3 RPP Biologi Sma Kelas Xii Ipa

Drs LUGTYASTYONO BUDINUGROHO,M.
Pd,
KEPALA SMA N 1 WEDI KLATEN
Rencana Pelaksanaan Pembelajaran
Mata Pelajara ! B"#l#$"
Kelas%Se&ester ! 'II%1
Perte&(a Ke) ! 1 da *
Al#+as" Wa+t( ! , - ,. &e"t /, ja& 0elajara1
Stadar K#&0etes" ! 1. Mela+(+a 0er2#3aa 0ert(&3(4a da
0er+e&3a$a 0ada t(&3(4a.
K#&0etes" Dasar ! 1.1. Mere2aa+a 0er2#3aa 0e$ar(4 5a+t#r l(ar
ter4ada0 0ert(&3(4a t(&3(4a.
1.*. Mela+saa+a 0er2#3aa 0e$ar(4 5a+t#r l(ar
ter4ada0
0ert(&3(4a t(&3(4a.
1.6. Me$#&("+as"+a 4as"l 0er2#3aa 0e$ar(4 5a2t#r l(ar
Id"+at#r ! 1. Mejelas+a 0e$ert"a 0r#ses 0ert(&3(4a da
*. Mejelas+a te#r")te#r" 0ert(&3(4a t(&3(4a.
6. Me(j(++a tada)tada 0ert(&3(4a da 0er+e&3a$a.
I. Tujuan Pembelajaran
A. S"s7a da0at &edes+r"0s"+a 0e$ert"a 0r#ses 0ert(&3(4a da
B. S"s7a da0at &e8e3(t+a &a2a& te#r" t"t"+ t(&3(4 &e(r(t Haste" da
S24&"d.
9. S"s7a da0at &e(j(++a tada)tada 0ert(&3(4a da 0er+e&3a$a
0ada t(&3(4a. D. S"s7a da0at &e&3eda+a atara 0ert(&3(4a da
II. Materi Ajar
Pert(&3(4a adala4 0r#ses 0erta&3a4a :#l(&e se2ara "re:ers"3el /&e(j(
sat( t"t"+ da t"da+ da0at +e&3al" la$"1, seda$+a 0er+e&3a$a adala4
0ert(&3(4a &e(j( +ede7asaa s(at( #r$a"s&e. Pada t(&3(4a, se2ara
(&(& 0er+e&3a$a d"2"r"+a de$a ada8a 3et(+ 3($a se3a$a" alat
0er+e&3a$3"a+a. Pert(&3(4a 0ada taa&a 8a$ d"&(la" dar" 3"j" a+a
&e$ala&" 5ase 0er+e2a&3a4a, 0ert(&3(4a, da 0er+e&3a$a. Ada0(
0ada 0er+e2a&3a4a d"3eda+a &ejad" d(a t"0e 8a"t( e0"$eal da 4"0#$eal.
Pert(&3(4a da 0er+e&3a$a 0ada t(&3(4a 3erdasar+a d(a te#r" t"t"+
t(&3(4, 8a"t(
1. Te#r" H"st#$e, d"+e&(+a+a #le4 Haste". Is" te#r" terse3(t, 8a"t( jar"$a
sel terd"r" atas t"$a la0"sa, 8a"t( 0ler#&, der&at#$e, da 0er"3le&.
*. Te#r" T("+a)K#r0(s, d"+e&(+a+a #le4 S24&"d, 8a$ &e8ata+a 3a47a
3ata$ t(&3(4a ter3a$" &ejad" d(a ;#a, 8a"t( t("+a da +#r0(s.
Pert(&3(4a 0ada
t(&3(4a d"3eda+a &ejad" 0ert(&3(4a 0r"&er da 0ert(&3(4a
se+(der.
Pert(&3(4a 0ada t(&3(4a da0at d"3a$" &ejad" 3e3era0a 5ase, 8a"t(
5ase la$, 5ase l#$ar"t&a, 5ase 0ert(&3(4a l"ear, da 5ase stas"#er.
III. Langkah-Langkah Pembelajaran
Pertemuan Ke-1
A. Kegiatan Awal /7a+t(! 1< &e"t1
A0erse0s"! G(r( &e&(la" de$a 3erta8a +e0ada s"s7a,
=Pera4+a4 +al"a &e&er4at"+a taa&a 8a$ t(&3(4 d" r(&a4
&ejad" 3esar>= Ata(, =Me$a0a 3"j" 2a3a" 8a$ tela4 +er"$ a0a3"la
d"3"ar+a d" dala& taa4 a+a t(&3(4 da &a&0( &e$4as"l+a 3(a4
2a3a">=. Ke&(d"a, s"s7a d"&"ta &ea$$a0" 0erta8aa terse3(t.
B. Kegiatan Inti /7a+t(! ?< &e"t1
1. G(r( &ea$$a0" da &e8"&0(l+a ja7a3a dar" s"s7a 8a$
3erae+a ra$a&.
Ke&(d"a, $(r( &ejelas+a 0er3edaa atara 0ert(&3(4a da
*. Selaj(t8a, $(r( &e&"ta s"s7a &ejelas+a teta$ te#r" t"t"+ t(&3(4
&e(r(t Haste"
da S24&"d setela4 se3el(&8a &e2ar" "5#r&as" teta$ 4al terse3(t.
6. G(r( &e&"ta s"s7a &e$"s" 3a$a 8a$ d"3(at $(r( teta$ t(&3(4a
Drs LUGTYASTYONO BUDINUGROHO,M.Pd,
d"+#t"l da t(&3(4a &##+#t"l.
,. Ke&(d"a, $(r( 3erta8a teta$ 5ase 0ert(&3(4a 0ada taa&a, 8a"t(
5ase la$, l#$ar"t&a, 0ert(&3(4a l"ear, da stas"#er. S"s7a d"&"ta
&e(j(++a 5ase)5ase
terse3(t dar" $a&3ar 8a$ d"s"a0+a #le4 $(r(.
.. G(r( &e&"ta s"s7a (t(+ &e&3(at 0red"+s" 0ert(&3(4a taa&a
de$a &#del s"&(las" dar" $(r(. M"sal8a, +e2a&3a4 3"j" +edela" 3er(&(r
t"$a 4ar" a0a3"la d"3"ar+a dala& l"$+($a 8a$ &ed(+($, sat( &"$$(
+e&(d"a a+a &e&"l"+" @ 4ela" da(. Selaj(t8a, 0ada 4ar" +e)*6 +e2a&3a4
terse3(t a+a &a&0( &e$4as"l+a 3($a, teta0" 3el(& &a&0( 3er3"j". Har"
+e)6@ 3($a taa&a 3er(3a4 &ejad" 3(a4 0#l#$. Pada 4ar" +e),*, 3"j" a+a
&asa+. Dar" s"&(las" terse3(t s"s7a d"3er" +ese&0ata (t(+ &e$erja+a8a
dala& 3(+( t($as.
C. Kegiatan Akhir /7a+t(! 1< &e"t1
1. G(r( &e&"ta s"s7a &e8"&0(l+a &a2a& te#r" t"t"+ t(&3(4 &e(r(t
Haste" da
S24&"d, serta 0er3edaa atara 0ert(&3(4a da 0er+e&3a$a 0ada
t(&3(4a.
*. G(r( &e&"ta s"s7a &e$(&0(l+a t($as terse3(t.
6. G(r( &e&"ta s"s7a &e&0ers"a0+a njuk Kerja 1.1 4ala&a A (t(+
0erte&(a 3er"+(t8a.
Pertemuan Ke-!
A0erse0s"! G(r( &ea8a+a alat da 3a4a 8a$ d"0erl(+a (t(+ njuk
Kerja 1.1, 4ala&a A, da &e$aja+ s"s7a (t(+ &e(j( +e la3#rat#r"(&.
1. G(r( &e&3er"+a 0ejelasa s"$+at teta$ 2ara +erja dar" njuk Kerja 1.1
terse3(t.
*. G(r( &ejelas+a 3a47a la0#ra +erja 0ra+t"+(& 4ar(s d"3(at #le4
set"a0 s"s7a &es+"0( 3e+erja se2ara 3er+el#&0#+.
6. S"s7a d"&"ta &eet(+a 3a$"a a+ar da 3ata$ 8a$ &e$ala&"
0erta&3a4a
0aja$ 0al"$
2e0at.
,. Sala4 sat( s"s7a d"&"ta &e$$a&3ar+a 4as"l 0e$a&ata +e$"ata
terse3(t.
.. Ke&(d"a, $(r( 3er+el"l"$ (t(+ &e"la" +"erja s"s7a dala&
&ela+saa+a +e$"ata terse3(t /&e"la" raa4 0s"+#&#t#r da a5e+t"51.
G(r( &e$(&(&+a 0ada s"s7a 3a47a 7a+t( t"$$al se0(l(4 &e"t a$ar
s"s7a se$era &e8elesa"+a +e$"ata terse3(t da se$era &e8elesa"+a
la0#ra +erja 0ra+t"+(&.
I". Met#$e Pembelajaran
Met#de 8a$
d"$(a+a! A. Ta8a
ja7a3
B. Pra+t"+(&
9. Pe($asa
". %umber&Bahan Pembelajaran
S(&3er%3a4a 0e&3elajara 3er(0a!
A. B(+( Sains Biologi 3A, He8 R"adar", T"$a Sera$+a", S#l#, *<<?,
4ala&a 6B1<. B. L"$+($a, 8a"t( t(&3(4a d" se+"tar r(&a4. 1' KTSP
Sa"s B"#l#$" SMA 6A
9. La3#rat#r"(&! 0eralata 8a$ d"$(a+a (t(+ njuk Kerja 1.1 3er(0a 3e+er
$elas,
+ertas sar"$, a"r
a+(ades.
"I. Penilaian
Pe"la"a &el"0(t"!
A. S"+a0 s"s7a saat 0r#ses 0e&3elajara /raa4
a5e+t"51. B. Has"l 3elajar 3er(0a!
1. La0#ra +erja 0ra+t"+(& /raa4 0s"+#&#t#r da a5e+t"51.
*. Pe($asa /0ert(&3(4a de$a &#del s"&(las"1 /raa4 +#$"t"51.
Mengetahui
Kepala Sekolah
Drs. LUGTYASTYONO BN, MP
Pe!"ina TK #
N#P.$%&''()* $%%$$) $ '')
+ei, * ,UL# )'$-
Guru Mata Pela.aran
N#P.$%&''()* $%%$$) $
'')
Rencana Pelaksanaan
Pembelajaran
Mata Pelajaran ( Bi#l#gi
Kelas&%emester ( )II&1
Pertemuan Ke- ( ' $an *
Al#kasi +aktu ( * , *- menit .* jam /elajaran0
Stadar K#&0etes" ! 1. Mela+(+a 0er2#3aa 0ert(&3(4a da
K#&0etes" Dasar ! 1.1 Mere2aa+a 0er2#3aa 0e$ar(4 5a+t#r l(ar
1.* Mela+saa+a 0er2#3aa 0e$ar(4 5a+t#r l(ar
1.6 Me$#&("+as"+a 4as"l 0er2#3aa 0e$ar(4 5a2t#r l(ar
Id"+at#r ! 1. Meet(+a 5a+t#r l(ar 8a$ &e&e$ar(4" 0r#ses 0ert(&3(4a
t(&3(4a.
*. Mer(&(s+a latar 3ela+a$ d"la+(+a8a 0er2#3aa.
6. Mejelas+a se2ara te#ret"s 4(3($a +a(sal"tas atara 5a+t#r l(ar
da 0r#ses 0ert(&3(4a t(&3(4a.
,. Mer(&(s+a 4"0#tes"s 0er2#3aa.
.. Mela+(+a 0er2#3aa ses(a" 0r#sed(r.
@. Mela0#r+a 4as"l 0er2#3aa 8a$ tela4 d"la+(+a.
?. Mejelas+a 0e$ar(4 5a+t#r l(ar ter4ada0 0r#ses 0ert(&3(4a
3erdasar+a 4as"l 0er2#3aa.
I. T(j(a Pe&3elajara
1. S"s7a da0at &e8e3(t+a 5a+t#r l(ar 8a$ &e&e$ar(4" 0r#ses
0ert(&3(4a t(&3(4a.
*. S"s7a da0at &er(&(s+a latar 3ela+a$ d"la+(+a8a 0er2#3aa.
6. S"s7a da0at &ejelas+a se2ara te#ret"s 4(3($a +a(sal"tas atara
5a2t#r l(ar da 0r#ses 0ert(&3(4a t(&3(4a.
,. S"s7a da0at &er(&(s+a 4"0#tes"s 0er2#3aa 0ert(&3(4a 0ada
taa&a.
.. S"s7a da0at &ela+(+a 0er2#3aa ses(a" 0r#sed(r 8a$ tela4
d"re2aa+a.
@. S"s7a da0at &ela0#r+a 4as"l 0er2#3aa 8a$ tela4 d"la+(+a.
?. S"s7a da0at &ejelas+a 0e$ar(4 5a+t#r l(ar ter4ada0 0r#ses
0ert(&3(4a 3erdasar+a 4as"l 0er2#3aa.
II. Mater" Ajar
Ca+t#r)5a+t#r 8a$ &e&e$ar(4" 0ert(&3(4a &el"0(t" 5a+t#r l(ar /e+steral1
da 5a+t#r dala& /"teral1. Ca+t#r l(ar /e+steral1 da0at 3er(0a s(4(, 2a4a8a,
+ele&3a0a, da (tr"s". Ca+t#r dala& /"teral1 3er(0a 4#r&# 0ert(&3(4a
da $e. H#r&# t(&3(4a
ada 3e3era0a &a2a&, 8a"t( a(+s", $"3erel", s"t#+"", $as et"le, asa&
tra(&al", asa& a3s"sat.
III. La$+a4)La$+a4 Pe&3elajara
Perte&(a
Ke)6
A. Ke$"ata A7al /7a+t(! 1<
&e"t1
A0erse0s"! G(r( 3erta8a +e0ada s"s7a &e$a0a taa&a 8a$ t"da+
&e&0er#le4 a"r a+a la8(, +e&(d"a &at"> A0a+a4 5($s" a"r 3a$" taa&a>
B. Ke$"ata It" /7a+t(! ?<
&e"t1
1. G(r( &e&"ta s"s7a &e8e3(t+a 5a+t#r)5a+t#r 8a$ &e&e$ar(4"
0ert(&3(4a 0ada t(&3(4a. S"s7a j($a d"&"ta &e&3eda+a 5a+t#r)
5a+t#r terse3(t &ejad" 5a+t#r l(ar da 5a+t#r dala&.
*. G(r( &e(j(++a taa&a 8a$ d"taa& d" te&0at $ela0 da taa&a
8a$ d"taa& d" te&0at tera$. Me$a0a taa&a 8a$ d"taa& d" te&0at
$ela0 &e&"l"+" 0ert(&3(4a 8a$ le3"4 2e0at d"3ad"$+a taa&a 8a$
d"leta++a d" te&0at tera$ /+ea 2a4a8a la$s($1> S"s7a d"&"ta
&edes+r"0s"+a 2"r")2"r" taa&a 8a$ &e$ala&" et"#las".
6. G(r( &e($as+a +e0ada s"s7a se2ara 3er+el#&0#+ (t(+ &ela+(+a
0er2#3aa teta$ 0e$ar(4 2a4a8a ter4ada0 0ert(&3(4a taa&a.
Set"a0 +el#&0#+ 3e3as &ela+(+a 0er2#3aa 0ada taa&a 8a$ 3er3eda
ata( +#d"s" 2a4a8a 8a$ 3er3eda. M"sal8a, sat( 0#t taa&a d"s"ar"
#le4 &ata4ar", seda$+a taa&a 8a$ la"
de$a la&0( e# ata( la&0( 3#4la&. S"s7a d"&"ta (t(+
&ela0#r+a 4as"l +e$"ata terse3(t.
9. Ke$"ata A+4"r /7a+t(! 1< &e"t1
1. G(r( &e$ara4+a s"s7a (t(+ &e8"&0(l+a 5a+t#r)5a+t#r 8a$
&e&e$ar(4" 0ert(&3(4a, 8a"t( 5a+t#r l(ar da 5a+t#r dala&.
*. G(r( &ee+a+a la$" 3a47a s"s7a 4ar(s 3e+erja se2ara
3er+el#&0#+ (t(+ &ela+(+a +e$"ata terse3(t d" atas.
Perte&(a Ke),
A. Ke$"ata A7al /7a+t(! 1< &e"t1
A0erse0s"! G(r( 3erta8a +e0ada s"s7a, =Me$a0a +#&0#s"s" "tr#$e,
+al"(&, da 5#s5#r 0ada 0(0(+ 8a$ d"j(al d" &as8ara+at 3er3eda)3eda>
B. Ke$"ata It" /7a+t(! ?< &e"t1
1. G(r( &e&"ta s"s7a &e8e3(t+a (s(r)(s(r 4ara 8a$ d"3(t(4+a
#le4 taa&a.
*. S"s7a d"&"ta &ela+(+a T($as Pr#8e+, 4ala&a 1A.
6. S"s7a d"&"ta &ed"s+(s"+a 4as"l T($as Pr#8e+,
4ala&a 1A. 9. Ke$"ata A+4"r /7a+t(! 1< &e"t1
G(r( &e&"ta s"s7a &e&8"&0(l+a (s(r)(s(r 4ara 8a$ &e&e$ar(4"
0ert(&3(4a
taa&a
.
ID. Met#de
Pe&3elajara Met#de
8a$ d"$(a+a! A.
D"s+(s"
B. Ta8a ja7a3
9. Pe($asa
D. S(&3er%Ba4a Pe&3elajara
A. B(+( Sa"s B"#l#$" 6A, He8 R"adar", *<<?, T"$a Sera$+a", S#l#, *<<?,
4ala&a 11B1?.
B. L"$+($a 3er(0a t(&3(4a 8a$ ter&as(+ 3er4ar" 0ede+, 3er4ar"
0aja$, da t(&3(4a etral.
9. La3#rat#r"(& se3a$a" saraa (t(+ &e$erja+a T($as Pr#8e+.
DI. Pe"la"a
Pe"la"a &el"0(t"!
A. S"+a0 s"s7a saat 0r#ses 0e&3elajara /raa4 a5e+t"51.
B. Has"l 3elajar 3er(0a P#rt#5#l"# 1 /raa4 0s"+#&#t#r da +#$"t"51.
Mengetahui
Kepala Sekolah
Pe!"ina TK # N#P.$%&''()*
$%%$$) $ '')
+ei, * ,UL# )'$)
Guru Mata Pela.aran
N#P.$%&''()* $%%$$) $
'')
Pertemuan Ke- ( - $an 1
Al#kasi +aktu ( * , *- menit .* jam /elajaran0
Stadar K#&0etes" .
*. Me&a4a&" 0et"$8a
0r#ses &eta3#l"s&e 0ada
#r$a"s&e
K#m/etensi 2asar.
*.1. Medes+r"0s"+a 5($s"
e;"& dala& 0r#ses
&eta3#l"s&e
In$ikat#r(
1. Mejelas+a 0e$ert"a
&eta3#l"s&e
*. Mee&(+a 5a+t#r)5a+t#r
8a$ &e&0e$ar(4" +erja
e;"&
6. Me2er"tera+a +e&3al" 2ara
&e$(j" e;"&
,. Mejelas+a 5($s" e;"& dala&
&eta3#l"s&e
.. Me$"det"5"+as" 2"r")2"r" e;"&
A. Tujuan Pembelajaran
Setela4 &ela+saa+a 0r#ses 0e&3elajara, s"s7a &a&0(!
1. Mejelas+a 0e$ert"a &eta3#l"s&e
2. Mee&(+a 5a+t#r)5a+t#r 8a$ &e&0e$ar(4" +erja e;"&
3. Me2er"tera+a +e&3al" 2ara &e$(j" e;"&
4. Mejelas+a 5($s" e;"& dala& &eta3#l"s&e
5. Me$"det"5"+as" 2"r")2"r" e;"&
B. Materi Pembelajaran
Meta3#l"s&e
o Kerja%5($s" e;"&
E;"& 3er0era dala& rea+s" 3"#+"&"a d"dala& sel se3a$a" 3"#+atal"sat#r da
3e+erja se2ara s0es"5"+.
o S"5at da 5a+t#r)5a+t#r 8a$ &e&0e$aar(4" +erja e;"&.
o E;"& 3e+erja 0ada s(at( s(3strat 8a$ 3e+erja s0es"5"+, da d"0e$ar(4" #le4
s(4(, 0H, +#setras" s(3strat%e;"&, dll.
C. Pen$ekatan Pembelajaran ( K#te+st(al
Met#$e Pembelajaran ( K##0erat"5
M#$el Pembelajaran ( Cooperative Script
T"0e 6
%intaks langkah-langkah m#$el /embelajaran Cooperative
Script
.2ansereau3 145-0
1. G(r( &e&3a$" 0eserta d"d"+ (t(+ 3er0asa$a
*. G(r( &e&3a$"+a 7a2aa%&ater" t"a0 0eserta d"d"+ (t(+
d"3a2a da &e&3(at r"$+asa
6. G(r( da 0eserta d"d"+ &eeta0+a s"a0a 8a$ 0erta&a
3er0era se3a$a" 0e&3"2ara da s"a0a 8a$ 3er0era se3a$a"
0ede$ar
,. Pe&3"2ara &e&3a2a+a r"$+asa8a sele$+a0 &($+",
de$a
&e&as(++a "de)"de 0#+#+ dala& r"$+asa8a se&etara
0ede$ar!
o Me8"&a+%&e$#re+s"%&e((j(++a "de)"de 0#+#+ 8a$
+(ra$ le$+a0
Me&3at( &e$"$at+a%&e$4a5al "de)"de 0#+#+
de$a
M#$i6ikasi langkah-langkah m#$el /embelajaran Cooperative Script .Ti/e '0
1. G(r( &e(l"s t#0"+ 0e&3elajara
*. G(r( &e(l"s t(j(a 0e&3elajara
6. G(r( &e&3a$" 0eserta d"d"+ dala& * t"0e +el#&0#+ 8a"t( A da B.
Mas"$)&as"$ +el#&0#+ dala& t"a0 t"0e 3era$$#ta+a , #ra$ /A)1E ,
#ra$, A)* E , #ra$ dst, B)1E ,, B)* E , #ra$, dst1
,. Mas"$)&as"$ +el#&0#+ t"0e A da B &e$erja+a +e$"ata 8a$ 3er3eda
/T"0e A
&e$erja+a LKPD 1, T"0e B &e$erja+a LKPD *1
.. G(r( &e&asa$+a 1 0eserta d"d"+ dar" +el#&0#+ t"0e A de$a 1
0eserta d"d"+ dar" +el#&0#+ t"0e B
@. G(r( da 0eserta d"d"+ &eeta0+a s"a0a 8a$ 0erta&a
3er0era se3a$a" 0e&3"2ara da s"a0a 8a$ 3er0era se3a$a"
0ede$ar
?. Se#ra$ 0eserta d"d"+ 3ert($as se3a$a" 0e&3"2ara, 8a"t( &e8a&0a"+a
t($as da 4as"l t($as8a da se#ra$ 0eserta d"d"+ se3a$a" 0ede$ar
A. Bert(+ar 0era, 8a$ se&(la se3a$" 0e&3"2ara 3er0era se3a$a"
0ede$ar da 8a$ se&(la se3a$a" 0ede$ar 3er0era se3a$a"
0e&3"2ara
F. G(r( &e&"ta sala4 sat( 0asa$a (t(+ &e&0eresetas"+a 4as"l +e$"ata8a
1<. D"s+(s" +elas
11. G(r( &e&3er"+a 0e$(ata 0ada 4as"l d"s+(s"
2. Langkah-langkah Pembelajaran
Tujuan /embelajaran
Melal(" 0e&3elajara "" 0eserta d"d"+ da0at!
1. Mejelas+a 0e$ert"a &eta3#l"s&e
2. Mee&(+a 5a+t#r)5a+t#r 8a$ &e&0e$ar(4" +erja e;"&
3. Me2er"tera+a +e&3al" 2ara &e$(j" e;"&
4. Mejelas+a 5($s" e;"& dala& &eta3#l"s&e
5. Me$"det"5"+as" 2"r")2"r" e;"&
7#
Kegiata
n 8uru Peserta 2i$ik
1. Kegiatan Awal
o Me&#t":as" 0eserta d"d"+ de$a de$a
Me8e3(t+a 3er3a$a" a&a e;"&
o Melaj(t+a 0erta8aa G5($s" da 2ara +erja
e;"& terse3(t>H
o Me(l"s t#0"+ 8a$ a+a d"0elajar" 8a"t( Meta3#l"s&e
Sel
o Me8e3(t+a t(j(a 0e&3elajara 8a$ 4ar(s
d"2a0a" dala& 3elajar
o Me$e+s0l#ras" 0e$eta4(a a7al 0eserta d"d"+
&elal(" 0erta8aa GBa$a"&aa +erja dar" sala4
sat( e;"&>
Meja7a3 0erta8aa
$(r( /4ara0a $(r(,
0eserta d"d"+ &eja7a3
sala4 sat( a&a e;"&H1
Meja7a3 0erta8aa
$(r( /4ara0a $(r(,
0eserta d"d"+ &eja7a3
Ga&a da s0ese5"+
+erja8a
Me(l"s t#0"+ 8a$ a+a
d"0elajar"
Me(l"s t(j(a 0e&3elajara
Meja7a3 0erta8aa
$(r( /4ara0a $(r(,
0eserta d"d"+ da0at
&eja7a3 ses(a"
*. Kegiatan Inti
o Me&3a$" 0eserta d"d"+ dala& * t"0e +el#&0#+
8a"t( t"0e A da t"0e B. Mas"$)&as"$ +el#&0#+
3era$$#ta+a , #ra$
o Me&3a$"+a LKPD 1 0ada &as"$)&as"$ 0eserta
d"d"+ +el#&0#+ t"0e A, da LKPD * 0ada &as"$)
&as"$ 0eserta
Peserta d"d"+ d(d(+
dala& +el#&0#+
Meer"&a LKPD 1
ses(a" 0e&3a$"a
$(r(.
7#
Kegiata
n 8uru Peserta 2i$ik
d"d"+ +el#&0#+ t"0e B /pembagian kelompok dan
pembagian LKPD diberikan pada pertemuan
sebelumnya, atau minimal 3 hari sebelum
memasuki sub materi Faktor yang
mempengaruhi kerja enim
o G(r( &e&asa$+a 1 0eserta d"d"+ dar" +el#&0#+
t"0e A
de$a 1 0eserta d"d"+ dar" +el#&0#+ t"0e B
o G(r( da 0eserta d"d"+ &eeta0+a s"a0a 8a$
0erta&a 3er0era se3a$a" 0e&3"2ara da s"a0a
8a$ 3er0era se3a$a" 0ede$ar. Se#ra$
0eserta d"d"+ 3ert($as se3a$a" 0e&3"2ara, 8a"t(
&e8a&0a"+a +e$"ata da 4as"l +e$"ata8a da
se#ra$ 0eserta d"d"+ se3a$a" 0ede$ar.
o G(r( &e&"ta 0eserta d"d"+ 3ert(+ar 0era, 8a$
se&(la se3a$" 0e&3"2ara 3er0era se3a$a"
0ede$ar da 8a$ se&(la se3a$a" 0ede$ar
3er0era se3a$a" 0e&3"2ara
o G(r( &e&"ta sala4 sat( 0asa$a (t(+
&e&0eresetas"+a 4as"l +e$"ata8a 0ada
+e$"ata d"s+(s" +elas
o G(r( &e&3er"+a 0e$(ata 0ada 4as"l d"s+(s"
/2#t#4 dala& &e&3er"+a 0e$(ata 0ada
+#se0)+#se0 0et"$ da0at d"l"4at 0ada &ater"
esses"al1
o G(r( &e&3"&3"$ 0eserta d"d"+ &e8(s(
+es"&0(la
Kes"&0(la +#se0t(al 8a$
4ar(s d"0er#le4 0eserta d"d"+
setela4 0r#ses 0e&3elajara d"
atara8a adala4!
a. 9ara +erja e;"&
3. Ca+t#r)5a+t#r 8a$ e&0e$ar(4"
+erja e;"&
Ber0asa$a, se#ra$
dar" +el#&0#+ t"0e A,
se#ra$ dar" +el#&0#+
t"0e B
Meeta0+a 0era, 8a"t(!
Se#ra$ se3a$a" 0e&3"2ara
Se#ra$ se3a$a" 0ede$ar
Pe&3"2ara /dar" +el#&0#+
t"0e A1 &e8a&0a"+a
+e$"ata da 4as"l
+e$"ata8a +e0ada
0ede$ar /dar" +el#&0#+
t"0e B1
Bert(+ar 0era, Pe&3"2ara
/dar" +el#&0#+ t"0e B1
&e8a&0a"+a +e$"ata da
4as"l +e$"ata8a +e0ada
0ede$ar /dar" +el#&0#+
t"0e A1
Mela+saa+a 0resetas"
l"sa da d"s+(s"
Me2atat 0e$(ata
8a$ d"ter"&a dar"
$(r(
Me8(s( +es"&0(la,
&e2atat +es"&0(la
6. Kegiatan akhir&tin$ak lanjut
Me($as+a 0eserta d"d"+ &era$+(&
"5#r&as" a. 9ara +erja e;"&
3. Ca+t#r)5a+t#r 8a$ e&0e$ar(4" +erja
e;"& 2. S"5at)s"5at e;"&
d. C($s" e;"& ter4ada0 &eta3#l"s&e
e. Per3edaa "st"la4 &eta3#l"s&e,
+ata3#l"s&e da aa3#l"s&e
Mela+saa+a t($as $(r(
, Penutu/
Pe($asa a+4"r (t(+ 0erte&(a +e)*,
3er(0a t($as r(&a4 0er#ra$a da t($as
+el#&0#+, se3a$a"
3er"+(t!
- Tugas individu, dirumah membuat tape
(fermentasi) dengan bahan nasi putih atau
nasi merah/ubi
jalar/entang/singong/gaple, dsb!
- Tugas elompo" #erancang perangat
Mela+saa+a t($as "d":"d(
da t($as +el#&0#+ d"
r(&a4.
Drs LUGTYASTYONO BUDINUGROHO,M.Pd, KEPALA
SMA N 1 WEDI KLATEN
METABOLISME
SEL
Sel merupakan unit kehidupan yang terkecil, oleh karena itu sel dapat menjalankan
aktivitas hidup, di antaranya metabolisme.
Metabolisme adalah proses-proses kimia yang terjadi di dalam tubuh makhluk
hidup/sel. Metabolisme disebut juga reaksi enzimatis, karena metabolisme
terjadi selalu menggunakan katalisator enzim.
Berdasarkan prosesnya metabolisme dibagi menjadi 2, yaitu
1. Anabolisme/AsimilasI/Sintesis,
yaitu proses pembentakan molekul yang kompleks dengan menggunakan energi
tinggi.
!ontoh "otosintesis #asimilasi !$
energi cahaya
6 CO2 + 6 H2O > C6H1206 + 6 02
kloro"il glukosa
#energi kimia$
%ada kloroplas terjadi trans"ormasi energi, yaitu dari energi cahaya sebagai energi
kinetik berubah menjadi energi kimia sebagai energi potensial, berupa ikatan
senya&a organik pada glukosa. 'engan bantuan enzim-enzim, proses tersebut
berlangsung cepat dan e"isien. Bila dalam suatu reaksi memerlukan energi dalam
bentuk panas reaksinya disebut reaksi endergonik. (eaksi semacam itu disebut
reaksi endoterm.
2. Katabolisme (Dissimilasi),
yaitu proses penguraian zat untuk membebaskan energi kimia yang tersimpan
dalam senya&a organik tersebut.
!ontoh
enzim
C6H12O6 + 6 O2 > 6 CO2 + 6 H2O + 686 ))al.
energi kimia
Saat molekul terurai menjadi molekul yang lebih kecil terjadi pelepasan energi
sehingga terbentuk energi panas. Bila pada suatu reaksi dilepaskan energi,
reaksinya disebut reaksi eksergonik. (eaksi semacam itu disebut juga reaksi
eksoterm.
MOLEKUL YANG TERLIBAT DALAM METABOLISME
1. ENZIM
*nzim merupakan biokatalisator / katalisator organik yang dihasilkan oleh
sel. Struktur enzim terdiri dari
A!oen"im, yaitu bagian enzim yang tersusun dari protein, yang akan
rusak bila suhu terlampau panas#termolabil$.
#$g$s %rostetik (Ko&aktor), yaitu bagian enzim yang tidak tersusun dari
protein, tetapi dari ion-ion logam atau molekul-molekul organik yang disebut
K'ENZIM. Molekul gugus prostetik lebih kecil dan tahan panas #termostabil$, ion-
ion logam yang menjadi ko"aktor berperan sebagai stabilisator agarenzim tetap
akti". )oenzim yang terkenal pada rantai pengangkutan elektron #respirasi sel$,
yaitu +,' #+ikotinamid ,denin 'inukleotida$, -,' #-lavin ,denin 'inukleotida$,
S./0)(0M.
*nzim mengatur kecepatan dan kekhususan ribuan reaksi kimia yang berlangsung di
dalam sel. 1alaupun enzim dibuat di dalam sel, tetapi untuk bertindak sebagai
katalis tidak harus berada di dalam sel. (eaksi yang dikendalikan oleh enzim antara
lain ialah respirasi, pertumbuhan dan perkembangan, kontraksi otot, "otosintesis,
"iksasi, nitrogen, dan pencernaan.
Si&at(si&at en"im
*nzim mempunyai si"at-siat sebagai berikut
2. Biokatalisator, mempercepat jalannya reaksi tanpa ikut bereaksi.
2. /hermolabil3 mudah rusak, bila dipanasi lebih dari suhu 456 !, karena
enzim tersusun dari protein yang mempunyai si"at thermolabil.
7. Merupakan senya&a protein sehingga si"at protein tetap melekat
pada enzim.
8. 'ibutuhkan dalam jumlah sedikit, sebagai biokatalisator,
reaksinya sangat cepat dan dapat digunakan berulang-ulang.
9. Bekerjanya ada yang di dalam sel #endoenzim$ dan di luar sel
#ektoenzim$, contoh ektoenzim amilase,maltase.
4. :mumnya enzim bekerja mengkatalisis reaksi satu arah, meskipun
ada juga yang mengkatalisis reaksi dua arah, contoh lipase, meng-
katalisis pembentukan dan penguraian lemak.
lipase
;emak < =20 > ,sam lemak < >liserol
?. Bekerjanya spesi"ik 3 enzim bersi"at spesi"ik, karena bagian yang akti"
#permukaan tempat melekatnya substrat$ hanya setangkup dengan
permukaan substrat tertentu.
@. :mumnya enzim tak dapat bekerja tanpa adanya suatu zat non
protein tambahan yang disebut ko&aktor.
Gbr. Penghambatan Reversible terhadap kerja enzim
%ada reaksis enzimatis terdapat zat yang mempengarahi reaksi, yakni akti)ator
dan in*ibitor, akti)ator dapat mempercepat jalannya reaksi,
2< 2<
contoh aktivator enzim ion Mg, !a, zat organik seperti koenzim-,.
.nhibitor akan menghambat jalannya reaksi enzim. !ontoh inhibitor !0, ,rsen,
=g, Sianida.
2. A+% (Adenosin +ri %*os!*at)
Molekul ,/% adalah molekul berenergi tinggi. Merupakan ikatan tiga molekul"os"at
dengan senya&a ,denosin. .katan kimianya labil, mudah melepaskan gugus
"os"atnya meskipun digolongkan sebagai molekul berenergi tinggi. %erubahan ,/%
menjadi ,'% #,denosin /ri %hosphat$ diikuti dengan pembebasan energi sebanyak
?,7 kalori/mol ,/%. %eristi&a perubahan ,/% menjadi ,'% merupakan reaksi yang
dapat balik.
9. Me$ia Pembelajaran
Alat%Ba4a ! Alat t(l"s, L9D%OHP, LKPD 1, da LKPD *
S(&3er Belajar ! S8a&s(r", Ista&ar, d++. *<<?. Biologi untu S#A elas $%%
semester &.
Ia+arta! Peer3"t Erla$$a
"I. Penilaian
Pe"la"a 0r#ses 3elajar 0eserta d"d"+
E:al(as" /TERLAMPIR1
Mengetahui
Kepala Sekolah
Pe!"ina TK #
N#P.$%&''()* $%%$$) $ '')
+ei, * ,UL# )'$)
Guru Mata Pela.aran
N#P.$%&''()* $%%$$) $
'')
LEMBAR KEGIATAN PESERTA DIDIK
KD. 2.1
FAKTOR-FAKTOR YANG MEMPENGARUHI KERJA ENZIM
PEMERINTAH KABUPATEN KLATEN
DINAS PENDIDIKAN
SMA NEGERI 1 WEDI
Pasung Wed K!a"en
L9MBAR K9R:A PRAKT9K
IDENTITA
S
NAMA
! ............................................... MATA
PELAIARAN
! BIOLOGI
N#.
KELAS
! .......... N#. Per2#3aa
! 'II B IPA. ... Har", ta$$al
! !.1
! .............
A. PRAKT9K MA72IRI
S+#re &a+s ! @.
I. IUDUL PER9OBAAN
Ca+t#r 8a$ &e&0e$ar(4" +erja e;"&
S+#re &a+s !
*
II. TUIUAN PER9OBAAN
Meet(+a 5a+t#r)5a+t#r 8a$ &e&0e$ar(4" +erja
e;"&
S+#re &a+s !
.
III. ALAT DAN BAHAN S+#re &a+s !
.
1. L"&a ta3($ rea+s" @. Hat" a8a& se$ar
*. P"0et tetes ?. 0"sa(
6. 0e&3a+ar s0r"t(s A. 0"set
,. 0eje0"t ta3($ F. sat( ra+ ta3($ rea+s"
.. lar(ta H
*
O
*
ID. 9ARA KERIA % LANGKAH)LANGKAH S+#re &a+s
! A
1. S"a0+a ta3($ rea+s" da 3er"la4 la3el 1, *, 6, , da .
*. a&3"lla4 * &l lar(ta H
*
O
*
&e$$(a+a 0"0et. Ke&(d"a
&as(++a +e dala& set"a0 ta3($.
6. 0#t#$la4 4at" se3a8a+ t"$a 0#t#$ de$a (+(ra sa&a, &"s. 1 2& - 1 2&.
,. re3(sla4 se0#t#$ 4at", +e&(d"a d"$"+a. Setela4 d"$"
&as(++a +e dala& ta3($ 1
.. &as(++a se0#t#$ 4at" se$ar +e dala& ta3($ *
@. 0#t#$la4 4at" 8a$ +et"$a &ejad" * 3a$"a sa&a 3esar. Ke&(d"a
&as(++a &as(++a +e dala& ta3($ 6
?. &as(++a se0#t#$ 4at" se$ar +e dalla& ta3($ , +e&(d"a tetes" NaOH
A. &as(++a se0#t#$ 4at" se$ar +e dala& ta3($ . +e&(d"a tetes" H9l
F. a&at"la4 ada8a rea+s" 0ada +el"&a ta3($. I"+a terjad" rea+s"
e;"&at"s, a+a ter3et(+ $ele&3($ (dara 8a$ +el(ar dar" lar(ta
H
*
O
*
.
D. HASIL PENGAMATAN S+#re &a+s !
*<
Ta3($ Iar"$a Perla+(a
Ba8a
+
Gele&3(
T"$+at rea+s"
1
Hat" 8a$
tela4
d"re3(s
* Hat" se$ar A
6 Hat" Se$ar B
, Hat" se$ar J NaOH
. Hat" se$ar J H9l
9atata ! Is"la4 0ada +#l#& t"$+at de$a ! t"da+ terjad" rea+s", rea+s" la&3at,
da rea+s" 2e0at
DI. PEMBAHASAN da PERTANYAAN S+#re
&a+s ! 1.
1. Pada ta3($ #&#r 3era0a+a4 t"da+ terjad" rea+s" +"&"a> Me$a0a
de&"+"a>
..............................................................................................................
.....
..............................................................................................................
.....
*. Pada ta3($ #&#r 3era0a+a4 terjad" rea+s" +"&"a > Me$a0a de&"+"a >
N#. Pe$erjaa
S+#re Ma+s S+#re d"0er#le4

1. Pers"a0a alat 6
*. Pe$$(aa alat 1<
6. Ke3eara 4as"l (j" .
,. Pe&3ers"4a alat *
IUMLAH *<
..............................................................................................................
.....
..............................................................................................................
.....
6. D" atara ta3($)ta3($ 8a$ d" dala&8a terjad" rea+s" +"&"a,
0ada ta3($ &aa+a4 8a$ rea+s" +"&"a8a terjad" 0al"$ 2e0at >
Me$a0a de&"+"a>
..............................................................................................................
.....
DII. KESIMPULAN S+#re &a+s
! 1<
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
B. P97ILAIA7 PR;%9% P9789R:AA7
S+#re &a+s ! *<
A. Pilihan 8an$a
Pilihlah salah satu jawaban <ang /aling te/at =
1. P"l"4la4 sala4 sat( ja7a3a 8a$ 0al"$ te0at Rea+s" se3a$a" 3er"+(t 9
@
H
1*
O
@

* 9
*
H
.
OH
J * 9O
*
ter$#l#$ 0er"st"7a
....
A. Meta3#l"s&e
B.
Aa3#l"s&e 9.
Kata3#l"s&e D.
Ke&#s"tes"s E.
As"&"las"
*. Ca+t#r)5a+t#r 3er"+(t &e$4a&3at +erja e;"& ....
A. S(4( da
0H B. 9N
B
da 9O
9. K"&#$e da
0r#e;"& D. 9N
)
, 9O
da ar+#t"+a E. S(4(
da ar+#t"+a
6. E;"& +atalase 0al"$ 3a8a+ d"j(&0a" 0ada #r$a ....
A. 4at"
B. t(la$
9.
jat($ D.
la&3($
E. 0ar()0ar(
,. D"3a7a4 "" s"5at)s"5at e;"&, +e2(al" ....
A. T"da+ a+t"5 d"3a7a4 s(4( <
#
9
B. Be+erja #0t"&al 0ada s(4( t"$$"
9. E;"& adala4 s(at( 0r#te"
D. Ber5($s" se3a$a" +atal"sat#r dala& &eta3#l"s&e
E. Be+erja8a s0es"5"+
.. Pere#+s"da /H
*
O
*
1 dala& sel 3er3a4a8a &a+a d"(ra"+a &ejad" ....
A. Ua0 a"r
B. #+s"$e
9. +ar3#d"#+s"da
D. (a0 a"r da +ar3# d"#+s"da
E. (a0 a"r da #+s"$e
A. 9ssai
2. T(l"s+a 0e$ert"a Metabolisme A
*. A0a+a4 0er3edaa atara aa3#"ls&e de$a +ata3#l"s&e >
6. T(l"s+a da jelas+a s"5at)s"5at e;"& L
,. A0a saja 5a+t#r 8a$ &e&0e$ar(4" +erja e;"& >
Rubrik :awaban 9>aluasi K2. !.1
B. Pilihan 8an$a
7# :awaban %k#r
1 9 *
* D *
6 A *
, B *
. E *
T#tal sk#r 1?
C. 9ssai
7# :awaban %k#r
1. Metabolisme adalah proses-proses kimia yang terjadi di dalam
tubuh makhluk hidup/sel. Metabolisme disebut juga reaksi
enzimatis, karena metabolisme terjadi selalu menggunakan
katalisator enzim
.
*. ,nabolisme yaitu proses pembentakan molekul yang kompleks
dengan menggunakan energi tinggi.
)atabolisme yaitu proses penguraian zat untuk membebaskan
energi kimia yang tersimpan dalam senya&a organik tersebut.
1<
6. Biokatalisator, mempercepat jalannya reaksi tanpa ikut
bereaksi.
/hermolabil3 mudah rusak, bila dipanasi lebih dari suhu 456
!, karena enzim tersusun dari protein yang mempunyai
si"at thermolabil.
Merupakan senya&a protein
'ibutuhkan dalam jumlah sedikit,
:mumnya enzim bekerja mengkatalisis reaksi satu arah,
Bekerjanya spesi"ik 3 enzim bersi"at spesi"ik, karena bagian
yang akti"
:mumnya enzim tak dapat bekerja tanpa adanya suatu zat
non protein
1<
, Suhu
p=
jumlah substrat / kosentrasi substrat
.
%k#r
t#tal
'?
S#$% &ang d'e%$!e(
N!a ) * 1++
T$"a! s#$% ,a#s,a! -4+.
N!a/
0000.
Pertemuan Ke- ( @A1'
Al#kasi +aktu ( 1* , *- menit .1* jam /elajaran0
Stadar K#&0etes" ! *. Me&a4a&" 0et"$8a 0r#ses &eta3#l"s&e 0ada
#r$a"s&e. K#&0etes" Dasar ! *.* Medes+r"0s"+a 0r#ses +ata3#l"s&e da
aa3#l"s&e +ar3#4"drat.
Id"+at#r ! 1. Mejelas+a rea+s")rea+s" 8a$ terjad" 0ada res0"ras"
/$l"+#l"s"s, s"+l(s Kre3s, tras0#r ele+tr#1.
*. Mejelas+a rea+s" 8a$ terjad" 0ada res0"ras" aaer#3
/5er&etas"
al+#4#l da 5er&etas" asa& la+tat1.
6. Meet(+a ;at 8a$ d"4as"l+a 0ada 0r#ses 5er&etas"
de$a &ela+(+a 0er2#3aa.
,. Me(j(++a 2ara &e&3(at &a+aa ata( &"(&a
de$a 2ara 5er&etas" de$a &ela+(+a 0er2#3aa.
.. Mejelas+a rea+s")rea+s" 8a$ terjad" 0ada 0r#ses
5#t#s"tes"s da +e&#s"tes"s.
A. S"s7a da0at &edes+r"0s"+a ta4a0a rea+s" 0ada
res0"ras" aer#3.
B. S"s7a da0at &ejelas+a rea+s" aaer#3, 8a"t( 5er&etas" al+#4#l da
5er&etas" asa& la+tat.
9. S"s7a da0at &e&3ad"$+a j(&la4 eer$" atara res0"ras" aer#3
da aaer#3.
D. S"s7a da0at &edes+r"0s"+a &a2a& ;at 8a$ d"4as"l+a 0ada 0r#ses
5er&etas" &elal(" 0er2#3aa.
E. S"s7a da0at &ela+(+a 0er2#3aa 5er&etas" ta0a"
da te&0e. C. S"s7a da0at &edes+r"0s"+a ta4a0a
dala& rea+s" 5#t#s"tes"s.
G. S"s7a da0at &ejelas+a rea+s" +e&#s"tes"s da &a2a& #r$a"s&e 8a$
&ela+(+a
0r#ses +e&#s"tes"s.
II. Materi Ajar
Kata3#l"s&e adala4 0r#ses 0e&e2a4a &#le+(l +#&0le+s &ejad" &#le+(l
seder4aa de$a 3at(a e;"&. Pada 0r#ses "" d"4as"l+a eer$" se4"$$a
d"se3(t j($a se3a$a" rea+s" e+ser$#"+. Kata3#l"s&e terjad" 0ada res0"ras"
aer#3 da res0"ras" aaer#3. Pada rea+s" aer#3 terda0at 3e3era0a ta4a0
rea+s", 8a"t( $l"+#l"s"s, s"+l(s Kre3s, da tras0#r ele+tr#. Res0"ras" aaer#3
d"+eal de$a 5er&etas", &"sal8a 5er&etas" al+#4#l da 5er&etas" asa&
la+tat.
Perte&(a
Ke)?
A. Ke$"ata A7al /7a+t(! 1<
&e"t1
A0erse0s"! G(r( 3erta8a &e$a0a &a+aa, &"sal8a as", da$"$, da
s(s( ser"$ d"+ata+a se3a$a" s(&3er eer$"> Ba$a"&aa t(3(4 da0at
&e$(3a4 &a+aa &ejad"
eer$"> S"s7a d"&"ta &ea$$a0" 0erta8aa)0erta8aa terse3(t.
B. Ke$"ata It" /7a+t(! ?<
&e"t1
1. G(r( &e&(la" de$a &ejelas+a 0era0asa 8a$ set"a0 4ar" +"ta
la+(+a &er(0a+a sala4 sat( 0er"st"7a 8a$ ter&as(+ dala&
+ata3#l"s&e. S"s7a d"&"ta &e8e3(t+a 0r#ses)0r#ses dala& t(3(4
8a$ ter&as(+ dala& +ata3#l"s&e.
*. Selaj(t8a, $(r( &e&"ta s"s7a &e&3(at 3a$a seder4aa teta$
0r#ses dala& res0"ras" aer#3 8a$ &e&"l"+" ta4a0a)ta4a0a, 8a"t(
$l"+#l"s"s, s"+l(s Kre3s, da tras0#r ele+tr#.
6. G(r( &e&"ta s"s7a (t(+ &er"$+as 0r#ses res0"ras" aer#3 de$a
rea+s" 8a$
terjad" 0ada set"a0 ta4a0a, a+se0t#r, da 3a8a+8a eer$" 8a$
d"4as"l+a de$a &e&3(at ta3el se0ert" 3er"+(t.
9. Ke$"ata A+4"r /7a+t(! 1<
&e"t1
1. G(r( &e$ara4+a s"s7a (t(+ da0at &e8"&0(l+a ta4a0a dala&
res0"ras" aer#3 le$+a0 de$a &a2a& a+se0t#r da 3a8a+8a eer$"
8a$ ter3et(+.
*. G(r( &e&"ta s"s7a &e$(&0(l+a t($as &e&3(at ta3el r"$+asa
ta4a0a 0ada res0"ras" aer#3 dala& 3(+( t($as.
Perte&(a Ke)A
Ta4a0a Res0"ras" Te&0at Rea+s" A+se0t#r
Ba8a+8a
Eer$"
/ATP1 Gl"+#l"s"s
S"+l(s Kre3s
Tras0#r ele+tr#
A0erse0s"! G(r( &e$"$at+a +e&3al" ta4a0)ta4a0 rea+s" aer#3 de$a
&e&3er" 0erta8aa)0erta8aa 8a$ s"$+at. Selaj(t8a, $(r( &e&a2"$
&"at s"s7a (t(+ &e&0elajar" rea+s" aaer#3 de$a 3erta8a &e$a0a
ta0a" 8a$ 3el(& jad" a0a3"la terlaj(r ter+ea (dara /O
*
1 t"da+ a+a 0era4
&ejad" ta0a" de$a se&0(ra>
B. Ke$"ata It" /7a+t(! ?< &e"t1
1. G(r( &e&"ta s"s7a 3erd"s+(s", +e&(d"a &ejelas+a teta$
res0"ras" aaer#3 8a$ terjad" 0ada &a+4l(+ 4"d(0.
*. Selaj(t8a, s"s7a d"&"ta &ejelas+a 0er3edaa res0"ras" 8a$
&ela+(+a
ta4a0a tras0#r ele+tr# da 8a$ t"da+. S"s7a d"&"ta &e8e3(t+a
3a8a+8a eer$" 8a$ ter3et(+ 0ada +ed(a8a.
6. G(r( &e&3er"+a te&a d"s+(s", &"sal8a &e$a0a sese#ra$ 8a$
t"da+ 3"asa &ela+(+a #la4ra$a, a0a3"la &ela+(+a8a (t(+ 0erta&a
+al" &a+a t(3(4 a+ar
terasa sa$at 0e$al da +elela4a> S"s7a d"&"ta (t(+
&ed"s+(s"+a de$a
te&a8
a.
9. Ke$"ata A+4"r /7a+t(! 1< &e"t1
1. G(r( &e&"ta s"s7a &e8"&0(l+a 0er3edaa res0"ras" aer#3 da
aaer#3.
*. G(r( &e&"ta s"s7a (t(+ &e$(&0(l+a la0#ra d"s+(s"8a.
6. G(r( &e&"ta s"s7a &e&0ers"a0+a alat da 3a4a 8a$ d"0erl(+a
(t(+ Uj(+
Kerja *.*, 4ala&a 6A.
Perte&(a Ke)F
A0erse0s"! G(r( 3erta8a teta$ +es"a0a alat da 3a4a 8a$ d"0erl(+a
(t(+ Uj(+
Kerja *.*, 4ala&a 6A, da &e$aja+ s"s7a (t(+ &e(j( +e
la3#rat#r"(&. B. Ke$"ata It" /7a+t(! ?< &e"t1
1. G(r( &e&3er"+a 0ejelasa s"$+at teta$ 2ara +erja dar" +e$"ata
terse3(t.
*. G(r( j($a &ejelas+a 3a47a la0#ra +erja 0ra+t"+(& 4ar(s d"3(at #le4
6. S"s7a d"&"ta &e$a&at" da &eet(+a ;at 8a$ d"4as"l+a
0ada 0r#ses 5er&etas".
9. Ke$"ata A+4"r /7a+t(! 1< &e"t1
1. S"s7a d"&"ta se$era &e$(&0(l+a la0#ra +erja 0ra+t"+(& /dala& 3et(+
0#rt#5#l"#1.
*. G(r( &e&"ta s"s7a (t(+ &e&0elajar" Uj(+ Kerja *.6 (t(+ 0erte&(a
3er"+(t8a.
Perte&(a Ke)1<
A0erse0s"! G(r( 3erta8a +e0ada s"s7a teta$ alat da 3a4a 8a$ d"0erl(+a
(t(+ Uj(+
Kerja *.6, 4ala&a 6F, da &e$aja+ s"s7a (t(+ &e(j( +e
la3#rat#r"(&. B. Ke$"ata It" /7a+t(! ?< &e"t1
1. G(r( &e(j(+ 3e3era0a s"s7a (t(+ &e&3er"+a 0ejelasa s"$+at
teta$ 2ara +erja dar" +e$"ata terse3(t.
set"a0 s"s7a
&es+"0( 3e+erja se2ara 3er+el#&0#+.
6. G(r( &e&"ta s"s7a &e(j(++a 2ara &e&3(at &a+aa ata( &"(&a
&elal(" 0r#ses 5er&etas".
9. Ke$"ata A+4"r /7a+t(! 1< &e"t1
S"s7a d"&"ta se$era &e8elesa"+a la0#ra +erja 0ra+t"+(&.
Perte&(a Ke)11
A0erse0s"! G(r( 3erta8a, =A0a+a4 0er3edaa atara +ata3#l"s&e da
aa3#l"s&e>= B. Ke$"ata It" /7a+t(! ?< &e"t1
1. S"s7a d"&"ta &e8e3(t+a 2#t#4 aa3#l"s&e.
*. S"s7a d"&"ta 3erd"s+(s" teta$ 5#t#s"tes"s de$a ta4a0a)ta4a0a8a.
6. G(r( &e&"ta s"s7a &e2ar" "5#r&as" teta$ 3e3era0a a4l" 8a$
&ela+(+a 0er2#3aa (t(+ &e&3(+t"+a 5#t#s"tes"s.
,. S"s7a d"&"ta (t(+ &er"$+as ta4a0a 8a$ terjad" 0ada 5#t#s"tes"s 0ada
3(+( t($as
(t(+
d"+(&0(l+a.
9. Ke$"ata A+4"r /7a+t(! 1< &e"t1
1. G(r( &e$ara4+a s"s7a a$ar da0at &e8"&0(l+a ta4a0a dala&
5#t#s"tes"s.
*. G(r( &e&"ta s"s7a (t(+ &e8"a0+a alat da 3a4a Uj(+ Kerja *.,
4ala&a ,F.
Perte&(a Ke)1*
A0erse0s"! G(r( 3erta8a teta$ alat da 3a4a 8a$ d"0erl(+a (t(+ Uj(+
Kerja *.,, 4ala&a ,F, da &e$aja+ s"s7a (t(+ &e(j( +e la3#rat#r"(&.
B. Ke$"ata It" /7a+t(! ?< &e"t1
1. G(r( &e&"ta 3e3era0a s"s7a &e&3er"+a 0ejelasa s"$+at teta$
2ara +erja dar" +e$"ata terse3(t.
set"a0 s"s7a
&es+"0( 3e+erja se2ara 3er+el#&0#+.
6. S"s7a d"&"ta &eet(+a je"s s0e+tr(& 2a4a8a &ata4ar" 8a$ 0al"$
3er0e$ar(4 ter4ada0 0r#ses 5#t#s"tes"s.
G(r( &e&"ta s"s7a a$ar se$era &e8elesa"+a la0#ra +erja 0ra+t"+(&
/dala& 3et(+ 0#rt#5#l"#1.
Pertemuan Ke-1'
A0erse0s"! G(r( 3erta8a teta$ 0er3edaa atara 5#s5#r"las" s"+l"+ da #)
s"+l"+.
1. G(r( 3erta8a +e0ada s"s7a, =A0a+a4 4a8a t(&3(4a 8a$ &a&0(
&ela+(+a 5#t#s"tes"s>= S"s7a d"3er" +ese&0ata (t(+ &eja7a3.
*. Selaj(t8a, $(r( &e$ara4+a s"s7a a$ar da0at &ejelas+a 3a47a
3a+ter" da0at
&ela+(+a 0r#ses 8a$ &"r"0 de$a 5#t#s"tes"s, teta0" 3er3eda 3a4a
dasar /se8a7a +"&"a18a, d"se3(t +e&#s"tes"s.
6. S"s7a d"&"ta (t(+ &ej#d#4+a 0erta8aa)0erta8aa de$a ja7a3a
8a$ tela4 tersed"a, &"sal8a se3a$a" 3er"+(t!
G(r( &e&"ta s"s7a &e$(&0(l+a ja7a3a dar" s#al 8a$ tela4 d"+erja+a.
Met#de 8a$
d"$(a+a! A. Ta8a
ja7a3
B. Pra+t"+(&
9. Pe($asa
A. B(+( Sains Biologi 3A, He8 R"adar", *<<?, T"$a Sera$+a",
S#l#, *<<?, 4ala&a 6<B.<.
B. L"$+($a 3er(0a! +edela", s"$+#$, da( 0"sa$, st#0les, ra$"
ta0e, ra$" te&0e.
9. La3#rat#r"(&, 3er(0a 0eralata se0ert"! 3e+er $elas, 0"0a +a2a
3e$+#+ /4(r(5
L1, 0e&3a+ar s0"r"t(s /3(se1, da
0erle$+a0a8a.
"I. Penilaian
Pe"la"a &el"0(t"!
1. La0#ra +erja 0ra+t"+(& /raa4 0s"+#&#t#r da +#$"t"51.
*. K("s /raa4 +#$"t"51.
6. P#rt#5#l"# /raa4 +#$"t"5 da 0s"+#&#t#r1.
,. La0#ra #3ser:as" /raa4 +#$"t"51.
PERTANYAA
N
PILIHAN IAWABAN
1. Pada 0er2#3aa I$e4#(s; d"3(+t"+a 3a47a
5#t#s"tes"s &e&erl(+a ....
*. O+s"$e 8a$ d"4as"l+a sela&a 5#t#s"tes"s
3erasal dar" ....
6. Pe&3et(+a ATP 0ada 0r#ses
5#t#s"tes"s
3erla$s($ d" ....
,. Pada 5#s5#r"las" #s"+l"+ terjad" 0e&e2a4a
&#le+(l a"r, d"3e3as+a #+s"$e, da
4"dr#$e d""+at #le4 a+se0t#r 8a$ 3er(0a ....
.. Ta4a0 a7al terjad"8a 5#t#s"tes"s adala4 ....
@. S0e+tr(& 2a4a8a 8a$ 0al"$ e5"s"e
(t(+ 5#t#s"tes"s adala4 ....
?. M"+r##r$a"s&e a(t#tr#5 8a$ da0at
&e&a5aat+a eer$" &ata4ar" (t(+
5#t#s"tes"s adala4 ....
A. Sala4 sat( ;at 8a$ d"4as"l+a 5#t#s"tes"s
adala4
#+s"$e 8a$ ter3et(+ 0ada rea+s" ....
F. Ta4a0a dala& 0r#ses res0"ras" sel 8a$
0al"$ 3a8a+ &e$4as"l+a ATP adala4 ....
1<. Pada ra$+a"a res0"ras" sel, da(r Kre3s
a. 0e&e2a4a
a"r 3. str#&a
2. 3a+ter" +l#r#5"l
d. &atr"+s
&"t#+#dr"a e.
2a4a8a
5.
&era4
$.
NADP
4. tras0#r
ele+tr# ". tera$
j. a"r
Pertan<aan :awaban
K(2"! 1)e, *)j, 6)3, ,)$, .)a, @)5, ?)2, A)", F)4, 1<)d
Rencana Pelaksanaan
Pembelajaran
Mata Pelajara !
B"#l#$"
Kelas%Se&ester !
'II%1
Perte&(a Ke) !
1,
Al#+as" Wa+t( ! * - ,. &e"t /* ja&
0elajara1
Stadar K#&0etes" ! *. Me&a4a&" 0et"$8a 0r#ses
&eta3#l"s&e 0ada #r$a"s&e.
K#&0etes" Dasar ! *.6 Mejelas+a +eter+a"ta atara 0r#ses
&eta3#l"s&e +ar3#4"drat de$a &eta3#l"s&e
le&a+ da 0r#te".
Id"+at#r ! 1. Mejelas+a +a"ta atara &eta3#l"s&e
+ar3#4"drat,
le&a+, da 0r#te" 0ada &a(s"a.
1. S"s7a da0at &ejelas+a +a"ta atara &eta3#l"s&e +ar3#4"drat, le&a+, da
0r#te".
*. S"s7a da0at &ed"s+(s"+a +a"ta atara &eta3#l"s&e +ar3#4"drat, le&a+,
da 0r#te".
II. Materi Ajar
Kar3#4"drat &e$ala&" 0er#&3a+a &ejad" $l(+#sa /&##sa+ar"da1, &elal("
0r#ses $l"+#l"s"s. Gl(+#sa d"(3a4 &ejad" $l"seralde4"d 5#s5at da selaj(t8a
&ejad" asa& 0"r(:at. Asa& 0"r(:at terse3(t d"(3a4 &ejad" aset"l K#)A da
&as(+ +e s"+l(s Kre3s. Ke&(d"a, tras0#r ele+tr# a+a d"4as"l+a ATP.
Pr#te" a+a d"r#&3a+ &ejad" asa& a&"#. Selaj(t8a, asa& a&"#
terse3(t &e$ala&" dea&"as" (t(+ &e$4"la$+a $($(s a&"# da
&ejad" asa& a&"# $l"+#$e"+ 8a$ +e&(d"a &as(+ +e dala& $l"+#l"s"s.
Le&a+ a+a d"r#&3a+ &ejad" asa& le&a+ da $l"ser#l. Gl"ser#l d"(3a4
&ejad" $l"seralde4"da)5#s5at. A+4"r8a, $l"seralde4"da)5#s5at a+a &ejad"
asa& 0"r(:at da &as(+ +e s"+l(s Kre3s (t(+ d"#+s"das". Se&etara "t(,
asa& le&a+ d"0e2a4 &ejad" asa& aset# asetat da &as(+ +e s"+l(s Kre3s
se3a$a" aset"l K#)A.
A0erse0s"! G(r( 3erta8a, =Ada+a4 4(3($a atara &eta3#l"s&e
+ar3#4"drat, 0r#te", da le&a+>=
B. Kegiatan Inti /7a+t(! ?<
&e"t1
1. G(r( &e&"ta s"s7a a$ar &ela+(+a d"s+(s" teta$ +a"ta 8a$
terjad" atara +ar3#4"drat, 0r#te", da le&a+ dala& 0e8ed"aa eer$".
*. S"s7a d"&"ta &ela0#r+a 4as"l d"s+(s"
terse3(t.
G(r( &e&"ta s"s7a (t(+ &e$(&0(l+a 4as"l d"s+(s" +el#&0#+ teta$
+a"ta atara le&a+, 0r#te", da +ar3#4"drat dala& &e8ed"a+a eer$" 3a$"
&a(s"a.
Met#de 8a$
d"$(a+a! A. D"s+(s"
+el#&0#+
B.
Pe($asa
S(&3er%3a4a 0e&3elajara
3er(0a!
A. B(+( Sains Biologi 3A, He8 R"adar", *<<?, T"$a Sera$+a", S#l#,
*<<?, 4ala&a
.<B.1.
B. S"t(s "teret teta$ &eta3#l"s&e +ar3#4"drat, le&a+,
da 0r#te".
"I. Penilaian
Pe"la"a &el"0(t"!
A. S"+a0 s"s7a saat 0r#ses 0e&3elajara /raa4 a5e+t"51.
B. Has"l 3elajar 3er(0a la0#ra 4as"l d"s+(s" /raa4 +#$"t"5 da 0s"+#&#t#r1.
Mengetahui
Kepala Sekolah
Pe!"ina TK #
N#P.$%&''()* $%%$$) $ '')
+ei, * ,UL# )'$)
Guru Mata Pela.aran
N#P.$%&''()* $%%$$) $
'')
Rencana Pelaksanaan
Pembelajaran
Mata Pelajara !
B"#l#$"
Kelas%Se&ester !
'II%1
Perte&(a Ke) ! 1. da
1@
Al#+as" Wa+t( ! , - ,. &e"t /, ja&
0elajara1
Stadar K#&0etes" ! 6. Me&a4a&" 0eera0a +#se0 dasar da
0r"s"00r"s"0 4ered"tas serta "&0l"+as"8a 0ada
Sal"$te&as.
K#&0etes" Dasar ! 6.1 Mejelas+a +#se0 $e, DNA, da
+r#&#s#&. Id"+at#r ! 1. Medes+r"0s"+a str(+t(r, je"s,
da 3et(+ +r#&#s#&.
*. Mejelas+a j(&la4 +r#&#s#& 0ada 3e3era0a
#r$a"s&e.
6. Mejelas+a str(+t(r, 5($s", da 0eraa $e serta
DNA.
A. S"s7a da0at &e8e3(t+a 3a$"a dar" +r#&#s#&.
B. S"s7a da0at &edes+r"0s"+a &a2a& 3et(+ +r#&#s#&
3erdasar+a setr#&er8a.
9. S"s7a da0at &e8e3(t+a j(&la4 +r#&#s#& 0ada 3e3era0a
#r$a"s&e. D. S"s7a da0at &ejelas+a +#se0 $e, DNA, da
+r#&#s#&.
E. S"s7a da0at &edes+r"0s"+a 5($s" $e 3a$" #r$a"s&e.
C. S"s7a da0at &edes+r"0s"+a &a2a& $e 0ada &a+4l(+ 4"d(0.
II. Materi Ajar
Kr#&#s#& terda0at dala& (+le(s, jad" set"a0 sel 8a$ &e&"l"+" "t" 0ast"
&e$ad($ +r#&#s#&. Kr#&#s#& &e&"l"+" 3a$"a setr#&er /+"et#+#r1
da le$a +r#&#s#&. Le$a &e$ad($ 3ea$)3ea$ +r#&#s#&
/+r#&#e&a1 8a$ d" dala&8a ter+ad($ $e. Dala& $e terda0at
ra$+a"a DNA.
Berdasar+a 3et(+8a, +r#&#s#& d"+el#&0#+a &ejad" a+r#setr"+,
tel#setr"+, s(3&etasetr"+, da &etasetr"+. Ma2a& +r#&#s#& ada d(a,
8a"t( a(t#s#& da $##s#&.
Pertemuan Ke-1-
A0erse0s"! G(r( &e(j(++a 3e3era0a $a&3ar +r#&#s#&, +e&(d"a
3erta8a +e0ada s"s7a teta$ 4al 8a$ d"+eta4("8a dar" $a&3ar terse3(t.
1. G(r( &e&"ta s"s7a (t(+ 3erd"s+(s", +e&(d"a &ejelas+a 3a$"a dar"
+r#&#s#&, leta+ +r#&#s#&, serta &a2a& +r#&#s#& &e(r(t leta+
setr#&er8a.
*. Selaj(t8a, s"s7a d"&"ta &e&3eda+a +r#&#s#& t(3(4 da +r#&#s#&
+ela&". S"s7a j($a d"&"ta &ejelas+a 0eraa +ed(a8a da te&0at
da0at d"te&(+a8a 0ada
+r#&#s#&
terse3(t.
6. G(r( &e$$ada+a $a&3ar d" 4ala&a @6 /da0at d"0er3esar1,
+e&(d"a se2ara 3er+el#&0#+ s"s7a d"&"ta &e8(s( +r#&#s#& terse3(t.
S"s7a d"&"ta &e8e3(t+a
je"s +ela&" #r$a"s&e 8a$ &e&"l"+" +r#&#s#&
terse3(t.
S"s7a d"&"ta (t(+ &e$(&0(l+a t($as terse3(t. Sela" "t(, s"s7a
d"ara4+a (t(+ da0at &e&3(at +es"&0(la teta$ t($as terse3(t.
Pertemuan Ke-11
A0erse0s"! G(r( &e(j(++a $a&3ar str(+t(r DNA. S"s7a d"&"ta
&e8e3(t+a 4al)4al 8a$ d"+eta4(" dar" $a&3ar terse3(t.
1. G(r( &e$aj(+a 0erta8aa +e0ada s"s7a, &"sal8a =A0a 0er3edaa
atara $e da
DNA>=. S"s7a d"&"ta (t(+ &e$e&(+a+a
ja7a3a8a.
*. Selaj(t8a, $(r( &e&"ta s"s7a &ed"s+(s"+a teta$ $e, 5($s", da
&a2a&8a.
6. S"s7a d"&"ta (t(+ &e$erja+a t($as d" 4ala&a @..
1. G(r( &e&"ta s"s7a &e8"&0(l+a 5($s" $e 3a$" #r$a"s&e.
*. G(r( &e&"ta s"s7a &e$(&0(l+a t($as 4ala&a @. 0ada 3(+( t($as.
Na&a
Iar"$a
S+#r 8a$
D"0er#le4
S+#r
Ma+s"&a
l 1. Kera0"a &e$$(t"$ +r#&#s#&
*. Mee&0el da &e$at(r +r#&#s#& de$a
3ear
6. Medes+r"0s"+a &a2a& +r#&#s#&
*<
.<
6<
I(&la4
s+#r
1<<
Met#de 8a$
d"$(a+a! A. Ta8a
ja7a3
B. Pe($asa
". %umber&Bahan
Pembelajaran
4ala&a .?B
@..
B. Ga&3ar +r#&#s#& 8a$ d"5#t#+#0" se3a8a+ s"s7a ata( +el#&0#+
s"s7a, l"4at 4ala&a @..
"I. Penilaian
Pe"la"a &el"0(t"!
a5e+t"51. B. Has"l 3elajar 3er(0a
1. S(s(a da des+r"0s" +r#&#s#& #r$a"s&e /raa4 +#$"t"5 da
0s"+#&#t#r1. Se3a$a" a2(a 0e"la"a, da0at d"$(a+a!
*. Has"l d"s+(s" 4ala&a @. /raa4 +#$"t"51.
Mengetahui
Kepala Sekolah
Pe!"ina TK #
N#P.$%&''()* $%%$$) $ '')
+ei, * ,UL# )'$)
Guru Mata Pela.aran
N#P.$%&''()* $%%$$) $
'')
Perte&(a Ke) ! 1?B1F
Al#+as" Wa+t( ! @ - ,. &e"t /@ ja& 0elajara1
Sal"$te&as.
K#&0etes" Dasar ! 6.* Mejelas+a 4(3($a $e /DNA1)RNA)
0#l"0e0t"da da 0r#ses s"tes"s 0r#te".
Id"+at#r ! 1. Medes+r"0s"+a 2ara re0l"+as" DNA.
*. Mejelas+a 4(3($a DNA da +#de $eet"+.
6. Me&3(at &#del str(+t(r da &a2a& DNA.
,. Medes+r"0s"+a &a2a& da 0eraa RNA.
A. S"s7a da0at &ejelas+a re0l"+as" DNA.
B. S"s7a da0at &edes+r"0s"+a str(+t(r DNA da +#de
$eet"+. 9. S"s7a da0at &e&3(at &#del DNA.
D. S"s7a da0at &edes+r"0s"+a &a2a& da
0eraa RNA. E. S"s7a da0at &e&3ad"$+a 2"r"
da s"5at DNA da RNA.
II. Materi Ajar
Str(+t(r DNA /deo'(ribonucleid acid1 &er(0a+a s(at( &#le+(l 3esar 8a$
+#&0le+s ters(s( atas d(a 0"ta 0aja$ 8a$ ter0"l" /d#3el 4el"+s1. DNA
terda0at 0ada set"a0 sel 8a$ &e$ad($ (+le(s, +e2(al" :"r(s, j($a terda0at
dala& &"t#+#dr"a, 0last"da, da setr"#l. DNA ters(s( atas (+le#t"da /&el"0(t"
$(la de#+s"r"3#sa, 3asa "tr#$e, da 5#s5at1. Basa "tr#$e 0e8(s( DNA ada
d(a &a2a&, 8a"t( 0(r" /A E ade" da G E $(a"1 da 0"r"&"d" /S E s"t#s"
da T E t"&"1. I+ata atara $(la 0et#sa da 3asa "tr#$e d"se3(t (+le#t"da.
K#de $eet"+ &er(0a+a s(at( sad" 8a$ d"3(at #le4 DNA. K#de $eet"+a
&er(0a+a ra$+a"a t"$a 3asa "tr#$e /+#de tr"0let1 ata( d"se3(t +#d#
/+#de $eet"+a1. Re0l"+as" DNA da0at 3erla$s($ &elal(" t"$a 2ara, 8a"t(
+#ser:at"5, d"s0ers"5, da se&"+#ser:at"5.
RNA &e&"l"+" str(+t(r 3er3et(+ 0"ta t($$al 8a$ &e&"l"+" $(la 0et#sa r"3#sa,
5#s5at, da
3asa "tr#$e. Basa "tr#$e8a 3er(0a 0(r" /AEade" da GE$(a"1,
seda$+a 0"r"&"d"8a /S E s"t#s" da UEUras"l1. Ma2a& RNA ada d(a, 8a"t(
RNA $eet"+ da RNA #)$eet"+.
III.Langkah-Langkah Pembelajaran
Pertemuan Ke-
1@
A. Kegiatan Awal /7a+t(! 1<
&e"t1
A0erse0s"! G(r( &e&(la" de$a &ejelas+a 3a47a set"a0 &a+4l(+
4"d(0 8a$ &e&"l"+" "t" da0at &ela+(+a 0er+e&3a$3"a+a. Hal "t(
terjad" +area d" dala& "t"
terda0at DNA. Sala4 sat( 5($s" DNA adala4 (t(+ &e8a&0a"+a "5#r&as"
$eet"+ dar"
$eeras" +e $eeras" se4"$$a sat( s0es"es &e&"l"+" +et(r(a 8a$ sa&a.
Ole4 +area "t(, &a(s"a a+a &ela4"r+a &a(s"a, +a&3"$ j($a &ela4"r+a
+a&3"$. Iad", t"da+ &as(+ a+al a0a3"la ada &a(s"a da0at &ela4"r+a
see+#r (lar.
B. Kegiatan Inti /7a+t(! ?<
&e"t1
1. G(r( &e&"ta s"s7a 3erd"s+(s", +e&(d"a &ejelas+a teta$ DNA,
str(+t(r, serta 5($s"8a.
*. Selaj(t8a, $(r( &e&"ta s"s7a &edes+r"0s"+a &a2a& 0(r" da
0"r"&"d" 8a$ terda0at 0ada DNA. Ke&(d"a, $(r( &e&"ta s"s7a (t(+
&e$$a&3ar+a 3a47a
DNA &e&"l"+" rata" $ada 8a$ d"se3(t d#3el 4el"+s.
6. G(r( &e&"ta s"s7a &e2ar" "5#r&as" teta$ 0er3edaa atara
re0l"+as" DNA
se2ara +#ser:at"5, se&"+#ser:at"5, da d"s0ers"5.
,. Selaj(t8a, $(r( &e($as+a +e0ada s"s7a (t(+ se2ara 3er+el#&0#+
&e&3(at re0l"+a &#del str(+t(r DNA d#3el 4el"+s.
C. Kegiatan Akhir /7a+t(! 1<
&e"t1
G(r( &e&"ta s"s7a &e8"&0(l+a 2"r" da s"5at DNA serta
re0l"+as" DNA.
Pertemuan Ke-15
A. Kegiatan Awal .waktu( 1? menit0
A0erse0s"! G(r( 3erta8a teta$ 0eraa DNA dala& s"tes"s 0r#te".
B. Kegiatan Inti .waktu( @? menit0
1. G(r( &e&"ta s"s7a &e$a"t+a atara DNA de$a +#de
$eet"+a dala& &e7ar"s+a s"5at dar" $eeras" +e $eeras".
*. G(r( &e&"ta s"s7a &e$$(a+a ta3el &a2a& +#de $eet"+a 0ada
4ala&a ?1 (t(+ &edes+r"0s"+a 3era0a &a2a& +#de $eet"+a,
8a"t( asa& a&"# ar$"",
s"ste", da
se3a$a"8a.
6. S"s7a d"&"ta &e$erja+a ta3el 4ala&a ?* se2ara "d":"d(.
C. Kegiatan Akhir .waktu( 1? menit0
G(r( &e&"ta s"s7a &e$(&0(l+a ja7a3a8a 8a$ tela4 d"t(l"s dala&
3(+( t($as.
Pertemuan Ke-14
A0erse0s"! G(r( 3erta8a +e0ada s"s7a, =A0a+a4 str(+t(r RNA sa&a
de$a str(+t(r
DNA>=.
1. G(r( &e&"ta sala4 se#ra$ s"s7a &ejelas+a str(+t(r RNA.
*. Ke&(d"a, $(r( &e&"ta s"s7a 3erd"s+(s" teta$ &a2a& RNA, 8a"t(
RNA $eet"+ da RNA #)$eet"+ serta 0eraa8a.
6. G(r( &e&"ta s"s7a (t(+ &er"$+as 0er3edaa atara DNA da RNA
se0ert" ta3el 4ala&a ?,. S"s7a d"3er" 7a+t( (t(+ &e$erja+a8a.
1. G(r( &e&"ta s"s7a &e8"&0(l+a 0er3edaa atara RNA $eet"+ da
RNA #) $eet"+ serta 0eraa8a.
*. G(r( &e&"ta s"s7a &e$(&0(l+a t($as 0e$"s"a ta3el 4ala&a ?,.
Met#de 8a$
d"$(a+a! A. Ta8a
ja7a3
B. Pe($asa
A. B(+( Sains Biologi 3A, He8 R"adar", T"$a Sera$+a", S#l#, *<<?, 4ala&a
@.B?..
B. L"$+($a 3er(0a 3a4a 8a$ da0at d"$(a+a (t(+ &e&3(at &#del
str(+t(r DNA.
"I. Penilaian
Pe"la"a &el"0(t"!
1. Pr#d(+ &#del DNA /raa4 0s"+#&#t#r da +#$"t"51.
*. Ta3el 4ala&a ?* /raa4 +#$"t"51.
6. Ta3el 4ala&a ?, /raa4 +#$"t"51.
Mengetahui
Kepala Sekolah
Pe!"ina TK # N#P.$%&''()*
$%%$$) $ '')
+ei, * ,UL# )'$)
Guru Mata Pela.aran
N#P.$%&''()* $%%$$) $ '')
Rencana Pelaksanaan
Pembelajaran
Perte&(a Ke) ! *<B**
Al#+as" Wa+t( ! @ - ,. &e"t /@ ja& 0elajara1
Sal"$te&as.
K#&0etes" Dasar ! 6.* Mejelas+a 4(3($a $e /DNA1)RNA)
0#l"0e0t"da da 0r#ses s"tes"s 0r#te".
Id"+at#r ! 1. Mejelas+a 4(3($a DNA)RNA)0#l"0e0t"da dala&
s"tes"s 0r#te"
*. Mejelas+a 0eraa RNA dala& s"tes"s 0r#te".
6. Mejelas+a 0r#ses s"tes"s 0r#te" /traslas"
da tras+r"0s"1.
I. Tujuan
Pembelajaran
A. S"s7a da0at &edes+r"0s"+a 4(3($a atara DNA)RNA)0#l"0e0t"da
dala& s"tes"s 0r#te".
B. S"s7a da0at &edes+r"0s"+a 0eraa RNA dala&
s"tes"s 0r#te".
9. S"s7a da0at &ejelas+a 0r#ses s"tes"s 0r#te" /traslas" da
tras+r"0s"1.
D. S"s7a da0at &ejelas+a sala4 sat( 0e8a+"t se3a$a" a+"3at
+esala4a s"tes"s 0r#te".
II. Materi Ajar
DNA &er(0a+a 2eta+ 3"r( dala& s"tes"s 0r#te", seda$+a RNA /&el"0(t"
RNA)d, RNA)t da RNA)r1 &er(0a+a 0ela+saa dala& s"tes"s 0r#te".
S"tes"s 0r#te" terjad" &elal(" d(a ta4a0a, 8a"t( tras+r"0s" da traslas".
Tras+r"0s" adala4 0r#ses 0e&"da4a
"5#r&as" $eet"+ dar" DNA +r#&#s#& +e RNA &elal(" RNA)d. Traslas"
adala4 0r#ses
0eerje&a4a +#de $eet"+ #le4 RNA)t +e dala& (r(ta
asa& a&"#.
Pertemuan Ke-
!?
A0erse0s"! G(r( &e&"ta s"s7a &e8e3(t+a 0er3edaa atara DNA
ata( RNA, rata"8a, 3asa "tr#$e8a /0(r" da 0"r"&"d"1, leta+8a,
serta 0eraa8a dala&
s"tes"s 0r#te".
B. Kegiatan Inti .waktu( -?
menit0
1. G(r( &e&"ta s"s7a 3erd"s+(s", +e&(d"a &ejelas+a 0eraa DNA da
RNA dala& s"tes"s 0r#te".
*. G(r( &e&"ta s"s7a &e$(&0(l+a art"+el ata( &ela+(+a #3ser:as" +e
r(&a4 sa+"t (t(+ &e&0er#le4 "5#r&as" teta$ 0e8a+"t ae&"a 3(la
sa3"t. Sela" "t(, s"s7a
d"&"ta &e&3(at la0#ra 4as"l
#3ser:as".
6. G(r( &e&"ta s"s7a &e$(ra"+a s"tes"s 0r#te" de$a d(a
ta4a0a8a, 8a"t( tras+r"0s" da traslas".
C. Kegiatan Akhir .waktu( '?
menit0
1. G(r( &e&3er" t($as +e0ada s"s7a (t(+ &e$erja+a s"tes"s 0r#te" se3a$a"
3er"+(t.
a. A0a3"la s(at( rata" sese &e&"l"+" s(s(a 3asa "tr#$e! 9GTB99TB
GGABTA9, 3a$a"&aa+a4 s(s(a 3asa "tr#$e 0ada rata" +#d#8a>
Ia7a3
!
D"+eta4(" s(s(a 3asa "tr#$e E 9GTB99TBGGABTA9 &a+a s(s(a
0ada +#d#8a adala4 0asa$a dar" 3asa "tr#$e terse3(t, 8a"t( G9AB
GGAB99UBAUG.
3. Per4at"+a rata" at"+#d# 3er"+(t ""! AU9BGUAB9AUB99A +e&(d"a,
tet(+a 3a$a"&aa s(s(a rata" sese8a>
Ia7a3
!
D"+eta4(" s(s(a rata" at"+#d# AU9BGUAB9AUB99A &a+a s(s(a
at"sese8a adala4 sa&a, teta0" 8a$ 0erl( d""$at adala4 ada8a
0e$$at"a 3asa "tr#$e U de$a T se4"$$a s(s(a8a &ejad"
AT9BGTAB9ATB99A.
*. Selaj(t8a, s"s7a d"&"ta &e$(&0(l+a t($as terse3(t.
Pertemuan Ke-!1
A0erse0s"! G(r( &e&3a4as s#al dar" 0erte&(a se3el(&8a.
Ke&(d"a, &e2#2#++a8a d" de0a +elas ata( $(r( &e&"ta s"s7a (t(+
&e$erja+a s#al 8a$
d"3er"+a 0ada 0erte&(a se3el(&8a d"
de0a +elas.
1. G(r( &e&3et(+ +el#&0#+ d"s+(s" +elas. S"s7a d"&"ta &e&3(at 1<
s#al teta$ 0r#ses s"tes"s 0r#te". S"s7a d"3er"+a +ese&0ata (t(+
&e&e2a4+a s#al dar" s"s7a 8a$ la".
*. S"s7a d"&"ta &e$(&0(l+a 4as"l d"s+(s" 8a$ d"+erja+a 0ada
3(+( t($as.
1. G(r( &e&"ta s"s7a &e8"&0(l+a 4as"l
d"s+(s".
*. G(r( &e$(&(&+a a+a ada8a (la$a 4ar"a teta$ s(3stas"
$eet"+ 0ada 0erte&(a 3er"+(t8a.
Pertemuan Ke-!!
A. Kegiatan Awal .waktu( - menit0
A0erse0s"! G(r( &e&3er" +ese&0ata s"s7a (t(+ &e&0elajar" &ater"
s(3stas" $eet"+ sela&a l"&a &e"t.
G(r( &e&"ta s"s7a 3e+erja se2ara "d":"d( (t(+ &eja7a3 s#al)s#al
teta$ s(3stas" $eet"+.
%#al langan
Barian(
1. Basa "tr#$e s"t#s" da $(a" d"4(3($+a
#le4 .... a. "+ata 6 at#& H
3. "+ata * at#&
H
2. "+ata 1 at#&
H d. * "+ata
at#& 9 e. 6
"+ata at#& N
*. I"+a 0ada rata" DNA sese terd"r" atas 3asa "tr#$e TA9 9GT G9A &a+a
3asa "tr#$e 0ada RNA)t adala4 ....
a. UA9 9GU
G9A 3. ATG
G9A 9GT 2.
A9G GAA 9GU
d. AUG G9A
9GU e. AGU
GUA UGA
6. Pada s"tes"s 0r#te", (r(ta 3asa "tr#$e sa&a atara DNA da RNA8a,
+e2(al" 0ada t"&". Hal "" terjad" 0ada rata" ....
a. at"sese de$a
sese 3. at"+#d#
de$a RNA)t
2. sese de$a
at"+#d#
d. at"sese de$a
at"+#d# e. +#d#
de$a RNA)d
,. Sej(&la4 alel 8a$ &ee&0at" l#+(s tertet( 8a$ sa&a 0ada
+r#&#s#& d"se3(t se3a$a" ....
a.
alela
3. alela
gan$a
2.
$e#t"0e d.
5e#t"0e
e. +r#&#s#&
4#&#l#$
.. Pada RNA)d terda0at 3asa "tr#$e 8a$ ra$+a"a8a d"se3(t ....
a.
k#$#n
3.
at"+#d#
a. ,<
3. 6*
c. !!
d. 1A
e. 1<
a. *?
3. @<
2. 1*
< d. *,
< e. 6@
<
2. sese
d.
at"sese e.
+#d#$e
@. S(at( rata" DNA &e&0(8a" s(s(a 3asa "tr#$e TTA)AGG9GT &a+a
j(&la4 "+ata 4"dr#$e8a adala4 ....
?. A0a3"la sese DNA adala4 AT9)TT9 &a+a 3asa "tr#$e RNA)t
adala4 .... a. 9TA)GTT
b. AC-C
2. 9TA)
GUU d.
A99UAG e.
AT9)TT9
A. DNA &a&0( &ela+(+a
0r#ses .... a. tras+r"0s" da
traslas"
3. traslas" da d(0l"+as"
2. re$eeras" da
tras+r"0s" d. tras+r"0s"
da d(0l"+as"
e. transkri/si $an re/likasi
F. Dala& s"tes"s 0r#te", a0a3"la 0r#te" 8a$ ter3et(+ ters(s( #le4 1*<
asa& a&"# &a+a &e&3(t(4+a +#d# se3a8a+ ....
1<. T"a0 sat( &#le+(l RNA)t ters(s( atas ....
a. 1 nukle#ti$a
3. *
(+le#t"da 2.
6 (+le#t"da
d. , (+le#t"da
e. t"da+ tet(
G(r( &e$"$at+a 3a47a 7a+t( t"$$al 1< &e"t a$ar s"s7a se$era
&e8elesa"+a s#al terse3(t.
I". Met#$e
Pembelajaran
Met#de 8a$
d"$(a+a! A.
Pe($asa
B. D"s+(s"
4ala&a ?.B??. B. L"$+($a se+"tar.
"I. Penilaian
Pe"la"a &el"0(t"!
1. La0#ra #3ser:as" teta$ 0e8a+"t ae&"a 3(lat sa3"t /raa4
+#$"t"5
da 0s"+#&#t#r1.
*. Me$erja+a s#al 0ada 0erte&(a 1 /raa4 +#$"t"51.
Mengetahui
Kepala Sekolah
Pe!"ina TK #
N#P.$%&''()* $%%$$) $ '')
+ei, * ,UL# )'$)
Guru Mata Pela.aran
N#P.$%&''()* $%%$$) $ '')
Perte&(a Ke) ! *6 da *,
0r"s"0)0r"s"0 4ered"tas serta "&0l"+as"8a 0ada
Sal"$te&as.
K#&0etes" Dasar ! 6.6 Mejelas+a +eter+a"ta atara 0r#ses
0e&3ela4a &"t#s"s da &e"#s"s de$a
0e7ar"sa s"5at.
Id"+at#r ! 1. Medes+r"0s"+a 0e&3ela4a sel.
*. Mejelas+a ta4a0)ta4a0
&"t#s"s.
6. Mejelas+a ta4a0)ta4a0
&e"#s"s.
A. S"s7a da0at &ejelas+a &a2a&
0e&3ela4a sel. B. S"s7a da0at &ejelas+a
ta4a0)ta4a0 &"t#s"s.
9. S"s7a da0at &e8e3(t+a 2"r")2"r" 0e&3ela4a
&"t#s"s. D. S"s7a da0at &ejelas+a ta4a0)ta4a0
&e"#s"s.
E. S"s7a da0at &e8e3(t+a 2"r")2"r" &e"#s"s.
II. Materi Ajar
Pe&3ela4a sel d"3eda+a &ejad" t"$a, 8a"t( a&"t#s"s, &"t#s"s, &e"#s"s
Pe&3ela4a &"t#s"s &e&"l"+" 2"r")2"r", atara la" terjad" 0ada sel s#&at"+ ata(
sel t(3(4M &e&"l"+" 5ase!
"ter5ase, 0r#5ase, &eta5ase, aa5ase, da tel#5aseM j(&la4 +r#&#s#& sel
aa+ sa&a
de$a j(&la4 +r#&#s#& sel "d(+M s"5at sel aa+ sa&a de$a s"5at sel "d(+M
t(j(a 0e&3ela4a "" (t(+ 0ert(&3(4a, &e$$at"+a sel 8a$ r(sa+ ata(
a(s /t(a1, da 0e8e&3(4a l(+aM j(&la4 sel aa+a ada d(a 3(a4.
Pe&3ela4a &e"#s"s &e&"l"+" 2"r")2"r", atara la" terjad" 0ada sel +ela&"M
&e&"l"+" d(a +al" 0e&3ela4a 8a$ ter3a$" &ejad" &e"#s"s I /"ter5ase,
0r#5ase I, &eta5ase I, aa5ase I, da tel#5ase I1 serta &e"#s"s II /0r#5ase II,
&eta5ase II, aa5ase II, da tel#5ase II1M t(j(a 0e&3ela4a (t(+
&e&0erta4a+a j(&la4 +r#&#s#& +et(r(a a$ar sa&a de$a
"d(+8aM j(&la4 sel aa+ e&0at 3(a4.
Pertemuan Ke-
!'
A. Kegiatan Awal /7a+t(! 1<
&e"t1
A0erse0s"! G(r( 3erta8a +e0ada s"s7a 3a$a"&aa 2ara sel t(3(4
&e&3ela4>
B. Kegiatan Inti .waktu( @?
menit0
1. G(r( &e&(la" de$a &ejelas+a 3a47a a0a3"la +"ta terl(+a
+area ter$#res 0"sa( &a+a l(+a terse3(t de$a 2e0at se$era
se&3(4. A0a+a4 8a$ se3ear8a terjad" 0ada l(+a terse3(t> S"s7a
d"&"ta &e$e&(+a+a 0eda0at8a ses(a" de$a 0e$eta4(a8a.
*. Ke&(d"a, $(r( &e$ara4+a s"s7a (t(+ &e(j(++a 3a47a
0ada 0r#ses 0e8e&3(4a l(+a terse3(t terjad" 0e&3ela4a sel 8a$
d"se3(t &"t#s"s.
6. Selaj(t8a, s"s7a d"&"ta &ejelas+a teta$ &e"#s"s da
ta4a0ta4a08a, serta 0eraa &"t#s"s da &e"#s"s.
,. S"s7a d"3er"+a t($as (t(+ &e&3(at 3a$a ata( s+e&a teta$
ta4a0)ta4a0
&"t#s"s ata( &e"#s"s de$a (+(ra 1 &eter - * &eter. Ut(+
&eet(+a 3a$a terse3(t, $(r( da0at &e$(d" ata( &e$(r(t+a
+el#&0#+ s"s7a 8a$ &e&3(at &"t#s"s da +el#&0#+ s"s7a 8a$
&e&3(at &e"#s"s. Wa+t( &e$erja+a8a se+"tar d(a &"$$(.
C. Kegiatan Akhir .waktu( 1?
menit0
1. G(r( &e&"ta s"s7a &e8"&0(l+a 0er3edaa atara &"t#s"s da
&e"#s"s de$a &e$$(a+a 3a$a 0e&3ad"$. Da0at j($a
d"$(a+a OHP, L9D, ata( 3a$a 8a$ tela4 d"t(l"s s"s7a se3el(&8a.
*. G(r( &e&"ta s"s7a (t(+ &e8"a0+a alat da 3a4a +e$"ata
4ala&a AF, (t(+ 0erte&(a 3er"+(t8a, 8a"t( &e$a&at"
0e&3ela4a &"t#s"s 0ada a+ar 3a7a$.
Pertemuan Ke-!*
A0erse0s"! G(r( 3erta8a teta$ alat da 3a4a 8a$ d"0erl(+a (t(+
0e$a&ata 0e&3ela4a &"t#s"s 0ada a+ar 3a7a$ &era4, 4ala&a AF.
1. G(r( &e$aja+ s"s7a +e la3#rat#r"(& (t(+ &ela+(+a +e$"ata
0e$a&ata 0e&3ela4a &"t#s"s 0ada a+ar 3a7a$ &era4 /4ala&a AF1.
Ke&(d"a, $(r( &e&"ta 3e3era0a s"s7a (t(+ &e&3er"+a 0ejelasa
s"$+at teta$ 2ara +erja dar" +e$"ata terse3(t.
1. G(r( &e$(&(&+a 0ada s"s7a 3a47a 7a+t( t"$$al 1< &e"t a$ar
s"s7a se$era &e8elesa"+a +e$"ata terse3(t da se$era &e8elesa"+a
la0#ra +erja 0ra+t"+(&.
*. S"s7a d"&"ta &e8"&0(l+a 4as"l +e$"ata terse3(t.
I". Met#$e
Pembelajaran
Met#de 8a$
d"$(a+a! A. D"s+(s"
B. Ta8a ja7a3
9. Pra+t"+(&
D. Pe($asa
A. B(+( Sains Biologi 3A, He8 R"adar", T"$a Sera$+a", S#l#, *<<?, 4ala&a
A6BF6.
B. L"$+($a 3er(0a 3a4a (t(+ &e&3(at 3a$a 0e&3ela4a sel dar"
+art#, +a", ata( $a3(s.
9. La3#rat#r"(& 3er(0a! $elas 3e+er, aset#+ar&", &"+r#s+#0, da
0erle$+a0a8a.
"I. Penilaian
Pe"la"a &el"0(t"!
1. La0#ra +erja 0ra+t"+(& /raa4 0s"+#&#t#r da +#$"t"51.
*. Pr#d(+ /raa4
0s"+#&#t#r1.
Kuis
1. A&#e3a &ela+(+a 0er+e&3a$3"a+a de$a 0e&3ela4a ....
*. S"5at sel 8a$ d"0er#le4 dar" 0e&3ela4a se2ara a&"t#s"s, atara la" ..., ..., da
....
6. Pe&3ela4a &"t#s"s d"se3(t j($a 0e&3ela4a re0l"+as" se3a3 ....
,. Sel)sel 0ada &a(s"a 8a$ &e$ala&" &"t#s"s, 8a"t( ....
.. Ta4a0)ta4a0 8a$ terjad" saat 0e&3ela4a &"t#s"s &el"0(t" ....
@. Saat 0r#5ase +r#&#s#& da0at terl"4at 3er(0a ....
?. Setr"#l sel 0ada saat 0e&3ela4a &"t#s"s 3er5($s" (t(+ ....
A. E;"& 8a$ &e8e3a3+a +r#&at"d 3er$era+ &e(j( +(t(3 adala4 e;"& ....
F. S"t#+"es"s adala4 ....
1<. S(3ta4a0 "ter5ase &el"0(t" ..., ..., ....
11. Per"#de dar" 0e&3et(+a sel &elal(" 0e&3ela4a 4"$$a saat sel &e&3ela4
d"se3(t ....
1*. Ta4a0)ta4a0 8a$ terjad" saat 0e&3ela4a &e"#s"s, 8a"t( ....
16. Pe$ert"a s"a0s"s dala& 0e&3ela4a &e"#s"s adala4 ....
1,. S(3ta4a0 0r#5ase I 0ada 0e&3ela4a &e"#s"s &el"0(t" ....
1.. I(&la4 sel 8a$ d"0er#le4 0ada 0e&3ela4a &e"#s"s, 8a"t( ....
1@. P"da4 s"la$ 8a$ terjad" d" +"as&ata ter3et(+ 0ada ta4a0 0r#5ase I, 8a"t(
s(3ta4a0 ....
1?. 9"r")2"r" 8a$ terjad" saat &eta5ase 0ada 0e&3ela4a sel, atara la" ....
1A. I(&la4 sel aa+ 8a$ d"0er#le4 0ada 0e&3ela4a &"t#s"s, 8a"t( ....
1F. Per"#de 0ede+ 8a$ terjad" atara &e"#s"s I da &e"#s"s II d"se3(t ....
*<. Sel)sel 0ada &a(s"a 8a$ &e$ala&" 0e&3ela4a &e"#s"s, 8a"t( ....
Mengetahui
Kepala Sekolah
Pe!"ina TK #
N#P.$%&''()* $%%$$) $ '')
+ei, * ,UL# )'$)
Guru Mata Pela.aran
N#P.$%&''()* $%%$$) $
'')
Perte&(a Ke) ! *.B6<
Al#+as" Wa+t( ! 1* - ,. &e"t /1* ja& 0elajara1
0r"s"0)0r"s"0 4ered"tas serta "&0l"+as"8a 0ada
Sal"$te&as.
K#&0etes" Dasar ! 6., Meera0+a 0r"s"0 4ered"tas dala& &e+a"s&e
0e7ar"sa s"5at.
Id"+at#r ! 1. Mejelas+a 0r"s"0)0r"s"0 0#la 4ered"tas
/0e8"&0a$a
se&( 4(+(& Medel, 0a(ta da 0"da4 s"la$,
deter&"as" se+s, 0a(ta se+s, non)disjunction, serta
$e letal1.
A. S"s7a da0at &ejelas+a 0r"s"0 d#&"as" da H(+(& Medel I da
II 0ada 0ers"la$a #r$a"s&e.
B. S"s7a da0at &ejelas+a 0a(ta se+s 0ada &a(s"a da *rosophila
melanogaster.
9. S"s7a da0at &edes+r"0s"+a 0a(ta da 0"da4 s"la$ serta
&e$4"t($ "la" 0"da4 s"la$.
D. S"s7a da0at &edes+r"0s"+a 0e8"&0a$a se&( 4(+(& Medel
/0#l"&er", +r"0t#&er", $e +#&0le&eter, e0"stas"s)4"0#stas"s, $e
d#&"a ra$+a0, da
inhibiting
gene1.
E. S"s7a da0at &e&0red"+s"+a 0ers"la$a dar" $e letal reses"5 da letal
d#&"a.
C. S"s7a da0at &e&0red"+s"+a 0ers"la$a non)disjunction 0ada
&a(s"a da
*rosophila
melanogaster.
G. S"s7a da0at &e&3(at art"+el teta$ h(stri' gravior, +ebbed toes,
ata( trichosis. H. S"s7a da0at &ejelas+a deter&"as" se+s 0ada
&a+4l(+ 4"d(0.
I. S"s7a da0at &ela+saa+a t($as 0r#8e+, 8a"t( 0ers"la$a 0ada
#irabilis jalapa
/3($a 0(+(l e&0at
s#re1.
II. Materi Ajar
Dala& &e&0elajar" 4ered"tas 0erl( d"0a4a&" teta$ 0r"s"0)0r"s"0 4ered"tas
"t( sed"r", 8a"t( &el"0(t"!
A. d#&"as", 8a"t( $e)$e 8a$ &e&"l"+" 0e$ar(4 +(at ter4ada0 $e la".
Ge 8a$ 0e$ar(48a le&a4 d"se3(t $e reses"5.
B. 4(+(& Medel I da 4(+(& Medel II. H(+(& Medel I /4(+(&
Se$re$as"1
&e8ata+a 3a47a 0ada 7a+t( 0e&3et(+a $a&et, d(a $e 8a$
3er0asa$a a+a d"0"sa4+a d"se$re$as"+a +e dala& sel)sel $a&et8a.
Ada0( 4(+(& Medel II /4(+(& Ber0asa$a%Pe&"l"4a se2ara Be3as1
&e8ata+a 3a47a 0asa$a $e 0ada 7a+t( 0e&3et(+a $a&et a+a
&e&"sa4 da &e&3et(+ +#&3"as" de$a sala4 sat( a$$#ta $e la"
se2ara a2a+.
Pe8"&0a$a se&( 4(+(& Medel ada 3e3era0a &a2a&, &"sal8a
0#l"&er", +r"0t#&er", e0"stas"s da 4"0#stas"s, $e +#&0le&eter, $e
d#&"a ra$+a0, serta inhibiting gene.
Pertemuan Ke-!-
A0erse0s"! G(r( 3erta8a, =Me$a0a "3( 8a$ 3er$#l#$a dara4 A da
a8a4 8a$ 3er$#l#$a dara4 B da0at &e&0er#le4 aa+ +ad($
3er$#l#$a dara4 O>= S"s7a d"&"ta &eja7a3 de$a 3er$at"a.
S"s7a j($a d"&"ta &e$4(3($+a 4al
terse3(t de$a 0e7ar"sa
s"5at.
1. G(r( &e&"ta s"s7a &edes+r"0s"+a 4al)4al da "5#r&as" 8a$
d"+eta4("8a teta$ "st"la4)"st"la4 dala& 0e7ar"sa s"5at, atara la"
0aretal, $a&et, 5"l"al,
4#&#;"$#t, 4eter#;"$#t, d"4"3r"d, da
tr"4"3r"d.
*. G(r( &e&"ta s"s7a &e$erja+a s#al)s#al teta$ 0ers"la$a
&##4"3r"da da d"4"3r"da.
Ga&et ' Y
'' ''' ''Y
' '' 'Y
O 'O OY
G(r( &e&"ta s"s7a &e$(&0(l+a s#al 3eserta ja7a3a8a.
Pertemuan Ke-!1
A0erse0s"! G(r( 3erta8a +e0ada s"s7a 8a$ 3el(& 0a4a& teta$ 0r"s"0
0e7ar"sa s"5at 0ada 0erte&(a se3el(&8a.
menit0
1. G(r( &e&"ta s"s7a 3erd"s+(s" teta$ &a2a& 0e8"&0a$a se&(
4(+(& Medel, 8a"t( 0#l"&er", +r"0t#&er", $e +#&0le&eter, e0"stas"s)
4"0#stas"s, inhibiting gene
da $e d#&"a ra$+a0.
*. G(r( &e&"ta s"s7a &e$erja+a s#al teta$ set"a0 &a2a&
0e8"&0a$a se&( 4(+(& Medel 8a$ tela4 d"s"a0+a #le4 $(r( dala&
3(+( t($as.
G(r( &e&"ta s"s7a (t(+ &e$(&0(l+a s#al 8a$ tela4 d"+erja+a
terse3(t dala& 3(+( t($as.
Pertemuan Ke-!@
A. Kegiatan Awal .waktu( 1?
menit0
A0erse0s"! G(r( &e$(&(&+a a&a s"s7a 8a$ &e$erja+a de$a
3et(l s#al teta$ 0e8"&0a$a se&( 4(+(& Medel dar" 0erte&(a
se3el(&8a. G(r( j($a da0at &e&3er"+a 0e$4ar$aa +e0ada s"s7a
terse3(t.
1. G(r( &e&"ta s"s7a 3erd"s+(s" teta$ 0#la)0#la 4ered"tas, 8a"t( 0a(ta
da 0"da4 s"la$.
*. Selaj(t8a, $(r( &ejelas+a teta$ 0eet(a je"s +ela&"
/deter&"as" se+s1
0ada &a+4l(+ 4"d(0.
6. G(r( &e&"ta s"s7a &e8e3(t+a 2#t#4 0a(ta se+s 8a$ terjad"
0ada &a(s"a, 8a"t( 4e&#5"l"a da 3(ta 7ara.
,. Ke&(d"a, s"s7a d"&"ta &e$erja+a s#al teta$ 0a(ta da 0"da4
s"la$ 8a$ tela4 d"3(at #le4 $(r(.
menit0
G(r( &e&"ta s"s7a &e8"&0(l+a 4as"l d"s+(s" da &e$(&0(l+a
ja7a3a s#al terse3(t dala& 3(+( t($as.
Pertemuan Ke-!5
A. Kegiatan Awal .waktu( !?
menit0
A0erse0s"! G(r( 3erta8a +e0ada s"s7a, =A0a 8a$ d"&a+s(d de$a
nondisjunction>=
B. Kegiatan Inti .waktu( 1? menit0
1. G(r( &e&"ta s"s7a 3erd"s+(s", +e&(d"a &ejelas+a teta$
nondisjunction 8a$ terjad" 0ada &a(s"a da *rosophila melanogaster.
*. G(r( &e&"ta s"s7a &ele$+a0" ta3el non)disjunction 0ada lalat
3(a4 se0ert"
3er"+(t.
,on)disjunction 0ada lalat 3(a4 /*rosophila
melanogaster1 Paretal ! '' NO 'Y
Ga&et ! '', ', O '
da Y C"l"al 8a$ ter3et(+ !
''' E 3et"a s(0er ''Y E 3et"a
5ert"le '' E 3et"a #r&al 'Y E
jata #r&al 'O E jata ster"l
OY E jata &at"
Kesim/ulan!
a. Kr#&#s#& Y 3(+a &er(0a+a +r#&#s#& 8a$ &e&3a7a $e
+ejataa, 3(+t"8a ''Y E 3et"a, seda$+a 'O E jata.
3. Kr#&#s#& Y E &e&3a7a $e +es(3(ra, 3(+t"8a ''Y E s(3(r
/5ert"l1, seda$+a 'O E &ad(l /ster"l1
2. Kr#&#s#& ' &e&3a7a $e +e4"d(0a, 3(+t"8a OY E &at" /letal1.
6. Selaj(t8a, $(r( &e&"ta s"s7a &e(j(++a ada8a 0er"st"7a
#d"sj(2t"# 0ada &a(s"a, &"sal8a s"dr#& D#7, s"dr#& T(rer,
s"dr#& Kl"e5elter.
,. G(r( &e&"ta s"s7a (t(+ &e&3(at r"$+asa dar" 2"r" &a2a& +ela"a
0ada &a(s"a a+"3at non)disjunction.
.. G(r( &e($as+a s"s7a se2ara 3er+el#&0#+ (t(+ &ela+(+a #3ser:as" +e
r(&a4 sa+"t ata( se+#la4 +4(s(s 3a$" 0eder"ta 2a2at ter(ta&a (t(+
&e$a&at" 0eder"ta s"dr#&
D#7 /"d"#t1. La0#ra #3ser:as" d"le$+a0" de$a $a&3ar aa+
0eder"ta s"dr#&
D#7
terse3(t.
1. G(r( &e&"ta s"s7a (t(+ &e8"&0(l+a non)disjunction 0ada lalat
3(a4 da &a(s"a.
*. G(r( &ejelas+a 2ara &e&3(at la0#ra 4as"l #3ser:as". Wa+t(
0ela+saaa #3ser:as" terse3(t 3e3as, teta0" la0#ra 4ar(s
d"+(&0(l+a d(a &"$$( setela4
0erte&(a "".
Pertemuan Ke-
!4
A0erse0s"! G(r( &e$"$at+a s"s7a (t(+ se$era &ela+saa+a #3ser:as"
+e se+#la4 ata( r(&a4 sa+"t +4(s(s (t(+ #ra$ 2a2at &etal. G(r( j($a
3erta8a, =M($+"+a4 a0a3"la 0eder"ta s"dr#& D#7 &e"+a4 de$a
0eder"ta s"dr#& D#7 &a+a aa+8a a+a &at">=
1. G(r( &e&"ta s"s7a &ejelas+a teta$ $e letal 8a$ terjad" 0ada
&a+4l(+ 4"d(0.
*. G(r( &e&"ta s"s7a &e&3er" 2#t#4 teta$ $e letal d#&"a
0ada &a+4l(+ 4"d(0, &"sal8a 0ada 0e8a+"t 3(la" taa&a ja$($.
6. Selaj(t8a, s"s7a d"&"ta 3erd"s+(s" teta$ 2#t#4 $e letal reses"5
0ada &a+4l(+ 4"d(0.
,. Ke&(d"a, $(r( &e&3er"+a s#al (t(+ d"d"s+(s"+a #le4 s"s7a da
4as"l8a d"+(&0(l+a d" a+4"r 0elajara.
%#a
l
a. A0a3"la $e H &er(0a+a $e letal &a+a 3a$a"&aa+a4
+e&($+"a aa+ 8a$ 4"d(0 0ada 0ers"la$a atara #r$a"s&e
8a$ &e&"l"+" $e H4I" de$a H4II>
3. B($a &ar$#t &e&"l"+" $e letal +. A0a3"la d"s"la$+a atara &ar$#t
3er$e#t"0
K+Ll de$a sesa&a8a, 3era0a 0erse+a4 +et(r(a8a 8a$
&a&0( 4"d(0>
2. A8a& &e&"l"+" $e letal G. A0a3"la d"+a7"+a atara a8a& 8a$
3er$e#t"0 G$MM de$a G$&& &a+a 3era0a 0erse+a4
+e&($+"a +et(r(a8a 8a$ 4"d(0>
:awaban
(
a. P ! H4I" NO H4II
G ! HI, H", 4I, 4" HI,
4I C ! HHII E
&at"
H4II E
4"d(0
HHI" E
&at"
H4I" E
4"d(0 H4II
E 4"d(0
44II E
4"d(0 H4I"
E 4"d(0
44I" E
4"d(0
Iad", +e&($+"a aa+8a 8a$ 4"d(0 E @ da 8a$
&at" E *.
3. P ! K+Ll NO K+Ll
G ! KL, Kl, +L, +l KL, Kl, +L, +l
C !
1 LL 1 KKLL
4"d(0
1 KK * Ll * KKLl 4"d(0
1 ll 1 KKll 4"d(0
1 LL * K+LL
4"d(0
* K+ * Ll , K+Ll 4"d(0
1 ll * K+ll 4"d(0
1 LL 1 ++LL
Mat"
1 ++ * Ll * ++Ll Mat"
1 ll 1 ++ll
Mat"
Iad", 0er3ad"$a +et(r(a 4"d(0 ! &at" E 1* ! ,
ata( 6 ! 1. 2. P ! G$MM NO G$&&
G ! GM, $M G&, $&
C ! GGM& E
&at" G$M&
E 4"d(0
G$M& E
4"d(0
$$M& E 4"d(0
Iad", 0er3ad"$a +et(r(a 4"d(0 ! &at" E 6 ! 1.
1. G(r( &e&"ta s"s7a &e$(&0(l+a ja7a3a 4as"l d"s+(s" s#al 8a$ tela4
d"3er"+a.
*. S"s7a d"&"ta &e&0ers"a0+a (la$a 4ar"a teta$ 0ers"la$a
0ada &a+4l(+ 4"d(0 (t(+ 0erte&(a 3er"+(t8a.
Pertemuan Ke-'?
A0erse0s"! G(r( &e&"ta s"s7a &e$aj(+a 0erta8aa 8a$ 3el(&
d"0a4a&" teta$ 0e7ar"sa s"5at 0ada &a+4l(+ 4"d(0.
A0a3"la s(da4 t"da+ ada 0erta8aa 8a$ d"aj(+a s"s7a, s"s7a d"&"ta
&e$erja+a s#al e:al(as" teta$ 0e7ar"sa s"5at 0ada &a+4l(+ 4"d(0.
G(r( &e&"ta s"s7a (t(+ &e$(&0(l+a (la$a 4ar"a terse3(t.
I". Met#$e
Pembelajaran
Met#de 8a$
d"$(a+a! A. D"s+(s"
B. Ta8a ja7a3
9. Pe($asa
D. Ula$a Har"a
1. B(+( Sains Biologi 3A, He8 R"adar", T"$a Sera$+a", S#l#, *<<?,
4ala&a FFB1*<.
*. L"$+($a se+"tar 3er(0a r(&a4 sa+"t ata( se+#la4 +4(s(s (t(+ #ra$
2a2at.
"I. Penilaian
Pe"la"a &el"0(t"!
1. T($as &e$erja+a s#al /raa4 +#$"t"51.
*. La0#ra #3ser:as" /raa4 0s"+#&#t#r da +#$"t"51.
6. Ula$a 4ar"a /raa4 +#$"t"51.
langan
Barian
1. Per"st"7a d" &aa s(at( 5a+t#r t"da+ ta&0a+ a0a3"la 3erd"r" sed"r", teta0"
3ar( ta&0a+ 0e$ar(48a j"+a ada 5a+t#r la" 8a$&e8erta"8a d"se3(t ....
a. e0"stas"s)
4"0#tes"s
b.
k#m/lementer
2.
+r"0t#&er"
d. 0#l"&er"
e.
"tera+s"
*. Taa&a seje"s $ad(& 3er+(l"t 4"at& /H4K+1 d"s"la$+a de$a
$ad(& 3er+(l"t +("$ /44K+1. I"+a je"s $e H E 4"ta& e0"stas"s
ter4ada0 $e + E +("$, 0er3ad"$a 5e#t"0e 4"ta& ! +("$ ! 0(t"4
8a$ &(2(l 0ada +et(r(a8 a adala4
....
a. * ! 1 !
1 3. * ! *
! 1 2. , !
* ! * $. *
( ' ( 1 e.
@ ! * ! *
6. Ge K da0at &e&0r#d(+s" +l#r#5"l 0ada t(&3(4a da alela8a +
t"da+ da0at &e&0r#d(+s" +l#r#5"l. Taa&a terse3(t 3ers"5at letal dala&
+eadaa 4eter#;"$#t, +et(r(a 8a$ a+a d"4as"l+a da da0at 3erta4a
4"d(0 se3a8a+ ....
a.
1*,.P
3.
*.P
2. .<P
$. @-C
e.
1<<P
,. S"5at 8a$ ter0a(t +r#&#s#& ' 0ada se#ra$ la+")la+" a+a
d"7ar"s+a 0ada .... a. se3a$"a aa+ 0ere&0(a
3. aa+ la+"la+" da aa+ 0ere&0(a se3esar
.<P ! .<P
2. se&(a aa+ la+")
la+"
$. semua anak
/erem/uan
e. 3"asa8a 0ada aa+ la+")la+", seda$+a 0ada aa+
0ere&0(a jara$
.. La+")la+" #r&al &e"+a4 de$a 0ere&0(a 8a$ &e&0(8a" a8a4
4e&#5"l"a.
Ke&($+"a &e&0er#le4 +et(r(a 3erje"s +ela&" la+")la+" 4e&#5"l"a
adala4 ....
a. 1<<
P 3. ?.P
2. .<P
$. !-C
e. <P
Mengetahui
Kepala Sekolah
Pe!"ina TK #
N#P.$%&''()* $%%$$) $ '')
+ei, * ,UL# )'$)
Guru Mata Pela.aran
N#P.$%&''()* $%%$$) $
'')
Perte&(a Ke) ! 61 da 6*
Sal"$te&as.
K#&0etes" Dasar ! 6., Meera0+a 0r"s"0 4ered"tas dala& &e+a"s&e
0e7ar"sa s"5at.
Id"+at#r ! 1. Me$#&("+as"+a 2ara &e$4"dar" 0e8a+"t
&e(r( 0ada &as8ara+at.
A. S"s7a da0at &e&3(at 0eta s"ls"la4 seder4aa /dar" +el(ar$a sed"r"1.
B. S"s7a da0at &e8e3(t+a 2#t#4 2a2at da 0e8a+"t &e(r( 0ada
&a(s"a.
9. S"s7a da0at &e&0red"+s"+a 0e7ar"sa s"5at 0ada al3"#, 4e&#5"l"a, da
3(ta 7ara. D. S"s7a da0at &e8e3(t+a 2"r")2"r" 0e8a+"t &e(r(.
E. S"s7a da0at &ejelas+a 2ara &e$4"dar" 0e8a+"t &e(r( 0ada
$eeras" &edata$.
C. S"s7a da0at &e&0red"+s"+a 0e7ar"sa $#l#$a dara4 0ada &a(s"a.
II. Materi Ajar
Pada (&(&8a 2a2at%0e8a+"t &e(r( se2ara $eerat"5 adala4
3ers"5atreses"5. 9"r")2"r" 0e8a+"t &e(r( adala4 t"da+ da0at
d"se&3(4+a, t"da+ &e(lar, (&(&8a
d"+edal"+a #le4 $e reses"5, da da0at d"(sa4a+a ter4"dar 0ada $eeras"
3er"+(t8a.
9#t#4 dar" 0e8a+"t &e(r(, 8a"t( $a$$(a &etal /CKU E
5e"l+et#(r"a1 da 3(ta 7ara.
Pertemuan Ke-'1
menit0
A0erse0s"! G(r( 3erta8a, =Ada+a4 d" atara a$$#ta +el(ar$a&( 8a$
&eder"ta 3(ta 7ara>=. S"s7a d"&"ta &ea$$a0"8a.
menit0
1. G(r( &e&"ta s"s7a (t(+ &e&3(at 0eta s"ls"la4 +el(ar$a8a sed"r",
&(la" dar" ee+ da +a+e+, +ed(a #ra$ t(a8a, serta sa(dara a8a4 da
"3(. Dar" s"ls"la4 terse3(t, s"s7a d"&"ta &e(j(++a ada ata(
t"da+8a +ela"a%0e8a+"t 8a$ d"t(r(+a 0ada +el(ar$a8a.
*. S"s7a d"&"ta 3erd"s+(s" da &e2ar" "5#r&as" teta$ 0e8a+"t0e8a+"t
8a$ da0at d"t(r(+a.
menit0
S"s7a d"&"ta &e$(&0(l+a t($as terse3(t dala& 3(+( t($as.
Pertemuan Ke-'!
menit0
A0erse0s"! G(r( 3erta8a, =Me$a0a 0er+a7"a atarsa(dara
se+ad($ t"da+ d"aj(r+a, 3a4+a d"lara$>=. S"s7a d"&"ta &ea$$a0"
0erta8aa terse3(t.
menit0
1. G(r( &e&"ta s"s7a 3erd"s+(s" (t(+ &ejelas+a (sa4a &a(s"a dala&
&e$4"dar+a +et(r(a8a dar" 0e8a+"t &e(r(.
*. G(r( &e&"ta s"s7a &e&3eda+a atara e(te+"+ da e($eet"+.
menit0
G(r( &e&"ta s"s7a &e8"&0(l+a se2ara s"$+at &a2a& 0e8a+"t
&e(r( da 2"r") 2"r"8a.
Met#de 8a$
d"$(a+a! A.
D"s+(s"
B. Ta8a
ja7a3
4ala&a 1*<B1*@. B. L"$+($a! &e$a&at" +ela"a ata( 0e8a+"t
&e(r( 0ada &a(s"a.
"I. Penilaian
Pe"la"a &el"0(t"!
a5e+t"51. B. Has"l 3elajar 3er(0a! la0#ra d"s+(s"
/raa4 +#$"t"51.
Mengetahui
Kepala Sekolah
Pe!"ina TK #
N#P.$%&''()* $%%$$) $ '')
+ei, * ,UL# )'$)
Guru Mata Pela.aran
N#P.$%&''()* $%%$$) $
'')
Perte&(a Ke) ! 66 da 6,
Stadar K#&0etes" ! 6. Me&a4a&" 0eera0a
+#se0
dasar
da 0r"s"00r"s"0 4ered"tas serta "&0l"+as"8a
0ada
Sal"$te&a
s.
K#&0etes" Dasar ! 6.. Mejelas+a 0er"st"7a &(tas" da
"&0l"+as"8a 0ada Sal"$te&as.
Id"+at#r ! 1. Mejelas+a t"$+ata &(tas" 8a$
&el"0(t" &(tas" $e da &(tas" +r#&#s#&.
*. Medes+r"0s"+a 3e3era0a +ela"a 0ada
&a(s"a
a+"3at 0er"st"7a &(tas".
A. S"s7a da0at &edes+r"0s"+a &(tas" s#&at"+ da &(tas" $er&"al.
B. S"s7a da0at &ejelas+a &(tas" 8a$ &e$(t($+a da 8a$
&er($"+a. 9. S"s7a da0at &ejelas+a &(tas" $e da &a2a&8a.
D. S"s7a da0at &ejelas+a &a2a& &(tas" +r#&#s#&.
E. S"s7a da0at &e8e3(t+a 2"r")2"r" ata( +ela"a ae(s#&" 0ada &a(s"a.
II. Materi Ajar
M(tas" &er(0a+a 0er(3a4a $e 0e&3a7a s"5at 8a$ &e8e3a3+a
3er(3a48a s"5at "d":"d( 0e&3a7a8a da d"t(r(+a 0ada $eeras"
3er"+(t8a. Id":"d( 8a$ &e$ala&" &(tas" d"se3(t &(ta, seda$+a
&(ta$e adala4 0e8e3a3 terjad"8a
&(tas". M(tas" 8a$ terjad" 0ada sel s#&at"+ d"se3(t &(tas" s#&at"+.
Ada0( &(tas"
$er&"al adala4 &(tas" 8a$ terjad" 0ada sel)sel
+ela&".
Pertemuan Ke-''
A0erse0s"! G(r( &e&(la" de$a &ejelas+a ada8a se&a$+a ta0a 3"j"
8a$ 3a8a+ +"ta +#s(&s" &er(0a+a 4as"l dar" &(tas". S"s7a d"&"ta (t(+
&e8e3(t+a +ele3"4a
se&a$+a ta0a 3"j" d"3ad"$+a se&a$+a 3er3"j".
Ba$a"&aa+a4 rasa8a>
1. G(r( &e&"ta s"s7a 3erd"s+(s" da &ejelas+a 0e$ert"a &(tas",
&a2a& &(tas" s#&at"+, da &a2a&)&a2a& &(tas" $er&"al.
*. Selaj(t8a, $(r( da0at &ejelas+a je"s &(tas" $e
8a$ la".
6. G(r( &e&"ta s"s7a (t(+ &er"$+as dala& 3(+( 2atata teta$
&a2a& &(tas" $e.
1. G(r( &e&"ta s"s7a (t(+ &e8"&0(l+a &a2a& &(tas" $er&"al 8a$
d"t(r(+a da &(tas" s#&at"+ 8a$ t"da+ d"7ar"s+a.
*. G(r( &e&"ta s"s7a (t(+ &e$(&0(l+a r"$+asa &ater" 8a$ tela4
d"3(at #le4 s"s7a dala& 3(+( t($as.
Pertemuan Ke-'*
A0erse0s"! G(r( 3erta8a teta$ 0er3edaa atara &(tas" $e da &(tas"
+r#&#s#&.
1. G(r( &e&"ta s"s7a (t(+ 3erd"s+(s" da &ejelas+a &(tas"
+r#&#s#&.
*. G(r( da0at &e&3er"+a +("s +e0ada s"s7a (t(+ &eja7a38a dala&
3(+( t($as.
Pertan<aan Betul atau
%alah
Kuis
1. S"ar (ltra:"#let 8a$ 3erasal dar" s"ar &ata4ar" da0at &e8e3a3+a
terjad"8a &(tas".
*. M(tas" da0at &e&3(at &#le+(l $e &e$ala&" "#"sas" se4"$$a $e8a la3"l.
6. S"dr#& Kl"e5elter adala4 s(at( +ela"a 8a$ d"j(&0a" 0ada la+")la+"
de$a 2"r" +4as j(&la4 +r#&#s#&8a ,?.
,. S"dr#& Kl"e5elter terjad" se3a$a" a+"3at ada8a 0er"st"7a $a$al 3er0"sa4
a(t#s#& a8a4 saat 0e&3et(+a $a&et.
.. M(tas" s#&at"+ t"da+ d"7ar"s+a 0ada sel)sel s#&at"+ 4as"l 0e&3ela4a.
@. Sel)sel t"da+ &e$ad($ $##s#& 8a$ terda0at 0ada $#ad.
?. Kej(ta te&0erat(r 8a$ &e8e3a3+a s(4( e+stre& da0at &e$a+"3at+a
&(tas".
A. Ca+t#r te&0erat(r da0at &e$4as"l+a re+#&3"as" $e da
+e3a8a+a t"da+ &e$(t($+a.
F. Pr#ses &(tas" se3a$"a 3esar 3ers"5at &er($"+a 3a$" &a(s"a.
1<. M(tas" adala4 0er(3a4a &ater" $eet"+ 8a$ 3"sa &e"&3(l+a "d":"d(
2a2at.
K(2"! 1)B, *)B, 6)S, ,)S, .)B, @)S, ?)B, A)B, F)B, 1<)S
1. G(r( &e&"ta s"s7a &e8"&0(l+a ada8a 0er(3a4a set +r#&#s#& da
0er(3a4a j(&la4 +r#&#s#& serta &a2a& 2#t#48a 8a$ 8ata 0ada
&a(s"a.
*. G(r( &e8(r(4 s"s7a &e$(&0(l+a ja7a3a +("s 8a$ tela4 d"+erja+a.
I". Met#$e
Pembelajaran
Met#de 8a$
d"$(a+a! A.
D"s+(s"
B. Ta8a ja7a3
9. Pe($asa /+("s1
". %umber&Bahan
Pembelajaran
4ala&a 16?B
1.*.
B. L"$+($a se+"tar.
"I. Penilaian
Pe"la"a &el"0(t"!
1. Meera$+a &(tas" $e /raa4 +#$"t"51.
*. K("s /raa4 +#$"t"51
Mengetahui
Kepala Sekolah
Pe!"ina TK #
N#P.$%&''()* $%%$$) $ '')
+ei, * ,UL# )'$)
Guru Mata Pela.aran
N#P.$%&''()* $%%$$) $
'')
Rencana Pelaksanaan
Pembelajaran
Perte&(a Ke) ! 6. da 6@
Stadar K#&0etes" ! 6. Me&a4a&" 0eera0a +#se0
dasar da 0r"s"00r"s"0 4ered"tas serta
"&0l"+as"8a 0ada Sal"$te&as.
K#&0etes" Dasar ! 6.. Mejelas+a 0er"st"7a &(tas" da
"&0l"+as"8a dala& Sal"$te&as.
Id"+at#r ! 1. Medes+r"0s"+a 5a+t#r 0e8e3a3 &(tas"
/&(tas"
ala&" da &(tas" 3(ata1
A. S"s7a da0at &ejelas+a &a2a& &(tas" ala&".
B. S"s7a da0at &ejelas+a &a2a& &(tas"
3(ata. 9. S"s7a da0at &e8e3(t+a &a2a&
&(ta$e +"&"a. D. S"s7a da0at &e8e3(t+a
&a2a& &(ta$e 5"s"+a. E. S"s7a da0at
&e8e3(t+a &a2a& &(ta$e 3"#l#$".
II. Materi Ajar
M(tas" da0at d"se3a3+a #le4 s"ar +#s&"s dar" l(ar a$+asa da s"ar
rad"#a+t"5 dar" ala&. M(tas" "" d"se3(t &(tas" ala&" /&(tas" s0#ta1.
M(tas" 3(ata adala4 &(tas" 8a$ se$aja d"3(at #le4 &a(s"a de$a
0erla+(a ;at;at +"&"a tertet( de&" +e0et"$a &a(s"a. 9ara "" ser"$
+"ta +eal de$a a&a re+a8asa $eet"+a dala& 3"#te+#l#$". Pe8e3a3
&(tas" d"se3(t &(ta$e"+ da0at 3er(0a 3a4a +"&"a, 3a4a 5"s"+a, da
3a4a 3"#l#$".
Pertemuan Ke-
'-
A0erse0s"! G(r( 3erta8a, =Me$a0a +"ta d"aj(r+a (t(+ &e&a+a" sunbloc
saat s"a$ 4ar">=. S"s7a d"&"ta &ea$$a0"8a.
1. G(r( &e&(la" de$a &ejelas+a 3a47a 0e+erjaa 8a$ 3er"s"+#
ter4ada0 &(tas", &"sal8a #ra$ 8a$ 3e+erja d" rea+t#r (+l"r, d"
rad"#l#$", ata( te&0at la" 8a$ 3er4(3($a la$s($ de$a
3a4a3a4a 8a$ da0at &e8e3a3+a &(tas".
*. Ke&(d"a, $(r( &e&"ta s"s7a 3erd"s+(s" teta$ &a2a&)&a2a&
&(ta$e da 0e$ar(48a, &"sal8a &(ta$e +"&"a, &(ta$e 5"s"+a, da
&(ta$e 3"#l#$".
6. G(r( &ejelas+a 3a47a rad"as" da0at &e8e3a3+a +er(sa+a 0ada
#r$a t(3(4.
Hal "" a+a le3"4 3er3a4a8a a0a3"la 8a$ ter+ea adala4 3a$"a
$#ad8a +area da0at 3erda&0a+ 3(r(+ 0ada +et(r(a8a.
Ket(r(a 8a$ d"0er#le4 da0at
&e$ala&" 2a2at, +e&at"a, ata( &ad(l.
,. G(r( &e&3er"+a sat( ata( d(a +as(s &(tas" da s"s7a d"&"ta
&ed"s+(s"+a8a de$a te&a se3a$+(.
1. G(r( &e$(&0(l+a 4as"l d"s+(s" s"s7a dala& le&3ar ter0"sa4 ata(
dala& 3(+( t($as.
*. G(r( &e$(&(&+a 3a47a (t(+ 0erte&(a 3er"+(t8a s"s7a
d"4ara0+a (t(+ &e&0ers"a0+a d"r" &e$4ada0" (la$a 4ar"a
teta$ &(tas".
Pertemuan Ke-'1
A0erse0s"! G(r( &e&0ers"a0+a s#al 8a$ s(da4 d"$ada+a da d"3er"
#&#r ata( +#de s#al. S#al da0at d"(3a4 #&#r8a a$ar s"s7a t"da+ &(da4
ter0e$ar(4 #le4 s#al
te&a8
a.
S"s7a d"&"ta &e$erja+a s#al (la$a
4ar"a.
G(r( &e8(r(4 s"s7a &e$(&0(l+a s#al 3a$" 8a$ s(da4 selesa".
I". Met#$e
Pembelajaran
Met#de dala&
0e&3elajara! A.
D"s+(s"
B. Ula$a
4ar"a
". %umber&Bahan
Pembelajaran
S(&3er%3a4a 0e&3elajara 3er(0aM
4ala&a 1.6B
1.@.
B. L"$+($a se+"tar.
"I. Penilaian
Pe"la"a &el"0(t"!
1. La0#ra 4as"l d"s+(s" +el#&0#+ /raa4 +#$"t"5 da 0s"+#&#t#r1.
*. Ula$a 4ar"a /raa4 +#$"t"51.
langan
Barian
1. 9"r")2"r" dar" s"dr#& Kl"e5elter adala4 ....
a. &e&"l"+" 3et(+ t(3(4 se0ert" #ra$ M#$#l, 3er+a+"
0ede+ 3. 3er+ela&" 0ere&0(a, teta0" #:ar"(& t"da+
t(&3(4
c. berkelamin lakilaki3 teta/i testis ti$ak tumbuh
d. te$+#ra+ l#j#$, dada 0ede+ le3ar, tel"$a reda4 /
e. e1 +e0ala +e2"l, &ata +e2"l, tel"$a reda4
*. S(at( #r$a"s&e +e4"la$a sat( 0asa$ +r#&#s#& a+"3at ada8a
&(tas". Hal "t( d"se3(t ....
a.
&##s#&" 3.
tr"s#&"
2. /21tetras#&"
d. ae(s#&"
e. nullis#mi
6. Deles" adala4
....
a. 0er$at"a 3asa 0(r" #le4 0(r"
b. kr#m#s#m <ang kehilangan satu&lebih basa nitr#gen
2. 0er$at"a 3asa 0(r" #le4 0"r"&"d"
d. +r#&#s#& 8a$ &eda0at $e dar" +r#&#s#&
4e&#l#$8a e. 0e8"s"0a 3asa "tr#$e
,. M(tas" 8a$ terjad" a+"3at t"da+a &a(s"a,
8a"t( .... a. +a+er +(l"t +area s"ar
(ltra:"#let
3. 0e$$(aa 3a4a +"&"a dala& "l&( 0e$eta4(a
2. 0e$e&3a$a 3"3"t l#+al (t(+ &e$4"dar" +e0(a4a
$. /enemuan >arietas baru sebagai bibit unggul
e. terjad"8a &e+a"s&e e:#l(s"
.. B"3"t 0ad" At#&"ta &er(0a+a 4as"l &(tas" 3(ata 0ad" Pel"ta de$a 2ara ....
a. ra$iasi
3.
d#&est"+as"
2. 4"3r"d"sas"
d. /d1sele+s"
e. 0ers"la$a
@. Ker($"a 0e$$(aa +#l+s" 0ada taa&a
adala4 .... a. &e$4as"l+a 3"j" 5ert"l
3. 3(a4 2e0at &asa+
c. menghasilkan tanaman steril
d. +ad($a $";"
t(r( e.
0ert(&3(4a la&3at
?. Per"st"7a non)disjunction da0at &e8e3a3+a 0r#ses &(tas" 8a$ d"se3(t ....
a. aneus#mi
3. e(0l#"d"
2. a3eras"
+r#&#s#& d.
ae(0l#"d"
e. 0#l"0l#"d
A. Per3edaa 8a$ jelas atara &(tas" $e de$a &(tas" +r#&#s#&
adala4 .... a. &(tas" $e da0at &e"&3(l+a s"5at 0#l"0l#"d
3. &(tas" $e le3"4 &er($"+a
c. mutasi kr#m#s#m berakibat lebih n<ata /a$a 6en#ti/e
d. &(tas" +r#&#s#& le3"4 &(da4 terjad"
e. &(tas" +r#&#s#& jara$ terjad" 0ada taa&a
F. M(tas" 0er$at"a 3asa 3er(0a tras"s" terjad"
a0a3"la .... a. (ras"l 3er0asa$a de$a t"&"
3. t"&" 3er0asa$a de$a $(a"
2. t"&" 3er0asa$a de$a ade"
$. a$enin ber/asangan $engan guanin
e. $(a" 3er0asa$a de$a s"t#s"
1<. Peder"ta s"dr#& Kl"e5elter &e&"l"+" r(&(s
+r#&#s#& .... a. ,@ AA J 'Y
3. *6 AA J ''Y
2. ,@ AA J
''Y $. !! AA
D ))E e. **
AA J '''
11. S"dr#& D#7 da0at terjad" +area 0er"st"7a ....
a. aneus#mi
3.
(ll"s#&" 2.
tetras#&"
d. 0etas#&"
e. &##s#&" $ada
1*. Tr"s#&" 0ada +r#&#s#& t(3(4 #&#r *1 da0at &e$a+"3at+a sese#ra$
&eder"ta .... a. s"dr#& Kl"e5elter
3. s"dr#& Ed7ards
c. sin$r#m
2#wn d.
s"dr#& T(rer e.
S"dr#& Pata(
16. S"dr#& Pata( d"se3a3+a #le4 tr"s#&" 0ada a(t#s#& #&#r ....
a. 11, 1*,
16 3. 1*,
16, 1, c.
1'3 1*3 1- d.
1,, 1., 1@ e.
1., 1@, 1?
1,. M(tas" "d(+s" d"se3(t j($a se3a$a" &(tas" ....
a. buatan
3.
/31ala&" 2.
s0#ta
d.
+r#&#s#& e.
$e
1.. S"ar +#s&"s dar" a$+asa l(ar d"$#l#$+a dala& ....
a. &(ta$e
3"#l#$" 3.
&(ta$e +"&"a 2.
&(ta$e 5"s"+a
d. &(ta$e
"ter+alas" e.
&(ta$e al+"las"
Mengetahui
Kepala Sekolah
Pe!"ina TK # N#P.$%&''()*
$%%$$) $ '')
+ei, * ,UL# )'$)
Guru Mata Pela.aran
N#P.$%&''()* $%%$$) $
'')
2a6tar
Pustaka
Bada Stadar Nas"#al Ped"d"+a. *<<@. =Pad(a Pe8(s(a
K(r"+(l(& T"$+at
Sat(a Ped"d"+a Ieja$ Ped"d"+a Dasar da Mee$a4.= Ia+arta.
De0d"+as. *<<@. =Per&ed"+as N#&#r ** Ta4( *<<@ teta$ Stadar
Is" (t(+
Sat(a Ped"d"+a Dasar da Mee$a4=. Ia+arta.
BBBB . *<<@. =Per&ed"+as N#&#r *6 Ta4( *<<@ teta$ Stadar
K#&0etes" L(l(sa (t(+ Sat(a Ped"d"+a Dasar da Mee$a4=. Ia+arta.
BBBB . *<<@. =Per&ed"+as N#&#r *, Ta4( *<<@ teta$ Pela+saaa
Per&e d"+as
N#&#r ** Ta4( *<<@ teta$ Stadar Is" (t(+ Sat(a Ped"d"+a
Dasar da Mee$a4 da Per&ed"+as N#&#r *6 Ta4( *<<@ teta$
Stadar
K#&0etes" L(l(sa (t(+ Sat(a Ped"d"+a Dasar da Mee$a4=. Ia+arta.
Perat(ra Pe&er"ta4 N#&#r 1F Ta4( *<<. teta$ Stadar Nas"#al
Ped"d"+a.
Uda$)Uda$ RI N#&#r *< Ta4( *<<6 teta$ S"ste& Ped"d"+a Nas"#al.
N$
1ens
Tag(an
Ben"u#
ns"%u,en
2$n"$( ns"%u,en
1
2
3
4
5
Tugas
Individu
Ulangan
harian
Tugas
kelom pok
Kuis
Ulangan
harian
Perta-
nyaan
lisan
Portofolio
Uraian
o!ektif
Uraian
eas
"a#aan
singkat
Pilihan
ganda
Uraian
eas
$impunlah seluruh hasil karya dalam entuk tulisan yang erkaitan
dengan penelitian%per&oaan yang dilakukan'
(aktor-faktor luar apa sa!akah yang mempengaruhi pertumuhan yang
dapat dikendalikan dan yang tidak dapat dikendalikan)
*uatlah 3 pertanyaan yang merupakan pertanyaan yang
menggamarkan permasalah yang erhuungan antara
perke&amahan dan faktor-faktor luar yang mempengaruhi)
+engapa perlu diuat hipotesa dari suatu permasalahan yang akan
diu!i)
,ksperimen dilakukan seagai kegiatan untuk ''''
a' menga!ukan permasalah
' mngu!i hipotesis
&' menganalisis data
d' menarik kesimpulan
e' mendapatkan keterangan'
+engapa kita perlu memuat perlakuan terhadap eksperimen yang
sedang dilakukan)
LAMPIRAN I
-ama .ekolah / .+0 '''''''
+ata Pela!aran / *iologi
Kelas%Program / 1II%I0
.emester / 1
.tandar Kompetensi / 1' .is#a mampu meren&anakan dan melaksanakan per&oaan
erkaitan dengan proses yang ter!adi pada tumuhan serta
implikasinya pada sains2 lingkungan2 teknologi2 dan
masyarakat 3.alingtemas4'
Kompetensi 5asar / 1'1' +eren&anakan per&oaan pengaruh faktor luar
terhadap pertumuhan tumuhan'
Kompetensi 5asar / 1'2' +elaksanakan per&oaaan pengaruh faktor luar terhadap
pertumuhan'
N$
1ens
Tag(an
Ben"u#
ns"%u,en
2$n"$( ns"%u,en
1
2
3
4
5
6
Ker!a
kelompok
Tugas
kelompok
7esponsi
Tugas
kelompok
Ker!a
kelompok
Ulangan
harian
Un!uk ker!a
Un!uk ker!a
Uraian
o!ektif
Un!uk ker!a
Un!uk ker!a
Uraian
o!ektif
Pilihlah satu permasalahan dari pertanyaan-pertanyaan ilmiah yang
sudah diuat seelumnya8 7en&anakan dan siapkan alat dan ahan
yang diperlukan' *uat laporan'
*erikan perlakuan terhadap per&oaan dan lakukanlah pengukuran
terhadap hasil perlakuan' *uatlah laporannya'
0lat-alat ukur apakah yang digunakan dalam menghimpun data
per&oaan dari eragai perlakuan)
9atatlah hal-hal yang mempengaruhi perlakuan' Terutama yang di luar
dari apa yang sudah diren&anakan%dikendalikan' *uat laoran'
0pasa!akah yang merupakan variael-variel penelitian dari
penyelidikan yang dilakukan)
+elakukan analisis data erdasarkan data yang sudah dihimpun dan
menarik kesimpulan':aporkan data hasil pengukuran'
0pakah yang diperlukan untuk mengolah%menganalisis data)
Kompetensi 5asar / 1'3' +engkomunikasikan hasil per&oaan pertumuhan'
N$
1ens
Tag(an
Ben"u#
ns"%u,en
2$n"$( ns"%u,en
1
2
3
4
5
6
Ker!a
kelompok
Ker!a
kelompok
Ker!a
kelompok
Tugas
individu
Tugas
kelom-
pok
Perta-
nyaan
lisan
Un!uk ker!a
Uraian
o!ektif
Un!uk ker!a
Kuesioner
aspek minat
Un!uk ker!a
Uraian
o!ektif
$impunlah hal-hal yang erkenaan dengan penelitian dari mulai
peren&aan dan perumusan masalah sampai diperoleh kesimpulan'
.usunanlah ren&ana pemuatan laporan dan presentasi hasil
penelitian'
"elaskan hal-hal apa sa!akah yang diperlukan untuk menyusun laporan
penelirtian)
+empresentasikan hasil per&oaan'
Isian minat sis#a dalam melakukan penelitian iologi
+emuat astraksi hasil per&oaan' Isi astraksi singkat2 padat dan
!elas' $asilnya di laporkan'
$al-hal apasa!akah yang merupakan isi dari seuah astraksi hasil
penelitian)
.tandar Kompetensi / 2' .is#a mampu menganalisis proses metaolisme organisme
dan implikasinya pada sains2 lingkungan2 teknologi2 dan
masyarakat 3salingtemas4'
Kompetensi 5asar / 2'1' +enguraikan proses-proses kataolisme karohidrat'
N$
1ens
Tag(an
Ben"u#
ns"%u,en
2$n"$( ns"%u,en
1
2
3
4
5
6
;
<
=
1>
Tugas
Individu
7esponsi
Ulangan
harian
7espon-si
7esponsi
Ulangan
harian
Tugas
kelompok
Tugas
kelompok
Pertanyaan
lisan
Ulangan
harian
Portofolio
Uraian
o!ektif
Uraian
o!ektif
Uraian
o!ektif
Uraian
o!ektif
Uraian
o!ektif
Uraian
o!ektif
Uraian
o!ektif
Uraian
o!ektif
Uraian
o!ektif
+enghimpun hasil laporan ker!a praktik2 &harta-&harta dan laporan hasil
oservasi'
(aktor-faktor apasa!akah yang akan mempengaruhi ker!a en?im)
*agaimanakah sifat en?im dalam melakukan ker!a)
"elaskan urutan &ara ker!a u!i en?im katalase)
*agaimanakah &ara kita mengu!i kandungan oksigen seagai hasil
ker!a en?im katalase)
0pakah hasil akhir proses en?imatis dari glikolisis2 siklus kres dan
transpor elektron)
,n?im-en?im apakah yang erperan untuk menguah glukosa men!adi
asam piruvat)
5engan antuan en?im apakah 9@2 dihasilkan pada kataolisme
glukosa)
+engapa !umlah energi yang dihasilkan dari fermentasi asam &uka
leih sedikit ila diandingkan dengan energi yang dihasilkan dari
kegiatan respirasi)
0pakah persamaan dan peredaan fermentasi asam &uka dan
fermentasi alkohol)
Kompetensi 5asar / 2' 2 +enguraikan prosesAproses anaolisme karohidrat'
N$
1ens
Tag(an
Ben"u#
ns"%u,en
2$n"$( ns"%u,en
1
2
3
4
5
6
;
Tugas
kelompok
Tugas
kelompok
Ulangan
harian
Pertanyaan
lisan
7espon-si
7esponsi
7esponsi
Uraian
o!ektif
Uraiuan
o!ektif
"a#aan
singkat
Isian singkat
Uraian
o!ektif
Uraian
o!ektif
Uraian
o!ektif
*agaimanakah proses penguraian air yang ter!adi pada reaksi terang)
,n?im-en?im apakah yang erperan dalam pengikatan 9@2 dalam
kegiatan fotosintesis)
5i agian manakah dari tumuhan tempat ter!adinya proses reaksi
terang dan reaksi gelap)
0pakah hasil akhir dari reaksi terang dan reaksi gelap)
$al-hal apasa!akah yang perlu dipersiapkan untuk mengu!i ah#a
kegiatan fotosintesis menghasilkan oksigen)
*agaimana &ara kita memuktikan ah#a hasil fotosintesis adalah
glukosa%karohidrat)
"elaskan urutan ker!a per&oaan Ingenhou?8
Kompetensi 5asar / 2' 3 +engkaitkan proses kataolisme dan anaolisme pada
rantai karohidrat'
N$
1ens
Tag(an
Ben"u#
ns"%u,en
2$n"$( ns"%u,en
1
2
3
Tugas
individu
Tugas
individu
Pertanyaan
lisan
Uraian
o!ektif
Uraian
o!ektif
Isian singkat
.enya#a kimia apakah yang men!adi titik simpul keterkaitan antara
proses anaolisme dan kataolisme)
"elaskan dengan menggunakan gamar organel kloroplas dan
mitokondria proses anaolisme dan kataolisme8
"elaskan !umlah penggunaan energi yang diperlukan dalam proses
anaolisme dan kataolisme)
Kompetensi 5asar / 2'4 +engkaitkan proses metaolisme karohidrat dengan metaolisme
lemak dan metaolisme protein'
N$
1ens
Tag(an
Ben"u#
ns"%u,en
2$n"$( ns"%u,en
1
2
3
4
Tugas
kelompok
Tugas
kelompok
Ulangan
harian
Pertanyaan
lisan
Uraian
o!ektif
Uraian
o!ektif
Uraian
o!ektif
Uraian
.enya#a-senya#a kimia apakah yang men!adi a#al
simpul metaolisme lemak dan protein)
,n?im-en?im apakah yang erperan dalam metaolisme lemak dan
protein)
+engapa kandungan energi lemak pada erat yang sama leih anyak
diandingkan dengan protein dan lemak)
*agaimanakah &ara kita untuk isa memuktikan ah#a kandungan
o!ektif energi senya#a karohidrat dan protein pada erat yang sama adalah
setara)
Kompetensi 5asar / 2'5 +engumpulkan informasi teknologi yang erkaitan
dengan metaolisme makanan'
N$
1ens
Tag(an
Ben"u#
ns"%u,en
2$n"$( ns"%u,en
1
2
3
4
5
6
;
<
Pertanyaan
lisan
Pertanyaan
lisan
Ker!a
kelompok
Ker!a
kelompok
7esponsi
Pertanyaan
lisan
Ulangan
harian
Tugas
individu
Uraian
o!ektif
Uraian
eas
Uraian
eas
Uraian
o!ektif
Uraian
o!ektif
Uraian
o!ektif
Uraian
o!ektif
Uraian
eas
Bat%senya#a apakah yang sering digunakan seagai pengganti gula
dalam makanan)
+engapa anyak makanan pada saat ini kadar
gulanya leih anyak diturunkan) 0pakah
penyeanya)
+engapa anyak orang memerlukan suplemen atau ahan makanan
tamahan)
Bat-?at apakah yang terkandung dalam &airan infus yang digunakan
seagai ahan pengganti makanan agi orang sakit)
*ahan-ahan apakah yang diperlukan untuk pemuatan youghrt)
+elalui proses seperti apakah youghurt diuat)
0pakah manfaat youghurt agi kesehatan)
"enis-!enis makanan apasa!akah yang ditemukan di pasar yang serupa
dengan youghurt)
.tandar Kompetensi / 3' .is#a mampu memahami konsep dasar hereditas serta
implikasinya pada sains2 lingkungan2 teknologi2 dan
masyarakat 3salingtemas4'
Kompetensi 5asar / 3'1 +engkaitkan huungan antara 5-02 gen2 dan kromosom'
N$
1ens
Tag(an
Ben"u#
ns"%u,en
2$n"$( ns"%u,en
1
2
3
4
5
6
;
<
Ker!a
kelompok
Ker!a
kelompok
Ulangan
harian
Ulangan
lok
Ulangan
harian
Pertanyaan
lisan
Ker!a
kelompok
Ker!a
kelompok
Uraan
o!ektif
Uraian
o!ektif
Uraian
o!ektif
Uraian
o!ektif
Uraian
o!ektif
Uraian
o!ektif
Uraian
o!ektif
Uraian
o!ektif
"elaskanlah temuan Catson dan 9ri&k mengenai struktur2 sifat dan
fungsi 5-0)
*agaimanakah &ara 5-0 melaksanakan fungsinya seagai penyampai
informasi genetik kepada keturunan)
0pakah huungan antara 05- dan 07-)
"elaskan agaimana 05- memiliki kemampuan melakukan transkripsi
mementuk 07- duta8
0pakah peredaan struktur antara 05- dan 07-)
*agaimanakah keterkaitan fungsi antara 05- dan 07-)
"elaskan urutan proses sintesis protein)
0pakah yang akan ter!adi ila terdapat kekeliruan penter!emahan asa-
asa nitrogen pada peristi#a translasi)
=
1>
Tugas
individu
Tugas
individu
Uraian
o!ektif
Uraian
o!ektif
*agaimanakah huungan asa-asa nitrogen dengan kode-kode
genetika)
*agaimanakah huungan antara 5-02 gen dan kromosom dilihat dari
letaknya)
Kompetensi 5asar / 3'2 +engkaitkan antara proses pemelahan mitosis dan
meiosis dengan pe#arisan sifat'
N$
1ens
Tag(an
Ben"u#
ns"%u,en
2$n"$( ns"%u,en
1
2
3
4
5
6
;
<
Ulangan
harian
Pertanyaan
lisan
Tugas
kelom-pok
Ulangan
harian
Ulangan
lok
Pertanyaan
lisan
Ulangan
harian
Pertanyaan
lisan
Uraian
o!ektif
Uraian
o!ektif
Uraian
o!ektif
Uraian
o!ektif
Uraian
o!ektif
Uraian
o!ektif
Uraian
o!ektif
Uraian
o!ektif
0pakah yang dimaksud dengan pemelahan mitosis dan meiosis) 5i
agian manakah dari makhluk hidup pemelahan terseut ter!adi)
+engapa diperlukan pemelahan mitosis dan meiosis pada makhluk
hidup)
0pakah peredaan fase pemelahan mitosis dan meiosis)
*agaimanakah &iri-&iri masing-masing fase pada pemelahan mitosis
dan meiosis)
0pakah peredaan pokok pemelahan mitosis dan meiosis)
*agaimanakah huungan pe#arisan sifat keturunan dengan
pemelahan mitosis dan meisosis)
*agaimanakah proses gametogenesis pada tumuhan tingkat tinggi)
0pakah yang akan ter!adi ila !umlah kromosom erkurang%erleih
pada saat mengalami gametogenesis)
Kompetensi 5asar / 3'3 +enerapkan hokum-hukum hereditas dengan
mekanisme pe#arisan sifat
N$
1ens
Tag(an
Ben"u#
ns"%u,en
2$n"$( ns"%u,en
1
2
3
4
5
6
;
<
=
Ker!a
kelompok
Pertanyaan
lisan
Ulangan
harian
Tugas
individu
Tugas
individu
Ulangan
harian
Ulangan
lok
Pertanyaan
lisan
Ulangan
harian
Uraian
o!ektif
Uraian
o!ektif
Uraian
o!ektif
Uraian
o!ektif
Uraian
o!ektif
Uraian
o!ektif
Uraian
o!ektif
Uraian
eas
Uraian
eas
*agaimanakah upaya +endel untuk menemukan prinsip pe#arisan
sifat pada makhluk hidup)
+engapa +endel leih memilih Ka&ang ,r&is seagai o!ek
penelitiannya)
*erikanlah &ontoh pe#arisan sifat melalui persilangan dihidrida sampai
keturunan (2 dengan pendekatan diagram garpu dimana induk !antan
memiliki genotif homo?igot dominan dan induk etina ergenotif
homo?igot resesif8
+engapa sifat yang terpaut dalam kromosom 1 seorang pria akan
di#ariskan kepada seluruh anak perempuannya)
+engapa ter!adi peristi#a gagal erpisah)
+engapa seorang #anita uta #arna2 ayahnya pasti uta#arna dan
iunya tidak selalu uta #arna) .ealiknya seorang pria uta #arna
ayahnya selalu uta #arna)
.eorang anak terlahir dengan golongan darah @2 persentase
kemungkinan teresar golongan darah apakah yang dipunyai ke-dua
orangtuanya)
Denetika manusia sangat penting manfaatnya agi manusia' Tetapi di
dalam penelitian genetika tidak pernah menggunakan manusia seagai
o!ek ka!ian' +engapa)
Upaya-upaya apakah yang paling i!aksana untuk memperaiki mutu
genetik pada manusia)
N$
1ens
Tag(an
Ben"u#
ns"%u,en
2$n"$( ns"%u,en
1>
11
12
13
14
15
16
1;
Ker!a
kelompok
Ulangan
lok
Pertanyaan
lisan
Pertanyaan
lisan
Ulangan
lok
7esponsi
Pertanyaan
lisan
Ulangan
harian
Isian singkat
Uraian
o!ektif
Uraian
o!ektif
Uraian
o!ektif
Uraian
o!ektif
Uraian
o!ektif
Uraian
o!ektif
Uraian
o!ektif
0pakah yang dimaksud dengan istilah erikut ini dan erikan
&ontohnya/
a' Inreeding
' 9rossreeding
&' Upreeding
d' Purereeding
9ara-&ara apakah yang dapat dilakukan untuk mendapatkan iit
unggul pada he#an dan tumuhan)
0pakah alasannya perka#inan antara keluarga dekat kurang aik
akiatnya)
9ara-&ara apakah yang paling i!aksana untuk ditempuh agar dapat
menghindari penyakit-penyakit yang sifatnya menurun pada manusia)
+engapa penyakit yang sifatnya menurun sukat%tidak isa
disemuhkan)
$al-hal apakah yang perlu dipersiapkan untuk memuktikan pe#arisan
sifat dengan melakukan perka#inan silang pada tumuhan yang
mudah diamati)
*agaimanakah &ara kita dapat mengetahui suatu sifat itu dominan atau
resesif)
.ikap seperti apakah yang perlu kita miliki agar dapat memahami hal-
hal yang pernah dilakukan oleh +endel dalam melakukan penelitian)
Kompetensi 5asar / 3'4 +en!elaskan peristi#a mutasi'
N$
1ens
Tag(an
Ben"u#
ns"%u,en
2$n"$( ns"%u,en
Tugas
individu
Tugas
individu
Ulangan
harian
Pertanyaan
lisan
Pertanyaan
lisan
Ulangan
harian
Pertanyaan
lisan
Tugas
individu
Uraian
o!ektif
Uraian
o!ektif
Uraian
o!ektif
Uraian
eas
Uraian
o!ektif
Uraian
o!ektif
Uraian
o!ektif
Uraian
o!ektif
"elaskan dengan menggunakan gamar ma&am-ma&am mutasi
kromosom8
0dakah huungan antara mutasi dengan penyakit thalasemia)
"elaskan
"elaskan ma&am-ma&am mutasi erdasarkan mutagennya8
Tindakan apakah yang perlu dilakukan untuk menghindari peristi#a
mutasi pada diri pasien yang sedang men!alani fototerapi atau
kemoterapi)
+anakah yang leih menguntungkan antara mutasi alam dan mutasi
uatan) "elaskan8
*agaimanakah huungan mutasi alam dengan mekanisme evolusi
makhluk hidup)
-ilai tamah apakah yang diperoleh dari hasil peristi#a mutasi
sehingga diperoleh semangka tanpa i!i2 tomat tanpa i!i dll)
*agaimanakah dampak diperolehnya !enis-!enis tumuhan aru
seagai hasil mutasi terhadap plasma nutfah)

3 RPP Biologi Sma Kelas Xii Ipa

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

3 RPP Biologi Sma Kelas Xii Ipa

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Drs LUGTYASTYONO BUDINUGROHO,M.

S+#re Ma+s S+#re d"0er#le4

You might also like