Edgar Allen Poe

Hans Pfaall Diye Birinin Benzeri Grlmemi Serveni

www.iskenderiyekuu!"anesi.#om
Ateli hayallerle dolu bir yrekle,
Ki kumandas bende.
Yanan bir mzrakla ve rzgardan bir atla,
Gezinmeye gidiyorum, sszla.
T! "#$%&A!"'( )A*K'+'.
*otterdam"dan gelen son haberlerden anlald kadaryla ehir byk bir ,else,i heye-an i.inde. Ger.ekten de
orada olan olay o kadar beklenmedik o kadar benzersiz yerleik kanlara /ylesine ters ki .ok yaknda tm
Avru0a"nn ayaa kalka-andan, ,izikte, mantkta ve astronomide kargaalar yaana-andan eminim.
Anlald kadaryla "n gnnde 1tarihten emin deilim2 byk
bir insan kalabal, belirtilmeyen ama.lar uruna, gzel *otterdam ehrinin byk Ti-aret !eydan"nda to0land.
+-ak bir gnd mevsim i.in ,azlasyla s-akt ya0rak bile kmldamyordu3 ve kalabalk, mavi g/kkubbeye bol-a
sa.lm geni, beyaz bulut kmelerinin arada srada yadrd ahmak slatanlara aldrmaz g/rnyordu. Yine de
/le -ivarnda kalabala ha,i,, ama dikkat .eki-i bir heye-an dalgas yayld3 on bin az he0 birden konumaya
balad3 ve hemen ardndan da on bin yz yukar, g/e .evrildi, on bin 0i0o ayn anda on bin azn kenarndan dt
45
ve an-ak (iagara elalesinin grlemesiyle karlatrlabile-ek bir haykr *otterdam"da ve -ivarnda uzun uzun,
grltyle, iddetle yankland.
#u velvelenin sebebi az sonra yeterin-e anlald. Az /n-e bahsedilen o keskin hatl bulut kmelerinden birinin
arkasndan yava.a tuha,, hetero6en, ama g/rne g/re kat bir nesne .kt. )ekli /yle tuha,t ki, aadaki
azlar a.k,
#tn 7ikayeleri
grbz kasaballar tara,ndan herhangi bir ekilde anlalmas ya da yeterin-e takdir edilmesi olanakszd. (e
olabilirdi8 *otterdam"daki tm eytanlar adna, hangi k/t haberin tay-syd a-aba8 Kimse bilmiyordu3 kimse
hayal edemiyordu3 kimse 9belediye reisi !ynheer +u0erbus :on ;nderduk bile9 bu gizemi ./ze-ek en u,ak bir
i0u-una sahi0 deildi. #/yle-e, ya0labile-ek daha mantkl bir ey olmadndan, herkes 0i0osunu dikkatle aznn
kenarna geri yerletirdi ve yukardaki ,enomene g/zn diktikten sonra 0i0osundan birer ne,es .ekti, durdu,
0aytak 0aytak yrd ve dikkat .eki-i bir ekilde homurdand sonra 0aytak 0aytak geri d/nd, homurdand, durdu
ve son olarak 0i0osundan birer ne,es .ekti.
#u arada bu byk merakn hede,i ve bun-a dumann sebebi olan nesne o gzel ehrin stnde al.almaya balad
.#irka. dakika sonra net g/rlebile-ek kadar al.almt. G/rne baklrsa evet< Kesinlikle bir tr balondu3 ama
*otterdam"da daha /n-e hi. b/yle bir balon g/rlmemiti. +orarm size, imdiye kadar kim sr, kirli gazete kat
lar n dan bir balon ya0ldn iitmitir ki
8
7ollanda"da kimsenin iitmedii kesindi3 buna karn burada, insanlarn
burunlarnn dibinde, daha dorusu biraz stnde, en gvenilir kaynaklardan /rendiim kadaryla daha /n-e
kimsenin benzer bir ama.ta kullanmad bir materyalden ya0lma, bahsettiimiz ey durmaktayd. #u,
*otterdamllarn saduyularna ya0lm korkun. bir hakaretti. =enomenin ekline gelin-e, o daha da ay0 bu se>d
Tes d/nm, dev bir deli klahndan baka bu se> deildi. :e kalabalk daha yakndan bak0 te0esinden dev bir
0skln sarktn ve st kenarn ya da koninin dibinin .evresinde koyun .anlarn andran, srekli #erty !artin
arksna uygun ritim tutan bir k.k aletler .emberini g/rn-e, bu benzerlii daha da g.l bir ekilde ,ark
etmeye balad. Ama daha k/ts de vard. #u ,antastik makinenin u-undan, mavi kurdelelere bal dev, rengi soluk
bir kunduz a0kas sarkyordu3 kenarnn genilii mkemmeldi ve yarmkre eklinde te0esinde siyah bir kurdeleyle
gm bir toka vard. An-ak *otterdamllar"dan bir.ounun ayn a0kay daha /n-e de,alar-a g/rm olduklarna
yemin etmesi ilgin.ti3 hatt? btn kalabalk ona tanyan g/zlerle bakyor gibiydi. Grettel @,aall ise onu g/rr
g/rmez sevin.li bir aknlk nidas att ve onun ko-asnn a0kasnn ayns olduunu ilan etti. @,aall be yl /n-e .
arkadayla birlikte aniden ve anlalmaz bir ekilde ortadan kaybolmu olduundan ve bu anlatda olanlara kadar
onlardan tm uralara karn haber alnamadndan, bu olay daha da ilgin.lik kazanyordu. Yakn bir zamanda
$.A.@oe
ehrin gneyindeki ssz bir yerde, tuha, g/rnl s0rntlerin arasna karm, insan kemii olduu dnlen
bir takm kemikler bulunmutu3 ve bazlar burada hunhar-a bir -inayetin ilendiini ve kurbanlarn da byk
olaslkla 7ans @,aall"la arkadalar olduunu /ne sre-ek kadar ileri gitmilerdi. Ama biz devam edelim.
#alon 1.nk balon olduu 0hesizdi2 imdi yerin otuz metre kadar yukarsna inmiti ve kalabalk i.indeki kiinin
kim olduunu rahat.a g/rebiliyordu. %orusunu s/ylemek gerekirse bu olduk.a a-ayi0 biriydi. #oyu altm santimden
,azla olamazd, ama bu ykseklik bile, g/sne kadar .kan ve balonun i0lerine bal olan yuvarlak bir kasnak
tara,ndan tutuluyor olmasa dengesini kaybetmesine ve dmesine yol a.a-akt. K.k adamn g/vdesi orantsz
bi.imde enliydi ve genel g/rnne son dere-e abes bir yuvarlaklk veriyordu. Ayaklar g/rnmyordu tabii. $lleri
ko-amand. Kr sa. arkadan kuyruk ya0lmt. Kan-a burnu ala-ak kadar uzun ve kkrt-yd3 g/zleri iri ve
0arlak, baklar keskindi3 .enesi ve yanaklar, yallktan kr kr olsa da, geni, tombul ve kat katt3 ama ban
herhangi bir yerinde kula andran bir eye rastlanmyordu. #u u,ak te,ek tuha, -entilmen g/k mavisi satenden,
bol bir takm giymiti. %ar 0antolonu dizlerden gm tokalarla sktrlmt. Yelei 0arlak san bir kumatand.
#ann bir kenarna beyaz, ta,ta bir a0ka .a0kn-a kon durulmutu. Kya,etini tamamlamak zere, boynunu kan
krmzs i0ek bir mendil saryor ve g/sne zari, ekilde derken dmleni0 inanlmaz boyutlardaki gari0 bir
kravata d/nyordu.
Az /n-e s/ylediim gibi, yerin otuz metre kadar stne al.aldktan sonra u,ak te,ek, yal -entilmen birden telaa
ka0ld ve to0raa daha ,azla yaklamaya isteksiz g/rnd. #/yle-e g.lkle kaldrd branda bezinden bir
torbadan bir miktar kum boaltarak bir anda havada asl kald. +onra telal ve sinirli hareketlerle -eketinin
-ebinden byk, maroken ka0l bir de,ter .kard. #unu elinde 0heyle tuttu3 sonra byk bir aknlkla in-eledi
ve de,terin arlndan hayrete dm g/rnd. +onunda de,teri a.t ve i.inden krmz balmumuyla mhrlenmi
ve krmz eritle /zenle balanm dev bir mektu0 .kar0 belediye reisi +u0erbus :on ;nderduk"un tam
ayaklarnn dibine att. $kselanslar mektubu almak i.in eildi. Ama h?l? e0ey rahatsz g/rnen ve anlald
kadaryla kendisini *otterdam"da tuta-ak baka ii olmayan balon-u tam bu anda gitme hazrlklarna balad3 ve
tekrar ykselmesi i.in biraz daha sa,ra atmas gerektiinden, aa arka arkaya, i.indekileri boaltma zahmetine
girmeden yarm dzine torba att ve bunlarn he0si de, byk bir talihsizlik eseri, belediye reisinin srtna dt ve
onun btn *otterdamllarn g/zleri /nnde en az yarm dzine kez yerde yuvarlanmasna yol a.t. An-ak y-e
;nderduk"un u,ak te,ek yal adamn bu mnasebetsizliini -ezasz brakt dnlmesin. Tam tersine,
s/ylenenlere g/re, yerde yarm dzine kez yuvarlan srasnda 0i0osundan en az yarm dzine belirgin ve /,keli
ne,es .ekti3 bu arada 0i0oyu da smsk tutmaktayd ve /le-ei gne dek de smsk tutmay srdrmeyi
dnmektedir 1Tanr"nn izniyle2.
#u arada balon bir tarlakuu gibi ykseldi ve kentin te0esinde szlerek, sonunda i.inden tuha, bir ekilde .kt
bulutun benzeri bir baka bulutun i.inde g/zden kayboldu3 b/yle-e *otterdam"n saygdeer vatandalarnn merakl
g/zlerine bir daha g/rnmedi. )imdi btn dikkatler, inii ve daha sonraki sonu.lan $kselans :on ;nderduk"un hem
v-uduna, hem de kiisel itibarna son dere-e ar darbeler indiren mektuba y/nelmiti. An-ak bu stdzey devlet
g/revlisi yerde yuvarlanrken mektubu korumak gibi /nemli bir hususu dnmeyi, in-eleyin-e mektubun en uygun
ellere dtn ve *otterdam Astronomi Yksekokulu"nun %ekan ile %ekan Yardm-s olarak kendisi ile @ro,es/r
*ubadub"a g/nderildiini anlamay ihmal etmemiti. #/yle-e bu iki /nemli adam mektubu ora-kta a.tlar ve i.inde
aadaki srad ve ger.ekten de .ok -iddi yazy buldularA
*otterdam ehri Astronomi Yksekokulu %ekan ve %ekan Yardm-s $kselanslar :on ;nderdukve *ubadub"a.
$kselanslar, be yl /n-e a.klanamaz olduu dnlen bir ekilde *oterdam"da ortadan kaybolan, 7ans @,aall adl
k/rk tamir-isi, mtevaz zanaatkar ve . arkadan belki anmsarsnz. $er sizi memnun ede-ekse $kselanslar,
bu mektubun yazar olan ben, 7ans @,aall"n ta kendisiyim. *otterdamllarn .ou krk y l boyun-a +auerkraut adl
dar sokan giriindeki k.k bir tula evde oturduumu ve kaybolduum srada da orada oturmakta olduumu
bilirler. Atalarm da anmsanamaya-ak kadar uzun bir sre orada oturmutur onlar da benim gibi saygn ve
ger.ekten kazan.l k/rk tamiri mesleiyle uramtrA Bunku ee.e s/ylemek gerekirse, son yllara dek herkesin
ka,as 0olitikayla megul olduundan drst bir *otterdaml benimkinden iyi bir meslei ne arzulayabilir ne de hak
edebilir. Ctibar iyiydi, i bulma derdi hi. yoktu, 06ra ya da hayr duas almakta hi. sknt .ekmiyordum. Ama
s/ylediim gibi ozeuluun uzun so6leDlen adkalzmin etkilerini ksa srede his
$.A.@oe
setmeye baladk. #ir zamanlar dnyann en iyi mterileri olan kiiler imdi bizi bir an duru0 dnmyorlard.
%evrimler hakknda yazlanlar okumak, akln ilerleyiine ve .an ruhuna ayak uydurmak tm vakitlerini alyordu.
$er bir atein -anlandrlmas gerekiyorsa bunu bir gazeteyle y a0abh2 olardr, hkmet zay,ladk.a sanki deri ve
demir, ayn oranda dayankllk kazand. #undan eminim .nk ksa srede *otterdam"da yamanmaya ya da
.eki.lenmeye ihtiya. duyan tek bir k/rk kalmad. #u katlanlmaz bir durumdu. Ksa srede meteliksiz kaldm3 ve
bakmak zorunda olduum bir karmla .o-uklarm olduundan srtmdaki yk giderek dayanlmay a-ak bi.imde
arlat ve oturu0 saatler-e yaamm en uygun ekilde sona erdirme y/ntemi stne dnmeye baladm. #u arada
ala-akllar bana dnmek i.in 0ek zaman tanmyordu. $vim sabahtan akama dek kelimenin tam anlamyla kuatma
altndayd. #eni /zellikle endielendiren . kii vard ki, bunlar srekli ka0mn /nnde bekleyi0 bana dava a.ma
tehdidinde bulunuyordu. #u .n bir elime ge.irirsem onlardan en a- ekilde intikam almaya yemin ettim3 ve
inanyorum ki, beni intihar 0lanlarm hemen eyleme ge.irmekten, beynimi bir alaybozanla u.urmaktan alkoyan da bu
beklentinin verdii hazd. An-ak /,kemi gizlemeyi ve onlar vaatler ve tatl s/zlerle oyalamay uygun buldum, ta ki
elime bir intikam ,rsat ge.ene dek.
#ir gn, onlar atlatmken ve her zamankinden de keyi,sizken, en ara sokaklarda uzun sre aylak aylak gezindikten
sonra bir kita0 standnn k/esinin /nne geldim. Yan bamda bir sandalye g/rn-e hemen ona oturdum ve sebebini
bilmeden elime ge.en ilk kitab okumaya baladm. #u ya #erlinli @ro,es/r $n-ke, ya da benzer bir ad olan bir
=ransz tara,ndan +0eklati, Astronomi stne yazlm k.k bir bilimsel in-eleme risalesiydi. #u konuda biraz
bilgim vard ve ksa srede kendimi kitaba iyi-e ka0trmaya baladm aslnda .evremde olu0 bitenlerin tekrar
,arkna an-ak onu iki kere okuduktan sonra varmaya baladm. 7ava kararmaya balamt. $vin yolunu tuttum. Ama
in-eleme 1yakn zamanda (antzl bir kuzenim tara,ndan bana /nemli bir sr olarak anlatlan, 0n/matikteki son
kei,lerle birlikte2 zihnimde silinmez bir iz brakmt ve ala-akaranlkta sokaklarda aylak aylak yrrken, yazarn
.lgn-a, yer yer de anlalmaz mantnn sergilendii -mlelerini ka,amda eviri0 .eviriyordum. 7ayal g-m
/zellikle etkileyen baz 0asa6lar vard. #unlar stnde dndk.e hissettiim heye-an artyordu. Genel eitimimin
yetersizlii, /zellikle de doa ,else,esi konusundaki -ehaletim, beni okuduklarm anlama
#tn 7ikayeleri
yetim konusunda .ekingen ya da ka,amdaki yeni oluan 0ek .ok belirsiz dn-eye gvensiz klmak /yle dursun,
tam tersine hayal g-m daha da k/rklyordu3 ve k/t y/netilen zihinlerin ortaya koyduu btn o ham ,ikirlerin
.ounlukla i.gdyle sezginin tm g-ne, ger.ekliine ve dier ayrlmaz /zelliklerine sahi0 olmadndan
0helene-ek kadar kibirli ya da belki de mantklydm.
$vime vardmda vakit ge. olmutu ve hemen yattm. An-ak zihnim uyuyamaya-am kadar meguld ve btn ge-e
uzan0 dndm. +abah erkenden kalk0 kita0.nn standna hevesle tekrar gittim ve sahi0 olduum birka. kuruu
!ekanik ve @ratik Astronomi stne kita0lara yatrdm. $ve bunlarla sa salim vardktan sonra her saniyemi bunlar
dikkatle okumaya adadm ve ksa srede bu konudaki .almalarda /yle bir yetkinlie ulatm ki, ya eytann, ya da
ona ta .kara-ak kendi dehamn bulduu bir tasarm ger.ekletire-ek hale geldim. #u arada bana o kadar
rahatszlk vermi olan ala-akllarm yattrmak i.in her eyi ya0tm. #unu en sonunda baardm ksmen evimdeki
eyalardan bir ksmn sat0 bor.larmn bir b/lmn /deyerek, ksmen de onlara kalann vermek i.in stnde
.altm k.k bir 0ro6enin tamamlanmasn beklediimi ve bu 0ro6e i.in yardmlarna ihtiya. duyduumu
s/yleyerek. #/yle-e onlar hede,im i.in kullanmakta g.lk .ekmedim 1.nk -ahil insanlard2.
ileri b/yle ayarladktan sonra karmn yardmna bavurdum ve byk bir gizlilik ve dikkatle, geriye kalan malm
mlkm de sattm ve ,arkl isimler kullanarak ve 1bunu s/ylemekten utanyorum2 gele-ekte /demelerini nasl
ya0a-am hi. dnmeden k.k miktarlarda 0aralar al0 e0ey byk bir mebla to0ladm. %aha sonra onar
metrelik in-e beyaz muslin3 si-im3 bol miktarda lateks vernii3 geni ve derin, in-e dallardan /rl, smarlama bir
se0et ve srad boyutlardaki bir balonun inas ve donanm i.in gerekli olan .ok sayda .eitli dier eyi satn
aldm. #unlar olabildiin-e .abuk ie koyulmas i.in karma verdim ve onu izlemesi gereken y/ntem konusunda da
bilgilendirdim. #u arada ben de si-im stnde .altm, onu gerekli boyutlardaki bir a haline getirdim3 bir .emberin
i.inden ge.iri0 gerekli i0lerle baladm3 ve st atmos,erin yukar katmanlarnda deney ya0mak zere .ok sayda
ara. gere. satn aldm. +onra bir ge-e vakti *otterdam"n dousundaki ssz bir yere her biri ellier galonluk be
demir .emberli ,., bir tane de daha byk ,.3 .a0 onar santimlik, .er metre boyunda, dzgn ekilli alt kalay
t03 ismini vermeye-eim bir
tr metal ya da yarmetal ve bir dzine dama-ana dolusu .ok sradan trden asit getirttim. #u son malzemelerden
elde ettiim gaz benim dmda reten ya da en azndan benzer bir ama.ta kullanan kimse yok. #u konuda en ,azla,
imdiye dek indirgenemez kabul edilen azotun bileenlerinden biri olduunu ve younluunun.hidro6eninkinden
yaklak E5.F kat daha az olduunu s/yleyebilirim. Tatsz, ama kokusuz deil. +a, haldeyken yeil bir alevle yanyor
ve insan hemen /ldryor. #ana kalsa srrnn tamamn a.klamaktan .ekinmezdim, ama 0atenti 1daha /n-e de ima
ettiim gibi2 (antz"da yaayan bir =ransza ait ve bana bu bilgiyi koullu olarak verdi. Ayn kii bana, benim
niyetimin ,arknda olmadan, bir hayvann zarndan, gazn ka.masn olanaksz kla-ak balonlar ya0mann y/ntemini de
g/sterdi. An-ak bunu .ok 0ahal buldum ve sonu.ta re.ine verniiyle ka0l in-e muslinin de ayn ii g/rebile-eini
dndm. #undan bahsetmemin sebebi u ki, s/z ettiim kiinin daha sonra bahsettiim o gazla ve malzemeyle bir
balon ya0maya giriebile-eini dnyorum ve onu son dere-e ,evkalade bir i-at ya0mann onurundan mahrum
brakmak istemem.
#alonun iirilmesi srasnda k.k ,.larn durmasn istediim yerlere u,ak .ukurlar kazdm3 bu .ukurlar .a0
sekiz metrelik bir .ember tekil ediyordu. #u .emberin merkezine byk ,. i.in daha derin bir .ukur kazdm.
%aha u,ak be .ukurdan her birine yemek ve .ay, kahve vb. i.eren birer teneke kutu, byk ,.ya da yetmi be
kiloluk barut i.eren bir varil yerletirdim. #unlarn varille teneke kutularnn arasna /zenle barut hatlar d/edim3
ve kutulardan birine yaklak bir bu.uk metrelik bir barut ,itilinin bir u-unu soktuktan sonra, .ukuru /rttm ve
stne varili yerletirdim. #/yle-e to0ran stne ,itilin u-unun . santim kadar .kyor ve varilin yannda 0ek
,ark edilmiyordu. +onra kalan .ukurlar da dolduru0 stlerine ,.lar koydum.
+aydm gere.lerin dnda bir ardiyeye bavuru0 oradan atmos,erik havann younlamas i.in gerekli, !.
Grimm"in gelitirdii bir makineyi temin ettim. An-ak bu makineyi kullanabilmem i.in zerinde e0ey deiiklik
ya0mam gerektiini ,ark ettim. Ama .ok .alarak ve hi. ara vermeden sebat g/stererek sonunda tm hazrlklarm
baaryla tamamladm. #alonum ksa srede tamamlanmt. Yaklak bin iki yz metrek0lk gaz i.ere-ekti3
hesa0lanma g/re beni, aletlerimi ve, doru y/netebilirsem, doksan kiloluk sa,ray rahat.a kaldrmaya yete-ekti bu.
G. kat verniklenmiti ve in-e muslinin i0ek kadar kullanl, olduk.a dayankl ve .ok daha u-uz olduunu g/rdm.
#/yle-e her eyi hazrladktan sonra, karma kita0.ya ilk gittiim gnden itibaren ya0tklarm sr olarak
saklaya-ana yemin ettirdim3 ve koullar elverdiin-e .abuk d/ne-eime s/z verdikten sonra ona elimde av-umda
kalan son 0aray da veri0 veda ettim. nun i.in endielenmiyordum. Cnsanlarn dikkate deer dedikleri kadnlardan
biriydi ve dnya ilerinin stesinden benim yardmm olmadan da gelebilirdi. %orusunu isterseniz sanrm beni he0
miskinin teki sr, bir yk, hayal kurmaktan baka ie yaramayan biri olarak g/ryordu ve benden kurtulduuna
e0ey memnundu. na karanlk bir ge-ede veda ettim ve bana /ylesine sknt vermi olan . ala-aklyla balonu ve
te.hizatlar bir arabaya ykleyi0 dolamba.l bir yoldan, dier eyalarn bulunduu istasyona g/trdk.
(isan"n biriydi. Ge-e, daha /n-e de s/ylediim gibi, karanlkt3 g/kyznde tek bir yldz bile yoktu3 ve aralklarla
yaan bir ahmak slatan bizi .ok rahatsz ediyordu. Ama ben esas balon i.in endie ediyordum3 vernikle korunmasna
karn nemden e0ey arlamaya balamt3 barut da hasar g/rebilirdi. #u yzden ala-akllarm byk bir gayretle
.altrdm. rtadaki varilin stndeki buzlar temizlediler ve dierlerindeki asidi kartrdlar. An-ak btn bu
ara. gere.le ne ya0may dndm konusunda srarla sorular sormaktan geri durmadlar ve onlar b/ylesine ar
.altrdm i.in .ok rahatsz olduklarn dile getirdiler. +r, b/yle korkun. bylerin ya0lmasna itirak etmek i.in
srlsklam olmann ne ie yaraya-an anlamadklarn s/ylediler. 7uzursuz olmaya baladm ve tm g-mle
.almaya koyuldum3 .nk sanrm o salaklar benim eytanla bir anlama ya0tm ve ksa-as ya0tm iin hi. de
iyi bir ey olmadn dnyorlard. #u yzden brak0 gitmelerinden /dm ko0uyordu. An-ak onlar, stnde
uratm ii halleder halletmez onlara olan tm bor.larm /deye-eimi s/yleyerek yattrdm. #u konumalar
kendilerine g/re yorumladlar tabii3 her halkarda elime byk miktarda nakit 0ara ge.e-eini sanm olmallar3 ve
onlara tm bor.larmn yan sra hizmetleri i.in de biraz 0ara /deye-eimi. *uhuma ya da leime ne ola-annsa
umurlarnda bile olmadn s/yleyebilirim.
%/rt bu.uk saat kadar sonra balonun yeterin-e imi olduunu g/rdm. #u yzden balonun se0etini tak0 btn
aletlerimi i.ine koydum bir telesko03 bir takm /nemli deiikliklerden ge.mi bir barometre3 bir termometre3 bir
elektrometre3 bir 0usula3 manyetik bir ine3 bir kronometre3 bir .an3 bir mega,on, vs. vs. vs. Ayr-a havas
boaltlm ve az bir tka.la /zenle ka0a
$.A.@oe
tlm -am bir kre gaz younlatrma te.hizat, biraz tozlanm halde kire., bir mhrlk balmumu .ubuu, bol bol
su ve e0ey miktarda 0astrma gibi .ok yer ka0lamay0 besleyi-i olan yiye-ekler. +e0ete bir .i,t gver-inle bir kedi
de koydum.
Artk a,ak.s/kmek zereydi. Gitme zamanmn geldiine karar verdim. Yanm bir 0uroyu kazayla yere drm
gibi ya0arak bu ,rsat deerlendiri0, eilirken bir u-u daha /n-e de s/ylediim gibi daha k.k ,.lardan birinin
altndan .kan ,itili gizli-e ateledim. #u manevra . ala-akl tara,ndan hi. ,ark edilmedi3 ve se0ete atlay0 beni
yere balayan tek si-imi hemen kestim3 inanlmaz bir hzla ykselirken balonun doksan kiloluk kurun sa,ray
rahatlkla tamakla kalmay0 bir o kadarn daha tayabile-eini g/rmekten memnunluk duydum. Yeryzn altmda
brakrken barometre seksen be santimde, santigrat termometresiyse HI dere-ede durdu.
An-ak daha elli metrelik ykseklie yeni .kmtm ki, altmdan bir alev, .akl, yanan tahta, 0arlayan metal ve
0ar.alanm uzuvlar kasrgas /yle byk ve korkun. bir grlemeyle ykseldi ki, yreim azma geldi ve korkudan
titreyerek se0etin dibine yldm. )imdi bu ii biraz ,azla abartm olduumu g/ryordum ve okun temel etkilerini
daha sonra yaaya-aktm. #ir saniye sonra v-udumdaki btn kann akaklarma h-um ettiini hissettim ve o anda,
asla unutamaya-am iddetli bir sarsntyla sanki g/k yarld. +onralar, dnmeye zamanm olun-a, 0atlamann
benim a.mdan u. noktadaki iddetinin nedenini bulmakta ge-ikmedim onun tam stnde ve iddetinin en youn
olduu hattaydm. Ama o srada tek dn-em -anm kurtarabilmekti. #alon /n-e yan yatt, sonra iddetli
sarsntlarla doruldu, mide bulandr- bir hzla d/nmeye balad ve en sonunda da, sarho bir adam gibi d/ne d/ne
ve sarslarak beni se0etin kenarndan att ve mthi bir ykseklikten, rastlant eseri se0etin kenarna yakn bir
yerdeki bir yara taklm ve ben derken byk bir talih sonu-unda ayama dolanan yaklak bir metrelik bir i0in
u-undan ba aa ve yzm dar d/nk sarkmaya baladm. %urumumun korkun.luunu hayal edebilmek olanaksz
kesinlikle olanaksz. (e,es almaya .alyordum stmay andran bir n/bet g/vdemdeki her siniri ve kas
titretiyordu g/zlerimin yuvalarndan dar ,rladn hissettim korkun. bir ekilde midem bulanmaya balad ve
en sonunda baylarak bilin-imi kaybettim.
#u durumda ne kadar kaldm bilemiyorum. An-ak 0ek ksa bir sre olmasa
gerek, .nk ksmen kendime geldiimde a,an s/kmekte olduunu, balonun okyanusun stnde mthi bir
ykseklikte szldn ve engin u,kun snrlar i.inde karadan eser olmadn g/rdm. An-ak bu ekilde kendime
gelmem hi. de ,arzedilebile-ei kadar zdra0 veri-i deildi. Aslnda durumumu soukkanllkla g/zden ge.iriimde
e0ey deli-e bir eyler vard. $llerimi tek tek g/zlerimin /nne getirdim ve damarlarmn imesine, trnaklarmn
korkun. siyahlna neyin yol a.m olabile-eini dndm. %aha sonra bam in-eledim, onu de,alar-a salladm ve
0armaklarmla dikkatle yokladm, ta ki ilk bata sandm gibi balonumdan daha byk olmadna kanaat getirmeyi
baarana dek. +onra ibilir bir ekilde 0antolon -e0lerimin ikisini de kontrol ettim ve bir dizi .izelgeyle bir kutu
krdann kaybolmu olduunu ,ark edin-e ve kaybolmalarnn sebebini a.klayamayn-a anlatlmaz bir i. sknts
yaadm. +ol ayak bileimin ekleminin e0ey a-dn ,ark etmeye balyordum ve durumumu hayal meyal hatrlamaya
baladm. Ama ne kadar tuha,< (e ardm, ne de dehete ka0ldm. $er bir ey hissettiysem, bu yalnz-a kendimi
bu g. durumdan kurtarmak i.in sergilemek zere olduum dahiyane zekamdan duyduum kkr kkr, neeli bir
tatmin hissiydi3 ve bir an bile gvenliimden 0he duymadm. #irka. dakika boyun-a derin derin dndm.
%udaklarm bzdm, iaret 0armam burnumun yanma koyduumu ve rahat koltuklarnda oturu0 karmak ve
/nemli meseleler stnde dnen adamlarda sk g/rlen dier 6estleri ve yz i,adelerini sergilediimi hayal meyal
anmsyorum. Yeterin-e ,ikir bulduuma karar verdikten sonra, byk bir dikkat ve kararllkla ellerimi arkama
g/tr0 kemerimin iri demir tokasn a.tm. #u tokann . dili vard ve biraz 0asl olduklarndan eksenlerinin
stnde g. d/nyorlard. An-ak biraz uratktan sonra onlar kemerle doksan dere-elik a. ya0a-ak 0ozisyona
getirdim ve bu konumda salam bir ekilde durduklarn g/rn-e sevindim. #/yle-e elde ettiim aleti dilerimin
arasnda tutarken kravatmn dmn ./zmeye giritim. #u manevray tamamlamadan /n-e de,alar-a dinlenmem
gerekti3 ama en sonunda baardm. +onra kravatn u-unu tokaya, dier u-unu da, gvenliimi artrmak i.in, sk-a
bileime baladm. !thi bir kas g-yle kendimi yukar kaldrdktan sonra ilk denemede kemeri se0ete ,rlat0
tokasn kenarndaki .embere takmay baardm.
)imdi g/vdem se0ete d/nkt ve onunla yaklak krk be dere-elik bir a. ya0yordu3 ama bundan dikey bir hatla
krk be dere-elik a. ya0tm anlalmamal. 7?l? neredeyse u,ka 0aralel bir ekilde yatyordum3 .nk elde
ettiim
$.A.@oe
konum deiiklii imdi se0eti benim tara,ma doru tehlikeli bir ekilde emiti ve bu yzden en yakn tehlikeyi
tekil etmekteydi. An-ak u da unutulmamal ki, eer derken yzm balona d/nk olsayd veya u-undan asl
durduum i0 se0etin alt deil st kenarna yakn bir yere taklsayd unu kesinlikle s/yleyebilirim ki, bu her iki
durumda da imdi baardm eyi dahi ya0amazdm ve gele-ek nesiller bu anlattklarm okuyamazlard. #u yzden
halime kretmek i.in her sebebe sahi0tim. Ger.i belki on be dakika boyun-a daha ,azla en k.k bir .aba
g/stermeden, son dere-e dingin, budala-a bir nee i.inde asl dururken sersemlemi halde olduumdan baka hi.bir
ey hissede-ek durumda deildim. Ama bu his bir anda kayboldu ve arkasndan dehet, ylgnlk, mutlak bir
.aresizlik ve mahvolmuluk hissi geldi. Aslnda beyin ve boaz damarlarmda .ok uzun sredir to0lanm ve daha
/n-e beni bir .lgnlk haline sokmu olan kan, imdi uygun kanallara geri akmaya balamt ve b/yle-e tehlikeyi
daha a.k se.ik g/rmeye balamam onunla yzlememi salaya-ak kendime hakimiyetimi ve -esaretimi yitirmeme yol
a.t yalnz-a. Ama ansm varm ki, bu zay,lk uzun srmedi. Ksa srede umutsuzluk ruhu yardmma yetiti3
deli-e .lklar ve .abalarla v-udumu yukar .eki0 en sonunda o -an attm kenara smsk ttndm, kenarn
stne .ktm ve se0etin i.ine titreyerek dtm.
#alonun genel bakmn ya0a-ak kadar kendime gelmem biraz zaman ald. Ama sonra onu dikkatle in-eledim ve hasar
g/rmemi olduunu anlayarak e0ey rahatladm. Aletlerimin he0si salamd ve ans eseri sa,ram ya da yiye-eklerimi
kaybetmemitim. Aslnda onlar /yle sk-a yerletirmitim ki, b/yle bir kazann olmas s/z konusu bile deildi.
+aatime bakn-a alt olduunu g/rdm. 7?l? hzla ykseliyordum ve barometre o anki yksekliimi E.5J mil olarak
g/steriyordu. kyanusta tam altmda boyu eninden biraz ,azla, dikd/rtgen, bir domino ta boyutlarnda g/rlen ve
her a.dan bir oyun-a andran k.k, siyah bir nesne vard. Teleskobumla bakn-a onun #.G.#. y/nnde ba k.
vurarak orsa giden doksan d/rt to0lu bir Cngiliz gemisi olduunu g/rdm. Gemi dnda okyanustan, g/kyznden ve
uzun sre /n-e ykselmi gneten baka bir ey g/remiyordum.
Artk siz $kselanslarna yol-uluumun hede,ini a.klamamn vakti geldi. $kselanslar *otterdam"daki z-
koullarn beni en sonunda intihar kararn vermeye ittiini anmsaya-aklardr. Aslnda hayata kar byk bir
tiksintim yoktu, ama bama gelen rastlantsal belalar beni dayanma g-mn /tesinde
y0ratmt. #u ruh hali i.indeyken, yaamak isterken, ama yaamdan da bezmiken, kita0.nn tezgahndaki risale,
(antz"taki kuzenimi ke,etmemle de desteklenin-e, hayal g-m i.in yeni bir kaynak olmutu. $n sonunda kararm
vermitim. Gitmeye, ama yaamaya dnyay terk etmeye, ama var olmay srdrmeye ksa-as, muammalar bir
kenara brakrsak, ne olursa olsun, elimden gelirse aya gitmeye karar vermitim. )imdi, beni olduumdan daha deli
biri gibi g/rmeyeseniz diye, hi. 0hesiz zor ve tehlikelerle dolu, ama -esur bir ruh i.in ulalmas olanaksz
olmayan b/yle bir baarnn mmknlne beni inanmaya iten sebe0leri size ayrntlaryla anlata-am.
Clk ele alnmas gereken mesele ayn dnyadan uzaklyd. )imdi, iki gezegenin merkezleri arasndaki uzaklk kaba-a
ya da ortalama olarak dnyann ekvatoral yar.a0nn JI.IKFE kat, yani sade-e 4E5 LLL mildir. Kaba-a ya da
ortalama olarak diyorum3 ama ayn y/rngesinin eklinin, boyutu kendi ana yanekseninin L.LJFMF katndan daha
k.k olmayan tuha, bir eli0s olduu unutulmamal ve dnyann merkezi de onun odanda yer aldndan, eer bir
ekilde ayn yerberisine ulamann yolunu bulursam az /n-e bahsettiim mesa,e e0ey azala-akt. Ama bu olasl hi.
ele almasak bile, her halkarda 4E5 LLL milden dnyann yar.a0n, diyelim FLLL"i, ve aynkini, diyelim HLML"i, yani
to0lam JLML"i, .kn iz la olduum a.kt ve geriye vasati koullarda kat edile-ek 4EH N L mi HH k ' mesa,e
kalyordu. )imdi, bunun 0ek uzun bir mesa,e oldu H i ordum. Karada seyahat ederken saatte altm millik hza
de,ah i h h t O aslnda .ok daha byk hzlara ulamak da beklenebilir. Ama bu hzla bile ayn yzeyine varmam HKH
gnden ,azla srmeye-ekti. Pte yandan beni vasati yol-uluk hzmn saatte altm milin .ok stne .kabile-eine
inanmaya y/nelten bir.ok ayrnt vard ve, bu ayrntlar zihnimde derin bir etki braktndan, ileride onlardan uzun
uzadya bahsede-eim.
%aha sonra ele alnmas gereken mesele .ok daha /nemliydi. #arometre sayesinde, ELL metrelik bir irti,adayken
altmzda atmos,erik havann tamammn otuzda birini brakm olduumuzu anlyoruz3 E4LL metreyken neredeyse
.te birini3 JFLL metreyken de, ki bu Qoto0aRi"nin yksekliinden .ok ,azla deil, yerkremize ait havann, en
azndan alglanabilir havann yarsn altmzda brakm oluyoruz. 7esa0lara g/re dnyann .a0nn yzde birini yani
seksen mili ge.meyen bir mesa,ede seyreklik /yle artyor ki, bedensel yaam kesinlikle olanaksz klyor ve dahas,
atmos,erin varln sa0tamakta
$.A.@o-
kullandmz en hassas y/ntemler bile burada onun varln kantlamamza yetmiyor. Ama bu son hesa0lamalarn
tamamyla havann niteliklerine ilikin deneysel bilgilerimize ve onun, g/re-eli olarak konuursak, dnyann hemen
etra,nda genlei0 skmasn dzenleyen mekanik kurallara dayandrldn g/zard etmedim3 ve ayn zamanda
bedensel yaamda yzeyden eriilemeye-ek bir mesa,ede, temelde bir deiiklik ya0lamaya-a ve ya0lamyor
olmas gerektii kabul ediliyor. )imdi, btn bu .karmlarn ve verilerin elbette ki analo6ik olmas gerek.
Cnsanolunun ulat en byk ykseklik 5JLL metreydi ve bu #ay Gay&ussa-"la #ay #iot"un hava kei, se,eri
srasnda baarlmt. #u .ok ,azla olmayan bir ykseklik, s/z konusu seksen mille kyaslandnda bile. #u meselenin
0heye ve s0eklasyona e0ey a.k olduunu dnmeden edemiyordum.
Ama aslna baklrsa .klan herhangi bir ykseklikte, daha da byk bir ykseklikteyken aada braklan /l.lebilir
hava kesinlikle .klan ek ykseklik miktaryla doru deil, ters orantldr 1daha /n-e i,ade ettiklerimden a.k.a
g/rlebile-ei gibi2. #u yzden istediimiz kadar yukar .kalm, tam olarak s/ylyorum, atmos,erin sona erdii bir
snra varamaya-amz a.ktr. Atmos,er var olmalyd, savm buydu3 sonsuz bir seyrelme halinde olsa bile.
%ier yandan, /tesinde hi. hava bulunmayan ger.ek ve belirgin bir atmos,er snrnn varlna ilikin savlarn da
bulunduunun ,arkndaydm. Ama ben-e b/yle bir snrn varln savunanlarn g/zard ettii bir nokta, savlarn
tamamen .rtmese de, .ok -iddi bir ekilde in-elenmeye deerdi. $n-ke kuyrukluyldznn gnberisine ardk
varlar arasndaki aralklarn karlatrlmas zerine, gezegenlerin .ekimlerinin yaratt sonu.lar tamamen g/z
/nne alndktan sonra, 0eriyodlarn giderek ksald anlalyor
3
yani kuyrukluyldzn eli0sinin ana eksenleri yava,
ama kusursuz-a dzenli bir ekilde ksalyor. )imdi, eer kuyrukluyldz y/rngesine giren son dere-e seyrek bir
hava ortamnn diren-iyle karlasa, olmas gereken kesinlikle budur. Bnk b/yle bir ortamn kuyrukluyldzn hzn
yavalatmakla merkezka. kuvvetini azaltarak merkez-il kuvvetini artrd a.ktr. #ir baka deyile, gnein .ekimi
srekli g.lene-ek ve kuyrukluyldz her turda biraz daha .ekile-ekti. Ger.ekten de s/z konusu durumu a.klamann
baka yolu yoktur. Ama /te yandanA ayn kuyrukluyldzn boyutunun gnee yaklatk.a hzla darald ve gn
/tesine doru uzaklatk.a ayn hzla tekrar geniledii g/zlenmitir. #ay :aiz gibi, bu g/zle g/rlr ha-im
daralmasnn kaynann daha /n-e bahsettiim,
o o o e e h k H TC H l hava ortam olduunu varsaymakta h akl de H H S H k il eilen mer-eksi ,enomen
dikkate leTe ' k H T i kal k uakta ' kir netlikle g/rlen ve herhangi
' ete orik i T Ct h kar T' * ' k h bu 0arlaklk u,uktan eimli bir ek i le ki .karv e gen elde T
ein ek vatorunun y/nn taki0 eder. #u
'TCCT ete CTC HT e naz h De sn y/rngesinin /tesine dek, hatt?ben- e CTC T h SCTT TC eekl it mos,erin a.k kant
gibi geldi.U # CTC i le e k ki H lz Te in stnde ya da gnein yakn
.e e le ' H H T i u iz ' TTC tersine, gne sistemimizin her tiit h ' H H T 0 gezegen le in kendilerinde
atmos,er adn
e H T z e e ' elk b AS CTC la tu T e ra,i koullardan dolay d/n
t T H ek dah a k h H TC ' H H klan gezegenlerdeki istikrarsz
iH lele tinV CTC i t HH kle i h antlarnn 1veya mutlak doa
CTi 2 de i t ek. #u k h ' g/r benimsedikten sonra ka
rars zl T i ek kalmam i HHHHT i da yeryzndekiyle /zde ayn
CTC ' it te le ki hT W' C nk. #ay Grimm"in dahi-e aygt sayela t r a b h t il e-e imi dndm. #u
aya ya0la
k ' HHT lek i i e Tel kl H di. #u niyetle aldm aygt i.in
e0ey0araveemekhar-am t D D HT kul bir srede tamamlayabilir
e ' T i h k 'ln iT T ke T z le bakyordum. +/z a.lmken,
'H h X ia eY ah at et e k HH T konusuna geri d/neyim.
#il CTC yerden ykselilerinin ilk sa,hasnda g/re-eli olarak vasat bir hzla k el H kleri dorudur. )imdi,
ykselme hz tamamen atmos,erik havayla ' il . indeki gazn arlklarna baldr
3
ve ilk bakta, balon
ykseldik.e, ' mda younluu hzla azalan atmos,erik katmanlardan ge.tik.e
' & el rasnda ilk hzn artmas mantkl deilmi gibi g/rnr. Zte yanla ki tl ' tn ykselilerde, ykseliin mutlak
hznda bir azalma olduukan tlan dn bilmiyordum 3oysa baka hi.bir eyden olmasa bile, k/t ya0lm ve sradan
vernikle verniklenmi balonlardan ka.an gaz yznden bu durumun b/yle olmas gerekirdi. #u yzden b/yle bir
szntnn sonu-u, balonun yer.ekimi merkezinden uzaklamasyla kazanlan hz artn dengelemeye an-ak yetiyor
gibi g/rnyordu. )imdi, eer yol-uluum srasnda varsaydm ortam bulursam ve bu ortamn atmos,erik hava
olarak adlandrdmz eyle /z-e ayn olduu ortaya .karsa, onu hangi seyreklik halinde bula-am /nemsiz gibi
g/rnyordu yani ykselme hzma kyasla .nk balondaki gaz
$.A.@oe
benzer bir seyrelme ge.irmekle kalmaya-ak 1bir 0atlamay /nlemek i.in bununla doru orantl olarak gaz
salabilirdim2, zaten her halk?rda salt nitro6en ve oksi6enden oluma her bileimden ha,i, ola-akt .#/yle-e
ykseliimin hi.bir ksmnda devasa balonumun, onun i.indeki kavranamaya-akkadar seyrekgazn, se0etin ve
tadklarnn arlklarnn bileiminin herhangi bu Dedek atmos,erin arlna eit olmaya-ak olmas gibi bir
olaslk hem de g.l bir olaslk v ard3 zaten u.uumu yanda kesebile-ek tek durumun bu olduu da a.k.a
g/rle-ektir. Ama b/yle bir noktaya varlsa bile, sa,ralar v e baka eyleri atarak yaklak HEK kiloluk arlktan
kurtulabilirdim. #u arada yer.ekimi kuvveti uzakln karesiyle doru orantl olarak azala-andan, hzla artan bir
sratle, dnyann .ekiminin ayn .ekiminden daha az olduu o uzak b/lgelere eninde sonunda vara-aktm.
An-ak baka bir g.lk beni e0ey endielendirdi. #alonlarn byk bir ykseklie .klarnda, solumann a-
vermesinin yan sra bata ve g/vdede byk rahatszlklar yaand, bunlara genellikle burun kanamasnn ve dier
endie veri-i belirtilerin elik ettii, verdikleri rahatszln .klan ykseklikle doru orantl olarak artt
g/zlenmitir.U #u art- bir durumdu. #u belirtilerin /lmle son bulana dek artmas olas deil miy di
8
$n sonunda
olas olmadna karar verdim. Kaynaklarn v-udun yzeyindeki allm atmos,erik younluun azalmasnda ve
bunun sonu-unda yzeysel kan damarlarnn imesinde aramak gerekiyordu atmos,er basn-nn kann kalbin bir
karn-nda gerekli ekilde tazelenmesi i.in kimyasal olarak yetersiz olduu durumlarda .ekilen soluma g.lnde
olduu gibi, v-ut sistemindeki herhangi bir dzensizlikte deil. #u yzden bu tazelenme aksakl dnda bir
boluun i.inde bile ni.in yaamn srdrlemeye-eini anlayamyordum3 ne de olsa g/sn genileyi0 dar almas, ki
genelde soluma olarak bilinir, tamamen kassal bu e6lemd ve solumann sonu-u deil sebebidir. Ksa-as, beden
atmos,er basn-nn eksikliine altk.a bu a- duyumlar giderek azala-akt ve bu sre i.inde onlara dayanmak
konusunda da sarslmaz irademe gvenim tamd.
#/yle-e beni bir aya yol-uluk 0ro6esi ya0maya iten sebe0lerin ayrntlarnn tamamn olmasa da, bir ksmn
a.klam oldum. ;marm $kselanslar memnun kalmlardr. )imdi size b/ylesine -retli ve insanlk tarihinde ei
benzeri olmayan bir giriimin sonu-unu anlatmaya balaya-am.
%aha /n-e bahsettiim ykseklie yani E.5J mile eritikten sonra se0etten biraz ty attm ve h?l? yeterin-e hzla
ykselmekte olduumu g/rdm3 bu
yzden sa,ra atmama gerek yoktu. #una sevindim, .nk yanmda tayabildiim kadar arlk bulundurmak
istiyordum, bunun a.k sebebiyse ayn .ekimi ya da atmos,erik younluu hakknda kesin bir ,ikrimin olmayyd.
7enz ,iziksel bir rahatszlk hissetmiyordum. #yk bir rahatlkla ne,es alyordum ve bam hi. armyordu. Kedi,
.karm olduum -eketimin stnde byk bir arballkla yatyor ve gver-inlere kaytsz bir havayla bakyordu.
Ka.masnlar diye ayaklarndan balanm olan gver-inler se0etin i.ine kendileri i.in atlm 0irin. tanelerini
yemekle meguldler.
Alty yirmi ge.e barometre 5ILL metrelik, yani yaklak be millik bir ykseklik g/steriyordu. #aara-aa
benziyordum. Aslnda dnyann yzeyinin ne kadarlk bir ksmna baktm kresel geometriyle hesa0lamak .ok
kolayd. #ir krenin herhangi bir kesitinin dbkey yzeyinin krenin tm yzeyine oran, kesitin sinsnn krenin
.a0na oranna eittir. )imdi, benim durumumda sins yani akmdaki kesitin kalnl ykseltime, ya da yzeyin
stndeki bak noktasnn ykseltisine aa yukar eitti. G/rdm dnya yzeyinin orann Ube mile sekiz bin
milU olarak i,ade etmek mmknd. #ir baka deyile, yeryznn tm yzeyinin bin alt yzde birine bakyordum.
%eniz bir ayna gibi dmdzd, ger.i telesko0la bakn-a iddetle k/0rdn g/rebiliyordum. Gemi artk g/rnrde
yoktu. Gney y/nnde uzaklam olmalyd. )imdi ara ara iddetli ba arlar hissetmeye balamtm, /zellikle de
kulaklarmda ama yine de ne,es almakta ,azla g.lk .ekmiyordum. Kedi ve gver-inler de kesinlikle bir rahatszlk
yaamyor gibi g/rnyorlard.
Yediye yirmi kala balon uzun ve youn bir dizi bulut kmesinin i.ine dald ve e0ey skntl anlar yaadm ,.nk
younlatrma aletim hasar g/rmt ve srlsklam olmutum. #u kesinlikle tuha, bir durumdu, .nk b/ylesine
byk bir ykseklikte bu trden bulutlarn bulunabile-eini dnmemitim. An-ak iki tane iki bu.ukar kiloluk sa,r
ay atmay uygun buldum3 geride h?l? yetmi be kiloluk sa,ra kalyordu. #/yle-e hemen ykseli0 bulutlardan
kurtuldum ve ykseli hzmn e0ey artm olduunu ,ark ettim. #ulutlar altmda brakmdan birka. saniye sonra
bir u.larndan dierine bir imein .aktn ve devasa boyutlarn aydnlat0 onlar yanan bir k/mr 0ar.asna
benzettiini g/rdm. #unun gn nda olduu unutulmamal. #enzer bir ,enomenin ge-enin karanlnda nasl y-e
bir g/rnt sergileye-eini kimse tasavvur edemez. Qehennem o zaman kendisine uygun bir g/rnt bulmu
olabilirdi. Gn nda bile uzaktan o azn a.m u.uruma bakarken hayal g-mn
$.A.@oe
oraya ini0 tuha,, kubbeli koridorlarda, derin kanyonlarda, iren. ve sonsuz atein kzl, korkun., dar b
/
zh h Tez"
i e " e izinv e " le tU le rim diken diken oldu. Ger.ekten kl0ay k H h t #il illa . inde biraz daha kalm olsa yan hin in
iz le it T it n in lel Cn H n, byk olaslkla /le-ektim. #u t rtehl i kele i ek T z /nne ilnn h la, belki de balonlar
bekleyen e ' k tehli keleri te kil e H A ktkbu konuda endielenmeme gerek kalmaya-ak kadar ykselmitim.
)imdi hzla ykseliyordum ve saat yedi olduunda barometre on be bu.uk kilometrelik bir ykseklie iaret
ediyordu. +oluk almakta byk g.lk .ekmeye baladm. #ama da mthi bir ar sa0lanmt De yaraklarmda bir
sre slaklk hissettikten sonra, bunun kulaklarmdan hzla boalan kan olduunu ,ark ettim. G/zlerim de bana byk
rahatszlk veriyordu. $limi stlerinde gezdirin-e neredeyse yuvalarndan ,rlaya-ak hale gelmi olduklarn
ke,ettim3 ve se0etteki tm nesneler, hatt? balonun kendisi bile, bana .ar0k g/rnyordu. #u belirtiler
beklediimden ,azlayd ve biraz endielenmeme yol a.t. #u noktada, son dere-e tedbirsiz-e, dnmeden se0etten
. tane iki bu.ukar kiloluk sa,ra attm. #unun yol a.t hz art beni atmos,erin son dere-e seyrek bir katmanna
,azla hzl bir ekilde, gerekli aamalardan ge.irmeden .kard ve bunun sonu-u az kalsn hem kei, se,erimin, hem
de hayatmn sona ermesi oluyordu. #e dakikadan ,azla sren bir s0azm ge.irdim ve bu biraz ha,i,lediinde bile,
an-ak uzun aralklarla ve kesik kesik soluyabiliyordum 9 bu arada burnumdan ve kulaklarmdan srekli kan
boanyordu, hatt? g/zlerimden bile szyordu. Gven-iler byk bir kargaa i.inde ka.mak i.in .r0nyor, kedi
0erian halde miyavlyor ve se0etin i.inde dili darda, sanki zehirlenmi.esine oradan oraya koturuyordu. +a,ray
ne kadar erken atm olduumun imdi ,arkna varmtm ve byk bir endie i.indeydim. #irka. dakika i.inde
/lmekten baka bir ey beklemiyordum. 7issettiim ,iziksel a- da beni neredeyse -anm kurtarmak i.in .aba
har-ayamaya-ak hale getirmiti. Aslnda doru drst dnemiyordum bile ve basmdaki ar hzla iddetleniyor
gibiydi. #/yle-e ksa srede kendimden ge.e-eimi ,ark ettim ve bir al.alma giriiminde bulunmak i.in su0a0
i0lerinden birini tutmutum ki, . ala-aklya oynadm oyunu ve geri d/nersem bama gele-ekleri dnmem o an
i.in bundan vazge.meme yol a.t. +e0etin dibine uzan0 to0arlanmaya .altm. #unda /yle baarl oldum ki, kan
kayb deneyini ya0maya karar verdim. An-ak neterim olmadndan bu o0erasyonu elimdeki olanaklar kullanarak
ya0
#tn 7ikayeleri
maya giritim ve en sonunda .akmla sol kolumdaki bir damar a.may baardm. %aha neredeyse kan akmaya
balamadan byk bir rahatlk hissettim ve, yaklak yarm leen dolusu kan kaybettiimde en k/t belirliler
tamamen kaybolmutu. Yine de hemen ayaa kalkmay uygun bulmadm. Kolumu elimden geldiin-e baladktan sonra,
on be dakika kadar k0rdamadan yattm. #u srenin sonunda ayaa kalktmda son bir saat on be dakika boyun-a
hissettiim tm a-larn kaybolmu olduunu g/rdm. An-ak soluma zorluum .ok az azalmt ve ksa sre sonra
hava yogunlatr-m .altrmak zorunda kala-am anladm. #u arada tekrar -eketimin stne uzanm olan
kedime bakn-a rahatszlm ,rsat bularak . minik yavru dnyaya getirmi olduunu g/rdm ve byk bir
aknlk ge.irdim. #u olay se0etimdeki yol-ularn saysnda beklenmedik bir arta D li.tiTCiTe tim. # h na bu
ykselii ya0mama her e le . k etke CTC ' til HH
nu snama ,rsat vere-ekti. =izkel il e z le zk ' e ite de hissettii a-nn dnya yzeyindek i te k HH T al
H i la e
azndan byk /l.de, kaynakh H H t la lar a H H
ayn dere-ede a- .ekerse teori TC H HH kl H et ek z ' '
ama durum b/yle olmazsa bunu te HH .l ' ki t
rak g/rmeliydim.
+ekizde yeryznn on yedi mil stne .kmtm. #/yle-e yalnz-a hzmn arttn deil, ayn zamanda o sa,ralar
atmam olsam bile hz artnn ha,i,.e ,ark edile-eini a.k.a g/rdm. #asmdaki ve kulaklarmdaki iddetli arlar
ara ara geri geliyor ve burnumun da kanad oluyorduA Ama genelde beklenenden .ok daha az a- .ekiyordum.
An-ak solumam giderek zorlayordu ve aldm her solua g/smdeki olduk.a rahatsz edi-i bir s0azm elik
ediyordu. Younlatr-y .kar0 kullanma hazrladm.
#ulunduum ykseklikte dnyann g/rnts ger.ekten .ok gzeldi. #atda, kuzeyde ve gneyde g/z alabildiine,
sakin g/rnen ve mavilii giderek koyulaan bir okyanus uzanyordu. %ouda, .ok uzakta #yk #ritanya adalar,
=ransa ve Cs0anya"nn tm Atlantik sahilleri ve A,rika ktasnn kuzeyinin u,ak bir ksm netlikle g/rlebiliyordu.
Cnsana ait hi.bir eyden eser yoktu ve insanolunun en gururlu ehirleri dnya yzeyinden tamamen silinmiti.
Akmdaki g/rntde beni en .ok artan ey yerkrenin yzeyinin i.bkey g/rnts oldu. %n-esizlik ederek
ykseldik.e ger.ek dbkeyliinin a.k.a g/rlmesini beklemitim3 ama ksa-k bir dnme bu tutarszl a.k
$.A.@oe
lamaya yetti. #ulunduum noktadan aa .izilen, yeryzne dik a.l bir .izgi dik a.l bir .genin dikeyini tekil
ede-ekti ve bu .genin taban u,ukla dikeyin yer ile birletii nokta arasndaki, hi0otensyse u,ukla benim
konumum arasndaki .izgi ola-akt. Ama yksekliimin akmdaki manzaraya oran .ok k.kt. #ir baka deyile,
varsaylan .genin taban ve hi0otens benim durumumda dikeyine kyasla /yle uzun ola-akt ki, bu ilk ikisi 0aralel
gibi g/rnebilirdi. #u yzden u,uk bir balon-uya he0 se0etiyle ayn dzlemdeymi gibi g/rnr. Ama hemen altndaki
nokta ona .ok uzakta g/rnd ve ger.ekten de .ok uzakta olduu i.in, elbette u,uun da .ok altndaym gibi
g/rnr. #/yle-e i.bkeylik izlenimi yaanr
3
ve bu izlenim tabanla hi0otens arasndaki g/rnsel 0arallelliin
ortadan kalka-a bir ykseklie .klana dek sre-ektir.
Gver-inler bu kez e0ey a- .ekiyormu gibi g/rnyordu. nlar serbest brakmaya karar verdim. Pn-e birini, gri
benekli gzel gver-ini ./zdm ve se0etin kenarna braktm. +on dere-e huzursuz g/rnyor, kaygyla etra,na
bakmyor, kanatlarn .r0yor, yksek sesle kuuruyor, ama se0etten atlamaya bir trl yanamyordu. $n sonunda
onu al0 balondan yarm dzine metre kadar /teye ,rlattm. An-ak beklediimin tersine, aa inmek yolunda hi.
.aba sar, etmedi ve telala, son dere-e tiz .lklar atarak geri d/nmeye .alt. $n sonunda kenardaki eski yerine
konmay baard, ama bunu ya0ar ya0maz da boynu g/snn stne, kendisi de /l bir halde se0etin i.ine dt.
%ieri o kadar talihsiz deildi. Arkada gibi geri d/nmesini /nlemek i.in onu btn g-mle aa ,rlattm ve hzla,
kanatlarn rahat.a ve byk bir doallkla kullanarak inmeyi srdrdn g/rn-e sevindim. Ksa srede g/zden
kayboldu ve yuvasna sa salim geri d/ndnden eminim. )imdi e0ey kendine gelmi gibi g/rnen kedi /l kuu
a,iyetle yedikten sonra byk bir keyi,le uykuya dald. Yavrular k0r k0rd3 imdilik herhangi bir rahatszlk
belirtisi sergilemiyorlard.
+ekizi .eyrek ge.e, artk dayanlmaz a-lar .ekmeden soluk alamaz olduumdan, se0ete hemen younlatr-ya ait
te.hizat kurmaya giritim. #u aleti biraz a.klamam gerekiyor. $kselanslar hede,imin kendimi ve se0eti son
dere-e seyrelmi atmos,ere kar bir bariyerle korumak olduunu aklda tutmallar. #unu younlatr-y kullanarak
bu atmos,erin bir ksmn soluna-ak hale gelene kadar sktrararak ve bariyerin i.ini bu havayla doldurarak
ya0may 0lanlyordum. #u ama.la .ok dayankl, hava ge.irmeyen, esnek bir torba ha
zrlamtm. #oyutlar yeterin-e byk olan bu torbay se0ete tamamen ge.irdim. Yani torba se0etin altn, yan
tara,larn vs. tamamen ka0lyordu ve i0lerin yanndan st kenara ya da an bulunduu kasnaa kadar .kyordu.
Torbay bu ekilde ge.irdikten sonra te0esini ya da azn, materyalini an kasnann stnden bir baka deyile
ala kasnan arasndan ge.irmek suretiyle ka0amam gerekiyordu. Ama eer a bu ge.ie izin vermek i.in kasnaktan
ayrlrsa, bu arada se0eti ne taya-akt8 )imdi, a kasnaa bir dizi ilmikle balyd. #u yzden bir se,erinde bu
ilmiklerin yalnz-a birka. tanesini ./zdm, bu esnada se0eti geri kalanlar tayordu. #/yle-e torbann st ksmn
tekil eden kuman bir ksmn ge.irdikten sonra, ilmikleri tekrar baladm 9 kasnaa deil, imdi arada kuma
olduundan bu olanaksz olurdu kumaa takl, torbann aznn yaklak bir metre altndaki bir dizi iri dmeye3
dmeler arasndaki aralklar ilmikler arasndaki aralklara uygundu. #unu ya0tktan sonra ilmeklerin bir ksmn
daha ./zdm, kuman bir ksmn daha ge.irdim ve sonra ./zlm ilmikleri uygun dmelere baladm. #/yle-e
torbann tm st ksmn a ile kasnak arasna ge.irmek mmkn oldu. )imdi kasnan se0etin i.ine ine-ei ve
se0etin, i.indekilerle birlikte tm arlnnsa yalnz-a dmeler tara,ndan tana-a a.kt. #u ilk bata yetersiz
gibi g/rnyordu3 ama kesinlikle /y le deildi, .nk dmeler yalnz-a .ok salam deildi, ayn zamanda birbirlerine
/yle yakndlar ki, her biri tm arln yalnz-a .ok k.k bir ksmn tayordu. Aslnda se0etle i.indekiler . misli
daha ar olsalar, yine de sorun yaamazdm. Kasna torbann i.inde tekrar kaldrdm ve bu durum i.in hazr
bulundurduum . ha,i, srkla destekleyi0 neredeyse eski konumuna getirdim. #unu elbette torbann st ksmnn
imesini engellemek ve an alt ksmn uygun yerde tutmak i.in ya0mtm. )imdi geriye kalan tek ey torbann
azn ka0amakt3 bunu da kuman kenarlarn bir araya getiri0 bir tr sabit turnike vastasyla i.ten sk-a
balayarak ger.ekletirdim.
+e0etin etra,na b/yle-e ge.irilen bu /rtnn yanlarnda . tane yuvarlak, kaln, ama berrak 0en-ere -am vard ve
bunlardan bakn-a etra,m yatay her dorultuda kolay-a g/rebiliyordum. Kuman altn tekil eden ksmnda da
d/rdn- bir 0en-ere vard ve se0etin tabanndaki k.k bir a.kla denk geliyordu. #u dikey olarak aay
g/rmemi salyordu, ama yukardaki a.kl tuha, bir ekilde ka0am olduumdan ve kumata krklklar meydana
geldiinden benzer bir .areyi torbann st ksmna da uygulamay olanaksz bulmutum ve bu yzden te0emdeki
nesneleri g/rmeyi bekleyemezdim. #u
$.A.@oe
/nemsizdi tabii3 .nk yukarya bir 0en-ere yerletirmeyi baarm olsam bile balonun kendisi onu kullanmam
engelleye-ekti.
Yan 0en-erelerden birinin yaklak otuz santim altnda .a0 yedi bu.uk santim olan ve i. kenarna vidal, 0irin. bir
.er.eve taklm yuvarlak bir a.klk vard. #u .er.eveye yogunlatr-nn geni tb balanmt, makinenin
kendisiyse torbann i.indeydi elbette. !akinenin yaratt bir vakumla bu t0ten seyrek atmos,erin bir miktar
.ekiliyordu ve daha sonra bu hava sktrlm bir halde torbann i.indeki in-e havaya karyordu. #u ilem
de,alar-a tekrarlandktan sonra en sonunda i.eriyi her trden solumaya uygun havayla doldurdu. Ama b/yle ka0al
bir ortamda havann ksa srede kirlenmesi ve -ierler tara,ndan solunmaya uygunsuz bir hal almas ka.nlmazd.
zaman se0etin altndaki k.k bir su0a0 ara-lyla dar atlyordu3 youn hava hemen aadaki daha seyrek
atmos,ere g/mlyordu. Torbann i.inde herhangi bir anda mutlak bir vakum yaratma rahatszln /nlemek i.in bu
temizleme ilemini bir anda deil, tedri-i olarak ya0yordum, su0ab birka. saniyeliine a.0 ka0yor, sonra
yogunlatr-nn 0om0as dar atlm havay yenileyene kadar bekliyordum. #ir deney ya0mak i.in kediyle
yavrularn k.k bir se0ete koymu ve alttaki, su0aba yakn dmelerden birinden sarktmtm ve bu su0abn
i.inden onlar gerektiinde besleyebiliyordum. #unu biraz riske girerek ve torbann azn ka0amadan /n-e, daha
/n-e bahsettiim srklardan birinin u-una kan-a tak0 onunla se0etin altna uzanarak ya0tm. Torbann i.ine youn
hava girer girmez kasnaa ve srklara gerek kalmad. Ka0al ortamda genleen atmos,er torbay g.l bir ekilde
iiriyordu.
#u dzenlemeyi tamamladmda ve i.eriyi a.kladm ekilde doldurduumda saat dokuza on vard. #u ileri
ya0arken solumakta byk g.lk .ekmitim3 ve b/yle /nemli bir meseleyi son ana braktm i.in ihmalkarlmdan,
ya da daha dorusu bo yere tehlikey e atlmdan dolay kendime kzmtm. Ama iimi en sonunda tamamlayn-a
i-admdan ksa srede isti,ade etmeye baladm. Tekrar rahat.a soluk alabiliyordum hem niye alamaya-aktm ki8
Ayr-a daha /n-e .ektiim a-larn da kaybolduunu g/rn-e ho bir aknlk yaadm. )imdi yalnz-a ha,i, bir ba
arsndan ve elle ayak bileklerimdeki, boazmdaki ikinlik hissinden ikayet edebilirdim. #/yle-e atmos,er
basn-nn azalmasna elik eden rahatszln byk ksmnn beklediim gibi ge.tii ve son iki saatte katlanm
olduum a-larn .ounun kusurlu bir solunumdan kaynakland a.k gibi g/rnyordu.
%okuza yirmi kala yani torbann azn ka0amamdan biraz /n-e, daha /n-e bahsettiim gibi /zel ya0m olan
barometredeki -va limitine ulat. FL4JL metrelik, yani yirmi be millik bir ykseklikte bulunduumu g/steriyordu
ve o anda dnya yzeyinin tamamnn . yz yirmide birini g/ryordum. %okuzda doudaki kara 0ar.alarn tekrar
g/zden kaybetmitim, ama balonun hzla K.K.#."ya doru srklendiini ,ark etmeden /n-e deil. Akmdaki okyanus
h?l? g/rnteki i.bkeyliini koruyordu, her ne kadar g/rm ileri geri gidi0 gelen bulutlar tara,ndan arada
srada engellense de.
%okuz bu.ukta su0a0tan dar bir avu. kuty at0 deney ya0may denedim. #eklediim gibi havada szlmediler,
kurun gibi, bir arada, byk bir hzla aa dtler, birka. saniyede g/zden kayboldular. Pn-e bu srad
,enomeni nasl deerlendire-eimi bilemedim3 hzmn birden b/ylesine artm olduuna inanamadm. Ama
atmos,erin artk ku tylerini bile tayamaya-ak kadar seyrelmi olduunu anlamam uzun srmedi. Ger.ekten de
g/rndkleri kadar hzl dmlerdi. nlarn iniiyle benim ykseliimin birleen hzlar armama yol a.mt.
+aat onda dikkatimi vere-ek 0ek bir iimin kalmadn ,ark ettim. 7er ey yolunda gidiyordu ve balonun giderek
artan bir hzla ykselmekte olduuna inanyordum, artk bu hz artn kantlama ansm olmasa da. 7i. a- ya da
rahatszlk duymuyor ve *otterdam"dan ayrldmdan beri kendimi ilk kez bu kadar iyi hissediyordum. Aletleri
in-eleyerek ve torbann i.indeki havay yenileyerek oyalanyordum. #u son meseleyle krkar dakikalk aralarla
ilgilenmeye karar vermitim, bu kadar sk aralar mutlaka gerekli olduundan deil, salm koruma kaygmdan
dolay. #u arada beklentilerde bulunmaktan kendimi alamyordum. Cmgelemim ayn yaban ve dsel b/lgelerinin
tadn .karyordu. #ir kez daha zin-ir ler inden kurtulan hayal g-m lo ve istikrarsz bir diyarn srekli deien
har ikalar nn arasnda -irit atyordu. Kr.l, yal ormanlar ve sar0 kayalklar, di0siz u.urumlara grleyerek akan
.alay anlar g/ryordum. +onra birden /le gneinin altnda haha ve in-e, zambaa benzer .i.ek tarlalarnn g/z
alabildiine, sonsuz bir sessizlik ve har eketsizlik i.inde uzand rzgarsz .ayrlar eodum +oma her eyin lo ve
bulank bu eolden ve bunun snrn .izen bulutlardan ibaret olduu bir baka diyara indim. Ama beynimde yalnz-a
bunlara benzer hayaller -anlanmyordu. +on dere-e iren., dehetli sahneler sk sk zihnime giri0 olabilirlikleriyle
ruhumun en gizli derinliklerini sarsyordu. An-ak dn-elerimin bu sonun-ular stnde ,azla
megul olmasna izin vermiyor, yol- H T Te .ek ve aikar tehlikelerinin
kesintisiz dikkatim i.in yeterli oldu H dum hakl olarak.
Akam bete, torbann i.indeki Cn i tazeler ken ,rsat deerlendiri0 su0a0tan kediye ve yavrularna baktm. Ke H e
e0 e
y
a- .ekiyor gibi g/rnyordu ve bu rahatszln hemen tem el le H k il i g.l .ekiyor olmasna yordum3 ama
yavrular stnde ya0 t T le e lduk.a tuha, sonu.lanmt. nlarn da, anneleri kadar olmasa la T bel H leri
sergilemelerini beklemitim tabii3 ve bu atmos,erik basn-a al ki kt H an dayanklla ilikin savm dorulamaya
yeterli ola-akt. Am i ik CTC ' k0 da olduk.a salkl olduklarn, rahat.a ve kusursuz bir d ze HH kle H duklarn ve en
k.k bir rahatszlk belirtisi sergilemediklerin T e T dm. #unu an-ak teorimi genileter ek ve etr a,mdaki seyrek
atmos,erin belki de ,arzetmi olduum gibi kimy asal a.dan y aama elv ersiz olmadn ve b/yle bir ortamda
domu bir insann muhtemelen solumakta zorluk .ekmeye-eini, yeryzne yakn, daha youn katmanlara
g/trldndeyse benim ksa sre /n-e deneyimlediim iken-eleri .ekebile-eini varsaymak zorundaydm.
vakitten beri talihsiz bir kazann k.k kedi ailemi kaybetmeme yol a.masndan ve beni deneyi devam ettirerek bu
meseleyi daha derinlemesine in-elemekten alkoymasndan derin bir ese, duyuyorum. $limi su0abn i.inden, yal
kedi i.in bir ,in-an suyla ge.irirken g/mleim yeni kedi se0etini tayan ilmie takld ve onu bir anda dmeden
.kard. Kedi se0eti bir anda yok olsa g/zmn /nnden daha hzl ve i ' ek H le ki t h iz H Ke H e6 et i e ' e t kl T h [
et . lek H e e le ' H kte iih kt H i h TC e hl
le z ' zi i Te. CTC CS i dilekle e z e dek izle H
i i eli ette k ke H i h i CTC ' T CTC T Tele til H zl T i ht k ki h z i i kh i i
+rt ilt li H TC H \> tini hk ' k ' ke k ' T be
le ki] h T e ' T be H zlai le le e HHT ele
le kih k hk t i zin ge- e kn H i T H HHT \> H F TklitTi \> e h hl i H ht i
' CTC B k i
ket el H ellettet i e lekle H ku l i zl H iz e H +il il le kele U e e iz h *
tte CTC Ch h iitle /n-e g/re-eim a.kt, .ok daha douda bulunmalarna karn3 ve b/yle-e, ykseldik.e gnein
ndan giderek daha uzun sre ,aydalana-aktm. Artk yol-uluumun seyir de,terini tutmaya, gnleri, karanlk
sreleri dikkate alma
dan, srekli yirmi d/rt saatlik 0eriyodlara g/re hesa0lamaya karar vermitim.
+aat onda uykum geldi ve uzan0 ge-enin geri kalannda uyumaya karar verdim. Ama burada, aikar g/rnmesine
karn o ana dek aklma gelmemi olan bir sorun .kt karma. $er uyursam, aradaki zamanda i.erideki hava nasl
tazelene-ekti8 nu bir saatten ,azla solumak olanakszd3 veya bu sre bir saat on be dakikaya dek .karlabilse
bile, bu .ok k/t sonu.lar doura-akt. #u a.maz beni e0ey uratrd. Yaadm btn tehlikelerden sonra bu
meseleyi hede,ime ulamaktan umudu kese-ek ve sonunda yeryzne inmeye karar vere-ek kadar -iddiye almam
tuha, gele-ektir. Ama bu duraksama yalnz-a bir anlkt. Cnsann alkanlklarn k/lesi olduunu ve varoluunun
rutininde /zse] /nem tadn dnd 0ek .ok noktann aslnda sr, onlar alkanlk haline getirmesi yznde 'U
le g/
r
ndn dndm. ;ykusuz yaayamaya-am a.kt3 ama H le e i en i.inde birer saatlik aralarla uyanmay
rahat.a baarabilirdim. 7T T tamamen yenilemek en ,azla be dakika srerdi 9ve tek ger.ek g.lk ke h ' ya0mak
i.in uygun vakitte uyandrabilmekti. Ama bu, itira, et m el iyim ki, ./zmekte e0ey zorlandm bir 0roblem oldu.
%ers .alrken uyk i hh engellemek i.in bir elinde bakr bir kre tutan ve uykuya dald zn TC CTC a bu kre
sandalyesinin yannda, yerde duran ayn maddeden ya0lma leene dn-e uyanan /ren-inin /yksn iitmitim
elbette. An-ak benim durumum olduk.a ,arklyd ve benzer bir ,ikri uygulamam olanakszd3 .nk uyank kalmak
deil, dzenli aralklarla uyanmak istiyordum. $n sonunda basit g/rnse de, o srada bana teleskobun, buhar
makinesinin ya da matbaann i-ad kadar dahi-e gelen bir .areyi uygulamaya koyuldum.
#alonun imdi eritii ykseklikte dzenli bir hzla ykseldiini ve se0ette en k.k bir sarsnt bile
hissedilmediini kabul etmek gerek. #u durum uygulamaya karar verdiim 0ro6em konusunda beni e0ey
-esaretlendirdi. #eer galonluk k.k ,.larn i.inde bulunan su stoumu se0etin i.ine olduk.a salam bir ekilde
yerletirmitim. #unlardan birinin i0lerini ./zdm ve se0etin iki karlkl kenarna iki halat gergin-e baladm.
#irbirlerine 0araleldiler ve aralarnda otuz santimlik bir mesa,e vard, b/yle-e bir t, , te kil e d
i

y
orlard. #unun
stne ,.y yatay bir 0ozisyonda yerletirdim. # H hth yirmi santim kadar altna ve se0etin zemininden bir
metre yirm ti D kn ya bir ra, daha yerletirdim ama bu in-e ve enli tahtadan ya0 h t, el le
y
alnz-a bu trden
tahta olduundan. #u sonun-u ra,n stne v e i .nn ke TC larn
$.A.@oe
dan birinin hemen altna k.k bir to0rak srahi koydum. +onra ,.nn srahinin stne gelen ksmnda bir delik
a.tm ve koni eklinde, yumuak tahtadan bir t0ayla tkadm. #u t0ay, delikten szan ve alttaki srahiye akan
suyun miktarn srahiyi tam altm dakikada doldura-ak ekilde ayarlayana dek birka. kez soku0 .kardm.
+rahinin herhangi bir zaman diliminde ne kadarnn dolduunu g/zleyerek bu miktar ayarlamak .ok kolay oldu
tabii. #tn bunlardan sonra, 0lann ne olduu artk a.k.a g/rlyor. +e0etin tabanndaki yatam /yle bir ekilde
ayarladm ki, uzandmda bam srahinin hemen altna geliyordu. #ir saat sonra srahinin dolu0 taa-a ve
kenarndan daha aada olan az ksmndan suyun dar aka-a a.kt. Yz yirmi santimden ,azla bir ykseklikten
aka-ak olan suyun kesinlikle yzme de-ei ve bunun, beni dnyann en derin uykusuna dalm olsam bile,
uyandra-a a.kti.
#u ayarlamalar tamamladmda saat on bir olmutu ve i-admn ie yaraya-andan hi. 0he duymadan hemen
yattm. #u konuda hayal krklna da uramadm. Gvenilir kronometrem tara,ndan tam altm dakikada bir
uyandrlyor ve srahinin i.indeki suyu ,.ya boalttktan ve younlatr-y kullandktan sonra tekrar yatyordum.
;ykumun b/yle dzenli aralklarla b/lnmesi beni beklediimden de az rahatsz etti3 ve en sonunda gne balamak
i.in kalktmda saat yediydi. Gne u,ukta e0ey ykselmiti.
E (isan. #alonun byk bir ykseklie erimi olduunu g/rdm ve dnyann dbkeylii imdi a.k.a belli oluyordu.
Altmda, okyanusta bir siyah noktalar kmesi vard3 bunlar adalard kukusuz. Yukardaki g/kyz ka0karayd ve
yldzlar .ok net g/rlebiliyordu3 aslnda yol-ulua .ktm ilk gnden beri /yleydiler. Kuzeyde, uzaklarda, u,ukta
in-e, beyaz ve son dere-e 0arlak bir hat ya da .izgi g/rdm ve hi. duraksamadan bunun kutu0 denizinin buzullarnn
gney diski olduunu dndm. Cyi-e meraklanmtm, .nk .ok daha kuzeye gitmeyi umuyordum ve belki tam
kutbun stnden ge.ebilirdim. #ulunduum yksekliin istediim kadar ayrntl bir in-eleme ya0mam engelleye-ek
olmasndan znt duydum. An-ak 0ek .ok eyi tes0it edebilirdim. Yine de .ok ey g/zlemlenebilirdi. Gn boyun-a
olaan d bir olay olmad. Aletlerim aksamadan .alt ve balon h?l? hissedilebilir bir sarsnt olmadan
ykseliyordu. 7ava .ok souk olduundan bir 0altoya sarnmak zorunda kaldm. Yeryzne karanlk ./kn-e, etra,m
saatler boyun-a aydnlk kalmay srdrdyse de yattm. +u saati iini mkemmel g/ryordu ve ertesi
sabaha dek, 0eriyodik kesintilerin dnda deliksiz-e uyudum.
F (isan. Kendimi ,iziksel ve ruhsal a.dan zinde hissederek uyandmda denizin g/rnndeki tuha, deiiklik
karsnda hayrete ka0ldm. %aha /n -eki koyu mavi rengini byk /l.de kaybetmiti ve imdi rengi gribeyazd.
G/z kamatr- bir ekilde 0arlyordu. kyanusun dbkeylii /yle belirgin lemiti ki, uzaktaki tm su ktlesi
sanki u,kun hemen /tesindeki u.uruma d/ klyormu gibi g/rnyordu. Pyle ki 0armak u.larmda ykseli0 o
elalenin yanklarn duymaya .altm ,ark ettim. Adalar artk g/rnmyordu. G neydouda, u,kun ardnda m
kalmlard, yoksa .ok ykseldiim i.in mi onlar g/remez olmutum, anlamak olanakszd. An-ak ikin-i g/r
benimseme ye daha meyilliydim. Kuzeydeki buz ktlesinin kys giderek belirginleiyordu. +ouk .ok iddetli
deildi. Pnemli bir ey olmad ve gn yanma alm oldu umkita0lar okuyarakge.irdim.
J (isan. %nyann g/rnen tm yzeyi karanlkta kalmay srdrrken g nein ykseliini izlemek .ok tuha,t.
An-ak zamanla k her tara,a yayld ve kuzeydeki buz hattn tekrar g/rdm. )imdi a.k se.ik g/rlebiliyordu ve
ren gi okyanusun dalgalarnnkinden daha koyu gibiydi. na byk bir hzla yak layordum. %ouda ve batda birer
kara hatt g/rr gibi oldum, ama emin ola madm. 7ava lman. Gn boyun-a /nemli bir ey olmad. $rkenden yattm.
K (isan. #uz ktlesinin kysnn .ok daha yaknlam olduunu ve ayn materyalden oluma u.suz bu-aksz bir alann
kuzey u,kuna doru g/z alabil diine uzandn g/rn-e ardm. #alonun imdiki rotasn taki0 ederse k sa srede
#uz %enizi"ne vara-a a.kt ve artk kutbu g/re-eimden 0ek 0 hem kalmamt. #tn gn buz ktlesine
yaklatm. Ge-eye doru u,kumun snrlar birden, somut bir ekilde geniledi ki, bunun sebebi hi. 0hesiz dn
yann eklinin yass kutu0lu bir kremsi olmas ve Arktik dairesinin yaknn daki yass b/lgelerin stne varm
olmamd. +onunda karanlk ./kn-e b yk bir huzursuzluk i.inde, b/ylesine ilgin. bir eyi g/rme ,rsatn bir daha
yakalamama-asna ka.rmaktan korkarak yattm.
5 (isan. $rken kalktm ve Kuzey Kutbu"nu g/rn-e, ki bu konuda yanlma ya imkan yoktu, byk bir sevin-e ka0ldm.
Kuku g/trmez bir ekilde ora dayd, ayaklarmn tam altndayd3 ama ne yazk< )imdi /yle byk bir yksek
likteydim ki, doru drst bir ey g/remiyordum. Aslnda iki (isan"da, sabah saat alt ile sekiz krk 1barometre tam
bu saatte bozuldu2 arasnda ,arkl 0eriyodlardaki ykseltilerimi srasyla g/steren rakamlara bakldnda, balonun
imdi, yedi (isan sabah saat d/rtte, deniz yzeyinin, hi. 0hesiz, en az 54JF mil stne .km olduu
s/ylenebilirdi. #u ykselti .ok byk gibi g/rnebilir, ama muhtemelen ger.ek rakamn .ok altndayd. 7er
halkarda dnyann byk .a0nn tamamm g/rmekte olduum kesindi. #tn kuzey yarmkre ortogra,ik olarak
.izilmi bir harita gibi uzanyordu altmda3 ve ekvatorun byk .emberi u,uk .izgimi tekil ediyordu. An-ak
$kselanslar Arktik dairesinin i.indeki, imdiye dek ke,edilmemi b/lgelerin, tam altmda bulunmalarna ve bu
yzden de hi.bir g/rsel ksalma etkisine maruz kalmamalarna karn, yine de tatminkar bir in-elemeye olanak
vermeye-ek kadar k.k ve uzakta olduklarn aklda tuta-aklardr. Yine de, g/rlebilenler tuha, ve heye-an
veri-iydi. %aha /n-e bahsettiim ve insann bu b/lgelerdeki kei, sahasnn snrn tekil ettii az .ok
s/ylenebile-ek devasa kynn kuzeyinde tek bir buz tabakas krlmadan ya da .ok az krlm bir halde uzanyordu.
Clerleyiinin ilk birka. dere-esinde yzeyi son dere-e anlalr bir ekilde yasslayor, bir dzleme daha da
benziyor ve en sonunda e0ey i.bkeyleerek Kutu0"ta, hatlar keskin, .a0 balonla altm be saniyelik bir a. ya0an
ve koyu renk tonuyla, g/rlebilen yarmkredeki dier btn noktalardan daha karanlk olan ve yer yer mutlak bir
siyahla brnen dairesel bir merkez halinde son buluyordu. #unun dnda g/rlebile-ek 0ek bir ey yoktu. +aat on
ikide dairesel merkezin .a0 u,almt, akam yedide ise onu tamamen g/zden kaybettim. #alon buz ktlesinin bat
kolunun stnden ge.iyor, hzla ekvatora doru srkleniyordu.
M (isan. %nyann g/rnen .a0nn u,aldn ve ayr-a genel rengiyle g/rnnn hatr saylr /l.de deitiini
,ark ettim. G/rnen btn alan a.k, soluk sarnn tonlarna brnm ve baz yerlerde g/zleri bile arta-ak bir
0arlakla ulamt. G/rm yeryznn yaknndaki youn atmos,erin bulutlarla ka0l olmas yznden e0ey
engelleniyordu ve yerkreyi an-ak arada srada onlarn arasndan, anlk ekilde g/rebiliyordum. #u dorudan g/rme
g.l bana aa yukar son krk sekiz saattir sknt vermekteydi3 ama imdiki mthi yksekliimde bulut
kmelerini birbirlerine daha .ok yaklatrmt ve g.lm elbette ki ykseltimle doru orantl bir ekilde
artyordu. Yine de balonun imdi Kuzey Amerika ktasndaki byk g/llerin stnde bulunduunu ve gneye doru
ilerlediini, bunun da beni ksa sre sonra d/nen-elere ulatra-an rahat.a g/rebiliyordum. #u bana s-ak bir
tatmin duygusu verdi ve nihai baarnn sevindiri-i bir alameti olarak g/rnd. Ger.ekten de daha /n-e gittiim y/n
bana huzursuzluk vermiti3 .nk o y/nde ilerle
mey i srdrsem E /rngesi tutulumla sade-e JT M" FM Ulik k.k bir a. ya0an ay a asla varamay a-am a.kt.
Tuha, gelebilir ama, yol-uluuma dnyann ay eli0si dzlemindeki bir noktasndan balamamakla ya0tm byk
hatann ,arkna an-ak bu vakitte varmaya balyordum.
I (isan. #ugn dnyann .a0 e0ey k.ld ve yzeyin ans her ge.en sa at koyulamaya balad. #alon gneye
doru ilerlemeyi srdrd ve akam do kuzda !eksika K/r,ezi"nin kuzey kysna vard.
HL (isan. #u sabah be -ivarnda yksek, korkun. bir .atrtyla, ne olduu nu anlayamadan, s.rayarak uyandm. Bok
az srd, ama srd sre zar,n-a dnyada daha /n-e deneyimlediim hi.bir eye benzemiyordu. Clk anda ba
lonun 0atladn sanarak byk bir 0anie ka0ldm s/ylememe gerek yok. An-ak btn aletlerimi dikkatle
in-eledim ve hi.birinde bir terslik olmadn g/rdm. Gnn byk b/lmn bu tuha, olay stne dnmekle
ge.irdim, ama ona kesinlikle bir a.klama getiremedim. Yataa tatminsiz bir ekilde, b yk bir endie ve
huzursuzlukla girdim.
HH (isan. %nyann g/rnr .a0nda art- bir k.lme, aynkindeyse, ki dolunaya yalnz-a birka. gn kalmt, ilk
kez olduk.a dikkat .eki-i bir by me olduunu g/rdm. )imdi torbann i.inde yaamak i.in gerekli olan hava y
younlatrmakta baya zorlanyor, e0ey .aba har-amak zorunda kalyor dum.
H4 (isan. #alonun seyir y/nndeki tuha, bir deime, tamamen beklenir ol masna karn, bana benzersiz bir haz
yaatt. %aha /n-eki rotasndayken, g ney enleminin yirmin-i 0araleline varn-a, birden douya doru keskin bir d/
n ya0t ve btn gn bu y/nde, ay eli0si dzleminin tamamen olmasa bile ne redeyse 0aralelinde ilerledi. #u rota
deiikliinin bahsetmeye deer bir sonu -u da se0etin rahat.a alglanabilir bir iddetle sallanmasyd bu sarsnt
saat ler boyun-a ha,i,leyi0 iddetlenerek devam etti.
HE (isan. #eni ayn onunda dehete drm olan o yksek .atrt sesi yi nelenin-e tekrar byk bir 0anie
ka0ldm. #u konuda uzun uzadya dn meme karn tatminkar bir sonu-a varamadm. %nyann g/rnen .a0 iyi-e
u,alm, imdi balonla yirmi be dere-eden biraz daha ,azla bir a. ya0yordu. Ay neredeyse tam te0ede olduundan
hi. g/rlmyordu. 7?l? eli0s dzlemin de ilerliyordum, ama dou y/nnde ,azla yol almadm.
HF (isan. %nyann .a0 byk bir hzla u,alyor. #ugn balonun yerberi hattndan .kmaya balad yani onu
dorudan ayn y/rngesindeki dnya
$.A.@oe
ya en yakn noktaya g/tre-ek yolu izledii ,ikrine g.l bir ekilde ka0ldm. Ayn kendisi tam te0edeydi ve bu
yzden g/r alanmn dndayd. 7avann younlatrlmas i.in uzun sreli byk .abalar har-amam gerekti.
HJ(isan. Artk yeryznde ktalarn ve denizlerin ana hatlar bile doru d rst se.ilemiyordu. n iki -ivarnda beni
daha /n-e /ylesine artm olan o korkutu-u sesi .n- kez iittim. An-ak bu kez birka. saniye devam etti ve
iddeti giderek artt. $n sonunda, ben nasl iren. bir ekilde /le-eimi bilemeden, sersemlemi ve donakalm
halde ayakta dururken se0et byk bir iddetle sarslmaya balad ve ne olduunu se.emedigim devasa, alevler
sa.an bir ktle bin g/k grlemesinin sesiyle, kkreyerek ve gmbrdeyerek balonun yanndan ge.ti. Korkum ve
aknlm biraz ge.in-e, bunun hzla yaklatm o dnyadan gelen ve muhtemelen bazen yeryznde ke,edili0
daha uygun bir terim bulunamadndan meteor talar olarak adlandrlan o tuha, madde s n,na ait volkanik bir
,ragman olduunu ,arzetmekte zorlanmadm.
HK(isan. #ugn, srayla yan 0en-erelerin her birinden elimden geldii ka dar yukar bakn-a, ayn diskinin k.k bir
ksmnn balonun muazzam .ev resinin her tara,ndan .ktn g/rerek byk bir sevin-e ka0ldm. 7eye-a m had
sa,hadayd3 .nk artk tehlikeli yol-uluumun bitmesine .ok az kal dndan 0hem yoktu. Ger.ekten de artk
younlatr-m .altrmak bir eziyet halini almt ve dinlenmeme neredeyse hi. ,rsat tanmyordu. ;yku ne
redeyse s/zU konusu olmaktan .kmt. 7astalandm ve bitkinlikten titremeye baladm, insan doasnn b/ylesine
youn a-lara ,azla uzun sre katlanmas mmkn deildi. )imdi ksalm olan karanlk 0eriyodda yaknmdan bir me
teor ta daha ge.ti ve bu olayn skl beni e0ey kayglandrmaya balad.
N 5 (isan. #u sabah yol-uluum i.in bir d/nm noktas oldu. Ayn on .nde dnyann yirmi be dere-elik bir a.
ya0tn anmsaya-aksnz. Ayn on d/rdnde bu iyi-e azalmt3 on beinde azalma hz daha da artmt3 ve on
altnn ge-esinde yatmak zereyken a.nn yedi dere-e on be dakika olduunu g/rmtm. #u yzden bugnn, ayn
on yedisinin sabahnda kalk0 akmdaki yzeyin anszn, inanlmaz bir ekilde ha-im-e bym olduunu,
g/rnrdeki a.sal .a0nn otuz dokuz dere-eden az olmadn ,ark edin-e byk bir aknla ka0ldm< #eni ele
ge.iren u. noktadaki mutlak deheti ve hayreti kelimelere sdrmak mmkn deil. %izlerim titriyordu dilerim
takrdyordu tylerim diken diken olmutu. U%emek balon 0atlam<U Sihnimden hzla ge.en ilk ,rtnal dn-eler
bunlardA U#alon kesinlikle 0atlam< %
yorum mthi, benzersiz bir hzla dyorum< )imdiden .abu-ak alm olan byk mesa,eden anlalyor ki dnya
yzeyine d0 /lmem en ,azla on dakika ala-ak<U Ama en sonunda doru drst dnmeye baladm. %urdum3
dndm3 ve 0he ettim. #u olanakszd. #u kadar hzl inmi olamazdm. Ayr-a, her ne kadar akmdaki yzeye
a.k.a yaklayor olsam da, hzm ilk bata tahmin ettiimden .ok daha azd. #u dn-e zihnimdeki kargaay
dindirdi ve en sonunda ,enomeni doru ekilde deerlendirmeyi baardm. Aslnda, akmdaki yzeyle yerkrenin
yzeyi arasndaki byk ,arkll g/remediime g/re aknlm duyularm k/reltmi olmalyd. Yeryz
te0emdeydi ve balon tara,ndan tamamen gizlenmiti. Ay ise tm muhteemliiyle altmda, ayaklarmn altnda
uzanmaktayd.
%urumumdaki bu deiikliin bende yaratt sersemlik ve aknlk belki de ma-erann en az a.klama gerektiren
ksmn tekil ediyordu. Bnk bu bouleversement yalnz-a doal ve ka.nlmaz deildi, ayn zamanda uzun s^redir
beklenmekteydi de3 uydunun .ekiminin gezegenin .ekimine baskn .kt noktaya geldiimde veya, daha kesin
konumak gerekirse, dnyann balon stnde etki eden .ekiminin aynkinden daha zay, olduunda yaana-ak bir
durum olarak. %erin bir uykudan, tm duyularm karmakark halde uyandmda son dere-e ka,a kartr- ve
bekleniyor olsa bile o anda olmas beklenmeyen bir ,enomenle kar karya kalmtm. %/n kolay ve tedri-i bir
ekilde ger.eklemi olmalyd ve olay srasnda uyank olsam da bir ters d/ne ilikin herhangi bir i.sel kant
g/rmeyebilirdim yani ne kendime, ne de aletlerime ilikin olarak rahatsz edi-i bir durum ya da yer deitirme
yaanmazd.
%urumumun ,arkna vardktan ve ruhumu tamamen ele ge.irmi olan o dehetten kurtulduktan sonra, tm
dikkatimin ayn genel ,iziksel g/rnne .evrildiini s/ylememe herhalde gerek yoktur. Altmda bir harita gibi
uzanyordu ve ayn h?l? .ok uzakta olduunu dnmeme karn, yzeyindeki .ukurlar son dere-e .ar0- ve
a.klamasz bir netlikle se.ebiliyordum. Yzeyin hi.bir yerinde okyanus ya da deniz, hatt? g/l ya da rmaklarn, hi.
su ktlesinin olmay bana ilk bakta 6eolo6ik durumunun en dikkat .eki-i /zellii gibi geldi. Ama tuha, bir ekilde,
engin dzlklerin kesinlikle ll olduunu g/rdm. Ger.i g/rnen yarmkrenin byk ksm koni eklindeki, doal
deil ya0ay sebe0lerden ortaya .km gibi g/rnen saysz volkanik dala ka0lyd. $n yksekleri dikey ykselti
olarak E.5J mili ge.miyor
3
ama Qam0i @hlegraei"deki volkanik b/lgeleri g/steren bir harita $kselanslarna benim her
$. A. @oe
hangi bir deersiz tanmmdan .ok daha iyi bir ,ikir vere-ektir. Bou 0skryordu ve /,keleriyle g.lerini, yanl
bir ekilde meteor talar olarak adlandrlan ve imdi balonun yanndan giderek artan, dehet veri-i bir sklkla
ge.en volkanik talarn grlemelerinden anlayarak korkuyaka0lyordum.
HM (isan. #ugn ayn g/rnnn iyi-e bym olduunu g/rdm ve
bir yol-uluun muhtemellii stne ya0tm s0eklasyonlarn ilk sa,hasnda etra,ndaki, gezegenin ha-miyle orantl
younlukta bir atmos,erin varln hesa0lamalarma byk /l.de dahil ettiim anmsana-aktr. #unu aksi y/ndeki
0ek .ok teoriye, hatt? ayda herhangi bir atmos,er bulunmad yolundaki genel kanya ramen ya0mtm. Ama
$n-ke kuyrukluyldz ve Sodyak stne s/ylediklerimin yan sra, &ilienthalli #ay +-hroeter"in baz g/zlemleri
de kanm g.lendirmiti. Ay iki bu.uk gnlkken, gnbatmndan hemen sonra akamst, karanlk ksm
g/rnmeden /n-e in-elemeye balad ve g/rnene kadar da in-elemeyi srdrd. Karanlk yarkrenin herhangi bir
ksm g/rnmeye balamadan /n-e, iki zirve .ok ha,i, ve keskin bir uzatmayla giderek in-eliyor gibi g/rnyordu.
7er birinin en uzak u-u ha,i,.e gne nlar tara,ndan aydnlatlyordu. Ksa sre sonra btn karanlk ksm
aydnlanmt.
O: 7 T " l l"liUl lili"" U H
nn ayn atmos,erinde krlmas olabile-eini dnmtm 1ki bu atmos,er ayn karanlk yarmkresine, ay hilalin
yaklak E4T"sindeyken dnyadan yansyan ktan daha aydnlk bir ala-akaranlk yarata-ak kadar k .ekebilirdi2,
ki bu HEJK @aris kademi olmalyd. #u a.dan bakn-a, gne nlarn krabile-ek en byk olas ykseklii JE5K
kadem olarak dndm. #u konudaki ,ikirlerim =else,i Tutan ak lar"n seksen ikin-i -ildindeki bir 0asa6 tara,ndan
da g.lendirildi. #urada N0iter"in uydularnn g/lgelenmesi srasnda .n-snn HU ya da 4Ulik sre boyun-a
bulank kaldktan sonra kaybolduundan ve d/rdn-nn de gezegenin yaknnda ayrt edilemez hale geldiinden
bahsediliyor.U
Qassini +atrn, N0iter ve sabit yldzlarn, aya g/lgelenim ya0mak zere yaklarken, dairesel g/rntlerinin oval
bir ekle brndn sk sk g/zlemlemitir3 ve dier g/lgelenimlerde bir ekil deiikliine rastlamamtr.
#/yle-e bazen, ayn .evresini yldzlarn klarn kran youn bir maddenin sard, dier zamanlardaysa sarmad
/ne srlebilir.
mos,erin direniine, veya daha dorusu desteine gvenmitim. Yanlmsam
bite-eini dnmekten baka ya0abile-eim bir ey yoktu. :e imdi ger.ekten de dehete ka0lmak i.in her
sebebim vard. Ayla aramdaki mesa,e giderek azalrken younlatr-mn gerektirdii .aba azalmamt ve havann
younlu
HI(isan. #u sabah saat dokuz -ivarnda, ayn yzeyi korkutu-u bir ekilde yaknken ve huzursuzluum dorua
.kmken younlatr-mn 0om0asnn en sonunda atmos,erdeki bir deiimin belirtilerini vermesi byk bir
sevin-e ka0lmama yol a.t. +aat onda, havann younluunun olduk.a artm olduuna inanmak i.in sebe0lere
sahi0tim. n birde, aleti .altrmak i.in .ok az .abayetmeye balamt. n ikideyse, biraz duraksadktan sonra,
turnikenin vidalarn ./zdm ve, bu herhangi bir rahatszla yol a.mayn-a, torbay se0etin stnden .kardm ve
i.ine koydum. #/ylesine a-eleyle giriilmi ve tehlikeli bir deneyin ilk sonu.lan, beklene-ei gibi s0azmlar ve iddetli
bir ba arsyd. Amabunlar ve solumaya ilikin dier g.lkler yaamm tehlikeye ata-ak kadar byk
olmadndan elimden geldiin-e dayanmaya karar verdim, .nk ayn yaknndaki dahayoun katmanlara ulatk.a
kaybola-aklarn umuyordum. An-ak bu yaklam yine de son dere-e tedbirsiz-eydi3 ve ksa srede, atmos,erin
younluunun uydunun ktlesiyle orantl
$lli %% % & % % % ' ( ' ) *
% *
masn beklemekle muhtemelen yanlmam olsam da, yine de bu younluun,
yzeyde bile balonumun se0etinin byk arln tayabile-eini dnmekle yanlm olduum endielendiri-i bir
ekilde ortaya .kmaya balad. Yine de durum b/yle olmalyd, -isimler stnde etki eden yer.ekimi her iki
gezegende de dnyann yzeyindeymi.esine eit bir dere-ede, atmos,erik younluk oranna bal olmalyd. An-ak
d0edz dyor olmam durumun b/yle olmadnn kantyd. (iye b/yle olmadysa an-ak yzeydeki daha /n-e
bahsettiim -ora,i ,arkllklarla a.klanabilir. 7er halkarda imdi gezegene .ok yakndm ve byk bir hzla in
sonra youn l atr -m ve torbam, en sonunda da se0etteki her eyi attm. Ama ie yaramad. 7?l? korkun. bir
hzla dyordum ve imdi yzeyin yarm mil stndeydim. +on bir .are olarak, -eketimi, a0kam ve .izmelerimi de
attktan sonra, se0eti balondan ayrdm, ki arl e0ey ,azlayd, ve b/yle-e iki elimle i0lere tutunduktan sonra,
arazinin g/z alabildiine u,ak yerleim merkezleriyle ka0l olduunu g/z u-uyla g/re-ek ,rsat an-ak bularak
,antastik bir ehrin tam ortasna, k.k .irkin insanlardan olumabyk bir kalabaln arasna dtm. 7i.biri tek
kelime et
medi ya da bana yardm etmek i.in en k.k bir .abada bulunmad. +ade-e elleri kal.alarna dayal, bir gru0 budala
gibi komik bir ekilde srtarak duru0 bana ve balonuma yan yan baktlar. #am horg/ryle onlardan .eviri0 geride,
belki de sonsuza dek geride braktm dnyaya baktm ve onu .a0 yaklak iki dere-e olan byk, donuk, bakr bir
kalkan olarak g/rdm. G/kyznde sabit bir halde duruyordu ve kenarlarndan birinde .ok 0arlak bir altn renginin
hilal eklindeki hatt uzanyordu. Kara ya da su g/rlmyordu ve btn .eitli beneklerle bulutlanm, tro0ik ve
ekvatoral kuaklarla .evrelenmiti.
#/yle-e $kselanstan, sonunda, *otterdam"dan ayrlmn on dokuzun-u gnnde, byk heye-anlar, duyulmam
tehlikeler, benzersiz kurtululardan sonra insanolunun tamamlad, giritii, hatt? hayal ettii en srad ve
/nemli yol-uluun sonuna sa salim varm oldum. Ama anlata-ak ma-eralarm daha bitmedi. :e ger.ekten de siz
$kselanslar yalnz-a kendi /zgn doas yznden deil, insanolunun yaad dnyann uydusu olmas bakmndan
da bizim i.in bir o kadar ilgi .eki-i olan bir gezegende be yl kaldktan sonra %evlet Astronomi
Yksekokulu"ndakilere, sade-e mutlu sonu.lanan yol-uluun ayrntlarndan .ok daha /nemli 1ger.i onlar da
muhteemdiler ama2 bilgiler verebile-eimin mutlaka bilin-indedirler. %urum ger.ekten de b/yle. Anlata-ak
anlatmaktan haz duya-am 0ek .ok eyim var. Gezegenin iklimine3 soukla s-ak arasndaki harika ge.ilerine3
gnein C! ha,ta boyun-a ortal kavurmasna, sonraki iki ha,tannsa kutu0larmzdan daha souk ge.mesine3
nemin bir vakumun i.indeki damtm gibi gnee en yakn noktadan ona en uzak noktaya doru srekli yer
deitiriine3 akarsuyu bol, deiken bir kuaa3 insanlarna3 gelenek g/reneklerine ve 0olitik kurumlarna3 tuha,
,iziksel ya0larna3 .irkinliklerine3 kulaklardan, b/ylesine tuha,, seyrek bir atmos,erde ie yaramayan o
eklentilerden yoksun olularna3 bu yzden de konuamamalarna, konumann neye yaradn bilmemelerine3
konumann yerine benzersiz bir interkomnikasyon y/ntemi gelitirmi olmalarna3 aydaki herkesle dnyadaki baz
kiiler arasndaki anlalmaz baa gezegenle uydusu arasndakine benzeyen ve ona bal olan, birinin sakinlerinin
yaamlarn ve yazglarn dierinin sakinlerinin yaamlar ve yazglaryla i. i.e ge.iren baa3 ve he0sinden .ok da,
$kselanslar he0sinden .ok da ayn d b/lgelerinde, uydunun kendi ekseni etra,nda d/nnn dnyann
.evresindeki d/nyle neredeyse mu-izevi bir uyum i.inde olmas sonu-unda henz insanolunun telesko0lar
tara,ndan g/rlebile-ek ekilde d/nmemi ve Tanr"nn inayetiyle
asla da d/nmeye-ek olan o b/lgelerde yatan btn o karanlk ve korkun. gizemlere ilikin 0ek .ok ey
s/yleyebilirim. #tn bunlar ve ,azlasn .ok daha ,azlasn ayrntlaryla anlatmaya hazrm. Ama, sadede gelmem
gerekirse, karln almalym. Aileme ve evime geri d/nmek istiyorumA :e bundan sonra gire-eim iletiimlerin
bedeli olarak ,iziksel ve meta,izik bilimlerin 0ek .ok son dere-e /nemli dalndaki meseleleri aydnla kavuturma
g-ne sahi0 olduum g/z /nne alndnda n,uzunuz sayesinde *otterdam"dan ayrlm srasnda ala-akllarm
/ldrerek ilediim su.un a,,edilmesini istiyorum. $linizdeki mektubun yazlma ama- da budur. nu getiren,
dnyadaki ulam olmaya ikna ettiim bir ay sakinidir ve $kselanslarnn karar vermesini bekledikten sonra bana s/z
konusu a,,n haberiyle, eer a,,edilmem mmkn olursa, d/ne-ektir.
$kselanslarnn a-iz kulu olma vs. ere,ini tayan,
7A(+@=AA&&.
+/ylendiine g/re @ro,es/r *ubadub bu son dere-e srad dokman okumay bitirdikten sonra aknlktan
0i0osunu yere drm ve !ynheer +u0erbus :on ;nderduk da g/zlklerini .kar0 sildikten ve -ebine koyduktan
sonra kendisini kaybedi0 vakarn unutarak hayret ve takdir duygularyla . kez to0uunun stnde d/nm.
Tartmaya gerek yoktu a, .karlmalyd. $n azndan @ro,es/r *ubadub buna yemin etti ve anl :on ;nderduk da
en sonunda ayn karar veri0 bilim kardeinin koluna girerek tek kelime etmeden onu ya0lmas gerekenler stne
konumak zere evine g/trmeye koyuldu. An-ak belediye reisinin ka0snn /nne vardklarnda ulak ortadan
kaybolduuna g/re *otterdamllarn vahi g/rnnden /d 0atlam olmalyd a,,n 0ek ie yaramaya-an, .nk
b/yle uzak bir mesa,eyi an-ak bir aylnn kat edebile-eini belirtti 0ro,es/r. #elediye reisi de buna katld ve
b/yle-e bu mesele orada ka0and. An-ak dedikodular ve ileri geri edilen s/zler son bulmad. 7att? baz
sivrizekallar btn bu meselenin dzme-e olduunu s/yleyerek kendilerini rezil etti. Ama sanrm bu ti0 insanlar
kavraylarnn /tesinde olan her eyi dzme-e olarak tanmlyor. #en ahsen bu su.lamay hangi verilere dayanarak
ya0tklarn anlayamyorum. (e s/ylyorlar bir bakalmA
Pzellikle. *otterdam"daki baz aka-larn baz belediye bakanlarna ve astronomlara kar anti0atilerinin
olduunu.
Ckin-i olarak. Qivardaki #ruges ehrinden tuha, g/rnl, C! kula da ke
$.A.@oe
sik --e bir hokkabazn gnlerdir kay0 olduunu.
G.n- olarak. K.k balonun her tara,na ya0trlm olan gazetelerin, 7ollanda gazeteleri olduklar CTC ' il i h
lm H olamaya-an. Katlar kirliymi .ok kirli e it&n Ql k * tte dam"da basldklarna yemin ediyor.
%/rdn- olarak. Ayya 7TC @,aalli le h iki larolarak adlandrlan . bota gezenin iki . gn /n-e el ke TC il ilkle
rindeki bir meyhanede, deniz ar bir yol-uluktan ye Tel h k [le ri0ara dolu halde g/rldklerini.
+on olarak. *otterdam"daki Astronomi Yksekokulu"nun yelerinin, dnyann btn dier b/lgelerindeki
yksekokullardakiler ve genelde btn niversitelerdekiler ve astronomlar gibi, olduk.a ha,i, bir dille s/ylersek,
olmalar gerekenden biraz bile daha iyi, daha y-e, ya da daha akll olmadklarn.
(TA Aslnda yukardaki /nemsiz taslakla #ay &o-ke"un nl UAy PyksU arasnda ,azla benzerlik yok. Ama ikisi de
dzme-e niteliini tadndan 1biri aka-, dieri tamamen i.ten bir tonda olsa da2 ve iki dzme-e de tema olarak
ayn eyi, ay aldndan dahas, ikisi de bilimsel ayrntlarla inanlrlk kazanmaya .altndan U7ans @,aallUm
yazar kendisini savunmak i.in kendi 6eu d"es0rit"sinin U+outhern &iterary !essengerUda, #ay &."unkinin U(e_ York
+unUda yaymlanmaya balamasndan . ha,ta /n-e yaymlandn belirtmeyi gerekli g/ryor. #elki de var olmayan
bir benzerlii kurgulayan baz (e_ York gazeteleri U7ans @,aallU alntladlar ve onunla UAy %zme-esi"ni
karlatrarak okuyu0 birinin yazarn dierinde bulmaya .altlar.
UAy %zme-esiU saylar bunu itira, edebile-eklerden daha ,azla kiiyi kandrdndan, belki burada niye kimsenin
kanmamas gerektiini a.klamak /yknn i.indeki, ger.ek karakterim ele vermeye yetmi olmas gereken
ayrntlara iaret etmek elen-eli olabilir. Aslnda her ne kadar bu usta-a kurguda byk bir hayal g- sergilenmi
olsa da, olgulara ve genel benzeime daha dikkat edilmesi ona .ok daha byk bir g. katabilirdi. Kamuoyunun bir an
i.in bile olsa kandrlm olmas yalnz-a astronomik konulardaki genel -ehaleti sergilemektedir.
Ayn dnyadan uzakl 4FL.LLL mil kadardr. #ir mer-ein o uyduyu 1ya da uzaktaki herhangi bir nesneyi2 ne kadar
yakn g/stere-eim anlamak i.in
elbette uzakl -amn bytme, daha dorusu mekana ileme g-ne b/lmemiz gerekir. #ay &. lensine F4.LLL katlk
bir g. vermi. 4FL.LLL"i 1ayn ger.ek uzakln2 buna b/lersek g/rnen uzakl buluruzA #e mil art be bol yedi
mil. #u uzaklktan hi.bir hayvan g/rlemez3 brakn /ykdeki ayrntlar verilen .ok daha k.k nesneleri. #ay &. +or
Nohn 7ers-hel"in .i.ekleri 1@a0aver rhoeaslan, vs.2 alglamasndan ve hatt? k.k kularn g/zlerinin rengini ve
eklini se.ebilmesinden bahseder. #undan ksa sre /n-e ise kendisi de mer-ein .a0 krk be santimden k.k
nesneleri g/stermeye-eini g/rmtr3 ama bu bile, s/ylediim gibi, mer-ee .ok ,azla g. at,etmektir. #u arada
bu byk -amn %umbarton"daki #ay 7artley ve #ay Grant"n -am ,abrikasnda retildii s/ylenmitir3 ama #ay 7.
ve #ay G."nin messesesi dzme-enin baslmasndan yllar /n-e ka0anmt.
*isale basksnn HE. say,asnda, yazar bir bizon trnn g/zlerinin stndeki Ukll bir 0e.edenU bahsederken USeki
%r. 7ers-hel hemen bunun hayvanlarn g/zlerini ayn bizim bulunduumuz tara,ndaki 0eriyodik ve ar u.taki
aydnlkkaranlk d/nmnden korumak i.in Tanr"nn bulduu bir .are olduunu anlad,U demektedir. Ama buna
doktorun Uzeki-eU bir g/zlemi olarak baklamaz. Ayn bizim tara,mzdaki sakinlerinin karanl hi. yaamad
anlalyor3 b/yle-e bahsedilen Uar u.larU s/z konusu edilemez. Gnein yokluunda dnyada bulutsuz bir havada
dolunaydan geleninkinden on . kat g.l bir k alyorlar.
To0ogra,ya batan sona, #lunt"n Ay 7aritas"na uygun olduu iddiasnda bulunurken bile, onunla, dier btn ay
haritalaryla, hatt? byk /l.de kendisiyle .eliiyor. @usula y/nleri konusunda da i.inden .klmaz bir karklk var.
Yazarn bir ay haritasndaki y/nlerin yeryzndeki y/nlerle uyum i.inde olmadndan, dounun solda olduundan vs.
habersiz olduu anlalyor.
#elki de eski astronomlarn kara noktalara verdii !are (ubium, !are Tran[uillitatis, !are =oe-unditatis vs. gibi
belirsiz adlara kanan #ay &. aydaki okyanuslarn ve dier geni su ktlelerinin ayrntlarn veriyor3 oysa ayda b/yle
ktlelerin bulunmad astronomideki en su g/trmez ekilde kantlanm ger.ektir. Aydnlkla karanlk arasndaki
snrn karanlk noktalarn herhangi birinden ge.ii g/zlenirken 1ayn hilal ya da yandan ,azlas 0arlak zamannda2, bu
hattn trtkl olduu g/rlyor3 oysa, bu karanlk yerler sv olsa, dz olmalar gerekirdi.
4H. say,adaki yarasa adamn kanatlarnn tari,i @eter `ilkins"in u.an adal
$.A.@oe
larnn kanatlarn tari, ediinin ko0yas. $n azndan bu basit ger.ein 0he uyandrmas gerekirdi.
4E. say,ada unlar yazlA U#u uydu zamann rahminde bir embriyo, kimyasal akrabaln 0asi, /znesiyken bizim on .
kat byk gezegenimizden ne .ok etkilenmi olmal<U @ek gzel, ama hi.bir g/kbilim-inin, /zellikle de bilimsel bir
dergide b/yle bir -mle sar, etmeye-eine dikkat edilmeli3 .nk dnya orada bahsedilen anlamda aydan on .
deil, krk dokuz kat byktr. #enzer bir itiraz son say,alarn tmne ya0labilir. rada, ,ilozo, muhabir
+atrn"deki baz kei,lerden bahsetmeye balarken o gezegen hakknda bir talebeye yakan bilgiler verir hem de
$dinburgh #ilim %ergisi"ne<
Ama kurma-ay /zellikle ele vermesi gereken bir nokta var. %iyelim ki ayn yzeyindeki hayvanlar g/rlebiliyordu3
dnyadan bakan bir g/zlem-inin dikkatini ilk ne .ekerdi8 $lbette ki ekillerinden, boyutlarndan ya da baka
tuha,lklardan .ok, art- durumlar. Tavandaki sinekler gibi ba aa yryor halde g/rnmeleri gerekirdi.
Ger.ek g/zlem-i durumlarnn tuha,l karsnda 1bunu /n-eden biliyor olsa da2 anlk bir aknlk .l atard.
Kurgusal g/zlem-i buna deinmez bile, ama bu yaratklarn tm g/vdelerini g/rdnden bahseder. ysa onlarn
yalnz-a balarnn .a0m g/rm olabile-ei a.ktr<
+onu.ta yarasa adamlarn boyutlarnn ve /zellikle de g.lerinin 1/rnein /ylesine seyrek bir atmos,erde
u.abilmelerinin ayn atmos,eri varsa tabii2 ve hayvani ya da bitkisel var olua ilikin dier kurgularn hemen
he0sinin genel olarak bu konulara ilikin tm analo6ik uslamlamalara ters dtkleri3 ve analo6inin burada .ou
zaman nihai kantlamalara yol a.a-a. Yaznn banda #re_ster ve 7ers-her"e at,edilen, Ug/rn odaksal
nesnesinden ge.en ya0ay bir n trans,zyonu"na vs. vs. ilikin tm ,ikirlerin en uygun tanmlamas Uabuk sabukU
olan o me-azi yazm tarzna ait olduklarn belirtmeye gerek yok.
Yldzlar arasndaki o0tik kei,lerin ger.ek ve son dere-e belirgin bir limiti vardr bu limitin doasnn belirtilmesi
anlalmas i.in yeterlidir. $er ger.ekten tek gereken byk mer-eklerin imal edilmesi olsa insan dehas bunun
stesinden gelirdi ve istediimiz boyutta mer-ek elde ederdik. Ama ne yazk ki, mer-ein boyutundaki ve bunun
sonu-unda mekana ileme g-ndeki artla orantl olarak, nesnenin nlarnn di,zyonu ondan gelen azaltr.
:e insan yetileri bu k/t durumun stesinden gelmeye yetmemektedir3 .nk bir nesne, yalnz-a ondan direkt
olarak ya da yansyarak gelen k ara-lyla g/
rlebilir. #/yle-e #ay &o-ke"un iine yarayabile-ek tek Uya0ayU k onun y/nlendirebile-ei ya0ay bir k olurdu.
#unu Ug/rn odaksal nesnesine deil, g/rle-ek ger.ek nesneye yani aya y/neltebilmesi gerekirdi. #ir yldzdan
gelen k a.k ve aysz bir ge-ede yldzlarn tamamndan gelen doal k kadar zay,laya-ak /l.de di,zyona
uradnda, yldzn artk 0ratik a.dan g/rnmez olduu kolay-a hesa0lanmtr.
Yakn zamanda Cngiltere"de imal edilen $arl o, *oss teleskobunun s0ekulumunun FL5H in.karelik yansma yzeyi
vardr3 7ers-hel teleskobununki yalnz-a HMH H"dir. $arl o, *oss"un metalinin .a0 4 metredir3 kalnl kenarlarda
J.J in., merkezde J in.tir. Arl E tondur. daksal uzakl HJ metredir.
Ge.enlerde usta-a yazlm, benzersiz bir k.k kita0 okudum. #al /yleydiA U&"7omme dans la lvne, ou le
:oyage Qhimeri[ue ,ait au !onde de la &vne, nouuellement de-ouuert 0ar %omini[ue Gonzales, Aduanturier
$s0anol, autremet dit le Qourier volant. !is en n/tre langve 0ar N. #. %. A. @aris, -hez =ran-ois @iot, 0res la
=ontaine de +aint #enoist. $t -hez N. Goignard, au 0remier 0ilier de la grand" salle du @alais, 0ro-he les
Qonsultations, !%Qa&:'''.U +. H5K.
Yazar eserini #ay %"Avisson adl bir ahsn ingiliz-e eserinden .evirdiini s/ylemektedir. ysa bu i,adede korkun.
bir belirsizlik var. Ten ai eu,U demektedir, Ul"original de !onsieur %"Avisson, mede-in des mieuR versez [ui soient
au6ourd"huy dans la -/noissan-e des #elles &ettres, et sur tout de la @hiloso0hie (aturelle. Ne lui ai -ette
obligation entre les autres, de m"auoir non seulement mis en main -e &ivre en anglois, mais en-ore le !anus-rit du
+ieur Thomas %"Anan, gentilhomme $--ossois, re-ommandable 0our sa vertu, sur la version du[uel 6"advoue
[ue6"ay tire le 0lan de lamienne.U
#ir takm konuyla ilgisiz ve Gil #ias tarznda ilk otuz say,ay ka0layan ma-eralardan sonra yazar bir deniz yol-uluu
srasnda hastalandndan ve tay,asnn onu zen-i bir uakla birlikte +t. 7elena adasna braktndan bahseder.
Ckisi yiye-ek bulma anslarn artrmak i.in ayrl0 birbirlerinden olabildiin-e uzakta yaar. #u yzden haberlemek
i.in muhabere gver-inleri yetitirirler. #unlara zamanla ha,i, 0aketler tamay da /retirler ve 0aketlerin
arl giderek artrlr. +onunda .ok sayda gver-in yetitiri0 yazarn kendisini tatmak akllarna gelir. #u hede,
i.in ayrntlaryla tasvir edilen .elik oymalarla desteklenmi bir makine ya0lr. #urada +eny/r Gonzales"in sivri
,r,rlar ve ko-a bir 0erukayla, bir s0rgeye .ok benzeyen ve kuyruklarndan i0lerle maki
$.A.@oe
neye balanm olan bir yabani kuu 1ganza2 srs tara,ndan havada tandn g/rrz.
+eny/r"n anlatsndaki ayrntlaryla verilen ana olay .ok /nemli bir ger.ee dayanr ki, bu okurdan kitabn sonunun
yaknlarna dek gizlenir. Pylesine alm olduu ganzalar aslnda +t. 7elena"nn deil, ayn saknla dir. Bok eski bir
gelenee g/re her sene dnyann bu boleesne g/. etmektedir ler. !evsimi gelin-e yurtlarna geri d/ne-eklerdir
tabii3 ve yazar bir gn onlar ksa bir yol-uluk ya0makta kullanrken beklenmedik bir ekilde yukar .karl0 ksa
srede uyduya g/trlr. #urada 0ek .ok tuha,ln yan su a insanlarn son dere-e mutlu olduklarn3 kanunlarnn
olmadn3 a- .ekmeden /ldklerini3 boylarnn . metreyle dokuz metre ar asnda deitiini3 be bin sene
yaadklarn3 Crdonozur adl bir im0aratorlarnn olduunu3 on sekiz metre yksee s.ray0 yer.ekiminin etkisinden
kurtulduktan sonra yel0azeler kullanarak u.abildiklerini g/rr.
Kendimi size kitabn genel ,else,esinden bu omek v ermekten alkoyamyorum.
U)imdi size,U der +eny/r Gonzales, Ukendimi i.inde bulduum yerin doasn anlatmalym. #tn bulutlar ayaklarmn
altndayd, daha dorusu benimle dnyann arasnda uzanyordu. Yldzlara gelin-e, bulunduum yerde hi. ge-e
olmadndan g/rnleri he0 aynyd 3her zamanki gibi0ar lak deil soluklard ve ayn sabahlar sahi0 olduu
g/rn .ok andryorlard. Ama sade-e birka. tanesi g/rlebiliyordu ve bunlar da 1tahmin edebildiim kadaryla2
dnyallarn g/rdnden on kat byk g/rnyordu. %olunaya yalnz-a iki gn kalmt ve ayn bykl korkun.tu.
UYldzlarn yalnz-a yerkrenin aya d/nk tara,nda belirdiklerini ve ona yaklatk.a daha byk g/rndklerini
belirtmeyi unutmamalym. Ayr-a hava dingin de ,rtnal da olsa kendimi he0 ayla dnyann tam arasnda bulduumu
da s/ylemeliyim. #undan emin olmam i.in iki sebe0 vard kularm hem dz bir .izgide u.uyordu3 ve ne zaman
dinlenmeye kalksak, belirsiz-e yerkrenin stnde srkleniyorduk. Bnk dnyann doudan batya doru, hi.
durmadan genelde dnyann kutu0lar denilen gnd/nm noktalarnn deil, zodyak noktalarnn stnde d/ndn
s/yleyen Qo0erni-us"a katlyorum ve bu meseleden daha sonra, +alaman-a"da gen.liimde /renmi olduum ve
sonra unuttuum astrolo6iye ilikin bilgilerimi tazeleye-ek zaman bulun-a uzun uzadya bahsetmeyi dnyorum.U
Ctaliklerle belirtilmi ga,lar bir kenara brakrsak, kitabn zamannn gn-el astrolo6ik ,ikirlerine ilikin nai, bir
/rnek olmas a.sndan dikkat .eki-i olduu s/ylenebilir. #unlardan birine g/re Uyer.ekimi kuvvetiU an-ak dnyann
yzeyinin /tesindeki ksa bir mesa,eye dek etkide bulunuyordu ve bu yzden de yol-umuz Ubelirsiz-e yerkrenin
stnde srklenmektedirU vs.
#aka Uaya yol-uluklarU da olmutur, ama hi.biri yukarda bahsedilenden daha deerli deildir. #ergera-"nki tamamen
anlamszdr. UAmeri-an buarterly *evie_Un .n- -ildinde s/z konusu UYol-ulukUa ilikin olduk.a ayrntl bir eletirel
yaz bulunmaktadr3 bu eletiride eletirmenin yalnz-a kitabn a0talln m, yoksa astronomi konusundaki kendi absrd
-ehaletini mi sergilediini anlamak g.tr. $serin adn unuttum3 ama yol-uluun vastasdostumuz +eny/r Gonzales"in
ganzalarndan bile daha sa.madr. !a-era- yeri kazarken ayn g.l bir ekilde .ektii tuha, bir metali ke,eder ve
hemen ondan bir sandk ina edi0, yere balayan i0leri kestikten sonra sandkla birlikte uyduya u.uverir. UThomas
"*ourke"nin ;.uuU bsbtn horg/rlemeye-ek bir 6eu d"es0rit"dir ve Alman-aya .evrilmitir. Kahraman Thomas
aslnda irlandal bir soylunun avlak bek.isidir ve tuha,lklaryla bu /ykye esin kaynakl ya0mtr. U;.uaU bir kartaln
srtnda, #antry Koyu"nun u-undaki yksek bir da olan 7ungry Te0esi"nden balanr.
#u kita0.klarda hede, he0 hi-ivdir3 tema Ayllarn ?detleriyle bizimkilerin karlatrlmasdr. 7i.birinde
yol-uluun ayrntlarnn akla yakn bir ekilde verilmesi y/nnde bir .aba yoktur. 7er birinde yazarlar astronomi
konusunda tamamen -ahil g/rnmektedir. U7ans @,aallUda tasarm, ger.ee benzerlik, bilimsel ilkeleri 1konunun
tuha, doasnn el verdii /l.de2 dnyayla ay arasn
daki yol-ulua uygulama giriimi a.sndan ori6inaldir.
csonc
www.iskenderiyekuu!"anesi.#om
HMEJ