SYSTEM POLITYCZNY RP (dr hab. W.

Jednaka)
1. Wolno!" #ra$a ! obo$!%&k! &'o$!eka ! ob($a)ela $ Pol*e ($ +(l
,on*)()-.! & 1//0 r.)
Moim zdaniem dr Jednaka skupi si na politycznych prawach i wolnociach, ale inne te trzeba umie,
bo tworz kontekst prawny. Nie ma sensu przepisywa isickie! czy "krzyd#y, bo tam s t#umaczenia z
polskie$o na nasze.
Rozdzia II konstytucji RP - WOLNOCI, PRAWA I OBOWIZKI CZOWI!KA I OB"WA#!LA
Z1S12Y O34LNE
P$zy$odzona i ni%z&y'a(na )odno*+ czo'i%ka stano'i ,$-do 'o(no*ci i .$a' czo'i%ka i
o&y'at%(a/ 0%st ona ni%na$usza(na, a j%j .oszano'ani% i oc1$ona j%st o&o'i2zki%3 'adz
.u&(icznyc1/
Wo(no*+ czo'i%ka .od(%)a oc1$oni% .$a'n%j/
Ka4dy j%st o&o'i2zany szano'a+ 'o(no*ci i .$a'a innyc1/ Niko)o ni% 'o(no z3usza+ do
czyni%nia t%)o, cz%)o .$a'o 3u ni% nakazuj%/
O)$anicz%nia ' zak$%si% ko$zystania z konstytucyjnyc1 'o(no*ci i .$a' 3o)2 &y+ ustana'ian%
ty(ko ' usta'i% i ty(ko 't%dy, )dy s2 koni%czn% ' d%3ok$atyczny3 .a5st'i% d(a j%)o
&%z.i%cz%5st'a (u& .o$z2dku .u&(iczn%)o, &2d, d(a oc1$ony *$odo'iska, zd$o'ia i 3o$a(no*ci
.u&(iczn%j, a(&o 'o(no*ci i .$a' innyc1 os-&/ O)$anicz%nia t% ni% 3o)2 na$usza+ istoty
'o(no*ci i .$a'/
Wszyscy s2 'o&%c .$a'a $-'ni/ Wszyscy 3aj2 .$a'o do $-'n%)o t$akto'ania .$z%z 'adz%
.u&(iczn%/
Nikt ni% 3o4% &y+ dysk$y3ino'any ' 4yciu .o(ityczny3, s.o%czny3 (u& )os.oda$czy3 z
jaki%jko('i%k .$zyczyny/
Ko&i%ta i 364czyzna ' Rz%czy.os.o(it%j Po(ski%j 3aj2 $-'n% .$a'a ' 4yciu $odzinny3,
.o(ityczny3, s.o%czny3 i )os.oda$czy3/
Ko&i%ta i 364czyzna 3aj2 ' szcz%)-(no*ci $-'n% .$a'o do ksztac%nia, zat$udni%nia i
a'ans-', do j%dnako'%)o 'yna)$adzania za .$ac6 j%dnako'%j 'a$to*ci, do za&%z.i%cz%nia
s.o%czn%)o o$az do zaj3o'ania stano'isk, .%ni%nia 7unkcji o$az uzyski'ania )odno*ci
.u&(icznyc1 i odznacz%5/
O&y'at%(st'o .o(ski% na&y'a si6 .$z%z u$odz%ni% z $odzic-' &6d2cyc1 o&y'at%(a3i .o(ski3i/
Inn% .$zy.adki na&ycia o&y'at%(st'a .o(ski%)o ok$%*(a usta'a/
O&y'at%( .o(ski ni% 3o4% ut$aci+ o&y'at%(st'a .o(ski%)o, c1y&a 4% sa3 si6 )o z$z%kni%/
Rz%cz.os.o(ita Po(ska za.%'nia o&y'at%(o3 .o(ski3 na(%42cy3 do 3ni%jszo*ci na$odo'yc1 i
%tnicznyc1 'o(no*+ zac1o'ania i $oz'oju 'asn%)o j6zyka, zac1o'ania o&yczaj-' i t$adycji
o$az $oz'oju 'asn%j ku(tu$y/
8ni%jszo*ci na$odo'% i %tniczn% 3aj2 .$a'o do t'o$z%nia 'asnyc1 instytucji %dukacyjnyc1,
ku(tu$a(nyc1 i instytucji su42cyc1 oc1$oni% to4sa3o*ci $%(i)ijn%j o$az do ucz%stnict'a '
$ozst$zy)aniu s.$a' dotycz2cyc1 ic1 to4sa3o*ci ku(tu$o'%j/
Podczas .o&ytu za )$anic2 o&y'at%( .o(ski 3a .$a'o do o.i%ki z% st$ony Rz%czy.os.o(it%j
Po(ski%j/
9
Kto znajduj% si6 .od 'adz2 Rz%czy.os.o(it%j Po(ski%j, ko$zysta z 'o(no*ci i .$a'
za.%'nionyc1 ' Konstytucji/
Wyj2tki od t%j zasady, odnosz2c% si6 do cudzozi%3c-', ok$%*(a usta'a/
WOLNO5CI I PR1W1 OSO6ISTE
Rz%cz.os.o(ita Po(ska za.%'nia ka4d%3u czo'i%ko'i .$a'n2 oc1$on6 4ycia/
Nikt ni% 3o4% &y+ .oddany %ks.%$y3%nto3 nauko'y3, ' ty3 3%dyczny3, &%z do&$o'o(ni%
'y$a4on%j z)ody/
Nikt ni% 3o4% &y+ .oddany to$tu$o3 ani ok$utn%3u, ni%(udzki%3u (u& .oni4aj2c%3u
t$akto'aniu i ka$aniu/ Zakazuj% si6 stoso'ania ka$ ci%(%snyc1/
Ka4d%3u za.%'nia si6 ni%tyka(no*+ oso&ist2 i 'o(no*+ oso&ist2/ Poz&a'i%ni% (u& o)$anicz%ni%
'o(no*ci 3o4% nast2.i+ ty(ko na zasadac1 i ' t$y&i% ok$%*(onyc1 ' usta'i%/
Ka4dy .oz&a'iony 'o(no*ci ni% na .odsta'i% 'y$oku s2do'%)o 3a .$a'o od'oania si6 do
s2du ' c%(u ni%z'oczn%)o usta(%nia (%)a(no*ci t%)o .oz&a'i%nia/ O .oz&a'i%niu 'o(no*ci
.o'iada3ia si6 ni%z'oczni% $odzin6 (u& oso&6 'skazan2 .$z%z .oz&a'ion%)o 'o(no*ci/
Ka4dy zat$zy3any .o'ini%n &y+ ni%z'oczni% i ' s.os-& z$ozu3iay d(a ni%)o .oin7o$3o'any
o .$zyczynac1 zat$zy3ania/ Po'ini%n on &y+ ' ci2)u :; )odzin od c1'i(i zat$zy3ania
.$z%kazany do dys.ozycji s2du/ Zat$zy3an%)o na(%4y z'o(ni+, j%4%(i ' ci2)u <: )odzin od
.$z%kazania do dys.ozycji s2du ni% zostani% 3u do$6czon% .ostano'i%ni% s2du o
ty3czaso'y3 a$%szto'aniu '$az z .$z%dsta'iony3i za$zuta3i/
Ka4dy .oz&a'iony 'o(no*ci .o'ini%n &y+ t$akto'any ' s.os-& 1u3anita$ny/
Ka4dy &%z.$a'ni% .oz&a'iony 'o(no*ci 3a .$a'o do odszkodo'ania/
Od.o'i%dzia(no*ci ka$n%j .od(%)a t%n ty(ko, kto do.u*ci si6 czynu za&$onion%)o .od )$o,&2
ka$y .$z%z usta'6 o&o'i2zuj2c2 ' czasi% j%)o .o.%ni%nia/ Zasada ta ni% stoi na .$z%szkodzi%
uka$aniu za czyn, kt-$y ' czasi% j%)o .o.%ni%nia stano'i .$z%st6.st'o ' 3y*( .$a'a
3i6dzyna$odo'%)o/
Ka4dy, .$z%ci' ko3u .$o'adzon% j%st .ost6.o'ani% ka$n%, 3a .$a'o do o&$ony '%
'szystkic1 stadiac1 .ost6.o'ania/ 8o4% on ' szcz%)-(no*ci 'y&$a+ o&$o5c6 (u& na zasadac1
ok$%*(onyc1 ' usta'i% ko$zysta+ z o&$o5cy z u$z6du/
Ka4d%)o u'a4a si6 za ni%'inn%)o, do.-ki j%)o 'ina ni% zostani% st'i%$dzona .$a'o3ocny3
'y$oki%3 s2du/ =zasada do3ni%3ania ni%'inno*ci>
Z&$odni% 'oj%nn% i z&$odni% .$z%ci'ko (udzko*ci ni% .od(%)aj2 .$z%da'ni%niu/
Bi%) .$z%da'ni%nia ' stosunku do .$z%st6.st', ni% *ci)anyc1 z .$zyczyn .o(itycznyc1,
.o.%nionyc1 .$z%z 7unkcjona$iuszy .u&(icznyc1 (u& na ic1 z(%c%ni%, u(%)a za'i%sz%niu do
czasu ustania tyc1 .$zyczyn/
Ka4dy 3a .$a'o do s.$a'i%d(i'%)o i ja'n%)o $oz.at$z%nia s.$a'y &%z ni%uzasadnion%j z'oki
.$z%z 'a*ci'y, ni%za(%4ny, &%zst$onny i ni%za'isy s2d/
Wy2cz%ni% ja'no*ci $oz.$a'y 3o4% nast2.i+ z% 'z)(6du na 3o$a(no*+, &%z.i%cz%5st'o
.a5st'a i .o$z2d%k .u&(iczny o$az z% 'z)(6du na oc1$on6 4ycia .$y'atn%)o st$on (u& inny
'a4ny int%$%s .$y'atny/ Wy$ok o)aszany j%st .u&(iczni%/
<
P$z%.ad%k $z%czy 3o4% nast2.i+ ty(ko ' .$zy.adkac1 ok$%*(onyc1 ' usta'i% i ty(ko na
.odsta'i% .$a'o3ocn%)o o$z%cz%nia s2du/
Ka4dy 3a .$a'o do oc1$ony .$a'n%j 4ycia .$y'atn%)o, $odzinn%)o, czci i do&$%)o i3i%nia
o$az do d%cydo'ania o s'oi3 4yciu oso&isty3/
Rodzic% 3aj2 .$a'o do 'yc1o'ania dzi%ci z)odni% z 'asny3i .$z%konania3i/ Wyc1o'ani% to
.o'inno u'z)(6dnia+ sto.i%5 doj$zao*ci dzi%cka, a tak4% 'o(no*+ j%)o su3i%nia i 'yznania
o$az j%)o .$z%konania/
O)$anicz%ni% (u& .oz&a'i%ni% .$a' $odzici%(skic1 3o4% nast2.i+ ty(ko ' .$zy.adkac1
ok$%*(onyc1 ' usta'i% i ty(ko na .odsta'i% .$a'o3ocn%)o o$z%cz%nia s2du/
Za.%'nia si6 'o(no*+ i oc1$on6 taj%3nicy ko3uniko'ania si6/ Ic1 o)$anicz%ni% 3o4% nast2.i+
j%dyni% ' .$zy.adkac1 ok$%*(onyc1 ' usta'i% i ' s.os-& ' ni%j ok$%*(ony/
Za.%'nia si6 ni%na$usza(no*+ 3i%szkania/ P$z%szukani% 3i%szkania, .o3i%szcz%nia (u&
.ojazdu 3o4% nast2.i+ j%dyni% ' .$zy.adkac1 ok$%*(onyc1 ' usta'i% i ' s.os-& ' ni%j
ok$%*(ony/
Nikt ni% 3o4% &y+ o&o'i2zany inacz%j ni4 na .odsta'i% usta'y do uja'niania in7o$3acji
dotycz2cyc1 j%)o oso&y/
Wadz% .u&(iczn% ni% 3o)2 .ozyski'a+, )$o3adzi+ i udost6.nia+ innyc1 in7o$3acji o
o&y'at%(ac1 ni4 ni%z&6dn% ' d%3ok$atyczny3 .a5st'i% .$a'ny3/
Ka4dy 3a .$a'o dost6.u do dotycz2cyc1 )o u$z6do'yc1 doku3%nt-' i z&io$-' danyc1/
O)$anicz%ni% t%)o .$a'a 3o4% ok$%*(i+ usta'a/
Ka4dy 3a .$a'o do 42dania s.$osto'ania o$az usuni6cia in7o$3acji ni%.$a'dzi'yc1,
ni%.%nyc1 (u& z%&$anyc1 ' s.os-& s.$z%czny z usta'2/
Zasady i t$y )$o3adz%nia o$az udost6.niania in7o$3acji ok$%*(a usta'a/
Ka4d%3u za.%'nia si6 'o(no*+ .o$uszania si6 .o t%$yto$iu3 Rz%czy.os.o(it%j Po(ski%j o$az
'y&o$u 3i%jsca za3i%szkania i .o&ytu/
Ka4dy 3o4% s'o&odni% o.u*ci+ t%$yto$iu3 Rz%czy.os.o(it%j Po(ski%j/
Wo(no*ci, o kt-$yc1 3o'a ' ust/ 9 i <, 3o)2 .od(%)a+ o)$anicz%nio3 ok$%*(ony3 ' usta'i%/
O&y'at%(a .o(ski%)o ni% 3o4na 'yda(i+ z k$aju ani zakaza+ 3u .o'$otu do k$aju/
Oso&a, kt-$%j .oc1odz%ni% .o(ski% zostao st'i%$dzon% z)odni% z usta'2, 3o4% osi%d(i+ si6 na
t%$yto$iu3 Rz%czy.os.o(it%j Po(ski%j na sta%/
Ka4d%3u za.%'nia si6 'o(no*+ su3i%nia i $%(i)ii/
Wo(no*+ $%(i)ii o&%j3uj% 'o(no*+ 'yzna'ania (u& .$zyj3o'ania $%(i)ii '%du) 'asn%)o
'y&o$u o$az uz%'n6t$zniania indy'idua(ni% (u& z inny3i, .u&(iczni% (u& .$y'atni%, s'oj%j
$%(i)ii .$z%z u.$a'iani% ku(tu, 3od(it'6, ucz%stnicz%ni% ' o&$z6dac1, .$aktyko'ani% i
nauczani%/ Wo(no*+ $%(i)ii o&%j3uj% tak4% .osiadani% *'i2ty5 i innyc1 3i%jsc ku(tu '
za(%4no*ci od .ot$z%& (udzi 'i%$z2cyc1 o$az .$a'o os-& do ko$zystania z .o3ocy $%(i)ijn%j
ta3, )dzi% si6 znajduj2/
Rodzic% 3aj2 .$a'o do za.%'ni%nia dzi%cio3 'yc1o'ania i nauczania 3o$a(n%)o i $%(i)ijn%)o
z)odni% z% s'oi3i .$z%konania3i/ P$z%.is a$t/ :; ust/ 9 stosuj% si6 od.o'i%dnio/
?
R%(i)ia ko*cioa (u& inn%)o z'i2zku 'yznanio'%)o o u$%)u(o'an%j sytuacji .$a'n%j 3o4% &y+
.$z%d3iot%3 nauczania ' szko(%, .$zy czy3 ni% 3o4% &y+ na$uszona 'o(no*+ su3i%nia i
$%(i)ii innyc1 os-&/
Wo(no*+ uz%'n6t$zniania $%(i)ii 3o4% &y+ o)$aniczona j%dyni% ' d$odz% usta'y i ty(ko 't%dy,
)dy j%st to koni%czn% do oc1$ony &%z.i%cz%5st'a .a5st'a, .o$z2dku .u&(iczn%)o, zd$o'ia,
3o$a(no*ci (u& 'o(no*ci i .$a' innyc1 os-&/
Nikt ni% 3o4% &y+ z3uszany do ucz%stnicz%nia ani do ni%ucz%stnicz%nia ' .$aktykac1
$%(i)ijnyc1/
Nikt ni% 3o4% &y+ o&o'i2zany .$z%z o$)any 'adzy .u&(iczn%j do uja'ni%nia s'oj%)o
*'iato.o)(2du, .$z%kona5 $%(i)ijnyc1 (u& 'yznania/
Ka4d%3u za.%'nia si6 'o(no*+ 'y$a4ania s'oic1 .o)(2d-' o$az .ozyski'ania i
$oz.o'sz%c1niania in7o$3acji/
C%nzu$a .$%'%ncyjna *$odk-' s.o%czn%)o .$z%kazu o$az konc%sjono'ani% .$asy s2
zakazan%/ @sta'a 3o4% '.$o'adzi+ o&o'i2z%k u.$z%dni%)o uzyskania konc%sji na
.$o'adz%ni% stacji $adio'%j (u& t%(%'izyjn%j/
!kst$adycja o&y'at%(a .o(ski%)o j%st zakazana, z 'yj2tki%3 .$zy.adk-' ok$%*(onyc1 ' ust/ <
i ?/
!kst$adycja o&y'at%(a .o(ski%)o 3o4% &y+ dokonana na 'nios%k inn%)o .a5st'a (u&
s2do'%)o o$)anu 3i6dzyna$odo'%)o, j%4%(i 3o4(i'o*+ taka 'ynika z $atyAko'an%j .$z%z
Rz%cz.os.o(it2 Po(sk2 u3o'y 3i6dzyna$odo'%j (u& usta'y 'ykonuj2c%j akt .$a'a
stano'ion%)o .$z%z o$)anizacj6 3i6dzyna$odo'2, kt-$%j Rz%cz.os.o(ita Po(ska j%st czonki%3,
.od 'a$unki%3 4% czyn o&j6ty 'nioski%3 o %kst$adycj6B
9> zosta .o.%niony .oza t%$yto$iu3 Rz%czy.os.o(it%j Po(ski%j, o$az
<> stano'i .$z%st6.st'o '%du) .$a'a Rz%czy.os.o(it%j Po(ski%j (u& stano'i&y .$z%st6.st'o
'%du) .$a'a Rz%czy.os.o(it%j Po(ski%j ' $azi% .o.%ni%nia na t%$yto$iu3 Rz%czy.os.o(it%j
Po(ski%j, za$-'no ' czasi% j%)o .o.%ni%nia, jak i ' c1'i(i zo4%nia 'niosku/
Ni% 'y3a)a s.%ni%nia 'a$unk-' ok$%*(onyc1 ' ust/ < .kt 9 i < %kst$adycja 3aj2ca nast2.i+
na 'nios%k s2do'%)o o$)anu 3i6dzyna$odo'%)o .o'oan%)o na .odsta'i% $atyAko'an%j
.$z%z Rz%cz.os.o(it2 Po(sk2 u3o'y 3i6dzyna$odo'%j, ' z'i2zku z o&j6t2 ju$ysdykcj2 t%)o
o$)anu z&$odni2 (udo&-jst'a, z&$odni2 .$z%ci'ko (udzko*ci, z&$odni2 'oj%nn2 (u& z&$odni2
a)$%sji/
!kst$adycja j%st zakazana, j%4%(i dotyczy oso&y .od%j$zan%j o .o.%ni%ni% &%z u4ycia
.$z%3ocy .$z%st6.st'a z .$zyczyn .o(itycznyc1 (u& j%j dokonani% &6dzi% na$usza+ 'o(no*ci i
.$a'a czo'i%ka i o&y'at%(a/
W s.$a'i% do.uszcza(no*ci %kst$adycji o$z%ka s2d/
Cudzozi%3cy 3o)2 ko$zysta+ z .$a'a azy(u ' Rz%czy.os.o(it%j Po(ski%j na zasadac1
ok$%*(onyc1 ' usta'i%/
Cudzozi%3co'i, kt-$y ' Rz%czy.os.o(it%j Po(ski%j .oszukuj% oc1$ony .$z%d .$z%*(ado'ani%3,
3o4% &y+ .$zyznany status uc1od,cy z)odni% z 'i242cy3i Rz%cz.os.o(it2 Po(sk2 u3o'a3i
3i6dzyna$odo'y3i/
WOLNO5CI I PR1W1 POLITYCZNE
:
Ka4d%3u za.%'nia si6 'o(no*+ o$)anizo'ania .okojo'yc1 z)$o3adz%5 i ucz%stnicz%nia '
nic1/ O)$anicz%ni% t%j 'o(no*ci 3o4% ok$%*(a+ usta'a/
Ka4d%3u za.%'nia si6 'o(no*+ z$z%szania si6/
Zakazan% s2 z$z%sz%nia, kt-$yc1 c%( (u& dziaa(no*+ s2 s.$z%czn% z Konstytucj2 (u& usta'2/ O
od3o'i% $%j%st$acji (u& zakazi% dziaania taki%)o z$z%sz%nia o$z%ka s2d/
@sta'a ok$%*(a $odzaj% z$z%sz%5 .od(%)aj2cyc1 s2do'%j $%j%st$acji, t$y& t%j $%j%st$acji o$az
7o$3y nadzo$u nad ty3i z$z%sz%nia3i/
Za.%'nia si6 'o(no*+ z$z%szania si6 ' z'i2zkac1 za'odo'yc1, o$)anizacjac1 s.o%czno-
za'odo'yc1 $o(nik-' o$az ' o$)anizacjac1 .$acoda'c-'/
Z'i2zki za'odo'% o$az .$acoda'cy i ic1 o$)anizacj% 3aj2 .$a'o do $oko'a5, ' szcz%)-(no*ci
' c%(u $oz'i2zy'ania s.o$-' z&io$o'yc1, o$az do za'i%$ania ukad-' z&io$o'yc1 .$acy i
innyc1 .o$ozu3i%5/
Z'i2zko3 za'odo'y3 .$zysu)uj% .$a'o do o$)anizo'ania st$ajk-' .$aco'niczyc1 i innyc1
7o$3 .$ot%stu ' )$anicac1 ok$%*(onyc1 ' usta'i%/ Z% 'z)(6du na do&$o .u&(iczn% usta'a
3o4% o)$aniczy+ .$o'adz%ni% st$ajku (u& zakaza+ )o ' odni%si%niu do ok$%*(onyc1 kat%)o$ii
.$aco'nik-' (u& ' ok$%*(onyc1 dzi%dzinac1/
Zak$%s 'o(no*ci z$z%szania si6 ' z'i2zkac1 za'odo'yc1 i o$)anizacjac1 .$acoda'c-' o$az
innyc1 'o(no*ci z'i2zko'yc1 3o4% .od(%)a+ ty(ko taki3 o)$anicz%nio3 usta'o'y3, jaki% s2
do.uszcza(n% .$z%z 'i242c% Rz%cz.os.o(it2 Po(sk2 u3o'y 3i6dzyna$odo'%/
O&y'at%(% .o(scy ko$zystaj2cy z .%ni .$a' .u&(icznyc1 3aj2 .$a'o dost6.u do su4&y
.u&(iczn%j na j%dnako'yc1 zasadac1/
O&y'at%( 3a .$a'o do uzyski'ania in7o$3acji o dziaa(no*ci o$)an-' 'adzy .u&(iczn%j o$az
os-& .%ni2cyc1 7unkcj% .u&(iczn%/ P$a'o to o&%j3uj% $-'ni%4 uzyski'ani% in7o$3acji o
dziaa(no*ci o$)an-' sa3o$z2du )os.oda$cz%)o i za'odo'%)o a tak4% innyc1 os-& o$az
j%dnost%k o$)anizacyjnyc1 ' zak$%si%, ' jaki3 'ykonuj2 on% zadania 'adzy .u&(iczn%j i
)os.oda$uj2 3i%ni%3 ko3una(ny3 (u& 3aj2tki%3 Cka$&u Pa5st'a/
P$a'o do uzyski'ania in7o$3acji o&%j3uj% dost6. do doku3%nt-' o$az 'st6. na .osi%dz%nia
ko(%)ia(nyc1 o$)an-' 'adzy .u&(iczn%j .oc1odz2cyc1 z .o'sz%c1nyc1 'y&o$-', z
3o4(i'o*ci2 $%j%st$acji d,'i6ku (u& o&$azu/
O)$anicz%ni% .$a'a, o kt-$y3 3o'a ' ust/ 9 i <, 3o4% nast2.i+ 'y2czni% z% 'z)(6du na
ok$%*(on% ' usta'ac1 oc1$on6 'o(no*ci i .$a' innyc1 os-& i .od3iot-' )os.oda$czyc1 o$az
oc1$on6 .o$z2dku .u&(iczn%)o, &%z.i%cz%5st'a (u& 'a4n%)o int%$%su )os.oda$cz%)o
.a5st'a/
#$y& udzi%(ania in7o$3acji, o kt-$yc1 3o'a ' ust/ 9 i <, ok$%*(aj2 usta'y, a ' odni%si%niu do
C%j3u i C%natu ic1 $%)u(a3iny/
O&y'at%( .o(ski 3a .$a'o udziau ' $%7%$%ndu3 o$az .$a'o 'y&i%$ania P$%zyd%nta
Rz%czy.os.o(it%j, .os-', s%nato$-' i .$z%dsta'ici%(i do o$)an-' sa3o$z2du t%$yto$ia(n%)o,
j%4%(i naj.-,ni%j ' dniu )oso'ania ko5czy 9; (at/
P$a'o udziau ' $%7%$%ndu3 o$az .$a'o 'y&i%$ania ni% .$zysu)uj% oso&o3, kt-$%
.$a'o3ocny3 o$z%cz%ni%3 s2do'y3 s2 u&%z'asno'o(nion% (u& .oz&a'ion% .$a'
.u&(icznyc1 a(&o 'y&o$czyc1/
D
Ka4dy 3a .$a'o skada+ .%tycj%, 'nioski i ska$)i ' int%$%si% .u&(iczny3, 'asny3 (u& inn%j
oso&y za j%j z)od2 do o$)an-' 'adzy .u&(iczn%j o$az do o$)anizacji i instytucji s.o%cznyc1 '
z'i2zku z 'ykony'any3i .$z%z ni% zadania3i z(%cony3i z zak$%su ad3inist$acji .u&(iczn%j/
#$y& $oz.at$y'ania .%tycji, 'niosk-' i ska$) ok$%*(a usta'a/
WOLNO5CI I PR1W1 E,ONOMICZNE" SOCJ1LNE I ,7LT7R1LNE
Ka4dy 3a .$a'o do 'asno*ci, innyc1 .$a' 3aj2tko'yc1 o$az .$a'o dzi%dzicz%nia/
Wasno*+, inn% .$a'a 3aj2tko'% o$az .$a'o dzi%dzicz%nia .od(%)aj2 $-'n%j d(a 'szystkic1
oc1$oni% .$a'n%j/
Wasno*+ 3o4% &y+ o)$aniczona ty(ko ' d$odz% usta'y i ty(ko ' zak$%si%, ' jaki3 ni% na$usza
ona istoty .$a'a 'asno*ci/
Ka4d%3u za.%'nia si6 'o(no*+ 'y&o$u i 'ykony'ania za'odu o$az 'y&o$u 3i%jsca .$acy/
Wyj2tki ok$%*(a usta'a/
O&o'i2z%k .$acy 3o4% &y+ nao4ony ty(ko .$z%z usta'6/
Cta% zat$udniani% dzi%ci do (at 9E j%st zakazan%/ Fo$3y i c1a$akt%$ do.uszcza(n%)o
zat$udniania ok$%*(a usta'a/
8ini3a(n2 'ysoko*+ 'yna)$odz%nia za .$ac6 (u& s.os-& usta(ania t%j 'ysoko*ci ok$%*(a
usta'a/
Wadz% .u&(iczn% .$o'adz2 .o(ityk6 z3i%$zaj2c2 do .%n%)o, .$odukty'n%)o zat$udni%nia
.o.$z%z $%a(izo'ani% .$o)$a3-' z'a(czania &%z$o&ocia, ' ty3 o$)anizo'ani% i 's.i%$ani%
.o$adnict'a i szko(%nia za'odo'%)o o$az $o&-t .u&(icznyc1 i .$ac int%$'%ncyjnyc1/
Ka4dy 3a .$a'o do &%z.i%cznyc1 i 1i)i%nicznyc1 'a$unk-' .$acy/ C.os-& $%a(izacji t%)o
.$a'a o$az o&o'i2zki .$acoda'cy ok$%*(a usta'a/
P$aco'nik 3a .$a'o do ok$%*(onyc1 ' usta'i% dni 'o(nyc1 od .$acy i co$ocznyc1 .atnyc1
u$(o.-'G 3aksy3a(n% no$3y czasu .$acy ok$%*(a usta'a/
O&y'at%( 3a .$a'o do za&%z.i%cz%nia s.o%czn%)o ' $azi% ni%zdo(no*ci do .$acy z% 'z)(6du
na c1o$o&6 (u& in'a(idzt'o o$az .o osi2)ni6ciu 'i%ku %3%$yta(n%)o/ Zak$%s i 7o$3y
za&%z.i%cz%nia s.o%czn%)o ok$%*(a usta'a/
O&y'at%( .ozostaj2cy &%z .$acy ni% z 'asn%j 'o(i i ni% 3aj2cy innyc1 *$odk-' ut$zy3ania
3a .$a'o do za&%z.i%cz%nia s.o%czn%)o, kt-$%)o zak$%s i 7o$3y ok$%*(a usta'a/
Ka4dy 3a .$a'o do oc1$ony zd$o'ia/
O&y'at%(o3, ni%za(%4ni% od ic1 sytuacji 3at%$ia(n%j, 'adz% .u&(iczn% za.%'niaj2 $-'ny
dost6. do *'iadcz%5 o.i%ki zd$o'otn%j Ananso'an%j z% *$odk-' .u&(icznyc1/ Wa$unki i
zak$%s udzi%(ania *'iadcz%5 ok$%*(a usta'a/
Wadz% .u&(iczn% s2 o&o'i2zan% do za.%'ni%nia szcz%)-(n%j o.i%ki zd$o'otn%j dzi%cio3,
ko&i%to3 ci64a$ny3, oso&o3 ni%.%nos.$a'ny3 i oso&o3 ' .od%szy3 'i%ku
Wadz% .u&(iczn% s2 o&o'i2zan% do z'a(czania c1o$-& %.id%3icznyc1 i za.o&i%)ania
n%)aty'ny3 d(a zd$o'ia skutko3 d%)$adacji *$odo'iska/
Wadz% .u&(iczn% .o.i%$aj2 $oz'-j ku(tu$y Azyczn%j, z'aszcza '*$-d dzi%ci i 3odzi%4y/
E
Oso&o3 ni%.%nos.$a'ny3 'adz% .u&(iczn% udzi%(aj2, z)odni% z usta'2, .o3ocy '
za&%z.i%czaniu %)zyst%ncji, .$zys.oso&i%niu do .$acy o$az ko3unikacji s.o%czn%j/
Ka4dy 3a .$a'o do nauki/ Nauka do 9; $oku 4ycia j%st o&o'i2zko'a/ C.os-& 'ykony'ania
o&o'i2zku szko(n%)o ok$%*(a usta'a/
Nauka ' szkoac1 .u&(icznyc1 j%st &%z.atna/ @sta'a 3o4% do.u*ci+ *'iadcz%ni% ni%kt-$yc1
usu) %dukacyjnyc1 .$z%z .u&(iczn% szkoy 'y4sz% za od.atno*ci2/
Rodzic% 3aj2 'o(no*+ 'y&o$u d(a s'oic1 dzi%ci szk- innyc1 ni4 .u&(iczn%/ O&y'at%(% i
instytucj% 3aj2 .$a'o zakadania szk- .odsta'o'yc1, .onad.odsta'o'yc1 i 'y4szyc1 o$az
zakad-' 'yc1o'a'czyc1/ Wa$unki zakadania i dziaa(no*ci szk- ni%.u&(icznyc1 o$az udziau
'adz .u&(icznyc1 ' ic1 Ananso'aniu, a tak4% zasady nadzo$u .%da)o)iczn%)o nad szkoa3i i
zakada3i 'yc1o'a'czy3i, ok$%*(a usta'a/
Wadz% .u&(iczn% za.%'niaj2 o&y'at%(o3 .o'sz%c1ny i $-'ny dost6. do 'yksztac%nia/ W
ty3 c%(u t'o$z2 i 's.i%$aj2 syst%3y indy'idua(n%j .o3ocy Ananso'%j i o$)anizacyjn%j d(a
uczni-' i stud%nt-'/ Wa$unki udzi%(ania .o3ocy ok$%*(a usta'a/
Za.%'nia si6 autono3i6 szk- 'y4szyc1 na zasadac1 ok$%*(onyc1 ' usta'i%/
Pa5st'o ' s'oj%j .o(ityc% s.o%czn%j i )os.oda$cz%j u'z)(6dnia do&$o $odziny/ Rodziny
znajduj2c% si6 ' t$udn%j sytuacji 3at%$ia(n%j i s.o%czn%j, z'aszcza 'i%(odzi%tn% i ni%.%n%,
3aj2 .$a'o do szcz%)-(n%j .o3ocy z% st$ony 'adz .u&(icznyc1/
8atka .$z%d i .o u$odz%niu dzi%cka 3a .$a'o do szcz%)-(n%j .o3ocy 'adz .u&(icznyc1,
kt-$%j zak$%s ok$%*(a usta'a/
Rz%cz.os.o(ita Po(ska za.%'nia oc1$on6 .$a' dzi%cka/ Ka4dy 3a .$a'o 42da+ od o$)an-'
'adzy .u&(iczn%j oc1$ony dzi%cka .$z%d .$z%3oc2, ok$uci%5st'%3, 'yzyski%3 i
d%3o$a(izacj2/
Hzi%cko .oz&a'ion% o.i%ki $odzici%(ski%j 3a .$a'o do o.i%ki i .o3ocy 'adz .u&(icznyc1/
W toku usta(ania .$a' dzi%cka o$)any 'adzy .u&(iczn%j o$az oso&y od.o'i%dzia(n% za
dzi%cko s2 o&o'i2zan% do 'ysuc1ania i ' 3ia$6 3o4(i'o*ci u'z)(6dni%nia zdania dzi%cka/
@sta'a ok$%*(a ko3.%t%ncj% i s.os-& .o'oy'ania Rz%cznika P$a' Hzi%cka/
Ka4d%3u za.%'nia si6 'o(no*+ t'-$czo*ci a$tystyczn%j, &ada5 nauko'yc1 o$az o)aszania ic1
'ynik-', 'o(no*+ nauczania, a tak4% 'o(no*+ ko$zystania z d-&$ ku(tu$y/
Wadz% .u&(iczn% .$o'adz2 .o(ityk6 za.%'niaj2c2 &%z.i%cz%5st'o %ko(o)iczn%
's.-cz%sn%3u i .$zyszy3 .oko(%nio3/
Oc1$ona *$odo'iska j%st o&o'i2zki%3 'adz .u&(icznyc1/
Ka4dy 3a .$a'o do in7o$3acji o stani% i oc1$oni% *$odo'iska/
Wadz% .u&(iczn% 's.i%$aj2 dziaania o&y'at%(i na $z%cz oc1$ony i .o.$a'y stanu *$odo'iska/
Wadz% .u&(iczn% .$o'adz2 .o(ityk6 s.$zyjaj2c2 zas.okoj%niu .ot$z%& 3i%szkanio'yc1
o&y'at%(i, ' szcz%)-(no*ci .$z%ci'dziaaj2 &%zdo3no*ci, 's.i%$aj2 $oz'-j &udo'nict'a
socja(n%)o o$az .o.i%$aj2 dziaania o&y'at%(i z3i%$zaj2c% do uzyskania 'asn%)o 3i%szkania/
Oc1$on6 .$a' (okato$-' ok$%*(a usta'a/
I
Wadz% .u&(iczn% c1$oni2 konsu3%nt-', u4ytko'nik-' i naj%3c-' .$z%d dziaania3i
za)$a4aj2cy3i ic1 zd$o'iu, .$y'atno*ci i &%z.i%cz%5st'u o$az .$z%d ni%uczci'y3i .$aktyka3i
$ynko'y3i/ Zak$%s t%j oc1$ony ok$%*(a usta'a/
ROHKI OCJRON" WOLNOCI I PRAW
Ka4dy 3a .$a'o do 'yna)$odz%nia szkody, jaka zostaa 3u 'y$z2dzona .$z%z ni%z)odn% z
.$a'%3 dziaani% o$)anu 'adzy .u&(iczn%j/
@sta'a ni% 3o4% niko3u za3yka+ d$o)i s2do'%j doc1odz%nia na$uszonyc1 'o(no*ci (u& .$a'/
Ka4da z% st$on 3a .$a'o do zaska$4%nia o$z%cz%5 i d%cyzji 'ydanyc1 ' .i%$'sz%j instancji/
Wyj2tki od t%j zasady o$az t$y& zaska$4ania ok$%*(a usta'a/
Ka4dy, czyj% konstytucyjn% 'o(no*ci (u& .$a'a zostay na$uszon%, 3a .$a'o, na zasadac1
ok$%*(onyc1 ' usta'i%, 'ni%*+ ska$)6 do #$y&unau Konstytucyjn%)o ' s.$a'i% z)odno*ci z
Konstytucj2 usta'y (u& inn%)o aktu no$3aty'n%)o, na .odsta'i% kt-$%)o s2d (u& o$)an
ad3inist$acji .u&(iczn%j o$z%k ostat%czni% o j%)o 'o(no*ciac1 (u& .$a'ac1 a(&o o j%)o
o&o'i2zkac1 ok$%*(onyc1 ' Konstytucji/
P$z%.is ust/ 9 ni% dotyczy .$a' ok$%*(onyc1 ' a$t/ DE/
Ka4dy 3a .$a'o 'yst2.i%nia, na zasadac1 ok$%*(onyc1 ' usta'i%, do Rz%cznika P$a'
O&y'at%(skic1 z 'nioski%3 o .o3oc ' oc1$oni% s'oic1 'o(no*ci (u& .$a' na$uszonyc1 .$z%z
o$)any 'adzy .u&(iczn%j/
P$a' ok$%*(onyc1 ' a$t/ ED ust/ : i D, a$t/ EE, a$t/ EK, a$t/ I9 i a$t/ I:-IE 3o4na doc1odzi+ '
)$anicac1 ok$%*(onyc1 ' usta'i%/
O6OWI8Z,I
O&o'i2zki%3 o&y'at%(a .o(ski%)o j%st 'i%$no*+ Rz%czy.os.o(it%j Po(ski%j o$az t$oska o do&$o
's.-(n%/
Ka4dy 3a o&o'i2z%k .$z%st$z%)ania .$a'a Rz%czy.os.o(it%j Po(ski%j/
Ka4dy j%st o&o'i2zany do .onosz%nia ci64a$-' i *'iadcz%5 .u&(icznyc1, ' ty3 .odatk-',
ok$%*(onyc1 ' usta'i%/
O&o'i2zki%3 o&y'at%(a .o(ski%)o j%st o&$ona Ojczyzny/
Zak$%s o&o'i2zku su4&y 'ojsko'%j ok$%*(a usta'a/
O&y'at%(, kt-$%3u .$z%konania $%(i)ijn% (u& 'yzna'an% zasady 3o$a(n% ni% .oz'a(aj2 na
od&y'ani% su4&y 'ojsko'%j, 3o4% &y+ o&o'i2zany do su4&y zast6.cz%j na zasadac1
ok$%*(onyc1 ' usta'i%/
Ka4dy j%st o&o'i2zany do d&ao*ci o stan *$odo'iska i .onosi od.o'i%dzia(no*+ za
s.o'odo'an% .$z%z si%&i% j%)o .o)o$sz%ni%/ Zasady t%j od.o'i%dzia(no*ci ok$%*(a usta'a/
</ Zasady .$a'a 'y&o$cz%)o ='y&o$y .a$(a3%nta$n%, .$%zyd%ncki%, sa3o$z2do'%> o$az
.o(ityczn% kons%k'%ncj% %'o(ucji o$dynacji 'y&o$cz%j do .a$(a3%ntu/
Wy&o$y .a$(a3%nta$n% 9K;KB
O$dynacja 'y&o$cza, .$zyj6ta I k'i%tnia 9K;K $oku, '.$o'adzaa syst%3 'i6kszo*ci
&%z'z)(6dn%j ' 'y&o$ac1 do o&u iz& .a$(a3%ntu/ W 'y.adku ni%uzyskania .$z%z 4adn%)o z
kandydat-' .onad DLM 'a4ni% oddanyc1 )os-', .$z%.$o'adzana &ya d$u)a tu$a, z
;
udzia%3 d'-c1 kandydat-', kt-$zy zdo&y(i naj'i6ksz2 i(o*+ )os-' =do z'yci6st'a
'ysta$czaa ju4 z'yka 'i6kszo*+ )os-'>/
O$dynacja 'y&o$cza do s%j3u 9KK9$B
A$t/ 9/
9/Wy&o$y do C%natu RP od&y'aj2 si6 .$zy od.o'i%dni3 zastoso'aniu .$z%.is-' o$dynacji
'y&o$cz%j do C%j3u RP j%4%(i nini%jsza usta'a ni% stano'i inacz%j/
</ Wy&o$y do C%natu od&y'aj2 si% 2czni% z 'y&o$a3i do C%j3u/
?/ Kad%ncja C%natu $oz.oczyna si6 i ko5czy j%dnocz%*ni% z kad%ncj2 C%j3u/
A$t </
9/Ho C%natu 'y&i%$a si6 9LL s%nato$-' '%du) zasady 'i6kszo*ci ' ok$6)ac1 'y&o$czyc1
</ Ok$6)i%3 'y&o$czy3 do C%natu j%st o&sza$ 'oj%'-dzt'a
?/ ' ok$6)u 'y&o$czy3 'y&i%$a si6 d'-c1 s%nato$-', a ' ok$6)ac1 o&%j3uj2cyc1 o&sza$
'oj%'-dzt'a 'a$sza'ski%)o i 'oj%'-dzt'a kato'icki%)o 'y&i%$a si6 .o t$z%c1 s%nato$-'/
ni% '.$o'adzono .$o)-' 'y&o$czyc1, zastoso'ano 3%tod6 Ja$%-Ni%3%y%$a, 'y&o$y
od&y'ay si6 ' du4yc1 ok$6)ac1 'y&o$czyc1 =od I do 9I 3andat-', *$%dni 'y3ia$ ok$6)u N
9L,?, 'y&o$y do C%natu od&y'ay si6 ' da(szy3 ci2)u '%du) zasady 'i6kszo*cio'%j/
O$dynacja 'y&o$cza do s%natu 9KK9 B
A$t/ 9/
Wy&o$y .os-' na C%j3 RP s2 .o'sz%c1n%, &%z.o*$%dni%, $-'n%, i 'o(n% o$az
.$z%.$o'adzan% ' )oso'aniu tajny3/
A$t/ </
Ho C%j3u RP 'y&i%$a si6 '%du) zasady .$o.o$cjona(no*ci :EL .os-', z ty3, 4%B
9/ ?K9 .os-' 'y&i%$a si6 z ok$6)o'yc1 (ist kandydat-' na .os-' ' 'i%(o3andato'yc1
ok$6)ac1 'y&o$czyc1,
</ EK .os-' 'y&i%$a si6 z o)-(no.o(skic1 (ist kandydat-' na .os-', .o'i2zanyc1 z
ok$6)o'y3i (ista3i kandydat-' na .os-'
A$t/ ?/
Ka4dy 'y&o$ca 3a j%d%n )os
O$dynacja 'y&o$czaB s%j3 i s%nat 9KK?B
Zac1o'ano zasad6 .$o.o$cjona(no*ci ' $ozdzi%(aniu 3andat-' ' C%j3i% i zasad6 )oso'ania
'i6kszo*cio'%)o do C%natu/ Pozosta'iono (ist6 k$ajo'2, '.$o'adzono j%dnak zasad6, i4
3o)2 z ni%j ko$zysta+ j%dyni% t% ko3it%ty, kt-$% ' ska(i k$aju uzyskay .onad IM )os-'/
O$dynacja '.$o'adzaa j%dnak t$zy no'% .$z%.isyB .o .i%$'sz%, zastoso'ano .$o)i 'y&o$cz%
N DM d(a .a$tii .o(itycznyc1 i ;M d(a koa(icji, .o d$u)i%, z3ni%jszono $oz3ia$ ok$6)-'
'y&o$czyc1 N *$%dnia $oz3ia$u ok$6)u 'ynosia I,: , ' .o$-'naniu z% *$%dni2 9L,? '
.o.$z%dnic1 'y&o$ac1, .o t$z%ci%, z3i%niono 3%tod6 (icz%nia )os-' na 3%tod6 dOJondta/
O$dynacja 'y&o$cza do s%j3u <LL9B
8%toda dOJondta/
W Po(sc% 3a3y do czyni%nia z syst%3%3 .$o.o$cjona(ny3 ' ni%$-'nyc1 .od 'z)(6d%3
'i%(ko*ci 'i%(o3andato'yc1 ok$6)ac1 'y&o$czyc1/ #%$yto$iu3 .a5st'a .odzi%(on% j%st na :9
ok$6)-', kt-$yc1 'i%(ko*+ 'ynosi od I do 9K 3andat-' =*$%dnia 'i%(ko*+ to 99,<>, s2 to 'i6c
ok$6)i *$%dni% i du4%:/ P$-) usta'o'y 'ynosi DM d(a .oj%dynczyc1 .a$tii, ;M d(a koa(icji
'y&o$czyc1 i j%st ustano'iony na .ozio3i% k$ajo'y3/

Ho o&sadz%nia j%st :EL 3andat-', a
ic1 .$zydzia od&y'a si6 .$zy u4yciu 3%tody dPJondta/ Wy&o$cy oddaj2 j%d%n )os
.$%7%$%ncyjny na .-ot'a$t2 (ist6/
A$t/ 9?E/
9/ W c%(u .$z%.$o'adz%nia 'y&o$-' do C%j3u t'o$zy si6 'i%(o3andato'% ok$6)i 'y&o$cz%,
z'an% da(%j ok$6)a3i 'y&o$czy3i
K
</ ' ok$6)u 'y&o$czy3 'y&i%$a si6 co naj3ni%j si%d3iu .os-'
?/ ok$6) 'y&o$czy o&%j3uj% o&sza$ 'oj%'-dzt'a (u& j%)o cz6*+/ Q$anic% ok$6)u 'y&o$cz%)o
ni% 3o)2 na$usza+ )$anic 'c1odz2cyc1 ' j%)o skad .o'iat-' i 3iast na .$a'ac1 .o'iatu
O$dynacja 'y&o$cza do s%natu <LL9B
A$t/ 9K9/
9/ W c%(u .$z%.$o'adz%nia 'y&o$-' do C%natu t'o$zy si6 na o&sza$z% .oszcz%)-(nyc1
'oj%'-dzt' ok$6)i 'y&o$cz%
</ W ok$6)u 'y&o$czy3 'y&i%$a si6 od d'-c1 do czt%$%c1 s%nato$-'
?/ Ok$6) 'y&o$czy o&%j3uj6 o&sza$ 'oj%'-dzt'a (u& j%)o cz6*ci/ Q$anic% ok$6)u 'y&o$cz%)o
ni% 3o)2 na$usza+ )$anic ok$6)-' 'y&o$czyc1 ut'o$zonyc1 d(a 'y&o$-' do C%j3u
Wy&o$y .$%zyd%ncki% 9KKLB
A$t/ ;&/
9/ 0%4%(i ' 'y&o$ac1, o kt-$yc1 3o'a ' a$t/ 9/ 4ad%n z kandydat-' na .$%zyd%nta RP ni%
uzyska 'i6c%j ni4 .oo'6 'a4ni% oddanyc1 )os-', 9:)o dnia .o .i%$'szy3 )oso'aniu
.$z%.$o'adza si6 .ono'n% )oso'ani%
</ W .ono'ny3 )oso'aniu 'y&o$u dokonuj% si6 s.o*$-d d'-c1 kandydat-', kt-$zy '
.i%$'szy3 )oso'aniu ot$zy3a(i naj'i6ksz2 (icz&6 )os-'
?/ 0%4%(i kt-$yko('i%k z d'-c1 kandydat-', o kt-$yc1 3o'a ' ust/ d$u)i3 'yco7a z)od6 na
kandydo'ani%, ut$aci .$a'o 'y&o$cz% (u& u3$z%, ' j%)o 3i%jsc% do 'y&o$-' ' .ono'ny3
)oso'aniu do.uszcza si6 kandydata, kt-$y ot$zy3a ko(%jno naj'i6ksz2 (icz&6 )os-' '
.i%$'szy3 )oso'aniu/ W taki3 'y.adku dat6 .ono'n%)o )oso'ania od$acza si6 o 9: dni/
:/ Za 'y&$an%)o na u$z2d .$%zyd%nta RP ' .ono'ny3 )oso'aniu uznaj% si6 t%)o kandydata,
kt-$y ot$zy3a 'i6c%j )os-'/
D/ W 'y.adku o kt-$y3 3o'a ' ust/ ?/ PKW ni%z'oczni% in7o$3uj%, ' d$odz% uc1'ay, o
do.uszcz%niu no'%)o kandydata do 'y&o$-' ' .ono'ny3 )oso'aniu o$az .odaj% do
.u&(iczn%j 'iado3o*ci dat6 .$z%.$o'adz%nia .ono'n%)o )oso'ania/
O$dynacja 'y&o$cza do $ad )3in 9KKLB
A$t/ ;/
9/ W )3ini% =3i%*ci%> do :L LLL 3i%szk/ $adni 'y&i%$ani s2 ' j%dno3andato'yc1 ok$6)ac1
'y&o$czyc1/ Za 'y&$an%)o uznaj% si6 kandydata, kt-$y uzyska naj'i6c%j )os-'/
</ W 3i%*ci% .o'y4%j :L LLL 3i%szk/ $adni 'y&i%$ani s2 ' 'i%(o3andato'yc1 ok$6)ac1
'y&o$czyc1/ Podziau 3andat-' .o3i6dzy (isty kandydat-' dokonuj% si6 od.o'i%dnio do
2czn%j (icz&y )os-' oddanyc1 na kandydat-' dan%j (isty/ 8andaty .$zy.adaj2c% d(a dan%j
(isty ot$zy3uj2 z)osz%ni na t%j (i*ci% kandydaci, kt-$zy uzyska(i naj'i6c%j )os-'/
A$t/ 99/
9/ Ok$6) 'y&o$czy o&%j3uj% 'y&o$c-' za3i%szkayc1 na cz6*ci o&sza$u dziaania $ady/
9L
</ P$zy usta(aniu ok$6)-' 'y&o$czyc1 na(%4y u'z)(6dni+ .$z%st$z%nn%, %kono3iczn% i
s.o%czn% u'a$unko'ania 'yznaczaj2c% 'i6zi o$az int%$%sy 3i%jsco'%j 's.-(noty o&y'at%(i
za3i%szkuj2cyc1 na o&sza$z% t'o$zon%)o ok$6)u
?/ W )3inac1 na t%$%nac1 'i%jskic1 ok$6)i%3 'y&o$czy3 .o'inno &y+ so%ct'o (u& ki(ka
so%ct'/ Podzia so%ct'a na d'a (u& 'i6c%j ok$6)i 'y&o$cz% 3o4% nast2.i+ ty(ko ' 'y.adku,
)dy j%st to koni%czn% d(a zac1o'ania no$3y .$z%dsta'ici%(st'a/
A$t/ 9</
9/ W ka4dy3 ok$6)u 'y&o$czy3 t'o$zony3 d(a 'y&o$u $ady ' )3ini% =3i%*ci%> do :L LLL
3i%szk/ t'o$zy si6 ok$6)i 'y&o$cz%, ' kt-$yc1 'y&i%$a si6 od D do 9L $adnyc1/
O&o'i2zuj2ca o$dynacja sa3o$z2do'aB
Wy&o$y sa3o$z2do'% ' Po(sc% - 'y&o$y czonk-' o$)an-' stano'i2cyc1 j%dnost%k
sa3o$z2du t%$yto$ia(n%)oB
$ad )3in,
$ad .o'iat-',
s%j3ik-' 'oj%'-dzt'
o$az =od <LL<> j%dnooso&o'yc1 o$)an-' 'ykona'czyc1 )3in - '-jt-', &u$3ist$z-',
.$%zyd%nt-' 3iast/ W )3inac1 (icz2cyc1 do <L/LLL 3i%szka5c-' 'y&o$y sa3o$z2do'%
od&y'aj2 si6 '%du) o$dynacji 'i6kszo*cio'%j, ' syst%3i% 'i6kszo*ci 'z)(6dn%j =' ok$6)ac1
j%dno3andato'yc1 '%du) zasady FP#P =Wy&o$ca 'y&i%$a 't%dy j%dn%)o kandydata s.o*$-d
z)oszonyc1>, ' ok$6)ac1 'i%(o3andato'yc1 , nato3iast ' )3inac1 (icz2cyc1 .o'y4%j
<L/LLL 3i%szka5c-', a tak4% ' .o'iatac1 i 'oj%'-dzt'ac1 - '%du) syst%3u
.$o.o$cjona(n%)o, ' kt-$y3 )osy 'y&o$c-' .$z%(icza si6 na 3andaty '%du) $%)uy
dPJondta, .$%7%$uj2c%j du4% u)$u.o'ania/ O&%cny syst%3 'y&o$czy j%st sz%$oko k$ytyko'any
jako c%nt$a(istyczny i .$o'adz2cy do u.o(ityczni%nia o$)an-' sa3o$z2du t%$yto$ia(n%)o
=dotyczy to 'y&o$-' '%du) $%)uy .$o.o$cjona(n%j>/
KONC!KW!NC0! W"BORRW PARLA8!N#ARN"CJ
W"BOR" 9K;KB
%(%3%nt $y'a(izacji 'yst2.i ' .%ni ' 'y&o$ac1 do C%natu i ' C%j3i% ' o&$6&i% ?DM
3i%jsc .$zyznanyc1 &%z.a$tyjny3, z t%)o 'z)(6du &adani% z'i2zku 3i6dzy ni%kt-$y3i
c1ocia4 %(%3%nta3i syst%3u 'y&o$cz%)o a co naj3ni%j sto.ni%j j%)o
dys.$o.o$cjona(no*ci j%st 3o4(i'%,
$oz3ia$ ok$6)u ni% 3ia &%z.o*$%dni%)o '.y'u na .$o.o$cjona(no*+, ok$6)i &yy d'u i
t$zy 3andato'% =') Antosz%'ski%)o> (u& <-D =') 0%dnaki>, a(% 'y&o$ca dys.ono'a
tak2 (icz&2 )os-', jaka &ya (icz&a 3andat-' ' ok$6)u i ni% 'o(no 3u &yo s'oic1
)os-' ku3u(o'a+, dziaa 'i6c tak jak&y ucz%stniczy $-'nocz%*ni% ' 'y&o$ac1 '
d'-c1 (u& t$z%c1 ok$6)ac1 j%dno3andato'yc1,
3o4na .$zyj2+, 4% 'y&o$y z 9K;K $/ od&y'ay si6 ' 'a$unkac1 z&(i4onyc1 do tyc1 ,
jaki% c%c1uj% .o2cz%ni% ok$6)-' j%dno3andato'yc1 z 7o$3u2 'i6kszo*ci
&%z'z)(6dn%j, co st'a$zao =z'aszcza ' C%naci%> naj&a$dzi%j ko$zystn2 sytuacj6 d(a
u)$u.o'ania, kt-$% oka4% si6 najsi(ni%jsz%,
3o4na .$zyj2+, 4% sto.i%5 dys.$o.o$cjona(no*ci j%st ty3 'y4szy, i3 3ni%jsza &6dzi%
$-4nica 3i6dzy u)$u.o'ani%3 z'yci6ski3, a nast6.ny3 z ko(%i =Co(ida$no*+ uzyskaa
EI,EKM )os-' i KKM .$oc/ 3andat-' ' C%naci%>,
$oz3ia$ $%dukcji %7%kty'n%j (icz&y .a$tii N t$aktuj2c koa(icj6 $z2do'2 jako cao*+
3o4%3y o&(iczy+, 4% %7%kty'na (icz&a .a$tii na .ozio3i% 'y&o$czy3 'ynosi 9,I,
99
nato3iast na .ozio3i% .a$(a3%nta$ny3 9,L =KKM 3andat-' d(a Co(ida$no*ci> - &a$dzo
$%dukcyjny, '$6cz dysk$y3inuj2cy syst%3,
u.$a'ni%nia 'y&o$cy N 3-) 'y$a,ni% ok$%*(i+ s'% .$%7%$%ncj% d(a j%dn%)o
u)$u.o'ania, sk$%*(aj2c 'szystkic1 kandydat-' as.i$uj2cyc1 do 3andat-'
.$zydzi%(onyc1 inny3 .a$tio3, ' t%n s.os-& z'i6kszyy si6 3o4(i'o*ci za$-'no
.$ot%stu .$z%ci'ko syst%3o'i , jak i j%)o o&$ony,
dodatko'2 oko(iczno*ci2 dziaaj2c2 ty3 $az%3 'y2czni% na $z%cz o.ozycji, staa si6
(ista k$ajo'a za'i%$aj2ca naz'iska $%.$%z%ntant-' o&ozu 'adzy, dao to szans6
'%z'ania 'y&o$c-' do )oso'ania .$z%ci'ko ca%j (i*ci%, co 3iao j%dnoznaczn2
'y3o'6 .$o.a)ando'2,
.$zyj6ci% syst%3u 'i6kszo*ci &%z'z)(6dn%j ' 'a$ianci% d'uto$o'y3 u3o4(i'io
uja'ni%ni% 7aktu, 4% a.%( Co(ida$no*ci o sk$%*(%ni% ' .i%$'sz%j tu$z% 'szystkic1
kandydat-' do 3andat-' .$z%znaczonyc1 d(a 'adzy .$zyni-s 'idoczny skut%k N
o&$azuj% )o 7akt, 4% ' .i%$'sz%j tu$z% .$z%dsta'ici%(% Co(ida$no*ci o&sadzi(i 'szystki%
=.$-cz j%dn%)o> 3andaty .$z%'idzian% d(a &%z.a$tyjnyc1, .odczas )dy koa(icja PZPR-u i
j%)o sojusznik-' N ty(ko t$zy z .$z%znaczonyc1 j%j <E<, ni% uzyskuj2c 'y3a)an%)o
.$o)u DLM,
.odzia 3andat-' na S.$zy.isan%T konk$%tny3 u)$u.o'anio3 o$az o&sadzan% '
d$odz% s'o&odn%j $y'a(izacji, 'y3usi taktyk6 o&u konku$uj2cyc1 z% so&2 &(ok-',
Co(ida$no*+ d242c do ko$zystn%)o $%zu(tatu, 3o)a no3ino'a+ ty(ko j%dn%)o kandydata
na ka4dy 3andat .$zy.adaj2cy &%z.a$tyjny3, z)osz%ni% 'i6ksz%j i(o*ci kandydat-'
3o)o skutko'a+ $oz.$osz%ni%3 )os-' i ut$udni+ zdo&yci% 'y3a)anyc1 DLM )os-',
st$ona $z2do'a &y s.%ni+ t%n 'y3-) 3usiaa d%sy)no'a+ co naj3ni%j d'-c1
kandydat-' na dan% stano'isko, a c1c2c si6 u'ia$y)odni+ jako z'o(%nniczka
d%3ok$acji, ' .$aktyc% .oda'aa 'i6ksz2 (icz&6,
.o(ski .$zykad .okazuj% $-'ni%4, 4% ksztat syst%3u .a$tyjn%)o ty(ko ' ni%'i%(ki3
sto.niu j%st u'a$unko'any syst%3%3 'y&o$czy3 =.o3i3o syst%3u 'i6kszo*ci
'z)(6dn%j i 'a*ci'i% N ju4 &yo 's.o3nian% 'cz%*ni%j o co c1odzi N
j%dno3andato'yc1 ok$6)-' ni% ut$'a(i si6 syst%3 d'u&(oko'y>/
W"BOR" 9KK9B
ni%z'yk(% ko$zystn% 'a$unki d(a 3ayc1 .a$tii, uat'iaj2c% i3 zdo&yci% 3andat-' i
.$odukuj2c% d$astyczn2 7$a)3%nta$yzacj6 .o(ski%j sc%ny .a$(a3%nta$n%j,
' 'a$unkac1 si(n%j 7$a)3%nta$yzacji syst%3u ut'o$z%ni% ok$6)-' si%d3io3andato'yc1
.oz'a(a na j%j uja'ni%ni% ju4 ' o&$6&i% ok$6)u, c1y&a, 4% do3inuj% ' ni3 j%dna (u& d'i% siy
.o(ityczn%,
.ostano'i%nia o$dynacji za'i%$ay tak4% %(%3%nty ko$zystn% d(a .a$tii du4yc1 N dodatko'a
dyst$y&ucja 3andat-' z (ist o)-(no.o(skic1, na kt-$% kandydat-' 3o)y z)osi+ .a$ti%, kt-$%
uzyskay ok$%*(on% 3ini3u3 .o.a$cia ' toku ka3.anii 'y&o$cz%j,
dodatko'a dyst$y&ucja 3andat-' z (ist o)-(no.o(skic1 ni% 3iaa tak4% c1a$akt%$u
'y$-'na'cz%)o, j%j .$%3io'an% &yy t% .a$ti%, kt-$y3 uda si6 .$z%k$oczy+ .$-) DM ' ska(i
k$aju (u& zyska+ 3andaty ' co naj3ni%j .i6ciu ok$6)ac1,
ta ostatnia %'%ntua(no*+ .$%3io'aa .a$ti% o znacz%niu .onad$%)iona(ny3,
st'o$z%ni% 3o4(i'o*ci dyst$y&ucji 3andat-' z (ist o)-(no.o(skic1 3iao %7%kt
dys.$o.o$cjona(ny N .$oc%nt 3andat-' uzyskanyc1 .$z%z $%(aty'ni% najsi(ni%jsz%
9<
u)$u.o'ania j%st 'y4szy od .$oc%ntu zdo&ytyc1 .$z%z ni% )os-', c1o+ ' ni%'i%(ki3 sto.niu,
3o4na 'i6c st'i%$dzi+, 4% '&$%' o&i%)o'y3 o.inio3, o$dynacja z 9KK9 $/ ni% &ya
nasta'iona j%dyni% na oc1$on6 int%$%s-' .a$tii 3ayc1 ani na 3aksy3a(n2 .$o.o$cjona(no*+,
syst%3 ' ni%'i%(ki3 ty(ko sto.niu d%t%$3ino'a zac1o'ania 'y&o$c-' i .a$tii .o(itycznyc1,
'y&o$ca ni% 3usia &$a+ .od u'a)6 $yzyka oddania )osu ni% 'y'ouj2c%)o skutku
.o(ityczn%)o, ni% )oso'a 'i6c st$at%)iczni%, a ki%$o'a si6 j%dyni% 'asny3i sy3.atia3i
&2d, u.$z%dz%nia3i czy to .$o)$a3o'%j, czy to .%$sona(n%j natu$y,
.a3i6ta+ na(%4y, 4% j%*(i (icz&a )os-' oddanyc1 ' su3i% na dan2 (ist6 ok$6)o'2 stano'ia
'i%(ok$otno*+ .$o)u ni%z&6dn%)o do uzyskania j%dn%)o 3andatu, to '-'czas )osy oddan%
na naj.o.u(a$ni%jsz%)o na ni%j kandydata .$z%c1odziy na t% oso&y z (isty, kt-$% uzyskay
ko(%jn2 naj'i6ksz2 (icz&6 )os-' =c1o+&y &ya ona 7aktyczna 3ini3a(na>G $oso zat%3
znacz%ni% 7aktu .osiadania .o.u(a$n%j ' ok$6)u (id%$-' zdo(nyc1 do 'y.%ni%nia 7unkcji
ci2)nika dan%j (isty ' sytuacji dan%j &$aku uksztato'an%j (oja(no*ci .a$tyjn%j,
ni%do*'iadcz%nia 'y&o$c-' o$az ni%czyt%(no*ci .$o)$a3-' 'y&o$czyc1, %(%3%nt .%$sona(ny
3-) od%)$a+ d%cyduj2c2 $o(6, z'aszcza ' czasi% kandydo'ania os-& znanyc1 i .o.u(a$nyc1,
j%dn2 z 3ni%j zau'a4anyc1 kons%k'%ncji .o(ski%)o syst%3u 'y&o$cz%)o &y &$ak z'i2zku
3i6dzy (icz&2 )os-' oddanyc1 .%$sona(ni% na konk$%tn%)o kandydata a 7akt%3 uzyskania
&2d, ni%uzyskania 3andatu,
' ni%'i%(ki3 sto.niu syst%3 'y&o$czy '.yn2 $-'ni%4 na zac1o'ania 'y&o$cz% .a$tii
.o(itycznyc1, zac16ca do z&i%$ania .od.is-' .od (ista3i ok$6)o'y3i, 3o)a ona &o'i%3
stano'i+ .$%3i6 ' .ostaci ucz%stnict'a ' dodatko'%j dyst$y&ucji 3i%jsc z (ist o)-(no.o(skic1,
.$z%.is t%n )odzi j%dyni% ' u)$u.o'ania $%)iona(n% .o.u(a$n% ' j%dny3 ty(ko ok$6)u,
3o4no*+ ucz%stnict'a ' dodatko'%j dyst$y&ucji 3i%jsc st'a$zaa 3o4no*+ dodatko'%)o
za.%'ni%nia 3andatu s'y3 ni%.o.u(a$nyc1 (id%$o3 .o.$z%z u3i%szcz%ni% ic1 na cz%(% (isty
o)-(no.o(ski%j =ni% 3iao to 'i6ksz%)o znacz%nia ' .$aktyc%, .$a'i% 'szyscy znani .o(itycy
ni% 3i%(i &o'i%3 t$udno*ci z uzyskani%3 3andatu ' ok$6)ac1, ' kt-$yc1 sta$to'a(i N '
$%zu(taci% .o(ityka no3ino'ania kandydat-' na (isty ni% &ya o)$aniczona 'z)(6da3i
taktyczny3i,
syst%3 'y&o$czy 9KK9 ni% na(%4y &%z '2t.i%nia do syst%3-' dysk$y3inuj2cyc1, c1o+
osi2)ni6ty .$z%z%5 .ozio3 $%.$%z%ntaty'no*ci ni% j%st 'ca(% taki 'ysoki,
z 'ysoki3 sto.ni%3 .$o.o$cjona(no*ci sko$%(o'ana j%st niska 'a$to*+ .unktu .$z%o3u,
.i%$'szy3 u.$zy'i(%jo'any3 u)$u.o'ani%3 &ya Po(ska Pa$tia P$zyjaci- Pi'a, kt-$a
zdo&y'aj2c <,KIM )os-' ot$zy3aa ?,:IM 3andat-',
'szystki% .a$ti%, kt-$% .$z%k$oczyy )$anic% ?M )os-' &yy nad$%.$%z%nto'an%, a(% ty(ko '
ni%'i%(ki3 sto.niu,
's.-czynnik $%dukcji %7%kty'n%j (icz&y .a$tii &y 'ysoki i 'ynosi <;/
W"BOR" 9KK? N 9KKIB
o$dynacja s.$zyjaa .a$tio3 si(ny3 uzyskuj2cy znaczn% .o.a$ci% j%dnak 3o4% .$o'adzi+ do
d%7o$3acji 'yniku 'y&o$-' co stao si6 ' .$zy.adku .o(ski3 N &(isko ?DM ucz%stnicz2cyc1 '
)oso'aniu ni% '.$o'adzio s'yc1 $%.$%z%ntant-' do .a$(a3%ntu =k(auzu(a za.o$o'a>,
d$astyczna $%dukcja %7%kty'n%j (icz&y .a$tii, na .ozio3i% .a$(a3%nta$ny3 %7%kty'na (icz&a
.a$tii 'ynosia :,L, nato3iast na .ozio3i% 'y&o$czy3 K,; N 7$a)3%nta$yzacja syst%3u
.a$tyjn%)o znaczni% si6 z3ni%jszya na a$%ni% .a$(a3%nta$n%j, .odczas )dy na a$%ni%
'y&o$cz%j j%st nada( 'ysoka,
syst%3 dysk$y3inuj2cy ' znaczni% 'y4szy3 sto.niu, ni4 t%n z 9K;K $/,
)-'ny3i &%n%Acj%nta3i tyc1 'y&o$-' z 9KK? &yy CLH i PCL, .ozio3 nad$%.$%z%ntacji
d'-c1 nast6.nyc1 u)$u.o'a5 @H i @P &y ju4 znaczni% ni4szy, KPN i BBWR uzyskay
nato3iast ni4szy .$oc%nt 3andat-' ni4 )os-',
' 9KKI nast6.uj% 'z$ost sta&i(no*ci .o(ski%)o syst%3u .a$tyjn%)o, odnoto'a+ na(%4y da(szy
s.ad%k (icz&y .a$tii, kt-$% zdo&yy 3i%jsca ' .a$(a3%nci%,
9?
ut$zy3ana zostaa t%nd%ncja $%dukcji %7%kty'n%j (icz&y .a$tii za$-'no na .ozio3i%
.a$(a3%nta$ny3 jak i 'y&o$czy3/
W"BOR" <LL9B
o$dynacja ko$zystna d(a .a$tii sa&szyc1 =' o&a'i% .$z%d nad$%.$%z%ntacj2 CLH>,
ut$zy3ani% k(auzu(i za.o$o'yc1 )'a$anto'ao, 4% do C%j3u ni% .$z%dostani% si6 'i%(% .a$tii
.o(itycznyc1,
ut$zy3ano ' 3ocy zasad6, 4% 'y&o$ca 3a .$a'o do oznacz%nia na (i*ci% .a$tyjn%j naz'iska
kandydata, na kt-$%)o )osuj%, ' .o2cz%niu z% zni%si%ni%3 instytucji (ist k$ajo'yc1
o)$aniczyo to '.y' ki%$o'nict' .a$tyjnyc1 na skad .a$tyjn%j $%.$%z%ntacji ' C%j3i% N %7%kt
t%n za)odzony zosta .$z%z ut$zy3ani% zasady, 4% ko3it%ty 'y&o$cz% autono3iczni%
d%cyduj2 o ko(%jno*+ za3i%szcz%nia .oszcz%)-(nyc1 kandydat-' na (i*ci%,
$oz3ia$ d%7o$3acji z3ni%jszy si6 a(% ni% to'a$zyszy t%3u $ozd$o&ni%ni% syst%3u N '%szo
ty(ko sz%*+ u)$u.o'a5,
's.-czynnik $%dukcji %7%kty'n%j (icz&y .a$tii 'ynosi 9?,KM i j%st d'uk$otni% ni4szy ni4 '
9KKI,
da(sza konc%nt$acja .o.a$cia,
z3ni%jszony .ozio3 nad$%.$%z%ntacji .a$tii .o(itycznyc1/
9. W(bor( #re&(denk!e 1//:;<::= (-&e*)n!(" #r&eb!e> ka+#an!!" re&-l)a)(
$(bor?$)
#ol!)(&na @-nk.a $(bor?$ A zadania jak 'y&o$y 3aj2 do s.%ni%nia ' $a3ac1
syst%3u
.o(ityczn%)o dan%)o .a5st'a
1) 7unkcja k$%acyjna- do.$o'adz%ni% do 'yoni%nia instytucji 'adzy .a5st'o'%j
- .o'inny odz'i%$ci%d(a+ .$%7%$%ncj% .o(ityczn% 'y&o$c-' o$az &y+ zdo(n% do
%7%kty'n%)o s.$a'o'ania 'adzy
<) 7unkcja (%)ity3izacyjna- .o.a$ci% 'y$a4on% .$z%z o&y'at%(i ' akci% )oso'ania daj%
z'yci6ski3 u)$u.o'anio3 czy .o(ityko3 3andat do $z2dz%nia,
kt-$y j%st Sodna'ianyT .$zy ka4d%j ko(%jn%j %(%kcji/
9) 7unkcja a$tyku(acyjno- 3o&i(izacyjna- 'y&o$y s2 okazj2 do uja'ni%nia i skon7$onto'ania
int%$%s-' $oz3aityc1 )$u. s.o%cznyc1
- int%$%sy t% s2 .$z%t'a$zan% .$z%z ucz%stnik-'
$y'a(izacji 'y&o$cz%j ' .$o)$a3y .o(ityczn%, kt-$%
3aj2 i3 zj%dna+ .o.a$ci%
- 'y$a4%ni% .$z%z o&y'at%(a ' akci% )oso'ania
.o.a$cia d(a dan%)o .o(ityka (u& u)$u.o'ania oznacza
j%dnocz%*ni% .$zyz'o(%ni% na $%a(izacj6 ok$%*(on%j
konc%.cji .o(ityczn%j
- akto$zy sta$aj2 si6 '.yn2+ na akty'no*+ .o(ityczn2
o&y'at%(i i skoni+ ic1 do .o42danyc1 zac1o'a5/
- 'y&-$ .$%zyd%nta ' 'y&o$ac1 .o'sz%c1nyc1 .$zyczynia si6 do .o)6&i%nia .o(a$yzacji i
7$a)3%nta$yzacji sc%ny .o(ityczn%j
- dys7unkcjona(n% kons%k'%ncj% t%)o ty.u 'y&o$-'B
9> ' s7$a)3%ntyzo'anyc1 syst%3ac1 .o(itycznyc1 d'aj czoo'i kandydaci 3o)2 uzyska+
ni%znaczn2 .$z%'a)6 nad .ozostay3i, a na'%t 'y'odzi+ si6 z t%j sa3%j st$ony .o(ityczn%)o
s.%kt$u3 /
9:
<>j%d%n z kandydat-' 3o4% &y+ outsid%$%3 'o&%c syst%3u .a$tyjn%)o i ni% .osiada+ 'asn%j
&azy ' .a$(a3%nci%
?>'i6kszo*+ .o.i%$aj2ca ostat%czn%)o z'yci6zc6 ni% za'sz% $%.$%z%ntuj% 1o3o)%niczny
.o(ityczni% %(%kto$at czy $z%czy'ist2 koa(icj6 .a$tii .o(itycznyc1
:>z'yci6zca, .ocz2tko'o .o.i%$any j%dyni% .$z%z 3ni%jszo*+ %(%kto$atu, 3o4% .$z%ja'ia+
t%nd%ncj6 do uznania si%&i% za $%.$%z%ntanta S.$a'dzi'%jT, .(%&iscyta$n%j 'i6kszo*ci/
D>ocz%ki'ani%, 4% 'y&o$y $ozst$zy)n2 si6 do.i%$o ' II tu$z%, zac16ca .o(ityk-' d(a
ucz%stnict'a ' I tu$z% a(&o ' nadzi%i na .$z%j*ci% do ostat%czn%j $oz)$y'ki a(&o d(a
z'i6ksz%nia 'asn%j siy .$z%ta$)o'%j ' .$oc%si% udzi%(ania .o.a$cia czoo'y3 kandydato3/
- ta 3%toda 'y&o$u .$%zyd%nta z3ni%jsza szans% &udo'ania koa(icji .$o)$a3o'yc1 '
.$zyczynia
si6 do z'i6ksz%nia sto.nia 7$a)3%nta$yzacji syst%3u .o(ityczn%)o
II. W(bor( #re&(denk!e & 1/ l!#a 1/B/r.
; .$z%.$o'adz%ni% .o*$%dnic1 'y&o$-' 'ynikao z koni%czno*ci o&sadz%nia no'%)o
u$z6du, na
3ocy no'%(i konstytucyjn%j z k'i%tnia 9K;K$/
; ok$%*(ono, 4% C%nat .o2czony z C%j3%3 ' Z)$o3adz%ni% Na$odo'% dokona 'y&o$u
P$%zyd%nta
.i%$'sz%j kad%ncji &%z'z)(6dn2 'i6kszo*ci2 )os-'/ Kandydata na P$%zyd%nta z)osi+
3o4% U
.os-' i s%nato$-'/
; 'yniki 'y&o$-' do .a$(a3%ntu s.o'odo'ay, 4% k'%stia o&sadz%nia u$z6du zostaa
na no'o
ot'a$ta
; Wz3ocniona o.ozycja dys.onuj2c <EL3andata3i ' Z)$o3adz%niu Na$odo'y3, 3iaa
$%a(n2
szans6 na .odj6ci% skut%czn%j 'a(ki i naj'y4szy u$z2d ' .a5st'i%
; na ko$zy*+ o.ozycji dziaay < czynnikiB
a>d%zo$i%ntacja %(ity 'adzy, z%.c1ni6t%j do )6&oki%j d%7%nsy'y .o .o$a4c% 'y&o$cz%j
&>$oz&udo'an% ocz%ki'ania 'y&o$c-'- 'yniki %(%kcji jako za.o'i%d, szy&kic1 z3ian
ust$ojo'yc1
- j%dnak ni% doszo do kon7$ontacji 3i6dzy PZPR-%3 a Co(ida$no*ci2
- 9K (i.ca 9K;K$/ Z)$o3adz%ni% Na$odo'% .$zyst2.io do 'y&o$u .$%zyd%nta,
'y2czny3
kandydat%3 &y W/ 0a$uz%(ski/
- i3i%nn% )oso'ani% nad kandydatu$a 0a$uz%(ski%)o- D:: .os-' i s%nato$-'
- 99 czonk-' OKP-u ni%o&%cnyc1 V I czonk-' t%)o k(u&u oddao )osy ni%'a4n%
- d(at%)o 'y3a)ana 'i6kszo*+ &%z'z)(6dna 'ynosia <EK )os-'
- za <IL)os-'
- .$z%ci' <?? )/
- 'st$zy3ani% ?:)/
III. W(bor( #re&(denk!e & l!*)o#ada 1//:r.
9) odb($a'( *!C $ a'k!e+ od+!enne. *()-a.! #ol!)(&ne.D
a>$adyka(ni% z3i%nio si6 otocz%ni% 3i6dzyna$odo'% Po(ski- $%4i3y ko3unistyczn%
ut$aciy
'adz6 ' k$ajac1 &(oku
$adzi%cki%)o
&>.ocz2t%k 9KKL$/ .$zyni-s zasadnicz2 z3ian6 ukadu si .o(itycznyc1 ' Po(sc%
c><K stycznia KL$/ WI Zjazd PZPR-u .odj2 d%cyzj% o zako5cz%niu dziaa(no*ci t%j .a$tii
d>nast2.io )'ato'n% .o)o$sz%ni% nast$oj-' s.o%cznyc1 z'i2zan% z %kono3iczn2
St%$a.i2
9D
szoko'2T, zastoso'an2 .$z%z 'ic%.$%3i%$a Ba(c%$o'icza
%> k$yzys zau7ania do no'%j 'adzy sta si6 'y$a,ni% 'idoczny .odczas 'y&o$-'
sa3o$z2do'yc1 ' 3aju 9KKL$/
7> )-'ny czynnik- )'ato'na .o(a$yzacja so(ida$no*cio'%j Po(ski
<>deko+#o&(.a obo&- r&%d&%e>o(an)(ko+-n!*)?$)D
- 'iosn2 9KKL$/ )$u.a .o(ityk-' sku.iona 'ok- S#y)odnika Co(ida$no*+T=$/ nacz%(ny- 0/
Kaczy5ski>'yst2.ia .$z%ci'ko S.$-&o3 z3ono.o(izo'ania sc%ny .o(ityczn%jT .$z%z cz6*+
so(ida$no*cio'%j %(ity sku.ion%j 'ok- .$%3i%$a 8azo'i%cki%)o i B/ Q%$%3ka/
- Kaczy5ski 42da 3/in/ od$zuc%nia .o$ozu3i%5 Ok$2)%)o Ctou i z%$'ania z
.ostko3unistyczny3
ukad%3 ' s7%$z% 'adzy- c%(% t% zostay za'a$t% ' d%k(a$acji .$o)$a3o'%j Po$ozu3i%nia
C%nt$u3/
- .i%$'sza .u&(iczna kon7$ontacja < nu$t-' z Co(ida$no*ci- .osi%dz%ni% Ko3it%tu
O&y'at%(ski%)o
.$zy L%c1u Wa6si% E/9KKL$/
a> L%c1 Wa6sa- o.o'i%dzia si6 .o st$oni% z'o(%nnik-' id%i .o(ityczn%)o S.$zys.i%sz%niaT,
z
t%)o .o'odu z Ko3it%tu 'yst2.io E? czonk-' ' ty3B F$asyniuk, Ku$o5, 8ic1nik /
&> 8azo'i%cki i j%)o z'o(%nnicy ' (i.cu .o'oa(i Ruc1 O&y'at%(ski- Akcja H%3ok$atyczna-
o.o'i%dzi%(i si6 .$z%ci'ko konc%.cji S.$zys.i%sz%nia, uznaj2c 4% na(%4y stoso'a+ 3%tody
.$a'n%, .a$(a3%nta$n%, 'z3acnia+ $o(% s2d-', ni% do.u*ci+ do 3%tod, kt-$%
za.$z%.aszczaj2
d%3ok$atyczn% zdo&ycz%/ !'%ntua(n% 'y&o$y .$%zyd%ncki% .o'inny &y+ .o'sz%c1n% i
&%z.o*$%dni%
?>de(&.a o $(borahD
; .$zyj6to, 4% naj.i%$' od&6d2 si6 .o'sz%c1n%, &%z.o*$%dni% 'y&o$y .$%zyd%ncki%,
nast6.ni%
'y&$any zostani% no'y .a$(a3%nt, kt-$%)o zadani%3 &6dzi% 3/in/ uc1'a(%ni% no'%j
konstytucji
- <I/LK/KL$/ .a$(a3%nt uc1'a(i no'%(6 konstytucyjn2- sk$-c%ni% kad%ncji u$z6duj2c%)o
.$%zyd%nta o$az zasada 'y&o$u )o'y .a5st'a ' )oso'aniu .o'sz%c1ny3
- t%$3in 'y&o$-'- <D (isto.ad KL$/, 'y3a)ana &%z'z)(6dna 'i6kszo*+ )os-' do
z'yci6st'a
:> kand(da!D
L%c1 Wa6sa-
#ad%usz 8azo'i%cki
L/ 8oczu(ski - (id%$ KPN
R/ Ba$toszcz% N z)oszony .$z%z PCL
W/ Ci3osz%'icz- .o.i%$any .$z%z .ostko3unistyczn2 (%'ic6
Ctanisa' #y3i5ski- ni%za(%4ny .o(ski .$z%dsi6&io$ca, dziaaj2cy ' Kanadzi%
i P%$u
Kandydaci ?-E sta$to'a(i &y s.$a'dzi+ .$zysz% .o.a$ci% d(a ic1 o.cji =.a$tii>
.o(itycznyc1 ' 'y&o$ac1 .a$(a3%nta$nyc1=s.$a'dz%ni% .o.u(a$no*ci>
D) Ceh( ka+#an!!B
- ni% do.$o'adzia do .$z%dsta'i%nia s.o%cz%5st'u .$o)$a3-' .o(itycznyc1, ukazuj2cyc1
.%$s.%kty'6 da(szyc1 $%7o$3 %kono3icznyc1, ksztat .$zysz%)o syst%3u .o(ityczn%)o czy
c1o+&y s.-jn2 konc%.cj% .$%zyd%ntu$y
- toczya si6 ' s7%$z% o)-(niko'yc1 1as% i sy3&o(i, .%no &yo ' ni%j .%$sona(nyc1 atak-'
i
9E
d%3a)o)icznyc1 o&i%tnic
- taki .$z%&i%) ka3.anii 'y&o$cz%j &y ni%ko$zystny z'aszcza d(a 8azo'i%cki%)o- i3 &(i4%j
t%$3inu )oso'ania ty3 &a$dzi%j 'idoczny &y ' sonda4ac1 s.ad%k .o.a$cia d(a
-'cz%sn%)o
.$%3i%$a
E> W(n!k! I )-r( $(bor?$ #re&(denk!h & <=.11./:
Wa6sa N :LM )os-'
#y3i5ski- <?,9M
8azo'i%cki- 9;,9 M - k(6ska
Ci3osz%'icz- K<M - znak, 4% cay czas j%st 3i%jsc% d(a .ostko3unist-'
Ba$toszcz% N I,9M - zy .$o)nostyk d(a PCL
8oczu(ski N <,DM
K(6ska 8azo'i%cki%)o .osta'ia Wa6s6 ' ni%ko37o$to'%j sytuacji/
8azo'i%cki .oda si6 do dy3isji z 7unkcji .$%3i%$a
I> Elek)ora) #o*&&e>?ln(h kand(da)?$( badan!a *o.olo>!&ne)
8azo'i%cki - .$z%d% 'szystki3 oso&y z 'y4szy3 'yksztac%ni%3,
za3i%szka% ' 3iastac1
.o'y4%j 9LL ty*/ 8i%szka5c-'
Wa6sa N oso&y sta$sz% z 'yksztac%ni%3 .odsta'o'y3
Ba$toszcz%- )-'ni% 3i%szka5cy 'si o 'yksztac%niu .odsta'o'y3 i
za'odo'y3
Ci3osz%'icz- $%(aty'ni% 'i6ksz% .o.a$ci% '*$-d 'y&o$c-' z 3iast
*$%dni%j 'i%(ko*ci = do
9LLty* 3i%szka5c-'> z 'yksztac%ni%3 *$%dni3 i 'y4szy3
8oczu(ski- .o.a$ci% 3a(ao '$az z 'i%ki%3 i 'z$ost%3 'yksztac%nia
'y&o$c-'
#y3i5ski- .o.a$(i )o .$z%d% 'szystki3 (udzi% ' 'i%ku 9;-<D (at, $o&otnicy,
)os.odyni%
do3o'%, ni4%j 'yk'a(iAko'ani .$aco'nicy u3yso'i, ucznio'i% i stud%nci, cz6*+
.$y'atn%)o &izn%su, 3i%szka5cy 3ayc1 3iast/
- &y to kandydat os-& s7$ust$o'anyc1, kt-$% si6 za'iody i na PZPR i na
Co(ida$no*ci, .oni%'a4 ni% j%st (%.i%j (%cz na'%t )o$z%j/
;>,a+#an!a $(bor&a #r&ed II )-r%
; .o $az .i%$'szy .$o'adzona ' tak &$uta(ny s.os-& z% st$ony .o(ityk-' i 3%di-'
; o&aj kandydaci za$zuca(i so&i% a)%ntu$a(n2 .$z%szo*+, d24%ni% do za3ac1u stanu i
dyktatu$y
; .$z%ci'ko #y3i5ski%3u o.o'i%dziay si6 .o(ski% 3ass 3%dia, stosuj2c 'sz%(ki%
3%tody
.$o.a)ando'%j 3ani.u(acji/
- ko*ci- tak4% .$z%ci'ko #y3i5ski%3u
- 8azo'i%cki '.$ost '%z'a s'-j %(%kto$at do .o.a$cia kandydatu$y Wa6sy
K>W(n!k! II )-r( $(bor?$D
- od&ya si6 K/9</9KKL$/
9/ Wa6sa N I:,<M 'a4nyc1 )os-'
</ #y3i5ski- <D,;M
- <</9< .o zo4%niu *(u&o'ania, no'y .$%zyd%nt o&j2 s'-j u$z2d
9I
IE. W(bor( #re&(denk!e & l!*)o#ada 1//=r.
9>S()-a.a #ol!)(&naD
- zasadniczo od3i%nna ni4 ' 9KKL$/
- .o ok$%si% do3inacji na sc%ni% .o(ityczn%j c%nt$o.$a'ico'yc1 .a$tii, ' 'y&o$ac1
.a$(a3%nta$nyc1 ' 9KK?$/ z'yci64yy CLH i PCL
- )-'ny $z%cznik int%$%s-' .o(itycznyc1 .o(ski%j .$a'icy- .$%zyd%nt L/ Wa6sa,
&6d2cy '
ost$y3 konXikci% z $z2dz2 koa(icja CLH- PCL
- atut .$%zyd%nta ' s.o$ac1 z koa(icja- 8aa Konstytucja=9KK<$>- z'i6kszaa zak$%s
'adzy
)o'y .a5st'a
- u .$o)u ka3.anii 'y&o$cz%j Wa6sa zna(az si6 ' izo(acji N B%z.a$tyjny B(ok
Ws.i%$ania
R%7o$3- ni% stano'i siy .o(ityczn%j, kt-$a 3o)a&y sa3odzi%(ni% za.%'ni+ Wa6si%
$%%(%kcj%
; 'y&o$y za.o'iaday si6 jako kon7$ontacja < &(ok-' .o(itycznyc1B
a>$z2dz2c%j (%'icy- .ot'i%$dz%ni% sukc%su z 9KK?$/, s.okojn% 'a$unki s.$a'o'ania
'adzy
&>.$a'icy- ut$zy3ani% stano'iska )o'y .a5st'a, kont$o(a .oczyna5 'i6kszo*ci
.a$(a3%nta$n%j/
<>,and(da!D
- ostat%czni% Pa5st'o'a Ko3isja Wy&o$cza za$%j%st$o'aa Az 9I kandydat-' na
u$z2d
.$%zyd%nta
- od$zucono z)osz%ni% #%jko'ski%)o kt-$y ni% z%&$a 9LLtys .od.is-'
- ? )$u.y kandydat-'B
a>T7a'o$yciT 'y&o$-'- kandydaci $%.$%z%ntuj2cy .o'a4n% siy .o(ityczn%, .o.a$ci%
'
sonda4ac1 B
9/A/ K'a*ni%'ski- (id%$ CLH
</L/ Wa6sa- $%%(%kcja
?/0/ Ku$o5 N kandydat @nii Wo(no*ci, ') sonda4y naj&a$dzi%j (u&iany .o(ityk
:/ J/ Q$onki%'icz- Wa(tz N .$%z%s NBP, naj.o'a4ni%jsza kandydatu$a $oz'a4ana
.odczas Kon'%ntu *'/ Kata$zyny
D/ #/ Zi%(i5ski N z)oszony .$z%z @ni6 P$acy, Rz%cznik P$a' O&y'at%(skic1
&>(id%$zy .a$tyjni o$az inni znani .o(itycy, kt-$zy ni% 3i%(i $acz%j szans na
z'yci6st'o, a(%
sta$t ' 'y&o$ac1 .oz'a(a i3 na .$o.a)o'ani% .$o)$a3-' (u& .o.$a' 'iz%$unkuB
9/0/O(sz%'ski
</W/Pa'(ak
?/0/Ko$'in-8ikk%
:/L/8oczu(ski
D/L/Kaczy5ski
E/A/ L%..%$
I/8/ 8a$ki%'icz
c>s.oza %(ity .o(ityczn%j
9/L/Bu&%(
</#/Ko,(uk
?/B/Pa'o'ski
:/K/Piot$o'icz
9;
D/0/Pi%t$zak- saty$yk
P$z%d I tu$2 )oso'ania s'oj% kandydatu$y 'yco7ay : oso&yB
,a&(F*k!" Mo&-l*k!" Mark!e$!&" Pa$'o$*k!.
?)SondaGe
a>3aj 9KKD$/ N .o.a$ci%B K'a*ni%'ski <LM
Ku$o5 i Zi%(i5ski .o ok/ 9DM
Wa6sa ;M
Q$onki%'icz-Wa(tz :M
&>'$z%si%5 N K'a*ni%'ski <9M
Zi%(i5ski 99M
Ku$o5 ;M
Q$onki%'icz- Wa(tz 9DM
Wa6sa N 9<M
:>Ceh( ka+#an!! #r&ed I )-r%D
; .o $az .i%$'szy no'y $odzaj inicjaty'y .o(ityczn%j- kt-$a 'zy'a &y ni% )oso'a+
na
K'a*ni%'ski%)o tz'/ inicjaty'a ?Y: , kt-$a sta$aa si6 zak-ci+ j%)o ka3.ani6
'y&o$cz2
- Wa6sa i Ko*ci- ost$z%)a(i .$z%d 'y&o$%3 S.ostko3unistyT na stano'isko
.$%zyd%nta
- .o(a$yzacja sc%ny .o(ityczn%j ') sc1%3atu S.ostko3uni*ciT- SCo(ida$no*+T &ya
ko$zystna
tak4% d(a K'a*ni%'ski%)o, kt-$y 3-) (iczy+ na 'i6ksz2 3o&i(izacj6 t$adycyjn%)o
%(%kto$atu CLH o$az na .o.a$ci% cz6*ci Sn%)aty'n%)oT %(%kto$atu Wa6sy/
D>W(n!k! I )-r( $(bor?$ & =.11./=D
9/ K'a*ni%'ski - ?D,99M )os-' E <ID EIL
</Wa6sa - ??,99M
?/Ku$o5 N K,<<M
:/O(sz%'ski N E,;?
D/Pa'(ak N :,?9
E/Zi%(i5ski N ?/D?
I/Q$onki%'icz-Wa(tz N </IE
;/ Ko$'in- 8ikk% - <,:L
K/L%..%$ N 9,?<
9L/Pi%t$zak N 9,9<
99/Ko,(uk N L,9D
9</Bu&%( N L,L:
- 'yniki *'iadczyy, 4% ostat%czna $y'a(izacja 3i6dzy A/ K'a*ni%'ski3 a L/ Wa6s2 &6dzi%
&a$dzo 'y$-'nana
- o 'yniku 'y&o$-' 3iay $ozst$zy)n2+ )osy 9Y? 'y&o$c-' ,kt-$zy .o.a$(i 'y%(i3ino'anyc1
Kandydat-'
E>Ceh( ka+#an!! #r&ed II )-r%D
; ka3.ania n%)aty'na-o&(iczona na zdysk$%dyto'ani% konku$%nta
- K'a*ni%'ski%3u za$zucono .odani% ' z)osz%niu do PKW in7o$3acji o .osiadaniu 'y4sz%)o
'yksztac%nia, 3i3o 4% ni% o&$oni .$acy 3a)ist%$ski%j na @ni'%$ku Qda5ski3
- tz'/ C.$a'a .o(isy N .o3ini6ci% ' .os%(ski3 o*'iadcz%niu 3aj2tko'y3 K'a*ni%'ski%)o
7aktu na&ycia .$z%z j%)o 4on6 akcji A$3y u&%z.i%cz%nio'%j na ko$zystnyc1 'a$unkac1
- Wa6si% za$zucono ni%za.ac%ni% .odatku od 9 3(n do(a$-', ot$zy3an%)o od A$3y Wa$n%$
B$os
9K
- znacz%ni% d%&at #Z N no[u3
- znaczni% zad%cydo'ay na )oso'aniu i .o.a$ciu
- znaczni% (%.sz% '$a4%ni% z$o&i K'a*ni%'ski
; od&yy si6 9< i 9D (isto.ada
; .okazay Wa6s6 jako a'antu$nika, ni% c1c2c%)o 's.-.$aco'a+
I>Elek)ora) kand(da)?$D
Wa6sa N '$az z 'i%ki%3 $oso d(a ni%)o .o.a$ci%
- ' )$u.i% .o'y4%j EL/ $oku 4ycia )oso'ao .onad DKM 'y&o$c-'
- tak4% .$z%'a)a 'y&o$c-' ' .$z%dzia(% DL-DK (at
- oso&y d(a kt-$yc1 'a4ny3 do*'iadcz%ni%3 &yy 'yda$z%nia z 9K;L-;9$/
- .$z%'a)a '*$-d os-& z 'yksztac%ni%3 .odsta'o'y3 i 'y4szy3
- .$z%d% 'szystki3 .$z%dsi6&io$cy, s.%cja(i*ci i 'o(n% za'ody, )os.odyni%
do3o'%, %3%$yci i $%nci*ci
- naj(%.sz% 'yniki ' 'oj%'-dzt'ac1 .oudnio'o-'sc1odni%j Po(ski-
no'os2d%cki%, ta$no'ski%, $z%szo'ski%, k$ako'ski% o$az )da5ski%
&>K'a*ni%'ski- .onad D?M 'y&o$c-' .oni4%j ?L (at
- cz6*ci%j (udzi% z 'yksztac%ni%3 za'odo'y3 i *$%dni3
- 'y)$a ' 3ayc1 i *$%dnic1 3iastac1 o$az na 'si
- naj'i6ksz% .o.a$ci% '*$-d .$aco'nik-' su4& 3undu$o'yc1, &%z$o&otnyc1,
$o(nik-', o$az ki%$o'nik-' zakad-'
- 'y)$a ' ?: -'cz%snyc1 'oj%'-dzt'ac1
- naj'i6ksz% .o.a$ci% '% '$oca'ski3=ILM>, kosza(i5ski3, .ocki3,
(%szczy5ski3/
;>W(n!k! II )-r( $(bor?$ & 1/.11./=D
a>K'a*ni%'ski N D9,I<M
- .o.a$o )o ;DM -'cz%snyc1 z'o(%nnik-' CLH, EEM @P, D<MPCL-u
&>Wa6sa - :;,<;M
- )oso'a(i z'o(%nnicy BBWR- u IIM, KPN-u E:M, @WDLM, o$az :KM
$%s.ond%nt-', kt-$zy o)osi(i si6 jako z'o(%nnicy S.$a'icyT
- $ozst$zy)ni6cia 'y&o$-' 'y'oay .o'a4ny k$yzys .o(ityczny
- do Cadu Naj'y4sz%)o '.yn6o ELL ty*/ P$ot%st-' 'y&o$czyc1 zo4onyc1 .$z%z
z'o(%nnik-' Wa6sy/
-za'i%$ay on% za$zut '.$o'adz%nia ' &2d 'y&o$c-' co do 'yksztac%nia
K'a*ni%'ski%)o
-s.o*$-d 9I s6dzi-', ty(ko =a4> D z)osio zdani% od$6&n% N 'y&o$y &yy 'a4n%
- <?/9</KD$ K'a*ni%'ski zo4y *(u&o'ani% .$z%d Z)$o3adz%ni%3 Na$odo'y3/
E. W(bor( #re&(denk!e & B #aHd&!ern!ka <:::r.
S()-a.a #ol!)(&naD
- zn-' koa&itacja- .$%zyd%nt i $z2d $%.$%z%nto'ay .$z%ci'n% &i%)uny sc%ny
.o(ityczn%j, do*+
cz6st% konXikty 3i6dzy )o'2 .a5st'a a 'i6kszo*ci2 .a$(a3%nta$n2/
- K'a*ni%'ski 3ia zd%cydo'an2 .$z%'a)6 '% 'szystkic1 sonda4ac1
,and(da!D
; PKW za$%j%st$o'aa 9? kandydat-'
; ? )$u.y kandydat-'B
<L
a>)$ono S7a'o$yt-'B
9/K'asni%'ski
</8/ K$zak(%'ski
?/ A/ O(%c1o'ski- ni%za(%4ny, &%z.a$tyjny
&>okazja do .$o.a)o'ania .$o)$a3u i 'iz%$unku 'asn%j .a$tii o$az ok$%*(%nia
$z%czy'istyc1 '.y'-' '*$-d 'y&o$c-'B
9/P/ Ikono'icz
</0/ Ka(ino'ski
?/ A/ L%..%$
:/0/ Ko$'in- 8ikk%
D/0/ O(sz%'ski
E 0/ o.usza5ski
I/L/ Wa6sa
c>T%)zotyczni kandydaciTB
9/)%n/ #/ Wi(%cki N sz%7 Czta&y Q%n%$a(n%)o
</B/ Pa'o'ski- .$y'atny .$z%dsi6&io$ca
?/ H/ Q$a&o'ski- .$y'atny .$z%dsi6&io$ca
P$z%d )oso'ani%3 s'oj2 kandydatu$6 'yco7a Ol*&e$*k! ,'%z'a s'oic1
'y&o$c-' do )oso'ania na K$zak(%'ski%)o/
Ceh( ka+#an!! $(bor&e.D
; do*+ s.okojny c1a$akt%$
- .$-&6 zdysk$%dyto'ania A/ K'a*ni%'ski%)o .odj2 j%dyni% szta& 'y&o$czy
K$zak(%'ski%)o, %3ituj2c 3at%$ia A(3o'y z 'izyty .$%zyd%nta ' Ka(iszu, )dzi%
3inist%$
Ci'i%c ' o&%cno*ci K'ac1a 4a$to'a z zac1o'ania .a.i%4a i j%)o z'yczaju
cao'ania
zi%3i, na kt-$2 .$zy&y'a
- .$%z%ntacja A(3u ni% .$zyniosa ocz%ki'anyc1 skutk-'
W(n!k! $(bor?$D
9/ K'a*ni%'ski N D?,KLM K :;D <<:
</ O(%c1o'ski N 9I,?LM
?/K$zak(%'ski N 9D/DIM
:/Ka(ino'ski N D/KDM
D/L%..%$ N ?/LDM
E/Ko$'in- 8ikk% 9,:?
I/ Wa6sa N 9/L9
;/ o.usza5ski N L,IK
K/ Q$a&o'ski N L,D9
9L/ Ikono'icz - L,<<
99/Wi(%cki N L,9E
9</Pa'o'ski N L,9L
<9
Elek)ora) kand(da)?$D
a>K'a*ni%'ski N .ot'i%$dzi s'oj% '.y'y ' 3iastac1 do 9LL ty*/
8i%szka5c-'=ELM>
; 'y)$a 'y&o$y '% 'szystkic1 'oj%'-dzt'ac1
; uzyska naj'i6ksz% .o.a$ci% ' Po(sc% .-nocn%j i zac1odni%j=(u&uski%,
kuja'sko-.o3o$ski%, 'a$3i5sko-3azu$ski%>
; naj3ni%jsz% .o.a$ci% ' Po(sc% .oudnio'o-'sc1odni%j
;)oso'ao K:M %(%kto$atu CLH z 'y&o$-' z 9KKI$/, D9M z'o(%nnik-'
@P, <EM @W, <DM PCL- u , 9IM ROP-u z 9KKI$/ o$az 9<M tyc1, kt-$zy
.o.a$(i ' 9KKI$/ AWC/
- 'yksztac%ni% 'y4sz% 9DM, .odsta'o'% 9?M
&>O(%c1o'ski N stosunko'o do&$% 'yniki '*$-d 'y&o$c-' do <:/ $oku 4ycia, '*$-d
najsta$szyc1 'y&o$c-' 99M
- &(isko 9Y? z'o(%nnik-' 3a 'yksztac%ni% 'y4sz%, a ty(ko IM .odsta'o'%
- )oso'ano cz6*ci%j ' 3iastac1 .o'y4%j DLL ty*/ 8i%szka5c-', sa&o
nato3iast 'y.ad na o&sza$ac1 'i%jskic1
- naj(%.sz% 'yniki ' 'oj%'-dzt'ac1B 3ao.o(ski3=ok<?M>, .o3o$ski,
3azo'i%cki3
- t$zon %(%kto$atu stano'i(i sy3.atycy @W =E:M,kt-$zy ' 'y&o$ac1 z KI$,
.o.a$(i t2 .a$ti6>, .o &(isko <DM 'y&o$c-' AWC- u , ROP-u, @P/
c>K$zak(%'ski N &(isko ?LM .o.a$cia '*$-d 'y&o$c-' .o'y4%j EL/ $oku 4ycia,
naj3ni%j
' )$u.i% 9;-<:/
- naj'i6kszy %(%kto$at ' 'oj%'-dzt'ac1 .odka$.acki3, 3ao.o(ski3,
3azo'i%cki3, .o3o$ski3
- )oso'a(i .$z%d% 'szystki3 sy3.atycy AWC- u=D9M t%)o &(oku z KI$/>,
o$az ROP-u<?M, ty(ko :Mda'nyc1 'y&o$c-' @W
EI. I-nk.e #ol!)(&ne $(bor?$ #re&(denk!h $ Pol*e; !%>'oJ ! &+!ana
- $y'a(izacja z kt-$2 3i%(i*3y do czyni%nia ' 'y&o$ac1 .$%zyd%nckic1, .o'odo'aa
stosunko'o
du42 3o&i(izacj6 %(%kto$atu, o czy3 *'iadczya 'ysoka, jak na .o(ski% 'a$unki 7$%k'%ncja
.odczas ko(%jnyc1 )oso'a5B
9/9KKL$/ N I tu$a EL,EM
II tu$a D?,:M
</9KKD$/ N I tu$a E:,EK
II tu$a E;,<?
?/ <LLL$/ N E9,9M
- ko(%jn% %(%kcj% .$%zyd%ncki% od&y'ay si6 ' zasadniczo od3i%nnyc1 oko(iczno*ciac1,
kt-$%
$-4nico'ay ic1 7unkcj% .o(ityczn%
a>c%c1y %(%kcji z ;K$/ N s.%nia 7unkcj% k$%acyjn2 , do.$o'adzaj2c do 7aktyczn%)o
.o'stania
no'%)o o$)anu 'adzy .a5st'o'%j
- daa no'%3u .$%zyd%nto'i (%)ity3izacj%
<<
- 'y&o$y t% o&ni4yy na .%'i%n czas .ozio3 konXikt-' .o(itycznyc1 i .$zyniosy Po(sc%
.%'n2 sta&i(izacj%
- sta&i(izacja ko$zystna &ya z ki(ku 'z)(6d-' B
9/ Po.$a'ia 'ia$y)odno*+ Po(ski ' oczac1 naszyc1 s2siad-'
</ u3o4(i'ia so(ida$no*cio'%j o.ozycji 'y.$aco'ani% konc%.cji .$z%j6cia 'adzy
?/ uksztato'ani% si6 koa&itacji
- ' ni%'i%(ki3 sto.niu s.%niy 7unkcj% 3o&i(izacyjna i a$tyku(acyjn2-
c1a$akt%$ .o*$%dni i ni%$y'a(izacyjny
&>c%c1y %(%kcji z KL$/- s.%nia 7unkcj% k$%acyjn2
- no'y .$%zyd%nt uzyska znaczni% sz%$szy zak$%s (%)ity3izacji s'oj%j 'adzy
ni4 j%)o .o.$z%dnik
- $zadko s.otykany ty. $y'a(izacji N $y'a(izacja 'i%(u o*$odk-' 'adzy,
.$z%&i%)aj2ca na $-4nyc1 .aszczyznac1
- 7unkcja a$tyku(acyjna &ya &a$dzo sa&o zaznaczona
- zasadnicza 7unkcja- st'o$z%ni% 3o4(i'o*ci .o(ityczn%)o $oz'i2zania
k$yzysu na naj'y4szyc1 szcz%&(ac1 'adzy, kt-$y 'yt'o$zy si6 ' 'yniku
.odzia-' ' %(itac1 Co(ida$no*ci/
- do.$o'adziy do .$z%si(%nia .o(ityczn%)o- .$zyniosy u.ad%k $z2du
8azo'i%cki%)o i ut'o$z%ni% S.$%zyd%ncki%)oT )a&in%tu Bi%(%cki%)o
c>c%c1y %(%kcji z KD$ N zaznaczona 7unkcja 3o&i(izacyjna
- du4a 3o&i(izacja %(%kto$atu
- zaznaczona tak4% 7unkcja a$tyku(acyjna
- .$zys.i%szyy .$oc%s konso(idacji .o(ski%)o syst%3u .a$tyjn%)o, $oz.ocz6ty
.o 'y&o$ac1 .a$(a3%nta$nyc1 ' K?$/
- .ot'i%$dz%ni% .$y3atu CLH na (%'icy
d>c%c1y %(%kcji z <LLL$/ N o.$-cz k$%acyjn%j, s.%niy .$z%d% 'szystki3 7unkcj%
(%)ity3izacyjn2
- .ot'i%$dz%ni% .o(ityczn%)o auto$yt%tu K'a*ni%'ski%)o
- 'y$a4%ni% .$z%z 'i6kszo*+ 'y&o$c-' uznania d(a s.oso&u s.$a'o'ania
u$z6du
- 7unkcja a$tyku(acyjna- udzia ' 'y&o$ac1 (iczn%j )$u.y kandydat-'-
.$o3o'ani% 'asnyc1 u)$u.o'a5 .o(itycznyc1- 'st6. do ka3.anii .$z%d
'y&o$a3i .a$(a3%nta$ny3i ' <LLL$/
- za.ocz2tko'ay .$oc%s )6&oki%j .$z%&udo'y sc%ny .o(ityczn%j ,
o&%j3uj2cy .$aktyczni% 'szystki% siy .o(ityczny na .$a'o od CLH/
Inn% c%c1y 'szystkic1 %(%kcjiB
- 3%tody 'a(ki .o(ityczn%j )'ato'ni% zaost$zay si6 , cz6sto o.-,niay ni%z&6dn% $%7o$3y
.o(ityczn% i %kono3iczn%, .od'a4ay zau7ani% s.o%czn% do $%7o$3, syst%3u .o(ityczn%)o i
%(it .o(itycznyc1
K. W(bor( #arla+en)arne 1//1;<::= (-&e*)n!(" >'?$ne )e&( #ro>ra+o$e"
#r&eb!e> ka+#an!!" re&-l)a)(" #ol!)(&na *)r-k)-ra Se.+-)
And$z%j Antosz%'ski N %woluc!a systemu wyborcze$o do "e!mu.
Na .ocz2t%k, d(a k$-tki%)o .$zy.o3ni%niaB
W(bor( $ 1/B/ r.D
Wy&o$y 'i6kszo*cio'%, 'i6kszo*+ &%z'z)(6dna/
Ok$6)i 'y&o$cz% od < do D 3andat-', j%dnak 'y&o$ca ni% 3ia 3o4(i'o*ci
ku3u(o'ania )os-', 'i6c zac1o'y'a si6 jak&y ucz%stniczy ' 'y&o$ac1 ' ki(ku
ok$6)ac1 j%dno3andato'yc1/
<?
Konk$%tn% 3i%jsca ' C%j3i% &yy .$zy.isan% d(a Pst$ony $z2do'%jP i d(a st$ony
Pni%za(%4n%jP N ' t%n s.os-& 'y&o$cy ni% .od%j3o'a(i d%cyzji .o(itycznyc1 =d(a jaki%j
7o$3acji .$zy.adni% konk$%tny 3andat, ty(ko kto z j%j kandydat-' )o o&%j3i%>/
Lista k$ajo'a d(a koa(icji $z2do'%j =kt-$a j%dnak s$o3otni% .$z%.ada>/
,on*ek$en.e *(*)e+- $(bor&e>oD
Ws.-czynnik .$o.o$cjona(no*ci N EK =(iczony ty(ko d(a C%natu, &o ta3 'y&o$y &yy
'o(n%>
Ws.-czynnik $%dukcji .a$tii na a$%ni% .a$(a3%nta$n%j =(iczony ty(ko d(a C%natu, &o ta3
'y&o$y &yy 'o(n%> N :9/
Cyst%3 'i6kszo*ci &%z'z)(6dn%j st'o$zy d'u&i%)uno'2 $y'a(izacj6, kt-$a j%dnak
zadziaaa ty(ko ' tyc1 'y&o$ac1 N ' nast6.nyc1 ju4 $oz.ada si6 jak do3%k z ka$t/
W z'i2zku z .o'y4szy3 kandydaci, kt-$zy ni% uzyska(i .o.a$cia OKP, 3i%(i 3ni%jsz%
szans% na 'y&-$, z)odni% z .syc1o(o)iczny3 %7%kt%3 Hu[%$)%$a, z)odni% z kt-$y3
'y&o$cy )oso'a(i na t%)o, kto 3a naj'i6ksz2 szans6 na 'y)$an2/
@)$u.o'ania st$ony $z2do'%j &y si6 .okaza+ od Pd%3ok$atyczn%jP st$ony 3usiay na
j%dno 3i%jsc% 'ysta'i+ co naj3ni%j d'-c1 kandydat-', ' .$aktyc% j%dnak
'ysta'iy znaczni% 'i6c%j, co s.o'odo'ao &a$dzo ki%.ski 'ynik ' .i%$'sz%j tu$z%
=)osy na koa(icj6 si6 .o .$ostu $oz.$oszyy .o $-4nyc1 kandydatac1>/
W(bor( $ 1//1 r.D
?I ok$6)-'
$%dni $oz3ia$ ok$6)u N 9L,D 3andatu =od I do 9I 3andat-'>
8%toda .$o.o$cjona(na, 7o$3ua Ja$%-Ni%3ay%$a/
B$ak k(auzu(i za.o$o'%j/
Lista k$ajo'a N EK 3andat-' =d(a .a$tii, kt-$% zdo&yy DM )os-' (u& 3andaty ' co
naj3ni%j D ok$6)ac1>/ Na (i*ci% t%j stoso'ano 7o$3u6 Caint%-La)u%, '%$sj6
z3odyAko'an2/
,on*ek$en.e *(*)e+- $(bor&e>oD
Ws.-czynnik .$o.o$cjona(no*ci 'yni-s K9/
Punkt .$z%o3u na .ozio3i% <,KIM, j%dnak sa3a nad$%.$%z%ntacja d(a 4adn%j z .a$tii
ni% .$z%k$oczya .ozio3u 9,DM/
Ws.-czynnik $%dukcji %7%kty'n%j (icz&y .a$tii N <;/ !LP 9?,K d(a a$%ny 'y&o$cz%j i 9L
d(a a$%ny .a$(a3%nta$n%j/
Fo$3ua 'y&o$cza, &$ak k(auzu(i za.o$o'%j i zastoso'any $oz3ia$ ok$6)-' .$o3o'ay
.a$ti% 3a%, z'aszcza ' du4yc1 ok$6)ac1, cz%)o 'yniki%3 &yo to, 4% d'i% naj'i6ksz%
.a$ti% ni% zdo&yy ' su3i% 'i6c%j ni4 <:M )os-'/
Z d$u)i%j st$ony, dyst$y&ucja 3andat-' z (isty k$ajo'%j ni% &ya dyst$y&ucj2
'y$-'na'cz2 a .$o3o'aa .a$ti% kt-$% zdoay .$z%k$oczy+ DM .o.a$cia, czy(i '
ta3tyc1 'a$unkac1, .a$ti% du4%/
By to Psa&yP syst%3 'y&o$czy, ni% d%t%$3ino'a on ' 4ad%n s.os-& zac1o'a5
'y&o$c-', kt-$zy ni% 3usi%(i si6 .$z%j3o'a+ ty3, 4% oddadz2 .usty )os=&$ak k(auzu(i
za.o$o'%j>, d(at%)o ni% )oso'a(i Pst$at%)iczni%P/
Cay t%n P1i.%$.$o.o$cjona(nyP syst%3 zao'oco'a 'yj2tko'2 ni%sta&i(no*ci2 )a&in%t-'
' C%j3i%/
W(bor( $ 1//9 ! 1//0 r.D
D< ok$6)i/
$%dni $oz3ia$ ok$6)u N I,D 3andatu =naj3ni%jsz% ok$6)i 3iay ? 3andaty do
o&sadz%nia>
8%toda .$o.o$cjona(na, 7o$3ua dPJondta/
K(auzu(a za.o$o'a N d(a .a$tii DM, d(a koa(icji ;M/
Lista k$ajo'a N EK 3andat-' =d(a .a$tii, kt-$% zdo&yy co naj3ni%j IM )os-'>/
,on*ek$en.e *(*)e+- $(bor&e>o dla rok- 1//9D
<:
Ws.-czynnik .$o.o$cjona(no*ci N E:,:/ P$zyczyn2 t%)o &y znaczny .$oc%nt )os-'
oddanyc1 na koa(icj% i u)$u.o'ania kt-$% ni% .$z%k$oczyy k(auzu(i za.o$o'%j/
Ws.-czynnik $%dukcji %7%kty'n%j (icz&y .a$tii N DK/ !LP d(a a$%ny 'y&o$cz%j N K,;, d(a
.a$(a3%nta$n%j ?,K/
Wysoki .ozio3 nad$%.$%z%ntacji d'-c1 naj'i6kszyc1 u)$u.o'a5 N 9EM d(a CLH i 9<M
d(a PCL/
,on*ek$en.e *(*)e+- $(bor&e>o dla rok- 1//0D
Wz$ost .ozio3u sta&i(no*ci syst%3u .a$tyjn%)o N da(szy s.ad%k !LP d(a a$%ny
'y&o$cz%j=c1o+ 3iao to t%4 z'i2z%k z usta'2 o .a$tiac1 .o(itycznyc1> i
.a$(a3%nta$n%j=.o'stay d'a du4% &(oki, kt-$% konc%nt$o'ay .o.a$ci%>/ !LP d(a a$%ny
'y&o$cz%j N :,<G d(a .a$(a3%nta$n%j <,K/
H'i% .o'y4sz% 'a$to*ci daj2 ' su3i% 's.-czynnik $%dukcji %7%kty'n%j (icz&y .a$tii na
.ozio3i% ?L i j%st to d'uk$otny s.ad%k ' stosunku do 9KK? $/
Z3ni%jszony $oz3ia$ nad$%.$%z%ntacji N d(a AWC 'yni-s on K,;EM, d(a CLH ;,D<M, a
nast6.na @W &ya ju4 .od$%.$%z%nto'ana =s.ad%k (icz&y 3andat-' ' stosunku do
uzyskanyc1 )os-' o L,?I .kt .$oc%nto'%)o>/
W(bor( $ <::1 r.D
:9 ok$6)-'/
$%dni $oz3ia$ ok$6)u N 99,< 3andatu =od I do 9K 3andat-'>
8%toda .$o.o$cjona(na, 7o$3ua Caint%-La)u%/
K(auzu(a za.o$o'a N DM d(a .a$tii, ;M d(a koa(icji/
Zni%siono (ist6 k$ajo'2/
,on*ek$en.e *(*)e+- $(bor&e>oD
a/ Pozio3 .$o.o$cjona(no*ci N KL/
&/ Ws.-czynnik $%dukcji !LP 'ynosi 9?,K i zn-' &y d'uk$otni% 'y4szy ni4 '
.o.$z%dnic1 'y&o$ac1/
c/ Niski .ozio3 nad$%.$%z%ntacji N d(a CLH-@P 'ynosi on ty(ko EM, a najsa&sza PO
3iaa 9M nad$%.$%z%ntacj6/ Co j%dnak 'a4n%, 4adna .a$tia ' C%j3i% ni% &ya
.od$%.$%z%nto'ana, co *'iadczy+ 3o4% o da(sz%j konc%nt$acji )os-' 'y&o$c-'
na .a$tiac1, kt-$% 3aj2 szans6 .okona+ .$-) 'y&o$czy/
,onkl-&.e o>?lneD
Od 9KK9 $/ sukc%sy'ni% ' Po(sc% '.$o'adzany j%st taki syst%3 'y&o$czy kt-$y 3a
za.o&i%)a+ nad3i%$n%3u $ozd$o&ni%niu .a$(a3%ntu i sta&i(no*ci $z2d-'/
W(bor( #arla+en)arne $ la)ah 1/B/ ; <::1
Model r($al!&a.! $(bor&e.
-Wynik 'y&o$czy j%st .$odukt%3 'zaj%3nyc1 oddziay'a5 3i6dzy Pat$ia3i i 'y&o$ca3i/
-Pa$ti% st$uktu$yzuj2 'y&-$ %(%kto$atu, 'y&o$cy '.y'aj2 na .a$tyjn2 st$uktu$6 .a$(a3%ntu/
-: %(%3%nto'a ty.o(o)ia $y'a(izacji 'y&o$cz%jB
!L!K#ORA#B
- zd%t%$3ino'any
- ni%zd%t%$3ino'any
CPOCRB R"WALIZAC0I PAR#II POLI#"CZN"CJB
- $y'a(izacja 3ini3a(na =ucz%stnicz2 co naj3ni%j < .a$ti%>
- $y'a(izacja 'i%(o.a$tyjna = ucz%stnicz2 co naj3ni%j ? .a$ti%>
<D
Elek)ora) -*)r-k)-r(&o$an( ! n!e-*)r-k)-r(&o$an(
& %lektorat ustrukturyzowany N to taki, kt-$%)o d%cyzj% 'y&o$cz% s2 %7%kt%3 t$'a%j
id%ntyAkacji .a$tyjn%j 'ynikaj2c%j za st$uktu$y .odzia-' socjo.o(itycznyc1/
& %lektorat nieustrukturyzowany N 'y&o$ca oddaj2c s'-j )os $%a)uj% na konk$%tn% k'%sti%
.o(ityczn% istotn% ' dany3 3o3%nci%/ Wy&o$cy s2 $acz%j sa&o z'i2zani z .a$tia3i/
Na .odsta'i% 'y4%j o.isanyc1 z3i%nnyc1 3o4na 'y$-4ni+ czt%$y 3od%(% $y'a(izacji
'y&o$cz%jB
SK(aso'y N za3kni6tyT N ' kt-$y3 %(%kto$at j%st zd%t%$3ino'any, a
$y'a(izacja 3a c1a$akt%$ 3ini3a(ny/
S'ytyczony sz(akT N ' kt-$y3 3a3y do czyni%nia z ni%zd%t%$3ino'any3
%(%kto$at%3 o$az 3ini3a(n2 $y'a(izacj2 .a$tyjn2/
Sust$uktu$yzo'anyT N ' kt-$y3 %(%kto$at j%st zd%t%$3ino'any, a
$y'a(izacja 3a c1a$akt%$ 'i%(o.a$tyjny/
Sot'a$tyT N ' kt-$y3 zac1o'ania %(%kto$atu ni% s2 zd%t%$3ino'an%, a
$y'a(izacja j%st 'i%(o.a$tyjna/
Od 9K;K $oku ' Po(sc% 'yst6.uj% $y'a(izacja ot'a$ta/ !(%kto$at .a$tii j%st 'y$a,ni%
ni%zd%t%$3ino'any, a $y'a(izacja .$z%&i%)a ' ukadzi% 'i%(o.a$tyjny3/
W"BOR" PARLA8!N#ARN! Z : CZ!RWCA 9K;K $/
Podczas o&$ad Ok$2)%)o Ctou usta(ono zasady )$y o&o'i2zuj2c% ' t$akci% 'y&o$-'/ W
'y&o$ac1 ni% do.uszczono do &%z.o*$%dni%j $y'a(izacji o 3andaty .os%(ski% kandydat-'
PZPR N u i o.ozycji/ W kont$akci% .$z%'idziano, i4 EDM 3i%jsc ' iz&i% ni4sz%j =<KK> 3andat-'
ot$zy3aj2 PZPR, ZCL, CH, PAW, PZKC i @C1C, a ?DM 3i%jsc =9E9 3andat-'> kandydaci
&%z.a$tyjni/
- Wy&o$y .$z%.$o'adzon% zostay na .odsta'i% 'i6kszo*cio'%j o$dynacji 'y&o$cz%j i ok$6)-'
'i%(o3andato'yc1, kt-$yc1 &yo 9L;/
K N < 3andato'yc1
<I N ? 3andato'yc1
?: N : 3andato'%
?; N D 3andato'%
W ka4dy3 ok$6)u 'y&o$czy3 co naj3ni%j j%d%n 3andat .$z%znaczono d(a kandydata
&%z.a$tyjn%)o/ Po'staa $-'ni%4 (ista k$ajo'a, na kt-$%j zna(azo si6 ?D kandydat-', 4ad%n z
o.ozycji/ Wi6kszo*+ &%z'z)(6dna &ya 'a$unki%3 zdo&ycia )osu z t%j (isty/
W $%zu(taci% 'y&o$y t% 3o4na naz'a+ .(%&iscyt%3, .oni%'a4 %(%kto$at 'y$a4a .$z%d%
'szystki3 'otu3 ni%u7no*ci 'o&%c -'cz%sn%)o $%4i3u .o(ityczn%)o/
I #@RA =: ZI 9K;K>N E<,?<M 'y&o$c-', ' su3i% ?? N :LM o)-u u.$a'nionyc1 do )oso'ania
.o.a$o SCo(ida$no*+T, a <D N <IM oddao )osy na PZPR/ W I tu$z% kandydaci SCo(ida$no*ciT
ot$zy3a(i I<,DM oddanyc1 )os-', a kandydaci PZPR ot$zy3a(i D?,9M/ <DM 'y&o$c-' oddao
)os za$-'no na SCo(ida$no*+ T jak i $%.$%z%ntant-' PZPR - u/ Ko3uni*ci ni% &y(i
.$zy)oto'ani do ka3.anii 'y&o$cz%j, 'yko$zysty'a(i za)$ania .o(ityczn% znan% i3 do t%j
.o$y, SCo(ida$no*+T .o3i3o, i4 ni% 3iaa do*'iadcz%nia ' .$o'adz%niu ka3.anii &ya du4o
<E
(%.i%j .$zy)oto'ana, .$z%d% 'szystki3 kandydaci do&$z% zna(i .$o)$a3 'y&o$czy/
SCo(ida$no*+T &%zs.o$ni% z'yci64ya, Ruc1 Ko3it%t-' O&y'at%(skic1 o.$-cz j%dn%)o zdo&y
'szystki% 3andaty do s%j3u o$az KK 3andat-' do s%natu/ W% 'szystkic1 ok$6)ac1
ni%z&6dn% &yo .$z%.$o'adz%ni% II tu$y a&y 'yoni+ .os-' z (ist PZPR-u/ C.o*$-d ?D
kandydat-' z (isty k$ajo'%j ty(ko < zdo&yo 3andaty, co &yo tota(n2 .o$a4k2 d(a PZPR-u
8o4na .o'i%dzi%+, 4% 'y&o$y ' 9K;K 'y&o$y $oz.ocz6y d%3ok$atyzacj6 .o(ityki ' Po(sc%,
&oB
- 3o4(i'% &yo s'o&odn% z)aszani% kandydat-' .$z%z $-4n% siy .o(ityczn%
- s'o&odni% 3o4na &yo 7o$3uo'a+ .$o)$a3 'y&o$czy
- za)'a$anto'an% &yo uczci'% .$z%.$o'adz%ni% 'y&o$-'/
WY6ORY Z <0 P1L2ZIERNI,1 1//1 r.
P$z%d% 'szystki3 .i%$'otni% z)odni% z usta(%nia3i Ok$2)%)o Ctou .i%$'sz% 'o(n% 'y&o$y
do .a$(a3%ntu 3iay od&y+ si6 ' 9KK? $/ A(% .a$ti% d24yy do .$zys.i%sz%nia/ N./ CdRP N
'y&o$y .$%zyd%ncki% ukazay nast$oj% antyso(ida$no*cio'%, o&a'iano si6, 4% )dy&y .o.$a'ia
si6 sytuacja )os.oda$cza Po(ski to nast$oj% .o(ityczn% z3i%ni2 si6 na ni%ko$zy*+ CdRP, z
d$u)i%j st$ony PC o&a'iao si6, i4 j%*(i sytuacja ' .a5st'i% .o)o$szy si6 to 'y'oa to nast$oj%
antyso(ida$no*cio'%/
- Ka3.ania 'y&o$cza .$z%&i%)aa .od 1asa3i (ust$acji i d%ko3unizacji, na a$%ni% 'y&o$cz%j
.oja'io si6 du4o .a$tii, ' 'yniku t%)o .$zyj6to .$o.o$cjona(n2 o$dynacj6 'y&o$cz2 , k$aj
.odzi%(ono na ?I ok$6)-' 'y&o$czyc1/ Ho ka3.anii .$zyst2.io 999 u)$u.o'a5,
za$%j%st$o'ano ;< ko3it%ty 'y&o$cz%
- Sa+od&!eln!e *)ar)o$a'( A @nia H%3ok$atyczna, @nia Po(ityki R%a(n%j, Po(ska Pa$tia
P$zyjaci- Pi'a, NCZZ SCo(ida$no*+T, 8ni%jszo*+ Ni%3i%cka, Co(ida$no*+ P$acy, Pa$tia W =za
7asz%$st'a usuni6to j2 z $y'a(izacji>Pa$tia C1$z%*cija5skic1 H%3ok$at-'
- L!*)( &bloko$ane A
; Kon)$%s Li&%$a(no H%3ok$atyczny =@nia Wi%(ko.o(an, Z'i2z%k Q-$no*(2ski, Z$z%sz%ni%
Kaszu&sko N Po3o$ski% i Ni%za(%4n% Z$z%sz%ni% Ctud%nt-'
- Kon7%d%$acja Po(ski Ni%.od(%)%j =Po(ska Pa$tia !ko(o)iczna SZi%(oniT, Po(ski Z'i2z%k
Zac1odni, B(ok Ludo'o N C1$z%*cija5ski
- ,oal!.e $(bor&e N
- Cojusz L%'icy H%3ok$atyczn%j =CdRP, OPZZ, ZC8P, H%3ok$atyczna @nia Ko&i%t, Z'i2z%k
Ko3unist-' Po(skic1 SP(o$%ta$iatT>
- Wy&o$cza Akcja Kato(icka =Zj%dnocz%ni% C1$z%*cija5sko Na$odo'%, C1$z%*cija5ski Ruc1
O&y'at%(ski, @nia Laikatu Kato(icki%)o, F%d%$acja O$)anizacji K$%so'yc1>
- Po(ski% Ct$onnict'o Ludo'% N Po$ozu3i%ni% Ludo'% =PCL SCo(ida$no*+T, PCL
S8ikoajczyko'ski%T, NCZZ RI SCo(ida$no*+T>
- Po$ozu3i%ni% O&y'at%(ski% C%nt$u3 N =Po$ozu3i%ni% C%nt$u3, Po(ski% Fo$u3 N Ludo'o-
c1$z%*cija5ski% SOjco'iznaT, Ko3it%ty O&y'at%(ski%>
-C1$z%*cija5ska H%3ok$acja =Koa(icja PAW i PZKC-u>
<I .a,dzi%$nika 9KK9 'yoniono no'y .a$(a3%nt, 'y&$ano ?K9 .os-' z (ist ok$6)o'yc1, a EK
<I
z (isty k$ajo'%j, @H i CLH ot$zy3ay .o 9<M oddanyc1 )os-', uzyskay .o.a$ci% za(%d'i%
9Y9L o)-u u.$a'nionyc1 do )oso'ania, 2czni% K naj(iczni%jszyc1 .a$tii =uzyskay :LK
3andat-'> ot$zy3ao .o.a$ci% ?9,;:M o)-u u.$a'nionyc1, a .ozosta(i .oso'i% =' (icz&i%
D9> .o.a$ci% ty(ko E,:M %(%kto$atu/ C.o*$-d 999 .a$tii ;< ni% zdoay '%j*+ do .a$(a3%ntu i
2czni% uzyskay .o.a$ci% <,D< 'y&o$c-'/ F$%k'%ncja 'ynosia :?,<M
WY6ORY Z 1/ WRZE5NI1 1//9
- 'y&o$y t% &yy $-'ni%4 .$z%dt%$3ino'%
- W 3aju dokonano z3iany .$a'a 'y&o$cz%)o N =.$zyj6ci% 7o$3uy dOJondta, .odzia k$aju na
D< ok$6)i 'y&o$cz%>, '.$o'adzono t$zy $odzaj% .$o)-' 'y&o$czyc1 =DM d(a .a$tii
.o(itycznyc1, ;M d(a koa(icji, IM d(a (ist k$ajo'yc1>
- Ho 'y&o$-' ' 9KK? .$zyst2.io <D ko3it%t-', ' D< ok$6)ac1 za$%j%st$o'ao si6 99 .a$tii N
=BBWR, KPN, KLH, NCZZ SCo(ida$no*+T, Pa$tia W, PCL, PCL N PL, CLH, @H, @P, @PR/ Koa(icj% N
CLH i KKW SOjczyznaT, W .$a'i% 'szystkic1 ok$6)ac1 za$%j%st$o'ay si6 KdR, KKW
SOjczyznaT, PC, Ca3oo&$ona
Listy z&(oko'an% ut'o$zyy
- PC Zj%dnocz%ni% Po(ski%
- Koa(icja d(a Rz%czy.os.o(it%j
Ka3.ania ' 9KK? $oku dotyczya ? k'%stii =stosunku do $%7o$3 $%a(izo'anyc1 .$z%z @H, KLH,
ZC1N,- stosunku do 3o4(i'o*ci .$z%j6cia 'adzy .$z%z ko3unistyczn2 (%'ic6, - oc%ny
.$z%szo*ci>
- 9K '$z%*nia od&yy si6 'y&o$y, 7$%k'%ncja 'ynosia D<,L;M/ @)$u.o'ania .$a'ico'%, na
kt-$% 2czni% oddano?:,D<M )os-' ni% ot$zy3ay 3andat-'/ Ka4d% z 9; u)$u.o'a5
ot$zy3ao .o 3ni%j ni4 9M )os-'/ Wynikao to z &$aku zako$z%ni%nia tyc1 .a$tii '
s.o%cz%5st'i%/ \adna z .a$tii ni% &ya ' stani% ut'o$zy+ j%dno.a$tyjn%)o $z2du/ W s%j3i%
zna(azy si6 ? .a$ti% (%'ico'% =CLH, PCL, @P> i 7o$3acj% .$a'ico'% =@H, BBWR, KPN>/ Wadz6
s.$a'o'aa koa(icja CLH=9I9 3andat-'>, PCL=9?< 3andaty>
WY6ORY Z <1 WRZE5NI1 1//0 r.
O$dynacja ni% z3i%nia si6, do 'y&o$-' .$zyst2.iy << ko3it%ty 'y&o$cz%/ CLH st'o$zy
koa(icj6, ' skad kt-$%j '%szy ?? u)$u.o'ania/ Ca3odzi%(ni% 'ysta$to'ay @W, PCL, KP!iR,
P$zy3i%$z% SCa3oo&$onaT, KP!iR N RP, ROP, Po(ska Ws.-(nota Na$odo'a, Po(ski% Ct$onnict'o
Na$odo'% V E ko3it%t-' 'y&o$c-'B Na$odo'o N C1$z%*cija5sko N H%3ok$atyczny, B(ok d(a
Po(ski, @nia P$a'icy Rz%cz.os.o(it%j, AWC, Cojusz Ludzi-Po(ska, P$aca, C.$a'i%d(i'o*+,
Ni%za(%4ni i B%z.a$tyjni/ 8andaty ot$zy3ay ty(ko AWC, CLH, @W, PCL, ROP na kt-$% oddano
;I,<<M )os-', 7$%k'%ncja 'yniosa :I,K?M
WY6ORY Z <9 WRZE5NI1 <::1
- Z3iana o$dynacji 'y&o$cz%j =dOJondta za3i%niono na Caint% La)u%, zni%siono (ist6 k$ajo'2,
.odzi%(ono k$aj na :9 ok$6)-' 'y&o$czyc1>
-Ho 'y&o$-' .$zyst2.io 9D ko3it%t-' 'y&o$czyc1, sojusz% 'y&o$cz% ut'o$zyyB CLH-@P o$az
AWCP, sa3odzi%(ni% st$ato'ayB @W, Ca3oo&$ona, PIC, PCL, PO, A(t%$naty'a N Ruc1 C.o%czny,
Po(ska Ws.-(nota Na$odo'a, LPR, 8ni%jszo*+ Ni%3i%cka, Po(ska @nia Qos.oda$cza, Ni%3i%cka
8ni%jszo*+ Q-$n%)o (2ska/
- W s%j3i% zna(azy si6B CLH N <9E 3andat-', PO N ED, Ca3oo&$ona N D?, PIC N ::, PCL N :<,
<;
LPR - ?;
=. Se.+ ! Sena) (*#o*?b krea.!" -#ra$n!en!a" rela.e ob- !&b & r&%de+ !
#re&(den)e+" *)r-k)-ra)
Po&(.a #ra$no -*)ro.o$aD
Bika3%$a(iz3 asy3%t$yczny N ') konstytucji iz&y .a$(a3%ntu s2 $-'no$z6dn% .od 'z)(6d%3
(%)ity3izacji i $%.$%z%ntacji na$odu/ 0%dnak $-4ni j% $odzaj ko3.%t%ncji, N kt-$% 'i6ksz%
.osiada s%j3
Art. 95.
'. (#adz ustawodawcz w )zeczypospolite! *olskie! sprawu! "e!m i "enat.
+. "e!m sprawu!e kontrol nad dzia#alnoci )ady Ministr,w w zakresie okrelonym
przepisami -onstytuc!i i ustaw.
Ck$-c%ni% i 'ydu4%ni% kad%ncjiB
Kad%ncja - od .i%$'sz%)o z%&$ania si6 s%j3u .$z%z : (ata =na KL .$z%d u.y'%3 : (at
za$z2dza si6 no'% 'y&o$y N 3usz2 si6 od&y+ ?L dni .$z%d> P$%zyd%nt 3usi z'oa+ no'%
.osi%dz%ni% ' ci2)u ?L dni od 'y&o$-'
Skrcenie kadencjiD
Wadza 'ykona'cza sk$aca kad%ncj% N < .$zy.adki
- o&(i)ato$yjny N ni%.o'odz%ni% ? .$-& .o'oania $z2du .o ni%'i242c%j konsu(tacji z
8a$szaki%3 C/
- 7aku(taty'ny - Jeeli w ci$u . miesicy od dnia przed#oenia "e!mowi pro!ektu ustawy
budetowe! nie zostanie ona przedstawiona *rezydentowi )zeczypospolite! do podpisu,
*rezydent )zeczypospolite! moe w ci$u '. dni zarzdzi skr,cenie kadenc!i "e!mu / ar).
<<=
Wadza usta'oda'cza sa3a sk$aca s'oj2 kad%ncj6/
"e!m moe skr,ci swo! kadenc! uchwa# pod!t wikszoci co na!mnie! +01 $#os,w
ustawowe! liczby pos#,w. "kr,cenie kadenc!i "e!mu oznacza !ednoczesne skr,cenie kadenc!i
"enatu. 1r). /B -*). 9.
Nast6.ni%B *rezydent )zeczypospolite!, zarzdza!c skr,cenie kadenc!i "e!mu, zarzdza
!ednoczenie wybory do "e!mu i "enatu i wyznacza ich dat na dzie2 przypada!cy nie p,3nie!
ni w ci$u .4 dni od dnia zarzdzenia skr,cenia kadenc!i "e!mu. *rezydent )zeczypospolite!
zwo#u!e pierwsze posiedzenie nowo wybrane$o "e!mu nie p,3nie! ni na '4 dzie2 po dniu
przeprowadzenia wybor,w. 1r). /B -*). =
Wyduenie kadencji:
W .$zy.adku stan nadz'yczajn%)o - ? .$zy.adki N s/ 'oj%nny, s/ k(6ski 4y'ioo'%j, s/
'yj2tko'y
( czasie stanu nadzwycza!ne$o oraz w ci$u 56 dni po !e$o zako2czeniu nie moe by
skr,cona kadenc!a "e!mu, , nie mo$ by przeprowadzane wybory do "e!mu, "enatu, , a
kadenc!e tych or$an,w ule$a! odpowiedniemu przed#ueniu. 1r). <<B -*). 0
S)a)-* #ra$n( #o*'a ! *ena)ora
<K
- .os% ni% 3o4% &y+ s6dzi2, .$oku$ato$%3, .$aco'niki%3 ad3inist$acyjny3 s2du ani ni%
3o4% .%ni+ za'odo'%j su4&y 'ojsko'%j/ Ni% 3o4% tak4% .$aco'a+ ' Cu4&i% Cy'i(n%j,
ad3inist$acji $z2do'%j, ' kanc%(a$iac1 C%j3u, P$%zyd%nta, R8/ Ponadto .oso'i% .osiadaj2
t%4 zakaz 2cz%nia 3andatu z 'i%(o3a inny3i 7unkcja3i .u&(iczny3i, za$-'no na szcz%&(u
(oka(ny3, jak i c%nt$a(ny3/ 0%dnak j%st t%)o ty(%, 4% ni% &6d6 'szystki%)o 'y.isy'a
- .os% ni% 3o4% .$o'adzi+ dziaa(no*ci )os.oda$cz%j z osi2)ani%3 ko$zy*ci z 3aj2tku Cka$&u
Pa5st'a (u& sa3o$z2du t%$yto$ia(n%)o ani na&y'a+ t%)o 3aj2tku/
Mandat przedstawicielski cechy
a>)%n%$a(ny N 3andata$iusz 'y$a4a 'o(6 ca%)o na$odu, ki%$uj2c si6 j%)o do&$%3 i int%$%s%3,
a ni% int%$%s%3 i do&$%3 s'%)o ok$6)u
&>ni%za(%4ny N &$ak o&o'i2zk-' .$a'nyc1 'o&%c (udzi co )o 'y&$a(i
c>ni%od'oa(ny N ni% 3o4% &y+ co7ni6ty .$z%z 'y&o$c-' ' czasi% kad%ncji
N!e)(kalnoJ #o*'a ! *ena)ora
*ose# nie moe by zatrzymany lub aresztowany bez z$ody "e!mu, z wy!tkiem u!cia $o na
$orcym uczynku przestpstwa i !eeli !e$o zatrzymanie !est niezbdne do zapewnienia
prawid#owe$o toku postpowania. 7 zatrzymaniu niezw#ocznie powiadamia si Marsza#ka
"e!mu, kt,ry moe nakaza natychmiastowe zwolnienie zatrzymane$o. 1r). 1:= -*).=
I++-n!)e)(D
Ior+aln( ; 7d dnia o$#oszenia wynik,w wybor,w do dnia wy$anicia mandatu pose#
nie moe by poci$nity bez z$ody "e!mu do odpowiedzialnoci karne!/ 1r). 1:= -*) <
Ponadto ' .$zy.adku .$o'adz%ni% s.$a'y ka$n%j .$z%ci'ko .oso'i 'y&$an%3u do s%j3u
za'i%sza si6 .ost6.o'ani% do czasu 'y)a*ni6cia 3andatu =tak4% .$z%da'ni%ni si6 'ydu4a>/
Pos% sa3 3o4% 'y$azi+ z)od6 na .oci2)ni%ci% do od.o'i%dzia(no*ci ka$n%j
Ma)er!aln( ; *ose# nie moe by poci$nity do odpowiedzialnoci za swo!
dzia#alno wchodzc w zakres sprawowania mandatu poselskie$o ani w czasie !e$o
trwania, ani po !e$o wy$aniciu. 8a tak dzia#alno pose# odpowiada wy#cznie przed
"e!mem, a w przypadku naruszenia praw os,b trzecich moe by poci$nity do
odpowiedzialnoci sdowe! tylko za z$od "e!mu. 1r) 1:= -*).1
7#ra$n!en!a *&&e>?lne A P$a'o do zat$udni%nia na ty3 sa3y3 stano'isku, &2d,
$-'no$z6dny3 .o zako5cz%niu .oso'ania, &%z.atn% .$z%jazdy ko3unikacj2, *$odki na
&iu$o .os%(ski% it./
Ho o&su)i s'%j dziaa(no*ci ' t%$%ni% .oso'i% i s%nato$o'i% 3o)2 t'o$zy+ &iu$a .os%(ski%,
s%nato$ski% (u& .os%(sko-s%nato$ski%/ Na ic1 o&su)6 .$zysu)uj% i3 $yczat, ' 'ysoko*ci i na
zasadac1 ok$%*(onyc1 .$z%z P$%zydiu3 C%j3u (u& P$%zydiu3 C%natu/
Pa$(a3%nta$zy*ci 3o)2 tak4% z$z%sza+ si6 ' k(u&y =9D .os-' (u& I s%nato$-'> o$az ' koa =?
.os-'Ys%nato$-'>/ =Z +'icz%5B ni% 3a k(u&-' ' uj6ciu 7o$3a(ny3, a j%dyni% .o(ityczny3>
S)r-k)-ra ; or>an( $e$nC)r&ne *e.+- ! *ena)-D
O$)ana3i s%j3u i s%natu s2 =')/ ic1 $%)u(a3in-'>B
A!Marszaek sej"u
Ctoi na st$a4y .$a' i )odno*ci C%j3u, $%.$%z%ntuj% C%j3, &$o'-.e #o*!ed&en!a Se.+-"
#r&e$odn!&( obrado+ Se.+-, czu'a nad toki%3 i t%$3ino'o*ci2 .$ac C%j3u i j%)o
?L
o$)an-', k!er-.e #raa+! Pre&(d!-+ Se.+- ! #r&e$odn!&( .e>o obrado+" &$o'-.e
,on$en) Sen!or?$ ! #r&e$odn!&( .e>o obrado+" nada.e b!e> !n!.a)($o+
-*)a$oda$&(+ ! -h$a'oda$&(+ ora& $n!o*ko+ or>an?$ #aF*)$a *k!ero$an(+
do Se.+- (+oGe .e #r&(*#!e*&aJ b%dH o#?Hn!aJ)" .o zasi6)ni6ciu o.inii P$%zydiu3
C%j3u, nadaj% &i%) doku3%nto3 .$z%dkadany3 ' s.$a'ac1 z'i2zanyc1 z czonkost'%3
Rz%czy.os.o(it%j Po(ski%j ' @nii !u$o.%jski%j, .$o'adzi s.$a'y z zak$%su stosunk-' z
C%nat%3, .$o'adzi s.$a'y z zak$%su stosunk-' C%j3u z .a$(a3%nta3i innyc1 k$aj-',
.$o'adzi s.$a'y z zak$%su stosunk-' C%j3u z instytucja3i o$az inny3i o$)ana3i @nii
!u$o.%jski%j, .$z%dsta'ia ok$%so'% oc%ny 'ykonania .$z%z o$)any ad3inist$acji .a5st'o'%j
o&o'i2zk-' 'o&%c C%j3u i j%)o o$)an-' o$az .os-'G 'nioski ' ty3 zak$%si% .$z%kazuj%
P$%z%so'i Rady 8inist$-', .$%zydio3 ko3isji s%j3o'yc1 o$az .oso3, udzi%(a .oso3
ni%z&6dn%j .o3ocy ' ic1 .$acy, ' ty3 czu'a nad 'ykonani%3 'o&%c .os-' .$z%z o$)any
ad3inist$acji $z2do'%j i sa3o$z2du t%$yto$ia(n%)o o$az inn% j%dnostki o$)anizacyjn% s.$a'uj%
.i%cz6 nad s.okoj%3 i .o$z2dki%3 na cay3 o&sza$z% na(%42cy3 do C%j3u o$az 'ydaj%
stoso'n% za$z2dz%nia .o$z2dko'%, ' ty3 o u4yciu ' $azi% koni%czno*ci Ct$a4y
8a$szako'ski%j, nadaj%, ' d$odz% za$z2dz%nia, statut Kanc%(a$ii C%j3u, usta(a .$oj%kt
&ud4%tu Kanc%(a$ii C%j3u, .o zasi6)ni6ciu o.inii Ko3isji R%)u(a3ino'%j i C.$a' Pos%(skic1 i
P$%zydiu3 C%j3u, o$az nadzo$uj% j%)o 'ykonani%, .o'ouj% i od'ouj% Cz%7a Kanc%(a$ii C%j3u,
.o zasi6)ni6ciu o.inii Ko3isji R%)u(a3ino'%j i C.$a' Pos%(skic1, .o'ouj% i od'ouj%
zast6.c-' Cz%7a Kanc%(a$ii C%j3u, .o zasi6)ni6ciu o.inii Cz%7a Kanc%(a$ii C%j3u, .od%j3uj%
inn% czynno*ci 'ynikaj2c% z R%)u(a3inu C%j3u/
Je*) $('%&on( & & d(*k-*.! ! >'o*o$nan!a" .el! #ro$ad&! obrad(.
#!$rezydiu" Sej"u
Nacz%(ny o$)an ki%$o'niczy C%j3u/ W skad P$%zydiu3 C%j3u 'c1odzi 8a$sza%k C%j3u %
'ic%3a$szako'i% =$-zna (icz&a N ko3.ozycja s%j3u, 'o(a .a$tii najsi(ni%jsz%j! ZadaniaB
-*)alan!e #lan- #ra( Se.+-" #r&(>o)o$($an!e $(k'adn! Re>-la+!n- I&b("
-*)alan!e &a*ad dorad&)$a na-ko$e>o ! ek*#er)(&" zaj3o'ani% si6 k'%stia3i .$a'ny3i
.os-', .$z%kazy'ani% .oszcz%)-(ny3 ko3isjo3 s%j3o'y3 od.o'i%dnic1 s.$a' do
$oz.at$z%nia, koord(no$an!e #ra( ! $*#?'#ra( +!Cd&( ko+!*.a+!/ Z3a(aa $o(a ' KI
na $z%cz 8a$szaka/ Ni% 3o4na .$%zydiu3 jako cao*ci od'oac, j%dyni% .oszcz%)-(nyc1
czonk-'/
-skad P$%zydiu3 C%natu j%st *ci*(% ok$%*(ony, tak, jak (icz&a Wic%3a$szak-' =czy(i ' su3i% D
os-& N 8a$sza%k V : Wic%3a$szak-'>
&!'(nwent Seni(rw
,on$en) Sen!or?$ ; $ *e.+!e o$)an za.%'niaj2cy 's.-dziaani% k(u&-' .os%(skic1 '
s.$a'ac1 z'i2zanyc1 z dziaa(no*ci2 i toki%3 .$ac C%j3u/ W j%)o skad 'c1odz2B 8a$sza%k
C%j3u, 'ic%3a$szako'i%, .$z%'odnicz2cy Y 'ic% k(u&-' .os%(skic1 .$z%dsta'ici%(%
.o$ozu3i%n $%.$%z%ntuj2cyc1 co naj3ni%j 9D .os-'
ZadaniaB
o.inio'ani% 3/in/ .$oj%kty .(an-' .$ac C%j3u, .$oj%kty .o$z2dku dzi%nn%)o .oszcz%)-(nyc1
.osi%dz%5 C%j3u i ic1 t%$3iny, 'nioski co do t$y&u dyskusji nad .oszcz%)-(ny3i .unkta3i
.o$z2dku dzi%nn%)o .osi%dz%nia C%j3u, 'nioski co do 'y&o$u .$z%z C%j3 j%)o o$)an-',
zadania i .$z%&i%) .$acy Kanc%(a$ii C%j3u (u& inn% s.$a'y .$z%kazan% .$z%z 8a$szaka (u&
P$%zydiu3 C%j3u/
?9
W C%naci% - o$)an za.%'niaj2cy 's.-dziaani% k(u&-' s%nackic1 i k- s%nackic1 ' s.$a'ac1
z'i2zanyc1 z dziaa(no*ci2 i toki%3 .$ac C%natu/ W j%)o skad 'c1odz2B 8a$sza%k C%natu,
'ic%3a$szako'i% o$az s%nato$o'i% - .$z%dsta'ici%(% k(u&-' s%nackic1 o$az k(u&-'
.a$(a3%nta$nyc1 j%4%(i sku.iaj2 co naj3ni%j I s%nato$-'
Je*) +!e.*e+ #ol!)(&n(h -&>odn!eF" do)(&%(h $ *&&e>?lno! #r&(*#!e*&en!a
)ok- nad n!ek)?r(+! #ro.ek)a+! ora& -*)alan!a #e$n(h de(&.! #er*onaln(h.
)! '("isje sej"(we * senackie p(w(ane d(D
- $oz.at$y'ania i .$zy)oto'y'ania s.$a' stano'i2cyc1 .$z%d3iot .$ac C%j3u,
- 'y$a4ania o.inii ' s.$a'ac1 .$z%kazanyc1 .od ic1 o&$ady .$z%z C%j3, 8a$szaka C%j3u (u&
P$%zydiu3 C%j3u/
- Ko3isj% s%j3o'% s2 o$)ana3i kont$o(i s%j3o'%j ' zak$%si% ok$%*(ony3 Konstytucj2 i
usta'a3i/
a9 komis!e sta#e N ty(% i(% 3inist%$st' =<D N <;, s%nat ok/9:>, a(% ni% 'i6c%j ni4 ?L/ $-'ni%4
ko3isj% 'yj2tko'% N ko3isja %tyki, int%)$acji %u$o.%jski%j it./
Ckad ko3isji .o'ouj% s%j3 = .$o.o$cjona(ni% do 3andat-' .a$tii, j%d%n .os% ' ni% 'i6c%j ni4
< ko3isj% sta%, ka4da .a$tia 3a $%.$%z%ntacj% ' ko3isjac1> ko3isja 'y&i%$a z% s'%)o )$ona
.$%zydiu3/
C%nat .o'ouj% i od'ouj% .$z%'odnicz2cyc1 ko3isji s%nackic1 =tak4% s2 .osi%dz%nia
.$z%'odnicz2cyc1 ko3isji z'oy'an% .$z%z 3a$szaka s%natu/>
b9komis!e nadzwycza!ne =*(%dcz% i (%)is(acyjn%> - C%j3 3o4% .o'oy'a+ i od'oy'a+ ko3isj%
nadz'yczajn%G .o'ouj2c taki% ko3isj%, C%j3 ok$%*(a c%(, zasady i t$y& ic1 dziaania/ C%nat
&$ak ko3isji *(%dczyc1/ H$ Ck$zy.i5ski ko3isj% P(%)is(acyjn%P 'o(i nazy'a+ ko3isja3i
.$o&(%3o'y3i, )dy4 zaj3uj2 si6 $oz'i2zani%3 ok$%*(on%)o, najcz6*ci%j usta'oda'cz%)o
.$o&(%3u, kt-$y 'ynika z% zo4ono*ci .$a'a/
Sena) A *)r-k)-raD
8a$sza(%k i 'ic%3a$szako'i% =(icz&a 'yznaczona $%)u(a3in%3, ' s%j3i% uc1'ao3>
+ry, -unkcj(n(wania sej"u i senatu
#$y& .%$3an%ntny =ni% s%syjny> N cay $ok .a$(a3%nt ' stani% )oto'o*ci N z'ouj% .osi%dz%nia
8a$sza%k s%j3u ' $a3ac1 .(anu usta(on%)o .$z%z .$%zydiu3 s%j3u/
Zasada ja'no*ci .$ac - *osiedzenia "e!mu :a take komis!i sta#ych9 s !awne. Jeeli wyma$a
te$o dobro pa2stwa, "e!m moe bezwz$ldn wikszoci $#os,w w obecnoci co na!mnie!
po#owy ustawowe! liczby pos#,w, uchwali ta!no obrad/ 1r). 119
,o+#e)en.eD
.unkcja ustaw(dawcza:
Ctano'i%ni% usta' N akt-' .$a'nyc1 uc1'a(anyc1 .$z%z C%j3 i C%nat z% 's.-dziaani%3
P$%zyd%nta, .$zyj3o'anyc1 ' szcz%)-(ny3 t$y&i%, za'i%$aj2cyc1 no$3y .$a'n% o
c1a$akt%$z% o)-(ny3, zaj3uj2cyc1 3i%jsc% za$az za konstytucj2
$raw( inicjatywy ustaw(dawczej:
1r). 11B.
?<
Inicjaty'a usta'oda'cza .$zysu)uj% .oso3, C%nato'i, P$%zyd%nto'i Rz%czy.os.o(it%j
i Radzi% 8inist$-'/
Inicjaty'a usta'oda'cza .$zysu)uj% $-'ni%4 )$u.i% co naj3ni%j 9LL LLL o&y'at%(i
3aj2cyc1 .$a'o 'y&i%$ania do C%j3u/ #$y& .ost6.o'ania ' t%j s.$a'i% ok$%*(a usta'a/
Poso'i% N ') konstytucji co naj3ni%j </') $%)u(a3inu s%j3u 9D &2d, ko3isja s%j3o'a/
C%nat N j%dyni% caa iz&a a inicjaty'a ' 7o$3i% uc1'ay na 'nios%k 9L s%nato$-' ] ko3isji
P$aktyka = kad%ncja KI-L9> R8- DD?= :DE usta'y &yy z t%)o>, .oso'i% N :EK =<99>, k/
s%j3o'% N ;<, C%nat N <I, .$%zyd%nt N 9E, o&y'at%(% N D =?> na 99D< z)oszonyc1 .$oj%kt-'
$(st/p(wanie le0islacyjne:
Zo4%ni% do (aski 3a$szako'ski%j z uzasadni%ni%3, kt-$% za'i%$aB
a>.ot$z%&a i c%( 'yda'ania usta'y
&>.$z%dsta'i%ni% $z%czy'ist%)o stanu $z%czy, kt-$y 3a &y+ uno$3o'any
c>'skazani% $-4nic 3i6dzy stan%3 aktua(ny3 a .$oj%kto'any3 stan%3 .$a'ny3
d>ok$%*(%ni% .$z%'idy'anyc1 skutk-' s.o%cznyc1, .$a'nyc1, )os./, %kon,
%>'skazani% ,$-d% Ananso'ania, j%4%(i 3a o&ci24a+ &ud4%t
7>.$oj%kty .odsta'o'yc1 akt-' 'ykona'czyc1
)>o*'iadcz%ni% o z)odno*ci z no$3a3i @!, &2d, 4% ni% (%4y to ' j%j ko3.%t%ncji
8a$sza%k j%4%(i 3a zast$z%4%ni% czy to z)odn% z konstytucj2 .o zasi6)ni6ciu $ady .$%zydiu3
3o4% 'nios%k ski%$o'a+ do Ko3isji @sta'oda'cz%j N kt-$a ?YD )os-' 3o4% )o od$zuci+
Pi%$'sz% czytani%
P$z%.$o'adza si6 na .osi%dz%niu s%j3u &2d, ko3isji s/ na #o*!ed&en!- Se.+-
#r&e#ro$ad&a *!C $ odn!e*!en!- do #ro.ek)?$ -*)a$D o &+!an!e ,on*)()-.!"
b-dGe)o$(h" #oda)ko$(h" do)(&%(h $(bor- Pre&(den)a" Se.+- ! Sena)- ora&
or>an?$ *a+or&%d- )er()or!alne>o" re>-l-.%(h -*)r?. ! $'a!$oJ $'ad&
#-bl!&n(h" a )akGe kodek*?$/ B2d, innyc1 j%4%(i za$z2dzi tak 8a$sza%k = 'a4n%
'z)(6dy>
0%4%(i od&y'a si6 ' iz&i% o&%j3uj% N uzasadni%ni%, .ytania .os-', od.o'i%dzi
'nioskoda'c-', o)-(n% u'a)i/ 0%4%(i C%j3 ni% od$zuci .$oj%ktu, ko5czy si6 t%n %ta.
ski%$o'ani%3 do ko3isji od.o'i%dni%j d(a I czytania i .$oj%kt j%st ' no$3a(ny3 toku
$oz.at$y'any/
Po3i6dzy I a II czytani%3, .$ac% nad .$oj%kt%3 od&y'aj2 si6 ' ko3isji/ #a3 .o.$a'ki
z)asza+ 3o)2 czonko'i% ko3isji, Rz2d o$az 'nioskoda'ca/
H$u)i% czytani% N 7o$u3 s%j3uB =ostat%czny t%$3i 'yco7ania .$oj%ktu .$z%z
'nioskoda'c%
C.$a'ozdani% ko3isji, d%&ata, z)aszani% .o.$a'%k i 'niosk-'=R8, .oso'i%, 'nioskoda'ca>
0%4%(i z)oszon% .o.$a'ki Y 'nioski- do ko3isji z .o'$ot%3 N s.$a'ozdani% o .$zyj6ciu Y
od$zuc%niu .o.$a'%k
#$z%ci% czytani%
0%4%(i ni% &yo .o.$a'%k to od $azu .o d$u)i3, j%4%(i &yy to .o o)osz%niu s.$a'ozdania
dodatko'%)o
W.i%$' )osuj% si6 nadB a> od$zuc%ni% .$oj%ktu ' cao*ci =j%4%(i tako'y .o3ys z)oszony>,
&>nad .o.$a'ka3i,
c> nad cao*ci2
C%j3 uc1'a(a usta'6 z'yka 'i6kszo*ci2 )os-' .$zy co naj3ni%j .oo'i% usta'o'%j (icz&y
.os-' =3in/ <?L>
??
P$aca ' s%naci%
C%nat 3a ?L dni na zaj6ci% si6 usta'2 = &o tak si6 ju4 j2 nazy'a .o o.uszcz%niu s%j3u> 8o4%B
a>.$zyj2+ &%z z3ian, &>'.$o'adzi+ .o.$a'ki, c>.odj2+ uc1'a6 od$zucaj2c2 usta'6
0%4%(i & (u& c, to ki%$uj% to do C%j3u=a ta3 do ko3isji, ' kt-$%j .o'staj% s.$a'ozdani%>/
Qoso'ani% nad uc1'a2 C%natu -^ -h$a'C -$aGa *!C &a #r&(.C)%" .eGel! Se.+ NIE
O2RZ7CI .e. be&$&>lCdn% $!Ck*&o!% >'o*?$ $ obeno! o na.+n!e. #o'o$(
-*)a$o$e. l!&b( #o*'?$.
P$%zyd%ntB
8a <9 j%d%n dni na s'2 d%cyzj6 i ? o.cj%B
.od.isa+ i za$z2dzi+ o)osz%ni% ' Hzi%nniku @sta' RP
Wyst2.i+ do #K o z)odno*+
Z u3oty'o'any3 'nioski%3 .$z%kaza+ z .o'$ot%3 do s%j3u N '%to usta'oda'cz%
1b( odr&-!J $e)o #o)r&ebne .e*) 9M= >'o*?$ $ obeno! o na.+n!e. #o'o$(
-*)a$o$e. l!&b( #o*'?$ =ni% 3a '%ta .$zy usta'i% &ud4%to'%j i konstytucyjn%j>
$ilne pr(jekty ustaw:
1r). 1<9.
)ada Ministr,w moe uzna uchwalony przez siebie pro!ekt ustawy za pilny, z
wy!tkiem pro!ekt,w ustaw podatkowych, ustaw dotyczcych wyboru *rezydenta
)zeczypospolite!, "e!mu, "enatu oraz or$an,w samorzdu terytorialne$o, ustaw
re$ulu!cych ustr,! i w#aciwo w#adz publicznych, a take kodeks,w..
( postpowaniu w sprawie ustawy, kt,re! pro!ekt zosta# uznany za pilny, termin !e!
rozpatrzenia przez "enat wynosi '. dni, a termin podpisania ustawy przez *rezydenta
)zeczypospolite! wynosi ; dni.
8a$sza%k 3a ? dni na do$6cz%ni% uc1'a(on%j usta'y 3a$szako'i s%natu i .$%zyd%nto'i
9/ Pi%$'sz% czytani% .$z%.$o'adza si6 na .osi%dz%niu C%j3u (u& ko3isji/ 8a$sza%k C%j3u
3o4% za$z2dzi+ .$z%.$o'adz%ni% .i%$'sz%)o czytania &%z zac1o'ania t%$3inu I dni =&y
.oso'i% C% .$z%czyta(i>
</ 8a$sza%k C%j3u, ki%$uj2c .i(ny .$oj%kt usta'y do ko3isji, usta(a i3 j%dnocz%*ni% t%$3in
.$z%dsta'i%nia s.$a'ozdania, ni% du4szy j%dnak ni4 ?L dni/
1chwalanie ,udetu
1r). <<<.
Rada 8inist$-' .$z%dkada C%j3o'i naj.-,ni%j na ? 3i%si2c% .$z%d $oz.ocz6ci%3 $oku
&ud4%to'%)o .$oj%kt usta'y &ud4%to'%j na $ok nast6.ny/ W 'yj2tko'yc1 .$zy.adkac1
3o4(i'% j%st .-,ni%jsz% .$z%do4%ni% .$oj%ktu/
1r). <<9.
C%nat 3o4% uc1'a(i+ .o.$a'ki do usta'y &ud4%to'%j ' ci2)u <L dni od dnia .$z%kazania j%j
C%nato'i/
1r). <<K.
P$%zyd%nt Rz%czy.os.o(it%j .od.isuj% ' ci2)u I dni usta'6 &ud4%to'2 a(&o usta'6 o
.$o'izo$iu3 &ud4%to'y3 .$z%dsta'ion2 .$z%z 8a$szaka C%j3u/ Ho usta'y &ud4%to'%j i
usta'y o .$o'izo$iu3 &ud4%to'y3 ni% stosuj% si6 .$z%.isu a$t/ 9<< ust/ D/
?:
W .$zy.adku z'$-c%nia si6 P$%zyd%nta Rz%czy.os.o(it%j do #$y&unau Konstytucyjn%)o
' s.$a'i% z)odno*ci z Konstytucj2 usta'y &ud4%to'%j a(&o usta'y o .$o'izo$iu3
&ud4%to'y3 .$z%d j%j .od.isani%3, #$y&una o$z%ka ' t%j s.$a'i% ni% .-,ni%j ni4 ' ci2)u <
3i%si6cy od dnia zo4%nia 'niosku ' #$y&una(%/
2"iana k(nstytucji
1r). <9=.
d/ P$oj%kt usta'y o z3iani% Konstytucji 3o4% .$z%do4y+ co naj3ni%j 9YD usta'o'%j
(icz&y .os-', C%nat (u& P$%zyd%nt Rz%czy.os.o(it%j/
%/ Z3iana Konstytucji nast6.uj% ' d$odz% usta'y uc1'a(on%j ' j%dnako'y3
&$z3i%niu .$z%z C%j3 i nast6.ni% ' t%$3ini% ni% du4szy3 ni4 EL dni .$z%z C%nat/
7/ Pi%$'sz% czytani% .$oj%ktu usta'y o z3iani% Konstytucji 3o4% od&y+ si6 ni%
'cz%*ni%j ni4 t$zydzi%st%)o dnia od dnia .$z%do4%nia C%j3o'i .$oj%ktu usta'y/
)/ @sta'6 o z3iani% Konstytucji uc1'a(a C%j3 'i6kszo*ci2 co naj3ni%j <Y? )os-'
' o&%cno*ci co naj3ni%j .oo'y usta'o'%j (icz&y .os-' o$az C%nat &%z'z)(6dn2
'i6kszo*ci2 )os-' ' o&%cno*ci co naj3ni%j .oo'y usta'o'%j (icz&y s%nato$-'/
1/ @c1'a(%ni% .$z%z C%j3 usta'y z3i%niaj2c%j .$z%.isy $ozdzia-' I, II (u& WII
Konstytucji 3o4% od&y+ si6 ni% 'cz%*ni%j ni4 sz%*+dzi%si2t%)o dnia .o .i%$'szy3
czytaniu .$oj%ktu t%j usta'y/
i/ 0%4%(i usta'a o z3iani% Konstytucji dotyczy .$z%.is-' $ozdziau I, II (u& WII,
.od3ioty ok$%*(on% ' ust/ 9 3o)2 za42da+, ' t%$3ini% :D dni od dnia uc1'a(%nia
usta'y .$z%z C%nat, .$z%.$o'adz%nia $%7%$%ndu3 zat'i%$dzaj2c%)o/ Z 'nioski%3 ' t%j
s.$a'i% .od3ioty t% z'$acaj2 si6 do 8a$szaka C%j3u, kt-$y za$z2dza ni%z'oczni%
.$z%.$o'adz%ni% $%7%$%ndu3 ' ci2)u EL dni od dnia zo4%nia 'niosku/ Z3iana
Konstytucji zostaj% .$zyj6ta, j%4%(i za t2 z3ian2 o.o'i%dziaa si6 'i6kszo*+ )osuj2cyc1/
j/ Po zako5cz%niu .ost6.o'ania ok$%*(on%)o ' ust/ : i E 8a$sza%k C%j3u
.$z%dsta'ia P$%zyd%nto'i Rz%czy.os.o(it%j uc1'a(on2 usta'6 do .od.isu/ P$%zyd%nt
Rz%czy.os.o(it%j .od.isuj% usta'6 ' ci2)u <9 dni od dnia .$z%dsta'i%nia i za$z2dza j%j
o)osz%ni% ' Hzi%nniku @sta' Rz%czy.os.o(it%j Po(ski%j/
I-nk.a kon)rolnaD
C%j3 's.-ucz%stniczy '$az z P$%zyd%nt%3 ' .$oc%du$z% t'o$z%nia Rz2du, s.%nia kont$o(6
nad j%)o dziaa(no*ci2, a za .o*$%dnict'%3 Rady 8inist$-' kont$o(uj% dziaa(no*+
ad3inist$acji $z2do'%j/ Ho dziaa5 kont$o(nyc1 na(%42 .osi%dz%nia s%j3u, .$ac% ' ko3isjac1,
int%$.%(acj% i za.ytania .os%(ski%/ C%nat ty(ko ' $a3ac1 Z)$o3adz%nia Na$odo'%)o i .$zy
KRRi#Z
W(tu" zau-ania udzielanie inwestytury:
Po'oany .$z%z .$%zyd%nta $z2d 3usi uzyska+ 'otu3 zau7ania od s%j3u
W ci2)u 9: dni od .o'oania $z2du .$z%z P$%zyd%nta .$%3i%$ 3usi 'y)osi+ %_.os% i
.$z%dsta'i+ )a&in%t N nast6.ni% od&y'a si6 nad ty3 d%&ata
- Wotu3 zau7ania C%j3 uc1'a(a &%z'z)(6dn2 'i6kszo*ci2 )os-' ' o&%cno*ci co naj3ni%j
.oo'y usta'o'%j (icz&y .os-'/
- ni%udzi%(ani% R8 'otu3 zau7ania .o'oduj%, 4% C%j3 ' ci2)u 9: dni 'y&i%$a P$%z%sa Rady
8inist$-' o$az .$o.ono'anyc1 .$z%z ni%)o czonk-' Rady 8inist$-' &%z'z)(6dn2
'i6kszo*ci2 )os-' ' o&%cno*ci co naj3ni%j .oo'y usta'o'%j (icz&y .os-'/ P$%zyd%nt
Rz%czy.os.o(it%j .o'ouj% tak 'y&$an2 Rad6 8inist$-' i od&i%$a .$zysi6)6 od j%j czonk-'/
- Wy.ad%k szcz%)-(ny- .$zy &$aku sta&i(n%j 'i6kszo*ci ' .a$(a3%nci% i ni%.o'odz%niu t$z%c1
.$-& .o'oania R8 =t$z%ci na(%4y do P$%zyd%nta> C%j3 udzi%(a 'otu3 zau7ania z'yka
'i6kszo*ci2 )os-' ' o&%cno*ci co naj3ni%j .oo'y usta'o'%j (icz&y .os-'/
?D
- ko(%jn2 od3ian2 7unkcji kont$o(n%j j%st udzi%(%ni% a&so(uto$iu3 .$z%z C%j3 N zado'o(%nia z%
s.$a'ozdania z 'ykonania &ud4%tu .a5st'a =j%4%(i ni% 3a to R8 .o'inna si6 zdy3isjono'a+>
- kont$o(a konstytucyjno*ci
- kont$o(a (%)a(no*ci N dziaan 8inist$-' i 'y4szyc1 u$z6dnik-' N .o.$z%z .oci2)ni6ci% ko)o*
do od.o'i%dzia(no*ci .$z%d #$y&una%3 Ctanu/
3dp(wiedzialn(45 k(nstytucyjna:
8a ona c1a$akt%$ .$a'no N ka$ny N na$usz%ni% konstytucji (u& usta' =d%(ikt>, a tak4%
.o.%ni%ni% .$z%st6.st'a ' z'i2zku z zaj3o'any3 stano'iski%3 = s.$a'y tako'% $oz.at$uj%
C%j3o'a Ko3isja Od.o'i%dzia(no*ci Konstytucyjn%j> C%j3 ' ZN 3o4% .oci2)n2+ .$%zyd%nta
do #C, &2d, 99D .os-' czonk-' R8 do #C/
3dp(wiedzialn(45 parla"entarna 6p(lityczna!:
Ctoso'ana )dy 3i6dzy R8 a 'i6kszo*ci2 .a$(a3%nta$n2 s2 z)$zyty co do $%a(izo'an%j .o(ityki
(otum nieu<noci=
Z)aszany .$z%z :E .os-' z% 'skazani%3 no'%)o .$%z%sa R8 N konst$ukty'n% 'otu3
ni%u7no*ci
>nne <ormy kontroli=
z)oda na $atyAkacj% u3-' 3i6dzyna$odo'yc1 d(a P$%zyd%nta
C%j3 d%cyduj% ' i3i%niu RP o stani% 'ojny i za'a$ciu .okoju
W.$o'adz%ni% stanu 'oj%nn%)o .$z%z .$%zyd%nta kt-$% C%j3 zat'i%$dza &2d, ni%, i j%
.$z%du4a
'(ntr(la ,ie7ca:
Int%$.%(acj% N do P$%z%sa R8 Y czonk-' R8 =zasadniczy c1a$akt%$>N t$za od.o'i%dzi%+
' ci2)u <9 dni
Za.ytania .os%(ski% N taki sa3 t$y& N in7o$3acj% o aktua(nyc1 .$o&(%3ac1 .o(ityki
'%'n6t$zn%j i za)$aniczn%j
@dzi%(%ni% in7o$3acji &i%42c%j N na 'nios%k k(u&u (u& )$u.y .$zynaj3ni%j 9D .os-'G
Rz2d 3usi si6 jako* odni%*+, 'nios%k taki j%st skadany do )odz/ <9 dnia .o.$z%dzaj2c%)o
.osi%dz%ni% C%j3u, '$az z uzasadni%ni%3 i 'skazani%3 ad$%sata/
P$a'o 42dania in7o$3acji N od ko3isji s%j3o'yc1
P$a'o 4adanaia o&%cno*ci N o&(i)ato$yjn% za.$osz%ni% na .osi%dz%ni% ko3isji
'("petencje kreacyjne:
Naj'a4ni%jsz% to udzi%(%ni% 'otu3 zau7ania/
a/ Ca3odzi%(n% d%cyzj% s%j3u
9/ 9D s6dzi-' do #K = na K (at, &$ak $%(%kcji>
</ #C 9E s6dzi-' i < 'ic%.$z%'odnicz2cyc1 =na kad%ncj%, s.oza s%j3u, ; 3uis &y+
s6dzia3i>
?/ : do K$ajo'%j Rady C2do'nict'a =kad%ncja, s.o*$-d .os-'>
:/ < Y na D do KRRi# =E (at> N oso&y 'y&itni% o&%znan% ' dzi%dzini% 3%di-'
=ni%$%s.%kto'an%>
D/ 9Y? skadu =? z K>Rady Po(ityki Pi%ni64n%j =E (at>
&/ C%nat sa3
9/ < do KRC N s%nato$o'i%
</ 9Y? RPP
?/ 9 do KRRi#
c/ C%j3 za z)od2 s%natu
9/ Rz%cznik P$a' O&y'at%(skic1 Y Hzi%cka N D (at
?E
</ P$%z%s NIK N E (at
?/ Q%n%$a(ny Ins.%kto$ Oc1$ony Hanyc1 Oso&o'yc1 N
:/ P$%z%s IPN =k'a(iAko'ana ?YD )os-' ' s%j3i%>, czonk-' ko(%)iu3 IPN
C%j3 na 'nios%k .$%zyd%nta N P$%z%s NBP na E (at
20r("adzenie 8ar(d(we k("petencje:
P$zyj6ci% .$zysi6)i no'%)o P$%zyd%nta
Koni%czno*+ uznania t$'a%j ni%zdo(no*ci P$%zyd%nta do .%ni%nia 7unkcji z%
'z)(6du na stan zd$o'ia
Posta'i%ni% .$%zyd%nta ' stan oska$4%nia =<Y? .os-' 'szystkic1 z ZN, na
'nios%k 9:L>
Z'oani% z%&$ania ' c%(u 'ysuc1ania o$6dzia P$%zyd%nta do Z)$o3adz%nia Na$odo'%)o
N. Pre&(den) (*#o*?b krea.!" -#ra$n!en!a" rela.e & r&%de+ ! #arla+en)e+"
od#o$!ed&!alnoJ)
9/ @st$ojo'a .ozycja P$%zyd%nta RP/
O .ozycji o$)anu .a5st'o'%)o .$z%s2dzaj2 $-4n% czynnikiB
st$uktu$a 'adzy i 3i%jsc% ' ni%j .$%zyd%nta
s.os-& .o'oy'ania o$)anu
zak$%s i $odzaj od.o'i%dzia(no*ci jak2 on .onosi
.o'i%$zony 3u zak$%s ko3.%t%ncji
Konstytucja .$%zyd%nt to o$)an 'adzy 'ykon/, .osiadaj2cy sz%$%) ko3.%t%ncji
'ykona'czyc1, .%ni2cy 7unkcj6 )o'y .a5st'a i j%dnocz%*ni% s.%niaj2cy $o(6 a$&it$a4u .o(it/
?na!wyszy przedstawiciel )zeczypospolite! i $warant ci$#oci w#adzy pa2stwowe!@
=.$%zyd%nt ni% j%st ok$%*(any jako $%.$%z%ntant na$odu, .oni%'a4 j%st to u$z2d j%dnooso&o'y
' j%dn%j oso&i% ni% 3o)2 uz%'n6t$zni+ si6 'szystki% o.cj% .o(it/>
.$%zyd%nt 3a czu'a+ nad .$zst$z%)ani%3 Konstytucji i sta+ na st$a4y su'%$%nno*ci i
&%z.i%cz%5st'a .a5st'a o$az ni%na$usza(no*ci i ni%.odzi%(no*ci j%)o t%$yto$iu3
zasada >NA7M*BC>D>>CB" .$%zyd%nt ni% 3o4% 'ykony'ac innyc1 7unkcji .u&(icznyc1
*rero$atywy oso&ist% u.$a'ni%nia .$%zyd%nta, .od%j3o'an% dysk$%cjona(ni% tzn/ &%z
kont$asy)naty .$%3i%$a
</ #$y& 'y&o$u .$%zyd%nta i 'a$unki 'y)a*ni6cia 3andatu/
Zasady 'y&o$u .$%zyd%nta ok$%*(aB
Konstytucja
usta'a o 'y&o$z% .$%zyd%nta z <I/LK/9KKL$/
Wy&o$y .$%zyd%ncki% za$z2dza Mar*&a'ek Se.+- ni% 'cz%*ni%j ni4 na 9LL dni i ni% .o,ni%j
ni4 na ID dni .$z%d 'y)a*ni6ci%3 3andatu dotyc1czaso'%j )o'y .a5st'a =' $azi%
o.$-4ni%nia u$z6du ni% .-,ni%j ni4 czt%$nast%)o dnia .o o.$-4ni%niu>
Wy&o$yB
.o'sz%c1n%
$-'n%
?I
&%z.o*$%dni%
tajn%
Kandydat na .$%zyd%nta 3usi s.%niac d'a 'a$unkiB naj.-,ni%j ' dniu 'y&o$-' uko5czon%
14 lat o$az korzystanie z pe#ni praw wyborczych do "e!mu/
kandydat-' 3o)2 z)aszac .a$ti% .o(it a(&o 'y&o$cy, a kandydatu$a 3usi 3i%+ .o.a$ci%
'66 tys obywateli udoku3%nto'an% ic1 .od.isa3i =sytuacja 'y&o$cza z%z'a(a 'y&o$co3 na
udzi%(ani% .o.a$cia ki(ku kandydato3 n./ t$z%c1 kandydat-' ' PKD uzyskao du4o 3ni%j
)os-' ni4 .od.is-'>
kandydat-' $%j%st$uj% PaF*)$o$a ,o+!*.a W(bor&a =o)asza ic1 (ist6>
kandydat 3o4% 'yco7ac si6 ' toku ka3.anii
a&y 'y)$a+ 'y&o$y &%z'z)6dna 'i6kszo*+ 'a4ni% oddanyc1 )os-' =j%4%(i si6 ni% uda
9: dni .o .i%$'szy3 )oso'aniu d$u)a tu$a z udzia%3 d'-c1 kandydat-', kt-$zy ko(%jno
uzyska(i naj'i6c%j )os-'>
' ok$%si% tyc1 9: dni t$'a ka3.ania 'y&/=j%4%(i kt-$ys z kandydat-' 'yco7a si6, ut$aci
.$a'o 'y&/ (u& u3$z% j%)o 3i%jsc% zaj3uj% kandydat kt-$y ' 9-szy3 )oso'aniu ot$zy3a
ko(%jno naj'i6ksza (icz&% )os-' )oso'ani% 't%dy od$acza si6 o da(szyc1 9: dni>
j%4%(i ' t$akci% 'y&o$-' 3iay 3i%jsc% jaki%* ni%.$a'ido'o*ci, na$usz%nia .$z%.is-'
o$dynacji 'y& it./ 'y&o$cy 3o)2 skadac .$ot%sty do S%d- Na.$(G*&e>oD .$%zyd%nt-%(%kt
3o4% o&j2+ stano'isko do.i%$o )dy CN uzna 'azno*+ 'y&o$-' =j%4%(i ni% uzna 8a$sza%k
C%j3u 3usi o)osi+ 'y&o$y od no'a>
.$%zyd%nt skada .$zysi6)% 'o&%c Z)$o3adz%nia Na$odo'%)o =od t%)o czasu $oz.oczyna
si6 D-cio (%tnia kad%ncja
j%4%(i .$%zyd%nt ni% 3o4% .%ni+ u$z6du zast%.uj% )o 8a$sza%k C%j3u =)dzy t%n ni% 3o4%
8a$sza%k C%natu> .%ni 'szystki% 7unkcj%, ni% 3o4% j%dyni% sk$aca+ kad%ncji C%j3u i
C%natu
o .$z%szkodzi% ' .%ni%niu u$z6du .$%zyd%nt 3usi za'iado3ic 8a$szaka C%j3u, j%4%(i ni%
3o4% t%)o uczynic o .$z%szkodzi% st'i%$dza #$y&una Konstytucyjny =na 'nios%k 8a$szaka
C%j3u>
8a$sza%k C%j3u 'ykonuj% o&o'i2zki )o'y .a5st'a ' $azi%B
*3i%$ci .$%zyd%nta
z$z%cz%nia si6 u$z6du
st'i%$dz%nia ni%'a4no*ci 'y&o$u (u& innyc1 .$zyczyn ni%o&j6cia u$z%du .o 'y&o$z%
uznani% .$z%z Z)$o3adz%ni% Na$odo'% o t$'a%j ni%zdo(no*ci .$%zyd%nta do
s.$a'o'ania u$z%du
zo4%nia z u$z6du o$z%cz%ni%3 #$y&unau Ctanu
?/ Zasady od.o'i%dzia(no*ci .$%zyd%nta/
nie ponosi odpowiedzialnoci polit. =ni% 3o4% &y+ od'oany .$z%z 'y&o$c-' ani .$z%z
Z)$o3adz%ni% Na$odo'%>
akty u$z6do'% =.is%3n%> .$%zyd%nta 'y3a)aja kont$asy)naty .$%3i%$a =' t%n s.os-& to
.$%3i%$ .$zyj3uj% na si%&i% od.o'i%dzia(no*+ .$z%d C%j3%3> istni%j% j%dnak sz%$oki
kata(o) s.$a' =?L> ni% 'y3a)ajacyc1 kont$asy)aty, n./ sk$acani% kad%ncji C%j3u,
?;
za$z2dzani% o)osz%nia usta'y ' Hzi%nniku @sta' =3i3o &$aku kont$asy)aty .$%zyd%nt ni%
.onosi od.o'i%dzia(no*ci>
kon*)()-(.na od#o$!ed&!alnoJ #re&(den)a od.o'i%dzia(no*+ o c1a$akt%$z%
.$a'ny3, kt-$2 .$%zyd%nt .onosi za na$usz%ni% Konstytucji (u& usta' =tzw. delikt
konstytucy!ny>B
od.o'i%dzia(no*+ t2 u$uc1a3ia 'nios%k 9:L czonk-' Z)$o3adz%nia Na$/, kt-$% 3o4%
.osta'ic .$%zyd%nta ' stan oska$4%nia, .od%j3ujac uc1'a6 'i6kszo*ci2 <Y? )os-'
usta'o'%j (icz&y czonk-' Z)$o3adz%nia
s.$a'6 $oz.at$uj% #$y&una Ctanu, a(% ju4 z dni%3 .odj6cia 'y4%j 's.o3nian%j uc1'ay
u(%)a za'i%sz%niu s.$a'o'ani% u$z6du .$z%z .$%z%d%nta =o&o'i2zki .$z%j3uj%
8a$sza%k C%j3u>
#$y&una 3o4% o$z%c ka$% zo4%nia .$a%zyd%nta z u$z6du
.$%zyd%nt od.o'iada .$z%d #$y&una%3 Ctanu tak4% za .o.%nion% .$z%st6.st'a ='-'czas
ka$y .$z%'idzian% ' Kod%ksi% ka$ny3>
` .$%zyd%nt ni% 3ianuj% j%dyni% s6dzi-' #$y&unau Ctanu
:/ Ko3.%t%ncj% P$%zyd%nta/
0ako )o'y .a5st'aB
a9 kompetenc!e w stosunkach zewn.B
- $atyAko'ani% i 'y.o'iadani% u3-' 3i%dzyna$/ na .odsta'i% usta'o'%)o u.o'a4ni%nia
- 3iano'ani% i od'oy'ani% .$z%dsta'ici%(i Po(ski ' innyc1 .a5st'ac1 i o$)anizacjac1
3i6dzyna$/
- .$zyj3o'ani% (ist-' u'i%$zyt%(niaj2cyc1 i od'oujacyc1 ak$%dyto'anyc1 .$zy .$%zyd%nci%
.$z%dsta'ici%(i dy.(o3atycznyc1 innyc1 .a5st' i o$)anizacji 3i6dzyna$/
b9 kompetenc!e wobec "i# 8bro!nych
- naj'y4szy z'i%$zc1nik Ci Z&$ojnyc1 =' czasi% .okokoju s.%nia ta 7unkcj% za .os$%dnict'%3
8inist$a O&$ony Na$odo'%jG ' czasi% 'ojny na 'nios%k R8 3ianuj% Na&elne>o 2o$?d&C
S!' Zbro.n(h, kt-$%)o 3o4% t%z od'oa+>
- .$a'o za$z2dzania .o'sz%c1n%j (u& cz6scio'%j 3o&i(izacji
- d%cyduj% o uzyciu Ci Z&$ojnyc1 do o&$ony RP
- ' zast6.st'i% C%j3u 3o4% .ostano'i+ o stani% 'ojny
- 3ianuj% Cz%7a Czta&u Q%n%$a(n%)o i do'-dc-' $odzaj-' Ci Z&$ojnyc1
- 3ianuj% n a ok$%s(on% sto.ni% 'ojsko'% =nada'ani% .i%$'sz%)o sto.ni% oAc%$ski%)o,
3iano'ani% na sto.ni% )%n%$a(ski% i ad3i$a(ski%>
- 3o4% '.$o'adzi+ stany nadz'yczajn% =na 'nios%k R8, C%j3 3o4% uc1y(ic tak2 d%cyzj6>
` Konstytucja .o'ouj% Rad6 B%z.i%cz%5st'a Na$odo'%)o o$)an do$adczy .$%zyd%nta '
zak$%si% '%'n i z%'n &%z.i%cz%5st'a .a5st'a =czonk-' Rady .o'ouj% i od'ouj%
.$%zyd%nt>
c9 klasyczne uprawnienia
- .$a'o aski
?K
- nada'ani% o&y'at%(st'a .o(ski%)o i 'yda'a3i% z)ody na z$z%cz%nia si6 o&y'at%(st'a
- nadaj% o$d%$y i odznacz%nia .a5st'o'%
- .$a'o 3iano'ania s6dzi-' i nada'ani% tytu-' nauko'yc1
- .$a'o z'$acania si6 do C%j3u i C%natu z o$6dzi%3
W stosunku do C%j3u i C%natu
- .$a'o za$z2dzania 'y&o$-' .a$(a3%nta$nyc1
- z'oy'ani% .i%$'sz%)o .osi%dz%nia C%j3u = 'cia)u ?L dni, j%*(i 'y&o$y .$z%dt%$3ino'% '
ci2)u 9D dni>
- .$a'o sk$acania kad%ncji C%j3u i C%natu ' .$zy.adku ni%3o4no*ci uc1'a(%nia &ud4%tu (u&
&$aku zdo(no*ci do uc1'a(%nia 'utu3 zau7ania Radzi% 8inist$-'
- .$a'o inicjaty'y usta'oda'cz%j =j%dyny 'yjat%k a$t 3-'i2cy, 4% &ud4%t i inn% usta'y
Ananso'% s2 za$%z%$'o'an% 'y2czni% d(a R8>
- .$a'o .od.isy'ania usta' uc1'a(anyc1 .$z%z .a$(a3%nt =' cia)u <9 dni ' t$y&i%
no$3a(ny3, I dni ' stosunku do usta'y &ud4%to'%j, a tak4% do usta' uc1'a(anyc1 ' t$y&i%
.i(ny3> .$%zyd%nt 3o4% od3-'ic .od.isania usta'yB [%to .$%zyd%nki% (u& 3o4(i'o*+
zaska$4%nia usta'y do #$y&unau
- .$a'o 'yst%.o'ania do C%j3u z 'nioski%3 o .o'oy'ani% .$%z%sa NBP na E-(%tni2
kad%ncj6
- .$a'o za$z2dzania $%7%$%ndu3 o)-(nok$ajo'%)o =z)oda C%natu &%z'z)(6dna 'i6kszo*cia
)os-'>
W stosunku do Rady 8inist$-'
- .$a'o d%sy)no'ania .$%3i%$a i .o'oani% na j%)o 'nios%k R8 =od%&$ani% .$zysi%)i od j%j
czonk-', '$6cz%ni% no3inacji
- .$zyj3o'ania .$zyj3o'ania dy3isji R8, kt-$a 3usi &y+ .$zyj%ta ty(ko z j%dny3 'yj2tki%3
zo4%ni% $%zy)nacji .$z%z .$%3i%$a z 'asn%j inicjaty'y (u& ' 'yniku stano'iska $z2du
- .$a'o dokony'ania z3ian ' skadzi% $z2du =.o'oy'ani% i od'oy'ani% czonk-' R8 na
'nios%k .$%z%sa R8>
- .$a'o z'oy'ania .osi%dz%5 Rady Qa&in%to'%j
'o&%c 'adzy s2do'nicz%j
- .$a'o .o'oy'ania s6dzi-' ='nioski z)asza K$ajo'a Rada C2do'nicza>
- .o'oy'ani%B Pi%$'sz%)o P$%z%sa Cadu Naj'y4sz%)o i .$%z%s-' t%)o4 s2du, P$%z%sa i
Wic%.$%z%sa #$y&unau Konstytucyjn%)o, P$%z%sa i 'ic%.$%z%s-' Nacz%(n%)o C2du
Ad3inist$acyjn%)o
- .$a'o do skadania 'niosk-' do #$y&unau Konstytucyjn%)o o z&adani% z)odno*ci usta' i
innyc1 akt-' z konstytucj2
=` .$%zyd%nt ot$zy3uj% co$oczn% s.$a'ozdania z dziaa(no*ci s6dzi-' i t$y&una-'>
inn% ko3.%t%ncj%
- .$a'o inicjo'ania z3ian ' konstytucji
:L
- .o'ouj% cz6*+ czonk-' K$ajo'%j Rady Radio7onii i #%(%'izji =?>, Rady Po(ityki Pi%ni64n%j =?>,
czonk-' Rady B%z.i%cz%5st'a
- .$a'o nada'ania statutu Kanc%(a$ii P$%zyd%nta, .o'ouj%Yod'ouj% sz%7a t%j kanc%(a$ii
D/ Akty .$a'n% P$%zyd%ntaB
akty prawne akty za'i%$aj2c% no$3y .$a'n%, jaki% P$%zyd%nt 3o4% stano'i+ =#$y&/ Konst/
j%st to ty(ko taki akt, kt-$y .o'oduj% d%Anyty'n% skutki ' zak$%si% .$a'a 3at%$ia(n%)o,
z3i%nia sytuacj6 .$a'n2 ad$%sata>
a> ro&#or&%d&en!a & +o% -*)a$( 'yda'an% ty(ko ' sytuacjac1 'yj2tko'yc1 stanu
'yj2tko'%)o, )dy C%j3 ni% 3o4% z%&$a+ si6 na .osi%dz%ni%
&> ro&#or&%d&en!a -*)a$oda$&e nada'an% na .odsta'i% szcz%)-o'%)o u.o'a4ni%nia
za'a$t%)o ' usta'i% i ' c%(u j%j 'ykonania
c> &ar&%d&en!a akty .$a'n% o c1a$akt%$z% '%'n, o&o'i2zujac% ty(ko j%dnostki .od(%)%
o$)ano'i, kt-$y t%n akt .$a'ny 'yda
d> #o*)ano$!en!a .$%zyd%nt 'ydaj% j% ' zak$%si% $%a(izacji s'yc1 ko3.%t%ncji
3ene&a
1. T()-'e+ $#ro$ad&en!a
Instytucja )o'y .a5st'a 3a t$adycj% si6)aj2c% ok$%su II RP/
W.$o'adzona .$z%z konstytucj6 3a$co'2 z 9K<9 $/
W ok$%si% 3i6dzy'oj%nny3 ko(%jnoB Na$uto'icz, Wojci%c1o'ski, 8o*ciki/
Po k(6sc% '$z%*nio'%j Mo!k! !n)erno$an( do Ru3unii, a(% na 3ocy konstytucji z
9K?D $/ +!an-.e na*)C#C ! >$aran)-.e )o !%>'oJ #ra$n% PaF*)$a Pol*k!e>o
na uc1od,st'i%/
Instytucja .$%zyd%nta 7unkcjono'aa '*$-d .o(ski%j %3i)$acji a4 do 1<.1<.1//: r."
ki%dy .$%zyd%nt RP na uc1od,st'i% Kaczo$o'ski, #r&eka&a' Wa'C*!e !n*(>n!a
'adzyB c1o$2)i%' II RP, $6ko.is konstytucji z 9K?D $/, .i%cz6ci% Kanc%(a$ii P$%zyd%nta
o$az insy)nia o$d%$u O$a Bia%)o/
Po II 'ojni% $-'ni%4 8aa Konstytucja '.$o'adzia t%n u$z2d/ W (atac1 1/K0;1/=<
.$%zyd%nt%3 &y 6ole*'a$ 6!er-), a(% konstytucja z 9KD< $/ zniosa u$z2d,
ko3.%t%ncj% )o'y .a5st'a .$z%kazaa o$)ano'i ko(%)ia(n%3u N Radzi% Pa5st'a/
Po*)-la) #r&($r?en!a -r&Cd- A la)a B:;)eD &ar?$no $ krC>ah na-ko$(h" .ak
! #ol!)(&n(h/ Naj&a$dzi%j kons%k'%ntn% stano'isko N Ct$onnict'o H%3ok$atyczn%/ Z
czas%3 konc%.cja .oja'ia si6 ' ki%$o'niczyc1 k$6)ac1 PZPR/ H%cyzja taka 3iaa &y+
%(%3%nt%3 sz%$sz%j $%7o$3y ust$oju .o(ityczn%)o, a(% szcz%)-y t%j $%7o$3y stay si6
.$z%d3iot%3 kont$o'%$sji i .o(%3ik/ R'cz%sna o.ozycja u'a4aa t%n .$o&(%3 za
d$u)o$z6dny/
2e(&.a o #r&($r?en!- .odczas $oz3-' aOOkr%>'e>o S)o'-OO/
0ak za.isano ' aOCtano'isku ' s.$a'i% $%7o$3 .o(itycznyc1OOB
aOustano'i%ni% u$z6du P$%zyd%nta uzasadnion% zostao #o)r&eb% -)r&(+an!a
*)ab!lno! #aF*)$a ora& #ode.+o$an!a de(&.! $ #r&(#adk- &abloko$an!a
#ra $ Se.+!e ! Sena!e (u& .$z%'(%k%)o k$yzysu $z2do'%)oOO/
Wy&o$u P$%zyd%nta na N;le)n!% kaden.e 3iao dokona+ Z)$o3adz%ni% Na$odo'%/
P$%zyd%nt 3ia ot$zy3a+ #ra$o &>'a*&an!a Pe)a usta'oda'cz%)o, $oz'i2zy'ania
.a$(a3%ntu o$az '.$o'adzania na 9 +!e*!%e *)an- $(.%)ko$e>o/
C%j3 ? k'i%tnia 9K;K $/ dokona no'%(izacji konstytucji, '.$o'adzaj2c no'y $ozdzia,
zatytuo'any aOP$%zyd%nt PRLOO, j%dnak o&sadz%ni% no'%)o u$z6du 3o)o nast2.i+ .o
.$z%.$o'adz%nia 'y&o$-' .a$(a3%nta$nyc1 i ukonstytuo'aniu si6 no'%)o C%j3u i
C%natu/
:9
<. ,o+#e)en.e Pre&(den)a $obe Se.+- ! Sena)-.
$%(acj% z 'adza usta'oda'cz2 N j%d%n z naj'a4ni%jszyc1 o&sza$-' ok$%*(aj2cyc1
.ozycj6 .$%zyd%nta ' syst%3i% .o(ityczny3,
od czasu Ok$2)%)o Ctou &yy .$z%d3iot%3 s.o$-', ko(%jn% $%)u(acj% konstytucyjn%
o)$aniczay ko3.%t%ncj% )o'y .a5st'a, z'aszcza ' zak$%si% sk$acania kad%ncji
.a$(a3%ntu/
9.7#ra$n!en!a do ro&$!%&($an!a #arla+en)- #r&ed -#'($e+ kaden.!.
I W &a*!e ne>o.a.! Okr%>'e>o S)o'- .$zyj6to, 4% d%cyzja o $oz'i2zaniu .a$(a3%ntu
&6dzi% 3o)a &y+ .odj6ta .$z%z P$%zyd%nta, j%4%(iB
1. Se.+ #r&e& 9 +!e*!%e n!e bCd&!e $ *)an!e #o$o'aJ r&%d-"
<. Se.+ #r&e& 9 +!e*!%e n!e -h$al! -*)a$( b-dGe)o$e." #r&ed'oGone. #r&e& RM"
#% sytuacj% 3o)y 3i%+ 3i%jsc% ' czasi% k$yzysu .o(ityczn%)o, kt-$y na t$'a%
uni%3o4(i'i&y 's.-.$ac% si .o(itycznyc1 $%.$%z%nto'anyc1 ' .a$(a3%nci%/ W takic1
oko(iczno*ciac1 )o'a .a5st'a 3o4% .$zyczyni+ si6 do $oz'i2zania k$yzysu, o)aszaj2c
.$z%dt%$3ino'% 'y&o$y/
9.Se.+ -h$al! -*)a$C l-b #ode.+!e -h$a'C -n!e+oGl!$!a.%% Pre&(den)o$!
$(kon($an!e .e>o kon*)()-(.n(h -#ra$n!eF.
Ha'aa P$%zyd%nto'i 'i6ksz2 s'o&od6 d%cyzji, sytuuj2c )o ' .ozycji ostat%czn%)o
)'a$anta sta&i(no*ci .o(ityczn%j ' Po(sc%/
='% 'szystkic1 .$zy.adkac1 N $oz'i2zani% C%j3u b $oz'i2zani% C%natu>/
Pr&(.C!e )e>o ro&$!%&an!a &ro&-+!a'e A *()-a.a >eo#ol!)(&na Pol*k!" ale b('o
)o .edno&en!e an)(#arla+en)arne A +oGl!$oJ *!C>n!C!a #o a-)or()ar(&+. W
czasi% 0a$uz%(ski%)o i ' .ocz2tko'y3 ok$%si% Wa6sy N ni% &yo taki%j koni%czno*ci/
II Ma'a ,on*)()-.a
$oz'i2zani% C%j3u a(&o od$ocz%ni% d%cyzji o E 3i%si6cy i .o'oani% sa3odzi%(ni%
.$%3i%$a i R8 -^ ' $azi% ni%3o4no*ci skut%czn%)o zako5cz%nia czt%$%c1 ko(%jnyc1
.$oc%du$ 7o$3o'ania $z2du,
' tyc1 oko(iczno*ciac1 C%j3 3-) unikn2+ $oz'i2zania, uc1'a(aj2c ' ci2)u tyc1 E
3i%si6cy [otu3 zau7ania d(a $z2du a(&o o&a(aj2c )o konst$ukty'ny3 [otu3 ni%u7no*ci,
' ok$%si% 8a%j Konstytucji ni% &yo to stoso'an%/
$oz'i2zani% C%j3u $-'ni%4 't%dy, )dy konXikt .o3i6dzy $z2d%3, a 'i6kszo*ci2
.a$(a3%nta$n2 -^ C%j3 uc1'a(a 'nios%k o 'otu3 ni%u7no*ci, a(% ni% dokonuj% 'y&o$u
P$%z%sa Rady 8inist$-' -^ P$%zyd%nt .$zyj3uj% dy3isj6 $z2du a(&o $oz'i2zuj% C%j3/
3aj 9KK? $/ Wa6sa $oz'i2za C%j3 .o uc1'a(%niu [otu3 ni%u7no*ci d(a $z2du
Cuc1ocki%j/
$oz'i2zani% C%j3u z .o'odu ni%uc1'a(%nia &ud4%tu .a5st'a/
0%4%(i usta'a &ud4%to'a ni% zostani% uc1'a(ona ' ci2)u ? 3i%si6cy od dnia zo4%nia
C%j3o'i .$oj%ktu od.o'iadaj2c%)o 'y3a)anio3 .$a'a &ud4%to'%)o, P$%zyd%nt 3o4%
$oz'i2za+ C%j3/
W2t.(i'o*ci czy t%$3in t%n &y zast$z%4ony 'y2cz%nia d(a s%j3o'yc1 .$ac na
&ud4%t%3, czy dotyczy o&u iz& .a$(a3%ntu/
Pocz2t%k 9KKD $/ N Wa6sa zak'%stiono'a &ud4%t uc1'a(ony .$z%z koa(icj6 CLH-PCL i
)$ozi $oz'i2zani%3 C%j3u/
:<
.$oc%du$y sk$acania kad%ncji .a$(a3%ntu 3iay c1a$akt%$ 7aku(taty'ny, ka4da z nic1
da'aa )o'i% .a5st'a 3o4(i'o*+ zastoso'ania inn%)o $oz'i2zaniaG ' .$aktyc% Wa6sa
cz6sto do.uszcza si6 )$o,&y si6)ni6cia .o ni%,
W od.o'i%dzi do 8a%j Konstytucji '.$o'adzon% zostay ' 9KKD $/ .$z%.isy (ik'iduj2c%
.$z%$'6 3i6dzykad%ncyjn2 ' .$acac1 .a$(a3%ntu/ Oznaczao to, 4% %'%ntua(na d%cyzja o
$oz'i2zaniu C%j3u i C%natu oznaczaa j%dyni% sk$-c%ni% ic1 kad%ncji i $oz.isani% no'yc1
'y&o$-'/ #aki $oz'i2zany .a$(a3%nt 3-)&y nada( dziaa+, a j%)o kad%ncja 7o$3a(ni%
ko5czya&y si6 do.i%$o ' dniu .i%$'sz%)o .osi%dz%nia no'%)o C%j3u/
,on*)()-.a & 1//0 r.
#r&e$!d-.e < *()-a.e, kt-$% 3o)2 sk$-ci+ kad%ncj6 .a$(a3%ntu
1) )dy be&*k-)e&n!e &akoF&% *!C )r&( kole.ne #roed-r( @or+o$an!a r&%d-"
=' taki%j sytuacji sk$-c%ni% kad%ncji j%st o&o'i2zki%3, a ni% .$a'%3>
<> )dy n!e -h$al% b-dGe)-.
=j%4%(i ' ci2)u : 3i%si6cy od dnia .$z%do4%nia C%j3o'i .$oj%ktu usta'y &ud4%to'%j
ni% zostani% ona .$z%dsta'iona P$%zyd%nto'i do .od.isu, P$%zyd%nt 3o4% ' ci2)u
9: dni za$z2dzi+ sk$-c%ni% kad%ncji C%j3u>/
.odo&ni% jak '% 'cz%*ni%jszyc1 usta'ac1 zasadniczyc1, d%cyzja P$%zyd%nta 3usi &y+
#o#r&ed&ona &a*!C>n!C!e+ o#!n!! +ar*&a'k?$ Se.+- ! Sena)-.
$oz'i2zania z 9KKI $/ 'skazuj2 'y$a,ni% 4% sk$acani% kad%ncji )o *()-a.a
$(.%)ko$a" a n!e *)a'( ele+en) b!eG%e. >r( #ol!)(&ne."
istotn% znacz%ni% 3a ukad si i $%(acj% 3i6dzy.a$tyjn% ' .a$(a3%nci% N istni%ni%
sta&i(n%j 'i6kszo*ci 's.i%$aj2c%j dziaania $z2du .o'oduj%, 4% sk$-c%ni% kad%ncji
.a$(a3%ntu .$z%z P$%zyd%nta staj% si6 .$aktyczni% ni%3o4(i'%/
K. 7#ra$n!en!a #re&(den)a $ #roe*!e -*)a$oda$&(+/
Wszystki% o&o'i2zuj2c% .o 9K;K $/ akty konstytucyjn% .$z%'idy'ay ni%3a( id%ntyczny zak$%s
udziau P$%zyd%nta ' .$oc%si% usta'oda'czy3B
inicjaty'a usta'oda'cza,
.$a'o .od.isania i o)osz%nia usta'y,
.$a'o od3o'y .od.isania u3o'y =tz'/[%to .$%zyd%ncki%>,
.$a'o zaska$4ania usta'y uc1'a(on%j .$z%z .a$(a3%nt do #K/
Ad/ 9/
3o4(i'o*+ 'yko$zysty'ana ' sytuacjac1 'yj2tko'yc1,
)dy $z2d i 'i6kszo*+ s%j3o'a s.$zyjaj2 P$%zyd%nto'i, 3o)2 skut%czni%j 7o$so'a+
.$oj%kt usta'y, na kt-$%j za(%4y )o'i% .a5st'aG ' .$z%ci'n%j sytuacji N szansa
ni%'i%(kaG
' .$aktyc% .$%zyd%nci unika(i an)a4o'ania si6 ' inicjo'ani% .$ac usta'oda'czyc1/
0a$uz%(ski N < .$oj%kty N o z3iani% .$z%.is-' o )od(%, &a$'ac1 i 1y3ni% .a5st'a o$az
usta'6 konstytucyjn2 o sk$-c%niu kad%ncji P$%zyd%nta/
Wa6sa N ?D .$oj%kt-'/
K'a*ni%'ski N 'yco7a D .$oj%kt-' .o.$z%dnika, sa3 t%4 ni%z&yt cz6sto ko$zysta,
I kad%ncja N <L .$oj%kt-',
:?
II kad%ncja N 9K .$oj%kt-' =9E inicjaty' do <LL9 $/> N ni%kt-$% z)aszan% <-k$otni%, )dy4
z% 'z)(6du na zako5cz%ni% kad%ncji .a$(a3%ntu, .$oc%s usta'oda'czy ni% zosta
zako5czony/
Hotyczy to istotnyc1 .$oj%kt-' dotycz2cyc1 stan-' nadz'yczajnyc1 = o stani%
'oj%nny3, o stani% 'yj2tko'y3, o stani% k(6ski 4y'ioo'%j, o 'y$-'ny'aniu st$at
3aj2tko'yc1 'ynikaj2cyc1 z o)$anicz%nia ' czasi% stanu nadz'yczajn%)o 'o(no*ci i
.$a' czo'i%ka i o&y'at%(a> i s2do'nict'a =.$a'o o ust$oju s2d-' ad3inist$acyjnyc1,
.$a'o o .ost6.o'aniu .$z%d s2da3i ad3inist$acyjny3i>/
Ad/ </
P$%zyd%nt 3o4%B
.od.isa+ usta'6 i za$z2dzi+ j%j o)osz%ni% ' Hzi%nniku @sta',
od3-'i+ .od.isania usta'y i .$z%kaza+ j2 C%j3o'i do .ono'n%)o $oz.at$z%nia =[%to
.$%zyd%ncki%>,
ski%$o'a+ do #K z 'nioski%3 o z&adani% j%j z)odno*ci z konstytucj2/
P$%zyd%nt 3a <9 dni na .odj6ci% d%cyzji o (osac1 usta'y =' .$zy.adku &ud4%to'%j i
usta' .i(nyc1 N I dni>G do .a,dzi%$nika 9KKI $/ czas t%n 'ynosi ?L dni/
Osa&i%niu u(%)a instytucja [%ta N C%j3 3o4% j% od$zuci+ k'a(iAko'ana 'i6kszo*ci2
?YD, a ni% jak 'cz%*ni%j <Y?/ Ni% 3o4% stoso'a+ [%ta ' odni%si%niu do usta'y
&ud4%to'%j i usta'y o .$o'izo$iu3 &ud4%to'y/ W .$zy.adku od$zuc%nia [%ta .$z%z
C%j3, P$%zyd%nto'i ni% .$zysu)uj% .$a'o 'yst2.i%nia do #K/
Qo'a .a5st'a ni% 3o4% od3-'i+ .od.isania usta'y, kt-$2 #K uzna za z)odn2 z
Konstytucj2/ W .$z%ci'ny3 'y.adku N 3a o&o'i2z%k od3-'i+ .od.isania/
aO0%4%(i ni%z)odno*+ z Konstytucj2 dotyczy .oszcz%)-(nyc1 .$z%.is-' usta'y, a #K ni%
o$z%kni%, 4% s2 on% ni%$oz%$'a(ni% z'i2zan% z ca2 usta'2, P$%zyd%nt RP, .o
zasi6)ni6ciu o.inii 8a$szaka C%j3u, .od.isuj% usta'6 z .o3ini6ci%3 .$z%.is-'
uzna'anyc1 za ni%z)odn% z Konstytucj2 a(&o z'$aca usta'6 C%j3o'i ' c%(u usuni6cia
ni%z)odno*ciOO/
8o4(i'o*+ za&(oko'ania '%j*cia ' 4yci% usta'y uc1'a(on%j .$z%z .a$(a3%nt stano'i '
.$aktyc% .o(ityczn%j j%dn2 z naj&a$dzi%j istotnyc1 ko3.%t%ncji P$%zyd%nta RP/
Czcz%)-(n% znacz%ni% ' sytuacji t$'a%)o konXiktu 3i6dzy 'i6kszo*ci2
.a$(a3%nta$n2, a P$%zyd%nt%3/
Wi6kszo*+ ta j%st z $%)uy 'ysta$czaj2ca do uc1'a(%nia usta'y i
%'%ntua(n%)o od$zuc%nia .o.$a'%k s%nackic1/
0%dnak ' .$zy.adku [%ta .$%zyd%ncki%)o, do j%)o od$zuc%nia ni%z&6dn%
j%st uzyskani% .o.a$cia .$zynaj3ni%j cz6*ci o.ozycji, co ni% za'sz% &y'a
3o4(i'%/
Z ko(%i 3o4(i'o*+ zaska$4%nia usta'y do #K .oz'a(a )o'i% .a5st'a
o.-,ni+ '%j*ci% usta'y ' 4yci%, 3i3o, 4% ostat%czn% o$z%cz%ni% #K 3o4% &y+
d(a P$%zyd%nta ni%ko$zystn%/
W/0a$uz%(ski B
-^ .$a'%3 [%ta .osu4y si6 ty(ko $az
-^ d'uk$otni% 'nios%k do #K/
L/Wa6saB
-^ [%to N <: $azy =)-'ni% ' ok$%si% $z2d-' koa(icji CLH-PCL>,
-^ D $azy 'nios%k do #K/
-^ ? $azy od3-'i .od.isania usta'y/
A/K'a*ni%'skiB
-^ I kad%ncja N [%to 99 $azy
::
-^ .ocz2t%k II kad%ncji N 'yj2tko'y N 9K $azy od3-'i .od.isania usta'y
-^ zaska$4y usta'y do #K do cz%$'ca <LL: $/ N << $azy, z cz%)o 9?-k$otni% ' I kad%ncji/
=. Inne ko+#e)en.e Pre&(den)a $ *)o*-nk- do #arla+en)-.
Z)odni% z no'%(2 konstytucyjn2 z k'i%tnia 9K;K $/ P$%zyd%nt 3ia .$a'oB
za$z2dza+ 'y&o$y do .a$(a3%ntu ni% .-,ni%j ni4 : 3i%si2c% .$z%d u.y'%3
kad%ncji (u& ' ci2)u : 3i%si6cy od dnia $oz'i2zania C%j3u/
z'oy'a+ .i%$'sz% .osi%dz%ni% C%j3u i C%natu = ' ci2)u 3i%si2ca od
zako5cz%nia 'y&o$-'>,
ucz%stniczy+ ' o&$adac1 o&u iz& i 'y)asza+ .$z%3-'i%nia/
Ko3.%t%ncj% t% zna(azy si6 tak4% ' 8a%j Konstytucji i o&%cni% o&o'i2zuj2c%j/
Z)odni% z a$t/ K; ust/ < P$%zyd%nt .o'ini%n o)osi+ $(bor( #arla+en)arne
aOni% .-,ni%j ni4 na KL dni .$z%d u.y'%3 : (at od $oz.ocz6cia kad%ncji C%j3u i C%natu,
'yznaczaj2c 'y&o$y na dzi%5 'o(ny od .$acy, .$zy.adaj2cy ' ci2)u ?L dni .$z%d
u.y'%3 : (at od $oz.ocz6cia kad%ncji C%j3u i C%natuOO/
na 9 +!e*!%e #r&ed -#'($e+ kaden.! o>'o*!J"
d&!eF $oln( od #ra("
$ )rak!e o*)a)n!e>o +!e*!%a #r&ed -#'($e+ kaden.!.
Qdy&y doszo do sk$-c%nia kad%ncji -^ no'% 'y&o$y ' ci2)u :D dni/
P$%zyd%nt 3a obo$!%&ek &$o'aJ 1. #o*!ed&en!e ob- !&b -^ ' ci2)u ?L dni,
j%4%(i 'y&o$y &yy .$z%dt%$3ino'% -^ ' ci2)u 9D dni od zako5cz%nia 'y&o$-'/
Ko3.%t%ncj% z'i2zan% z 'yznaczani%3 t%$3inu i z'oy'ani%3 .osi%dz%nia -^ 3aj2
harak)er #roed-raln(, a ni% .o(ityczny/
Z)odni% z a$t/ 9:L 3o4% z'$aca+ si6 do C%j3u, C%natu i Z)$o3adz%nia Na$odo'%)o z
orCd&!e+, kt-$%)o ni% czyni si6 .$z%d3iot%3 d%&aty/
N. ,o+#e)en.e Pre&(den)a $ &akre*!e $'ad&( $(kona$&e..
Z)odni% z a$t/ 9L N P$%zyd%nt j%st cz6*ci2 'adzy 'ykona'cz%j/
ucz%stniczy ' .o'oaniu $z2du,
3o4% na 'nios%k .$%3i%$a dokony'a+ z3ian ' j%)o skadzi%/
Konc%.cja ' ok$%si% $oz3-' Ok$2)%)o CtouB
P$%zyd%nt z'i2zany z '%'n6t$zny3 i z%'n6t$zny3 &%z.i%cz%5st'%3,
o$az z% s7%$2 .o(ityki za)$aniczn%j/
No'%(a z 9K;K $/B P$%zyd%nt aOstoi na st$a4yB
su'%$%nno*ci i &%z.i%cz%5st'a .a5st'a,
ni%na$usza(no*ci i ni%.odzi%(no*ci j%)o t%$yto$iu3 o$az
.$z%st$z%)ania 3i6dzy.a5st'o'yc1 sojuszy .o(itycznyc1 i 'ojsko'yc1OO/
:D
8aa KonstytucjaB
aOo)-(ni% ki%$o'nict'oOO ' dzi%dzini% stosunk-' za)$anicznyc1 o$az
'%'n6t$zn%)o i z%'n6t$zn%)o &%z.i%cz%5st'a/
Obena ,on*)()-.aD IN1CZEJ n!G $&en!e.Q
#ra$o ra)(Rko$an!a ! $(#o$!adan!a -+?$ +!Cd&(narodo$(h"
+!ano$an!a a+ba*ador?$"
#r&(.+o$an!a l!*)?$ -$!er&()eln!a.%(h.
$ &akre*!e #ol!)(k! &a>ran!&ne. WSP4S2ZI1S1 & #re+!ere+ ! $'a!$(+
+!n!*)re+.
Z)odni% z a$t// 9?: ust/9 P$%zyd%nt j%st z'i%$zc1niki%3 si z&$ojnyc1B
3ianuj% sz%7a Czta&u Q%n%$a(n%)o i do'-dc-' $odzaj-' si z&$ojnyc1,
nadaj% .i%$'szy sto.i%5 oAc%$ski,
3ianuj% na sto.ni% )%n%$a(ski%/
ust/ <
' czasi% .okoju z'i%$zc1nict'o nad Cia3i Z&$ojny3i za .o*$%dnict'%3 8inist$a
O&$ony Na$odo'%j/
= $ozsz%$z%ni% ko3.%t%ncji ' sytuacji za)$o4%nia >
Ponadto 3o4%B
' zast6.st'i% C%j3u .ostano'i+ o '.$o'adz%niu stanu 'ojny,
3iano'a+ i od'oy'a+ Nacz%(n%)o Ho'-dc6 Ci Z&$ojnyc1
na 'nios%k .$%3i%$a za$z2dzi+ .o'sz%c1n2 (u& cz6*cio'2 3o&i(izacj6,
na 'nios%k Rady 8inist$-' '.$o'adzi+ stan 'oj%nny na cao*ci (u& cz6*ci
t%$yto$iu3/
W zak$%si% &%z.i%cz%5st'a '%'n6t$zn%)o j%dyni% .$a'o do '.$o'adzania, na 'nios%k Rady
8inist$-', stanu 'yj2tko'%)o na cao*ci (u& cz6*ci t%$yto$iu3 na ok$%s ni% du4szy ni4 KL dni,
za z)od2 C%j3u 3o4% )o .$z%du4y+ o EL dni/
Z)odni% z a$t/ 9?D N o$)an%3 do$adczy3 P$%zyd%nta ' zak$%si% '%'n6t$zn%)o i
z%'n6t$zn%)o &%z.i%cz%5st'a j%st R121 6EZPIECZETSTW1 N1RO2OWE3O/
Ho 9KKI $/ istniay $%)u(acj%, kt-$% .oz'a(ay )o'i% .a5st'a ' szcz%)-(nyc1 oko(iczno*ciac1
'y'i%$a+ '.y' na inn% s7%$y &i%42c%j dziaa(no*ci $z2du/
- ' .$aktyc% ty(ko Wa6sa ki(kak$otni% ucz%stniczy ' o&$adac1 R8,
- ty(ko $az, .odczas .osi%dz%nia inau)u$acyjn%)o $z2du Ki%(%cki%)o .$z%'odniczy
o&$ado3/
Od 9KKI $/ z)odni% z a$t/ 9:9/ -^ R8 o&$aduj2ca .od .$z%'odnict'%3 P$%zyd%nta stano'i
RadC 3ab!ne)o$%, ni% .$zysu)uj2 j%j ko3.%t%ncj% R8, uni%3o4(i'ia to P$%zyd%nto'i
7aktyczn% ki%$o'ani% .$aca3i $z2du, j%st to o$)an o.inioda'czo-do$adczy )o'y .a5st'a/
W ok$%si% od 9KKI N <LL9 z%&$aa si6 :-k$otni%/
0. Inne ko+#e)en.e Pre&(den)a.
Ko3.%t%ncj%, kt-$% odnosz2 si6 do 'adzy s2do'nicz%jB
:E
na 'nios%k K$ajo'%j Rady C2do'nict'a .o'ouj% s6dzi-' =z 'yj2tki%3 s6dzi-'
#K i #C>/
3ianuj% Pi%$'sz%)o P$%z%sa C2du Naj'y4sz%)o,
P$%z%sa Nacz%(n%)o C2du Ad3inist$acyjn%)o,
P$%z%sa i 'ic%.$%z%sa #K,
.osiada .$a'o aski N da$o'ani% (u& za)odz%ni% ka$y oso&i% skazan%j
.$a'o3ocny3 'y$oki%3 s2du =ni% o&o'i2zuj% skazanyc1 .$z%z #C>/
Inn% u.$a'ni%niaB
na E-(%tni2 kad%ncj% .o'ouj% ? czonk-' K$ajo'%j Rady Radio7onii i #%(%'izji,
o$az Rady Po(ityki Pi%ni64n%j,
skada 'nios%k do C%j3u o .o'oani% P$%z%sa NBP/
Z)odni% z a$t/ 9<D ust/ < za z)od2 C%natu 'y$a4on2 &%z'z)(6dn2 'i6kszo*ci2 )os-', 3o4%
za$z2dzi+ re@erend-+ o>?lnokra.o$e.
Ni%'i%(ki% u.$a'ni%nia .$a'oda'cz%B
'ydaj% $oz.o$z2dz%nia i za$z2dz%nia =' ok$%si% stanu 'oj%nn%)o )dy C%j3 ni%
3o4% si6 z%&$a+ N 'ydaj% d%k$%ty z 3oc2 usta'y>,
'ydaj% .ostano'i%nia ' zak$%si% $%a(izacji .ozostayc1 s'oic1 ko3.%t%ncji/
,on)ra*(>na)a N .o(%)a na uza(%4ni%niu 'a4no*ci akt-' u$z6do'yc1 )o'y .a5st'a od ic1
akc%.tacji .$z%z od.o'i%dni%)o 3inist$a (u& .$%3i%$a, .$z%j3uj2cyc1 ty3 sa3y3
od.o'i%dzia(no*+ .o(ityczn2 za ic1 t$%*+/
- instytucja ta su4y za.%'ni%niu j%dno(it%)o stano'iska o&u cz6*ci 'adzy
'ykona'cz%j N P$%zyd%nta i $z2du/
- z)odni% z Konstytucj2 udzi%(a j%j ty(ko .$%3i%$/
Istni%j% a4 ?L akt-' u$z6do'yc1 )o'y .a5st'a, kt-$% ni% 'y3a)aj2 kont$asy)naty N tz'/
.$%$o)aty'y .$%zyd%ncki% =dotycz2 stosunk-' P$%zyd%nta z .a$(a3%nt%3, s.$a' z'i2zanyc1
z .o'oy'ani%3 i od.o'i%dzia(no*ci2 $z2du i 3inist$-', a tak4% .o'oy'ania innyc1 o$)an-'
.a5st'o'yc1>/
,anelar!a Pre&(den)a RP N za.(%cz% o$)anizacyjn% i u$z6dnicz% )o'y .a5st'a,
- P$%zyd%nt nadaj% j%j status,
- .o'ouj% i od'ouj% j%j sz%7a/
Postano'i%nia o&%cn%j Konstytucji 'y$a,ni% osa&iaj2 .o(ityczn% znacz%ni% P$%zyd%nta, '
.o$-'naniu z 8a2 Konstytucj2/ 0%st to szcz%)-(ni% 'idoczn% ' $%(acjac1 3i6dzyB
P$%zyd%nt%3 a .a$(a3%nt%3
k/ o)$aniczona 3o4(i'o*+ sk$acania kad%ncji,
(/ z3ni%jszona sia .$%zyd%ncki%)o [%ta =do j%)o od$zuc%nia 'ysta$czy ju4 ni% <Y?,
a(% ?YD )os-' ' C%j3i%, a .o j%)o od$zuc%niu P$%zyd%nt ni% 3o4% ski%$o'a+
usta'y do #K .$z%d j%j .od.isani%3, ni% dotyczy to usta'y &ud4%to'%j>/
P$%zyd%nt%3 a $z2d%3/
d/ ut$aci '.y' na no3ino'ani% 3inist$-' od.o'i%dzia(nyc1 na o&$on6 na$odo'2,
s.$a'y '%'n6t$zn% i .o(ityk6 za)$aniczn2,
%/ ut$aci ko3.%t%ncj% do o)-(n%)o ki%$o'nict'a ' 'Y' dzi%dzinac1,
7/ ut$aci 3o4(i'o*+ z'oy'ania i .$z%'odnicz%nia .osi%dz%nio3 R8
8i3o z3ni%jsz%nia zak$%sy ko3.%t%ncji P$%zyd%nta, ut$zy3ana zostaa zasada j%)o 'y&o$u '
'y&o$ac1 .o'sz%c1nyc1/
Faktyczna .ozycja .o(ityczna P$%zyd%nta j%st ni% ty(ko 7unkcj2 $oz'i2za5 7o$3a(no.$a'nyc1,
a(% tak4% takic1 czynnik-', jak n./B
:I
j%)o $%(acj% z 'asny3 za.(%cz%3 .o(ityczny3,
ukad si ' .a$(a3%nci%,
oso&ist% .$%dys.ozycj% i t%3.%$a3%nt/
B. Od#o$!ed&!alnoJ kon*)()-(.na Pre&(den)a.
Z)odni% z a$t/ 9:D ust/ 9 3o4% &y+ .oci2)ni6ty do od#o$!ed&!alno! #r&ed TS zaB
na$usz%ni% Konstytucji,
na$usz%ni% usta'y,
.o.%ni%ni% .$z%st6.st'a/

Od.o'i%dzia(no*+ ta 3a harak)er &-#e'n(D

od.o'iada i za d%(ikty konstytucyjn%,
i za 'sz%(ki% .$z%st6.st'a/
! $('%&n(D
ni% 3o4na )o .osta'i+ .$z%d s2d%3 .o'sz%c1ny3/
S#ra$a #o*)a$!en!a Pre&(den)a #r&ed TSD
'nios%k od )$u.y 9:L .os-' i s%nato$-',
t$aAa to do Ko3isji Od.o'i%dzia(no*ci Konstytucyjn%j,
j%*(i uzna za zasadny N ostat%czna d%cyzja na(%4y do Z)$o3adz%nia Na$odo'%)o,
3o4% ona .osta'i+ .$%zyd%nta .$z%d #C 'i6kszo*ci2 <Y? usta'o'%j (icz&y
czonk-' Z)$o3adz%nia =?I: .os-' i s%nato$-'>/
j%4%(i taka uc1'aa zostani% .odj6ta N P$%zyd%nt za'i%szony ' s.$a'o'aniu
u$z6duG j%)o o&o'i2zki .$z%j3uj% 8a$sza%k C%j3u/
Po*)C#o$an!e #r&ed TS +a harak)er d$-!n*)an(.n(/ 0%*(i #C .ot'i%$dzi 'in6
P$%zyd%nta, o$z%ka o .oz&a'i%niu )o u$z6du/ W-'czas 8a$sza%k C%j3u ' ci2)u 9: dni
za$z2dza no'% 'y&o$y, kt-$% .o'inny od&y+ si6 ' ci2)u EL dni od dnia za$z2dz%nia 'y&o$-'/
0. Rada M!n!*)r?$ (-#ra$n!en!a #re+!era ! &'onk?$ r&%d-" *)r-k)-ra" rela.e RM;
Se.+" RM;Pre&(den))
Rada +!n!*)r?$B ='%du) Konstytucji> N j%st to nacz%(ny o$)an 'adzy 'ykona'cz%j,
s.%niaj2cy zo4on% zadania o c1a$akt%$z% .o(ityczny3, ki%$uj2cy i koo$dynuj2cy .$ac6 ca%j
ad3inist$acji $z2do'%j, dziaaj2cy .od kont$o(2 C%j3u i .onosz2cy .$z%d C%j3%3
od.o'i%dzia(no*+ .o(ityczn2 =inacz%j od.o'i%dzia(no*+ .a$(a3%nta$na>
W III RP 'szystki% $z2dy 3iay c1a$akt%$ koa(icyjny/ O.$-cz koa(icyjnyc1 3o)2 'yst6.o'a+
$-'ni%4 $z2dy j%dno.a$tyjn% (u& &%z .a$tyjn% =tz'/ Rz2dy 7ac1o'c-'>
ZI $ozdzia Konstytucji odnosi si6 do Rady 8inist$-' ,czasa3i z'an%j da(%j R8 (u& $z2d/
=.oj6cia R8 i $z2d 3o4na t$akto'a+ za3i%nni%>
Pod*)a$o$e I-nk.eB A$t/9:E Konstytucji RPB SRada 8inist$-' .$o'adzi .o(ityk6
'%'n6t$zn2 i za)$aniczn2 Rz%czy.os.o(it%j Po(ski%jT
Zasada do3ni%3ania 'a*ci'o*ci Rady 8inist$-'B Ho Rady 8inist$-' na(%42 s.$a'y .o(ityki
.a5st'a ni% zast$z%4on% d(a innyc1 o$)an-' .a5st'o'yc1 i sa3o$z2du t%$yto$ia(n%)o/ Czy(i
j%4%(i jaki%* zadani% ni% zostao 'y$a,ni% .o'i%$zon% konk$%tn%3u o$)ano'i .a5st'a to
do3ni%3a si6, i4 zadani% to $%a(izuj% $z2d/
Podsta'o'y3 zadani%3 R8 j%st .%ni%ni% 7unkcji 'ykona'cz%j czy(i 'ykony'ania &2d,
:;
za.%'niania 'ykony'ania akt-' .$a'nyc1 .a$(a3%ntu/ O.$-cz t%)o s.%nia 7unkcj6
ad3inist$o'ania czy(i ki%$uj% ca2 3ac1in2 ad3inist$acji $z2do'%j/ Ha(%j 3a3y 7unkcj6
$z2dz%nia, czy(i 'ytyczani% o)-(nyc1 zasad .o(ityki .a5st'a o$az .od%j3o'ani% d%cyzji
st$at%)icznyc1/
Sk'ad RMB P$%z%s R8 =.$%3i%$> N stoi na cz%(% $z2du, ki%$uj%, koo$dynuj% i kont$o(uj%
dziaania $z2du, dodatko'o 3o4%=a(% ni% 3usi> j%dnocz%*ni% ki%$o'a+ 3inist%$st'%3/ P$%3i%$
7o$3uj% $z2d i szuka .o.a$cia d(a s'oj%)o )a&in%tu ' .a$(a3%nci%/ Wy)asza %_.os%, ty(ko on
3o4% z3i%nia+ 3inist$-'='nios%k do .$%zyd%ntaG .$%zyd%nt z3i%nia 3inist$a>/ PanYPani
P$%3i%$ 3a .$a'o do szcz%)-o'%)o usta(ania zak$%su zada5 3inist$a za .o3oc2
$oz.o$z2dz%nia/ =.$%3i%$ do'o(ni% t'o$zy z .u(i $%so$t-' 3inist%$st'a o$az 3o4% .o'oa+
tz'/ 3inist$a &%z t%ki>/ P$%3i%$ z'ouj% .osi%dz%nia R8 i .$z%'odniczy o&$ado3/ P$%3i%$
3o4% 'yda'a+ $oz.o$z2dz%nia/ P$%3i%$ j%st su4&o'y3 z'i%$zc1niki%3 'szystkic1
.$aco'nik-' ad3inist$acji $z2do'%j i u'a)a, su4&y cy'i(n%j/ Na 'nios%k 3inist$a .o'ouj%
s%k$%ta$zy i .ods%k$%ta$zy stanu/ P$%3i%$ 3a .$a'o z)aszania 'niosk-' do R8 ' s.$a'i%
uc1y(ania za$z2dz%5 i $oz.o$z2dz%5 3inist$-'/ P$%3i%$ .o'ouj% 'oj%'od-'=na 'nios%k
3inist$a 'a*ci'%)o do s.$a' ad3inist$acji .u&(iczn%j/
Wi c%.$%z%si R8 ='ic%.$%3i%$zy> N .o'oani% ic1 ni% j%st koni%czn%/ 8o)2 &y+ j%dnocz%*ni%
3inist$a3i/ O zak$%si% dziaania 'ic%.$%3i%$-' d%cyduj% .$%3i%$, o$az ok$%*(a kt-$y
'ic%.$%3i%$ i ki%dy )o zast6.uj%/
8i ni st$o'i % N ki%$uj2 $%so$ta3i iY(u& 'y.%niaj2 zadania .o'i%$zon% i3 .$z%z .$%3i%$a
P$z%'odni cz2cy ok$%*( onyc1 ' usta'i % ko3i t%t-' N dzi* j%st ic1 ?/ N./
.$z%'odnicz2cy Ko3it%tu Bada5 Nauko'yc1, czy .$z%'odnicz2cy Ko3it%tu Int%)$acji
!u$o.%jski%j/ C2 oni od.o'i%dnika3i 3inist$-' $%so$to'yc1/
Tr(b #o$o'($an!a RMB
I N .$%zyd%nt d%sy)nuj% .$%3i%$aG .$%3i%$ .$z%dsta'ia .$%zyd%nto'i .$o.ono'any skad
$z2duG 'ci2)u 9: dni od 9/ Posi%dz%nia s%j3u (u& od dnia dy3isji .o.$z%dni%)o $z2du
.$%zyd%nt .o'ouj% .$%3i%$a i czonk-' $z2duG nast6.ni% ' ci2)u 9: dni od .o'oania .$z%z
.$%zyd%nta $z2d skada 'nios%k o 'otu3 zau7ania .$z%d C%j3%3G %_.os%G dyskusjaG
)oso'ani% N &%z'z)(6dna 'i6kszo*+ )os-' ' o&%cno*ci co naj3ni%j .oo'y sta'o'%j (icz&y
.os-'
II N )dy ' t$y&i% I ni% .$zyj6to 'otu3 zau7ania, inicjaty'a .$z%c1odzi na C%j3 i zaczyna3y
t$y& II
Kandydata na .$%3i%$a 3o4% z)osi+ 3in/ :E .os-' ' t%$3ini% 'yznaczony3 .$z%z
8a$szaka C%j3uG da(%j to sa3o co .o.$z%dnio, czy(i 'y&$any .$z%z C%j3 .$%3i%$ .$z%dsta'ia
.$o.ono'any skad R8 C%j3o'ic)oso'ani% N to sa3o &%z'z)(6dna 'i6kszo*+
III=t$y& a'a$yjny> N )dy ni% uda si6 .$z%)oso'a+ 'niosku o 'otu3 zau7ania ' t$y&i% II,
inicjaty'a '$aca do .$%zyd%nta i dzi%j% si6 to co ' t$y&i% I (%cz do .$z%)oso'ania 'ysta$czy
z'yka 'i6kszo*+ )os-'
0%*(i ' 4adny3 z t$y&-' C%j3 ni% .$z%)osuj% 'otu3 to .$%zyd%nt j%st zo&o'i2zany $oz'i2za+
.a$(a3%nt i $oz.isa+ no'% 'y&o$y/
S#o*ob( od$o'an!a r&%d- ! #o*&&e>?ln(h +!n!*)r?$
:K
9/ P$%3i%$ 'yst6.uj% z 'nioski%3 o 'otu3 zau7ania i ni% uzyskuj% z'yk%j
'i6kszo*ci=.$%3i%$ 3o4% 'yst2.i+ ' ka4d%j c1'i(i o 'otu3 zau7ania &y s.$a'dzi+
.o.a$ci% .a$(a3%ntu d(a dziaa5 s'oj%)o $z2du>
</ 8in/ :E .os-' z)asza 'nios%k o 'otu3 ni%u7no*ciG
)oso'ani% od&y'a si6 .o I dniac1 od z)osz%nia .$oj%ktuG o&o'i2zuj% zasada tz'/
Wi6kszo*ci usta'o'%j (icz&y .os-'/ Qdy C%j3 ni% .$z%)osuj% 'niosku, nast6.ny 3o4%
&y+ $oz.at$y'any do.i%$o .o ? 3i%si2cac1, c1y&a 4% no'y 'nios%k z)osi 3in/ 99D
.os-'/ Qoso'ani% nad 'otu3 ni%u7no*ci j%st j%dnocz%*ni% )oso'ani%3 o 'y&o$z%
no'%)o .$%3i%$a, kt-$%)o )odno*+ z)asza si6 ' .$oj%kci% o 'otu3/=konst$ukty'n%
'otu3 ni%u7no*ci>
?/ Ho&$o'o(na $%zy)nacja .$%3i%$a =' ty3 .$zy.adku
j%dnak P$%zyd%nt 3a .$a'o $%zy)nacji ni% .$zyj2+>
:/ 3i%$+ .$%3i%$a
W tyc1 .$zy.adkac1 .$%zyd%nt j%st zo&o'i2zany dy3isj6 $z2du .$zyj2+, co skutkuj% dy3isj2
ca%)o )a&in%tu/ 0%st to ko(%)ia(na od.o'i%dzia(no*+ .a$(a3%nta$na $z2du/ O.$-cz t%)o
istni%j% j%szcz% indy'idua(na od.o'i%dzia(no*+ .o(ityczna=.a$(a3%nta$na>/ 8o4na j2 stoso'a+
'o&%c konk$%tnyc1 3inist$-'/ Wnios%k o 'otu3 ni%u7no*ci 'o&%c 3inist$a skada 3in/
EK.os-'='%du) a$tykuu 9DK konstytucji> i do .$z%)oso'ania .ot$z%&na j%st 'i6kszo*+
usta'o'%j (icz&y .os-'/
O&ok .o'y4szyc1 .o(itycznyc1 od.o'i%dzia(no*ci istni%j% j%szcz% od.o'i%dzia(no*+
konstytucyjna=.$z%d #$y&una%3 Ctanu>, kt-$a za'sz% 3a c1a$akt%$ indy'idua(ny/ Wnios%k '
t%j s.$a'i% z)asza P$%zyd%nt (u& 3in 99D .os-'/ Z)asza si6 'nios%k do C%j3u, $oz.at$uj%
)o 'st6.ni% Ko3isja Od.o'i%dzia(no*ci Konstytucyjn%j/ Nast6.ni% .o uznaniu zasadno*ci
'niosku .$z%z ko3isj6, 'nios%k t$aAa do C%j3u i t%n 'i6kszo*ci2 ?YD usta'o'%j (icz&y .os-'
ki%$uj% s.$a'6 do #$y&unau Ctanu/
,o+#e)en.e RMD
- 'ykony'ani% usta' N R8 .od%j3uj% dziaania koo$dynacyjn% i kont$o(n% ' c%(u za.%'ni%nia
$%a(izacji zada5 za'a$tyc1 ' usta'i%, dziaania t% o&%j3uj2 'szystki% o$)any ad3in/
Rz2do'%j
-stano'i%ni% .$a'a N ' *'i%t(% a$t/;I Konstytucji $oz.o$z2dz%ni% j%st j%dyny3 akt%3
.$a'ny3 $z2du za(iczany3 do .o'sz%c1ni% o&o'i2zuj2cyc1 ,$-d% .$a'a/ Roz.o$z2dz%nia
3o4% 'yda'a+ ty(ko o$)an 'y$a,ni% do t%)o u.o'a4niony, czy(i j%4%(i do cz%)o* j%st
u.$a'niona R8 to d%cyzj6 .od%j3uj% si6 na o&$adac1 R8 .$z%z )oso'ani%=ni% 3o4%
$oz.o$z2dz%nia ' taki%j s.$a'i% 'yda+ n./ .$%3i%$>/ R8 3o4% tak4% .$zyj3o'a+ uc1'ay,
kt-$% s2 j%dnak j%dyni% '%'n6t$zny3 akt%3 .$a'nyc1 dotycz2cy3 ty(ko ad3/ Rz2do'%j/
- R8 3a .$a'o inicjaty'y usta'oda'cz%j=R8 3a 'y2czno*+ do .$z%dsta'iania .$oj%ktu
usta'y &ud4%to'%j, a n./ ni% 3o4% z)asza+ .$oj%ktu ' s.$a'i% z3ian ' Konstytucji>
- R8 =i ty(ko ona> 3a .$a'o z)osi+ tz'/ .i(ny t$y& usta'y, co sk$aca czas .$oc%du$y
(%)is(acyjn%j/
- R8 3o4% uc1y(i+ akty .$a'n% 'yda'an% .$z%z 3inist$a/ Ro&i si6 to na 'nios%k .$%3i%$a/
- R8 ki%$uj% dziaa(no*ci2 'oj%'od-'
R8 3o4% t'o$zy+ $o4n% o$)any .o3ocnicz% i o.iniot'-$cz% n./ tz'/ ko3it%ty/
DL
B. Proe* -*)a$oda$&( ; e)a#( #roe*- -*)a$oda$&e>o .ako #roe*
#ol!)(&n(
J/ Lisicka, !'o(ucja $%4i3u .o(ityczn%)o, d'BeH%3ok$atyzacja ' III Rz%cz.os.o(it%j, .od $%d/ A/
Antosz%'ski, W$oca' <LL</
W%du) a$t/ 99; konstytucji inicjaty'a usta'oda'cza .$zysu)uj%B
- =.>oso3
- C%nato'i
- P$%zyd%nto'i RP
- Radzi% 8inist$-'
- )$u.i% co naj3ni%j 9LL LLL o&y'at%(i 3aj2cyc1 .$a'o 'y&i%$ania do C%j3u
Pos%(ski% .$oj%kty usta' 3o)2 &y+ 'noszon% .$z%z ko3isj% s%j3o'% (u& co naj3ni%j 9D
.os-' .od.isuj2cyc1 .$oj%kt/ W .$zy.adku &ud4%tu , inicjaty'a .$zysu)uj% j%dyni% $adzi%
3inist$-'/ P$oj%kty usta' i uc1'a s2 skadan% ' 7o$3i% .is%3n%j na $6c% 8a$szaka C%j3uG
'nosz2cy .$oj%kt, 'skazuj% s'oj%)o .$z%dsta'ici%(a u.o'a4nion%)o do $%.$%z%nto'ania )o '
.$acac1 nad .$oj%kt%3, o$az do2cza uzasadni%ni%, za'i%$aj2c%B
- $-4nic% 3i6dzy dotyc1czaso'y3 a .$o.ono'any3 stan%3 .$a'ny3
- .$z%'idy'an% skutki s.o%czn%, )os.oda$cz% Ananso'% i .$a'n%
- ,$-da Ananso'ania
- o*'iadcz%ni% o z)odno*ci .$oj%ktu z .$a'%3 @nii !u$o.%jsk
8a$sza%k ' .$zy.adku '2t.(i'o*ci co do z)odno*ci .$oj%ktu z .$a'%3, .o zasi6)ni6ciu o.inii
P$%zydiu3, 3o4% ski%$o'a+ .$oj%kt do s%j3o'%j Ko3isji @sta'oda'cz%j, kt-$a 'i6kszo*ci2
?YD )os-' 3o4% zao.inio'a+ .$oj%kt jako ni%do.uszcza(ny/ 8a$sza%k C%j3u ' stosunku do
.$oj%ktu usta'y =z 'yj2tki%3 tyc1 'noszonyc1 .$z%z Rad6 8inist$-'>, .$z%d ski%$o'ani%3 )o
do I czytania, za$z2dza s.o$z2dz%ni% .$z%z %ks.%$t-' z Kanc%(a$ii C%j3u o.inii co do
z)odno*ci .$oj%ktu z .$a'%3 @nii !u$o.%jsk/ W $azi% ni%z)odno*ci, .$oj%kt ki%$o'any j%st do
Ko3isji !u$o.%jski%j, kt-$%j o.inia .$z%kazy'ana j%st 'nioskoda'cy N ni % .$z%$y'a to j%dnak
.$oc%su (%)is(acyjn%)o/
Roz.at$y'ani% .$oj%kt-' usta' od&y'a si6 ' t$z%c1 czytaniac1, a uc1'a ' d'-c1/
Wnioskoda'ca do czasu zako5cz%nia II czytania 3o4% 'yco7a+ s'-j .$oj%kt/ 0%4%(i do II
czytania, na skut%k co7ni6cia .o.a$cia , .o.i%$a )o 3ni%j ni4 9D .os-' s.o*$-d tyc1, kt-$zy
'cz%*ni%j .od.isa(i .$oj%kt, tak4% zostaj% 'yco7any/ Hio czasu zako5cz%nia II czytania,
'nioskoda'ca 3o4% z)osi+ .o.$a'ki/
I CZ"#ANI! .$oj%kt-' ' stosunku do usta'B o z3, Konstytucji, &ud4%to'%j, .odatko'yc1, dot/
Wy&o$u P$%zyd%nta, C%j3u i C%natu o$az o$)/ Ca3o$z2du t%$yto$ia(n%)o, $%)u(uj2cyc1 ust$-j i
'a*ci'o*+ 'adz .u&(icznyc1 o$az kod%ks-', .$z%.$o'adza si6 na .osi%dz%niu C%j3u,
D9
.ozosta% ' ko3isji/ I czytani% 3o4% si6 od&y+ ni% 'cz%*ni%j ni4 si-d3%)o dnia od do$6cz%nia
.oso3 d$uku .$oj%ktu, c1y&a 4% C%j3 (u& ko3isja .ostano'i2 inacz%j/ Pi%$'sz% czytani%
o&%j3uj%B
- uzasadni%ni% .$oj%ktu .$z%z 'nioskoda'c6
- .ytania .os-' i od.o'i%dzi 'nioskoda'cy
- d%&at6 ' s.$a'i% o)-(nyc1 zasad .$oj%ktu
I czytani% na .osi%dz%niu s%j3u ko5czy si6 ski%$o'ani%3 .$oj%ktu do ko3isji, c1y&a 4% C%j3
od$zuci .$oj%kt ' cao*ci/ W .$zy.adku z)odno*ci .$z%.is-' $oz.at$y'anyc1 usta' z .$a'%3
@nii !u$o.%jsk, o&o'i2zko'% j%st zasi6)ni6ci% o.inii Ko3it%tu Int%)$acji !u$o.%jski%j/
II CZ"#ANI! o&%j3uj% .$z%dsta'i%ni% C%j3o'i s.$a'ozdania ko3isji o .$oj%kci% usta'y, a
tak4% .$z%.$o'adz%ni% d%&aty, o$az z)aszani% .o.$a'%k i 'niosk-'/ 8o4% si6 od&y+ ni%
'cz%*ni%j ni4 si-d3%)o dnia .o dosta$cz%niu .oso3 s.$a'ozdania ko3isji, c1y&a 4% C%j3
.ostano'i inacz%j/ P$a'o z)aszania .o.$a'%k do .$oj%ktu .$zysu)uj% 'nioskoda'cy, .oso3
i Radzi% 8inist$-'/ W $azi% z)osz%nia ' II czytaniu no'yc1 .o.$a'%k i .$oj%kt-', .$oj%kt
ki%$uj% si6 .ono'ni% do ko3isji, kt-$% )o $oz.at$y'ay/ Ko3isj%, .o $oz.at$z%niu,
.$z%dsta'iaj2 C%j3o'i dodatko'% s.$a'ozdani%, ' kt-$y3 .$z%dsta'iaj2 'nios%k o ic1
.$zyj6ci% (u& od$zuc%ni%/
III CZ"#ANI! 3o4% si6 od&y+ ni%z'oczni%, j%4%(i ' II czytaniu .$oj%kt ni% zosta ski%$o'any do
ko3isji/ O&%j3uj% ono .$z%dsta'i%ni% dodatko'%)o s.$a'ozdania ko3isji , (u& j%4%(i .$oj%kt
ni% zosta .ono'ni% ski%$o'any do ko3isji N .$z%dsta'i%ni% .$z%z .osa s.$a'ozda'c%
.o.$a'%k z)oszonyc1 .odczas II czytania, o$az )oso'ani%/
C%j3 uc1'a(a usta'y z'yka 'i6kszo*ci2 )os-' ' o&%cno*ci co naj3ni%j .oo'y usta'o'%j
(icz&y .os-', c1y&a z% Konstytucja .$z%'iduj% inn2 'i6kszo*+/ W ty3 sa3y3 t$y&i% C%j3
.od%j3uj% uc1'ay, j%4%(i usta'a, (u& uc1'aa C%j3u ni% stano'i inacz%j/
Rada 8inist$-' na .odsta'i% a$t/ 9<? Konstytucji ' uzasadnionyc1 'y.adkac1 3o4% ok$%*(i+
'noszony .$z%z si%&i% .$oj%kt usta'y jako .i(ny/ Roz.at$y'ani% .$oj%kt-' .i(nyc1 od&y'a si6
' t$z%c1 czytaniac1/ Za .$oj%kty .i(n% ni% 3o4na uzna+B usta' .odatko'yc1, usta'
dotycz2cyc1 'y&o$u P$%zyd%nta, C%j3u, C%natu o$az o$)/ Ca3o$z2du t%$yto$ia(n%)o, usta'
$%)u(uj2cyc1 ust$-j i 'a*ci'o*+ 'adz .u&(icznyc1 a tak4% kod%ks-'/ W .ost6.o'aniu '
s.$a'i% usta'y, kt-$%j .$oj%kt zosta uznany jako .i(ny, t%$3in j%j $oz.at$z%nia .$z%z C%nat
'ynosi 9: dni, a t%$3in .od.isania .$z%z P$%zyd%nta N I dni/
@sta'6 uc1'a(on2 .$z%z C%j3, 8a$sza%k .$z%kazuj% C%nato'i, kt-$y ' ci2)u ?L dni 8o4% j2
.$zyj2+ &%z z3ian, uc1'a(i+ .o.$a'ki a(&o uc1'a(i+ od$zuc%ni% j%j ' cao*ci/ Na 'nios%k
8a$szaka, C%j3 3o4% $oz.at$zy+ .o.$a'ki za'a$t% ' uc1'a(% C%natu, &%z u.$z%dni%)o
ski%$o'ania j%j do ko3isji/ @c1'a% C%natu od$zucaj2c2 usta'6 a(&o .o.$a'k6 u'a4a si6 za
.$zyj6t2, j%4%(i s%j3 ni% od$zuci j%j &%z'z)(6dn2 'i6kszo*ci2 )os-' ' o&%cno*ci co naj3ni%j
.oo'y usta'o'%j (icz&y .os-' =a$t/ 9<9>/
D<
8a$sza%k .$z%dsta'ia uc1'a(on2 usta'6 P$%zyd%nto'i do .od.isania N 3a na to <9 dni/
Nast6.ni% za$z2dza j%j o)osz%ni% ' Hzi%nniku @sta'/ P$z%d .od.isani%3, P$%zyd%nt 3o4%
'yst2.i+ do #$y&unau Konstytucyjn%)o z 'nioski%3 o s.$a'dz%ni% z)odno*ci usta'y z
Konstytucj2/ P$%zyd%nt ni% 3o4% od3-'i+ .od.isania usta'y, kt-$2 #K uzna za z)odn2 z
Konstytucj2/ 0%4%(i ni%z)odno*+ dotyczy ty(ko ki(ku .$z%.is-', a #$y&una uzna, 4% ni% s2 on%
ni%$oz%$'a(ni% z'i2zan% z usta'2, '-'czas P$%zyd%nt .o zasi6)ni6ciu o.inii 8a$szaka
C%j3u, .od.isuj% usta'6 z .o3ini6ci%3 tyc14% .$z%.is-', a(&o z'$aca usta'6 C%j3o'i '
c%(u usuni6cia ni%z)odno*ci =j%st ona ki%$o'ana do od.o'i%dnic1 ko3isji '$az z o$z%cz%ni%3
#K>/ Wyst2.i%ni% P$%zyd%nt do #K (u& z 'niosk%3 do C%j3u 'st$zy3uj% t%$3in .od.isania
usta'y/
0%4%(i .$%zyd%nt ni% 'yst2.i z 'nioski%3 do #K, 3o4%, '$az z u3oty'o'any3 'nioski%3,
.$z%kaza+ C%j3o'i usta'6 do .ono'n%)o $oz.at$z%nia =czy(i za'%to'a+>/ Po .ono'ny3
uc1'a(%niu usta'y .$z%z C%j3 'i6kszo*ci2 ?YD )os-' ' o&%cno*ci co naj3ni%j .oo'y
usta'o'%j (icz&y .os-' =(u& od$zuc%niu '%ta, jak kto 'o(i>, P$%zyd%nt ' ci2)u I dni 3usi
.od.isa+ usta'6, a nast%.ni% za$z2dzi+ j%j o)osz%ni% ' Hzi%nniki @sta'/
/. S%d( ($(+!ar *#ra$!edl!$o!) ora& ,ra.o$a Rada S%do$n!)$a
I W'ad&a *%do$n!&a
-'adz6 s2do'nicz2 stano'i2 s2dy = C2d Naj'y4szy, s2dy .o'sz%c1n%, s/ ad3inist$acyjn% i
s/ 'ojsko'%> o$az t$y&unay = Konstytucyjny i Ctanu>
- o$)ana3i 'y3ia$u s.$a'i%d(i'o*ci s2 ty(ko B CN, s/ .o'sz%c1n%, s/ ad3inist$acyjn% i
'ojsko'%
II Or>an( $(+!ar- *#ra$!edl!$o!
C2d Naj'y4szy
s.$a'uj% nadz-$ nad s2da3i .o'sz%c1ny3i i 'ojsko'y3i ' zak$%si% o$z%kania, j%st
s2d%3 kasacyjny3 ' s.$a'ac1 $ozst$zy)anyc1 .$z%z t% s2dy/
W skad CN 'c1odziB Pi%$'szy P$%z%s .o'oy'any .$z%z P$%zyd%nta na ok$%s E (at,
s.o*$-d kandydat-' .$z%dsta'ionyc1 .$z%z Z)$o3adz%ni% O)-(n% C6dzi-' CN/
Pozosta(i s6dzio'i% s2 .o'oy'ani .$z%z P$%zyd%nta na 'nios%k K$ajo'%j Rady
C2do'nict'a/
CN dzi%(i si6 na : iz&yB P$acy, @&%z.i%cz%5 s.o%cznyc1 i C.$a' .u&(icznyc1= to j%st
j%dna>, Cy'i(n2, Ka$n2, Wojsko'2/ Na cz%(% ka4d%j z nic1 stoi P$%z%s CN/
Ko3.%t%ncj% CNB
- s.$a'o'ani% nadzo$u nad dziaa(no*ci2 'szystkic1 innyc1 s2d-' ' zak$%si% o$z%kania
- za.%'ni%ni% .$a'ido'o*ci i j%dno(ito*ci 'ykadu .$a'a i .$aktyki s2do'%j
- $oz.ozna'ani% kasacji od 'y$oku (u& .ostano'i%nia 'ydan%)o .$z%z s2d d$u)i%j instancji
- .od%j3o'ani% uc1'a 'yja*niaj2cyc1 .$z%.isy .$a'n% &udz2c% '2t.(i'o*ci ' .$aktyc%
- .od%j3o'ani% uc1'a dotycz2cyc1 $ozst$zy)ni6cia za)adni%5 .$a'nyc1 &udz2cyc1
'2t.(i'o*ci ' konk$%tn%j s.$a'i%
- inn% s.$a'y .$z%'idzian% ' usta'ac1 =n./ $oz.at$y'ani% .$ot%st-' 'y&o$czyc1 i
st'i%$dzani% 'a4no*ci 'y&o$-'>
C2dy .o'sz%c1n%
- 'a*ci'o*+ s/ .o'sz%c1nyc1 o&%j3uj%B $ozst$zy)ani% 'sz%(kic1 s.$a' z zak$%su .$a'a
ka$n%)o, cy'i(n%)o, $odzinn%)o i o.i%ku5cz%)o, .$a'a .$acy u u&%z.i%cz%5 s.o%cznyc1,
j%*(i ni% na(%42 on% do CN (u& s/ szcz%)-(nyc1
D?
- o$)an%3 s2du s2 .$%z%s , z)$o3adz%ni% o)-(n% s6dzi-' o$az ko(%)iu3 s2du= ty(ko '
ok$6)o'yc1 i a.%(acyjnyc1>
- P$%z%s-' tyc1 s2d-' .o'ouj% 8inist%$ C.$a'i%d(i'o*ci, a s6dzi-' P$%zyd%nt na 'nios%k
KRC/
s2dy $%jono'%
- t'o$zony j%st d(a j%dn%j (u& ki(ku )3in jako s2d I instancji
-j%st ic1 <K:, a ' ic1 $a3ac1 dziaa okoo :LL s2d-' )$odzkic1
- s2dy )$odzki% to j%dnostki o$)anizacyjn% s/ $%jono'yc1, kt-$% .$z%j6y ko3.%t%ncj%
dziaaj2cyc1 dotyc1czas ko(%)i-' do s.$a' 'yk$ocz%5/
s2dy ok$6)o'%
- (icz&aB :9
- s2d od'oa'czy ' s.$a'ac1, kt-$% &yy o$z%kan% ' s2dac1 I instancji
- 3o4% t%z $oz.at$y'a+ ' I instancji s.$a'y .o'a4ni%jsz%j natu$y/
s2d a.%(acyjny
- (icz&aB 9L
- o&%j3uj% o&sza$ ki(ku s/ ok$6)o'yc1 i j%st 'y2czni% s2d%3 od'oa'czy3 od o$z%cz%5 s/
ok$6)o'yc1 = II instancja>
- j%st t%4 s2d%3 kasacyjny3 $oz.at$uj2cy3 kasacj% od 'y$ok-' s/ $%jono'yc1
$%jono'yc1>
C2dy ad3inist$acyjn%
0%st to s2do'nict'o szcz%)-o'%, s2 on% .o'oy'an% do s.$a'o'ania kont$o(i
dziaa(no*ci ad3inist$acji .u&(iczn%j, ' ty3 tak4% 3i%*ci si6 .$a'o o$z%kania o
z)odno*ci z usta'a3i akt-' .$a'a 3i%jsco'%)o stano'ionyc1 .$z%z o)$any
sa3o$z2du t%$yto$ia(n%)o t%$yto$ia(n%)o t%$%no'% o$)any ad3inist$acji $z2do'%j/
C2da3i ad3inist$acyjny3i s2 ' Po(sc%B
- Nacz%(ny C2d Ad3inist$acyjny
- 'oj%'-dzki% s2dy ad3inist$acyjn%
a> - si%dzi&2 NCA j%st Wa$sza'a, a ' j%)o skad 'c1odz2B P$%z%s NCA i 'ic%.$%z%si
.o'oy'ani .$z%z P$%zyd%nta, a tak4% s6dzio'i%/
- O$)ana3i NCA s2B P$%z%s NCA, Z)$o3adz%ni% O)-(n% C6dzi-' NCA, Ko(%)iu3 NCA/
&> NCA dzi%(i si6 na ? iz&yB Finanso'2, Qos.oda$cz2 i O)-(noad3inist$acyjn2
c> j%st to s2d II instancji, do j%)o 'a*ci'o*ci na(%4yB
- $oz.at$y'ani% ska$) kasacyjnyc1 od o$z%cz%5 'oj%'-dzkic1 s/ ad3inist$acyjnyc1
- s.$a'o'ani% nadzo$u nad dziaa(no*ci2 'oj%'-dzkic1 s/ ad3inist$/ ' zak$%si% o$z%kania
- .od%j3o'ani% uc1'a 'yja*niaj2cyc1 za)adni%nia .$a'n% o$az $oz.ozna'ani% innyc1
s.$a' na(%42cyc1 do j%)o ko3.%t%ncji na 3ocy usta'/
d> - 'oj%'-dzki% s/ ad3inist$acyjn% $oz.at$uj2 s.$a'y s2do'oad3inist$acyjn% z 'yj2tki%3
zast$z%4onyc1 d(a NCA
C2dy 'ojsko'%
a> .o'oy'an% 'y2czni% do o$z%kania ' s.$a'ac1 ka$nyc1 dotycz2cyc1 .$z%st6.st'
.o.%nionyc1 .$z%z 4oni%$zy, a ' .%'nyc1 .$zy.adkac1 $-'ni%4 .$z%z oso&y cy'i(n%/
D:
&> - o$)anizacyjni% 'c1odz2 on% ' skad Ci Z&$ojnyc1
- dziaaj2 $-'ni%4 ' o.a$ciu o zasad6 d'uinstancyjno*ciB I instancj% stano'i2 s/
)a$nizono'%, II- s2d ok$6)u 'ojsko'%)o/
III ,on*)()-(.ne &a*ad( or>an!&a.! ! d&!a'an!a *%d?$
Zasada ni%za'iso*ci
- at$y&ut ni%za'iso*ci .$zysu)uj% 'y2czni% s6dzio3, kt-$zy ' zak$%si% o$z%kania
.od(%)aj2 ty(ko Konstytucji i usta'o3
- < as.%ktyB
a> ni%za'iso*+ s2d-'- .%na sa3odzi%(no*+ o$)anizacyjna s2do'nict'a= sa3odzi%(no*+
j%)o st$uktu$>, s2dy ni% .od(%)aj2 ani 'adzy usta'oda'cz%j, ani '/ 'ykona'cz%j '
zak$%si% o$z%kania/
&> ni%za'iso*+ s6dzi-'- ni%do.uszcza(no*+ jakic1ko('i%k nacisk-' na s6dzi%)o z
z%'n2t$z, a tak4% 'yda'ani% o$z%cz%5 na .odsta'i% .$a'a, z)$o3adzonyc1 do'od-' i
z)odni% z su3i%ni%3/ Za.%'ni%ni%3 ni%za'iso*ci s6dzi%)o s2 )'a$ancj% natu$y
3at%$ia(n%j o 7o$3a(n%j/
c> )'a$ancj% natu$y 3at%$ia(n%j o&%j3uj2 c%c1y oso&o'o*ci, .ozio3 3o$a(ny, ku(tu$6
.o(ityczn2 i .$a'n2 s.o%cz%5st'a/
d> )'a$ancj% natu$y 7o$3a(n%jB
- s.os-& .o'oy'ania = .$z%z P$%zyd%nta na 'nios%k KRC, na czas ni%ok$%*(ony>
- zasada ni%usu'a(no*ci- ') Konstytucji stano'isko s6dzi%)o 3o4% &y+ o.$-4nion% '
.$zy.adkuB
a> zo4%nia s6dzi%)o z u$z6du (u& za'i%sz%nia )o ' czynno*ciac1= o$z%cz%ni% s2du>
&> .$z%ni%si%nia s6dzi%)o ' stan s.oczynku 'skut%k c1o$o&y (u& ut$aty si
c> osi2)ni6cia 'i%ku %3%$yta(n%)o
- zasada ni%.$z%nosz%nia s6dzi%)o = < 'yj2tki- kons%k'%ncja z3ian o$)anizacyjnyc1 (u&
z3iana ust$oju s2d-' (u& z3iana )$anic ok$6)-' s2do'yc1f
- i33unit%t s6dzio'ski
- )'a$ancja od.o'i%dni%j sytuacji 3at%$ia(n%j
- ni%.o2cza(no*+ stano'iska z% s.$a'o'ani%3 3andatu .osa (u& s%nato$a o$az
zat$udni%nia ' a.a$aci% '/ 'ykona'cz%j
- zasada a.o(ityczno*ci s6dzi-'
Zasada instancyjno*ci
- .ost6.o'ani% s2do'% 3usi &y+, co naj3ni%j d'uinstancyjn%, 3a to na c%(u usuni6ci%
&6d-', .o3y%k &2d, uc1y&i%5 .o.%nionyc1 ' I instancji/
- ' (atac1 KL/ zosta '.$o'adzony t$y& t$-jinstancyjno*ci= a.%(acja i kasacja>
Zasada udziau o&y'at%(i ' dziaa(no*+ s2d-'
- udzia a'nik-' ' $oz.ozna'aniu i $ozst$zy)aniu s.$a'= ' I instancji 3a3y s6dzi%)o
za'odo'%)o i d'-c1 a'nik-'>
- a'nik-' 'y&i%$a $ada )3iny na :-(%tnia kad%ncj%, kandydat-' z)aszaj2 o$)anizacj% i
sto'a$zysz%ni, z'/ Za'odo'%, )$u.a <D o&y'at%(i za3i%szkayc1 na t%$%nac1 dan%j $ady/
Zasada j%dno(ito*ci s2d-'
- 'szystki% 'y$oki 'yda'an% s2 .$z%z s2dy ' i3i%niu RP
DD
- ' cay3 k$aju o&o'i2zuj% j%dno(ita st$uktu$a s2d-', o$)any t% dziaaj2 na .odsta'i%
j%dno(it%)o .$a'a, .$o'adz2 .ost6.o'ani% ' t$y&i% j%dno(ity3 .$z%'idziany3 .$z%z
.$a'o/
P$a'o do s2du
- .$a'o do s2du ni%za'is%)o, dziaaj2c%)o &%z ni%uzasadnion%j z'oki, .$zysu)uj% tak i
oso&i% Azyczn%j jak i .$a'n%j/
Zasada ja'no*ci
- .ost6.o'ani% s2do'% .o'inno &y+ o.a$t% na zasadzi% ja'no*ci
- zasada ta dotyczy S ja'n%)o $oz.at$z%nia s.$a'yT= 'yj2tki 3o)2 &y+ j%dyni%
.odykto'an% 'z)(6da3i na 3o$a(no*+, &%z.i%cz%5st'o .a5st'a i .o$z2d%k .u&(iczny,
oc1$on6 4ycia .$y'atn%)o st$on>
Zasada .$a'a do o&$ony
- .$a'o ka4d%)o, .$z%ci'ko ko3u .$o'adzon% j%st .ost6.o'ani% ka$n%, do o&$ony na
'szystkic1 %ta.ac1 j%)o .ost6.o'ania/
- o&%j3uj% ono .$a'o do o&$o5cy z 'y&o$u (u& u$z6du i za.%'ni%niu oso&ist%j o&$ony
.$z%z .od%j$zan%)o, oska$4on%)o czy skazan%)o/
Zasada do3ni%3ania ni%'inno*ci
- istni%j% o&o'i2z%k udo'odni%nia oska$4on%3u 'iny, co z'a(nia )o z .ot$z%&y
udo'adniania s'% ni%'inno*ci/
Zasada nullum crimen sine le$e
- od.o'i%dzia(no*ci ka$n%j .od(%)a t%n, kto do.u*ci si6 czynu za&$onion%)o .od )$o,&2
ka$y .$z%z usta'6 o&o'i2zuj2c2 ' czasi% j%)o .o.%ni%nia/ O$z%czona ka$a za czyn ni%
3o4% &y+ su$o'sza od ka$y .$z%'idzian%j ' usta'i%/
IE ,ra.o$a Rada S%do$n!)$a
a>- .o'staa do.i%$o ' 9K;K$/ jako $%zu(tat ok$2)%)o stou
- stoi na st$a4y ni%za(%4no*ci s2d-' i ni%za'iso*ci s6dzi-'
- skada si6 z .$z%dsta'ici%(i ? 'adz, z .$z%'a)2 *$odo'iska s6dzio'ski%)o, skadB :
.os-' i < s%nato$-' na ok$%s kad%ncji C%j3u='/ usta'oda'cza>, 8inist%$ C.$a'i%d(i'o*ci
i oso&a .o'oana .$z%z P$%zyd%nta= '/ 'ykona'cza>, Pi%$'szy P$%z%s CN, P$%z%s NCA, 9D
s6dzi-' 'y&i%$anyc1 s.o*$-d CN, s2d-' .o'sz%c1nyc1, ad3inist$acyjnyc1
ad3inist$acyjnyc1 'ojsko'yc1/
&> Ko3.%t%ncj% KRCB
- $oz.at$y'ani% kandydatu$ na stano'iska s6dzi-' 'szystkic1 s2d-' i .$z%dsta'iani% ic1
P$%zyd%nto'i
- $oz.at$y'ani% i $ozst$zy)ani% 'niosk-' o .$z%ni%si%ni% s6dzi%)o na inn% 3i%jsc%
su4&o'%
- ok$%*(ani% o)-(n%j (icz&y czonk-' C2du Hyscy.(ina$n%)o i Wy4sz%)o C2du
Hyscy.(ina$n%)o
- 'y.o'iadani% si6 ' s.$a'i% %tyki za'odo'%j s6dzi-'
- ok$%*(ani% stano'iska 'o&%c .$o.ozycji z3ian ust$oju s2d-'
DE
- o.inio'ani% .$o)$a3u szko(%nia a.(ikant-' .$z%.$o'adzani% %)za3in-' s6dzio'skic1
1:. Tr(b-na' ,on*)()-(.n( ! Tr(b-na' S)an- (-#ra$n!en!a" rola -*)ro.o$a" &akre*
ko+#e)en.!" )r(b #o*)C#o$an!a #r&ed T, ora& TS" $ &akre*!e od#o$!ed&!alno!
kon*)()-(.ne." *ank.e karne or&ekane #r&e& TS" #ol!)(&ne &na&en!e)
Tr(b-na' ,on*)()-(.n(
a> skadB 9D czonk-', ' ty3 'y&i%$anyc1 .$z%z C%j3 na 'nios%k DL .os-' (u& P$%zydiu3
C%j3u &%z'z)(6dn2 'i6kszo*ci2/ P$%z%sa i 'ic%.$%z%sa #K .o'ouj% P$%zyd%nt s.o*$-d
kandydat-' .$z%dsta'ionyc1 .$z%z Z)$o3adz%ni% O)-(n% C6dzi-' #K/
&> ni% 3a ok$%*(on%j kad%ncji = kad%ncja czonk-'>
c> ko3.%t%ncj% #KB
- o$z%kani% o z)odno*ci z Konstytucj2 usta', a tak4% z Konstytucj2, u3o'a3i
3i6dzyna$odo'y3i $atyAko'any3i na 3ocy u.o'a4ni%nia .a$(a3%ntu i usta'a3i N
innyc1 akt-' .$a'nyc1/
- o$z%kani% o c%(ac1 i dziaa(no*ci .a$tii
- kont$o(a od&y'a si6 ' 'y3ia$z% 7o$3a(ny3= czy dany akt .$a'ny 'yda o$)an
ko3.%t%ncyjny, czy 'ydaj2c )o ni% .$z%k$oczy )$anic udzi%(on%j 3u d%(%)acji, czy
zac1o'any zosta t$y&> i 3at%$ia(ny3= czy .$z%.is ni% na$usza Konstytucji, usta'y i
$atyAko'an%j u3o'y 3i%dzy>
- o$z%kani% ' s.$a'ac1 ska$) konstytucyjnyc1
- $ozst$zy)a s.o$y ko3.%t%ncyjn% .o3i6dzy o$)ana3i c%nt$a(ny3i .a5st'a
- $ozst$zy)a o st'i%$dz%niu .$z%szkody ' s.$a'o'aniu u$z6du .$z%z P$%zyd%nta, )dy ni%
j%st on ' stani% .o'iado3i+ o ty3 8a$szaka C%j3u/
d>.od3ioty u.$a'nion% do 'yst6.o'ania z 'nioski%3 do #KB
- .od3ioty .osiadaj2c% u.$a'ni%nia )%n%$a(n%B P$%zyd%nt, 8a$szako'i% C%j3u i C%natu,
.$%3i%$, DL .os-', ?L s%nato$-', Pi%$'szy P$%z%s CN, P$%z%s NCA, P$oku$ato$ Q%n%$a(ny,
P$%z%s NIK, Rz%cznik P$a' O&y'at%(skic1
- .od3ioty .osiadaj2c% u.$a'ni%nia szcz%)-o'%B o$)any stano'i2c% sa3o$z2du
t%$yto$ia(n%)o, o)-(nok$ajo'% o$)any z'/ Za'odo'yc1, o$)anizacji .$acoda'c-' i
o$)anizacji za'odo'yc1, ko*cioy i inn% z'/ Wyznanio'%
- .od3iot u.$a'niony indy'idua(ni%B KRC
- .$zy .ost6.o'aniu o&o'i2zuj% zasada ja'no*ci= o)$aniczona ty(ko z% 'z)(6du na
&%z.i%cz%5st'o .a5st'a (u& taj%3nic% .a5st'o'2>
- #K 3o4% o$z%ka+ ' skadzi% .%ny3, ' skadzi% D s6dzi-' (u& ' skadzi% ? s6dzi-'
Tr(b-na' S)an-
? $odzaj% od.o'i%dzia(no*ciB .o(ityczna =s%nsu st$ict%, s%nsu (a$)o>, ka$na, konstytucyjna
9> zak$%s od.o'i%dzia(no*ci konstytucyjn%j
a> ' z'i2zku z zaj3o'any3 stano'iski%3 (u& ' zak$%si% u$z6do'ania .onosz2B P$%zyd%nt,
.$%3i%$ i czonko'i% $z2du, P$%z%s NBP, P$%z%s NIK, czonko'i% KRRi#Z, Nacz%(ny Ho'-dca
Ci Z&$ojnyc1, .oso'i% i s%nato$o'i%= za 2cz%ni% 7unkcji .u&(iczn%j z dziaa(no*ci2
)os.oda$cz2>
&>- P$%zyd%nt 3o4% &y+ .oci2)ni6ty do od.o'i%dzia(no*ci .$z%z #C za$-'no za za3ani%
Konstytucji jak i za .$z%st6.st'o .os.o(it%
- .$%3i%$ i czonko'i% $z2du $-'ni%4 za .$z%st6.st'o, a(% ty(ko, )dy zostao .o.%nion% '
z'i2zku z zaj3o'any3 stano'iski%3
c> -#C .o'oy'any j%st .$z%z C%j3 s.oza s'%)o )$ona na ok$%s kad%ncji
DI
- .$z%'odnicz2cy3 j%st Pi%$'szy P$%z%s CN, ' skad 'c1odz2 j%szcz% < .$z%'odnicz2cy i
9E czonk-'
d> t$y& .ost6.o'ania ' zak$%si% od.o'i%dzia(no*ci konstytucyjn%j
? %ta.yB
9> .ost6.o'ani% .$zy)oto'a'cz%
- &y .osta'i+ P$%zyd%nta .$z%d #CB uc1'a6 .od%j3uj% Z)$o3adz%ni% Na$odo'%=, co
naj3ni%j 9:L czonk-' ZN, 'nios%k na $6c% 8a$szaka> .$ac% ' s%j3o'%j ko3isji
od.o'i%dzia(no*ci konstytucyjn%j, kt-$a o.$aco'uj% 'nios%k o .oci2)ni6ci% do
od.o'i%dzia(no*ci (u& u3o$z%ni% .ost6.o'ania uc1'a6 .od%j3uj% Z)$o3adz%ni%
Na$odo'% 'i6kszo*ci2 <Y?/
- inn% .od3iotyB 'nios%k 3o4% zo4y+ P$%zyd%nt, 99D .os-' (u& ko3isja *(%dcza,
8a$sza%k C%j3u .$ac% ' ko3isji )oso'ani% s%j3u= ?YD usta'o'%j (icz&y .os-'>
<> .ost6.o'ani% .$z%d #CB
- c1a$akt%$ d'uinstancyjny, ' o.a$ciu o Kod%ks Ka$ny
- ' I instancji o$z%ka ' skadzi%B .$z%'odnicz2cy i : s6dzi-'
- ' II instancjiB .$z%'odnicz2cy i E s6dzi-' = 'y2czaj2c tyc1, kt-$zy o$z%ka(i 'cz%*ni%j>
?> .ost6.o'ani% 'ykona'cz%B
- ka$yB zakaz .iasto'ania ok$%*(onyc1 stano'isk (u& ic1 ut$ata, ut$ata .$a' 'y&o$czyc1 o$az
odznacz%5 i o$d%$-', $-'ni%4 ka$y .$z%'idzian% ' Kod%ksi% ka$ny3/
11. Re@erend-+ ; ro&$!%&an!a !n*)()-.onalne a #rak)(ka #ol!)(&na
Ena podstawie "*)* F. isickie!G
Aechy re<erendum
- 7o$3a d%3ok$acji &%z.o*$%dni%j, 'y$az .a$tycy.acji .o(ityczn%j o&y'at%(i
- 3a &y+ *$odki%3 kons%nsusu s.o%czn%)o, .$zyczynia+ si6 do a)odz%nia konXikt-', )odzi+
$-4n% d24%nia N 7aktyczni% .o'inno s.$zyja+ .o$ozu3i%niu s.o%czn%3u ' s.$a'ac1, kt-$%
dzi%(2 s.o%cz%5st'o
- .(%&iscyt N j%dna z .ostaci $%7%$%ndu3, su4y do zaj6cia stano'iska ' k'%stii zau7ania d(a
$z2du, j%dnostki (u& dotyczy )$anicG ' .$a'i% 3i6dzyna$odo'y3 ./ to o*'iadcz%ni% 'o(i,
'y$a4on% .$z%z )oso'ani% (udno*ci z'i2zan%j z .%'ny3 o&sza$%3 =' PL .(%&iscyty
.$z%.$o'adzono .o I '/ */B na Wa$3ii i 8azu$ac1 N 99 ZII 9K<L, na Q-$ny3 (2sku N <L III
9K<9>
- istot2 $%7%$%ndu3 j%stB
` .$z%d3iot $%7%$%ndu3 N s.$a'y .a5st'o'%
` .od3iot N o&y'at%(% .osiadaj2cy .$a'o 'y&o$cz%
` 'y$a4ani% o.inii .$z%z )osuj2cyc1
` ok$%*(ona 3oc d%cyzji $%7%$%ndu3
*rzedmiot re<erendum
- konstytucj%
- k'%sti% ust$ojo'% .a5st'a
- k'%stia ni%.od(%)%)o &ytu
- usta'y
- u3o'y 3i6dzyna$odo'%
- a.$o&ata 7unkcji )o'y .a5st'a
- z3iany $%)iona(n% (u& status $%)ionu
- s'o&oda zac1o'a5 3o$a(nyc1 (udzi
- .$zyz'o(%ni% na stoso'ani% no'ocz%sn%j t%c1niki
- $ozst$zy)ni6ci% konk$%tnyc1 s.$a' .u&(icznyc1
D;
)odza!e re<erendum
- konsu(taty'n%
- $atyAkacyjn% //
Hunkc!e re<erendum w$. B. Bntoszewskie$o
- stano'i .odsta'o'y, o&ok 'y&o$-', 3%c1aniz3 $%a(izacji 'o(i na$odu
- .oz'a(a o&y'at%(o3 7o$3uo'a+ ad konstytucyjno-.$a'ny
- o$az .od%j3o'a+ 3%$yto$yczn% d%cyzj% ok$%*(aj2c% c%(% i ki%$unki .o(ityki z%'n6t$zn%j i
'%'n6t$zn%j .a5st'a
- (%)ity3izuj% s.$a'uj2cyc1 'adz6 .a5st'o'2
- j%st 7o$32 'y$a4ania s.$z%ci'u, '$az z za&(oko'ani%3 (u& od$zuc%ni%3 z3ian i za3i%$z%5
$z2dz2cyc1
- .$zyczyni% si6 do uzyskania z)ody s.o%czn%j ' s.o$nyc1 k'%stiac1 =$oz'i2zy'ani%
konXikt-'>
- .o'oduj% .o)6&i%ni% .o(a$yzacji sc%ny .o(ityczn%j (u& s.o%cz%5st'a
- t'o$zy d%3ok$atyczn2, o&y'at%(sk2 ku(tu$6 .o(ityczn2
- j%st s.oso&%3 unikania .$z%z $z2dz2cyc1 $yzyko'nyc1 d%cyzji
)e<erenda w *olsce
?L cz%$'ca 9K:E $/ N .i%$'sz% $/ ' PL
- na .odsta'i% %.izodycznyc1 usta'B z dnia <I k'i%tnia 9K:E o )oso'aniu
(udo'y3
i z dnia <; k'i%tnia 9K:E o .$z%.$o'adz%niu )oso'ania (udo'%)o
- 'ynikiB 9/ .yt =zni%si%ni% C%natu> N E;/<M StakT
</ .yt =$%7o$3a s.o%czno-)os.oda$cza> N II,?M StakT
?/ .yt =ut$'a(%ni% )$anic zac1odnic1> N K9,:M StakT
- 7$%k'%ncjaB ;D, ?M
- 'yniki .$a'do.odo&ni% s7aszo'an%, ')/ A/ Paczko'ski%)o ? W #AK
)oso'ao ni% 'i6c%j ni4 <E,KM , a ? W NI! ??,9M
- .$z%3y*(an% s7o$3uo'ani% .yta5 =.o3ini%ci% .yta5 kont$o'%$syjnyc1,
su)%$o'ana od.o'i%d, - tak, >
- -'cz%sn% .a$ti% .o(ityczn% 3i3o'o(ni% 3usiay .o.i%$a+ PPR, 'yj2tki%3
PCL =o.to'ao za od.o'i%dzi2 Sni%T na 9/ .yt/, uznaj2c j% za naj3ni%j istotn%
.o(ityczni%> 3ani7%stuj2c% s'oj2 od$6&no*+ .o(ityczn2, .o.a$t% .$z%z
Ct$onnict'o P$acy
<K (isto.ada 9K;I - z3iany ' Konstytucji PRLB Ss.$a'o'ani% 'adzy .a5st'o'%j .$z%z (ud
.$acuj2cy nast6.uj% tak4%
.o.$z%z 'y$a4%ni% 'o(i ' d$odz% $%7%$%ndu3T
- z)odni% z usta'2 z E 3aja 9K;I $/ o konsu(tacjac1 s.o%cznyc1 i $%7%$%ndu3,
$%7%$%ndu3 3o)o 3i%+ zasi6) o)-(nok$ajo'y (u& (oka(ny, .$z%d3iot%3
o)-(nok$ajo'%)o 3o)y &y+B ok$%*(on% .$o&(%3y i $oz'i2zania .$oj%kt-' usta'
(u& uc1'a C%j3o'yc1 ok$%*(aj2cyc1 .odsta'o'% ki%$unki dziaa(no*ci .a5st'a,
.od3iota3i u.$a'niony3i do 'niosko'aniaB Rada Pa5st'a, Rada 8inist$-',
K$ajo'a Rada Pat$iotyczn%)o Ruc1u Od$odz%nia Na$odo'%)o =PRON>G
.$z%d3iot%3 (oka(n%)o N s.$a'y (%42c% ' ko3.%t%ncji $ad na$odo'yc1,
.od3iota3i 'nioskuj2cy3i .$%zydia $ad na$odo'yc1, t%$%no'% o$)any
ad3inist$acji i $ady PRON od.o'i%dni%)o szcz%&(a
- 9/ .yt = co* o S$adyka(ny3 uzd$o'i%niu )os.oda$kiT> N StakT N ::,<;M
u.$a'nionyc1 do )oso'ania
- </ .yt = o S)6&oki%j d%3ok$atyzacji 4ycia .u&(iczn%)oT> N StakT N :E,<KM
u.$a'nionyc1
- 7$%k'%ncjaB EI, ?<M
DK
- 'ynik ni% zosta uznany za 'i242cy, &o na 4adn% z .yta5 ni% .ado 'i6c%j
)os-' .o.i%$aj2cyc1, ni4 g .oo'a u.$a'nionyc1 do
)oso'ania
- 'y.y'ao to z% z&yt o)-(niko'%)o s7o$3uo'ania .yta5, uja'nio j%dnak
ska(6 na$astaj2c%)o konXiktu i du4% o&sza$y osa&ion%j (%)ity3izacji -'cz%sn%j
'adzy
9; (ut%)o 9KKE N na .odsta'i% usta'y o $%7%$%ndu3 z <K cz%$'ca 9KKD $/
- 7aktyczni% 3o4%3y 3-'i+ o d'-c1 $%7%$%ndac1
` 9/ .$z%.$o'adzon% za .odsta'i% za$z2dz%nia P$%zyd%nta
- Sczy j%st%* za .$z%.$o'adz%ni%3 .o'sz%c1n%)o u'aszcz%nia
o&y'at%(ihT N StakT N K:,;KM, j%dnak 3ni%j ni4 .oo'a
u.$a'nionyc1, 'i6c 'ynik ni% &y 'i242cy
` </ .$z%.$o'adzon% na .odsta'i% uc1'ay C%j3u
- .yt/ dot/ t%)o &y *'iadcz%nia d(a %3%$yt-', $%ncist-' i
.$aco'nik-' &ud4%t-'ki .ok$y'a+ z .$y'atyzo'an%)o 3aj2tku N
StakT - K<,;KM
- .yt/ dot/ t%)o &y cz6*+ .$y'atyzo'an%)o 3aj2tku zasi(ia
.o'sz%c1n% 7undusz% %3%$yta(n% N StakT N K?,IM
- .yt/ dot/ z'i6ksz%nia 'a$to*ci *'iad%ct' Na$odo'yc1 Funduszy
In'%stycyjnyc1 .o.$z%z z'i6ksz%ni% ic1 i(o*ci N Sni%T N I<,D<M
- .yt/ dot/ u'z)(6dni%nia ' .$o)$a3i% u'aszcz%nio'y3 &on-'
.$y'atyzacyjnyc1 N StakT ;;,?M
- 'ynik ni% 'i242cy N 7$%k'%ncja ni4sza ni4 DLM =?<,:M>
<E 3aja 9KKI N $%7%$%ndu3 konstytucyjn% N .$z%'idzian% .$z%z 8a2 Konstytucj% N
R%7%$%ndu3 Konstytucyjn% zostao a za$z2dzon% .$z%z P$%zyd%nta ' ci2)u 9:
dni od daty j%j uc1'a(%nia .$z%z Z)$o3adz%nia Na$odo'% ' t$z%ci3 czytaniu
- )os-' 'a4nyc1B 99 KEK IDD N StakT N E ?K; ?9E, Sni%T N D DI9 :?K o&y'at%(i
- konstytucja .$zyj6ta ' $%7%$%ndu3 N o.o'i%dziaa si6 za ni2 'i6kszo*+, ni% &ya
'y3a)ana 'i6kszo*+ a konstytucyjna
8miana konstytuc!i
- tak4% 3o4% zosta+ .$zyj6ta ' $%7%$%ndu3
-0%4%(i usta'a o z3iani% Konstytucji dotyczy .$z%.is-' $ozdziau I, II (u& WII, .od3ioty
ok$%*(on% ' ust/ 9 3o)2 za42da+, ' t%$3ini% :D dni od dnia uc1'a(%nia usta'y .$z%z C%nat,
.$z%.$o'adz%nia $%7%$%ndu3 zat'i%$dzaj2c%)o/ Z 'nioski%3 ' t%j s.$a'i% .od3ioty t%
z'$acaj2 si6 do 8a$szaka C%j3u, kt-$y za$z2dza ni%z'oczni% .$z%.$o'adz%ni% $%7%$%ndu3 '
ci2)u EL dni od dnia zo4%nia 'niosku/ Z3iana Konstytucji zostaj% .$zyj6ta, j%4%(i za t2 z3ian2
o.o'i%dziaa si6 'i6kszo*+ )osuj2cyc1/
)e<erendum ratyIkacy!ne
- a$t/ KL KRP N PL 3o4% na .odsta'i% u3o'y 3i6dzyna$odo'%j .$z%kaza+ o$)anizacji
3i6dzyna$odo'%j ko3.%t%ncj% o$)an-' 'adzy .a5st'o'%j ' ni%kt-$yc1 s.$a'ac1
- 'y$a4%ni% z)ody na $atyAkacj6 3o4% &y+ uc1'a(on% ' $%7%$%ndu3 o)-(nok$ajo'y3 =a$t/
9<D KRP>
- uc1'a6 ' s.$a'i% 'y$a4%nia z)ody na $atyAkacj6 C%j3 .od%j3uj% &%z'z)(6dn2 'i6kszo*ci2
)os-' ' o&%cno*ci co naj3ni%j .oo'y usta'o'%j (icz&y .os-'
- j%st to szcz%)-(ny .$zy.ad%k $%7%$%ndu3 o)-(nok$ajo'%)o, 3o4% &y+ .$z%.$o'adzon% '
s.$a'ac1 o szcz%)-(ny3 znacz%niu d(a .a5st'a
I-; cz%$'ca <LL? N $%7%$%ndu3 %u$o.%jski% =akc%syjn%> - Azy wyraa *an0*ani z$od na
przystpienie )zeczypospolite! *olskie! do Jnii %urope!skie!K
- W%du) oAcja(nyc1 'ynik-' PKW do u$n .oszo D;,;DM u.$a'nionyc1 do )oso'ania =tj/ 9I
D;E <9D os-&> s.o*$-d <K ;E; :I: u.$a'nionyc1, II,:DM z nic1 =tj/ 9? D9E E9<>
od.o'i%dziao )ak na .osta'ion% .ytani%/ <<,DDM z nic1 =tj/ ? K?E L9<> od.o'i%dziao n!e/
Oddano $-'ni%4 9<E 9K: )os-' ni%'a4nyc1/
EL
- Wynik $%7%$%ndu3 j%st 'i242cy, )dy4 'i6kszo*+ o&y'at%(i o.o'i%dziaa si6 za
.$zyst2.i%ni%3 Po(ski do @nii !u$o.%jski%j/ W .$zy.adku $%7%$%ndu3 o)-(nok$ajo'%)o ni% 3a
.osta'ion%)o 'y3o)u ok$%*(on%j 7$%k'%ncji, a&y &yo ono 'i242c%/
7r$anizac!a re<erendum o$,lnopolskie$o
- 3a .$a'o za$z2dzi+ j% C%j3 &%z'z)(6dn2 'i6kszo*ci2 )os-' ' o&%cno*ci co naj3ni%j
.oo'y usta'o'%j (icz&y .os-' N (u& P$%zyd%nt za z)od2 C%natu 'y$a4on2 &%z'z)(6dn2
'i6kszo*ci2 // j'/
- 'nios%k .o'ini%n ok$%*(a+ .$o.ozycj% .yta5
- $/ j%st .$z%.$o'adzan% .$z%zB
- PKW, .o'oan2 na .odsta'i% usta'y N O$dynacja 'y&o$cza do C%j3u
- 'oj%'-dzki% ko3isj% ds/ $/
- o&'odo'% ko3isj% ds/ $/
- zadania o&'odo'%j ko3isjiB
- .$z%.$o'adz%ni% )oso'ania ' o&'odzi%
- czu'ani% ' dniu $%7%$%ndu3 nad .$z%st$z%)ani%3 usta'y o ni3
- usta(%ni% 'ynik-' )oso'ania ' o&'odzi% i .odani% ic1 do .u&(iczn%j 'iado3o*ci
- .$z%kazani% .$otokou ko3isji 'oj%'-dzki%j
- u.$a'niony3i do )osu s2 ci, kt-$zy .osiadaj2 .$a'o 'y&i%$ania do C%j3u
- o&'ody to t% sa3% o&'ody do )oso'ania, kt-$% ut'o$zon% zostay na .ot$z%&6 ostatnic1
'y&o$-' do C%j3u
- 'ynik 'i242cy )dy udzia '%,3i% 'i6c%j ni4 .oo'a u.$a'nionyc1 =z $%)uy>
- 'a4no*+ st'i%$dza C2d Naj'y4szy
- s.$a'a, kt-$a j%st .$z%d3iot%3 $/ ni% 3o4% &y+ .ono'ni% .oddana .od )oso'ani% .$z%d
u.y'%3 : (at
- 3o4(i'o*+ .$z%.$o'adz%nia $%7%$%ndu3 z inicjaty'y )$u.y o&y'at%(i =.o.a$ci% DLL tys/
os-&>, ni% 3o4% ono dot/ 'ydatk-', doc1od-', o&$onno*ci i a3n%stii
)e<erenda lokalne
- )3inn% N ' ka4d%j 'a4n%j d(a )3iny s.$a'i%, 'a4n% .$zy ?LM-o'%j 7$%k'%ncji
- o&(i)ato$yjn% N ' < s.$a'ac1B sa3oo.odatko'ania si6 3i%szka5c-' i od'oani% $ady
.$z%d u.y'%3 kad%ncji
- 7aku(taty'n% N j%dyny3 7o$3a(ny3 k$yt%$iu3 'a)i s.$a'y j%st .o.a$ci% 'niosku o $/
.$z%z 9Y9L 3i%szka5c-'
- .o'iato'%
- 'oj%'-dzki%
9</ O$)any kont$o(i .a5st'o'%j =NIK, RPO, KRRi#Z - s.os-& k$%acji, u.$a'ni%nia, .o(ityczn%
znacz%ni%>
1.Na.$(G*&a I&ba ,on)rol!
9/ NIK j%st nacz%(ny3 o$)an%3 .a5st'o'y3, dziaa na zasadzi% ko(%)ia(no*ci i .od(%)a
C%j3o'i/
</ Ct$uktu$a -^
- P$%z%s-.o'oy'any na E (atG .o't-$na kad%ncja 3o4(i'a a(% ty(ko j%d%n $azG 'y&i%$any
.$z%z C%j3 &%z'z)(6dn2 'i6kszo*ci2 )os-', kandydata 3usi .o.$z%+ C%natG j%4%(i t%)o ni%
z$o&i t$z%&a 'y&i%$a+ od no'aG .o'oani% i od'oani% P$%z%sa od&y'a si6 na 'nios%k
8a$szaka C%j3u (u& ?D .os-'G P$%z%s ko$zysta z i33unit%tu s6dzio'ski%)o, ni% 3o4na )o
a$%szto'a+ ani .oci2)n2+ do od.o'i%dzia(no*ci ka$n%j &%z z)ody 8a$szakaG P$%z%s ni% 3o4%
na(%4%+ do .a$tii, z'i2zku za'odo'%)o
- Wic%.$%z%si- .o'oy'ani .$z%z P$%zydiu3 C%j3u na 'nios%k P$%z%sa
E9
- Ko(%)iu3 NIK Nskad- .$%z%sV 'ic%.$%z%siV dy$%kto$ )%n%$a(nyV I .$z%dsta'ici%(i nauk
.$a'nyc1 (u& %kono3icznyc1 V I dy$%kto$-' j%dnost%k o$)anizacyjnyc1 NIK
- 0%dnostki o$)anizacyjn% NIK to d%.a$ta3%nty, a ' t%$%ni% d%(%)atu$y
?/ Ko3.%t%ncj% -^
- Ko3.%t%ncj% o&(i)ato$yjn%- o&%j3uj2 kont$o(6 dziaa5 o$)an-' ad3inist$acji $z2do'%j, NBP,
.a5st'o'yc1 os-& .$a'nyc1 i innyc1 .a5st'o'yc1 j%dnost%k o$)anizacyjnyc1- &ada si6
(%)a(no*+, )os.oda$no*+ , c%(o'o*+ i $z%t%(no*+
- Ko3.%t%ncj% 7aku(taty'n% 9- 3o4% kont$o(o'a+ dziaa(no*+ o$)an-' sa3o$z2do'yc1,
ko3una(nyc1 os-& .$a'nyc1 z .unktu 'idz%nia (%)a(no*ci, )os.oda$no*ci i $z%t%(no*ci
- Ko3.%t%ncj% 7aku(taty'n% <-kont$o(a j%dnost%k o$)anizacyjnyc1 o$az )os.oda$czyc1
'yko$zystuj2cyc1 3aj2t%k (u& *$odki .a5st'o'%, ko3una(n%- czy 'y'i2zuj2 si6 z zo&o'i2za5
na $z%cz .a5st'aG kont$o(a (%)a(no*ci i )os.oda$no*ci
- Poza ty NIK .$z%dkada C%j3o'i ana(iz6 'ykonania &ud4%tu i zao4%5 .o(ityki .i%ni64n%jG
in7o$3acj6 o 'ynikac1 kont$o(i i dziaa(no*ci
- NIK .$z%dkada t%4 P$%zyd%nto'i in7o$3acj6 o 'ynikac1 kont$o(i, .$z%dkada j% t%4
P$%3i%$o'i, czas%3 'oj%'odo3 i sa3o$z2do'y3 s%j3iko3
- 8o4na si6 od'oa+ od 'ynik-' kont$o(i- od'oani% $oz.at$uj% ko3isja '%'n6t$zna NIK '
skadzi% ? os-&
<.R&e&n!k Pra$ Ob($a)el*k!h
9/ Po'sta ' 9K;I $oku, ni% 3ia 'cz%*ni%jszyc1 od.o'i%dnik-', naj.i%$' dziaa ' o.a$ciu o
usta'6, .-,ni%j ' o.a$ciu o No'%(6 Konstytucyjn2 z O;K $oku
</ Z)odni% z aktua(n2 konstytucj2 Rz%cznik stoi na st$a4y 'o(no*ci i .$a' czo'i%ka i
o&y'at%(a ok$%*(onyc1 ' Konstytucji i innyc1 aktac1 no$3aty'nyc1/
9. W(b?r; .$z%z C%j3 za z)od2 C%natu, kad%ncja t$'a D (at, 3o4(i'a j%st j%dna $%%(%kcjaG
kandydatu$6 3o4% z)osi+ 8a$sza%k C%j3u (u& ?D .os-'- 'nios%k 3usi &y+ z)oszony ?L dni
.$z%d u.y'%3 kad%ncji dotyc1czaso'%)o Rz%cznika (u& 9: ' 'y.adku od'oania (u&
'y)a*ni6cia 3andatuG .ot$z%&na j%st &%z'z)(6dna 'i6kszo*+ )os-' i .-,ni%j C%nat zaj3uj%
stano'isko =uc1'aa z'yk2 'i6kszo*ci2 )os-'>
K. 7r&%d R&e&n!ka A 3o4% )o s.$a'o'a+ o&y'at%( .o(ski, 'y$-4niaj2cy si6 auto$yt%t%3 ,
do*'iadcz%ni%3 4ycio'y3 i 'i%dz2 .$a'nicz2
Rz%cznik j%st ni%od'oa(nyi Poza ? .$zy.adka3i
- Z$z%cz%ni% si6 u$z6du
- #$'aa ni%zdo(no*+ do .%/ O&o'i2zk-'
- C.$z%ni%'i%$z%ni% si6 *(u&o'aniu
O tyc1 .$zyczynac1 o$z%ka C%j3 uc1'a2= &%z'z)(6dna 'i6kszo*+> na 'nios%k 8a$szaka
C%j3u / 0%)o ni%za'iso*+ 'z3acnia t%4 zakaz zaj3o'ania .$z%z ni%)o inn%)o stano'iska=a(%
3o4% uczy+ na ucz%(ni>, zakaz .$zyna(%4no*ci do .a$tii i z'i2zku za'odo'%)o i inn%j
dziaa(no*ci .u&(iczn%j ni%3o4(i'%j do .o)odz%nia z u$z6d%3/
=. &akre* ! )r(b d&!a'an!a; oc1$ona 'o(no*ci i .$a' j%dnostki .$z%z Konstytucj6 o&y'at%(i
.o(skic1 o$az cudzozi%3c-' i &%z.a5st'o'c-'/ Int%$'%ncja 3o4(i'a )dy j%st na$usz%ni%
'o(no*ci i .$a' .$z%z o$)any 'adzy .a5st'o'%j .o.$z%z dziaani% (u& zani%c1ani%/ Wszcz2+
.ost6.o'ani% 3o4% sa3 Rz%cznik (u& oso&a, o$)anizacja (u& o$)an sa3o$z2do'y/ Wnios%k
3usi za'i%$a+ oso&6, kt-$%j dotyczy s.$a'a i .$z%d3iot s.$a'y/ Ni% 3a .$%cyzyjnyc1
'y3o)-' 7o$3a(nyc1 co do 7o$3y , o.at it./ Rz%cznik ni% j%st z'i2zany 'nioski%3, a(%
.o'ini%n )o $oz.at$zy+ , ni% 3a j%dnak usta(on%)o (i3itu czasu ' jaki3 3usi to z$o&i+/ 0%4%(i
u'a4a, 4% s.$a'a j%st zasadna .od%j3uj% j2 / 8o4% .$z%kaza+ j2 t%4 do ko3.%t%ntnyc1
innyc1 'adz =n./ do s2du )dy ni% 'ycz%$.ana zostaa d$o)a 7o$3a(na doc1odz%nia s'oic1
.$a'>/ 8usi .o'iado3i+ 'nioskoda'c6 o s'%j d%cyzji/ Rz%cznik .ost6.o'ani% 3o4%
.$o'adzi+ sa3 (u& ko$zysta+ z innyc1 o$)an-' .a5st'o'yc1/ 8o4% &ada+ s.$a'6 na 3i%jscu,
E<
za)(2da+ do doku3%nt-', z(%ca+ %ks.%$tyzy- 'szystko 3o4%G-> W 'y.adku s.$a' 3aj2cyc1
znacz%ni% d(a 'i%(u o&y'at%(i Rz%cznik 3o4% 'yst6.o'a+ z inicjaty'2 do innyc1 o$)an-' (u&
instytucji do z3iany usta'y, 'ydania (u& z3iany aktu no$3aty'n%)o/ 8o4% t%4 z(%ci+
#$y&unao'i Konstytucyjn%3u s.$a'6 z&adania z)odno*ci z Konstytucj2 akt-' no$3aty'nyc1/
9.,ra.o$a Rada Rad!o@on!! ! Tele$!&.!
9/ Istni%j% najk$-c%j od 9KK< $okuG j%j $o(a ust$ojo'a z'i2zana j%st z% st$%72 'o(no*ci i .$a'
j%dnostki i j%j .$a'%3 do $z%t%(n%j in7o$3acjiG .ocz2tko'o $%)u(acja usta'o'a .-,ni%j
konstytucyjnaG ' 9KKI .ot'i%$dzia 'cz%*ni%jsz% $%)u(acj%
</ C%(- Rada stoi na st$a4y 'o(no*ci so'a, .$a'a do in7o$3acji o$az int%$%su .u&(iczn%)o
$adio7onii i t%(%'izji
?/ Ckad- no'%(izacja z <LLD $oku z3ni%jszya (icz&6 czonk-' z K do D, < 3ianuj% C%j3, 9
.$z%z C%nat o$az < .$z%z P$%zyd%nta na E (at/ #a sa3a oso&a ni% 3o4% zosta+ .ono'ni%
'y&$ana na .%n2 kad%ncj6/ Z% s'oj%)o )$ona Rada 'y&i%$a .$z%'odnicz2c%)o i zast6.c6 =na
'nios%k .$z%'odnicz2c%)o>
:/ Czonko'i% 3usz2 &y+ a.o(ityczni, ni% 3o)2 na(%4%+ do .a$tii .o(itycznyc1, z'i2zk-'
za'odo'yc1 i dziaa(no*ci .u&(iczn%j ni% daj2c%j si6 .o)odzi+ z 7unkcj2/ Od'oa+ czonk-'
3o4na ' .$zy.adkac1B
9/ z$z%cz%nia si6 stano'iska
</ t$'a%j c1o$o&y uni%3o4(i'iaj2c%j .%ni%ni% 7unkcji
?/ skazani% .$a'o3ocny3 'y$oki%3 za .$z%st6.st'o .o.%nion% z 'iny
u3y*(n%j
:/ na$usz%ni% .$z%.is- usta'y st'i%$dzon% .$z%z #$y&una Ctanu
D/ ko3.%t%ncj%B
- .$oj%kto'ani%, ' .o$ozu3i%niu z .$%3i%$%3 , ki%$unk-' .o(ityki .a5st'a ' dzi%dzini%
$adio7onii i t%(%'izji
- ok$%*(ani% 'a$unk-' .$o'adz%nia dziaa(no*ci .$z%z nada'c-'
- .od%j3o'ani% $ozst$zy)ni6+ $ozst$zy)ni6+ s.$a'ac1 konc%sji na $oz.o'sz%c1niani% i
$oz.$o'adzani% .$o)$a3-'
- s.$a'o'ani% kont$o(i dziaa(no*ci nada'c-'
- o$)anizo'ani% &ada5 t$%*ci i od&io$u .$o)$a3-'
- ok$%*(ani% o.at a&ona3%nto'yc1
- o.inio'ani% .$oj%kt-' akt-' usta'oda'czyc1 o$az u3-' 3i6dzyna$odo'yc1 dotycz2cyc1
$adio7onii i t%(%'izji
- o$)anizo'ani% i inicjo'ani% 's.-.$acy z za)$anic2
- inicjo'ani% .ost6.u t%c1niczn%)o
- 's.-.$aca z o$)anizacja3i o$)anizacja3i o$az instytucja3i ' zak$%si% oc1$ony .$a'
auto$skic1, .$a' nada'c-' i .$oduc%nt-'
19. Ia&( )ran*@or+a.! -*)ro.o$e. (@a&a !n!.a.!" )ran*@or+a.!" *)ab!l!&a.!)
? 7azy t$ans7o$3acjiB
inicjacja N o&$ady Ok$2)%)o Ctou, .o$ozu3i%nia .o3i6dzy PZPR i o.ozycj2G zako5czona
'y&o$a3i L:/LE/9K;K
t$ans7o$3acja N do 3o3%ntu uc1'a(%nia konstytucji III RP
sta&i(izacja N od '%j*cia ' 4yci% konstytucji
I1Z1 INICJ1CJI
Q%n%za Ok$2)%)o CtouB .$zyczyny z%'n6t$zn% N ni%do$-'nani% ZCRR @CA, 'ojna '
E?
A7)anistani%/
Pozaso(ida$no*cio'a o.ozycja &ya za $%'o(ucj2/
Wy&o$y ' 9K;K $oku 3iay &y+ kont$akto'%, EDM 3andat-' 3i%(i o&sadzi+ ko3uni*ci/
Wy&o$y 3iay &y+ ni%kon7$ontacyjn%/
Konc%.cja z'oania Ok$2)%)o Ctou .oja'ia si6 ' (i.cu 9K;; $oku, a konk$%tni%j na W P(%nu3
KC PZPR, kt-$% 'y$azio z)od6 na .odj6ci% n%)ocjacji z o.ozycj2, a(% ty(ko z o.ozycj2 sku.ion2
'ok- NCZZ SCo(ida$no*+T/ PZPR ok$%*(ia d'a .odsta'o'% c%(%, kt-$% 3iay &y+ .$z%d3ot%3
o&$ad Ok$2)%)o Ctou/ P$z%d% 'szystki3 c1odzio o ut'o$z%ni% .a5st'a socja(istyczn%j
d%3ok$acji .a$(a3%nta$n%j i o ut'o$z%ni% .$zynaj3ni%j z$6&-' s.o%cz%5st'a
o&y'at%(ski%)o/ \adna z% st$on .$z%d $oz.ocz6ci%3 o&$ad ni% .$zy)oto'aa =h>
instytucjona(n%)o ust$ojo'%)o c1a$akt%$u z3ian, a(&o'i%3 o ty3 3iay .$z%s2dzi+ o&$ady/
PZPR .o.i%$aa dia(o) z Co(ida$no*ci2 d(at%)o, i4 uzna'aa ona t$ans7o$3acj6 syst%3u '
ki%$unku d%3ok$atyzacji .o.$z%z %'o(ucj6, a ni% $%'o(ucj6/ Z ko(%i inn% o$)anizacj%
o.ozycyjn% o.o'iaday si6 za (ik'idacj2, a ni% (i&%$a(izacj2 -'cz%sn%)o ust$oju .o(ityczn%)o/
O&$ady Ok$2)%)o Ctou $oz.ocz%y si6 na .ocz2tku (ut%)o i t$'ay < 3i%si2c%/ 8iay dotyczy+
on% ? $%7o$3B .o(ityczn%j, s.o%czno N )os.oda$cz%j o$az '.$o'adz%nia .(u$a(iz3u
z'i2zko'%)o/ Ct$on6 koa(icyjno N $z2do'2 $%.$%z%nto'aa PZPR o$az ZCL i CH o$az
o$)anizacj% kato(ik-' *'i%ckic1 =PAW> PZKC N Po(ski Z'i2z%k Kato(icko - C.o%czny o$az @KC N
@nia Kato(icko N C.o%czna>/ O.$-cz t%)o OPZZ A(7$%da 8iodo'icza/ O.ozycj6 d%3ok$atyczn2
$%.$%z%nto'a NCZZ SCo(ida$no*+T sku.iony 'ok- K$ajo'%j Ko3isji Wykona'cz%j na cz%(% z
L%c1%3 Wa6s2/ <I stycznia nast2.i .$z%o3, od&yo si6 s.otkani% ' 8a)da(%nc%, ' kt-$y3
ucz%stniczyy ? st$onyB koa(icyjno N $z2do'a =)%n/ Kiszczak>, d%(%)acja Co(ida$no*ci =Wa6sa> i
.$z%dsta'ici%(% Ko*cioa Kato(icki%)o/ @sta(ono ta3B szy&k2 (%)a(izacj6 Co(ida$no*ci z
zac1o'ani%3 j%j st$uktu$ (oka(nyc1, do2cz%ni% si6 o.ozycji do $%a(izacji $%7o$3 ust$ojo'yc1,
ucz%stnict'o Co(ida$no*ci ' ni%kon7$ontacyjnyc1 'y&o$ac1 .a$(a3%nta$nyc1/ PZPR c1ciaaB
koo.tacji o.ozycji do st$uktu$ syst%3u .o(ityczn%)o, '2cz%nia o.ozycji do
's.-od.o'i%dzia(no*ci za 'yc1odz%ni% z k$yzysu %kono3iczn%)o i s.o%czn%)o, 'y&o$y
.a$(a3%nta$n% o ni%kon7$ontacyjny3 c1a$akt%$z%, '.$o'adz%ni% u$z6du .$%zyd%nta jako
)'a$anta ust$oju/ Postano'iono $-'ni%4, 4% ' czasi% kon7%$%ncji Ok$2)%)o Ctou zostani%
'.$o'adzony no'y 3od%( %kono3iczny, .o(%)aj2cy )-'ni% na za1a3o'aniu inXacji i
oddu4%niu .a5st'a, osi2)ni6ciu $-'no'a)i )os.oda$cz%j/ Ko(%jna k'%stiaB - .(u$a(iz3
z'i2zko'y/ H(a Co(ida$no*ci naj'a4ni%jsza &ya (%)a(izacja NCZZ i z)odzia si6 na '%j*ci% '
st$uktu$y 'adzy, a(% ' o)$aniczon%j 7o$3i%, c1ciaa od.o'iada+ za .a5st'o, a ni% za 'adz6/
W $a3ac1 $%7o$3y .o(ityczno N ust$ojo'%j usta(onoB
- 'y&o$y .a$(a3%nta$n% 3iay 3i%+ c1a$akt%$ kont$aktu, )dzi% EDM 3andat-' do C%j3u 3i%(i
ot$zy3a+ ko3uni*ci, a ?DM .$zy.ada+ 3iao Co(ida$no*ci/G Ho C%natu 'y&o$y 3iay &y+ 'o(n%
i d%3ok$atyczn%/ Zosta on 'y.osa4ony ' d'a istotn% u.$a'ni%niaB inicjaty'6 usta'oda'cz2
i .$a'o [%ta 'o&%c usta' s%j3o'yc1/ Instytucja .$%zyd%nta 'y.osa4ona zostaa ' 'adz6
'ykona'cz2 i kont$o(6 nad .a$(a3%nt%3/ Co(ida$no*+ zostaa za(%)a(izo'ana i ' $a3ac1
.(u$a(iz3u z'i2zko'%)o '.$o'adzona do zakad-' .$acy/ Z$%7o$3o'ano ust$-j s2d-', kt-$%
uzyskay ni%za'iso*+, ni%za(%4no*+, a s6dzio'i% ni%usu'a(no*+/ Nast2.io .osz%$z%ni%
s'o&-d .o(itycznyc1 ' .ostaci '.$o'adz%nia zasady 'o(no*ci so'a, cz6*cio'%)o zni%si%nia
3ono.o(u $z2do'%)o na *$odki 3aso'%)o .$z%kazu o$az 'o(no*ci z$z%szania si6 ' .ostaci
sto'a$zysz%5/
E)a# )ran*@or+a.!
E:
,one#.e #o&%)k- III R#D
; III RP +a+( od -h$alen!e +a'e. kon*)()-.!
; III RP +a+( od 1//: &(l! od #!er$*&e>o r&%d- #o$*)a'e>o $ no$(h $ar-nkah
; III RP !*)n!e.e od $e.!a $ G(!e kon*)()-.! & 1//0r.
Pi%$'szy akt .$a'ny N No$ela ,$!e)n!o$a kon*)()-.! PRL (0.:K.1/B/). Hotyczya
o$)anizacji i 7unkcjono'ania nacz%(nyc1 o$)an-' 'adzy, zasad .$a'a 'y&o$cz%)o o$az
ust$oju s2d-'/
P$a'o 'y&o$cz% N z%&$ani% ? tysi6cy .od.is-', &y 3-c z)osi+ kandydata/ Poja'i si6 C%nat/
C%j3 &y iz&2 nad$z6dn2/ C%j3 ot$zy3a 'y2czn2 ko3.%t%ncj6 do kont$o(i $z2du, uc1'a(ania
'i6kszo*ci usta'/ W.$o'adzono zasad6 .%$3an%ncji/ Ho t%j .o$y o&o'i2zy'a s%syjny t$y&
.$acy C%j3u/ Zni%siono instytucj6 d%k$%tu ' 3ocy usta'y d(a Rady Pa5st'a =instytucja
.oza.a$(a3%nta$na>/
C%nat sta si6 usta'oda'czy3 kont$o(%$%3 C%j3u/ C%nat 3-) .a$tycy.o'a+ .$zy 'y&o$z%
P$%z%sa NIK i Rz%cznika P$a' O&y'at%(skic1/ C%j3 i C%nat 3o4na &yo $oz'i2za+ ' j%dny3 z
czt%$%c1 .$zy.adk-'B
.$z%z ? 3i%si2c% od 'y&o$-' ni% zosta .o'oany $z2d
.$z%z ? 3i%si2c% ni% uc1'a(ono &ud4%tu (u& .(anu s.o%czno N )os.oda$cz%)o
)dy C%j3 (u& C%nat .od%j3i% usta'6 (u& uc1'a6 uni%3o4(i'iaj2c2 .$%zyd%nto'i
'ykony'ani% j%)o konstytucyjnyc1 ko3.%t%ncji
sa3o$oz'i2zani% 'i6kszo*ci2 <Y? (icz&y .os-'
@.$a'ni%nia .$%zyd%ntaB
d%sy)no'a kandydata na .$%3i%$a
.$%zyd%nt 3-) na .odsta'i% 'niosku do C%j3u dokona+ od'oania .$%3i%$a i $z2du
do <K WII 9K;K .$%zyd%nt s.$a'o'a nadz-$ nad .$oku$atu$2
do ; III 9KKL s.$a'o'a nadz-$ nad $ada3i na$odo'y3i
.$%zyd%nt ni% .onosi od.o'i%dzia(no*ci .o(ityczn%j
akty .$a'n% .$%zyd%nta 'y3a)ay kont$asy)naty .$%3i%$a, j%dnak ' .$aktyc% ni% stoso'ano
t%j 3%tody/
No$ela >r-dn!o$a A </ UII 1/B/ N u3o'ni% .ocz2t%k III RP
.$zy'$-cono z(ik'ido'an2 ' 9KD< naz'6 .a5st'a, z(ik'ido'ano PRL i zast2.iono j2 RP/
Z3i%niono )odo .$zy'$acaj2c o$u ko$on6
nast2.ia z3iana su'%$%na N za3iast S(udu .$acuj2c%)o 3iast i 'siT .oja'i si6 na$-d
ED
'.$o'adzono konstytucyjn2 d%Anicj6 .a5st'aB SRP j%st d%3ok$atyczny3 .a5st'%3 .$a'ny3
u$z%czy'istniaj2cy3 zasady s.$a'i%d(i'o*ci s.o%czn%jT
'.$o'adzono zasad6 .(u$a(iz3u .o(ityczn%)o
usuni6to z konstytucji .oj6ci% S.(ano'ani% s.o%czno N )os.oda$cz%T, co oznaczao
'.$o'adz%ni% zasad )os.oda$ki $ynko'%j/ Oznacza to s'o&od6 dziaa(no*ci )os.oda$cz%j
'szystkic1 .od3iot-' na zasadzi% $-'nou.$a'ni%nia 'szystkic1 7o$3 'asno*ci
z3i%niono .od(%)o*+ .$oku$atu$y )%n%$a(n%j, .od.o$z2dko'ano j2 3inist$o'i
s.$a'i%d(i'o*ci, 'i6c 'yj6to z t%)o .$%zyd%nta
zni%siono a$t/ ? o .$z%'odni%j $o(i PZPR
zni%siono a$t/ o sojuszu i .$zyja,ni z ZCRR/
7*)a$a & B.:9.1//: r.
$%7o$3a sa3o$z2du t%$yto$ia(n%)o/ Zni%siono syst%3 Rad Na$odo'yc1, a sa3o$z2d
t%$yto$ia(ny sta si6 .odsta'o'2 7o$32 o$)anizacji 4ycia .u&(iczn%)o ' *$odo'isku (oka(ny3/
W-'czas .oja'ia si6 )3ina/ Q3ina staa si6 .odsta'o'2 j%dnostk2 t%$yto$ia(n2 i uzyskaa
sz%$oki zak$%s ko3.%t%ncji, czy(i ot$zy3aa zadania 'asn%, kt-$% 3o)a $%a(izo'a+, zadania
z(%can% .$z%z .a5st'o o$az sa3odzi%(no*+ o$)anizacyjn2, Ananso'2 o$az uzyskaa oso&o'o*+
.$a'n2/ By to .ocz2t%k $%7o$3y .a5st'a ' ki%$unku d%c%nt$a(izacji ad3inist$acji .u&(iczn%j/
0%dnocz%*ni% do konstytucji PRL '.$o'adzono $ozdzia IZ o tytu(% SCa3o$z2d t%$yto$ia(nyT/
<0 $r&en!a 1//: r.
Z3i%niono zasad6 'y&o$u .$%zyd%nta .$z%z '.$o'adz%ni% no'%j o$dynacji 'y&o$cz%j/
Postano'iono, 4% 'y&o$y &6d2 czt%$o.$zy3iotniko'%B
&%z.o*$%dni%
.o'sz%c1n%
$-'n%
tajn%
Wy&-$ .$%zyd%nta nast6.o'a ' 'yniku uzyskania 'i6kszo*ci &%z'z)(6dn%j/ W c%(u
za$%j%st$o'ania kandydata na(%4ao z%&$a+ co naj3ni%j 9LL LLL .od.is-'/
<= l!*)o#ada 1//: od&ya si6 .i%$'sza tu$a 'y&o$-' .$%zyd%nckic1, a / >r-dn!a d$u)a
tu$a, ' kt-$%j ucz%stniczy(i Wa6sa i #y3i5ski/ Wy&o$y 'y)$a Wa6sa/
<B &er$a 1//: usta(ono o$dynacj6 'y&o$cz2 do C%j3u/
EE
<0 $r&en!a 1//1 N .i%$'sz% d%3ok$atyczn% 'y&o$y do C%j3u/ 999 ko3it%t-' 'y&o$czyc1/
Ho .a$(a3%ntu '%szo <K ko3it%t-' 'y&o$czyc1, <D u)$u.o'a5/ W 9KK9 ind%ks
7$akcjona(izacji &y naj'y4szy na *'i%ci%/
10 #aHd&!ern!k 1//< A 7*)a$a kon*)()-(.na re>-l-.%a *)o*-nk! +!Cd&( $'ad&%
-*)a$oda$&% ! $(kona$&% ; VMa'a ,on*)()-.aW/
@.$a'ni%nia .$%zyd%ntaB
d%sy)no'a .$%3i%$a, kt-$%3u .$z%kazy'a 3isj6 t'o$z%nia $z2du
.o'oy'a Rad6 8inist$-' na 'nios%k .$%3i%$a
.osiada .$a'o od3o'y u'z)(6dni%nia 'niosku .$%3i%$a dotycz2c%)o o&sady ? $%so$t-'
=8CZ, 8ON, 8CW>
3-) z'oy'a+ .osi%dz%nia $z2du i .$z%'odniczy+ 3u
.osiada .$a'o [%ta 'o&%c usta', a(% 3o)o ono zosta+ od$zucon% 'i6kszo*ci2 k'a(iAko'an2
<Y?
.osiada .$a'o z'$acania si6 .$z%d .od.is%3 usta'y do #$y&unau Konstytucyjn%)o o
st'i%$dz%ni% z)odno*ci usta'y z konstytucj2
ut$aci .$a'o $oz'i2zania .a$(a3%ntu ' $azi% .odj6cia d%cyzji uni%3o4(i'iaj2c%j 'ykony'ani%
konstytucyjnyc1 o&o'i2zk-' o$az ut$aci .$a'o do zo4%nia 'niosku ' C%j3i% o od'oani%
$z2du
$z2d ni% .onosi od.o'i%dzia(no*ci .o(ityczn%j .$z%d .$%zyd%nt%3, a ty(ko .$z%d .a$(a3%nt%3
.$%zyd%nt 3-) $oz'i2zy'a+ C%j3 )dy .o 'y&o$ac1 ni% &yo 3o4(i'o*ci .o'oania $z2du, )dy
ni% zostaa uc1'a(ona usta'a &ud4%to'a (u& uc1'a(ono z'yk% 'otu3 ni%u7no*ci 'o&%c
$z2du/
!(%3%nty t$ans7o$3acjiB
- .$%zyd%nt 0a$uz%(ski
- $z2d 8azo'i%cki%)o
-no'%(a k'i%tnio'a
-'y&o$y kont$akto'%
-L;/L?/9KKL zni%siono Rady Na$odo'% i '.$o'adzono sa3o$z2dy t%$yto$ia(n%, )3iny, kt-$%
3iay du42 sa3odzi%(no*+ =oddo(n% t'o$z%ni% s.o%cz%5st'a o&y'at%(ski%)o ' )3inac1>
LK/9KKL N uc1'a(ono o$dynacj6 'y&o$cz2 dot/ Wy&o$-' .$%zyd%nckic1 =.$%zyd%nt 'y&i%$any
.$z%z o&y'at%(i ' $-'nyc1, .o'sz%c1nyc1, tajnyc1 , &%z.o*$%dnic1 'y&o$ac1>
EI
LE/9KKL- usta'a o .a$tiac1 .o(itycznyc1 = do czasu uc1'a(%ni% no'%(i )$udnio'%j .a$ti%
.o(ityczn% dziaay ni%(%)a(ni%>
Pi%$'sz% 'o(n% 'y&o$yB
-.o'stay 9;? 7o$3acj% .o(ityczn%
- 4adna .a$tia ni% doci%$aa do konk$%tn%)o s%)3%ntu s.o%cz%5st'a, )dy4 s.o/ PRL ni% &yo
z&ytnio .(u$a(istyczn% i z$-4nico'an%
-.$o)$a3y .a$tii &yy do si%&i% .odo&n%
-(%'ica $%.$%z%nto'ana .$z%z .a$ti% ko3unistyczn%
-.$a'icaB u)$u.o'ani% .o'sta% .o $ozdzia(% Co(ida$no*ci
- ' s7%$z% )os.oda$ki 'szystki% .$o)$a3y &yy (%'ico'%
- &yo <K ko3it%t-' 'y&o$czyc1 $%.$%z%ntuj2cyc1 <: .a$ti%
-ind%ks 7$akcona(izacji =od L do 9 )dzi% Lj%st )dy j%st ty(ko j%dna .a$tia .o(ityczna, a 9
oznacza, 4% t%o$%tyczni% ka4dy 'y&o$ca 3a .a$i%, kt-$a $%.$%z%ntuj% j%)o int%$%sy > 'ynosi
L,K?
9KKI $oku .o'stao ?:L .a$tii
Ok/ 9EL ' o)-(% ni% &$ao udziau ' 'y&o$ac1
1K. Za*ad( -*)ro.o$e RP $ +(l ,on*)()-.! & 1//0r
9/ ZACAHA C@W!R!NNOCI NAROH@ - a$t/ : ust/ 9B SWadza z'i%$zc1nia ' RP na(%4y do
Na$oduT
Sna$-dT ' konstytucji 3a $-4n% znacz%niaB
' s%nsi% .$a'ny3 N z&io$o'o*+ (udzi, kt-$zy s2 .o'i2zani z .a5st'%3
.o.$z%z .osiadani% j%)o o&y'at%(st'a =Wst6., a$t/ ?:>
' s%nsi% %tniczny3 N ki%dy .odk$%*(ana j%st 's.-(na ku(tu$a, dzi%dzict'o
.$zodk-' o$az ic1 '.y' na ksztato'ani% to4sa3o*ci na$odo'%j =Wst6., a$t/ Di
E>
' s%nsi% .o(ityczny3 N na$-d ' s%nsi% %tniczny3 Vo&y'at%(% .o(scy
na(%42cy do 3ni%jszo*ci na$odo'yc1 i %tnicznyc1 =czy(i to sa3o, co ' s%nsi%
.$a'ny3 N a$t/ <I, ?D>
</ ZACAHA R!P@BLIKAjCKI!0 FOR8" PAjC#WA N a$t/ 9B SRz%cz.os.o(ita Po(ska j%st do&$%3
's.-(ny3 'szystkic1 o&y'at%(iT
.a5st'o jako int%$%s 'szystkic1 o&y'at%(i N a$t/ *ci*(% .o'i2zany z a$t ;<,
'ynika z nic1, 4%B
Konstytucja 'yk(ucza .$z%ci'sta'iani% o&y'at%(i .a5st'u N ni% t$aktuj%
.a5st'a jako 'adzy stoj2c%j .onad s.o%cz%5st'%3
.a5st'o j%st 'a$to*ci2 s.o%czn2 N co $odzi o&o'i2zki o&y'at%(i 'o&%c
.a5st'aB 'i%$no*+ Rz%czy.os.o(it%j, t$oska o do&$o 's.-(n%, .$z%st$z%)ani%
.$a', o&$ona Ojczyzny/
E;
Zasada $%.u&(ika5ski%j 7o$3y j%st 'idoczna ' instytucjac1 c%nt$a(nyc1 N
'yk(ucza 3o4(i'o*+ stoso'ania 'adzy dzi%dziczn%j =istni%j2 d%3ok$atyczn% 7o$3y
ust$ojo'%, na kt-$% o&y'at%(% 3aj2 '.y'>
naz'a N Rz%cz.os.o(ita N 3a du)i2 t$adycj6, o kt-$%j 's.o3ina Konstytucja '%
Wst6.i% =Pi%$'sza i H$u)a RP>, ok$%*(a tak4% aktua(ny %ta. $oz'oju 1isto$yczn%)o
.o(ski%j .a5st'o'o*ci jako S#$z%cia Rz%cz.os.o(itaT
Konstytucja za.%'nia t$'ao*+ $%.u&(ika5ski%j 7o$3y .a5st'a N 4%&y z3i%ni+
zasady $ozdziau I na(%4y .$z%.$o'adzi+ o)-(nok$ajo'% $%7%$%ndu3 zat'i%$dzaj2c%
=a$t/ <?D ust/E>
?/ ZACAHA H!8OKRA#"CZN!QO PAjC#WA PRAWN!QO - a$t/ <B SRz%cz.os.o(ita Po(ska j%st
d%3ok$atyczny3 .a5st'%3 .$a'ny3T
.$y3at .$a'a 'o&%c 'sz%(kic1 innyc1 $odzaj-' no$3 stoso'anyc1 '
s.o%cz%5st'i% N j%dnoznaczni% z'i2zani% .a5st'a .$a'%3B
1) o&o'i2z%k .a5st'a za)'a$anto'ania j%dnostc% .$a'a do s2du
<) o&o'i2z%k *cis%)o $oz)$anicz%nia ko3.%t%ncji o$)an-' .a5st'o'yc1
9) istni%ni% o$)anu .a5st'a 3usi &y+ o.a$t% na .$a'i%, a j%)o ko3.%t%ncj% 3usz2 &y+ '
.$a'i% za'a$t% i s.$%cyzo'an% =a$t/ I SO$)any 'adzy .u&(iczn%j dziaaj2 na .odsta'i% i
' )$anicac1 .$a'aT>
st2d 'ynika 'ysoka $an)a KonstytucjiB
1) j%j no$3y 'y.osa4on% s2 ' naj'y4sz2 3oc .$a'n2
<) konstytucja .osiada do3inuj2c2, z'i%$zc1ni2 .ozycj6 ' syst%3i% ,$-d% .$a'a
9) 'szystki% inn% no$3y .$a'n% 3usz2 &y+ z)odn% z j%j .$z%.isa3i
kons%k'%ncj2 .$zyj6cia t%j zasady j%st uznani% .$io$yt%tu usta'y ' t'o$z%niu
.o$z2dku .$a'n%)oB
1) usta'a j%st akt%3 .$a'ny3 stano'iony3 .$z%z .a$(a3%t, 'i6c .$z%z $%.$%z%ntacj6
na$odu N d(at%)o j%st naj'a4ni%jsza
<) st'o$zono kat%)o$i6 tz'/ 3at%$ii usta'o'yc1, czy(i kata(o)u s.$a', kt-$% 3o)2 &y+
$%)u(o'an% 'y2czni% ' d$odz% usta' = 'o(no*ci, .$a'a i o&o'i2zki o&y'at%(ski%,
o$)anizacja i ko3.%t%ncj% o$)an-' .a5st'o'yc1>
nakaz .$z%st$z%)ania .$a'a dotyczy tak4% .$oc%su j%)o t'o$z%nia
1) .$oc%s 3a .$z%&i%)a+ ' t$y&i% i 7o$3i% .$z%z .$a'o .$z%'idzian%j =od.o'i%dni% o$)any
'ydaj2c%, zak$%s uno$3o'a5 o$az 7o$3a .$a'na>
<) st2d .$z%st$z%)ani% zasad ni%dziaania .$a'a 'st%cz o$az Lacatio le$is =o&o'i2zy'ani%
.$a'a .o ok$%si% u.o'sz%c1ni%nia 'i%dzyo no'%j no$3i%>
4%&y zasada ta do&$z% 7unkcjono'aa na(%4y st'o$zy+ instytucjona(n% )'a$ancj%
j%j .$z%st$z%)ania, taki% jakB
1) #$y&una Konstytucyjny
<) #$y&una Ctanu
9) Rz%cznik P$a' O&y'at%(skic1
K) Nacz%(ny C2d Ad3inist$acyjny
=) ni%za'is% s2dy
inny %(%3%nt t%j zasady - Sd%3ok$atyczn%T .a5st'o .$a'n%
1) .a5st'o 3a za.%'ni+ o&y'at%(o3 '.y' na 'adz6 .a5st'o'2, na j%j s.$a'o'ani% N na
.od%j3o'an% .$z%z ni2 d%cyzj% =&%z.o*$%dnio N $%7%$%ndu3, .o*$%dnio N .$z%z s'oic1
.$z%dsta'ici%(i>
zasada ta nakazuj% o.$-cz ki%$o'ania si6 'o(2 'i6kszo*ci s.o%cz%5st'a,
.oszano'ani% 'o(i i .$a' 3ni%jszo*ci =.$o'adz%ni% dia(o)u s.o%czn%)o>
zasada ta .ozostaj% ' *cisy3 z'i2zku z zasada3iB su'%$%nno*ci na$odu,
.(u$a(iz3u .o(ityczn%)o, $%.$%z%ntacji .o(ityczn%j, sa3o$z2du t%$yto$ia(n%)o/
:/ ZACAHA POHZIA@ WAHZ" I RRWNOWAQI WAHZ N a$t/ 9L S9/ @st$-j Rz%cz.os.o(it%j
Po(ski%j o.i%$a si6 na .odzia(% i $-'no'adz% 'adzy usta'oda'cz%j, 'adzy 'ykona'cz%j i
'adzy s2do'nicz%j/ </ Wadz6 usta'oda'cz2 s.$a'uj% C%j3 i C%nat, 'adz6 'ykona'cz2
P$%zyd%nt RP i Rada 8inist$-', a 'adz6 s2do'nicz2 s2dy i t$y&unay/T
)/ zasada ta s.$o'adza si6 do zao4%5B
9/ 'yod$6&nia si6 t$zy 'adz%- usta'oda'cz2, 'ykona'cz2, s2do'nicz2
</ ka4d%j z nic1 od.o'iadaj2 'yod$6&nion% o$)any .a5st'o'%
EK
?/ 'yst6.uj% ni%.o2cza(no*+ tyc1 'adz, a 'i6c ka4da z nic1 'inna &y+
'ykony'ana .$z%z inny o$)an .a5st'o'y, ' z'i2zku z ty3 ni%do.uszcza(n% j%st
2cz%ni% z'i2zanyc1 z ni3i stano'isk .a5st'o'yc1
:/ ukad stosunk-' 3i6dzy ty3i 'adza3i .o'ini%n za.%'nia+ 'zaj%3n%
oddziay'ani% na si%&i% i 1a3o'ani%
1/ ' .$aktyc% $%a(izacja zasady .odziau 'adz j%st &a$dzo t$udna, d(at%)o j%st ona
t$akto'ana jako .%'i%n 3od%( do kt-$%)o Konstytucja si6 z&(i4a ' u$%)u(o'aniac1
.$a'nyc1, a(% )o ni% osi2)a
i/ .ostu(at $-'no'a)i 'adz $-'ni%4 t$akto'any j%st $acz%j ' kat%)o$iac1
dokt$yna(nyc1, a$t 9L t$aktuj% 'szystki% 'adz% j%dnako'o, c1o+ ni%kt-$zy t'i%$dz2,
4% Konstytucja RP 'i6ksz% znacz%ni% nadaj% (%)is(aty'i%
D/ ZACAHA R!PR!Z!N#AC0I POLI#"CZN!0 N a$t/ : ust/ < SNa$-d s.$a'uj% 'adz6 .$z%z s'yc1
.$z%dsta'ici%(i =///>T
9/ zasada ta j%st ni%$oz%$'a(ni% z'i2zana z 3andat%3, czy(i .%no3ocnict'%3,
jaki%)o 'y&o$cy udzi%(aj2 .$z%dsta'ici%(o'i ' d$odz% aktu 'y&o$cz%)o
9/ istni%j2 d'a $odzaj% 3andatuB
9/ i3.%$aty'ny N ki%dy 'y&o$cy o.$-cz .%no3cnict'a udzi%(aj2
inst$ukcji uki%$unko'y'uj2cyc1 dziaa(no*+ .$z%dsta'ici%(a
</ 'o(nyY.$z%dsta'ici%(ski N .$z%dsta'ici%( $%.$%z%ntuj% ni% 'y&o$c-',
kt-$zy )o 'y&$a(i, a(% cay na$-d N ni% 3o4% &y+ z'i2zany inst$ukcja3i,
ni% 3o4% &y+ od'oany =czy(i t%n 3andat j%stB 'o(ny, ni%za(%4ny,
ni%od'oa(ny N taki% 3andaty dostaj2 .oso'i%Ys%nato$o'i% .o(scy '
3y*( a$t/ 9L: ust/9>
</ zasada ta ni% .oz&a'ia s.o%cz%5st'a &%z.o*$%dni%)o '.y'u na d%cyzj%
.o(ityczn%, j%)o 7o$3y toB
9/ inicjaty'a (udo'a
</ $%7%$%ndu3
E/ ZACAHA HW@IZBOWOCI PARLA8!N#@ N a$t/ 9L ust/ < S'adz6 usta'oda'cz2 s.$a'uj2
C%j3 i C%natT
9/ z)oszon% do Ko3isji Konstytucyjn%j .$oj%kty Konstytucji ' 'i6kszo*ci
.$z%'idy'ay .a$(a3%nt d'uiz&o'y =d'a N j%dnoiz&o'y>G ni% zna(azy .o.a$cia
.$o.ozycj% z3iany c1a$akt%$u .$a'n%)o d$u)i%j iz&y, czy(i zast2.i%nia C%natu .$z%z
Iz&6 Ca3o$z2do'2G .odni%siono ty(ko )$anic6 'i%ku &i%$n%)o .$a'a 'y&o$cz%)o do
C%natu na ?L (atG .ozosta% zasady co do C%j3u i C%natu .ozostay taki% sa3% =czy(i
taki% jak usta(ono .$zy Ok$2)y3 Cto(% i ' No'%(i K'i%tnio'%j>
</ o&i% iz&y s2 $-'no$z6dn% N .oso'i% i s%nato$o'i% s2 .$z%dsta'ici%(a3i na$oduG
?/ iz&y 3aj2 $-4n% ko3.%t%ncj% =3od%( d'uiz&o'o*ci ni%$-'no.$a'n%j> N 'i6ksz%
znacz%ni% C%j3u
I/ ZACAHA PL@RALIZ8@ POLI#"CZN!QO
9/ .(u$a(iz3 .o(ityczny N dziaa(no*+ .a$tii ' o.a$ciu o k$yt%$iu3 ic1 'i%(o*ci i
$-'no*ci, a tak4% ic1 d%3ok$atyczn%)o c1a$akt%$u
</ .a$ti% od)$y'aj2 k(uczo'2 $o(6 ' .$oc%si% 'y&o$u $%.$%z%ntant-' na$odu N
7o$3uuj2 .$o)$a3y .o(ityczn% s.o*$-d kt-$yc1 'y&i%$aj2 'y&o$cy o$az 'ysu'aj2
kandydat-' staj2cyc1 do $y'a(izacji o 3andaty, d(at%)o d%3ok$acja zakada zasad6
'i%(o.a$tyjno*ci
?/ zostaa .$zyj6ta ' no'%(izacji Konstytucji, 'cz%*ni%j ni% 'yst6.o'aa =W PRL-u
ty(ko PZPR i u)$u.o'ania sat%(icki% N ZCL i CH, czy(i ani ic1 'i%(% ani so&i% $-'n%> N
ni% istaniaa 3o4(i'o*+ s'o&odn%)o t'o$z%nia .a$tii .o(itycznyc1
:/ ' 9K;K nast2.ia konstytucjona(izacja .a$tii .o(itycznyc1 N 3-'i o nic1 a$t/ : N
4% su42 z$z%szaniu si6 o&y'at%(i na zasadac1 do&$o'o(no*ci i $-'no*ci, a c%(%3 ic1
dziaania 3a &y+ '.y'ani% 3%toda3i d%3ok$atyczny3i na ksztato'ani% .o(ityki
.a5st'a/
D/ O&%cny syst%3 .o(ityczny zakazuj% 3ono.o(izacji sc%ny .o(ityczn%j .$z%z j%dn2
.a$ti6 o$az 'skazuj% na &%z'z)(6dn2 $-'no*+ .a$tii, tak, 4% 4adna z nic1 ni% 3o4%
zaj2+ .ozycji u.$zy'i(%jo'an%j
IL
E/ o .a$tiac1 3-'i a$t/ 99 o&%cn%j konstytucji, ' kt-$y3B
za.%'nia si6 'o(no*+ ic1 t'o$z%nia i dziaania
'.$o'adza si6 'y3-) do&$o'o(no*ci z$z%szania si6 o&y'at%(i
zostaj% s.$%cyzo'any c%( dziaania .a$tii, a j%st ni3B S'.y'ani% 3%toda3i
d%3ok$atyczny3i na ksztato'ani% .o(ityki .a5st'aT
I/ a$t/ 9? zakazuj% istni%nia .a$tii, kt-$% ' s'yc1 .$o)$a3ac1 od'ouj2 si6 do
tota(ita$nyc1 3%tod i .$aktyk dziaania naziz3u, 7aszyz3u i ko3uniz3u o$az kt-$yc1
.$o)$a3 do.uszcza ni%na'i*+ $aso'2 i na$odo'o*cio'2, stoso'ani% .$z%3ocy '
c%(u zdo&ycia 'adzy, .$z%'iduj% utajni%ni% st$uktu$ (u& czonkost'a
;/ ZACAHA WZA0!8N!0 NI!ZAL!\NOCI I WCPRHZIAANIA PAjC#WA I KOCIORW ORAZ
INN"CJ ZWIZKRW W"ZNANIOW"CJ N a$t/ <D ust/ ? Sstosunki 3i6dzy .a5st'%3 a ko*cioa3i
i inny3i z'i2zka3i 'yznanio'y3i s2 ksztato'an% na zasadac1 .oszano'ania ic1 autono3ii
o$az 'zaj%3n%j ni%za(%4no*ci ka4d%)o ' s'oi3 zak$%si%, jak $-'ni%4 's.-dziaania d(a do&$a
czo'i%ka i do&$a 's.-(n%)oT
9/ konstytucja .odk$%*(a $-'nou.$a'ni%ni% Ko*cio-' i innyc1 z'i2zk-'
'yznanio'yc1 o$az d%k(a$uj% &%zst$onno*+ 'adz .u&(icznyc1 ' s.$a'ac1
.$z%kona5 $%(i)ijnyc1, *'iato.o)(2do'yc1 i A(ozoAcznyc1 z za.%'ni%ni%3 s'o&ody
ic1 'y$a4ania ' 4yciu .u&(iczny3
</ zasada Sautono3ii i ni%za(%4no*ciT odnosi si6 do 'szystkic1 ko*cio-' i z'i2zk-'
'yznanio'yc1 i oznacza zakaz ksztato'ania stosunk-' 'yznanio'yc1 ' s.os-&
'a*ci'y d(a .a5st'a 'yznanio'%)o N $ozdzia instytucjona(ny .a5st'a i ko*cio-'
K/ Zasada 'o(no*ci i .$a' czo'i%ka i o&y'at%(a =.at$z za)adni%ni% n$ 9>
9L/ ZACAHA H!C!N#RALIZAC0I WAHZ" P@BLICZN!0 I CA8ORZH@ #!R"#ORIALN!QO N a$t/ 9D
S@st$-j Rz%czy.os.o(it%j za.%'nia d%c%nt$a(izacj6 'adzy .u&(iczn%jT
9/ d%c%nt$a(izacja .o(%)a na .$z%nosz%niu ko3.%t%ncji Sna d-T czy(i na o$)any i
j%dnostki ad3inist$acyjn% ni4sz%)o szcz%&(a, $az%3 z ko3.%t%ncja3i .$z%noszon%
s2 *$odki Ananso'%
</ sa3o$z2d dys.onuj% 'asny3i o$)ana3i stano'i2cy3i .oc1odz2cy3i z 'y&o$-'
.o'sz%c1nyc1 i &%z.o*$%dnic1 o$az 'asn2 'adz2 'ykona'cz2
99/ ZACAHA C"C#!8@ PARLA8!N#ARNO N QABIN!#OW!QO
9/ $%(acj% 3i6dzy .a$(a3%nt%3, .$%zyd%nt%3 a $z2d%3 N 'z3ocniona $o(a
.$%3i%$a, osa&iona .ozycja .a$(a3%ntu
9</ ZACAHA OHRkBNOCI WAHZ" CHOWNICZ!0 I NIZAWICOCI CkHZIRW
9/ z3iany, jaki% '.$o'adza konstytcuja z 9KKI$B
9/ .osz%$z%ni% zak$%su 'adzy s2do'nicz%j N '2cz%ni% ' j%j zak$%s #K i #C
</ st'o$z%ni% konstytucyjnyc1 .odsta' istni%nia Nacz%(n%)o C2du
Ad3inist$acyjn%)o
?/ '.$o'adz%ni% zasady d'uinstancyjno*ci .ost6.o'ania tak4% '
odni%si%niu do s2do'nict'a ad3inist$acyjn%)o
:/ .$zyznani% o$z%cz%nio3 #K c1a$akt%$u ostat%czn%)o
9?/ ZACAH" HO#"CZC! @C#RO0@ QOCPOHARCZ!QO
9/ zasada s.o%czn%j )os.oda$ki $ynko'%j =a$t/ <L> N o.i%$a si6 na 'o(no*ci
dziaa(no*ci )os.oda$cz%j, 'asno*ci .$y'atn%j o$az so(ida$no*ci .a$tn%$-'
s.o%cznyc1, dia(o)u i 's.-.$acy/
</ Zasada 'o(no*ci dziaa(no*ci )os.oda$cz%j &%z 'z)(6du na 7o$36 'asno*ci, czy(i
ni%za(%4ni% od j%j .$z%d3iotu i .od3iotuG o)$anicz%ni% t%j 'o(no*i j%st do.uszcza(n%
ty(ko ' d$odz% usta'y i ty(ko z% 'z)(6du na int%%s .u&(iczny =a$t/ <<>
?/ zasada oc1$ony 'asno*ci i .$a'a j%j dzi%dzicz%nia N dotyczy 'sz%(kic1 7o$3
'asno*ciG do.uszcza(n% j%st 'y'aszcz%ni% ty(ko .od d'o3a 'a$unka3iB
9/ 'y2czni% na c%(% .u&(iczn%
I9
</ o&o'i2z%k 'y.ac%nia za 'asno*+ 'y'aszczon2 tz'/ suszn%)o
odszkodo'ania
1=. P1RTIE POLITYCZNE A INSTYT7CJON1LIZ1CJ1 W 7JXCI7 SOCJOLO3ICZNYM I
PR1WNYM. MO2EL P1RTII
:z= wyk#ad u (iesi9
In*)()-.onal!&a.a $ -.C!- #ra$n(+ to za.isy dotycz2c% 7unkcjono'ania .a$tii
.o(itycznyc1 ' syst%3i% .o(ityczny3/
a! ,on*)()-.a III RP & dn!a < IE 1//0 r. (ro&d&. I" ar). 11;19)
http=00www.se!m.$oL.pl0prawo0konst0polski0kon'.htm &G $dyby kto mia# ochot MN
,! 7*)a$a o #ar)!ah #ol!)(&n(h & dn!a <0 EI 1//0 r.
http=00www.pkw.$oL.pl0a0';5510ustawaO+6oO+6partiachO+6politycznychO+6&
O+6tekstO+6u!ednoliconyP+66+.pd< &G a prosz bardzo i to MN
Y 1/NB r. N #!er$*&a -*)a$a o #ar)!ah #ol!)(&n(h na $!e!e
Y EI 1//: r. N #!er$*&a -*)a$a o #ar)!ah #ol!)(&n(h $ Pol*eZ Wcz%*ni%j ni)dy ni%
&yo .$o&(%3u z t'o$z%ni%3 .a$tii, a(% no'out'o$zon% .a$ti% 3usiay &y+ z)odn%
id%o(o)iczni% i .$o)$a3o'o z PZPRG Ho.i%$o ta usta'a ' jaki* s.os-& ok$%*(ia 3i%jsc% .a$tii
.o(itycznyc1 ' syst%3i%G Nacisk na ni%sk$6.o'an2 3o4(i'o*+ t'o$z%nia .a$tiiG !7%kt -^
.o'stao .onad ?LL .a$tii, z cz%)o 'i6c%j ni4 .oo'a ni% &$aa udziau ' 'y&o$ac1
(a #ol!)olo>!&ne kr()er!-+ -&nan!a &a #ar)!C )o $'an!e @ak)" &( or>an!&a.a b!er&e
-d&!a' $ $(borahZ .el! )ak" )o be& $&>lCd- na $(n!k" .e*) )o #ar)!aQQQ C&(l! n!e *%
one #ar)!a+!QQQ NoooQQQ To +a!e >ra)!*a A & #-nk)- $!d&en!a *(*)e+- #ar)(.ne>o
#ar)!a+! #ol!)(&n(+! *% )(lko #ar)!e" k)?re do*)a'( *!C do #arla+en)-QQQ Ja&daaaQQQ)
#a usta'a 3iaa na c%(u ni%sk$6.o'an% t'o$z%ni% .a$tii .o(itycznyc1 =no i ostat%czni% i3 si6
t$oc16 .$z%sadziobe>/ Ok$%*(aa ,$-da Ananso'ania .a$tii, a(% ni% nakadaa o&o'i2zku
skadania $ocznyc1 s.$a'ozda5 o ,$-dac1 Ananso'aniaG 9KK9-K< -^ 'yda'any &y
In7o$3ato$ o Pa$tiac1 Po(itycznyc1, )dzi% '*$-d $-4nyc1 in7o$3acji za'a$t% &yy t%4 dan% o
(icz%&no*ci .a$tii -^ 'i6kszo*+ ni% .$z%k$aczaa (icz&y ILL czonk-'/ I nastao du4%
za3i%szani% na sc%ni% .o(ityczn%ji R%j%st$o'ano ko(%jn% .a$ti% ni% &io$2c% udziau '
'y&o$ac1G W) j%dn%)o z za.is-', .a$tia ni% $%.$%z%ntuj2ca id%a-' d%3ok$atycznyc1, 3o)a
&y+ zd%(%)a(izo'ana N a(% jak tu st'i%$dzi+ o ni%d%3ok$atyczno*ci .a$tii, j%*(i .a$tia ni% 3iaa
o&o'i2zku skadania statutu i .$o)$a3u .$zy $%j%st$acjihB= A to 'szak j%dyn% doku3%nty,
kt-$% 3o)2 *'iadczy+ o d%3ok$atyczno*ci .a$tiiB= A(% n./ s2d ' Wa'c% c1cia j%dnak
ni%7o$3a(ni%, 4%&y .a$ti% 3u .$z%dsta'iay .$o)$a3/ Ha(%j N .od akt%3 zao4yci%(ski3
3usiao si6 .od.isa+ 3in/ 9D )o*ci, 3usia &y+ .odany ad$%s si%dzi&y .a$tii i za$z2d, kt-$y
&6dzi% j2 $%.$%z%nto'a/
Y EI 1//0 r. (-h$alona)Z I 1//B r. $e*&'a $ G(!e A uc1'a(ona zostaa no'a usta'a o
.a$tiac1 .o(itycznyc1/ Z'i6kszono 'y3a)an2 i(o*+ .od.is-' .od akt%3 zao4yci%(ski3 do
9LLL, a(% i od$zucono 3o4(i'o*+ '.$o'adz%nia za.isu o ty3, 4% j%dna oso&a 3o4% .od.isa+
si6 ty(ko .od 9 akt%3 zao4yci%(ski3/ W statuci% znajdzi%3y dzi*B .$a'a i o&o'i2zki czonk-',
ka$y dyscy.(ina$n%, zasady na&y'ania czonkost'a =a1a, a1ai> i zasady sa3o$oz'i2zania
.a$tii/ Wskazano z i3i%nia o$)anizacj%, ' kt-$yc1 ni% 3o)2 7unkcjono'a+ .a$ti% =ni%
'skazano ' ty3 )$oni% Ko*cioai> o$az za'ody 'y2czon% z 3o4(i'o*ci .$zyna(%4no*ci do
.a$tii/ C2 toB u$z6dnicy ad3inist$acji .u&(iczn%j =&(%1i>, 'y3ia$ s.$a'i%d(i'o*ci =co si6 *'i%ci
jak 3i(iony 3on%t> o$az 7unkcjona$iusz% su4& s.%cja(nyc1, a(%i A(%i A(%i W ty3 )$oni% ni%
'skazano 3inist$a CW i s.$a'i%d(i'o*cii @sta'a ta 'skazy'aa tak4% dokadn% ,$-da
Ananso'ania .a$tii o$az koni%czno*+ skadania co$ocznyc1 $a.o$t-' V zasad su&'%ncji i
dotacjiG Ok$%*(ono sytuacj6 $oz'i2zania .a$tii =d%cyzj2 #$y&unau Konstytucyjn%)o>
I<
2-Per>er A .a$ti% t'o$zon% s2B
a> $e$nC)r&n!e =' .a$(a3%nci%> N .o'staj2 ' 'yniku konXiktu %(it .o(itycznyc1 =cz6*ci%j
s.o$y dot/ k'%stii .%$sona(nyc1 ni4 .$o&(%3o'yc1>, a ni% na za.ot$z%&o'ani%
s.o%czn%G C2 t'o$zon% od)-$ni%, doskona(% $oz'ini6ta st$uktu$a ' .a$(a3%nci%
&> &e$nC)r&ne =.oza ni3> N s2 t'o$zon% oddo(ni% .$z%z )$u.y s.o%czn%, kt-$% ni%
'idz2c '*$-d istni%j2cyc1 .a$tii s'oic1 kandydat-' za&%z.i%czaj2cyc1 ic1 int%$%sy,
3aj2 si(n% .o.a$ci% ' %(%kto$aci%/
Q komentarze=
& w *olsce partie tworzone s $#,wnie wewntrznieR !edynie *" / zewntrznie
& partie wewntrzne ma! dobrze zor$anizowane ?czapy@ / struktury zewntrzne ma!
problemy w wyborach
& partie zewntrzne s dobrze zor$anizowane terenowo, ale nie s scentralizowane
Pe)er*en A cyk(% $oz'ojo'% .a$tii .o(itycznyc1 .o$-'ny'an% s2 do o$)aniz3-'
&io(o)icznyc1/ Fazy $oz'oju =ko(%jno*+ 3usi &y+ zac1o'ana>B
9> deklara.! B )$u.a .o(ityk-' d%k(a$uj% .o'stani% i udzia .a$tii ' 'y&o$ac1G j%*(i ni%
'%,3i% - u3i%$a
<> a-)or(&a.! B z'i2zana z $%j%st$acj2 .a$tii
?> re#re&en)a.! D z'i2zana z uzyskani%3 3andat-' do .a$(a3%ntu
:> rele$an.! D z)odni% z konc%.cj2 Ca$to$i%)o &adani%, czy .a$tia j%st 7o$3acj2 istotn2
.o(ityczni%G potenc!a# koalicy!noci / zdo(no*+ '%j*cia do $z2du o$az potenc!a# szantau
/ 3o4(i'o*+ szanta4u .a$tii $z2dz2cyc1
[ar+el \ S)ra*and A 7azy $oz'oju .a$tii =ko(%jno*+ ni% 3usi &y+ zac1o'ana>B
9> !den)(Rka.! B dotyczy no'o.o'stayc1 .a$tiiG ok$%*(%ni% s'oj%j to4sa3o*ci id%o'%j i
ok$%*(%ni% %(%kto$atuG .%n%t$o'ani% )$u. s.o%cznyc1 i t'o$z%ni% $%(acji 3i6dzy so&2 a
'y&o$ca3i
<> or>an!&a.! B dotyczy 7unkcjono'ania '%'n2t$z.a$tyjn%)o st'o$z%nia oddzia-'
(oka(nyc1
?> *)ab!l!&a.! D sta'ani% si6 at$akcyjny3 .a$tn%$%3 d(a innyc1 .a$tii, t'o$z%ni% koa(icji
Q komentarze=
& partie postsolidarnociowe by#y partiami, kt,re od razu wesz#y w <az stabilizac!i
& partie postkomunistyczne oraz *" mia#y dobrze rozbudowan <az or$anizacy!n oraz
szuka#y zewntrznych so!usznik,w :*" / k,#ka rolnicze, *8*) / zwizki zawodowe9
QQ komentarze o$,lne MN
& w *olsce mamy zupe#nie inne 3r,d#o podzia#u na lewic i prawic :nie ze wz$ldu na
pro$ram, lecz na $enezS9
& T>> '5U5 r. / rozpoczcie tworzenia partii politycznych
9 $artie p(lityczne w $(lsce
a! $2$: i jej satelity
,! '3 22 ;S(lidarn(45;
9 or$anizac!e bdce zrywem spo#ecznym o okrelonym celu i dce do !e$o realizac!i :po
osi$niciu celu si rozwizu!e &G or$anizac!e typu Horum
9 na co dzie2 po$ldy tych os,b s rozbiene, ale ma! wsp,ln ide
9 ruch spo#eczny, kt,ry mia# na celu ode!cie od ustro!u komunistyczne$o
9 w %uropie 88 ni$dzie indzie! nie uczestnicz w wyborach, ich ramieniem !est partia
soc!aldemokratyczna
9 partie postkomunistyczne oraz *" mia#y dobrze rozbudowan <az or$anizacy!n oraz
szuka#y zewntrznych so!usznik,w :*" / k,#ka rolnicze, *8*) / zwizki zawodowe9
I?
9 "V)*, nastpca *8*), nie mia#a swo!e$o naturalne zaplecza polityczne$oR Je! zapleczem
by#y osoby mocno zwizane z przesz#oci, sentyment do poprzednie$o reimu, nie mieli
pro$ramu i ideolo$ii, ich celem by#o uniknicie rozliczania z przesz#oci
9 z "V)* nikt nie rozmawia#, by#a izolowana, nie musia#a tworzy swo!e! tosamoci
pro$ramowe! i ideolo$iczne!, szuka elektoratu
9 wybory '55' &G indeks <rakc!onalizac!i na!wyszy na wiecie
9 nie by#o <ormac!i, kt,ra przewodzi#aby trans<ormac!i
9 rozpad ?"olidarnoci@ &G wo!na na $,rze &G mocny podzia# elity &G (a#sie chodzi#o
o pluralizac! systemu polityczne$o :<aktycznie= ambic!e polityczne, personalneR w zwizku
z kandydatur na prezydenta potrzebowa# wsparcie partii, a z czci ?"olidarnoci@ by#
sk#,cony9
& partie polityczne nie ma! cile o$raniczone$o elektoratu
& ?$#os soIstyczny@ &G przeciwko komu
& adna z partii nie przesz#a <azy identyIkac!i
& w '551 r. do w#adzy powr,ci#y partie postkomunistyczne, partie solidarnociowe
prze$ra#y &G zdemolowano system polityczny
& w *olsce mamy system party!ny skonsolidowany :tylko !eli chodzi o ilo partii9
& Jnia Vemokratyczna :JV9 &G kon$lomerat, troch or$anizac!a Horum &G w !e! sk#ad
wchodzi#y mnie!sze partieR JV mia#a 1 <rakc!e= lewicow, centrow i prawicow, oraz
bezparty!nych.
& partie w *olsce powstawa#y !ako stowarzyszenia
& od momentu ?wo!ny na $,rze@ zacz# si kszta#towa system party!ny
Model $(bor&( #ar)!! A .a$ti% sta$aj2 si6 .osz%$zy+ s'oj% '.y'y, a(% ni% koszt%3
'y&o$c-' =k% .asah>
Model >ene)(&n( #ar)!! A 'yznaczniki%3 3i%jsca .a$tii na sc%ni% .o(ityczn%j &yo
k$yt%$iu3 )%n%tyczn% =sk2d .oc1odzi, ki%dy .o'staa, jaki 3a stosun%k do PRL>B
9> Po*)ko+-n!*)(&neD CHRP, CLH, PCL =a(% ty(ko ta cz6*+, kt-$a &ya .o2cz%ni%3 ZCL>,
Ct$onnict'o H%3ok$atyczn%G .o'stay ' 'yniku $oz.adu PZPR
<> Po*)*ol!darno!o$eD .o'stay ' 'yniku $oz.adu Ko3it%t-' O&y'at%(skic1
?> 1n)(ko+-n!*)(&neD Kon7%d%$acja Po(ski Ni%.od(%)%j =od II $/ jako o.ozycja dziaaa
' .odzi%3iu>G najda(%j id2c% 1asa (ust$acji i d%ko3unizacjiG Po(ska Pa$tia
Cocja(istyczna, Po(ska Pa$tia P$zyjaci- Pi'a, @nia Po(ityki R%a(n%j
1N. Za*ad( Rnan*o$an!a #ol!)(k! ; Rnan*o$an!e #ar)!! #ol!)(&n(h ! $(bor?$
#arla+en)arn(h" #re&(denk!h
Pa$ti% ot$zy3uj2 co$oczn% su&'%ncj%, j%dnocz%*ni% ot$zy3uj2c doAnanso'ani% i z'$ot z
&ud,%tu .o zako5cz%niu ka3.anii/ Ot$zy3uj2 j% .a$ti, kt-$% s2 ' .a$(a3%nci% o$az t%
.$z%k$aczaj2c% ?M .o.a$cia, ' .$zy.adku koa(icji EM/
R%)u(acj% a .$o.os 3o4%3y odna(%,+ ' @sta'i% o .a$tiac1 .o(itycznyc1, o$dynacjac1
'y&o$czyc1 do .oszcz%)-(nyc1 ty.-' 'y&o$-' o$az ' konstytucji RP/
I:
Pa$tia $az ' $oku skada 'nios%k o su&'%ncj% ' PKW, .$z%dsta'iaj2c $a.o$t za $ok 3iniony,
kt-$y j%st dokadni% s.$a'dzany i ana(izo'any .od k2t%3 'yst6.uj2cyc1 3o4(i'yc1
ni%.$a'ido'o*ci/
@sta'a o .a$tiac1 .o(itycznyc1 dokadni% $%)u(uj% co 3o4% stano'i+ 3aj2t%k .a$tii/ Zat%3B
9/Ckadki czonko'ski%
</Ha$o'izny
?/Hoc1ody z 3aj2tku
:/O.$oc%nto'an% *$odki .i%ni64n%
D/Hoc1ody z o&$otu o&(i)acja3i i &ona3i
E/Hotacj% o$az su&'%ncj%
I/Z&yci% skadnik-' 3aj2tko'yc1
;/C.$z%da4 sy3&o(i, .a3i2t%k
ZAKAZ"B
9/Zakaz .$o'adz%nia dziaa(no*ci )os.oda$cz%j
</ P$zyj3o'ani% i z&i%$ani% Sc%)i%%kT
Z ko(%i ' .$zy.adku ni%$uc1o3o*ci, skadniki .osiadania .a$tii, 3o)2 &y+ .$z%znaczon%
'y2czni% na c%(% statuto'%, to znaczy 3o)2 &y+ u4yczan% .oso3, sa3o$z2do'co3,
s%nato$o3/ Qdy (oka(% s2 u4yczan% ni% 3o)2 &y+ u4y'an% do s.$a'ozda5 k(u&-'
.a$(a3%nta$nyc1 a(% t%n4% .$z%.is at'o o3in2+/ = na .$zykad .o.$z%z zjazd .a$tii a ni%
k(u&u .a$(a3%nta$n%)o/
Poza ty3i $%)ua3i o&o'i2zuj% $-'ni%4 zasada ja'no*ci, czy(i *$odki Ananso'% .a$tii 3o)2
&y+ skado'an% j%dyni% ' &ankac1/
Cu&'%ncj% s2 o&(iczan% na zasadzi% sto.nio'%j d%)$%sji, .$o.o$cjona(ni% do (icz&y )os-'
'a4nyc1 ' $oz&iciu na .$oc%ntyB
-do DM .a$tia ot$zy3uj% za ka4dy )os 9L zotyc1
-od DM do 9LM , ; zotyc1
-od 9LM do <LM , I zotyc1
-od <LM do ?LM , : zot%
-.o'y4%j ?LM , 9,DL zot%)o/
Wy.ata su&'%ncji od&y'a si6 na 'nios%k .a$tii .o(ityczn%j, kt-$%j o$)an statuto'y do PKW,
do ?9 3a$ca $oku, ' kt-$y3 .$zysu)uj% su&'%ncja .$z%sya na u$z6do'y3 7o$3u(a$zu
'nios%k, kt-$y skada si6 z ki(ku %(%3%nt-' skado'yc1B
ID
9/7undusz% %ks.%$ck%i -^ %ks.%$tyzy
</7undusz 'y&o$czy
?/dziaa(no*+ statuto'a
:/o.aty za .o&-$ n./ %n%$)ii %(%kt$yczn%j, czy(i .o .$ostu $ac1unki
D/s.ata k$%dyt-' &anko'yc1 '$az z ods%tka3i
E/c%(% ni%z)odn% z su&'%ncja3i
Finanso'ani% ka3.anii i 'y&o$-'/
Wy&o$y .a$(a3%nta$n%
W dniu ot'a$cia ka3.anii 'y&o$cz%j, na kontac1 .a$tii ot'i%$a si6 su&konto/ 8o)2 na ni%
'.y'a+ k'oty z za.is-', da$o'izn i *$odk-' 'asnyc1, .$zy do od.o'i%dnic1 k'ot
$%)u(o'anyc1 usta'2/ = z'yk(% jako 3no4nik, 3ini3a(n%j (u& *$%dni%j k$ajo'%j .%nsji '
.$z%ddzi%5 '.aty>/
Po od&ytyc1 'y&o$ac1 i ic1 z'%$yAko'aniu i s.$a'dz%niu dokonuj% si6 z'$ot-' koszt-'
ka3.anii/ PKW .$z%kazuj% dan% do 8inist%$st'a Finans-', a 8inist%$st'o 'y.aca *$odki/
Ka4dy ko3it%t 'y&o$czy .o'ouj% .%no3ocnika, od.o'iadaj2c%)o .$a'ni% za
ni%.$a'ido'o*ci ' z%znaniac1 o 'ydatkac1/
Wy&o$y .$%zyd%ncki%
C%)i%ki 3o)2 stano'i+ 9LM k'oty 'yznaczon%j .$z%z 8inist$a Finans-'/ W <LLL $oku &yo to
9< 3i(ion-' zotyc1, a ' <LLD- 9?,; 3i(ion zotyc1/ Ho ELl 3o4% .oc1odzi+ od os-&
.$a'nyc1/ Ho ;LM 3o4% &y+ .$z%znaczon% na $%k(a36/ Ko3it%t 'y&o$czy ni% 3o4%
.ozyski'a+ *$odk-' z &ud,%tu .a5st'a, os-& .$a'nyc1 z udzia%3 za)$aniczny3 o$az od
j%dnost%k sa3o$z2do'yc1 i ad3inist$acyjnyc1/
Wy&o$y sa3o$z2do'%
Na 9 3andat $adn%)o do Rady Q3iny do <L tysi6cy 3i%szka5c-'- IDL zotyc1
Na 9 3andat $adn%)o ' )3ini% .o'yz6j <L tysi6cy o$az do Rad Osi%d(a 3iasta sto%czn%)o
Wa$sza'y N 9LLL zotyc1
Ho Rady Po'iatu N <LLL zotyc1
Ho Rady 8iasta na .$a'ac1 .o'iatu ?LLL N zotyc1
Ho C%j3iku Woj%'-dzki%)o N DLLL zotyc1
IE
C.$a'ozdani% .o %(%kcji .$z%dsta'ia si6 Woj%'-dzki%3u Ko3isa$zo'i Wy&o$cz%3u do ?
3i%si6cy .o 'y&o$ac1/
W .$zy.adku 'y&o$-' '-jta, &u$3ist$za i .$%zyd%nta 3iasta/
' )3ini% do DLL tysi6cy 3i%szka5c-'B (iczna 3i%szka5c-' .o3no4ona .$z%z DL )$oszy
' )3ini% .o'y4%j DLL tysi6cy 3i%szka5c-' <DL tysi6cy V nad'y4ka na DLL tysi6cy
.o3no4on% .$z%z <D )$oszy/
Licz&a 3i%szka5c-' ' ty3 .$zy.adku .oda'ana j%st .$z%z ko3isa$za 'y&o$cz%)o ' t%$3ini%
I dni od dnia o)osz%nia $oz.o$z2dz%nia o $oz.isaniu 'y&o$-'/
1B. Proe* k*&)a')o$an!a >ab!ne)?$ $ III RP (&(nn!k! !n*)()-.onalne $
#roe*!e #r&e)ar>?$ koal!(.n(h). W&ore r($al!&a.! na aren!e r&%do$e..
I-nk.ono$an!e >ab!ne)?$ ora& #r&(&(n( !h d(+!*.!
1. C&(nn!k! !n*)()-.onalne +a.%e $#'($ na #roe* #r&e)ar>?$ koal!(.n(hD
; +ehan!&+( kon*)()-(.ne - ok$%*(aj2c% )r(b #o$o'($an!a" od$o'($an!a !
dokon($an!a &+!an $ *k'ad&!e RM, ' ok$%si% .$z%3ian ' Po(sc% )r&(kro)n!e &+!en!a'(
*!C &a#!*( ' konstytucji dotycz2c% .o'oy'ania i od'oy'ania R8 o$az u.$a'ni%nia
.$%zyd%nta ' ty3 zak$%si%
no$ela & B/r. D .$%zyd%nt 3-) 's.-dziaa
z C%j3%3 .$zy .o'oy'aniuYod'oy'aniu czonk-' $z2du, .$a'o d%sy)no'ania
.$%3i%$a d(a .$%zyd%nta
Ma'a ,on*)()-.a D D t$y&-' dotycz2cyc1 .o'oy'ania R8, D .$z%san%k
dotycz2cyc1 dy3isji $z2du, u.$a'ni%nia )o'y .a5st'a ' .$oc%si% .o'oy'ania $z2du
=: sto.nio'a .$oc%du$a .o'oy'ania R8, a(% to 'szyscy zna
.o'inni z
'icz%5G>>
; #r&e*'ank! d(+!*.!D ' 'yniku ukonstytuo'ania si6 no'o 'y&$an%)o C%j3u,
$%zy)nacji zo4on%j .$z%z R8 (u& j%j P$%z%sa z da(sz%)o .%ni%nia 7unkcji, ni%uc1'a(nia .$z%z
C%j3 'otu3 zau7ania R8, uc1'a(%ni% .$z%z C%j3 'otu3 ni%u7no*ci, ni%udzi%(%ni% .$z%z C%j3
a&so(uto$iu3 d(a )a&in%tu
kon*)()-.a /0r. D ? t$y&y .o'oania $z2du =t$z%ci to $oz'i2zani% a'a$yjn% -
$ozst$zy)aj2c% t%4 (osy .a$(a3%ntu>, zainicjo'ani% .$oc%du$y t'o$z%nia $z2du .$z%z
.$%zyd%nta =' su3i% t%4 .o'inni*ci% 'i%dzi%
jak .o'ouj% si6 $z2d ') t%j konstytucji, 'i6c no/>
; #r&e*'ank! d(+!*.!D na .i%$'szy3 .osi%dz%niu no'o 'y&$an%)o C%j3u, )dy C%j3
ni% uc1'a(i 'otu3 zau7ania, ' 'y.adku uc1'a(%nia 'otu3 ni%u7no*ci, ' 'yniku
ni%udzi%(%nia $z2do'i a&so(uto$iu3
; rola >'o$( #aF*)$a
; *(*)e+ $(bor&( ; ord(na.a #ro#or.onalna =.oza ;K>, $-4n% 7o$3uy .$z%(iczania
)os-' na 3andaty - Ja$%Pa Ni%3%y%$a =K9>, dPJondta =K? i KI>, Caint-La)u% =<LL9> - z3iany
ni% uat'iy .o'oy'ania i ut$zy3ania sta&i(nyc1 )a&in%t-', za'64ani% skadu ucz%stnik-'
)a&in%t-' c1a$akt%$yzuj2cyc1 si6 ty3 sa3y3 k$yt%$iu3 )%n%tyczny3
II
; *(*)e+ #ar)(.n( ; brak $(raHne. #r&e$a>! j%dn%j z 7o$3acji .o(itycznyc1, zdo(n%j do
ut'o$z%nia )a&in%tu j%dno.a$tyjn%)o, 'y&o$y z 9KK9 to naj'i6ksza 7$a)3%nta$yzacja
syst%3u, a ko(%jn% %(%kcj% s.o'odo'ay 'i6ksz2 konc%nt$acj6
<. W&ore ! )rad(.e r($al!&a.! na aren!e r&%do$e.D
; 4adna .a$tia ni% uzyskaa &%z'z)(6dn%j 'i6kszo*ci 3andat-' - brak >ab!ne)-
.edno#ar)(ne>o $!Ck*&o!o$e>o
- t'o$z%ni% d$-#ar)(.n(h, +!n!+aln!e &$(!C*k!h koal!.!, dys.onuj2cyc1 sz%$oki3
.o.a$ci%3 .a$(a3%nta$ny3
- t'o$z%ni% koa(icji ' o.a$ciu o 's.-(n2 .$z%szo*+ =kr()er!-+ >ene)(&ne, ni%
.$o)$a3o'%>
- re>-larna al)erna.a $'ad&(
- s.ad%k znacz%nia .a$tii 3ayc1
- 3a(%j% udzia )o'y .a5st'a ' .$oc%du$z% 7o$3o'ania koa(icji
- $&ro*) &na&en!a r($al!&a.! $e$n%)r&#ar)(.ne.
R&%d( RP 1/B/ ; <::=D
; Po$o'ano 1< >ab!ne)?$.
; Ior+aln!e #o$o'ano !h 1:" le& $ $(n!k- ro&#ad- < & n!h (>ab!ne)( koal!(.ne
1WS;7W J. 6-&ka" SL2;7P;PSL L. M!llera)" $'ad&
*#ra$o$a'( >ab!ne)( +n!e.*&o*!o$e.
; 2$a kr()er!a #o$o'($an!a >ab!ne)-D
1. &+!ana na *)ano$!*k- #re+!era"
<. &+!ana konR>-ra.! #ar)(.ne. r&2d-Mkoal!.!
(o#-*&&en!e koal!.! #r&e& .edne>o & .e.
-&e*)n!k?$).
9. I-nk.ono$an!e >ab!ne)?$ ora& #r&(&(n( !h d(+!*.! =tak .o k$-tc%>D
1. <a,inet +. Maz(wieckie0( 6=> ?@ =9A9 9 =B @?? =99C!:
- sz%$oka koal!.a #onad#ar)(.na - 9 ni%za(%4ny, 99 z KO mCo(ida$no*+m, : z ZCL, : z PZPR, ?
z CH
- $z2d 3usia 3i%
' skadzi% $%.$%z%ntant-' o.cji .%z%t.%%$o'ski%j &o Po(ska &ya nada( czonki%3 @kadu
Wa$sza'ski%)o i RWPQ, a(% .o sa3o$oz'i2zaniu PZPR usuni6ci zosta(i .$z%dsta'ici%(%
ko3unistyczni i zast2.i%ni .$z%z .o(ityk-' ni%za(%4nyc1
- 'iosn2 9KKL $oz.ocz2 si6 kon]!k) koal!.! & Wa'C*%, kt-$y a$)u3%nto'a to z&yt du4y3
o&ci24%ni%3 s.o%cz%5st'a koszta3i $%7o$3 i z&yt 'o(ny3 t%3.%3 .$z%3ian
d%3ok$atycznyc1, a ni%oAcja(ni% Wa'C*a ro&#o&%' ka+#an!C #re&(denk% ! ro&+o$( &
PC
- '% IW koa(icj6 o.u*ci(i (udo'cy, a(% 3inist$o'i% z t%j .a$tii .ozosta(i na s'oic1 stano'iskac1
- ka+#an!a #re&(denka Wa'C*( ni%3a( ' cao*ci #o$!Cona b('a a)ako+ na r&%d
Ma&o$!ek!e>o
- Ma&o$!ek!" k)?r( r?$n!eG *)ar)o$a' $ $(borah" #on!?*' #oraGkC $ I )-r&e !
#oda' *!C do d(+!*.!
<. <a,inet D.'. #ieleckie0( 6=> ? =99= 9 5 @?? =99=!:
- >ab!ne) #onad#ar)(.n(" ^a-)or*k!^ Wa'C*(
- 9? .o(ityk-' ni%za(%4nyc1, : z KLH, .o 9 z PC, ZC1N, CH i ROAH
- zadani%3 &yo -h$alen!e no$e. ord(na.! $(bor&e." ale )o Se.+ &ade(do$a' o
$(borah, .$%zyd%nt za'%to'a usta'6 i za.$o.ono'a .$%3i%$o'i $oz.ocz6ci% dziaa5
z3i%$zaj2cyc1 ku 'yda'aniu .$z%z $z2d d%k$%t-' - C%j3 od$zuci .$o.ozycj6
- )a&in%t .oda si6 do dy3isji na .i%$'szy3 .osi%dz%niu no'%)o C%j3u
I;
9. <a,inet D. 3lszewskie0( 6E @?? =99= 9 5 F? =99>!:
- #!er$*&a koal!.a >ab!ne)o$a -k*&)a')o$ana $ $(n!k- r($al!&a(.n(h $(bor?$
- D .o(ityk-' z PC, ? z ZC1N, < z PL, 9 z PC1H i 9L ni%za(%4nyc1
- to.ni%j2c% .o.a$ci% s.o'odo'an% &yo 'yod$6&ni%ni%3 si6 $e$. koal!.! o#o&(.! $obe
6alero$!&a i j%)o .$o)$a3u )os.oda$cz%)o, $%a(izo'an%)o .$z%z $z2d
- .o'oani% t%)o $z2du n!e &akoF&('o kon]!k)- & #re&(den)e+, o&i%kt%3 zad$a4ni%5 &y
ni% ty(ko .$%3i%$, a(% t%4 8ON Pa$ys, s.-$ dotyczy t%4 l-*)ra.! #r&e#ro$ad&one. #r&e&
MSW (+.!n. #re&(den)a), d(at%)o Wa'C*a *k!ero$a' $n!o*ek o na)(h+!a*)o$e
od$o'an!e #re+!era
K. <a,inet G. Such(ckiej 6== F?? =99> 9 >5 F =99H!:
- >ab!ne) +n!e.*&o!o$( - I u)$u.o'a5 - @H, ZC1N, KLH, PL, CLC1, PPQ i PC1H V :
ni%za(%4nyc1 3inist$-'
- an)a>on!&+( !deolo>!&ne 3i6dzy @H i ZC1N
- PL o.u*cio koa(icj6
- .$%3i%$ .odj6a #r?b( rekon*)r-k.! r&%d-" ale Sol!darnoJ o@nC'a #o#ar!e d(a
$z2du i zo4ya 'nios%k o 'otu3 ni%u7no*ci d(a $z2du
- Cuc1ocka zo4ya dy3isj6, a(% .$%zyd%nt j%j ni% .$zyj2 i $oz'i2za .a$(a3%nt
=. <a,inet $awlaka 6>E @ =99H 9 = ??? =995!:
- PCL dys.ono'ao 3ni%jsz2 (icz&2 3andat-' ni4 CLH, a(% ot$zy3ao stano'isko .$%3i%$a
- E 3inist$-' z CLH, I z PCL, $%szta ni%za(%4ni
- za'a$ci% u3o'y koa(icyjn%j - 2asady dziaania k(alicjiI zwi7zane z p(dej"(wanie"
decyzji przez rz7d p(d kier(wnictwe" W. $awlaka - .o'od%3 &y konXikt, kt-$y .$a'i%
do.$o'adzi do $oz.adu koa(icji .$z%d j%j za.$zysi64%ni%3, Pa$lak #o -&>odn!en!- & SL2"
do*)ar&(' #re&(den)o$! $'a*n% l!*)C *k'ad- r&%d- =sku&ani%ci>
- al!an* +!Cd&( #re&(den)e+ a #re+!ere+, 'z3ocniony .o.a$ci%3 Wa6sy .$%3i%$ ni%
&y (oja(ny3 .a$tn%$%3 koa(icyjny3 - usta(%nia koa(icyjn% sta'ay si6 Akcj2
- Pa$lak od$o'a' $!e+!n!*)ra Rnan*?$ ,a$ala be& #oro&-+!en!a & +!n!*)re+
Rnan*?$ M. 6oro$*k!+, kt-$y ' akci% .$ot%stu .oda si6 do dy3isji
- &aha+o$an!e re@or+( *a+or&%do$e. - PCL ni% z)adza si6 na .o'iaty
- $&+an!an!e #o&(.! #re+!era $ *)r-k)-r&e r&%d-
- +a*o$a $(+!ana $o.e$od?$ na #ee*elo$*k!h
- n!e#oro&-+!en!a $ &akre*!e #r&(*)%#!en!a Pol*k! do 7E
- &(oko'ani% .$z%z PCL .$oj%ktu ko3%$cja(izacji BQ\
- de(&.a o &+!an!e #re+!era #r&( *!ln(h na!*kah #re&(den)a" >roG%e>o
n!e#od#!*an!e+ b-dGe)- $ ra&!e brak- &+!an( na *)ano$!*k- #re+!era -
zastoso'ani% konst$ukty'n%)o 'otu3 ni%u7no*ci
N. <a,inet D. 3lekse0( 6B ??? =995 9 >E ? =99E!:
- $ozkad stano'isk ' )a&in%ci% - 3ni%j ko$zystny d(a PCL =ty(ko : 3inist$-'>
- anek* do -+o$( koal!(.ne. & 1//9 - .unkt dotycz2cy zasad .o(ityki in7o$3acyjn%j $z2du
- (%'ica c1ciaa do&$yc1 stosunk-' z dzi%nnika$za3i V zasady '%'/ dziaania koa(icji,
'skazano ksztat $%7o$3y ad3inist$acji )os./ i sa3o$z2do'%j
- kont$akt z 'oj%'od2 kato'icki3 ' s.$a'% $%st$uktu$yzacji .$z%3ysu na (2sku, dyst$y&ucja
*'iad%ct' NFI
- #re+!er #ro$ad&!' ak)($n% #ol!)(kC &a>ran!&n% - co do.$o'adzio do na.i6+ z
.$%zyd%nt%3 - O(%ksy 'yj%c1a na o&c1ody DL/ $ocznicy zako5cz%nia II W do 8osk'y, a
.$%zyd%nt zakaza 3u $%.$%z%nto'ania ta3 Po(ski
- kon]!k)( na )le ka+#an!! #re&(denk!e.
- #o #oraGe Wa'C*( d(+!*.e &'oG(l! +!n!*)ro$!e #re&(den( - no'yc1 .o'oa
K'a*ni%'ski
- no+!na.a MSZ" MSW ! MON $($o'a'( *#?r $ koal!.! - &yy to re*or)( #re&(denk!e,
K'a*ni%'ski z CLH, 'i6c CLH u'a4a, 4% 'szystki% t%ki na(%42 si6 j%3u, PCL 42dao 8ON no i
si6 udao
IK
- *#ra$a Olek*e>o =do3ni%3ana 's.-.$aca z 'y'iad%3 $osyjski3> - .ocz2tko'o O(%ksy
za.o'i%dzia, 4% .ozostani% na stano'isku, a(% ' 'yniku .$%sji '%'n2t$z CLH .oda si6 do
dy3isji
- l-do$( h!el! &+!an( &a #o+o% kon*)r-k)($ne>o $o)-+ n!e-@no! - .$z%z to
CLH 3ia z)odzi
si6 na ic1 .$%3i%$a, a(% sojusz u'a4a to za .o3ys ni%$%a(ny, no3inacj6 sz%7a $z2du z)odni%
z 8a2 Konstytucj2 3ia 'ysun2+ .$%zyd%nt, 'i6c ni% &yo&y .$%3i%$a z PCL
0. <a,inet W. &i"(szewicza 6> ?? =99E 9 =J @ =99J!:
- .ozostao 'i%(u 3inist$-' z .ozostayc1 )a&in%t-' - PCL ; stano'isk, CLH I, ni%za(%4ni - E
- anek* do #oro&-+!en!a koal!(.ne>o ; #r&en!e*!en!e +oGl!$o! #ode.+o$an!a
de(&.! #r($a)(&a(.n(h na a'% RM
- .o : 3i%si2cac1 dziaania 7aza k$yzys-' i konXikt-'
- &a&e#ne $(#o$!ed&! l!der?$ SL2 $obe PSL - s.$o'oko'ani% (udo'c-' do
o.uszcz%nia koa(icji, &y 3o4na &yo .$z%.$o'adzi
'cz%*ni%jsz% 'y&o$y .a$(a3%nta$n% =osa&ion% PCL ni% 3iao&y szans>
- #roble+ re@or+( en)r-+ r&%do$e>o - (ik'idacja E $%so$t-' i .o'oani% I innyc1 =.$z%d
$%7o$32 : $%so$ty &yy CLH, a ? PCL, .o $%7o$3i% CLH - E, a PCL ty(ko $%so$t ska$&u>
- e*kala.a do#!ero" >d( #r&($r?ono 'a na &boGa #a*&o$e - s.o$y '%'n2t$z PCL i
kon(ikt 'ok- Koodki
- PSL &'oG('o $n!o*ek o od$o'an!e r&%d-" k)?r( $(o@a'o - (udo'cy, )dy do'i%dzi%(i si6
o 3o4(i'o*ci .$z%.$o'adz%nia .$z%dt%$3ino'yc1 'y&o$-' na'i2za(i kontakt z (id%$%3
mCo(ida$no*cim, &y o.$aco'a
's.-(ny 7$ont ski%$o'any .$z%ci' (%'icy - c1ci%(i zdystanso'a
si6 od koa(icji, ' kt-$%j &y(i : (ata
- naj'a4ni%jsza &ya #o$?dH & 1//0 - $(#o$!edH C!+o*&e$!&a 'y'oa k$ytyk6 $z2du
=na .ytani% o %'%ntua(n% odszkodo'ania od $z2du od.a$B m#$z%&a &yo si6 u&%z.i%czy+m>
- >ab!ne) )r$a' do koFa II kaden.! Se.+-
B. <a,inet k(alicyjny D. #uzka 6H= @ =99J 9 E F? >CCC!:
- 'adza d(a .$a'icy - AWC i @W
- -+o$a koal!(.na - .odzia '.y'-', stano'isk, .$zydzia stano'isk 'oj%'od-' i
'ic%'oj%'od-'
- #r&e#ro$ad&en!e K re@or+ =t%$yto$ia(n%j, u&%z.i%cz%nio'%j, zd$o'otn%j, %dukacyjn%j>
- na .ocz2tku &$ak z)ody 'ic%.$%3i%$a Ba(c%$o'icza na 'ci%(%ni% 'szystkic1 j%dnocz%*ni% -
c1cia ty(ko < - z3iany syst%3u u&%z.i%cz%5 i zd$o'ia - z)odzi si6 ' za3ian za o&i%tnic6
.o.a$cia .$oj%ktu '.$o'adz%nia .odatku (inio'%)o
- $e$n%)r& 1WS ; >r-#a #o*'?$ n!e!den)(Rk-.%(h *!C ! o#o&(.a $obe koal!.! &
7W
- 9KKK - an%ks do u3o'y koa(icyjn%j - k'%sti% $%7o$3y .odatko'%j, dyscy.(ina )oso'ania,
ni%t'o$z%ni% ' czasi% d%&at o.ozycji '%'n2t$z$z2do'%j> - ni% dot$zy3ano
- kon]!k) +!Cd&( 6alero$!&e+ a +!n!*)re+ ,ro#!$n!k!+ =.oda'a inn% 'ska,niki
)os.oda$cz% ni4 'ic%.$%3i%$> - .$%3i%$ u$(o.o'a K$o.i'nicki%)o
- $(.!e 7W & koal!.!
- koa(icja 3ni%jszo*cio'a - '.y' K$zak(%'ski%)o
/. <a,inet "niejsz(4ci(wy D. #uzka 6J F? >CCC 9 =9 @ >CC=!:
- doko.to'ani% 3inist$-' na 'o(n% $%so$ty, .o 'yj*ciu z koa(icji @W
- n!k'e #o#ar!e *#o'e&ne" ale )r$an!- r&%d- n! n!e &a>raGa'o" bo $ +(l
,on*)()-.! /0 $(+!ana #re+!era )(lko #r&e& kon*)r-k)($ne $o)-+ n!e-@no!
- za)$o4%ni%3 &yo )oso'ani% nad &ud4%t%3, a(% AWC =' za3ian za .o.a$ci% kandydatu$y
Ba(c%$o'icza na stano'isko .$%3i%$a NBP> ut$zy3a si6 u 'adzy
- #oraGka ,r&akle$*k!e>o ' 'y&o$ac1 .$%zyd%nckic1 s.o'odo'aa kr(&(*
- .o.a$ci% s.adao, a .$%3i%$ ni% $o&i nic &y t%3u za$adzi
;L
- rekord $ d(+!*.ono$an!- +!n!*)r?$ - ; =no, a(% zd$o'ia z3a$>
- ki(ka 3i%si6cy .$z%d ko5c%3 s.$a'o'ania 'adzy Buz%k zacz2 dystanso'a
si6 od K$zak(%'ski%)o
- .oda si6 do dy3isji na .i%$'szy3 .osi%dz%niu C%j3u IZ kad%ncji
1:. <a,inet K. Millera 6=9 @ >CC= 9 > F >CCB!:
- SL2;7P" PSL
- .o$ozu3i%ni% koa(icyjn%
- ojoj G>
11. $ierwszy rz7d M. #elki 6> F >CCB 9 =B F >CCB!:
N )a&in%t .od ki%$o'nict'%3 B%(ki .o'oany .$z%z K'a*ni%'ski%)o .o za.o'i%dzian%j dy3isji
$z2du 8i((%$a
- 6elka $(>'o*!' e_#o*e #ro>ra+o$e" n!e -&(*ka' $o)-+ &a-@an!a
- .$%zyd%nt .$zyj2 dy3isj6 Rady 8inist$-' i .o'i%$zy j%j s.$a'o'ani% o&o'i2zk-' do czasu
.o'oania no'%)o )a&in%tu
1<. )ru0i rz7d M. #elki 6== F? >CCB 9 =9 @ >CC5!:
- .o'oany .o .i%$'sz%j ni%udan%j .$-&i% st'o$z%nia $z2du
- ' .i%$'szy3 konstytucyjny3 k$oku .$%3i%$ ni% uzyska 'otu3 zau7ania, ' d$u)i3 C%j3 ni%
z)osi s'oj%)o kandydata na .$%3i%$a, ' t$z%ci3 .$%zyd%nt .ono'ni% .o'i%$zy u$z2d
.$%3i%$a 8a$ko'i B%(c%
- j%dyna z3ian2 .%$sona(na ' stosunku do .o.$z%dni%)o skadu &y 3inist%$ zd$o'ia
- U <::K Se.+ #ono$n!e -d&!el!' r&%do$! $o)-+ &a-@an!a
- = E <::= #o de(&.! Se.+- o n!e*kraan!- kaden.!" N E" #re+!er $ra& & r&%de+
#oda' *!C do d(+!*.!" #re&(den) d(+!*.! n!e #r&(.%'
-$ *!er#n!-" $ &$!%&k- & #r&(*)%#!en!e+ #re+!era do P2" SL2 $(o@a' #o#ar!e dla
r&%d- Marka 6elk!. R&%d #oda' *!C do d(+!*.!.
19. <a,inet '. Marcinkiewicza 6H= @ >CC59=B F?? >CCE!:
; .ocz2tko'o )a&in%t 3ni%jszo*cio'y PiC, .o Aasku $oz3-' koa(icyjnyc1 z PO, zo4ony z
.o(ityk-' PiC i ni%za(%4nyc1 =Z/ Qi(o'ska, Z/ R%(i)a>,.o'oany i za.$zysi64ony .$z%z
K'a*ni%'ski%)o
- u3o'a koa(icyjna PiC z Ca3oo&$on2, Na$odo'y3 Ko%3 Pa$(a3%nta$ny3 i LPR Nno'y $z2d
uzyskuj% =D/LD/<LLE> 'i6kszo*+ .a$(a3%nta$n2
- ZII <LLE 8a$cinki%'icz in7o$3uj% Ko3it%t Po(ityczny PiC o za3ia$z% .odania si 6 do dy3isji a
t%n $%ko3%nduj% 0/ Kaczy5ski%)o na stano'isko .$%z%sa
R8
- Od'oani% )a&in%tu .$z%z L/ Kaczy5ski%)o
Skr?)o$oD
3ab!ne)( koal!(.ne $ Pol*e
$ la)ah 1/B/;<::0 r.
n W )rak!e )ran*@or+a.! Se.+ #o$o'a' 19 #re+!er?$" & &e>o .eden (W. Pa$lak) &'o4('
re&(>na.6 #o 99 dn!ah n!e-dane. +!*.!.
n 11 b('o *&e@a+! >ab!ne)?$ koal!(.n(h"
n 9 (J. 6-&ek" L. M!ller" J. ,a&(F*k!)" na.#!er$ *&e@o$!e r&%d- koal!(.ne>o"a na*)6#n!e ;
>ab!ne)- +n!e.*&o!o$e>o.
n Jeden (,. Mar!nk!e$!&) na.#!er$ *&e@ >ab!ne)- +n!e.*&o*!o$e>o " a na*)C#n!e
r&%d- koal!(.ne>o.
` 2$!e #!er$*&e koal!.e (T. Ma&o$!ek! ! J. ,. 6!elek!) ; harak)er #onad#ar)(.n(.
` Po&o*)a'e koal!.e >ab!ne)o$e l!&('( od d$?h (W. Pa$lak" J. Olek*(" W. C!+o*&e$!&" J.
6-&ek) do *!ed+!- ->r-#o$aF #ol!)(&n(h ([. S-hoka).
` 2$!e koal!.e od +o+en)- #o$*)an!a b('( +n!e.*&o!o$e (J. Ol*&e$*k!" [. S-hoka)"
` Tr&( nabra'( )ak!e>o harak)er- $ )rak!e )r$an!a >ab!ne)- (J. 6-&ek" L. M!ller" J.
,a&(F*k!)
;9
;<