Access

Kurs Plan
On Haftalk Kurs Plan:

Ders1: Microsoft Access le almak
Veritaban Kavram
Access 2000'in Yenilikleri.
Kurulum

Uygulama: Bir veritaban uygulamas senaryosu hazrlamak.
Ders2: Bir Veritaban Tasarlamak
Bir Veritaban Tasarlamak
Veritaban Nesnelerini Tanmak.
Yardmc Programlar Tanmak.
Veritaban zellikleri.

Uygulama: Veritaban dosyas yaratmak.
Ders3: Tablolar Tasarlamak
Accessde tablolar tasarlamak.
Tablo alanlarnn zelliklerini dzenlemek.
Veritaban iindeki tablolar arasnda ilikiler kurmak.

Uygulama: Tablolar tasarlamak ve iliki dzenlemek.
Ders4: Sorgular Tasarlamak

Bir sorgu tasarlamak.
Bir sorguyu altrarak istenilen sonular elde etmek.
Deiik sorgu trlerini kullanmak.
Uygulama: Sorgular gelitirmek.
Ders5: Formlar Tasarlamak
Bir form tasarlamak.
Form kullanmn aklamak.
Deiik form yaratma ve kullanma tekniklerini grmek.

Uygulama: Veri girmek ve grntlemek amal formlar tasarlamak.
Ders6: Rapor Tasarlamak

Bir rapor tasarlamak.
Raporlar araclyla eitli alt toplam ve ara toplam gereksinimlerine yant verecek gruplama yapmak.
Raporlar ekranda (nizleme) ve yazcda grmek.

Uygulama: Gruplamalar ve alt toplamlar alan raporlar tasarlamak.
Ders7: Makrolar Kullanmak

Makrolarn kullanm amalarn aklamak.
Bir makro tasarlamak.
Makrolar altrmak.

Ders8: Veri Transferi

Veri transferini aklamak.
Dier uygulamalardan ve veritabanlarnda veri almak
Dier uygulamalara ve veritabanlarna veri vermek

Ders9: Internet ve Intranet zellikleri

Accessin Internet ve Intranet zelliklerini aklamak.
Data Pages blmn renmek.
Access nesnelerini Web sayfas olarak kaydetmek.

Ders10: Bir Veritaban Projesi Yapmak

Bir veritaban uygulamas projesi

Ders 1
DERS 1: MICROSOFT ACCESS LE ALIMAK

Dersin sonunda yapabilecekleriniz:

-Microsoft Accessin amalarn tanmlamak.
-Microsoft Access 2000in yeniliklerini aklamak.
-Microsoft Access 2000in kuruluunu yapabilmek.

I. MICROSOFT ACCESS
Microsoft Access, masast veritaban (database) projeleri gelitirmek iin yaygn olarak
kullanlan bir veritaban ynetim yazlmdr. zellikle verilerin tablolar halinde tasarlanmas
ve ilikiler (relationships) gibi yeni kavramlarn yer ald Access, gelimi veritaban
olanaklarnn kiisel bilgisayar zerinde kullanlmasn salayan ve yaygn olarak kullanlan
bir programdr.

II. MCROSOFT ACCESS 2000N YENLKLER
Microsoft Access 2000, ok sayda yenilie sahiptir. Bunlarn en banda Internet ve Intranet
uygulamalar gelitirmek iin kullanlan yenilikler gelmekle birlikte btn yeniliklere ksaca
bir gz atalm:

A. DATABASE PENCERESNDEK YENLKLER
Microsoft Access, bir veritaban penceresinden ynetilir. Bu pencerede verilerini depolamak
iin tablolar, verilerinizi sorgulamak iin sorgular (query), verileri ilemek ve grntlemek
iin formlar ve verilerin ktlarn almak iin raporlar kullanlr.

Microsoft Access 2000, Database Penceresinde database (veritaban) nesnelerinin grlmesi
ve ilenmesiyle ilgili ok sayda yeni dzenleme seeneklerine sahiptir:
-Database penceresi ara ubuu: Database nesnelerinin ynetimi, almas ve yaratlmasyla
ilgili komutlarn kolayca bulunmasn salar.
-Nesne ubuu (Object bar): Database nesnelerinin dikey olarak grld ve kolayca
kullanld yer.
-Database nesnelerini gruplamak: Farkl trdeki database nesnelerine eriim iin kullanlan
ksayollarn gruplarn ieren grup ubuklar.
-Yeni nesne ksayollarn kullanmak: Database penceresinde; nesneleri tasarm grnmnde
aabileceiniz seenekler. Ayrca yeni bir database nesnesini yaratabileceiniz sihirbaz yer
alr.
-Nesnelerin database penceresinde seilmesini ve almasn zelletirmek: Dzenleme
yaparak database nesnelerini tek bir fare tklamasyla amak.

B. DATABASE TASARIMINDAK YENLKLER
Microsoft Access 2000 database tasarm ve datalarla alma bakmndan ok sayda yeni
zellie sahiptir. Bunlardan bazlar unlardr:

-Record-level locking (Kayt-dzeyi kilitleme): 4 K boyutundaki sayfalar zerinde yaplan
page-level kilitlemenin yan sra Microsoft Access 2000 satr-dzeyinde de kilitleme
yapabilmektedir.
-likili datalarn subsheet (alt data tablolar) iinde grntlenmesi: Tablo, sorgu ya da form
zerindeki ilikili datalarn alt tablolar (subdatasheet) ya da altform (subform) olarak
grlmesi salanr. rnein mteri tablosuna bal siparilerin grlmesi gibi.
-Yeniden adlandrma sorunlarnn otomatik olarak zlmesi: Bir formu, tabloyu, sorguyu,
alan ya da dier bir kontroln adnn deitirilmesi durumunda ortaya kacak sorunlar
gidermek iin ilgili bileenlerin de otomatik olarak yeniden adlandrlmas.

C. DATA ACCESS PAGES LE GELEN YENLKLER
Data access pages bir Web sayfasdr. Bu sayfa araclyla Microsoft Access 2000 ya da SQL
Server zerindeki datalara eriilebilir. Data pages (veri sayfalar), veri girii ve deitirilmesi
iin ayn Access formlar gibi kullanlabilir. Bunun dnda kaytlarn hiyerarik biimde
gruplanmas iin de data pages kullanlabilir. Bu sayfalarn zellii, sayfalar Internet Explorer
ile alabilir.

D. TOOLBARS, MEN BAR VE SHORTCUT MENLERNDEK YENLKLER
Access 2000 iindeki ara ubuklar, menler ve ksaayol menleri daha kolay ve hzl
biimde kullanlabilecek ekilde dzenlenmelidir.

-Kiiselletirilmi men ve ara ubuklar: Bir mennn alarak bir komutun seilmesi onun
kiiselletirilen menlere eklenmesini salar. Access 2000 kullandnz menlere ve ara
ubuklarna gre; sadece kullandnz men ve ara ubuklarnn grnmesini salar.
-Ara ubuklarn ard arda dizmek: More dmesine tklanarak daha fazla ara ubuunu
ekranda grebilirsiniz. Ara ubuklarn yere gre boyutlandrabilirsiniz. Bir dmeye
tkladnzda o dme ara ubunda grnr.
-Bir ara ubuu dmesine ya da men komutuna ksayol atamak: Bir ara ubuu
dmesine ya da bir men komutuna ksayol atayarak bilgisayar zerinde, network zerinde,
Intranet ya da Internet zerinde bir yere erimek.

E. GVENLK, BAKIM VE DNTRME LEMLERNDEK YENLKLER
-User-Level Security sihirbaz ile Veritaban zerinde gvenlik salamak: User-level Security
Wizard ile genel kurallar iinde veritabannn gvenlii salanr.
-Visual Basic for Applications kodunun parola ile korunmas: Modller, form ve raporlarn
arkasndaki modller iinde yer alan VBA kodlar parola ile konunur.
-Gelitirilmi Compact yardmc program: Daha gvenlive etkin biimde bir Access
veritabannn ve projesinin bir tek admda sktrlmasn salamak. Compact On Close
seenei ile bir veritaban projesinin kapanrken otomatik olarak compact etmek.
-Bir veritabann Microsoft Access 97ye evirmek: Bir Access 2000 veritabann Access 97
file dosya formatna evirmek gibi.

F. INTERNET ZERNDE ALIMAYLA LGL YENLKLER
Microsoft Access 2000 Internetle almak iin yeni zelliklere sahiptir. Bu ilemleri iin
Internet zerinde arama yapmay salayacak bir Web browsera gereksinim vardr.

-Data access page: Web sayfas yaratarak bir Access ya da SQL Server veritabanndaki
verilere giri, dzeltme ve listeleme gibi ilemlerin yaplmasn salar.
-Intranet ya da Internet zerinde birlikte alma: NetMeeting ile veritaban zerinde alan
dier kullanclarla birlikte alma yaplr.
-Bir ara ubuu dmesine ya da men komutuna hyperlink eklenir: Bir ara ubuu
dmesine ya da men komutuna bir hyperlink eklenerek bilgisayar, network, internet ya da
intranet zerindeki bir yere kolayca eriilir.

G. DER UYGULAMALARLA ALIMA ALANINDAK YENLKLER

Microsoft Access 2000, dier uygulamalarla alma alannda u yeniliklere sahiptir:

-Microsoft SQL Server ile almak: Bir Microsoft Access project yaratarak ya da SQL Server
Database Wizard kullanarak Microsoft SQL Server veritabanlarna kolayca eriim salanr.
-Dier bir dosya formatndaki datalara erimek iin yeni bir veritaban yaratmak: text,
dBASE, Paradox ya da spreadsheet formatndaki bir dosyay amak iin Microsoft Access
otomatik olarak bir link yaratarak dosyaya balanr.
-Microsoft Outlook ya da Microsoft Exchangeteki verilere balanmak ya da import etmek:
Microsoft Outlook ve Microsoft Exchange Serverdan Exchange/Outlook Wizard ile veri
import ya da link etmek.

H. RNEK UYGULAMALARDAK YENLKLER
zellikle veritaban yazlmlar, zerindeki aralar renmek iin rnek veritabanlar
sunarlar. Access iinde de ok sayda veritaban rnek olarak bulunmaktadr. Access iindeki
rnek veritabanlar kullanclara ve uygulama gelitiricilere rnek olacak almalar
iermektedir. Bu veritabanlar unlardr:

-Northwind Traders
-NorthwindCS
-Address Book
-Contact Management
-Household Inventory

Northwind Traders zellikle gzel formlarn, raporlarn ve data access pagelerin bulunduu
bir rnek veritabandr.
NorthwindCS rnek bir uygulamadr. Bu uygulama bir SQL script ile SQL Server zerinde
Northwind veritaban yaratr.
Address Book veritaban bir ailenin her yesinin adres ve telefon bilgilerini saklar.
Contact Management: Contact Manager veritaban ile btn kontakt kiilerin bilgileri
saklanr.
Household Inventory: Household Inventory veritaban ise eya bilgilerini tutar.

Bu rnek envanter bilgileri eitli alanlardaki bilgilerin nasl tablolar haline getirilmesine ve
nasl bir veritaban olduuna dair rnekler oluturmaktadr.

III. ACCESS 2000N KURULUMU
Microsoft Access 2000in kuruluu Office 2000 iinde ya da tek bana yaplabilir. Office
2000 iinde tipik kurulu Accessi ierir. Bunun dnda Custom (zel) kurulu iinde de
istenilen bileenler seilerek kurulabilir.

A. MCROSOFT OFFCE 2000 KURULUU
Kurulu ileminin adm-adm aamalar:

1. Office 2000 program Disc 1 etiketli CDyi CD-ROM srcye taknz.
2. Setup.exe programn altrn ve adm-adm yaplacak ilemleri izleyin.
3. Mevcut eski bir Office srm yoksa Install Now (imdi Kur) dmesine tklayarak
kurulua balayn. Eski bir srm varsa farkl bir klasr kullanmak iin ya da dier kurulu
seeneklerini deitirmek iin Custom Install seeneine tklayn.
4. rn kodunu girin.
5. stediiniz bileenleri sein.
6. Kuruluu devam ettirin. Sistemin yeniden balatlmasnn ardndan kurulu gerekli
dzenlemelere devam edecektir.

IV. GZDEN GERME
1. Microsoft Access, hangi alanlarda bir zm olarak kullanlr?
2. Microsoft Accessi altrmak iin hangi iletim sistemleri uygundur?
3. Microsoft Access 2000in yenilikleri nelerdir?
4. likisel veritaban nedir?
5. Data Access Pages (Sayfalar) ile neler yaplabilir?
6. Access 2000in SQL Server 7.0 verilerine eriim iin hangi zellie sahiptir?
7. Access 2000 ile ODBC tanmna gerek duyulmadan bir SQL Server veritabanna dorudan
eriilebilir mi?. Bu nasl yaplr?
8. Accessi kurarken nelere dikkat edersiniz?
9.Microsoft Access ile Microsoft Excelin hangi alanlar iin kullanlabilecek birer zm
olacan aklayn.

V. UYGULAMALAR
Microsoft Access, kurumsal amal ya da ticari alanda kullanlan verilerin depolanmas ve bu
alanca gereksinim duyulan bir zm iin kullanlr. Bu nedenle bir renci takibi, sipari
takibi, hasta takibi, stok kontrol gibi veri ve gereksinim duyulan bilgilere tasarlanan bir
almay karmza karr.

Kurs sresince kullanacamz bir uygulama aada yer almaktadr:

Microsoft Access Uygulamas:
FC ecza deposu bin kadar yesine ila toptan ila pazarlamak zere kurulmutur. FC ecza
ila siparilerini takip etmek iin bir veritaban gelitirmek istemektedir. Siz bir veritaban
yneticisi olarak Microsoft Access ile veritabann gelitirin.

Sipari sisteminin yan sra bir sre sonra FC ecza deposu mterileri iin bir anket yapmaya
karar vermitir. Anketler de veritabanna bir metin bilgisi olarak eklenecektir. Bu koullar
altnda; tablolar ve kaytlarn birbiriyle btnln salayacak olan olas ilikileri tanmlayn.

Bilgiler:
STOK KARTI MUSTER KARTI SPAR ANKET
Kodu Kodu Tarih Kodu
Tanm Unvan Sip No Anket Metni
Grup Kodu Grubu Mus Kodu
Satc Firma Adresi Stok Kodu
Birimi lesi Birimi
Birim Fiyat li Adet
KDV Tel Tayc Firma
Depo Kodu Fax Siparii Alan
Paket Kodu Vergi Dairesi
Aklama Vergi No
Resmi Kredisi
Hesap Al Tarihi
Resmi Web sitesi
PERSONEL (SPAR ALANLAR) TAIYICI FRMA
Kodu Kodu
Ad Soyad nvan
Adresi Adresi
li li
e Giri Tarihi Gzergah
Notlar:
-Birim fiyatlar genellikle Adet olarak dzenlenecektir.
-Fiyat ve adet bilgilerine mutlaka pozitif bir deer girilecektir.
-Sipari tarihi gnn tarihi olarak otomatik olarak dzenlenecektir.
-Grup kodlar, iller ve dier seenekli giriler bir combo box olarak dzenlenecektir.
-Sipari ekranndaki; mteri kodu, stok kodu ve tayc firma combo olarak dzenlenecektir
(Lookup Wizard) ve bilgilerin dier tablodan otomatik olarak seilmesini salayacaktr.

1. likileri Kurun
Mteri-Sipari
Mteri-Anket
Stok-sipari
Personel-sipari
Tayc firma-sipari arasndaki ilikileri kurun.

2. rnek veriler girin:

3. stenen sorgular:
-Mterilerin ili iinde grubu, grubu iinde alfabetik srada nvanlarnn yer ald liste.
-Adnn ilk harfi A-D arasnda olan mteriler?
-Verilen iki tarih arasnda (parametrik) siparilerin adet ve tutarlar?
-Verilen iki tarih arasnda ve belli bir mteri konu iin siparilerin adet ve tutarlar?
-Verilen iki tarih arasnda ve belli bir mteri ve siparii alan eleman olarak siparilerin adet
ve tutarlar?
-Verilen iki tarih arasnda, belli bir mteri, belli bir mal ve siparii alan eleman olarak
siparilerin adet ve tutarlar?
-Mallarn KDV oranlarn 15 olanlarn 20ye evrilmesi.
-En yksek sipari alan eleman bulmak iin elemanlarn sipari toplamlarn gsteren bir
sral liste (azalan).
-Hi siparii olmayan mterilen alfabetik srada listesi.
-li zmir olan ve telefon numarasnn ilk karakteri 4 olan mterilerin alfabetik srada
listesi.
-li zmir ya da Manisa olan mterilerin il iinde alfabetik srada listesi.
-Sipari adedi olarak en ok mal tayan tayc firma?
-Sipari alan elemanlarn toplam (tutar) siparileri.
-Stokta Birim fiyatlara %10 zam.
-Sadece belli gruptan olan stoklarn birim fiyatlarna %10 zam.
-Stoklarn depo kodunun ilk iki karakteri ile tanmlarnn ilk iki karakterinin birleiminin
listesi.
-Sipari toplamlarnn tayc firma gzergahlarna gre listesi.

4. stenen formlar
Formlar verilerin girilmesi, istenen bir bilgini aranmas, deiik ekillerde filtrelemeler
yaplmas iin gelitirilen nesnelerdir.
Yaplacaklar (a)
-Stok kart iin columnar (stunlu) bir form
-Mteri kart iin columnar bir form
-Anket iin columnar bir form
-Personel iin columnar bir form
-Tayc iin columnar bir form
-Sipari iin tabular bir form

Yaplacaklar (b)
-Mteri formu iin olas alanlara combo box ekleyin.
-Mteri formu iin olas alanlara Validation Rule ekleyin.
-Mteri formu iin form zeminini deitirin.
-Mteri formunun altna kendi hazrladnz bir bitmap dosyay koyun.
-Mterinin Web sitesi bilgisini tablo tasarmna ekleyin. Daha sonra bunun form zerinden
girilmesini salayn. Web sitesi alanna www.microsoft.com girin. Ardndan zerine
tklayarak ona ulamaya aln.
-Sipari formunun alt balk ksmna adet toplam aln.
-Sipari formunda birim fiyat ve tutarn grnmesini salayn.
-Sipari formunun alt balk ksmna tutar toplam aln. Ayrca altna KDVli toplam
hesaplattrn.
-Sipari formunda tayc firma ve siparii alan mterinin combolarla seilmesini salayn.
-Sipari formunu Scroll Bar ve Navigation Button kontrollerini kaldrn.
-Mteri kart ile sipari formunu birletirin.

Yaplacaklar (c)
-Mteri formuna ve personel formunda tarih alanlarna veri girii kolaylatrmak iin
ActiveX kontrollerinden (Tool, ActiveX Controls) Calendar Control 8.0 koyun ve
almasn kontrol edin.

Yaplacaklar (d)
-Bir ana men formu gelitirin.
-Btn formlara ulaacak dmeler yerletirin.
-Btn formlardan ana menye dn salamak iin Exit dmeleri yapn.
-Mteri gruplarnn toplam siparilerini gsteren grafik formu hazrlayn.

stenen Raporlar
Raporlar verilerin dz ya da gruplanarak ekrandan (preview) ya da yazcdan bastrlmas
ilemidir.

Yaplacaklar (a)
-Siparilerin tarih, mteri kodu ve rn kodu sral listesi.
-Mteri koduna gre gruplamal sipari bilgileri raporu.
-Haftalk tarih gruplamal sipari bilgileri raporu.
-rn koduna gre gruplamal sipari bilgileri.

Ders 2
DERS 2: BR VERTABANI TASARLAMAK

Bu ders sonunda yapabilecekleriniz:

-Bir veritaban tasarlamak iin gereken almay yapmak.
-Veritaban dosyasn yaratmak.
-Veritaban penceresini anlamak.
-Veritaban nesneleri zerinde baz ilemleri yapmak.

I. BR VERTABANI TASARLAMAK
Microsoft Excel , ya da Worde balamak ve hemen kullanabilmek belki olasdr, ama
Microsoft Access iin bunu sylemek biraz zordur. Accessi tam olarak kavramak ve
kullanabilmek iin, Accessi renmenin yan sra, ilikisel veritaban temellerini (bir
anlamda verilerimizi nasl organize edeceimizi) de bilmemiz gerekir.

Access ile almaya balarken, kafamzda bir veritaban (database) dncesi olmas gerekir.
Bu genellikle basit hesaplamalarn tesinde bir kayt tutmak eklinde olabilir. rnein
mterilerin alacaklarn takip etmek, siparileri takip etmek, retimi takip etmek gibi.

Veritaban yaratma ilemi Accesse ilk girite ya da daha sonra yaplr. Microsoft Access
balatldnda; yeni bir veritaban yaratmak, mevcut bir veritabann amak ya da yeni bir
veritaban yaratmak iin seeneklerin sorulduu bir iletiim kutusu ekrana gelir:

A. ACCESS BALATMAK
Accessi balatmak iin bilinen yntemler izlenir.

Access 2000i balatmak iin Start (Balat) mensnden Programs blmnden Microsoft
Access seilir.

Giri seenekleri:
Blank Access database (Bo veritaban):Yeni (bo) bir veritaban
Access database wizards, pages and projects (Veritaban sihirbaz): Veritaban yaratmak iin
hazr veritaban
ablonlarndan yararlamay salayan program.
Open an existing file (Varolan veritabann a): Varolan (daha nce yaratlm) bir
veritabann amak

Yeni bir veritaban projesine balamak iin seeneimiz: "Blank Access database (Bo
veritaban):Yeni (bo) bir veritaban" olmaldr.

Bo veritaban seeneinin seilmesinin ardndan yeni bir veritabannn yaratlmasna
balanr. Yeni bir veritabann yaratlmasna devam edilirken; ikinci admda ekrana veritaban
dosyasnn nerede (hangi src ve klasr) yaratlacan soran bir iletiim kutusu ekrana
gelir:

Bu iletiim kutusunda File name (Dosya ad) kutusuna yeni veritabannn ad girilir.
Veritabannn ad 255 karakter uzunluunda genellikle konu ile ilgili olarak yazlr. Ardndan
Create (Olutur) dmesine baslarak veritaban yaratlm olur.

rnein: ogrenci
satis
musteri
orneksirket
yilmazlar

gibi.

Microsoft Access veritaban dosyalarnn uzants . MDB dir.

Bu durumda bizim veritaban dosyalar:

ogrenci.mdb, satis.mdb, musteri.mdb, orneksirket.mdb, yilmazlar.mdb uzantl dosya olarak
yaratlr:

B. VERTABANI PENCERES
Bir veritaban yaratldktan sonra, artk onu veritaban penceresiyle ynetiriz. Veritaban
penceresi (Database Window), ilgili veritabannn nesnelerini ierir ve nesnelerin
dzenlenmesini salar. Veritaban ile ilgili tm ilemler bu pencereden yaplr.

Bir Veritabannn Nesneleri:
Bir veritaban iinde yer alan nesneler unlardr:

Tables (Tablolar): Veritaban iinde belli alanlardaki bilgileri saklar. rnein; mteri
bilgileri tablosu, stok bilgileri tablosu gibi.
Queries (Sorgular): Veritabanndaki veriler zerinde seim ilemini salar. Belli bir
gereksinimi karlamak iin istenen veriyi elde etmeyi salar. rnein; borcu u miktardan
fazla olan mteriler?, EGE blgesindeki son iki ayn satlarnn ortalamas gibi
Forms (Formlar): Verileri gstermek, belli hesaplamalar dzenlemek ve raporlar
dzenlemek iin kullanlr.
Reports (Raporlar): Verileri listelemek, belli hesaplamalar (gruplamalar) dzenlemek ve
yazcdan listelemek iin kullanlr.
Pages (Web Sayfalar): Internet ve Intranet ortamnda almay salayan zel bir tr Web
sayfasdr. Datalar Microsoft Access veritaban ya da SQL Server veritaban olarak
saklanabilirler.
Macros (Makrolar): lerin otomatik olarak yaplmasn salayan komutlarn yaratlmasn
salar.
Modules (Modller): Visual Basic ve Access Basic ile yazlan ve belli bir ii yapan kodlar
(program paralar) ierir.

B. VERTABANI PENCERES ANA DMELER
Veritaban penceresinde nesnelerin yan sra ana dme yer alr. Bu dmeler:

Open (A)
Design (Tasarla)
New (Yeni)

Open (A) dmesi ile mevcut bir nesneye ulalr. rnein daha nce yaratlm olan bir
tablo ya da bir sorgu alr. Design (Tasarla) dmesi ise mevcut bir nesnenin deitirilmesini
salar. New (Yeni) dmesi ise bir nesnenin yeni olarak yaratlmasn salar.
rnein yeni bir tablo ya da yeni bir sorgu yaratmak gibi.

PUCU: Veritabanmz iinde bir tablo yaratmak iin Tables blmnde New dmesine
tklamak yeterlidir. Ardndan Design View kullanlarak tablonun alanlar tasarlanr. Bylece
veritabannn ilk nesnesi tasarlanm olur.

1. ACCESS 2000 LE GELEN YEN NESNE YARATMA ALANLARI
Access 2000 ile birlikte veritaban nesnelerinin yaratlmasnda kullanlacak yeni aralar
gelmitir. Bu aralar o nesne seildiinde nesne yaratma elemanlar olarak listelenir.

rnein tablo yaratmak iin kullanacanz Tables (Tablolar) blmnde u seenekler yer
alr.

-Create table in Design view (Tasarm Grnmnde Tablo Olutur)
-Create table by using Wizards (Sihirbaz Kullanarak Tablo Olutur)
-Create table by entering data (Veriler Girerek Tablo Olutur)

Bu seenekler deiik ekillerde tablo yaratlmasn salar.

-Create table in Design view; tablo tasarm grnmnden yaratlr. Bu grnmde alanlar ve
zellikleri dzenlenir.
-Create table by using Wizards; tablo yaratmak iin sihirbaz kullanlr.
-Create table by entering data;tablo yaratmak iin datasheet grnm kullanlr. Alan adlar
Field1, Field2 eklinde verilir.

C. VAROLAN BR VERTABANINI AMAK
nceki konuda yeni bir veritaban dosyasn nasl yaratacamz grdk. Peki yaratp
kaydettiimiz bir veritabann daha sonra nasl aacaz? Daha nce yaratlm bir
veritabann amak iin; ya balangta Open an existing file (Varolan veritabann a)
seenei ya da Access balang mensnden File (Dosya) mensnn ardndan Open (A)
komutu kullanlr.

PUCU: Access veritaban dosyalarnn uzants .MDB dir.

D. VERTABANI NESNELERN KOPYALAMAK
Bir veritaban bir dosyadan oluur. Musteri.mdb gibi. Ancak bir veritaban iinde bulunan
herhangi bir nesnenin de kopyalanmas sz konusu olabilir. Bu ilem iin yine nesnenin
veritaban penceresi iinden seilmesinin ardndan bildiimiz Copy ve Paste ilemleri yaplr.

Bir nesne zerinde Copy (Kopyala) komutu seildikten sonra Paste (Yaptr) dmesine
tklandnda Microsoft Access kopyalama yolu ile yaratlacak yeni nesnenin adn sorar.
Ayrca nesnenin ierii ile ilgili seenekler seilir.

Nesneleri kopyalamak iin u admlar izleyin:
1. Veritaban penceresi zerinde istenilen nesne seilir.
2. Ara ubuu zerinde Copy (Kopyala) dmesine tklanr.
3. Ardndan Paste (Yaptr) dmesine tklanr.
4. Yeni nesnenin ad girilir ve dier seenekleri dzenlenir.

E. VERTABANI NESNELERNN SLNMES
Herhangi bir veritaban nesnesini silmek iin; nesneyi setikten sonra Delete tuuna
tklamanz yeterlidir. Bu ilem iin dier bir alternatif yol ise sa tua tklayp ekrana gelen
menden Delete komutunu semektir.

DKKAT: Bir veritaban nesnesini silmek geri dn olmayan bir ilemdir! Artk bir daha
istemediinizden emin olduunuz nesneleri silin.

F. VERTABANI NESNELERNN ADINI DETRMEK
Bir veritaban nesnesinin adn deitirmek gerektiinde; yine veritaban nesnesi seilir.
Ardndan farenin sa tuuna tklanr ve Rename komutuna tklanr. Ardndan nesnenin yeni
ad girilir.

NOT: Access 2000, Bir formu, tabloyu, sorguyu, alan ya da dier bir kontroln adnn
deitirilmesi durumunda ortaya kacak sorunlar gidermek iin ilgili bileenlerin de
otomatik olarak yeniden adlandrlmasn salar.

G. VERTABANI ZELLKLER
Veritabannda yer alan her bir nesnenin zellikleri olduu gibi veritabannn kendisinin de
zellikleri vardr. Bu zellikler Summary, Statistics, Contents ve Custom sekmesi altnda yer
alr.

General sekmesinde veritaban ad, yeri, bykl gibi bilgiler yer alr. Bunun dnda
veritaban dosyasnn read-only, hidden ve archive gibi zellikleri dzenlenir.

PUCU: Bir veritaban dosyas akken bu zellikleri dzenlenemez. Bu nedenle File Open
iletiim kutusunda iken farenin sa tuuna tklanarak elde edilen Properties (zellikler)
iletiim kutusundan bu zellikler dzenlenir.

Summary sekmesinde veritabannn yazar (author), konusu (subject) gib konular yer alr.
Statistics ise veritabanna eriilmesi, deitirilmesi gibi zaman bilgilerini tutar.
Contents sekmesinde ise veritaban nesneleri yer alr.
Custom sekmesi ise veritaban hakknda ek bilgiler tutmanz salar.

Veritaban zelliklerini dzenlemek iin u ilemleri yerine getirin:

1. File (Dosya) mensnden Database Properties (Veritaban zellikleri) komutu seilir.
2. Ardndan istenilen sekme seilir.
3. Bilgiler grlr ya da dzenlenir.

H. BR VERTABANININ ONARILMASI
u anda ekranda olmayan (kapal) bir veritabannn onarlmas (repair) gerekebilir. Bu ilem
veritabannn bozulma nedeniyle alamamasndan kaynaklanabilir.

Bir veritabann onarmak iin u admlar izleyin:
1. Mevcut veritabann kapatn.
2. Tools (Aralar) mensnden Database Utilities (Veritaban Hizmet Programlar) seeneini
ve Repair Database (Veritabann Onar) komutunu sein.
3. Repair (Onarma) iletiim kutusunda veritabann sein.
4. Repair dmesine tklayn.
NOT: Access bozuk veritabanlarn her zaman kurtarmayabilir. Bu durumlara kar
yedekleme yapmak her zaman zm garantisidir.

II. UYGULAMALAR
Bu hafta, bir nceki haftann notlarnda yer alan uygulama iin veritaban dosyasn
yaratacaz:

1. Access'i balatn.
2. Bo veritaban yaratma seeneini (Blank Access database) sein.
3. Dosya ad olarak ornekdb yazn.
4. Veritaban penceresine ulan.

Ardndan u ilemleri yapn:

1. Veritaban nesnelerini inceleyin.
2. File mensnden Database Properties iletiim kutusunu inceleyin.
3. Sizin veritabannzda hangi nesnelere gereksinim olacan ve onlarn nasl
yaratlabileceini dnn.

Dier ilemler:

Tools mensn inceleyin. Tools mennden Database Utilities mensn inceleyin.

III. GZDEN GERME
1. Bir veritaban yaratmak iin ne tr bir gereksinim ortaya atlr. inizle ya da
yapabileceiniz bir kayt tutma ilemiyle ilgili (rnein renci kaytlar) rnekler verin.
2. Veritaban dosyasnn uzants nedir?
3. Bir veritaban penceresi iinde hangi nesneler vardr. Bu nesnelerin rollerini aklayn.
4. Bir irket hem retimini hem de retimde alan personelinin deiik bilgilerini bir
veritabannda tutmak istemektedir. Sizce bir veritabannda btn bu bilgiler iin ok sayda
tablo yaratlmal m, yoksa bu konular iin iki ayr veritaban m tasarlanmal?
5. Veritabannn zelliklerinin ilevi nedir?

Ders 3
DERS 3: TABLOLAR TASARLAMAK

Ders sonunda yapabilecekleriniz:

-Microsoft Accessde tablolar tasarlamak.
-Tablo alanlarnn zelliklerini dzenlemek.
-Veritaban iindeki tablolar arasnda ilikiler kurmak.

I. TABLO YARATMAK
Bildiiniz gibi Microsoft Access program bir veritaban ynetimi program. Veritaban
zerinde verilerimizi dzenleyeceiz. Gzel!. Peki veriler nerede duracak ve nasl organize
edilecek. te sorunun yant tablolardr. Tablolar ileyeceimiz konuyla ilgili veri kmeleridir.
rnein sipari tablosu sipari bilgilerini iirirken, yine ayn veritabannda yer alan fatura
tablosu fatura bilgilerini ierir.

Bir Access veritaban ok sayda tablodan oluur. Verilerimizi tablolar halince organize
edeceimiz iin tablolar ok iyi bilmemiz gerekir. Dier bir deyile Access ile veritaban
yaratmann ana ilemi tablolar tasarlamak, verileri girmek ya da transfer etmek ve ilikisel
btnl salamak iin ilikileri kurmaktr.

rnein; bir mteri veritaban oluturmak iin; mteri sabit bilgileri, adresler, mteri (cari)
hareket bilgileri, stok bilgileri, personel bilgileri gibi tablolar ayn veritaban iinde
yaratmamz gerekir. Tablolarn ierdii veriler belli alanlardan oluur. rnein mteri sabit
bilgileri tablosu, mterinin kodu, ad, adresi gibi bilgileri ierir.

BAKINIZ: EKL: BR ACCESS TABLOSU (AAIDA)

Kayt (record) kavram: Hepimizi yaknda tand bir kavramdr bu kayt szc. "renci
kaydnz girildi", "kaydnz bulamadk" derler. Nedir bu kayt?. Kayt bir kiiye ya da rne
zel bilgidir. rnein renci kayd rencinin numaras, ad, adresi gibi bilgileri ierir. Kayt
szc bizim tablolarmz dzenlemek iin kullanacamz ana edir. Dier bir deyile bir
konunun tablosunu tasarlarken, o tablonun elemanlarnn kaytlarn tasarlayacaz.

A. YEN BR TABLO YARATMAK
Yeni bir tablo yaratmak iin Veritaban Penceresinde, Tables (Tablolar) blm seilir:

Tablo seenekleri:
Tablo yarata seenei levi
Create table in Design view (Tasarm Grnmnde Tablo Olutur) Tablo tasarm
grnm geilir.
Create table by using Wizards (Sihirbaz Kullanarak Tablo Olutur) Sihirbaz araclyla
ok sayda tablo
konularndan ve alanlarndan
seilerek bir tablo yaratlr.
Create table by entering data (Veriler Girerek Tablo Olutur) Veri girerek tablo yaratmak
iin alanlarn grntlendii
bir grnme geilir.

Bunun dnda bir tablo yaratmak iin veritaban penceresinden Tables blm seilir. New
dmesine baslarak veritabannda bir tablonun yaratlmas ilemine balanr. Yeni dmesinin
ardndan ekrana gelen iletiim kutusu ile tablo yaratma yntemi belirlenir:

Yeni tablo yaratmada be yntem kullanlr:

Yntem levi
Datasheet View (Verisayfas Grnm) Tablo eklinde veri girii salar.
Design View (Tasarm Grnm) Tablo tasarm ekran.
Table Wizard (Tablo Sihirbaz) Tablo Sihirbaz ile hazr tablolardan
yararlanma.
Import Table (Tablo Al) Dier bir veritabanndan tablo alma.
Link Table (Tablo Bala) Dier bir veritabanndaki tabloya balanma.

1. DATASHEET GRNM LE TABLO YARATMAK
Veritablosu grnm yntemi kullanmnda; alanlarn ad ve zellii tasarlanmadan ve temsili
alan adlar (Alan1, Alan2, .) kullanlarak tablo grnmnde dorudan verilerin girilmesi
salanr.

2. DESIGN GNM LE TABLO YARATMAK
Bir tablonun ayrntl biimde tasarlanaca yntemdir. Design (Tasarm) grnmnde tabloyu
oluturan kaytlarn alanlarnn dzenlenecei bir pencere ekrana gelir. Alanlarnn
zellikleriyle dzenli bir tablo oluturmak istiyorsak bu blm kullanmalyz.

Tablonun tasarm tablo iinde yer alacak birim kaydn tasarlanmasyla oluur. Kaydn tasarm
ise; kayt iinde yer alacak alanlarn adlarnn ve zelliklerinin (tiplerinin ve boyutlarnn)
tasarlanmasdr.

NOT: Bu dokmanlar Faruk ubuku tarafndan hazrlanmtr. Burada ad geen ticari
nvanlar ve markalar bilgi amal kullanlmlardr ve kendi imtiyazlarna sahiptirler. Bu
dokmanlar ticari amal olarak kullanlmaz. Daha fazla bilgi iin www.farukcubukcu.com
adresine baknz.

Alanlarn Adlar:
Alan adlar Alan Ad kolonuna girilir. Alan bilgisinin ilk zellii alann addr. Alan adlar
maksimum 64 karakter olmak zere harfler ve rakamlardan oluur. Alan adlarnda boluk da
kullanlabilir. Bir kaytta en ok 256 alan bulunabilir. rnein mteri ad.

Alan Trleri:
Alanlar, mteri ad gibi bir bilgiyi ieren yerlerdir. Her alanda deiik zelliklerde veriler
saklanacandan alanlarn belli trlerde olmas gerekir. Saysal ya da alfabetik (text) gibi.

Alan trlerinin (tiplerinin) zellikleri ve bilgisayarda kapladklar yer:

Veri Tr Veri Kaplad yer
Text (Metin) Metin Alfabetik ve saysal karakterleri saklar. Saysal
ilem yaplmaz. 1-255 bayt
Memo (Not) Not Alfabetik ve saysal karakterleri saklar. Saysal ilem
yaplmaz. Genellikle uzun aklama ve metinler.
1-64,000 bayt.
Number (Say) Saysal bilgiler
1,2,4 ya da 8 bayt. (Seime gre)
Date/time (Tarih/Saat) Tarih ve zaman
8 bayt
Currency (Para Birimi) Parasal deerler.
15 say basama ile 4 onlu basamak ise hesaplamadaki yuvarlamay nlemek
iin kullanlr. 8 bayt
Autonumber (Otomatik Say) Otomatik olarak artrlan saysal deerler. Genellikle sra
numaras vb gibi alanlar iin. 4 bayt
Yes/No (Evet/Hayr) Boolean (ikili) deerler.
1 bit.
OLE Objects (OLE Nesnesi) windows ortamnda bir nesne ya da dier ikili veriler.
1 Gigabayta kadar.
Hyperlink (Kpr) Bir Internet adresine balanmay salayan veri tipi.

Yukardaki veri trlerine gre kullanc alanda saklayaca deikene uygun veri tipini verir.
rnein Autonumber alanlar genellikle bir numara ya da kodun srekli artarak otomatik olarak
doldurulduu alanlar iin kullanlr. rnein kayt numaras ve sra numaras gibi. OLE
Objects ise genellikle resim vb. bilgileri saklamak iin kullanlr.

Kullanc iin dier bir ayrm da; zerinde aritmetik ilem yaplacak ya da yaplmayacak
verilerdir: rnein bir tutar, adet, fiyat, bor, alacak vb. bilgiler zerinde aritmetik ilem
yaplaca iin bu bilgiler Number olarak seilmeli ve uygun biimde dzenlenerek
kullanlmaldr. Bunun dnda ad, telefon numaras, fax numaras gibi bilgiler Text olarak
dzenlenmelidir.

3. TABLOLARIN DER KAYNAKLARDAN ELDE EDLMES
Microsoft Access iinde kullanabileceiniz veriler dier uygulamalardan da transfer edilebilir.
Yani tablolar yaratp iine veri girmek yerine, rnein Microsoft Excel'de ya da LOGO
program iindeki verileri Access tablolara aktarmak mmkndr.

Dier kaynaklardan alnacak veriler iin Access iinde iki aracnz vardr. Import ve Link.

Import ilemi tablonun dier kaynaktan transfer edilmesini salarken, link ilemi veriye yaplan
bir balant ilemidir.

NOT: Tablolara veri transfer etmeyi kursumuzun 7. haftasnda geni olarak ele alacaz.

B. TABLO TASARLAMAK
Tablo tasarm bir tablo yaratma ileminin en ayrntl blmdr. Yeni bir tablo tasarlamak
iin Tables (Tablolar) blmnden New (Yeni) dmesine tklanr. Ardndan yeni tablo
yaratmak seeneklerinden Create table in Design view seilir:

Bunun dnda yine ayn ilem iin Tables blmnden New dmesine baslr ve Design
dmesine tklanr. Buradan da Design View seilir.

Design grnmde tablonun alanlarn (fields) tasarlamak iin karnza bir ekran gelir. Bir
tablo tasarm iin yaplacak ilk i alanlarn adn ve trlerinin dzenlenmesidir. Alan adlar
(Fields name) tablo iindeki veriler temsil edecek kolonlarn adlardr. rnein bir mteri
tablosundaki kodu, ad, adresi vb. Gibi.

1. PRMARY KEY DZENLEMEK
Bir tablo tasarmnda; birim kaydn tasarlandn daha nce de belirtmitik. Kayt alanlarnn
belirlenmesinde verileri temsil eden alanlardan bir ya da daha fazlas Primary Key (ana
anahtar) olarak dzenlenir. Anahtar (key) alan kaytlara daha kolay ulamay ve onlar tek
olarak temsil etmeyi salayan bir bilgidir. rnein renci kayd iindeki renci numaras
renci kaydnn ana anahtar olabilir.

rnein Mteri kaydnda ise Mteri kodu bir ana anahtar alan olabilir.

PUCU: Bir alan ana anahtar yapmak iin Anahtar resmine sahip dme kullanlr. nce
anahtar olacak bir ya da daha ok alan seildikten sonra anahtar dmesine baslr.

Ana anahtar kullanmnn yararlar
-Tablolar arasnda kolayca iliki kurabilmektir.
-Bilgilere hzl eriimi salamak.
-ift girileri (veri tekrarn) nlemek.
-Boluk girilmesini engellemek.

PUCU: Tablo tasarmnda ana anahtar dzenlemesi ilk bata tasarlanmal ve dzenlenmelidir.
ok sayda veri giriinin ardndan ana anahtar dzenlemesi baarl olmayabilir. nk alana
girilen boluk ve ift deerler ana anahtar dzenlemesini engellerler.

2. ALAN ZELLKLERNN DZENLENMES
Bir tablo tasarmnda dier nemli bir konuda alanlarn zelliklerinin dzenlenmesidir.
zellikler (Properties) tasarm srasnda ya da tasarmdan sonra dzenlenebilir. Alan zellikleri
tablo tasarmnda ekrann altnda yer alr:

zellikler, tablonun daha etkin olarak kullanm salanr. Veri giriinde yaplan hatalar nlenir,
varsaylan deerler dzenlenerek otomatik olarak tabloya eklenmesi salanr, verilerin biimi
(format) dzenlenir, indeksler dzenlenerek arama ve sralama ilemleri yaplr.

Tablo: Alan zellikleri
zellik levi
Field Size (Alan Boyutu) Text ve saysal alann uzunluunu snrlar.
Format (Biim) Tarih ve saysal bilginin belli bir biimde
grntlenmesini salar.
Decimal Places (Ondalk Basamaklar) Format zellii ile biimlenen saysal bilginin onlu
noktadan sonraki basamak saysn (kuru) dzenler.
Input Mask (Giri Maskesi) Belli bir biimi grntleyerek verinin belli bir biimde
girilmesini salar.
Caption (Resim) Yazs Alana balk verir.
Default Value (Varsaylan Deer) Belli bir sabit deeri yeni eklenen kayda otomatik olarak
ekler. Hazr deer.
Validation Rule (Geerlik Kural) Belli bir kritere uyan deerin girilmesini salar.
Validation Text (Geerlik Metni) ValidationRule (Salama kural) bozulduunda verilecek
mesajn metni.
Required (Gerekli) Alana veri girilmesi gerektiini belirtir.
Allow Zero Length (Sfr Uzunluk zni) Sfr uzunluklu bir text bilginin Text ya da Memo tipli
bir alan olarak saklanmasn salar.
Indexed (Sral) Alan indeksleyerek daha hzl aranmasn salar.

3. INPUT MASK ZELL
Input Mask (Giri Maskesi), metin bilgiler iin kullancnn veriyi belli bir biimde girmesini
salar. rnein telefon numaralar ya da muhasebe hesap plan gibi belli sayda ve konumda
veri giriini salar.

Giri Maskesi; tablo tasarmnda seilen alann Input Mask zelliinin dzenlenmesiyle
salanr: Eer telefon, faks numaras, stok kodlar vb. gibi yaygn kullanlan bir giri formatna
gereksinim varsa o zaman dmesine baslarak Input Mask Wizard kullanlr.

PUCU: Bazen Input Mask Wizard'nn almad grlr. Bu Access'in ykleme srasnda
eksik yklendiinden olur. Bu nedenle program CD'inden Access'in eksik blmleri tekrar
yklenmelidir.

2. DEFAULT ZELL
Default (varsaylan deer) zellii bir alanda srekli kullanlan bir deeri belirtir. Daha sonra
giri, grnmde ve formlarda bu alann deeri otomatik olarak yer alr. Varsaylan deer
alanda hazr olarak bulunur. Ancak kullanc bunu deitirebilir. Ama alann iinde genellikle
bulunacak bu deeri alann iinde hazr olarak tutmak ve veri giriinde zaman kazanmaktr.
rnein; lkesi alannda TC ya da ili alanna stanbul yazmak gibi. .

4. VALIDATION RULE ve TEXT ZELL
En nemli zelliklerden birisidir. Alanlara girilen deerleri zelliklerine (tipine) gre kontrol
eder. rnein, saysal zelliine sahip bir alana metin (alfabetik) bilgi girilemez. Validation
Rule (Geerlilik Kural) alana girilecek verinin belli bir kurala uymasn zorunlu klar.
Validation Text ise girilen verinin kural salamamas durumunda verilecek mesaj ierir.
rnein alana 0dan byk bir deer girilmesini zorunlu klan bir kural konabilir. Eer kurala
uyulmazsa mesaj verilir.

rnekler:

Karakter levi
>0 Sfrdan byk girilmesini salar.
<> Sfrdan farkl bir deer girilmesini salar.
0 Or >100 0 ile 100 arasnda bir deer girilmesini salar.
BUYUK OR KUCUK BUYUK ya da KUCUK deerlerinden birisi girilecek.
BETWEEN 1 AND 10 1 ile 10 arasnda bir deer (dahil) girilmesini salar.

5. INDEXED ZELL
Ana anahtar dnda kaytlara, zellikle hzl erimek iin kullanlr. zellikle sorgularda
aranacak alanlar iin dnlebilir.

C. TABLOYA VER GRLMES
Tablonun tasarmnn ardndan tabloya veri girilebilir. Veri girii iin tablonun veri sayfas
(datasheet) grnm kullanlr. Veri girii tablodan yaplabilecei gibi; ileriki konularda
grlecei gibi genellikle formlardan yaplr. nk tablolar veri girii iin ok uygun (grsel
olarak) yerler olmayabilir.

NOT: Tablo alanlarna veri girii yaplrken alan tiplerine uygun veri girilmelidir. Tarih alanna
tarih, saysal alana saysal veri girilmelidir. Bunun dnda indeks ve ana anahtar alanlarna da
uygun veriler girilmelidir. rnein ana anahtar olan alana birinci kaytta olan bir bilgi ikinci
kaydna da girilmemelidir.

II. LKLER DZENLEMEK
Eer ilikiler kullanarak tablolarnz btnletiremiyorsanz, Microsoft Access'i ayn Microsoft
Excel gibi kullanyorsunuz demektir. Dier bir deyile Access gibi ilikisel veritaban
yazlmndan yararlanabilmek iin ilikiler konusunu iyi bilmek gerekir. Bu durumda Access'i
kullanmann bir esprisi olmayabilir

liki (relationship), temel olarak iki tablo arasnda ayn zellikte olan ve tekrar eden iki (ayn)
alan arasnda kurulur. ki tablo arasnda iliki oluturmann birincil nedeni tablo arasnda bir
balant ve kontroln salanmasdr. rnein mteri ana bilgileri tablosuyla, mteri hareket
bilgileri tablosu arasnda bir iliki kurularak bu iki tabloya yaplan eklemelerin ve
gncellemelerin kontroll bir ekilde yaplmas salanr. Daha ak bir ifadeyle, olmayan bir
mteriye hareket kayd girilmesi engellenir.

Microsoft Accesste tablolar arasndaki trl iliki kurulabilir:

-Bir-ok liki (One-to-many relationship)
-ok-ok liki (Many-to-many relationship)
-Bir-Bir liki (One-to-one relationship)

Bir-ok ilikiler, ilikisel veritabannda ok yaygn biimde yer alrlar. Bu ilikide bir tablonun
bir kaydna karlk dier tabloda ok sayda kayt vardr.

Bu ilikide birinci tablonun bir kaydna karlk ikinci tabloda bir kayt vardr. Aslnda bu tr
bir iliki, tablolar arasnda ilikiden te bir uzantdr. nk birebir iliki demek kaytlarn
birbirinin devam ya da iki tablo alanlarnn bir tablo iindeymi gibi kullanlmasn salar.

A. LKLER DZENLEMEK
Veritaban iinde ilgili tablolar yaratldnda aralarnda herhangi bir iliki olumaz.
Veritabannda yer alan tablolar arasndaki ilikiler daha sonra yaratlr.

1. Veritaban penceresinde ilikiler penceresine ulamak iin ara ubuundan Relationships
(likiler) dmesine baslr ya da Tools mensnden Relationships komutu seilir.
2. likiler penceresine alnacak tablolar seilir.

Daha sonra aralarnda iliki kurulacak tablolarla birlikte iliki penceresi ekrana gelir. Kullanc
yukardaki iletiim kutusundan istedii tablolar (ve sorgular) seer. Daha sonra aralarndaki
ilikileri dzenler.
3. Ana anahtara tablonun alan (birincil anahtar) alt tablonun alannn (yabanc anahtar /
foreign key) zerine braklr.

DKKAT: ki tablo arasnda iliki kurulacak alanlar ayn tipte olmak zorundadr. Bunun dnda
tablolara eer veri girilmise bunlarda tutarl olmaldr. rnein mteri kodu alan zerinden
iki tablo arasnda iliki kurulacaksa, bu alanlara farkl deerler girilmise iliki kurulamaz, hata
oluur.

DKKAT: ki tablo arasnda iliki kurmak ve btnle zorlamak iin Enforce Referential
Integrity (Bilgi Tutarllna Zorla) seeneinin iaretlenmesi gerekir. Bu dzenleme
tablolardaki verilerin kontrol yapar.

III. UYGULAMALAR
FC ecza deposu bin kadar yesine ila toptan ila pazarlamak zere kurulmutur. FC ecza ila
siparilerini takip etmek iin bir veritaban gelitirmek istemektedir. Siz bir veritaban


Bilgiler:
Birimi lesi Birimi
Birim Fiyat li Adet
KDV Tel Tayc Firma
Aklama Vergi No
Resmi Kredisi
Hesap Al Tarihi
Resmi
Web sitesi

Kodu Kodu
Ad Soyad nvan
Adresi Adresi
li li

Notlar:
-Birim fiyatlar genellikle Adet olarak dzenlenecektir.
-Fiyat ve adet bilgilerine mutlaka pozitif bir deer girilecektir.
-Sipari tarihi gnn tarihi olarak otomatik olarak dzenlenecektir.
-Grup kodlar, iller ve dier seenekli giriler bir combo box olarak dzenlenecektir.
-Sipari ekranndaki; mteri kodu, stok kodu ve tayc firma combo olarak dzenlenecektir
(Lookup Wizard) ve bilgilerin dier tablodan otomatik olarak seilmesini salayacaktr.

1. likileri Kurun
Mteri-Sipari
Mteri-Anket
Stok-sipari
Personel-sipari

2. rnek veriler girin:

3. stenen sorgular:
-Mterilerin ili iinde grubu, grubu iinde alfabetik srada nvanlarnn yer ald liste.
-Adnn ilk harfi A-D arasnda olan mteriler?
-Verilen iki tarih arasnda (parametrik) siparilerin adet ve tutarlar?
-Verilen iki tarih arasnda ve belli bir mteri konu iin siparilerin adet ve tutarlar?
-Verilen iki tarih arasnda ve belli bir mteri ve siparii alan eleman olarak siparilerin adet ve
tutarlar?
-Verilen iki tarih arasnda, belli bir mteri, belli bir mal ve siparii alan eleman olarak
-Mallarn KDV oranlarn 15 olanlarn 20ye evrilmesi.
-En yksek sipari alan eleman bulmak iin elemanlarn sipari toplamlarn gsteren bir sral
liste (azalan).
-Hi siparii olmayan mterilen alfabetik srada listesi.
-li zmir olan ve telefon numarasnn ilk karakteri 4 olan mterilerin alfabetik srada listesi.
-li zmir ya da Manisa olan mterilerin il iinde alfabetik srada listesi.
-Sipari adedi olarak en ok mal tayan tayc firma?
-Sipari alan elemanlarn toplam (tutar) siparileri.
-Stokta Birim fiyatlara %10 zam.
-Sadece belli gruptan olan stoklarn birim fiyatlarna %10 zam.
-Stoklarn depo kodunun ilk iki karakteri ile tanmlarnn ilk iki karakterinin birleiminin listesi.
-Sipari toplamlarnn tayc firma gzergahlarna gre listesi.

4. stenen formlar
Formlar verilerin girilmesi, istenen bir bilgini aranmas, deiik ekillerde filtrelemeler
yaplmas iin gelitirilen nesnelerdir.

Yaplacaklar (a)
-Stok kart iin columnar (stunlu) bir form

Yaplacaklar (b)
-Mteri formu iin olas alanlara combo box ekleyin.
-Mteri formu iin olas alanlara Validation Rule ekleyin.
-Mteri formu iin form zeminini deitirin.
-Mteri formunun altna kendi hazrladnz bir bitmap dosyay koyun.
-Mterinin Web sitesi bilgisini tablo tasarmna ekleyin. Daha sonra bunun form zerinden
girilmesini salayn. Web sitesi alanna www.microsoft.com girin. Ardndan zerine tklayarak
ona ulamaya aln.
-Sipari formunun alt balk ksmna adet toplam aln.
-Sipari formunda birim fiyat ve tutarn grnmesini salayn.
-Sipari formunun alt balk ksmna tutar toplam aln. Ayrca altna KDVli toplam
hesaplattrn.
-Sipari formunda tayc firma ve siparii alan mterinin combolarla seilmesini salayn.
-Sipari formunu Scroll Bar ve Navigation Button kontrollerini kaldrn.
-Mteri kart ile sipari formunu birletirin.

Yaplacaklar (c)
-Mteri formuna ve personel formunda tarih alanlarna veri girii kolaylatrmak iin ActiveX
kontrollerinden (Tool, ActiveX Controls) Calendar Control 8.0 koyun ve almasn kontrol
edin.

Yaplacaklar (d)
-Bir ana men formu gelitirin.
-Btn formlara ulaacak dmeler yerletirin.
-Btn formlardan ana menye dn salamak iin Exit dmeleri yapn.
-Mteri gruplarnn toplam siparilerini gsteren grafik formu hazrlayn.

stenen Raporlar
ilemidir.

Yaplacaklar (a)
-Mteri koduna gre gruplamal sipari bilgileri raporu.
-Haftalk tarih gruplamal sipari bilgileri raporu.
-rn koduna gre gruplamal sipari bilgileri.

III. GZDEN GERME
1. Bir tablo yaratmadan nce neleri planlarsnz?
2. Primary key (Birincil anahtar) nedir? Access'teki nemini belirtiniz.
3. Tablo tasarmnda Default (Varsaylan) zelliinin amac nedir? Kendi gereksinimlerinizden
rnekler veriniz.
4. Validation Rule ve Validation Text zelliklerinin amalar nelerdir. Birer rnekle
aklaynz.
5. liki nedir? Bire-ok ilikiye rnek veriniz.
6. Bire-ok iliki kurmak iin iki tabloda olmas gereken zellikler nelerdir. Hangi tarafta bir
ana anahtar olmaldr.

Ders 4
DERS 4: SORGULAR TASARLAMAK


-Sorgular anlamak.
-Bir sorgu tasarlamak.
-Bir sorguyu altrarak istenilen sonular elde etmek.
-Deiik sorgu trlerini kullanmak.

I. SORGULAR TASARLAMAK
Veritabannda tablolar verileri ierir. Sorgular ise spesifik olarak gerek duyulan bilgiye
erimenin en kolay yollarndan birisidir. rnein renci tablosunda duran verilerden,
stanbulda oturan rencilerin listesine erimek bir sorgudur.

Verilen iki tarih arasnda siparilerin adet ve tutarlar?

Tarih alanna: BETWEEN 10/03/2001 AND 20/03/2001

Yukardaki ifade Acces'te sorgu tasarmnda Criteria (lt) alanna yazlr ve sorgu
altrlr. Sonu olarak verilen iki tarih arasndaki bilgileri listelenir.

Sorgulama srecinde bilgiler genellikle bir ya da daha ok tablodan gelir. Bu nedenler iyi
sorgular yaratmak iin tablolarn da iyi bir ekilde tasarlanm olmas gerekir.

Sorgu (query) ya da sorgulama, tablolarda saklanm verilere yneltilen sorudur. Sorgu
aracl ile istenilen (gereksinim duyulan) bilgilere eriilir. Sorgulamada belli verilerin eitli
kriterlere gre seilmesi salanr.

Yaplan ileme gre sorgular u snflamalara ayrlr:

Seme sorgusu (Select query): Verilerden istenilen alanlarn istenilen kritere uyanlar bir tablo
(Dynaset) olarak seilir.

apraz sorgu: Verileri satr ve kolon olarak bir tablo biiminde gsterir. Bu tip sorgulama ile
yn verilerin toplanmas salanr.

lem sorgular: Bir ilemle ok sayda kayd deitirir. Bu sorgulamalar, yeni bir tablo
yaratmak iin, kayt silmek, eklemek ve deitirmek iin kullanlr.

Tablo-Yapma sorgular: Yeni bir veri seti yaratmak ya da sorgu sonularnn bir tablo olarak
kayt edilmesi iin kullanlr.

Ekleme sorgu: Bir tablodaki belli kaytlarn dier bir tabloya eklenmesini salar.

Gncelletirme sorgusu: Tablonun mevcut kaytlarnn deitirilmesini salar.

Biz konumuzda seim sorgularn kullanacaz.

A. BR SORGU YARATMAK
Yeni bir sorgu yaratmak iin nce veritaban penceresinden Queries (Sorgular) seilir.
Ardndan New (Yeni) dmesine baslr:

Bir sorgu yaratmak iin deiik yollar vardr:

Bu seenekler:

Design View/Tasarm Grnm-Sorgu Tasarm Grnm
Simple Query/Basit Sorgu Sihirbaz- Basit Sorgu gelitirme
Crosstab/apraz Sorgu-apraz-tablo Sorgu Sihirbaz
Find duplicates/Yinelenenleri Bul Sorgusu-Tekrarlar Bul Sorgu Shirbaz
Find Unmatched/ Elemeyenleri Bul Sorgusu-Elemeyenleri Bul Sorgu Sihirbaz

B. TASARIM GRNMYLE SORGU YARATMAK
En kolay sorgu yaratma yntemi tasarm grnmdr. Tasarm grnm dmesine
baslarak yeni bir sorguya balandnda nce hangi tablo ve sorgularn bu yeni sorguda yer
alaca seilir. Genellikle aralarnda iliki olan tablolar kullanlr.

1. Veritaban penceresinden sorgular blm seilir ve New (Yeni) dmesine baslr.
2. stediiniz tablo ya da tablolar seilir.
3. Seilen elemanlarn ardndan Add dmesine baslarak tablolar sorgu penceresine eklenir
Close dmesi ile sorgu penceresine geilir:

Sorgu penceresinde; tablolar yerletirildikten sonra gereksinim durulan alanlar seilir ve sorgu
penceresinin alt tarafna alnr. Ardndan alanlar zerinde gereken dzenlemeler (kriter vb)
yapldktan sonra sorgunun altrlmasna geilir:

1. SORGU PENCERES
Yeni bir sorguya balandnda ekrana sorgu penceresi (query window) gelir. Sorgu
penceresinin belli blmleri vardr: zerinde sorgulama ilemlerinin yapld grafik ortama
sorgu penceresi denir.

2. ALANLARIN SELMES
Bir sorgu yaratrken nce sorguya konu olacak ya da sorguda alanlarna gereksinim duyulacak
olan tablolar seilir. Ardndan tablo alanlar sorgu iine dahil edilir.

Bir tablonun herhangi bir alann sorgu alan blmndeki kolonlara yerletirmek iin alan fare
ile istenilen kolonun zerine braklr.

3. KRTER (CRITERIA) KULLANIMI
Seim sorgularnda nemli olan; seilecek veriye uygulanacak kriterin oluturulmasdr. Dier
bir deile seim ileminde veriler belli bir kritere gre seilir.

rnein AHMET adl mterinin kaydn istiyorsanz. Sorgu penceresinde ad ve dier
istediiniz alanlar zgara blmne srkleyin ve ad alannn Criteria (lt) satrna
(hcresine) AHMET yazn.

Kriter Oluturmada Kullanlacak Operatrler:

Operatr levi
> Byktr
< Kktr
=> Eit ya da byktr
<= Eit ya da kktr
Between ... And .. Arasndadr
And Ve
Or Ya da
Not Deil

Bunlarn dnda bir de Like szc ile sorgu kriteri (lt) oluturulur.

A ile balayan mteriler:

Like "a*"

PUCU: Criteria (lt) alanna a* da yazsanz, Access ayn kalb retecektir.

Adnn ilk harfi A-D arasnda olan mteriler?

LIKE [A-D]*

Verilen iki tarih arasnda, belli bir mteri, belli bir mal ve siparii alan eleman olarak

BETWEEN 10/03/2001 AND 20/03/2001

li zmir ya da Manisa olan mterilerin il iinde alfabetik srada listesi.

li zmir OR Manisa

Sadece belli gruptan olan stoklarn birim fiyatlarna %10 zam.

Bu ilem ise bir Update (Gncelleme) sorgu ile yaplr. Bunun iin Query trnn
deitirilmesi gerekir.

C. SORGUNUN ALITIRILMASI
Yeni bir sorguya baland. Tablolar seildi. Tablonun ilgili alanlar ya da tm alanlar seildi
ve sorgu alanna tand. Varsa dier dzenlemeler de yapldktan sonra sorgunun iletilmesi
gerekecektir.

Bu ilem iin Run (altr) dmesi kullanlr:

II. UYGULAMALAR
nceki derslerde yarattnz FC ECZA deposu veritaban tablolar zerinde u sorgular
tasarlayn:

stenen sorgular:

Verilen iki tarih arasnda ve belli bir mteri konu iin siparilerin adet ve tutarlar?
Verilen iki tarih arasnda ve belli bir mteri ve siparii alan eleman olarak siparilerin adet ve
tutarlar?
En yksek sipari alan eleman bulmak iin elemanlarn sipari toplamlarn gsteren bir sral
liste (azalan).
Hi siparii olmayan mterilerin alfabetik srada listesi.
li zmir olan ve telefon numarasnn ilk karakteri 4 olan mterilerin alfabetik srada listesi.
Sipari adedi olarak en ok mal tayan tayc firma?
Sipari alan elemanlarn toplam (tutar) siparileri.
Stokta Birim fiyatlara %10 zam.
Stoklarn depo kodunun ilk iki karakteri ile tanmlarnn ilk iki karakterinin birleiminin
listesi.
Sipari toplamlarnn tayc firma gzergahlarna gre listesi.

III. GZDEN GERME
1. Sorgularn yararlarn aklayn?
2. Sorgu trleri nelerdir?
3. Birden ok tabloya dayal sorgularn kullanlmas iin iliki gerekir mi? Tartn.
4. Bir sorgunun sonucunda elde edilen veriler zerinde deitirme ilemi yaplabilir mi?
5. Gncelleme sorgusu nedir? Ne ie yarar?

Ders 5
DERS 5: FORM TASARLAMAK


-Bir form tasarlamak.
-Form kullanmn aklamak.
-Deiik form yaratma ve kullanma tekniklerini grmek.

I. FORM KULLANIMI
Bir Access veritabannda, ana tasarm tablolar ve ilikiler olara yaplr. Bu tasarm, tablolara
dayanan sorgular, formlar ve raporlar tasarlamak iin ok nemlidir. Genelde tablolar
zerine yaratlan formlar veri girii ve grntlemek iin kullanlr. rnein malzeme
tablosundaki verilerin daha iyi bir ekilde veri girilebilir bir ekrana kavumas ve
grntlenmesi iin formlar kullanlabilir.

Formlar verilerin alan olarak alt alta (stunlu) ya da yatay (sekmeli) bir ekilde grlmesini
salarlar. Bu tasarm ekillerine columnar ve tabular denir. Bir cari hesap kart genellikle
columnar (stunlu form) olarak tasarlanr.

Formlar saysal stunlarn alt toplamlarn gsterebilir. Bu ilem iin formlarn tasarm
grnmnde formun Form Footer blm geniletilir ve form zerinde listelenen (genellikle
tabular-sekmeli) alann ad sum ya da istenen bir dier formlle toplanr:

=sum([tutar])

=topla([tutar])

Yukardaki ifade formun Footer (Alt balk) ksmna ara kutundan eklenen bir TextBox iine
yazlr ve bu ekilde genellikle tabular olarak grntlenen form zerinde alt toplam alr.

A. BR FORM YARATMAK
Bir form yaratmak iin veritaban penceresi kullanlr. Buradan Forms tabna tklanarak
mevcut formlar grlr ya da yeni bir form yaratlr. Burada New (Yeni) dmesine
tklanarak istenilen ekilde form yaratlr:

Yeni bir form yaratmada kullanlan yntemler unlardr:

Yntem Aklama
Design View(Tasarm Grnm) Bo form oluturulur ya da seilen tablo ya da sorgunun
alanlar tasarlanr.
Form Wizard(Form Sihirbaz) Adm adm istenilen alanlarn seilip bir form
oluturulur.
AutoForm: Columnar
Otomatik Form: Stunlu Stun tipinde (bir sayfada bir kayt) form yaratr.
zellikle mteri kart, stok kart, personel kart gibi
verilerin gsterimi iin idealdir.
AutoForm: Tabular
Otomatik Form: Sekmeli Yatay olarak bir sayfada ok sayda kaytn yer ald
formlardr. zellikle cari hareket,
stok hareket, sipari kaytlar gibi veriler iin idealdir.
AutoForm: Datasheet
Otomatik Form: Veri Sayfas alma tablosu biiminde formlar.
Tablolarn veri tablosu grnmnde
bir form yaratmak iin kullanlr.
Chart Wizard(Grafik Sihirbaz) Grafik oluturur.
PivotTable Wizard (zet Tablo Sihirbaz) Microsoft Exceli ararak bir zet tablo
oluturur.

NOT: form yaratma tipini setikten sonra; formun hangi tablo ya da sorgu zerinde
yaratlaca belirlenir. Bu amala tablo ya da sorgu seilir. Pratikte form sihirbaz ile form
hazrlamak daha kolaydr. Form sihirbazn kullanmayarak kullanc form zerindeki alanlar
kendisi yerletirerek de form yaratlabilir.

1. TASARIM GRNM
Bir form yaratldktan sonra grnme sahip olur. Formun normal grnm formun
kullanlabilir olduu grnmdr. Design (tasarm) grnm ise formun yaratld;
alanlarnn dzenlendii, yerletirildii bir grnmdr.

Varolan bir formun tasarm grnm onun tasarlanmasn salarken, yeni bir formun tasarm
grnmnde almas ise onun yeni batan bir tablo temelli (bound) ya da menu formu gibi
kullanmak zere bilgi temsil etmeden kullanlmak zere tasarlanmas anlamna gelir.

2. FORM SHRBAZI
Form sihirbaz en kolay form yaratma tekniidir. Sihirbaz formu oluturacak tablo ya da
sorgunun temelinde istenilen tasarmda bir form yaratr.

Form sihirbaznda Available Fileds stununda duran alanlar; sa tarafa form zerine Selected
Fields grlmek zere alnrlar. Alanlarn hangilerinin ya da tamamnn seilerek sa taraftaki
kutuya tanr.

Ardndan Next dmesine baslarak formun alanlarnn nasl gsterilecei (formun tipi)
seilir.

Form trleri:
Form Tr Aklama
Columnar (Stunlu) Kolon tipinde (bir sayfada bir kayt) form yaratr. zellikle mteri
kart, stok kart, personel kart gibi verilerin gsterimi iin idealdir.
Tabular (Sekmeli) Yatay olarak bir sayfada ok sayda kaytn yer ald formlar. zellikle
cari hareket, stok hareket, sipari kaytlar gibi veriler iin idealdir.
Datasheet (Veri Sayfas) alma tablosu biiminde formlar. Tablolarn veritablosu
grnmnde bir form yaratmak iin kullanlr.
Justified (Dayal) Alanlarn form zerine yatay ancak stnl biimde sraland bir form
eklidir.

Form biimi seenekleri formun grnmn etkiler. Desenler, renkler ve zeminlerin
seildii bu seenekler formlarn iyi grnm salamak iin kullanlr. Ardndan formun ad
verilerek veritabanna eklenir. Bu aamada form istenirse iindeki bilgilerde alr (varsaym)
ya da tasarm grnmnde alr.
Ardndan Finish dmesine baslarak seilen dzende form oluturulur:

3. OTOMATK FORM YARATMAK
Veritabannda bir tablo seilir. Ardndan Access veritaban ara ubuunda yer alan yeni
nesne dmesine tklanr. Buradan AutoForm seilerek tablo iin form yaratlr.

4. FORM ZERNDE HAREKET
Kolonlu (columnar) olarak oluturulan formlarda bir sonraki, bir nceki, ilk ve son kayda
gemek iin formun alt satrnda bulunan kayt gstergeci kullanlr:

Formun altnda yer alan bu dmeler araclyla bulunulan karttan bir sonraki karta ya da bir
nceki karta hareket edilebilir.

5. YEN VER GR
Mevcut form zerinden tabloya veri girmek iin arac kullanlr. Bu araca basldnda
tablonun en son kaydnn ardndan yeni bir kayt girmek iin tablo alanlar boaltlarak yeni
bir kayt alan alr:

6. YEN FORM TASARIMI
Yeni bir form tasarmnda form zerinde alanlar temsil etmek zere ara kutusu kullanlr:
Ara kutusu (Toolbox) zerinde denetimlerinin (denetimlerin) bulunduu bir ara listesidir.
Kullanc istedii arac buradan alarak form zerinde yaratabilir (izilebilir). Denetimler,
kullancnn veri giriini, seeneklerini vb. isteklerini kabul eder. Denetimlerin belli zellikleri
(properties) vardr. Bu zellikler denetimin grnmn, konumunu, boyutlarn, rengini,
davran biimini (kullancnn hareketlerine tepki) vb. ynlerini tanmlar.

1. ARA KUTUSU
Ara kutusu (Toolbox) denetimleri yaratmak iin kullanlr: Ara kutusu zerinde bulunan
aralar ve ilevleri unlardr: Ara kutusu zerinde bulunan aralar belli bir denetimin form
zerine eklenmesini salarlar.

Denetim Sihirbaz (Control Wizard), belli denetimlerin yaratlmasna yardmc olur. Denetim
sihirbaz zellikle form zerine Komut dmelerinin (command buttons) yerletirilmesini ve
bunlarn belli bir ilem iin balanmasn salar. rnein bo bir form zerine konan bir
komut dmesiyle dier formlar amak ve bylece bir ana men oluturmak gibi.

Ara kutusunda yer alan denetimler (kontrol ) listesi:

Kontrol levi
Metin Kutusu (Textbox) Karakter (text), saylar ve simgelerden oluan verilerin
gstermeye yarar.
Etiket (Label) Aklayc bilgiler verir.
Seenek Kutusu (Option Button) Durumun doru ya da yanl (Yes/No) olduunu belirtir.
Seeneklerden birisinin seilebilecei durumlarda kullanlr.
Seenek Kutusu (Option Button) Durumun doru ya da yanl (Yes/No) olduunu belirtir.
Seeneklerden birisinin seilebilecei durumlarda kullanlr.
A/Kapa Dmesi (toggle button) A/kapa dmesi (toggle button) bir durumu gsterir.
Liste Kutusu (List box) Bir deerler listesini gstermek iin kullanlr.
Kullanc listeden bir deeri seerek seimini yapar.
Combo Kutusu (Combo Box) Metin kutusu ve liste kutusunun zelliklerini
birlikte tayan bir kontroldr.
Grafik (Graph) Form ya da rapor zerinde bir grafiin izilmesini salar.
Komut Dmesi (Command Button) Bir makroyu (macro) ya da Access Basic kodunu (event
procedure) altrmaya yarar.
Bamsz Nesne erevesi (Unbound object frame) Bamsz nesne erevesi (unbound object
frame), bir grafii, bir resmi ya da bir OLE nesnesini (herhangi bir dier uygulamadan alnan
bir resim vb.) gml (embed) olarak ya da bal (linked) gsterir.
Bal Nesne erevesi (Bound object frame) Bal nesne erevesi (Bound object
frame) ise Access veritaban iinde bulunan bir resmi, grafii ya da bir OLE nesnesini
gsterir.
izgi (line) izgi (line) arac; form zerinde yatay, dikey ya da
apraz bir izginin (dorunun) izilmesini salar.
Drtgen (Rectangle) Drtgen (Rectangle) arac, form zerinde bir drtgen
izmeye yarar.
Seenek Grubu (Option Group) Kontrol kutular, seenek kutular ve a/kapa
anahtarlarn ieren ereve.

formun tasarm durumunda; form zerinde hazr ve eklenen yeni denetimlerin yeri
deitirilebilir. Bu ilemleri iin ok sayda araca sahipsiniz:

B. ANA VE ALT FORMLAR
Stok kart tablosu ile sipari arasnda bir-ok trnde bir iliki vardr. Bu tablolar form haline
getirildiinde de bu iliki devam eder ve form tasarmnda ya da alt formu ana forma
srkleyerek brakarak birleik formlar yaratlabilir.

Ana Form (Main Form): inde bir form (alt form) olan formdur. Genellikle bir sabit bilgi
formu; Mteri formu, Stok formu vb. Formlar ana form olarak kullanlrlar.

Alt Form (Sub Form): Bir formun iinde bulunan form. Alt formlar genellikle bir hareket
formlarn; cari hareket, stok hareketi, sipari vb. kaytlar ierirler.

NOT: Bir ana form iinde yer alan ana ve alt form arasnda bir iliki mutlaka vardr; Alt
forma ana forma ait olan kaytlar gsterir.

1. ANA VE ALT FORMLARIN TASARIMI
Bir ana ve alt (Sub/Main) form yaratma ilemi; iinde birden ok form olan bir birleik form
yaratma ilemidir. Birleik formu yaratmadan nce; formun ne iin kullanlaca dnlmeli
ve tasarlanmaldr.

Form sihirbaz kullanmadan bir Ana/alt form yaratmak iin nce iki form da yaratlmal ve
kendi adlaryla saklanmaldr. Ana form bir tablo zerine, alt form ise bir tablo ya da sorgu
zerine kurulabilir. Alt formu ana forma eklemek iin; Alt form ana form zerine srklenir.

III. UYGULAMALAR
Varolan rneimizde tablolar ve sorgular zerine formlar oluturalm:

Bilgiler:
Birimi lesi Birimi
Birim Fiyat li Adet
KDV Tel Tayc Firma
Aklama Vergi No
Resmi Kredisi
Hesap Al Tarihi
Resmi
Web sitesi

Kodu Kodu
Ad Soyad nvan
Adresi Adresi
li li

Yaplabilecek formlar:
-Stok kart iin columnar bir form

IV. GZDEN GERME
1. Tabular (Sekmeli) ve Columnar (Stunlu) formlarn amac nedir?
2. Bir form yaratmak iin ka tane yolunuz var?
3. Formlar yararlar ve tipik kullanm alanlar nelerdir?
4. Alt/Ana form kavram nedir? Byle bir yap iin rnek verin?

Ders 6
DERS 6: RAPORLAR TASARLAMAK


-Bir rapor tasarlamak.
-Raporlar araclyla eitli alt toplam ve ara toplam gereksinimlerine yant verecek gruplama
(grouping) yapmak.
-Raporlar ekranda (nizleme) ve yazcda grmek.

I. RAPORLAR
Raporlar (Reports) tablolarda yer alan ya da sorgularla elde edilen verilerin belli bir
dzendeki ekrandan n izlenmesini ya da basl kt olarak alnmasn salar. Raporlar,
verilerin sral ya da istediini ekilde dzenli olarak yazcdan alnmasn, verilerin zerinde
gruplama ve hesaplamalarn yaplmasn salayan bir aratr. rnein bir satcnn aylk
satlar listelendikten sonra onlarn alt toplamlarn almak, tarihe, koda, tre, tipe vb kriterlere
gre ara toplamlarn almak, yine bu gruplar istenildii gibi sralamak iin raporlar kullanlr.
Bunun dnda raporlar blm grafik yaratmak ve etiket ekmek iin de kullanlr.

rnek sat bilgileri:

Kodu grubu Borcu
1 ana 1000
1 ana 2000
2 ana 3000
2 ana 1000
1 ana 4000
1 ana 5000
3 toptan 1000
4 toptan 1000
5 ana 1000
1 ana 2000
1 ana 3000

Koda gre gruplanm bilgiler:

Kodu grubu Borcu
1 ana 1000
1 ana 2000
1 ana 4000
1 ana 5000
1 ana 2000
1 ana 3000
ara toplam 17000
2 ana 3000
2 ana 1000
ara toplam 4000
3 toptan 1000
ara toplam 1000
4 toptan 1000
ara toplam 1000
5 ana 1000
ara toplam 1000

A. RAPOR TASARIMI
Raporlar (Reports) tablolarda yer alan ya da sorgularla elde edilen verilerin belli bir
dzendeki basl ktlardr. Microsoft Access, verilerin yazcdan ktsnn alnmas,
verilerin zerinde gruplama ve hesaplamalarn yaplabilmesini salayan geni bir raporlama
olanana sahiptir. rnein bir satcnn aylk satlar listelendikten sonra onlarn alt
toplamlarn almak, tarihe, koda, tre, tipe vb kriterlere gre ara toplamlarn almak, yine bu
gruplar istenildii gibi sralamak iin raporlar kullanlr. Bunun dnda raporlar blm
grafik yaratmak ve etiket ekmek iin de kullanlr.

Raporlama, daha nceki blmlerde yer alan form yaratma ve kullanm konularna benzer.
Raporlar normal olarak kullanc tarafndan manuel olarak tasarlanarak yaratlabilecei gibi,
Rapor Sihirbaz (Report Wizard) tarafndan da yine adm adm hazrlanabilir.

B. YEN BR RAPOR TASARLAMAK
Yeni bir rapor tasarlamak iin veritaban penceresinden Reports blm seilir. Ardndan
New seenei ile rapor yaratma seeneklerine ulalr:

Rapor oluturma seenekleri

Yntem Aklama
Design View (Tasarm Grnm) Bo bir form ya da seilen tablo-sorgunun alanlarn
rapor tasarm alanna getirir.
Bu yntem ile rapor tasarlamak iin alanlarn seilmesi
ve rapor zerine yerletirilmesi gerekir.
Report Wizard (Rapor Sihirbaz) Adm adm istenilen alanlarn seilip bir raporun
oluturmasn salar.
Rapor yaratmada en kolay yoldur.
AutoReport: Columnar Stun tipinde (bir sayfada bir kayt) rapor yaratr.
zellikle mteri kart, stok kart, personel kart gibi verilerin gsterimi iin idealdir.
AutoReport: Tabular Yatay olarak bir sayfada ok sayda kaytn yer ald
raporlardr. zellikle cari hareket, stok hareket, sipari ve
sat kaytlar gibi veriler iin idealdir.
Chart Wizard (Grafik Sihirbaz) Grafik oluturur.
Label Wizard (Etiket Sihirbaz) zel etiket formlarna istenilen bilgilerin
(adreslerin) baslmasn salar.

C. RAPOR SHRBAZI
Rapor sihirbaz bir tablo ya da sorgu zerine bir raporun en ayrntl biimde tasarlanmasn
adm adm salar.

1. Raporda kullanlacak tablo ya da sorgu seilir.
2. Ardndan raporda yer alacak alanlar seilir:

Alanlarn seimi iin; Available Fields listesinden seilen alanlar birer birer ya da toplu olarak
Selected Fields listesine eklenir.

Seilen alanlarn ardndan Next dmesine basarak yeni bir iletiim kutusuna geilir. Raporda
gruplama yaplp yaplmayaca sorulur. Groupings kaytlarn belli bir alana gre ara
toplamlarnn (toplam, ortalama, vb) alnmasn salar. rnein sat raporunda blge ara
toplaml tm satlar. Ya da tarih alannda aylk ara toplaml, satc kodu ara toplaml ya da
bunlarn deiik birleimleriyle i ie seilmi gruplama alanlaryla dzeylendirilmi bir rapor
yaratlr.

3. Gruplanacak alan seilir ve ilem (sum ya da avg gibi): Varsaym olarak Access ana
anahtar olan alana gre raporu gruplar.

Bu arada istenirse Grouping Options dmesine baslarak ; gruplama yaplacak alanla ilgili
olarak aralk belirlenir. Gruplama yaplacak alan text ise ilk karakterlerine gre gruplama
yaplabilir. Saysal ise 1, 10, 100l gruplar dzenlenebilir. Alan tarih bilgisi ise hafta, ay, yl
gibi aralklar dzenlenebilir.

Son admda raporun yerleimi ve format seilir.

D. RAPORUN GRNMLER
Yaratlan bir raporun grnm vardr:

-Tasarm Grnm (Design View)
-Yerleim nizleme (Sample Preview)
-Bask nizleme (Print Preview)

Rapor tasarmnda raporun blmleri ve alanlar grlr ve deitirilir.
rnein Print Preview grnmnde ise rapor tasarmnn yaz tipleri ve yerleimi denetim
edilir. Bask n izleme ise; raporun yazcdan bastrlaca biimde bir n grnmn salar.

E. RAPORUN YAZDIRILMASI
Raporu yazdrmak iin File (Dosya) mensnden Print (Yazdr) komutu kullanlr. Raporu
yazcya yollamadan nce kada yerleimi ve yazdrma alannn snrlar ayarlanacaksa o
zaman Setup dmesiyle margins ve columns bilgileri ayarlanr. Margins (Kenar Boluklar)
blmnde raporun kada yerleiminde kullanlacak snrlar dzenlenir. Top (stten),
Bottom (Alttan), Right (Sadan) ve Left (Soldan) alanlarna istenilen genilikler yazlarak
snrlar ayarlanr.

F. RAPOR BLMLER
Rapor ve formlarn kullanlmasnda blmlerin kavranmas yararl olur. Bir rapor be ana
blmden (section) oluur. Her blmn amac ve ierii ayrdr. Kullanc bu blmleri
istedii bileimde kullanabilir.

Rapor blmleri (sections) balklar, altbalklar ve grup balklarndan oluur. Rapor
blmlerinin amac raporun belli bir dzende olumasn salamaktr.

Rapor Header: Raporun banda bir kez grnr. Rapor bal konu ya da logo (amblem) vb.
bilgiler iin kullanlabilir.

Sayfa Header: Raporun her sayfasnda grlr. Raporda yer alan kolonlarn balklar bu
blmde yer alr.

Grup Header: Rapor tasarmndaki gruplamaya uygun olarak her yeni grubun banda
grnr.

Detail (ayrnt): Raporun ana ksmn belirtir. Veritabanndaki herbir kayt bu blmde yer
alr.

Sayfa Footer: Her sayfann altnda grlr. Sayfa numaras vb. bilgiler iin kullanlr.

Rapor Footer: Raporun sonunda yer alr. Rapor toplamlar vb. bilgiler iin kullanlr.

G. GRUPLAMA
Gruplama ileminde listelenecek kaytlarn belli bir alan iin gruplanmas salanr. rnein;
sat kaytlarnn Tarih bilgisine gre gruplanmas; kaytlarn her tarih iin ayr bir grup olarak
listelenmesi anlamna gelir. Ancak genellikle tarh bilgisi gn, ay, yl gibi gruplanr.

Alann grup zellikleri (group properties) ile belirtilen balk ve altbalk bilgileri ya da
ifadelerinin bu gruplarn yaratlmasn salar. Raporda belli alanlar iin gruplama yapmak
iin; Sralama ve Gruplama iletiim kutusunun altndaki zellikler kullanlr.

Gruplama srasnda dier bir ilem Summary Options'dr. Bu dzenleme gruplama srasnda
yaplacak toplama ya da ortalama gibi ilemi belirtir. rnein koda ya da tarihe gre
yaplacak olan gruplamada tutarlarn toplanmas gib.

H. ETKET SHRBAZI
Ylba, bayramlar, zellikle sekreterler ve biraz da bilgisayar kullanclar iin etiket ve zarf
basma gibi bir telaa neden olur. Accesste yer alan etiket sihirbaz bir tablodan ya da
sorgudan gelen kaytlarn istenilen tipteki formlara baslmasn salar.

Etiket kullanmnda istenilen bilgilerini seilmesinin ardndan en nemli ilem kullanlacak
etiket formunun tasarmnn yaplmasdr. Etiket formlar srekli (continuous) ya da form
eklindedir. Srekli formlar genellikle traktr birimi olan nokta matrisli yazclar iin
kullanlr. Trkiyede 35 X 97 mm ve 35 X 77 mmlik etiket formlar yaygn olarak kullanlr.
Bunun dnda form zerinde etiketler de kullanlmaktadr. Bu etiket formlar da genellikle
laser yazclarda kullanlr. Buradan kullancnn etiket seimini sahip olduu yazcsna gre
yaplmas gerekir.

Etiket tasarm:
1. Veritaban penceresinden Reports blm seilir. New dmesine baslarak yeni rapor
seeneklerinden etiket sihirbaz (label wizard) seilir.

2. Ardndan etiket formunun tipi seilir.

Product Number (rn numaras): Etiket formunun tipi.
Dimensions: Bir etiketin boyutu.
Number across: Etiket formunun ka kolon olduu.
Label Type: Srekli : Srekli form eklinde ve zellikle nakta vurulu (traktrl)
yazclar iin.
Sayfa besleme: Form eklinde zellikle laser yazc iin.
Bu aamada kullanlacak etiket formunun zellikleri seilir.
Mevcut etiket formlarndan herhangi birisinin kullanlacak forma uymamas durumda
Customize dmesine baslar. Eer etiket tanmlarndan birisi kullanlacak etikete uyuyorsa
(ya da yaknsa) o seilerek ileme devam edilir.

3. Etiketin yaz tipi vb biimlemesi dzenlendikten sonra, birim etiket zerine yazlacak olan
sabit yazlar ve tablo ya da sorgudan gelecek alanlarn yerletirilmesi yaplr.

4. Son olarak da ekilecek olan etiket listesindeki sralama dzenlenir. Ardndan etiketin
raporu n izleme olarak ekrana gelir. stenildii zaman da yazdrlabilir.

II. UYGULAMA
Bu hafta, eer daha nde tablolar ve sorgular yapabildiysek onlarn alt toplamlarn almak ve
deiik dzenlemelerle de (gruplama dediimiz ey) ara toplamlarn almamz gerekir.

Olas raporlar:

-Mteri koduna gre gruplamal sipari bilgileri raporu. Adet tutar ara toplaml.
-Haftalk tarih gruplamal sipari bilgileri raporu. Adet tutar ara toplaml.
-rn koduna gre gruplamal sipari bilgileri. Adet tutar ara toplaml.

III. GZDEN GERME
1. Access raporlarnn zellii nedir? Bir gruplama senaryosunu aklayn.
2. Bir rapor tasarmnda ka blm vardr? Bu zellikler form tasarmna benzemektedir?
Rapor'daki blmlerin ilevlerini aklayn?
3. Access ile etiket ekilebilir mi. Yantnz Evet ise, nasl?
4. Mteri hareketlerini tarih iinde; gn, hafta, ay gibi krlmalar yaparak gruplamak
mmkn mdr?

Ders 7
DERS 7: MAKROLAR


-Makrolarn kullanm amalarn aklamak.
-Bir makro tasarlamak.
-Makrolar altrmak.

I. MAKROLAR
Veritaban yneticisi, form zerindeki bir alan iin, bo geilmemesi ya da girilen kodu
alanna en fazla 6 karakter girilmesini, eer alrsa "6 karakterden fazla girilemez !!" mesaj
verilmesini istemektedir. Bu ilem iin form zerinde ve o alan iin bir makro yazmak
gerekir. Makro bir alt yordam gibi alr. Peki makroyu kim, nasl harekete geirecek? Bu
ilem iin olaylar (events) kullanlr. rnein form zerinde kodu alanndan k iin OnExit
olay kullanlr.

Yazlan makronun makro penceresindeki grnm:

Condition Action Len ([kodu]) > 6 MsgBox
... CancelEvent

Yukardaki makro u ekilde kullanlr:

Formun tasarm grnmnde kodu alannn zerinde sa tklayarak Build Event mensnden
Macro Builder seilerek Macro penceresi alr. Buradaki stunlara yukardaki makro girilir.
Bu arada Condition stununu eklemek iin Macro penceresinde Conditions dmesi tklanr.

Yukardaki rnek ve ierik, makrolarn yalnzca bir tr kullanmn gsterir. Bunun dnda
ana men formlarnda ve uygulama gelitirmek iin baz ilemlerin yaplmasnda kullanlr.

A. MAKROLAR NE E YARAR?
Hemen belirtmek istiyorum; Access makrolar, Excel makrolar gibi yalnzca bir grup ilemi
otomatikletirmek iin kullanlmaz. zellikle formlar eklenmesinde bir dizi ek ilemin zel
makro komutlaryla (actions) yaplmasn salar.

Makrolar standart ilemlerin (action/eylem) belli olaylara (dmeye basmak, formu amak
gibi) bal olarak belli ilemlerin yaplmasn salar. Men formlarnn kullanm, zel bir
hesaplama, veri giriini denetimi, bir raporun bastrlmas, bir formun alp kapatlmas gibi
ilemler zellikle makrolar tarafndan yaplrlar.

B. MAKROLARIN KULLANIM AMALARI
Makrolar sradan ileri otomatik olarak yapmann yan sra, veritaban iinde nesneler
arasndaki birtakm ilemlerin otomatik olarak yaplmasn salar.

Makrolarn kullanm amalar:
-Form lemleri: Bir formdan dier bir formu armak ya da bir formu kapatmak vb. form
ilemleri otomatik olarak yapmak iin kullanlr. zelikle men ynetimi.
-Arama, filtreleme vb. ilemleri daha hzl yapmak iin kullanlr.
-lgili denetimlerin deerlerinin otomatik olarak balanmas; bir forma girilen bir alann
ardndan ilgili (ilikili) dier bir formun ilgili alanlar otomatik olarak arlr ve form
zerindeki denetimlere yerletirilir.
-Girilen verilerin denetiminde kullanlr. Belli alanlara girilen verilerin belli zelliklerde
olmas gerekir. Bu zelliklerin veritabanndaki ilgili tablolarda taranarak denetim edilmesi
gerekir. Bu durumda makrolar ok kullanlan aralardr.
-Form ve raporlara belli zellikleri kazandrmak iin.
-Uygulamalar arasnda veri transferi yapmak iin.
-Bir veritaban aldnda ilgili tablolar, sorgular vb. nesneleri amak ve ilk ilemleri
yapmak iin kullanlr.

C. BR MAKRO YARATMAK
Makrolar Access veritabannn bir parasdr. Veritabannn makro blmnde yer alrlar. Bir
makro yaratmak iin Veritaban penceresinde Macros (Makrolar) blmne geilir ve New
(Yeni) dmesine baslr.

Ardndan makro ilemlerinin yazlaca ve zelliklerinin dzenlenecei bo bir makro
penceresi (macro window) alr.

Makro iinde yaplacak temel ilemler Action olarak belirtilirler. Access belli ilevlere sahip
ok sayda ilemi (action) ierir. Comment blmnde ise ilem hakknda aklama yazlr.

D. LEMLERN DZENLENMES
Bir makroyu hazrlama; ilgili ilemlerin (action) seilmesiyle balar. Makro penceresinde bir
makroya bir ilemin eklenmesi iki ekilde yaplabilir. Birinci yntemde; ilemler ilem
(Action) listesinden seilerek eklenir.

Tablo : Makro ilemleri listesi

lem (Action) Aklama Kategori
Close Nesneyi kapatr. Nesne lemleri
OpenForm Nesneyi aar. "
OpenModule Nesneyi aar. "
OpenQuery Nesneyi aar. "
OpenReport Nesneyi aar. "
OpenTable Nesneyi aar. "
Print Nesneyi bastrr. "
SetValue Bir kontrol, alan ya da zelliin deerini dzenler. "
RepaintObject Verileri gnceller. "
Requery " "
ShowAllRecords " "
SelectObject Nesneyi seer. "
CopyObject Nesneyi kopyalar. "
Rename Nesnenin adn deitirir. "
DeleteObject Nesneyi siler. "
Maximize Pencere ilemleri. "
Minimize " "
MoveSize " "
Restore " "

ApplyFilter Veri kstlama Form ve raporlardaki veriler.
FindNext Veri zerinde hareket "
FindRecord " "
GoToControl " "
GoToPage " "
GoToRecord " "

DoMenuItem Komutu altrr. altrma
OpenQuery Sorguyu altrr. "
RunCode Procedure' altrr.. "
RunMacro Makroyu altrr.. "
RunSQL SQL komutu altrr. "
RunApp Dier bir uygulamay altrr. "
CancelEvent altrmay durdurur. "
Quit " "
StopMacro " "
StopAllMacros " "

TransferDatabase Access ile baka bir uygulama arasnda veri taransferi.
Alma/Gnderme
TransferSpreadsheet " "
TransferText " "
OutputTo Access nesnesini dier bir uygulamaya gnderme. "
SendObject " "

Echo Bilgi verme Dier
Hourglass " "
MsgBox " "
SetWarnings " "
ShowToolBar Ara ubuunu gsterir/gizler "
SendKey Tu okuma "
Beep Ses karr "
AddMenu Ara ubuu yaratr. "

E. MAKRONUN ALITIRILMASI
Bir makro yaratldktan sonra; makro penceresinden, veritaban penceresinden, formlar
zerinden ya da dier bir makrodan olmak zere deiik biimlerde altrlabilir. Ancak
program gelitirme asndan bir makro form zerindeki dmelere ya da form kullanmnda
oluan bir olaya (event) bal olarak altrlr.

Bir makronun bir form zerindeki bir komut dmesine baslarak altrlmas iin form
zerindeki dmenin olay zellikleri kullanlr. Dmenin zerinde fare ile tklannca click
olay oluur. Bu nedenle dmenin zerine fareyle tklanarak yaplmas gereken ilemler bir
makro olarak yazlr.

F. FORM ZERNDE BR KOMUT DMESNE BALI MAKRO YARATMAK
Form zerine bir komut dmesi (command button) yaratp ve komut dmesine tklanarak
ona bal bir makronun altrlmasn salamak yaygn kullanlan bir tekniktir. Dmeye
baslarak bir form alabilir, bir form kapatlabilir, bir kayt silinebilir, kayt ile ilgili dier bir
form alr vb. iler yaplabilir.

Bir komut dmesine ya da bir denetime bir makronun balanmas iin deiik yollar
seilebilir. Bunlardan en kolay olan Komut Sihirbazn (Command Wizards) kullanmaktr.

Yaratlan bo bir form zerinde (tasarm grnmnde) Toolbox dmesini kullanarak ekrana
gelen aralardan Control Wizards'n basl olduunu kontrol edin. Ardndan bir Command
Button (komut dmesi) denetimini form zerine atn. Bu durumda bu dme ile yaplacak
btn ilemler ekrana gelir.

Bu dme ile form amak, kapatmak ya da printer ilemleri gibi ilemler yaplr.

G. BR FORMUN ANA MEN YAPILMASI
Tasarlanan bo bir form zerine, dier formlar amak iin yerletirilen komut dmelerinin
ardndan formun ana men yaplmas iin, nce form bir ad verilerek kaydedilir. Ardndan
Tools mensnden Startup seenei seilir. Ardndan Display Form kutusunda yaratlan form
belirtilir.

II. UYGULAMALAR
Bir ana men formu yaratn:
Veritaban zerinde bo bir form (design view) yaratn. Ardndan bu formu zerinde birka
tane Command Button yaratn ve formu ana men adyla kaydedin.

NOT: Ancak bu durumda Control Wizards'n ak olduuna dikkat edin.

Ardndan bu dmelere tkladnda almak zere veritabann dier formlarnn almasn
salayn.

Bu ilemin devam olarak alan formlarda ise bir dme yaratarak tklaynca formun
kapanmasn (Close) salayn. Bu dzenleme ile bir men zerinde; bir dmeye tklanarak
alan bir form, kullanldktan sonra zerindeki bir dmeye tklanarak kapanr.

Form zerinde bir alann bo geilmesini ekleyen bir makro yazn
Form zerinde kodu ya da ad gibi bir alanndan k olayn OnExit kullann.

yle bir makro yazn:

Condition Action
[kodu] IsNull MsgBox
... CancelEvent
Yukardaki makro u ekilde kullanlr:

Formun tasarm grnmnde kodu ya da ad alannn zerinde sa tklayarak Build Event
(Olay Olutur) mensnden Macro Builder (Makro Olutur) seilerek Macro penceresi alr.
Buradaki stunlara yukardaki makro girilir. Bu arada Condition stununu eklemek iin
Macro penceresinde Conditions dmesi tklanr.
III. GZDEN GERME
1. Makrolar bir Access gelitiricisine neler salar? Microsoft Accesste bir makro yaratmann
yollar nelerdir? Sizce en ksa yol hangisidir?
2. Olay (event) nedir? rnek verin.
3. Form zerinde oluan bir olay aklayn?
Ders 8
DERS 8: VER TRANSFER


-Veri transferini aklamak.
-Dier uygulamalardan ve veritabanlarnda veri almay (import) aklamak.
-Dier uygulamalara ve veritabanlarna veri vermeyi (export) aklamak.

I. VER TRANSFER
Btn veritaban programlarnda olduu gibi, Microsoft Access de dier veritaban
uygulamalarndan (onlarn zgn formatlarndan) veri almak (import) ve Microsoft
Accessteki verileri de dier veritabanlarna vermek (export) iin eitli olanaklara sahiptir.
ok yaygn olarak karlaan eylerden birisi; Microsoft Excel dosyalarndan Accesse veri
aktarmak ya da onlara bal (link) almaktr. Almak (import) ve bal almay (link) biraz
aacak olursak; almak, verileri transfer etmek demektir. Dier bir deyile verilerin Excelden
Accesse kopyalamak anlamna gelir. Balant kurmak ise, veriler Excel dosyas olarak
dururlar. Access, onlar aarak alr ya da zerinde ilem yapar. Burada bir transfer ilemi sz
konusu deildir.

Veri transferi deyimleri:
Almak (import): Excel dosyas, Access veritaban, text dosya ya da dier bir formattan
verileri Access veritabannan kopyalamak.
Vermek (export): Access veritabanndaki verileri Excel dosyas, Access veritaban, text dosya
ya da dier bir formata kopyalamak.
Bala (Link ): Excel dosyas ya da dier veritabanlarndaki verilere erimek. Onlara balant
kurarak verileri kullanmak. Transfer etmeden kullanmak.

A. ACCESSTEN ACCESSE VER TRANSFER
nce bir Access veritabanndaki bir tabloyu (ya da dier bir nesne olabilir) dier bir Access
veritabanna aktarmay ya da dier bir Acceess veritabanndan veri almay grelim.

Bir Access veritabanndan dierine veri aktarmak iin File mensndeki Export komutu
kullanlr.

Bir Access veritabanndan dierine veri aktarma:
1. Aktarlacak nesne veritaban penceresinde seilir.
2. File (Dosya) mensnden Export (Ver) komutu seilir.
3. Nesnenin tanaca veritaban seilir.

Bir Access veritabanndan dierine veri aktarmak iin File mensndeki Export komutu
kullanlr.

Bir Access veritabanndan veri almak:
1. Aktarlacak nesne veritaban penceresinde seilir.
2. File (Dosya) mensnden nce Get External Data (D Veri Al) seilir. Ardndan Import
(Al) komutu seilir.
3. Nesnenin tanaca veritaban seilir.

NOT: Hangi nesnelerin (objects) import edilecei seilir. stenirse Select All deyimiyle
nesneler toplu olarak seilir.

B. ACCESSTEN DER DOSYA TRLERNE VER TRANSFER
Access iindeki nesneler farkl dosya trlerinde de kaydedilebilirler.

Dier dosya trlerine veri transferi:
1. Veritaban penceresinde tablo ya da sorgu seilir.
3. Save as type kutusundan istenilen dosya format seilir.
4. File Name kutusuna dosyann ad girilir.

Bir tablo ya da sorgunun aktarlabilecei deiik dosya formatlar unlardr:

text files (.TXT) (delimited ya da fixed);
Microsoft Excel 3, 4, 5-7, 97;
HTML;
dBASE III, IV and V;
Microsoft FoxPro 2.x and 3.0;
Microsoft Word Merge;
Rich Text Format (.RTF);
Microsoft IIS (Internet Information Server);
Microsoft ActiveX Server;
ODBC Databases.

Text Dosya
Bir Access tablosunun bir text dosya olarak kaydedilmesi yaygn bir ilemdir. Bu sayede text
bilgiler dier uygulamalar tarafndan kullanlabilir. (rnein bir ticari uygulama ya da bir
DOS program bu text bilgileri okuyabilir).

ki tr text dosya yaps vardr:

-Fixed Width (sabit aralkl)
-Delimited (zel sonlandrc karaktere sahip)

Fixed Width zellii daha az kullanlr. Bu zelliin anlam her alann sabit bir uzunluunun
olmasdr. Yani adresi alan 25 karakter ise ve adres iin 10 karakter bile olsa 25 karakterlik
bir alan kullanlr.

Sabit aralkl:
Yaar Yaarolu 23 Sokak No 10 Ankara

Bu seenek kullanldnda Export Wizard sabit kolon geniliklerinin manuel olarak
deitirilebilir.

Delimited seenei ise daha yaygn olarak kullanlr. Delimited seeneinin anlam alanlar
belli bir karakterle (rnein virgl ya da noktal virgl) ayrlrlar.

Sonlandrc karakterle ayrlm:
Yaar;Yaarolu;23 Sokak No 10 Ankara;

3. Save as type kutusundan istenilen Text Files seilir.
5. Export Text Wizard devreye girerek istenilen evirme ilemini yapmanz salar.

Bu aamada Delimited ya da Fixed Width seilir. Eer delimited seilmise delimiter
karakteri seilir. (Tab, Semicolon, Space, dier). Alan tanmlaycs istiyorsanz Include Field
Names on First Row seeneini iaretleyin.

C. MCROSOFT WORDE AKTARMA
Access tablolarn, sorgularn, formlarn ve raporlarn kolayca Word belgesi haline
dntrebilirsiniz. Bu ilem iin Merge it With MS Word dmesi kullanlr.

1. Veritaban nesnesi seilir.
2. Office Links dmelerinden Merge it With MS Word dmesine tklanr.

Bu ilem sayesinde verilere Word ile daha fazla biimleme zellii ekleyebilirsiniz. Bu ilem
nesnenin RTF (rich text format) biiminde bir belge olmasn salar.

D. IMPORT (VER ALMA) LEM
Access, birok uygulama iin deiik formatlarda veri transferi (export) edebildii gibi, dier
uygulamalardan da alabilir. Bu ileme Import denir. Import edilen veriler Access iinde tablo
olarak saklanrlar.

1.File (Dosya) mensnden Get External Data (D Veri Al) seilir.
2. Import (Al) iletiim kutusunda kendisinden veri alnacak olan Access veritaban ya da dier
trlerdeki dosyalar seilir.
3. Import edilecek veriler New Table seenei ile yeni bir tablo olarak ya da Existing Table
seenei ile mevcut bir tabloya eklenebilir.

NOT: Access alnan nesneleri bir tablo olarak mevcut veritabanna ekler. Bu veritabannn
ayn ad bir nesne varsa o zaman nesnenin adnda bir say eklenir. rnein musteri ad bir
tablo varsa; musteri1, musteri2 gibi tablo adlar oluur.

E. ALIMA TABLOLARINDAN VER ALMAK
Access tablolarna Microsoft Excel ve Lotus gibi alma tablolarndan veri transfer edilebilir.
alma tablolarndaki satrlar Access tablolarna birer kayt olacak biimde transfer edilirler.

2. Import (Al) iletiim kutusunda kendisinden veri alnacak olan alma tablosu seilir.
3. Ardndan Import Spreadsheet Wizard devreye girer ve verilerin transferini salar.
4. Firt Row Contains Column Headings seenei ile alma tablosundaki kolon balklar
Access tablosundaki alan adlarna karlk gelir. Bunun dnda New Table seenei ile yeni
bir tablo olarak ya da Existing Table seenei ile mevcut bir tabloya eklenebilir.
Ayrca istenilen alma tablosunu (sheet) ya da belli bir ksmn (range) semeniz salanr.
5. Ardndan ekrana gelen Field Options blmnde alanlarn veri trleri ve indeksleri
dzenlenir.

F. TEXT VERLER IMPORT ETMEK
Dier uygulamalardan veri transfer etmenin yaygn yollarndan birisi de Text verileri import
etmektir. Ticari uygulamalar, mainframe uygulamalar, hemen hemen btn uygulamalar
verileri text olarak kayt edebilirler.

Text verileri iki tr olabilirler. Fixed Width ve Delimited. Fixed Width zellii daha az
kullanlr. Bu zelliin anlam her alann sabit bir uzunluunun olmasdr. Yani adresi alan
25 karakter ise ve adres iin 10 karakter bile olsa 25 karakterlik bir alan kullanlr.

Delimited seenei ise daha yaygn olarak kullanlr. Delimited seeneinin anlam alanlar
belli bir karakterle (rnein virgl ya da noktal virgl) ayrlrlar.

2. Import iletiim kutusunda kendisinden veri alnacak text dosya seilir.
3. Ardndan Import Text Wizard devreye girer ve verilerin transferini salar.
4. Firt Row Contains Column Headings seenei ile varsa alan adlar Access tablosundaki
alan adlarna karlk gelir. Bunun dnda New Table seenei ile yeni bir tablo olarak ya da
Existing Table seenei ile mevcut bir tablolaya eklenebilir.
dzenlenir.
Advanced dmesine tklanarak delimiter karakterler ve alanlarn formatlar dzenlenir.

G. BALANTI (LNK) OLUTURMAK
Bir nesneyi import etmek onu Accesse kopyalamak anlamna gelir. Import edilen veriler
fiziksel olarak Access veritabannda yer alrlar. Link etmek ise verilerin transferi anlamna
gelmez. Verileri kaynanda dururular. Bu sadece bu verilere bir balant salanr.

Balant kurmak:
2. Ardndan Link Table (Tabloar Bala) komutu seilir.
3. Ardndan balant kutulacak tablo ya da alma tablosu seilir.
4. Link dmesine tklanarak balant kurulur.

Excel Verilerine Balant
Access, Microsoft Excel alma tablosundaki verilere balant kurarak onlar kullanmanz
salar.

Adm-adm: Balant kurmak
2. Ardndan Link Table komutu seilir.
3. Ardndan balant kurulacak Excel alma kitab (workbook) seilir.
4. Link dmesine tklanarak balant kurulur.
5. Bu ilemin ardndan Link Spreadsheet Wizard devreye girerek istenilen alma tablosunu
(sheet) ya da belli bir ksmn (range) semenizi salar.

Links to External Data: Text
Bir text dosyadaki verilere balant kurmak (link) onlar import etmeye benzer.

2. Ardndan Link Table (Tabloar Bala) seilir.
3. Link iletiim kutusunda kendisinden veri alnacak text dosya seilir.
3. Ardndan Links Text Wizard devreye girer ve verilerin transferini salar.
4. Firt Row Contains Column Headings seenei ile varsa alan adlar Access tablosundaki
alan adlarna karlk gelir. Bunun dnda New Table seenei ile yeni bir tablo olarak ya da
Existing Table seenei ile mevcut bir tablolaya eklenebilir.
dzenlenir.

Advanced dmesine tklanarak delimiter karakterler ve alanlarn formatlar dzenlenir.

II. UYGULAMALAR
Microsoft Excelden veri aln (import)

2. Import iletiim kutusunda kendisinden veri alnacak olan alma tablosu seilir. rnein
Excel 7.0 ya da Excel 2000 gibi. Ardndan dosya seilir: rnein: C:\data\ucret.xls
3. Ardndan Import Spreadsheet Wizard devreye girer ve verilerin transferini salar.
4. Firt Row Contains Column Headings seenei ile alma tablosundaki kolon balklar
Access tablosundaki alan adlarna karlk gelir. Bunun dnda New Table seenei ile yeni
bir tablo olarak ya da Existing Table seenei ile mevcut bir tablolaya eklenebilir.
dzenlenir.

III. GZDEN GERME
1. Microsoft Access, hangi uygulamalardan ve hangi formatlardaki verileri kendi
veritabanlarna alabilir (import)?
2. Microsoft Access, hangi uygulamalara ve hangi formatlara veri verebilir (export) ?
3. Almak, vermek, balant kurmak ne demektir? Aralarnda ne fark vardr?

Ders 9
DERS 9: INTERNET VE INTRANET ZELLKLER


-Microsoft Accessin Internet ve Intranet zelliklerini aklamak.
-Data Pages blmn renmek.
-Access nesnelerini Web sayfas olarak kaydetmek.

I. INTERNET VE INTRANET ZELLKLER
Gnmz koullar, btn uygulamalar Internete eriim ve kendi verilerini Internette
yaymlama zelliklerine sahip olmak zorundadrlar. Bu hafta Microsoft Accessin bu alandaki
baz zelliklere deineceiz.

Microsoft Accessin Internet ve Intranet zellikleri ana balkta ele alnabilir:

-Accessten Intranete ve Internete erimek.
-Accessle Web sayfas oluturmak.
-Access ile Web sayfalarn yaynlamak.

A. ACCESSTEN INTRANETE VE INTERNETE ERMEK
Microsoft Accessten Internet ve Intranetde yer alan Web sayfalarna eriebilmek iin Web
ara ubuu kullanlr.

Web ara ubuu, Internet balantsnn olduu bir bilgisayarda ayn Internet Explorer gibi
kullanlr. Ara ubuu zerinde ileri, geri, Favorites gibi dmeler yer alr. Go dmesiyle
istenilen bir Web sayfasna eriilir.

1. ACCESS LE WEB SAYFASI OLUTURMAK
Access ile tr Web sayfas yaratlabilir:

-Data Pages (Sayfalar) blmnde yaratlan sayfalar.
-Sunucu tarafnda oluturulan HTML sayfa.
-Duraan (statik) HTML sayfalar.

Data Pages Sayfalar:
Data Pages (Sayfalar) olarak dzenlenen sayfalar, Access ve SQL Server zerindeki verilere
Internet Explorer zerinden eriimini salar. Bilmemiz gereken ey, Access bize, bir
veritabanna bal bir HTML sayfa yaratr. Bu sayfa farkl bir yere kaydedilir. Ardndan,
Internet Explorer ile alarak veri girii yaplr.

Bir Data Page Oluturmak
1. Data Page (Sayfalar) blm seilir.
2. New (Yeni) dmesi tklanr.
3. Design, Existing Page ve Page Wizard seeneklerinden birisi seilir.

Bir Data Page (Veriler) yaratmak ayn form yaratmaya benzer. Yukardaki seenekleri ayn
bir form yaratr gibi kullanabilirsiniz. Page Wizard ile istenilen tablonun Data Page olarak
oluturulmasn salayabilirsiniz.

Ardndan yaratlan bu sayfa kaydedilir. Dosyann format, Accesse zel dinamik HTMLdir.
HTML formatl bu dosyalar Internet Explorer ile alarak veritabanna eriilir.

NOT: Bir veritabanna Internet Explorer zerinde erimek gerekten ok kullanl bir eydir.
zellikle Intranet uygulamalar bakmndan ok iyi bir zm olabilir. Ancak bu zm
DHTML ile istemci tarafl bir zmdr. Programclk dnyasnda bildiimiz dier bir
zm: ASPdir. ASP, Web programcl alannda sunucu tarafl bir zmdr. Yaratlan
ASP sayfalar da ayn Access Data Pageleri gibi Internet Explorer araclyla alarak
kullanlr.

Sunucu Tarafndan Oluturulan HTML Belgeler:
Microsoft Access, tablo, sorgu ya da formlar File, Export komutuyla ASP olarak
kaydedilebilir. Access ile yaratlan ASP dosyalar Web sunucusu zerine kopyalanarak bir
Web uygulamas olarak altrlr. Bylece veritabanlarna Internet Explorer zerinden eriim
salanr.

B. ASP SAYFALARINI ALITIRMAK
ASP dosyalar bir ndeki konuda ad geen ortamlarda hazrlandktan sonra herhangi bir
derleme ilemi olmadan dorudan altrlrlar. Eer hata varsa bu altrma srecinde ortaya
kar. ASP dosyasn ad Internet Explorer ya da dier bir tarayc program araclyla yazlr
ve dosyaya eriim salanr.

rnek armalar:

http://localhost/test.asp

ASP dosyas bir alt dizinde olabilir:

http://localhost/altdizin/test.asp

Hazrlanan ASP dosyalarnn uzants .asp dir. Bu dosyay altrmak iin Web sunucusu
zerinde wwwroot dizinine konmas gerekir. Bunun dnda Internet Information Servern
WWW hizmetinin almas ya da PWS hizmetinin almas gerekir. Asp dosyalarn
altrmak iin nce dosya wwwroot dizinine kopyalanr ardndan Internet Explorer adres
ubuunda http://localhost/kitapornek3.asp eklinde yazlarak altrlr.

Duraan HTML:
Tablolar, sorgular ve formlardan yine Export yoluyla HTML sayfalar oluturulabilir. Ancak
bu onlarn statik olarak; tpk bir Word dokman gibi grnmesini salar.
Bu sayfalara Internet Explorer tarafndan eriilebilir. Yine ASP sayfalar gibi de Web
dizininden yaymlanabilir. Ancak HTML sayfalar dinamik deildir.
Export etmek iin:
3. Save as type kutusundan istenilen Active Server Pages seilir.

Duraan HTML iin yalnzca HTML seilir.

5. Export Text Wizard devreye girerek istenilen evirme ilemini yapmanz salar.
II. WEB KLASRLER
Web server, Inetpub\wwwroot varsaylan dizinine konulan dosyalar yaynlayan bir
sunucudur. Bu hizmet, IIS (Internet Informatin Server) tarafndan salanr.

Microsoft Accesste hazrlanan bir Data Pagei Web sunucuna kaydetmeyi, Access kendisi
yapabilir. Bu ilem iin File mensnden Save As komutu ile Web sunucusunun yayn dizini
(inetpub\wwwroot) seilir.
Bir Microsoft Access Data Page sayfasn bir Web sunucusuna kaydetmek:
1. Veritaban penceresinde, Data Page (Sayfalar) blmn sein.
2. stediiniz data page sayfasn ift tklayn.
3. File (Dosya) mensnden, Save As (Farkl Kaydet) seeneini tklayn.
4. As Data Pages (Sayfalar) seeneini sein.
5. Web folders (Web klasrlerini) seeneini tklayn.
6. Web klasr siteleri listesinden, istediiniz klasr ift tklatn ve sonra data pages
kaydetmek istediiniz konumu ift tklayn.
7. Kaydet'i tklayn.

Varsaylan yayn klasrleri: c:\inetpub\wwwroot

II. UYGULAMA
Bir Data Page (Sayfalar) Oluturun:
1. Veritaban penceresinde Data Pages (Sayfalar) blm seilir.
2. New (Yeni) dmesi tklanr.
3. Page Wizard seenei seilir.

Yarattnz data sayfasn My Documents dizinine dosya1 olarak kaydedin. Ardndan bu
dosyay Internet Explorer araclyla an.

III. GZDEN GERME
1. Microsoft Accessin Internet ve Intranet zellikleri nelerdir?
2. Bir Data Pages sayfasnn normal Access formunda fark nedir? Bir uygulama iin bu
farklar yorumlayn.
3. Web klasr (web folder) nedir? Hangi iletim sistemi ortamnda ve hangi uygulamalarla
(IIS gibi) salanr.

Ders 10
DERS 10: BR VERTABANI PROJES YAPMAK


-Bir veritaban uygulamas projesi yapabilmek.
-Uygulamann ayrntlar tasarlayabilmek.

I. BR ACCESS PROJES
Verileri, ilemleri ve ktlar tasarlamak bir veritaban projesinin en nemli ilemleridir. Bir
Microsoft Access projesi, yaplan analiz almalaryla balar. Analiz almalar, olaylar,
verilerin toplanmas, ilenmesi, kullanc gereksinimleri gibi deiik alanlarda yaplan
aratrma ve belgeleme almalardr. ok nemli olan bu analiz almalar, ne yazk ki ok
fazla yaplmadan hemen Access balatlr ve veritaban dosyas alr. te burada Microsoft
Access'in dier Office uygulamalarndan fark ortaya kar. Microsoft Excel ya da Microsoft
Word iin hemen balanlan bir alma sz konusu iken, Microsoft Access, temel bir alma
gerektirir.

II. MCROSOFT ACCESS UYGULAMASI
FC ecza deposu bin kadar yesine ila toptan ila pazarlamak zere kurulmutur. FC ecza
ila siparilerini takip etmek iin bir veritaban gelitirmek istemektedir. Siz bir veritaban


Tablo Olarak Dzenlenecek Bilgiler:

Birimi lesi Birimi
Birim Fiyat li Adet
KDV Tel Tayc Firma
Aklama Vergi No
Resmi Kredisi
Hesap Al Tarihi
Resmi
Web sitesi

Kodu Kodu
Ad Soyad nvan
Adresi Adresi
li li

Tablolar Dzenleyin:
1. Access'i balatn.
2. Bo veritaban yaratma seeneini (Blank Access database) sein.
3. Dosya ad olarak ornekdb yazn.
4. Veritaban penceresine ulan.

Yeni bir tablo yaratmak iin Veritaban Penceresinde, Tables blm ve ardndan New seilir:

Yeni tablo yaratmak iin " Create table in Design view " seenei seilir.

Ardndan yukardaki tablo bilgilerine gre alan adlar birer birer girilir. Bu srada dikkat
edilecek en nemli konu alann trdr. rnein saysal (numeric) ya da metin (text).

Bu arada tablolarn ileyiiyle ilgili aadaki notlar gz nnde bulundurun:

Birim fiyatlar genellikle Adet olarak dzenlenecektir.
Fiyat ve adet bilgilerine mutlaka pozitif bir deer girilecektir.
Sipari tarihi gnn tarihi olarak otomatik olarak dzenlenecektir.
Grup kodlar, iller ve dier seenekli giriler bir combo box olarak dzenlenecektir.
Sipari ekranndaki; mteri kodu, stok kodu ve tayc firma combo olarak
dzenlenecektir (Lookup Wizard) ve bilgilerin dier tablodan otomatik olarak seilmesini
salayacaktr.

likileri Kurmak:
likiler (Relationships), bilgi btnl salamak iin tablolar arasnda dzenlenen
kurallardr. Mteri tablosuyla Sipari tablosu arasnda bir iliki kurmak iin nce ilikinin
tr ve iliki kurulacak alanlar ve trlerinin belirlenmesi gerekir.

rnein mteri tablosundaki mteri kodu alanyla sipari tablosun yer alan mteri kodu
birbirine balanr. Ancak burada mteri tablosundaki kodu alan Primary Key olmaldr.
Sipari tablosundaki mteri kodu alannn Primary Key gibi bir dzenlenmesine gerek
yoktur. Bu durumda Mteri tablosuyla Sipari tablosu arasda Bir-ok iliki kurulabilir.

Veritaban iindeki tablolar arasnda iliki kurmak, yukarda anlatlanlardan dolay hem
zordur, hem de gerek bir veritaban uygulamas iin gerekli bir eydir.

Veritabanndaki dier ilikiler:

Mteri-Sipari
Mteri-Anket
Stok-sipari
Personel-sipari

Sorgular tasarlamak:
Sorgular (queries), veritabannda (tablolarda) yer alan verilerden istenilen bilgileri
listelemektir. rnein belli tarihler arasnda ya da yalnzca belli mteriler iin bilgileri
listelemek gibi.

Yeni bir sorgu yaratmak iin nce veritaban penceresinden Queries seilir. Ardndan New
dmesine baslr:

Bir sorgu yaratmak iin deiik yollar vardr. Bunlardan Design View/Tasarm Grnm
seilir.

rnek sorgulama senaryolar:

Mterilerin ili iinde grubu, grubu iinde alfabetik srada nvanlarnn yer ald liste.
Verilen iki tarih arasnda (parametrik) siparilerin adet ve tutarlar?
Verilen iki tarih arasnda ve belli bir mteri konu iin siparilerin adet ve tutarlar?
Verilen iki tarih arasnda ve belli bir mteri ve siparii alan eleman olarak siparilerin
adet ve tutarlar?
Mallarn KDV oranlarn 15 olanlarn 20ye evrilmesi.
En yksek sipari alan eleman bulmak iin elemanlarn sipari toplamlarn gsteren bir
sral liste (azalan).
Hi siparii olmayan mterilerin alfabetik srada listesi.
li zmir olan ve telefon numarasnn ilk karakteri 4 olan mterilerin alfabetik srada
listesi.
Sipari adedi olarak en ok mal tayan tayc firma?
Sipari alan elemanlarn toplam (tutar) siparileri.
Stokta Birim fiyatlara %10 zam.
Stoklarn depo kodunun ilk iki karakteri ile tanmlarnn ilk iki karakterinin birleiminin
listesi.
Sipari toplamlarnn tayc firma gzergahlarna gre listesi.

Form yaratmak:
Tablolardaki verileri, sorgulardan elde edilen verileri grmek, veri girii yapmak, hatta veriler
zerinde hesaplama ilemleri yapmak iin formlar kullanlr.

Bir form yaratmak iin veritaban penceresi kullanlr. Buradan Forms tabna tklanarak
mevcut formlar grlr ya da yeni bir form yaratlr. Burada New dmesine tklanarak
istenilen ekilde form yaratlr:

Yeni bir form yaratmada kullanlan yntemler unlardr:

Yntem Aklama
Design View (Tasarm Grnm) Bo form oluturulur ya da seilen tablo ya da sorgunun
alanlar tasarlanr.
Form Wizard (Form Sihirbaz) Adm adm istenilen alanlarn seilip bir form
oluturulur.
AutoForm: Columnar
Otomatik Form: Stunlu Stun tipinde (bir sayfada bir kayt) form yaratr.
zellikle mteri kart, stok kart,
personel kart gibi verilerin gsterimi iin idealdir.
AutoForm: Tabular
Otomatik Form: Sekmeli Yatay olarak bir sayfada ok sayda kaytn yer ald
formlardr. zellikle cari hareket, stok hareket, sipari
kaytlar gibi veriler iin idealdir.

Olas form senaryolar:
Stok kart iin columnar bir form
Mteri kart iin columnar bir form
Anket iin columnar bir form
Personel iin columnar bir form
Tayc iin columnar bir form
Sipari iin tabular bir form
Yaplacaklar (b)
Mteri formu iin olas alanlara combo box ekleyin.
Mteri formu iin olas alanlara Validation Rule ekleyin.
Mteri formu iin form zeminini deitirin.
Mteri formunun altna kendi hazrladnz bir bitmap dosyay koyun.
Mterinin Web sitesi bilgisini tablo tasarmna ekleyin. Daha sonra bunun form
zerinden girilmesini salayn. Web sitesi alanna www.microsoft.com girin. Ardndan
zerine tklayarak ona ulamaya aln.
Sipari formunun alt balk ksmna adet toplam aln.
Sipari formunda birim fiyat ve tutarn grnmesini salayn.
Sipari formunun alt balk ksmna tutar toplam aln. Ayrca altna KDVli toplam
hesaplattrn.
Sipari formunda tayc firma ve siparii alan mterinin combolarla seilmesini
salayn.
Sipari formunu Scroll Bar ve Navigation Button kontrollerini kaldrn.
Mteri kart ile sipari formunu birletirin.

Yaplacaklar (c)
Mteri formuna ve personel formunda tarih alanlarna veri girii kolaylatrmak iin
ActiveX kontrollerinden (Tool, ActiveX Controls) Calendar Control 8.0 koyun ve
almasn kontrol edin.

Yaplacaklar (d)
Bir ana men formu gelitirin.
Btn formlara ulaacak dmeler yerletirin.
Btn formlardan ana menye dn salamak iin Exit dmeleri yapn.
Mteri gruplarnn toplam siparilerini gsteren grafik formu hazrlayn.
Rapor yaratn:

Tablolardaki verileri yazcdan karmak iin kullanlacak raporlar, zellikle ara toplam, alt
toplam gibi gruplama (grouping) ilemlerinin yaplmasn salar.

Yeni bir rapor tasarlamak iin veritaban penceresinden Reports blm seilir. Ardndan
New seenei ile rapor yaratma seeneklerine ulalr:

Rapor oluturma seenekleri

Yntem Aklama
Report Wizard (Rapor Sihirbaz) Adm adm istenilen alanlarn seilip bir raporun
oluturmasn salar.
Rapor yaratmada en kolay yoldur.
AutoReport: Columnar Stun tipinde (bir sayfada bir kayt) rapor yaratr. zellikle
mteri kart, stok kart, personel kart gibi verilerin gsterimi iin idealdir.
AutoReport: Tabular Yatay olarak bir sayfada ok sayda kaytn yer ald raporlardr.
zellikle cari hareket, stok hareket, sipari ve sat kaytlar gibi veriler iin idealdir.

ilemidir.

Olas rapor senaryolar:
Siparilerin tarih, mteri kodu ve rn kodu sral listesi.
Mteri koduna gre gruplamal sipari bilgileri raporu.
Haftalk tarih gruplamal sipari bilgileri raporu.
rn koduna gre gruplamal sipari bilgileri.

III. NEREDEN BALAMAK GEREKR?
Aslnda Access projelerine, dier uygulama yazlm projelerine balar gibi, ktlar
tasarlamakla balanr. Bu da Accessten elde edilecek grnt ve raporlara kimin ihtiyac
olduunu ve tam olarak neye ihtiyac olduunu ortaya karmakla balar. Ardndan Access
veritabann tasarmna geilir. Tablolar, tablolarn alanlar, anahtar (primary key) ve indeks
dzenlemeleri yaplr.
Ardndan sorgular tasarlanr. Sorgular, gereksinim duyulan spesifik bilgiler iin hazrlanrlar.
Ardndan test amal veri girilip sorgular test etmek gerekir.
Daha sonra da veri girii iin formlar tasarlanr.
Yine verileri grmek iin formlar tasarlanr.
Belli ktlar yazcdan dzenli olarak almak iin raporlar tasarlanr.

1 - Hangisi Microsoft Access 2000 'in yeniliidir?
nmlkj
A) Nesneleri gruplamak.
nmlkj
B) Startup formu yaratmak.
nmlkj
C) Otomatik form ve rapor yaratmak.
nmlkj
D) Yaratlan nesnelerin yedeklerini saklamak.

2 - Data Access Pages (Sayfalar) ile yaratlan formun varsaym dosya uzants nedir?
nmlkj
A) ASP
nmlkj
B) HTM
nmlkj
C) INI
nmlkj
D) XML

3 - Access iin Administrative Setup yaplacaksa hangi komut ve parametre kullanlr?
nmlkj
A) Setup.exe /a
nmlkj
B) Install.exe /admin
nmlkj
C) Setup.exe /a: /network
nmlkj
D) Setup.exe /admin

4 - Bir Rapor neye (nelere) dayal olarak yaratlabilir?
nmlkj
A) Tablo
nmlkj
B) Tablo ve Query
nmlkj
C) Form
nmlkj
D) Tablo, Query, Form ve Data Access Pages

5 - Veritaban zelliklerinden Statistics hangi amala kullanlr?
nmlkj
A) Veritabannn gncellendii tarihleri verir.
nmlkj
B) Veritabannda yer alan kullanclarn giri ve k tarihlerini verir.
nmlkj
C) Veritabannn yazar (author), konusu (subject) gibi konularda bilgi verir.
nmlkj
D) Dosya byklndeki deiiklikleri takip etmeyi salar.

6 - Bir kayt iinde en ok ka alan olabilir?
nmlkj
A) 256
nmlkj
B) 512
nmlkj
C) 1024
nmlkj
D) 2048

7 - Hangi bir alan tr deildir?
nmlkj
A) Number
nmlkj
B) Currency
nmlkj
C) Yes/No.
nmlkj
D) Data

8 - Autonumber olarak dzenlenen bir alan veri giriinin ardndan number olarak
deitirilebilir mi?
nmlkj
A) Evet
nmlkj
B) Hayr
nmlkj
C) Text olarak deitirilebilir.
nmlkj
D) Double olarak deitirilebilir.

9 - Hangisi geerli bir Validation Rule (Geerlik Kural) kuraldr?
nmlkj
A) BETWEEN 1/1/2001 AND 31/12/2001
nmlkj
B) IN (A TO Z)
nmlkj
C) FOR 1 TO 10
nmlkj
D) 10 AND > 100

10 - Hangisi bir crosstab (apraz) sorguyu en iyi aklar?
nmlkj
A) Verileri satr ve kolon olarak bir tablo biiminde gsterir.
nmlkj
B) Excel filtrelerine apraz sorgu denir.
nmlkj
C) Hem stun hem satrdan kriter alnan sorgulardr.
nmlkj
D) Verileri boyutlu gsteren ve kplere karlk gelen sorgulardr.

11 - Bir form zerinde ka blm vardr?
nmlkj
A) Page Header/Footer
nmlkj
B) Page Header/Footer Form Header/Footer
nmlkj
C) Page Header/Footer Form Header/Footer Rapor Header/Footer
nmlkj
D) Page Header/Footer Form Header/Footer - Detail

12 - Rapor yaratrken yaplan gruplamann (grouping) ilevi nedir?
nmlkj
A) Kaytlarn belli bir alan/alanlar iin toplama (sum) gibi ilemleri yaplarak gruplanmas salanr.
nmlkj
B) Saysal alanlarn toplanmasna gruplama denir
nmlkj
C) Primary Key alanna gre yaplan alt toplam alma ilemidir.
nmlkj
D) Foreign Key alanna gre yaplan alt toplam alma ilemidir.

13 - Bir alann bo olduunu kontrol eden makro kodu hangisidir? (Makro penceresi
grnmnde).
nmlkj
A) [kodu] IsNull MsgBox CancelEvent
nmlkj
B) If [kodu] IsNull MsgBox CancelEvent
nmlkj
C) [kodu] = " "l MsgBox CancelEvent
nmlkj
D) [kodu] IsEmpty MsgBox CancelEvent

14 - Verilen VBA kodunun grevi nedir? Private Sub Command14_Click() altalan=
Mid(Forms![musteri]![musterikodu], InStr(Forms![musteri]![musterikodu], "/") + 1, 10)
Forms![musteri]!Text15 = altalan End Sub
nmlkj
A) Form zerinde Tex15 diye bir metin kutusu yaratmak.
nmlkj
B) musterikodu alann iinde / karakterinden sonraki on karakteri alp Text15 alanna yazar.
nmlkj
C) musterikodu alann iinde / karakterinden nce yer alan on karakteri alp Text15 alanna yazar.
nmlkj
D) musterikodu alann iinde iki / karakteri arasndaki metnin alp Text15 alanna yazar.

15 - Bir rapordan alnan satrlar nasl sralanr?
nmlkj
A) Daha nce bir sralama iin bir sorgu yazarak.
nmlkj
B) Gruplama ve Sralama ileminde Sralama Dzeni'ni ve artan (asc) ya da azalan (desc) dzenini
seerek.
nmlkj
C) Rapor tasarmnda sralanacak alann zelliklerinden (properties) yararlanarak.
nmlkj
D) Tabloda Primary key kullanarak.

16 - Microsoft Access hangi kaynaklardan veri alamaz (import)?
nmlkj
A) Informix
nmlkj
B) Excel
nmlkj
C) DBase
nmlkj
D) Paradox

17 - Form zerinde bir metin kutusunda =Left([rnAdi], 2) deyiminin ilevi nedir?
nmlkj
A) rn adnn uzunluundan iki az olmak artyla soldan kalan kadar alnr.
nmlkj
B) rn adnn sondan iki karakteri alnr.
nmlkj
C) rn adnn soldan iki karakteri alnr.
nmlkj
D) rn adnn sandan 8 karakter alnr.

18 - Hangisi dorudur?
nmlkj
A) =Formlar![Siparis]![Siparis Altformu]![Siparis Alttop] Siparis formunda bulunan Siparis
Altformu'ndaki SiparisAlttop alannn deerini verir.
nmlkj
B) =Formlar![Siparis]![Siparis Altformu]![Siparis Alttop] Siparis AltFormu formunun alt toplamnn
ana form zerinde Siparis Alttop alannda gsterilmesini salar.
nmlkj
C) =Formlar![Siparis]![Siparis Altformu]![Siparis Alttop].Tutar Siparis formunda bulunan Siparis
Altformu'ndaki SiparisAlttop alanndaki btn Tutar'larn toplam deerini verir.
nmlkj
D) =Formlar![ALL] Siparis formunda bulunan btn saysal deerlerin toplam (SUM).

19 - Hangisi One-to-Many ilikinin hazrlk ilemidir?
nmlkj
A) One ve Many tarafnda en az bir Primary Key alan.
nmlkj
B) One tarafnda bir Primary Key alan.
nmlkj
C) One tarafnda bir Foreign Key ve Indexed alan.
nmlkj
D) One tarafnda ve Many tarafndan en az bir Indexed alan.

20 - Compact komutu ne ie yarar?
nmlkj
A) Veritabann sktrmaya.
nmlkj
B) Veritabannda silinen alanlarn yerini kazanmaya.
nmlkj
C) Veritabann CD'ye kopyalamaya.
nmlkj
D) Veritabann korumaya (recover).

CEVAP ANAHTARI

1- A 11- B
2- B 12- A
3- A 13- C
4- B 14- A
5- C 15- A
6- A 16- B
7- A 17- B
8- D 18- A
9- A 19- A
10- D 20- D

Access

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Access

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Kurs Plan

On Haftalk Kurs Plan:

You might also like