersitesi 8a!e+nt+!+5!ar)n#an 0te8hen Qay 1+u!#$ en#isi
#e /ir e-rim:i +!mas)na ar)n$ Dar;inist te+rinin i9ine 5ir#ii /u 9)ma") .y!e a9)!arH
Der /ir/iri i!e 8ara!e! /ir /i9im#e yaayan 9 3ar!) h+mini# (insan)ms)) 9i"5isi -arsa$ + ha!#e
/i"im s+y aa:)m)"a ne +!#uP A9)t)r i$ /un!ar)n /iri #ierin#en 5e!mi +!ama", Dahas)$ /iri
#ieriy!e ar)!at)r)!#))n#a e-rimse! /ir 5e!ime tren#i 5.stermemete#ir!er,
%>6
K)sa:as)$ me#ya#a ya #a #ers ita8!ar)n#a yer a!an haya!i /irta)m Ayar) maymun$ yar)
insanA :an!)!ar)n 9i"im!eriy!e$ yani s)r3 8r+8a5an#a y+!uy!a ayata tutu!maya 9a!))!an
insan)n e-rimi senary+su$ hi9/ir /i!imse! teme!i +!mayan /ir masa!#an i/arettir,
4u +nuyu u"un y)!!ar in:e!eyen$ ."e!!i!e Austra!+8ithe:us 3+si!!eri "erin#e %' y)!
arat)rma ya8an n5i!tere*nin en n! -e say5)n /i!im a#am!ar)n#an L+r# 0+!!y
Ou:erman$ /ir e-rim:i +!mas)na ramen$ +rta#a maymunsu :an!)!ar#an insana u"anan
5er9e /ir s+y aa:) +!ma#)) s+nu:una -arm)t)r,
Ou:erman /ir #e i!5in9 /ir A/i!im sa!as)A ya8m)t)r, 4i!imse! +!ara a/u! ettii /i!5i
#a!!ar)n#an$ /i!im #)) +!ara a/u! ettii /i!5i #a!!ar)na a#ar /ir ye!8a"e +!uturmutur,
Ou:erman*)n /u ta/!+suna 5.re en A/i!imse!A ?yani s+mut -eri!ere #ayanan? /i!5i #a!!ar)
imya -e E"itir, Ye!8a"e#e /un!ar#an s+nra /iy+!+<i /i!im!eri$ s+nra #a s+sya! /i!im!er
5e!ir, Ye!8a"enin en u:un#a$ yani en A/i!im #))A say)!an )s)m#a ise$ Ou:erman*a 5.re$
te!e8ati$ a!t)n:) his 5i/i A#uyum .tesi a!5)!amaA a-ram!ar) -e /ir #e Ainsan)n e-rimiA
-ar#)rU Ou:erman$ ye!8a"enin /u u:unu .y!e a9)!arH
O/<eti3 5er9e!iin a!an)n#an 9))8 #a$ /iy+!+<i /i!im +!ara -arsay)!an /u a!an!ara ?yani
#uyum .tesi a!5)!amaya -e insan)n 3+si! tarihinin y+rum!anmas)na? 5ir#iimi"#e$ e-rim
te+risine inanan /ir imse i9in hereyin mmn +!#uunu 5.rr", My!e i te+ri!erine
esin!i!e inanan /u imse!erin 9e!ii!i /a") yar5)!ar) ayn) an#a a/u! etme!eri /i!e
mmn#r,
%>&
te insan)n e-rimi masa!) #a$ te+ri!erine .r .rne inanan /irta)m insan!ar)n
/u!#u!ar) /a") 3+si!!eri .n yar5)!) /ir /i9im#e y+rum!ama!ar)n#an i/arettir,
Darwin Forml!
im#iye a#ar e!e a!#))m)" tm teni #e!i!!erin yan)n#a$ isterseni" e-rim:i!erin nas)!
sa9ma /ir inan)a sahi8 +!#u!ar)n) /ir #e 9+:u!ar)n /i!e an!aya/i!e:ei a#ar a9) /ir
.rne!e ."et!eye!im,
D-rim te+risi :an!)!))n tesa#3en +!utuunu i##ia etmete#ir, D+!ay)s)y!a /u a)! #))
i##iaya 5.re :ans)" -e uursu" at+m!ar /iraraya 5e!ere .n:e h:reyi +!uturmu!ar#)r -e
s+nras)n#a ayn) at+m!ar /ir ei!#e #ier :an!)!ar) -e insan) mey#ana 5etirmi!er#ir, im#i
#ne!imS :an!)!))n ya8)ta) +!an ar/+n$ 3+s3+r$ a"+t$ 8+tasyum 5i/i e!ement!eri /iraraya
5etir#iimi"#e /ir y))n +!uur, 4u at+m y))n)$ han5i i!em#en 5e9iri!irse 5e9iri!sin$ te /ir
:an!) +!uturama", sterseni" /u +nu#a /ir A#eneyA tasar!aya!)m -e e-rim:i!erin as!)n#a
sa-un#u!ar)$ ama yse ses!e #i!e 5etireme#i!eri i##iay) +n!ar a#)na ADar;in 2+rm!A
a#)y!a in:e!eye!imH
D-rim:i!er$ 9+ say)#a /y -ari!in i9ine :an!)!))n ya8)s)n#a /u!unan 3+s3+r$ a"+t$
ar/+n$ +si<en$ #emir$ ma5ne"yum 5i/i e!ement!er#en /+! mitar#a +ysun!ar, Hatta
n+rma! art!ar#a /u!unmayan an:a /u ar))m)n i9in#e /u!unmas)n) 5ere!i 5.r#!eri
ma!"eme!eri #e /u -ari!!ere e!esin!er, Kar))m!ar)n i9ine$ iste#i!eri a#ar amin+ asit$
iste#i!eri a#ar #a (/ir teinin /i!e rast!ant)sa! +!uma ihtima!i %7?&'7 +!an) 8r+tein
#+!#ursun!ar, 4u ar))m!ara iste#i!eri +ran#a )s) -e nem -ersin!er, 4un!ar) iste#i!eri
5e!imi :iha"!ar!a ar)t)rs)n!ar, Lari!!erin /a)na #a #nyan)n .n#e 5e!en /i!im a#am!ar)n)
+ysun!ar, 4u u"man!ar /a/a#an +u!a$ uatan uaa atarara n./et!ee mi!yar!ar:a$
hatta tri!y+n!ar:a sene sre!i -ari!!erin /a)n#a /e!esin!er, 4ir :an!)n)n +!umas) i9in
han5i art!ar)n -ar +!mas) 5eretiine inan)!)y+rsa he8sini u!!anma ser/est +!sun, An:a$
ne ya8ar!arsa ya8s)n!ar + -ari!!er#en esin!i!e /ir :an!) 9)artama"!ar, Ora3a!ar)$
as!an!ar)$ ar)!ar)$ anarya!ar)$ /!/!!eri$ 8a8aan!ar)$ at!ar)$ yunus!ar)$ 5!!eri$ +ri#e!eri$
"am/a!ar)$ aranE!!eri$ mu"!ar)$ 8+rtaa!!ar)$ e!ma!ar)$ hurma!ar)$ #+mates!eri$ a-un!ar)$
ar8u"!ar)$ in:ir!eri$ "eytin!eri$ "m!eri$ e3ta!i!eri$ ta-us u!ar)n)$ s!n!eri$ ren ren
e!e/e!eri -e /un!ar 5i/i mi!y+n!ar:a :an!) trn#en hi9/irini +!uturama"!ar, Dei!
/ura#a /ira9)n) say#))m)" /u :an!) -ar!)!ar)$ /un!ar)n te /ir h:resini /i!e e!#e
e#eme"!er, K)sa:as)$ /i!in9si" at+m!ar /iraraya 5e!ere h:reyi +!uturama"!ar, 0+nra yeni
/ir arar -erere /ir h:reyi iiye /.!8$ s+nra art ar#a /aa arar!ar a!)8$ e!etr+n
mir+s+/unu /u!an$ s+nra en#i h:re ya8)s)n) /u mir+s+8 a!t)n#a i"!eyen 8r+3es.r!eri
+!uturama"!ar, Ma##e$ an:a A!!ah*)n stn yaratmas)y!a hayat /u!ur,
4unun asini i##ia e#en e-rim te+risi ise$ a!a tamamen ay)r) /ir sa3sata#)r,
D-rim:i!erin +rtaya att)) i##ia!ar "erin#e /ira" /i!e #nme$ sttei .rnete +!#uu
5i/i$ /u 5er9ei a9)9a 5.sterir,
Gz ve Kulaktaki Teknoloji
D-rim te+risinin esin!i!e a9)!ama 5etiremeye:ei /ir #ier +nu ise 5." -e u!atai
stn a!5)!ama a!itesi#ir, 1."!e i!5i!i +nuya 5e9me#en .n:e ANas)! 5.rr"PA s+rusuna
)sa:a :e-a8 -ere!im, 4ir :isim#en 5e!en ))n!ar$ 5."#e retinaya ters +!ara #er, 4u
))n!ar$ /ura#ai h:re!er tara3)n#an e!etri sinya!!erine #.ntr!r -e /eynin ara
)sm)n#ai 5.rme mere"i #eni!en 9: /ir n+taya u!a)r, 4u e!etri sinya!!eri /ir #i"i
i!em#en s+nra /eyin#ei /u mere"#e 5.rnt +!ara a!5)!an)r, 4u /i!5i#en s+nra im#i
#ne!imH
4eyin ))a a8a!)#)r, Yani /eynin i9i a8aran!)t)r$ )) /eynin /u!un#uu yere a#ar
5ireme", 1.rnt mere"i #eni!en yer a8aran!)$ )))n as!a u!ama#))$ /e!i #e hi9
ar)!ama#))n)" a#ar aran!) /ir yer#ir, An:a si" /u "iEri aran!)ta ))!)$ 8)r)! 8)r)! /ir
#nyay) seyretmetesini",
ste!i /u + a#ar net -e a!ite!i /ir 5.rnt#r i F%, y"y)! ten+!+<isi /i!e her tr!
imana ramen /u net!ii sa!ayamam)t)r, Mrnein u an#a +u#uunu" ita/a$ ita/)
tutan e!!erini"e /a)n$ s+nra /a)n)") a!#)r)n -e 9e-reni"e /a)n, u an#a 5.r#n"
net!i -e a!ite#ei /u 5.rnty /aa /ir yer#e 5.r#n" mP 4u a#ar net /ir
5.rnty si"e #nyan)n /ir numara!) te!e-i"y+n iretinin rettii en 5e!imi te!e-i"y+n
eran) #ahi -ereme", %77 y)!#)r /in!er:e mhen#is /u net!ie u!ama i9in 9a!)mata#)r,
4unun i9in 3a/ria!ar$ #e- tesis!er uru!mata$ arat)rma!ar ya8)!mata$ 8!an!ar -e
tasar)m!ar 5e!itiri!mete#ir, Yine /ir TL eran)na /a)n$ /ir #e u an#a e!ini"#e tuttuunu"
/u ita/a, Ara#a /y /ir net!i -e a!ite 3ar) +!#uunu 5.re:esini", ste!i$ TL eran)
si"e ii /+yut!u /ir 5.rnt 5.sterir$ +ysa si" 9 /+yut!u$ #erin!i!i /ir 8ers8etiE
i"!emetesini",
U"un y)!!ar#)r +n /in!er:e mhen#is 9 /+yut!u TL ya8maya$ 5."n 5.rme a!itesine
u!amaya 9a!)mata#)r!ar, D-et$ 9 /+yut!u /ir te!e-i"y+n sistemi ya8a/i!#i!er ama +nu
#a 5."! tama#an 9 /+yut!u 5.rme mmn #ei!$ a!#) i /u suni /ir 9 /+yuttur,
Ara tara3 #aha /u!an)$ .n tara3 ise a)ttan #e+r 5i/i #urur, Hi9/ir "aman 5."n
5.r# a#ar net -e a!ite!i /ir 5.rnt +!uma", Kamera#a #a$ te!e-i"y+n#a #a mut!aa
5.rnt ay/) mey#ana 5e!ir,
te e-rim:i!er$ /u a!ite!i -e net 5.rnty +!uturan meani"man)n tesa#3en
+!utuunu i##ia etmete#ir!er, im#i /iri si"e$ +#an)"#a #uran te!e-i"y+n tesa#Ber
s+nu:un#a +!utu$ at+m!ar /iraraya 5e!#i -e /u 5.rnt +!uturan a!eti mey#ana 5etir#i
#ese ne #nrsn"P 4in!er:e iinin /iraraya 5e!i8 ya8ama#))n) uursu" at+m!ar nas)!
ya8s)nP
1."n 5.r#n#en #aha i!e! +!an /ir 5.rnty +!uturan a!et tesa#3en
+!uam)y+rsa$ 5."n -e 5."n 5.r# 5.rntnn #e tesa#3en +!uamaya:a) 9+
a9)t)r, Ayn) #urum u!a i9in #e 5e9er!i#ir, D) u!a$ 9e-re#ei ses!eri u!a e89esi
-as)tas)y!a t+8!ay)8 +rta u!aa i!etirS +rta u!a a!#)) ses titreim!erini 59!en#irere i9
u!aa atar)rS i9 u!a #a /u titreim!eri e!etri sinya!!erine #.ntrere /eyne
5.n#erir, Aynen 5.rme#e +!#uu 5i/i #uyma i!emi #e /eyin#ei #uyma mere"in#e
5er9e!eir, 1."#ei #urum u!a i9in #e 5e9er!i#ir$ yani /eyin$ )) 5i/i sese #e a8a!)#)r$
ses 5e9irme", D+!ay)s)y!a #)ar)s) ne a#ar 5r!t! #e +!sa /eynin i9i tamamen sessi"#ir,
4una ramen en net ses!er /eyin#e a!5)!an)r, 0es 5e9irmeyen /eynini"#e /ir +restran)n
sen3+ni!erini #in!ersini"$ a!a/a!) /ir +rtam)n tm 5r!tsn #uyars)n)", Ama + an#a
hassas /ir :iha"!a /eynini"in i9in#ei ses #"eyi .!9!se$ /ura#a esin /ir sessi"!i in
haim +!#uu 5.r!e:etir,
Net /ir 5.rnt e!#e e#e/i!me mi#iy!e ten+!+<i nas)! u!!an)!)y+rsa$ ses i9in #e ayn)
9a/a!ar +n!ar:a y)!#)r sr#r!mete#ir, 0es ay)t :iha"!ar)$ m"i set!eri$ /ir9+
e!etr+ni a!et$ sesi a!5)!ayan m"i sistem!eri /u 9a!)ma!ar#an /a")!ar)#)r, An:a$ tm
ten+!+<iye$ /u ten+!+<i#e 9a!)an /in!er:e mhen#ise -e u"mana ramen u!a)n
+!utur#uu net!i -e a!ite#e /ir sese u!a)!amam)t)r, Dn /y m"i sistemi iretinin
rettii en a!ite!i m"i setini #nn, 0esi ay#ettiin#e mut!aa sesin /ir )sm)
ay/+!ur -eya a" #a +!sa mut!aa 8ara"it +!uur -eya m"i setini a9t))n)"#a #aha m"i
/a!ama#an /ir :)")rt) mut!aa #uyars)n)", An:a insan -:u#un#ai ten+!+<inin rn
+!an ses!er s+n #ere:e net -e usursu"#ur, 4ir insan u!a)$ hi9/ir "aman m"i setin#e
+!#uu 5i/i :)")rt)!) -eya 8ara"it!i a!5)!ama"S ses ne ise tam -e net /ir /i9im#e +nu a!5)!ar,
4u #urum$ insan yarat)!#)) 5n#en /u yana /.y!e#ir, im#iye a#ar insan+!unun ya8t))
hi9/ir 5.rnt -e ses :iha")$ 5." -e u!a a#ar hassas -e /aar)!) /irer a!5)!ay):)
+!amam)t)r, An:a 5.rme -e iitme +!ay)n#a$ tm /un!ar)n .tesin#e$ 9+ /y /ir
5er9e #aha -ar#)r,
Beynin inde Gren ve Duyan uur Kime Aittir?
4eynin i9in#e$ ))! ))! ren!i /ir #nyay) seyre#en$ sen3+ni!eri$ u!ar)n :)-)!t)!ar)n)
#in!eyen$ 5! +!ayan im#irP
nsan)n 5."!erin#en$ u!a!ar)n#an$ /urnun#an 5e!en uyar)!ar$ e!etri sinya!i +!ara
/eyne 5i#er, 4iy+!+<i$ E"y+!+<i -eya /iy+imya ita8!ar)n#a /u 5.rntnn /eyin#e nas)!
+!utuuna #air /ir9+ #etay +ursunu", An:a$ /u +nu ha)n#ai en .nem!i 5er9ee
hi9/ir yer#e rast!ayama"s)n)"H 4eyin#e$ /u e!etri sinya!!erini 5.rnt$ ses$ +u -e his
+!ara a!5)!ayan im#irP
4eynin i9in#e 5."e$ u!aa$ /urna ihtiya9 #uyma#an tm /un!ar) a!5)!ayan /ir uur
/u!unmata#)r, 4u uur ime aittirP
D!/ette /u uur /eyni +!uturan sinir!er$ ya ta/aas) -e sinir h:re!erine ait #ei!#ir,
te /u y"#en$ hereyin ma##e#en i/aret +!#uunu "anne#en Dar;inist?materya!ist!er
/u s+ru!ara hi9/ir :e-a8 -erememete#ir!er, Cn /u uur$ A!!ah*)n yaratm) +!#uu
ruhtur, Ruh$ 5.rnty seyretme i9in 5."e$ sesi #uyma i9in u!aa ihtiya9 #uyma",
4un!ar)n #a .tesin#e #nme i9in /eyne ihtiya9 #uyma",
4u a9) -e i!mi 5er9ei +uyan her insan)n$ /eynin i9in#ei /ira9 santimetre8!$
a8aran!) meana tm ainat) 9 /+yut!u$ ren!i$ 5.!5e!i -e ))!) +!ara s)#)ran y:e
A!!ah*) #n8$ O*n#an +ru8$ O*na s))nmas) 5ereir,
Materyalist Bir nan
4uraya a#ar in:e!e#i!erimi"$ e-rim te+risinin /i!imse! /u!5u!ar!a a9)9a 9e!ien /ir
i##ia +!#uunu 5.stermete#ir, Te+rinin hayat)n .eni ha)n#ai i##ias) /i!ime ay)r)#)r$
.ne sr# e-rim meani"ma!ar)n)n hi9/ir e-rim!etiri:i etisi y+tur -e 3+si!!er te+rinin
5eretir#ii ara 3+rm!ar)n yaama#)!ar)n) 5.stermete#ir, 4u #urum#a$ e!/ette$ e-rim
te+risinin /i!ime ay)r) /ir #n:e +!ara /ir enara at)!mas) 5ereir, Niteim tarih
/+yun:a #nya mere"!i e-ren m+#e!i 5i/i 8e 9+ #n:e$ /i!imin 5n#emin#en
9)ar)!m)t)r, Ama e-rim te+risi )srar!a /i!imin 5n#emin#e tutu!mata#)r, Hatta /a")
insan!ar te+rinin e!etiri!mesini A/i!ime sa!#)r)A +!ara 5.stermeye /i!e 9a!)mata#)r!ar,
@ei ne#enP,, 4u #urumun ne#eni$ e-rim te+risinin /a") 9e-re!er i9in$ en#isin#en as!a
-a"5e9i!emeye:e #+5mati /ir inan) +!uu#ur, 4u 9e-re!er$ materya!ist 3e!se3eye .r
.rne /a!)#)r!ar -e Dar;ini"m*i #e #+aya 5etiri!e/i!e:e ye5ane materya!ist a9)!ama
+!#uu i9in /enimsemete#ir!er,
4a"en /unu a9)9a itira3 #a e#er!er, Har-ar# ni-ersitesi*n#en n! /ir 5eneti9i -e
ayn) "aman#a .n#e 5e!en /ir e-rim:i +!an Ri:har# Le;+ntin$ A.n:e materya!ist$ s+nra
/i!im a#am)A +!#uunu .y!e itira3 etmete#irH
4i"im materya!i"me /ir inan:)m)" -ar$ *a 8ri+ri* (.n:e#en a/u! e#i!mi$ #+ru -arsay)!m)) /ir
inan9 /u, 4i"i #nyaya materya!ist /ir a9)!ama 5etirmeye "+r!ayan ey$ /i!imin y.ntem!eri
-e ura!!ar) #ei!, Asine$ materya!i"me +!an *a 8ri+ri* /a!)!))m)" ne#eniy!e$ #nyaya
materya!ist /ir a9)!ama 5etiren arat)rma y.ntem!erini -e a-ram!ar) ur5u!uy+ru",
Materya!i"m mut!a #+ru +!#uuna 5.re #e$ !ahi /ir a9)!aman)n sahneye 5irmesine i"in
-eremeyi",
%=7
4u s."!er$ Dar;ini"m*in$ materya!ist 3e!se3eye /a!)!) uruna yaat)!an /ir #+5ma
+!#uunun a9) i3a#e!eri#ir, 4u #+5ma$ ma##e#en /aa hi9/ir -ar!) +!ma#))n) -arsayar,
4u ne#en!e #e :ans)"$ /i!in9si" ma##enin$ hayat) -ar ettiine inan)r, Mi!y+n!ar:a 3ar!)
:an!) trnnS .rnein u!ar)n$ /a!)!ar)n$ "ra3a!ar)n$ a8!an!ar)n$ /.:e!erin$ aa9!ar)n$
9i9e!erin$ /a!ina!ar)n -e insan!ar)n ma##enin en#i i9in#ei eti!eim!er!e$ yani yaan
yamur!a$ 9aan ime!e$ :ans)" ma##enin i9in#en +!utuunu a/u! e#er, 1er9ete ise
/u$ hem a!a hem /i!ime ay)r) /ir a/u!#r, Ama Dar;inist!er en#i!erin:e A!!ah*)n
a8a9) +!an -ar!))n) a/u! etmeme i9in$ /u a)! -e /i!im #)) a/u! :eha!et!e sa-unmaya
#e-am etmete#ir!er,
Jan!)!ar)n .enine materya!ist /ir .n yar5) i!e /amayan insan!ar ise$ u a9) 5er9ei
5.rr!erH Tm :an!)!ar$ stn /ir 59$ /i!5i -e a!a sahi8 +!an /ir Yarat):)n)n eseri#ir!er,
Yarat):)$ tm e-reni y+tan -ar e#en$ en usursu" /i9im#e #"en!eyen -e tm :an!)!ar)
yarat)8 ei!!en#iren A!!ah*t)r,
Evrim Teorisi Dnya Tarihinin En Etkili Bysdr
4ura#a unu #a /e!irtme 5ereir i$ .n yar5)s)"$ hi9/ir i#e+!+<inin etisi a!t)n#a
a!ma#an$ sa#e:e a!)n) -e mant))n) u!!anan her insan$ /i!im -e me#eniyetten u"a
t+8!um!ar)n hura3e!erini an#)ran e-rim te+risinin inan)!mas) imans)" /ir i##ia +!#uunu
+!ay!)!a an!aya:at)r,
Yuar)#a #a /e!irti!#ii 5i/i$ e-rim te+risine inanan!ar$ /y /ir -ari!in i9ine /ir9+
at+mu$ m+!e!$ :ans)" ma##eyi #+!#uran -e /un!ar)n ar))m)n#an "aman i9in#e
#nen$ a!e#en$ /u!u!ar ya8an 8r+3es.r!erin$ ni-ersite .ren:i!erinin$ Dinstein$ Hu//!e
5i/i /i!im a#am!ar)n)n$ 2ran 0inatra$ Jhar!t+n Hest+n 5i/i sanat9)!ar)n$ /unun yan) s)ra
:ey!an!ar)n$ !im+n aa9!ar)n)n$ aranE!!erin 9)a:a)na inanmata#)r!ar, ste!i$ /u sa9ma
i##iaya inanan!ar /i!im a#am!ar)$ 8+3es.r!er$ !tr!$ eitim!i insan!ar#)r, 4u ne#en!e
e-rim te+risi i9in A#nya tarihinin en /y -e en eti!i /ysA i3a#esini u!!anma
yerin#e +!a:at)r, Cn$ #nya tarihin#e insan!ar)n /u #ere:e a!)n) /a)n#an a!an$ a)!
-e mant)!a #nme!erine iman tan)mayan$ 5."!erinin .nne sani /ir 8er#e 9ei8 9+
a9) +!an 5er9e!eri 5.rme!erine en5e! +!an /ir /aa inan9 -eya i##ia #aha y+tur,
4u$ A3ria!) /a") a/i!e!erin t+tem!ere$ 0e/e ha!)n)n 1ne*e ta8mas)n#an$ H", /rahim
(as)*)n a-minin e!!eri i!e ya8t)!ar) 8ut!ara$ H", Musa (as)*)n a-minin i9in#en /a")
insan!ar)n a!t)n#an ya8t)!ar) /u"a)ya ta8ma!ar)n#an 9+ #aha -ahim -e a)! a!ma" /ir
.r!tr, 1er9ete /u #urum$ A!!ah*)n Kuran*#a iaret ettii /ir a)!s)"!)t)r, A!!ah$ /a")
insan!ar)n an!ay)!ar)n)n a8ana:a)n) -e 5er9e!eri 5.rmeten a:i" #uruma #e:e!erini
/ir9+ ayetin#e /i!#irmete#ir, 4u ayet!er#en /a")!ar) .y!e#irH
!esiz% inkar edenleri uyarsan da% uyarmasan da% onlar iin $ark etmezA
inanmazlar. ,lla% onlarn kal!lerini ve kulaklarn mrlemitirA
g&zlerinin zerinde !erdeler vardr. Oe byk azab onlaradr. 1'akara
Suresi% R-S*
( 3al!leri vardr bununla kavray!-anlamazlar% g&zleri vardr bununla
g&rmezler% kulaklar vardr bununla iitmezler. 'unlar ayvanlar gibidir%
atta daa aalktrlar. te bunlar ga?l olanlardr. 1,ra$ Suresi% )S=*
A!!ah$ Hi:r 0uresin#e ise /u insan!ar)n mu:i"e!er 5.rse!er /i!e inanmaya:a a#ar
/y!en#i!erini .y!e /i!#irmete#irH
2nlarn zerlerine g&kyznden bir ka! asak% ordan yukar ykselseler
de% mutlaka5 "9&zlerimiz d&ndrld% belki biz bylenmi bir to!luluuz"
diye#eklerdir. 1"i#r Suresi% )>-)T*
4u a#ar 5eni /ir it!enin "erin#e /u /ynn eti!i +!mas)$ insan!ar)n 5er9e!er#en
/u a#ar u"a tutu!ma!ar) -e %'7 y)!#)r /u /ynn /+"u!mamas) ise$ e!ime!er!e
an!at)!amaya:a a#ar hayret -eri:i /ir #urum#ur, Cn$ /ir -eya /ira9 insan)n
imans)" senary+!ara$ sa9ma!) -e mant)s)"!)!ar!a #+!u i##ia!ara inanma!ar) an!a)!a/i!ir,
An:a #nyan)n #.rt /ir yan)n#ai insan!ar)n$ uursu" -e :ans)" at+m!ar)n ani /ir arar!a
/iraraya 5e!i8S +!aanst /ir +r5ani"asy+n$ #isi8!in$ a)! -e uur 5.steri8 usursu" /ir
sistem!e i!eyen e-reni$ :an!)!) i9in uy5un +!an her tr! ."e!!ie sahi8 +!an Dnya
5e"e5enini -e say)s)" +m8!es sistem!e #+nat)!m) :an!)!ar) mey#ana 5etir#iine
inanmas)n)n$ A/yA#en /aa /ir a9)!amas) y+tur,
Niteim$ A!!ah Kuran*#a$ inar:) 3e!se3enin sa-unu:usu +!an /a") imse!erin$ ya8t)!ar)
/y!er!e insan!ar) eti!e#i!erini H", Musa (as) -e 2ira-un aras)n#a 5e9en /ir +!ay!a
/i"!ere /i!#irmete#ir, H", Musa (as)$ 2ira-un*a ha #ini an!att))n#a$ 2ira-un H", Musa
(as)*a$ en#i A/i!5in /y:!eriA i!e insan!ar)n t+8!an#)) /ir yer#e ar)!amas)n) s.y!er,
H", Musa (as)$ /y:!er!e ar)!at))n#a$ /y:!ere .n:e +n!ar)n mari3et!erini
ser5i!eme!erini emre#er, 4u +!ay)n an!at)!#)) /ir ayet .y!e#irH
1.usa5* "Siz atn" dedi. 1,salarn* atverin#e% insanlarn g&zlerini
byleyiverdiler% onlar deete drdler ve 1ortaya* byk bir siir
getirmi oldular. 1,ra$ Suresi% ))R*
1.r!# 5i/i 2ira-un*un /y:!eri ya8t)!ar) Aa!#atma:a!arA!a ?H", Musa (as) -e
+na inanan!ar #))n#a? insan!ar)n he8sini /y!eye/i!mi!er#ir, An:a$ +n!ar)n att)!ar)na
ar)!) H", Musa (as)*)n +rtaya +y#uu #e!i!$ +n!ar)n /u /ysn$ ayette /i!#iri!#ii 5i/i
Auy#ur#u!ar)n) yutmuA yani etisi" )!m)t)rH
'iz de .usa/ya5 ",san $rlatver" diye vayettik. 12 da $rlatverin#e* bir
de baktlar ki% o btn uydurduklarn derleyi!-to!arlay! yutuyor.
'&yle#e ak yerini buldu% onlarn btn ya!makta olduklar geersiz
kald. 2rada yenilmi oldular ve kk dmler olarak tersyz evrildiler.
1,ra$ Suresi% ))S-))=*
Ayet!er#e #e /i!#iri!#ii 5i/i$ #aha .n:e insan!ar) /y!eyere eti!eyen /u ii!erin
ya8t)!ar)n)n /ir sahtear!) +!#uunun an!a)!mas) i!e$ s." +nusu insan!ar 9
#m!er#ir, 1nm"#e #e /ir /ynn etisiy!e$ /i!imse!!i )!)3) a!t)n#a s+n #ere:e
sa9ma i##ia!ara inanan -e /un!ar) sa-unmaya hayat!ar)n) a#ayan!ar$ eer /u i##ia!ar#an
-a"5e9me"!erse 5er9e!er tam an!am)y!a a9)a 9)t))n#a -e A/y /+"u!#uun#aA 9
#uruma #e:e!er#ir,
Niteim$ ya!a) (7 ya)na a#ar e-rimi sa-unan -e ateist /ir 3e!se3e:i +!an$ an:a
#aha s+nra 5er9e!eri 5.ren Ma!:+!m Mu55eri#5e e-rim te+risinin ya)n 5e!e:ete
#e:ei #urumu .y!e a9)!amata#)rH
4en en#im$ e-rim te+risinin$ ."e!!i!e uy5u!an#)) a!an!ar#a$ 5e!e:ein tarih ita8!ar)n#ai
en /y es8ri ma!"eme!erin#en /iri +!a:a)na ina +!#um, 1e!e:e ua$ /u a#ar 9r
-e /e!irsi" /ir hi8+te"in inan)!ma" /ir saB)!a a/u! e#i!mesini hayret!e ar)!aya:at)r,
%=%
4u 5e!e:e$ u"ata #ei!#ir asine 9+ ya)n /ir 5e!e:ete insan!ar Atesa#BerAin i!ah
+!amaya:a!ar)n) an!aya:a!ar -e e-rim te+risi #nya tarihinin en /y a!#atma:as) -e
en i##et!i /ys +!ara tan)m!ana:at)r, 4u i##et!i /y$ /y /ir h)"!a #nyan)n #.rt
/ir yan)n#a insan!ar)n "erin#en a!maya /a!am)t)r, D-rim a!#atma:as)n)n s)rr)n)
.renen /ir9+ insan$ /u a!#atma:aya nas)! an#))n) hayret -e a)n!)!a #nmete#ir,
... Sen y#esin% bize &rettiinden baka bizim ibir bilgimiz yok.
9erekten Sen% ereyi bilen% km ve ikmet saibi olansn.
1'akara Suresi% 0+*
NOTLAR
%, Dn-er Oiya Kara!$ Hsmanl Tarihi$ LIII, Ji!t$ >,/,$ AnaraH Tr Tarih Kurumu 4as)me-i$ %&66$ s, ''F
F, 2ran9+is #e 2+ntette$ 8rklk$ Ce-, Ha!#un Kary+!$ stan/u!H !etiim Yay)n!ar)$ %&&%$ ss, =7?=%,
>, Qames 2er5us+n$ AThe La/+rat+ry +3 Ra:ismA, $e/ *0ientist$ L+!, %7>$ FK Dy!! %&6=$ s, %6
=, Jhar!es Dar;in$ The .es0ent ! 2an$ %6K%$ A0ummaryAS 0te8hen Qay 1+u!#$ AThe M+ra! 0tate +3 Tahiti^an# +3 Dar;inA$ $atural
Histry$ %7I&%$ s, %=
', 4en<amin 2arrin5t+n$ ;hat .ar/in <eally *aid$ L+n#+nH 08here 4++s$ %&K%$ ss, '=?'(
(, Jhar!es Dar;in$ nsann Treyii$ AnaraH Onur Yay)n!ar)$ K,/,$ Nisan %&&'$ ss,%&&?F77
K, Dar;in$ A#+a! se!esiy+nA a-ram)n) +rtaya ataren$ n5i!i" !asi itisat9)s) Th+mas R+/ert Ma!thus*un te+ri!erin#en eti!enmiti,
Ma!thus$ yiye:e ayna!ar)n)n aritmeti #i"i i!e artaran$ insan!ar)n 5e+metri #i"i i!e 9+a!#)!ar)n) an!atm) -e /u y"#en insan!ar)n
a9)n)!ma" +!ara )yas)ya /ir yaam m:a#e!esi sr#r#!erini .ne srmt, Dar;in ise /u )yas)ya yaam m:a#e!esi a-ram)n)
#+aya uyar!am) -e A#+a! se!esiy+nAun /u m:a#e!enin /ir s+nu:u +!#uunu i##ia etmiti, Oysa #aha s+nra ya8)!an arat)rma!ar$
#+a#a Dar;in*in -arsay#)) 5i/i /ir yaam m:a#e!esi +!ma#))n) 5.ster#i, n5i!i" "++!+5 Wynee?D#;ar#s*)n hay-an t+8!u!u!ar)
"erin#e %&(7 -e K7*!er#e ya8t)) u"un 9a!)ma!ar$ :an!) t+8!u!u!ar)n)n 9+ i!5in9 /ir /i9im#e n3us!ar)n) #en5e!e#i!erini -e yiye:e
i9in rea/eti en5e!!e#i!erini +rtaya +y#u, Hay-an t+8!u!u!ar) 9+un!u!a n3us!ar)n) e!!erin#ei yiye:e ayna!ar)na 5.re
#"en!iy+r!ar#), N3us$ a9!) -e sa!5)n hasta!)!ar 5i/i A"ay)Bar) e!eyenA 3at.r!er!e #ei!$ as)! +!ara hay-an!ar#a yer a!an i95#se!
#enetim meani"ma!ar) i!e +ntr+! e#i!iy+r#u, Yani hay-an!ar$ n3us!ar)n) Dar;in*in -arsay#)) )yas)ya rea/et y+!uy!a #ei!$ en#i
reme!erini s)n)r!ayara +ntr+! e#iy+r!ar#), (Wynne?D#;ar#s$ L, J, A0e!3 Re5u!atin5 0ystems is @+8u!ati+ns +3 Anima!s$ *0ien0e$ L+!,
%=K$ %&('$ ss, %'=>?%'=6S Wynne?D#;ar#s$ L, J, D-+!uti+n Thr+u5h 1r+u8 0e!e:ti+n$ L+n#+nH%&6()
4iti!er /i!e Dar;in*in .ne sr# Area/et y+!uy!a se!esiy+nA .rne!eri #ei!$ n3us +ntr+! .rne!eri -eriy+r#u, 4+tani9i
4ra#sha;*un ya8t)) 5."!em!er$ /iti!erin 9+a!)ren "erin#e /y#!eri a!an)n Ay+un!uuAna 5.re #a-ran#)!ar)n)$ a!an#ai /iti
y+un!uu artt))n#a remeyi a"a!tt)!ar)n) is8at!a#), (4ra#sha; %&('S Lee 08etner, $t "y Ahan0eQG *hattering the 2dern Thery !
Cvlutin, Ne; Y+rH The Qu#ai:a @ress$ In:,$ %&&K) Mte yan#an ar)n:a!ar$ /a!ar)!ar) 5i/i t+8!u!u!ar#ai rast!anan 3e#aar!) .rne!eri$
Dar;inisti yaam m:a#e!esi a-ram)n)n tam tersi /ir m+#e! +!uturuy+r#u, Tm /u arat)rma!ar 5.ster#i i$ #+a#a Dar;in*in
-arsay#)) 5i/i /ir 9at)ma -e armaa #ei!$ 9+ hassas #en5e!er!e hesa8!anm) /ir A#"enA -ar#),
6, La!ita @rasa# Li#yarthi$ <a0ism, *0ien0e and 5seudM*0ien0e$ Unes:+$ 2ran:e$ Len#_me$ %&6>, s, '=
&, 0te8hen Qay 1+u!#$ The 2ismeasure H! 2an$ Ne; Y+rHW, W, N+rt+n an# J+m8any$ %&6%$ s, KF
%7, 2ran:is Dar;in$ The Ji!e and Jetters ! Aharles .ar/in$ D, A88!et+n an# J+,$ %6&($ L+!,II$ s, F&=
%%, Hans U!ri:h Weh!er$ The German Cm1ire$ s, %K&
%F, 4en<amin 2arrin5t+n$ ;hat .ar/in <eally *aid$ L+n#+nH 08here 4++s$ %&K%$ s,6F
%>, 0te8hen Qay 1+u!#$ Hntgeny and 5hylgeny, Jam/ri#5e$ MassH Har-ar# Uni-ersity @ress$ %&KK$ s, %FK
%=, Kenneth Q,Hs$ AIs Dar;inism 0:ien:ePA$ Cart/at0h$ Mar:h %&6&$ ss, %'?%K
%', A!ae##in ene!$ 8rk ve 8rklk .n0esi$ AnaraH 4i!im -e 0anat Yay)n!ar)$ %&&>$ s, (%
%(, Her/ert 08en:er$ The 2an Dersus the *tate$ Ne; Y+rH%66=*#en$ 1+sset$ Ra:e$ ss, %=K?%=6
%K, ' Jk "a0k at Cugeni0s$ Ji!t %$ 0ay) >$ Kas)m &(
%6, A!ae##in ene!$ 8rk ve 8rklk .n0esi$ AnaraH 4i!im -e 0anat Yay)n!ar)$ %&&>$ s, (%
%&, Th+mas 1+sset$ Ra:eH The Hist+ry +3 an I#ea in Ameri:a$ s, %K7
F7, 4en<amin 2arrin5t+n$ ;hat .ar/in <eally *aid$ L+n#+nH08here 4++s$ %&K%$ s, 6F
F%, Kenneth Q, Hsu$ ALetter t+ the D#it+rA$ Gelgy$ A8ri! %&6K$ s, >KK
FF, 0!eyman K+:a/a$ Hindistan 7lu ve 5etrl Pruna 7a1lanlarG Trkiye ve ngiltere, %,/,$ stan/u!HLatan Yay)n!ar)$ %&6'$ s, F>%
F>, Ahmet hsan$ 2atbuat Hatralarm$ stan/u!HA, hsan Mat/aas)$ %&>%$ s,'K
F=, 0ir A:hme# 4art!et$ Teselya 2arekesinde$ #am Mat/aas)$ Dersaa#et$ %>%'$ ss,%F?%>
F', Ra5)8 ner$ ATarihte Tr?n5i!i" !ii!eriA$ Hayat Tarih 2e0muas$ % Dy!! %&K'$ Y)! %%$ Ji!t F$ 0ay) &$ 0)ra N+ %F&$ D+an Kar#e
Mat/aa:)!)$ s,F(
F(, D+an A-:)+!u$ 2illi 3urtulu Tarihi$ Tein Yay)n!ar)$ %&&($ s, =F
FK, Dr+! U!u/e!en$ ngiliz Gizli "elgelerinde Trkiye$ stan/u!HCa#a Yay)n!ar)$ Dy!! %&6F$ s, (F
F6, Dr+! U!u/e!en$ ngiliz Gizli "elgelerinde Trkiye$ stan/u!HCa#a Yay)n!ar)$ Dy!! %&6F$ s, KK
F&, Dr+! U!u/e!en$ ngiliz Gizli "elgelerinde Trkiye$ stan/u!HCa#a Yay)n!ar)$ Dy!! %&6F$ s, F%7
>7, D+an A-:)+!u$ 2illi 3urtulu Tarihi$ Tein Yay)n!ar)$ %&&($ s, F6'
>%, @ierre L+ti$ Aan Eekien Trkiye$ Ce-H R,J,H,Mat/aai Hayriye -e reYsi$ %>F& (%&%>)$ s, %76
>F, Dn-er Oiya Kara!$ "irin0i 2erutiyet ve stibdat .evirleri 14K>M1,?K, LIII, Ji!t$ Atatr Di! -e Tarih Yse Kurumu Tr Tarih Kurumu
Yay)n!ar)$ ss, %FF?%F(
>>, 2re#eri: 4urna/y$ 3k 'sya *eyahatnamesi$ %,/,$ 0a/ah Kita8!ar)$ Ha"iran %&&6$ s, K=
>=, @ierre L+ti$ Aan Eekien Trkiye$ Ce-H R,J,H,Mat/aai Hayriye -e reYsi$ %>F& (%&%>)$ ss, (7?(%
>', D+an A-:)+!u$ 2illi 3urtulu Tarihi$ Tein Yay)n!ar)$ %&&($ s, >=
>(, D+an A-:)+!u$ 2illi 3urtulu Tarihi$ Tein Yay)n!ar)$ %&&($ s, >>
>K, Dr+! U!u/e!en$ ngiliz Gizli "elgelerinde Trkiye, stan/u!HCa#a Yay)n!ar)$ Dy!! %&6F$ s, %6'
>6, Dr+! U!u/e!en$ ngiliz Gizli "elgelerinde Trkiye, stan/u!HCa#a Yay)n!ar)$ Dy!! %&6F$ s, F%7
>&, Dr+! U!u/e!en$ ngiliz Gizli "elgelerinde Trkiye, stan/u!HCa#a Yay)n!ar)$ Dy!! %&6F$ s, F%'
=7, D+an A-:)+!u$ 2illi 3urtulu Tarihi$ Tein Yay)n!ar)$ %&&($ s, %7K
=%, D+an A-:)+!u$ 2illi 3urtulu Tarihi$ Tein Yay)n!ar)$ %&&($ s, %%K
=F, D+an A-:)+!u$ 2illi 3urtulu Tarihi$ Tein Yay)n!ar)$ %&&($ ss, %77?%7%
=>, @au! J,He!mrei:h$ 0e-r Dntria!ar)$ 4y 19!er$ Maa!ar$ 1i"!i An!ama!ar -e Triye*nin Tasimi$ Ce-, eri3 Dr+!$ %,/,$ Mart %&&($
s, %=K
==, D+an A-:)+!u$ 2illi 3urtulu Tarihi, Tein Yay)n!ar)$ %&&($ ss, >'?>(
=', A!i Na:i Kara:an$ Jzan, Mi!!iyet Yay)n!ar)$ Tarih Di"isi %%$ F,/,$ Temmu" %&K%
=(, 0!eyman K+:a/a$ Hindistan 7lu ve 5etrl Pruna 7a1lanlar, Trkiye ve ngiltere, %,/,$ stan/u!H Latan Yay)n!ar)$ %&6'$ s, F>%
=K, 2ran:is Dar;in$ The Ji!e and Jetters ! Aharles .ar/in, L+!, I$ %666, Ne; Y+rHD, A88!et+n an# J+m8any$ s,F6'?F6(
=6, Y)!ma" M"tuna$ Hsmanl .evleti TarihiM1$ AnaraHT,J, K!tr 4aan!)) Yay)n!ar)$ Yay)n, F7(6$ %&&6
=&, Dmin Otay$ Jise F Tarih 3itab$ stan/u!HAt!as Kita/e-i$ %&&7$ s, ='
'7, Qean @au! R+uN$ Trklerin Tarihi$ Mi!!iyet Yay)n!ar)$ ',/,$ %&&K$ s, =7
'%, Y)!ma" M"tuna$ Hsmanl .evleti TarihiM1$ A0iyasi TarihA$ AnaraHT,J, K!tr 4aan!)) Yay)n!ar)IF7(6$ %&&6$ s, %6
'F, Dn-er Oiya Kara!$ "irin0i 2erutiyet ve stibdat .evirleri 14K>M1,?K$ LIII, Ji!t$ Atatr Di! -e Tarih Yse Kurumu Tr Tarih Kurumu
Yay)n!ar)$ s, ''>
'>, Y)!ma" M"tuna$ Hsmanl .evleti TarihiM1$ A0iyasi TarihA$ AnaraHT,J, K!tr 4aan!)) Yay)n!ar)IF7(6$ %&&6$ s, =%
'=, Osman Turan$ Trk .nya $izamnn 2illi, slami ve nsani Csaslar, stan/u!HTuran Neriyat -e Mat/aa:)!)$ %&(&$ Ji!t %$ s, %6F
'', Osman Turan$ Tr Dnya Ni"am)n)n Mi!!i$ s!ami -e nsani Dsas!ar)$ Ji!t %$ s, %6F
'(, Osman Turan$ Tr Dnya Ni"am)n)n Mi!!i$ s!ami -e nsani Dsas!ar)$ Ji!t F$ s, %>6
'K, Qean @au! R+uN$ Trklerin Tarihi$ Mi!!iyet Yay)n!ar)$ ',/,$ %&&K$ s,%'%
'6, Osman Turan$ Trk .nya $izamnn 2illi, slami ve nsani Csaslar, stan/u!HTuran Neriyat -e Mat/aa:)!)$ %&(&$ Ji!t F$ s, K
'&, Ay#)n Taneri$ ATr Aser!ii -e Me#eniyeti Ha)n#a Ya/an:)!ar)n 1.r!eriA$ 2illi 3ltr .ergisi$ Ara!) %&6%$ s,%' (L+!taire$ Tr!er$
Ms!man!ar -e Mtei!er$ ss, >&?=%)
(7, Osman Turan$ Trk .nya $izamnn 2illi, slami ve nsani Csaslar, stan/u!HTuran Neriyat -e Mat/aa:)!)$ %&(&$ Ji!t F$ s, %6K
(%, Y)!ma" M"tuna$ Hsmanl .evleti TarihiM1, A0iyasi TarihA$ AnaraHT,J, K!tr 4aan!)) Yay)n!ar)IF7(6$ %&&6$ Ji!t %$ s, KK
(Kha!++n#y!as$ @aris ta/*)$ s, F&)
(F, Y)!ma" M"tuna$ Hsmanl .evleti TarihiM1$ s, KK (2rans)" tarih9isi 2ernar# 1renar#$ @aris %&>6$ s, 'F)
(>, Y)!ma" M"tuna$ Hsmanl .evleti TarihiM1$ Ji!t %$ s, KK (ON3+r# %&%($ s, 'F)
(=, Y)!ma" M"tuna$ Hsmanl .evleti TarihiM1, ss, %7'$ %7($ %7K
(', N, M, @an"er$ The Harem, L+n#raH %&>($ s, F>K
((, Y)!ma" M"tuna$ Hsmanl .evleti TarihiM1$ A0iyasi TarihA$ AnaraH T,J, K!tr 4aan!)) Yay)n!ar)IF7(6$ %&&6$ s, &6
(K, Y)!ma" M"tuna$ Hsmanl .evleti TarihiM1$ s, %7(
(6, Trkler in $e .iyrlar:$ Der!eyenH Mut!u A!tay$ Tr K!trn Arat)rma Dnstits$ Diyanet La3) stan/u! Arat)rma Mere"i
Kt8hanesi$ s, F>
(&, 2eri#un Dme:en$ Kema! 4ey#i!!i$ Mehmet 8ir!i$ Mehmet Ai3 Ay#)n$ !/er Ortay!)$ A/#!a#ir M":an$ 4ahae##in Ye#iy)!#)"$ M/ahat
Kt+!u$ Hsmanl .evleti 2edeniyeti Tarihi, stan/u!H %&&=$ s!am Tarih$ 0anat -e K!tr Arat)rma Mere"i$ s, =(K
K7, Hrriyet Gazetesi$ > Aust+s %&(F
K%, 0!eyman K+:a/a$ Hindistan 7lu ve 5etrl Pruna 7a1lanlar Trkiye ve ngiltere, stan/u!HLatan Yay)n!ar)$ Aust+s %&6'$ s, %('
KF, 0!eyman K+:a/a$ A-ru8a Triyesi*nin Kay/) -e 4a!an!ar#a @anis!a-i"m$ stan/u!H Aust+s$ %&6($ s, >F
K>, T+tam) Ate$ Hsmanl T1lumunun *iyasal 7a1s &3urulu .nemi-, 0ay Kita8 @a"ar!ama$ s, %%( (Ri:har# @eters$ A1eshi:hte #er
TrenA$ s, 6)
K=, @r+3,Dr,Ne<at 1.yn9$ Hsmanl m1aratrluu Hakknda "az .n0eler, Diyanet La3)$ %&K>$ s, F& (A:ta Orienta!ia Hun5ari:a$ XL$
%K>?6F) (4u!5aristan Tr!eri*ne -e Rus9u*tai Tr Dser!erine #air %6&K tarih!i ra8+r$ Dre3 Dre3+!u$ Gneydu 'vru1a 'ratrmalar
.ergisi, 0ay) %$ ss, %&?>()
K', Osman Turan$ Trk .nya $izamnn 2illi, slami ve nsani Csaslar, Turan Neriyat -e Mat/aa:)!)$ stan/u! %&(&$ Ji!t F$ s, %&7
K(, Trkler in $e .iyrlar:, Der!eyenH Mut!u A!tay$ Tr K!trn Arat)rma Dnstits$ Diyanet La3) stan/u! Arat)rma Mere"i
Kt8hanesi$ s, %%
KK, Trkler in $e .iyrlar:, Der!eyenH Mut!u A!tay$ s, %F
K6, Osman Turan$ Trk .nya $izamnn 2illi, slami ve nsani Csaslar, Turan Neriyat -e Mat/aa:)!)$ stan/u! %&(&$ Ji!t F$ s, %FF
K&, Osman Turan$ Tr Dnya Ni"am)n)n Mi!!i$ s!ami -e nsani Dsas!ar)$ Ji!t F$ s, (
67, Dme!i K+r5enera! Hseyin I)$ 7aban0 Gzyle Trkler ve Trk Hrdusu$ 1ene!urmay Aseri Tarih -e 0trate<i Dtt 4aan!))
Yay)n!ar)$ AnaraH1ene!urmay 4as)me-i$ %&&'$ s, F6%
6%, Trkler in $e .iyrlar:, Der!eyenH Mut!u A!tay$ Tr K!trn Arat)rma Dnstits$ Diyanet La3) stan/u! Arat)rma Mere"i
Kt8hanesi$ ss, %6?%&
6F, Trkler in $e .iyrlar:$ Der!eyenH Mut!u A!tay$ s, F7
6>, Trkler in $e .iyrlar:$ Der!eyenH Mut!u A!tay$ s, F%
6=, J+mte #e Marsi5!i$ J%Vtat militaire de l%Cm1ire Httman$ ses 8r+5res et sa #`:a#e:e, La Haye$ %K>F$ %, J,$ s, =7F,
6', M+ura#5ea #*Ohss+n$ Tableau gVnVral de l%Cm1ire Httman$ @aris$ %K&%$ =, J,$ s,>%%
6(, Mi:he! !e 0yrien$ AhrniWue Pniverselle$ 2rans)":a*ya ter:me e#enH Q,4,Jha/+t, @aris$ %&7'$ >,J,$ s, %'F, (0ryYni MiYi!
LaYyinYmesi*nin tam +!mayan Tr9e ter:mesi i9in$ Tr! #er5isinin May)s Z Ha"iran$ Aust+s Z Dy!! -e Ara!) %&>& i!e O:a %&=7
tarih!i say)!ar)na /a)!ma!)#)r,)
6K, Osman Turan$ Trk .nya $izamnn 2illi, slami ve nsani Csaslar, Turan Neriyat -e Mat/aa:)!)$ stan/u! %&(&$ Ji!t F$ s, %F'
66, 1uer$ 2eurs et usages des Tur0s$ @aris$ %K=K$ F, J$ s, %
6&, @r+3,Dr,Osman Turan$ Trk .nya $izamnn 2illi, slami ve nsani Csaslar, stan/u!HTuran Neriyat -e Mat/aa:)!)$ %&(&$ Ji!t F$ s,
%F(
&7, Y)!ma" M"tuna$ Hsmanl .evleti TarihiM1$ A0iyasi TarihA$ T,J, K!tr 4aan!)) Yay)n!ar)IF7(6$ Anara %&&6$ s, %= (Hist+rie #e I*Dm8ire
Ott+man$ %$ @aris %6>'$ ss, %?F)
&%, Y)!ma" M"tuna$ Hsmanl .evleti TarihiM1$ s, %= (A8+!+5ie$ Jene-re$ %(F&$ s, ()
&F, Y)!ma" M"tuna$ Hsmanl .evleti TarihiM1, s, %= (Intr+#u:t)+n a I*Hist+rie #e I*Orient Musu!man$ @aris %&=>$ s, %(=)
&>, Y)!ma" M"tuna$ Hsmanl .evleti TarihiM1, s,%= (Mehme# #er Dr+/erer$ Mnih %&'>$ s, =(&)
&=, Y)!ma" M"tuna$ Hsmanl .evleti TarihiM1, s,%= (0+!iman$ Ne; Y+r %&F&$ s, >>)
&', The Ott+man 0tate an# Its @!a:e in W+r!# Hist+ry$ Lei#en %&K=$ s, %'
&(, Y)!ma" M"tuna$ Hsmanl .evleti TarihiM1$ A0iyasi TarihA$ T,J, K!tr 4aan!)) Yay)n!ar)IF7(6$ Anara %&&6$ ss, %=?%'
&K, Ter0man$ %= Aust+s %&6K
&6, Kar! MarN?2rie#ri:h Dn5e!s$ *eme 7azmalar 1, 14BBM14>,$ %,/,$ 0+! Yay)n!ar)$ Kas)m %&&'
&&, Kar! MarN?2rie#ri:h Dn5e!s$ *eme 7azmalar F, 14K? M 14,+$ %,/,$ 0+! Yay)n!ar)$ Dim %&&($ Anara$ Ce-, Yur#au! 2in:an:)
%77, J+n;ayOir!e$ Cvlutin, 2arSian "lgy and the *0ial *0ene$ Uni-ersity +3 @ennsy!-an)a @ress$ %&'&$ s, 'FK
%7%, J+n;ay Oir!e$ Cvlutin, 2arSian "ilgy and the *0ial *0ene$ @hi!a#e!8hiaH The Uni-ersity +3 @ennsy!-ania @ress$ %&'&$ ss, 6'?
6(
%7F, T+m 4ethe!!$ A4urnin5 Dar;in t+ 0a-e MarNA$ Har1er%s 2agazine, De:em/er %&K6$ ss, >%?>6$ &%?&F
%7>, 2rie#ri:h Dn5e!s$ Xt1ik *syalizmM"ilimsel *syalizm, 0+! Yay)n!ar)$ %&&7$ s, 6'
%7=, Mars?Dn5e!s$ *eme 7a1tlar 6, 0+! Yay)n!ar)$ s, %'(
%7', 2rie#ri:h Dn5e!s$ .ann .iyalektii, 0+! Yay)n!ar)$ %&&($ s, 6
%7(, Henry M+rris$ The L+n5 War A5ainst 1+#H The Hist+ry an# Im8a:t +3 the Jreati+n$ D-+!uti+n$ J+nBi:t$ 6,/,$ Mi:hi5anH 4aer 4++
H+use$ Mart %&&($ s, 6'
%7K, A!an W++#s?Te# 1rant$ AMarNism an# Dar;inismA$ <easn in <evltG 2arkSism and 2dern *0ien0e$ L+n#+nH%&&>
%76, K, Mehnert$ 3am1! um 2a%s Crbe.$ Deuts:he Ler!a5s?Ansta!t$ %&KK
%7&, 3arl 2arS "iygraf$ Mn: Yay)ne-i$ s, >(6
%%7, Kent H+-in#$ The Lalse <eligin ! Cvlutin$ htt8HII;;;,hs-,tis,netIa,e=-+!Ie-+!-eIn#Nn5,htm! (/u ita8 sa#e:e internette
yay)n!anm)t)r)
%%%, Q+hn N,M++re$ The 8m1a0t ! Cvlutin n the *0al *0ien0es$ Im8a:t N+, 'F$ ;;;,i:r,+r5I8u/sIim8Iim8?'F,htm
%%F, AThe Dar;in De/ate$ MarNism T+#ayA$ Thereti0al and .is0ussin Yurnal ! the Ammunist 5arty, L+n#+n$ L+!, F($ A8ri! %&6F$ ss,
F7?FF
%%>, @au! 1,Hum/er$ AHit!er*s D-+!uti+n Lersus Jhristian Resistan:eA$ Dital 'rti0les n *0ien0eTAreatin$ ;;;,i:r,+r5I8u/sIim8Iim8?
%6%,htm
%%=, Henry M+rris$ The L+n5 War A5ainst 1+#H The Hist+ry an# Im8a:t +3 the Jreati+n$ D-+!uti+n$ J+nBi:t$ 6,/, Mi:hi5anH 4aer 4++
H+use$ Mart %&&($ s, =%&
%%', 0amue! T, 2ran:is$ *vyet *trategy ! Terrr, s, '=
%%(, L, , Lenin$ Alle0ted ;rks$ M+s:+;$ Ji!t & s, >=(
%%K, L, , Lenin$ Alle0ted ;rks, M+s:+;$ :i!t >'$ s, F>6
%%6, 5ravda Gazetesi$ F( Dim %&%6
%%&, Ann Ar/+r$ Jen Trki, Terrizm ve 3mnizm$ Uni-ersity +3 Mi:hi5an$ %&(>$ s, '6
%F7, L,I, Lenin$ 2arksMCngelsZ2arksizm$ AnaraH 0+! Yay)n!ar)$ Ce-H Laha8 Dr#+#u$ %&K($ s, =F6
%F%, 0i#ney 2+N$ K!aus D+se$ 2le0ular Cvlutin and The Hrigin ! Ji!e$ Ne; Y+rH Mar:e! Deer$ %&KK$ s, F
%FF, A!eNan#er I, O8arin$ Hrigin ! Ji!e$ (%&>() Ne; Y+r$ D+-er @u/!i:ati+ns$ %&'> (Re8rint)$ s, %&(
%F>, ANe; D-i#en:e +n D-+!uti+n +3 Dar!y Atm+s8here an# Li3eA$ "ulletin ! the 'meri0an 2eterlgi0al *0iety$ :, (>$ Kas)m %&6F$ s,
%>F6?%>>7,
%F=, 0tan!ey Mi!!er$ M+!e:u!ar D-+!uti+n +3 Li3eH Jurrent 0tatus +3 the @re/i+ti: 0ynthesis +3 0ma!! M+!e:u!es$ %&6($ s, K
%F', QeRrey 4a#a$ Carth, u/at %&&6$ s, =7
%F(, Les!ie D, Or5e!$ The Hrigin ! Ji!e n Carth$ 0:ientiE: Ameri:an$ :, FK%$ Dim %&&=$ s, K6
%FK, Jhar!es Dar;in$ The Hrigin ! *1e0iesG ' La0simile ! the Lirst Cditin$ Har-ar# Uni-ersity @ress$ %&(=$ s, %6&
%F6, Jhar!es Dar;in$ The Hrigin ! *1e0iesG ' La0simile ! the Lirst Cditin$ Har-ar# Uni-ersity @ress$ %&(=$ s, %6=,
%F&, 4, 1, Ran5anathan$ Hrigins:$ @ennsy!-aniaH The 4anner O3 Truth Trust$ %&66,
%>7, Jhar!es Dar;in$ The Hrigin ! *1e0iesG ' La0simile ! the Lirst Cditin$ Har-ar# Uni-ersity @ress$ %&(=$ s, %K&
%>%, Jhar!es Dar;in$ The Hrigin ! *1e0ies$ s, %KF$ F67
%>F, Dere A, A5er$ "The $ature ! the Lssil <e0rd"$ @r+:ee#in5s +3 the 4ritish 1e+!+5i:a! Ass+:iati+n$ :, 6K$ %&K($ s, %>>
%>>, D+u5!as Q, 2utuyma$ *0ien0e n Trial$ Ne; Y+rH @anthe+n 4++s$ %&6>, s, %&K
%>=, 0+!!y Ou:erman$ "eynd The 8vry T/er, Ne; Y+rH T+8!in5er @u/!i:ati+ns$ %&K7$ ss, K'?&=S Jhar!es D, ONnar#$ "The 5la0e !
'ustral1ithe0ines in Human CvlutinG Grunds !r .ubt"$ Nature$ :, F'6$ s, >6&
%>', Q, Rennie$ ".ar/in%s Aurrent "ulldgG Crnst 2ayr"$ 0:ientiE: Ameri:an$ Ara!) %&&F
%>(, A!an Wa!er$ *0ien0e$ :, F7K$ %&67$ s, %%7>S A, Q, Ke!s+$ 5hysi0al 'ntr1lgy, %, /as)$ Ne; Y+rH Q, 4, Li8in:+tt J+,$ %&K7$ s, FF%S
M, D, Leaey$ O!#u-ai 1+r5e$ :, >$ Jam/ri#5eH Jam/ri#5e Uni-ersity @ress$ %&K%$ s, FKF
%>K, Time$ Kas)m %&&(
%>6, 0, Q, 1+u!#$ $atural Histry$ :, 6'$ %&K($ s, >7
%>&, 0+!!y Ou:erman$ "eynd The 8vry T/er$ Ne; Y+rH T+8!in5er @u/!i:ati+ns$ %&K7$ s, %&
%=7, Ri:har# Le;+ntin$ "The .emnMHaunted ;rld"$ The Ne; Y+r Re-ie; +3 4++s$ & O:a$ %&&K$ s, F6,
%=%, Ma!:+!m Mu55eri#5e$ The Dn# +3 Jhristen#+m$ 1ran# Ra8i#sH Der#mans$ %&67$ s, =>
RESM ALTI YAZILARI
s,%F
Krist+3 K+!+m/
s,%>
Ameria )tas)n#a /u!#u!ar) yer!i!eri A/ir tr hay-anA sayara .!e 5i/i u!!anan -e
yan#ai resim#e 5.r!# 5i/i$ 5eretiin#e at!iam#an 5e9iren s8any+! 3atih!er,
(:+nTuista#+r!ar) 4u ii!er yer!i!eri Ai!e!A sayara i5a! -e s.mr!erini meru!at)rmaya
9a!))y+r!ar#), te Dar;in*in e-rim te+risi$ em8erya!i"me /u insan!ar) Ai!e!A sayma i9in
5ere!i +!an sahte A/i!imse!A #ayana) #a sa!a#),
%6, y"y)!#a Ameria!) .!e t::ar!ar) tara3)n#an yaa!an)8$ .!e +!ara 9a!)t)r)!ma "ere
Ameria*ye 5.tr!en "en:i!er,
s,%'
K)")!#eri!i!ere at!iam uy5u!ayan Ameria!)!ar
s,%(
Jhar!es Dar;in -e ita/) ATr!erin K.eniAnin a8a)
s,F%
Yan#a 0te8hen Qay 1+u!#*un Dar;in*inATr!erin K.eniAa#!) ita/) ha)n#ai Eir!erine yer
-er#ii ita/)n)n a8a)$ a!tta ise 0te8hen Qay 1+u!#,
s,F=
Her/ert 08en:er
s,F'
2ran:is 1a!t+n
s,F&
II, A/#!hamit
s,>=
Wi!!iam D;art 1!a#st+ne
s,>'
W++#r+; Wi!s+n
L+r# 0a!is/ury
s,>(
@ierre L+ti
s,>K
L+r# Kit:hener
s,>6
L!+y# 1e+r5e
Ka")m Kara/eir @aa
s,>&
1enera! A!!en/y
& Ara!) %&%KS Ku#s*n n5i!i" Or#u!ar) tara3)n#an i5a!i
s,=7
D)i!eri 4aan) L+r# 4a!3+ur
s,=%
stan/u!*un i5a! 5n n5i!i" /ahriye!i!eri 1a!ata K.8rs*n#en 5e9eren (%( Mart %&F7)
s,=F
A!i Na:i Kara:an -e L+"an K+n3erans)n)n #etay!ar)na yer -er#ii ita/)n)n a8a)
s,='
Dar;inin He"eyan)H VTr!er Y+ O!a:aUW
D#it.r!n Jhar!es Dar;in*in +!u 2ran:is Dar;in*in ya8t)) AThe Li3e an# Letters O3
Jhar!es Dar;inA (Jhar!es Dar;in*in Hayat) -e Metu8!ar)) isim!i ita/)n 5iri say3as),
0." +nusu ita/)n F6', (stte) -e F6(, (yan#a) say3a!ar)n#ai Tr!er*e haaret!e #+!u
+!an Dar;in*in metu8!ar), Dar;in*in /ura#a AKa3asya!) (Jau:asian) )r!arA #e#ii )r!ar$
A-ru8a!)!ar#)r, (M+#ern antr+8+!+<i$ A-ru8a!) )r!ar)n Ka3asya /.!5esin#en 5e!#i!erini
a/u! e#er,)
s,'7
Dar;inin He"eyan) Ne+?Na"i!erin nternet Sayfalarnda
Darwin'in Trk Milleti hakkndaki irkin sleri! "#$n ne%&'ailer tarafndan (r%(a$anda )ale)esi %larak
k#llanly%r. nternetteki ne%&'a siteleri! Darwin'in slerini te)el alan )akaleler yaynly%rlar. *stte yeralan
+e ,"eya rkn stnl, sl%$anyla hareket eden ,St%r)fr%nt, adl rk internet sitesi "#n#n "ir rnei.
-yr.a yine ayn sitede Darwin'i +e te%risini +en )akaleler yer aly%r.
s,''
Ya-u" 0u!tan 0e!im
Osman!) Or#usu$ #.nemin en 59! -e en iyi +r5ani"e e#i!mi aseri 5:y#,
s,'(
Tr!er her "aman /i!ime .nem -ermitir,
s,'6
Tr!er her #.nem#e !tr -e uy5ar!))n .n:sy#
s,'&
Tr!er tarihte /ir9+ strate<i /.!5eyi Tr me#eniyeti s)n)r!ar)na #ahi! etmi!er#ir,
s,(7
Y"y)!!ar:a 8e 9+ mi!!eti 9at)s) a!t)n#a /irara#a tutan -e /ar) i9in#e yaatan Osman!)
m8arat+r!uu*nun 8a#iah!ar)
s,(>
Tr Mi!!eti*nin haimiyeti$ Osman!) m8arat+r!uu "aman)n#a 9+ 5eni s)n)r!ara u!am)$
tarihe #am5as)n) hi9 9)maya:a ei!#e -urmutur,
s,(=
Osman!) m8arat+r!uu Kanuni 0u!tan 0!eyman "aman)n#a en 5eni s)n)r!ara u!am)t)r,
s,((
Osman!) m8arat+r!uu$ aseri -e siyasi 5:n a#a!et a-ram)y!a /ir!etirere 5er9e /ir
#nya im8arat+!uu urmutur,
s,(K
I, Murat
s,(6
n5i!i" tarih9isi D#;ar# 1i//+n
s,(&
Osman!) tarihinin en .nem!i ahsiyet!erin#en /iri$ 2atih 0u!tan Mehmet
s,K7
stan/u!*un 3ethi s)ras)n#a 2atih 0u!tan Mehmet +r#usu /a)n#a
s,K%
2atih 0u!tan Mehmet*in stan/u*a 5irii
s,KF
19! Osman!) D+nanmas)*n)n Tas-iri
s,K>
Osman!) Or#usu 4a!an!ar*#ai /ir se3er s)ras)n#a
s,K=
s-e9 ra!) XII, Jhar!es*)n (Demir/a ar!)
s,KK
2ran" 4a/in5er
s,K6
Arn+!# T+yn/ee
s,6F
Ne+?Na"i!erin Ms!man!ara y.ne!i ey!em!erinin en +run9!ar)n#an /iri #e 9 Tr*n
#a"!a!ar tara3)n#an #iri #iri ya)!#)) M.!!n 3a:ias)y#), 4u 3a:ian)n ar#)n#an 0+!in5en*#e #e
/e Tr #aha #iri #iri ya)!#),
s,6>
Yuar)#ai resim#e sei" ya)n#ai Oeyne8 0aa#+ #a 3aist ter.rn ur/an!ar)n#an, Aa)
Ren eya!etin#ei /ir s))nma:) yur#una #"en!enen m+!+t+3 +tey!i sa!#)r)s) s)ras)n#a
-:u#unun y"#e >7*u a)r ei!#e yara!anm) #urum#a hastaneye a!#)r)!#),
s,6=
Ne+?Na"i!er ya)n "aman#a Tr!er*e ar)$ A!man tarihinin Na"i #.nemin#en s+nrai en
an!) )r9) sa!#)r)!ar)n) ya8m)!ar#)r,
s,6'
1nm" 3aist!eri #e ata!ar) 5i/i yaa#)!ar) hayat -e sert!i yan!)s) tutum!ar)y!a t+8!um
i9in teh!ie +!maya #e-am etmete#ir!er,
s,&%
MarN$ Dar;in*e +!an sem8atisini$ en /y eseri say)!an Das Ka8ita!*i Dar;in*e itha3
e#ere #e 5.stermiti, Kita/)n A!man:a /as)s)na e! ya")s)y!a .y!e ya"m)t)H AJhar!es
Dar;In*e$ ate! /r hayran) +!an Kar! MarN*tan,A
s,&F
2rie#ri:h Dn5e!s
s,&>
Ma+ Tse Tun5
Le+n Tr+tsy
s,&=
Q+se8h 0ta!in
s,&&
Ter.r am8!ar)n#a -eri!en Dar;inist eitim neti:esin#e ter.rist!erin a:)mas)":a he#e3
a!#)) masum ha!,
s,%7K
Jhar!es Dar;in
Tr!erin K.eni ita/)
s,%76
Kam/riyen aya!)!ar)n#a /u!unan 3+si!!er$ sa!yan5+"!ar$ tri!+/it!er$ sn5er!er$ s+!u:an!ar$
#eni"ana!ar)$ #eni" y)!#)"!ar)$ y": a/u!u!ar$ #eni" "am/a!ar) 5i/i +m8!es
+mur5as)" tr!erine aittir, !5in9 +!an$ /ir/irin#en 9+ 3ar!) +!an /u tr!erin he8sinin /ir
an#a +rtaya 9)ma!ar)#)r, 4u y"#en <e+!+<i !iteratr#e /u mu:i"e-i +!ay$ AKam/riyen
@at!amas)A +!ara an)!)r,
s,%7&
L+uis @asteur$ e-rim te+risinin #ayana) +!an A:ans)" ma##e :an!)!) +!utura/i!irA i##ias)n)
ya8t)) #eney!er!e 5e9ersi" )!#),
s,%%%
D-rim:i!erin en /y yan)!5)!ar)n#an /ir tanesi #e yuar)#a temsi!i resmi 5.r!en -e i!e!
#nya +!ara nite!en#ir#i!eri +rtam#a :an!)!))n en#i!iin#en +!ua/i!e:eini
#nme!eri#ir, Mi!!er #eneyi 5i/i 9a!)ma!ar!a /u i##ia!ar)n) an)t!amaya 9a!)m)!ar#)r,
An:a /i!imse! /u!5u!ar ar)s)n#a yine yeni!5iye uram)!ar#)r, Cn %&K7*!i y)!!ar#a e!#e
e#i!en s+nu9!ar$ i!e! #nya +!ara nite!en#iri!en #.nem#ei atm+s3erin yaam)n +!umas)
i9in hi9/ir ei!#e uy5un +!ma#))n) an)t!am)t)r,
s,%%F
D-rim te+risini 5e9ersi" )!an 5er9e!er#en /ir tanesi$ :an!)!))n inan)!ma" #ere:e#ei
+m8!es ya8)s)#)r, Jan!) h:re!erinin 9eir#ein#e yer a!an DNA m+!e!$ /unun /ir
.rnei#ir, DNA$ #.rt ayr) m+!e!n 3ar!) #i"i!imin#en +!uan /ir tr /i!5i /anas)#)r, 4u
/i!5i /anas)n#a :an!)y!a i!5i!i /tn E"ise! ."e!!i!erin i3re!eri yer a!)r, nsan DNA*s)
a)#a #.!#n#e$ +rtaya ya!a) &77 :i!t!i /ir ansi!+8e#i 9)a:a)
hesa8!anmata#)r, D!/ette /.y!esine +!aanst /ir /i!5i$ tesa#3 a-ram)n) esin /i9im#e
5e9ersi" )!mata#)r,
s,%%=
D+a! se!esiy+na 5.re$ 59! +!an -e yaa#)) 9e-reye uyum sa!aya/i!en :an!)!ar
hayatta a!)r$ #ier!eri ise y+ +!ur!ar, D-rim:i!er ise #+a! se!esiy+nun :an!)!ar)
e-rim!etir#iini$ yeni tr!er mey#ana 5etir#iini .ne srer!er, Oysa #+a! se!esiy+nun
/.y!e /ir s+nu:u y+tur -e /u i##iay) #+ru!ayan te /ir #e!i! #ahi /u!unmamata#)r,
s,%%'
Lamar: "ra3a!ar)n :ey!an /en"eri hay-an!ar#an tre#i!erine inan)y+r#u, Ona 5.re
+t!ara u"anmaya 9a!)an /u :an!)!ar)n "aman i9in#e /+yun!ar) u"am) -e "ra3a!ara
#.n-ermi!er#i, Men#e!*in %6(' y)!)n#a e3ettii a!)t)m anun!ar)$ yaam s)ras)n#a
a"an)!an ."e!!i!erin s+nrai nesi!!ere atar)!mas)n)n mmn +!ma#))n) is8at!am)t)r,
4.y!e:e Lamar:*)n "ra3a masa!) #a tarihe ar)m)t)r,
s,%%(
D-rim:i!er y"y)!)n /a)n#an /eri sine!eri mutasy+na uratara$ 3ay#a!) mutasy+n .rnei
+!uturmaya 9a!)t)!ar, An:a +ny)!!ar:a sren /u 9a/a!ar)n s+nu:un#a e!#e e#i!en te
s+nu9$ saat$ hasta!)!) -e usur!u sine!er +!#u, 0+!#a$ n+rma! /ir mey-e sineinin a3as)
-e sa#a ise mutasy+na uram) #ier /ir mey-e sinei,
s,%%6
4iti!erin e-rimi i##ias)n) #+ru!ayan te /ir 3+si! .rnei #ahi y+en$ e-rim
5e9irme#i!erini is8at!ayan y" /in!er:e 3+si! -ar#)r, 4u 3+si!!er#en /iri #e resim#e 5.r!en
'= Z >K mi!y+n y)!!) 5in5+ ya8ra) 3+si!i#ir, Mi!y+n!ar:a y)!#)r #eimeyen 5in5+!ar$
e-rimin /y /ir a!#atma:a +!#uunu 5.stermete#ir,
s,%%&
0AHTD
D-rim yan!)s) 5a"ete -e #er5i!er#e 9)an ha/er!er#e yan#aine /en"er haya!i Ai!e!A
insan!ar)n resim!eri s)!)!a u!!an)!)r, 4u haya!i resim!ere #ayanara +!uturu!an
ha/er!er#ei te ayna$ ya"an ii!erin haya! 5:#r, An:a e-rim /i!im ar)s)n#a +
a#ar 9+ yeni!5i a!m)t)r i art) /i!imse! #er5i!er#e e-rim!e i!5i!i ha/er!ere #aha a"
rast!an)r +!mutur,
s,%F%
D-rim:i!er$ 3+si!!er "erin#e ya8t)!ar) y+rum!ar) 5ene!#e i#e+!+<i /e!enti!eri
#+ru!tusun#a ya8ar!ar, 4u ne#en!e -ar#)!ar) s+nu9!ar 9+un!u!a 5-eni!ir #ei!#ir,
s,%FF
YAAYAN 2O0LLDR DLRM YALANLIYOR
2+si!!er$ e-rimin hi9/ir "aman yaanma#))n)n is8at)#)r, 2+si! ay)t!ar)n)n +rtaya +y#uu
5i/i$ :an!)!ar sahi8 +!#u!ar) tm ."e!!i!er!e /ir an#a -ar +!mu!ar -e s+y!ar) #e-am ettii
m##et9e en 9 /ir #eii!i 5e9irmemi!er#ir, 4a!)!ar he8 /a!)$ /.:e!er he8 /.:e$
srn5en!er he8 srn5en +!ara -ar +!mutur, Tr!erin aama aama +!utuu i##ias)n)n
/i!imse! hi9/ir 5e9er!i!ii y+tur, Tm :an!)!ar) yaratan A!!ah*t)r,
1ne 4a!))
D.nemH 0en+"+i "aman$ D+sen #.nemi
YaH '= Z >K mi!y+n y)!
Cay)r 0i-risinei
D.nemH 0en+"+i "aman$ D+sen #.nemi
YaH =6?>K mi!y+n y)!
Deni" Kestanesi
D.nemH @a!e+"+i "aman$ Kar/+ni3er #.nemi
YaH F&' mi!y+n y)!
s,%F>
Deni" Y)!#)")
D.nemH @a!e+"+i "aman$ Or#+-isyen #.nemi
YaH =&7 Z ==> mi!y+n y)!
Hu Aa:) Ya8ra)
D.nemH 0en+"+i "aman$ D+sen #.nemi
YaH '7 mi!y+n y)!
K.8! Aust+s 4.:ei
D.nemH Me"+"+i "aman$ Kretase #.nemi
YaH %F' mi!y+n y)!
0e+ya Ya8ra)
D.nemH 0en+"+i "aman$ D+sen #.nemi
YaH '7 mi!y+n y)!
s,%FK
D-rim:i!erin iste#i!eri tm art!ar sa!ansa /ir :an!) +!ua/i!ir miP D!/ette i hay)r, 4unu
#aha iyi an!ama i9in .y!e /ir #eney ya8a!)m, 0+!#aine /en"er /ir -ari!e :an!)!ar)n
+!uumu i9in 5ere!i +!an /tn at+m!ar)$ en"im!eri$ h+rm+n!ar)$ 8r+tein!eri )sa:as)
e-rim:i!erin iste#i!eri$ 5ere!i 5.r#!eri tm e!ement!eri +ya!)m, O!a/i!e:e her tr!
imyasa! -e E"ise! y.ntemi u!!anara /u e!ement!eri ar)t)ra!)m -e iste#i!eri a#ar
/e!eye!im, Ne ya8)!)rsa ya8)!s)n$ ne a#ar /e!enirse /e!ensin /u -ari!#en :an!) te /ir
-ar!) /i!e 9)aramaya:a!ar#)r,
s,%F6
4ir :isim#en 5e!en uyar)!ar e!etri sinya!ine #.nere /eyin#e /ir eti +!uturur!ar,
1.ry+rum #eren$ as!)n#a "ihnimi"#ei e!etri sinya!!erinin etisini seyre#eri",
s,%F&
1." -e u!a)$ amera -e ses ay)t :iha"!ar) i!e )yas!a#))m)"#a /u +r5an!ar)m)")n s."
+nusu ten+!+<i rn!erin#en 9+ #aha +m8!es$ 9+ #aha /aar)!)$ 9+ #aha usursu"
tasar)m!ara sahi8 +!#u!ar)n) 5.rr",
s,%>>
4tn hayat)m)") /eynimi"in i9in#e yaar)", 1.r#m" insan!ar$ /in#iimi" ara/a$
i9in#e 9a!)t))m)" i yeri$ 9e-remi"#ei herey /eynimi"#e +!uur, 1er9ete ise
/eynimi"#e$ ne ren!er$ ne ses!er$ ne #e 5.rnt!er -ar#)r, 4eyin#e /u!una/i!e:e te ey
e!etri sinya!!eri#ir,
s,%>(
1e9mi "aman!ar#a timsaha ta8an insan!ar)n inan)!ar) ne #ere:e 5ari8 -e a)! a!ma"sa
5nm"#e Dar;inist!erin inan)!ar) #a ayn) #ere:e#e a)! a!ma"#)r, Dar;inist!er
tesa#Beri -e :ans)" uursu" at+m!ar) :ahi!:e a#eta yarat):) 59 +!ara a/u! e#er!er
hatta /u /at)! inan:a /ir #ine /a!an)r 5i/i /a!an)r!ar,
ARKA KAPAK YAZISI
Jhar!es Dar;inH
AA-ru8a!) me#eni )r!ar$ yaam m:a#e!esin#e Tr /ar/ar!))na ar) 5a!i8 5e!mi!er#ir,,,
1e!e:ee /at))m#a /u 5i/i aa) )r!ar)n y+ +!a:a)n) 5.ry+rum,A
Dar;in*in e-rim te+risinin )r9)!)!a +!an i!iisi$ 8e 5n#eme 5etiri!me istenmeyen$
an:a 5er9ete /y .nem ta)yan /ir i!ii#ir, nsan!ar)n maymun /en"eri :an!)!ar#an
e-rim!eti!erini$ an:a /a") )r!ar)n ha!a Ayar) maymunA statsn#e a!#))n) i##ia e#en
Dar;ini"m$ 5er9ete %&, y"y)!#a yay5)n!) a"anan )r9) #n:e!erin /iy+!+<i teme!ini
+!uturur,
Dar;ini"m*in /u aran!) y"nn /i"im a9)m)"#an #aha #a .nem!i +!an y.n ise$
s."+nusu )r9)!))n ."e!!i!e Tr Mi!!eti*ni he#e3 a!mas)#)r, Jhar!es Dar;in*in )r!ar
ha)n#ai 5.r!eri aras)n#a$ y:e Tr Mi!!eti*ni Aaa) )rA +!ara tan)m!ayan -e ya)n#a
y+ +!a:a) i##ias)n) ta)yan he"eyan!ar #a -ar#)r,
Dar;in$ /u he"eyan!ar) i!e hem Osman!) m8arat+r!uu*nu he#e3 a!an %&, y"y)!
em8erya!i"mine$ hem #e /u5ne a#ar u"anan tm #ier Tr #man) 59!ere s."#e
/i!imse! /ir #ayana sa!am)t)r,
Tarihin aran!)ta a!m) /u /y 5er9eini .renme isteyen!er$ /u ita/) mut!aa
+uma!)#)r,,,
YAOAR HAKKINDAH Harun Yahya mstear ismini u!!anan A#nan Otar$ %&'( y)!)n#a
Anara*#a #+#u, %&67*!i y)!!ar#an /u yana$ imani$ /i!imse! -e siyasi +nu!ar#a 8e 9+
eser ha")r!a#), 4un!ar)n yan) s)ra$ ya"ar)n e-rim:i!erin sahtear!)!ar)n)$ i##ia!ar)n)n
5e9ersi"!iini -e Dar;ini"m*in an!) i#e+!+<i!er!e +!an aran!) /a!ant)!ar)n) +rtaya +yan
9+ .nem!i eser!eri /u!unmata#)r,
Ya"ar)n tm 9a!)ma!ar)n#ai +rta he#e3$ Kuran*)n te/!iini #nyaya u!at)rma$ /.y!e!i!e
insan!ar) A!!ah*)n -ar!))$ /ir!ii -e ahiret 5i/i teme! imani +nu!ar "erin#e #nmeye
se- etme -e inar:) sistem!erin 9r teme!!erini -e sa8)n uy5u!ama!ar)n) 5."!er
.nne sermetir, Niteim ya"ar)n$ /u5ne a#ar (> ayr) #i!e 9e-ri!en >77#en 3a"!a eseri$
#nya 9a8)n#a 5eni /ir +uyu:u it!esi tara3)n#an tai8 e#i!mete#ir,
Harun Yahya K!!iyat)$ ?A!!ah*)n i"niy!e? F%, y"y)!#a #nya insan!ar)n) Kuran*#a tari3 e#i!en
hu"ur -e /ar)a$ #+ru!u -e a#a!ete$ 5"e!!i -e mut!u!ua ta)maya /ir -esi!e +!a:at)r,