SEMINARSKI RAD

TEMA: POJAM VOZNOG PARKA

UVOD
Pod pojmom vozni park podrazumijeva se skup svih transportnih sredstava
autotransportneorganizacije (autobusi, zglobni autobusi, teretna motorna vozila,
tegljai, prikolice i poluprikolice). Vozni park moe biti formiran po
organizacionim i teritorijalnim potrebama.

Organizacioni vozni park se moe formirati za djelatnosti javnog prevoza ili za
djelatnosti
prevoza za sopstvene potrebe. Formiranje voznih parkova po teritorijalnim potr
ebama
podrazumijeva sve navedene oblike organizacionog voznog parka ali sa ograni
enim
teritorijalnim dejstvom, odnosno zadatkom podmirenja transportnih potreba
posmatraneteritorijalne oblasti.
















2
SASTAV VOZNOG PARKA
Vozni park drumskih transportnih sredstava sastoji se od drumskih i prikljunih
vozila ije su
eksploataciono-
tehnike karakteristike razliite i tehniko stanje nejednako. Pod eksploataciono
-
tehnikim karakteristikama podrazumijevaju se gabaritne d
imenzije vozila


duina, irina,visina, razmak osovina, razmak tokova, duina prednjeg i
zadnjeg prepusta,
poluprenici podune i poprene prolaznosti, radijus okretanja, dinamika svojst
va vozila, masa praznogvozila, ekonominost pogona, pogodnost za tehniko
odravanje, kapacitet vozila
korisna
nosivost, specifina povrinska i zapreminska nosivost u t/m
2
itd.Ukoliko je vozni park sastavljen od vozila iste marke i tipa onda je to
homogen vozni park.Sastav voznog parka po pravilu je rijetko homogen
. Vozni park najee je heterogene strukture
tj.
sastavljen je od vozila razliitih marka i tipova, kategorije korisnih nosivosti su
razliite pa su
i
tehniko
-
eksploatacione karakteristike razliite.

Visoku efikasnost pri radu voznog parka najlake je os
tvariti sa homogenim voznim parkom, kod
kojeg je tehniko odravanje vozila lake i racionalnije. Radi toga, kod
formiranja voznih parkova potrebno je teiti "tipizaciji" vozila ili bar broj marka
i tipova vozila zastupljenih u
voznom parku svesti na minimum.
Pri organizovanju eksploatacije vozila, radi stvaranja uslova za uporeivanje
rada vozila uvoznom parku, potrebno je izvriti podjelu na grupe vozila koje
imaju iste tehniko
-
eksploatacione karakteristike i ije je stanje priblino jed
nako. Vozila se po pravilu svrstavaju ugrupe u funkciji marke i tipa vozila,
godine proizvodnje, korisne nosivosti, namjene tovarnog
prostora (sanduari, cisterne, hladnjae, teretna vozila sa ureajima za
samoistovar
-kiperi itd;
autobusi za meugradski saobraaj, autobusi za prigradski saobraaj, autobusi
za turistikevonje itd.)
Vozila se svrstavaju u grupe i u zavisnost od uslova eksploatacije, kako bi se
izmjeritelji rada
vozila mogli uporeivati.

INVENTARSKI VOZNI PARK
Definicija:
Pod " inventarskim voznim parkom " podrazumijeva se skup svih vozila koja
se vode uinventaru

knjigovodstvu osnovnih sredstava autotransportne organizacije. Skup svih
vozila u
voznom parku homogenog sastava oznaava se sa Ai
inventarski broj vozila.U heterogenom voznom parku inventarski vozni park je
skup grupa vozila razvrstanih pomarkama i tipovima vozila u voznom parku.

PODJELA INVENTARSKOG VOZNOG PARKA
Po svom tehnikom stanju inventarski vozni park se d
ij
eli na vozila koja su tehniki ispravna,
tj.
sposobna za eksploataciju i vozila koja su tehniki neispravna, odnosno
nesposobnaza eksploataciju. Ovo znai da se inventarskom voznom parku imam
o vozila koja su
"sposobna" za rad i vozila koja su "nesposobna" za rad. U praksi rij
etko nastupa sluajkada su sva vozila sposobna za rad i to najee kod
voznih parkova sa ma
lim inventarskim brojem vozila.
Ako se kod homogenog voznog parka sa Ai oznai inventarski broj vozila, sa As
brojtehniki ispravnih
za
rad sposobnih vozila i sa An broj tehniki neispravnih, odnosno za rad
nesposobnih vozila, tada se dobije podj
ela inventarskog voznog parka po tehnikom stanju
podskupovi broja inventarskih vozila po markama i tipovima vozila uvoznom
parku.

3
PODJELA INVENTARSKOG VOZNOG PARKA
Po svom tehnikom stanju inventarski vozni park se d
ij
eli na vozila koja su tehniki ispravna,
tj.
sposobna za eksploataciju i vozila koja su tehniki neispravna, odnosno
nesposobnaza eksploataciju. Ovo znai da se inventarskom voznom parku imam
o vozila koja su
"sposobna" za rad i vozila koja su "nesposobna" za rad. U praksi rij
etko nastupa sluajkada su sva vozila sposobna za rad i to najee kod
voznih parkova sa ma
lim inventarskim brojem vozila.
Ako se kod homogenog voznog parka sa Ai oznai inventarski broj vozila, sa As
brojtehniki ispravnih
za
rad sposobnih vozila i sa An broj tehniki neispravnih, odnosno za rad
nesposobnih vozila, tada se dobije podjela inventarskog voznog parka po
tehnikom stanju.

PODJELA INVENTARSKOG VOZNOG PARKA PREMA TEHNIKOM
STANJU
Po svom tehnikom stanju inventarski vozni park se dijeli na vozila koja su
tehniki ispravna,
tj. sposobna za
eksploataciju i vozila koja su tehniki neispravna, odnosno
nesposobnaza eksploataciju. Ovo znai da se inventarskom voznom parku imam
o vozila koja su
"sposobna" za rad i vozila koja su "nesposobna" za rad. U praksi rijetko na
stupa sluajkada su sva vozila sposobna za rad i to najee kod voznih parkova
sa malim inventarskim
brojem vozila.Ako se kod homogenog voznog parka sa Ai
oznai inventarski broj vozila, sa As
broj
tehniki ispravnih
za rad sposobnih vozila i sa An
broj tehniki neispravnih, odnosno za rad
nesposobnih vozila, tada se dobije podj
ela inventarskog voznog parka po tehnikom stanju



6
Prevozni put
Pojam prevoznog puta definie odabrani i vozau propisani pravac kretanja vozil
izvrenju prevoza izme va dva mjesta. Definisanje pravca kretanja vozila
neophodno je kada su tedvije take spojene sa dva ili vie putna pravca i tada
prevozni put obavezno propisujedispeerska sluba i unosi u putni nalog vozila.
Odabrani prevozni put
po pravilu mora biti najbolji i najkrai. Za pojam prevozni put u praksi sekoristi
i termini ITINERER I MARUTA.

Transportni rad

jedinice transportnog rada
U toku vrenja transportnog procesa putnici ili roba se transportuju na
odreenim rastojanjima i
pri tome se ostvaruje transportni rad. Transportni rad je proizvod ostvarenog ob
ima prevoza
putnika ili koliine prevezenog tereta i prosjenog rastojanja na kome je
transport izvren.

Transportni rad izraava se putnikim i tona kilometrima. Za
jedinicu transportnog rada
u putnikom saobraaju uzima se putnik kilometar (pkm) i to je rad ostvaren
prevozom
jednog putnika na rastojanju od jednog kilometra.Za jedinicu transportnog rada
u robnom -
teretnom saobraaju uzima se tona k
ilometar (tkm) i to je transportni rad dobijen prevozom jedne tone tereta na
rastojanju od jednog kilometra.
ELEMENTI RADA VOZNOG PARKA
Dobra organizacija drumskog transporta podrazumijeva precizno planiranje i
optimalnuorganizaciju eksploatacije transportnih sredstava pri procesu transport
a robe i putnika.
Precizno planiranje zahtijeva temeljno izuavanje prevoznih zahtjeva i uslova
pri kojim treba
organizovati transport u narednom vremenskom
periodu uz analizu ostvarenih rezultata radavozila u prethodnom periodu.
Pri odreivanju transportnog rada voznog parka potrebno je izmjeriti elemente
koji se odnose na:
1.

Vremenski bilans vozila u danima2.

Vremenski bilans vozila u asovima
3.

Uslove pri izvrenju transportnih procesa (brzina vonje,
rastojanje prevoza)4.

Preeni put vozila i stepen iskoritenja preenog puta
5.
Stepen iskoritenja kapaciteta vozila
7
Poznavanje nivoa izmjeritelja eksploatacije transportnih
sredstava omoguava odreivanje
nivoa produktivnosti rada istih i utvr
ivanje potrebnih kapaciteta za pravovremeno
podmirenje transportnih zahtjeva
klijenata.Poznavanje nivoa izmjeritelja eksploatacije i njihovog uticaja na proizv
odnost vozila
omoguava preduzimanje potrebnih mjera za poveanje proizvodno
sti rada transportnih
sredstava i izvrenje transporta uz nie transportne trokove.

TEHNOLOKO
EKSPLOATACIONI POKAZATELJI RADA VOZILA
Za potrebe planiranja, analize i ocj
ene efektivnosti rada vozila u drumskom saobraaju (kakou putnikom tako
i u robnom transportu) uveden je sistem izmjeritelja i koeficijenata
kojima je omogueno ocjenjivanje stepena korit
enja vozila i voznih parkova u cjelini, kaoi vrednovanje ostvarenih rezultata
rada.
Tehniko
- eksploatacione pokazat
elje i izmjeritelje rada vozila moemo podijeliti na:

1) Izmjeritelje i koeficijente vremenskog balansiranja rada vozila u danima i
asovima.

2) Izmjeritelje i koeficijente iskoritenja preenog
puta.3) Izmjeritelje iskoritenja kapaciteta vozila i pr
evozne sposobnosti voznog parka.
4) Izmjeritelje uslova pri izvrenju transportnih procesa.
5) Rezultativne izmjeritelje rada vozila i voznog parka.

8
ZAKLJUAK

Transportna preduzea imaju tri osnovna djelokruga rada:- obavljanje prevoza
robe ili putnika- odravanje voznog parka
i tehnike ispravnosti- organizovanje proizvodno transportnog procesa i
odravanja
Rad transportnih jedinica (voznog parka) predstavlja obavljanje prevoza po
odreenom procesu,koji obezbjeuje odgovara juu ekonominost. Proces
transporta (prevoza) sastoji se iz sljedeih
faza:- dovoenje sredstava transporta na utovar-utovaranje robe (ljudi)- prevoz
robe (ljudi)-
istovar robe (izlaz ljudi)Odvijanje transporta po navedenim fazama zove se
ciklus transportnog procesa. Rad prevoza jednak je proizvodu prevezene teine
robe (broj putnika) i preenog puta.
















Literatura:
www.vozni park.ba
www.organizacija voznog parka.ba