Phép dời hình Lớp 11 Cơ bản

PHÉP DỜI HÌNH

Phép dời hình bao gồm các phép: Phép tịnh tiến, phép đối xứng trục, phép đối xứng
tâm và phép quay. Đối với mỗi phép, để giải toán ta cần nắm rõ các biểu thức tọa độ, riêng
phép quay ta cần kết hợp việc vẽ hình.

À Phép tịnh tiến: Với phép tịnh tiến theo vectơ ⃗𝑣 = (𝑎, 𝑏).

⎧
⎨ 𝑥′ = 𝑥 + 𝑎
Gọi 𝑀 (𝑥, 𝑦) và 𝑇⃗𝑣 (𝑀 ) = 𝑀 ′ (𝑥′ , 𝑦 ′ ). Khi đó ta có

n
⎩𝑦 ′ = 𝑦 + 𝑏

gô
N
Á Phép đối xứng tâm: Với phép đối xứng tâm 𝐼(𝑎, 𝑏).
⎧

h
⎨𝑥′ = 2𝑎 − 𝑥

n
Gọi 𝑀 (𝑥, 𝑦) và Đ𝐼 (𝑀 ) = 𝑀 ′ (𝑥′ , 𝑦 ′ ). Khi đó ta có
⎩𝑦 ′ = 2𝑏 − 𝑦

ha
T
 Phép đối xứng trục: Với phép đối xứng trục, ta chú ý đến 2 trường hợp đặc biệt, đó
là trục 𝑂𝑥 và trục 𝑂𝑦
m
hạ

a. Phép đối xứng trục 𝑂𝑥

⎧
⎨𝑥′ = 𝑥
P

Gọi 𝑀 (𝑥, 𝑦) và Đ𝑂𝑥 (𝑀 ) = 𝑀 ′ (𝑥′ , 𝑦 ′ ). Khi đó ta có

⎩𝑦 ′ = −𝑦
ồ
H

b. Phép đối xứng trục 𝑂𝑦

⎧
⎨𝑥′ = −𝑥
:

Gọi 𝑀 (𝑥, 𝑦) và Đ𝑂𝑦 (𝑀 ) = 𝑀 ′ (𝑥′ , 𝑦 ′ ). Khi đó ta có

ạn

⎩𝑦 ′ = 𝑦
so

Còn đối với phép đối xứng trục mà trục là 1 đường thẳng d bất kỳ, cách giải sẽ khác hơn
như sau:
n
iê

Gọi 𝑀 (𝑥, 𝑦) và Đ𝑑 (𝑀 ) = 𝑀 ′ (𝑥′ , 𝑦 ′ ).

⎧
⎨𝑥′ = 2𝑎 − 𝑥
B

Khi đó ta có , trong đó 𝐻(𝑎, 𝑏) là giao điểm của 𝑀 𝑀 ′ và 𝑑.

⎩𝑦 ′ = 2𝑏 − 𝑦
⃝
c

à Phép quay: Với phép quay, ta chỉ cần chú ý đến phép quay tâm 𝑂 và góc quay là 900
hay −900 . Lời giải cần phải kết hợp với vẽ trên hệ trục tọa độ.
⎧
⎨𝑂𝑀 = 𝑂𝑀 ′
′ ′ ′
Gọi 𝑀 (𝑥, 𝑦) và Q(𝑂,𝛼) (𝑀 ) = 𝑀 (𝑥 , 𝑦 ). Khi đó ta có −−→
⎩−−→
ˆ
𝑂𝑀 , 𝑂𝑀 ′ = 𝛼
Kết hợp với việc vẽ hệ tọa độ, ta tìm được tọa độ của 𝑀 ′ .

c Hồ Phạm Thanh Ngôn

⃝ Trang số – 1