I.

Gii thiu v phng trnh khuych tn

Trong bi ny, ta xem xt mt qu trnh khuych tn, v d:
nhit trong cht rn, hoc cht ha tan trong dung mi; t y
tam hnh h! qu trnh khuych tn n"y #$ng mt phng
trnh tuyn t%nh vi ph&n t'ng ph(n v m ph)ng n tr*n
chng trnh my t%nh.
u tin chng ta xe x!t "t #$ h%& ch't h(a h)c *%c +t trong
"t ch't ,-ng. /%& ch't h(a h)c ny c( n0ng " c nh't 1nh 2#$
,*%ng &hn t34
5
6. 7i8 #3 h%& ch't ch9 ,an t-a trong dung :i th:ng
;ua <huy=ch t>n t? do 2nh@ tr>nh tr*Ang h%& <huy=ch t>n b@ng
dBng ch8y cCa dung :i6. Dy giA ta cn tE c:ng thFc cho n0ng "
c trn "t thG tch nh- th:ng ;ua 1nh ,uHt Iic< 2,in ;uan =n dBng
<huy=ch t>n tuy=n tnh vJi n0ng " cao6.
Kh* hEnh L, ta c( th:ng ,*%ng M , #$ ,*%ng &hn t3 i ;ua "t bN
+t trong "t thAi gian x>c 1nh 2#$ ,*%ng &hn t34
L
#6. 1nh ,uHt
Iic< &h>t biGu r@ng th:ng ,*%ng M v c &h thu"c tuy=n tnh vJi
nhau ;ua c:ng thFc #au:
M O P QRc STU
Vi D l h s khuych t!n "trong #n $% m
&
's() *%nh lu+t ,ick c-
ch.nh /!c cao
Ti=& theo, ta xe x!t "t <h$i thG tch c?c nh- dV O dxdydW 2hEnh
56 v tnh to>n #$ ,*%ng &hn t3 <huy=ch t>n vo v ra cCa <h$i ny.
Ta th?c hiXn b@ng c>ch tnh t(an theo 5 chiNu x, y, W #au ( tnh
to>n t't c8 ,Yi vJi nhau. V d c:ng thFc tnh #$ ,*%ng &hn t3 i vo
<h$i theo chiNu x , 2M
x
2x6PM
x
2xZdx66dydW, hai chiNu cBn ,Yi c[ng *%c
tnh t*\ng t? nh* vHy. Ti=& theo, t]ng #$ &hn t3 t^ng ,n trong <h$i
&h8i b@ng t]ng #$ &hn t3 <huy=ch t>n vo <h$i, ngh_a ,:
+,-
trong ( t , thAi gian. `hia &h*\ng trEnh SLU cho dV v dx,dy,dW Pa
b ta *%c:
+.-
`u$i ccng, c"ng S5U vJi 1nh thFc Iic< STU ta *%c c:ng thFc <huy=ch
t>n:
+/-
II. 0 ph)ng 12ng 12ng c3! phng trnh khuych tn ph4
thuc th5i gi!n
VJi &h*\ng trEnh t]ng ;u>t SdU, ta c( &h*\ng trEnh <huy=ch t>n &h
thu"c thAi gian L chiNu nh* #au:
+6-
Ta &h8i gi8i &h*\ng trEnh ny b@ng #$ h)c v >& dng #ai &hn giJi
hYn. ee x!t "t iNn giJi hYn bfOx,yfOT. gau y ta giJi thiXu
b*Jc thAi gian hxv "t b*Jc <h:ng gian nh- hx
t O n ht n O b, T, L, i ,
x O , hx , O b, T, L, i, j, kith hx O T4j,
t O hx n O b, T, L, i, j .
lhai triGn Tay,or:
VJi nh- ta c( thG *Jc tnh c nh* #au:
/o+c vi=t theo iG rAi rYc nh* #au:
$i vJi c>c Yo h vN <h:ng gian ta th?c hiXn <hai triGn tay,or bHc
hai nh* #au:
`"ng hai &h*\ng trEnh v= theo vN v ,oYi b- tha #$ ,+&, vJi *Jc
,*%ng c( " chnh x>c cao, ta *%c biGu thFc #au:
T*\ng t? nh* vHy, ta c( thG *Jc ,*%ng Yo h theo y:
Thay th= biGu thFc SmU, STbU vo biGu thFc SnU ta *%c:
e!t "t ou &h*\ng thFc Iourier #au:
Thay th= c:ng thFc STLU vo &h*\ng trEnh STTU ta *%c:
`hia v= theo v= cho ta *%c:
7i8i &h>& ny ch9 c( thG ]n 1nh n=u ho+c iNu
<iXn ,u:n ng, tuy nhin #p don =n iNu <iXn `Ij #au:
/Enh m: l=t ;u8 : &h-ng cCa &h*\ng trEnh <huy=ch t>n hai chiNu,
vJi c>c b*Jc tH& trung dn tYi yOT. `>c d'u ch' , <=t ;u8 :
&h-ng #$ h)c, c>c *Ang ,iNn n!t , <=t ;u8 chnh x>c cCa &h*\ng
trEnh ban u.
G chFng inh STTU th?c #? c( t>c dng, xe x!t c>c vcng gi$ng
nh* /Enh #au:
iNu <iXn bin ,: c2x,yOT;t6O/2t6, c2x,yOb;t6Ob v
qiNn <h:ng gian *%c rAi rYc h(a vJi <ho8ng ,*Ji hx OT4Lb. Ta ,'y
t$i a b*Jc thAi gian trong STTU: Qhx
L
4ht O T4d; gi8 #3 QOT;
dtOb,bT. Ta : &h-ng &h*\ng trEnh <huy=ch t>n #3 dng STTU. l=t
;u8 *%c trEnh by trn hEnh m.l=t ;u8 th?c nghiX r't t$t #o vJi
&h*\ng trEnh g$c.
rrr. `i +t
Kh* trong s,e lhuyechtanLchieu.:
nx=50; %So dong do thi
ny=50; %So cot do thi
nt=50; %Thoi gian t
dt=0.01; %Khoang cach t
dx=2/(nx-1);
dy=2/(ny-1);
x=0:dx:2; %Pham vi x
y=0:dy:2; %Pham vi y
=!"#o$(nx%ny);
n=!"#o$(nx%ny);
vi$=0.1;
&'=0;
&(=0;
&S=0;
&)=0;
*o# i=1:nx
*o# +=1:ny
i* ((1,=y(+))--(y(+),=1.5)--(1,=x(i))--(x(i),=1.5))
(i%+)=2;
".$"
(i%+)=0;
"nd
"nd
"nd
c=!"#o$(nx-2%ny-2);
c(1%:)=&'/dx/2; c(nx-2%:)=&(/dx/2;
c(:%1)=&S/dy/2; c(:%ny-2)=&)/dy/2;
(x=$0a#$"(2:nx-2%1:nx-1%1%nx-2%nx-2);
2x=(x3(x4-25$0"y"(nx-2);
(y=$0a#$"(2:ny-2%1:ny-1%1%ny-2%ny-2);
2y=(y3(y4-25$0"y"(ny-2);
2=6#on(2y/dy/2%$0"y"(nx-2))36#on($0"y"(ny-2)%2x/dx/2);
7=$0"y"((nx-2)5(ny-2))-vi$5dt52;
i=2:nx-1;
+=2:ny-1;
*o# it=0:nt
n=;
h=m"$h(x%y%4);
axi$ (80 2 0 29)
tit."(:84Kh"chTan2;hi" 49;84t = 4%nm2$t#(it5dt)9<)
x.a=".(4x >#ighta##o?4)
y.a=".(4y >#ighta##o?4)
d#a?no?;
#"*#"$hdata(h)
&=n;&(1%:)=89;&("nd%:)=89;&(:%1)=89;&(:%"nd)=89;
&=#"$ha0"(&3c%89%1);
&=7>&;
&=#"$ha0"(&%nx-2%ny-2);
(2:nx-1%2:ny-1)=&;
"nd
Kh* trong s,e lhuyechtanLchieu.: