GT-02 SC Dong Co Dien KDB PDF

1
B LAO NNG NGHIP V PHT TRIN NNG THN

GIO TRNH M UN
THC HNH IN C BN

M S M UN: 01

NGH: SA CHA BM IN

Trnh : S cp ngh

B NNG NGHIP V PHT TRIN NNG THN

GIO TRNH M UN

TN M UN: SA CHA
NG C IN KHNG NG
B
M S: M02

NGH: SA CHA BM IN

Trnh : S cp ngh

R to
Stato
2

TUYN B BN QUYN
-Ti liu ny thuc loi sch gio trnh ni b, cho nn cc ngun thng
tin c th c php dng nguyn bn hoc trch dng cho cc mc ch v o
to v tham kho.
- Mi mc ch khc c lch lc hoc s dng vi mc ch kinh
doanh thiu lnh mnh s b nghim cm.

M TI LIU: M 01
3

LI GII THIU
Ngh: Sa cha bm in nhm trang b cho ngi hc ngh ti cc
trng dy ngh v cc trung tm dy ngh nhng kin thc v an ton in, sa
cha dy qun ng c in, sa cha cc mch in iu khin bm, sa cha
v bo dng bm in...vi cc kin thc ny hc vin c th p dng trc tip
sa cha cc ng c in ti cc c s sa cha ng c in, ti cc trm
bm, cc cng ty khai thc cng trnh thy li. M un: Sa cha ng c in
khng ng b cng c th lm ti liu tham kho cho cc cn b k thut, cc
hc vin ca cc ngnh khc quan tm n lnh vc ny.
xy dng gio trnh ny chng ti i tham kho ti cc c s : Cty
TNHH nh nc mt thnh vin qun l khai thc cng trnh thy li Bc ung,
Cty TNHH nh nc mt thnh vin u t v pht trin Sng y. Cng ty
nh my Nhit in Ph Li. V trao i vi cc chuyn gia trong lnh vc
qun l cc trm bm, kt hp vi kinh nghim thc t chng ti xy dng M
un gm 6 bi :
Bi 1: ng c khng ng b.
Bi 2: V s dy qun ng c khng ng b
Bi 3: Tho lp ng c in
Bi 4: u dy vn hnh ng c in
Bi 5: Sa cha ng c khng ng b mt pha
Bi 6: Sa cha ng c khng ng b ba pha.
Tuy tc gi c nhiu c gng khi bin son, nhng gio trnh chc
khng trnh khi nhng khim khuyt .Rt mong nhn c s gp ca ngi
s dng v cc ng nghip.

Tham gia bin son
Ban ch nhim

4

MC LC
MC TRANG

TUYN B BN QUYN ................................................................................... 2
M TI LIU: M 01 ......................................................................................... 2
LI GII THIU ................................................................................................ 3
MC LC ............................................................................................................. 4
M UN: SA CHA NG C IN .......................................................... 8
KHNG NG B ............................................................................................. 8
Gii thiu m un ................................................................................................. 8
Bi 1: ng c khng ng b ............................................................................ 8
A. Ni dung : ........................................................................................................ 9
1. Khi nim chung v ng c khng ng b. ................................................. 9
2. Cu to ng c khng ng b ba pha. ......................................................... 9
2.1. Cu to ........................................................................................................ 9
3. Nguyn l lm vic c bn ca ng c khng ng b. ............................. 11
4. M my ng c khng ng b ba pha. ...................................................... 13
4.1. Qu trnh m my ng c in khng ng b: .................................... 13
4.2. Cc phng php m my ....................................................................... 13
4.2.1. M my trc tip ng c rotor lng sc: ........................................ 14
4.2.2. M my gin tip ng c rotor lng sc: ........................................ 14
5. ng c khng ng b mt pha ................................................................... 16
5.1. i cng ................................................................................................ 16
5.2.Nguyn l lm vic ................................................................................... 16
5.3. Phng php m my v cc loi ng c in mt pha ........................ 18
5.3.1. Cc phng php m my: ............................................................... 18
5.3.2. Phn loi: ............................................................................................... 19
5.3.3. S dng ng c in 3 pha vo li in 1 pha:............................. 20
6. S dy qun ng c khng ng b. ...................................................... 21
6.1. S dy qun ng c khng ng b ba pha. ..................................... 21
6.2. S dy qun ng c khng ng b mt pha. ................................... 22
B. Cu hi v bi tp thc hnh ........................................................................ 23
Bi 2: V s dy qun ng c ..................................................................... 24
5

A. Ni dung: ....................................................................................................... 24
1. Khi nim chung v dy qun. ...................................................................... 24
1.1. Nhim v. ................................................................................................. 24
1.2. Cc yu cu k thut. .............................................................................. 24
1.3. Phn loi dy qun .................................................................................. 24
2. Nhng c s v s dy qun ............................................................... 25
2.1. Bi dy. .................................................................................................... 25
2.2. u ni bi dy ....................................................................................... 25
2.3. Bc dy qun. ........................................................................................ 26
2.4. Nhm bi dy (nhm phn t). ................................................................ 27
2.5. Bc cc. ................................................................................................. 27
2.6. Gc lch pha gia hai rnh lin tip. ........................................................ 27
2.7. Dy qun mt lp. .................................................................................... 27
2.9. S phn chia nhm bi dy ca mt pha ................................................ 28
3. Phng php v s dy qun (s tri) stato ng c khng ng b
ba pha .................................................................................................................. 28
3.1. Dy qun mt lp ..................................................................................... 28
3.2. Dy qun hai lp. ..................................................................................... 31
4. Dy qun stato ng c khng ng b mt pha. ........................................ 33
4.1. Dy qun mt lp. .................................................................................... 33
4.2. Dy qun hai lp. ..................................................................................... 38
Bi 3: Tho lp ng c in. ............................................................................ 44
A. Ni dung: ....................................................................................................... 44
1. Trnh t tho ng c .................................................................................... 44
2. Lm sch ng c ........................................................................................... 47
3. Kim tra tng qut tnh trng ng c .......................................................... 47
3.1. Xem xt v my ....................................................................................... 47
3.2. Kim tra rto ............................................................................................ 47
3.3. Kim tra vng bi (bc ) ........................................................................ 48
3.4. Kim tra stato ........................................................................................... 48
4. Lp ng c .................................................................................................... 49
5. Kim tra hon tt. ........................................................................................... 49
B. Bi tp thc hnh .......................................................................................... 50
6

Bi 4: u dy vn hnh ng c in. ............................................................ 51
1. ngha cc s liu ghi trn bin my. .......................................................... 51
2. Cch b tr cc mi dy ra trn hp ni ........................................................ 53
2.1. Quy c k hiu u Cui .................................................................. 53
2.2. Quy cch b tr cc mi dy ra trn hp ni. ........................................... 57
3. u dy vn hnh ng c ............................................................................ 57
3.1. Kim tra ng c trc khi vn hnh(ch khng ti) ......................... 57
3.2. Vn hnh ng c..................................................................................... 59
4. Kim tra dng in khng ti. ....................................................................... 60
Bi 5: Sa cha ng c khng ng b mt pha ........................................... 62
A. Ni dung: ....................................................................................................... 62
1. Qun dy ng c mt pha (My bm nc, my mi) ........................... 62
1.1. Tho v v sinh ng c. ......................................................................... 62
1.2. S tri b dy qun. ............................................................................. 62
1.3. Thu thp cc s liu cn thit ................................................................... 63
1.4. Thi cng qun dy .................................................................................... 63
1.4.1 Lt cch in rnh stato ng c ....................................................... 63
1.4.2. Qun (hay nh) cc bi dy cho mt pha dy qun ........................ 66
1.4.3. Lng dy vo rnh stato .................................................................... 71
1.4.4. Lt cch in u ni, hn dy ra v ai gi u ni ....................... 76
1.4.5. Tm sy b dy qun ......................................................................... 78
1.5. Th nghim. ............................................................................................. 81
A. Ni dung: ....................................................................................................... 86
1. Tho v v sinh ng c. ................................................................................ 86
2. Kho st v v li s dy qun .................................................................. 87
2.1. Xc nh cc s liu ban u .................................................................... 87
2.2. Tnh ton s liu ....................................................................................... 88
2.3. S dy qun ......................................................................................... 89
3. Thi cng qun dy .......................................................................................... 92
3.1. Lt cch in rnh stato ng c ............................................................. 92
3.2. Qun (hay nh) cc bi dy cho mt pha dy qun .............................. 95
3.3. Lng dy vo rnh stato .......................................................................... 97
7

3.4. Lt cch in u ni, hn dy ra v ai gi u ni ............................ 102
4. Lp rp v vn hnh th. ............................................................................. 105
5. Cc pan h hng v bin php khc phc. ................................................. 106
B. Cu hi v bi tp thc hnh ...................................................................... 108
HNG DN GING DY M UN/MN HC ...................................... 111
I. V tr, tnh cht ca m un/mn hc: ........................................................ 111
II. Mc tiu: ...................................................................................................... 111
III. Ni dung chnh ca m un: .................................................................... 111
IV. Hng dn thc hin bi tp, bi thc hnh ........................................... 112

8

M UN: SA CHA NG C IN
KHNG NG B
M m un: M02
Gii thiu m un
Vi mc tiu in kh ha ton quc, ngnh in xm nhp rng ri
trn mi lnh vc sn xut, kinh doanh, mi sinh hot x hi v lin quan trc
tip n nhiu ngi. ng c in l mt thit b in rt quan trng vi cuc
sng sinh hot cng nh trong sn xut kinh.
Cng vic bo dng v sa cha ng c in l mt cng vic i hi
ngi th c tnh cn thn v t m, kho lo trong khi lm vic.Sa cha ng
c in i hi ngi th phi hiu c ng c khng ng b, v c s
tri v thi cng qun dy cho ng c mt cch thun thc.M un Sa cha
ng c in khng ng b s cung cp cho chng ta nhng kin thc c
bn gii quyt cc vn trn.
Mc tiu:
- Kin thc :
+ Trnh by c cu to, nguyn l ca cc loi ng c khng ng b
thng dng
+ Phn loi c cc loi ng c khng ng b 1 pha, 3 pha.
- K nng :
+ Tho lp, u ni thnh tho ng c 1 pha, 3 pha thng dng.
+ Ly mu cc b dy ng c khng ng b chnh xc.
+ V c s tri cc b dy theo mu.
+ Qun c cc b dy ng c khng ng b.
+ Sa cha c cc h hng ca ng c khng ng b.
- Thi :
+ Rn luyn tc phong cng nghip, an ton cho ngi v thit b.

Bi 1: ng c khng ng b
Mc tiu:
- Trnh by c khi nim ng c khng ng b.
- Trnh by c cu to, nguyn l lm vic ng c khng ng b.
- Ly c mu thng s ca b dy ng c khng ng b.
9

- c c cc thng s s dy qun stato ca ng c mt pha, ba
pha.
A. Ni dung :
1. Khi nim chung v ng c khng ng b.
My in khng ng b l my in xoay chiu, lm vic theo nguyn l
cm ng in t, c tc quay rotor n (tc quay ca my) khc vi tc
quay ca t trng
1
n .
My in khng ng b c hai dy qun stator (s cp) ni vi li in
tn s f = const (khng i), dy qun rotor (th cp) c ni tt li hoc khp
kn qua in tr. Dng in trong dy qun rto c sinh ra nh sc in ng
cm ng c tn s
2
f ph thuc vo tc rto ngha l ph thuc vo ti trn
trc ca my. My in khng ng b c tnh thun nghch, ngha l lm vic
2 ch ng c v my pht.

Hnh 1.1 Stator ca my in khng ng b
1. V my
2. Li thp
3. Dy qun Stato
2. Cu to ng c khng ng b ba pha.
2.1. Cu to
a. Phn tnh ( stator): Gm c v my li st v dy qun
- V my: c nh, bo v li st v dy qun khng dng lm mch
dn t. Thng lm bng gang hay thp tm hn li.
3
2
1
10

- Li thp t: L phn dn t, lm bng thp l k thut in dy 0,35 mm
hay 0,5mm p li. Khi ng knh ngoi li thp D
n
< 990 mm th dng nhng
tm trn p li. Khi D
n
> 990 mm th dng nhng tm hnh r qut ghp li
thnh khi trn. Mt trong ca thp c x rnh t dy qun.
- Dy qun: Dy qun ca stator c t vo cc rnh ca li thp, gia
cc vng dy qun c cch in tt vi nhau v cch in i vi rnh.
b. Phn quay ( rotor): gm li thp v dy qun (thanh dn).
- Li thp: Dng thp k thut in nh stator, li st c p ln trc
quay, pha ngoi c x rnh t dy qun
- Dy qun: C hai loi:
Loi rotor kiu lng sc: Cu to ca loi dy qun ny khc vi dy qun
stator. Trong mi rnh ca rotor t vo thanh dn bng ng hoc bng nhm
di ra khi li st v c ni tt hai u bng hai vnh ngn mch bng ng
hoc bng nhm m ngi ta thng quen gi l lng sc hnh 1.2.

Hnh 1.2 Rotor lng sc ng c in khng ng b
1-Rotor
2- Vng ngn mch
3- Thanh dn
4- Cnh qut lm mt
- Loi rotor dy qun: Loi ny thc hin qun dy trc tip trn rotor ba
pha ca rotor thng u sao, ba u cn li c ni vi ba vnh trt lm
bng ng gn mt u trc, cch in vi nhau v vi trc. Thng qua chi
than v vnh trt, c th ni dy qun rto vi in tr ph bn ngoi ci
thin tnh nng m my, iu chnh tc hoc ci thin h s cng sut ca
my. Khi lm vic bnh thng, dy qun rotor c ni ngn mch. Cch ni
dy rotor dy qun vi in tr bn ngoi v k hiu ca n trong cc s
in.
11 2 3
4
11

c. Khe h: Khe h trong my in khng ng b rt nh (t 0,2 n 1
mm trong my in c nh v va), cng nh cng tt hn ch dng t ha
ly t li in vo.
3. Nguyn l lm vic c bn ca ng c khng ng b.
My in khng ng b l loi my in lm vic theo nguyn l cm
ng in t. Khi cho dng in ba pha i vo dy qun ba pha t trong li st
stator th trong my sinh ra mt t trng quay vi tc ng b n
1
= 60f/p, f
l tn s li in a vo f = 50 Hz, p l s i cc ca my. T trng ny
qut qua dy qun nhiu pha t ngn mch t trn li st rotor v cm ng
trong sc in ng v dng in. T thng do dng in ny sinh ra hp vi
t thng ca stator to thnh t trng tng khe h
o
u . Dng in trong dy
qun ca rotor tc dng vi t thng ny sinh ra m men. Tc dng ca n c
quan h mt thit vi tc quay n ca rotor, vi nhng phm vi tc khc
nhau th ch lm vic ca my cng khc nhau. ch phm vi tc ca
mi my, ngi ta dng h s trt s.
Nh vy th: khi n = n
1
th s = 0; khi n = 0 th s = 1. Tc tng i gia
cc thanh dn v t trng bng 0, nh vy s khng c sc in ng cm ng
v dng in cm ng I = 0, lc in t cng s bng 0.
khi n > n
1
s < 0; n < 0 s > 1 (rotor quay ngc chiu t trng
quay).
Vy nn tc quay ca rotor phi lun nh hn tc quay ca t
trng, chnh v vy ng c ny c gi l ng c khng ng b.
a. Trng hp rotor quay thun vi t trng quay nhng n < n
1
(0
< s < 1
Gi s chiu quay n
1
ca
o
u v chiu quay n ca rotor nh hnh 1.6. Do n
< n
1
nn chiu chuyn ng ca thanh dn suy ra chiu E
, I
c xc nh
bng qui tc bn tay phi. I
tc dng vi
o
u sinh ra F, M c chiu xc nh
12

bng qui tc bn tay tri, M lm rotor quay theo chiu ca t trng vi n<n
1
.
My lm vic ch ng c in (bin in nng thnh c nng).
b.Trng hp rotor quay thun vi t trng quay nhng n<n
1
hay
s<0
Dng mt ng c s cp quay rotor ca my in khng ng b vt
tc ng b n > n
1
. Chiu ca t trng quay qut qua thanh dn ngc li,
chiu E
,

I
i chiu nn chiu ca M ngc vi chiu quay ca rotor nn n

l m men hm. My bin c nng thnh in nng. My lm vic ch my
pht (hnh 1.3).

Hnh 1.3 Ch ng c in ca
my in khng ng b
Hnh 1.4 Ch my pht in
ca my in khng ng b
c. Trng hp rotor quay ngc chiu t trng quay (n<0 hay s<1)

Hnh 1.5 Ch hm in t ca my in khng ng b
V mt l do no rotor quay ngc chiu vi t trng quay th lc
chiu ca E
, I
, my ging nh ch ng c in. V M sinh ra ngc

chiu vi n nn c tc dng hm rotor li (Hnh 1.8.). Trong trng hp ny
my va ly in nng li in va ly c nng ng c s cp. Ch l
vic nh vy gi l ch hm in t. Ta biu th cc ch lm vic theo s v
n nh sau:
Ch Hm in t ng c My pht
n

0 +
s + 1 n
13

4. M my ng c khng ng b ba pha.
4.1. Qu trnh m my ng c in khng ng b:
Qu trnh m my ca ng c l qu trnh a tc ng c t khi n
tng th phng trnh cn bng ng v m men nh sau:

dt
d
J
j
M
c
M
M
e
= =
Trong :
M
, M
c
, M
j
: m men in t ca ng c, m men cn, m men
qun tnh.
49
2
.D G
J = : hng s qun tnh
g = 9,81m/
2
s : gia tc trng trng
G: trng trng phn quay
D: ng knh phn quay
: tc gc ca rotor
tc ca ng c tng thun li th 0 >
e
>
dt
d
c
M M
Khi bt u m my s = 1:

( )
m
I
n
x R R
pha
U
mm
I ) 7 4 (
2 2
2 1
1
=
+ +
=
Trn thc t, mch t tn ca my bo ha nhanh x
n
gim
mm
I cn ln hn
nhiu so vi tr s tnh theo cng thc trn.
4.2. Cc phng php m my
Cc yu cu khi m my:
- M
mm
phi ln thch ng vi c tnh c ca ti.
- I
mm
cng nh cng tt.
- Phng php m my v cc thit b cn dng n gin, r tin v chc
chn.
- Tn hao cng sut trong qu trnh m my t.
14

4.2.1. M my trc tip ng c rotor lng sc:
Phng php h in p m
my: Ch p dng vi cc thit b yu
cu m men m my nh.
Dng in m my ln, ch dng cho
cc my c cng sut nh. Nu my c
cng sut ln th dng trong li in
c cng sut ln. Phng php ny
c dng khi cng sut mng in
(hoc ngun in) ln hn cng sut
ca ng c th vic m my s rt
nhanh v n gin.

4.2.2. M my gin tip ng c rotor lng sc:
Dng cun khng bo ha trong
mch stator
Khi m my ng D
1
, D
2
m:
M my xong ng D
2

2
D
1
D

Theo phng php ny I
mm
gim k ln th M
mm
gim k
2
ln. Phng
php ch c dng trong cc trng hp m vn tr s M
mm
khng c
ngha quan trng.
Dng bin p t ngu h U m my
Khi m my ng D
3
v D
1
, khi n = n
m
ng D
2
, ngt D
3
.
Gi:
- U
1
, I
1
: l in p v dng in ca li.
D
0
CK

M
15

- k: l t s bin p (k < 1)
- Z
n
: l tng tr mt pha.

k
U
U
c
1
=
Dng in chy vo ng c lc my t bin p

n n
c
c
z k
U
z
U
I
.
1
= =
Dng in I
1
cung cp cho ng c lc c my bin p t ngu l

n
c
z k
U
k
I
I
.
2
1
1
= = (*)

Khi m my trc tip, dng in I
1
bng :

n
z
U
I
1
1
= (**)

Hnh 1.6. H in p m my bng MBA t ngu
So snh (*) v (**) ta thy, lc c my bin p t ngu dng in ca li
gim i k
2
ln. Nh vy, khi m my bng bin p t ngu dng in trong li
gim i k
2
ln so vi I
mm
khi ni trc tip.
D
0
M
16

5. ng c khng ng b mt pha
5.1. i cng

Hnh 1.7. ng c khng ng b 1 pha
ng c khng ng b mt pha thng c dng trong sinh hot v
cng nghip, cng sut t vi ot n khong vi nghn ot v ni vo li in
xoay chiu mt pha. Do nguyn l m my khc nhau v yu cu tnh nng khc
nhau m xut hin nhng kt cu khc nhau, nhng ni cho cng vn c kt cu
c bn ging nh ng c in ba pha, ch khc l trn stator c hai dy qun:
Dy qun chnh hay dy qun lm vic v dy qun ph hay dy qun m my.
Dy qun chnh c ni vo li in trong sut qu trnh lm vic, cn dy
qun ph thng ch ni vo khi m my. Trong qu trnh m my, khi tc
t n 75 n 80% tc ng b th dng ngt in kiu ly tm ct dy qun
ph ra khi li. C loi ng c sau khi m my, dy qun ph vn ni vo
li. l ng c in mt pha kiu in dung (hay cn gi l ng c in
mt pha chy t).
5.2.Nguyn l lm vic
u tin, ta xt ch lm vic ca ng c in mt pha khi dy qun
m my ngt ra khi li. Dy qun lm vic ni vi in p mt pha, dng
in trong dy qun s sinh ra t trng p mch u. T trng ny c th phn
tch thnh hai t trng quay
A
u v
B
u c chiu ngc nhau, c n
A
= n
B
v
bin bng 1/2 bin t trng p mch (hnh 1.8 a).
17

Hnh 1.8. Nguyn l lm vic ca ng c in khng ng b mt pha
Nh vy, c th xem ng c in mt pha tng ng nh 2 ng c
in ba pha ging nhau c rotor t trn cng mt trc v dy qun stator ni
ni tip nhau sao cho t trng ca chng sinh ra trong khng gian theo chiu
ngc nhau (hnh1.8 b). n lt chng li tng ng mt ng c in ba
pha c hai dy qun ni ni tip nhau to ra
A
u v
B
u (hnh 1.8 c). Trong ng
c in mt pha cng nh trong hai m hnh ca chng, t trng quay thun v
nghch tc dng vi dng in rotor do chng sinh ra to thnh hai m men M
A

v M
B
. Khi ng c ng yn (s = 1) th M
A
= M
B
v ngc chiu nhau, do
m men tng M = M
A
+ M
B
= 0. ng c khng quay c ngay c khi khng
c M
C

(m men cn) trn trc.
Nu quay rotor ca ng c in theo mt chiu no (v d quay theo
chiu quay ca t trng dy qun A nh (hnh 1.8 b) vi tc n th tn s
ca s.., dng in cm ng rotor do t trng quay thun
A
u sinh ra s l:
1 2
sf f
A
=
Cn i vi t trng quay ngc
B
u th tn s y l:

Hnh 1.9. c tnh M = f(s) ca ng c in khng ng b 1 pha
1 2
) 2 ( f s f
B
=
18

y (2 - s) l h s trt ca rotor i vi t trng
B
u .Cho rng M >
0 khi chng tc dng theo chiu quay ca t trng
A
u , ta s c cc dng ng
cong M
A
v M
B
nh (hnh 1.9).
Khi s = 1 th M = 0, ng c khng th bt u quay c khi trn stator
ch c mt dy qun v iu kin lm vic ca ng c khi rotor quay theo chiu
ny hoc chiu kia vi tc n u ging nhau (v ng c tnh m men c
tnh cht i xng qua gc ta ).
5.3. Phng php m my v cc loi ng c in mt pha
5.3.1. Cc phng php m my:
a. Dng dy qun ph:
Nh chng ta bit, nu ch c dy qun chnh ni vo li in th t
trng trong dy qun mt pha l t trng p mch, nn ng c in khng
ng b mt pha khng th t m my c v khi s = 1 th M = 0.
Mun ng c t m my (khi ng) th t trng trong my phi l t
trng quay hoc t nht t trng quay ngc phi yu hn so vi t trng
quay thun
A
u , to ra t trng quay c th dng vng ngn mch hoc dy
qun ph v phn t m my. Dy qun ph t lch pha so vi dy qun chnh
mt gc 90
0

trong khng gian trn mch t stator; phn t m my dng to
s lch pha v thi gian gia dng in trong dy qun chnh v dy qun ph
c th l in tr, cun dy hoc t in, t in c dng ph bin v dng t
ng c c m men m my ln, h s cng sut cos cao v dng in m
my tng i nh.
- Dng in tr m my:
lm cho I
mm
lch pha so vi I
lv
ngi ta ni thm mt in tr hay
in cm vo cun dy m my. M
mm
ca loi ng c ny tng i nh.
Trong thc t ch cn tnh ton sao cho bn thn dy qun ph c in tr tng
i ln l c (dng bi dy chp ngc) khng cn ni thm in tr ngoi.
- Dng t in m my:
Ni t in vo dy qun m my ta c kt qu tt hn. C th chn tr
s t in sao cho khi s = 1 th I
mm
lch pha so vi I
lv
90
0

v dng in ca cc
dy qun c tr s sao cho t trng do chng sinh ra bng nhau. Nh vy khi
khi ng ng c s cho mt t trng quay trn.
ng c in mt pha kiu in dung:
Ta c th nguyn dy qun m my c t in ni vo li in khi
ng c lm vic. Nh vy ng c in c coi nh ng c in hai pha.
Loi ny c c tnh lm vic tt, nng lc qu ti ln, h s cng sut ca my
c ci thin. Nhng tr s in dung c li nht cho
19

m my li thng qu ln i vi ch lm vic, v th trong mt s trng
hp khi m my kt thc phi ct bt tr s ca t in ra bng cng tc ly tm.
b. Dng vng ngn mch:
Vng ngn mch ng vai tr cun dy ph F qung 1/3 cc t. Khi t
mt in p vo cun dy chnh m my, dy qun s sinh ra mt t trng
p mch
c
u . Mt phn ca
c
u l
c
' u s i qua F v sinh ra I
n
trong F
(
n n
I u ), nu b qua tn hao trong vng ngn mch th
n
u s trng phng vi
I
n
.
n
u tc dng vi
c
' u sinh ra u
f
=u
n
+u
c
lch pha so vi phn t thng cn
li
c c '
u u . Do , s sinh ra mt t trng gn ging t trng quay v cho
mt m men m my ng k.

Hnh1.10. ng c in mt pha c vng ngn mch
5.3.2. Phn loi:
- ng c in mt pha c th phn lm cc loi sau:
- ng c in mt pha c vng ngn mch.
- ng c in mt pha m my bng in tr.
F
F
20

- ng c in mt pha m my bng in dung.
- ng c in mt pha kiu in dung:
+ C in dung lm vic.
+ C in dung lm vic v m my.
5.3.3. S dng ng c in 3 pha vo li in 1 pha:
a. in p ngun bng in p pha ca ng c
- S hnh 1.11 a
+ in p ngun bng in p pha ca ng c U = U
f
.

+ in dung lm vic ca t in
LV
C

+ in p lm vic ca t: U
c
U ~ . Nu ng in pha nh mc ca ng
c ba pha, n v l ampe (A).
- S hnh 1.11 b
+ in p ngun bng in p pha ca ng c U = U
f

+ in dung lm vic ca t in
LV
C
+ in p lm vic ca t in:
Cch u dy theo s hnh 1.11b c u im hn s hnh 1.11a: M
men m my ln hn, li dng cng sut kh, in dung ca t nh hn, nhng
in p trn t ln hn.
b. Khi in p ngun in 1 pha bng in p dy ca ng c 3 pha.
C th u dy theo s sau:

Hnh 1.11- ng c in mt pha kiu in dung
- S hnh 1.11a +) U
ngun 1 pha
= U
d ng c

- S hnh 1.11b +) U
ngun 1 pha
= U
d ng c

a
a)
b)
21

6. S dy qun ng c khng ng b.
6.1. S dy qun ng c khng ng b ba pha.
Qu trnh biu din s tri c m t nh sau:

S tri b dy qun Stato ng c KB, dy qun hai lp (Xp kp):
22

S tri b dy qun Stato kiu Xp kp bc ngn:

6.2. S dy qun ng c khng ng b mt pha.

18 7 6 5 4 3 2 1 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1
13
Y
X
C
A
B
U1~
4

23

B. Cu hi v bi tp thc hnh
1. Trnh by cu to chung ca ng c khng ng b ba pha ro to lng
sc.
2. Nu cc phng php m my ng c khng ng b ba pha ro to
lng sc.
24

Bi 2: V s dy qun ng c
Mc tiu:
- Trnh by c cc bc tin hnh v s dy qun stato ng c
khng ng b mt pha v ba pha.
- V c s dy qun stato ng c khng ng b mt pha v ba pha
ng k thut.
- m bo chnh xc trong khi thc hin v s tri dy qun.
A. Ni dung:
1. Khi nim chung v dy qun.
1.1. Nhim v.
Cm ng ra sc in ng cn thit cho my lm vic. ng thi tham gia
vo qu trnh bin i trong my.
1.2. Cc yu cu k thut ca dy qun
- To ra khe h mt t trng phn b hnh sin (i vi dy qun phn
cm) v m bo c mt sc in ng v mt dng in tng ng vi cng
sut in t ca my (i vi dy qun phn ng)
- Cc pha phi bng nhau v tr s v lch pha nhau 1 gc nht nh (ba
pha gc lch gc 2/3, hai pha gc lch /2)
- Tr v khng cc pha phi bng nhau.
- Bn v c, v nhit, v in.
- Tit kim c kim loi mu, nht l phn u ni ca dy qun.
- Ch to, lp rp, sa cha v bo dng c d dng.
1.3. Phn loi dy qun
Theo chc nng:
+ Dy qun lm vic.
+ Dy qun m my.
+ Dy qun cn.
Theo s rnh ca 1 pha di 1 cc q: nguyn v phn s.
Theo s pha: 3 pha, 2 pha, 1 pha.
Theo cch thc hin dy qun:
+ 1 lp: dy qun ng khun, dy qun ng tm, v dy qun zizac.
+ 2 lp: dy qun xp v dy qun sng.
25

2. Nhng c s v s dy qun
2.1. Bi dy.
Mi Bi dy trn s tri (hnh 2.1) c to bi hai cnh nm trong hai
rnh cch nhau mt bc qun dy y; Phn ca bi dy nm trong cc rnh c
gi l cc Cnh tc dng, phn cn li ca bi dy - ni lin hai cnh tc dng
c gi l phn u ni. Dy qun mt lp th c hai cnh ca bi dy v phn
u ni c biu din bng nt lin; Vi cun dy qun hai lp th cnh tc
dng v phn u ni nm lp trn cng c biu din bng nt lin, cnh tc
dng th hai ca bi dy s nm lp di ca rnh khc nn che khut Ta
biu din bng ng nt t. Phn u ni b cc bi dy khc che khut cng
c biu din bng nt t.

Hnh 2.1. Bi dy v t bi dy
2.2. u ni bi dy
Ni tip cng tn: Ngha l
ni cc u cng tn ca hai bi dy
lin tip vi nhau. V d: u t bi
th nht vi u t bi th hai, cui
t bi th nht vi cui t bi th
hai.
Vi cch u ni tip cng tn ta
c:
S cc = Nhm (t) bi dy

Hnh 2.2. u cng tn
Ni tip khc tn: Cc u khc tn
ca hai bi dy lin tip c ni
vi nhau. V d: u t bi th nht
vi cui t bi th hai hoc cui t
bi th nht vi u t bi th hai.
Khi u ni tip khc tn:
S cc = 2 x Nhm (t) bi dy

Hinh2.3. u khc tn
Qua hai v d trn ta thy rng: Cng vi hai bi dy nhng vi hai cch ni
cng tn v khc tn ta s c s cc khc nhau. Quy lut v mi quan h gia
26

nhm (t) bi dy v s cc cc cch ni s c s dng rt nhiu trong qu
trnh thc hnh v s tri, u ni cc b dy qun Stato sau ny.
Ngoi cch u ni tip, cc Bi dy, T bi dy cn c thc hin cch ni
song song; Trong trng hp ny, ty theo cch ni song song cc bi dy m ta
c quan h gia s cc v nhm (t) bi dy khc nhau:
Khi ni song song cc u cng tn: S cc = 2 x Nhm (t) bi dy

Hnh 2.4. u song song cng tn
Ni song song cc u khc tn: S cc = Nhm (t) bi dy

Hinh 2.5. u song song khc tn
2.3. Bc dy qun.
L khong cch gia cnh tc dng u v cui ca mt bi dy.
y = (Khong)
y = t Qun bc
y > t Qun bc di
27

y < t Qun bc ngn
2.4. Nhm bi dy (nhm phn t).
T bi dy c to bi mt hoc nhiu bi dy u ni tip nm trong
cng mt Nhm cc-pha, cc Bi dy trong mi T bi dy c u ni tip
ngay trong qu trnh qun. Hnh v trn biu din Bi dy, T bi dy trong hai
trng hp dy qun mt lp v hai lp, vi nhm (t) bi dy trong mt t bi
dy l q = 2.
T bi dy trong trng hp ny c to bi cc bi dy c kch thc
ging nhau Ta gi l T bi dy kiu ng khun. Nu cc bi dy trong mt
t bi dy c kch thc khc nhau, bi dy nh nm trong lng ca bi ln, ta
c T bi dy kiu ng tm. Tng ng ta c b dy qun kiu ng khun,
ng tm.

Hnh 2.6. Kiu dy qun
Vic u ni tip cc t bi dy ca cc pha s quyt nh s cc ca
ng c, vy l s quyt nh tc quay ca ng c. Cc bi dy s c u
ni tip nhau theo mt trong hai cch: Ni tip cng tn hoc ni tip khc tn.
2.5. Bc cc.
Bc cc l khong cch gia hai cc t lin tip. Nu s rnh li st l
Z, s i cc l p th bc cc c tnh theo s rnh l t
2.6. Gc lch pha gia hai rnh lin tip.
Gc lch pha gia hai rnh lin tip l : o
2.7. Dy qun mt lp.
* L kiu qun trong mt rnh ch cha mt tc dng (mt cnh ca mt
bi dy gm nhiu si) trong ton b s rnh ca my in (kiu qun mt lp).
c p dng qun c trong iu kin qun ng tm, ng khun v qun
sng.
2.8. Dy qun hai lp.
* L kiu qun trong mt rnh cha hai cnh tc dng (hai cnh ca hai
bi dy) ca hai bi dy thuc cng mt pha ton t q nu y = t v c mt s
28

cnh cha hai cnh tc dng ca hai bi dy khc nhau nu y < t hoc y > t
trong ton b s rnh ca my in (kiu qun hai lp).
c p dng c trong kiu qun ng tm, ng khun v sng kp
nhng my in hoc ng c in yu cu M men khe v n nh.
2.9. S phn chia nhm bi dy ca mt pha
B dy qun ca ng c in xoay chiu ba pha c chia thnh ba cun
dy t lch nhau 120
0
in.
- Mi b cun dy c gi l mt pha.
+ Mi pha gm mt hay nhiu t bi dy.
+ Mi t bi dy gm mt hay nhiu bi dy.
+ Mi bi dy gm gm mt hay nhiu vng dy.
3. Phng php v s dy qun (s tri) stato ng c khng
ng b ba pha
3.1. Dy qun mt lp
L kiu qun trong mt rnh ch cha mt tc dng (mt cnh ca mt bi
dy gm nhiu si) trong ton b s rnh ca my in (kiu qun mt lp).
c p dng qun c trong iu kin qun ng tm, ng khun v qun
sng.
V d 1: Lp s tri b dy my in xoay chiu 3 pha theo kiu ng
tm mt lp bc vi cc s liu: Z = 36 rnh, 2p = 4, m =3, a = 1
Cc thng s:
- Bc cc: 9
4
36
2
= = =
p
Z
t (rnh)
- Bc qun dy: do qun bc nn y = t = 9 (rnh)

- S rnh di mt cc ca mt pha: 3
2 . 3 . 2
36
. 2
= = =
p m
Z
q (rnh)
- Gc in lch nhau gia hai rnh lin tip:

0
0 0
20
36
360 . 2 360 .
= = =
Z
p

- Khong cch gia cc pha: 6
20
120
0
0
= =
p
(khong)
- S t bi dy ton my: n = 3u = 6p = 6.2 = 12
* V s tri
S tri b dy my in xoay chiu 3 pha:
29

Z = 36, 2P = 4, a = 1, m = 3
Kiu ng tm 1 lp bc tp trung

Hnh 2.6. S ng tm 1 lp bc
khun mt lp bc vi cc s liu:
Z = 36 rnh, 2p = 4, m =3, a = 1
Gii:
* Cc thng s:
- Bc cc: 9
4
36
2
= = =
p
Z
t (rnh)

2 . 3 . 2
36
. 2
= = =
p m
Z
q (rnh)

0
0 0
20
36
360 . 2 360 .
= = =
Z
p

20
120
0
0
= =
p
(khong)
S t bi dy ton my: n = 3u = 6p = 6.2 =12
* V s tri

30

Z=36, 2P=4, a=1, m=3
Hnh 2.7. Kiu ng khun 1 lp bc tp trung
khun mt lp bc t mc xch vi cc s liu:
Z = 36 rnh, 2p = 4, m =3, a = 1
* Cc thng s:
- Bc cc: 9
4
36
2
= = =
p
Z
t (rnh)

2 . 3 . 2
36
. 2
= = =
p m
Z
q (rnh)

0
0 0
20
36
360 . 2 360 .
= = =
Z
p

20
120
0
0
= =
p
(khong)
S t bi dy ton my: n = 3u = 3p = 3.2 =6
* V s tri
Z=36, 2P=4, a=1, m=3
- V s tri
31

Z=36, 2P=4, a=1, m=3

Hnh 2.8. Kiu ng khun 1 lp bc mc xch
3.2. Dy qun hai lp.
* Dy qun hai lp kiu xp
+ Kiu qun hai cnh tc dng trong mt rnh c q l s nguyn
L kiu qun trong mt rnh cha hai cnh tc dng (hai cnh ca hai bi
dy) ca hai bi dy thuc cng mt pha ton t q nu y = t v c mt s cnh
cha hai cnh tc dng ca hai bi dy khc nhau nu y < t hoc y > t trong
ton b s rnh ca my in (kiu qun hai lp).
c p dng c trong kiu qun ng tm, ng khun v sng kp
nhng my in hoc ng c in yu cu m men khe v n nh.
Kiu qun hai cnh tc dng trong mt rnh q l s nguyn.
* Tnh ton cc thng s:
Phn tnh ton cc thng s c bn nh phn b dy mt lp ch khc l
s t bi dy s tng ln gp i v nhm (t) bi dy ca b dy bng 2 ln s
rnh song s vng dy trong mt bi t hn kiu mt lp.
* V d 1: Lp s tri b dy my in xoay chiu theo kiu ng
khun hai lp bc vi cc s liu: Z = 36, 2p = 4, m = 3, a = 1
* Cc thng s:
- Bc cc: 9
4
36
2
= = =
p
Z
t (rnh)
32

2 . 3 . 2
36
. 2
= = =
p m
Z
q (rnh)

0
0 0
20
36
360 . 2 360 .
= = =
Z
p

20
120
0
0
= =
p
(khong)
S t bi dy ton my: n = 3u = 3p = 3.2 =6
* V s tri
Z=36, 2P=4, a=1, m=3

Hnh 2.9. Kiu ng khun 2 lp bc
* V d 2: Lp s tri b dy my in xoay chiu theo kiu ng
khun hai lp bc ngn vi cc s liu: Z = 36, 2p = 4, m = 3, a = 1, o= 90
+ Cc thng s:
- Bc cc: 9
4
36
2
= = =
p
Z
t (rnh)
- Bc qun dy: V qun bc ngn nn y = 8

2 . 3 . 2
36
. 2
= = =
p m
Z
q (rnh)
33

0
0 0
20
36
360 . 2 360 .
= = =
Z
p

20
120
0
0
= =
p
(khong
S t bi dy ton my: n = 3u = 3p = 3.2 = 6
* V s tri
Z=36, 2P=4, a=1, m=3
4. Dy qun stato ng c khng ng b mt pha.
4.1. Dy qun mt lp.
Vic tnh ton cc thng s lp s tri b dy mt pha c thc
hin theo cc bc sau:
Cc thng s :
Bc cc : t
Bc qun : y ( cng c bc ngn , bc hoc bc di )
c tnh dy qun : q
lv
( m = 1 v mt pha )
Bc pha : y
p
( theo kinh nghim y
p
= q
lv
= 2 | rnh | )
V s tri ( da vo cc thng s tnh ton v v nh b dy 3 pha )
i vi b dy qun stato ng c mt pha t in th cch v theo cc
bc di y:
+ Cch lp s dy qun xp n
Bc 1: K cc on thng song song cch u nhau ng vi s rnh Z v
nh s t 1 n ht .
Bc 2: Cn c vo bc cc t biu th qua s rnh phn ra cc cc t
trn Stato.

p
Z
2
= t

Bc 3: Trong vng mi cc t t, cn c vo s rnh m cun dy chnh
v cun dy ph s c, ta phn b s rnh ny xen k nhau, tc l, nu gi nhm
(t) bi dy ca mt t bi dy cun dy chnh (LV) l q
c
v nhm (t) bi dy
ca mt t bi cun dy ph l q
p
, ta thc hin ln lt theo quy tc: q
c
- q
p
q
c

- q
p
. Cho n t cui cng.
Bc 4: Xc nh du cc t bng cch ghi chiu mi tn ln cc cnh tc
dng, sao cho cc cc t lin tip phi tri du nhau.
34

Bc 5: Cn c vo s cc t bi dy trong mt cun dy v cch u cc
u ni ta k cc ng ni lin cc cnh tc dng hnh thnh cc t bi dy
ca cun dy chnh. u dy gia cc t bi dy cun dy chnh sao cho khi c
dng in chy vo s khng lm thay i chiu mi tn m ta vch.
Bc 6: Cn c vo s rnh tng ng c xc nh bi s lch nhau
90
0
( in) gia cun dy chnh v cun dy ph xc nh rnh khi u
ca cun dy ph,
Cch v cun dy ph ging nh cun dy chnh.
Ch : Bc bi dy ca cun dy chnh y
c
v bc bi dy ca cun dy
ph c th khng bng nhau, nn xc nh rnh khi u ca cun dy ph
ta phi xc nh gc lch gia tm ca t bi dy u tin ca cun dy chnh
vi tm ca t bi dy u tin ca cun dy ph.
Bc 7: Kim tra li ton b cun dy chnh v cun dy ph:
- Cc bi dy khi h vo rnh.
- u ni gia cc t bi, tng cun sao cho cc cc t lin tip phi tri
du nhau.
V d:
Mt ng c in xoay chiu khng ng b mt pha rto lng sc dng
dy qun m my c Z = 24, 2p = 4, Zlv = 2/3Z. Hy v s tri mt lp b
dy qun.
a. Trc tin ta tnh ton mt vi thng s:
- Bc cc: = 6
- S phn t di mt cc: q = 6
- Bc qun dy:
) 7 1 ( 6 = = = t
p c
y y

V ng c dng dy qun m my nn di mi cc t cun dy chnh
chim 2/3 s rnh (4 rnh), cun dy ph chim 1/3 s rnh (2 rnh).
Gc lc pha:

y
p
= 6
b. Thc hin v s :
V s kiu ng khun n gin (kiu hoa sen hay dc lng tm):
Bc 1: K 24 on thng song song cch u nhau v nh s t 1 24
(hnh 2.10).
Bc 2: Chia 24 rnh lm bn bc cc t, ni bc chim 6 rnh (hnh
2.10).
Bc 3: Trong vng mi cc t t, cun dy chnh chim 4 rnh, tip theo
cun dy ph chim 2 rnh: ta thc hin ln lt theo quy tc: q
c
- q
p
q
c
- q
p

q
c
- q
p
q
c
- q
p
q
c
- q
p
(hnh 2.10).
35

1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 0 1 2 3 4 5 6 8 9 2 0 1 2 3 4 7
q
A
q
B
q
A
q
B
q
A
q
B
q
A
q
B
1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 0 1 2 3 4 5 6 8 9 2 0 1 2 3 4 7
A X
p
Z
2
= t
t t t
t t t t

Hnh 2.10.Trnh t thc hin v s theo dng ng khun
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 1 2 3 4 5 6 8 9 20 1 2 3 4 7
A X B Y
A B
o
t t t t
Hnh 2.11 S dy qun dng ng khun ca ng c in xoay chiu
khng ng b mt pha vi cc thng s Z = 24, 2p = 4, q
A
= 4, q
B
= 2, y
A
= 7,
y
B
= 7.
Bc 4: Xc nh du cc t: ghi chiu mi tn ln sao cho cc cc t
lin tip tri du xen k nhau (hnh 2.11).
Bc 5: Trong ton b 24 rnh, cun chnh chim 2 t bi l 2x4x2 = 16
rnh, cun dy ph chim 2x2x2 = 8 rnh. Ta k cc ng ni lin vi cc
cnh tc dng hnh thnh cc t bi dy cun dy chnh: t bi u tin
chim cc rnh: 1 7, 2 8, 3 9, 4 9 vi y
c
= 6. T bi dy th hai chim cc
rnh: 13 19, 14 20, 15 21, 16 22 vi y
c
= 6. u dy gia hai t bi sao
cho khng lm thay i chiu mi tn vch (hnh 2.11).
36

Bc 6: Cn c vo Z/4p = 3 rnh, ta xc nh rnh khi u cun dy
ph sao cho gia tm ca t bi dy u tin cun dy chnh cch tm ca t bi
dy u tin cun dy ph l 3 rnh hoc rnh u tin ca cun dy ph cch
rnh u tin ca cun dy chnh 1/2t = 3 rnh (1 t) (hnh 2.11).
- V s dng ng khun phn tn :
i vi nhng s dy qun khi t bi dy c nhm (t) bi dy nhiu
(2, 4, 6, 8bi), kch thc phn u ni ca cc bi dy s kh di. gim
bt kch thc phn u ni ca cc t bi dy nh trn ngi ta thc hin phn
tn t bi dy ra lm hai phn bng nhau.
Cch v: Ta cng thc hin cc bc tng t nh trn, y mi t
bi dy cun dy chnh c hai bi dy (hnh 2.11).
V d: Lp s tri b dy ng c mt pha chy t c cc s liu sau :
z = 24; Zlv =
3
2
Z nn Zlv = 16 rnh , v Zk = 8 rnh
Gii
Bc cc t : t =6
Bc qun y : y
lv
= 4 ( khong cch)
y
k
= 5 ( khong cch)
c tnh dy qun :
q
lv
= 4
q
k
= 2
Bc pha yp :
= 30
o

y
p
= 3 ( khong cch)
Ta thy rng, cun dy qun ng khun n gin c bc bi dy l
bc (y
c
= y
p
= t = 6), trong khi cun dy qun ng khun phn tn c
bc bi dy b hn (y
c
= y
p
= 5). Chnh v vy, nn dng ng khun phn tn
c s dng ph bin.
37

4 5 6 7 8 9 10 1 2 3 4 5 6 8 9 20 1 2 3 4 7
X B Y
B
1 2 3
A
A
2
5
20
23
t t t t
o
Hnh 2.12.S dy qun dng ng khun phn tn ca ng c in xoaychiu
A
= 4, q
B
= 2, y
A
= 4,
y
B
= 5.
- V s dng ng tm:
Cch v cng tng t, nhng t bi dy y l nhng t bi dy kiu
ng tm (m con) (hnh 2.4).

4 5 6 7 8 9 10 1 2 3 4 5 6 8 9 20 1 2 3 4 7
X B Y
B
1 2 3
A
A
t t t t
o
Hnh 2.13. S dy qun dng ng tm ca ng c in xoay chiu
A
= 4, q
B
= 2.
V d: Thnh lp s tri b dy my in mt pha , c Z = 18 , 2P = 2,
Zlv =
3
2
Z , lv = 0,66, k = 0,88. Qun ng tm mt lp ( bc ngn )
38

Gii
* Cc thng s :
C Z
lv
= 12 rnh v Z
k
= 6 rnh, t = 9
y
lv
= 6 | khong cch|
y
k
= 8 | khong cch|
q
lv
= 6
q
k
= 3

= 20
o

y
p
= 4
* V s tri da theo cc s liu tnh ton :

b dy ny cun dy khi ng ri u trn hai na chu vi li thp
Stator , mt cun dy khi ng s chia i s vng v phn u v 2 pha,
chnh v vy ti rnh 5 v rnh 14 ta thy c 2 lp ( nhng cng mt pha dy
khi ng ).
4.2. Dy qun hai lp.
* Cch lp s dy qun hai lp
39

T bc 1 n bc 6 lm tng t nh lp s dy qun mt lp, ci
khc y l cch t cc cun dy v cch chn h s dy qun (h s bc
ngn).
Cch chn h s bc ngn nh bng di:
S rnh di mt cc ca
mt pha
1 2 3 4 5 6 7
Bc cc t t 3 6 9 12 15 18 21
Bc qun dy y 2 5+1 7+1 10 12 15+1 17+1
T s bc ngn | (| = y/t) 2/3 5/6 7/9 10/12 12/15 15/18 17/21
Trnh t cch lp s b dy qun hai lp nh sau:
Cun dy chnh:
T th nht:
Bi th 1: {1 (y + 1)}
Bi th 2: {2 (y + 1 + 1) = (y + 2)}
Bi th 3: {3 (y + 1 + 1 + 1) = (y + 3)}
..
Bi th n: {n (y+ n)}
T th 2:
Bi th 1: {(1 + t) (1 + t + y)}
Bi th 2: {(1 + t) + 1 {(1 + t + y) + 1}}
Bi th 3: {(1 + t) + 1 + 1 = ((1 + t) + 2) {(1 + t + y) + 2}}
..
Bi th n: {(1 + t) + (n 1) {(1 + t + y) + (n 1)}}
T th 3:
Bi th 1: {(1 + t + t) = (1 + 2t) (1 + 2t + y)}
Bi th 2: {(1 + 2t) + 1 {(1 + 2t + y) +1}}
Bi th 3: {(1 + 2t) + 2 {(1 + 2t + y) +2}}
..
Bi th n: {(1 + 2t) + (n 1) {(1 + 2t + y) + (n - 1)}}
T th n, bi th n: {1 + (n 1)t + (n 1) {1 + (n 1)t + y + (n - 1)}}
Cun dy ph:
40

u cun ph tnh theo rnh gia tm ca t bi dy u tin cun dy
chnh vi tm ca t bi dy u tin cun dy ph (Z/4p). Cch t cc bi dy
cng tng t cun dy chnh.
Ch , y ch s c du phy trn biu th cnh ca bi dy nm
lp di rnh, cn ch s khng c du phy trn biu th cnh ca bi dy
nm lp trn ca rnh.
V d: V s b dy qun hai lp ca ng c in xoay chiu khng
ng b mt pha, dng t in m my, c Z = 24, 2p = 2, bi dy bc ngn
vi h s bc ngn | = 9/12.
Gii:
* Cc thng s:
- Bc cc: = 12
y l loi ng c dng dy qun m my, nn cun chnh chim s
rnh: Z = 12 (rnh), cn cun dy ph chim l: Z = 8 (rnh).
- S rnh di mt cc m cun dy chnh chim l: q = 8 (rnh)
- S rnh di mt cc m cun dy ph chim l: q = 4 (rnh)
- Bc qun dy: y = 9 (rnh)
- Gc lch tnh theo rnh gia tm ca t bi dy u tin cun dy chnh
vi tm ca t bi dy u tin cun dy ph l: = 6 (rnh)
* V s :
Thc hin cc bc 1, 2, 3, 4, 5 v 6 tng t nh cc bc v s dy
qun mt lp, nhng y, ch l mi rnh c hai cnh tc dng.
Ch , bc 4 ta nh du chiu mi tn i vi nhng cnh bi dy
nm lp trn, cn nhng cnh bi dy nm lp di sau khi v xong cc
bi dy, v vi nhng b dy qun hai lp bc ngn th c th s c mt s
rnh c hai cnh bi dy lp trn v lp di khng cng chiu dng in.
S t bi dy ca cun dy chnh v cun dy ph l n = 2p = 2 t.
Nhm (t) bi dy ca cun dy chnh trong mt t l 8 bi (bng q
c
).
Nhm (t) bi dy ca cun dy ph trong mt t l 4 bi (bng q
p
).
Ta lp c bng nh sau:
Cun dy chnh:
T th nht:
Bi th 1: (1 y + 1 = 10')
Bi th 2: (2 y + 2 = 11')
Bi th 3: (3 12')
41

Bi th 4: (4 13')
Bi th 5: (5 14')
Bi th 6: (6 15')
Bi th 7: (7 16')
Bi th 8: (8 17')
T th hai:
Bi th 1: (1 + t = 13 1 + t + y = 22')
Bi th 2: (1 + t + 1 = 14 1 + t + y + 1 = 23')
Bi th 3: (1 + t + 2 = 15 1 + t + y + 2 = 24')
Bi th 4: (16 1')
Bi th 5: (17 2')
Bi th 6: (18 3')
Bi th 7: (19 4')
Bi th 8: (20 5')
Cun dy ph:
Cn c vo gc lc o xc nh rnh khi u ca cun dy ph. Ta
nhn thy, tm ca t bi dy th nht ca cun dy chnh nm rnh s 9
v theo cch t cc bi dy th tm ca t bi dy th nht ca cun dy ph
s l rnh th 15 (6 rnh). Tc l, rnh khi u ca cun dy ph s l rnh
s 9 (hnh 2.14).
4 5 6 7 8 9 10 1 2 3 4 5 6 8 9 20 1 2 3 4 7
X B Y
1 2 3
A
17
21
t t
Hnh 2.14. S dy qun hai lp ca ng c in xoay chiu khng ng
b mt pha dng t in m my vi cc thng s Z = 24, 2p = 2, | = 9/12.
42

1) Ly mu b dy qun stato ng c mt pha vng chp v ng c mt pha
t in.
2) V s u dy ng c in ng c mt pha vng chp 2 cc, 2 t bi
n.
n thnh ng c 2 cc.
n, c mt bi dy s.
n, c 4 bi dy s.
n, s dng 2 cp in p khc nhau.
n.
n.
9) V s b dy qun mt lp ng c mt pha t in c Z = 16, 2p = 4.
10) V s b dy qun mt lp ng c mt pha t in c Z = 16, 2p = 4, 3
s (2 cun s) lng chung rnh vi cun khi ng.
s (1 cun s s dng tng cp dy s i xng), cun lng chung rnh vi
cun khi ng.
s (2 cun s) lng chung rnh vi c hai cun dy.
21) V s u dy trong ng c mt pha t in c Z = 24, 2p = 2, nm t
bi nm kiu m con.
43

22) V s u dy trong ng c mt pha t in c Z = 36, 2p = 4, mi
cun gm hai t bi bn v hai t bi nm ng khun.

44

Bi 3: Tho lp ng c in.
Mc tiu:
- Trnh by c trnh t cc bc tho, lp ng c in.
- Tho lp c ng c khng ng b ng trnh t, ng k thut.
- nh gi c tnh trng ng c sau khi tho.
- m bo an ton cho ngi v thit b.
A. Ni dung:
1. Trnh t tho ng c
Trnh t tho ng c gm cc bc nh sau:

H
n
h

3
.
1
.

T
r
n
h

t

t
h
n
g

c
n

x
o
a
y

c
h
i
u

45

Bc 1: Tho ng c ra khi my sn xut v cc b phn truyn ng
Ch : S dng Cl, m lt hoc tuc n vt ng chng loi ph hp vi
nhng bulng, cu, vt trnh b nt, v, v trn u, chy xn hoc gy v
ch cc tm m.
Bc 2: V sinh pha ngoi ng c
Dng bn tri hoc my nn kh lm sch bi bn du m bm trn
thn ng c in v cc b phn khc.
Bc 3: Tm hiu cu to thc t, cc thng s ca ng c. Ghi chp
tnh trng my trc khi tho :
+ Quay trn , kt , st ct ...?
+ S nguyn vn ca cc chi tit.
+ Tnh trng k thut in.
+ S pht nhit, nhng h hng.
+ Xc nh bin php tho c th.
+ Chun b dng c tho ph hp, vt liu phc v tho, lp, bo dng.
+ T chc ni lm vic thong rng, nh sng.
+ nh du v tr lp rp cn thit sau ny lp li khng b sai ln ( v
tr cc u dy, v tr mt bch, cnh qut, su Puli, bnh ai . v ..v.)
+ o cc thng s:
- o in tr thun ca b dy. Ghi kt qu.
- o in tr cch in gia cc pha. Ghi kt qu.
- o in tr cch in gia cc pha vi v. Ghi kt qu.
Ch : Nu in tr cch in nh hn 0.5 MO th phi sy ng c.

Hnh 3.2. o in tr cch in gia pha vi v - o in tr cch in gia cc
pha
Bc 4: Tho puli ra khi trc ng c.
S dng vam 2 cng, 3 cng hoc dng bn p thy lc p cho puli ra
khi trc ng c.
46

Bc 5: Tho np che cnh qut gi ngoi (b phn che cnh qut), cnh
qut ra khi trc ng c. Sau tho cnh qut, nu l then gi gia cnh qut
v trc ng c th s dng vam tho hoc s dng hai bulng ph hp sit
vo ren to sn y cnh qut ra, trng hp ch bt vt ta s dng
tucnvit tho.
Bc 6: Tho np che bi ngoi (vi loi vng bi cu)
Ch : nh du v tr bulng np m trc, sau, trong, ngoi trnh trng hp
sai lch v tr ca np m trc, sau, trong v ngoi.
Bc 7: Tho bulng ca np trc, np sau ca ng c.
Dng tucnvt hoc cl, mlt ph hp vi vt hoc bulng, cu tho np
trc, np sau. Khi tho phi ni u, i xng cc bulng, cu. Sau dng
ba cao su hoc ming g, tng (ng, nhm) vi ba ngui hoc dng ba
ngui vi c mng c vo khe h lp ghp gia np v thn, lm np sau
ca ng c bung ra khi thn v trc ng c. nh ba va phi, u u, t
t v cy dn bn gc ti cc v tr i xng v vo cc g ca np, thn.
Trnh lm lch mo, nt, v np.
Ch : nh du v tr np trc, np sau trnh trng hp sau khi lp
lm sai lch, nhm ln v tr ca hai np my.
Bc 8: Rt Rto v np sau ra khi Stato.
Lt giy cch in hoc ba ln phn u ca b by. Dng Palng, cu
trca Rto v np sau ra khi Stato. Trnh lm xy st (hng cch in) b
dy qun.

47

Ch : Nu my in c chi than th trc tin ta phi nhc chi than ra
khi hp chi than, vi my in mt chiu th phi nh du ng trung tnh
hnh hc ca chi than trn vnh gi chi than v np c nh gi chi than
khi lp khi b nhm ln. Sau khi rt Rto v np sau ra khi Stato ta phi
k ln gi khng Rto v trc trc tip xung nn xng hoc mt bn.
2. Lm sch ng c
Cc chi tit my phi c ra sch bng xng hoc du ha v lau kh,
sy kh sau khi ra. B phn dy qun nn dng hi kh nn thi bi bn,
trng hp b dnh du m nhiu phi ra th dng xng khng pha ch hoc du
nh ra sau sy kh ngay.
3. Kim tra tng qut tnh trng ng c
3.1. Xem xt v my
V my thng c cc b phn lp ghp d h hng nh v l bt bu
lng, chn ren, cong vnh cnh qut, quay st c kh, bin dng ai khp ni...
Nhn chung cc chi tit d nh ca thn my c h hng hoc bin dng u
phi c sa cha hoc thay th kp thi, trng hp phi hn p, ch cng
ngh hn thch hp, khng gy cong vnh hoc bin dng do nhit.
3.2. Kim tra rto
- Quan st b mt li thp rto, nu thy b st, khng nhn th phi sa.
- Trc v thn rto khng c lp lng, trc phi thng, v tr lp rp
phi nhn, khng mn, bin dng.
48

- Vi rto dy qun cn ch : u dy qun c b xc sat khng, nu
bi bn do du m phi ra sch bng xng khng pha ch v sy kh, kim tra
s chc chn ca ai hm u dy qun.
- i vi rto kiu lng sc, kim tra cc thanh dn trong rnh b lng,
t, nt khng. B mt li thp phi sch nhn.
- Cnh qut trn thn trc phi chc chn, khng b bin dng hoc gy
v, ton b phi c ra sch bi bn hoc du m.
- Kim tra vnh trt, c gp : B mt vnh trt phi nhn sch, khng
b vt, lm, c gp phi trn u, khng b xm chy do nhit, cc phin gp
phi cch in vi nhau v cch in vi v. Quan st cc l gp phi sch,
khng c bi than, khng c vt dn in bc cu, dng dao ca chuyn dng,
ca rnh v dng giy rp nh sch u. C gp vnh trt phi c c nh
cht ch trn trc, khng c hin tng nt v phn thn cch in.
3.3. Kim tra vng bi (bc )
Kim tra vng bi, bc: vng bi sau khi ra sch phi quay trn, khng bi
d, khng c vin bi v, nu phi thay bi th dng vam tho ra khi trc v chn
vng bi mi ng chng loi v p vo trc. Vic tra m vo bi phi ch
iu kin lm vic v tc quay ca my chn loi m ph hp, c cc loi
sau khi s dng cn bit c:
+ M tc cao: c mu nu sm hoc en, m gc Natri, b mt m
nhm, chu c nhit cao nhng s nc, d b phn ha. Dng thch hp
cho cc bi vn hnh vi tc cao, mang ti ln, khng b ngm nc (dng
cho ng c c tc t 1500 vng/pht tr ln).
+ M tc thp: l loi m gc Canxi, mu vng khng s nc, dng
cho cc bi chu ti nh, tc thp (dng cho my c tc t 1500
vng/pht tr xung).
+ M hn hp: Cn gi l m gc hn hp Natri v Canxi, do hai loi m
nu trn pha ch vi nhau hp thnh, n c mu vng hoc nu sm ty theo t
l pha trn, loi m ny dng thch hp cho my vn hnh cao tc, chu ti ln,
c th chng thm nc mc nht nh.
Vi my chy bc, khi kim tra bc cn ch : Bc v trc quay trn, hu
nh khng c d, b mt tip xc bc v trc nhn v c du bi trn, khi
thay bc mi phi r bc bng bt r v du, khi p bc v gi ch khng
b lch gy bin dng. i vi bi dng m vn nng th khng c gia nhit
khi tho, lp.
3.4. Kim tra stato
Trn stato c li thp t, dy qun, v v thn my.
Cng vic kim tra sa cha c tin hnh bng cch:
49

- Quan st mt trong stato nu thy c vt xc hoc l thp b x, bin
dng phi sa, c th dng nm g v ba g nn, ni cn da th dng da sa
nhng phi c tm ba cch in k m trnh xy xc st men dy v cng
l khng cho mt thp lt vo dy qun.
- Nu li thp b r c th dng giy rp nh sch sau khi qut ln b mt
lp sn cch in long v sy kh.
- Kim tra cc u b dy c b xc st hoc vt l xm nhp v khng,
khi u b dy c biu hin lo ha, cch in gin mn th nn sy kh v qut
ln mt lp sn cch in (sn ph) ri tip tc sy kh sn.
- Li thp stato phi c ghp cht ch vi v my.
- V my, cc v tr lp rp phi nhn.
4. Lp ng c
Trnh t lp ngc li vi khi tho (chi tit tho sau th lp trc).
Bc 1: Lp Rto v np vo Stato.
Bc 2: Lp bulng ca np trc, np sau ca ng c.
Bc 3: Lp np m.
Bc 4: Cnh qut vo trc ng c, Lp np che cnh qut gi ngoi (b
phn che cnh qut).
Bc 5: Lp puli vo trc ng c.
Mt s ch sau khi lp:
- Kim tra s quay trn
- Xc nh chiu quay ng
- Kim tra li y v an ton cc chi tit
- Vn hnh th kim tra tnh trng lm vic sau khi lp
- Loi tr, sa cha ngay h hng khi vn hnh th pht hin thy
5. Kim tra hon tt.
+ Kim tra li cc c xem sit cht cha
+ o cc kim tra cch in:
- Cc pha c s cch in tt
- Cc pha c cch in tt vi v
+ o kim tra in tr cc cun dy
R
A
=R
B
=R
C
= 0
50

B. Bi tp thc hnh
1. Bo dng ng c khng ng b 3 pha roto lng sc c cng sut P
= 10kW.
Nhim v:
- Bo dng bi
- V sinh stato v roto.
- V sinh hp ni dy in.
2. Bo dng ng c khng ng b 1 pha roto lng sc c cng sut P
= 0,37kW.
Nhim v:
- Bo dng bi.
- V sinh stato v rotor.
- V sinh hp ni dy in.
51

Bi 4: u dy vn hnh ng c in.
Mc tiu:
- Xc nh ng cc tnh u dy ng c.
- u dy v vn hnh c ng c khng ng b.
- Kim tra dng in khng ti, tc khng ti ng c.
- m bo an ton cho ngi v thit b.
A. Ni dung:
1. ngha cc s liu ghi trn bin my.
- Trn v ng c gn nhn ghi k hiu v loi ng c, kch thc lp
t, s i cc, cc s liu nh mc, mc bo n, s xut xng, nm sn xut,
khi lng,...

1) Kiu 3PN160S4
- K t 3PN: ng c khng ng b 3 pha ro to lng sc phng n.
- S 160: Ch chiu cao t chn ng c n tm trc quay (mm).
- K hiu bng ch S, M, L ch kch thc lp t theo chiu di thn.
+ S: Chiu di thn, kch thc lp t thn ngn.
+ M: Chiu di thn, kch thc lp t thn trung bnh.
+ L: Chiu di thn, kch thc lp t thn di.
- i vi ng c c chiu cao tm trc quay di 90mm. K hiu bng
cc ch ci A, B, C ( V d: 80A, 80 B) kch thc lp t ng c ging nhau.
- S cui cng ch s i cc ng c.
+ S 2: ng c c s i cc 2p = 2 tng ng vi tc 3000
vng/pht.
vng/pht.
52

vng/pht.
vng/pht.
2) Xoay chiu 3 pha
ng c s dng li in xoay chiu 3 pha
3) Cp F
- Cp chu nhit ca vt liu cch in v cun dy ln nht l 155
0
C
4) IP44
- IP l cp bo v ng c vi bn ngoi
- IP23 ng c kiu h ( nc v bi vo c bn trong cun dy)
- IP44 ng c kiu kn ( bo v c git nc ri vo bt k hng
no, bo v c vt l kch thc |1mm khng thm nhp vo ng c)
5) 10HP cng sut trn trc ng c 10 m lc
- 7,5kW cng sut ng c theo n v kW
6) A/Y: 220/380V
- 19,8/11,4A
- Li in 3 pha in p 220V ni tam gic A, dng in dy nh mc
ca ng c 19,8A
- Li in 3 pha in p 380V ni tam gic Y, dng in dy nh mc
ca ng c 11,4 A
7) 1445vg/ph
- Tc quay trn trc ng c 1445 vng/pht
- 8) 50Hz
- ng c s dng li in c tn s 50Hz
- 9) cos 0,86
- H s cng sut ca ng c in l 0,86
- 10) q % 85,5
- Hiu sut ca ng c tnh theo phn trm cng sut u vo 85,5%
- 11) ExdIT3
- K hiu cp bo v n
- - Ex biu th ng c in bo v n s dng trong m, hm l
- d ng c c kt cu v khng xuyn n
- I ng c thuc nhm s dng trong cc m hm l mi trng kh
m c cha metan l kh gy chy n
- T3 nhit t bc chy ca bu khng kh ni thit b lm vic l
200
0
C
- 12) 200
- S xut xng l 200
- 13) 100kg
- Khi lng ng c l 100kg
53

2. Cch b tr cc mi dy ra trn hp ni
2.1. Quy c k hiu u Cui
a. Gii thiu cc phng php
* ngha vic xc nh u dy: Vic xc nh cc u dy lin quan n
cc tnh ca ng c in .
Cc tnh l s quy c khi ta chn mt u ca mt cun dy lm cc tnh
th mt u no ca mt cun dy cn li s c cng cc tnh. Cc tnh
cun dy c ngha tng i. Hai cun dy (hay nhiu cun dy) c
lin hh cm s c khi nim cc tnh tng i so vi nhau: Cc cun dy
c gi l ccng cc tnh (tng ng vi mt cch qui c tn gi
cc u cc ca chng) khivect in p cm ng trong tng cun dy u
cng phng cng chiu
* Phng php xc nh cc tnh dng ngun xoay chiu

Hnh 4.1.Phng php xc nh cc tnh dng ngun xoay chiu
Khi ni dy ng c 3 pha theo hnh 4.1a, ta c th coi nh l mt my
bin p cm ng c cun s cp c to bi hai cun dy pha ni tip cng
chiu, khi cho dng in xoay chiu chy qua cun dy s cp th trn cun AX
v BY s sinh ra t thng u
a
v u
b
c chiu c xc nh theo qui tc vn nt
chai.
Vy hai t thng ny cng chiu, mc vng qua cun dy CZ ng vai tr
l cun th cp nn t thng tng qua CZ l ln nht. Theo nh lut cm ng
in t trong cun dy CZ sinh ra mt sc in ng cm ng (E
c
~1,7U
th

).Khi , cc u dy Av B cng cc tnh, X v Y cng cc tnh. Vic xc nh
u dy cn li lm tng t.
54

Khi ni dy ng c 3 pha theo hnh 4.1b, do hai cun dy u ngc
chiu nhau nn khi cho dng in xoay chiu chy qua cun dy s cp th trn
cun AX v BY s sinh ra t thng u
a
v u
b
c chiu ngc nhau c xc
nh theo qui tc vn nt chai.
Vy hai t thng ny ngc chiu, mc vng qua cun dy CZ ng vai
tr l cun th cp nn t thng tng qua CZ b trit tiu. Trong cun dy CZ
khng c sc in ng cm ng (E
c
~ 0). Khi , cc u dy A v B ngc
cc tnh, X v Y ngc cc tnh. Vic xc nh u dy cn li lm tng t.

* Phng php xc nh cc tnh dng ngun mt chiu

Hnh 4.2. Phng php xc nh cc tnh dng ngun 1 chiu.
Khi ni dy nh hnh 4.2 ta thy: Khi ng kho K, t thng u
a
do cun
dy pha A sinh ra c xc nh theo qui tc vn nt chai. Nu K chuyn trng
thi t ng sang m th t thng u
a
qua cun BY suy gim, theo nh lut cm
ng in t trong cun BY sinh ra mt sc in ng cm ng E
c
cng chiu
vi chiu t thng u
a
chng li s suy gim ca t thng.
*) Kt lun: Nu K chuyn trng thi t ng sang m m in p cm
ng c gi tr dng (Kim ng h Vnmet quay theo chiu dng ca thang
chia) th u ni vi cc (+) ca Vnmet c cng cc tnh vi u ni vi cc
(+) ca ngun th, u ni vi cc (-) ca Vn mt c cng cc tnh vi u ni
vi cc (-) ca ngun th.
Ch :
+ Do sc in ng cm ng rt nh nn ng h th s dng loi
milivn c v tr 0 nm gia.
+ Khi s dng ng h vn nng, cn ch n ngun pin trong ca ng
h
b.Thc hnh kim tra xc nh cc tnh ng c
55

Khi b dy my in mt pha hay 3 pha khng phn bit c cc u
dy ni dng vo hp cc ni dy th phi tin hnh xc nh cc tnh tc
l xc nh u u v u cui ( theo gi thit ) ca cc pha dy qun c hai
cch xc nh thng dng nh sau :
+ Cch th nht : Dng ngun mt chiu.
Ngun mt chiu c th l Pin hoc c qui ( cc ngun ny rt d c v
kch thc gn nh ); cch lm nh sau :

Trc ht dng ng h vn nng (thang o O) xc nh cc u dy ca
cng mt pha (nu cn thit treo bin ghi nh vo cc u dy tm c) :
Hnh 4.3
3 3' 2 2' 1' 1

Hnh 4.3: Treo bin gi thit ghi nh
Chn mt ng h mV mt chiu ( hoc in k c nhy cao ), ng h ny
c v tr 0 gia bng khc cng tt; chn ngun pin hoc c qui c U =
3V 9V.
Cc u dy 1 1, 2 2, 3 3 l ca cng mt pha; sau ni mch
theo nguyn l sau : (Hnh 4.4).

Nguyn l mch kim tra cc tnh dng ngun 1 chiu
56

Cch thc hin : ng cng tc K ng thi quan st vn k( ng K v
m ngay ) : c hai trng hp c th xy ra:
* ng k kim vn k ch lch chiu kim ng h ( tc l lch sang phi
ca v tr O ) th kt lun : u ni vi + ng h v u ni vi + ngun l
khc tn ( Nu coi u 1 l u u ca pha s 1 th u 3 s l u cui ca pha
s 3 ) treo bin ngay li pha s 3 ghi nh .
* ng K kim vn k ch lch ngc chiu kim ng h (tc l ch v
pha tri ca v tr 0), th kt lun : u ni vi + ng h (3) v u ni vi +
ngun (1) l cng tn (cng l u u ca pha 1 v pha 3) gi nguyn ngun
pha 1 1, ni vn k vo pha 2 2v thc hin ng cng tc K nh trn, s
xc nh c tn ca pha 2 2.
Gi thit tm c cc u 1,2,3 l cc u u ca 3 pha - t tn tng
ng l A, B, C th cc u 1, 2, 3 tng ng s l X, Y, Z (cc u cui ca 3
pha).
+ Cch th hai : Dng ngun xoay chiu.
Chn ngun th l xoay chiu khong 30V n 60V thng qua my bin
p; chn vn mt xoay chiu c thang o 0 100V;
Dng ng h vn nng (thang o O) xc nh c cc u dy trong
cng mt pha v t tn ghi nh cho cc u dy (ging nh cch lm
phng php th nht).
Sau , mc mch o nh hnh v di y :

Nguyn l mch kim tra cc tnh dng ngun xoay chiu
Chnh U
th
V1 ch khong 30V n 60V , ni mch th theo s trn.
ng p t mt AB v quan st ng h V2, s c hai trng hp xy ra :
- V2 ch ~ 0V th kt lun 2 u ni chung (2 3) l cng tn (cng l
u u hoc u cui ca hai pha 2 v 3).
- V2 ch > 0v | ~ (1,5 1,7 U
th
| - th kt lun 2 u ni chung (2 3) l
khc tn ( gi thit 2 l u u pha 2 th 3 l u cui pha 3).
57

i ngun th sang pha 2 2 hoc 3 3 v ni V2 vi 2 pha cn li
trong c pha 1 1 cha bit tn , thc hin php o nh trn s bit c tn
ca pha 1- 1 v nh vy c 3 pha s c bit tn qua 2 ln o .
Khi bit tn cc u dy, s u vo hp cc nh sau (cn u ng tn
nh ghi trn hp cc).
Ch : xc nh u u v u cui ca cun dy lm vic v cun dy
khi ng ca my in mt pha dng phng php ngun mt chiu ging nh
cp .
2.2. Quy cch b tr cc mi dy ra trn hp ni.
Khi bit tn cc u dy, s u vo hp cc nh sau (cn u ng tn
nh ghi trn hp cc).

3. u dy vn hnh ng c
3.1. Kim tra ng c trc khi vn hnh (ch khng ti)
- Qun l vn hnh ng c in, trc ht ta phi nm chc tnh trng
ca ng c trng thi tnh cng nh trong lc vn hnh; V gi cho ng c
khng b h hng trong trng hp c s c xy ra. kim tra, theo tnh trng
vn hnh ca ng c in cn trang b.
- Am pe k - o dng in ph ti (dng Stato) ca ng c - thng
thng ch t ng h o dng in mt trong ba pha.
- Vn k o in p dy v in p pha ti u ng c.
- n tn hiu bo ngng (hoc ang vn hnh) t my.
- bo v ng c khi b h hng khi c s c xy ra hoc bo trc
cc hin tng khng bnh thng ngn nga s c, ng c c cc bo v
sau y:
Bo v ngn mch.
Bo v qu ti, kt hp bo v mt ng b (i vi ng c ng b).
Bo v nhit pht nng ti cc gi trc ng c.
Cc tn hiu bo trc bng nh sng, m thanh.
58

Cc ng c in ko my bm, cn c trang b bo v cnh bm trong
trng hp vt l lt vo bung bnh xe cng tc, v vy nu ch c bo v qu
ti i vi ng c ko my bm th khng m bo c yu cu ny, m
ngi ta thng dng thm R le dng in bo v trong trng hp ni trn.
* Cc tiu chun cho php ng c vn hnh
+ in tr cch in
in tr cch in gia cc cun dy, v gia cun dy vi v ca Stato
l tiu chun quan trng nht nh gi kh nng ng c c php vn hnh
hay khng.
R
A
=R
B
=R
C
= 0
Tiu chun cch in ca cc thit b in h th o bng M m mt
500V quy nh.
ng c in : R
c
> 0,5 MO nhit 70
0
C.
Khi ng t, p t mt , cu dao hp st : R
c
> 10 MO ( o gia cc b
phn mang in vi nhau v vi t ).
Cp in R
c
> 10 MO .
Mch in nh th R
c
> 1 MO.
+ in p nh mc
in p t vo ng c nh th no, l vn cn phi quan tm
quyt nh cho ng c c c vn hnh hay khng. V nguyn tc, ng c
ch c php vn hnh khi in p t vo ng c khng sai khc vi in p
nh mc trong khong 5%.
Tuy nhin, cc trm bm in nht l cc trm bm tiu , c ct nc
bm thng thp hn nhiu so vi thit k, hoc trong iu kin hoc trong iu
kin sng sut in li ti mt thi im no khng p ng nhu cu ph
ti, do trang b cha y (b cng sut phn khng) v php lnh s dng
thit b in cha c nghim minh. in p thc t c th thp hn 5% so vi
nh mc.
+Trc khi cho vn hnh, phi kim tra ng c in theo ni dung sau
y:
Lm v sinh cng nghip ni t my, lau sch bi, bn v du m bm
vo ng c, kim tra trong v ngoi loi tr vt l ri vo.
Kim tra mc du ni du trn v di ( i vi cc ng c khng
ng b cao th ) v khi cn th b sung dn cho lng yu cu.
Dng tay hoc tay n quay ng c theo chiu quay ca ng c (c mi
tn ch chiu quay ca ng c) xem c nh khng.
59

Kim tra bu lng b my, bu lng hp u dy, khp ni v dy tip t
an ton i vi ng c.
Kim tra chi than v kh nng p chi than trn vng trt, lau sch
vnh tip xc (i vi ng c dy cun v ng c ng b).
Nhng cng vic phi lm trc khi ng in vo ng c my bm.
- Kim tra in tr cch in ca ng c trc khi ng in vo ng
c my bm.
- Dng tay quay th trc ng c my bm xem c trn, nh khng.
- Kim tra bt cht ca cc bu lng, v tnh trng dy tip t , kim tra
du m cho vo bi.
- Kim tra cc thit b khi ng v bo v ng c .
- Kim tra in p th cp my bin p lc (in p, dy v pha), kim tra
s ng u pha.
- i vi ng c khng ng b r to dy qun cn thm:
Khe h gia chi than v khung gi chi than phi trong phm vi 0,1-
0,2mm. khung chi than cch vng trt (vng nhn in ) nn t 2 3 mm; p
lc chi than phi m bo cht khng sinh ra tia la (vo khong 0,1
0,15kg/cm
2
).
+ Nu in p ca li in do mt nguyn nhn no b st p m ta
vn cho khi ng ng c th cn lu n nhit ca ng c khi lm vic
v ting ku ca ng c.
Khi nhit ca ng c tng nhanh v pht nng qu nhit cho pho
th ngi vn hnh phi dng ng c ngay.
3.2. Vn hnh ng c
* Khi ng, ng in vo ng c
Tu theo trang b k thut, chng loi, v v tr lp t ... mi ng c s
c quy trnh vn hnh ring cho mnh.
Tuy nhin nguyn tc c bn l:
Thc hin nguyn tc ng ngun n ph ti.
Khi ng ln lt tng ng c m bo s my lm vic phn b u
n nh cng trnh.
Mi ln khi ng khng kt qu, phi tm nguyn nhn v sau khi s l
xong mi c khi ng li trng thi ngui, s ln khi ng khng qua 2
n 3 ln trng thi nng nu khi ng khng kt qu phi tm nguyn nhn,
s l v sau thi gian php mi c khi ng li.
* Gim st ng c ang vn hnh
60

Khi ng c ang trng thi lm vic, ngi vn hnh phi lun theo
di:
- Dng in ph ti ca ng c : Am pe k ch dng in ph ti ca
ng c (dng vo Stato) phi nh hn hoc bng dng in nh mc (ghi trn
nhn) ca ng c. Khi dng in ph ti khng n nh cn theo di cht v
tm nguyn nhn.
- Nhit ng c : Nhit pht nng ca ng c khng c pht
nng qu tr s nhit cho php. Nhit pht nng ca ng c ph thuc
vo cu to, loi in p, cp cch in ... do nh ch to quy nh.
V vy thng thng, ng c h th, cch in cp A hoc B nhit
pht nng khng qu 80
0
C khi o bng nhit k thu ngn cm vo l bu
lng trn thn my.
- pht nng cc gi trc, i vi cc ng c h th, chy bng ln
nhit ti a khng vt qu 70
0
C, v khng vt qu 50
0
C ti cc ni du
lm mt ca ng c cao th.
- in p t vo ng c : Tr s in p t vo ng c ( thng qua
vn k ) khng c sai khc (trn hoc di) 5% so vi in p nh mc
ca ng c Ting ku ca ng c phi u, khng c ting gm khc thng
v ting c st c kh.
- i vi ng c cao th, mc du trong cc gi ch thp phi nm ng
vch quy nh, mu sc du bnh thng, khng r r du, du, m khng vng
v bi dy Stato.
- ng c khng rung mnh : khi vn hnh, rung ca ng khng vt
qu tr s cho php (c th tham kho bng sau).
Tc ( vg/pht ) 1500 1000 750 v thp hn
Bin rung ca
gi trc (mm)
0,1

0,13

0,16

* Mt s nguyn nhn ng c khng khi ng c v bin php khc
phc.
Hin tng ng c khi
cp ngun
Nguyn nhn Bin php khc phc
- ng c khng chy khi
ng p t mt hoc cu
dao...
- Mt ngun ca li
in
- Cu dao hoc p t
mt... b h hng
- Dy qun ng c b h
hng
- Tip xc ca cc u
dy ra ca ng c khng
- Ngt ng c khi
li in
- Dng ng h vn k
hoc ng h vn nng
t cung o in p
kim tra li in
- Dng ng h m k
hoc ng h vn nng
61

tt t cung o in tr
kim tra in tr cun
dy ca ng c, kim
tra tip xc ca cc tip
im ca p t mt, cu
dao...
ng c chy c ting ku
gm l
Mt pha cung cp vo
dy qun ca ng c
- Dng ng h vn k
hoc ng h vn nng
t cung o in p
kim tra li in,
kim tra in p sau p
t mt, cu dao.

4. Kim tra dng in khng ti.
Cp ngun cho ng c lm vic ch khng c ti, dng ampemet
hoc ampe km ln lt o kim tra dng in cc pha. Nu gi tr dng in
cc pha l bng nhau th chng t ng c lm vic tt, cn nu nh c s khc
nhau gia cc gi tr dng in o c cc pha th ng c lm vic s c
ting ku rt.
1. Mt ng c in khng ng b trn nhn my c ghi cc thng s
nh sau:
220V/380V /Y, 0,37kW, 50Hz,
Anh (ch) hy nu ngha ca cc thng s trn.
2. u ni chuyn i ng c 3 pha roto lng sc c cng sut 1,5kW
ng c in nt pha 220V. (C ng c c th). Vn hnh ng c
vakim tra dng khng ti ca ng c.
62

Bi 5: Sa cha ng c khng ng b mt pha
Mc tiu :
- Xc nh c nguyn nhn sai hng ng c in mt pha.
- Qun li ng c mt pha b hng theo s liu c sn, m bo ng c
hot ng tt vi cc thng s k thut, theo tiu chun k thut in.
- Sa cha c cc sai hng phn c ng c mt pha .
- m bo an ton v v sinh cng nghip.
A. Ni dung:
1. Qun dy ng c mt pha (My bm nc, my mi)
1.1. Tho v v sinh ng c.
- ng c mt pha thng c cng sut nh, ch yu s dng trong dn
dng. Vic tho lp bo dng phn c kh nhn chung rt n gin v ph
thuc vo tng loi my, v nguyn tc cn thc hin theo trnh t chung sau
y :
- Chun b dng c, thit b tho lp v ni lm vic.
- Tm hiu tnh trng my trc khi tho.
- nh du cc v tr lp rp phc tp khi lp rp khng b sai ln (k
c nh du cc u dy dn in).
Tho cc b phn chi tit truyn chuyn ng (qut gi, puli, bnh ai,
tuc nng, hp s...)
- Tho np bch, hai gi .
- Rt rto ra khi thn stato.
- Lm sch v bo qun cc chi tit my
1.2. S tri b dy qun.
S dy qun.
63

18 7 6 5 4 3 2 1 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1
13
Y
X
C
A
B
U1~
4
1.3. Thu thp cc s liu cn thit
Ly mu dy qun: Nu my in c thng s k thut ca nh ch to,
th vic ly mu l khng cn thit, tuy nhin vn phi kim tra li xem thc t
c ng chng loi vi gc nh ch to khng, trng hp khng c thng s
nh ch to, phi ly mu theo cc s sau:
- Ghi li cc thng s trn nhn mc.
- o ng knh trong, ng knh ngoi, chiu di li thp...
- Xc nh s cc ca my, kiu qun dy, bc qun dy, s mch nhnh.
- o chiu cao u b dy.
- Tho dy qun c, m s vng qun trn mt bi, s vng dy trn mt
rnh v ng knh dy hiu dng c o bng panme ; Nu dy qun c nhiu
si chp phi tnh s vng qun trn mt bi hoc trn mt rnh theo s si
chp ( khng b sai st khi qun v khi chn loi dy qun th nghim.
V s tri b dy theo cc s liu bit.
1.4. Thi cng qun dy
1.4.1 Lt cch in rnh stato ng c

64

Hnh 5.1: Rnh stato sau khi lm v sinh sch
Giy lt cch in gia cc bi dy vi rnh phi l loi giy dy, dai, t
ht m v c in p nh thng cao. l cc loi ba cch in chuyn dng,
vi la cch in thng, vi la cch in aming v cc loi giy mica. Chiu
dy v vt liu lm lp cch in ph thuc vo in p lm vic ca ng c,
c dy qun ng c v nhit ca n ch lm vic lu di. Nhn chung,
cc ng c cng ln th lp cch in cng dy v ngc li. i khi, tng
cht lng cch in cho ng c, ngi ta phi lm lp cch in bng hai loi
giy lt, lp tip xc vi dy l lp chu nhit, lp tip xc vi rnh l lp chu
in p. Khi qun li ng dy, cn phi cn c vo chiu dy lp cch in c
lm giy lt mi. Nu giy lt mi m qu dy th khng th vo c ht dy,
nu qu mng th d b r in ra li. Kt cu cch in rnh stato ng c xoay
chiu c trnh by trn hnh 5.2.

a)

b)
Hnh 5.2. Kt cu cch in rnh stato ng c 1 pha chy t
a) Cch in rnh dy qun xp n
b) Cch in rnh dy qun xp kp: 1 - Ba lt rnh, 2 Ba p, 3 Nm
g
65

Cch lm ba lt rnh:
a. Xc nh kch thc mu: ct ming ba cch in c chiu di ln hn
chiu dy ca li thp (4 6)mm. Chiu rng ly bng chu vi mt ct ngang ca
rnh tnh t hai im gp ca ming rnh. Ct v gp mp hai u ming ba v
mi pha (2 3)mm (tu ng c nh hay va m nn gp 2 hay 3mm). Lm
nh th khi un u bi dy, giy cch in khng b x rch. Nn gp mp
giy ra pha ngoi chng khng chim ch ca bi dy (Hnh 5.3).

Hnh 5.3. Giy cch in lt rnh stato
b. Lng ming ba vo trong rnh ri dng mt long tre la vo rnh p
ming ba st vo thnh rnh. Long tre c mt ct ngang ng dng vi mt ct
ngang ca rnh, c chiu di ln hn chiu di ca rnh mt cht v khi t vo
rnh phi gn kht (Hnh 6.9).
Hnh 5.4. Dng long tre p ming ba lt st v thnh rnh
v stato hon tt cch in rnh ch lng dy
66

c. Nu thy ming ba va vn vo rnh th ly lm mu ct cho cc
rnh khc. Cn nu cha thy va th ly ra v iu chnh li, sau th li cho
n khi no c th thi.
Cch lm ba p
Hnh dng l mt hnh ch nht (c th ct vt bn gc) c chiu di phi
bng hoc di hn mt cht ba lt rnh sau khi gp mp, c chiu rng ln
hn chiu rng ca rnh ti v tr p.
Lm nm
Vt nm vi mt ct c th l hnh thang hoc hnh bn nguyt, chiu di
bng vi chiu di ca ba p. Chiu rng nn cn c vo rnh v khong trng
cn tha ca rnh sau khi lng dy. Trong qu trnh lt cch in rnh chng
ta dng thanh tre y cch in tt st vch rnh. Sau khi lt xong ton b
cch in rnh, chng ta kim tra cch in rnh phi m rng bung st vch
rnh v khng c thp hn c rnh.
Ch :
+ ba gy theo th ta nn ct ba cho mt gc 45
0
theo th ca ba.
+ Nm tre th nn li phn ct, khi nm vo rnh th nn quay phn ct
ln pha trn.
1.4.2. Qun (hay nh) cc bi dy cho mt pha dy qun
+ Chn kch thc khun qun
Thng thng cng vic qun dy cng vic u tin l ta phi la chn
c khun qun ph hp cho tng loi ng c.
Theo phng php truyn thng th ta da vo rnh stato, da vo yu cu
ca ng c cn thi cng qun dy tnh ton v ch to khun qun. Nhng
cng vic ny mt rt nhiu thi gian nn t ngi th ch to khun qun bng
cng vic ny.
Ngy nay chn khun qun cho ng c ngi th thng dng khun
qun a nng v la chn phng php theo kinh nghim chn khun qun.
Vi loi khun qun ny ngi th c th qun cho rt nhiu loi ng c in
xoay chiu khc nhay (tr ng c qut chy t)
Mt s hnh nh khun qun a nng
67

Hnh 5.5. B khun qun kiu ng tm vi cc kch thc
(p dng vi nhng ng c nh)
10 10
8
0
1
0
0
Hnh 5.6. B khun qun kiu ng khun vi cc kch thc
(p dng vi nhng ng c nh)

68

Hnh 5.7: My qun dy

Hnh 5.8. G lp my qun v khun qun c khun qun n l

Hnh 5.9. Chnh ng h o s vng dy v c tr s 0

69

Hnh 5.10. t dy v rnh p khun b dy sau khi qun xong

Hnh 5.11. Qun dy

Hnh 5.12: Thao tc g cc dy ct gi cc cnh tc dng ca bi dy trc
khi lng dy. Ch tho dy ct ca mt cnh ca bi dy.

70

Hnh 5.13: Thao tc cng hai u ni ca bi dy, tc dng lm ri cc vng dy
ca bi dy. Khi thao tc ch cng thng du dy v khng dng lc lm cong
u ni.

Hnh 5.14: Thao tc xi tng vng dy ca cnh tc dng ri ra sp song
song; khng lm ri cc vng dy pha u ni. Thao tc thc hin trn cnh
tc dng c g dy ct.
71

Hnh 5.15: Tho tc g ri, sp song song cc vng dy pha u ni
1.4.3. Lng dy vo rnh stato
Trc khi lng dy vo rnh, cn nghin cu k s trn xc nh
khong cch lng dy v chiu lng, u dy. i vi nhng ng c mt pha
chy t iu ny l c bit cn thit v n gip ta ch ng bit c ng c s
quay theo chiu no. Khi lng dy phi tun th nguyn tc, cnh nm lp
di lng vo trc, cnh nm lp trn lng vo sau, bi dy nh lng vo
trc, bi dy ln lng vo sau. Cc bi dy khi qun trn khun thng b
phnh to chiu ngang ra mt cht, khi lng n bi dy no nn nn li bi dy
cho ph hp vi khong cch gia hai khe ming rnh cn lng. Nu l ng
c c rnh hnh thang th nn dng que tre, na vt nhn la dy khng nn
dng que kim loi v d bong, xc men dy. Khi u dy th da vo s
ngang m u. Cc u dy ra nn chn v pha hp cc hoc gn l lun dy
gip bi dy c gn gng. Cc mi dy ni phi m bo chc chn, tin cy.
Trc khi ni, cn co sch cc u dy, xon li chc chn ri mi hn thic
bc ra bn ngoi. Tt c cc mi ni u c lng gen cch in bng cht chu
nhit (aming) chng nh xuyn ra cc bi dy bn cnh. Nu qun cc t
bi dy theo kiu dnh i, dnh ba, dnh bn th s lng cc mi ni s cn
rt t nhng khi lng dy hi kh mt cht v phi lng sao cho ng vi chiu
ni dy.
72

Hnh 5.16: Dng giy cch in lt cnh dy ch, cha lng v rnh.

Hnh 5.17: Quay bi dy 180
0
chun b lng dy vi rnh stato
73

Hnh 5.18: Cng cnh tc dng gi song song cc vng dy khi lng dy.

Hnh 5.19: Thao tc lng dy v rnh
74

Hnh 5.26: Thao tc xp song song cc cnh dy trong rnh dng cy mit
Sau khi lng dy xong cc vng dy vo rnh, chng ta cn lt giy nm
ming rnh gi cho cc vng dy qun lng vo rnh khng thot ra khi
rnh.

Hnh 5.21: a giy nm ming rnh t mt pha vo rnh.
75

Hnh 5.22: y t t giy nm vo rnh
Sau khi lt xong giy nm ming rnh chng ta tin hnh lng dy k tip
vo rnh.

Hnh 5.23: Chun b a bi dy k tip vo rnh stato. Thao tc ny thc hin
sau khi xi v xp cc vng dy song song.
76

Hnh 5.24: Quay 180
0
a bi dy v lng trong stato
Sau khi lng ton b dy qun vo rnh ( lng cc cnh dy ch vo
rnh); chng ta lt cch in u ni gia tng nhm bi dy.
Cng on k tip l hn ni cc u dy ra ca cc cun dy. Bc gen
cch in cho cc mi hn ni gy ra. Dy gen bc phi di che ph mi hn v
dy dn cho n hc ra dy trn v ng c
Trong qu trnh thi cng thc, chng ta cn dng nm tre nm gi cht
dy qun trong rnh. Nm tre phi c ng trn lp giy nm rnh. Khi nm
rnh phi ng nm cn thn khng lm rch giy cch in rnh.
Sp xp cc dy ra gn gng, v dng bng ai vi, gi cht cc phn u
ni. Cng dng ca dy ai l xp gn u ni; gi giy cch in lp gia cc
nhm. Phng php ai dy phi to cc gt c tnh cht m thut; thc hin
cho c hai pha u ni.
1.4.4. Lt cch in u ni, hn dy ra v ai gi u ni
Khi bit chc chn cc mi ni c u chnh xc ri, ta tin hnh
ct b gn gng hai u ng dy li ri cho chy th. Nu dy qun ch c mt
lp men, trc khi ct b nn dng ba mng lt vo ch u cc bi dy gi
ln nhau chng nh xuyn t cun n sang cun kia.
Ct ming ba cch in thnh hnh vung sau gp cho gc thnh hnh
tam gic v ct cc gc ln (theo hnh dng u b dy qun). Ming cch in
c lt gia cc pha khc nhau, ngha l c cch mt nhm bi dy (t bi dy
bng q rnh) li t mt ci. C gng y ming cch in st xung sao cho
chm ti cch in rnh v ln trn cch in gia hai lp (nu l dy qun
77

xp kp). trnh ming ba b co ln khi ct b, ta nn x ming ba ti v tr
si dy b.
Sau khi lt ba cch in phn u dy xong th tin hnh ng nm
ming rnh. Cch ng nm trnh by trn hnh 5.19. Trong qu trnh ng nm
tre phi cn thn trnh b rch ba p.

Hnh 5.25 ng nm vo ming rnh
1- Thanh g m; 2- Nm tre, g; 3 Ba p
4 Phn u cun dy; 5 Ba g
Cng vic tip theo l hn ni cc cc t bi li vi nha v hn cc u
dy a ra ngoi. i vi cc mi hn gia cc t bi th ng gen cch in phi
c lun su vo trong ming rnh. i vi cc dy ra, ng gen cch in phi
di che ph mi hn v dn dn ra n l ra dy trn v ng c.
Dy dng ct b phi l loi dy chu nhit. Nu khng c dy chuyn
dng, c th dng loi dy khu u bao xi mng cng c. Xp xp cc u
dy gn gng v dng dy ai gi cht cc u ni. Cng dng ca dy ai l
gi cht cc u ni, gi ba cch in phn u dy. Phng php bng b phi
to cc nt c tnh thm m v chc chn cho c hai u dy. Ch l khi bng
b th bng b phn u dy khng c cc mi ni trc. Hnh dng ca phn
u dy sau khi bng b c trnh by trn hnh 5.26. Sau khi bng b xong,
nn li cc u bi dy sao cho chng khng chm vo rto cng khng chm
vo v v np y l c, sau chng ta lp rp hon chnh ng c, tin
hnh o thng mch cc pha, o chm gia cc pha vi v v gia cc pha vi
nhau. Nu cch in t yu cu chng ta u vn hnh ng c v o dng in
khi ng v dng khng ti: xc nh phn trm dng khng ti, tnh i xng
gia cc pha (tr ng c qut in).
78

Hnh 5.26. Phn u dy sau khi bng b

Hnh 5.27: Dy ai u ni
1.4.5. Tm sy b dy qun
1.4.5.1. Tm sn cch in
Sn cch in l mt hn hp cc cht to mng sn: Nha ng
bitum, du ht chuyn dng cho my in, vi nhng dung mi hu c. Khi
sy kh cng on tm sn cch in th hin theo 3 cch tm khc nhau:
a. Sn tm
tm vo cc cun dy ca my in, thit b in ta thng s dng 2
loi sn cp A v cp B:
79

Sn cch in cp A trong nc sn xut nhiu l sn gc bitum c k
hiu 447 v 458, tuy chu m tt nhng km chu du, c mu en.
vng nhit i, kh hu nng m nn dng loi sn cch in cp B,
sn du gliptan, cht lng tt hn. Hin nay sa cha my in nc ta
thng dng sn ca Lin X c (Nga) hoc 1154 ca Trung Quc c mu vng
sng tm dy my in, mng sn chu du. Sn gliptan mu nu sm do x
nghip quc phng sn xut hin c bn trn th trng, cng dng cng nh
trn.
b. Sn ph
Sau khi sn tm to mt lp mng nhn, bng tng bn, to ra
cht bo v chng m, chu nhit , chu du, chng mc v ha cht, chu h
quang do cc cun dy hoc chi tit cch in khc, ngi ta phi sn ph cc
loi sn nh thng dng l loi ca Lin X c men du gliptan c mu xm
sy nhit 105
0
C mi kh sn ph cun dy my in.
c. Sn dn
dn cc loi mica hoc giy, vi cch in vi nhau, sn cc mt ngoi
v dn cc l thp k thut in, ta dng sn dn.
Trong 3 nhm sn cch in trn th sn tm l quan trng nht i vi
th sa cha in. Ta bit rng my in qun bng dy in t trng men hoc
bc si lt cch in bng ba, nu khng tm sn ch chu c nhit d lm
vic l 90
0
C (cp Y). Vn s dng dy v ba nh trn, nu em tm sn cch
in v sy tt th c th chu c nhit ti 105
0
C (cp A).
Nh vy, nh sn tm m cun dy tng c tnh chu nhit. Sau khi
tm, sn s bt kn nhng l nh gia cc vng dy trong my, bt kn cc l
mao dn ca vt liu cch in bng xenluyl lm cho n khng th ht m, ht
nc c na. Sn tm lm tng thm sc chu ng in p v vt liu cch
in, tng thm sc bn c hc v chu mi mn, tng thm kh nng tn nhit
lm cho my bt nng
Sy chun b xong, ly ng c ra ngoi cho nhit h xung khong
(65
0
C70
0
C) ri mi tm sn v nu sn ngay trong lc my cn nng trn 70
0
C
th sn thm vo cun dy bc hi qu nhanh to thnh mt lp mng mng bao
kn bn ngoi, ngn khng cho sn thm su vo trong rnh na. Ngc li nu
nu nhit di 60
0
C th sn cng khng d sc thm su vo trong cc
khe dy.
Khi tm sn, em stato nhng vo chu sn khong 5 pht n khi khng
c bt ni ln l c. Nu ch c t sn cch in hoc nhng ng c ln
khng th nhng c ng c vo c th dng bin php di sn: Dc ngc
80

ng c ln, di sn vo hai u cun dy cho n khi chy thm sang u kia,
lt i lt li vi ln khi no thy sn khng th ngm vo trong na mi thi.
Sau sn nh bt i mi cho vo l tip tc sy kh, khng nn bn
ngoi qu gi.
1.4.5.2. Sy cch in
Sy sao khi tm sn l mt giai on rt quan trng, phi m bo sy
ng nhit v thi gian quy nh. Nu khng tun th c hai iu kin ny
th sn khng kh tt, cch in ca my in s km. Hin tng mt ngoi
kh, pha trong dy cn dnh l hu qu ca quy trnh sy khng ng.
Thng thng sy nhit (110
0
C 115
0
C) thi gian sy vo khong
(6 gi 24 gi) ty thuc k hiu sn v c my to hay nh, kim tra cch
in n nh trong khong (2 gi 4 gi), s tay vo mng sn khng cn dnh
mi coi l xong t nht.
iu cn ch l tm ln u phi dng sn long, nu sn b c th
dng xng hay du chuyn dng pha ra cho long, sn mi chui ht vo cc
l trong rnh qun dy th mi t yu cu.
Lc bt u sy cn tng nhit ln t t v sy mc (60
0
C 70
0
C)
trong (3 gi 4 gi), sau mi tng ln (110
0
C 115
0
C) trnh hin tng
lp sn mt ngoi kh nhanh to thnh mng kn, cn tr lp trong khng kh
ht dc. Cng on tm sn ln th hai, dng sn c hn, nht cao hn
cho sn nht kn nhng l hng cn li, ng tc sn sy cng nh ln trc.
Trong iu kin sa cha my in gia dng nh khng c l sy th c
th dng bng n (100W 200W) t trc tip vo stato (khng chm vo
dy qun) ri y kn li, nhit trong thng sy n gin ny vn phi t
khong 110
0
C v sau (10 gi 20 gi), th dy qun mi kh tt c.
a. Cu to l sy ng c in:
Gm h thng bng n v b mt tn sng bng.

81

Hnh 5.28. Cu to ca l sy ng c n gin
b. Phng php sy ng c:
Phng php sy bng tia hng ngoi:
Cch sy ny khc vi cch sy nhit bng in tr, ch yu da vo kh
nng hp th nng lng bc x do tia hng ngoi bin thnh nhit nng
tip xc cc b mt bn trong ca phn li c sy. Nh th cht cch in
c lm kh dn t pha bn trong ra pha bn ngoi.
Tia hng ngoi c sn xut ra bi bng n c tim, kh c thp sng
. V vy, ngun in cung cp cho n sy nn gim thp hn t (20% n
30%) in p nh mc ca n. tng cng phn x nhit v phn phi
iu nhit lng nn lt kim loi sng bng bn trong t sy, thng thng c
m3 cn t (2 kW n 3 kW).
Phng php sy bng dng in:
Phng php ny cho dng in vo b dy qun, lm cho dy qun ta
nhit t sy kh cht cch in tm. Nh th nhit ta ra t bn trong lm
bay hi dung mi, kh nhanh cht cch in.
Khi sy ng c, in p a vo b dy qun khong (15% n 20%)
in p nh mc ca b dy qun, cc cun ca mt pha c mc ni tip vi
nhau thnh hnh tam gic h. Dng in qua b dy qun c th bng dng in
nh mc. Cn trang b mt rle bo v trnh dng in sy vt qu nh
mc, thi gian sy t nht 10 gi.
Sau khi sy xong phi kim tra in tr cch in bng mgam, nhit
cn nng (950C n 1000C) in tr cch in ca stato t nht phi ln
hn 1 mgam.

Hnh 5.29. Cch mc mch sy bng dng in
Kim tra cch in sau khi tm
Cng tin hnh theo cch kim tra ngui nh phn trn xem li cch
in t yu cu th mi cho ng c hot ng.
82

1.5. Th nghim.
Sau khi thc hin xong cc bc trn, chng ta lp rp hon chnh ng
c tin hnh o lin lc gia cc cun dy; o chm v vi cc cun dy qun.
o cch in gia cc cun dy.
Nu cch in t yu cu, chng ta u vn hnh ng c.
Kim tra thng mch, kim tra cch in gia cc cun dy, gia cc
cun dy vi v, kim tra chp vng dy v cui cng l th t trng quay, nu
tt c u tt th chuyn b dy sang cng ngh sn sy tm.
Nu cc bc trn hon tt v t yu cu: Khi thi cng thc chng ta
phi tho ri stato v rto sau tin hnh qui trnh tm sy cch in cho dy
qun
+ Cc h hng v bin php khc phc.
* Nhng s c thng gp trong qu trnh qun l vn hnh ng c in
Hin tng s c Nguyn nhn Cch s l khc phc
1. ng c b nng
qu mc bnh
thng khng c
im nng tp
trung. Ngoi ra
khng c hin
tng g khc.
Thng gi khng tt ( bi
bn tc ng thng gi,
hoc qut gi b hng, qut
gi quay ngc chiu)
Du m vng ra ph vo dy
qun Stato.
ng c b qu ti.
ng dn nc lm mt b tc
hoc khng lu lng.
Lm sch ng thng gi,
sa li cnh qut gi.
Lm v sinh cng nghip
lau chi sch du , m bng
xng cng nghip sau
xy kh.
Thng tht ng dn nc,
kim tra my bm cung cp
nc lm mt, sa cha
hoc thay mi t c
cc ch tiu thit k v lu
lng v ct nc.
2. Ton b li thp
v Stato b nng
nhng ng c
khng b qu ti
Thng gi khng tt.
C kh nng in p ca
li cao hn in p nh
mc ca ng c.
Tng cng thng gi cho
ng c bng cch lm v
sinh, thng thong ng
thng gi.
Kim tra in p li, nu
khng sai khc in p nh
mc th phi thay ng c
mi.
3.Li thp Stato b
nng tng mng
ngay c khi chy
khng ti. in p
nh mc.
Khi quay r to chm vo
Stato hoc do cch in cc
tm tn Silic khng tt.
Bu lng p cht b st
chm vi l thp.
Lm mt ch xc, qut
sn cch in ln cc l tn
Silc b chp. Cn chnh li
v tr tng i gia R to
v Stato hoc thay i li
83

Dy qun Stato b ngn
mch, hoc cch in vi v
b nh thng lm ti b
chy hng.

gi b mn.
Dng MO mt kim tra,
xc nh im h hng sa
cha li im b ngn mch
hoc cun li cun dy
Stato.
4. Ton b dy
qun Stato b nng
qu mc bnh
thng.
ng c b qu ti, hay
thit b thng gi b h hng.
in p t vo ng c
qu thp so vi in p nh
mc ca ng c .
u nhm cun dy Stato
Kim tra dng in Stato
gim ph ti h thng thng
gi.
Tng lng in th ngun
hoc gim ti .
u li cun dy Stato.
5. Cun dy Stato
pht nng cc b
qu mc bnh
thng cng
dng in ca cc
pha khng ging
nhau ng c c
hin tng quay
chm li, c ting
ku, p t mt ct.
Dy qun Stato b chp
gia cc vng dy ca mt
pha.
Cun dy Stato c 1 hoc
s bi u ngc u dy.
Cun khi ng hoc
cun lm vic c in b
chm v.

Qun li bi dy hoc thay
bi dy mi.
Kim tra li xem chnh xc
bi dy no b ngc u
li cc t bi dy cho ng.
Dng MO mt hay n tm
im b chm v sau sa
li ( cun li cch in, sn
tm...) hoc thay c bi dy
c im b s c.
Kim tra bng MO nu
nh th sa cha cch in
im s c, nu cn thit th
qun li cc pha b s c.
6. Lc vn hnh r
to b ko lch v
mt pha gy st
ct
Do gi trc b mn
hoc t b ca gi
trc khng ng Stato v R
to b bin dng trc b cong
lm cho khe h khng kh
khng u .
Cn bng R to cha tt.
Trong dy qun Stato b
chp gia vng dy hoc cc
loi ngn mch khc
iu chnh khe h gia c
trc v ct xi n hoc thay
ct xi n mi, iu chnh
khe h gia r to v Stato,
nu khe Stato b bin dng t
dng da st sa li, ch
khng gy xc dy. Nu
R to b bin dng nhiu cn
tin li, kim tra thng
ca trc.
Cn bng li R to.
Dng tay kim tra s
pht nng cc b th hin
84

ngoi v Stato. Dng MO
v cu o in tr kim
tra thay i dy b hng hay
u li dy qun Stato cho
ng.
1. Thc hnh sa cha ng c khng ng b mt pha xoay chiu khng
ng b mt pha rto lng sc dng dy qun m my c Z = 24, 2p = 4, Z
lv
=
2/3Z.
- Bc cc: = 6
- S phn t di mt cc: q = 6
- Bc qun dy:
) 7 1 ( 6 = = = t
p c
y y

V ng c dng dy qun m my nn di mi cc t cun dy chnh
chim 2/3 s rnh (4 rnh), cun dy ph chim 1/3 s rnh (2 rnh).
Gc lc pha:

y
p
= 6

1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 0 1 2 3 4 5 6 8 9 2 0 1 2 3 4 7
q
A
q
B
q
A
q
B
q
A
q
B
q
A
q
B
1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 0 1 2 3 4 5 6 8 9 2 0 1 2 3 4 7
A X
p
Z
2
= t
t t t
t t t t

2. Thc hnh sa cha ng c khng ng b mt pha xoay chiu khng
ng b mt pha rto lng sc dng dy qun m my c cc thng s Z
= 24, 2p = 4, q
A
= 4, q
B
= 2, y
A
= 4, y
B
= 5.
85

4 5 6 7 8 9 10 1 2 3 4 5 6 8 9 20 1 2 3 4 7
X B Y
B
1 2 3
A
A
2
5
20
23
t t t t
o
86

Bi 6: Sa cha ng c khng ng b ba pha
Mc tiu:
- Xc nh c cc sai hng ng c ba pha.
- Qun li ng c ba pha b hng theo s liu c sn, m bo ng c
hot ng tt vi cc thng s k thut, theo tiu chun k thut in.
- Sa cha c cc h hng phn c ng c ba pha.
- m bo an ton v v sinh cng nghip.
A. Ni dung:
1. Tho v v sinh ng c.
Cng tc chun b.
- Xc nh bin php tho c th.
- Chun b dng c tho ph hp, vt liu phc v tho lp, bo dng.
- T chc ni lm vic thong rng, nh sng.
- Ghi chp tnh trng my trc khi tho.
- Quay trn, kp, st ct.
- S nguyn vn ca cc chi tit.
- Tnh trng k thut in.
- S pht nhit, nhng h hng.
- nh du lp rp: nh du lp rp v tr cn thit sau ny lp li
khng bi sai ln (v tr cc u dy, gi chi than, v tr mt bch, cnh qut,
su puli, bnh ai).
Tho lp bo v cnh qut: Vi cnh qut dung vam hoc nm ba
tho, gi khng lm bin dng cnh qut gy mt cn bng hay c xt khi my
quay.
- Tho Puli, bnh ai hoc khp ni: Dng vam chuyn dng ko tho
(nn thm du vo v tr tip xc gia trc v puli trc khi tho). Trng hp
kh tho, nn dng bin php gia nhit nhanh quanh bc puli bng n kh v
vam ko (ch : Qu trnh gia nhit bc puli phi lm mt c trc bng cch
qun vi Amian v thm nc).
- Tho np m, np bch: Tho lp m bi trc, tho np bch sau. Nu
my c chi than phi nng chi than ra trc, sau mi tho cc np bch. Khi
tho np cn ni Bulong dn v u, dng ba c m g long dn cc np. Nu
np p cht phi dng nm g by u, cng c khi phi dng vam ko.
- Rt rto ra khi my: Vi my nh, dng tay nng nh rto ra khi
stato, vi my ln nng phi dng xch treo, gi , ng lng trc h tr. Khi
rt rto phi ch :
+ Phi m k, khng c st, khng lm xc st dy qun.
87

+ Khng lm bin dng, gy v cc chi tit lien quan (c gp, vnh trt,
gi chi than, cnh qut) hoc gam xc c trc, b mt vnh trt
+ Rto phi c t trn gi chc chn v sinh, kim tra, sa cha.
Ra sach cc chi tit: cc chi tit my c ra sach bng xng hoc du
ha v lau kh, sy kh sau khi ra. B phn dy qun nn dng hi kh nn
thi bi bn, trng hp b dnh du m nhiu phi ra th dng xng khng pha
ch hoc du nh ra sau sy kh ngay.
Bo qun cc chi tit sau khi tho: cc chi tit sau khi tho c v
sinh sch, nn nh s v bo qun bng khay, hp ring (vi cc chi tit nh).
Nu cn thit phi lu li ton b trn phiu sa cha v treo hp bo qun chi
tit.
2. Kho st v v li s dy qun
2.1. Xc nh cc s liu ban u
Trc ht, cn cn c vo kt cu ng dy, hnh thc khi ng, s u
dy ra, in p s dng khng nh l loi ng c g. T phn bit
c nhim v ca cc u dy ra v tm cch ghi nh chng bng mu sc v
dy, bng nt tht hoc xu giy. Nu l ng c mt pha chy t th phi phn
bit c u l u dy chung, u l u dy lm vic, u l u dy khi
ng, u l u dy s (nu c). Nu l ng c ba pha th phi phn bit c
u l u u ca cc pha, u l u cui ca chng, u l nhng mi dy
chung sau , phi dng s trn v li cu to ng dy.
Cn phi v chi tit n tng bi dy sau ny c cn c m lng dy li
nh c. Nhng bi dy c lng vo trc hoc nhng cnh bi dy nm lp
di nn v bng nt t, nhng bi dy lng vo sau hoc nhng cnh bi dy
lp trn nn v bng nt lin.
Tip n, phi dng s
ngang v li s u dy. Vi
nhng ng c mt pha khng c
cun dy s lp trong th v t mi
dy chung v i, vi nhng ng c
mt pha c cun dy s lp trong th
v t mi dy lm vic v i. Cn vi
nhng ng c ba pha th v t ba
u dy u vo ba dy pha ca li
in bn ngoi v i. Cui cng, cn
phn tch s u dy hiu c
cch u dy ca loi ng c . Khi
cha hiu c s u dy, tuyt
i khng c ph b ng dy hng.

Hnh 6.1 Vic u tin l tin hnh quan
st cun dy, xc nh kiu qun, bc
qun dy ct bng u dy, lt cc u
ni v li s tri
88

2.2. Tnh ton s liu
B dy rto hoc stato trong ng c in thng c tm sn cch in
nn rt chc chn. Vi nhng ng c mi tip xc ln u li cn phi ly s
liu na nn phi bit cch tho d n. Trc ht phi dng ca a hoc my
ct ct ct cc u ni v mt pha ca cc bi dy (Hnh 6.2). Cc mnh u
ni c ct ra cn phi gi li ly s liu.
Hnh 6.2 Dng my ct ct ct cc
u ni mt pha
Hnh 6.3. Cc mnh u ni ct ra phi
gi li ly s liu
Tip n tng cho cc nm gi dy trt ra khi cc rnh, sau , dng
tucnvit hoc que st, by cho phn cn li ca cc bi dy tt sang pha ng
dy cha b ct (Hnh 6.4).

Hnh 6.4. Dng tucnvt, que st hoc
mc by cho phn cn li ca cc bi
dy tt sang pha cha b ct
Hnh 6.5. Li thp phi c v sinh
sch s
i vi nhng ng c ln, c th dng ba hoc t, t cho sn cch
in bong ra ri tho dn cc vng dy ra khi rnh. Ring nhng ng c c
rnh hnh ch nht th khng nn ct u cc bi dy, nn dng ba v t g,
g cho c bi dy tt dn qua pha khe ming rnh. Khi ly s liu, nn g nh
ln cc mnh u ni ct trn cho sn cch in bong ra, da vo mu men
v c dy, ta m c s vng dy qun cho tng bi ca cc cun dy.
89

trnh nhm ln, nn ly s liu ba mnh u ni khc nhau. S liu chnh thc
s c ly mnh c s liu trung bnh. Vi nhng ng c dng lm qut bn
thng c cc cun dy s lng chung vi cun khi ng nn hi kh phn
bit. Mun ly s liu c chnh xc th nn t chy ng dy ri d dn cc
vng dy qua pha khe ming rnh ch khng ct u cc bi dy nh cch lm
trn. Trng hp khng phn bit c bao nhiu vng thuc v dy khi
ng, bao nhiu vng thuc v dy s th tm thi ly s vng ca mt cun s
bng t 1/4 n 1/3 s vng ca cun lm vic, s vng dy cn li s thuc v
cun khi ng. Sau , qun th ri iu chnh dn cho hp l hn.
Sau khi tho d xong v ly c s liu th tin hnh v sinh li thp.
Dng que st hoc g y sch cc ming ba cn dnh trn li thp, sau dng
kh nn thi sch.
2.3. S dy qun
V d : Tnh ton, v s tri b dy qun Stato ng c khng ng b
xoay chiu 3fa vi cc thng s nh sau:
Z
1
= 24, 2P = 4, m = 3, a= 1 Cun dy qun Xp kp, bc .
+ Trc tin ta tnh tan cc thng s trn s tri:
- Bc cc: t = 6.
- S rnh di mt cc ca mt pha: q = 2.
- Bc qun dy: L dy qun xp, nn cc bi dy trong mt t bi c
cng chu vi, v vy ch c mt bc qun. Dy qun xp kp bc , ta
c bc dy qun y = t = 6; n v ca bc cc t c tnh l s
Khong cch, v vy ta c bc qun dy trong trng hp ny l y = 7
rnh (T rnh 1 n rnh th 7).
- Khong cch gia cc u u pha lin tip (th t pha):
ABC = 2.q + 1 = 5
* Trnh t v s tri nh sau:
Bc 1: Vch cc on thng song song, cch u th hin cc rnh ca
li thp Stato v nh s th t t 1 Z
1
(24 rnh); Dy qun xp kp nn mi
rnh ca li thp Stato trong trng hp ny c biu din bng mt ng nt
lin v 1 ng nt t, th hin hai cnh lp trn v lp di ca mi rnh:

Bc 2: Phn vng cc cc v nh du chiu dng in trong cc
rnh:
90

Bc 3: Cn c vo bc qun dy, v cc bi dy, t bi dy ca pha
th nht theo nguyn tc:
- Mi bi dy c mt cnh nm lp trn ca rnh ny, cnh kia nm
lp di ca rnh khc, cch nhau bng bc qun y. Khi biu din cc Bi dy,
T bi dy ta v hai na ca mi bi dy theo k hiu cc rnh tng ng Mt
na bi dy nm pha trn ca rnh c v bng nt lin, na kia c v
bng nt t thuc v cnh nm lp di.

Bc 4: Ni tip cc T bi dy ca pha th nht theo chiu dng in
chn trong cc rnh hoc theo quan h gia s cc v s T bi dy.
91

Theo chiu dngin chn trong cc rnh th u cui ca t bi dy
th nht phi c ni vi u u ca t bi dy th hai.
Nu cn c vo quan h gia s cc v s T bi dy ta cng thy rng:
Ta c 4 T bi dy, m s cc ca my l 2P = 4 (S cc = S t bi dy), vy
l ta phi s dng cch ni cng tn; Ngha l u cui ca T bi dy th nht
phi c ni vi u cui ca T bi dy th hai.
Bc 5: Bng cch tng t, ta v cc bi dy, T bi dy ca pha th 2.

Bc 6: Xc nh rnh t u u ca pha CZ ri v nt cun dy CZ
theo cch tng t. Ti y ta hon thin c s tri cun dy qun
Stato, dy qun xp kp bc nh hnh v.
92

3. Thi cng qun dy
3.1. Lt cch in rnh stato ng c

Hnh 6.6: Rnh stato sau khi lm v sinh sch
Giy lt cch in gia cc bi dy vi rnh phi l loi giy dy, dai, t
ht m v c in p nh thng cao. l cc loi ba cch in chuyn dng,
vi la cch in thng, vi la cch in aming v cc loi giy mica. Chiu
dy v vt liu lm lp cch in ph thuc vo in p lm vic ca ng c,
c dy qun ng c v nhit ca n ch lm vic lu di. Nhn chung,
cc ng c cng ln th lp cch in cng dy v ngc li. i khi, tng
93

cht lng cch in cho ng c, ngi ta phi lm lp cch in bng hai loi
giy lt, lp tip xc vi dy l lp chu nhit, lp tip xc vi rnh l lp chu
in p. Khi qun li ng dy, cn phi cn c vo chiu dy lp cch in c
lm giy lt mi. Nu giy lt mi m qu dy th khng th vo c ht dy,
nu qu mng th d b r in ra li. Kt cu cch in rnh stato ng c xoay
chiu c trnh by trn hnh 6.7.

a)

b)
Hnh 6.7. Kt cu cch in rnh stato ng c 3 pha
a) Cch in rnh dy qun xp n
b) Cch in rnh dy qun xp kp: 1 - Ba lt rnh, 2 Ba p, 3 Nm g
Cch lm ba lt rnh:
a. Xc nh kch thc mu: ct ming ba cch in c chiu di ln hn
chiu dy ca li thp (4 6)mm. Chiu rng ly bng chu vi mt ct ngang ca
rnh tnh t hai im gp ca ming rnh. Ct v gp mp hai u ming ba v
mi pha (2 3)mm (tu ng c nh hay va m nn gp 2 hay 3mm). Lm
nh th khi un u bi dy, giy cch in khng b x rch. Nn gp mp
giy ra pha ngoi chng khng chim ch ca bi dy (Hnh 6.8).
Hnh 6.8. Giy cch in lt rnh stato
94

b. Lng ming ba vo trong rnh ri dng mt long tre la vo rnh p
ming ba st vo thnh rnh. Long tre c mt ct ngang ng dng vi mt ct
ngang ca rnh, c chiu di ln hn chiu di ca rnh mt cht v khi t vo
rnh phi gn kht (Hnh 6.9).
Hnh 6.9. Dng long tre p ming ba lt st v thnh rnh
v stato hon tt cch in rnh ch lng dy
c. Nu thy ming ba va vn vo rnh th ly lm mu ct cho cc
rnh khc. Cn nu cha thy va th ly ra v iu chnh li, sau th li cho
n khi no c th thi.
Cch lm ba p
Hnh dng l mt hnh ch nht (c th ct vt bn gc) c chiu di phi
bng hoc di hn mt cht ba lt rnh sau khi gp mp, c chiu rng ln
hn chiu rng ca rnh ti v tr p.
Lm nm
Vt nm vi mt ct c th l hnh thang hoc hnh bn nguyt, chiu di
bng vi chiu di ca ba p. Chiu rng nn cn c vo rnh v khong trng
cn tha ca rnh sau khi lng dy. Trong qu trnh lt cch in rnh chng
ta dng thanh tre y cch in tt st vch rnh. Sau khi lt xong ton b
cch in rnh, chng ta kim tra cch in rnh phi m rng bung st vch
rnh v khng c thp hn c rnh.
Ch :
+ ba gy theo th ta nn ct ba cho mt gc 45
0
theo th ca ba.
+ Nm tre th nn li phn ct, khi nm vo rnh th nn quay phn ct
ln pha trn.
95

3.2. Qun (hay nh) cc bi dy cho mt pha dy qun
* Phng php qun ging mc 1.4.2 - Bi 5 Sa cha ng c khng
ng b mt pha

Hnh 6.10: Phng php nh kch thc cho chu vi dy qun Stato.

Hnh 6.11: Thao tc g cc dy ct gi cc cnh tc dng ca bi dy. Ch
tho dy ct ca mt cnh ca bi dy.

96

Hnh 6.12: Thao tc cng hai u ni ca bi dy, tc dng lm ri cc vng dy
ca bi dy. Khi thao tc ch cng thng du dy v khng dng lc lm cong
u ni.

Hnh 6.13: Thao tc xi tng vng dy ca cnh tc dng ri ra sp song
song; khng lm ri cc vng dy pha u ni. Thao tc thc hin trn cnh
tc dng c g dy ct.

97

Hnh 6.14: Tho tc g ri, sp song song cc vng dy pha u ni
3.3. Lng dy vo rnh stato
Trc khi lng dy vo rnh, cn nghin cu k s trn xc nh
khong cch lng dy v chiu lng, u dy. Khi lng dy phi tun th
nguyn tc, cnh nm lp di lng vo trc, cnh nm lp trn lng vo
sau, bi dy nh lng vo trc, bi dy ln lng vo sau. Cc bi dy khi qun
trn khun thng b phnh to chiu ngang ra mt cht, khi lng n bi dy no
nn nn li bi dy cho ph hp vi khong cch gia hai khe ming rnh
cn lng. Nu l ng c c rnh hnh thang th nn dng que tre, na vt nhn
la dy khng nn dng que kim loi v d bong, xc men dy. Khi u dy
th da vo s ngang m u. Cc u dy ra nn chn v pha hp cc hoc
gn l lun dy gip bi dy c gn gng. Cc mi dy ni phi m bo
chc chn, tin cy. Trc khi ni, cn co sch cc u dy, xon li chc chn
ri mi hn thic bc ra bn ngoi. Tt c cc mi ni u c lng gen cch
in bng cht chu nhit (aming) chng nh xuyn ra cc bi dy bn
cnh. Nu qun cc t bi dy theo kiu dnh i, dnh ba, dnh bn th s
lng cc mi ni s cn rt t nhng khi lng dy hi kh mt cht v phi
lng sao cho ng vi chiu ni dy.

98

Hnh 6.15: Dng giy cch in lt cnh dy ch, cha lng v rnh.

Hnh 6.16: Quay bi dy 180
0
chun b lng dy vi rnh stato

99

Hnh 6.17: Cng cnh tc dng gi song song cc vng dy khi lng dy.

Hnh 6.18: Thao tc lng dy v rnh

100

Hnh 6.19 Thao tc xp song song cc cnh dy trong rnh dng cy mit
Sau khi lng dy xong cc vng dy vo rnh, chng ta cn lt giy nm
ming rnh gi cho cc vng dy qun lng vo rnh khng thot ra khi
rnh.

Hnh 6.15: a giy nm ming rnh t mt pha vo rnh.

101

Hnh 6.16: y t t giy nm vo rnh
Sau khi lt xong giy nm ming rnh chng ta tin hnh lng dy k
tip vo rnh.

Hnh 6.17: Chun b a bi dy k tip vo rnh stato. Thao tc ny thc hin
sau khi xi v xp cc vng dy song song.

102

Hnh 6.18: Quay 180
0
a bi dy v lng trong stato
Sau khi lng ton b dy qun vo rnh ( lng cc cnh dy ch vo
rnh); chng ta lt cch in u ni gia tng nhm bi dy.
Cng on k tip l hn ni 6 dy ra ca b 3 dy pha. Bc gen cch
in cho cc mi hn ni gy ra. Dy gen bc phi di che ph mi hn v dy
dn cho n hc ra dy trn v ng c
Trong qu trnh thi cng thc, chng ta cn dng nm tre nm gi cht
dy qun trong rnh. Nm tre phi c ng trn lp giy nm rnh. Khi nm
rnh phi ng nm cn thn khng lm rch giy cch in rnh.
Sp xp cc dy ra gn gng, v dng bng ai vi, gi cht cc phn u
ni. Cng dng ca dy ai l xp gn u ni; gi giy cch in lp gia cc
nhm. Phng php ai dy phi to cc gt c tnh cht m thut; thc hin
cho c hai pha u ni.
3.4. Lt cch in u ni, hn dy ra v ai gi u ni
Khi bit chc chn cc mi ni c u chnh xc ri, ta tin hnh
ct b gn gng hai u ng dy li ri cho chy th. Nu dy qun ch c mt
lp men, trc khi ct b nn dng ba mng lt vo ch u cc bi dy gi
ln nhau chng nh xuyn t cun n sang cun kia.
Ct ming ba cch in thnh hnh vung sau gp cho gc thnh hnh
tam gic v ct cc gc ln (theo hnh dng u b dy qun). Ming cch in
c lt gia cc pha khc nhau, ngha l c cch mt nhm bi dy (t bi dy
bng q rnh) li t mt ci. C gng y ming cch in st xung sao cho
chm ti cch in rnh v ln trn cch in gia hai lp (nu l dy qun
103

xp kp) (Hnh 6.19 v 6.20). trnh ming ba b co ln khi ct b, ta nn x
ming ba ti v tr si dy b.
Hnh 6.19. Cch lt cch in phn u b dy

Hnh 6.20.Tch ri phn u ni ca cc t bi dy, lt ba cch in.
Sau khi lt ba cch in phn u dy xong th tin hnh ng nm ming
rnh. Cch ng nm trnh by trn hnh 6.21. Trong qu trnh ng nm tre
phi cn thn trnh b rch ba p.

Hnh 5.19. ng nm vo ming rnh
1- Thanh g m; 2- Nm tre, g; 3 Ba p
4 Phn u cun dy; 5 Ba g
Cng vic tip theo l hn ni cc cc t bi li vi nha v hn cc u
dy a ra ngoi. i vi cc mi hn gia cc t bi th ng gen cch in phi
104

c lun su vo trong ming rnh. i vi cc dy ra, ng gen cch in phi
di che ph mi hn v dn dn ra n l ra dy trn v ng c.
Dy dng ct b phi l loi dy chu nhit. Nu khng c dy chuyn
dng, c th dng loi dy khu u bao xi mng cng c. Xp xp cc u
dy gn gng v dng dy ai gi cht cc u ni. Cng dng ca dy ai l
gi cht cc u ni, gi ba cch in phn u dy. Phng php bng b phi
to cc nt c tnh thm m v chc chn cho c hai u dy. Ch l khi bng
b th bng b phn u dy khng c cc mi ni trc. Hnh dng ca phn
u dy sau khi bng b c trnh by trn hnh 6.22. Sau khi bng b xong,
nn li cc u bi dy sao cho chng khng chm vo rto cng khng chm
vo v v np y l c, sau chng ta lp rp hon chnh ng c, tin
hnh o thng mch cc pha, o chm gia cc pha vi v v gia cc pha vi
nhau. Nu cch in t yu cu chng ta u vn hnh ng c v o dng in
khi ng v dng khng ti: xc nh phn trm dng khng ti, tnh i xng
gia cc pha.
Hnh 6.22. Phn u dy sau khi bng b
105

Hnh 6.23: Dy ai u ni
Tm sy b dy qun:
B dy qun ng c khng ng b ba pha c phng php tm v sy
ging vi ng c khng ng b mt pha bm nc chy t. Ty vo tng
ng c c cc cng sut khc nhau m ta c thi gian sy khc nhau.
Tham kho thm mc 1.4.5.2. Sy cch in Bi 5: Sa cha ng c
mt pha.
4. Lp rp v vn hnh th.
Sau khi thc hin xong cc bc trn, chng ta lp rp hon chnh ng
c tin hnh o lien lc gia cc pha; do chm v vi cc pha dy qun. o cch
in gia cc pha.
Nu cch in t yu cu, chng ta u vn hnh ng c v o dng
in khi ng v dng in khng ti.
Xc nh phn trm dng in khng ti.
o dng in khng ti trn c 3 pha xc nh tnh i xng ca c 3
pha dy qun.
Kim tra thng mch, kim tra cch in pha pha, pha v, kim tra
chp vng dy v cui cng l th t trng quay, nu tt c u tt th chuyn
b dy sang cng ngh sn sy tm.
Nu cc bc trn hon tt v t yu cu: Khi thi cng thc chng ta
phi tho ri stato v rto sau tin hnh qui trnh tm sy cch in cho dy
qun.
106

Hnh 6.24: Dy qun stato sau khi qun hon chnh
5. Cc pan h hng v bin php khc phc.
* Nhng s c thng gp trong qu trnh qun l vn hnh ng c
in
Hin tng s c Nguyn nhn Cch s l khc phc
1. ng c b nng
qu mc bnh
thng khng c
im nng tp
trung. Ngoi ra
khng c hin
tng g khc.
Thng gi khng tt ( bi
bn tc ng thng gi,
hoc qut gi b hng, qut
gi quay ngc chiu)
Du m vng ra ph vo dy
qun Stato.
ng c b qu ti.
ng dn nc lm mt b tc
hoc khng lu lng.
Lm sch ng thng gi,
sa li cnh qut gi.
Lm v sinh cng nghip
lau chi sch du , m bng
xng cng nghip sau
xy kh.
Kim tra dng in 3 pha
loi tr qu ti.
Thng tht ng dn nc,
kim tra my bm cung cp
nc lm mt, sa cha
hoc thay mi t c
cc ch tiu thit k v lu
lng v ct nc.
2. Ton b li thp
v Stato b nng
nhng ng c
Thng gi khng tt.
C kh nng in p ca
Tng cng thng gi cho
ng c bng cch lm v
sinh, thng thong ng
107

khng b qu ti li cao hn in p nh
mc ca ng c
thng gi.
Kim tra in p li, nu
khng sai khc in p nh
mc th phi thay ng c
m
3.Li thp Stato b
nng tng mng
ngay c khi chy
khng ti. in p
nh mc.
Khi quay r to chm vo
Stato hoc do cch in cc
tm tn Silic khng tt.
Bu lng p cht b st
chm vi l thp.
Dy qun Stato b ngn
mch, hoc cch in vi v
b nh thng lm ti b
chy hng

Lm mt ch xc, qut
sn cch in ln cc l tn
Silc b chp. Cn chnh li
v tr tng i gia R to
v Stato hoc thay i li
gi b mn
Dng MO mt kim tra,
xc nh im h hng sa
cha li im b ngn mch
hoc cun li cun dy Stato
4. Ton b dy
qun Stato b nng
qu mc bnh
thng.
ng c b qu ti, hay
thit b thng gi b h hng.
in p t vo ng c
qu thp so vi in p nh
mc ca ng c .
u nhm cun dy Stato
Kim tra dng in Stato
gim ph ti h thng thng
gi.
Tng lng in th ngun
hoc gim ti .
u li cun dy Stato.
5. Cun dy Stato
pht nng cc b
qu mc bnh
thng cng
dng in ca cc
pha khng ging
nhau ng c c
hin tng quay
chm li, c ting
ku, p t mt ct.
Dy qun Stato b chp
gia cc vng dy ca mt
pha.
Cun dy Stato c 1 hoc
s bi u ngc u dy.
Cun dy ca 1 pha c
in b chm v.
Ngn mch hai pha nhng
cha gy chy n.
Qun li bi dy hoc thay
bi dy mi.
Kim tra li xem chnh xc
bi dy no b ngc u
li cc t bi dy cho ng.
Dng MO mt hay n tm
im b chm v sau sa
li ( cun li cch in, sn
tm...) hoc thay c bi dy
c im b s c.
Kim tra bng MO nu
nh th sa cha cch in
im s c, nu cn thit th
qun li cc pha b s c.
6. Khi khi ng
ng c c ting
ku to ( gm r )
dng in 3 pha
Cun dy ca 1 pha hay
hai pha b u ngc, cc
u ra ca ng c b u ln
do mt cc k hiu u dy
Dng phng php xc
nh cc tnh ca cc pha
sau u li cho ng
108

khc nhau, p t
mt tc ng
7. Trong ng c
c ting ku
khng bnh
thng dng in
3 pha khng ging
nhau, b dy Stato
pht nng khng
u
u sai b dy Stato Kim tra li cc tnh cc
u u dy v u li cho
ng.
8. Lc vn hnh r
to b ko lch v
mt pha gy st
ct
Do gi trc b mn
hoc t b ca gi
trc khng ng Stato v R
to b bin dng trc b cong
lm cho khe h khng kh
khng u .
Cn bng R to cha tt.
Trong dy qun Stato b
chp gia vng dy hoc cc
loi ngn mch khc
iu chnh khe h gia c
trc v ct xi n hoc thay
ct xi n mi, iu chnh
khe h gia r to v Stato,
nu khe Stato b bin dng t
dng da st sa li, ch
khng gy xc dy. Nu
R to b bin dng nhiu cn
tin li, kim tra thng
ca trc.
Cn bng li R to
Dng tay kim tra s
pht nng cc b th hin
ngoi v Stato. Dng MO
v cu o in tr kim
`tra thay i dy b hng
hay u li dy qun Stato
cho ng.
1. Thc hnh sa cha ng c khng ng b ba pha xoay chiu khng
ng b mt pha rto lng sc dng dy qun m my c Z = 36 rnh, 2p = 4,
m =3, a = 1 theo kiu ng khun mt lp bc t mc xch vi cc s liu:
* Cc thng s:
Tnh t = 9 v y = t nn y = 9
- q = 3
- = 20
0

-
p
= 6
S t bi dy ton my: n = 3u = 3p = 3.2 =6
109

* V s tri
Z=36, 2P=4, a=1, m=3
- S tri

2. Thc hnh sa cha b dy my in xoay chiu 3 pha theo kiu ng
khun mt lp bc t mc xch vi cc s liu:
Z = 36 rnh, 2p = 4, m =3, a = 1
* Cc thng s:
Tnh t = 9 v y = t nn y = 9
- q = 3
- = 20
0

-
p
= 6
S t bi dy ton my: n = 3u = 3p = 3.2 =6
* V s tri
Z=36, 2P=4, a=1, m=3
- S tri
110

111

HNG DN GING DY M UN/MN HC
I. V tr, tnh cht ca m un/mn hc:
- V tr: M un ny hc sau cc mn hc An ton lao ng v m un o
lng in.
- Tnh cht: L m un chuyn mn bt buc trong chng trnh o to,
hnh thnh v rn luyn k nng ngh.
II. Mc tiu:
- Kin thc :
+ Trnh by c cu to, nguyn l ca cc loi ng c khng ng b
thng dng
+ Phn loi c cc loi ng c khng ng b 1 pha, 3 pha.
- K nng :
+ Tho lp, u ni thnh tho ng c 1 pha, 3 pha thng dng.
+ Ly mu cc b dy ng c khng ng b chnh xc.
+ V c s tri cc b dy theo mu.
+ Qun c cc b dy ng c khng ng b.
+ Sa cha c cc h hng ca ng c khng ng b.
- Thi :
+ Rn luyn tc phong cng nghip, an ton cho ngi v thit b.
III. Ni dung chnh ca m un:
M bi Tn bi
Loi
bi dy
a im
Thi gian
Tng
s
L
thuyt
Thc
hnh
Kim
tra*
M 02 -
01
Bi 1 : ng c
khng ng b.
Tch
hp
Xng
thc
hnh
8 6 1 1
M 02 -
02
Bi 2 : V s
dy qun ng c
khng ng b
Tch
hp
Xng
thc
hnh
12 3 8 1
M 02 -
03
Bi 3 : Tho lp
ng c in
Tch
hp
Xng
thc
hnh
8 2 5 1
M 02 -
04
Bi 4 : u dy
vn hnh ng c
in
Tch
hp
Xng
thc
hnh
4 1 3
M 02 -
05
Bi 5 : Sa cha
ng c khng
ng b mt pha
Tch
hp
Xng
thc
hnh
40 8 30 2
M 02 -
06
Bi 6 : Sa cha
ng c khng
Tch
hp
Xng
thc
48 8 38 2
112

M bi Tn bi
Loi
bi dy
a im
Thi gian
Tng
s
L
thuyt
Thc
hnh
Kim
tra*
ng b ba pha. hnh
IV. Hng dn thc hin bi tp, bi thc hnh
- Chun b y dng c v thit b vt t cn thit theo tng bi.
- Hng dn hc sinh thc tp v quan st trong qu trnh hc sinh thc
tp c bin php un nn khi c s nhm ln.
- Thi gian ging dy theo s phn b ca chng trnh.
- Sn phm ca hc sinh sau khi thc hnh xong phi t c mc tiu
ca bi.
5.1. Bi 1: ng c khng ng b.
Tiu ch nh gi Cch thc nh gi
- Cu to chung ca ng c khng
ng b
- Nguyn l lm vic ca ng c
khng ng b.
- Kt qu nhn thc ca hc sinh v ng
c khng ng b

5.2. Bi 2: V s dy qun ng c khng ng b
- Phn loi dy qun ca ng c
khng ng b
- V s dy qun ng c khng
ng b mt pha v ba pha
- Kt qu nhn thc ca hc sinh v ng
c khng ng b
- Kt qu luyn tp v s tri
5.3. Bi 3: Tho lp ng c in
- Trnh t tho lp ng c khng
ng b
- Kt qu thc hnh tho lp ng
c khng ng b
- Kt qu bo dng ng c khng
ng b
- Kt qu trnh by trnh t tho lp
- Kt qu luyn tp tho lp ng c
- Kt qu bo dng ng c
5.4. Bi 4: u dy vn hnh ng c in
- ngha ca cc thng s ghi trn
nhn my.
- Kt qu u dy vn hnh ng c
- Kt qu c cc s liu ghi trn nhn
my
- Kt qu u day v vn hnh ng c
113

- Kt qu kim tra khng ti ca
ng c
- Kt qu kim tra khng ti.
5.5. Bi 5: Sa cha ng c khng ng b mt pha
- Ly mu b dy qun c ca ng
c khng ng b mt pha
- Qun li b dy ca ng c
- Kt qu ly mu
- Sn phm khi qun li b dy
5.6. Bi 5: Sa cha ng c khng ng b ba pha
- Ly mu b dy qun c ca ng
c khng ng b ba pha
- Qun li b dy ca ng c
- Kt qu ly mu
- Sn phm khi qun li b dy

114

DANH SCH BAN CH NHIM XY DNG BIN SON GIO
TRNH DY NGH TRNH S CP
SA CHA BM IN
(Km theo Quyt nh s 2949 /Q-BNN-TCCB ngy 03 thng 11 nm 2010
ca B Nng nghip v PTNT )
1. Ch nhim: ng Trn Vn ng Hiu trng, Trng Cao ng ngh
C in H Ni;
2. Th k: ng ng Vn Ngc Trng khoa in, Trng cao ng ngh
C in H Ni;
3. y vin:
- ng: Nguyn Xun Nguyn Ph trng Khoa in, Trng Cao ng
ngh
C in H Ni;
- ng: Hong Vn Ngn - P.Trng phng C in Cng ty TNHH mt
thnh vin Thy li Sng Tch

115

HI NG NGHIM THU VIC CHNH L, B SUNG GIO TRNH
DY NGH TRNH S CP
SA CHA BM IN
(Km theo Quyt nh s 3495 /Q-BNN-TCCB ngy 29 thng 12 nm 2010
cc B Nng nghip v PTNT )

1. Ch tch: ng Nguyn c Hng Ph hiu trng Trng CN
C v Thy li
2. Th k: ng Phng Hu Cn - Chuyn vin V TCCB B Nng nghip v
PTNT.
3. Thnh vin:
- ng: Nguyn Vn Lnh Ph trng khoa Trng CNC v Thy
li.
- ng: H Vn Chng Ph trng phng Trng Cao ng C in
v Nngnghip Nam B.
- ng : Trn Vn Dn Ph hiu trng Trng CNC gii v Thy
li.

GT-02 SC Dong Co Dien KDB PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

GT-02 SC Dong Co Dien KDB PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

1

B LAO NNG NGHIP V PHT TRIN NNG THN

i chiu nn chiu ca M ngc vi chiu quay ca rotor nn n

, my ging nh ch ng c in. V M sinh ra ngc

You might also like