Na ovom prostoru koji uprija danas zahvata u prethodnim vekovima mnogo se istorije

nataloilo. Zbog toga to se od davnina ba na ovom mestu prelazila Velika Morava - na

ovaj ili onaj nain i pod raznnim njenim imenima - upriju su poseivali mnogi! i dobri i
loi" i putni#i i putopis#i" diplomate i vojskovi$e i pokoji evropski vladar - jasno" svako sa
svojim namerama. %stalo je zabeleeno da je uprija do &V veka imala svoga episkopa"
koji je uestvovao na tadanjim velikim i znaajnim #rkvenim saborima. ' upriji su se
susreli (te)an Nemanja i *ridrih +arbarosa, uprija je bila na grani#i -ara$or$eve (rbije
i najjunije" poslednje naselje nekadanjeg beogradskog paaluka - kraj koji e kasnije
naseliti .esi majstori" koji sau doli posle osnivanja velike )abrike eera" nosio je naziv
/0arine/" a zbog slovenske brae taj novi #entar grada" koji se prua od kolonije )abrike
eera preko stadiona novog )udbalskog kluba koji su .esi i osnovali" pa sve do
nekadanjeg sela 1irovni#e poneo je novo ime! (lavija" kako se i danas zove. 2okraj
)abrike eera nekada je radio veliki gradski bazen" na kome su ezdesetih i sedamdesetih
godina 33 veka odravana vana takmienja. 4li" uprija nije samo zbog toga bila
proglaena gradom sporta! nekada izvrsni stonoteniski klub" smeten u hali /5adrane/"
potom predratni sokolski klub" a posleratno sportstko drutvo 2artizan kao rasadnik
rekreativa#a" ali i onih koji su otili i korak dalje, )udbalski klubovi Morava i 6adniki"
kao i uveni atletetiari popu Vere Nikoli" (neane 2ajki" 7ragana Zdravkovia i
mnogih drugih doneli su upriji epitet sportskog grada i opravdali ga.
7o 7rugog svetskog rata u upriji se nalazila podo)i#irska artiljerijska kola" a sve do
bombardovanja (65 8999. godine ovdanji garnizon bio je jedan od najveih u ovom delu
(rbije. 7anas je uprija pristupna taka vanom poligonu 2asuljanske livade" koji se
nalazi na +eljani#i.
7o uprije se najlake stie autoputem :-;< i ona se nalazi na oko 8<= kilometara juno
od +eograda" odnosno stotinak kilometara severno od Nia" stenjena u plodnoj
velikomoravskoj dolini izmeu -uajskih i >ledikih planina. Naselje je u prolim
vekovima imalo veliki znaaj prvenstveno zbog svog spe#i)inog poloaja. -ada su ?ur#i
razorili 6avno" srpsko naselje na mestu gde se na antikom putu Via militaris nalazio
garnizon @orreum Margi" samo nekoliko metara nizvodno od rimskog prelaza na Velikoj
Moravi %smanlije su izgradili svoj most - upriju" po kome je novo naselje dobilo ime.
Za vreme 2rvog srpskog ustanka u blizini uprije se dogodio uveni +oj na &vankov#u
8A=< godine" kada su ustani#i do nogu porazili ?urke nakon to je @a)iz 2aa izgubio
ivot pogo$en ustanikim hi#em iz topa. Na mestu gde se odigrao boj podignut je
spomen dom. Zanimljivo je pomenuti da se u blizini nalazi i rei#a Mirosava" gde je sveti
(ava" prvi srpski arhiepiskop" nad motima svoga o#a" svetog (imeona Mirotoivog
izmirio svoju brau Vukana i (te)ana" koji su bili zava$eni oko prestola.
-asnije se uprija nala na prvoj srpskoj eleznikoj pruzi +eograd - Ni" a postala je
vano vorite za itav kraj" kao saobraajni" obrazovni" zdravstveni i administrativni
#entar.
Me$utim" ni jo uvek vidljivi oilj#i od N4?% bombardovanja" no brojni kulturni
doga$aji u toku godine" ni muzej sa mnotvom eksponata koji priaju priu o itavom
ovom kraju kroz vekove ne mogu se nadmetatti za mensto one najvanije turistikje
atrak#ije uprije sa manastirom 6avani#a" zadubinom -neza Bazara @rebeljanovia na
izvoru istoimene reke. Manastir je izgra$en 8CA8. godine" a potom vie puta razaran od
strane ?uraka i obnavljan od strane manastirskog bratstva. 7anas je mesto hodoaa"
budui da se danas u nejmu nalaze moti velikog kneza" muenika Bazara. +lizu uprije
su i manastiri resavske kole! Manasija" Zlatena#" Miljkovo" ?omi" potom osta#i
srednjovekovonog grada 2etrusa" 6tanj...
7anas je uprija vorite okrueno brojnim atrak#ijama koje ima ta da ponudi gostima"
ne samo za jedan vikend" ve i za nekoliko dana.