You are on page 1of 190

NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C!

A TR 1
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com



M
MM!
!!
C
CC I
II!
!!
C
CC

KY NANC CH!NC.................................................................................. 5
Mu n con vI f chu de p.......................................................................... 6
a n co da y cho con yu fhich vI c do c sa ch7...................................... 8
khuy n khich fre da do c fha o ...................................................... 11
Ho c do c fheo ca ch nghe....................................................................... 14
Ho c do c ba ng ca ch nhn...................................................................... 15
10 ca ch gIu p fre fu fIn fruo c nhu ng con s....................................... 16
..................................................................................................................
10 ca ch gIu p fre pha f frI n ky nang do c........................................... 19
10 dI u gIu p con ba n nang cao hI u qua do c sa ch........................... 22
Ca c hoa f d ng fhu vI d pha f frI n ky nang vI f............................. 24
Ca c hoa f d ng vuI gIu p pha f frI n ky nang nghe............................ 27
o c sa ch: Con ba n dang o gIaI doa n na o7......................................... 29
Ia m fh na o d gIu p con pha f frI n v n fu vu ng7........................... 31
Khuy n khich nhu ng fre yu fhich vI c vI f Ia ch............................ 34
Ca c hoa f d ng fhu vI fhu c da y ky nang no I cu a fre ........................ 36
Nhu ng nef ve dau fIn........................................................................ 40
Su a fa f no I ngo ng................................................................................ 44
NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 2
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com
Tre em ho c do c nhu fh na o7 ............................................................. 47
Ca ch nang cao ky nang ngu am cho fre mo I bI f do c...................... 50
VuI choI d pha f frI n kha nang foa n ho c........................................ 51
Nhu ng gIaI doa n quan fro ng: Ky nang no I....................................... 53
Ta p vI f m f gIaI doa n quan fro ng frong qua frnh pha f frI n fri
na o cu a fre em..................................................................................... 57
VaI fro quan fro ng cu a pha f frI n ngn ngu .................................... 60
Ca ch nha n bI f fnh fra ng y u fhinh gIa c o fre ............................... 62
a y s cho con va o Iu c na o va ba ng ca ch na o7................................. 64
Ia m sao d con ba n ho c gIo I mn Van7 ............................................ 65
CHOI MA HO C....................................................................................... 66
Tu ghe f fha nh fhich. Ia m sao d con ba n co fho I quen fhich do c
sa ch....................................................................................................... 67
Tro choI fhich ho p cho ca fre hI u d ng, nghIch ngo m hay fI mI, dIu
da ng...................................................................................................... 69
Vo I fre con, choI Ia ho c........................................................................ 71
Ia m sao bI f khI na o be sa n sa ng choI vo I ba n7.............................. 74
Nhu ng fro choI da y ca c ky nang xa h I ............................................ 77
a nh fhu c gIa c quan........................................................................... 78
choI.................................................................................................. 80
choI cho fre nho duo I 2 fu I.......................................................... 82
choI cho be fu I fa p dI ................................................................... 83
choI cho be Io n ............................................................................... 86
Tha h ma y mo fay chan.................................................................... 89
Tre con Io n In nho vuI choI............................................................... 91
NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 3
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com
Cho n d choI cho fre ........................................................................... 93
Sa ch na o da nh cho con7...................................................................... 95
Tu ghe f fha nh fhich. Ia m sao d con ba n co fho I quen fhich do c
sa ch....................................................................................................... 98
CHOI VO I ........................................................................................ 100
Nhu ng fro choI yu fhich................................................................. 101
ChoI d vuI foa n ho c da nh cho be o fu I fa p dI.............................. 103
ChoI vo I con khI ba n da m f va bu n ngu...................................... 105
Nhu ng fro choI fhu vI cho be duo I 1 fu I........................................ 107
Nhu ng fro choI hu u ich o frong nha ................................................ 109
NH! NC I ! CHA M NN I T................................................. 113
Ma u sa c a nh huo ng d n fam Iy fre ................................................. 114
8 ca ch gIu p fre cham ho c.................................................................. 116
Ca ng Io n ca ng khn ngoan............................................................... 120
Cha me pha I bI f no I KHONC......................................................... 122
Cham so c con ca I sau gIo ho c........................................................... 125
Chua n bI ky fhI cho fre ..................................................................... 127
Chu ng so fhu va f o fre em............................................................... 129
Con m f.............................................................................................. 131
a y cho fre bI f ca ch chIa se ............................................................ 132
Cho con co h I.................................................................................... 134
H f so khI dI ba c sI............................................................................ 135
Io ng yu fhuong fa c d ng d n su pha f frI n fri na o .................... 137
Tnh yu fhuong fa c d ng d n su pha f frI n fri na o..................... 139
Ho c ma choI ....................................................................................... 140
NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 4
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com
No I chuy n vo I be 1 - 2 fu I.............................................................. 141
Nn Ia m g n u nghI ngo kha nang gIao fI p cu a be co va n d 7.. 144
No I chuy n vo I be 2 - 3 fu I.............................................................. 145
No I chuy n vo I be 4 - 5 fu I.............................................................. 146
Tu vu ng va nhu ng ma u cau gIao fI p fIu bI u............................. 147
No I chuy n vo I fre so sInh................................................................ 149
Ta I sao fre mu f ngo n fay7 ................................................................ 152
VI c an u ng va nghI ngoI ................................................................ 154
Tinh hI u ky cu a fre con................................................................... 156
TI khng mu n qua f ma ng con mnh............................................ 162
CIu p fre vuo f qua gIaI doa n no I KHONC....................................... 166
KhI b me khng fhich nhu ng du a ba n cu a con ............................ 167
u a an f I Iun Ia con a c m ng cu a gIa dnh fI............................ 170
CIu p be ho c n fhI ............................................................................. 171
Con yu, con ghe f.............................................................................. 174
Ia phu huynh, I fha f cha ng d ...................................................... 175
Io I no I cha ng ma f fI n mua............................................................. 177
KhI fre nho bI Ia c .............................................................................. 179
Ia m sao d ham no ng bo n fre sau ky nghI7................................... 180
KhI con choI dI n fu .......................................................................... 182
KhI na o mo I co fh bI f duo c con ba n fhua n fay na o7 .................. 184
Nhu ng da u hI u ca nh ba o fre cha m pha f frI n v ma f xa h I va
nha n fhu c........................................................................................... 185
Ca ch cu xu vo I fre 5-6 fu I ............................................................... 188
NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 5
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com








K
KKY
YY

N
NNA
AAN
NNC
CC C
CCH
HH!
!!N
NNC
CC














NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 6
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com



Mun con vit ch ep

Khng pha I nga u nhIn ma nhI u nguo I co chu vI f ra f de p nhu
r ng bay phuo ng mu a. Ia I co Ia m nguo I khng da m dua chu cu a
mnh cho aI xem. Va y Ia m fh na o d fre vI f chu de p o nhu ng nam
fI u ho c7
! n na n fre fu fhuo ban da u
Ha n ca c ba n khng qun cau: a y con fu fhuo co n fho, cng
vI c khI da fha nh fho I quen, fha nh n p se ra f kho chu a. Chu vI f cu a
fre cu ng va y, xa u do nhI u Iy do, nhung nguyn nhan quan fro ng
nha f Ia fre khng vI f du ng ca ch fu nhu ng nga y da u fa p vI f. Va sau
day Ia ca ch fa p vI f cho fre .
Pha n chua n bI pha I duo c d cao
Vo sa ch chu de p Ia fIu chi ha ng da u o nhu ng nam fI u ho c.
Tre d fhich fhu , say m va ham ho c hon vo I dI u kI n ho c fa p fhoa I
ma I. o va y, ba n nn da u fu ngay fu ban da u, vu a da f hI u qua cao
vu a do f n ke m v sau.
a n va gh pha I vu a du ng fa m cu a fre , sao cho khI fre ng I fh
khuy u fay vu a cha m xu ng ma f ba n. N u ba n qua fha p, fre pha I
khom Iung xu ng, Iau nga y se bI gu hoa c f hon nu a Ia ve o c f s ng...
Nhung n u ba n qua cao, fre pha I nhuo n nguo I In, hoa c cu I sa f d
vI f d da n d n ca n fhI...
Cho n vo fa p vI f cho fre cu ng Ia m f khau quan fro ng. Tre mo I
fa p vI f nn cho n Ioa I vo co ke Iy fo, ro nef... , gIay day d chu
khng bI ha n hoa c mu c khng bI fha m sang ma f gIa y bn kIa. Mo I
fa p vI f, co fh cho fre vI f bu f ch, sau da y mo I vI f bu f mu c. Khng
nn cho fre vI f bu f bI, v d fron, nha y cu a vI f se d Ia m cho fre
khng Ia m chu duo c cay vI f cu a mnh va ne f chu khng fha f.
NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 7
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com
A nh sa ng o go c ho c fa p cu a fre cu ng ra f quan fro ng. M f go c ho c fa p
sa ch se , sa ng su a Ia m cho fre d chIu va hung pha n hon. Khng nn
cho n ch f I fam, mu I gIa n Ia m fre dam ra so ha I va khng co n hu ng
fhu frong vI c ho c.
N u da f de n, ba n pha I da f phia fruo c ma f hoa c ha f fu bn fra I
sang. V n u da f sau Iung hoa c bn pha I, bo ng cu a Iung va fay fre se
Ia m f I fa p.
Nhu ng nga y da u fIn Ia quan fro ng nha f
Nhu ng nga y da u fa p vI f ra f quan fro ng vo I fre . Tre sau na y co
vI f chu de p hay khng fh ngay nga y da u pha I ke m cha f, khng pha I
fha y fre bI f vI f Ia duo c. VI f khng du ng ca ch, d fa p khng du ng
vI fri cu ng Ia m cho chu fre khng de p. VI f ca u fha , qua y qua cho
qua va khng fheo do I d u khI n fre if vI f hoa c khng c ga ng vI f
cu ng Ia m hI u qua vI c fa p vI f bI gIa m.
KhI khau chua n bI da hoa n fa f, ba n ba f da u fa p vI f cho con
duo c r I da y! HI n nay, fa I ca c nha sa ch co ra f nhI u Ioa I vo fa p vI f
cho fre , nhu ng quy n vo na y co ha ng chu ma u o da u frang va fre se
vI f fheo chI m f kI u chu ma u do cho d n h f frang. VI f dI, vI f Ia I
nhI u Ia n, nha m gIu p fre quen vo I ca c ky fu , khng ma c I I chinh fa
va vI f cho d u fay.
a ng ng I khI vI f cu ng ca n pha I chu y . Nn fa p cho fre ng I
fhoa I ma I, vo d fha ng fruo c ma f. NhI u fre d vo nghIng ha n v
bn pha I hoa c bn fra I mo I vI f duo c, ba n nn su a ngay ca ch ng I saI
na y, d Iau da n fha nh fho I quen ra f kho su a.
Ia m ba n ra su c chInh su a chu vI f cho con khI ga o da fha nh
com, co nghIa Ia fre da quen vo I ca ch vI f rIng cu a no . Trong
fruo ng ho p na y, ba n pha I fu ng buo c na n Ia I chu ba ng ca ch cho fre
vI f fha f nhI u fheo khun ma u. I nhIn, finh kIn fr Ia ca n fhI f
frong fruo ng ho p na y v fre ca n fho I gIan d fa p Iuy n Ia I.



NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 8
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com



Ban co day cho con yu thch vic oc sach?

Tre em fhich sa ch hon Ia fhich do c sa ch. Ha y Ia m fra c nghI m
sau day xem ba n co fh Ia m cho con mnh yu fhich vI c do c sa ch hon
khng.
1. Pho ng con ba n co bao nhIu cu n sa ch7
a. If hon s gIa y frong pho ng.
b. Khng co cu n na o ca ; foa n b sa ch d u o frong pho ng sa ch
cu a gIa dnh.
c. Ca n ba ng s sa ch frong khu vu c da nh cho fhI u nhI cu a fhu
vI n cng c ng.
1. Cau fra Io I du ng Ia c. a n nn ba f fre vu I da u va o sa ch vo va
nn co sa n nhu ng Ioa I ma no ca n. sa ch frong pho ng cu ng vo I d
choI, fre se fang cuo ng vI c do c sa ch nhu m f hnh fhu c gIa I fri. N u
ba n khng mu n f n fI n mua sa ch mo I, ha y d n ca c cu a ha ng sa ch
cu d mua.
2. a n fhuo ng Ia m g khI fha y con ba n ra nh r I7
a. Cu ng do c vo I con m f Ia f, r I ba f no do c m f mnh.
b. Khuy n khich fre dI choI m f mnh, d ba n duo c ra nh r I.
c. a o con xem vIdeo.
2. Cau fra Io I du ng Ia a. Khuy n khich fre do c sa ch m I khI
ra nh hoa c bu n cha n. Co fh ba n pha I fheo do I m f s cu c fhI ha p
da n frn fruy n hnh, nhung m I f I nn bo ra m f if fho I gIan d do c
sa ch. o c chung vo I con Ia ca ch f f nha f d chIa se nhu ng kInh
nghI m vuI va fa p cho con d I pho vo I nhu ng fha ch fhu c mo I. a n
do c cho con nghe, hoa c n u co fh , no I con do c m f mnh.
NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 9
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com
3. a n do c sa ch va o Iu c na o7
a. Sau khI con ba n ngu ; o Ia Iu c yn fInh nha f frong nga y.
b. TI khng co fho I gIan d do c.
c. o c fruo c ma f con ba f cu Iu c na o.
3. Cau fra Io I du ng nha f Ia c. Con ba n mu n ba f chuo c ban.
N u ba n do c fruo c ma f no va d sa ch kha p noI frong nha , fre cu ng se
do c ba f cu Iu c na o co fh .
4. a n da n con d n fhu vI n Ia n cu I khI na o7
a. Iau qua fI khng co n nho .
b. Tua n fruo c.
c. Khoa ng hon ba fha ng.
4. Cau fra Io I du ng nha f Ia b. Nn dua fre d n fhu vI n d u
da n, hoa c khI no mu n. Ta p cho fre fho I quen dI fhu vI n, Ia m cho fre
fhe fhu vI n rIng.
5. N u be chI mu n do c hoa c xem fruy n cuo I ba ng franh, ba n
se Ia m g7
a. Khng cho va ba f do c nhu ng sa ch co n I dung hay hon.
b. Cho phe p va mua cho fre nhI u hon.
c. Cho phe p do c va I cu n m I fua n vo I dI u kI n pha I do c ca c
Ioa I sa ch kha c nu a.
5. Cau fra Io I Ia c. Cng vI c cu a ba n Ia pha I do c va da y cho fre
yu fhich sa ch vo . N u fruy n franh co n I dung xa u, ba ng mo I ca ch
ba n pha I gIa I fhich, nhung va n fI p fu c cho do c d fhu fha ch. a n
da n ca c em se hI u duo c va n d .
6. a n Ia m g khI con ba n cho n do c Ioa I sa ch qua kho 7
a. Cho fre bI f sa ch na y vuo f qua kha nang cu a em.
b. o c so qua cho fre nghe, Ioa I bo nhu ng fu va kha I nI m kho
hI u, r I Ia y sa ch d hon.
NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 10
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com
c. o c cho fre nghe, gIa I fhich nhu ng fu kho va no I sang chuy n
kha c.
6. Cau fra Io I Ia c. Khuy n khich fre do c nhu ng Ioa I sa ch hay
ma c du hoI kho . a n nn do c sa ch kho nhI u hon cho fre nghe. KhI
co dIp nn da y fhm ca c fu kho .
7. N u con ba n mu n nghe dI nghe Ia I cau chuy n ba n da qun
fh ba n Ia m g7
a. CIa vo bI ma f sa ch.
b. o c cho fre nghe nhung sau do d nghI chuy n sa ch kha c.
c. TI se ba o chI do c sa ch do m I fua n m f Ia n.
7. Cau fra Io I Ia b. Tre em fa p do c cha ng qua Ia Ia p dI Ia p Ia I
ma fhI va fhuo ng fhich nghe Ia I nhu ng sa ch da do c. Nn chI u ca c
em, su Ia p Ia I gIu p ca c em d nho , do Ia mu c dich cu a fa p do c.
Khuy n khich ca c em ho c fhu c m f s cau frong sa ch va yu ca u do c
Ia I fheo ca ch nho cu a ca c em.
8. N u con ba n ca m fha y khng fhich do c, ba n se Ia m g7
a. a f do c m I dm 30 phu f.
b. a f ca c em d n fhu vI n hoa c hI u sa ch va fm Ioa I sa ch ma
fre quan fam.
c. K no , fI khng quan fam.
d. TI chua ga p fruo ng ho p na y, con fI ra f fhich do c sa ch.
8. Cau fra Io I Ia b. Co fh con ba n fra nh ne sa ch vo v fha y
khng co g ca n. CIa I fhich cho ca c em bI f do c sa ch co fh bI f duo c
nhI u fhng fIn ma ca c em quan fam nhu khu ng Iong, xe c , ba fIn,
ngI sao dI n a nh, fro a o fhua f... Tre khng fhich do c sa ch co fh Ia
do m f s va n d ho c ha nh, cho nn pha I d y su fhI u so f do . a n
cu ng nn kI m fra ma f cu a con. Va n d fhI Iu c cu ng Ia m cho fre
khng fhich do c.
9. Con ba n fhich nha f Ioa I sa ch na o7
NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 11
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com
a. I u na y kho I pha I ho I v no cu ng fI do c Ioa I sa ch do ha ng
nga y
b. TI khng bI f, ha u nhu con fI chI do c sa ch o fruo ng.
c. O fhu vI n, fI khng fhich con fI do c dI do c Ia I nhu ng cu n
sa ch co o nha .
9. Cau fra Io I Ia a. N u ba n do c cho fre nghe fu khI co n be , ba n
nn co va I cu n sa ch hay. V fri nho Ia pha n ra f quan fro ng khI fa p
do c. a n cu do c Ioa I sa ch no fhich cho d n khI na o no ba o fhI.
10. a n co fhuo ng do c vo I con ba n khng7
a. Khoa ng m f fua n hoa c if hon.
b. a f k Iu c na o, ba f k o dau.
c. M I f I m f fI ng r I xem no co fhich hay khng.
10. Cau fra Io I du ng Ia b. Nn co fho I quen do c m I nga y va do c
cho fre nghe fruo c khI dI ngu , hoa c ngay sau bu a an f I, nhung du ng
e p khI fre chua mu n. Nn do c sao cho vuI chu khng pha I Ia m f
cng vI c.











NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 12
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com



khuyn khch tre a oc thao

KhI con ba n da do c fha o, va n cu fI p fu c khuy n khich fre do c
fhm. V m I em co ca ch ho c rIng, nn chu ng fa sa p x p nhu ng hoa f
d ng na y fheo ca ch ho c rIng cu a fu ng em.
Ho c do c ba ng nhu ng ca ch fu nhIn
- VI f ba o o nha . Yu ca u fre vI f Ia I nhu ng chuy n dang xa y ra
frong gIa dnh. Cho n nga y sInh, chuy n dI choI xa va nhu ng vI c o
fruo ng Ia m d fa I d vI f. R I ba f do c Ia I cho nguo I kha c nghe.
- Tm hI u ca c fu v fr ng fro f. n fhu vI n do c Ioa I sa ch v
Ia m vuo n hoa c mua o nha sa ch. o c d fm ca c Ioa I cay, hoa, rau
frng de p ma f r I mua ha f hoa c cay con o vuo n kI ng v cham so c
chu ng.
- Ia m fhe da nh da u frang. Ca f m f mI ng gIa y cu ng hnh chu
nha f. u c I o phia frn, cho fre da nh da u, da n va frang fri fu ng ma f
fheo nhu y fre r I xo day qua I .
- Co I fhu cho fa c gIa ma fre yu fhich. Nn da f m f s cau ho I
d gIu p fre vI f fhu. Con fhich sa ch cu a fa c gIa o dI m na o7 Con fha y
fh na o khI do c nhu ng fruy n na y7 Con fhich nhan va f na o7 KhI vI f
xong d fn fa c gIa ca n fha n va dI go I.
- II f k nhu ng fu Ia . KhI fre ga p m f s fu Ia , yu ca u em vI f
ca chu va nghIa cu a fu do ra. ay Ia ca ch hay d Ia m fang v n fu
vu ng.
- Cho fI n mua sa ch. N u ba n khng mu n su du ng fI n fha f,
ba n co fh ve ra. Pha f fI n ma f d chI fIu nhu ng vI c Ia f va f o nha .
KhI con ba n d da nh duo c khoa ng 5-10 d ng, da f con d n nha sa ch
va d cho fre fu xa I fI n.
NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 13
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com
- Ca p go fa c gIa . Ca c fa c gIa vI f sa ch fhI u nhI fhuo ng hay co
ma f o nha sa ch, nha fhI u nhI... Nn do c ba o va xem fhng ba o
- Ia m ch do c sa ch. Trong pho ng ngu cu a fre , ch ng ch I va cay
Iau nha , phu m n In frn d Ia m fha nh ca I I u. a o fre Ia y m f cu n
sa ch va cay de n pIn chuI va o I u do c sa ch. Mu a he fre co nhI u gIo , co
fh Ia m I u ngoa I san.
- Na u an fheo sa ch.
- T chu c fI c fheo sa ch. o c ky sa ch ma fre fhich va nghI xem
nguo I fa fhuo ng f chu c m f bu I fI c nhu fh na o. a n co fh frang
fri pho ng cu a con nhu frong Harry Poffer. No I con va ca c ba n cu a no
fha o Iua n v ma y cu n sa ch do .













NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 14
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com



Hoc oc theo cach nghe

- n fhu vI n hoa c nha sa ch nghe k chuy n khng chI Ia dI
choI, ma co n gIu p con ba n fm hI u fhm v nhu ng cu n sa ch mo I va
ga p go ca c fre kha c. Qua sa ch vo ba n cu ng nn cho n m f va I me o va f
d gay khng khi vuI nh n khI do c.
- VI f fhu c don cho bu a f I cu I fua n. a n nn quy f dInh cho
an mo n g, r I yu ca u con vI f va fa mo n an do . a o fre du ng nhu ng
finh fu mIu fa nhu xa Ia ch xanh, fuoI, mo n ga no ng va kem
ngo f, Ia nh. ChoI fro fm nhu ng finh fu mIu fa va o nhu ng Iu c nghI
ngoI frong gIa dnh.
- Tm ba n do c sa ch chung. a y cho fre bI f chIa se fhu vuI do c
sa ch vo I nguo I kha c. Co I dI n cho m f nguo I ba n hoa c anh chI em ho
va sa p x p fho I gIan do c sa ch, frao d I sa ch vo I nhau. Yu ca u ca c em
no I chuy n va do c chung sa ch m I fua n.
- o c cng fhu c na u an va cu ng na u. a f da u ba ng sa ch da y
na u an da nh cho fre em co mInh hoa , con ba n se bI f na u mo n an
nhu fh na o. o c cng fhu c cho fre Ia m fheo. Na u ca c mo n an fheo
sa ch se da y cho fre bI f sa ch vo co nhI u fhng fIn ra f hu u ich.
- Tham gIa cau Ia c b sa ch he . Hoa f d ng na y ra f b ich nhung
hI m noI f chu c.




NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 15
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com



Hoc oc bng cach nhn

- o c chuy n phIm sau do dI xem phIm. Con ba n se fhich fhu
khI nhn fha y ca c nhan va f frong phIm da duo c do c frong sa ch. a n
cu ng co fh fhu bang vIdeo d xem. vuI hon, nn f chu c m f
bu I fI c va mo I ca c em kha c d n do c va xem phIm vIdeo. Yu ca u ca c
em fha o Iua n cu n phIm do d gIu p vI c do c hI u duo c f f hon.
- a n hnh. Yu ca u con ba n du ng keo da n nhu ng bu c hnh ca c
em yu fhich va o aIbum |hoa c da n In gIa y ma u sau do du c I va
bu c Ia I) va vI f Io I chu fhich cho m I bu c hnh.
- a f fa p chi. Cho con ba n xem Iuo f qua ca c gIa d d o cu a
ha ng va cho fre fu cho n nhu ng fhu no mu n. Tre em fhich do c ca c
fa p chi fhI u nhI. Mua 2 cu n fa p chi kha c nhau o qua y ba o hoa c nha
sa ch, r I yu ca u fre cho n Ioa I fhich nha f d da f mua.
- Hnh dung k f qua . Yu ca u con ba n hnh dung va vI f k f
qua cho m f cu n sa ch ma fre fhich.
- o nhu ng fu ngu kho nho , kho vI f va o ca p fa p m I nga y. Ma c
du do chI Ia nhu ng cau don gIa n nhu Me yu con, hay fu ngu kho
vI f nhu "duo ng khu c khuy u", "dm khuya". Cu ng co fh bo kha p
pho ng hoa c ga n ch d ba n cha I da nh rang...
- Cho phe p do c fruy n cuo I. Chu ng fa d u bI f fruy n cuo I
khng pha I Ia Ioa I van chuong chua n mu c, nhung khng fh ca m fre
em duo c.
- MInh hoa cho Io I ba I ha f. VI f Io I cu a ba I ha f ma fre yu fhich
va yu ca u fre ve hnh mInh hoa fheo Io I r I do c Io I cu a ba I ha f.
NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 16
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com
- M I f I nn do c 15-20 phu f, mo I nguo I frong gIa dnh cu ng
nhau do c fruy n. N u ba n be con ghe fham, yu ca u cu ng fham gIa.
Trong Iu c do c, nn ngu ng va I phu f d fha o Iua n.
- CIu s nha f ky . CIao khoa va cha khoa d cho fre fu gIu s
nha f ky ma fre vI f, ma c du no vI f khng da I.





















NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 17
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com



10 cach giup tre t tin trc nhng con s

o c fruy n, ngam fho, va ha f ve Ia nhu ng ca ch ra f f f gIu p fre
fa p do c. a n cu ng co fh gIu p con fu fIn vo I nhu ng con s , Ia m foa n
qua fro choI. O d fu I chua dI ho c, du ng ba f ca c em fI p xu c vo I ba I
fa p hay ba f ky fhu g Ia m cho mn foa n fro nn fe nha f, du ng Iam
cho ca c em ca m fha y so foa n.
Nhu ng em na o choI fro choI co IIn quan d n hnh ho c va s ho c
fhuo ng se pha f frI n kha nang foa n ho c mang finh fru c gIa c. Ta f
nhIn khng pha I fa f ca ca c em d u fro fha nh fhIn fa I foan hoc,
nhung se khng v ich khI fI p xu c vo I foa n so m. Co nhI u ca ch d
vuI foa n ba ng chu .
1. Ha f. Nhu ng em bI f d m fruo c khI dI ho c fhuo ng co Io I fh
hon, va ha f Ia ca ch da y d m d da ng. Co fh ha f d m s khI ru con
ngu ; ha f frn xe, khI In ca u fhang, frong fI m fa p hoa , va k ca khI
dang Ia m vI c va f. Nhu ng ba I ha f d m Iu I s Ia ky nang quan fro ng
khI Ia m foa n fru . KhI ha f ba n nn fhm va o m f s fu quen fhu c v
nhu ng con va f duo c ua fhich nhu : "M f chu voI con, haI chu voI con,
ba chu voI con" va d m da n In "muo I chu voI con". Sau do ha f nguo c
Ia I ca c con s : "Muo I con me o, chin con me o...". Tu y fheo d fu I ma
ba n fhm bo f ca c con s va ca c fu dI ke m.
2. Tho va n. "M f, haI, ba con ga " ; "a, b n, nam cay fam". Tho
va n va nha c gIu p ca c em d hnh dung d nho ca c con s . Tm do c ca c
Ioa I sa ch du ng d d m da nh cho Iu a fu I cu a ca c em, hoa c bIa ra
nhu ng ba I ha f vuI cu ng ha f vo I ca c em.
3. Mo I fhu d u co fh d m duo c. Tre em co fh do c fhu c ca c con
s nhung Ia I khng hI u s 5 Ia g cha ng ha n. S 5 fhu c ra fuo ng
frung cho 5 ca I g do . gIu p ca c em d I chI u fuong u ng gIu a con s
NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 18
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com
va s Iuo ng, ha y fa p cho ca c em quan sa f va ca m nha n duo c ca c vaf
fh co fhu c khI d m. KhI Iau gh , Ia y qua n a o ra kho I ma y gIa f, hoa c
nha f vo so o ba I bI n, ba n ha y d m cu ng vo I ca c em.
4. Su du ng ca c b pha n frn co fh d d m. Tre em o d fu I
na y fhuo ng hay man m kha p mnh ma y, va ra f fhich ca c d choI
foa n ho c ma dI dau chu ng cu ng mang fheo. Ha y d m ma f cu a fre r I
c ng Ia I : M f ma f c ng m f ma f ba ng haI ma f. Co bao nhIu fay,
chan... Thu c ng 2 vo I 2 ba ng ca ch gIo 2 ngo n fay o m I ba n fay r I
c ng Ia I. Co n 5 ngo n chan c ng vo I 5 ngo n chan fh sao7 |d fra nh Ia n
I n nn du ng haI va f cu ng fn). N u fre fhu c su fhich fhu fh ha y
fI p fu c, co n khng fh du ng e p.
5. Nho s . Khuy n khich ca c em chu y d n nhu ng con s duo c
vI f o ca c dIa chI ngoa I duo ng, s xe... cho ca c em fu da nh da u
nga y sInh cu a mnh frn IIch. I u na y khng nhu ng fa o fhm kInh
nghI m do c s cho ca c em, ma co n nha n ma nh cho ca c em bI f ra ng
con s Ia nhu ng ca I ra f bnh fhuo ng frong cu c s ng ha ng nga y.
6. Ta c du ng cu a hnh kh I. Toa n ho c khng chI no I d n ca c con
s ma co n no I d n dI n fich, kich fhuo c, chI u khng gIan, hnh fh ,
va so sa nh. o Ia Iy do fa I sao ca c hnh kh I fruy n fh ng Ia I Ia
nhu ng d choI foa n ho c khng fh fhay fh duo c.
7. Phan Ioa I. Toa n ho c do I ho I kha nang phan bI f nhu ng fhu c
finh gI ng va kha c nhau va sa p chu ng fha nh fu ng Ioa I. fhI f Ia p
ca c ky nang na y, ha y khuy n khich fre sa p x p d va f fha nh fu ng
nho m fheo nhu ng fhu c finh rIng cu a no nhu: bu f ch ma u fheo
fu ng ma u, d choI rIng re vo I du ng cu ho c fa p, qua n a o fheo fu ng
ma u va fu ng Ioa I...
8. o Iuo ng. ChI cho fre bI f ca ch su du ng fhuo c. o xem ca I
ba n, con cho , ca I gIuo ng... cao bao nhIu, da I bao nhIu. M f so I bu n
da I hon hay nga n hon ca I fhuo c do 7 I gIa y cu a aI Io n hon7 Cho fre
du ng du a va o bu c fuo ng, da nh da u va d cha u fu Ia y fhuo c do xem
mnh cao bao nhIu. KhI cha u Io n hon, chI cho no ca ch su du ng
cenfImef d do nhu ng va f nho chinh xa c hon .
9. Na u an. KhI chIn fhIf, nuo ng ba nh..., ha y fa n ga u ba ng foa n
ho c. ba f da u, ba n nn ho I nhu ng cau nhu: mI ng fhIf na o Io n hon
NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 19
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com
mI ng fhIf na o nho hon... Ta I sao pha I can do fru ng va duo ng khI
Ia m ba nh7 Ha y fn fro ng y kI n cu a con ba n khI fa n ga u. Khng ca n
fre pha I fra Io I du ng, chI ca n bI f ca ch finh foa n cu a no ma fhI.
10. u ng qun nhu ng fro choI c dI n nhu choI "Nam Muo I"
|fr n fm), choI d m "m f con chu f co 1 ca I duI, haI ca I faI, m f ca I
da u va b n ca I chan". "HaI con chu f co 2 ca I duI, b n ca I faI..."
NhI u chuyn gIa d nghI cho fre choI dmIn, choI co ca ngu a d d
nha n ra ca kh I s frn dmIn ma khng ca n pha I d m fu ng da u
cha m m f, hoa c cho ngu a dI m f doa n ma khng ca n d m fu ng m f.


















NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 20
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com



10 cach giup tre phat trin ky nng oc

u con ba n mo I bI f do c hay da bI f do c, nn a p du ng fhm
nhu ng ca ch da duo c fhu c nghI m sau day d gIu p fre fa p do c o nha .
Sau day Ia m f s phuong pha p d khuy n khich ca c em mo I fa p do c
va fa o su say m do c sa ch.
1. ChI cho fre nhu ng chu ca I va fu fhen ch f:
Ia n da u fIn con ba n fa p do c, ha y chI fay va o m f fu da c bI f
na o do , gIa I fhich va nha n ma nh nghIa cu a fu , nho du ng chI va o
hnh. Chu ng fa fm fu con ga u o frang na y. Con co nhn fha y chu g
frong fu ga u khng7. Tre em fhuo ng nho nhu ng chu ca I frong fn
cu a mnh fruo c nn ba n ha y fm nhu ng fu co nhu ng chu ca I do .
2. o c fheo ma u:
KhI con ba n da do c duo c m f s fu , ha y cho do c Ia I nhu ng fu do
frong nhu ng fruy n don gIa n. Ha y do c chu da u fIn va yu ca u fre
do c fI p cho d n h f cau.
3. Cu ng fre do c fruy n:
o c m f cau fruy n quen fhu c r I cho fre do c Io n fI ng m f
mnh. CIo ng do c cu a ba n se gIu p fre hI u duo c va vuo f qua nhu ng chI
fI f do I ho I su fInh f . V mu n ghI nho va do c fo chuy n do I ho I m f
su fa p frung cao d , nn ha y fhay phIn m I nguo I do c 1 frang, fre co
fho I gIan d nghI ngoI va nghe ba n do c.
4. u ng v I va ng:
KhI fre chua n bI do c chuy n cho ba n nghe, d y xem quy n sa ch
do co qua kho vo I fre hay khng. N u nha n fha y cu 10 fu fh fre Ia I
ma c ke f m f fu fh ha y cho n m f cu n sa ch kha c d hon. u ng fu
NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 21
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com
ch I n u fre mu n do c dI do c Ia I cau fruy n ma c du chua hI u ro v
do c Ia I m f quy n sa ch gIu p fre fu fIn hon va fre co fh khoe khoang
v dI u do .
5. I n fa p fruo c:
Tre em fhuo ng khng fhich do c nhu ng quy n sa ch mo I v chu ng
khng mu n bI va p fruo c ma f cha me . Tre em mu n coI fruo c, cu ng
nhu dI n vIn se ga p kho khan khI dI n xua f ma khng do c fruo c
kIch ba n. V fh , nn cho fre xem hnh mInh ho a r I ho I fre xem cu n
sa ch do co y no I v ca I g. N u ga p Ioa I sa ch kho do c, nn cho fre do c
fruo c nhu ng fu kho .
6. CIu p do khI ga p fu kho :
N u con ba n bI va p fu na o, du ng e p do c nu a. Truo c h f, no I fre
bo qua fu do , do c fI p pha n co n Ia I cu a cau r I ha y quay Ia I. fre
doa n nghIa cu a fu do . a f fre nhn va o nhu ng chu ca I o da u va cu I
cu a fu d hnh dung ra fu do . N u fre v I na n, khuy n khich fre ra ng
fu do khng kho va cu ng d ghI nho .
7. Tra nh xao Ia ng:
Ma c du cu ng do c vo I con ba n nu a fI ng m I nga y Ia ca n fhI f,
nhung du ng nn do c IIn fu c qua 10 phu f. N u ba n fa p frung va o
vI c da y fre , chu ng se nha n fhu c duo c fa m quan fro ng cu a vI c fa p
do c.
8. Tro chuy n:
Nhu ng cu c nghIn cu u cho fha y, fro chuy n vo I fre em ba ng
ca ch k chuy n se Ia m gIa u v n fu vu ng va su hI u bI f cu a fre . KhI
dI da o hoa c khI do c sa ch xong, fre fhich fha o Iua n v nhu ng g no vu a
do c. Iu c do , ba n nn ho I: Theo con fh sau do chuy n g se xa y ra7.
Hoa c khich I fre nu ra ca m nghI cu a mnh v cau chuy n. I u na y
se gIu p ca c em hI u ro c f fruy n.
9. Co f bu f ch:
Truo c day ca c nha ngn ngu cho ra ng fre em ca n bI f do c fruo c
khI bI f vI f, nhung hI n nay ho nha n ra ra ng vI f cu ng Ia hnh fhu c
ho c do c. a n nn khuy n khich con mnh vI f ra gIa y nhu ng d va f
NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 22
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com
fhuo ng du ng ha ng nga y. Nhu ng cu c nghIn cu u ga n day cho fha y
vI f du ng chinh fa gIu p nguo I mo I fa p do c hI u duo c m I quan h
gIu a ca c chu ca I va pha f am. a n ha y do c cho fre vI f m f Ia fhu go I
cho ba ngoa I va gIa I fhich cho fre hI u v ca ch du ng fu cu ng nhu ca u
fru c m f Ia fhu.
10. uy fr vI c do c:
Khoa ng 12 13 fu I, fre em mo I co fh hI u h f duo c nhu ng
cu n sa ch kha phu c fa p ma chu ng fu do c. I vo I fre , vI c do c gIu p
cho ca c em mo r ng v n fu va kha nang suy Iua n. I nhIn, ba n co
fh fra I qua nhu ng gIay phu f vuI ve fa p do c vo I con.

















NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 23
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com



10 iu giup con ban nng cao hiu qua oc sach

1. Ha y Ia m cho vI c do c sa ch fro fha nh m f fho I quen khng fh
bo ha ng nga y.
2. Ha y do c fa f ca nhu ng g da p va o ma f, nhu ng fa m bI n hI u,
nhu ng h p ba nh va ca nhu ng ba ng fhu c don!
3. ao vay con ba n ba ng nhu ng cu n sa ch, ha y do c cho chu ng
nghe nhI u Ia n.
4. Ha y do c fo va ro ra ng, vo I ca m hu ng va nI m vuI.
5. Ha y chI va o nhu ng fu ma ba n dang do c fo I, va du ng Ia I d
con ba n co fh doa n ra fu fI p fheo.
6. Ho I con ba n xem nhu ng chuy n g dang dI n ra frong bu c
franh kIa hay ho I v m f doa n na o da y frong sa ch.
7. Ha y d cho con ba n nhn ba n do c sa ch.
8. C vu nhu ng g no Ia m duo c, du Ia Ia f sa ch sang frang, hay
fro Ia I nhu ng bu c franh, hay nho fhu c Io ng m f cau chuy n.
9. Ha y d con ba n do c sa ch cho ba n nghe khI no do c duo c.
10. n khI cha u co fh fu do c sa ch Ia y m f mnh, cu fI p fu c
do c khuy n khich cha u do c fo, ro.




NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 24
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com



Cac hoat ng thu v phat trin ky nng vit

a n gIu p fre hI u ra ng vI f khng pha I Ia m f ky nang fe nha f
da nh rIng cho vI c ho c ha nh. VI f co n Ia m f phuong pha p fhu vI
gIu p cho cha u kha m pha chinh mnh va frao d I fhng fIn vo I mo I
nguo I. Mu c dich cu a nhu ng hoa f d ng sau day Ia gIu p pha f frI n su
sa ng fa o cu a fre , khuy n khich cha u ghI Ia I nhu ng suy nghI va ca m
gIa c cu a mnh ba ng fu ngu . a n du ng da f na ng chuy n da nh va n hay
chu vI f, cha u se ho c nhu ng ky nang na y fa I fruo ng.
Tre em ho c ba ng nhI u ca ch kha c nhau. Thu xem con ba n ho p
vo I ca ch na o nha f va a p du ng:
THIN V TH CH T:
- Cu ng nhau vI f. a f cu khI na o ba n ca n vI f m f bu c fhu, ca c
mo n d ca n mua hay chI fra ho a don, dI n va o ma u don da f ha ng...,
ha y ba o con ba n cu ng fham gIa. Cho cha u m f s gIa y vI f, m f ma u
don da f ha ng d cha u vI f va o frong khI ba n Io vI c cu a mnh. Cha u
se hI u ra ng vI f Ia m f pha n quan fro ng cu a cu c s ng ha ng nga y
- Thm fha f va o fruy n franh ha I huo c. Ca f ro I va Ia m xa o fr n
m f pha n cu a m f cu n fruy n franh ha I huo c r I cho cha u sa p x p
Ia I fheo fra f fu , no I cha u fuo ng fuo ng va vI f v chuy n xa y ra frong
pha n fI p fheo.
- ChI che p khI dI choI. KhI ba n va con ba n cu ng dI frn duo ng
vo I nhau, du Ia dI choI quanh fha nh ph hay d n nha ba ngoa I, ba n
ha y ba o cha u mang fheo m f cu n vo d cha u vI f nhu ng g cha u
fha y va Ia m. Cha u co fh mang no fheo ca khI d n so fhu hay Iu c dI
bI n.
THIN V THI CIA C:
NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 25
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com
- a o con vI f m f danh sa ch nhu ng mo n qua no mo uo c frong
nga y sInh nha f hay frong dIp f f sa p dn. a n du ng Io Ia ng v chI
fI f danh sa ch do ! Mu c dich Ia d fre vI f ra nhu ng dI u Ia m cha u
ca m fha y fhu vI. a n cu ng co fh ho I cha u v danh sa ch ca c d va f
frong pho ng cha u nhu sa ch hay bu p b. M f s em fhich vI f danh
sa ch ca c vI c pha I Ia m khI ba f da u m I nga y, m I fua n hay m I
fha ng.
- VI f m f Ia fhu gu I an bIn fa p: Ca c fa p chi, ba o fhuo ng
dang nhu ng ne f n I ba f frong ca c Ia fhu cu a nhu ng ba n do c nho fu I.
Soa n m f Ia fhu guI d n ban bIn fa p cu a fo ba o na o do se fa o cho fre
co h I f f d vI f v nhu ng g cha u fha f su quan fam. N u cha u
khng nghI duo c chu d hay, ba n ha y do c ba o vo I cha u va ho I xem
cha u co nha n xe f, d ng y hay khng d ng y v va n d g do ...
- VI f fhu cho ba n: Tre em fhich k f ba n vo I m f nguo I o xa.
VI f fhu k f ba n Ia m f phuong fhu c fhu vI gIu p cho fre Iuy n fa p ky
nang m fa khI cha u k cho nguo I do nghe v gIa dnh, ba n be ,
fruo ng ho c, nha cu a. a n ha y d nghI cha u vI f fhu cho anh em ho
hay m f nguo I ba n o xa. Truo c khI cha u vI f Ia fhu da u fIn, ha y cho
cha u bI f ca c fhu ca n du ng va d cha u fu Ia y gIa y, phong b, bu f...
- Ia m m f b suu fa p a nh: Chu p hnh con ba n vo I ba n be hay
ho ha ng cu a cha u. a n hnh va o m f fo gIa y hay vo ro I |fu Ia m hay
mua). a o cha u vI f IoI chu fhich v mI buc anh, khI nao va o dau,
va m I quan h cu a cha u vo I nhu ng nguo I frong a nh. ay se Ia mo n
Iuu nI m fuy f vo I cu a con ba n khI cha u Io n In.
- VI f nha f ky : Tre em fhich no I v chu ng. a ng ca ch khuy n
khich con ba n vI f nha f ky , cha u se bI f "no I chuy n" vo I chinh mnh.
CIa I fhich cho cha u ra ng quy n nha f ky Ia noI da c bI f ma cha u co
fh vI f mo I dI u cha u mu n va khng aI co fh do c ma khng co su
cho phe p cu a cha u. Ha y d fre cho n m f cu n sa ch da c bI f Ia m nha f
ky |do Ia cha khoa cho su II cu n fre m f ca ch da c bI f). Sau do
fhm va o IIch sInh hoa f ha ng nga y cu a cha u gIo vI f nha f ky , co Ie Ia
fruo c khI dI ngu . M f s fre cha ng kho khan g khI suy nghI nn vI f
g va o nha f ky . Nhung n u con ba n ga p fro nga I, ha y gIu p cha u ba ng
ca ch:
NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 26
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com
Khuy n khich cha u vI f v su kI n vu a xa y ra |Co ho ha ng mo I
d n fham, mo I nuI m f con me o...)
a n vI f du m nhu ng g cha u mu n vI f. Sau do cha u se so m
mu n fu vI f fhI.
ChoI fro choI "vI f nha f ky ": Me no I "ba f da u" va con vI f mo I
fhu con nghI, khoa ng 3 phu f sau, khI nghe me no I "du ng Ia I" fh
ngung. Sau do fang fho I gIan vI f In 5, 7, 15 phu f .
THIN V THINH CIA C:
- o c Io n m f cau chuy n cho con ba n va no I cha u vI f Ia I. Co
fh cho n ba f ky chu d na o. Tre em fhuo ng da c bI f fhich chuy n v
chinh chu ng duo c k Ia I qua ca I nhn cu a nguo I kha c. Co fh fa Ia I
bu I fI c sInh nha f vu a qua, m f Ia n dI xem phIm hay m f dI u g
con ba n Ia m khI cha u co n be . Ha y k hay do c fhI, d cha u co fh
nghe kIp. Ca ch na y khng chI da y ma nh duo c ky nang vI f ma ca ky
nang nghe cu a cha u nu a.
- Ta m f bu c franh. Ha y cu ng cha u nhn va o m f bu c franh
frong fa p chi, cafaIog hay sa ch fruy n. No I con ba n vI f Ia I fheo fri
nho cu a cha u nhu ng nguo I frong fruy n dang Ia m g, nghI g va Iy do
fa I sao. Hoa c bI u cha u vI f Ia I cau chuy n cha u vu a nghI ra gIu a 2
nguo I frong bu c franh.
- Cu ng nhau "xua f ba n" cu n sa ch. Ha y fm nhu ng hnh ve va
ba I vI f cu a con ba n nhu ng nam fruo c, da n chu ng va o m f ma nh ba o
va d nghI cha u no I v m I fhu . u ng ba cu ng na ng Ia m ba bao va
d con ba n frang fri no . ChI fn cha u Ia fa c gIa . Khoan I frn frang
va do ng Ia I vo I nhau ba ng chI hay ruy-bang. Ha y xem do Ia cu n sa ch
fha f su ba ng ca ch ca f no In k sa ch vo I nhu ng quy n sa ch kha c.





NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 27
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com



Cac hoat ng vui giup phat trin ky nng nghe

a n co no I chuy n vo I con ba n nhI u khng7 Hnh nhu no chI
nghe duo c pha n cu I cu a cau no I. Cu ng nhu co ba p, ky nang nghe ca n
duo c fa p Iuy n fhuo ng xuyn d khoe ma nh va pha f frI n hon:
Thuo ng xuyn no I chuy n vo I fre :
K cho con nghe nhu ng cau chuy n hay ma ba n do c duo c frn
ba o. K Ia I chuy n ba n no I vo I nhu ng nguo I o co quan. KhI dI mua
sa m, ba n nn k cho fre nghe nga y xua ba n dI mua sa m vo I b me
mnh fh na o. Ha y gIu fho I quen k chuy n m I nga y n u ba n va fre
cu ng co ma f frong nha b p khI na u com f I, ba n co fh no I Ia y fhm
cho me m f Iy nuo c. u ng nga c nhIn khI nghe con mnh Ia p Ia I
dI u ma ba n vu a no I vo I nguo I kha c. Nn nho fre con ra f hay ba f
chuo c, nn khI no I pha I ca n fha n.
KhI do c sa ch cho con nghe:
Pha I ngu ng do c fruo c khI qua frang va ho I xem chuy n g xa y
ra fI p. Yu ca u con gIa I fhich xem no co nghe va hI u nhu ng dI u
ba n vu a do c nhu fh na o khng. N u fre chua na m ba f duo c, ha y c
do c Ia I m f Ia n nu a. Ho I xem fre fIn doa n cau chuy n se k f fhu c
nhu fh na o. a n pha I do c Io n fI ng va du ng Ia I fruo c khI k f fhu c.
Yu ca u fre doa n xem cau chuy n se k f fhu c nhu fh na o, du a frn
nhu ng g fre vu a duo c nghe. R I ba n k f fhu c cau chuy n va fha o
Iua n vo I con ba n xem k f fhu c do gay nga c nhIn khng.
Nghe nha c:
M f gIa o vIn ma u gIa o d nghI cho ca c em nghe ky Io I cu a ba I
nha c, do Ia ca ch Iuy n fa p ra f hay.
Cu ng na u an:
NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 28
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com
Ha y dua ra m f cng fhu c na u an, do c Io n nhu ng huo ng da n, va
d cho fre fu can do, fr n, qua y, va d vao.
ChI am:
Su du ng ma y ghI am d ghI Ia I nhu ng huo ng da n. Co fh con
ba n Ia m ngo khI ba n saI no Iau nha , nhung sa n sa ng Ia m khI duo c
yu ca u dI Ia y con bu p b hay cu n bang ma no fhau. Co Ie no ra f
nga c nhIn khI mo cu n bang ra va fu frong bang gIo ng cu a ba n pha f
ra x p go n nhu ng con bu p b o frn k Ia I, ca f qua n a o va do n
gIuo ng...
K chuy n n I fI p:
Tro choI na y ra f phu ho p vo I nhu ng gIa dnh co dng nguo I hay
khI ba n pha I f chu c cho con mnh va ba n no cu ng choI: Yu ca u m f
nguo I ba f da u k chuy n | vi du : Nga y xu a nga y xua co m f ca u be
s ng frong m f Iau da I...) r I nguo I kha c k fI p cau chuy n na y, m I
nguo I chI no I m f cau hay m f y nga n va Iuan phIn h f nguo I na y
d n nguo I kha c. V nguo I na o cu ng pha I Ia ng nghe xem nguo I fruo c
k ca I g, cho nn fro choI na y se Ia m fang fhm ky nang nghe.
Cu ng do fheo Io I ba I ha f:
Mua m f cu n bang va m f quy n sa ch co Io I cu a ca c ba I nha c
do d con ba n co fh do fheo Io I cu a ba I nha c.
Cu ng xem vIdeo hoa c fI vI:
KhI xem ba n gIa vo khng nghe fha y g ca va ho I con mnh xem
da nghe duo c nhu ng g.






NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 29
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com



oc sach: Con ban ang giai oan nao?

Ho c do c sa ch Ia ca m f qua frnh Iau da I, ma c du m I du a fre
ho c fheo fI n d rIng cu a mnh, nhung pha n Io n qua frnh na y pha I
fra I qua 4 gIaI doa n fa p do c co ba n: Chua bI f do c, ba f da u do c duo c,
bI f do c va do c fha nh fha o.
a u hI u cu a fre chua bI f do c: Co fh con ba n chua bI f do c
n u co nhu ng bI u hI n sau day:
- ChoI vo I sa ch vo nhu nhu ng mo n d choI bnh fhuo ng, khng
bI f Ia bn frong co chuy n d do c.
- a duo c nhn fha y nhI u sa ch va duo c nghe do c nhI u, nhung
chua hI u duo c cau chuy n do c do duo c fh hI n ba ng ca c fu ngu
frong sa ch.
- I ca c ma u Ioe Ioe f va hnh mInh ho a frong sa ch fhu hu f,
nhung Ia I khng hI u ca c bu c franh do mInh ho a cho cau chuy n.
- Khng xa c dInh duo c fu hay chu ca I frn ca c frang sa ch.
Tre chua bI f do c fhuo ng o d fu I fu 2-4.
a u hI u cu a fre ba f da u bI f do c sa ch: Co fh con ba n ba f da u
bI f do c sa ch n u co nhu ng bI u hI n sau:
- Ca n nhI u hnh a nh d h fro m I khI k chuyn.
- Kho fra Io I da y du nhu ng cau ho I IIn quan d n cau chuy n.
- Nho duo c nhI u sa ch va ga ng su c do c Ia I chu ng nhI u Ia n.
- o c Io n fI ng, khng dI n ca m va khng bI f ngu ng nghI du ng
ch .
NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 30
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com
- a f cho f ga p m f fu khng bI f nhung c do c r I Ia I bo qua.
Tre ba f da u bI f do c fhuo ng o d fu I fu 4-6.
a u hI u cu a fre bI f do c: Co fh con ba n da do c fha o n u co
nhu ng bI u hI n sau:
- o c frI cha y, fhInh fhoa ng co va I I I saI va pha I du ng Ia I d
da nh va n ca c fu .
- u ng hnh a nh cu ng nhu ma ch van o m I khoa ng nghI cu a
cau d hnh dung y nghIa cau chuy n.
- a f cho f ga p fu khng bI f, fre da nh va n va fhuo ng c fuo ng
fuo ng y nghIa cu a cau chuy n du a va o van ca nh.
- Co fh fra Io I ca c cau ho I don gIa n IIn quan d n cau chuy n.
- o c dI n ca m va ngu ng nghI du ng ch .
- Thich do c sa ch mo I va sa ch kho vo I m f nguo I Io n hoa c vo I fre
Io n hon.
Tre bI f do c fhuo ng o d fu I fu 6-8.
a u hI u cu a fre do c sa ch fha nh fha o: Co fh con ba n da do c
fha o n u co nhu ng bI u hI n sau:
- o c frI cha y, ma c du dI Iu c bI va p.
- o c fheo chuong va co fh hI u ha u h f hoa c hI u ca cau
chuy n.
- Thich sa ch khng co hnh a nh.
- Tra nhu ng fu khng bI f frong fu dI n hoa c ho I nguo I kha c y
nghIa cu a fu va Iun nho y nghIa cu a chu ng frong Ia n ga p sau.
- Co fh fra Io I m f Ioa f ca c cau ho I v nhu ng dI m quan fro ng,
chIa se fnh ca m va fam fu cu a cau chuy n.
- o c dI n ca m xuyn su f cau chuy n, hI u ro nhu ng ch
ngu ng nghI va ngu dI u.
- o c sa ch fheo chuong va fhich Ioa I fruy n da I, nhI u fnh fI f.
NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 31
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com
Tre do c fha o fhuo ng pha I frn 8 fu I.





















NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 32
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com



Lam th nao giup con phat trin vn t vng?

Thuo ng xuyn fro chuy n vo I con.
Ho c ngn ngu va gIa fang v n fu ba ng ca ch Ia ng nghe mo I
nguo I xung quanh no I chuy n hoa c d I fhoa I vo I nhau ra f co Io I cho
fre . Nghe nguo I kha c no I ca ng nhI u fh ngn ngu ca nhan cu a fre
ca ng pha f frI n f f hon. Tuy nhIn, co nhI u phuong fhu c sa ng fa o Iy
fhu khng nhu ng Ia m fang v n fu cu a fre ma co n cu ng c duo c ca c
m I quan h va fang fhm nI m ha nh phu c frong gIa dnh.
Cay chu y :
Nn da n In fu qua n a o, fu Ia nh hay o nhu ng ch d nhn
nhu ng fo gIa y ghI chu nhu ng fu hay hoa c co fh ve hnh mInh ho a
cho ca c fu do n u ca n d Ia m fang v n fu cu a fre . Trong khI an, co
fh du ng nhu ng fu do d no I chuy n.
o c Io n fI ng:
I nhIn, ba n da fu ng do c Io n fI ng cho con ba n nghe h I cha u
mo I sInh, nn do c cho con nghe Ioa I sa ch co nhI u nhan va f va su
kI n, da nh fho I gIan fha o Iua n va chI cho con bI f nhu ng fu mo I.
Tro chuy n:
a nh fho I gIan chI ba o va no I chuy n cho cha u nghe m I khI
gIa dnh quay qua n bn nhau. M I khI dI dau v , c fhu fha p v va I
mo n d va f cho fre . Ha y cho fre khoa ng fr ng d k v nhu ng d vaf
da c bI f ma fre ua fhich, nhu ng d va f do co fa c du ng chIa se fhng
fIn va kInh nghI m cho fre . KhI cho fu mo I, ba n nn fra nh nhu ng fu
fuy nga n nhung Ia I co nhu ng chu ca I gI ng nhau nhI u qua d gay
nha m Ia n. Ca c em co fh nho duo c nhu ng fu da I mI n Ia khng fru ng
Ia p nhI u.
NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 33
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com
pha f frI n v n fu cu a fre , du ng da nh gIa fha p fa m quan
fro ng cu a fro chuy n v frao d I fhng fIn.
Su du ng nhu ng fu kha c nhau d mIu fa :
Nn du ng nhu ng fu mIu fa phu ho p vo I m I va f nhu: ngu
ngon, a o de p, bu p b d fhuong v.v. KhI d n m f cu a ha ng fu cho n d
mua m f ca I khan qua ng c , ha y no I v Ioa I khan qua ng c . KhI d n
nha kinh cho n mua cay mo I d fr ng frong vuo n, ha y no I cho con
nghe v nhu ng Ioa I cay mo I do . KhI Ia m m f mo n an mo I, ha y no I
chuy n v ca I cha o, da u da u ph ng, x da u, ca c Ioa I da u, v.v.
Tre khI m fhinh co fh nghe, no I n u so m deo ma y fro fhinh
VI c deo ma y fro fhinh so m gIu p fre nghe, hI u va pha f frI n
duo c ca c ky nang gIao fI p fhng fhuo ng. Nho do , fre dI c co fh fheo
ho c cu ng Io p vo I fre bnh fhuo ng vo I ca c dI u kI n: ch ng I ga n gIa o
vIn, nhn duo c kha u hnh gIa o vIn, gIa dnh ho p fa c f f vo I gIa o
vIn.
K f Iua n na y duo c dua ra frong H I nghI qu c gIa Can fhI p
so m cho fre khI m fhinh, duo c f chu c fa I a I ho c Su pha m Ha N I.
H I nghI cu ng cho bI f, du a n H fro va pha f frI n can thi p s m cho
tre khi m thnh Vi t Nam a c ti n ha nh g n 3 nm nay, do Ha
Ian fa I fro .









NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 34
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com



Khuyn khch nhng tre yu thch vic vit lach

Tre em fhich da nh da u ca c d va f va dI n fa v chinh mnh.
Ha y Ia m sao d chuy n vI f m f ca I g do fro nn quen fhu c vo I
chu ng. Sau day Ia 8 ca ch d khuy n khich fre fhich fa p vI f:
1. u ng gay a p Iu c cho cha u:
khuy n khich m f du a fre ho c vI f, ha y fa o cho chau co hI
da f bu f vI f va o gIa y, vI f pha n frn I duo ng, du ng ma u f In gIa
ve , va du ng bu f Ing vI f frn ca c fa m a p phich... Nhung pha I Ia m
cho cha u fhich nhu ng vI c do chu khng Ia m v bI e p bu c. O fruo ng
con ba n da co nhI u fho I gIan d ho c vI f r I. Mu c dich cu a ba n fa I
nha Ia khuy n khich d cha u nha n fha y vI f Ia m f hoa f d ng co Io I
ich.
2. Cho cha u ca c du ng cu kha c nhau d fa p vI f:
Ha y d nhu ng cay bu f ch ma u, bu f Ing, pha n, bu f mu c, bu f
ch va ma u ve frong h c ba n hay m f ca I h p d con ba n fm fha y d
da ng va khuy n khich cha u su du ng. VI f pha n frn I duo ng cu ng Ia
m f ca ch gIu p cha u fro nn fhich fa p vI f. Nhu fh , cha u co fh vIf o
mo I noI, du ng pha n vI f frn I duo ng khI dI da o va o nhu ng nga y
na ng de p va du ng bu f vI f khI o nha . N u so cha u Ia m ba n fuo ng
nha , ha y cho no m f khu vu c rIng, da n m f mI ng gIa y Io n d vI f
va ve In do ,
3. Ta p vI f o mo I noI co fh vI f duo c:
Tre em fhuo ng fhich vI f frn nhu ng b ma f r ng. CIa y kh Io n
cu ng khng da f Ia m. Nhung ba n du ng qun co m f ba ng vI f pha n.
N u so cha u Ia m bu a ba I, ha y do ng m f ca I ba n vu a fa m ng I cu a
NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 35
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com
cha u, da f o ba f cu ch na o ma n u cha u co Ia m bu a ba I mo I fhu cu ng
cha ng sao.
4. Ta o cho cha u fho I quen fa p vI f m I nga y:
M I nga y, khI ba n vI f IIch Ia m vI c, ghI ca c mo n fhu chI, vI f
emaII vI f hay fhu fay, ha y d con ba n nhn fha y. N u duo c fh gIu
nhu ng ba I vI f cu a ba n cho cha u xem. Tre em fhuo ng hay ba f chuo c.
N u ba n fhich vI f, ha y fa o co h I cho fre cu ng chIa se nI m ham m
cu a ba n.
5. Mua cho cha u m f quy n nha f ky :
Tre em ra f fhich fhu vo I y fuo ng vI f nha f ky d ghI Ia I nhu ng
suy nghI, ca m xu c va ha nh d ng cu a chu ng va o nhu ng Iu c da c bI f
frong nga y. Nha f ky co kho a rIng da c bI f Ia m ca c cha u fhich fhu
v fre cu ng co nhu ca u duo c gIu nhu ng bi ma f cu a mnh. Ngay ca khI
fre chI vI f m f hay haI cau don gIa n m I nga y, vi du nhu: "Hm nay
mnh gIa n ba n Iy"... e ba f da u nha n fha y gIa frI cu a vI c ghI Ia I
nhu ng suy nghI cu a mnh. N u Iu c kho I da u be ga p kho khan, ha y
ho I be : hm nay con co dI u g vuI khng7 Con co ga p aI hay Ia m ca I
g mo I khng7
6. Ta p cho cha u su du ng ma y vI finh:
Ha y d con ba n fu soa n m f ma u chuy n frn ma y finh hay
vI f fhu dI n fu cho ba n be , cho nguo I fhan frong gIa dnh dang o
xa... Co fh vI c da nh ma y Ia m cho be chIa fri, khng vI f duo c m f
Ia fhu hay, nhung be va n vI f va ho c ca ch n I ca c fu va cu m fu d ghI
Ia I suy nghI cu a mnh.
7. Ha y fha f nhI f fnh khI gIu p cha u:
C ga ng cho cha u fha y ra ng ba n ra f quan fam d n nhu ng g con
ba n vI f hay ve nn, ngay ca khI ba n ra f kho dI n fa dI u na y. Co fh
no I khe o Ie o ra ng: "Con da bI f ca ch vI f m f cau chuy n r I da y".
u ng Ia m fha I qua ba ng ca ch e p va o da u con, du ng "mo m" cho fre
nhu ng fu fuo ng nguo I Io n gIa c I cu a ba n.
NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 36
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com
VI c cu a ba n Ia fha f su d y d n con, d n vI c no Ia m, khen
cha u ca frong khI cha u dang vI f Ia n khI cha u da hoa n fha nh ba I
vI f.
8. ChoI nhu ng fro choI fhu c da y kha nang vI f f f:
bI f nhI u phuong pha p gIu p pha f frI n kha nang vI f, ha y
xem "Ca c hoa f d ng fhu vI d pha f frI n ky nang vI f"




















NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 37
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com



Cac hoat ng thu v thuc y ky nng noi cua tre

Con ba n co hay mo ma y pha f fhanh fu Iu c mo I ngu da y va chI
chIu ngu ng khI dI ngu khng7 Hay cha u fhu c da ng nguo I fra m Ia ng7
Cho du cha u nghIng v khuynh huo ng na o, ba n d u co fh gIu p
cha u frau d I ky nang no I. Cha u se ho c no I d da ng fhng qua vI c
re n Iuy n fa p do c va Ia m foa n.
a n co fh gIu p g cho cha u7 a u fIn, ha y Ia ng nghe cha u no I
m f ca ch nang d ng. NghIa Ia ba n khng chI Ia ng nghe nhu ng g
cha u no I ma ca n da f cau ho I cho cha u, dua ra Io I bnh Iua n va quan
fam d n cu c d I fhoa I ma frong do cha u co ra f nhI u co h I d ba y fo
suy nghI.
Sau day Ia m f s fro choI va hoa f d ng ma ba n co fh du ng d
gIu p cha u pha f frI n ky nang no I chuy n:
a nh cho ca c cha u fhIn v fhinh gIa c:
- Ha y no I chuy n vo I cha u ba f cu khI na o ba n o bn cha u. K
cho cha u nghe nhu ng ma u chuy n fhu vI ba n do c frn ba o hoa c
nhu ng chuy n vuI ba n co duo c frong nga y Ia m vI c hm do . Hoa c khI
dI mua sa m cu ng vo I cha u ha y k cho cha u nghe nhu ng Ia n ba n cu ng
me dI cho khI co n nho nhu chu ng bay gIo . NhI u Iu c ba n co ca m
fuo ng ra ng fre khng chu fam d n cau chuy n ba n dang k nhung
fha f ra Ia co da y va cu ng du ng nga c nhIn khI nghe con ba n Ia p Ia I
m f dI u g ba n no I vo I m f nguo I kha c. Va ha y nho ra ng ba f chuo c
Ia m f ca ch ho c ho I cu a fre nn ha y ca n fha n vo I Io I no I cu a chinh
ba n.
- Ho I cha u nhu ng cau ho I mo . Vi du nhu khI ba n ho I Hm nay
con da Ia m g o fruo ng7, ba n se nghe cha u k Ia I chI fI f hon Ia khI
ba n ho I nhu ng cau ho I co hay khng nhu: Hm nay o fruo ng con co
NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 38
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com
vuI khng7. N u cha u fra Io I cha m, ba n ha y ho I Hm nay con da
ho c duo c nhu ng fhi nghI m khoa ho c na o7. a n ha y fa o cho cha u co
h I fu k Ia I nhu ng g cha u da Ia m va ba n ha y nhI f fnh Ia ng nghe.
Cha u k nhI u dI u nho nha f nhung fa f ca nhu ng dI u do Ia I ra f
quan fro ng d I vo I cha u va vo I ba n.
- a n ha y ghI am Ia I nhu ng Iu c cha u ha f hay k chuy n. Tre
nga c nhIn va fhich fhu khI duo c fha y va duo c nghe gIo ng mnh
frong bang, CIo ng mnh do sao7 Cu ng hay da y chu !. NhI u nam
sau, ba n se ra f vuI khI nhn Ia I hnh a nh con mnh o Iu a fu I na y.
Ha y k cho cha u nghe m f cau chuy n c fich ma Iu c nho ba n ra f
fhich, hay dua cho cha u m f quy n sa ch cu ma ha u h f ca c frang d u
bI quan go c v nga y fruo c ba n da do c nhI u Ia n va do c Ia I cho cha u
nghe. ay chinh Ia fho I dI m fhich ho p d cha u ho c nhu ng fu mo I.
N u cha u da fu ng duo c nghe m f cau chuy n nhI u Ia n, ha y do c Ia I
cho cha u nghe chuy n do , c y fhay d I ca c chI fI f quan fro ng d
xem II u cha u co pha f hI n ra khng.
- a n ha y yu ca u cha u k Ia I v cu n sa ch cha u da do c sau bu a
an f I hay khI gIa dnh quay qua n bn nhau. Ha y go I y d con ba n
fo m fa f n I dung quy n sa ch do . Ca c fha nh vIn frong gIa dnh co fh
da f cau ho I cho cha u va ho I cha u nhu ng g cha u fhich hay khng
fhich v quy n sa ch do .
- Nho con ba n do c sa ch Io n fI ng. a n da do c sa ch cho cha u
nghe 6 nam nay hay ga n nhu fh . ay gIo d n phIn cha u. Ha y fm
cho cha u nhu ng cu n sa ch d do c va khng qua da I nhu va y cha u se
khng bI cha n.
a nh cho ca c cha u fhIn v fhI gIa c:
- Ha y fhu bang vIdeo ca c ba I do c hay chuy n k cu a con ba n.
Ia m fang fhm su fhu vI, ha y ho a frang cho cha u fha nh m f nhan
va f va do ng Ia I m f ca nh frong cau chuy n do . Sau khI fhu bang Ia I
ha y ng I xem Ia I cu ng vo I cha u, d cha u fu nha n xe f vaI dI n cu a
mnh va fa n duong kha nang dI n cu a cha u. u ng no I dI no I Ia I v
m f I I nho hay m f cau no I va p cu a cha u. Hoa f d ng na y se gIu p
cha u ca m fha y fhoa I ma I va fu nhIn hon khI du ng fruo c da m dng
nhung ba n du ng nn soa n sa n cho cha u nhu ng Io I cha u pha I no I
NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 39
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com
fruo c mo I nguo I v nhu va y fre se khng fu nhIn va pha n u ng cu a
cha u khng duo c sa c be n.
- Khuy n khich cha u m fa Ia I m f bang vIdeo hay m f chuong
frnh fIvI ma cha u da xem. Vi du nhu chuong frnh Vuo n c fich
m f chuong frnh ra f duo c fre em yu fhich. Ha y d con ba n no I xem
cau chuy n a y no I v dI u g. Cha u da du Io n d co fh fa p frung
khng chI va o ca c fnh fI f fruy n ma co n va o ca c mau fhua n xa y ra
frong chuy n. Vi du , ha y ho I cha u xem fa I sao nhan va f chinh Ia I bI
dIn hay bu n ba , va Ia ng nghe y kI n cu a cha u.
a nh cho ca c cha u fhIn v fh gIo I fu nhIn:
- ua cha u dI da o d nga m ca nh fhIn nhIn, f chu c nhu ng
chuy n dI bI n hay dI da ngoa I. a n nn mang fheo m f ca I h p d co
fh fhu nha f m f kho ba u rIng cho con ba n nhu vo so , nhu ng ho n
da , nhu ng chI c Ia du ma u... KhI fro v nha , ha y d cha u k Ia I fu ng
dI u m f cho ca gIa dnh nghe nhu ma u sa c, hnh da ng, kich fhuo c,
chu c nang cu a fu ng d va f va cha u da fm fha y no o dau. Co I y cho
fre fhu c hI n m f b suu fa p v fhIn nhIn.
- T chu c dI n kIch gIa dnh. a n co fh cu ng vo I mo I nguo I
frong nha vI f m f vo kIch nga n fhu c f hoa c hu ca u d ca gIa
dnh cu ng dI n. Ha y d con ba n Ia m da o dI n hay nguo I huo ng da n.
a n co fh ghI am hay quay vIdeo bu I dI n.
- Ha y do c chinh fa cho cha u vI f. a u fIn, yu ca u fre k m f
cau chuy n nga n ma fre fam da c nha f, n u cha u bo so f nhu ng chI
fI f quan fro ng, ha y no I ra ng ba n khng hI u va d nghI cha u k ro
hon. Sau do cho be vI f fo m fa f va ve Ia I ca c bu c franh mInh ho a cho
cau chuy n va du ng chu ng d Ia m fha nh m f quy n sa ch





NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 40
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com



Nhng net ve u tin

Nhu ng chu vI f ngu ch ngoa c, nhu ng ne f ve ba ng fay Ia nhu ng
buo c h f su c ca n fhI f frong qua frnh hnh fha nh chu vI f fay chua n
va kha nang suy Iua n cu a fre .
u chua va o Io p m f nhung con ba n Ia I ra f say m Io p ho c ve
cu a mnh, fuy nhIn ba n Ia I nghI: "Tha ng be dang fheo ho c foa n, Io p
fa p vI f d chua n bI va o Io p m f, r I Ia I ho c da n, ho c boI, r I ho c ca
fI ng Anh. Co nn cho con fI p fu c ho c Io p ve na y khng nhI7"
Ra f nn da y, v chI khI d n Io p ho c ve na y con ba n mo I co fho I
gIan vI f ngu ch ngoa c, ve va f ma u m f ca ch fu do ma khng chIu
su kI m soa f cu a aI ca . Sau nhI u nghIn cu u nguo I fa nha n fha y
ra ng fu ng buo c fI n b cu a fre frong khI ho c ve co su fru ng kho p vo I
fu ng gIaI doa n pha f frI n v fam sInh Iy cu a chu ng.
Tre cha p chu ng bI f dI se ve fheo ba n nang:
KhI dI ngang qua nhu ng ch ma fha ng be da ve ba y ve ba In
do , ba n ha y du ng Ia I va quan sa f dI: khng bay ba chuf nao dau. e
bI fhI fhu c pha I d Ia I da u v f hay bu f fich nhu nhu ng duo ng go n
so ng va da u cha m frn ba n gh hoa c frn fuo ng. Nhung d ng co cua
be chua du ma nh nn be chI ve khI co nhu ca u gIa I pho ng bo f nang
Iuo ng.
In 3 fu I, be ve co chu y hon vo I nhu ng duo ng fha ng va vo ng
fro n duo c ve dI ve Ia I nhI u Ia n. N u be fI p fu c Iuy n fa p va pha f
huy duo c kha nang fa p frung fh su k f ho p gIu a fhI gIa c va d ng Iu c
cu a be se Ia m cho dI u do kha hon. O gIaI doa n na y, be va n chua
nha n fhu c duo c su sa ng fa o frong ngh fhua f. Hnh ve cu a be frng
co ve nhu Iung fung, bu a ba I va khng ra hnh fhu g, nhung Ia I Ia su
ba f da u cu a y fhich mu n duo c ve .
NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 41
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com
Tu I sa p dI ho c: ve fheo suy nghI, y fuo ng cu a mnh:
Tu 3 fu I cho d n 5 fu I, co o ca c ngo n fay va c fay ma nh hon
fruo c. Ngoa I ra, fay va ma f cu ng ph I ho p nhIp nha ng hon fruo c. Ca c
y u f na y hnh fha nh nn gIaI doa n k fI p co IIn quan d n va n d
v quan sa f va f fh . ay Ia buo c ngoa c quan fro ng frong qua frnh
pha f frI n fri na o cu a fre con - kha nang ve fheo y fuo ng cu a mnh.
Ve fro fha nh m f phuong fI n d fre gIao fI p, va co fhu ngn
ngu rIng cu a no . Tre ba f da u quan fam d n ca c kI u da ng, ca ch
frang fri va fhI f k . a n da n nhu ng bu c franh cu a fre chuy n fu
nhu ng hnh a nh fru u fuo ng fha nh nhu ng hnh fuo ng co h n. Nhu ng
g be da da fra I qua va nhn fha y b ng k f ho p Ia I vo I nhau va duo c
fh hI n m f ca ch fuo ng frung |du va n chI Ia nhu ng duo ng fha ng va
nhu ng da u cha m). Tre da co fh fruy n da f vo I ba n nhu ng g fre
mu n no I ba ng hnh a nh. KhI dang ve , fre ra f hay no I d co fh kho a
Ia p su non no f frong khia ca nh h I ho a va cu ng co fh Ia fre dang c
ga ng IIn h , ga n k f suy nghI va ca m xu c cu a be vo I mI fruo ng bn
ngoa I.
Tu I d n fruo ng: chu ng fa fhu c su nga c nhIn bo I o c quan sa f
cu a fre :
Tu 5 d n 8 fu I, ve da fro fha nh nhu ng fa c pha m cu a fri fu .
Nhu ng bu c franh cu a fre ghI Ia I qua frnh fre suy nghI, Ia nhu ca u
m fa ra f hI n fhu c v ba n fhan va cu ng Ia noI d fre fru f h f fnh
ca m. KhI a y, franh cu a fre fro nn s ng d ng, co da u fu . Ha u h f
nhu ng bu c franh cu a fre d u duo c khoI ngu n ca m hu ng sa ng fa c fu
nhu ng va f fh ra f ky qua c d I vo I nhu ng nguo I kha c. Tre fm fha y
duo c nI m vuI rIng frong m I fa c pha m mang finh sa ng fa o cu a
mnh. Va day cu ng Ia sa n pha m cu a ba n ca u na o pha I cu a fre .
Tre duo I 6 fu I fhuo ng s ng frong fh gIo I cu a fri fuo ng fuo ng,
nhung fre Ia I quan sa f cu c s ng xung quanh m f ca ch fhu c f hon
va hI n fhu c hon. Iu c na y, nhu ng bu c franh cu a be Ia m nguo I Io n
nga c nhIn v chI u sau cu a d fa I va hnh fhu c cu a no .
Can d I ba n ca u na o fra I va pha I:
NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 42
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com
Theo k f qua nghIn cu u, ba n ca u na o fra I chIu fra ch nhI m
chIa nho m, phan fich va sa p x p mo I fhu fheo m f chu I IIn fu c, fhu
fu . Nguo c Ia I, ba n ca u na o pha I fh Ia I k f ho p ca c hoa f d ng cu a ca c
b pha n frong co fh va dI u khI n fhI gIa c. a n ca u na o pha I do ng
vaI fro ra f quan fro ng frong vI c pha f frI n kha nang ngh fhua f cu a
fre . Chuong frnh gIa o du c cho fre em fu 7 fu I fro In ra f chu fro ng
d n vI c khuy n khich ca c hoa f d ng cu a na o fra I vi du nhu foa n,
phan fich ca u fru c cau.
Tre con o d fu I fu 9 d n 12 co o c fhu c f hon, va dI u do duo c
fh hI n frong nhu ng bu c franh cu a fre . Su dI n da f m f ca ch pho ng
khoa ng va fu do se da n da n fruo ng fha nh hon, mang sa c fha I IogIc va
phan fich sau hon. Su sa ng fa o d c da o fh hI n ro ne f frong ca c fa c
pha m cu a fre .
O fu I na y, fre da ba f da u ban khoan v gIa frI su sa ng fa o cu a
mnh, nI m dam m da nh cho ngh fhua f cu a chu ng bI gIa m xu ng
fra m fro ng. Tnh hnh fro nn f I f hon khI fre buo c va o ho c ca p 2, o
do fre bI nh I nhe f bao nhIu Ia fhu va o da u va ba n ca u na o bn fra I
cu a fre pha I hoa f d ng IIn fu c d fI p nha n va xu Iy ha ng fa n fhng
fIn. o na o fra I hoa f d ng qua nhI u nn Ia n a f Iun kha nang xu Iy
ca c hoa f d ng cu a na o pha I.
a u fu fho I gIan ho c:
Nhu ng nha chuyn mn khuyn ca c ba c cha me : ha y khuy n
khich su pha f frI n hoa f d ng cu a ba n ca u na o pha I cho fre . "Ngoa I
ca c gIo ho c frong Io p h I ho a, chIu kho f chu c cho fre dI fham quan
ca c pho ng frung ba y ca c fa c pha m ngh fhua f. CIu p fre nha n ra duo c
ve de p fhIn nhIn, ha y d fre duo c s ng va Io n In frong mI fruo ng
ma o do fre duo c fu do sa ng fa o va ve franh."
Ca c Io p h I ho a khng pha I chI Ia noI pha f hI n, pha f frI n va
duy fr ca c do ng cha y cu a su sa ng fa o ma co n Ia noI bo n fre co fh
ho c duo c ca ch quan sa f m f ca ch pho ng khoa ng cu ng nhu fI mI.
Trong ca c Io p ho c ve , fre co fh ho c ca ngh fhua f va gIa frI cu a
cu c s ng. "Sau khI ve xong m f bu c franh, fre fhuo ng fu nga m nhn
va k f Iua n va f fh frong franh co fh Ia qua Io n hoa c qua nho . Tre
se Ia p fu c chInh su a Ia I sao cho ph I ca nh cu a franh ho p Iy hon. KhI
NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 43
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com
chInh su a Ia I co nghIa Ia fre da ho c duo c ca ch quan sa f mo I va f kha I
qua f ngay Ia n da u va sau do fre se ph I ca nh Ia I. No I ca ch kha c, fre
ho c duo c ca ch quan sa f nhu ng bu c franh co Io n r I mo I In k hoa ch
pha c fha o ba n ve cu a mnh. o Ia ngh fhua f cu a cu c s ng khng
nhu ng duo c gIa ng da y va a p du ng frong Io p ho c ve ma co n duo c fre
mang va o ca hoa f d ng frong cu c s ng fhuo ng nga y.
Ho c h I ho a do I ho I pha I co kha nang fh vaI va m pho ng cng
vI c cu a nguo I kha c. "Nhung du ng hI u Ia m, chu ng fI khng da y fre
an ca p fa c pha m cu a nguo I kha c ma chI quan sa f Ia m ca ch na o nguo I
fa Ia I co fh na y sInh ra va fh hI n y fuo ng cu a ho frong ca c bu c
franh cu a mnh. o n fre co fh ho c duo c ca ch nhn mo Iva f fu quan
dI m cu a nguo I kha c, fu go c nhn kha c. Tu do fre co fh nha n ra va
fI p fhu uu dI m cu a ho . VaI fro chu y u cu a nguo I da y ve Ia huo ng
da n cho m I nguo I fu kha m pha phong ca ch rIng va d c da o cu a
rIng mnh.
Khuy n khich ho a sI nho fu I:
- Cung ca p cho be fha f nhI u gIa y ve , bu f ch ma u, bu f ch ve va
fhu c ma u.
- Quan fam d n nhu ng fa c pha m cu a fre .
- Cha p nha n ca ch ph I ca nh cu a fre .
- Cung ca p d du ng nhu ng bu c franh cu a be nhu ca p gIa y,
khung ve d be du ng nhu ng buc franh yu fhich cu a no .







NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 44
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com




Sa tt noi ngong

"No I ngo ng" Ia m f fhua f ngu khng chuyn dI n fa ca ch fre
pha f am saI fu . "Cu khoaI" fha nh "cu phaI", "ma f fro I" fha nh "ma f
cho I"...
Co su a duo c fa f no I ngo ng khng co n fu y va o fu I cu a fre . N u
con ba n pha f am nhu fh ma cha u chI mo I In 6 fh khng co g pha I
Io. Nhung nn chu y chI cho cha u d no c ga ng su a gIo ng cho du ng.
Chuy n no I ngo ng fhuo ng xa y ra vo I nhI u em, da s se h f khI In 7
fu I.
N u con ba n da 7 fu I fh pha I co m f c gIa o nghIm nghI,
pha f am chua n |co fh Ia chI Io n cu a cha u, hoa c m f sInh vIn su
pha m) d ba f cha u fa p d u da n v no I ngo ng Ia m f fho I quen ra f kho
bo khI fre Io n In. Cu ng nn ho I ba c sI cu a cha u, hay nha sI, xem
ha m, ho ng, rang cha u co va n d g khng. N u cha u no I ngo ng nhI u,
ba n khng du su c ma ba o v cha u kho I nhu ng Io I fru cho c. Nhung
va n co n nhu ng vI c co fh gIu p cha u cha u ch ng Ia I fa f no I ngo ng:
- Chu y nha c nho cha u su a nhu ng am saI va Ia m dI u do ha ng
nga y.
- Ha y chu a frI ba f cu va n d v dI u ng, Ia nh hay vIm xoang d
con ba n co fh fho duo c khI nga m mI ng va fho ba ng mu I. Tu fh fho
khI mI ng mo Ia m cho Iuo I de p xu ng va fho ra. Va no I khI nghe f
mu I cu ng va y, nghe f mu I cu ng Ia m f nguyn nhan gay no I ngo ng.
- u ng d con ba n cho fay va o mI ng, v bu fay co fh go p pha n
fa o nn fa f no I ngo ng du khng d da ng g gIu p cha u bo fa f mu f fay.
NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 45
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com
Ha y nha m va o nhu ng Iu c cha u fhich mu f fay nha f, nhu khI xem fIvI
hoa c ng I frn xe, va dua cha u ca m m f mo n d choI cha u fhich nha f.
- o m f ng hu f va o Iy d u ng cu a cha u, v cha u se du ng mI
fhay v d n a p Iu c va o rang. Phuong pha p na y fhu c da y su c dI u
khI n fI ng no I, dI u na y ra f quan fro ng frong vI c pha f frI n ngn
ngu .
- Khuy n khich cha u choI nhu ng hoa f d ng da y ma nh kha nang
dI u khI n fI ng no I. Ta p cho cha u huy f gIo . ay Ia m f ba I fa p f f
bo I v gIu p cha u dI u khI n Iu ng hoI frong mI ng, Ia m mI da I ra va
kI m soa f duo c co ba p, co khuynh huo ng da y Iu I Iuo I v phia sau.
- Ngoa I ra, m I nga y cho cha u fh I bong bo ng cu ng Ia m f
phuong pha p f f.
- Cho cha u du ng fruo c guong d nhn ro mI ng, Iuo I, rang cha u
khI pha f am.
Tre 2 - 8 fu I nghe ke m
N u ca m fha y con ba n hoI "Ia ng faI", faI bI nhI m fru ng hoa c
kha nang no I duo I mu c frung bnh |so vo I fre cu ng fu I) fh pha I d n
ba c sI.
KI m fra fhinh gIa c so m ra f quan fro ng d I vo I fre o fu I d n
fruo ng. NhI u nghIn cu u cho fha y fre em ma f kha nang fhinh gIa c o
mu c d nhe se ga p nhI u kho khan hon fre em co kha nang fhinh
gIa c bnh fhuo ng. Nn kI m fra fhinh gIa c fheo dInh ky d I vo I ca c
em o fu I ba f da u dI ho c.
Nguyn nhan gay fro nga I fhinh gIa c:
- Khoa ng 0,09% ca c em ma f kha nang nghe ba m sInh Ia do day
fha n kInh frong faI bI f n fhuong. Trong s do , 50% bI ma f kha nang
fhinh gIa c do dI fruy n, va 15% ca c fruo ng ho p kha c Ia do nguo I me
fu ng bI so I, du ng fhu c khng du ng chI dInh, hoa c du ng nhI u fhu c
kha ng sInh khI mang fhaI. M f s em bI dI c ba m sInh do sInh fhI u
ky va ch d dInh duo ng cu a nguo I me khI mang fhaI khng du ng
ca ch, bI sInh non... va 35% co n Ia I khng ro nguyn nhan.
NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 46
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com
- Ngoa I ra, fre ma f kha nang fhinh gIa c co n do ca c day fha n
kInh frong faI bI cha n d ng. Nguyn nhan gay ra ca c cha n d ng na y
co fh Ia do cha u bI da nh ma nh, bI kh I u hoa c vIrus da u mu a, cu m,
vIm ma ng na o. NhI m fru ng faI fa I pha f cu ng co fh gay ma f kha
nang fhinh gIa c. NhI m fru ng xa y ra khI I faI chu a da y cha f dIch va
vI khua n. Sau khI h f bI nhI m fru ng, cha f dIch fhuo ng do ng Ia I
frong faI nhI u fua n I , fa m gay chu ng nghe ke m v frong faI da y
cha f dIch, va co fh ma f Iun kha nang nghe v cha f dIch an mo n
hoa c do ng va y Iun frn ma ng nhI. N u co cha f dIch frong faI hon 3
fha ng, no se rI ra, khI do nn dua fre dI kha m. N u bI nhI m fru ng
faI hon b n Ia n m f nam fh pha I da f ng va o faI d kich fhich cho
cha f dIch fhoa f ra.
Ca ch dI u frI:
- N u fre ma f kha nang fhinh gIa c do ba m sInh hoa c do dI
chu ng sau khI m, fh co Ie fnh hnh khng sa ng su a Ia m. Nhung da
s ca c fruo ng ho p se khng bI dI c hoa n foa n. Ha y ho I ca c chuyn gIa
fhinh gIa c d cho n ca ch dI u frI nhu du ng ma y fro fhinh, du ng fhI f
bI dI n fu pha u fhua f ca I va o faI... Nhu ng ma y na y co chu c nang fhay
fh faI fruy n fin hI u fhinh gIa c In na o. Ca I fhI f bI va o faI gIup
nhI u em bI dI c na ng khng su du ng duo c ma y fro fhinh.
- Vo I m f s fre bI dI c, khng co kha nang nghe no I, nn cho
ca c em ho c so m h fh ng ngn ngu ky hI u. I u do ra f quan fro ng
cho su pha f frI n cu a ca c em sau na y. Co m f s gIa dnh Ia I cho n
ca ch cho ca c em fI p xu c vo I nhu ng nguo I bI khuy f fa f v fhinh
gIa c...







NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 47
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com



Tre em hoc oc nh th nao?

Ta p do c Ia m f qua frnh, qua frnh do do I ho I pha I da f duo c 3
ky nang co ba n frong 3 IInh vu c: Cu pha p, ngu nghIa va ngu am. Cu
pha p |g m ngu pha p va h fh ng cha m cau) Ia ca ch fhu c ma ca c fu ,
cu m fu , m nh d k f ho p vo I nhau d fa o fha nh cau, doa n van. Ngu
nghIa co duo c do ca c fu va cu m fu frong m f nho m co y nghIa k f ho p
vo I nhu ng nho m kha c. Co n ngu am Ia ca c don vI am k f ho p vo I nhau
fa o fha nh va m I quan h gIu a vI f va no I hoa c su nha n bI f duo c ca c
am.
Pha n Io n fre con ho c v cu pha p va ngu nghIa fruo c khI hI u
duo c ngu am. NghIa Ia con ba n ho c ca c cau frong sa ch ba f da u fu fra I
sang pha I fruo c khI hI u duo c su k f ho p v ma f am fhanh cu a ca c
ky fu . Ca ch f f nha f d gIu p con pha f frI n duo c ca 3 ky nang Ia ba f
do c sa ch m I nga y, k ca Iu c o frn gIuo ng, o fhu vI n hoa c don gIa n
hon Ia do c huo ng da n Ia m ba nh.
CU PHA P:
Tre bI f cu pha p fhuo ng hI u nhI u v van vI f. NghIa Ia , no co
fh hI u duo c ca u fru c ngu pha p va m I quan h gIu a ca c fu vo I
nhau. Ky nang cu pha p ba f da u fu ch hI u duo c ca u fru c cu a m f
quy n sa ch, hI u duo c fu va cau frong cu n sa ch do . Vi du : khI du a
fre mo I ba p be no I, no fhuo ng ca m nguo c, ga m sa ch hay fuo ng cu n
sa ch Ia fa m d m ng I. KhI cha p chu ng, be ba f da u nha n bI f duo c
cu n sa ch co ba fruo c va ba sau. Va ca c be cu ng nha n bI f do c chu
fu fra I sang pha I va Ia n Iuo f fu frang na y sang frang kha c. KhI con
ba n na m ba f duo c ca u fru c cu a m f cu n sa ch, fu c Ia no da hI u
nhu ng g co ba n co frong cu n sa ch do : ca c fu , cau, doa n van, fha m
chi Ia ca c chuong nu a. Tre em khI ca m quy n sa ch mo I In, bI f ba f
da u do c cau, nga f cau va mu c dich cu a cha m cau.
NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 48
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com
Ca ch gIu p fre mo I bI f do c nang cao ky nang v cu pha p:
- ChI ngo n fay cu a ba n va o ca c chu khI cu ng do c chung vo I fre .
Nhu fh se gIu p fre nha n ra dI n bI n frong m f cau, su IIn quan
cu a ca c cau n I fI p nhau gIu a vI f va no I.
- Cu ng vI f fhu vo I con. Nha n ma nh nhu ng pha n quan fro ng
frong fhu nhu gIo I fhI u, fhan va k f Iua n cu a fhu.
Ca ch khuy n khich va pha f huy ky nang cu pha p cho fre bI f
do c va do c fha o:
- o c fho: Ta p ky nang cu pha p ba ng ca ch do c fho.
- o c dI n ca m: I f ngu ng nghI du ng ch , nha n ma nh ch co
da u cha m fhan, da u ho I.
NC! NCHIA:
Ky nang na y bao g m kha nang nha n bI f va dInh nghIa fu , suy
doa n fnh fI f cu a fruy n, hI u duo c nhan va f va co fh noI duoc y
nghIa cu a ca m f doa n vI f frong sa ch, co fh fha o Iua n v cu n sa ch
do sau khI do c xong. KhI con fre hI u duo c ngu nghIa cu a cau, chu ng
se d da ng do c va hI u duo c nhu ng ba I do c da I, ca fu d ng nghIa va
fu fra I nghIa, chu ng co fh fhay d I vI c du ng fu sao cho nghIa gI ng
nhau |vi du nhu ca I fhu ng - ca I x; ca I Iy - ca I fa ch).
Ca ch khuy n khich va nang cao ky nang v ngu nghIa cho fre
mo I bI f do c:
- o c sa ch nhu k fruy n. Ha y fm nhu ng quy n sa ch b ich cho
fre . Tre em nn do c fruy n c fich Ia f f nha f.
- Tha o Iua n v Ioa I sa ch ma con ba n va ba n da cu ng do c.
- oa n k f qua : Yu ca u con doa n pha n k f fhu c cu a cau
chuy n va ba n co fh ho I chu ng nhu ng cau don gIa n nhu "con nghI
fh na o v nhu ng fnh fI f frong fruy n7", "con doa n fhu xem chuy n
g se xa y ra fI p7"
- u ng ca f ngang khI fre dang do c: KhI fre dang fa p do c, n u
ga p pha I nhu ng fu kho , ba n du ng chen ngang va o d huo ng da n ma
ha y d cho fre fu duy m f chu f. KhI na o chu ng bi fha f su fh ba n ha y
NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 49
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com
nu ra fu do va gIa I fhich nghIa cu a fu do . Nhu fh fre se duo c nang
cao kha nang do c va hI u y nghIa pha n k f frong cau chuy n, nho
nha c con ba n n Ia I ca c fu va o Iu c kha c.
- M f Ia n nu a, do c sa ch nhu k chuy n: Khuy n khich fre da
do c fha nh fha o do c nhu ng quy n sa ch fruy n da I hon |da f chI fIu
cho con pha I do c xong m f quy n sa ch frong va I nga y hay va I fua n),
sa ch da y hon khI n bo n fre nho duo c nhu ng g da do c |ca c nhan va f,
ca c su kI n) va doa n duo c nhu ng g se xa y ra fI p fheo. I vo I nhu ng
du a fre do c co n y u, nn cho n Ia I nhu ng g da do c fruo c khI sang
pha n mo I.
- Ia m gIa u v n fu : Tre co fh ga p nhu ng fu mo I, yu ca u vI f
va o quy n fa p da nh ghI fu mo I ma ba n da chua n bI sa n. o n fre
du ng no nhu m f quy n fu dI n fu ch d fra fu mo I, vI f va o do ca c
dInh nghIa, va vI f va o do nhu ng y fuo ng hay frong fruy n ma no
fhich.
- o c cho con nghe: a f cu du a fre na o cu ng mu n duo c nguo I
Io n do c sa ch cho nghe. o c Io n va dI n ca m m f pha n cu a quy n sa ch
hoI da y, fha o Iuan v cau chuy n o m I cu I chuong, kich fhich fri fo
mo mu n fm hI u cu a bo n fre d chu ng da f cau ho I v nhu ng fruy n
ma ba n da do c, da c bI f nhu ng Iu c bo n fre khng bI f nghIa cu a m f
fu na o do . a n co fh fhay d I ca ch do c cho fre fha y fhu vI nhu: ba n
do c m f frang va con ba n do c m f frang fI p fheo.
NC! M:
Ngu am cu ng Ia m f pha n quan fro ng frong qua frnh ho c do c,
con ba n co kha nang hI u duo c ca c ky fu am fhanh quan h vo I nhau
nhu fh na o. Kha nang ngu am bao g m ca ch pha f am, ca ch nha n ra
h fh ng am da u, nguyn am, su kha c nghIa gIu a m f s fu d ng am
kha c nghIa...




NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 50
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com



Cach nng cao ky nng ng m cho tre mi bit o c

- Cu ng do c vo I fre nhu ng fa p fho, ba I d ng gIao va nhu ng ba I
ha f. O m I ba I, ha y ho I xem fre co nha n ra su gI ng nhau v ma f am
fhanh cu a nhu ng fu duo c gIeo va n khng. ua nhu ng quy n sa ch
fheo fhu fu a, b, c,.. cho fre fm fu gI ng va kha c nhau o da u va cu I
cu a quy n sa ch.
- VI f fn mo I nguo I frong nha , fn cu a ba n va sau do cu ng do c
vo I fre . Ca c fn duo c vI f fheo nho m co chung m f ky fu o da u m I
chu nhu : Na va Nam. Anh va An.
I vo I nhu ng fre co kha nang do c fha nh fha o:
- CIo I fhI u cho fre fI p ca n vo I nhu ng fu II u ha ng nga y nhu
ba o, fa p chi. Va n du ng nhu ng ky nang v ngu am va ngu nghIa d
chI ra nghIa frong m f cau hay m f doa n van cu a ba I do c .
- Cu ng do c: fre cu ng do c vo I ba n. a n pha f am va dInh
nghIa ca c fu mo I, fu kho cho fre nghe. Sau do ha y d cho fre do c ca
cau. a n ca n d y nhu ng dI m kho fre hay va p d chI Ia I cho no







NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 51
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com



Vui chi phat trin kha nng toan hoc

Tre em nhu ng nam da u fI u ho c va n pha I du a frn ky nang
foa n ho c co ba n nhu c ng, fru nhu ng phe p finh haI chu s , xem gIo
va d m fI n. Ngoa I ra chu ng co n ho c ca ch nhan, chIa ca c s don gIa n
va ca c phuong pha p do Iuo ng kha c. a n co fh gIu p con mnh fhu c
hI n fha nh fha o ky nang na y m f ca ch don gIa n qua nhu ng fro choI.
Mu n con mnh yu fhich ca c con s va ha o hu c fm hI u, ba n fm
ca ch cho fre bI f foa n ho c Ia pha n quan fro ng frong cu c s ng ha ng
nga y. Ia m sao cho chu ng bI f day7
Ho c ba ng fhI gIa c
- Xa c dInh fro ng Iuo ng cu a d va f frong nha . Yu ca u fre doa n
fro ng Iuo ng cu a con me o nha ba n, quy n fu dI n, Iy nuo c. R I du ng
can d xa c dInh Ia I fro ng Iuo ng fhu c cu a no . Yu ca u fre fu "finh"
xem no na ng bao nhIu ky , ho I xem no nghI fu ng nguo I frong nha
na ng bao nhIu, Ia m sao d bI f chinh xa c.
- Yu ca u fre do ca I fa ch, ca I mu ng, ca I che n va huo ng da n khI
no fhao fa c, ca ch na y d fa o cho fre kha I nI m v fh fich, fro ng
Iuo ng va fy I .
- Mua cho cha u chI c d ng h co kIm phu f va kIm gIay. I u
cha u nhn d ng h va cho bI f gIo . Ta o ca c fnh hu ng nhu: " N u b
v d n nha Iu c 6 gIo chI u, fh fre pha I cho bao nhIu phu f nu a7",
"Cha y xe d n fruo ng ho c ma f 5 phu f, va y co n bao nhIu fho I gIan d
dI d n do fruo c khI fruo ng do ng cu a Iu c 9 gIo sa ng7"...
- u ng ke o co nhI u ma u d da y ca ch chIa fy I . No I cha u d m
s ke o frong bIch r I phan Ioa I fheo fu ng ma u. m s ke o ma u xanh
d xem fy I chu ng so vo I s ke o ma u do Ia bao nhIu. Xa c dInh
NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 52
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com
nhu ng ma u kha c cu ng ba ng ca ch na y, r I cho cha u an s ke o do fu y
fhich.
Ho c ba ng fh Iu c
- ChoI fhe , chIa phe da nh fra n va cau ca Ia nhu ng fro c dI n
cu ng c kI n fhu c foa n ho c co ba n nhu nhI u hon hay if hon hoa c
phan Ioa I fheo nho m.
- u ng fhuo c day hoa c fhuo c cay d do chI u cao cu a fu ng nguo I
frong nha . cha u xem c ng Ia I ca c s do do fa f ca cao bao nhIu.
ay Ia ca ch fhua n Io I d fa p c ng haI chu s .
Ho c ma choI:
- ChoI na u an: ua cho fre khoa ng 20 - 40 nga n d ng va nho no
xa p x p na u bu a f I cho ca nha . N u no chI vuo f qua s fI n do fh no
pha I finh foa n fh na o, n u co n du fI n fh pha I mua fhm ca I g... r I
ba n da n fre ra cho mua d . Ha y xem ca ch finh foa n cu a no co phu
ho p vo I f ng gIa frI fhu c hay khng. Khoa ng va I nga y cho cha u Ia m
Ia I fro na y, fre em se ra f fhich v chu ng fha y do Ia vI c nghIm fu c,
quan fro ng "nhu nguo I Io n".
- ChoI doa n s : KhI cha u da nhua n nhuy n vo I ca c fro d ,
khuy n khich cha u ba ng nhu ng fro kho hon. a o fre nghI ra m f con
s frong khoa ng fu 1 d n 100. fhu doa n con s do ba ng ca ch ho I xem
"s do Io n hon 50 pha I khng7", "s do na m frong khoa ng 35 -55 pha I
khng7..." r I chuy n sang ba f fre fu doa n s .







NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 53
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com



Nhng giai oan quan trong: Ky nng noi

KhI na o be ba f da u no I va ky nang no I pha f frI n ra sao7
Ky nang no I ga n II n vo I ky nang hI u nhu ng g nguo I kha c no I.
a ng ca ch Ia ng nghe nguo I kha c, con fre ho c duo c ca ch pha f am va
sa p x p fu d dI n da f fha nh cau. KhI co n be , chu da u fIn fre ho c
duo c Ia ca ch pha f am nhu ng fu don gIa n nhu baba, mama; fre co
fh go I baba, mama Iu c cha u khoa ng 9 d n 10 fha ng. KhI duo c 1
fu I, fre ba f da u c ga ng ba f chuo c nhu ng am fhanh chu ng nghe
duo c, fhInh fhoa ng ba n ba f ga p fre ba p be nhu ng fu kho hI u va co Ie
chI co chu ng mo I co fh hI u duo c ma fhI. TI p fheo Ia gIaI doa n
pha f frI n vo I f c d Ia fhuo ng, ba n chu ng kI n m f du a be chI bI b
va I fu don gIa n nhung bay gIo Ia I bI f ca ch da f cau ho I, dua nhu ng
Io I huo ng da n va co n co fh huyn fhuyn k chuy n do no fu da f ra.
12 d n 18 fha ng fu I
Va o Ia n sInh nha f da u fIn, du a fre chI co fh no I va hI u nghIa
khoa ng 5 fu . Nhung chI 2 fha ng sau, nhu ng fu be fhuo ng du ng fang
In 7 fu va cu ng co fh In d n 20 fu |chI Ia pha f am) ma chI co no
va nhu ng nguo I fhan mo I hI u duo c. e cu ng ba f da u ho c duo c ca ch
fh hI n fnh ca m frong cau no I, ca f cao gIo ng khI mu n ho I dI u g
do , vi du nhu no no I b b m I khI no do I a m.
Tre nha n ra duo c su quan fro ng cu a ngn ngu , Ia m f phuong
fI n d fruy n da f nhu ng g chu ng mu n no I va mong da f duo c.
Truo c khI bI f no I nhI u fu d co fh dI n da f suy nghI va y mun
cu a no , fre fhuo ng k f ho p no I va dI u b d dI n fa uo c mu n cu a
no , vi du no se dua fay v phia qua bo ng va ba p be no I banh banh.
Trong fhu c f , m f s fre chI gIao fI p vo I cha me ba ng cu chI. N u d
y ba n se fha y con mnh Ia y fay che ma f m I khI no Iu ng fu ng hoa c
NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 54
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com
da p ba n khI fu c gIa n. Va ba n cu ng khng nn qua Io Ia ng khI no bu f
ru f, c ga ng suy nghI d dI n fa nhu ng dI u no mu n no I, day Ia
nhu ng da u hI u f f khI fre dang fm ca ch gIao fI p va quan fam d n
vI c ba n co hI u nhu ng dI u no no I hay khng.
n 16 fha ng, fre ba f da u pha f am nhu ng phu am, day Ia m f
buo c ngoa c quan fro ng frong vI c ho c no I cu a fre . TI p fheo gIaI doa n
na y Ia gIaI doa n pha f frI n fang f c v v n fu ba f da u va o khoa ng
fha ng 18. u ng do I ho I qua nhI u! a n khng fh nghe fre pha f am
nhu ng am na y frong fu cu fh nhung fhInh fhoa ng ba n fhoa ng nghe
duo c chu ng Ia p dI Ia p Ia I nhu ng am na y khI chu ng ng I choI frn
gIuo ng cu I hoa c khI dang choI d choI.
In 2 fu I, fre co fh hI u duo c khoa ng 200 fu , fh nhung fre
chI fhuo ng xuyn su du ng co 50 75 fu ma fhI. a s nhu ng fu fre
hay no I Ia nhu ng danh fu chI d va f ma fre hay du ng d n frong cu c
s ng ha ng nga y nhu mu ng, xe.... Tu 18 d n 20 fha ng, f c d fI p
fhu fu mo I cu a fre In d n 10 hoa c hon 10 fu m f nga y. Nhu ng du a
fre chu fam d n chuy n ho c no I co kha nang ho c fhm duo c m f fu
mo I frong vo ng 90 phu f v va y ha y ca n fha n vo I Io I no I cu a chinh
mnh.
Trong gIaI doa n na y, fre cu ng da ba f da u k f ho p haI fu vo I
nhau fa o fha nh nhu ng cau no I can ba n nhu A m con!. V fre va n
chua na m duo c ca u fru c cau nn ba n fhuo ng nghe nhu ng cau no I
bu n cuo I nhu Con a m |Me a m con dI). Tre cu ng hI u duo c ra ng
chu ng co nhu ca u v ngn ngu nn chu ng ra f c ga ng dInh ro va go I
fn nhu ng d va f chu ng fha y ha ng nga y. I nhIn, fre fhuo ng mo
r ng fha I qua nhu ng fu chu ng da bI f va v fh fa f ca nhu ng d ng va f
b n chan ma chu ng mo I fha y Ia n da u d u duo c go I Ia cho .
Va o Ia n sInh nha f fhu haI, fre ba f da u no I cau co ba fu va ha f
nghu ngao nhu ng gIaI dI u don gIa n. Ca I fI da da n hnh fha nh,
fre fhich no I v ba n fhan no : no fhich g va khng fhich g, no nghI g
va ca m nha n duo c g. Trong gIaI doa n na y, fre fhich du ng fu con
hoa c fu xung fn cu a no khI no I chuy n vo I nguo I kha c nhu Con
u ng cam hoa c I u ng cam.
Tu 25 d n 30 fha ng
NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 55
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com
V n fu vu ng cu a fre da kha kha , chu ng ba f da u bI f In gIo ng
xu ng gIo ng. Ra f co fh chu ng va n no I fo khI chu ng chI ca n no I vo I
gIo ng va am Iuo ng bnh fhuo ng va fh u fha o khI pha I fra Io I cau ho I
cu a m f aI do , nhung cha ng bao Iau chu ng se kha m pha ra am
Iuo ng fhich ho p va bI f ca ch dI u chInh am fhanh vu a du nghe. Tu 2
d n 3 fu I, s fu fre su du ng va o khoa ng 300 fu |chu ng co kha nang
hI u 900 fu ). I f k f n I va sa p x p danh fu va d ng fu , no I duo c
nhu ng cau hoa n chInh nhung co n ra f don gIa n, ha o hu c k nhu ng
chuy n da xa y ra vo I no .
a n da co fh ho I chu ng nhu ng cau ho I AI7 va O dau7. N u
fre chI fhich dua ra cau ho I va fo ra kho khan khI fra Io I nguo I kha c
fh ba n nn dua cha u d n ga p ba c sI khoa nhI.
Tu 31 d n 36 fha ng
Cha u da ba f da u no I nhu ng cau kha phu c fa p. I f ca ch no I
chuy n, In xu ng gIo ng, su du ng fu ngu va ma u cau fhich ho p vo I
fnh hu ng va vo I nguo I chu ng dang no I chuy n. Vi du , chu ng co n
bI f su du ng ca uy n ngu , fhay v no I Ia con ma c da I fh no no I
con mu n ng I b, hoa c dI khI chu ng no I m f fra ng nhu ra chI fhI
Con mu n va o nha fa m. n Iu c na y fh khng nhu ng chI co nguo I
frong gIa dnh ma ngay ca nhu ng nguo I Ia cu ng fh fh hI u duo c
nhu ng g fre mu n no I va v fh b me khng ca n pha I do ng vaI
fhng dIch vIn ba f da c dI. Tre se fhng fha o ca ch gIo I fhI u ho fn,
fu I va sa n sa ng gIu p do khI duo c yu ca u.
KhI na o nn Io Ia ng
a n chinh Ia ma y do chinh xa c nha f su pha f frI n kha nang no I
cu a con mnh. Trong khI m f s fre ba f da u no I va o fha ng fhu 9 fh
ra f nhI u fre chI ba f da u no I va o fha ng fhu 13 hoa c 14. N u d n 15
fha ng ma con ba n va n chua no I fu na o |ngay ca baba hoa c mama)
hoa c khng ba p be m f fI ng na o fruo c Ia n sInh nha f fhu nha f,
khng co kha nang chI va no I ca c b pha n frn co fh , va ba n cung
khng fh na o hI u duo c nhu ng g fre no I fh ha y no I chuy n vo I ca c
chuyn gIa hoa c ba c sI nhI v dI u Io Ia ng cu a ba n.
NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 56
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com
n 2 fu I ma fre va n if khI c ga ng fa p no I, khng fhich ba f
chuo c nguo I kha c no I hoa c co ve nhu cha ng co ve g Ia mu n no I
chuy n fh co Ie be ga p va n d v no I hoa c nghe.
In 3 fu I ma fre va n chua no I fha nh cau, fhuo ng hay no I saI,
khI no I no fhuo ng fra nh fI p xu c ba ng ma f vo I nguo I d I dI n, ga p
kho khan khI go I fn ca c va f du ng frong nha hoa c va n chua no I duo c
fha nh cau don gIa n, ba n ha y mang be dI kha m ba c sI d fm phuong
pha p chu a frI cho be ca ng so m ca ng f f.
VI c fre no I Ia p chI Ia m f hI n fuo ng bnh fhuo ng da c bI f Ia
khI chu ng dang o frong gIaI doa n pha f frI n nhanh v kha nang dI n
da f y fuo ng. Chu ng qua ha o hu c mu n k h f nhu ng g dang o frong
da u va dI khI chu ng khng nghI ra duo c fu d dI n da f. Nhung n u
chu ng fI p fu c no I Ia p sa u fha ng sau do hoa c fro nn no I Ia p nhI u
hon, fo ra cang fha ng m I khI chu ng mo mI ng no I m f dI u g do ,
ba n ha y xIn Io I khuyn cu a ba c sI.
KhI chu ng Io n In, chu ng se huyn fhuyn no I chuy n ca nga y,
na o Ia nhu ng k hoa ch cu a bo n nho o fruo ng ho c, chu ng an g o
fruo ng ho c, suy nghI cu a no da nh cho ba d ghe cu a C be Io Iem va
ba f cu chuy n g no quan fam. a n cu ng se cha ng nho ra ng fruo c day
ba n da Io Ia ng Ia chu ng se khng no I duo c. Va gIo day ba n Ia I mong
uo c co duo c m f nga y yn fInh. In 4 fu I, fre su du ng duo c 800 fu ,
d y d n ngu pha p va ba f da u nhu ng cau ho I Ta I sao7 Ca I g7 AI Ia m7









NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 57
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com


Tp vit mt giai oan quan trong trong qua trnh phat
tri n tr na o cu a tre em

Tuy ne f bu f da u fIn cu a con ba n co fh chI Ia nhu ng ne f ve
ngu ch ngoa c nhung nhu ng hnh ve va duo ng cong khng co hnh
da ng a y Ia I Ia buo c kho I da u gIu p cha u chua n bI ho c chu ca I. Va bI f
dau d n m f nga y na o do , con ba n sa ng fa c m f cu n fI u fhuy f d
do I.
KhI na o ky nang vI f pha f frI n7
Ha u h f ca c fre em d u bI f ca m bu f ch ma u ve nhu ng duo ng
fro n frn gIa y khI chu ng duo c 12 hay 13 fha ng fu I. Khoa ng fho I
gIan fu 2 d n 5 fu I, nhu ng ne f ve cu a fre se da n da n cu ng hon cho
d n khI chu ng vI f duo c m f va I chu ca I don gIa n In gIa y va go I fn
nhu ng chu a y.
Ky nang vI f o fre pha f frI n nhu fh na o7
Trong va I fha ng cu I cu a nam da u fIn, ky nang va n d ng cu a
con ba n se pha f frI n ro r f, be da co fh ca m duo c bu f ch ma u. n
khoa ng 12 hay 13 fha ng fu I, m f s fre dang fa p dI da bI f ve nhu ng
da u hI u v nghIa frn gIa y. Nhung n u con ba n pha I ma f fhm m f
va I fua n I nu a mo I Ia m duo c dI u do fh cu ng khng co g pha I Io
nga I.
Ha u h f fre em 16 fha ng fu I d u da vI f duo c ca c da u hI u do .
u ng cha n chu , ba n ha y da nh m f noI d frung ba y nhu ng kI f fa c
da u fay ra f co y nghIa cu a cha u |nhu frn fu Ia nh cha ng ha n). n
khoa ng 29 - 30 fha ng fu I, con ba n se da n da n chuy n sang ve nhu ng
d va f Io n hon, de p hon, nhI u ma u sa c ru c ro hon. Va khI duo c 3
fu I fh cha u da ve duo c m f duo ng fuong d I fha ng.
NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 58
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com
Iu c na y, con ba n da ca m duo c bu f ch frong fu fh vI f. M f s
fre chua n bI dI ho c co fh vI f duo c m f va I chu ca I hay nhu ng duo ng
go n so ng frng gI ng nhu chu ca I. M f s fre em kha c dI khI da fm
ca ch vI f fn cu a mnh fruo c khI d n fruo ng ma u gIa o, da c bI f Ia
n u chu ng da duo c ho c ba ng chu ca I fruo c do .Nhung khng pha I du a
fre na o cu ng Ia m duo c nhu va y, dI u do cu ng cha ng sao, con ba n va n
dang pha f frI n bnh fhuo ng. Khng nn bu c fre ho c vI f fruo c n u
cha u chua co kha nang va chua sa n sa ng Ia m dI u do , ba n ha y kIn
nha n do I cho d n khI cha u fhu c su co hu ng fhu fa p vI f.
I u g se xa y ra sau do 7
KhI dang o d fu I chua n bI d n fruo ng, fre cu ng se su du ng
bu f ch va ma u ve gIo I hon. Nho va y, chu ng se ba f da u ve fI mI hon
va chinh xa c hon. Trong fho I gIan gIu a 2 va 5 fu I con ba n se bI f ve
nhu ng duo ng fha f fha ng, ve Ia I m f hnh fro n va m f hnh vung, va
bI f ve ca nguo I nu a. KhI ba f da u ho c Io p 1, cha u se so m bI f do c va
bI f vI f.
VaI fro cu a ba n frong qua frnh fa p vI f cu a fre
Trong ba f ky gIaI doa n hnh fha nh ky nang mo I na o cu a fre ,
ba n cu ng pha I Iun Iun d ng vIn va khuy n khich fre . a c bI f,
frong gIaI doa n na y, ba n ca n sa m cho cha u nhu ng du ng cu ca n fhI f.
Ngay khI con ba n fro n 1 fu I, ha y mua cho cha u bu f ch ma u, gIa y
hay sa ch nhI u ma u. Iu c na y, con ba n ba f da u fo ra fhich vI f ca c
da u hI u hay ba f ky m f hnh ve v nghIa na o. |a n cu ng nn chu y
v da u bu f ch nho n co fh be bI dau n u cha u v fnh Ia m roI hay
d bu f dam fru ng va o ma f. a n nn d fre fa p vI f nhu va y fha f
fhuo ng xuyn n u nhu cha u mu n, nhung nn cho cha u nghI gIa I Iao
d fra nh Ia m cho cha u m f mo I.)
Ha y da y cho con ba n chI ve frong ma nh gIa y da f fruo c ma f
cha u. Nhung n u ba n da ba o du ng ma cha u va n vI f In fuo ng |hay
sa n nha , nha n sa ch) fh cu ng khng sao. Ha y Iau sa ch h f sau khI
cha u ve va mua cho cha u nhu ng cay bu f d xo a. C ga ng du ng d
cha u cho ca c d du ng cu a cha u va o mI ng. Ra f co fh vI c pha I Ia y
m f if b f ma u ve ra fu mI ng cha u Ia dI u fhuo ng kho fra nh kho I,
nhung du ng d vI c do ke o da I se a nh huo ng d n su c kho e cu a fre .
NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 59
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com
KhI cha u ba f da u vI f fha f su , dI u quan fro ng nha f ba n ca n
Ia m Ia d cha u fu ho c ba ng su n Iu c cu a chinh cha u. Ong T. erry
razeIfon frong fa c pha m Touch poInf da no I: Mo I fhu se fro nn
d da ng hon n u fre vuo f qua gIaI doa n ho c vI f chu ca I va s . Theo
fI, fho I gIan khng quan fro ng ba ng y fhu c fu ho c cu a fre . Ha y d
cha u fu gIa c ho c.O Iu a fu I na y, vI c e p bu c fre ho c Ia dI u d da ng
nhung dI u do se co ha I nhI u hon Ia co Io I.
Nhu ng fre em chua n bI d n fruo ng bI bu c pha I bI f do c va bI f
vI f fruo c khI d n fu I quy dInh. Ma c du co fh fre ho c do c va vI f
ha ng nga y nhung ky nang cu a cha u va n khng fh ba ng ca c ba n
dang ho c o fruo ng. Ca c nghIn cu u cho fha y fre se ga p ba f Io I khI Io n
hon va nha n ra ra ng chu ng khng fh fhich u ng vo I phuong pha p ghI
nho fuong fu ma chu ng da fu ng du ng d do c va vI f nhu ng chu phu c
fa p hon.
M f dI u quan fro ng nu a Ia ba n nn no I chuy n va do c sa ch cho
cha u nghe fhuo ng xuyn. Ca ng nghe nhI u, b na o cu a fre se ca ng
pha f frI n nhanh. I u na y ra f co Io I cho vI c pha f frI n ky nang
gIao fI p cu a fre sau na y, ma frong do co ca ky nang vI f.
Nhu ng bI u hI n na o khI n ba n pha I Io Ia ng7
M I fre em co fh pha f frI n nhu ng kha nang kha c nhau, m f
s nhanh hon ca c em kha c. Nhung n u con ba n da duo c 15 hay 16
fha ng fu I ma va n khng vI f duo c ca c ky hI u v nghIa, ba n ha y
d n ga p ba c sI nhI khoa d frnh ba y. u sao, ba n cu ng ha y yn fam
Ia con ba n se vI f duo c va se pha f frI n bnh fhuo ng du fr hon ca c
ba n cu ng fu I m f chu f.





NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 60
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com


Vai tro quan trong cua phat trin ngn ng

KhI be fro n m f fu I Ia gIaI doa n ngn ngu hoa f d ng do h
fh ng pha f am da fruo ng fha nh, bI u hI n su pha f frI n cao nha f cu a
chu c nang na o b . Su pha f frI n ngn ngu se gIu p be ho c ho I, fu duy
va do ng vaI fro quy f dInh d I vo I su nghI p cu a be sau na y. me
ca n ga n gu I, d ng vIn va kIn nha n fa p Iuy n vo I be frong nhu ng
nam da u fIn.
- CIu p be choI fro pha f am ba me ba va nhu ng nguo I fhan
fhu c frong gIa dnh. Iun khich I d pha n u ng na y duo c cu ng c .
- ChI nhu ng va f du ng ha ng nga y quen fhu c va yu ca u be go I
fn.
- Cho be fa p no I chuy n vo I nguo I fhan qua dI n fhoa I.
- No I chuy n vo I be fhuo ng xuyn frong sInh hoa f ha ng nga y,
gIa I fhich cho be bI f mnh dang Ia m g. No I ro va cha m, Iun gIu
khoa ng ca ch d be co fh nghe ro fu ng am.
- SaI khI n be vo I nhu ng m nh I nh don gIa n nhu ng I xu ng,
du ng In, Ia y Iy, mu ng, che n... vo I nhu ng Io I ca m on va khen ngo I be
d gIu p be ph I ho p nhua n nhuy n gIu a d ng fa c va ngn ngu .
- u ng fu ngu d hI u, don gIa n, nha n ca c fro ng am quan fro ng
khI no I chuy n vo I be .
- Pha f am cha m, ro va yu ca u be Ia p Ia I khI be pha f am saI.
- o c sa ch cho be nghe va o m I bu I f I fruo c khI dI ngu |chu y
cho n fruy n franh v ca c Ioa I va f, c fich...) d gIu p be fu duy va Ia m
quen vo I v n fu ngu r ng hon.
NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 61
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com
- K chuy n vo I am dI u fruy n ca m cho be nghe Iu c ra nh r I,
cu n hu f be va o cau chuy n vo I nhu ng am dI u fra m b ng gIu p be
pha f frI n fri nho .
- Cho be xem hoa c nghe ca c chuong frnh ca nha c fhI u nhI, chI
cho be ha f fheo gIu p be Ia m quen vo I Io I ha f va cuo ng d am fhanh
kha c nhau. Su fI p nha n am fhanh, ngn ngu Ia n n fa ng cho ky
nang nghe va ho c ca c Ioa I ngn ngu kha c nhau cu a be sau na y.
Inh duo ng cu ng do ng m f vaI fro quan fro ng frong pha f frI n
ngn ngu . e ca n co m f ch d dInh duo ng f f d co fh va nha f Ia
chu c nang na o b co fh hoa f d ng f f gIu p be pha f frI n f I uu kha
nang nghe, hI u va no I o gIaI doa n na y.
















NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 62
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com


Cach nhn bit tnh trang yu thnh giac tre

Ha y kI m fra fnh fra ng fhinh gIa c cu a con ba n ba ng ca ch fra
Io I nhu ng cau ho I duo I day. N u co m f cau fra Io I "khng" hoa c
"chua", ba n nn nghI d n vI c dua con dI kha m v co fh be da bI y u
fhinh gIa c.
1. Tre duo I 3 fha ng fu I
- e co Im Ia ng hoa c gIa m ca c hoa f d ng khI co nguo I kha c d n
ga n va no I chuy n khng7
- e co bI gIa f mnh |hoa c cho p ma f nhanh, co fh co gIa f, kho c)
bo I nhu ng fI ng d ng Io n khng7
2. Tu 3 d n 6 fha ng fu I
- Con ba n co quay da u d fm noI pha f ra fI ng no I khng7
- e co fhich nhu ng d choI pha f ra fI ng ku khng7
- e co pha n u ng vo I nhu ng fI ng d ng khI dang bu , an khng7
3. Tu 6 d n 10 fha ng fu I
- Con ba n co no I ba p be nhu ng fI ng nhu me , ba ... khng7
- e co pha n u ng khI nghe go I fn mnh7
- e co nhn va o chinh nguo I dang no I7
- e co hI u nhu ng fu ph bI n nhu khng, gIo I Ia m, cha o...7
4. Tu 10 d n 15 fha ng fu I
- Con ba n co bI f fn nhu ng d choI ua fhich va chI va o khI
duo c ho I khng7
- Con ba n co fhich nghe nhu ng Io I ru co va n dI u m a I khng7
NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 63
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com
- e co ba f chuo c duo c nhu ng Io I va am fhanh don gIa n7
5. Tu 15 d n 20 fha ng fu I
- Con ba n co fh fhu c hI n fheo nhu ng chI da n don gIa n khng7
- e co nha n ra duo c fo c, mu I, ma f va nhu ng pha n kha c cu a co
fh khng7
6. Tu 20 d n 24 fha ng
- e da ba f da u no I duo c nhu ng fu dI va cau nga n chua7
- e co bI f xung fn mnh7
- e fhich choI fro do c sa ch7
- e fhich xem fI vI va nghe radIo7
7. Tu 24 d n 36 fha ng fu I:
- Con ba n da co v n fu vu ng khoa ng 270 fu va o Iu c 24 fha ng
fu I chua7 V n fu do co gIa fang m I nga y7
- e co dI n da f duo c ca c yu ca u, su fhich fhu , ba f ma n khng7
8. Tre 36 fha ng fu I: Con ba n da co v n fu vu ng khoa ng 1.000
fu |frong do 80% co fh khI n nguo I Ia hI u duo c) chua7









NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 64
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com


Day s cho con vao luc nao va bng cach nao?

a n co fh gIo I fhI u kha I nI m v nhu ng con s khI con duo c
co 12 fha ng fu I ba ng ca ch d m nhu ng d va f nho nhu Co bao
nhIu ca I mu ng7 M f hay haI! va ha f nhu ng ba I ha f hay nhu ng
fI f fa u co d m s nhu M f, haI con cho con, co ba con me o ku
meo meo... KhI con ba n In haI fu I, be co fh ho c ca ch d m ve f fu 1
d n 10, ma c du co fh fre se chua hI u duo c kha I nI m v s khI d m
ca c va f fh , va co fh co n d m so f nu a M f, haI, nam, sa u.... u ng
Io khI fre d m nha y nhu fh frn fhu c f , khI fre Ia p Ia I ca c con s
co nghIa Ia fre dang ho c nhu ng ca I fn cho chinh xa c da y. Ia n fo I co
fh fre se ho c ca ch chI ra nhu ng va f fh va da nh da u ba ng nhu ng con
s |ma c du ca c em Ia m khng du ng). Ta n du ng nhu ng co h I frong
nga y d cu ng d m vo I con mnh, co fh d m o ngay ba n an nhu M f
ca I che n cho me , m f ca I che n cho b , m f ca I che n cho con! M f, haI,
ba ca I che n. Iu c da u co fh con ba n chI no I Ia co ba ca I che n cho du
ba n co dua ra bao nhIu ca I dI nu a, nhung d n m f Iu c na o do con
ba n se hI u duo c s 3 Ia mu n no I d n s che n.
KhI fre In 3-4 fu I, ca c em se hI u duo c kha I nI m c ng fhm
ca c va f fh se Ia m fang con s da d m |nhung nguo c Ia I Ia y bo f ca c
va f fh dI se Ia m cho no gIa m dI s Iuo ng). V fh khI ng ba d n choI
fh se ba y fhm m f ca I che n nu a frn ba n, va f ng s che n se fang
In fha nh 6 ca I. M f ca ch kha c d cu ng c fhm kha I nI m v con s
Ia d m ca c va f fh xung quanh be m I nga y s bu p b hoa c s xe d
choI ma be co duo c va ghI nha n dI u g se xa y ra khI ca c va f fh bI
bo f dI |co fh do an bo f dI) hoa c fhm va o. Tre 3-4 fu I cu ng se fha nh
fha o hon khI d m ca c va f fh nho haI qua cam, b n dI du a... No I
fh nhu va y nhung ha u h f fre em d u khng fh nha n da ng duo c ca c
chu s hay vI f ra, ma c du ca c em da In 4-5 fu I.
NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 65
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com


Lam sao con ban hoc gioi mn Vn?

HI n nay nhI u fre em khng fhich mn Van bo I cho ra ng
chu ng qua fru u fuo ng. Thay v ma f fho I gIan suy nghI Ia m van, fre
fhich nhu ng ca I g co ngay fruo c ma f nhu do c fruy n franh, xem fIvI,
fruy ca p Infernef... Mu n kha c phu c nhuo c dI m na y cu a con, ca c ba c
cha me ca n chu y .
- Thu nha f, ca n fa p dI n da f y nghI ba ng Io I no I. Ngay fu h I be ,
ca c em fhuo ng nghe me ha f ru: "Con fI bu n ngu bu n ngh, co n
fa m chin do , con d mo c s ng. Co mo c th mo c gi a lng, ng mo c
con m t no sng tu mu ...". Nh ng l i ru muo f ma , gIa u hnh a nh Ia
buo c da u fIn fa p cho fre Ia m quen vo I van ho c. Io I ru mo mang o c
fuo ng fuo ng, dua fre d n vo I ma u do va ng uom cu a nhu ng nong fa m,
d n vo I chu d con mo I nhu ca p su ng fo... Io n hon, ha ng dm fre
nghe me k chuy n Tha ch Sanh che m fran fInh, chuy n Cay kh ...
Nghe ma I, ca c em fro nn fhu c Io ng, co fh k Ia I ra nh ro f khng
fhI u m f chI fI f na o. Tu ch bI f no I du ng, ma ch Ia c, gIa u hnh a nh,
ma u sa c fh ca c em se bI f vI f du ng, vI f hay.
- Thu haI Ia fa p cho fre fho I quen quan sa f. a f k dI dau, Ia m
g, b me nn huo ng cho con ca ch nhn nha n nhu ng su va f xung
quanh. u ng nga I khI fre da f cau ho I: Me oI sao cay ba ng co Ia xanh,
Ia do 7 Sao mu a fhu co nhI u Ia ru ng7...
- Thu ba Ia huo ng cho fre do c sa ch va ho c fhu c nhu ng doa n
van hay. Cha me ca n cho n Io c sa ch hay cho con do c, ha n ch fruy n
franh v chu ng Ia m ha n ch fri fuo ng fuo ng cu a fre . M I khI do c xong
m f quy n fruy n, ha y yu ca u con vI f fo m fa f, nu y nghIa... Ta p
Iuy n nhI u, da n da n fre se ma I sa c ngo I bu f, vI f van fron fru, fhoa f
y hon.
NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 66
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com









C
CCH
HHO
OOI
II M
MMA
AA
H
HHO
OO
C
CC














NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 67
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com


T ghet thanh thch. Lam sao con ban co thoi quen
thch oc sach

Cu In nha mnh ho c mn g cu ng kha , chI co mn van fra y fra f
ma I mo I du dI m frung bnh. C gIa o ba o pha I cho no do c fruy n,sa ch
fha f nhI u, nhung no v n ghe f sa ch fruy n fu nho , cha ng co ca ch na o
Ia m cho no do c m f cu n fruy n fu da u d n cu I. ChI Huong fhan
phI n vo I Ho a, nguo I ba n fhan va cu ng Ia gIa o vIn da y van. uo c,
ca u gIao no cho mnh, d mnh fhu xem.
Va n su kho I da u nan
Chu nha f a y, cu In duo c me cho d n nha c Ho a choI ca nga y.
No gIu p c Ho a fuo I cay ca nh, su a Ia I ha ng ra o. ChI u d n, c Ho a
chIu da I no m f cha u xem phIm da c bI f. Cu n phIm v fha m fu
SherIock HoImes Ia m fha ng be m fif. KhI v nha , no mu n muo n
fhm va I cu n fh c Ho a ba o: PhIm c co m I m f cu n, chI co sa ch
v SherIock HoImes Ia c co du , In mang v do c dI. Nga n ngu m f
Ia f, In cu ng d ng y .
Co cng ma I sa f co nga y nn kIm
HaI fua n sau, no go I dI n k vanh va ch cho Iu ba n nghe v ca c
vu a n ma nha fha m fu Iu ng danh a y da pha duo c.
Sau SherIock HoImes, In ba f da u do c IupIn, v ca c cu n
fruy n frInh fha m kha c. H f mu a he , no ba f da u fhich do c hon ca b
va me c ng Ia I. Va o nam ho c mo I, In vI f van hay hon ha n. No bI f
cha m, nga f cau ho p Iy . Cau van co ne f so sa nh di do m, ho m hInh,
nhI u hnh a nh hon. ChI Huong cu phu c ba n sa f da f, nhung chI Ho a
chI cuo I Thich do c sa ch hay khng, khng pha I ba n finh cu a fre . o
chI Ia m f fho I quen f f hoa n foa n co fh fa p duo c.
Va I ma ch nuo c nho nho
NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 68
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com
Con ba n co fhich do c sa ch khng7 a n da Ia m g d gIu p chu ng
fI p ca n vo I sa ch ba o va khoI go I hu ng fhu cu a chu ng frong vI c do c.
Sau day Ia m f s ma ch nuo c nho nho gIu p ba n:
- Co fh fa p cho fre fhich do c sa ch o Iu a fu I na o Ia f f nha f7
Ca ng so m ca ng f f. Tre duo I 4 fu I da co fh nha n bI f nhu ng
cu n sa ch co franh a nh de p, ma u sa c cu n hu f. a n ha y da nh fho I
gIan k nhu ng ma u chuy n franh don gIa n cu ng Iu c vo I vI c gIo cho
chu ng xem franh a nh v cau chuy n do . N u khng co fho I gIan, m I
fua n chI ca n fa p cho chu ng xem fu 2 d n 4 Ia n. M I Ia n 15 d n 30
phu f. Sau do , ha y d nhu ng cu n fruy n franh na y o da u gIuo ng,
frn k fha p, d fre co fh fu Ia y xem khI chu ng mu n.
Khuy n khich chu ng fu k Ia I cau chuy n fheo ngn ngu cu a chu ng.
N u chu ng co Ia m ho ng va I cu n, du ng ra y Ia, v nhu fh , ba n se Ia m
cho chu ng nga I fI p ca n vo I sa ch ba o.
- N u fre hI u d ng, khng fhich ho p ng I m f ch , Ia m sao d
chu ng chIu do c sa ch7
Ha y Iu a m f cau chuy n ha p da n k cho fre nghe m f doa n
|khng co doa n k f). a n Ia m nhu fha f su khng bI f, da f ra cau ho I
cho doa n fI p fheo va nho fre do c d fra Io I. Vi du Ra p Ia I fha nh
cay fre 100 d f, nhung Ia m sao anh fa va c v nha duo c nhI7 Iau qua
rI me qun, con do c fI p va k cho me nghe vo I!. Tre con ca m fha y
chu ng duo c kha m pha va co nhI m vu fha f Io n K cho me nghe
|khng co du a fre na o Ia I khng fhich duo c khen. u ng fI c Io I khen
khI chu ng do c xong duo c m f cu n sa ch hoa n chInh).
- a f da u fu cu n sa ch chu ng fhich, chu khng pha I cha me
chu ng fhich.
u ng bao gIo ba f fre xem nhu ng cu n sa ch ba n cho Ia hay
nhung chu ng khng fhich. VI c a p da f na y se Ia m gIa m mo I hu ng fhu
cu a chu ng, d ng fho I Ia m chu ng ca m fha y ra f kho chIu. K f cu c Ia
chu ng cha ng ru f ra duo c g sau khI do c ca .
Mu a he , fre co fho I gIan ra nh nhI u hon, ba n ha y kIn fr va
khe o Ie o d chu ng fa n du ng fho I gIan na y do c sa ch ba o. Sa ch fhu c su
Ia nguo I ba n, nguo I fha y f f nha f cu a fre .
NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 69
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com


Tro chi thch hp cho ca tre hiu ng, nghch ngm
hay t m, du dang

Ha y ba y fro cho du a con hI u d ng cu a mnh. No se ho c ho I
duo c nhI u dI u ma ba n cu ng bo f bI qua y ra y. Ca ch hay nha f d con
ca I khng pha pha ch Ia huo ng da n no "pha pha ch frong khun kh ".
Ha y Iun Iun d frong ngan ke o m f fu I nhu a co chu a fa f ca
ca c du ng cu nhu keo da n, ke o, gIa y fra ng va gIa y ma u, ma u ve , vI f
ch ma u, fa y, Io nuo c, vo so , ruy bang, gIa y go I... Con ba n se co sa n
mo I fhu va nhu va y ba n se khng bu c mnh v cu ca n d n Ia I pha I dI
fm.
Va ha y d ng vIn con cu ng Ia m nhu ng fhu sau day:
Ia m chu I deo c . u ng nhu ng so I Ien ma u, xau nhu ng ha f nu f,
vo so hoa c ha f gIa fraI d Ia m fha nh chu I deo c .
ChoI vo I nhu ng ha f nu f: Sa p x p, phan Ioa I, d m ca c ha f nu f Ia
m f fro choI fuy f vo I d I vo I fre em khI ma no da Io n va khng nga m
ca c ha f nu f na y va o mI ng. co m f s Iuo ng Io n ha y ca f o a o qua n
cu .
ca c ha f nu f khng roI xu ng da f, ba n cho fa f ca va o m f
mI ng va I r ng. ua cho be m f ca I h p du ng fru ng d no phan Ioa I
ca c ha f nu f du a fheo ma u va hnh da ng.
Tranh da n: Ca f hay xe nhu ng mI ng gIa y o ba f ky da ng na o fu
gIa y go I ha ng, gIa y go I qua , gIa y ma u. Va dua cho con ba n m f fo
gIa y fra ng va m f h p keo da n, fu no da n ca c mI ng gIa y nho va Ia m
fha nh m f bu c franh.
Trong fhu nguo I fa gu I cho ba n co ra f nhI u fem, du ng vu f dI,
ha y dua cho con ba n d no choI da n fem.
NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 70
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com
KhI ba n vI f fhu cho gIa dnh, cho ba n be , ha y cho be fham gIa
duo I hnh fhu c m f bu c ve , m f bu c franh da n.
suu fa p fhIn nhIn: KhI cu ng con dI choI frong cng vIn
hay fha fha n quanh nha , ha y suu fa p ca c fhu kha c nhau d fhu hu f
su chu y cu a be : hoa, vo so , vIn so I de p, vo c, ca c Ioa I Ia cay, co ...
KhI v nha , con ba n se sa p x p Ia I va o ca I h p, do nhu Ia kho fang
cu a be .
ChoI vo I nuo c: N u con ba n fhich choI vo I nuo c va fhich Iau
chu I, dua cho no cha u nuo c a m va m f if nuo c ru a che n ba f, m f
mI ng bo f bI n. CIao cho no nhI m vu Iau chu I xe da p, xe f cu a no ,
no se ra f fhich. Nho du ng cho be choI nuo c qua Iau ke o be bI Ia nh.
Mu a con duo c nghI he , ha y dua no cay co vo I x nuo c cho no son
va ch nha ba ng nuo c va cay co do . Nha se uo f nhung sau do se kh
ngay va ba n khng pha I Iau chu I g ca .
Na n fuo ng: Va f II u na n fuo ng ra f f f Ia b f fr n mu I, vu a d
Ia m vu a if f n ke m. a n ha y fr n haI b f m f mu I va o m f if nuo c.
f na y se dinh nhuy n, d nha o fr n hon. Sau khI da du ng b f na n
fha nh hnh con va f, ba n d kh sau do son ma u In hoa c fruo c do ba n
co fh fhm va o b f va I gIo f ma u fhu c pha m hoa c ma u ve d co b f
ma u h ng hoa c va ng xanh kha c nhau.
Th I xa pho ng: Ta f ca mo I du a fre d u fhich fh I bong bo ng xa
pho ng. Nhung no hay Ia m d nuo c xa pho ng ra va se bI fruo f.
fra nh, ba n Ia y day c f Io nuo c xa pho ng va o m f fru du ng hay m f
ca I cay ngang fa m vo I be .
N u ba n khng mu n cho be fh I bo f bong bo ng xa pho ng
fhuo ng, ha y Ia y su a fa m khng dI u ng da nh cho em be . Ioa I na y se
fa o fha nh nhu ng bong bo ng ra f de p.
Ia m con r I: a n co fh Ia m con r I fu vo cu . ChI ca n dinh ha f
nu f d Ia m ma f, m f fu m Ien Ia m mu I, va ve khun ma f hoa c fhu,
dinh va I so I Ien Ia m fo c, may haI mI ng va I nho Ia m faI va Iuo I.
Iam nha : N u con ba n fhich I u g , fhich Ia m nha , ha y Ia m cho
no m f fhu ng carfon Io n, son In fhu ng, ve phong ca nh va cay c I, ca f
d fa o nhu ng cu a s nho va m f cu a Io n.
NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 71
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com
Trang fri: Iu c ra nh r I, ba n mu n kI m m f cng vI c fay chan
cho du a fre Ia m. Ha y d cho no frang fri m f ca I h p gIa y nhu Ia m
h p nu frang, d choI... a u fIn, cho no frang fri h p ba ng g , hoa c
ba ng gIa y ba, dua cho no nhu ng va f II u d frang fri: keo da n, nu f,
gIa y vu n, ruy bang, gIa y ba c.
Ho a frang: Tre em ra f fhich hoa frang fha nh nguo I gIa . a n co
fh Ia m cho fo c no ba c nho b f, Ia m rau ba ng ca c so I coffon hay day
nIIon, rau ba p... r I kI m m f ca I cay Ia m ga y cho no ch ng.



















NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 72
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com


V i tre con, chi la ho c

NhI u nghIn cu u chu ng mnh ra ng choI du a khng pha I Ia m f
vI c fu d ng. Ho c va choI nang cao ca c ky nang va kInh nghI m kha c
nhau cu a be . I u na y ra f hu u ich cho fuong IaI cu a be .
ChoI ra f quan fro ng d I vo I su pha f frI n cu a be :
e ra f fhich duo c choI du a nhI u. a n se co dIp hI u bI f con
mnh nhI u hon khI ba n fhay d cho be , cho be fa m, cho be an, khI
no I chuy n, ha f vo I be cu ng nhu khI cu ng be du a vo I ca c d choI va
fro choI. Ma c kha c, con ba n co fh ho c ho I fu ba n nhI u dI u mo I Ia
qua ca c cng vI c ha ng nga y hoa c qua vI c n du a.
Ca c nghIn cu u chu ng mInh ra ng choI du a khng pha I Ia m f
vI c fu d ng. ChoI va ho c gIu p be nang cao nhu ng ky nang va kInh
nghI m kha c nhau va nhu ng dI u na y fha f hu u ich cho fuong IaI cu a
be . vI c choI du a fha f su co ich cho con cu a ba n, co m f va I dI m
cha me khng duo c qun:
- Thu x p m f san choI cho be fha f fhua n Io I va an foa n, v
sInh. Trong khu vu c co fre em khng duo c hu f fhu c Ia .
- Cho be ma c qua n a o va fa Io f vu a va n, gIu p be choI fhoa I ma I
va cu d ng fu do.
- Cho be choI ca c d choI fhich ho p vo I Iu a fu I va su pha f frI n
cu a be , ca c d choI khoI da y su ha o hu ng va da p u ng nhu ca u pha f
frI n, ho c ho I cu a be .
Nn nho ra ng cha me , anh chI frong nha Ia d I fuo ng vuI du a
fhich fhu da u fIn cu a be :
- Cu ng h ho I vo I be khI be nha n ra hnh da ng. Ma u sa c, am
fhanh va ca c k f ca u, nhu ng g IIn quan d n vI c re n Iuy n cho be
nhu ng ky nang mo I.
NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 73
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com
- CoI chu ng nhu ng sa n pha m d choI mang d c f .
- a nh fho I gIan choI vo I con ba n m f ca ch kIn nha n, cu ng vuI
mu ng vo I be fruo c nhu ng fha nh cng nho nho cu a no .
- Trng khng cho be ga n vo I fhu nuI frong nha . u ng bo be
m f mnh vo I fhu .
- ChoI du a vo I be ca ng nhI u ca ng f f du khng co d choI.
ChoI Ia ho c:
ChoI du a co fh kich fhich fre pha f frI n frong mo I Ia nh vu c.
M I Ioa I d choI kha c nhau d u gIu p fre pha f huy duo c nhu ng ky
nang va kInh nghI m kha c nhau.
















NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 74
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com


Lam sao bit khi nao be sn sang chi vi ban?

KhI do , be fInh fa o va ra f fhoa I ma I, ma f mo fo va a nh ma f Iong
Ianh. Ca nh fay be dang r ng huo ng v phia ba n. Ca khun ma f be
ra ng ro va foe f mI ng cuo I. KhI be ca m fha y fha f su pha n cha n, be
va y ca haI fay va da chan. Tre cu ng bI f fhu fhI va In fI ng riu rif
cu ng nhu cuo I Io n d fruy n ca m gIa c vuI suo ng fruo c b n fha ng fu I.
ay chinh Ia co h I d ba n co fh vuI du a vo I be . Ha y a p ma f ba n sa f
va o be . Ha y b be In, vu f ve va cuo I vo I be . fra nh su kich fhich
qua mu c, chI nn cho be choI fha f vuI m I Ia n khoa ng fu m f d n haI
phu f.
KhI choI, fre ho c duo c nhu ng g7
Tre em fI p fhu ra f f f khI choI. Ta f ca ca c ba c cha me d u
mong du a con 3-4 fu I cu a mnh duo c chua n bI d ho c chu . Ho s f
ru f v fha y fruo ng ma u gIa o cho cha u choI nhI u hon ho c. u ng Io
Ia ng! ChoI Ia chuong frnh ho c ra f f f! Ta f ca ca c hoa f d ng vuI choI
cha u be fham gIa se xay du ng cho fre kha nang nha n fhu c, fnh ca m,
fh Iy va xa h I.
Ho c fu ca c kh I nhu a, g ...
Nhu ng va f hnh kh I gIu p fre nha n fhu c duo c khng gIan ba
chI u, kha I nI m sau na y se Ia n n fa ng cho nhu ng ba I hnh ho c, va f
Iy , kI n fru c va ky fhua f. Tre ma u gIa o fhich fuo ng fuo ng nhu ng va f
hnh kh I co kich co fo, vu a, nho nhu do Ia b , me va con. Qua do , fre
fh hI n su hI u bI f v nhu ng m I fuong quan kich co frong fh gIo I
fha f. Ca c be ga I if co co h I pha f frI n nhu ng ky nang quan fro ng n u
bo n con fraI gIa nh h f ca c d choI xay du ng. V fh , nhu ng c ma u
gIa o gIo I fhuo ng su du ng nhI u d choI kha c nhau d khuy n fhich
ca c be ga I fham gIa fro xay du ng. Ca c be fraI fhuo ng x p nhu ng kh I
fo nho vo I nhau fha nh Iau da I, con fa u vu fru ... va hnh dung frong
da u m f khung ca nh na o do frn con fa u. Nhu fh chu ng co co h I
NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 75
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com
pha f frI n fri fuo ng fuo ng ma ca c be ga I fhuo ng ho c qua nhu ng fro
do ng kIch vo I bu p b, choI ba n ha ng... Ho c qua duo ng ne f:
Ha u h f fre ba fu I fhich ve hay vI f ngu ch ngoa c. u vo I ba n,
nhu ng duo ng ne f do Ia v nghIa nhung chu ng Ia I ra f y nghIa d I vo I
"fa c gIa " cu a chu ng. Iu c 4 fu I, nhI u em ba f da u ve nhu ng hnh va
franh bI u fuo ng cho nguo I, ca nh hay nhu ng fhu chu ng fha y hay
fuo ng fuo ng ra. Cu ng nhu vI c ho c fu vu ng gIu p fre suy nghI f f hon,
chuy n ve ngu ch ngoa c hay ve franh co fh Ia buo c nha y ban dau d
quan sa f fh gIo I xung quanh. KhI nhu ng hnh ve cu a fre nga y ca ng
phu c fa p, chu ng cu ng chu y nhI u d n chI fI f va fhuo ng ho I nhu ng
cau cu fh hon, nhu : "Sao ca I duI con cho kIa nga n qua va y7". Ho c
khI ha f va mu a:
Ha f nhu ng ba I ha f nga n gIu p fre 3 fu I fhuo ng fhu c am fhanh
cu a fu va Ia buo c chua n bI cho fre ho c do c sau na y. KhI 4 fu I, chu ng
co fh ha f nhu ng ba I ha f da I hon, mu a nhu ng ba I mu a don gIa n fheo
nhIp dI u cu a nhu ng nha c cu nhu fr ng, fhanh go , va fr ng Ia c. Haf
va mu a cu ng gIu p fre fu nhIn, IInh d ng va sa ng fa o, nhu ng dI u ra f
ca n o ca c IInh vu c kha c frong cu c s ng. Tri fuo ng fuo ng frong
chuy n d ng:
KhI choI vo I nhu ng d choI nhu xe hoI, xe fa I, ma y bay, fa u
Iu a..., va gIa vo h I h p v f c d , fre ma u gIa o ca m fha y Io n ma nh va
fruo ng fha nh. KhI fre fuo ng fuo ng va choI fro dI xe frn m f con
duo ng da I, co fh fre dang nghI ca ch vuo f qua n I Io Ia ng v pha I xa
ro I nguo I fhan. M f nu fI n sI fam Iy ho c k ra ng co haI du a be fraI 3
fu I suy f bI faI na n xe hoI. Va I fua n sau, haI chu be do dI n Ia I su c
kInh hoa ng do frong go c san choI o fruo ng ma u gIa o. a no I: "ChoI
gIu p fre vuo f qua nhu ng pha n u ng xu c ca m cu a no ". ChoI ra p hnh:
KhI choI ra p hnh |vo I b Iego cha ng ha n), fre pha f frI n kha
nang suy Iua n v khng gIan, quan sa f nhu ng kI u ma u va chI fI f,
fhu c fa p su ph I ho p fay va ma f. Chu ng se fI n fu nhu ng ba I fa p ra p
hnh fuong d I don gIa n |khoa ng 10 mI ng Ia p ra p) fo I nhu ng ba I fa p
kho hon |hon 20 mI ng Ia p ra p nho hon, pha ng, nhu ng mI ng Ia p ra p
an kho p vo I nhau). Nhu ng ba I fa p Ia p ra p khng nn qua kho |se gay
bu c do c!) hay qua d |gay cha n na n!) nhung nn vu a du fha ch fhu c
fre d da y chu ng fa p frung va kIn fr gIa I foa n. N u cho m f nho m
NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 76
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com
cu ng Ia m, chu ng co fh Ia m duo c nhu ng ba I fa p ra p hnh ra f kho,
d ng fho I fre ho c duo c ca c c ng fa c va fru finh nhu ng chI n Iuo c d
gIa I ba I. ChoI ngoa I fro I:
ng fa c cha y va fre o Ia m cho fre pha f frI n nhu ng ky nang
fh Iy , cu ng c co ba p va fhu c fa p fh can ba ng. V ngoa I san fre if bI
gIa m sa f hon frong Io p nn san choI cu ng Ia noI hoa f d ng chung d
ho c nhu ng ba I ho c co finh xa h I. Ngoa I san, fre ho c ca ch chIa se va
fhay phIn nhau, ba y fro d choI chung. KhI xung d f na y sInh,
chu ng gIa I quy f ba ng ca ch cu a chu ng, ho c ca ch fhuong Iuo ng va
da nh gIa kha nang cu a m f nho m, m f "phe".
CIa vo do c:
M f s if fre ma u gIa o co fh do c fha f, nhung fhuo ng fh chu ng
khng bI f do c va chI fhich Iuo f qua nhu ng quy n sa ch na o co nhI u
hnh mInh hoa . Tre 4 fu I co fh nghe m f cau chuy n nhI u Ia n r I
"do c" chuy n do fheo fri nho cho ba n cu ng Io p. KI u do c gIa vo na y,
cu ng nhu vI f gIa vo , Ia khu c da o ca n fhI f cho vI c do c va vI f fhuc
su . Nhu ng Iu c a y, fre dang ho c ba ba I ho c quan fro ng: k chuy n co
mo da u, n I dung va k f fhu c; chIa se cau chuy n vo I nhu ng nguo I
kha c; va k f ba n fha f su vo I sa ch.











NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 77
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com


Nhng tro chi day cac ky nng xa hi

Qua ca c fro choI, fre co fh ho c duo c ca ch chIa se , fhay phIn
nhau, va no I chung, bI f cu xu nha nha n vo I nguo I kha c.
Thu nhu ng hoa f d ng sau d gIu p pha f frI n nhu ng ky nang
cu a fre :
1. Ia m fheo. a n co fh ke o fre va o fro choI go I fn va ha nh
d ng fheo nhu ng da ng va n d ng kha c nhau nhu ng d ng fa c ca ng
bu n cuo I ca ng f f. fhm vuI, fa o nhu ng I I dI da y chuo ng nga I
va f don gIa n r I da n be fre o qua g I, bo va o duo ng ha m Ia m ba ng
nhu ng ca I h p r ng, r I dI quanh ca I gh ...
2. Ve ma u. Trn vIa he ba ng pha n, hay frn nhu ng fa m gIa y
Io n ba ng ma u sa p, khuy n khich fu ng 2 3 fre ve vo I nhau.
3. Nha y mu a. a f nha c, cho con va ca c ba n chu ng cu ng nha y,
va xem con cu a ba n cu ng Iu nho nha y mu a nghIng nga .
4. I dung dang dung de . Tro choI fruy n fh ng ra f duo c ua
chu ng na y gIu p fre dang cha p chu ng ho c bI f nhu ng hoa f d ng co
finh d ng d I cu ng nhu fang cuo ng kha nang ph I ho p.







NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 78
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com


anh thc giac quan

Co nhu ng fro choI gIu p "da nh fhu c gIa c quan" cu a fre . M f ca ch
fu nhIn, be cu ng fu pha f frI n nhung vo I nhu ng go I y sau day, ba n
co fh gIu p con mnh pha f frI n hon:
1. Pha I Iun Iun gIu du a fre ba ng ca ch nang do c f s ng cu a
no .
2. Trong nhu ng fha ng da u sau khI sInh, du a fre fhich nhn
nhu ng d va f chuy n d ng. e ra f fhich n u ba n freo frn gIuo ng
ca ch no 25 cm m f so I day va mo c In do nhu ng d choI co mau hoac
bong bo ng, khI co gIo fh I se Ia m ca c va f na y d ng da y.
3. Sau do ra f nhanh, du a be fhich ba f va fha d choI, gIang
ngang gIuo ng no m f so I day co da n duo c, hoa c ga n chan fay cu a be .
a n freo In so I day na y ca I Iu c Ia c, chung co ruy bang hoa c ca I bong
bo ng nho .
4. Ia m cho fre fhich fhu va da nh fhu c fhinh gIa c cu a em be ,
ba n suu fa m ca c vo h p, vo chaI ba ng nhu a duo c do ng kin, vi du : chaI
du ng nuo c, ng du ng fhu c... o va o ca c vo h p na y ga o, da u kh,
nu f, bI... KhI ba n Ia c h p se fa o ra nhI u am fhanh kha c nhau cho em
be .
5. u a be fhich Ia ng nghe va quan sa f. a n co fh da f o pho ng
em be nhu ng d va f Ia m cho no say m frong nhI u gIo :
- H p nha c co hnh nguo I nha y mu a
- ng h qua Ia c
- ca dI n fu , day Ia m f ca ch d d da nh em be khI no kho c.
6. choI d Ia m cho em be fhich fhao fa c va fa o fI ng d ng.
Tu I xa ch ba ng nhu a fa o ra fI ng d ng khI co xa f In no |khng bao
NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 79
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com
gIo cho du a fre choI fru c fI p fu I xa ch ba ng nhu a v no co fh d I In
da u Ia m nga f fho ).
7. pha f frI n xu c gIa c va fhI gIa c cu a fre , du ng m f fo gIa y
ma u Io n ve In m f con duo ng va nhI u vuo n nho . Trn ca c vuo n na y,
ba n da n In nhu ng fhu co hnh da ng, ma u sa c, cha f II u kha c nhau vi
du Ia kh, va I... M f s kha c ba n d In ga o, da u, ca f... u a fre se
fhich fhu dI fm ca c va f II u fheo con duo ng ma ba n da ve .
8. pha f frI n xu c gIa c cu a em be , ha y Ia y ba n cha I frang
dI m, Ioa I m m nha f cha m va o da cu a em be , r I cha m va o da ba n,
ba f da u o ca nh fay, chan, khI em be fhich fh cha m va o ca c pha n co n
Ia I cu a co fh .
9. pha f frI n finh nha y ca m cu a Io ng ba n chan, ha y cho em
be dI chan fra n frn ca f, nuo c, cay co ...
10. I f II ke o su chu y cu a fre em v nhu ng bI u hI n fu
nhIn, vi du nhu mua, a nh sa ng, bo ng f I, yn Ia ng. Ha y d nhu ng
ha f mua ra o cha m va o fay, ma f... cho be nga m mua qua cu a s .
11. Ca m gIa c kInh nga c kha m pha Ia ba n cha f fu nhIn o fre
em nhung pha I duo c pha f frI n. Nguo I Io n se Ia m cho fre chu y fo I
nhu ng fhu xung quanh nhu fI ng chIm ho f, hoa h ng, ma u cu a ba u
fro I, may bay... NI m fhich fhu fruy n fu nguo I Io n sang fre con, mo
ra cho be fha y nhu ng dI u ha p da n va ve de p cu a fh gIo I xung
quanh.
12. Ngay ca o frong fha nh ph ba n cu ng c ga ng fa o su chu y
cu a em be vo I ca c quang ca nh fhIn nhIn. a n be dI da o fhuo ng
xuyn, quan sa f su fhay d I cu a mu a, e p Ia kh...
13. a n co fh pha f frI n so fhich v an u ng cu a em be fruo c
khI no bI f an ba ng ca ch du ng ngo n fay co cha m fhu c an dua va o
mI ng fre . KhI no Io n hon m f fi, ba n co fh d fruo c ma f em be m f
if mu ng ca ph co fhu c an xem no pha n u ng nhu fh na o.


NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 80
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com



chi

O cu a ha ng d choI a ch VI f co m f cau kha u hI u ra f hay:
"Ha y d con ba n vuI choI va Io n In". Tre con Io n In nho duo c choI.
V va y, d choI d I vo I fre con ra f quan fro ng. a n nn bI f m f s
nguyn fa c v d choI va ca ch cho fre em choI.
1. M f va I Iuu y :
- u ng d cho du a fre choI d choI nho hon na m fay cu a no .
- Tra nh nhu ng so I day qua da I |frn 25 cm), fra nh nhu ng va f co
go c nho n, sa c, hoa c nhu ng va f d vo fha nh nhI u ma nh nho v em be
co fh nu f no hoa c bI fhuong. I vo I fhu co Ing fh pha I da m ba o
khng dam va o ma f em be va ca c cha f d nh I bn frong d choI
khng bI fhoa f ra ngoa I.
- Nn fra nh nhu ng d choI kho gIa f, nn cho n nhu ng d choI co
fh gIa f ma y duo c, d da ng ba o qua n.
2. M f du a fre khng ca n co nhI u d choI cu ng m f Iu c bo I v
no se cha n. T f hon nn ca f gIu nhu ng d choI ma no fhich. M f hoa c
haI fua n sau khI du a be cha n d choI ma chu ng dang co, doI d choI
mo I, Iu c do ha y dem nhu ng d choI ma ba n ca f gIu fruo c do ra. u Ia
cu nhung nhu ng d choI na y cu ng ha p da n du a fre gI ng nhu mo I.
3. Nhu ng d choI chua ho p vo I Iu a fu I cu a fre se khng Ia m
cho du a fre fhich fhu , no d bI fha f vo ng v khng su du ng duo c
nhu ng d choI na y. T f hon h f nn ca f dI va dua ra cho em be su
du ng Ia I sau va I fha ng.
4. N u ba n co fho I quen gIa u du a be nhu ng mo n d choI cu va
sau do su du ng Ia I, du a be se co a n fuo ng m I nga y co fhm m f d
choI mo I. ay Ia m f phuong fI n f f d canh chu ng fre .
NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 81
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com
5. u ng m f h p du ng ba nh ba ng sa f hoa c h p du ng gIa y r I
ca f gIu Ia I, nhu ng fhu da nu frn d Ia m d choI cho em be . Ra f hu u
ich frong nhu ng fruo ng ho p ba n dang no I dI n fhoa I, na u nuo ng,
hoa c ngay ca khI d be d cho no bo f qua y.
6. Nhu ng d choI ng nghInh nha f va Iy fhu nha f khng ba f
bu c Ia nhu ng fhu da f fI n duo c ba n o fI m. Ha y fm hI u con cu a
ba n d cho n d choI cho no fuy fheo Iu a fu I:
- H p du ng d an ba ng nhu a.
- H p khng ba ng nhu a hoa c ba ng gIa y carfon.
- Mu ng ba ng g , fha, Iy, dIa ba ng gIa y ba cu ng.
- NhI u h p vo I nhI u kich co kha c nhau d da ng do ng mo |vi
du h p du ng fhu c, h p du ng xa pho ng, h p du ng fra ), khng duo c
du ng h p ba ng fhu y fInh.
- O ng ba ng gIa y ba cu ng.
- Tu I xa ch ba ng gIa y.
- Vo nga n hoa c gang fay chI co n Ia I m f chI c.
- Ke p d ca p a o qua n.
- a n cha I chan, ba n cha I a o qua n.
- CIa y ba c, gIa y ma u, gIa y hoa.
- anh fennIs.
- Nhu ng ma u va I fhu a.
- Nhu ng hu du ng yaouf fr ng, co ma u sa c sa c so .
- The ba ng nhu a, vi du : fhe dI n fhoa I da su du ng h f.
- Cha khoa cu .
- Ca I deo cha khoa , nhu ng d qua ng ca o.
NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 82
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com


chi cho tre nho di 2 tui

M f gIa n freo d choI d Ia m va khng f n ke m. u ng m f
fhanh g va freo fa f ca d choI In fhanh g nho va o ca c mo c. Tre nho
co fh so , ke o, nhn nhu ng d choI na y.
- Co fh freo d choI o phia frn em be khI no na m frn gIuo ng.
a n freo m f so I day da I o frn fra n, mo c va o so I day na y nhu ng ca I
khuy, ba n co fh d da ng freo In do ca c fhu d choI ma du a fre
fhich.
- Thay d I d choI fhuo ng xuyn, d choI cu ca f dI sau do dua ra
su du ng Ia I d fhu hu f su chu y cu a dua be .
- Tre con ra f fhich d choI chuy n d ng va co ma u sa c, ba n co
fh freo In so I day bong bo ng, vo hu yaourf co ma u sa c, chu I ha f ...
- O gIa n freo d choI mo c va o do m f gang fay ba ng cao su duo c
fh I ph ng In va c f Ia I, fre ra f fhich choI vo I Ioa I na y.
- u ng haI hoa c ba vo ng d ma c rId ba ng g , c f cha f chu ng Ia I
ba ng nhu ng day ruy bang co ma u sa c so va freo In.
- u ng nhu ng a o puII cu khng ma c nu a, ve In hnh nhu ng su c
va f nhu me o, cho , ca f va may, d n va o frong bng hoa c vo cu . Ia y
nu f d Ia m ma f, fhu rau me p. Nhu ng d choI na y d Ia m em be
fhich fhu .
- KhI du a be co m f d choI dI d ng o frn gIuo ng, mo c m f de n
chI u sa ng o ca nh gIuo ng d I dI n vo I d choI, a nh sa ng chI u ra se
fa o bo ng cu a d choI dI d ng frn fuo ng Ia m cho du a fre fhich fhu .
Ia m ma f na : u ng m f ca I mu ng Io n ba ng g , son In do m f
ma f nguo I don gIa n va vuI nh n, da n In va I so I Ien d Ia m fo c, du ng
m f ng ba ng ba cu ng o ngoa I co bo c gIa y ma u. o mu ng co son ma f
NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 83
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com
nguo I va o bn frong ng. Iu c cho em be choI ba n ha y ca m ca n mu ng
dua In, ke o xu ng d ca I ma f na xua f hI n va bI n ma f.























NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 84
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com


chi cho be tui tp i

a n co fh fa n du ng mo I fhu "ph fha I" frong nha d Ia m d
choI cho con, da y cho be Ia m. a ng nhu ng va f II u don gIa n, fhm
m f chu f fho I gIan va su khe o Ie o, con ba n se co ca kho d choI "d c
quy n", khng fm fha y ca I fhu haI. N u ba n Ia nguo I khe o fay, ha y
chIu kho fuo ng fuo ng m f chu f v fh gIo I cu a fre fho. a o da m d
choI "made by b me " se fhu hu f su chu y cu a du a be .
Nhu ng d choI don gIa n:
- CIu Ia I vo ca c chaI nuo c ba ng nhu a va n co n na p do ng cha f |fre
em khng fh mo ra duo c). o va o bn frong ca c chaI nhu a na y m f if
nuo c co ma u, hoa c ca I so I gIa y ma u, v.v.
- u ng m f fhu ng carfon Io n frang fri ca c hnh ve hoa c ma u o
bn ngoa I, da f fhu ng na y va o frong pho ng em be d no su du ng nhu
nha , fa u ho a, duo ng ha m, hoa c noI d fr n.
- a n co fh fa o nhu ng d choI Iy fhu ba ng ca ch gIu Ia I ca c
fhu ng carfon sa ch, da n kin Ia I d cho em be choI fro bun ba n, x p d
ha ng...
- N u du a fre co n nho , vu ng v chua choI vo I fra I bo ng duo c,
ba n ha y du ng nhu ng fu I nho ba ng nI Ing hoa c ba ng va I cha c, ba n bo
va o do ca f hoa c da u kh r I bu c ha f Ia I. Nhu ng fu I na y khI roI, no
khng Ian dI xa nn dua fre co fh Ia y Ia I duo c. NhI u fro choI vo I ca c
fu I nho na y ma ba n co fh ba y cho em be : ne m va o m f ca I vo ng, ne m
va o m f ca I gIo d ca ch xa va I ba buo c.
Nhu ng d choI fhu hu f su chu y cu a be :
- N I so I day vo I m f hoa c nhI u ca I Iu c Ia c d gay ra fI ng d ng
khI gIa f so I day. ay Ia m f ca ch d I mo I ca I Iu c Ia c ma du a fre
khng fhich nu a.
NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 85
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com
- u ng m f h p ba ng nhu a hnh fru , dam fhu ng haI da u frn
va duo I. Iu n va o frong m f so I day va c f cha f, frong h p nhu a na y
co d va I vIn bI, khI du a fre ca m so I day ke o h p na y, se co fI ng va
cha m cu a ca c vIn bI pha f ra.
- Nha f nha nh nhu ng Io I gIa y, cu n chI, xau va o m f so I day da I
co ma u sa c, va Ia m fha nh m f vo ng fro n.
- Thu Iuo m ca c h p ba ng kIm Ioa I nhu h p ba nh, h p ke o, hoa c
h p du ng nuo c u ng, frang fri o bn ngoa I nhu ng day ruy-bang d
fhuong, da f o frong h p nhu ng ca I chung, hoa c va f gay ra fI ng
d ng.
Mu n Ia m m f h p co du c I , da u fIn d don gIa n ba n Ia y m f
ca I h p carfon du ng gIa y. Cho n nhu ng va f ma dua fre se nhe f va o
nhu banh fennIs, fra I bo ng ba n, h p dIm... a n ca f o na p h p carfon
na y nhu ng I co hnh da ng cu a ca c va f k frn nhung kich fhuo c Io n
hon m f chu f.
Khng ca n fhI f pha I ca f nhI u I m f Ia n. Co fh ba f da u ba ng
I fro n sau khI du a be da bI f choI fha nh fha o vo I I fro n fh ca f m f
I hnh kha c.
- choI co dI: Ioa I d choI na y vu a Ia m fre fhich fhu vu a Ia m
cho fre va n du ng fri fhng mInh. a n ha y ca f nhu ng bu c a nh o ca c
quy n ho a ba o hoa c cafaIogue, da n chu ng In ca c fa m ba cu ng r I d
nghI fre x p fha nh fu ng ca p gI ng nhau: haI ma f nguo I, haI chI c
fhuy n, haI ca I mu , haI con cho ... ha y ba f da u ba ng ca ch fr n Ia n ba
ca p, sau khI du a fre da phan bI f va x p duo c r I fh fhm va o ca c
ca p kha c. Ca ch fhu c na y cu ng gIu p cho em be "kho I d ng" fri nho cu a
no .
- Nhu ng vo ng fro n xau Ia I vo I nhau frn m f fru c: ay Ia m f
d choI c dI n cu a ca c em be ma ba n co fh Ia m ra m f ca ch d da ng.
u ng m f ng ba ng g hoa c ba ng carfon ga n In m f mI ng g hoa c
m f mI ng carfon du ng d Ia m d . a n co fh xau frn fru c na y
nhI u fhu kha c nhau:
Io I carfon cu a gIa y v sInh, Io I cu n chI
Io I gIa y cu a cu n bang keo da h f
NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 86
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com
Vo ng cu ng
Vo ng d freo rI-d bang g






















NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 87
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com


chi cho be ln

Tre da Io n hon 2 fu I fhich nhu ng fro khe o Ie o hon fruo c, khng
chI don gIa n Ia chuy n d ng, ma u sa c... No fhich co su k f ho p gIu a
ca c gIa c quan.
ChoI Iu n chI: KhI du a fre da Io n no fhuo ng fhich fro choI Iu n
chI qua m f ca I I gI ng nhu may hoa c fhu fhu a. a n co fh Ia m d
da ng ca c Ioa I fro choI na y, ca f nhu ng fa m ba carfon da y r I ve In do
ca c hnh ve . N u ba n khng bI f ve fh da n In do nhu ng fa m hnh
ca f fu ba o hoa c sa ch, nhu hnh con ga u, cay c I... u ng m f ca I du c
d fa o ra m f s I o fa m carfon na y, ca c I d u da n du ng ca ch xa
nhau qua , dua cho em be m f so I day ma u va be se xo so I day fu I
na y qua I kha c quanh hnh ve .
ChoI ne m Ion: a n fhu nha f cho du a be khoa ng 12 ca I h p
khng, co kich fhuo c ba ng nhau, khng co na p va du ng sa c ca nh d
fra nh khng Ia m cho fre bI du f fay. m be se ho c ca ch x p m f hnh
fha p sau do no du ng fra I banh fennIs hoa c banh va I ne m va o hnh
fha p na y cho d dI. u a fre fhuo ng fhich fro choI na y
I vo I nhu ng fre o fu I na y, nhI u fro choI huo ng d n vI c da y
cho fre ca ch x p ch ng In nhau va x p I ng va o nhau ca c d va f.
Ha y sa m nhI u cha u ba ng nhu a fro n, kich fhuo c kha c nhau. Nhu ng
cha u na y co fh x p ch ng In nhau hoa c ch ng khich va o nhau. Ia f
nguo c Ia I nhu ng cha u na y d Ia m fr ng khI du a be du ng fha, mu ng
ba ng g go va o do . Mu a he cha u Io n du ng d fa m. KhI du a fre da Io n,
nhu ng cha u na y se su du ng va o nhu ng mu c dich kha c frong gIa dnh.
ChoI ghe p hnh: N u con ba n mu n choI fro ghe p hnh va ba n
mu n fhay d I nhI u hnh mo I, ba n co fh fu Ia m Ia y. Ca f nhu ng
hnh de p frong fa p chi, hnh phong ca nh, hnh su c va f, qua ng ca o
phIm cho em be , ca f nhu ng hnh na y r I da n In ba gIa y cu ng bo c Ia I
ba ng m f Io p gIa y bo ng frong su f, dinh. Ca f ca c hnh na y fha nh
NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 88
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com
nhI u ma nh. Iu c con ba n co n nho ca f fu ba d n b n ma nh Io n, don
gIa n d em be co fh ghe p chu ng Ia I vo I nhau. KhI no da su du ng
fha nh fha o fh ca f fha nh nhI u ma nh nho hon.
KhI con ba n fhich choI fro ghe p hnh va no co ra f nhI u hnh,
d fra nh I n x n khI Ia m m f hnh mo I, ba n ha y da nh s hoa c ky
hI u chu ca I o sau Iung ca c ma nh ghe p.
ChoI bu p b: VI c cho n Iu a bu p b da u fIn ra f quan fro ng. u p
b ca ng don gIa n fh em be choI ca ng d . u ng cho n bu p b qua Io n
v du a fre pha I b ng duo c bu p b frn fay. Co haI Ioa I bu p b phu ho p
vo I fre con, m f Ioa I co fh fa m ru a duo c d cho em be fa m chung vo I
bu p b, m f Ioa I kha c fh m m d be co fh d da ng ma c a o qua n cho
bu p b.
- A o qua n cu a bu p b: A o qua n cu a bu p b khI mua fh kho ma c
va kho co I. a n ha y du ng m f if va I fhu a, Ioa I va I co fh co da n duo c
d may. A o qua n cho bu p b pha I r ng, khng co nu f, vi du : A o gIIef
khng co day ke o, va y, khan choa ng.
- M f ca ch kha c d Ia m a o qua n cho bu p b Ia su du ng nhu ng
chI c vo Ie hoa c bI cha f.
- N u m f con bu p b co fo c bI dinh Ia I kho cha I fh ha y g I da u
cho no va Iau sa ch, sau do cha I se d da ng hon.









NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 89
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com


Tha h may mo tay chn

a s ca c du a fre fhuo ng fhich ma y mo fay chan va Iu c Io I. Co
m f ca ch ra f hay d du a be mo ma y fay chan Ia cho no ve . a f fruo c
ma f no m f fa m ba ng co fh chu I duo c, va cho no m f ca I khan chu I
ba ng, d cho no ve fuy fhich.
I vo I fre Io n, no co fh ba f da u ve franh fhu c su . Sau day Ia
m f va I Io I khuyn:
1. Tre em d su du ng ma u nuo c hon ca c Ioa I ma u kh va ma u
ng. Ma u nuo c co ba n o ca c cu a hI u, do cu ng Ia ma u du ng o nha fre
va fruo ng ma u gIa o.
2. CIu Ia I h p du ng fru ng ba ng nhu a, d ma u ve va o frong m I
I . Cu ng co fh du ng hu du ng d an cu a em be ba ng fhuy fInh, d
ma u ve va o, sau m I Ia n ve xong da y na p Ia I d Ia n sau du ng fI p.
3. a f m I bu f Ing kha c nhau va o m I hu va da y em be du ng
fr n Ia n vo I nhau.
4. u ng va f ba n cha I da nh rang cu , no co fh du ng Ia m bu f
Ing.
5. N u co su du ng ma u nuo c d ve , ha y fhm va o do m f va I
gIo f nuo c ru a che n ba f. Nhu ng ch ba n dinh In a o qua n hoa c ba n
gh se d da ng duo c ru a sa ch.
6. Thm nuo c ru a che n va o ma u cu ng cho phe p du a be ve In
ca c d da c ba ng nhu a. a n Iau sa ch ra f nhanh.
7. u a be fhich ve In gIa y, ba n ha y gIu Ia I h p carfon cho no
ve .
NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 90
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com
8. a n so du a be Ia m ba n pho ng khI no ng I ve : Ha y cho no
ng I va o b n fa m, du ng ma c qua n a o, cho no ve . KhI da ve xong, ba n
fam cho no va Iau chu I b n fa m m f Ia n.
9. gIu cho Io nuo c khng bI d , ba n du ng m f mI ng bo f
bI n, du c m f I ba ng duo ng kinh cu a Io nuo c, va da f Io nuo c va o I
na y, mI ng bo f bI n se hu f nhu ng gIo f nuo c roI va I ra.
10. Ha y d sa n cho em be m f ch ng gIa y, frn do no co fh ve ,
va cho no m f cay vI f ma u khng ca n pha I qua chI fI f. Ha y Ia y Ia I
ca c fa I II u cu d Ia m gIa y cho be ve .
11. Con cu a ba n ve ra f nhI u, ha y cho n nhu ng bu c ve xInh nha f
da n va o m f quy n vo ca f gIu Ia I Ia m ky nI m v sau. a n ghI Ia I
nga y o ca c bu c franh ve d da nh gIa su fI n b cu a em be .














NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 91
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com


Tre con ln ln nh vui chi

ang yn Ia nh frong bu ng me , ra do I, be b ng dung pha I s ng
frong m f fh gIo I Ia Ia m. Co nhI u fhu Ia qua , no ng, Ia nh, cao, fha p,
dau do n, n a o... Io n hon m f chu f, be pha I ho c nghe, no I, vI f, cu xu
vo I nguo I na y nguo I kIa frong xa h I...
Co fh no I, qua fro choI, nho duo c choI ma fre con fro fha nh
nguo I Io n. N u ba n khng ba y fro , khng Iuu y g fh m f ca ch fu
nhIn, con ba n cu ng bo ra ma choI su f nga y.
Ha y xem con ba n ho c duo c g qua d choI va fro choI:

choI va Tro choI Nhu ng g fre co fh ho c duo c
Xe hoI hay va f dI d ng Pha f frI n kha nang fhI gIa c
Nhu ng d choI m m ma I, banh hay
fhu nh I bng
Nang cao ky nang xu c gIa c
cu a be
choI pha f ra fI ng ku, d choI
frong b n fa m
CIu p fre nha n fhu c duo c
nguyn nhan va ha u qua
Cuong Pha f frI n kha nang nha n
dI n
choI m m va bu p b Pha f frI n fnh ca m
choI ca m na m Nang cao kha nang IIn k f
fay va ma f
Vo ng nga m ca n, du ng cu fh du c nho
frn gIuo ng
CIu p fre da p u ng duo c nhu
ca u re n Iuy n fhan fh cu a
mnh.
NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 92
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com
ang nha c, dIa C, h p nha c CIu p fre fa p yu am nha c
Sa ch sa ch, bu f ch ma u, gIa y, chu
mI ng fo
CIu p cho ky nang fhI gIa c
fhm fInh f
H p phan Ioa I hnh da ng va ma u sa c Nha n fhu c v hnh kh I va
ma u sa c
X, xe ng, h p ca f Pha f huy kha nang choI fu
do sa ng fa o va fnh yu fhIn
nhIn
Ch ng khan, d choI nha b p
choI ke o da y
Pha f frI n co ba p da ng nhe
Pha f frI n co ba p da ng na ng
Ca c fro choI nha p vaI, do ng kIch nhu
ba n ha ng, da y ho c, ba f cuo p...
Ho c bI f v ca c quan h xa
h I, pha f frI n k f ho p fam
Iy , fri fu , fnh ca m...













NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 93
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com


Cho n chi cho tre

u a fre na o cu ng fhich d choI. a n cho n mo n d na o cho con
mnh7 M f chu ga u bng, cha ng sIu nhan, hay b d ba n ha ng...7
Tre em o qu choI d choI na o7
N u Io n In o fhn qu, ha n ba n chua qun nhu ng fro choI fhuo
a u fho. KI m m f vu ng da f fr ng va ke o nhau dI fha dI u. I u o qu
Ia m ba ng gIa y vo da ho c cu a nam fruo c hoa c ba o cu . Ie n an fr m m f
chI c du a Ia m go ng fha ng du ng, Ia y ca I va nh no n Ia cu cu a me Ia m
ca I go ng vo ng cung. u a na o sang Ia m fh xIn duo c ha n m f cu n chI.
Na ng chang chang, du a g c cay nhn con dI u cu a mnh fung fang
frn fro I xanh fh co n g ba ng!
Con ga I fhuo ng choI d ha ng. Ca f ch bu ng phnh phnh cu a
cay be o Ia m ba nh m. TI n Ia m ba ng Ia cay ngu sa c hoa c Ia cay ram
bu f... u a na o co b d na u an ba ng nhu a fh ra ve "cao gIa " Ia m!
Mu n nha y day pha I d da nh fhun ha ng ma y fha ng fro I mo I duo c so I
day da I da I m f chu f.
o I va y, m I khI frong xo m xua f hI n "chI c-xe-da p-xanh-do -
bo p-ke n-foe-foe" fh do Ia frung fam chu y cu a bo n fre con. u a nhn
qua bo ng fhe m fhu ng, du a ra ng cha y fheo so va o con ga fr ng ba ng
nhu a co ha f xu c xa c bn frong...
N I kh cu a nhu ng nguo I fha nh fhI
a n va con ba n se bI nga p frong fhI fruo ng da y a p d choI.
choI n I, d choI nha p fu chau u, d choI d n fu Trung Qu c... Mu n
b d choI hI n Ia nh nhu b d ba n ha ng, cay ke n, xe f... hay mu n
d choI kI u sIu nhan da u kI m, ramb kha c ra Iu a, su ng, kI m...
Nguo I fa chI ba n d n khu Cho Io n |Q5, TPHCM). o Ia cho da u m I,
cung ca p sI Ie d choI fre em. nguo I ba n cu ng co quan Ia I ba o chI
fhuo ng dua con dI ca c nha sa ch mua b suu fa p ca c d ng va f, mua
NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 94
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com
fhu nh I bng, hoa c va o ca c cu a ha ng Iego mua b d Ia p ra p, mua
d choI gIa o du c... Ha ng xo m nha ba n fh khoa n Iun cho con mnh
m f b chI u vIdeo. Nguo I fh cho con va I nghn dI choI dI n fu.
Tha f khng bI f duo ng na o ma cho n Iu a!
Nhu ng me o cho n d choI cho fre
- Khng pha I fre con fh cu mua fhu nh I bng.
Tre duo I m f fu I fhich d va f d nhn, so , nghe. Nn cho n d
choI don gIa n, d ca m, ma u fuoI, Ia m ba ng va I d d gIa f. Sau m f
fu I, fre se fhich co m f con fhu nh I bng da ng yu Ia m va f fhan
fhI f nha f.
- u ng mua d choI qua fa m fu I cu a be
Tu I Ia fIu chua n da u fIn d Iu a d choI cho con fre . a n vuI
n u con mnh fhng mInh. Nhung ha y d chu ng duo c choI vo I nhIp
pha f frI n cu a chu ng. choI Iy fuo ng Ia pha I kich fhich fri fo mo ,
kha nang dI u khI n nhung khng Ia m fre bI ha ng v qua kho , qua
Ia .
- Ha nh d ng choI cu ng quan fro ng nhu d choI
ng fa c xay nha , dI cho ... gIu p fre k f ho p ca c n Iu c cu a no .
V va y, ha y cho n cho fre d choI k f ho p ca c gIa c quan, ba f chuo c
nguo I Io n |xay nha , bun ba n, na u an...)
- Tre ca ng Io n ca ng fhich d choI phu c fa p
Vo I fre duo I m f fu I, fha f v ich khI cho no nhu ng mo n d choI
khu go I nhI u gIa c quan cu ng Iu c. Nhung Io n In, con ba n se fhich
d choI co nhI u chu c nang: ChI c xe co nhI u pha n, gay fI ng d ng,
fha y duo c b ma y, b "d ngh " co fh ra p fha nh nhI u ma u kha c
nhau... cho fre fu ru f kInh nghI m. Qua nhu ng saI so f, fre se ho c
suy nghI va fha y vuI fhich.
- u ng Io n u con fraI ba n fhich choI na u an...
Thuo ng fh be ga I ba f chuo c me , be fraI ba f chuo c b . Nhung
du ng qua Io n u con ga I ba n Ia I fhich choI cung kI m, xe hoI hay con
NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 95
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com
fraI fhich choI d ha ng. Khoa ng 4-5 fu I, bo n fre mo I fh hI n ro gIo I
finh va so fhich cu a chu ng mo I kha c nhau.
- Cho n d fheo y fhich cu a fre . Nhung...
Tre co y fhich rIng, nhung ha y dI u chInh, gIa o du c con ba ng
ca ch cho n d choI. Ngoa I d choI fre da cho n, nn fhm va o nhu ng
mo n qua cu a chinh ba n va go I y cho fre fha y Iy do ba n cho n. Chu ng
se nga c nhIn va fhich fhu .



















NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 96
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com


Sach nao danh cho con?

Huo ng cho fre nn fm do c nhu ng Ioa I sa ch na o7
Tu y fheo d fu I, so fhich cu a fre , ba n co fh Iu a sa ch cho
chu ng. Nhung cu ng co m f va I cu n co fh ca n fhI f cho ba f ky m f
fre na o nhu: "Nhu ng fa m Io ng cao ca " |fruy n dIch), "Co c san va
khoa ng fro I" |Tho Tra n ang Khoa), " me n phIu Iuu ky " |T
Hoa I), "Khng gIa dnh", "Chuy n c fich VI f Nam", "Chuy n c
CrImm", "Chuy n c Andecxen"...
Nhu ng cu n sa ch na y gIu p fre fang kha nang dI n da f ngn
ngu , vI f van co hnh a nh hon. Ma f kha c, chu ng co n co finh gIa o du c
cao, gIu p fre bI f quy fro ng fnh ca m gIa dnh, fnh ba n, kinh fro ng
fha y c, nhu ng nguo I Io n fu I...
M f s sa ch khoa ho c fhuo ng fhu c cu ng Ia m cho ca c be fraI say
m khng ke m. Kha nhI u gIa dnh khng co fruy n fh ng su du ng
fhng fIn qua sa ch ba o nn khng khuy n khich fre fm do c. Nhung
nhu fh cu ng khng nguy hI m ba ng ma c k fre mu n do c sa ch g
cu ng duo c. T hon nu a, chu ng co n fm do c nhu ng cu n sa ch ma
chu ng khng nn do c.
Tre khng nn do c sa ch g7
Truy n ki m hi p: c n phn bi t truy n trinh tha m va truy n
ki m hi p. Truy n trinh tha m, tnh ba o, t nhIu con gIup fre fang
kha nang suy Iua n IogIc, pha n doa n, nhu ng fruy n na y duo c xuaf
ba n co cho n Iu a. Co n fruy n kI m hI p Ia Ioa I fruy n sa ch khng
duo c ba y ba n frong ca c hI u sa ch Io n, nhung fre Ia I co fh d da ng
kI m duo c frn vIa he , fa I ca c noI cho fhu, frong ca c fI m sa ch cu ,
vo I gIa fhu va mua kha re . Tre fu 8 - 15 fu I ra f fhich Ioa I sa ch na y
v:
- Tho a ma n su hI u ky , mu n kha m pha cu a fre .
NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 97
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com
- I n bI n fhay d I IIn fu c, Iun hu a he n nhI u pha gay ca n.
- hI u.
Trong fruy n kI m hI p, co ra f nhI u nhu ng ha o ha n anh hu ng,
fre co fh nguo ng m , say m coI nhu fha n fuo ng. Vo I nguo I Io n,
fruy n kI m hI p co fh gIu p gIa I fri, nhung no co fh Ia m fre xa ro I
fhu c f , fha m chi Ia m da u o c chu ng fhu d ng. Hon nu a, cha ng fhu c
da y g Io ng say m ho c fa p cu a chu ng, n u khng no I Ia phi fho I gIan,
khng cung ca p nhu ng kI n fhu c ca n fhI f. Ngn ngu frong ca c cu n
sa ch na y cu ng khng duo c go f gIu a, frau chu f ca n fha n.
Truy n tnh ca m, ti u thuy t cu a ng i l n
O d fu I 13 fro In, fre em ga I khng nn do c ca c fI u fhuy f
fnh ca m uo f a f, v chu ng se Ia m cho c be mo m ng vI n vng, phan
fa n fu fuo ng frong nhu ng cau chuy n chu ng fu fuo ng fuo ng.
Nhu ng fa p chi da nh cho fu I mo I Io n |Mu c Tim, A o Tra ng) chua
cha c da b ich cho fre o d fu I ca p m f. Co vI phu huynh da hoa ng
h f khI fha y c con ga I ho c Io p ba co nhu ng frang nha f ky ghI Ia I
rung d ng da u fIn vo I ba n kha c pha I. ChI fm hI u fh duo c bI f c
be che p nhu ng do ng a y fu cu n Mu c Tim cu a c chI da ho c Io p 12.
Hoa ra, sa ch ba o cu ng nhu qua n a o, fu I na y nn do c nhung Ia I
khng fhich ho p cho fu I nho hon. Nn cho fre m f fu sa ch rIng, gIa I
fhich ro cho fre khng nn do c nhu ng sa ch ba o cu a nguo I Io n, v
chu ng chua hI u h f nhu ng dI u nguo I fa vI f frong a y.
Ca c ba c phu huynh cho n sa ch o dau7
HI n nay, ma ng Iuo I ca c nha sa ch kha da y o fu ng qua n, huy n,
nhung va n nn d n ca c nha sa ch Io n nhu Xuan Thu | ng Kho I),
Iahasa |Nguy n Hu ), hay ca c nha sa ch fu cho n. O day, ba n co
khng gIan r ng, fhoa ng d co fh xem qua sa ch fruo c khI mua. If
nha f cu ng pha I xem fo m fa f n I dung, fn fa c gIa d du ng mua nha m
nhu ng Ioa I sa ch khng phu ho p.


NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 98
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com


T ghet thanh thch. Lam sao con ban co thoi quen
thch o c sa ch

Cu In nha mnh ho c mn g cu ng kha , chI co mn van fra y fra f
ma I mo I du dI m frung bnh. C gIa o ba o pha I cho no do c fruy n,sa ch
fha f nhI u, nhung no v n ghe f sa ch fruy n fu nho , cha ng co ca ch na o
Ia m cho no do c m f cu n fruy n fu da u d n cu I. ChI Huong fhan
phI n vo I Ho a, nguo I ba n fhan va cu ng Ia gIa o vIn da y van. uo c,
ca u gIao no cho mnh, d mnh fhu xem.
Va n su kho I da u nan
Chu nha f a y, cu In duo c me cho d n nha c Ho a choI ca nga y.
No gIu p c Ho a fuo I cay ca nh, su a Ia I ha ng ra o. ChI u d n, c Ho a
chIu da I no m f cha u xem phIm da c bI f. Cu n phIm v fha m fu
SherIock HoImes Ia m fha ng be m fif. KhI v nha , no mu n muo n
fhm va I cu n fh c Ho a ba o: PhIm c co m I m f cu n, chI co sa ch
v SherIock HoImes Ia c co du , In mang v do c dI. Nga n ngu m f
Ia f, In cu ng d ng y .
Co cng ma I sa f co nga y nn kIm
HaI fua n sau, no go I dI n k vanh va ch cho Iu ba n nghe v ca c
vu a n ma nha fha m fu Iu ng danh a y da pha duo c.
Sau SherIock HoImes, In ba f da u do c IupIn, v ca c cu n
fruy n frInh fha m kha c. H f mu a he , no ba f da u fhich do c hon ca b
va me c ng Ia I. Va o nam ho c mo I, In vI f van hay hon ha n. No bI f
cha m, nga f cau ho p Iy . Cau van co ne f so sa nh di do m, ho m hInh,
nhI u hnh a nh hon. ChI Huong cu phu c ba n sa f da f, nhung chI Ho a
chI cuo I Thich do c sa ch hay khng, khng pha I ba n finh cu a fre . o
chI Ia m f fho I quen f f hoa n foa n co fh fa p duo c.
Va I ma ch nuo c nho nho
NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 99
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com
Con ba n co fhich do c sa ch khng7 a n da Ia m g d gIu p chu ng
fI p ca n vo I sa ch ba o va khoI go I hu ng fhu cu a chu ng frong vI c do c.
Sau day Ia m f s ma ch nuo c nho nho gIu p ba n:
- Co fh fa p cho fre fhich do c sa ch o Iu a fu I na o Ia f f nha f7
Ca ng so m ca ng f f. Tre duo I 4 fu I da co fh nha n bI f nhu ng
cu n sa ch co franh a nh de p, ma u sa c cu n hu f. a n ha y da nh fho I
gIan k nhu ng ma u chuy n franh don gIa n cu ng Iu c vo I vI c gIo cho
chu ng xem franh a nh v cau chuy n do . N u khng co fho I gIan, m I
fua n chI ca n fa p cho chu ng xem fu 2 d n 4 Ia n. M I Ia n 15 d n 30
phu f. Sau do , ha y d nhu ng cu n fruy n franh na y o da u gIuo ng,
frn k fha p, d fre co fh fu Ia y xem khI chu ng mu n.
Khuy n khich chu ng fu k Ia I cau chuy n fheo ngn ngu cu a
chu ng. N u chu ng co Ia m ho ng va I cu n, du ng ra y Ia, v nhu fh , ba n
se Ia m cho chu ng nga I fI p ca n vo I sa ch ba o.
- N u fre hI u d ng, khng fhich ho p ng I m f ch , Ia m sao d
chu ng chIu do c sa ch7
Ha y Iu a m f cau chuy n ha p da n k cho fre nghe m f doa n
|khng co doa n k f). a n Ia m nhu fha f su khng bI f, da f ra cau ho I
cho doa n fI p fheo va nho fre do c d fra Io I. Vi du Ra p Ia I fha nh
cay fre 100 d f, nhung Ia m sao anh fa va c v nha duo c nhI7 Iau qua
rI me qun, con do c fI p va k cho me nghe vo I!. Tre con ca m fha y
chu ng duo c kha m pha va co nhI m vu fha f Io n K cho me nghe
|khng co du a fre na o Ia I khng fhich duo c khen. u ng fI c Io I khen
khI chu ng do c xong duo c m f cu n sa ch hoa n chInh).
- a f da u fu cu n sa ch chu ng fhich, chu khng pha I cha me
chu ng fhich.
u ng bao gIo ba f fre xem nhu ng cu n sa ch ba n cho Ia hay
nhung chu ng khng fhich. VI c a p da f na y se Ia m gIa m mo I hu ng fhu
cu a chu ng, d ng fho I Ia m chu ng ca m fha y ra f kho chIu. K f cu c Ia
chu ng cha ng ru f ra duo c g sau khI do c ca .
Mu a he , fre co fho I gIan ra nh nhI u hon, ba n ha y kIn fr va
khe o Ie o d chu ng fa n du ng fho I gIan na y do c sa ch ba o. Sa ch fhu c su
Ia nguo I ba n, nguo I fha y f f nha f cu a fre .
NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 100
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com








C
CCH
HHO
OOI
II V
VVO
OO
I
II

















NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 101
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com


Nhng tro chi yu thch

M f frong s fro choI ma fre em fhich Ia ne m d choI xu ng da f,
sau do kho c do I me nha f d choI cho no . Ha y c f d choI va o m f da u
so I day, da u kIa c f va o gh ma be ng I, da y cho no Iay IaI d choI
nho so I day.
1. Cho n m f so I day du da I d cho d choI co fh cha m da f
|fra nh d choI d vo ) bo I v khI d choI roI xu ng da f fa o ra am fhanh
fh du a be fhich fhu .
2. Ha y Io I du ng fho I ky du a fre fhich ne m d da c d da y no ca ch
ne m du ng mu c fIu. Cho n cho em be nhu ng d choI co fro ng Iuo ng va
b n cha c, da f o fruo c no m f gIo Io n hoa c m f cha u ba ng kIm Ioa I va
d cho no ne m va o, ba n chI ma f cng fhu do n m f Ia n.
3. Tri fuo ng fuo ng va so fhich hay ba f chuo c cu a fre Ia m f
phuong fI n f f d a p du ng Iu c frng coI fre . Ra f don gIa n, Ia m cho
no m f ch ng I Ia m vI c, m f cu a hI u ba n rau qua , m f nha b p,
m f ba n gI ng ba n Ia m vI c cu a b . Huo ng da n fre con d no fu choI
m f mnh hoa c n u co fh ba n cu ng choI vo I no .
4. Con fraI fhuo ng fhich choI Ia I xe. u ng pha n ma u, ba n ve I
duo ng, ba ng huo ng da n dI duo ng, ch da u xe, cu a hI u, fruo ng ho c
v.v.
5. N u con ba n hoI Io n, ba n co fh dua pha n cho no , gIu p no ve
In I duo ng hoa c o hIn nha nhu ng fro n d nha y fu na y sang
kha c, ve nha d choI vo I bu p b.
6. a n fm ca ch cho em be Im Ia ng o bn ba n Iu c ba n dang no I
chuy n dI n fhoa I7 Ha y dua cho no m f mI ng gIa y dinh In fay no
|gIa y co keo dinh sa n).
NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 102
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com
7. Mo I du a be d u fhich Ia m nhu ng noI d fr n hoa c choI duo I
m f fa m ba f Ia m fra I. Sau day Ia haI y fuo ng don gIa n:
- O frong nha , cang m f fa m rI-d da cu frn m f ca I ba n, b n
da u o b n go c.
- O ngoa I fro I, ha y sa ng ch m f ca I I u cu a nguo I da do ba ng
ca ch va f m f fa m drap In so I day na m ngang, cang ca c va f ra ba ng
ca ch du ng nhu ng ho n da Io n d da n In.
8. a n co fh Ia m cho con ba n m f chI c xe hoI Io n ba ng carfon.
Cho n m f ca I fhu ng Io n d con ba n co fh ng I va o frong, ca f fhu ng
fha p xu ng chI u cao co n 30 d n 40 cm. a n nhu ng na p cu a fhu ng
carfon co n Ia I Ia m vo xe. Ia m fay Ia I ba ng ca ch da n va o m f ca I dIa
ba ng ba cu ng vo I nhu ng so I kIm Ioa I, ve ba nh xe, ve cu a, ve de n.















NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 103
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com


Chi vui toan hoc danh cho be tui tp i

In 2 fu I, con ba n fhu c su pha f frI n, hI u bI f v m I fuong
quan gIu a ca c con s va ca c va f fh . e co kha nang phan bI f nhI u
va if, fro n, khng fro n...
Sau day Ia m f s go I y gIu p chua n bI cho be hI u v foa n:
1. Cu ng nhau d m:
m nhu ng ngo n fay va ngo n chan fu 1 d n 10 Ia m f fro vuI
da c bI f khI ke m vo I nhIp dI u nhu "m f, haI, ba, be dI ra."
2. Phan Ioa I d va f:
Ta p cho fre phan Ioa I nhu ng d du ng d fre hI u fhm kha I
nI m v nho m. Vi du nhu nho fre fa ch ro I nhu ng d choI xe hoI ra
kho I d choI ma y bay r I d m xem m I nho m co bao nhIu ca I.
3. o n ba n an:
a f m f ca I dIa |ba ng nhu a d khng bI vo ) cho m f nguo I, haI
ca I Iy cho haI nguo I. gIu p be ho c duo c nhu ng ky nang quan fro ng v
foa n.
4. Co I du ng fn hnh da ng:
Co I duo c fn ca c hnh da ng Ia n n fa ng cho fre hI u duo c foa n
ho c. ChoI fro choI fm hnh vung, hnh fro n frong nha hay bn
ngoa I. ChI cho be ca ch ghe p nhu ng hnh fam gIa c fha nh hnh vung.
5. a y be nhu ng m I fuong quan frong khng gIan:
ChoI nhu ng fro choI yu ca u fre hI u duo c kha I nI m xa, ga n,
frn, duo I. be fa p ho c nhu ng kha I nI m v fh fich va dung Iuo ng
ba ng ca ch d nuo c hay ca f va o nhu ng ca I Iy hay che n va fhay dI
dung Iuo ng fu m f d chu a na y sang d chu a kha c.
NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 104
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com
6. So sa nh kich co :
Yu ca u be fm duo c con ga u fo va bu p b nho . X p ha ng nhu ng
chI c xe fu ca I nho nha f d n ca I Io n nha f. ChoI m f fro choI na o do
ma be pha I du I mnh r ng ra h f su c r I fhu nguo I va o h f co .
7. a y be x p m hnh:
Cho be x p nhu ng kh I ga ch ma u hay fa o ra nhu ng hnh da ng
kha c nhau.
8. Su du ng nhu ng fu co kha I nI m foa n ho c:
Nhu ng cu m fu bI u fhI s Iuo ng nhu "nhI u" va "m f if" frong
nhu ng Iu c d I fhoa I ha ng nga y.
















NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 105
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com


Chi vi con khi ban a mt va bun ngu

Sau 20 fI ng Ia m vI c IIn fu c, na o dI Ia m, na u com, do n de p
nha cu a, da y cho con ho c..., ba n cha ng co n bao nhIu fho I gIan d
choI du a vo I bo n fre . Pha I chI nga y da I ra fhm duo c va I fI ng nu a!
Iam g day khI ba n cha ng co Ia y m f gIay phu f rIng fu na o d nghI
ngoI7 a n ca m fha y cha n na n va cang fha ng d n pha f dIn. A p Iu c
cng vI c qua Io n ma su c nguo I fh co ha n. Nhung pha I fm ca ch gIa I
quy f fhI.
Co nguo I da suy nghI su f nhI u nam Ia m me d nghI ra ca c fro
choI co fh choI ngay frn gIuo ng, va nguo I me co fh cho p ma f duo c
m f Iu c frong khI fro choI dang dI n ra. a n co mu n bI f khng7
XIn Iuu y ra ng nhu ng fro na y khng nha m da f duo c k f qua
nhu khI d ra. N u fro choI fha f ba I, ha y d I I cho bo n fre .
Tro choI qua I va f:
- Mu c dich: nha m cho p ma f duo c m f Iu c.
- Ca ch choI: Ca n pha I co if nha f Ia 3 fha nh vIn. a n se do ng
vaI qua I va f dang na m ngu ga ngu ga f |su fha f Ia va y). M f du a fre ,
fhuo ng Ia du a fre hay cuo I nha f, cha c cha n fha ng be na y se ba f da u
ba f cuo I khI ba n suy f ba o chu ng Im Ia ng d ba f da u fro choI. TI ng
cuo I gIo n na c ne cu a fha ng be se da nh fhu c qua I va f va fa f nhIn
qua I va f se nha y x va o an fhIf. Su huyn na o cha ng co co h I xa y ra
v m f du a fh c nin cuo I frong khI du a kIa, nguo I anh hu ng, chI
chu c co h I d xng va o da nh qua I va f ba ng ca I gI m. Truo c khI bI
gIa ng cu da nh cu I cu ng |fho I dI m Ia do ba n quy f dInh du a frn
mu c nang Iuo ng da phu c h I cu a ba n), ba n ch m da y, r I nga Ian ra
nhu fh bI nga f dI va Ia I nha m ma f ngu fI p.
- Ta c du ng cu a fro choI: a n khng pha I fhu c gIa c gIu a chu ng
cho d n khI co nguo I Ia In Thu c da y!!!. CI ng nhu con fI, con ba n
NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 106
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com
cu ng se nn no ng va cha y dI fr n va ba n Ia I co fh cho p ma f fhm
m f Ia f nu a.
Cu c thi x p hnh Lego:
- Mu c dich: Ia I ma m f ca ch hu u hI u d fr n fra nh khng choI
vo I fre khI qua m f mo I.
- Ca ch choI: co fh Iego hoa c ba f cu b fro choI ga n x p hnh
na o cu ng duo c. ao nhIu nguo I mu n fham gIa fro khng fha nh va n
d ma c du ca ng nhI u nguo I fh b d choI x p hnh do ca n pha I co
nhI u mI ng. Na m fhoa I ma I frn s pha. o n fre fh ng I choI duo I
sa n nha pho ng kha ch. Cng b cu c franh fa I x p d choI Iego. u a
be na o x p ra hnh de p va cng phu nha f va Ia nha f se Ia nguo I doa f
gIa I nha f. o n fre se fa p frung cham chu f cho fa c pha m cu a mnh va
chu ng chI co fh hoa n fha nh fa c pha m cu a mnh khng duo I 10 d n
15 phu f.
- Ta c du ng: ba n co m f khoa ng fho I gIan ra nh r I d Iuo f qua
ca c fa p chi ma ba n yu fhich.
Cu c fhI Iuo f va n ba ng g I m:
- Mu c dich: d nga Iung m f chu f.
- Ca ch choI: ba n na m quy n chI huy frong cu c fhI Iuo f va n.
o n fre fruo f ba ng g I m v ca c Ioa I g I kha c co ba n Io n fh ra f d
fruo f.
a n cu ng gIa Ia m so ng , ca ma p va mu c kh ng I c ga ng Ia f d
va n fruo f cu a bo n fre - nhung chI du ng chan de do a bo n fre v ba n
dang na m nghI ngoI ma , nho khng7
- Ta c du ng: fuy khng fh nha m ma f nhung ba n cu ng dau pha I
fham gIa g nhI u.
Tro choI ngu :
- Mu c dich: co fho I gIan Ia m nhu ng g mnh fhich
- Ca ch choI: day Ia m f fro choI c dI n. KhI ba n ca m fha y ca
nguo I mo I nhu v m f mo I, ba n chI ca n no I Tro choI na m ngu ba f
NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 107
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com
da u. Khng aI duo c ngo ngua y frong khoa ng 10 phu f n u Ia m fra I
Iua f choI me se nhe o cho 1 ca I
- Ta c du ng: fro choI fha f don gIa n pha I khng, ba n khng ca n
Ia m g ca nhung va n duo c nghI ngoI!





















NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 108
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com


Nhng tro chi thu v cho be di 1 tui

Truo c khI be duo c m f fu I, co nhI u fro vuI nh n gIu p pha f
frI n ca co ba p va ca m xu c ca nhan.
Cuo I ngu a g :
Vo I f c d va n d ng cha m nhe cu a con ngu a g an foa n, fro choI
na y cha c cha n gay ca m gIa c fhu vI cho fre , nha f Ia phI ngu a ke m vo I
nhu ng ba I ha f fhI u nhI. a n pha I da m ba o ra f an foa n d cha u
khng bI fe hay bI xay xa f.
Tro choI "hu a !":
ay Ia fro choI da nh cho be o nha fre , ra f fhu vI d gIu p be hI u
ra ng ba n va n o do ma c du be khng fha y.
Tro "No dau r I7":
cho be fha y ba n gIa u m f va f na o do duo I m f ca I m n r I
ho I: "No dau r I7". KhI be fha nh fha o vo I vI c fm m f va f, ba n gIu p
be fa p ke o da I su chu y ba ng ca ch gIa u haI hay ba d vaf.
Nhu ng fro choI da p nhe va v fay:
Nhu ng d ng fa c co nhIp dI u nhu "v fay ba cho an ba nh" fhu
hu f nhI u gIa c quan cu a fre , va khI be Ia m quen vo I nhu ng fro choI
na y, be se fhich fhu fham gIa va o nhu ng va n d ng k fI p.
ChoI fm mu I cu a be :
e fhich chI m f ca ch ba f ngo va o fu ng pha n fhan fh d d
xem no o dau, fro choI na y co fh Ia m cho be co ca m gIa c fhu c su .
a n ho I: "Mu I cu a con dau7" "a u con dau7" va xem fre hu ng fhu chI
du ng va o pha n ba n ho I.
"I Ia y no ":
NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 109
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com
a f m f d choI hay m f va f ha p da n xa kho I fa m fay cu a be va
d ng vIn be vo I d n hay bo fo I d va f do . a n pha I da m ba o d be co
ca m gIa c Ia fu cha u hoa n fha nh cng vI c.






















NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 110
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com


Nhng tro chi hu ch trong nha

N u fho I fI f xa u gIu chan ba n o nha , ha y Ia m g do cho gIa
dnh vuI In. Nhu ng go I y duo I day co fh gIu p ba n bI n fho I gIan
bu n fe fro nn vuI fuoI hon.
Tro chi t m a nh dnh:
Tro choI ba f da u ba ng vI c fhu Iuo m va f fha I. a n cu ng be nha f
nhu ng fhu ra c nhe frong san |Ia cay, co da I, cay con). Sau do fro va o
nha , nha f fhm ca c Ioa I ra c fhu cng |Ing chIm, chI va I, ca c fra I bo ng
nho , khan gIa y nha u) fa p frung fha nh d ng. a n m f fo gIa y Io n
|Ioa I gIa y dinh Con-Tacf) In fu Ia nh, ma f dinh bn ngoa I. Cho be
choI va da n nhu ng va f fhu Iuo m duo c In ma f dinh cu a fo gIa y. a f
fn nhu ng va f ma be da da n. a n chu y du ng d be fI p ca n nhu ng
va f nho co fh gay nga f. gIu cho va f da n khng roI ra, ba n da n
fhm m f fo Con-Tacf cu ng co phu In va nha n ma nh xu ng. Na o, fa
cu ng nha n.
an nha c cu a be :
Tre con fhich gay fI ng d ng, va y ha y choI fro fa o fI ng . Ngoa I
nhu ng va f co fh gay fI ng d ng nhu xoong n I, ba n co fh cho fre
choI nhu ng va f co sa n frong nha :
H p l c: thu th p ca c loa i vo h p n p nh a nh h p khoai
ty chin kh hay h p ca ph. Cho ga o hay ca c ha f kh va o h p. a n
kin na p Ia I. a n va fre cu ng frang fri bn ngoa I h p. KhI Ia m xong
ba n ha y dua h p cho fre Ia c.
Tr ng: Ba n ha y tha o n p nh ng h p tr ng r i da n bng keo ca c
ca nh h p la i. Da n nhi u h p la i v i nhau r I cho fre go . Chu y am
fhanh kha c nhau cu a fu ng ca I fr ng.
NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 111
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com
m nha c gIu p fre pha f frI n kha nang nghe, phan bI f am
fhanh fra m va b ng.
ChI c h p fha n ky :
Ca c ba c cha me pha f hI n ra ra ng m I khI mua d choI cho be
d m f fu I, be chI fhich choI h p. Io I du ng so fhich cu a fre khI mo
qua , ba n ha y f chu c m f fro choI vo I nhu ng h p co n du na p |f f nha f
Ia h p gIa y). Trong m I h p ba n da f m f Ioa I d va I na o do nhu
mI ng x p fa m, fra I banh Ien, va I chu I n I mo I, qua bo ng Ia m ba ng
gIa y kI ng, gIa y nha m vung kh fo hay m f fu I da nho .
Tre fhich ca m xem va kha m pha nhu ng d va f na y. a n ha y no I
cho fre bI f su kha c nhau v hnh da ng va cha f II u cu a d va f. a f
h p nho bn frong h p Io n, fre se fhich fhu va nga c nhIn khI pha f
hI n ra dI u na y. I vo I fre fu 18 d n 24 fha ng fu I, ba n ha y da f ra
nhu ng fro choI co IIn h d n fri nho |nhu fro fm cha kho a cu a me
frong h p).
Tro choI nuo c co IIn quan d n foa n:
Tre nho fhich xem b me chu ng d nuo c va o ca c va f chu a. Tre
em ra f fhich nuo c. Chu ng bI II cu n bo I fI ng nuo c ro c ra ch va ca m
gIa c kha c Ia khI cha m nuo c. Nuo c co n gIu p fre dInh hnh ca c kha I
nI m foa n |nuo c o Iy na y nhI u hon Iy kIa, hoa c nuo c frong mu ng if
hon frong che n...).
Cho m f if nuo c va o cha u fa m fre . a n ca n chu y nhI f d frong
pho ng pha I du a m cho fre , n u du ng b n fa m nguo I Io n pha I Io f fa m
fra I ch ng fruo f. Cho va o b n fa m ca c Ioa I d choI nhu f, che n, ph u,
chaI Io , bu p b... fro choI fhm pha n vuI nh n, ba n fh I bong bo ng
xa pho ng va o b n fa m.
Vuo n fhu gIa :
Ha y fhu fha p nhu ng con fhu nh I bng be fhich, x p chu ng In
gh fruo ng ky hay gh du a o ca c pho ng kha c nhau frong nha . CIa b
cho fhu an, cham so c chu ng va no I cho fre bI f nhu ng da c dI m cu a
chu ng |con na y faI m m, con kIa duI da I, con kha c fh co b Ing
mIn) va fI ng ku cu a chu ng |gu gu , meo meo, fI ng ngu a hi...). K do
ba n ho I be da c dI m cu a fu ng con fhu , c ga ng gIu p be fra Io I ba ng
NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 112
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com
ca ch hnh dung con va f. Tro choI na y gIu p fre suy nghI sa ng fa o va
pha f frI n y fuo ng ca nhan. No co n gIu p cha u va n du ng fri nho .
I da o vo ng vo ng
S ng vo I fhIn nhIn ra f d chIu! A nh sa ng cu ng khng khi
frong Ia nh se gIu p fre pha f frI n va ho c fa p f f
Tre ra f fhich dI ra ngoa I. A nh sa ng va khng khi frong Ia nh
gIu p cho fre pha f frI n f f. Su fhay d I nhI f d se gIu p cho be fang
cuo ng kha nang fhich nghI vo I khng khi Ia nh a m kha c nhau. KhI
nga y a m In ba n ha y Ia p fu c cho fre dI da o. Ca n fra nh gIo cho be , fuy
nhIn ba n nn nho qua no ng cu ng nhu qua Ia nh d u nguy hI m nhu
nhau.
Tho I gIan dI da o pha I b fri sao cho ho p Iy vo I fho I gIan cho be
ngu va an. Sau khI cho be an va su a soa n cho be fh co fh dI Iau hon.
Ma c du va y, c ga ng v nha fruo c khI be do I bu ng Ia I, n u khng ba n
ha y cho be dI da o nhu ng noI na o yn fInh va a m a p d co fh cho be
an Iun fh .
NhI u ba c cha me nuo c ngoa I ra f chu ng hnh fhu c dua con dI
choI frong ba I. fre con ra f fhich ca m gIa c ga n gu I b me nhu m f
con chIm non, be co fh ca m nha n duo c mu I huong va su a m a p. Tu I
fho a u Ia fho I gIan fhich ho p d dua be dI du IIch da I ha n. Tuy nhIn,
ba n nho pha I bu c cha f va an foa n cho be da u frong chuy n dI nga n.
Chua n bI mang d n cho be nhu ng nga c nhIn nho , vi du mang
fheo m f bu p b ma ba n co fh ba y ra m f cau chuy n mo I d k cho
be , m f va I bng hoa frong vuo n. e co fh ho c duo c ca I mo I Ia fu
nhu ng su va f xung quanh mnh m I khI be da o choI vo I ba n.






NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 113
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com









N
NNH
HH!
!!
N
NNC
CC
I
II

!
!! C
CCH
HHA
AA M
MM

N
NN
N
NN
I
II

T
TT















NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 114
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com


Mau sc anh hng n tm ly tre

Th gIo I cu a fre Iun da y ma u sa c va ra f ng nghInh. KhI quy f
dInh cho n ma u sa c ba I fri can pho ng cho be , ba n da du ng ngn ngu
sa c ma u go p pha n fa o nn finh ca ch cu a be .
KhI vu a ca f fI ng kho c cha o do I, fre da pha I Ia m quen vo I ma u
sa c cu a fh gIo I xung quanh mnh. Ma u sa c v n dI ga n II n va phu
ho p vo I nhI u Ioa I finh ca ch kha c nhau.
V fh , ma u sa c frong khng gIan fre s ng frong nhu ng nam
da u do I se a nh huo ng pha n na o d n fam Iy , finh ca ch be sau na y.
M t sma u s c a nh h ng ro n tm ly tre :
Nha c ha n ba n da bI f: Ma u da m, sa c no ng fhich ho p vo I nhu ng
nguo I co ca finh ma nh, fhich phIu Iuu. Ma u fra ng phu ho p vo I
nhu ng nguo I co n I fam phong phu , uyn fham, nho nha .
N u cho n ca ch ph I ma u d c da o, vuI nh n, ba n se Ia nguo I yu
do I, sI n I va co chu f if fham vo ng.
I vo I fre , khI ba n cho n ma u sa c frang fri n I fha f cho chu ng
fh na o, ba n co fIn ra ng be se pha f frI n finh ca ch fheo huo ng a y7

a n ha y fhu fham kha o m f s ba ng ma u sau day cho be :
- Ma u dIu fhich ho p vo I be ga I vo I finh ca ch da m fha m
KhI cho n cho be ma u h ng Ia m ma u chu da o cu a can pho ng,
ha n ba n mong mu n con ga I mnh Iun s ng frong fh gIo I d
fhuong, nhe nha ng cu a sa c h ng.
Ha u h f, ca c ba c cha me d u fhich frang fri pho ng cho be vo I
nI, chan, ma n, g I foa n ma h ng khI bI f be cu a mnh Ia ga I. Vo I
fng ma u dIu ngo f na y, ba n fIn khI Io n In, finh khi be se da m fha m,
NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 115
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com
nhu m. Khng nhu ng fh , khI Io n In, be cu ng se co chu f xiu Ia ng
ma n khI buo c va o fu I m ng mo.
Tra ng hoa c kem cu ng Ia nhu ng fng ma u dIu ma f va fhanh nha
da nh cho be ga I. Vo I sac ma u ho a bnh va fn vInh Io ng nhan a I, b
me mu n gu I ga m va o da y uo c mo be co m f cu c s ng yn bnh. a c
bI f, vo I ca c be fhu c mang KIm, ba n nn cho n ma u na y va da f fhm
va o pho ng be va I d va f ba ng kIm Ioa I nhu de n ngu , fu hoa c ba n cu ng
ma u fra ng, vu a frang fri vu a phu ho p vo I phong fhu y.
- Ma u no ng fhuo ng fa o finh ca ch ma nh me , nang d ng
Tuong fu nhu fh , b me fhuo ng cho n pho ng cho be fraI co sa c
ma u ma nh me , fh hI n nam finh.
Vi du , xanh Ia cay Ia m f frong nhu ng ma u se gIu p be pha f
frI n nang khI u ngh fhua f, fha m my sau na y.
Ngay fu nhu ng nga y da u do I, co Ie ba n mong con mnh Ia du a
fre da y nang d ng va finh sa ng fa o, n u ba n cho be fa m mnh frong
sa c va ng cam.
ay Ia ma u d gay kich d ng, v fh , ba n nn ph I fhm nhI u
ma u nhe kha c d Ia m dIu ma ng ma u ru c ro na y. Cha ng ha n, ba n co
fh frang fri fhm va I mo n d choI frn gIuo ng be vo I fng ma u nha f
hon.









NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 116
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com


8 cach giup tre chm hoc

Ia m ca ch na o d fhuy f phu c fre sIng ho c ma khng h fo ra
e p bu c va khng Ia m no kho c7
Ha y fhu fhu c hI n 8 ca ch sau day:
1. Cha p nha n kha nang fha f cu a be :
N u ba n da f na ng mu c fIu Ia con mnh pha I fro fha nh ho c
sInh gIo I nha f Io p fh ba n da qua a o fuo ng r I da y. Mo I du a fre d u
pha f frI n fheo m f f c d kha c nhau. VI c ba n hay so sa nh kha
nang cu a con mnh vo I nhu ng du a fre kha c chI Ia m cho con ba n co
ca m gIa c so : n u khng da p u ng duo c su mong do I cu a b me fh no
Ia ke fha f ba I.
Truo ng ho p nguo c Ia I, n u con ba n so m fo ra co nang khI u v
h I ho a hoa c fh fhao, ha y fa o mo I co h I d be co fh pha f frI n nang
Iu c cu a mnh. Nhung nho du ng ba f e p ma ha y d ng vIn fha f nhI u.
a n khng fh na o ba f m f du a fre pha I cha y frong khI be chua bI f
dI, nhung n u be mu n cha y, ha y h f Io ng gIu p do be . TRO V
2. Ta o co h I cho be :
M f frong nhu ng ca ch hay nha f va hI u qua nha f d gIu p fre
pha f huy nang khI u Ia cho fre Ia m fheo so fhich cu a no . N u duo c
quy n cho n Iu a, fre se n Iu c hon d fhu c hI n ca I ma chu ng quy f
dInh fheo du I. Nhung du g dI nu a, fre ra f ca n su h fro cu a ca c vI
phu huynh.
Ma c du cha u da dInh fhu ba y na y dI nghe nha c, nhung n u ba n
khng da f fre dI fh no khng fh na o dI d n do duo c. Thng fhuo ng
fh bo n fre fhich ra f nhI u fhu nn cha me pha I co gIa I pha p fhu he p
Ia I, gIu p con pha f hI n ra Ia nh vu c na o no quan fam nhI u nha f. I
vo I nhu ng du a fre qua da c bI f, n u khng huo ng fre va o kha nang
NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 117
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com
n I ba f cu a no , fre se ma f da n su fa p frung va o nang khI u cu a mnh
va chI fhich ng I xem fI vI hoa c choI du a vo I ba n be ma fhI. TRO V
3. KI m fra xem co g gay kho khan cho fre khng:
I u na y nghe co ve d da ng va hI n nhIn nhung co bao gIo
ba n ho I con mnh fa I sao no khng mu n dI fra I, khng fhich fham
gIa huo ng da o sInh hoa c fa I sao khng Ia m ba I fa p v nha ... chua7 Co
nhI u nguyn nhan: co fh khI dI ho c no hay bI ba n be cho c ghe o, co
fh no khng fhich fha y phu fra ch d I hay no fha y cha n ho c mn
foa n nn khng Ia m ba I v nha ...
MI fruo ng fhich ho p cu ng Ia y u f ra f quan fro ng. M f s fre
chI co fh fa p frung y fuo ng frong nhu ng pho ng fuy f d I yn fInh
nhung nhu ng du a kha c fh Ia I fhich ng I ho c o san choI na o nhI f.
N u con fraI ba n no I ra ng no khng mu n ng I ho c m f mnh frong
pho ng rIng fh ha y do n de p cho be ng I ho c frong nha b p. N u fre
fro nn ham ho c, khng ca n d n su nha c nho cu a nguo I kha c fh cha c
ha n pha I co m f nguyn nhan f f na o do . TRO V
4. No I chuy n vo I con v cng vI c cu a ba n:
a n ca m fha y m f mo I sau m f nga y Ia m vI c cu c nho c Ia vI c
khng fh fra nh kho I nhung ha y da nh m f if fho I gIan no I chuy n
vo I con v ca chuy n vuI Ia n chuy n bu n. No I vo I con nhu ng suy
nghI cu a ba n va no se fu suy nghI, bI f dau no fu nhu ra ng mnh c
ga ng ho c gIo I fh se fha nh cng nhu me . N u ba n dang Ia m m f cng
vI c fe nha f va khng fm ra duo c fu na o f f de p d ca ngo I fh cu ng
no I cho con bI f su fha f: fnh hnh Ia nhu fh na o vo I m f nguo I
khng co ba ng ca p, cha c cha n ho se khng fh na o fm duo c m f cng
vI c f f. I khI fre se fu d ng vIn mnh ho c fa p cham chI chI v
chu ng mu n cu c s ng sau na y se f f hon cu c s ng cu a cha me . TRO
V
5. Khen ngo I fre :
Khen ngo I cu ng Ia m f ca ch d d ng vIn fre ho c nhung pha I co
chu ng mu c v fre con khng ngu da I g ma fIn ma I nhu ng cau "CIo I
Ia m" hoa c "T f Ia m". N u nga y na o no cu ng mang cho ba n xem
NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 118
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com
nhu ng ba I Ia m o fruo ng va nghe va n chu ng a y Io I fh bo n fre hI u
ra ng ba n khng quan fam fhu c su d n chuy n ho c ha nh cu a chu ng.
Va y ba n co fh no I nhu ng g7 on gIa n fhI, nhung Ia ra f cu
fh . Vi du : "Me ra f fhich y fuo ng na y frong ba I van cu a con, no ra f
sau sa c va a n fuo ng" hoa c "Con da n ba I Truo ng Ia ng fI hay Ia m".
Cha u se fha y ra ng ba n ra f quan fam d n nhu ng hoa f d ng cu a no va
no se c ga ng hon frong nhu ng Ia n sau do . TRO V
6. Thuo ng cho fre :
M f s phu huynh fhuo ng hu a se fhuo ng cho con m f chI c xe
da p n u no Ia m ba I fhI fha f f f va fa f nhIn n u fhI ro f fh se cha ng
duo c g ca . Ca ch d I xu nhu va y khng ha n Ia m f phuong pha p f f v
chI Ia m cho fre cang fha ng fruo c ky fhI, so fhI dI m fha p fh khng
duo c fhuo ng. Va n u fhI ho ng fha f fh no roI va o fra ng fha I cha n nan
v cu ng.
Trn Iy fhuy f, k f qua fhI f f da Ia pha n fhuo ng cho be nhung
frn fhu c f , fre se da f duo c k f qua f f hon n u co qua fhuo ng d
khich I chu ng. Thay v hu a he n fa ng cho be m f mo n qua fha f Io n
fh chI ca n m f mo n qua nho cu ng du khich I fre r I. Pha n fhuo ng
se d ng vIn fre c ga ng hon va cu ng khng Ia m cho fre qua h I fI c
n u vu f ma f co h I gIa nh duo c pha n fhuo ng do.
7. ThInh fhoa ng ha y d con fu do Ia m nhu ng g no fhich:
Tre con fhuo ng fI n b ra f nhanh n u chu ng duo c cha me quan
fam va khuy n khich, fuy nhIn fre cu ng ca n fho I gIan d co fh da f
duo c su fI n b do . Nhu ng cau Ia ma ng nhu: "Ma y dang Ia m g va y7
Sao khng chIu ho c ha nh g ca 7" se Ia m cho fre bI f n fhuong.
Mo I nguo I d u ca n pha I co fho I gIan d nghI ngoI, nghe nha c
hay fha m chi chI d ng I va nhn cham cham va o khoa ng khng
fruo c ma f. Va khI nang Iuo ng cu a chu ng fa duo c phu c h I, chu ng fa
se ca m fha y fInh fa o, khoe ma nh va sa n sa ng duong da u vo I fhu
fha ch fruo c maf. TRO V
8. CIa I fhich cho fre hI u fa I sao ba n mu n fre ho c fa p fha f f f:
NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 119
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com
Chuy n g se xa y ra n u ba n khng mu n con bo Io p ho c pIano
v ba n cha c cha n Ia fre co nang khI u v am nha c, da c bI f Ia kha
nang choI da n pIano7 a n pha I Ia m g7
u ng Ia ma ng fre v chI m f Iu c sau fre se khng d fam d n
vI c ba n dang fra ch mo c nu a. a n ha y no I chuy n va gIa I fhich cho
be hI u fa I sao ba n cho ra ng fre nn fI p fu c ho c da n pIano va mau
fhua n gIu a haI me con se duo c gIa I quy f ngay. N u fre va n khng
chIu vang Io I, bI f dau sau na y fre dang chuy n huo ng sang dam m
fhanh nha c va fhich fham gIa va o m f nho m fam ca, fu ca na o do ...
u fre d ng y hay khng d ng y fh fa f ca nhu ng g fre ho c duo c
fruo c day va n duo c Iuu gIu an foa n frong "ngan ha ng kInh nghI m"
cu a no va no se khng bao gIo qun duo c.
















NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 120
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com


Cang ln cang khn ngoan

In 5 fu I, b ng m f nga y con ba n mu n bI f fa I sao ma u h ng
khng co frong ba y sa c ca u v ng, fa I sao con chIm khng co b n chan.
Hay Iu c dang da f be dI sIu fhI, fu nhIn no ho I: "Ong n I ngu nga y
ku kho kho ma sao con ngu khng ku7" I khI ba n dang suy nghI,
chua kIp fra Io I fh cha u no I: " con ho I c gIa o. Ca I g c con cu ng
bI f".
"Hnh nhu no khng ca n mnh nu a!"
Iau nay ba n Ia frung fam cu a con mnh. a n chuyn gIa I da p
cho no v mo I fhu . Nhung bay gIo , ha y xe f ky mnh ma xem, co pha I
ba n fha y hoI ghen fy m f chu f khI con mnh fm Io I gIa I da p fu nguo I
kha c7 KhI fre dI ma u gIa o va ho c Io p 1, chu ng hI u ra ng nhu ng fhan
fuo ng cu a chu ng nhu Me va khng bI f h f mo I fhu . ay gIo no
coI c gIa o Ia nha f! I khI cha u co n da y nguo c Ia I ba n hoa c Iu c na o
cu ng khang khang dI u g do Ia du ng v "C gIa o con no I va y ma ".
Co kha nang pha n doa n, fre em ba f da u nhn Ia I cha me chu ng
va da nh gIa fheo m f ca ch kha c. Pha n u ng khng f f cu a cha me gIaI
doa n na y se a nh huo ng Iau da I d n fha I d cu a cha u frong nha
fruo ng, ngan ca n Io ng ham hI u bI f, kha m pha nhu ng dI u mo I Ia .
Tha f ra, m f ca ch v fhu c, Iu c na y ba n mu n duy fr su fa c d ng d c
quy n cu a mnh d I vo I cha u, khng chIu fhua fri m f gIa o vIn na o.
Su fha f Ia ...
Ha y nho Iy do ba n cho con dI ho c: ba n mu n no hI u bI f. M f
du a be nha n fhu c duo c ra ng b me khng pha I Iu c na o cu ng du ng Ia
da ra f pha f frI n kha nang fu suy nghI.
Tuy nhIn, m f du a be se bI b I r I khI cha u duo c nha n nhu ng
cau fra Io I kha c nhau, fha y c gIa o no I kha c va b me no I kha c. Tre
em o fu I na y khng fh hI u duo c ca c ca ch nhn nha n kha c nhau. V
NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 121
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com
fh , ba n ha y c du ng n I no ng khI con ba n no I: "Me no I saI!". Thay v
n I no ng, ha y Ia y dIp do Ia m co h I d chI cho cha u ca ch fhu a nha n
m f saI Ia m cu a mnh sao cho fha f IIch su , khIm nhuo ng. R I ba o
cha u ra ng aI du ng cu ng khng quan fro ng ba ng fhng fIn cha u co
duo c.
N u ba n bu c b I hay bu n phI n, cha u se k f Iua n ngay ra ng
ba n khng fhu c Io ng mu n cha u ho c ho I. Th gIo I na y qua fo Io n cho
m f du a be frong nhu ng nga y da u d n fruo ng. Nn khI ca c em v
nha va ha o hu ng k v nhu ng g mo I ho c duo c, ba n du ng Ia m cha u
hu f ha ng, fha f vo ng. I u do ra f quan fro ng!
N u con ba n no I: "Cha ng bI f con me o co s ng duo I nuo c
khng7". a n du ng v I cuo I ba o cha u saI. Con ba n no I nhu ng dI u
cha u khng hI u ro . Cha u nghI c gIa o cu ng da y nhu va y. a n ha y
no I fu nhIn: "! a, me fuo ng con me o pha I s ng frn ca n chu !"
V fh , ba n ha y yn fam, con ba n va n co n Ia cu a ba n. KhI "nha
fu fuo ng d c Ia p fi hon" cu a ba n dI ho c v , cha u Ia I ha o hu c chIa se
vo I ba n fha f nhI u y fuo ng va fhng fIn. a n co ca cu c do I phia
fruo c d cu ng ho c ho I vo I con mnh.
Co fha I d fich cu c:
Su ha o hu ng cu a con ba n v nhu ng kha m pha mo I Ia cu a cha u
quan fro ng hon vI c su a saI kI n fhu c cu a cha u. Ha y cho qua nhu ng
chI fI f nho nha f do va no I cho cha u bI f ba n ra f ha nh phu c khI no
ham ho c ho I.
a n nn du ng m f s bi quy f sau:
- NghIn cu u: du ba n co nhI u hI u bI f v chau u hay chau
My , cu qun chuy n do dI ma ba f da u fu m f pha n cha u be mo I ho c.
R I chI cho con ba n VI f Nam na m o dau frn ba n d , ba y cha u do c
fn ca c da I duong...
- Thu a nha n: n u con ba n ba f I I ba n |"b saI r I, con ba o d m
khng pha I Ia Ioa I fhu cha y nhanh nha f frn ma f da f), ba n ha y no I:
"O fro I oI, va y Ia b saI r I. Cha c b pha I do c Ia I frong sa ch qua ! No I
cha u chIa se vo I ba n nhu ng g da hoc o fruong.
NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 122
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com
- T chu c: n u cha u ba y cho ba n m f dI u ba n khng bI f, nho
ca m on cha u va no I ra ng do I na y fha f Ia ha nh phu c n u co nhI u
nguo I xung quanh gIu p ba n ho c ho I nhI u dI u.
- Tn fro ng: n u c gIa o cu a con ba n da y saI, du ng nha n xe f kha
nang va fri fhng mInh cu a c a y. Iu c pha f hI n ra, chI nn no I:"C
gIa o con bI f ra f nhI u fhu nhung hnh nhu frong fruo ng ho p na y fh
c khng du ng. AI cu ng co Iu c saI Ia m ma , me vo I con va n saI hoa I,
sau na y va n co n saI nu a."
- Ia m xao Ia ng: N u con ba n cu khang khang 1 kg bng go n
na ng hon 1 kg sa f v bng go n frng nhI u hon fh ba n du ng ca I nhau
vo I no . Ha y chuy n huo ng ba ng m f va n ba I hay mo fu Ia nh Ia y fra I
cay ra an.
















NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 123
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com



Cha me phai bit noi KHNG

Co nhu ng ba c cha me khng fh fu ch I con ba f cu dI u g. Con
ho co fho I do I g duo c na y. NhI u nguo I quy f fam se no I khng khI
con do I nhu ng g v Iy hoa c co ha I nhung khI con ngo y fh ho Ia I
khng fu ch I duo c. Ta I sao va y7
Co b n nguyn nhan:
1. Tre ra f ngay fho, kha u khInh va d bI f n fhuong nn cha
me khng no fu ch I. AI no na o Ia m cho fre kho c duo c!
2. Pha n Io n cha me fruo ng fha nh frong n n gIa o du c d c
doa n cu a cha me mnh nga y xua. Cho nn nga y nay ho fha mang
fI ng chI u con co n hon Ia Ia m cho con ca I mnh s ng frong su k m
ha m nhu ho h I fruo c.
3. Pha n dng cha me khng co fho I gIan d gIa I fhich cho
con fa I sao ho fu ch I no . Chu f gIo ra nh r I sau m f nga y m f nho c d
da nh choI vo I con hoa c Ia m cng vI c gIa dnh fh fhu vI hon Ia cang
fha ng ca I nhau vo I con va no kho c Ie nhe .
4. Sau m f nga y Ia m vI c va f va , aI ma khng mu n cu ng
gIa dnh huo ng m f bu I f I vuI ve . Ca p pha I ca nh con kho c nhe , Ia m
nu ng, khng chIu an... ThI fh ra ng ma chI u con cho qua chuy n.
No I khng fruo c nhu ng yu ca u ba f ho p Iy cu a con khng Ia m
cho fre ca m fha y bI bo roI hoa c f n fhuong ma Ia khe p fre va o ky
Iua f. I f fu ch I du ng Iu c khng nhu ng da y cho con khng phu c
fu ng mu qua ng ma co n da y no bI f fu chu va fu kI m soa f cu c do I
cu a mnh. Tre ca m fha y fu fIn va fu do hon khI chu ng pha I chIu
fra ch nhI m vo I chinh mnh.
NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 124
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com
Tre con khng pha I Ia nguo I dua ra quy f dInh cu I cu ng va no
cu ng bI f Ia no khng fh Ia m vI c do . Tre cu ng hI u ra ng chu ng co n
qua nho fruo c m f fh gIo I qua r ng Io n. cho fre cho n Iu a va
quy f dInh chI khI n cho chu ng Io au ma fhI v fre nghI ra ng cha me
Ia nhu ng nguo I Io n, fa I sao Ia I d cho chu ng quy f dInh fhay v chI
ra cho chu ng bI f nhu ng g chu ng pha I Ia m!
V va y, chinh fha I d kIn quy f va nha f qua n cu a cha me Ia m
cho fre yn fam hon va gIu p chu ng pha f frI n nhan ca ch ma nh me .
Tre khng ma f fInh fha n, ma fra I Ia I, co n d ng Io ng u ng h k hoa ch
ho p Iy cha me da va ch ra. Tre se nghI ra ng "Cha me fa I gIo I va ma nh
hon fa f ca . Cha me Iun ba o v mnh. Mnh Iun co cha me o bn
ca nh".
Ca n gIa I fhich nga n go n:
Cau fra Io I "khng" cu a cha me Ia m cho fre yn fam nhung
khng nn v fh ma Ia m du ng. TI ng "khng" cu a cha me pha I duo c
su du ng ha n ch va duo c can nha c. Mu n cho con nghe Io I fh pha I
bI f no I "khng" du ng Iu c, ho p Iy , nha f qua n, fn fro ng va phu ho p
vo I fu I cu a con. Song cu ng ca n pha I gIa I fhich nga n go n d gIa I fo a
n I a m u c frong Io ng cu a chu ng. TI ng khng co khI Ia m f ca m
doa n, co khI Ia m f yu ca u, co khI chI Ia m f cau "ThI, du r I..."
Cha me pha I bI f fhng ca m v dI khI yu ca u fhu c su cu a fre
khng pha I Ia nhu ng g chu ng ca n ngay Iu c do . N u fre do I "Me mua
cho con ca I xe na y dI", ba n co fh fu ch I khe o "Ca I xe na y cu ng gI ng
ca I xe xanh me mua cho con nam ngoa I do . Cha c con fhich Ia m7 Me
se fa ng con va o sInh nha f nam nay nhe . Tre han hoan khI fha y me
d ng y . Nha n ra duo c fnh fhuong yu va cham so c cu a me , fre se
khng do I ho I g hon.





NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 125
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com


Chm soc con cai sau gi hoc

a n gu I con d n fruo ng va ra f yn fam dI Ia m. Nhung ho c xong
chu ng dI dau7 Ia m g7 au Ia bI n pha p cham so c con ca I f f nha f
sau khI chu ng fan fruo ng7 O VI f Nam hI n nay, pha n Io n phu nu
d u dI Ia m. Nhung nhu fh khng co nghIa Ia ho kho I pha I cham so c
con ca I. o Ia m f cng vI c na ng n ! Tre em ca n nhI u fho I gIan fu
do choI du a. u ng e p chu ng va o gIo gIa c cang fha ng v chu ng da ho c
qua nhI u. Ha y d fho I gIan cho fre choI. K f qua dI u fra o m f nuo c
pha f frI n nhu My cu ng cho fha y phu huynh chua bI f ca ch cham so c
con ca I Ia m: Co d n frn 3000 fre em My duo I 12 fu I cho bI f chu ng
ca n fhm 4 gIo d ng h m f nga y d choI du a fu do.V va y, fruo c khI
ba n quy f dInh a p du ng m f chuong frnh rIng cho fre sau gIo ho c
hoa c fhu m f nguo I frng nom, ha y can nha c fha f ky .
Sau day Ia m f s fhng fIn hu u ich cho ba n:
- Tm m f nguo I cham so c fa I nha:
Io I: Vo I nhI u gIa dnh, co m f ba ba o ma u hay m f chI vu em
Ia f f nha f cho fre va ca cha me chu ng. KI u cham so c na y co nhI u
fI n Io I. Vo I m f nguo I frng nom fa I nha , con ba n co nguo I d choI
du a. Chu ng se duo c fham gIa ca c Io p ho c ua fhich nhu bo ng da hay
mu a, da n... CIa I pha p na y cu ng co Io I cho nhu ng ba c cha me na o co
gIo gIa c Ia m vI c khng n dInh. Nguo I ba o ma u cu ng co fh fhay cha
me dua con dI ba c sI hay dI cng chuy n va f gIu p ho .
a f Io I: N u chI cham so c cho m f du a fre fh fhu m f ba vu nuI
qua Ia f n ke m, do Ia chua k nguo I ba n fm duo c co da ng fIn hay
khng. ca f gIa m chI fIu cho vI c frng con frong m f khoa ng fho I
gIan nga n, ba n nn fhu m f sInh vIn da I ho c co fra ch nhI m.
- Cu I nha fre :
NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 126
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com
Io I: Iu a duo c m f nha fre cham so c con cho vu a y Ia m f
chuy n kho . Nhung gu I con o nha fre fh do f n ke m hon. VI c s ng
ha ng nga y o fruo ng cu ng Ia m fang fhm finh fu Ia p cho fre .
a f Io I: Khng pha I fa f ca ca c nha fre d u co phuong fI n dua do n
hay co dIch vu cham so c fre sau gIo ho c. NoI na o do ng cu a fr nha f
cu ng va o khoa ng 5 hay 6 gIo chI u. N u ba n khng fh fu noI Ia m
vI c d n do n cha u kIp gIo , ba n Ia I pha I fhu fhm nguo I cham so c
ngoa I gIo nu a.
- K f ho p nhI u ca ch:
Io I: VI c na y do I ho I vo ch ng ba n pha I IInh d ng frong vI c sa p
x p fho I gIan. Iy fuo ng nha f Ia cha me co gIo d fhInh fhoa ng o nha
vo I cha u. Ng I choI vo I con ca I sau khI chu ng fan fruo ng Ia m f ca ch
gIu p cha me ga n gu I va hI u con hon.
a f Io I: f chu c f f ca c hoa f d ng kha c cho con sau gIo ho c,
vi du nhu dua cha u dI ho c vo , dua cha u dI boI..., ba n pha I cang da u
ra ma x p gIo Ia m vI c cho mnh, nhI u khI pha I fhay d I k hoa ch
hay pha I "hy sInh" m f chuy n Ia m an na o do . Hon nu a, fre con o
fu I na y ra f d m f, v va y n u no khng fheo y ba n mu n fh coI
chu ng ba n Ia I pha f ca u!











NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 127
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com


Chun b ky thi cho tre

Iu c na y khng pha I Ia Iu c h I fhu c, nh I nhe f, ba f fre ho c su f
ca nga y ma pha I quan fam, cham so c va khich I chu ng. ay cu ng Ia
m f frong nhu ng bI n c quan fro ng gay cang fha ng frong m I nam
ho c nhung nam nay ba n ca n co su chua n bI fha f ky Iuo ng. Sau day Ia
m f va I Io I khuyn b ich cho ca c ba c cha me :
I f chinh xa c IIch fhI:
Ta f ca ca c fruo ng ho c d u co go I fhng ba o v nga y, gIo fhI cu a
ca c mn. N u con ba n khng dua fhng ba o IIch fhI fh Ia p fu c pha I
kI m fra ca p cu a fre . KhI khng nha n duo c pha n h I fu phia phu
huynh fh m f s gIa o vIn fhuo ng hay go I dI n fhoa I fru c fI p fhng
ba o cu fh v IIch fhI. Nhung vo I con s frung bnh Ia 40 ho c sInh
frong m I Io p fh nn chu d ng ho I con chu du ng cho gIa o vIn ba o
cho ba n.
Cu ng fre Ia p m f k hoa ch nghIm fu c va IInh hoa f:
Khng nn nghIm ca m mo I hoa f d ng vuI choI fhuo ng nga y
cu a fre nhu ca m xem fI vI, choI game hay dI choI vo I ba n be v dI u
na y chI Ia m cho fre bu n cha n ma fhI. Thay v ca m doa n fre , ba n
nn cu ng fre Ia p k hoa ch n fhI va nho Ia co ca fho I gIan cho fre gIa I
fri. Tuy nhIn cha me chI nn cu ng fre Ia p k hoa ch chu du ng Ia m
fhay cho fre v du chI co 6 7 fu I nhung fre fhich duo c fu mnh
quy f dInh. Ha y d fre sa p x p IIch ho c va gIu p fre chua n bI cho ky
fhI. Tre se fich cu c fhu c hI n k hoa ch ma no co go p pha n Ia p nn
hon Ia k hoa ch do ba n don phuong dua ra.
Tm ra chu d fro ng fam:
I khI, gIa o vIn cho d cuong v nhu ng n I dung se duo c kI m
fra frong ky fhI. Thuo ng fh ca c chu d na y da duo c gIa ng ra f ky
frong gIo ho c fhuo ng nga y. ay Ia co so f f nha f cho vI c Ia p k
NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 128
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com
hoa ch n fa p. N u co nhu ng ba I chinh fa kho , ba n ha y sao ra Ia m ba
ba n. M f ba n d frn ba n ho c cu a fre , ba n gIu m f ban va ban con IaI
d fre mang d n fruo ng.
u ng ba f e p fre pha I Ia y cho duo c dI m cao nha f frong Io p v
khng fh na o nh I nhe f va o da u cu a fre ha ng fa n frang ba I ho c hoa c
d fhI ca c fruo ng dI m. Nhu ng g phu huynh cu ng nhu gIa o vIn ca n
Ia m frong gIaI doa n na y Ia gIu p be b sung nhu ng I h ng kI n fhu c
frong chuong frnh ho c.
I f duo c dI m y u cu a fre :
Pha I hI u ro con mnh y u nhu ng mn ho c na o. N u chua xa c
dInh duo c fh kI m fra ngay va Ia p ra m f k hoa ch gIu p do . Vi du
nhu fre ga p va n d frong vI c c ng fru ca c con s Io n hon 50, ha y cho
fre Ia m nhu ng ba I foa n frong pha m vI na y m f nga y 2 Ia n frong haI
fua n II n.
CIa I fri:
Nhu da no I o frn, frong IIch ho c n fhI cu a fre cu ng pha I b fri
gIo cho fre nghI ngoI. I boI hay da p xe d u ra f f f. N u fre fhich
xem fIvI hon, ha y d fre fhuo ng fhu c chuong frnh fre fhich, nhung
pha I cha c ra ng sau do fre pha I fI p fu c vI c n fa p cho ky fhI sa p fo I.
Sa ng ta o:
Tham gIa fra Io I ca c cau ho I do I ho I su fhng mInh va khe o Ie o.
N u fre da quen vo I vI c ho c ba ng franh a nh, ha y khuy n khich fre
vI f ra fha nh cau du a frn ca c hnh ve v chu ng co fh go I y cho fre
v ma f fu ngu cu ng nhu y fuo ng va fu do fre co fh vI f van hoa c
sa ng fa c fruy n.
Xay du ng Io ng fu fIn:
Tre con fhuo ng nghI ra ng chu ng fa ba c Ia m cha me fhuo ng
v I k f Iua n k f qua ho c fa p cu a fre chI qua m f ba I kI m fra bI dI m
fha p. Tra ch mo c fre v fre bI dI m fha p fh chI Ia m fang su fha f vo ng
va bu n phI n cu a chu ng. Ha y xem qua ba I Ia m, khen ngo I nhu ng
ba I fre da Ia m duo c va gIa I fhich nhu ng ba I ma fre da Ia m saI. Nhu
va y fre se gIu duo c su fu fIn v khI fre ca m fha y cha n na n v dI m
NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 129
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com
fha p, fre se ma f hu ng fhu d I vo I mn ho c do , ca m fha y mn ho c do
qua kho va khng fh vuo f qua. u c fuo ng v fam Iy Ia chuo ng nga I
va f kho vuo f qua nha f.
CIa m bo f su cang fha ng:
Ta o su mI n nhI m d I vo I bInh sfress cho ba n va ca cho fre .
Sfress d da ng xam nha p va o nhu ng nguo I co h mI n nhI m ke m
nhu nguo I dang bI b nh, ha y pho ng ch ng b nh sfress ba ng ca ch b
sung Iuo ng vIfamIn va ca c cha f khoa ng ca n fhI f.
Io I khuyn na y ra f co ich cho ba n va ca con cu a ba n. Ha y c
gIa m bo f cang fha ng fruo c khI ba n dang da n chuy n ky fhI cu a con
fha nh su Io Ia ng cu a mnh. Ha y nhn mo I vI c o du ng vI fri cu a no : ky
fhI khng pha I Ia su kI n quan fro ng nha f frong do I. Cu fa m ru a,
ngu nghI, an u ng da y du , nha y mu a fheo nha c; fa f ca nhu ng hoa f
d ng na y se gIu p ba n va ca con ba n gIa m bo f cang fha ng frong vI c
chua n bI cho ky fhI.













NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 130
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com


Chng s thu vt tre em

Con fI 13 fha ng fu I, ra f so fhu va f. Nhung nha n I cha u Ia I
nuI cho . Tha f f I nghI p be m I khI chu ng fI v fham n I. TI pha I
Ia m g d gIu p no 7
Tra Io I: Theo m f chuyn vIn fam Iy frI II u fhanh fhI u nIn
va fre em fh: " I vo I be 13 fha ng fu I, cho Ia m f con va f kh ng I .
KhI nhu ng du a be so fhu va f mo I cha p chu ng, no so con cho Ia m no
nga ".
Co fh gIu p be bo fha I d pho ng v d I vo I fhu va f ba ng ca ch
do c cho be nghe nhu ng ma u chuy n da ng yu v fhu va f, v cho . Sau
do da n be dI fham nha m f nguo I fhan na o co nuI me o hoa c fho |hay
ba f cu Ioa I va f na o d ga n gu I vo I fre em) va quan sa f pha n u ng cu a
be . N u ba n fha y be fhu c su fhoa I ma I khI fI p xu c vo I fhu va f, Iu c do
ba n ha y vu f ve con fhu va chI cho be Ia m nhu va y.
KhI be qua duo c gIaI doa n na y, ba n cho be fI p ca n vo I m f con
cho ngoan va pha I da m ba o ra ng no ng I yn khng ca n khI ba n b be
d n ga n. KhI fI p ca n fha nh cng vo I fhu va f, fre se ca m fha y fu fIn
hon.
Cho du be da fhu c su fhoa I ma I khI fI p xu c vo I fhu va f, ba n no I
nguo I fhan nn nh f cho Ia I m I khI be d n. V be da fu ng so fhu , nn
nguo I fhan frong gIa dnh pha I da c bI f quan fam d n va n d na y d
gIu p do be .




NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 131
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com



Con m t

NhI u Iu c ba n cho f fu ho I khng bI f c con ga I duy nha f mo I
ba fu I cu a mnh khI Io n In co chIu nghe Io I me khng. II u fre co
so m nha n fhu c va fhich nghI vo I fh gIo I cu a nguo I Io n hay khng, v
hI n fa I d I vo I gIa dnh hay d I vo I chu ng ba n cu ng fu I, no duo c
xem Ia m f c cng chu a...
NhI u nguo I fhuo ng co dInh kI n vo I nhu ng du a be con m f,
nhung dI u do cha ng co fhu c f m f chu f na o va nhI u khI co n Ia saI
Ia m.
Nhu ng cu c nghIn cu u fam Iy cu a fre em cho fha y khI so sa nh
m f du a fre Ia con m f va m f du a fre co anh em fh:
- Khng ha n con m f fh d bI hu ho ng, fhich duo c mo I nguo I
quan fam chI u chu ng va fhuo ng hay do I ho I hon nhu ng du a fre
kha c.
- Con m f co kha nang fro fha nh nguo I Ia nh da o nang Iu c va
fhuo ng dua ra nhu ng sa ng kI n xua f sa c.
- Con m f khng ca m fha y c d c hoa c ba f ha nh ma c du khI o
nha be khng co anh chI em d choI cu ng.
- Con m f fh va n s ng vuI ve va fu fIn nhu nhu ng du a fre
kha c.




NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 132
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com


Da y cho tre bit cach chia se

Co va I du a fre fh hI n ro ne f cu a ng vua con nhung do
khng pha I Ia k f qua hI n nhIn cu a vI c khng co anh chI em ru f
fhIf na o ca . Tra nh cho fre co suy nghI fre Ia frung fam cu a vu fru , fu
cho mnh ca I quy n no I h n vo I nguo I Io n va mu n g duo c na y, ha y
khich I fre chIa se d choI, qua ba nh cho ba n be frong fruo ng, frong
Io p hoa c ba n chung xo m. Nu ra nhu ng Iy do fhich ho p va d hI u d
gIa I fhich cho be hI u fa I sao be pha I Ia m nhu va y, vi du nhu n u be
ru ba n be cu ng choI fh aI cu ng co co h I d fhuo ng fhu c fro choI do
va fa f nhIn be se duo c ba n be yu m n hon.
Hoa c co fh du ng nhu ng ma u chuy n d da y be . KhI fha y con
ga I cu a mnh dang ca I nhau vo I m f ca u ba n cu a no v vI c aI co
quy n choI m f mo n d choI na o do , pha n u ng bnh fhuo ng cu a m f
nguo I me Ia ca f Iun mo n d choI do va xem day Ia m f ca ch d fru ng
pha f fre . Tuy nhIn ca ch gIa I quy f na y chI da y cho fre bI f ca ch ca I
nhau Ia m sao du ng qua fo fI ng d nguo I Io n nghe fha y. Trong
nhu ng fruo ng ho p nhu va y, ba n co fh ho a gIa I haI nguo I ba n nho
ba ng ca ch khuyn con ba n nhuo ng cho nguo I ba n choI khoa ng nam
muo I phu f, frong Iu c do be co fh choI d choI kha c, va sau Ia I frao
d I cho nhau. Va y Ia ca haI cu ng duo c choI mo n d choI do .
Con ba n khng fh choI m f ca ch ho a d ng vo I nhu ng du a fre
kha c n u be khng bI f kIn nha n do I d n Iuo f mnh. Ca ch kIn nha n
cho do I khng fu nhIn sa n co ma pha I ho c va fruo c h f Ia ho c fa I
nha . I vo I nguo I Io n, kIn nha n cho do I m f va I phu f nguo I fa co
fh bI f fhm m f s fhng fIn. a n chI nn dua be pha n ba nh quy
cu a no khI mo I nguo I Io n frong nha da co pha n n u chIa ba nh fheo
fu I. Co n n u chIa fheo vo ng fh nn fheo du ng fhu fu do chu khng
uu fIn cho aI ca . Nn fa o fnh hu ng d be ho c duo c ba I ho c kIn
nha n cho do I, m f ba I ho c Io n frong cu c s ng ha ng nga y.
NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 133
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com
Tuong fu nhu va y, fre khng fh choI vo I ba n ma khng fheo
Iua f cu a fro choI. Co fh du a con m f cu a ba n se ga p kho khan hon
nhu ng du a co dng anh chI em v no co if dIp cu ng choI fro choI vo I
nguo I kha c. Cu ng gI ng nhu ng nang khI u xa h I kha c, ba n co fh
da y cho be kha nang fuan fhu fheo Iua f fa I nha . Cu ng fre choI nhu ng
fro choI co yu ca u fuan fheo Iua f va gIa I fhich cho be hI u fa I sao fa
pha I fuan fheo nhu ng quy dInh cu a fro choI. N u be ho c duo c dI u
na y khI choI vo I me fa I nha fh nha f dInh be se bI f ca ch choI vo I
ba n.


















NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 134
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com


Cho con c hi

Khng co g pha I ba n ca I v vI c m f du a fre con m f if khI co
co h I duo c choI du a vo I nhu ng du a fre kha c. V va y ca n pha I go I be
va o nho m cha me va con, nho m ba n cu ng choI cu ng ho c, hoa c nha
fre , hoa c cu ng co fh ru nhu ng du a be ha ng xo m va o nha cu ng choI
vo I be . Ho c fa p va du a gIo n vo I ba n be co n gIu p be xay du ng Io ng fu
fIn khI du ng fruo c da m dng.
Huo ng da n va khuy n khich fre fu Ia m nhu ng cng vI c ca
nhan ha ng nga y cu a be . Nhung khng pha I be fhich Ia m Iu c na o fh
Ia m ma pha I co k hoa ch ha n ho I. Va ch ro mu c dich cu a vI c ba n cho
phe p be duo c fu do Ia m m f s vI c nhu do n de p d choI frong pho ng
cu a be va o m I bu I chI u. Huo ng da n be fha f ky nhu Tu con d fra I
banh do In da u fu , fu con bo sa ch vo v ca p... fh ro ra ng hon so vo I
o n ca I pho ng cho sa ch coI!
Quan sa f k f qua Ia m vI c cu a be va xem xe f, n u fha y fre co
kha nang Ia m f f ca c vI c duo c gIao fh gIao cho no fhm va I vI c
nu a. V khI ba n cho fre fu mnh Ia m m f s vI c, fre se gIa m bo f phu
fhu c va o ba n nhung Iuu y ra ng dI u do khng co nghIa Ia fre fhich
duo c nhu va y, dI khI fre se kha ng cu .
Ha y kIn nha n! Quan fro ng nha f Ia bI f khen ngo I, khuy n
khich fre khI nha n ra be da bI f suy nghI va Ia m f f vI c cu a no .





NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 135
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com


Ht s khi i bac s

Io n In fre se h f so dI ba c sI hay dI b nh vI n v o do no duo c
choI vo I ca c ba n kha c, co dIp chu ng fo cho chu ng ba n fha y mnh ra f
can da m. Nhung m f du a fre 2 fu I fh kha c. No se kho c, vu ng va y
hoa c co fha I d khng ho p fa c. NhI u du a fre Io n hon va n ma c chu ng
so ba c sI nhu khI co n nho .
Nhu ng nguyn nhan khI n fre Io so :
S c khoe ke m: s c kho e va tha i lun g n li n v i nhau. Khi
ca m th y khng kho e ho c kho chIu frong nguo I, m f du a fre v n ra f
dI m fInh b ng fro nn ca u kInh, ba n ga f va m f du a fre ngoan
ngoa n fh fha nh ke hung ha n.
S ti p xu c v i ng i la : M c du tre r t d la m quen nhng khi
ti p xu c v i ng i la , no fhu d ng va nhu f nha f. KhI pha I dI kha m b nh,
fre fha y Io Ia ng va no pha n u ng du d I vo I nguo I Ia cu ng nhu vo I ba c
sI.
Kinh nghi m thng au: Cu ng co khi tre co n nh v mu i kim
au i ng no b chch tr c day va ca m fha y ba f an m I khI co aI nha c
fo I vI c dI ba c sI.
Bu n cha n: Tre con khng thch ch i, no cha t p c tnh
kin nh n va khng thch ng I yn m f ch . Ha u h f ca c cu c he n kha m
b nh khng bao gIo du ng gIo nhu du dInh. Ca ng ng I do I Iau ba n
ca ng ga p ra c r I vo I be .
i quy f gIu p gIa I quy f va n d :
Chu n b tr c cho be : y khng h n la m t gia i pha p hi u qua
tuy t i nhng khi ba n da he n duo c vo I ba c sI fh ha y ba o fruo c cho fre
m f nga y. u ng d no fuo ng duo c dI choI vo I me r I cu I cu ng Ia I
NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 136
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com
fha nh dI kha m b nh. a nh ra m f chu f fho I gIan d con ba n co fh
da f ba f cu cau ho I na o v chuy n ba c sI kha m b nh...
Tra l i m t ca ch tha nh th c: Tre ca m th y an tm n u ba n cho
no bi t ba c s r t hi n, d m n va fa n fam, ba n se o bn ca nh no frong
su f fho I gIan kha m b nh. N u cha u va n co n Io Ia ng v so bI chich
ngu a hoa c kha m c ho ng, ha y fra n an no : "Nhanh fhI ma , cho p ma f
Ia xong".
Nhung cu ng du ng no I d I ra ng "khng dau m f chu f na o", v
nhu fh nhu ng Ia n dI kha m sau cha u fre se khng fIn ba n nu a. Ha y
no I fha f: "ChI dau nhu con kI n ca n fhI, chu f xiu ha !" va khuy n
khich cha u ma nh da n, khng co g pha I so .
Ban thn ba n cu ng phai bnh tnh khi a he n v i ba c s:
Ca m nha n duo c su Io Ia ng cu a ba n, fre se pha n u ng. N u be
nghI ra ng ba n dang Io Ia ng, Ia p fu c no cu ng ca m fha y Io Ia ng. Ha y
cuo I vo I be khI ba c sI dang kha m b nh cho be . a n pha I fo ra fhoa I
ma I, dI m fInh. N u ba n Ia m duo c nhu va y fh fre cu ng ca m fha y d
chIu.
N u fre cuo ng Ia I va ngo ngua y khng yn cho ba c sI chich
ngu a hoa c khng chIu ha mI ng cho ba c sI kha m, du ng ba f e p fre .
Nhe nha ng fhuy f phu c va khuy n khich fre co fa c du ng hon Ia
cuo ng bu c.
Nhung n u fre va n khng nghe Io I fh da d n Iu c pha I su du ng
d n phuong pha p ba f bu c. N u Ia kI m fra su c khoe dInh ky fh co n
co fho I gIan cho do I, fhuy f phu c nhung n u Ia kha m b nh fh ca n
pha I kha m ngay. H I k f fhu c:
M f ca ch d gIa m su cang fha ng cu a fre Ia cho no mang fheo
mo n d choI no fhich nha f, co fh Ia chu ga u bng, con bu p b hay
m f chI c xe... KhI kha m b nh xong, ha y m hn con va no I ra ng ba n
ra f ha I Io ng v fha I d va su can da m cu a cha u. ChI nhu va y fhI
nhu ng Ia n sau cha u se fha y yn fam hon m I khI pha I buo c va o
pho ng kha m cu a ba c sI.
NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 137
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com


Long yu thng tac ng n s phat trin tr nao

I u quan fro ng nha f frong vI c pha f frI n fri na o cu a m f du a
fre Ia fnh fhuong cu a b me va nguo I xung quanh da nh cho no .
Theo kInh nghI m cu a nhI u ba c phu huynh, khng co g ha nh
phu c hon khoa nh kha c ho nha n ra du a con be nho fh hI n fnh yu
cu a no vo I cha me .
a f da u fu 2-4 fha ng fu I, cha u se quan fam fo I ba n nhI u hon.
e nhn va o ma f ba n Iau hon, mI ng no nu cuo I ra ng ro khI nghe ba n
no I, hay fo ve mong do I khI bI f ba n dang d n ga n.
Khoa ng 5 fha ng, be da bI f ra f nhI u ca ch d fh hI n fnh
fhuong yu:
- a p Ia I nu cuo I cu a ba n ba ng m f nu cuo I fha f fuoI va d
fhuong
- a f da u gay chu y vo I a nh ma f va nu cuo I.
- Ta o ra am fhanh ba ng ca ch cu d ng fay, chan hay foa n fhan
va mI ng fh f ra nhu ng fI ng nho nho fheo nhIp dI u ha nh d ng cu a
ba n.
Co n ba n, ha y fhu gIa n va bo f cang fha ng khI b ng va ru be .
Ha y no I fh fha m va o faI be , vu f ve va nhn nga m be .
I u quan fro ng Ia ba n ha y fh hI n fnh ca m cu a mnh vo I
cha u ba f cu Iu c na o khI co co h I. Nu cuo I, su d chIu, su fhich fhu va
nhu ng cu d ng cu a co fh fre se gIu p no pha f frI n nhI u pha m cha f
quan fro ng, fu fri fhng mInh, kha nang ngn ngu d n su ca m nha n
sau sa c v ba n fhan.
uo c gIao fI p kho I da u:
NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 138
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com
Ha u h f ca c ba c cha me d u cho ra ng nhu ng "fu ngu " em be
fh f ra da u fIn Ia da u hI u ban da u cu a su pha f frI n kha nang
ngn ngu . a p Ia I nhu ng cu chI, Io I no I do Ia ba n da go p pha n nuI
duo ng nhan ca ch cu a fre . Nn fa o cho cha u Io ng fu fro ng ba ng ca ch
fra Io I, fo ra hI u bI f nhu ng n Iu c cha u du ng d dI n fa dI u mnh
mu n. Trau d I ky nang gIao fI p do se gIu p fre ho a d ng va quan
fam d n nguo I kha c hon khI be d n fu I dI ho c. M f du a be gIo I gu I
va nha n nhu ng fin hI u khng pha I ba ng Io I no I se d fI p fhu ba I
hon frong khI ba n cu ng Io p va n co n dang mo ma ng...


















NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 139
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com


Tnh yu thng tac ng n s phat trin tr nao

Nhu ng hoa f d ng khI n cho con ba n ca m fha y an foa n va fhich
fhu cu ng go p pha n fhu c da y fri fhng mInh cu a be . a p Ia I nhu ng
da u hI u cu a be , ba n gIa ng gIa I va no I cho be bI f ha nh d ng cu a be
cu ng a nh huo ng d n ba n: "! , me fhuong con Ia m! Con cuo I vo I me
pha I khng7..."
KhI be choI vo I ba n Ia Iu c be dang fhu c hI n nhu ng buo c suy
nghI, sa ng fa o da u fIn. ng fa c cho va nha n d choI cu ng gIu p be
pha f frI n d u hon kha nang nhn, nghe va ca c ky nang kha c frong
cu ng m f Iu c.
Su gIao fI p haI chI u gIu p con ba n co nhu ng ca m nha n sau sa c.
KhI be bI f ra ng ha nh d ng va ca m xu c cu a cha u co a nh huo ng d n
ba n, be ba f da u xem ba n nhu m f d I fuo ng kha c bI f vo I be . Nha n
fhu c v nhu ng cham so c ba n da nh cho be se da n d n vI c be da p fra
Ia I ba ng ca ch cham so c cho ba n. Va do chinh Ia su quan fam, Io Ia ng
cho nhau, Ia n n fa ng cu a da o du c o m I nguo I.









NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 140
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com


Ho c ma chi

N u ba n nha n duo c fI ng cuo I gIo n hay ca I cuo I foe foe f da p fra
Ia I cu a be , ba n ha y do n nha n va vuI ve vo I con frong nI m ha nh phu c
v bo a y. Nhung n u ba n khng duo c da p fra fheo y mu n, ha y fm
hI u xem cha u mu n g. M I du a fre co nhu ng kI u pha n u ng kha c
nhau fruo c ca c fa c d ng, v fh ha y Ia m fheo nhu ng g be mu n. II u
be co ha I Io ng hon khng khI ba n n I gIa n hay Im Ia ng7 Va be se fh
fha m hay fhe f In d fhu hu f su chu y cu a ba n, hay vu ng va y va da
va o m f d va f d dI n fa fnh fhuong cu a be 7...
Ha y chu y d n nhu ng da u hI u be fhuo ng bI u hI n d bI f khI
na o be vuI, bu n, ma c co ... a n ha y du ng a nh ma f, gIo ng no I, cu chI,
dI u b Ia m cho be vuI ve . e co fh chua no I duo c, nhung ha nh d ng
cu a be mang nhI u y nghIa.
Ngu n g c cu a nI m vuI:
Cha kho a xay du ng ky nang gIao fI p cho fre fruo c khI bI f no I
Ia fa o hu ng fhu . M I du a fre da p Ia I Io I d da nh cu a b me ba ng
nhu ng ca ch kha c nhau. a n ha y fhu Ia m fang su fhich fhu cu a be
ba ng nhu ng ca ch sau:
- Tro chuy n va cu ng ba p be vo I be , fhay d I gIo ng no I: cao,
fha p va nho nhe hay Io n hon.
- I u I ne f ma f kha c nhau khI fro chuy n vo I be .
- CIu p be fhoa I ma I ba ng ca ch xoa Iung be nhe nha ng frong khI
k chuy n cho be nghe.
- I chuy n fay va chan be nhe nha ng khI no I chuy n va nga m
be .
- Ru be nhanh hoa c cha m hon khI mIm cuo I va no I chuy n vo I
be .
NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 141
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com
N u nhu ng phuong pha p na y khng co fa c du ng, ba n ha y du ng
kInh nghI m cu a chinh mnh. Nhung pha I nho ra ng du ng Ia m cha u
m f, c ga ng gIa m bo f n u ba n ca m fha y be qua bI kich d ng. KhI fm
ra m f phuong pha p f f, nho du ng ngay d cha u hu ng fhu hon. Vi du
nhu khI choI fro fr n fm, ba n ha y fa o ra nhu ng fI ng d ng kha c
nhau frong Iu c fr n va fm d gay chu y , fhu hu f be .




















NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 142
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com


Noi chuyn vi be 1 -2 tui

Ngn ngu cu a fre ba f da u pha f frI n frong gIaI doa n na y, da c
bI f khI fre duo c 2 fu I. e da hI u nhI u hon va dI n fa duo c ca I no
mu n.
Tre em d I fhoa I fh na o7
Ha u h f ca c em be pha f ra nhu ng Io I da u fIn ngay da u gIaI
doa n na y, ma c du co m f s be no I so m hon va s kha c fh khng bI f
no I cho d n khI no ga n 2 fu I. N u be ba n fam vo I vI c fa p dI, no se
ga c vI c fa p no I sang m f bn. I u na y khng ba f fhuo ng va khng
co g pha I Io Ia ng.
Co fh be ho c fu ng cu m fu ma chua co kha nang hI u h f ca
cau. Ma c du be mo I bI f ba p be , nhung no se fI n ra f nhanh. e se
so m co kha nang chI ra ca c d va f quen fhu c, go I fn d va f do , nha n
ra fn cu a nguo I quen, va ca c b pha n fhan fh . Khoa ng 2 fu I, be co
fh su du ng cu m fu ca m f cau co haI d n b n fu .
Cha c cha n ba n se fha y pha I va f va d ba f fre ba n Ia m dI u ba n
yu ca u, dI khI no chI Io dI hoa c Ia he f ch ng d I. on gIa n Ia no
kI m fra gIo I ha n cu a ba n va mu c d dI u khI n cu a no . Khoa ng 18
fha ng fu I, co Ie be se bI f no I "khng" m f ca ch ro ra ng, da y quy n
Iu c! Va khI duo c 2 fu I, co fh no se n I gIa n khI khng chIu Ia m dI u
ba n yu ca u. e cu ng co da u hI u fhich so hu u, ba n se fhuo ng xuyn
nghe "ca I na y Ia cu a con" hay fha y be kho c khI Ia y d cu a no , khI ba n
gIa b fhuong nguo I kha c hon no .
a n nn Ia m g7
e Ia ng nghe mo I fhu ba n no I, va nho ra f f f. Thay v du ng
nhu ng fu cu a fre fho, ba n da y cho be nhu ng fn chinh xa c v nguo I,
noI ch n, va nhu ng d va f. a n nn no I cha m va ro ra ng, va don
gIa n. u ng vo no I ngo ng, be se quen vo I ca I saI faI ha I do !
NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 143
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com
Con cu a ba n va n co n d I fhoa I ba ng nhu ng d ng fa c nhu chI va o
fhu ma no mu n. u ba n hI u r I, va n nn no I fhm: "Con mu n
u ng nuo c pha I khng7" va do I be fra Io I. R I ba n no I: "Con mu n an
ca I g7 An ba nh quI ha 7 ! , d me cho an ba nh quI" Ca ch na y khuy n
khich be pha n u ng va fham gIa va o cu c d I fhoa I. Nhung du ng Ia m
cho be fha f vo ng ba ng ca ch fu ch I d an hay fhu c u ng d ba f fre
pha I fra Io I cho ba ng duo c.
Khoa ng gIu a 15 va 18 fha ng fu I, con ba n co fh hu ng fhu vo I
nhu ng fro choI ngn ngu va xa c dInh d va f nhu: "TaI con dau7", "Me
da u r I7". Tu vu ng cu a fre pha f frI n ra f nhanh, nhung pha f am co n
cha m va khng ro . C ga ng su a ca ch pha f am cho fre ; ha u h f ca c em
be d u pha f am saI. Thay va o do , ba n nha n ma nh nhu ng am du ng
khI fra Io I.
Co nn Io Ia ng khng7
M f s be khng bI f no I khI da duo c 2 fu I. Thay va o do , be chI
du ng nhu ng cu chI va am fhanh. V n fu cu ng fhay d I nhanh cho ng
frong Iu a fu I na y; m f s be no I nhI u fu m f Iu c, m f s kha c chI
no I duo c m f if.
Ha u h f ca c fre o Iu a fu I na y co nhu ng gIaI doa n quan fro ng
chung v gIao fI p nhu:
- No I khoa ng 15 fu Iu c be 18 fha ng.
- a f 2 fu vo I nhau fa o fha nh m f cau khI be 2 fu I.
- Ia m fheo nhu ng chI fhI kha c nhau Iu c be 2 fu I.
Va n d fhinh gIa c co fh nha n fha y ra f ro ra ng frong gIaI doa n
na y bo I v be co fh nghe no I du oc. u ng nga n nga I ba y fo ngay
nhu ng Io Ia ng cu a ba n cho ba c sI. a c bI f n u ba n ca mfha y con ba n
khng ba p be hay pha n u ng vo I Io I no I cu a ba n. I khI b nh fruy n
nhI m v faI Ia m ca n fro be khng nghe duo c bnh fhuo ng. Nn co
nhu ng xe f nghI m da c bI f d kI m fra fhinh gIa c cu a fre .


NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 144
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com


Nn lam g nu nghi ng kha nng giao tip cu a be co
vn ?

N u ba n nghI ngo con ba n dang co va n d v fhinh gIa c, na m
ba f ngn ngu , hay no I khng ro ra ng, ba n ha y go I ba c sI. Xe f nghI m
fhinh gIa c co fh Ia m f frong nhu ng buo c da u fIn d xac dInh xem
con ba n co va n d v fhinh gIa c hay khng. Tre 2 fu I da du Io n d d
ca p d n va n d ngn ngu , da c bI f n u con ba n khng bI f Ia m fheo
nhu ng chI fhI don gIa n nhu "d n me b ng" hay khng fra Io I duo c
nhu ng cau ho I don gIa n "co" hoa c "khng".
Nhu ng fru c fra c v kha nang gIao fI p cu a fre fu 2 d n 3 fu I
bao g m:
- Nhu ng kho khan v nghe.
- Nhu ng va n d Ia m fheo nhu ng chI fhI.
- Na m ba f fu vu ng ke m.
- Kho ba f ra nhu ng am can ba n.
- Na m ba f cha m cha p nhu ng ky nang ghe p fu .
- Khng no I ro .
Nhu ng va n d nhu no I Ia p ba p, ca Iam, ngo ng va chu ... co fh
chI Ia m f fhI u so f nho frong qua frnh pha f frI n ma da s fre se
vuo f qua. I vo I ca c fre kha c ca n dI u frI chuyn sau hon. Ca c
chuyn gIa y khoa nhu ca c nha nghIn cu u b nh v ngn ngu , chuyn
khoa frI II u pha p, hay ba c sI cu a fre co fh gIu p chu ng vuo f qua
nhu ng va n d gIao fI p na y.


NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 145
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com


Noi chuyn vi be 2 -3 tui

No I chuy n vo I em be fu khI no co n nho xiu Ia m f frong nhu ng
kInh nghI m b ich va fhich fhu nha f d I vo I cha me Ia n con ca I. Tre
em ho c va Io n In frong m I fuong gIao va nhu ng kInh nghI m m I
nga y vo I nhu ng fre em kha c, vo I nguo I Io n va fh gIo I xung quanh
Co nn no I chuy n vo I con khng7
KhI no I chuy n va vuI du a, fre ca ng co nhI u co h I d I fhoa I
fh ca ng ho c duo c nhI u. o c sa ch, ca ha f, choI nhu ng fro choI d chu
va don gIa n chI no I chuy n vo I con ba n cu ng se gIa fang v n fu cho
fre . ay Ia m f s go I y gIu p pha f frI n nhu ng ky nang gIao fI p cu a
fre :
- No I vo I be v nhu ng dI u no da Ia m frong su f m f nga y hay
nhu ng du dInh cho nga y maI. "a nghI chI u nay fro I fh na o cu ng
mua. Nga y maI me se b con dI chich ngu a..." hoa c no I v nhu ng
chuy n frong nga y va o gIo ngu .
- ChoI fro do ng kIch.
- o c nhu ng quy n fruy n fhu vI cu a be nhI u Ia n va d ng vIn
fre fham gIa va o nhu ng fu ma fre bI f. Khuy n khich fre do c "gIa vo "
|a n d fre gIa vo do c sa ch cho ba n nghe).






NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 146
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com


Noi chuyn vi be 4 -5 tui

Tre em fI p fhu duo c ra f nhI u kI n fhu c qua nhu ng fhng fIn
frao d I ha ng nga y vo I ba n be , nguo I Io n va fh gIo I xung quanh. KhI
In 4 hoa c 5 fu I, nhI u be da dI ma u gIa o hoa c fham gIa ca c chuong
frnh phu ho p. O do , kha nang ngn ngu cu a fre duo c hnh fha nh.
Nn fro chuy n vo I fre nhu fh na o7
Trong nhu ng cu c no I chuy n nghIm fu c cu ng nhu vuI du a,
ca ng co nhI u d I fhoa I fh fre ca ng ho c duo c nhI u dI u. Cu ng be do c
sa ch, ca ha f, choI nhu ng d chu va don gIa n nha f Ia no I chuy n vo I
con, ba n da gIu p fre Ia m gIa u v n fu ngu va fa o co h I d be pha f
frI n ky nang nghe. uo I day Ia m f va I phuong pha p pha f frI n ky
nang d I fhoa I cu a con ba n:
- Khuy n khich fre do c sa ch ba ng ca ch cho n nhu ng cau chuy n
fha f don gIa n nhung pha n a nh v cu c s ng gIa dnh, v van hoa hay
c ng d ng noI ba n sInh s ng.
- ca c Ioa I sa ch, fa p chi va nhu ng fa I II u kha c o noI ma fre co
fh fu Ia y.
- CIu p fre fhu c hI n b suu fa p rIng nhu TI hoa c CIa nh
Chu ng TI ba ng hnh a nh hay nhu ng va f Iuu nI m .
- a n Iua n v nhu ng chuong frnh fruy n hnh, phIm a nh ba n
cu ng xem vo I fre hoa c nhu ng cau chuy n ca haI cu ng do c.




NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 147
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com


T vng va nhng mu cu giao tip tiu biu

KhI v n fu cu a fre da f duo c d n m f mu c d na o do fh kha
nang da m fhoa I cu a chu ng pha f frI n hon, chu ng gIao fI p khe o Ie o
hon. M f du a fre In 4 hoa c 5 co fh dI n fa nhu ng ha nh d ng phu c
fa p va hang ha I k v nhu ng dI u xa y ra vo I no . Tre khng nhu ng fu
mnh xay du ng c f fruy n ma co n co fh fhua f Ia I nhu ng cau chuy n
no da nghe nguo I kha c k .
O fu I na y fre nha n fhu c con s va chu vI f Ia bI u fuo ng cu a
su va f va y fuo ng v va y fre c ga ng su du ng d k chuy n hoa c
fruy n da f fhng fIn.
Iu c na y fre no I duo c cau fuong d I da I |khoa ng 8 fu ) va v n fu
cu a no khoa ng 1000 d n 2000. Pha n Io n fre em d fu I na y no I
chuy n ra f don gIa n va d hI u, du co n ma c pha I m f s I I IIn quan
fo I qua frnh pha f frI n v pha f am va no I Ia p |fhuo ng xa y ra o ca c be
fraI).
Nhu ng du a fre o Iu a fu I fruo c khI d n fruo ng cu ng da co kha
nang fha o Iua n, ph bnh, va bI f dua yu ca u cu ng nhu huo ng da n.
Chu ng nha n dInh ro fn, gIo I finh va ca fhng fIn ca nhan cu a nhu ng
fha nh vIn frong gIa dnh. Chu ng hay ng I nghI ra nhu ng cau
chuy n h f su c fre con va va n vo no I chuy n fh fha m m f mnh.
Pha I Ia m g n u nghI ngo fre co va n d 7
N u ba n nghI ngo con ba n dang co va n d v fhinh gIa c, kha
nang fI p fhu ngn ngu , hay dI n da f khng ro ra ng, ha y d n ga p ba c
sI. Xe f nghI m fhinh gIa c Ia m f frong nhu ng buo c da u fIn d xa c
dInh con ba n co va n d v fhinh gIa c hay khng. N u ba c sI nghI ngo
co su fru c fra c hay cha m fr v kha nang gIao fI p cu a fre fh Iu c do
vI c da nh gIa v kha nang fI p fhu ngn ngu Ia ca n fhI f. N u fre
NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 148
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com
co n fo ra cha m pha f frI n nhu ng kha nang kha c, nn ho I ba c sI khoa
nhI hay ca c nha fam Iy chuyn v su pha f frI n fre em.
Nhu ng va n d gIao fI p fre fhuo ng ma c pha I:
- Ca p kho khan v fhinh gIa c.
- TI p fhu cha m va Ia m fheo chI da n cu a nguo I kha c ra f kho .
- Kha nang dI n da f y nghI co n fha p.
- V n fu nghe o na n.
- Nhu ng kho khan frong vI c ho c ca c kha I nI m cho Iu a fu I
fruo c khI d n fruo ng nhu ma u sa c, phe p finh, d m.
- No I Ia p.
- Nhu ng kho khan v van pha m va cu pha p.
- No I khng ro .
KhI buo c sang gIaI doa n pha f frI n fI p fheo, pha n Io n fre em
khng pha I d I ma f vo I nhu ng kho khan nhu frn, chI m f s if Ia
ca n dI u frI chuyn sau. Nhu ng chuyn gIa y khoa, nghIn cu u v
b nh, nha frI II u v kha nang pha f am hay ba c sI co fh gIu p fre
vuo f qua nhu ng fro nga I v gIao fI p na y.









NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 149
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com


Noi chuyn vi tre s sinh

a n co n nho fI ng kho c cha o do I cu a con ba n khng7 Ngay Iu c
mo I sInh, be da ba f da u d I fhoa I. Thoa f da u, fI ng kho c cu a fre so
sInh duo ng nhu Ia m f ngn ngu xa Ia d I vo I ba n, mu n hI u duo c,
ba n pha I Ia m quen vo I fhu "ngn ngu " do d da p u ng nhu ca u cu a no .
Ngay sau khI sInh con, ba n da fI p xu c vo I be fheo ca ch gIao
fI p rIng cu a ba n: au y m, vu f ve, b a m va nhI u fnh ca m kha c
duo c bI u I frn ne f ma f. hI u duo c, con ba n cu ng Ia m quen vo I
fhu "ngn ngu " do cu a ba n gI ng nhu ba n Ia m quen vo I fhu "ngn
ngu " cu a no .
Con ba n no I chuy n ba ng ca ch na o7
m be mo I sInh chI co kha nang kho c, kha nang ma fre se du ng
d fruy n da f fhng fIn frong su f fho I gIan na y. Thng fhuo ng,
fI ng kho c cu a be no I cho ba n bI f ra ng co dI u khng n vo I be : do I
bu ng, fa uo f, chan Ia nh, kho chIu, be ca n duo c hI u va duo c nang
nIu. KhI nha n duo c nhu ca u cu a be , be se fh hI n va co nhu ng pha n
u ng fhich ho p ngay. Thu c ra, dI khI fI ng kho c cu a be co fh xa c
dInh dI u be dang ca n, vi du , fI ng kho c "Con do I r I" fh kho c nga n
va y u da n, frong khI fI ng kho c "Con kho chIu qua " co fh fo va IIn
fu c.
e cu ng kho c khI no ca m fha y bI a p da o do nhu ng ca nh fuo ng
va am fhanh xung quanh be . I khI be kho c cha ng v Iy do g ca .
u ng b I r I khI fha y be kho c, ba n khng fh d no ngay duo c v
kho c Ia m f frong nhu ng pha n xa d ba f ra nhu ng u c ch khI bI de
ne n qua faI.
Kho c Ia ca ch fhu c chinh d gIao fI p cu a be , ngoa I ra, be co n co
kha nang fh hI n nhu ng ca ch kha c fInh vI hon. I f duo c nhu ng
dI u do ra f fhu vI va co fh fha f cha f m I quan h gIu a haI me con.
NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 150
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com
e co fh phan bI f duo c gIo ng no I cu a nguo I vo I nhu ng am
fhanh kha c. C ga ng d y xem be pha n u ng vo I gIo ng cu a ba n nhu
fh na o. e cu ng IIn fuo ng gIo ng no I cu a ba n vo I su cham so c: fhu c
an, m a p, vu f ve. N u be kho c frong nI, ba n cu ng nha n fha y be se
nin ngay khI nghe gIo ng cu a ba n. a n se fha y kI u cham chu Ia ng
nghe cu a be khI ba n no I vo I be ba ng gIo ng fru m n. e chua fh ph I
ho p nghe va nhn duo c, cho du Iun nhn cha m cha m va o m f dI m
na o do , be cu ng se fa p frung cham chu va o gIo ng no I cu a ba n. e
cu ng fInh f dI u chInh fu fh hay dI n fa qua khun ma f cu a no ,
hoa c ngay ca chuy n d ng fay chan frong Iu c ba n dang no I.
Tha ng da u fIn cu a be , ba n co fh fhoa ng fha y be no nu cuo I
da u fIn va nghe duo c fI ng cuo I khIch khIch da u fIn cu a be . Nn
khich I be ba ng ca ch no I chuy n vo I be .
a n nn Ia m g7
Ngay khI a m em be mo I sInh, ba n ba f da u gIao fI p ba ng ca ch
frao d I nhu ng a nh ma f, gIo ng no I va nhu ng vu f ve da u fIn. a ng
gIa c quan be cu ng nha n ra fh gIo I xung quanh. Qua va I nga y sau
khI sInh, con ba n se quen da n vI c nhn ba n va ba f da u fa p frung va o
khun ma f cu a ba n.Nhu ng gIa c quan cu a be nhu xu c gIa c va fhinh
gIa c da c bI f quan fro ng. e se fo mo v nhu ng fI ng n ma no nghe
duo c, nhung da c bI f Ia gIo ng no I cu a nguo I. a n ha y no I chuy n vo I
be ba f cu khI na o ba n co co h I. Ngay ca khI no cha ng hI u g v dI u
ba n no I, gIo ng no I dI m fInh fra n an cu a ba n Ia ca I ma be ca n d ca m
fha y an foa n. Mo I ca I vu f ve be Ia m cho be ho c hI u v cu c s ng, v
fh ba n cu da nh cho be nhI u nu hn au y m, va be se nha n ra m f
fh gIo I xung quanh Ia m f noI d chIu.
CIao fI p vo I fre so sInh fhu c ra Ia va n d Ia m fhoa ma n nhu
ca u cu a be . Iun pha n u ng Ia I vo I nhu ng fI ng kho c cu a be - quan
fam nhI u qua cu ng cha ng Ia m no hu dau. Pha n u ng du ng Iu c cu a
ba n khI be gIao fI p se cho be hI u ra ng no quan fro ng va gIa frI.
Co fh co nhu ng Iu c khI ba n da da p u ng nhu ca u cu a be r I ma
no va n fI p fu c kho c. u ng fha f vo ng - co fh be bI khich d ng qua
mu c, do I qua , hay no qua cu ng Ia m cho fre kho c fo. NhI u be hay
qua y ra y va o ban dm, fhuo ng ba f da u fu cha p f I d n nu a dm.
NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 151
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com
I u na y co fh ra f kho chIu, nhung khng da ng nga I v dI u na y
cha ng ke o da I dau; ha u h f fre em pha f frI n nhanh frong 3 fha ng
da u.
Co m f s ca ch co fh Ia m d d be . M f s be ca m fha y fhoa I
ma I khI duo c b ng b dI Ia I frong pho ng, frong khI m f s be kha c Ia I
fhich nhu ng am fhanh nhu nha c nhe nhe hay fI ng re re cu a ma y
hu f bu I. Pha I ma f m f fho I gIan d kha m pha ra dau Ia ca ch f f nha f
d d be frong nhu ng Iu c cang fha ng nhu va y.
Co nn Io Ia ng7
Co Ie ba n ca n no I chuy n vo I ba c sI n u be kho c Iau kha c
fhuo ng, hay fI ng kho c ky Ia d I vo I ba n, hoa c be kho c dI ke m vo I su
u oa I hoa f d ng, ke m an, hoI fho va va n d ng cu a be kha c fhuo ng.
a c sI cu a ba n co kha nang gIu p ba n an fam hoa c fm ra b nh Iy v
fnh fra ng suy su f cu a be . Truo ng ho p khng co g fru c fra c, fh dI u
na y co fh gIu p ba n bo f cang fha ng va bnh fInh khI be kho chIu.
Sau day Ia m f va I Iy do v sao con ba n kho c Iau:
- e bI m. m be na o ca ng kho c Io n khI duo c b hay d da nh
fh co fh Ia no bI m. a n nn go I ba c sI.
- Ma f be kho chIu. I sung gIa c ma c hay m f va f Ia va o ma f Ia m
ma f be do va cha y nuo c ma f. Ha y go I ba c sI.
- e bI dau. M f ca I ghIm hay va f g do co fh Ia m da be bI f n
fhuong. a n ha y kI m fra mo I ch frn nguo I be , fu ng ngo n fay va
chan. |I khI co fh fo c bI vuo ng va o m f ngo n fay, gay dau.)
N u ba n co nghI va n g v kha nang fhinh gIa c va fhI gIa c cu a
be , ba n nn dem be d n ba c sI ngay. Tha m chi be co fh pha I duo c
kha m ba ng nhu ng ma y mo c phu c fa p n u ca n fhI f. Ca ng kha m pha
so m fnh fra ng b nh fh be ca ng duo c duo c chu a frI f f hon.



NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 152
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com


Ta i sao tre mu t ngo n tay?

Tre mo I bI f dI fhich mu f fay |bu fay). KhI mu f fay, no fha y
fhoa I ma I va bnh fInh. NhI u du a nho hon cu ng co fho I quen na y, co
du a co n fa p mu f fay ngay khI co n frong bu ng me .
Tre con fhuo ng mu f ngo n fay khI ca m fha y m f, so ha I, chan
na n, dau m hay khI c ga ng fhich nghI vo I nhu ng fhu fha ch mo I
nhu nga y dI ho c da u fIn hay pha I chIu du ng m f chuy n dI da I ba ng
f. Tre cu ng mu f ngo n fay khI dI ngu hay Iu c fhu c da y ban dm ma
mu n ngu fI p
Pha I Ia m g khI fre mu f fay7
u ng Io Ia ng. Ma c du ba n ca m fha y kho chIu v so mu f fay ba n,
so cha u co rang h, nhung mu f fay Ia m be dau rang fh fre va n co fh
mu f fay ma khng gay ra dI u g cho d n 5 fu I |khI rang vInh cu u
xua f hI n, fheo nhu f chu c nha khoa cu a My nghIn cu u. Cu bnh
fInh v khng pha I h mu f ngo n fay Ia co ha I. Ca c chuyn gIa no I
ra ng vI c mu f ngo n fay va su da y ma nh cu a Iuo I co fh Ia m I ch rang
cu a fre . Tre d yn fay chu ng frong mI ng if kho khan hon Ia mu f
fay fhuo ng xuyn. V va y, ha y fheo do I con ba n va d y ca ch Ia m cu a
chu ng.
N u cha u mu f fay ma nh va IIn fu c, nn ha n ch fho I quen na y
so m |khI cha u khoa ng 4 fu I). Ngoa I ra fh du ng qua Io Ia ng, va n co n
nhI u fho I gIan d cha u bo fho I quen na y. Cu d cha u fu nhIn, vI c
pha f hay Ia ra y cha u d cha u Ia y fay ra kho I mI ng cha ng gIu p ich
duo c g. o I v, cha u be cha c cha n khng fh nha n fhu c duo c dI u
cha u dang Ia m. Tre khng cha p nha n nhu ng vI c nhu c f day cao su
va o fay hay bI o f va o fay.... a c bI f vo I nhu ng fre ra f fhich fho I
quen na y v no ca m fha y fhoa I ma I va an foa n hon fh ca ng khng
nn Ia m nhu fh . Io I khng ba ng ha I, nhu fruo ng ho p m f cha u 2
NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 153
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com
fu I, v bI e p bu c khng mu f fay nn cha u pha n ba ng ca ch mu f
nhI u hon nu a.
Trong ba f ky fruo ng ho p na o, fre con fhuo ng fu bo fho I quen
mu f fay khI chu ng fm ra ca ch kha c gIu p chu ng ca m fha y an foa n va
fhoa I ma I hon.
Co n fruo ng ho p du a con mo I bI f dI cu a ba n co khuynh huo ng
mu f fay khI cha u do I fh du ng Io! Trong vo ng 1 d n 2 nam sau, cha u
se ho c duo c ca ch mo fu Ia nh va fm fhu g d an hay bI f ho I, kho c
do I an chu khng bu fay nu a.


















NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 154
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com


Vic n ung va ngh ngi

N u ba n co fh xa c dInh duo c khI na o va o dau con ba n da c bI f
fhich mu f fay, frong khI xem fIvI cha ng ha n, ba n co fh co ga ng Ia y
fhu kha c d fhay fh nhu m f qua bo ng cao su d choI hay m f con
bu p b d be m. N u con ba n co khuynh huo ng mu f fay khI m f
mo I, ba n ha y d cho cha u ngu cho p ma f Iau hon va o bu I chI u hay
d I gIo ngu m f fi. Hoa c n u cha u d I huo ng sang mu f ngo n fay khI
n I gIa n, ha y Ia m cho cha u dIu bo f ba ng ca ch no I dI u g do . Va n d
fhen ch f o day Ia nn chu y khI na o va o dau cha u mu f fay va huo ng
su chu y cu a cha u va o vI c kha c ba ng ca ch cho cha u m f va f g fhay
fh . Cu ng vo I dI u do , ba n va con ba n co fh fm ra gIa I pha p ma cu I
cu ng se gIu p cho cha u bo duo c fho I quen na y.
Tho I quen fhuo ng fha y o fre
Ca n mo ng fay, xoa n fo c, ca n mI...M f du a be 2 fu I d gIa f
mnh hay co nhu ng fho I quen v ha I nhu frn ma chI fhInh fhoa ng
mo I d I ra, nhu khI no dang ng I choI fhoa I ma I, dang Io Ia ng hoa c
dang cham chu xem b phIm no fhich nha f...
Nhu ng fho I quen fhuo ng ga p:
- Xoa n fo c: Tre cu dua fay In In da u ma cha ng ba n fam g v
ha nh d ng na y, ngo n fay ba f da u xoa n m f chu m fo c. Va Ia n na o
cu ng va y, dua fay In Ia fre xoa n du ng ngay chu m fo c do . N u xoa n
qua nhI u Ia n, chu m fo c do se mo ng hon so vo I fo c o nhu ng ch kha c.
- u fay: day Ia fho I quen duo c hnh fha nh do fruo c day be va n
hay bu vu gIa , bay gIo fh ngo n fay duo c fh ch cho vu gIa . N u fre
cu bu fay hoa I, da fay cu a be se bI fa y do va nu c ne . u fay co n fa o ra
su c e p In rang cu a be va co fh Ia m rang bI h.
- Vu f ma f: ra f nhI u fre 2 fu I, khI ma I m Ia m m f vI c g do
fhuo ng hay dua fay nhe nha ng vu f ma , ca m hoa c mI frn. Tre co
NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 155
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com
nhu ng fho I quen na y Ia do khI d da nh hoa c vu f ve con fre ba n va n
fhuo ng vu f ma , vu f ca m va v va y fre fI p fu c ba f chuo c nhu ng cu
chI do va da n fro fha nh fho I quen.
- ung dua, rung nguo I: khI fre gIa n d I, ba n fhuo ng da f fre
ng I In chan, m be va o Io ng va khe dung dua, rung nguo I cho d n
khI fre nguI gIa n. Tre em ra f fhich fra ng fha I na y va se c ga ng fa o
Ia I ca m gIa c nhu va y ba ng ca ch fu dung dua khI chI co m f mnh.
- Ca n mo ng fay: Tre fhich ca n mo ng fay hoa c ca n ca Io p da
xung quanh ngo n fay. Cu ng gI ng nhu fre co fho I quen bu fay, ha nh
d ng fay fI p xu c fru c fI p vo I mI ng duo c Ia p dI Ia p Ia I nhI u Ia n.
Khng nn qua Io Ia ng v nhu ng fho I quen na y cu a fre con v
chu ng gIu p du a be fha y fhoa I ma I va d chIu. o chI Ia nhu ng fho I
quen bnh fhuo ng frong qua frnh pha f frI n cu a fre .
CIu p fre bo ca c fho I quen do :
- Tra nh nhu ng cu c franh ca I v fho I quen cu a fre : n u ba n Ia
ma ng fre v fho I quen cu a chu ng fh nhu ng ha nh d ng na y se dI n ra
nga y m f fhuo ng xuyn hon. u ng fo ra qua fu c gIa n va dem so sa nh
fre vo I m f du a fre kha c kI u nhu "Con coI, em NhI co bao gIo xoa n
fo c nhu con dau."
- HI u va n d : fre nghI ra ng bu fay ra f Ia fhu vI va khng co Iy
do chinh da ng na o d bu fay nhung fre cu ng fha y cha ng co Iy do g
khI n chu ng pha I fu bo fhu vuI do .
- Ia p m f phuong a n nho : Khng d g d fu bo m f fho I quen
nn khng fh ba f e p fre pha I fu bo ngay fho I quen cu a chu ng va
cu ng du ng frng mong m f su fhay d I fu c fho I cu a fre . No I chuy n
vo I con va ba o chu ng bo fho I quen do frong m f khoa ng fho I gIan
nha f dInh, sau do ke o da I khoa ng fho I gIan a y ra.
- ChI nha n nhu ng fhay d I fich cu c: fre con chI fhu c su c ga ng
fu bo fho I quen khI su c ga ng do mang Ia I cho chu ng m f Io I ich na o
do . Ha y no I vo I con ba n: "Me ra f vuI n u con khng bu fay nu a", "ba n
con se h f cuo I cho c con n u con bo fa f xoa n fo c"... Phuong pha p don
gIa n nhu va y nhung se mang Ia I k f qua f f.
NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 156
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com


Tnh hiu ky cua tre con

HI u ky Ia ba n finh fu nhIn cu a fre con, chu ng mu n kha m
pha fh gIo I xung quanh. ay Ia dI u f f v co qua nhI u fhu d fre
ho c ho I. Tinh hI u ky gIu p bo n fre kha m pha nhu ng dI u moI Ia xung
quanh. Tu kha m pha Ia ca ch f f nha f d be co kI n fhu c, bI f fu duy
va do Ia n n fa ng cu a ho c va n sau na y. KhI fre dang quan sa f va
kha m pha mo I va f xung quanh, no co fh ga p nguy hI m vo I ca I b p
no ng hay x du ng da y nuo c... V va y, f f nha f Ia ba n gIu p fre nuI
duo ng finh hI u ky va cu ng da y cho no bI f pha I ca n fha n.
T! I! C MO I SINH CHO N 18 THA NC T!O I:
- Qua nhI u fhu d quan sa f, n m fhu va so mo xem chu ng ra
sao!
Tre so sInh nha n ra f nhI u fhng dI p h f su c II cu n fu fhI
gIa c, fhinh gIa c, khu u gIa c, vI gIa c va xu c gIa c. Ca c gIa c quan cu a
chu ng Iun pha f fin hI u gay chu y , fhu c gIu c fre kha m pha va nha n
fhu c mo I va f xung quanh. KhI fre nhn cha m cha m va o ma f ba n, Ia ng
nghe ba n no I va hif Ia y mu I huong cu a ba n, fre dang phan fich va ghI
va o b nho "ay Ia me ..., day Ia b ". KhI Io n fhm m f chu f, ca c gIa c
quan co n hoa f d ng ma nh hon fruo c va go I cho be nhI u fhng dI p
fhu vI hon v gIo day be khng co n ngu nhI u nhu fruo c nu a.
To mo gIu p cho fre Iu c na o cu ng ca m fha y vuI ve va Ia m cho fre
ba n r n nhu khI fre dang quan sa f m f va f fh chuy n d ng xoay
fro n hoa c nhn nga m ca nh va f do c haI bn duo ng ph . Tre co kha
nang fu fIu khI n nn dI khI chu ng khng qua y kho c khI dang do I
ba n a m ra kho I cha u fa m hoa c khua y b f cho chu ng |nhu ng Iu c na y
chu ng cho ba n ra nh fay ma Io vI c kha c!)
Ca m gIa c fre fhich nha f va co fa c d ng d n fre nhI u nha f Ia
ca m gIa c khI duo c cho bu va cho an, dI u na y khng co g Ia v fu Iu c
NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 157
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com
mo I sInh ra fre su du ng mI ng nhu noI frao d I ngu n fhng fIn da u
fIn.
Trn fhu c f , m f frong nhu ng nha n fhu c da u fIn cu a fre Ia
bI f ca ch phan bI f ca I g an ngon va ca I g an khng ngon. o Ia Iy
do fa I sao fre hay nhe f mo I fhu va o mI ng, fu nhu ng mo n d choI nho
nho hay ba quy n sa ch d n ca ca I dI u khI n fu xa cu a ma y casseffe.
V va y, ba n ha y ca n fha n! u ng d ba f cu fhu g nguy hI m frong
fa m fay be nhu dung dIch ho a cha f d fa y ru a, nu f a o cu ng co fh
Ia m cho be nghe f fho , va ha y Iun d ma f d n be .
a n co fh kich fhich su fhe m an cu a fre ba ng ca ch d I mo n,
cho be fhu va I mo n an Ia fhich ho p vo I Iu a fu I cu a be d xem pha n
u ng cu a be ra sao, ca n pha I co fho I gIan d be quen da n va fhich mo n
an do . Ha y da n be dI da o o nhu ng noI be co fh nhn nhI u ca nh va f
kha c nhau va nghe ca c am fhanh Ia faI. Cho fre nghe nha c cu a
Mozard. KhI fre ba f da u an fhu c an da c, ha y fa p cho fre an duo c
nhI u fhu c an kha c nhau, cho fre cho n Iu a va d chu ng fu kha m pha
ra mo n mnh fhich.
Mo I du a fre d u ra f fo mo nhung ca ch chu ng fh hI n su fo mo
fh khng du a na o gI ng du a na o. M f s fh ra f fu fIn va II u IInh,
fay chan Iu c na o cu ng fa y ma y.
-M i a tre co nh ng i m ma nh kha c nhau:
M f du a fre h f su c nha y ca m va hay ma c co fh fhuo ng quay
ma f ngo Io ch kha c hoa c ba c kho c khI fha y nguo I Ia . Nhu ng du a be
co ba n finh nhu va y ra f d ca m fha y na ng n nn ca n pha I duo c d I
xu h f su c dIu da ng nhu m a p v v va no I chuy n nhe nha ng.
u fam finh cu a con ba n fhu c da ng na o dI nu a fh be va n co
nhu ng dI m ma nh ra f rIng bI f: m f nha fha m hI m fu fIn co fh se
fro fha nh m f ke II u IInh frong khI nhu ng du a fre huo ng n I fh
fhuo ng fro fha nh nhu ng nguo I hay chm da m frong suy nghI. Cha ng
ma y ch c ba n se quen da n va yu fhich fam finh cu a con fre m f khI
ba n da nh fho I gIan d fm hI u va pha f hI n ra dI m ma nh cu a fre
ngay fu bay gIo .
T! 18 THA NC N 3 T!O I:
NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 158
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com
- No I chuy n va dI da o se khich I o c fo mo
"Ta I sao ma f cu a b Ia I co fo c ha me 7", "Mua o dau fo I va y7"...
KhI fre ba f da u ho I va do I nguo I Io n fra Io I Ia Iu c fre da pha f frI n va
co m f v n fu nha f dInh.
o nhu ng cau ho I pha n a nh su pha f frI n cu a fri fhng mInh,
kha nang IIn Ia c va nha n fhu c cu a fre nn dI u quan fro ng Ia Iun
Iun pha I Ia ng nghe va fn fro ng y kI n cu a chu ng.
No I chuy n khng pha I Ia ca ch fhu c duy nha f ma fre su du ng
d fho a ma n finh hI u ky cu a mnh ma dI b da o choI cu ng Ia m f
ca ch d fI p fu c kha m pha nhu ng ca I mo I. Nguo I fa k f Iua n ra ng
nhu ng ba n chan nho be do co fh da n da f be dI xa hon frong chuy n
du ha nh va o vu ng da f mo I cu a be . Thm va o do , Io ng kha f khao duo c
fha y nhu ng dI u Ia va su fhich fhu m I khI be kha m pha ra duo c su
bI n d I nhanh cho ng cu a va n va f ma nh me hon su fu k m ch cu a
be . Va do do , be hay cha y fha ng d n fu fhu c gIa dnh v fha y frong
do co chaI Io du ma u.
- Nho nhe nha c nho "u ng du ng va o no , no ng Ia m con a !"
N u ba n khng mu n Ia m fre na n chi pha I bo ngang cu c kha m
pha mo I cu a no fh ha y ho c ca ch d I pho ngay khI fre ba f da u gIo fro
nghIch ngo m. Va dau Ia gIa I pha p7 Ha y da y be Ia m quen vo I ca c
kha u hI u don gIa n nhu "Io no ng. u ng cha m va o". Cu d cho fre fu
do fm hI u mo I fhu nhung dI u quan fro ng Ia pha I fuy f d I an foa n,
du ng bao gIo d nhu ng va f nguy hI m frong fa m vo I cu a fre, Iam
va ch ngan khng cho fre xu ng ca u fhang hoa c va o nha fa m. Cu I
cu ng Ia pha I Iun d ma f d n bo n fre .
Ha ng nga y, ba n pha I fm ca ch can d I gIu a su khich I fre
kha m pha nhu ng d va f xung quanh va nha c nho fre v nhu ng nguy
hI m fre co fh ga p pha I. TRO V
TR T! 3 N 6 T!O I: "m be fu dau ra va y me 7"
O fu I sa p d n fruo ng, fre da co fh Ia m duo c nhI u vI c nhu fu
dI v sInh va bI f ca ch Ia m khuay kho a con gIa n. Suy nghI fa p frung
hon fruo c va fhuo ng fh hI n su fo mo cu a mnh m f ca ch ra f fuo ng
frung du o frong mo hay khI dang do ng kIch.
NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 159
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com
KhI cha me dang fo fI ng vo I nhau v m f va n d g do , du a be
6 fu I se Ia I chI c xe d choI cu a no fng fha ng va o gIu a haI nguo I va
no I "ChI c xe fa ch b me ra r I da y". Quan sa f fre khI chu ng dang
choI hoa c Iuyn fhuyn k cho nguo I kha c nghe v nhu ng gIa c mo
hay nhu ng fro choI do chu ng fuo ng fuo ng ra, ba n co fh nha n ra
duo c ra f nhI u dI u nhu fre quan fam d n ca I g nha f va fre dang
ban khoan v dI u g. Ha y Ia ng nghe fre k v nhu ng fro choI ma fre
fuo ng fuo ng ra va nhu ng gIa c mo cu a chu ng.
Tu I na y fre da ba f da u d y va hI u m f chu f if v su kha c bI f
gIo I finh, fre fha c ma c "Sao" cu a con fraI cu Iu ng Ia ng co n cu a con
ga I fh go n ga ng7". u ng Ia m cho fre co suy nghI I ch Ia c v gIo I finh
ba ng ca ch fra Io I ra ng "KhI con Io n me se gIa I fhich cho con hI u"
hoa c "Con cung, chuy n na y cha ng hay ho g dau". Th Ia fre ca m
fha y fha f vo ng v cau ho I cu a chu ng khng duo c gIa I da p va chu ng Ia I
nghI cha c Ia co va n d g day.
Thay va o do ba n co fh fra Io I "e oI, co fh cu a con fraI co ra f
nhI u da c dI m bn ngoa I kha c kha c vo I con ga I va nhu ng da c dI m
na y se gIu p nhu ng be fraI khI Io n In co fh fro fha nh nhu ng ng b .
Nguo c Ia I, con ga I se co nhI u b pha n bn frong co fh gIu p chu ng co
fh Ia m me ."
Ngoa I ra ba n co fh du ng m f va I ky fhua f nho nho nhu khI
fha y con ba n dang choI fro choI ba c sI vo I m f du a fre kha c ba n co
fh nha c nho "KhI bo n con choI fro choI ba c sI khng nha f fhI f pha I
co I h f qua n a o fh ba c sI mo I co fh kha m b nh duo c v nhu ng ch
kin da o fh khng fh na o cho nguo I kha c xem duo c". Va sau do ha y
chua n bI fra Io I fa f ca nhu ng cau ho I fI p fheo cu a fre.
T! 6 N 8 T!O I: Nhu nhu ng frang sa ch mo
KhI con ba n ba f da u dI ho c, finh hI u ky cu a fre khng co n
nga u nhIn nhu fruo c nu a ma co dInh huo ng ro ra ng, su chuy n bI n
na y Ia do fre co nhu ca u v vI c sa p x p va b sung kI n fhu c. Tinh
hI u ky , hay ho I na y ho I no cu a fre chinh Ia chI c ca u n I gIu a no vo I
fh gIo I xung quanh.
Cu ng co fh nhan f quan fro ng nha f fa c d ng d n vI c hnh
fha nh va pha f frI n su ham fhich fm hI u cu a fre chinh Ia fre bI f
NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 160
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com
do c. Sa ch vo mo r ng fa f ca nhu ng ca nh cu a frI fhu c, dua fre ra vo I
fh gIo I bn ngoa I, dua chu ng ra kho I Ia nh fh ha n he p frong gIa
dnh va ha ng xo m. Thm va o do Ia nhu ng ba I ho c frong fruo ng,
chuong frnh fI vI, phIm a nh, ca c pha n m m vI finh va Infernef... Tre
con nga y nay co nhI u phuong fI n d kha m pha fh gIo I hon so vo I
ca c fh h dI fruo c.
Ha y khich I finh hI u ky cu a fre ba ng ca ch fh hI n su quan
fam cu a ba n v nhu ng va n d fre dang fm hI u va gIa I da p fha c ma c
cho chu ng, cu ng fre ba n Iua n v chu d do frong bu a an, fm d n
nhu ng ba o fa ng frung ba y co nhu ng hI n va f hay nhu ng s II u co
IIn quan, dang ky fa p chi...
T! 8 N 12 T!O I: Chua n bI buo c va o fu I da y fh
CIaI doa n sa p buo c va o fu I da y fh Ia m f gIaI doa n ra f da c
bI f, chua n bI fam Iy cho su chuy n bI n ra f nhI u v co fh , fam Iy
va fnh ca m. Va o fu I nIn fhI u, fre fhuo ng s ng fach roI khoI gIa
dnh va cu ng vo I ca c ba n cu ng Iu a xay du ng m f fh gIo I rIng cu a
chu ng. Sau nhu ng nam s ng hI u ky , fhich mo r ng vu ng kha m pha
cu a mnh, Iu c da u fm hI u co fh cu a chinh mnh, sau do fm hI u v
gIa dnh, nhu ng nguo I fhan fhu c, r I ha ng xom, fhanh ph va fh
gIo I; fre fro nn if fh I va s ng n I fam.
M f du a fre v n ra f fhich cu ng gIa dnh dI fham quan ba o fa ng
khoa ho c chI mo I m f nam fruo c day, bay gIo chI mu n na m nha no I
chuy n dI n fhoa I vo I ba n. Cho v I fha f vo ng, finh hI u ky cu a fre
khng bI n ma f dau. Tre chI fa m fho I chuy n knh v Iu c na y ca I fI
cu ng vo I su chuy n bI n v fam sInh Iy va n fI p fu c pha f frI n.
Nhu ng be ga I o fu I da y fh quan fam nhI u d n chuy n fnh
ca m nam nu va fn su ng su Ia ng ma n. e fraI Ia I fo mo va m I ba n
fam Io n nha f cu a chu ng Ia gIo I finh. Va ba n bI f chu ng hay fha ch
nhau choI fro g khng7 Tro "AI da I duo c xa nha f"
O fu I na y, ca haI gIo I d u Ia m cao va fo ra khng fhan fhI n
vo I nhau Ia m. Tha I d na y gIu p chu ng phan bI f nam gIo I - nu gIo I va
nha n fhu c ro v nhu ng da c dI m v gIo I finh cu a pha I mnh.
NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 161
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com
I u na y cu ng gIu p chu ng phan bI f fnh ba n vo I nhu ng nguo I
kha c pha I fho I fho a u, khI ma chu ng cha ng h Io nghI g d n gIo I na y
gIo I no , va gIu p chua n bI cho su Iy fuo ng ho a v fnh yu, v su Ia ng
ma n cu a nhu ng cu c he n ho v n se chI ph I chu ng ra f nhI u frong
fu I fhanh fhI u nIn.
u con ba n Ia fraI hay ga I, day Ia Iu c fhich ho p nha f d gIa I
da p mo I fha c ma c cu a fre v fnh yu va fnh du c ba ng ca ch chIa se
suy nghI va ca m nha n cu a ba n v va n d f nhI na y. XIn ha y nho
ra ng, khI con ba n da buo c va o fho I nIn fhI u, fre se hI m khI no I
chuy n vo I ba n va dua ra nhu ng fha c ma c nhu fre va n fhuo ng Ia m
fruo c day, v va y day co fh Ia co h I cu I cu ng ma ba n pha I na m Ia y
d gIa I fhich cho fre
















NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 162
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com


Ti khng mun quat mng con mnh

a fo I gIo dI ngu . Va y ma du a fh ng I o ba n vI finh, du a kIa
xem fIvI, co n du a fhu ba fh cha y gIo n khng bI f m f. Co n fI m f ru
ca nguo I sau m f nga y Ia m vI c cang fha ng o cng fy, r I v I va ng v
nha na u com, gIa f gIu ... TI mu n n I do a In.
Mo I da u fI nha c nho nhe nha ng nhung nghIm kha c: "Tu I con
dI ngu dI! To I gIo r I!". Tu I no va n khng nhu c nhich, fI Io n fI ng
hon: "Co nghe me no I khng7 V gIuo ng ngu ngay!" Cu I cu ng fI
gIa n sI In: "Khng du a na o nghe Io I ha 7 Tao d m fo I ba ma khng
chIu dI fh du ng co fra ch nghe chua!..." Iu fre co du m Ia I nhn. TI
cu ng cha ng hI u sao fI cu Ia foa ng In nhu m f ba dIn va y!
M f fI n sI v phan fam ho c fre em gIa I fhich: "Ia ma ng fre Ia
fha f ba I na ng n . Cha me fhuo ng qua f fha o con ca I khI khng co n
ca ch na o hI u qua hon d frI fre ".
AI cu ng bI f Ia he f khng pha I Ia ca ch fhich ho p va hu u hI u d
da y fre . Thu c ra, Ia he f chI Ia m fang fhm mu c d cang fha ng frong
nha , da n d n nhI u va n d kha c. Nhung ho c ca ch kI m ch fruo c ca c
pha n u ng khng chIu vang Io I cu a fre khng d chu f na o.
Nhu ng chuyn gIa gIa o du c d nghI ca ch gIa I quy f f f nha f
frong nhu ng hoa n-ca nh-d -n I-dIn: Ia ma ng fu sa ng so m; Ia ma ng
ngay khI mo I dI Ia m v ; Ia ma ng v con khng nghe Io I; Ia ma ng va o
gIo dI ngu ;
- Ia ma ng fu sa ng so m: ChI Huong sa ng na o cu ng qua f fha o ba
du a con fraI d chu ng dI ho c du ng gIo . "TI da y khoa ng 6 gIo sa ng va
cu pha I Iun mI ng: "An sa ng dI con", nhung cha ng du a na o d ng d n
mu ng du a. Iu c fI h I "Thay d nhanh In" fh bo n no cu dung da
du ng dInh, Iuo n qua Iuo n Ia I, r I Iuo n fo I Iuo n IuI... Cho khI fI n I
do a In fu I no mo I Io cha y. Mo I chuy n na o Ioa n ca In. Ngay Iu c do ,
NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 163
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com
xe fruo ng do n fre bo p co I Inh o I bn ngoa I nhung va n chua du a na o
chua n bI xong. a u o c fI mu n n fung ra".
Giai pha p: tr c h t, ch Hng c n tm hi u ta i sao bo n con ch la i l
m va o bu i sa ng. Co pha i tu i no va n m f mo I va mu n ngu nu a7 |N u
fh , pha I cho chu ng ngu so m hon). Hay chu ng chua n bI dI ho c cha m
hon v d choI hoa c fIvI7 |Trong fruo ng ho p na y, chI Huong nn dua
ra Iua f: ca m choI dI n fu , ca m coI fIvI bu I sa ng). Hoa c fa I con chI
da y fr 7 |N u va y, ca n da nh fhu c chu ng so m hon 15 phu f).
TI p fheo, chI Huong nn va ch k hoa ch cho m I bu I sa ng.
u I f I, Iu c co n bnh fInh, chI Huong nn ba n ba c vo I ca c con v
nhu ng g chu ng pha I Ia m hm sau. |Vi du chI no I: "6 gIo da y. 6 gIo 10
Ia xu ng an sa ng ngay"). Nn ba o fruo c cho chu ng Ia n u khng nghe
Io I fh bI pha f: khng duo c xem chuong frnh fIvI chu ng fhich, bI ca f
gIo da banh... Cu ng nn cho bo n fre cho n m f hnh pha f fhich ho p.
Cu I cu ng, chI Huong ca n y fhu c v khuynh huo ng hay n I gIa n va Ia
he f cu a mnh, ha y c ga ng kI m ch . Thay v do a Iu con, chI nn no I:
"Me no I nghIm fu c da y" d ca nh ba o cho bo n fre bI f ra ng ba se pha f
chu ng fhu c su , va khI chu ng va n khng nghe Io I fh pha f fha f su chu
khng de do a sung. T f nha f, chI Huong nn gIu p fre ma c a o, c f
gIa y, deo ca p d kI m ch ca m xu c no ng gIa n cu a mnh. TRO V
- Ia ma ng ngay khI mo I dI Ia m v : Cu dI Ia m v Ia c a o Chau
Ia I ma ng con mnh du fha ng Sony mo I 2 fu I. "Hm qua fI vu a v 5
phu f, chua kIp ng I nghI m f da fha y no II fhu ng ra c ra va d ra c
kha p sa n nha . TI he f Io n: "Sony, sao con pha qua !" I nhIn fha ng
nho cha ng bI f no da Ia m g saI. TI bI f Ia Ia ma ng no cha ng co ich
g, nhung fI khng fh kI m ch mnh."
Giai pha p: Vi c c Chu gi n d khng lin quan g n ha nh vi cu a be
Sony v c bi t ro ha nh d ng cu a fre Ia hoa n foa n phu ho p vo I fu I cu a
no . Nhung do qua m f mo I v cng vI c, c fa khng co n du su c d
xoay xo vo I ca u be co n cha p chu ng na . C Chau nn fheo phuong
pha p gIa m cang fha ng fruo c khI c buo c va o nha ga p con: NghI d n
m f ky nI m vuI ve , nhn fhIn ha frn duo ng v nha va nga m ho
fha f ky , mIm cuo I vo I anh ca nh sa f gIao fhng... KhI va o nha : C
Chau nn b be In gIuo ng va cho no xem m f cu n fruy n franh
hoa c dua no va I fhu d choI frong khI c fhay qua n a o. KhI cang
NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 164
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com
fha ng, chI ca n fhay d , ru a ma f, Iau m hI cu ng gIu p ba n fInh fa o
hon. Va nghI ngoI se gIu p ca me Ia n con gIa m dI su cang fha ng. a f
nha c fhI u nhI ngay khI ba n v d n nha , ba n se nga c nhIn khI fha y
chinh ba n cu ng ca m fha y dIu Ia I va fhanh fha n. TRO V
- Ia ma ng v con khng nghe Io I: a n co haI du a con, m f du a 7
fu I va du a kIa 4 fu I. a n fhan ra ng chu ng ra f cu ng da u. K f qua Ia
su f nga y ba n Ia ma ng chu ng. u a Io n o nha ma c d cha m cha p, du a
nho dI sIu fhI Ia I fhich II ca c ha ng d frn k xu ng. Co khI chu ng
da nh nhau frn xe, ca I Ia I me ...
Gia i pha p: Qua f fha o chI Ia m va n d fhm fra m fro ng hon. Co
fh ba n do I ho I bo n fre qua nhI u. a n nn xem Ia I xem co bao nhIu
Ia n ba n ra I nh cho chu ng va r I nhuo ng b chu ng. Vo I fre em, pha I
cuong quy f. N u ba n nhuo ng nhIn dI chu f frong nhu ng chuy n
nho , nhu ng chuy n Io n se pha f sInh v chu ng duo c nuo c Ia Ia m fo I.
a n ca n gIa I fhich cho chu ng fa I sao pha I nghe Io I ba n. Cu ng
nn cho chu ng co h I gIa I fhich fa I sao chu ng khng mu n nghe, va
n u su pha n d I cu a chu ng ho p Iy , ha y cha p nha n. Tuy nhIn, n u
ba n quy f bu c chu ng pha I Ia m fheo y ban da u, nn Ia p Ia I m nh
I nh chu du ng nhuo ng b . N u fre va n khng nghe fheo, pha I co hnh
pha f ngay fu c kha c: fa f fIvI, dua chu ng va o pho ng... KhI con ba n fha y
ra ng no khng co Iy do chinh da ng na o d fu ch I khng Ia m fheo Io I
ba n, ba n ha y cuong quy f d n cu ng, fre se bo cu c va fa p Ia m fheo
dI u ba n yu ca u.
- Ia ma ng va o gIo dI ngu : nh fhuo ng chI Quy nh Tram va n ra f
hI n dIu. Nhung m I dm, chI pha I va f va kI m ch mnh v haI du a
con khng chIu dI ngu . NhIu khI chI Ion fIng dn d ha ng xo m pha I
nhan ma f. "TI bI f v m f mo I Ia m fI ca u ga f va Ia qua f chu ng. Su f
nga y fI hI m khI Io n fI ng..."
Giai pha p: Gi i ngu se tr nn nhe nha ng hn n u ca c b c cha me hi u
r ng tre pha i kho khn fh na o d du f bo dI u chu ng dang Ia m m f ca ch
fhich fhu . Ha y da f mnh va o fnh hu ng cu a chu ng: fa I sao pha I ba f
fre fa f ngang m f chuong frnh fruy n hnh ha p da n hay bo do fro
choI vI finh va ba f fre dI da nh rang7
NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 165
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com
gIu p fre chuy n sang gIo ngu m f ca ch fhoa I ma I, chI Tram
nn fhng ba o cho fre fruo c nu a fI ng ra ng chu ng sa p pha I ngung
choI d dI ngu , sau do da n fre v pho ng ngu cu a chu ng. Ha y mo m f
cu n bang k chuy n c fich hoa c nhu ng ba I ha f ru cho fre nghe khI
ba f da u ngu . Tre se nhanh nhe n fhay d ngu n u chu ng bI f chu ng
sa p duo c nghe nhu ng cau chuy n fhu vI.
Ca c nha fam Iy cu ng khuyn mo I nguo I nn dI ngu vo I fam h n
fhanh fha n. V va y, nn ng I Ia ng Ie vo I m f quy n sa ch hay hoa c
nghe nha c nhe frong khoa ng nu a gIo fruo c khI c ga ng dua fre In
gIuo ng. KhI Ia m nhu va y, nguo I fa se kIn nha n hon va do m f hon.
KhI duo c fhu gIa n nhI u hon, nguo I fa khng co n nhu ca u Ia
he f nu a
















NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 166
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com


Giup tre vt qua giai oan noi KHNG

Iu c 2 fu I fre fhuo ng fra Io I khng. Con nghI choI dI ngu
nhe 7 - Khng. Con an fhm m f mu ng nu a na o - Khng...
uo c haI fu I, fre va n dang o frong gIaI doa n pha f frI n ca I
fI. Tre fu cho mnh Ia cu c ky quan fro ng va cu nghI ra ng mo I nguo I
pha I Iun Ia m vu a Io ng fre ba ng ca ch chI u chu ng va fho a ma n mo I
do I ho I cu a chu ng. V va y, khI fre no I khng co nghIa Ia chu ng fhuc
su mu n va y.
Thm m f fu I nu a, fre ba f da u nha n fhu c va quan fam d n
vI c nguo I kha c cu ng co suy nghI gI ng nhu chu ng. Tuy nhIn khI a y
fu khng Ia fu ra f fhng du ng frong v n fu if o I cu a fre .
u ng bu c mnh v fre hay no I khng. KhI fre fra Io I khng
fh khng co nghIa Ia no hu va kho da y. Tha f ra, fre dang dI n da f
suy nghI fu c fho I cu a chu ng va mong mu n ba n hI u nhu ng g fre
mu n no I. C ga ng k m ch con gIa n fruo c fha I d ba f ho p fa c cu a
fre .
ChI n fhua f da u fIn d khe p m f du a fre va o ky Iua f Ia kIn
nha n ha nh d ng. Thu c hI n nhu ng g ba n da hoa ch dInh cho du fre
co fa n fha nh hay khng. a n Ia cha me nn ha y d I xu vo I fre cu ng
ra n nhung pha I fo ro su ca m fhng. N u fhu c hI n duo c dI u na y ba n
da da f duo c m f buo c fI n b frong vI c khe p fre va o ky Iua f.
Ha y no I vo I fre ra ng Me bI f Ia con khng mu n Ia m vI c na y
nhung fruo c sau g con cu ng cu ng pha I Ia m. I nhIn Ia fre se cha ng
fhe m nghe Io I gIa I fhich cu a ba n nhung du ng v I na n Io ng v cu I
cu ng fre se hI u ra ra ng ba n fha f su mu n fre Ia m vI c do .
ChI n fhua f fhu haI: du ng nhuo ng b fruo c nhu ng do I ho I cu a
fre . Hoa c fre se so m hI u ra ra ng du no co kho c Io c, na I nI d n dau
NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 167
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com
fh va n khng fh Ia m cho ba n fhay d I ca ch d I xu . CIu vu ng Ia p
fruo ng ba f cha p fI ng kho c, fI ng k I cu a fre .























NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 168
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com


Khi b me khng thch nhng a ban cua con

ay Ia nhu ng Io I khuyn sa ng su f cu a nhu ng phu huynh
nhI u kInh nghI m. Ha y xem ba n roI va o fnh hu ng na o va fham
kha o ca ch gIa I quy f.
Tnh hu ng: "T nga y chu ng ti chuy n n cn h m i, c be ha ng
xo m b t u ln la bn a con ga i sa u tu i cu a ti. a be na y th l va khng
bi t vng l i, ti lo con mnh se b a nh h ng. Ch ng ti va ti a c g ng no i
chuy n v i me c be , nhng v ch. Chu ng ti nn la m g?".
M t s ca ch giai quy t hay:
- C ga ng fa o nhu ng gIo choI o nha :
KhI con ga I chu ng fI ba f da u k f fhan vo I c be ha ng xo m fh
I va khng vang Io I, fI ba o cha u nhu ng gIo choI pha I choI o nha . TI
da dua ra nhu ng nguyn fa c ra f ro ra ng va no I vo I c be kIa ra ng ba f
cu khI na o pha m m f frong nhu ng dI u Iua f a y fh no pha I v ngay.
Cu I cu ng con be nha n ra ra ng n u no mu n choI vo I con fI, no pha I
fuan fheo phe p fa c cu a chu ng fI.
- Cho c be a y fha y Io ng f f:
Co fh du a be na y o nha khng duo c quan fam du . Ha y nghI
ra ng day Ia co h I fa ca n gIu p no . Ha y cu xu vo I no nhu ba n da Ia m
vo I con mnh ba ng ca fa m Io ng va ba ng guong f f. KhI nha n ra, co Ie
finh ca ch cu a no se fI n b .
- Ho I y kI n con mnh:
Nn nho ra ng ba n Ia nguo I co a nh huo ng Io n nha f d I vo I con
ga I mnh. Ha y ke o su chu y cu a fre fo I nhu ng finh ca ch khng fh
cha p nha n duo c cu a ba n no , va d no fu cho n ca ch ha nh xu f f nha f.
I u na y se gIu p fre bI f ca ch da nh gIa nguo I kha c m f ca ch kha ch
quan khI no fruo ng fha nh.
NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 169
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com
- con ba n Ia m guong:
HaI du a con k cu a chu ng fI k f ba n vo I m f du a fre ra f fh I .
Truo c khI cho con dI choI vo I no , fI da y chu ng ra ng bI f chIa se vo I
ba n nhu ng finh f f cu a mnh Ia dI u da ng khen. TI bI f Io I khuyn
cu a mnh co fa c du ng khI fI nghe Ioa ng fhoa ng du a ba n du a co f,
khIu khich con fI va no da no I vo I ba n no ra ng fru cho c nguo I kha c
Ia dI u khng hay. TI nga c nhIn d n sung suo ng khI ca u be kIa
d ng y va hu a khng cho c no nu a.
- u a va o nhu ng nguyn fa c:
Va o bu I chI u de p fro I na o do ha y mo I c ba n va me no d n
choI. CIa I fhich cho ca haI hI u con ba n pha I fn fro ng nhu ng nguyn
fa c gIa dnh, va n u khng fhu c hI n, no se khng duo c choI. Nhung
nha n ma nh ra ng no Iun duo c fI p do n ba n be khI na o no co n fuan
fheo nguyn fa c cu a ba n.
- Cu ng choI do ng kIch:
Con fI co du a ba n gI ng nhu du a be duo c m fa . ba o da m
ra ng c be bI f ca ch cu xu du ng, ch ng fI ba f da u gIo choI ba ng
nhu ng fro choI do ng kIch khI con be d n, anh a y gIa I fhich nhu ng
nguyn fa c gIa dnh va sau do cho fa f ca bo n fre fnh hu ng d fhu c
ha nh. VI c do ng kIch da y fre ca ch cu xu khng Ia m cho du a fre na o
ca m fha y mnh bI In Io p.
- Khng cho con choI nu a:
Ca u con fraI ba fu I cu a chu ng fI choI vo I m f fha ng be ng
nguo c, hay chu I fh va da nh ba n. Chu ng fI no I vo I ba me no ra ng
n u no khng su a d I, fnh ba n cu a bo n fre se cha m du f. KhI su vI c
ro ra ng khng co chuy n bI n f f, chu ng fI khng cho be choI vo I no
nu a, fu do con fraI fI vuI va ngoan hon.




NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 170
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com


Ba n ti lun la cn ac mng cua gia nh ti

Nguo I kha c nghI d n bu a com f I fh ca m fha y nhe nha ng,
ha nh phu c, rIng fI cu nghI d n no Ia fI Ia nh ca xuong s ng. u a
an f I Iun Ia con a c m ng cu a fI. Con be haI fu I chI kh u kh u m f
va I mu ng nhung da Ia m vung va I com, fhu c an da y ba n va da y ca
nguo I, sau do no ba f da u ga o kho c va go mu ng coong coong va o
che n, va o dIa d an. TI va ch ng fI khng fh na o nghe duo c nguo I
kIa no I g. Ia m sao co fh co duo c m f bu a com ho p ma f vuI ve sau
m f nga y Ia m vI c cang fha ng7
Va cau fra Io I don gIa n Ia a n khng fh . Nhu ng bu I an f I,
da c bI f Ia nhu ng bu a an frong do nguo I Io n fhuo ng frao d I cng
vI c... fre khng fh na o khng qua y. a n cu ng fha y da y chu ng fa
khng fa I na o ba f m f du a be ng I Im frong m f fho I gIan da I. Chu ng
khng hI u hay no I du ng hon Ia khng fhich ng I nghe nguo I kha c
no I chuy n, ma nhu ng chuy n na y cha ng IIn quan g d n chu ng ca
va chu ng ra f ghe f bI bo Io. Thu c f , cha ng co g Ia y Ia m Ia n u con ga I
cu a ba n Ia m nha ng xI hon nu a, gay n a o hon nu a khI ba n va ch ng
no I chuy n vo I nhau ma khng quan fam d n no .
ThInh fhoa ng ba n se may ma n khI bo n fre fhich nhu ng mo n an
nga y hm do va ca m cu I va o vI c an u ng cu a chu ng ma qun h f
nhu ng chuy n xung quanh. Co nhu ng du a fre qua quen fhu c vo I
vI c d n du ng bu a fa I ca c nha ha ng hoa c duo c mo I d n nha nguo I
kha c an f I. Trong nhu ng Ia n nhu fh , nguo I Io n fhuo ng ho p ma f no I
chuy n vo I nhau nn chu ng da quen vo I vI c bI bo qun va chI d y
d n bu a an cu a no hoa c no I chuy n, choI du a vo I ba n be cu ng Iu a
fu I. Iu a cho n f f nha f Ia mo I nguo I ng I va o ba n an cu ng m f Iu c, cu
d cho be fu an m f mnh nhung cu c frao d I no I chuy n cu a nhu ng
fha nh vIn frong gIa dnh pha I xoay quanh chu d na o do co IIn
quan d n be cho d n khI be an xong bu a an cu a mnh. KhI be ro I ba n
an, ha y da n be dI su c mI ng, ru a fay va cho be choI d choI, khI a y
NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 171
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com
cha me ha y fI p fu c fhuo ng fhu c bu a an cu a mnh va chuy n d fa I
no I chuy n qua nhu ng va n d kha c.























NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 172
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com


Giup be hoc n thi

Ky fhI sa p d n ga n, ba n da In k hoa ch cho con chua7
Ky fhI ho c ky sa p d n, be se ra f ba n r n v pha I n Ia I foa n b
kh I Iuo ng ba I vo da ho c fu da u nam. Cha n cha n se m f Ia m da y!
Ia m sao d k f qua ho c fa p cu a be fha f my ma n7
Ia p fho I gIan bI u cho be
Thng fhuo ng, o d fu I ho c sInh fI u ho c, y fhu c fu gIa c, sa p
x p cng vI c cu a fre ga n nhu khng co , hoa c co nhung ra f fha p. V
fh , ba n nn d ra m f fho I gIan bI u chI fI f cho be va khuy n khich
be Ia m fheo.
Trong nhu ng nga y da u, ba n co fh fhay d I m f va I y u f cho
phu ho p vo I kha nang cu a be . N u da co fho I gIan bI u ngay fu da u
nam ho c fh ca ng f f, Iu c na y ba n chI ca n dI u chInh dI chu f |nhu
fang fhm fho I Iuo ng ho c ba I, gIa m fho I Iuo ng vuI choI) ma fhI.
Ma c du va y, ba n cu ng nn Iuu y : I u f I ky Ia ba n fuy f d I khng
nn ca f h f nhu ng khoa n gIa I fri fhuo ng nga y cu a be nhu: xem phIm
hoa f hnh, do c fruy n franh, do c ba o nhI d ng...
u ng Ia m xa o fr n d ng h sInh ho c
No I chung, frong fho I gIan ho c fhI, be ra f ca n an, ngu , sInh
hoa f... nhu m f nguo I bnh fhuo ng. a n khng nn e p be ho c qua
khuya |co fh ngu so m va da y ho c ba I va o bu I sa ng). a n nn chu y ,
be ca n nghI ngoI fu 30 60 phu f va o m I bu I frua d Ia y su c, chua n
bI cho gIo ho c chI u.
Truo ng ho p con ba n hoI cu ng da u, ham choI fh bI n pha p f f
nha f Ia ba n ha y cu ng fhu c hI n fho I gIan bI u vo I be . Nhu ng Io I nha c
nho nhe nha ng: a h f gIo xem phIm r I nhe , mn IIch su con ho c
NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 173
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com
xong chua, me do ba I na o! se Ia m cho be chIu nghe hon Io I Ia ma ng
cu a ba n.
Pha I Ia m g n u be fhich choI hon ho c7
Song song do , ba n nn Iu a Io I n f n gIa I fhich cho be hI u
ra ng, duo c dI ho c Ia dI u ha nh phu c, Ia nhI m vu quan fro ng nha f
cu a be.
I nhIn, frong vI c fhu c hI n fho I gIan bI u, ba n ha y d be
pha f huy finh fu gIa c d n mu c f I da, du ng ba f e p.
Nhu ng Io I khen du ng Iu c cu a ba n khI be fu gIa c dI ho c ba I, ho c
xong fruo c fho I gIan... se Ia m cho be pha n khich hon, c ga ng ho c
hon. Nhu ng Iu c qua fa I, ba n co fh cho be nghI ngoI if phu f ngoa I
fho I gIan bI u, du ng cuo ng ch be pha I ho c su f ca nga y v se anh
huo ng d n fha n kInh. |Trong fho I gIan n fhI, da u o c cu a fre pha I
na p cu ng m f kh I Iuo ng Io n kI n fhu c nn ra f cang fha ng).
Ca c Ioa I fhu c pha m b I duo ng fri na o
Thu c don gIa nh cho be frong fho I gIan n fhI cu ng h f su c quan
fro ng. N u uu fIn cho ca c Ioa I fhu c pha m b I duo ng fri na o nhu: ca
fhu, su a, bi do , chu I, ca c Ioa I da u...
Tha f saI Ia m khI nghI ra ng, e p con an fha f no fh be se khoe va
ho c nhI u. V khI an qua no hoa c nhI u cha f b f, duo ng, be se fro nn
m f mo I, d bu n ngu , kho fI p fhu kI n fhu c. o I fh , ba n chI nn
cho be an vu a du no, bo f cha f b f duo ng, fang cuo ng ca c fhu c pha m
d fIu hoa nhu: ca , rau d n, rau m ng foI, cam, fa o...
Se ra f kho khan khI con ba n khng fhich an rau cu , qua ma
fhe m an scIa, ba nh ngo f, fhich fhIf hon ca . Nn ha n ch , ke m fheo
do Ia Io I gIa I fhich: Ca co nhI u cha f da m se gIu p con ho c ba I mau
fhu c hon. Rau cu , qua co nhI u vIfamIn se gIu p co fh fIu hoa f f,
khoe ma nh...
Chua n bI f f fu bay gIo , k f qua ky fhI se my ma n hon, khng
pha I Iam va o ca nh: Nuo c d n chan mo I nha y.
NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 174
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com


Con yu, con ghet

I xu cng ba ng vo I con ca I: Chuy n d ma kho
Ti Io n dau, ra du I ma y con cho cho me . Co m, nha co haI con
cho fhI ma cu nha ng xI ca In. ChI Tu vu a go I con, vu a dua no n In
qua f pha nh pha ch. Me go I con e Xiu a y, ca I g cu ng con, ca I g cu ng
con h f. Ma y h n pho ng, so b pho ng, ra day, me da nh cho ma y bI f
fay. A , a , sao ca I g me cu ng ba f con Ia m, con Xiu choI ca nga y co aI
ma ng no dau. a nh cho chu a ca I fho I so b na y, da Iuo I Ia I co n ham
choI, ghen fI vo I em.
NgI nha fhu a fI ng kho c
NgI nha a y Iu c na o cu ng vang In fI ng qua f fha o va bao gIo
cu ng k f fhu c ba ng fI ng fhu f fhif cu a con Ti Io n. No khng hI u fa I
sao me no Iun ma ng no ma khng ma ng e Xiu, em no . Vo ga o cu ng
Ti Io n, do ng c ng cu ng Ti Io n, cho cho an cu ng Ti Io n, nhung m I
khI an ca I g, con e Xiu bao gIo cu ng duo c pha n ngon hon.
No xIu ma f fh me ba o: Con Io n r I, pha I nhuo ng em con chu .
Me d I xu khng cng ba ng.
Qua fnh, chI Tu khng ghe f bo g con Ti Io n, nhung chI va n
cung e Xiu hon. Ti Io n hay kho c, hay vo I, Ia I xa u xi, Ia m chI khng
co n ca m hu ng g h f. KhI e Xiu ra do I, chI d n h f fnh fhuong cho
no . Ma khng hI u sao, ca I con be ngoan d n Ia Iu ng. Ngay fu be , no
da cha ng Ia m bu n Io ng chI Tu bao gIo . No if kho c, va no xInh xa n
da ng yu hon ha n con Ti Io n. Ve ngoan hI n cu a no Ia m aI aI cu ng
yu chu du ng no I g d n chI Ia me cu a no .
Ti Io n cu ng ngoan, bI f vang Io I me , nhung ca I finh vu ng v
cu a no fh qua Ia kho chIu. a n no u p ch ng che n fh fh na o cu ng
Ia m vo dI ba ca I. Vo ga o fh roI ra ngoa I, ca chu f cu ng no.
NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 175
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com
Cha ng bI f fu bao gIo , Ti Io n dam ra ghe f e Xiu. No khng
hI u fa I sao me cu bnh em cha m cha p. Mo I fa m fu I da u ma ma f no
Iu c na o cu ng me o mo , qua u quo ...






















NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 176
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com


La phu huynh, i tht chng d

Ia m cha Ia m me , kho aI fra nh kho I fnh fra ng con yu con
ghe f, fru gIa dnh co con m f fh khng co aI d so sa nh. Trong cau
chuy n frn, chI Tu khng fhu c su c fnh d I xu ba f cng vo I du a con
Io n, nhung ca ch xu su fhI u f nhI cu a chI da Ia m con be hI u Ia m va
da n d n fnh fra ng ganh fI vo I em.
Co Ie chI Tu khng nha n fha y ra ng chI da v hnh chung Ia m
su f me fnh chI em gIu a haI du a fre , Ia m Ti Io n fro nn c d c, ua f
ha n. Co nhI u ba me roI va o fnh fra ng fuong fu nhu chI Tu, v m f
va I Iy do da c bI f na o do nhu: fhich con fraI, khng fhich con ga I,
fhich con de p hon con xa u, fhich con gI ng cha, gI ng me ...
KhI dua va n d phan bI f d I xu ra dI n da n v na n da nh da p
con ca I frong gIa dnh, aI cu ng Io n fI ng phan bua Ia khng h fhIn
vI, con yu con ghe f... Th nhung, fhu c f va n dI n ra ra f nhI u ca nh
do . Va co Ie , frong s ba n do c, co khng if nguo I fu ng roI va o fnh
fra ng a y. M I ha m hu c v cha me khng cng ba ng se fheo su f d n
khI con ba n fruo ng fha nh. u a fre bI phan bI f d I xu dam ra oa n
ha n cha me , ghe f anh chI em ru f fhIf cu a mnh. N I a m a nh do a nh
huo ng d n vI c ho c fa p, vuI choI cu a fre . Tre fro nn bI d ng frong
mo I sInh hoa f, ha nh d ng frong gIa dnh va xa h I.
Ha y d I xu cng ba ng vo I ca c con
KhI frong gIa dnh ba n co fu haI du a fre fro In, xIn ha y ca n
fha n. u ng bao gIo d m f du a m frong Io ng m I ua n u c frI n mIn:
bI phan bI f d I xu . o I n u khng, e co Iu c, nguo I cha, nguo I me se
pha I h I ha n.


NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 177
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com


Li noi chng mt tin mua

u ba n khng mu n, nhung nhu ng cau no I v fnh cu a ba n Ia I
Ia m f n fhuong con fre . Iu c no ng gIa n, bu c b I, ba n v fnh fh f ra
nhu ng Io I no I na ng n |du ba n khng nghI Ia nhu fh ). Cu ng co khI
ba n fu nhu : OI bo n con nif, mu n no I g fh no I. Khng hoI dau ma
Iu a Io I.
Tha f ra, m I Io I ba n no I d u fa c d ng d n suy nghI, fam h n va
ha nh d ng fre fho. ha n ch f n fhuong cho con ca I, ca c nha fam Iy
khuyn ba n nn cho n nhu ng ca ch no I nhe nha ng ma hI u qua hon.
uo I day Ia m f s fruo ng ho p ph bI n:
Con la i la m n c ra y nha r i pha i khng?
V sao khng nn7 Cau ho I na y Ia m be xa u h , va khng co fa c
du ng khuy n khich be Ia m f f hon. e so ha I, fhI u fu fIn d I vo I ba f
cu vI c g.
Nn no I: CIu p me Iau kh ch na y dI. Ia n sau nho ca n fha n
nha cung!.
a no i la khng c v t khn t ln gi ng r i ma ...
V sao khng nn7 Tre khng fh nho fa f ca nhu ng g nguo I Io n
nha c nho . V fh , vu ng v Ia fa f y u. N u bI ma ng, fre se ma c ca m
ra ng mnh cha ng fh Ia m g ra h n.
Nn no I: Nho freo khan uo f o nha fa m nghe con.
Anh Hai ve e p i la e p. Con pha i cg ng ve gio i nh anh
y i ch
V sao khng nn7 Su so sa nh cho hI u qua nguo c Ia I dI u ba n
mu n. e se ma c ca m, fha f vo ng, oa n ghe f anh no .
NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 178
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com
Nn no I: Con ho c gIo I Toa n nhung hnh nhu con khng fhich
mn ve Ia m pha I khng7 me nho c gIa o gIu p con nhe !.
Con th t la v tch s . Ch ng do n de p, co n la m b a b n thm
V sao khng nn7 ChI frich fh ba o cu ng co nghIa Ia ngan ca n
mo I d ng co fhu c da y be c ga ng d fha nh cng.
Nn no I: Na o, mau gIu p me do n va Iau ba n an dI, be cung.
Con lun lun la m me pha i b c mnh
V sao khng nn7 Ca c cau Ia ma ng ba f da u ba ng con Iun
mang finh cha f bu c f I.
Nn ba o: Con Ia m fh , me ra f bu n. Cho be bI f ca m gIa c cu a
ba n nghIa Ia fa c d ng va o fnh ca m.
La i a i ra gi ng r i! y va o nha v sinh co m y b c cu ng
s !
V sao khng nn7 Tre fhuo ng so bo ng f I, mua gIo , sa m cho p...
Chu ng ca n duo c ca m fhng.
Nn no I: So g ha con, no I me nghe na o! Me dI cu ng con va o
nha v sInh nghe.
N u fro f xu c pha m con frong con no ng gIa n, sau do ba n nn an
ca n: Me xIn I I, me khng c y no I fh . Khng chI xoa dIu fu a I cu a
fre , day co n Ia ba I ho c co ba n da y fre bI f xIn I I sau khI Ia m nguo I
kha c phI n Io ng.







NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 179
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com


Khi tre nho b lac

a n nn Ia m g khI du a con nho cu a ba n bI Ia c o ch n dng
nguo I7
Nhu ng du a fre da Io n da duo c da y Ia khI bI Ia c fh ha y d n
ngay ch fhu ngan hoa c ca c chu ba o v d nho fhng ba o cho cha me .
Nhung d I vo I nhu ng du a fre co n qua nho , da y con du ng yn
m f ch va go I b me fha f fo. a n se nha n ra ngay fI ng go I cu a fre
va fm ra chu ng ngay Ia p fu c.
Ha y chua n bI sa n cho con ba n m f ca I fhe bo frong fu I frong do
co ghI ro ra ng fn cu a fre , fn cu a b me , s nha va s dI n fhoa I IIn
Ia c.












NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 180
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com


Lam sao hm nong bon tre sau ky ngh?

a y fhI, ng, d n gIo an sa ng, dI ho c r I, nhanh In n u
khng con fr ma f fhI!. a p Io I me , c be Ian fhm m f vo ng nu a
va o fa n me p frong chI c gIuo ng. Th Ia cha m du f nhu ng nga y ngu
fhoa I ma I, khng pha I ho c ba I, duo c dI choI frI n mIn cu ng b me .
NghI d n vI n ca nh pha I fra ba I, pha I d n fruo ng, con be ca ng ru c
sau va o chI c g I m a I.
Nhu ng phI n foa I do choI f f qua nhI u
o I ma I ngoa I ba n an, fhu c an da ngu I nga f ma con be va n co n
nha n nha da nh rang ru a ma f, chI Huong s f ru f Ia m nn khI ng
vu a Io ma f ra Ia da bI me ma ng fo I fa p: Con khng mu n dI ho c pha I
khng7 Mo I nghI co ma y nga y ma u oa I fh . He na y me se khng cho
nghI nga y na o nu a!. Con be xI ma f ra, Ie o de o fheo me In xe, cha ng
kIp an sa ng.
n c ng fruo ng, ng mo I nho ra, hm nay co gIo fh du c, no
duo c phan cng mang banh fheo cho ca c ba n fa p nhung no da qun.
Cu I cu ng, khI ng fhu fha f vo I me fh da d n c ng fruo ng. ChI
Huong da nh ra cu a ha ng ga n do mua cho con m f fra I banh mo I. HaI
me con da ba f da u m f nga y Ia m vI c sau ky nghI T f da y bu c b I
nhu fh .
Nguo c Ia I, cu In da f dI m 10 mn fI ng Anh va dI m 8 mn
Van ngay nga y da u fIn quay fro Ia I fruo ng. Su f dIp nghI T f, cu
ca u duo c choI fhoa I ma I nhung d n mu ng 4 T f, b me da nha c In dI
ngu so m, sa ng ra no Ia nguo I da u fIn fhu c da y. Trong khI do I b ca o
rau, fhay qua n a o, cu ca u co n franh fhu do c duo c va I cau fu c ngu va
m f ma u chuy n vuI.
NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 181
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com
n Io p, In da fra Io I xua f sa c ca c cau ho I cu a fha y c. Nga y
da u fIn sau ky nghI cu ng Ia nga y da u fIn cu a m f nam mo I, cu In
vuI nhu va n co n T f va y.
NhI u ng b ba me pha n na n ra ng sau ky nghI, fre fhuo ng u
oa I, khng hu ng fhu ho c fa p. Tre fhuo ng d fhich nghI vo I cu c s ng
nhung cu ng co m f s fre if fu gIa c. chu ng quay fro Ia I fruo ng ho c
sau m f fho I gIan nghI I da I fh ba n ca n m f s d ng fa c d ham
no ng ba u khng khi ho c fa p frong chu ng. M f s bI n pha p kha don
gIa n ma hu u hI u:
- a u fIn, cho n frong ca c mn ho c m f mn chu ng fhich nha f
hoa c ho c kha nha f va cho chu ng Ia m nhu ng ba I fa p fuong d I d cu a
mn na y. TI p d n Ia ca c mn kha c. Khng nn cho fre ho c ngay vo I
cuo ng d cao. N u fre khng ha o hu ng Ia m, ba n co fh ba f da u cu ng
vo I chu ng ba ng m f cu n fruy n franh, m f fra I banh da... Co fh go I
cho fre nI m vuI duo c ga p Ia I ba n be .
- u I f I cu I cu ng cu a ky nghI, d nghI fre xem fho I khoa bI u
va kI m fra xem chu ng da chua n bI f f fa f ca ca c mn ho c nga y maI
chua. N u fre co dI u g chua ro , gIa I fhich ngay cho fre .
Chua n bI ca ng f f, k f qua ca ng cao
Ngoa I ra, frong ca c nga y cu I cu a ky nghI, khng nn cho fre dI
choI xa, chu ng co fh bI m f va khng co hu ng fhu n ba I va mu c fI p
fhu ba I se bI gIa m. Cu ng khng nn bo qua hoa n foa n chuy n ho c
fa p, d fre choI xa Ia ng su f ky nghI, co n nga y cu I ba f da u nh I
nhe f va ba f fre Ia m vI c vo I cuo ng d cao. a f bI f fra nh fnh fra ng
nhu chI Huong va be ng nhu da k frn, sa f gIo ho c mo I gIu c con
da y, khng chua n bI cho con fu nga y hm fruo c, gay nn nhu ng bu c
b I va fa f ba f khng da ng co . Ong ba fa co cau: a u xuI, duI Io f,
ha y d be buo c va o m f nam mo I vo I nhu ng pha n kho I da y hu ng fhu .




NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 182
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com


Khi con chi in t

Ta I sao nga y nay, fre con Ia I qua m fro choI dI n fu 7
Tro I oI, fha ng Ti no an ca p fI n, kh fhan fI khng co chu ....
ChI Ngan gIo ng nhu cho vo ga o In fu m f can nha nho o cu I duo ng
he m. Ia m ke hI u ky franh nhau d n xem. Th ra, fha ng con chI no
Ia y fI n dI choI fro choI dI n fu . Va y ma ba y Iau nay, chI cu fuo ng no
xIn fI n chI d mua va f du ng ho c fa p, qua Ia m Ia an qua va f ma
fhI...
Tro choI dI n fu - Su c hu f ma nh II f
Tre con, pha n Io n Ia be fraI, d u bI hu f va o m f Ioa I hnh gIa I
fri mo I me nhung da y ha p da n: Tro choI dI n fu . Tu ca c fro choI nhe
nha ng nhu phI ngu a, fruo f fuy f, dua xe o ca c sIu fhI va frung fam
gIa I fri d n nhI u fro da da ng nhu da m b c, ba n su ng... Nhu ng fro
choI na y co ma f o kha p ca c gIan ha ng cho fhu ma y finh.
Thu c cha f, nguo I d n fhu c fa p ma y finh fh if ma fre con d n
fhu choI dI n fu fh nhI u. CIa fha nh khng cao, m f bu a sa ng cu a
fre cu ng duo c m f cha u dI n fu no n fu 1 d n 2 gIo |3.000 d n 4.000
d ng m f gIo choI). uong nhIn, hI n da I hon, nhI u gIa dnh co
ma y finh fa I nha fh fre khng ca n pha I dI dau ca , co fh choI Ia y o
nha . Hon nu a, ngoa I ma y finh va fro choI ra, bo n fre khng co n bI f
gIa I fri ba ng hnh fhu c na o vo I m f IIch ho c da y da c o fruo ng. Ma y
finh Ia m f su Iu a cho n fa f y u.
Ta i sao be m tro chi i n t n v y?
e Nguy n Ngo c HI u, 10 fu I, qua n nh Tha nh, Tp. HCM
pha f bI u: Con dau co choI dI n fu nhI u, sa ng dI ho c d n chI u mo I
v , f I me ba f ho c ba I d n 8 gIo . Con choI dI n fu d n 10 gIo fh dI
ngu . Ma choI dI n fu vuI Ia m, con fha y mnh ma nh In ra f nhI u....
NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 183
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com
Con choI fhI vo I ba n, du a na o nhI u dI m hon Ia fha ng, con
chua bao gIo fhua ca , da nh b c Iu c na o con cu ng duo c dI m cao
nha f. Tu I fha ng Te o no I con Ia cao fhu vo Iam da y nhe !, be Va ng,
gIa dnh s ng o qua n 1 cho bI f. KhI duo c ho I be co co n fro choI na o
kha c dI n fu khng, Va ng fra Io I a me con dI Ia m su f nga y, con
cha ng bI f Ia m g. Mu n an g fh cu ng co da y fu Ia nh r I. a me Ia I
co n cho con ra f nhI u fI n. Mo I da u con mua bI ba n. Nhung ba n frn
n n ga ch bng kho chIu Ia m, ma Ia I bu n. Ra ngoa I fI m choI dI n fu
vuI hon nhI u....
Nhu ng fa c ha I khng nho cu a fro choI
u ra ng, fro choI dI n fu pha n na o Ia m cho be qun dI nhu ng
gIo ho c cang fha ng o fruo ng, nhung d n m f mu c d na o da y, fa se
fha y fa c ha I nhI u hon Io I.
Nhu ng fro choI chI n da u, finh hI u fha ng hung hang Iau nga y
se an sau va o da u o c fre . Tre sInh ra finh no ng na y, khng chIu fhua
aI ca . Va m f fa c ha I d fha y nha f, ng I nhn fa p frung va o ma n hnh
fhuo ng xuyn d Ia m cho fre ma c nhu ng can b nh v ma f nhu ca n,
vI n, Ioa n... o Ia chua k d n vI c fre xao nha ng frong ho c fa p do
qua ma I m choI. Co fre co n bo ca ho c d choI dI n fu .
Quan fam con ca I, can ba ng gIu a ho c va choI
Cu ng vo I su d fhI hoa cu a fha nh ph , san choI cho fre nga y
ca ng he p hon. HI m fha y co bu I da nh da o, nha y day, da nh cho ng,
choI quan nu a. Thay va o do Ia nhu ng bu c fuo ng san sa f nhau,
nhu ng khng gIan cha f he p va ca I ma y finh Ia nh Iu ng, v ca m. Tao
su can ba ng cho con ca I gIu a ho c fa p va vuI choI khng pha I Ia
chuy n d . Nhung cu ng khng pha I Ia chuy n qua kho d I vo I ca c ba c
phu huynh fhu c su mu n con ca I fro fha nh nhu ng nguo I nhu mnh
mong do I.





NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 184
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com


Khi nao mi co th bit c con ban thun tay nao?

Ma c du fre da so m fh hI n chu ng fhua n fay fra I hoa c fay pha I
fu Iu c chu ng mo I 9 fha ng fu I, nhung chI khI chu ng duo c 2 hoa c 3
fu I ba n mo I bI f cha c duo c dI u do co du ng hay khng v va o gIaI
doa n na y fre su du ng m f fay na o do d Ia m mo I vI c. Co m f s fre
fhua n ca haI fay cho d n 5-6 fu I va sau do fu chu ng se cho n Iu a
chu ng fhich su du ng fay na o hon. S nguo I fhua n fay fra I frn fh
gIo I chI m khoa ng 10% va vI c fhua n fay na o bI a nh huo ng Io n bo I
y u f dI fruy n. N u ca haI vo ch ng d u fhua n fay fra I fh du a fre
co 42% kha nang cu ng se fhua n fay fra I. Va n u ba n fo mo mu n bI f
fre fhua n fay na o fh ha y fhu chuy n d choI, ne m banh hoa c bong
bo ng cho fre , fre se ca m hoa c chu p ba ng fay fhua n v fay fhua n bao
gIo cu ng ma nh hon va khe o Ie o hon.
N u du a fre chI su du ng d c nha f m f fay fu Iu c mo I sInh cho
d n 18 fha ng fu I, ha y dua fre d n ga p ba c sI khoa nhI v khuynh
huo ng chI du ng m f fay qua so m Ia da u hI u cho fha y ra f co fh cha u
ga p va n d v pha f frI n va n d ng. u ng c ba f e p fre su du ng fay
na o fheo y mu n cu a ba n v h fha n kInh quy f dInh vI c fre fhua n
fay na o. Vi du n u ba n ba f fre pha I Iun du ng fay pha I frong khI fre
Ia I fhua n fay fra I fh fre se b I r I, vu ng v va nguy ha I hon Ia su
ph I ho p fay ma f cu a fre fro nn ra f ke m.






NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 185
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com


Nhng du hiu canh bao tre chm phat trin v mt xa
hi va nhn thc

VI c su du ng ngn ngu va va n d ng fh cha f cu a fre em d IIn
Ia c fhng qua Io I no I hay fa o ca c y nI m fru u fuo ng cho chu ng fa fha y
m f frong nhu ng nguy co r I Ioa n pha f frI n da u fIn nhu finh fu ky
co fh ca n fro su pha f frI n v ma f xa h I va nha n fhu c cu a fre . Tinh
fu ky va fnh fra ng co IIn quan vo I no nhu r I Ioa n pha f frI n foa n
dI n Ia k f qua cu a nhu ng va n d v fha n kInh da fa c d ng In
nhu ng vu ng na o na o do . Tinh fu ky Ia m f fnh fra ng ma f kha nang
pha f frI n da phu c gay ra kho khan cho nhu ng nguo I ma c pha I khI
IIn Ia c vo I nhu ng nguo I kha c va fh gIo I xung quanh. Tinh fu ky
fhuo ng xua f hI n frong su f ba nam da u, va v nhu ng Iy do ma
chu ng fa chua hI u duo c, kha nang ca c be fraI co finh fu ky cao hon
ca c be ga I ga p b n Ia n. Nga y nay, hon nu a frI u nguo I My bI ma c
chu ng fu ky hoa c m f s da ng r I Ioa n pha f frI n foa n dI n.
Nhu ng fI n b ga n day frong vI c nghIn cu u na o b cho chu ng
fa fha y chinh mI fruo ng da a nh huo ng d n na o b cu a fre fh na o
va su quan fro ng cu a vI c pho ng fra nh hI n fuo ng na y. V na o b
hoa f d ng du a frn ca I n n ma ca c chuyn gIa go I Ia su du ng hay
da nh ma f, fhu c ra can fhI p so m co fh dInh hnh duo c cho ca u fru c
cu a na o v fh ngay khI nha n fha y con mnh co nhu ng da u hI u
kha c fhuo ng fh can pha I gIu p be ngay. Ha y fIn fuo ng va o chinh ba n
nang cu a mnh va nn fham va n y kI n ba c sI. uo I day Ia ca c da u
hI u ca nh ba o co fh xa y ra v vI c cha m pha f frI n v ma f xa h I va
nha n fhu c.

Tu I Nhu ng da u hI u ca nh ba o KI m fra
- Khng he mI cuo I khI nhn ban
NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 186
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com




Tu 13 d n
18 fha ng
fu I
- If phaf am, if noI
- Khng noI duoc fu hay cau co nhIu chu frong
nhung Iuc bI b hay vuI ve
- Khng fh hI n ro so fhich
- Khng fra Io I khI co nguoI goI fn mnh
- Khng co phan ung va khng nha n ra nhung
am fhanh quen fhu c nhu chung dI n fhoa I,
gIo ng no I cu a b ...
- Khng bIu I cu chI khI gIao fIp vo I nguoI
khac nhu va y fay fam bI f aI
- Khng cho ba n bIf nhung dIu ma be mun
cung nhu nhung dIu khng mu n
- Khng choI duoc cac fro choI xa hI vo I ba n be
nhu choI d hang
- Khng ba f chuoc ba f cu hanh dng na o va
cung khng noI hoa c haf fheo aI ca
- Khng choI nhIu fhu d choI nhu hnh khI,
sach vo , bu p b, xe hoI...

Tu I Nhu ng da u hI u ca nh ba o KI m
fra

Tu 19
d n
24
fha ng
fu I
- Khng pha n u ng va khng ph I ho p vo I nhu ng
nguo I cu ng choI vo I be |chI cho fha y, frao nha n,
cho do I pha n u ng...)
- Khng nha n ra duo c hnh a nh cu a nhu ng va f,
nhu ng nguo I quen fhu c
- Khng choI nhung fro choI gIa vo nhu nuI
bu p b, cho fhu va f an, fuo I cay...

NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 187
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com

Tu I Nhu ng da u hI u ca nh ba o KI m
fra

Tu 25
d n
30
fha ng
fu I
- Khng chIu nghe do c nhu ng fruy n co hnh
a nh
- Khng nu fn nhu ng d va f frong franh
- Khng Iam fheo nhung huo ng da n co ban
duo c


Tu I Nhu ng da u hI u ca nh ba o KI m
fra


Tu 30
d n
36
fha ng
fu I
- Khng chIu fhua f Ia I hay k Ia I nhu ng su kI n
vu a fra I qua.
- Khng bI u I fnh fra ng fh cha f cu a mnh
nhu dang bI dau hay do I bu ng.
- Khng Ia m fheo duo c nhu ng huo ng da n g m
haI hoa c 3 huo ng da n nho .
- Khng choI ba ng nhu ng va f co finh bI u fuo ng
nhu du ng fra I chu I d Ia m dI n fhoa I hoa c
hnh kh I Ia m xe hoI.
- Khng fa p frung chu y duoc nhung hoaf dng
da c bIf fI fhI u 10 phu f





NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 188
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com


Cach c x vi tre 5-6 tu i

a n du ng nn fha f vo ng khI fha y con mnh nhu f nha f, nga I
fI p xu c vo I mo I nguo I hay no qua ba o da n, fhich bIa chuy n. Iu c 5-6
fu I, fre chua y fhu c duo c vI c mnh Ia m. M f va I Io I khuyn cu a ca c
chuyn gIa gIa o du c duo I day se gIu p ba n da y con hI u qua hon.
i v i tre nhu t nha t, thch h ng n i:
Ngay khI con va o Io p 1, ha y no I vo I c gIa o v finh ca ch con ba n
d c co bI n pha p gIu p do , Ia m cho fre khng bI Iu mo bo I nhu ng ho c
sInh ma nh da n kha c. Mu n ho I ba f cu m f dI u g, ba n du ng nn nn
no ng, fra ho I d n da p. Ia m va y, fre se Iu ng fu ng va Im Ia ng. Ha y fn
fro ng su cha m cha p cu a con va du ng nga f Io I khI no no I.
a n du ng ho I con v m f nga y da qua. Nhu ng cau ho I kI u nhu:
hm nay con choI fro g, c gIa o da n pha I Ia m fh na o... khI n no
cha ng fha y hu ng fhu . Mu n con fra Io I, fruo c h f ba n ha y k cho no
v m f nga y da qua. Iau Iau, ba n du ng Ia I, fre se no I chen va o.
Cha me nn fn fro ng ca c m I quan h xa h I cu a con. Tre
huo ng n I fhuo ng if ba n, v fh n u duo c yu ca u mo I ba n be d n du
sInh nha f, co fh fre chI mo I 2 nguo I. Iu c a y, ca ch f f nha f Ia ba n
nn fhu x p cho fre va ba n fhan cu a no fham du nhu ng hoa f d ng
ma chu ng yu fhich, bo qua nhu ng bu I fI c dng kha ch.
i v i tre ma nh da n, s ng h ng ngoa i
Tre co finh ca ch na y bao gIo cu ng no I fruo c r I mo I suy nghI
sau. Chu ng fhich no I ngay ra nhu ng y fuo ng cu a mnh khI vu a mo I
hnh fha nh. o I va y, no no I ra f nhI u. a n du ng nga f Io I, fre se ma f
dI do ng fu fuo ng. T f nha f Ia ha y khuy n khich fre no I fI p bang
ca ch Iau Iau Ia I nha c me hI u cho d n khI cha m du f cau chuy n.
NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 189
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com
Tre huo ng ngoa I co fh hay no I d I, bIa chuy n vo I ba n be . Thu c
ra, no khng c ga ng Iu a ga f aI ca ma chI mu n II cu n mo I nguo I
va o cau chuy n cu a mnh. N u ba n co ma f Iu c fre no I d I, ha y no I:
Con du ng Ia gIa u fri fuo ng fuo ng. Cau no I na y se Ia m nguo I kha c
hI u ra ng Io I fuyn b cu a fre Ia khng co fha f, ba n fhan fre cu ng
khng bI xa u h . KhI chI co n haI me con, ha y no I vo I fre v fa m quan
fro ng cu a finh frung fhu c.
M I finh ca ch d u co dI m ma nh, y u rIng. Cha me du ng nn
bu n khI fha y fre huo ng n I ma khng huo ng ngoa I. u mang finh
ca ch na o, con ba n d u co fh fha nh cng va ha nh phu c frong cu c
s ng.

























NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 190
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com

You might also like