KsaKiiKiar ve Hkmetin Rol

bir alan olmakla birlikte alandaki basit temel fikirlerden birisi deiik tevik dzeni rinin
insanlarn kendileri hakkndaki gerei aa vurmaya yneltebileceidir !aki" tartmada
emek "iyasasnda ve salk hizmetleri "iyasasnda teviklerin ters seim ve tehlike
"roblemlerini nasl azaltabileceini grmek iin birka rnee bakacaz
#mek $iyasas !evikleri
%eklenen fayda ve beklenen deeri tarttmz ksmda &''''( sabit cretli bir ie yaz)
tura sonucuna bal olarak *''''( veya +''''( kazandrabilecek bir i teklifi ar, seim
ya"an bir alan tarif ettik Riskten kanma durumunda ok az alann yazn seeneini
tercih edeceini belirtik -ma buna ramen ou insann bir takm belirsiz ieren cret
szlemeleri vardr %yk -merikan irketlerinin te"e yneticilerinin ou cretlerinin
yarsndan daha az sabit maa eklindedir .cret demelerinin ou frn karlarna veya
menkul kymetler "iyasasndaki baarsna bal "rimlerden gelir /ou0 lat sanayi ii
alann ne kadar hzl olduuna bal "ara ba cret der %azlarnz t lerin belirsiz
olduu yazlk magazin sat ilerinde alm olabilirsiniz 1nsanlarn or riskten kaman
olduu bir dnyada bu szlemeleri niin gryoruz2
3zlemelerin bu trleri deiken demelerin firmalarn kendi alanlarndan daha4
"erformansa sahi" olmalarna yardm edebilmeleri nedeniyle olur %ir sat eleman al5 nz ve
6eorge ve Harry adnda iki adaynz olduunu dnnz Her iki aday da yakn7 insanlarla iyi
ve alkan grnyor Hangisinin daha iyi sat eleman olacan sil syleyebilirsiniz2 %u
durumda tevikler gl bir rol oynayabilir 8iyelim ki 6eorge Harry9ye u anlamay
neriyorsunuz: 1 iin "lak cret *;'''( fakat belli bir dzeyi aai her sat iin byk bir
komisyon deniyor %u maa nerisi ne kadar deerlidir2 %u 6eor ve Harry9nin sat eleman
olarak ne kadar iyi olduuna baldr #er Harry iyi bir insan olmasna ramen tembel
olduunu kabul ederken7 6eorge mkemmel bir sat elaman olduunu biliyorsa7 sadece
6eorge bu maa teklifini kabul edecektir !evik "aketinin tasarlanma< biimi doru kiinin7
yani daha iyi sat elemannn ie seilmesini salam oldu 8aha nce = bu blmde
tanmlanan ters seim "roblemine karn bu tevik dzeneinin yararl seim< dinamiini
yarattna dikkat ediniz /ou irketin ksmen "erformansla deien deme dzenlemelerinin
bir sebebi uygun alanlar ekmek istemeleridir %u olayda deme tasarm > kt aday elemi
oldu !evik tasarmnn bir sonucu olarak7 Harry kendi tembelliini tercihiyle aa kartm
oldu
$erformans maa baka bir rol daha oynar %ir kere ii kabul ettikten sonra7 6eorge9un
maann bir ksmnn iyi almasna bal olmas onu daha da iyi almak iin cesaret)
lendirecektir ?"hesiz7 6eorge9un maann ksmen kontrol edebildii eylere bal olmas
nemlidir %u ou irkette icra bakannn @te"e yneticisininA cretinin asistannn maandan
daha ok firmann karllna bal olmasnn bir sebebidir !e"e ynetici karllk zerinde daha
ok kontrole sahi" olduu iin onun en gl "erformans tevikleriyle yz yze olmas gerekir
3on yllarda baz eyaletlerde devlet okullarndaki retmenler iin daha ok baarya dayal
bir cret uygulanmas ynnde bir aba sz konusudur %az durumlarda7 ikramiyeler
rencilerin standart testlerdeki baarlarna balanmtr 1lgili bir dizi denemede7 BeC Dork
ehri iyi not alan rencileri ce" telefonu gibi hediyelerle dllendirmek iin bir "ilot "rograma
sahi"tir Her iki "rogramnda yarar konusunda bir hayli tartma sz konusudur %azlar devlet
okulu retmenlerinin zaten ok istekli olduunu ve "arasal dln muhtemelen ok bir etkisi
olmayacan dnmektedir 8ierleri7 retmenlerin Etesti reteceiniF ve dolaysyla da
yanl davrann kamlanacan ileri srmektedir %azlar tevik demesinin zverili
retmenleri eleyeceinden kayg duyarken7 dierleri gayretli retmenleri elde tutma ynnde
gelime salayacana inanmaktadr 8evlet okulu rencileri asndan ise7 eletirmenler bu
teviklerin renmeyi bir sevgi meselesi olmaktan kar" ticaret meselesi haline getireceinden
kayg duymaktadr %u sorunlar muhtemelen uzunca bir sre tartlacaktr
3alk Hizmetlerinde !evikler
6een on yldan daha uzun bir sredir -merika9da gittike artan salk hizmetleri maliyetleri
byk bir "olitik mesele olmutur *''G9de salk hizmetleri maliyetleri -merikan gayri saf
yurtii haslasnn @63D1HA yzde =;9ini amtr %azlar salk hizmetleri maliyetlerindeki
bymenin bir ksmnn aklaycs olarak sigortal nfus tarafndan yaratlan ahlaki tehlike
"roblemi olduuna inanmaktadr