Pneumotoraks podrazumeva nakupljanje vazduha u pleuralnoj upljini koje nastaje kao posledica

prekida kontinuiteta visceralne ili parijetalne pleure (listova plune maramice). Kada nastane
komunikacija izmeu bronha, alveola i pleuralne upljine, dolazi do izjednaenja atmosferskog i
intrapleuralnog pritiska, pa elastina sila plua uzrokuje kolaps plunog parenhima. U zavisnosti od
porasta pritiska u pleuralnom prostoru, pluni parenhim moe kolabirati delimino ili potpuno, tj.
moe nastati parcijalni ili kompletni pneumotoraks.
Uzrok nastanka
Uzroci su razliiti. esto nastaje kod mladih osoba, preteno mukaraca, rupturom kongenitalnih
promena (bula). U reim sluajevima prodor vazduha se moe dogoditi i kod postojeih bolesti plua-
tuberkuloze, malignih procesa, apscesa, hroninih opstruktivnih bolesti plua i dr. Neposredni uzrok
rupture plunog tkiva ili pleure jeste naglo poveanje intrapulmonalnog pritiska,koji uzrokuju telesno
naprezanje pri tranju, noenju tereta, fizikom radu, poroaju, oteanoj defekaciji, govoru, kalju ali
moe da nastane i pri mirnom leanju i bez posebnih povoda.
Podela i klinika slika
Spontani pneumotoraks - nastaje naglo, javlja se bol u grudima u vidu probadanja, koji se iri
u lea i vrat,suv kaalj, oteano disanje, vaskularni kolaps i strah od uguenja. Bolesnik je bled,
oroen znojem i kalje. Srani rad je ubrzan a pritisak neto snien. Strana sa pneumotoraksom je
slabije respiratorno pokretna i disanje na toj strani je skoro neujno.
Tenzioni (ventilni) pneumotoraks - vazduh pri udisanju ulazi u pleuralni prostor a pri izdisanju
se zadrava u pleuralnoj upljini, pa se kod svakog udisaja koliina vazduha naglo poveava. Pritisak
vazduha raste, kolabirano pluno tkivo se potiskuje prema hilusu, pomeraju se i srce i krvni sudovi
prema zdravoj strani. Simptomi i znaci se veoma brzo razvijaju I smrt moe da nastupi za 10 - 15
minuta. Javlja se bol, oteano disanje, sve vei nemir, znojenje, bledilo a zatim i cijanoza (modra
prebojenost).
Otvoreni pneumotoraks - nastaje kod irokih i penetrantnih rana grudnog koa kroz koje vazduh
pri udisaju ulazi u pleuralni prostor a u izdisaju izlazi kroz istu ranu u slobodan prostor. Takoe se
javljaju bol,oteano disanje i ubrzan rad srca.
Dijagnoza
Postavlja se na osnovu klinike slike i pregleda, a kasnije se rade rendgenografija srca i plua, analiza
gasova u arterijskoj krvi, pleuroskopija, laboratorijska ispitivanja, citoloka, mikrobioloka i
biohemijska ispitivanja tenosti iz pleuralne upljine.
Komplikacije
Likvidopneumotoraks - istovremeno prisustvo vazduha i tenosti u pleuralnom prostoru.
Hematopneumotoraks - prisustvo krvi i vazduha u pleuralnom prostoru usled povrede krvnih
sudova koje nastaju pri perforaciji.
Piopneumotoraks - prisustvo vazduha i gnoja, moe biti posledica infekcije iz udaljenih
gnojnih ognjita ili posledica primarnih gnojnih oboljenja plua.
Medijastinalni emfizem - prisustvo vazduha u medijastinumu, to izaziva oseaj pritiska u
grudima, bol, poremeaje sranog ritma.
Subkutani emfizem - vazduh prodire u potkono tkivo i lokalizuje se u regijama iznad plua,
lice je podbulo a na pritisak koe osea se kripa poput hodanja po suvom snegu.
Leenje
Jak bol se smanjuje analgeticima, uznemirenost anksioliticima. Bolesnika postaviti u polusedei
poloaj. U sluaju nastanka ventilnog pneumotoraksa punkcija grudnog koa je pravi postupak koji se
mora uraditi odmah i bez odlaganja. Nakon hospitalizacije, daju se antibiotici i antitetanusna zatita.
Zatim se uspostavlja trajna aspiraciona drenaa pleuralne upljine. Zavisno od prirode sadraja vrie
se ispiranje pleuralne upljine i instilacija indikovanih lekova.