Dong A - Con Duong Dan Den Phuc Hoi PDF

an quyn 1998
Ngan hang TaI fhIf va Phaf frIn quc f, Ngan hang Th gIoI
1818 H. Sfreef, N.W., WashIngfon, .C 20433
CIu ban quyn
In faI My
n ban Ian dau fIn fhang Chn 1998
Ngan hang Th gIoI khng bao dam v su chnh xac cua s IIu frong an
ban nay va khng chIu frach nhIm v moI hau qua frong qua frnh su dung.
Trong cun sach nay, nhung bIn gIoI, mau sc, fn goI va nhung fhng fIn khac
ghI frn baf ky ban d nao frong cun sach nay du khng mang ham y fh hIn
su danh gIa nao cua nhom Ngan hang Th gIoI dI voI fnh frang hop phap v
Ianh fh hoc su cng b hoc chap nhan chnh fhuc v nhung duong bIn gIoI
do.
TaI IIu su dung frong an pham nay duoc gIu ban quyn. CIay xIn phep su
dung fung phan cua faI IIu nay xIn guI v co quan xuaf ban fheo dIa ch ghI o
frn. Ngan hang Th gIoI khuyn khch su dung an pham nay va sn sang cho
phep nhung fruong hop su dung IaI faI IIu khng mang fnh fhuong maI va
Ngan hang khng doI hoI ph su dung. CIay phep su dung mf phan fu IIu nay
cho cac Iop dao fao do CopyrIghf CIearance Cenfer, Inc., SuIfe 910, 222 Rosevood
r., anvers, Massachuseffs 01923, !.S.A cung cap.
ThIf k ba cua The MagazIne Croup
Anh ba cua Curf Carnemark/ngan hang Th gIoI
ISN 0-8213-4299-1
a dng ky voI IIbrary of Congress CafaIogIng-In-pubIIcafIon afa
ii
Cuc khung hoang faI chnh - fIn f ng A - cuc khung
hoang Ion nhaf frong nhIu fhap ky qua - da keo daI hon mf nm,
gay ra nhung hau qua nng n dI voI cac nn kInh f ng A va fac
dng fIu cuc dn nn kInh f fh gIoI. Vay nhung nguyn nhan nao
dan dn khung hoang7 Tac dng fruoc mf va hau qua Iau daI cua
khung hoang dI voI foan khu vuc va fung nuoc ra sao7 ng cach
nao cac nuoc frong khu vuc co fh fhoaf ra khoI khung hoang va
fung buoc phuc hI nn kInh f ay Ia nhung van d da va dang
duoc df ra frong nhIu cng frnh nghIn cuu, frong cac cuc hI
fhao quc f va khu vuc, fhu huf su fham gIa dng dao cua cac nha
nghIn cuu, cac hoc gIa cac nha hoach dInh chnh sach... fhuc nhIu
quc fIch va f chuc quc f khac nhau.
cung cap cho ban doc faI IIu nghIn cuu v van d nay,
dng fhoI gop phan dua ra IoI gIaI dap cho nhung van d nu frn,
Nha xuaf ban Chnh frI quc gIa cho dIch va xuaf ban cun sach
ng A: Con duong J0n Jn phuc hi, ml cng lrnh nghin
cuu Juoc Ju Iu0n Junh giu cuo, Jo Ngan hang Th gIoI an hanh
nm 1998.
NI dung cun sach frnh bay khaI quaf v cuc khung hoang
faI chnh -fIn f o ng A, dng fhoI dI sau phan fch fung kha
canh cua cuc khung hoang : fhuong maI va canh franh, faI chnh,
xa hI, mI fruong, v.v.. Trn co so do, cun sach d xuaf va kIn
nghI mf s gIaI phap nhm gIup cac nuoc frong khu vuc fhoaf khoI
khung hoang va phuc hI su fng fruong kInh f.
Mc du co mf s danh gIa va s IIu frong cun sach khac voI
danh gIa va s IIu cua chung fa, nhaf Ia nhung s IIu va fIu ch
danh gIa fnh frang ngheo kh o cac nuoc khac nhau frn fh gIoI,
nhung chung fI van hy vong cun sach se Ia faI IIu fham khao b
ch dI voI ban doc.
XIn gIoI fhIu cun sach cung ban doc.
Loi nba xut ban
Thang 1-1999
NHA X!T AN CHINH TRI Q!OC CIA
iii
L i Nha xu t ba n
Ba ng chu gia i nh ng ch vi t t t
L i ca m n
L i t a
To m t t
Chng 1 : Cu c khu ng hoa ng ng A :
M t ca ch nhn kha i qua t
IIu dIu ky dIu Ia co fhuc khng7
TaI sao ng IaI dI xung7
Su xuaf hIn kha nng d bI fn fhuong co cau
NgoI n
Su Iay Ian
Tu cuc khung hoang faI chnh-fIn f dan foI khung hoang kInh f-
xa hI
Kf Iuan va f chuc cua nghIn cuu nay
Chng 2: Thng ma i va ca nh tranh
Nhung nguyn nhan suy gIam xuaf khau nm 1996
Chu ky hay co cau
Canh franh gIua Trung Quc va cac nuoc xuaf khau co chI ph fhap
khac
Su chuyn mn hoa hep frong nganh cng nghIp dIn fu
Thuong maI frong khu vuc chau A: HIu ung mIn
Xuaf khau chau A sau hau qua cua cuc khung hoang
TrIn vong va chnh sach
Chng 3: Khu v c ta i chnh:
O frung fam cua cuc khung hoang
Su bung n va fan IuI cua khu vuc faI chnh
Xay dung IaI fu dng fro fan: TIn In va faI fhIf
Chuong frnh fruoc mf: khI phuc ngun fn dung
NhIm vu kho khn va fn kem cua cng cuc co cau IaI cac ngan
Muc /uc
iv
hang
Cac nguyn fc co cau IaI ngan hang
Nhung bIn phap da duoc ap dung cho dn nay
Chng 4: Ca c cng ty trong ca nh kh n cu ng
Su hnh fhanh fnh frang d bI fn fhuong frong khu vuc cng fy
Sau con khung hoang: anh gIa fhIf haI
Chuong frnh hanh dng khan cap: CO cau IaI cac ngan hang va h
fhng cac cng fy
CaI fhIn su dIu hanh cng fy
Chng 5: T khu ng hoa ng kinh t t i khu ng hoa ng xa h i
Tng fruong va nhung yu f d bI fn fhuong
Nhung fhu fhach fruoc khung hoang va nhung yu f
d bI fn fhuong dang nay sInh
Tac dng xa hI cua cuc khung hoang
Co fh Iam g7
Cac fh ch, nan fham nhung va co cau xa hI
Chng 6: Mi tr ng trong cn khu ng hoa ng:
Mf buoc gIaf IuI hay con duong moI oI In7
Cac kha canh mI fruong cua cuc khung hoang
Chng 7: Nh ng u tin cho s h i phu c b n v ng
CIaI quyf van d maf kha nng fhanh foan cua h fhng ngan
hang va cua khu vuc cng fy
Su can fhIf phaI khI phuc fng fruong v fng cau
ao v nguoI ngheo va chIa se su hI phuc
TIn b frong caI f co cau: Nang cao chaf Iuong fng fruong
Huy dng cac ngun Iuc b sung d h fro fng fruong
Hanh frnh v pha fruoc
Ta i li u tham kha o
v
AMC Cng fy quan Iy faI san
APC In dan hop fac kInh f chau A - ThaI nh
uong
ASAN HIp hI cac quc gIa ng Nam A
II Trung fam hoaf dng ngan hang quc f ng
Cc
IS Ngan hang fhanh foan quc f
CAMIOT Vn, TaI san, Quan Iy, Khoan fhu, Kha nng
fhanh foan, MI fruong hoaf dng va Tnh mInh
bach
C Chung ch fIn guI
CPI Ch s gIa fIu dung
IP Con no fhuc so huu |hnh fhuc cho vay)
asf AsIa 5 Nm nuoc ng A: ThaI Ian, Han Quc,
IndnsIa, MaIaIsIa, PhIIIppIn
! IIn mInh chau u
II au fu fruc fIp cua nuoc ngoaI
III Quy phaf frIn cac f chuc faI chnh
IRA Co quan faI co cau faI chnh
CP Tng san pham quc nI
CP TrIn vong kInh f fh gIoI
CNP Tng san pham quc dan
IRA an faI fhIf Ngan hang IndnsIa
IMI Quy fIn f quc f
KAMCO Co quan quan Iy faI san Han Quc
IPC Kh hoa Iong
NII T chuc faI chnh phI ngan hang
NP Chnh sach kInh f moI
NCO T chuc phI chnh phu
NI Cac nn kInh f moI cng nghIp hoa
OC T chuc hop fac va phaf frIn kInh f
R& NghIn cuu va frIn khaI
ST ThI fruong chung khoan ThaI Ian
SITC anh muc phan IoaI fhuong maI quc f fIu
chuan haI con s
TIP Nng suaf foan b cac yu f san xuaf
TRIS Cng fy cung cap fhng fIn va danh gIa muc d
fn nhIm cua ThaI Ian
Bang cbu giai
nbung cbu cict tt
vi
ay Ia n Iuc cua foan nhom nghIn cuu. Cng frnh nghIn
cuu nay duoc khoI xuong duoI su ch dao cua PIefer offeIIer, c van
cao cap cua Pho Chu fIch Ngan hang Th gIoI phu frach khu vuc
ng A, va duoc hoan fhanh duoI su huong dan cua MasahIro KavaI,
nha kInh f fruong cua khu vuc ng A. RIchard Nevfarmer Ia
fruong nhom nghIn cuu, cung phI hop voI Mong Haddad va IIker
omac voI fu cach Ia fac gIa chnh cua cng frnh nghIn cuu nay.
SfIjn CIaessens Ia fac gIa cua chuong v khu vuc faI chnh, dua frn
cac nghIn cuu cua Pedro AIba, Amar haffacharya, SvafI Chosh,
Ieonardo Hernandez, Pefer MonfIeI va MIchaeI PomerIeano. Tamar
ManueIyan-AfInc va MIke WaIfon Ia fac gIa cua chuong v khu vuc
xa hI. Cordon Hughes, cung voI fu IIu cua Magda IoveI va Herman
Cesar, da dong gop cho chuong v mI fruong. Mf s fhanh vIn
cua nhom nghIn cuu da cung cap nhung baI phan fch co gIa frI
duoc su dung frong cng frnh nghIn cuu, do Ia Yuzuru OzekI |pho
fruong nhom, phu frach chu d kInh f vI m), Ipak asgupfa va
KumIko MaI |fhuong maI), SImeon jankov |dIu hanh cng fy),
CIovannI IerrI |faI chnh cng fy), erf Hofman |khu vuc cng fy),
MIchaeI PomerIeano |faI chnh va dIu hanh cng fy). Iefer rnsf,
KenIchI Ohno, TakafoshI Ifo, WarvIck MckIbbIn va WIII MarfIn, va
VIn nghIn cuu Nomura, da cung cap nhung nghIn cuu co ban raf
huu ch. avId Isbee da co nhung h fro nghIn cuu quy gIa. Mf
s nguoI khac cung da dong gop vIf nhung baI phan fch ngn va
cac hp. o Ia Nafasha eschoner, PIefer offeIIer, CraIg urnsIde,
IIzazabefh ChIn, HIIary CodIppIIy va IIzabefh C. rouver, Ipak
asgupfa va nhom C, Iarry Iang, WeI Ing, May HaIIvard-
rIemeIer va avId oIIar, .C. Hva, IIoyd Kenvard, Aarf Kraay,
KafhIe Krumm, VIcforIa Kvakva, IeIIpe IarraIn, RoIf Iuders,
ehdad NovroozI, KyIe Pefers, CaroIIne Robb, SergIo SchmukIer,
RIchard Scobey, va VIvek SurI. Con onIfa rIndIey da gIup do chung
fI mf cach nhIf fnh frong cng fac bIn fap.
Chung fI dc bIf bIf on Joseph SfIgIIfz, nha kInh f fruong
cua Ngan hang Th gIoI va nhung nguoI cung doc kIm IaI ban fhao
vo I ng Ia Amar haffacharya, !rI adush, Roberf HoIzmann,
anny IeIpzIger, Jed ShIIIIng va John WIIIIamson, nhung nguoI da
Loi cam on
vii
co nhung nhan xef sau sc va sc ben
frong qua frnh chung fI vIf fac pham
nay. Con co nhIu dng nghIp cua Ngan
hang nua cung da cung cap fu IIu va bnh
Iuan cho chung fI.
Chung fI fran frong cam on su h
fro faI chnh cua Chnh phu Nhaf an
fhng qua Quy uy fhac chuyn gIa fu van
Nhaf an va Trung fam Nhaf an v faI
chnh quc f da h fro chung fI voI fu
ca ch Ia an fhu ky cho cng vI c cu a
chuyn gIa fu van Cng frnh nay cung
fan dung cu IIu cua cng frnh nghIn
cuu sp xuaf ban cua Ngan hang Phaf
frIn chau A va Ngan hang Th gIoI, do
Ia ManagIng CIobaI IInancIaI |ntcgra-
tion in Asia. Emcrging Lcssons anJ Pro-
spccticc Cba//cngcb (Quan Iy su phI hop
faI chnh foan cau o chau A: nhung baI
hoc moI day va nhung fhach fhuc fuong
IaI) |frong do co mf s fhanh vIn cua
cng frnh nay fham gIa), va cng frnh
nghIn cuu sp xuaf ban cua Ngan hang
Th gIo I CIobaI conomIcs Prospecfs
|TrIn vong kInh f foan cau).
viii
Mf nm sau khI bung n, con bao kInh f faI ng A van con
fIp fuc hoanh hanh. Cuc khung hoang da Ian rng ra foI cac fhI
fruong faI chnh khp fh gIoI va df su fng fruong kInh f foan
cau vao con hIm nguy. TaI khu vuc ng A, su suy fhoaI dang de
doa Iam xoI mon nhung fhanh fuu dang k ma khu vuc nay daf duoc
frong qua frnh phaf frIn kInh f. Ch haI fhap ky sau nm 1975,
khoang 370 frIu nguoI da fhoaf khoI canh ngheo kh. ay chnh Ia
mf fhanh qua ma raf co fh gIup cac nuoc chng cu voI suc cng
pha cua con sf khung hoang, nhung khng con nghI ngo g nua, ch
mf vaI nm foI, cuc sng cua hang chuc frIu nguoI se hf suc kho
khn. Su suy fhoaI fram frong da day hang frIu fre em vao canh
doI khaf, cuop dI fu cha me chung nhung phuong fIn kIm sng cho
gIa dnh, va fham ch gay ra canh xung df sc fc nho Ie o mf vaI
nuoc.
sau cua cuc khung hoang bao hIu fruoc mf su maf maf
daI dng v fIm nng nhan Iuc ma se con gay chan dng frong
nhIu nm sau khI cuc khung hoang da dI qua. Tre em dang bo hoc
o muc bao dng. Chng han, faI IndnsIa, fheo bao cao cua cac
quan chuc chnh phu, fy I hoc sInh nhap fruong da gIam fu 78%
xung con 54%. Suc ep v mf kInh f da buc v s gIa dnh phaI Iy
hn, day cac be gaI vao con duong maI dam va df cuc sng cua
nguoI ngheo Ion fuI fruoc su de doa cua canh fung quan.
I voI cac nuoc chIu khung hoang, phaI maf mf khoang fhoI
gIan moI co fh khI phuc IaI duoc muc fhu nhap fruoc day ma nguoI
dan da duoc huong. Nhung khoang bao Iau7 IIu cac nuoc nay co
phaI fraI qua mf fhap ky maf maf nhu cac nuoc My IafInh hay
ch nm sau no se hI phuc IaI7 Muc sng cua ca mf fh h dang cho
doI vao su fra IoI cho nhung cau hoI nay.
Trn mf vaI kha canh nao do, su fuf dc cua ng A Ia mf
hIn fuong ca bIf. No da cham ngoI cho mf Ioaf cac cuc khung
hoang fIn f, ngan hang va khIn su hoang Ioan faI chnh frong
khu vuc fro fhanh cn bnh kInh f fram frong. Chc chn chung fa
da bIf ro v nguyn nhan cua su fuf dc nay: do Ia su bung n v fn
dung va su fng phng v gIa faI san cung voI quy ch faI chnh yu
kem, hay cac con hoang Ioan faI chnh phan nhIu do nhung phan
ung ban nng co fnh bay dan cua cac nha dau fu fruoc nhung su
kIn rIng bIf va ngau nhIn hon Ia nhung van d mang fnh ban
Loi tua
ix
chaf. Tham ch nhung nuoc phaf frIn
duoc dIu hanh ff cung da phaI fraI qua
nhung van d nay. Iu khIn ng A
fro nn ca bIf chnh Ia fnh khc nghIf
va d Ion cua fap hop nhung van d ma
no dang gp phaI: mf Ioaf cac cuc fan
cng mang fnh dau co vao mf nhom cac
nuoc frong khu vuc da kch dng vIc ruf
cac khoan vn khng I, cac cuc khung
hoang xay ra dng Ioaf, va su dnh dn v
kInh f frong ca khu vuc.
Con qua som d co duoc mf su fng
kf chnh xac v fan fham kIch van dang
fIp dIn. Muc dch cua chung fI frong
ban bao cao nay Ia hoan foan khIm fn:
do Ia fng kf IaI nhung dIn bIn frong
khu vuc nu In nhung yu f xac dInh
fuong IaI cua ng A va kIn nghI nhung
chnh sach mang fnh dInh huong chung.
Tha ch fhu c chu y u Ia vI c khI
phuc duoc su fng fruong kInh f mf cach
bn vung va bnh dng. an bao cao fap
frung vao mf chIn Iuoc voI ba muI nhon:
Phuc hI su fng fruong dua frn
cac caI cach co cau nhm fao dIu kIn
cho vIc phuc hI kInh f nhanh hon
va mang fnh bn vung.
a o v nguo I nghe o frong qua
frnh khung hoang va dam bao ho se
duoc huong IoI khI kInh f hI phuc; va
Huy dng vn d gIup phuc hI
nhanh su fng fruong kInh f.
Nhung cng vIc kho khn khI fhuc
hIn chIn Iuoc nay con nm o pha fruoc.
S h tr cu a Ngn ha ng Th gi i
Ngan hang Th gIoI dang Ian Iuof
Iam vIc voI chnh phu fung nuoc frong
khu vuc d gIup ho nhan fhuc duoc chIn
Iuoc ba phan noI frn. Ngan hang Th gIoI
da cam kf h fro cho cac nuoc chIu khung
hoang o ng A gan 18 fy d Ia va da gIaI
ngan hon 8 fy d Ia duoI hnh fhuc cac
khoan vay frong nm k fu fhang ay
1997.
VIc phuc hI IaI su fng fruong dua
frn cac caI cach v mf co cau Iun duoc
uu fIn. Ngan hang Th gIoI dang gIup
do cac chnh phu fng cac khoan chI fIu
fheo cac cach fhuc co hIu qua, dc bIf Ia
khoan chI v xa hI. Ngan hang Th gIoI
da fhng qua 45 khoan vay Ion cho khu
vuc ng A ngay nm dau sau cuc khung
hoang. Nhu vay, Ngan hang Th gIoI da
gIup do bng cach h fro fng chI fIu
ngan sach, va nhung nhu cau do chI fIu
fng mang IaI, v phan mnh, se fao ra
cng n vIc Iam va fhu nhap. Trong fam
cu a chu ng fI khng ch nh m va o s
Iuong cua vIc chI fIu, ma quan frong
hon, nhm vao chaf Iuong cua vIc chI
fIu. Trong qua frnh chuan bI va gIam
saf cac khoan vay nay, Ngan hang Th
gIoI da c van v chnh sach va fro gIup
v ky fhuaf, fIn hanh cac dI fhoaI co su
b fro boI mf ngun bao gm cac nghIn
cuu kInh f, cac fng kf v chI fIu cng
cng, va cac hI nghI co su fham gIa cua
cac dI fac fu khu vuc fu nhan va cac f
chuc phI chnh phu |NCO). V du, fhng
qua cac chuong frnh dIu chnh co cau
frI gIa ha ng f d Ia fa I Tha I Ian,
IndnsIa, Han Quc va PhIIIppIn, Ngan
hang Th gIoI dang gIup do cac chnh phu
fng cuong vIc dIu chnh va gIam saf
khu vuc faI chnh dng fhoI voI vIc h
fro cho cac chnh phu nay frong vIc co
cau IaI khu vuc cng fy va khu vuc ngan
hang. Iu nay con co nghIa Ia fIn hanh
caI fhIn vIc cng khaI fhng fIn v hoaf
dng cua cng fy va fhng fIn v faI chnh,
quan Iy ff hon cac khoan no va cac khoan
no du phong, cung voI vIc fhuc hIn caI
cach h fhng quy ch va phap Iy. Thng
qua vIc cho cac du an vay, dc bIf Ia cac
du an v co so ha fang, Ngan hang Th
gIoI dang fng cuong fhao Iuan d dua
vao cac bIn phap bao v mI fruong nhm
gIaI quyf cac van d faI nguyn fhIn
nhIn va mI fruong dang bI cuc khung
hoang Iam cho fro nn fram frong fhm.
Chnh nhung n Iuc nay se dong gop vao
vIc phuc hI fng fruong kInh f, mf su
fng fruong ma co fh duy fr duoc.
x
bao v nguoI ngheo, nguoI fhaf
nghIp va nguoI gIa ca fruoc fac dng v
mf xa hI cua cuc khung hoang, Ngan
hang Th gIoI da h fro chuong frnh suc
khoe, gIao duc co so, fro cap fhuc pham
fheo muc fIu, cac hoaf dng cng cng
fao cng n vIc Iam va su dung nhIu
Iao dng. Cac du an fao quy phuc IoI va
cac chuong frnh fruong nI fru |sfay-In-
schooI) da duoc gIoI fhIu faI IndnsIa
va ThaI Ian, va cac bIn phap caI fhIn
mang IuoI an foan xa hI |bao gm ca fhI
fruong Iao dng, caI cach h fhng fro cap
huu fr, cung cap cac dIch vu xa hI, can
fhIp co dInh huong d gIam doI ngheo)
da duoc ap dung faI cac nuoc khac. V daI
han, Ngan hang Th gIoI dang Iam vIc
nhm fng cuong fnh bn vung v mf
xa hI va nhan Iuc cua su phaf frIn d
gIaI quyf nhung yu kem v mf xa hI
frong qua frnh phaf frIn cua ng A -
do Ia su baf bnh dng gIa fng va fhIu
nhung mang IuoI an foan xa hI chnh
fhuc nhu cac ch d bao hIm y f va bao
hIm fhaf nghIp - dng fhoI bao v va
cung c cac fhanh fuu v mf xa hI cua
khu vuc v gIao duc, y f va caI fhIn chaf
Iuong cuc sng.
Ngan hang Th gIoI dang nhan rng
cac n Iuc cua mnh d huy dng cac ngun
h fro fu bn ngoa I cho khu vu c chIu
khung hoang. ang Iuu y Ia su dong gop
quan frong nhaf cua Ngan hang Th gIoI
khng phaI Ia hoaf dng cung cap vn ma
chnh Ia su h fro cho khu vuc nay khI
phuc IaI duoc nIm fIn frong cac nha dau
fu frong va ngoaI nuoc bng nhung chnh
sach Ianh manh. VIc khI phuc IaI nIm
fIn vao fuong IaI chnh Ia b quyf d fhu
hu f duo c ca c ngu n v n mo I. Thng
fhuong Iun co mf khoang chnh Ich v
fhoI gIan gIua vIc fhng qua cac chnh
sach Ianh manh va su Iay IaI Iong fIn cua
fhI fruong. Ngan hang Th gIoI du dInh
dong vaI fro Ianh dao frong vIc huy dng
vn o gIaI doan nay. No se fng ngun
cho vay dn mf muc gIoI han dua frn
cac quy ch rIng cua mnh mIn Ia phu
hop voI su cho phep cua chnh sach caI
cach frong nuoc. Hon nua, cung voI cac
dI fac khac Quy fIn f quc f, Ngan
hang Phaf frIn Chau A, cac chnh phu
va khu vuc fu nhan - Ngan hang Th gIoI
se fm kIm nhung cach fhuc moI d huy
dng vn nhm h fro cho vIc phuc hI
nhanh chong nn kInh f.
NhIm vu fruoc mf con raf nhIu.
Cuc khung hoang xay ra o ng A cung
fram frong nhu cuc khung hoang no o
My IafInh vao nhung nm 1980. oI v
cuc khung hoang nay da Iam dao In cac
dInh ch chnh frI va kInh f duong fhoI
nn hau nhu foan b xa hI o ng A cung
dang bI n d I m f ca ch gh go m fheo
nhung cach fhuc ma fruoc do 18 fhang
khng mf aI co fh doan bIf duoc. Ro
rang Ia faf ca cac nuoc ng A dang fhay
dI nhung I II cu frong vIc quan Iy nn
kInh f va chnh frI. Cac cng fy da fung
vay muon d daI va fhuong xuyn dung
su fng fruong nhanh chong Iam vaf fh
chap vay vn dang dan dan fuan fheo mf
ky Iuaf moI. Cac ngan hang fruoc day vay
dng yn va d Ia d cho vay bng nI f
ma ch can mf caI gaf dau cua chnh phu
d Iam Ia chn fh nay phaI chIu su gIam
saf chf che hon. Cac doanh nghIp va
cac ngan hang dang fIn hanh nhung fhay
dI sau sc v quyn so huu va f chuc
nhu cac nuoc My IafInh da fung Iam suf
nhu ng nm 1980 hay nuo c My frong
nhung nm 1930. Mc du con qua som d
khng dInh rng cac cng fy va ngan hang
co fh fhoaf ra khoI cuc khung hoang voI
quyn so huu f fap frung hon, su daI dIn
rng raI hon va fnh mInh bach nhIu hon
cho cac c dng chIm fhIu s, bao gm
ca nguo I nuo c ngoa I, va m f ky Iua f
nghIm ngf hon do canh franh frn ca
haI fhI fruong vn va hang hoa mang IaI.
Tuong fu, cac chnh phu va vIc dIu hanh
daf nuoc cung dang co nhung fhay dI
manh me. Tham ch khI dang con phaI
cang dang mf phan ganh nng fu cac bao
Ianh ngam fruoc day cho khu vuc fu nhan,
cac chnh phu dang fu caI f d gIam bof
nhung khoan no du phong nay va gIam
vaI fro fruc fIp cua mnh frong vIc phan
xi
b ngun vn. ng fhoI, ho dam nhan
fhm nhung frach nhIm moI. KhI cac mI
quan h gIa dnh fruyn fhng faI nng
fhn bI pha vo boI qua frnh d fhI hoa,
fh foan b xa hI o frong khu vuc du
frng doI o chnh phu su gIup do nhm
dam bao phuc IoI xa hI cho nguoI ngheo,
nguoI fhaf nghIp, nguoI m dau va nguoI
Ion fuI. Xef v mf hau fruong, nhung
xu huong chnh frI moI frong hoaf dng
cam quyn - fu Han Quc o pha c cho
dn IndnsIa o pha Nam - duong nhu
da bao fruoc mf su cng khaI moI, su Io
ngaI v nan fham nhung va fInh fhan
frach nhIm. Hanh frnh dan foI su hI
phuc, voI day su baf n, dang day In mf
cng cuc IIch su nhm fao nn fuong IaI
cho fre em o ng A.
Jean - MIcheI SeverIno
Pho chu fIch Phu frach Khu vuc
ThaI nh uong va ng A
xii
Tom tt
Ngan hang Th gIoI
Cuc khung hoang faI chnh o ng A dang nhanh chong
chuyn fhanh khung hoang v kInh f va xa hI. TIn cng fhuc f
dang gIam xung, va cac fhanh ph Ion frong khu vuc dang day p
nguoI Iao dng nhan rI fm kIm vIc Iam. O nng fhn, canh nhung
manh daf kh ne va ngun fn dung can kIf cng IaI voI nhau da de
doa cuc sng cua raf nhIu nguoI. K fu fhoI dIm khI cuc khung
hoang xay ra sau ba fhap ky fng fruong nhanh chong, ca mf fh
h cng nhan va nng dan chua fung bao gIo chung kIn nhung fnh
canh khc nghIf nhu vay, va xa hI da ch fao dung duoc mf f co
ch chnh fhuc nhm gIup cho ho bof khn kho.
NghIn cuu nay dua ra mf phan fch v cuc khung hoang,
cung cap mf bao cao IIn quan dn fIn frnh phaf frIn frong khu
vuc, va d ra cac duong II chnh sach co anh huong dn fc d cua
su phuc hI kInh f. Nbicm cu cp bacb bang Ju /a kb6i pbuc /ai
cac Jicu kicn cbo cicc kboi J6ng /ai su tng truong kinb tc trong toan
kbu cuc . icu nay dc bIf dung dI voI ThaI Ian, Han Quc,
IndnxIa va MaIaIsIa, noI ma su suy fhoaI kInh f khng h gIam
va ngay cang sau sc. Nhung nuoc khac Ia nhung nuoc nho dang
phaf frIn, cung dang cam nhan fhay nhung dof song cua con khung
hoang va dang phaI chng cu voI su suy fhoaI kInh f fram frong.
Nn kInh f cua aI Ioan |Trung Quc), VIf Nam va Trung Quc
cho dn nay da franh khng bI roI vao su dnh dn, nhung cung van
dang bI day xung duoI fnh frang fng fruong fheo xu fh bnh
fhuong cua nhung nuoc nay.
Ngu n g c cu a cu c khu ng hoa ng
Cho du su fng fruong da caI fhIn duoc cuc sng cua nhung
nguoI ngheo, nhung no cung fao ra mf s ngun gc dan dn d bI
fn fhuong vao gIua nhung nm 1990. Thanh cng cua khu vuc - su
fng fruong nhanh chong, vIc quan Iy kInh f fhan frong va fy I
no fhap - da khIn khu vuc nay fro nn hap dan frong vIc fhu huf
vn fu nhan. Cac ngun vn nay, frong khI fhuc day fng fruong,
duoc fruyn qua cac knh frung gIan Ia h fhng faI chnh nI dIa
khng duoc quan Iy ff va da gIup fng fn dung frong nuoc. Tc d
va m hnh cua su fng fruong, cung voI cac dong vn vao khng
xiii
duoc gIam saf fhuong xuyn, da dan dn
ba dIm yu frong nn fang cua su fng
fruong o ng A.
U Tbm but tai kboan cang /ai /on,
Juoc tai tro boi cac ngu6n c6n ngn han,
dua nn kInh f ng A vao fnh fh
dao In baf ngo.
Tu do hoa fhI fruo ng fa I chnh
frong nuoc fhIu su dIu chnh va gIam
saf tbn trong tbcb bop Ja tao Jicu
kicn cbo cac ngn bang va cng fy nhan
cac khoan vay khng duoc bao hIm fu
nuoc ngoaI va khIn ho d bI fn fhuong
fruoc nhung bIn dng baf ngo v fIn
f.
U Ca c c6ng ty, Jo tbic u m6 t tbi
truong trai pbicu ca c6 pbicu pbat tricn
foan dIn, da vay ngan hang qua nhIu
d nhm mo rng cng vIc kInh doanh
mf cach nhanh chong, va fro fhanh
cac cng fy co fy I no cao. Chnh dIu
nay khIn ho bI fn fhuong fruoc su
fng IaI suaf.
KhI cac fhI fruong fro nn Io ngaI
v kha nng bn vung cua fy gIa hI doaI
c dInh cua ThaI Ian, cac dong vn dau
fu vao da chay nguoc ra. CIa frI faI san
fuf xung - dc bIf Ia baf dng san va
vn c phan - va baf fhan bIn vong xoay
In fhanh vong xoay xung. CIa frI faI san
suf gIam da Iam gIam cua caI va fao ra
nhung khoan I frn bang can dI faI san
cua cac cng fy faI chnh, nhu cau gIam,
cac fhI fruong fhu hep IaI khIn dong vn
ruf ra ao af. Nhung khoan fIn chay foan
Ioan d fm mf noI an nau an foan khIn
fnh fh cang fro nn fI f hon.
Tha ch th c chnh: Phu c h i la i s
tng tr ng
Ngay nay, fhach fhuc chnh Ia khI
phuc IaI su fng fruong bn vung va cng
bng frong khu vuc. Co ba yu f hnh
fhanh nn nn fang cua chIn Iuoc nay.
Tbuc bicn cac cu6c cai cacb cc mt
co cu Jc kb6i pbuc su tng truong kinb
tc Jat cbt /uong cao. Cacb Juy nbt Jc
Jao nguoc tnb trang mt tbu nhap cua
nguoI ngheo o cac nuoc Ia phuc hI IaI su
fng fruong kInh f. Nhung chnh chaf
Iuo ng cu a su fng fruo ng mo I Ia quan
frong. Nu su fng fruong nay khng dam
bao su bn vung v mI fruong, khng fnh
dn IoI ch cua nguoI ngheo, hoc khng
foan dIn boI v fhIu cac nn bang v co
cau fh su phuc hI se khng daf duoc
nhung kf qua nhu da hua hen. Iu fIn
quyf Ia phaI khoI day IaI nhu cau. Cac
hoaf dng xuaf khau dang fng cham boI
cac nuoc Iang gIng cung dang frong fnh
frang suy fhoaI, dau fu fh khng n dInh
do su maf kha nng fra no co fnh h fhng
cua cac ngan hang va khu vuc cng fy, su
gIam suf v fhu nhap va cua caI da Iam
gIam nhu cau fIu dung. TaI IndnsIa,
Han Quc, va ThaI Ian, uoc fnh co dn
20-65% cac cng fy co I vuof qua vn c
phan. Cac cng fy maf kha nng fra no,
no nhIu khng fh fra duoc cac mon no
cu a mnh. o va y, ca c khoa n cho vay
khng sInh IoI faI nhung nuoc nay uoc fnh
In dn 20-40% Tnh frang nay da fao ra
mf su fu suy gIam hn fuc fheo vong xoay
frn c: su suy fhoaI buc cac cng fy phaI
fr hoan hay vI pham nghIa vu fhanh foan
dI voI ngan hang, va, khI s Iuong cac
khoan vay khng hIu qua fng In, dong
fIn mf cua cac ngan hang bI chn IaI,
buc cac ngan hang phaI ky kf cac khoan
vay moI cho cac cng fy maf kha nng
fhanh foan va fham ch dI vay fhm d
fng Iuong fIn mf, do do cang Iam su
suy fhoaI fro nn fram frong. V vay, bao
cao nay fap frung vao cac caI cach v mf
co cau nhm phuc hI nhu cau mf cach
bn vung: fng cuong chI fIu cho qua
frnh co cau IaI faI chnh va cng fy, fhIf
Iap mf khun kh ff hon cho vIc dIu
hanh faI chnh va cng fy, nang cao quan
Iy khu vuc nha nuoc va caI fhIn chnh
sach v mI fruong. Ch co fIn frIn dua
frn su kf hop cua nhung nI dung cng
vIc nu frn moI gIup cho cac nuoc co
fh dam bao rng fng fruong se mang
fnh bn vung va voI chaf Iuong cao.
Thu haI, da m ba o cho ca c nho m
nguoI co fhu nhap fhap duoc bao v frong
xiv
suf cu6c kbung boang ca sau Jo buong
/oi tu su pbuc b6i kinb tc. Gia su frong ba
nm foI, san Iuong gIam IIn fuc 10% va
phan ph I fhu nha p gIa m 10%, fh s
nguo I nghe o fa I IndnsIa, Tha I Ian,
MaIaIsIa va PhIIIppIn co fh fng gap dI
- fu khoang 40 frIu In dn hon 90 frIu.
ay Ia mf dIu kho co fh xay ra, nhung
van Ia mf phuong an co fh xay ra, va
cang nhan manh fam quan frong cua vIc
phuc hI su fng fruong. ao cao nay dua
ra chuong frnh nghI su cho cac chnh sach
faI chnh v nguoI ngheo, goI y nhung cach
d duy fr fhu nhap cua nguoI ngheo va
fap frung vao vIc nang cao cac dIch vu
xa hI gIup gIam nhe nhung hau qua xau
nha f cu a cu c suy fhoa I d I vo I nguo I
ngheo. Cac caI cach frong h fhng fro cap
huu fr, fhI fruong Iao dng va gIao duc
co fh gIup dua cac nhom nguoI co fhu
nhap fhap vao con duong phaf frIn kInh
f bn vung.
CuI cung, cng dng fh gIoI can
phaI Iam nhung g co fh d khI phuc IaI
cac dong vn quc f. Cac nuoc frong khu
vuc dang phaI fraI qua mf bIn dI Ion
v ngun vn cua khu vuc fu nhan. Cac
chnh sach frong nuoc nhm Iay IaI nIm
fIn cua cac nha dau fu chnh Ia dIu kIn
can fhIf d fng cuong ngun vn fu khu
vuc fu nhan. VoI cac chnh sach phu hop,
mf n Iuc kIp fhoI nhm huy dng fhm
ngun faI chnh se Iam gIam dI ap Iuc dI
voI muc fIu dung frong khu vuc va fhuc
day fng fruong. Nu huy dng fhm duoc
10 fy !S fu ngun vn bn ngoaI va
ngun vn nay duoc su dung d fao ra cac
khuyn khch v mf faI chnh, fh no se
dem IaI mf dng Iuc manh me cho su fng
fruong. Nu mf vaI khoan chI duoc danh
cho nhom nguoI co fhu nhap fhap fh no
se Iam nhe bof fac haI cua con sf khung
hoang. ao cao nay khng fap frung vao
co ch huy dng faI chnh cu fh mf cuc
frao dI da duoc bIf dn o moI noI, fuy
nhIn, dIu fhIf yu Ia phaI dI mf voI
fhach fhuc nay mf cach fhng fhn.
Nhn v tng lai
Su phuc hI o ng A co ve Iau hon
so voI MhIc va achenfIna frong gIaI doan
1994-1995 do van d maf kha nng fhanh
foan cua ngan hang va cng fy va v fnh
frang suy fhoaI cua foan khu vuc, k ca
Nhaf an. Mc du co su h fro nhaf dInh
cua nn kInh f foan cau, nhung nhung
su c o Nga va o nhung fhI fruong faI chnh
fh gIoI vao nhung fhang gan day da co
bIu hIn dang ngaI foI muc nhung dIm
dang sang cung co fh mo dan. Nhung
fran Iuf o Trung Quc gan day co anh
huong dn frIn vong cua khu vuc. Mf
nn kInh f foan cau fng fruong co Ie se
Ia yu f quan frong nhaf dI voI su phuc
hI cua ng A. Tuy nhIn, nguoI fa co
fh d bI quan qua muc v fuong IaI cua
khu vuc nay. NhIu nuoc frong khu vuc
dang chuyn dI nhanh chong nhm ban
hanh nhung chnh sach moI va chap nhan
cac cach Iam n moI, mInh bach hon. Ho
fo ra sn sang hoaf dng fch cuc vuof bac,
hy sInh quyn IoI ngay nay cho maI sau.
Hay cu xem fy I fIf kIm cao van dang
fIp fuc dIn ra cua khu vuc fh ro. Nu
fc d caI cach duoc day nhanh va nu
cng dng fh gIoI dap ung mf cach fch
cuc fh khu vuc nay chng bao Iau se fIn
frn con duong phuc hI.
1
Cu6c kbung boang 6ng A.
M6t cacb nbn kbai quat
Chuong m l
Sau ba fhap ky phaf frIn vuof bac, kInh f cac nuoc ng A
da roI vao fnh frang dang Io ngaI. Cac nn kInh f da mf fhoI phaf
daf nhu ThaI Ian, Han Quc, IndnsIa va MaIaIsIa se suy gIam
frong nm nay. SIngapo, Hng Cng |Trung Quc) va aI Ioan, voI
h fhng faI chnh manh, co Iuong du fru ngoaI f cao, cho dn nay
da franh duoc nhung hau qua fI f nhaf do anh huong Iay Ian cua
cuc khung hoang fu cac nuoc khac, nhung fhI fruong xuaf khau va
hoaf dng kInh doanh du bI fhu hep. Cac nn kInh f chuyn dI,
duoc bao h cuc b nho cac faI khoan vn nua dong nua mo va fy I
Giua tbang Muoi, anb 8ugiyanto, 21 tu6i, con Jang /ao J6ng tai
m6t c6ng truong o Jakarta. 8au tbang truoc Jo, anb tu /ang Banjarjo o
trung Jaca Ja toi tbu J6 trcn m6t cbuycn xc buyt cbay su6t Jcm. (Trcn
truycn bnb tby cicc kicm ticn o Jakarta kba Jc Jang. Mc Ju, tu b6i Jo
ticn Ja tro ncn kban bicm. Cu6c kbung boang tai cbnb o |nJ6ncsia Ja
kbicn nbicu Ju an xy Jung pbai tam ngung. Do cicc /am moi kban
bicm, 8ugiyanto pbai tro cc nba o Banjarjo cao Ju tbang Muoi m6t ca
anb nbn ra rng tboc /ua cua cba mnb cung Ja can kict. Tboi tict kb6
ban nbicu tbang kbicn J6ng ru6ng kb6 nut kbp noi. Kb6ng co cicc /am,
kb6ng co mua, kb6ng co /6i tboat. 8u6t ngay, 8ugiyanto kb6ng co cicc g
ngoai cicc ng6i cbo trcn cbicc xc m6 t6 coi by cong co nguoi tbuc cbo Jc
kicm cbut t ticn. Nbung t nguoi tbuc. Dn /ang mu6n Janb ticn Jc mua
nuoc Jung cbo sinb boat. - Margot Cobcn, t nuoc kb6ng may mn,
Tap cb Far Eastcrn Economic Rccicu, ngay 26 tbang Muoi bai 1007.
2 ng A: Con duong dan dn phuc hI
fhap cua no ngn han frn Iuong du fru,
da phaI duong dau voI nhIu fhach fhuc
IIn quan fo I kha nng suy gIa m xua f
khau va suy gIam dong vn fu ngoaI vao.
Cac nn kInh f nho hon, fu Mng C foI
PhIgI, cung bI fac dng manh cua con bao
faI chnh xung quanh. Nn kInh f quc
dao SoIomon co fh bI suy gIam 10% hoc
nhIu hon frong nm 1998.
Cuc khung hoang faI chnh va fIn
f da nhanh chong chuyn fhanh mf cuc
khung hoang xa hI. Truoc day, kInh f
phaf frIn n dInh da fao nn fang cho
cuc sng cua nguoI ngheo va fhay fh cho
mf h fhng chnh fhng v bao fro xa
hI. Ngay nay, nhung dIu do da IuI vao
qua khu. Thaf nghIp gIa fng. Iuong
fhuc f cua nguoI Iao dng co fhu nhap
fhap o fhanh fhI gIam dang k, va o nhIu
fhanh ph Ion frong khu vuc, co raf nhIu
nguoI Iao dng mong kIm duoc vIc Iam
d fn faI. Iam phaf fng co fh Iam cho
vIc phan phI fhu nhap fro nn fI f hon
va Iam gIam hon nua fIn Iuong fhuc f
cua nhom nguoI co fhu nhap fhap. Han
han cung Iam cho fnh hnh fhm fI f.
Phan Ion dIn fch daf daI mau mo cua
khu vuc bI kh han, nuf ne, khIn cho nng
dan kho franh fhu duoc IoI fh ma gIa
Iuong fhuc cao fao cho ho. Phu nu va fre
em ngheo Ia nhung nguoI dau fIn phaI
dI dau voI nhung gay go, fhach fhuc cua
cuc sng do fac dng cua vIc gIam fhu
nhap nay. Cung nhu vay, o mf s nuoc,
ap Iuc kInh f da fhI bung In nhung dInh
kIn xa hI fIm fang dI voI nhung nguoI
fhIu s va nhung nguoI nhap cu. Nhung
fac dng nay khng ch gIoI han o fang
Iop dan ngheo. ng fIn maf gIa va su
sup d cua fhI fruong vn c phan da Iam
fIu bIn maf cac khoan fIn fIf kIm cua
fang Iop frung Iuu va nhung nguoI moI
phaf In. CIa frI vn c phan frong khu
vuc bI gIam hon 400 fy !S, k fu ngay 2
fhang ay 1997. Trong khI do, nhung n
Iuc caI fhIn chaf Iuong cuc sng cua cac
fang Iop dan cu o cac nuoc ng A fhng
qua dau fu manh me hon vao cac IInh vuc
nhu mI fruong va xa hI phaI fam ngung
IaI.
Nhung dau hIu v su n dInh faI
chnh moI, co fh Ia mong manh, dang
xuaf hIn o bn frong nm quc gIa chau
A chIu fac dng cua khung hoang |Han
Quc, PhIIIppIn, MaIaIsIa va ThaI Ian).
KInh f PhIIIppIn da dung vung fruoc cuc
khung hoang va fh hIn suc sng dang
ngac nhIn. Sau su sup d h fhng faI
chnh, ThaI Ian va Han Quc da dan khI
phuc gIa frI dng fIn va b sung Iuong
du fru ngoaI f quc gIa. IndnsIa van
con dang n Iuc d fhIf Iap su n dInh
fung phan. Tuy nhIn, phuc hI kInh f
nhu nguoI fa hy vong som daf duoc van
con Ia muc fIu xa voI. Trong khI frIn
vong phuc hI Ia chua chc chn fh ro
rang Ia nhung fhay dI dIn ra do su kIn
nm 1997 cung fuong fu nhu nhung dI
fhay dIn ra boI cuc khung hoang no o
ca c nuo c My IafInh frong nhu ng nm
1980. M c da u fha f nghI p o ng A
khng fram frong foI muc nhu o mf s
nuoc My IafInh, nhung nhung nguoI co
muc sng ch frn muc ngheo kh IaI Ion
hon nhIu, v vay baf cu mf su suy fhoaI
fIp fheo nao cung co fh Iam cho cuc sng
cua ho fro nn kho khn hon. Hon fh nua,
cu sc suy fhoaI dI voI fang Iop frung Iuu
da dIn ra nhu no da fung xay ra sau gIaI
doan hung fhInh cua nn kInh f frong
IIch su IoaI nguoI, se raf sau rng. CIaI
doan cuI cua fh ky XX dI voI ng A
dang fhay dI cach fhuc fIn hanh kInh
doanh, cach phan b cac ngun Iuc va cach
fhuc dIu hanh kInh f, va frong mf s
fruong hop, dIu hanh chnh frI cua cac
quc gIa.
NghIn cuu nay se xem xef nhung
fhay dI noI frn va fap frung vao cac van
d IIn quan foI chnh sach phuc hI kInh
f bn vung. NghIn cuu nay se phan anh
frung fhuc fnh hnh cua khu vuc, bao cao
v fIn d nhung fhay dI Ion dIn ra frong
nm fruoc va phan fch nhung fn faI can
khc phuc d khI phuc nn kInh f phaf
frIn bn vung. Tuy nhIn, cac nuoc frong
khu vuc khng fh haI Iong voI fc d fng
fruong ch keo daI frong mf fhoI gIan
ngn ma mong mun fIp fuc daf duoc fc
d fng fruong cao nhu da fung daf duoc
3 Cuc khung hoang ng A: Mf cach nhn khaI quaf
frong ba fhap ky qua. Cac chuong fIp fheo
se dI vao nhung chnh sach nay. Chuong
nay xem xef nhung fhanh fuu da daf duoc
frong qua khu va nguyn nhan cua cuc
khung hoang.
Li u i u ky di u la co th c khng?
Nhung fhanh fuu fo Ion v phuc IoI
ma cac nuoc ng A daf duoc frong haI
fhap ky qua Ia dIu khng phaI ban caI.
Tnh fra ng nghe o kh da gIa m xu ng
khng ch fheo chIu rng |con s nguoI
ngheo) ma con fheo chIu sau |muc d
ngheo). TuI fho frung bnh khI moI sInh,
fy I fu vong cua fre so sInh va cac ch bao
v nguoI bIf doc, bIf vIf da duoc caI fhIn
qua fung nm, fao nn nhung buoc caI
fhIn fhuc su frong doI sng nhan dan.
Khu vuc nay da fhanh cng frong qua
frnh chuyn su fng fruong cao va n
dInh sang nang cao muc sng cho nguoI
dan. So dI nhu vay Ia v fng fruong - duoc
h fro boI cac dIch vu xa hI frn dIn rng
- da fao ra cng n vIc Iam cho nguoI
ngheo va nhIu co hI fng nng suaf Iao
dng. Iu ky dIu Ia co fhuc va co fh cam
nhan duoc.
S nguoI sng frong canh ngheo kh
o khu vuc nay da gIam xung mf nua
frong vong 20 nm qua. Iu d 1.1. cho
chung fa fhay s Iuong nguoI ngheo co muc
sng fhap hon muc ngheo kh quc f
|1usd/ngay)
1
da gIam fu 720 frIu nguoI
xung con 350 frIu nguoI. Hon fh nua,
fc d gIam fy I nguoI ngheo da fng
nhanh frong fhap ky qua: fng s nguoI
ngheo gIam 27% gIaI doan 1975-1985 va
gIam fhm 34% gIaI doan 1985-1995. Tc
d gIam ngheo kh da dIn ra nhanh hon
o baf cu khu vuc dang phaf frIn nao frn
fh gIoI, va kf qua Ia, fy I nguoI ngheo o
khu vuc ng A frong fng s nguoI ngheo
frn fh gIoI da gIam xung. Nu vao fhoI
dIm nm 1975, co sau frong s 10 nuoc
ng A bI xp vao cac nuoc ngheo kh
fuyf dI fh foI nm 1995 ch con haI frong
s 10 nuoc noI frn bI xp vao dIn nay.
Ngay frong pham vI khu vuc ng
A, muc d ngheo va fy I gIam doI ngheo o
cac nuoc khac nhau cung khac nhau. Nm
1975, ch fnh rIng s nguo I nghe o o
Trung Quc va IndnsIa da chIm 92%
fng s nguoI ngheo frong khu vuc, chu
yu Ia do haI nuoc co s dan dng nhaf.
Tuy nhIn, fu nm 1975 o haI nuoc nay,
fnh frang ngheo kh da gIam mf fy I
dang k, 82% o IndnsIa va 63% o Trung
Qu c. No I chnh xa c hon, fnh fheo s
fuyf dI fh s nguoI ngheo da gIam xung
m f nu a o Trung Qu c va ga n 3/4 o
IndnsIa |nu fnh fheo fy I phan frm
frn dau nguoI fh fy I nay Ia 64,3% nm
1975 va gIam xung 11,4% nm 1995). ToI
nm 1995, s nguoI ngheo o haI nuoc nay
chIm 84% fng s nguoI ngheo frong khu
vuc. Mc dau nhung fhanh fuu daf duoc
cua IndnsIa Ia dang k nhung MaIaIsIa
IaI Ia nuoc co fy I gIam cao nhaf frong
nhung nm fu 1975 foI 1995 |gIam 95%,
fu 17,4% xung duoI 1%) va ThaI Ian Ia
nuoc dung fhu haI |gIam 90%, fu 8,1%
xung duoI 1%).
Nhung fhanh fuu nay daf duoc Ia
nho su fng fruo ng kInh f cao frong
nhung nm vua qua. Mf s yu f nm
pha sau su fng fruong nay. o Ia chnh
phu nhn chung da:
uy fr Iam phaf o muc fhap va fy gIa
hI doaI co suc canh franh fhng qua
Ngu n: Ngn ha ng Th gi i 1997, i u ky di u cu a mo i ng i?
BI U 1.1
mf s chnh sach kInh f vI m bao
fhu.
a u fu va o ngu n nhan Iu c fhng qua
cac khoan chI fIu cng cng v gIao
duc.
Khuyn khch fIf kIm o muc cao bng
cach duy fr fy I IaI suaf fhuc duong
va bao v co hIu qua cac khoan fIn
guI o cac f chuc faI chnh2.
Ha n ch nhu ng me o mo v gIa ca .
Khuy n khch fI p fhu cng ngh mo I
va hIn daI fu nuoc ngoaI.
Tra nh da nh fhu nga m va nhu ng
fhanh kIn khac khng co IoI cho nng
nghIp.
Mf s nghIn cuu da khng dInh
rng, fy I fIf kIm cao, dau fu vao ngun
nhan Iuc va cac chnh sach n dInh kInh
f vI m Ia nhung yu f quyf dInh cua
su fng fruong
3
.
Ta i sao ng A la i i xu ng?
VoI nhung fhanh fuu kInh f va xa
hI nI baf nhu fh fh vIc suy gIam fheo
vong xoay dI xung baf ngo o ca nm nuoc
ng A Ia raf dang kInh ngac. Mf vaI van
d v co cau da duoc chu y va phan fch
nhIu fruoc khI dng baf |ThaI Ian) sup
d vao fhang ay 1997. Vay fh IIu cac
van d v co cau nay cuI cung co dan dn
su kIf qu cua m hnh ng A gIng nhu
m hnh fhay fh nhap khau o cac nuoc
My IafInh da hoan foan kIf qu frong
fha p ky khu ng hoa ng cu a nhu ng nm
1980 hay khng7 Hay cuc khung hoang
o ng A Ia kf qua cua nhung saI Iam
kInh f vI m ngn han va con hoang Ioan
faI chnh - mf dang cua faI nan faI chnh
- vI m7
Tng fruong nhanh, d fhI hoa va
cng nghIp hoa da Iam xuaf hIn nhIu
van d moI va kho khn dI voI phaf frIn
fruoc khI xay ra khung hoang. Nhung van
d nay nm frong ba kha canh: Thu nhaf,
fng fruong nhanh frong dIu kIn fhIu
cac fhI fruong faI chnh va fhI fruong vn
du manh va co su fham gIa rng raI cua
chnh phu, Iam cho cac khu vuc faI chnh
va cac fap doan fhuong phaI dau fu daI
han bng ngun vn vay no ngn han
|dIu nay se duoc fhao Iuan o duoI). Thu
haI, fng fruong kInh f huy hoaI cac co
ch bao v fruyn fhng dI voI nguoI fhaf
nghIp, nguoI m dau va nguoI gIa. ng
A da dua vao fy I fIf kIm ca nhan o muc
cao va cac mI rang buc gIa dnh d chm
Io cho cha me, ng ba cua ho, dng fhoI
dua vao chnh su fng fruong d Iam caI
phao cho fhI fruong Iao dng. Tng fruong
ngay cang doI hoI Iuc Iuong Iao dng phaI
Iuu dng, dan dn fnh frang dI cu, mo
rng quy m fIu dung ca nhan, gay ra ap
Iuc cng fhng dI voI nhung cach fhuc
fruyn fhng frong qua frnh gIaI quyf
cac van d xa hI o cac nuoc dang chuyn
dI nhu Trung Quc va VIf Nam, su mo
rng va phaf frIn cua cac fhI fruong da
gay ra ap Iuc dI voI h fhng phuc IoI cua
cac xa va cua cac doanh nghIp nha nuoc.
O nhung nuoc gIau co nhaf, bao dam vIc
Iam suf doI frong khu vuc cng fy dang
ngay cang fro nn Iac hau do nhu cau cua
nn kInh f hIn daI doI hoI phaI fhay dI
nhanh chong va fnh IInh hoaf cao. Thu
ba, mf su yu kem fhuc IoaI khac phaf
sInh fu vIc khaI fhac cac ngun Iuc quc
gIa, dc bIf Ia rung. Tng fruong kInh f
o ng Nam A duoc fhuc day mf phan
boI vIc khaI fhac g rung, cac ngun fhuy
san mf cach qua dang va su Iang ph
frong nng nghIp. Mc dau vIc fnh foan
fhu nhap quc gIa Ia raf kho khI fnh foI
cac fhIf haI v mI fruong, nhung mf s
uoc fnh cho rng muc fng fruong fng
san pham quc nI |CP) cua MaIaIsIa se
co fh gIam dI xap x 20% nu chI du d
bu dp IaI cho mI fruong.
Mc dau vay, chung fa khng co
nhIu bng chung d chung mInh rng
ch rIng nhung van d phaf frIn daI han
k frn da du d Iam cham IaI qua frnh
fng fruong, IaI cang khng fh df ngf
quay nguoc chIu qua frnh fng fruong.
Tng nng suaf Iao dng nhn chung cung
ch frong gIoI han fhng fhuong cua cac
nuoc dang phaf frIn
4
. Nu Iap Iuan nhu
vay fh dIu ky dIu cung chng co g Ia
dIu ky. Tng fruong kInh f nhanh chong
o ng A so voI cac nuoc khac co duoc Ia
do nhung hy sInh - duoc fh hIn o fy I
fIf kIm raf cao, Iam vIc chm ch - fh
hIn o su fng vof fy I fham gIa cua Iuc
Iuong Iao dng, va dau fu vao gIao duc -
fh hIn o frnh d ky nng cua Iuc Iuong
Iao dng. Nng suaf Iao dng fu ban fhan
no khng quan frong bng vIc fng fhu
nhap bnh quan dau nguoI, du bng baf
ky cach nao, va don gIan Ia ng A da vuof
frI hon cac khu vuc khac frn fh gIoI
bng bIn phap day y nghIa nay.
Tham ch nu fy suaf hoan vn frn
dau fu rf cuc gIam fh cau hoI df ra Ia
khI nao va IIu rng nhu fh co du gay
nn su suy fhoaI manh me, fham ch gay
nn khung hoang hay khng. KhI so sanh
voI m hnh SoIov fruyn fhng fh fhay
rng su phaf frIn kInh f o ng A da
vuof qua nhung du doan o hau hf cac
quc gIa |xem hp 1.1). Hon fh nua, baf
cu su suy gIam fng fruong nao gn voI
fy suaf hoan vn gIam dan fh cung phaI
Ia khI da buoc vao hn fh ky XXI, chu
khng pha I o gIu a nhu ng nm 1990.
Ngun gc chnh cua cuc khung hoang
se phaI fm o dau do.
S xu t hi n kha nng d b t n
thng c c u
a dng Iuc fac dng qua IaI da dua
mf s nuoc frong khu vuc, frong do phaI
k dn ThaI Ian, Han Quc va IndnsIa,
dn ch bI fn fhuong boI cac cu sc fu bn
ngoaI: kha nng fhu huf vn cua fu nhan
fng, dc bIf Ia vn ngn han. S vn nay
Iun fm kIm nhung noI dau fu d co IoI
nhuan cao hon; cac chnh sach kInh f vI
m da cho phep dua vn fu ngoaI vao d
nap nng Iuong cho su bung n v fn
dung; va fhI fruong faI chnh moI duoc fu
do hoa song chua duoc dIu fIf du da fng
In nhanh chong. uc franh fng fh co
fh duoc hnh dung nhu sau: vn fu fhI
fruo ng v n frn foa n ca u, fhuo ng Ia
khng IIn fuc va vuof qua gIoI han hop
Iy, fac dng qua IaI voI h fhng faI chnh
duoc quan Iy kem frong nuoc duoc dua vao
cac nuoc nay d mo rng vn fn dung
frong nuoc. Iu nay, fu fhan no da duoc
bc I frong vIc gIa faI san bI fhI phng
In, dc bIf o ThaI Ian, va da Iam fng
fhm s no qua Ion cua cac hang vn da
co mf fy I vn vay qua cao, Iam cho khu
vuc fro nn khng duoc che chn fruoc
nhung cu sc fu bn ngoaI do cac nha dau
fu fhay dI ky vong cua ho dI voI vIc dau
fu vao khu vuc nay.
V n lun co s n
Qua frnh foa n ca u hoa ca c fhI
fruo ng fa I chnh da dI n ra vo I f c d
chong mf. Ch fnh rIng gIaI doan 1990-
1997, vn fu nhan duoc dua vao cac nuoc
dang phaf frIn da fng hon 5 Ian, fu 42
frIu !S nm 1990 foI 256 frIu !S
nm 1997. Trong khI fhuong maI fh gIoI
ch fng gan 5%/nm, fh dong vn fu nhan
fng gan 30%/nm. Nhung hnh fhuc huy
dng vn nhanh chong nhaf nhu vay no
fu cac ngan hang fhuong maI va dau fu
gIan fIp chnh Ia nhung yu f fao nn
fc d fng fruong cao frn v Iung vn.
Khuyn khch mo rng fhI fruong
vn Ia su fm kIm rao rIf mf fy suaf
hoan vn frn dau fu cao hon. Nhung fhI
fruong moI nI In da bung n va hua
a. S b
Ngu n: H th ng ba o ca o n cu a Ngn ha ng Th gi i
Ngu n v n t nhn cho ca c n c ang pha t tri n vay
a tng vo t
BI U 1.2
hen mf muc IoI nhuan cao hon so voI vIc
dau fu vao cac nuoc phaf frIn. Cac ngan
hang va f chuc fn dung, fhuong bI vuong
vao nhung fhI fruong nI dIa co fnh canh
franh cao va fng fruong cham, da nhn
ra fh gIoI bn ngoaI, sang Ioc d fm kIm
co hI dau fu.
Chnh su fhanh cng cua ng A
da khIn cho no fro fhanh dIa dIm Iy
fuong va su kf hop cua cac yu f nhu
muc fng fruong nhanh, fy I no fhap va
quan Iy ff kInh f vI m da fhu huf vn
dau fu nuoc ngoaI fua nhu mf fhanh nam
cham vay.
T v n u t t bn ngoa i t i s bu ng n
tn du ng: Kinh t v m va chnh sa ch ty
gia h i oa i
Chnh sach kInh f vI m o khu vuc
ng A du khng chu dInh cu ng da
khuyn khch cac f chuc fu nhan nm IoI
fh cua vIc d dang fIp can voI cac ngun
vn fu bn ngoaI. Cac dong vn nay da
duoc dung d faI fro cho cuc bung n fn
du ng o frong nuo c. Ca c nuo c nhu
IndnsIa, Han Quc, MaIaIsIa va ThaI
Ian da fraI qua su gIa fng nhanh chong
nhu cau frong nuoc. Tng hop cac chnh
sach kInh f vI m duoc su dung d dI
pho voI nhung ap Iuc qua nong va cac dong
vn d vao frong nhung nm 1990 Iam
fng suc huf dI voI Iuong vn dau fu hon
nua vao cac nuoc nay, dc bIf Ia su fch
fu cac khoan no ngn han dI voI nuoc
ngoaI phaI fra. Tuy nhIn, chnh sach fhf
chf fIn f nhm IoaI bo anh huong cua
dong vn vao va mo rng fn dung da Iam
fng IaI suaf frong nuoc cung nhu fao ra
su chnh Ich v IaI suaf gIua frong va
ngoaI nuoc va v fh da v fnh khuyn
khch cac nha dau fu vay vn fu nuoc
ngoaI d dau fu vao frong nuoc. Tu cuI
nhung nm 1980, xef v phuong dIn faI
chnh, nhn chung chnh phu cua cac nuoc
frong khu vuc Iun co bI fhu ngan sach,
nhung ho cung chua quen su dung co hIu
qua chnh sach faI chnh nhu Ia mf cng
cu kInh f vI m. Trong khI chnh sach faI
chnh o phan Ion cac quc gIa ng A van
con raf bao fhu xef fheo y nghIa v co cau
frung han, fac dng faI chnh fIn f |fhay
dI co cau faI chnh) fro nn fch cuc faI
fhoI dIm khI nhung ap Iuc cau fng In
dI voI nn kInh f nay
5
.
Phan Ion cac nuoc fhuc HIp hI
cac quc gIa ng Nam A |ASAN) da
ap dung chnh sach neo danh nghIa bng
cach neo Iong dng fIn cua mnh vao
dng d Ia My frong fhoI gIan dan dn
khung hoang, va fhay dI fy gIa hI doaI
fhuc cua fhoI ky fruoc. Neo khng chnh
fhuc vao dng !S fao ra su chnh Ich
Ion v IaI suaf da khuyn khch Iung vn
fu bn ngoaI vao. IaI suaf danh nghIa ro
rang da khuyn khch vay vn bn ngoaI
ma khng can co bIn phap bao dam. Ty
gIa hI doaI can bng va fy gIa hI doaI
fhuc Iun cach bIf do mf mf Ia kha
nng canh franh, IoI nhuan doanh nghIp
gIam va mf khac Ia su fng gIa baf dng
san. Tuy nhIn, SIngapo va Hng Cng
|Trung Quc) Ia ngoaI I v co fhI fruong
Iao dng raf IInh hoaf va nng suaf Iao
dng cao. V fh su gn kf voI dng !S
o Hng Cng |Trung Quc) hay chnh sach
fIn f manh o SIngapo khng dan dn
chnh Ich fy gIa hI doaI fhuc. Mf yu
f khac Iam cho van d fro nn phuc fap
hon Ia frong nm 1996 dng yn Nhaf da
gIam gIa so voI dng !S, nghIa Ia nhung
dng fIn neo vao !S nay IaI maf dI ca
kha nng canh franh faI fhI fruong dng
yn vn raf quan frong. Nhung fac dng
quan frong nhaf fao ra boI cac chnh sach
nay chnh Ia su khuyn khch vIc vay vn
fu bn ngoaI. Cac chnh sach ngoaI hI
dong vaI fro raf quan frong frong vIc huy
dng cac dong vn. ng vIc gIam dI mI
Io nga I v ru I ro fy gIa , nguo I fa fha y
khng can fhIf phaI co nhung dng fhaI
bao hIm cho cac khoan fIn vay do, va
hon fh nua, nhung bIn dng frong pham
vI fuong dI hep cua fy gIa hI doaI da fao
nn mf khuynh huong fhIn v cac khoan
vay ngn han.
Tu nm 1994 dn 1997, Iung vn
fu nhan fhuc dI vao cac quc gIa ng A
da dong gop mf phan dang k vao muc
Trong m t ba i ba o r t co n t ng nm 1994, Paul
Krugman a thu hu t s chu y t i nh ng pha t hi n (sau o c
vi t tha nh sa ch) cu a m t s nha kinh t r ng s tng tr ng
ng A co c ph n l n la nh tng ca c y u t u va o hn
la tng hi u su t s du ng ca c y u t u va o c khai tha c.
Pha t hi n na y la ly do khi n cho ng ta xem ca c n n kinh t
ng A nh la t p h p cu a nh ng con h gi y ma ty l tng
tr ng cu a nh ng n c na y se suy thoa i khi b t u qua trnh
gia m d n ty su t hoa n v n. Li u co nh ng s ki n na o ch ng
minh cho quan i m na y khng?
S tch tu nhanh ca c y u t tng tr ng khng i
ke m v i s tng nng su t lao ng nhanh tng ng a ly gia i
m t ca ch lgch r ng t c tng tr ng cu i cu ng r i se pha i
suy gia m khi ty su t hoa n v n gia m d n. T t nhin, cu ho i
chu ch t la khi na o i u na y se xa y ra va gia m bao nhiu?
tra l i cu ho i na y, bi u d i y cho th y m c tng thu
nh p tnh trn u ng i va m c thu nh p tnh trn u ng i
nh a d oa n trong m hnh tng tr ng Solow, v i gia nh
r ng ty l tng nng su t toa n b ca c y u t sa n xu t o c
(TFP) a 1%/nm i v i lnnsia va Ha n Qu c. Thm va o
o m hnh c s du ng tnh toa n m c thu nh p v i gia
nh t c tng tr ng TFP, ty l ti t ki m va ty l tng tr ng
l c l ng lao ng la khng i va b ng v i m c trung bnh
trong giai oa n 1991 - 1995. Bi u bn g i y r ng, phu h p
vi le thng tnh, mt m hnh tng trng n gian, vn
ha nh chu y u b i s tch tu y u t sa n xu t va co m c tng
tr ng nng su t lao ng th p, chnh la m hnh tng tr ng
tng qua kh cu a ca c n c na y.
Bi u a cho th y gia tr GDP th c tnh trn m i
ng i lao ng va gia tr d tnh theo m hnh Solow, v i gia
nh r ng ty l tng tr ng TFP c nh la 1%/nm. Bi u
cu ng cho th y, theo ly thuy t, ty l tng tr ng co th hy vo ng
gia m theo th i gian khi xu t hi n hi n t ng ty su t hoa n v n
gia m d n. Tuy nhin, ty l tng tr ng gia m t t . Nh a ch
ro i vi nhng nc trong bang nay va ba nc khung
hoa ng kha c th ty su t hoa n v n gia m d n ch co th la m suy
gia m ty l tng tr ng khng a ng k trong khoa ng m t va i
nm t i so v i m c trung bnh t tr c n nay.
Nh ng tnh toa n na y ngu y g i v i nh ng s ki n
g n y ng A ? Cu c khu ng hoa ng ta i chnh, khng co n
nghi ng g n a, a a nh h ng t i tri n vo ng tng tr ng i
v i nh ng n c na y trong m t va i nm t i. Tuy nhin, m c
suy gia m ty l tng tr ng l n hn va nghim tro ng hn nhi u
so v i d tnh la k t qua cu a qua trnh gia m n thu n t c
tng tr ng nhanh cho ng do ty su t hoa n v n gia m d n. M c
d u nh ng Krugman a c p, y la m t c i m quan
tro ng v da i ha n, nhng no r t t lin quan t i s su p v
tng tr ng g n y.
M hnh Solow se no i g?
(Gia tr GDP/ng i lao ng)
V nh ng con h gi y va s tng nng su t
1960-1996 1997-2000 S kha c bi t
Th c
D oan
b i m
hnh
Solow
D oan
cua GEP
D oan
b i m
hnh
Solow GEP Solow
Innsia 3,5 4,1 - 0,1 4,1 - 3,6 0,0
Han qu c 5,9 5,5 0,4 4,3 - 5,5 - 1,2
Malaysia 3,7 4,4 1,5 4,2 - 2,2 - 0,2
Philippin 0,7 2,9 1,2 2,1 0,5 - 0,8
Tha i Lan 4,0 4,1 - 1,8 3,9 - 5,8 - 0,2
Nh ng d oa n cu a GEP l y t C p nh t Tri n vo ng kinh t th gi i
Ngu n: Nhn vin Ngn ha ng Th gi i
(Tc tng trng trung bnh GDP hang nm/ngi lao ng, %)
Ty sut hoan vn giam dn va cac thu pham khac
H P 1.1
fng fng gIa frI CP nhanh chong cua
nm nuoc ng A. NgoaI fru ThaI Ian,
noI ma dong vn fu nhan fhuc dI vao nm
1994 chIm 14,5% CP |xem bIu d 1.3).
ng A nhn chung da fhu huf gan
60% f ng Iu ng v n ng n ha n va o ca c
nuoc dang phaf frIn. ToI gIua nhung nm
1990, phan Ion vn fu nhan ngn han
duoc cac ngan hang Nhaf an, fheo chan
cac cng fy cua ho dau fu ra nuoc ngoaI,
dua vao Han Quc va cac nuoc ng Nam
A. Chau u cung som fheo sau d fm
kIm gf gao IoI nhuan o cac nuoc nay.
n nm 1996, Ngan hang Thanh foan
Quc f |IS) bao cao rng khoan cho vay
cua cac ngan hang fhuc ! Ia 318 fy
!S, cac ngan hang Nhaf Ia 261 fy !S
va cac ngan hang My Ia 46 fy !S |ao
cao frIn vong kInh f fh gIoI |WO), 7)
Iung vn dI vao nay da fao nn su
bung n fn dung o hau hf cac nuoc frong
khu vuc. TaI nm nuoc ng A, fng Iuong
fIn |M2) da fng foI fc d gan 20%/nm
frong gIaI doan 1996-1997. Ty I nay gan
gap 2 Ian fy I o Trung Quc, aI Ioan
|Trung Quc), Hng Cng |Trung Quc)
va SIngapo - cac quc gIa va Ianh fh sau
nay f bI anh huong boI nhung cuc fan
cng co fnh chaf dau co. Su bung n fn
dung, dn Iuof no, IaI dan dn vIc fng
gIa faI san fao ra hnh anh fy suaf hoan
vn dau fu cao. CIa baf dng san fng o
mu c haI con s fa I angkok, SeouI va
Jakarfa frong nm 1996. CIa faI san fng
Iam fng Iuong fIn ky quy faI ngan hang
va fng cac khoan cho vay. ng fhoI, chu
so huu cac faI san fhuc fang Iop frung
Iuu va fhuong Iuu da cam fhay chc chan
rI va fIu dung fhoaI maI hon. Tng fng
cau IaI khuyn khch vay no nuoc ngoaI
nhIu hon.
H th ng ta i chnh y u ke m d n t i u t
hi u qua th p va ru i ro qua cao
KhI dong vn dI vao fng fh chaf
Iuong cua frung gIan faI chnh quc f
ngay cang quan frong. au fu vao IInh
vuc co fy suaf hoan vn cao dI voI nhung
nguoI vay co d fn nhIm cao fh dong vn
dau fu nay se co fIm nng fhuc day fng
fruong kInh f o ng A. Tuy nhIn,
phan vn gIa fng cho dau fu duong nhu
co fy suaf hoan vn fhap hon. K fu sau
nm 1988, fheo nhu da m fa frong bIu
d 1.4, fy I gIa fng vn frn dau ra o ThaI
Ian va Han Quc, sau nhung dao dng
frong nhung fhap ky fruoc, da fng hang
nm.
Cac quc gIa ng A fIp nhan vn
nuoc ngoaI fruoc hf fhng qua h fhng
ngan hang frong nuoc hoc fhng qua cac
khoan vay fruc fIp cua cac cng fy fro
nn d bI fac dng hon so voI cac nuoc dua
chu yu vao dau fu fruc fIp cua nuoc
ngoaI
6
. Iu nay dc bIf dung dI voI
fruong hop cua ThaI Ian. Cac quyf dInh
fu nhan dan dn vIc fch fu qua muc cac
khoan no frong bang can dI faI san cua
cac f chuc faI chnh va cac fap doan phI
faI chnh, dc bIf Ia cac khoan no ngoaI
f ngn han vuof qua ngun ngoaI f co
fh co duoc su dung ngay. O mf vaI nuoc
ng A, vao cuI nhung nm 1980, cac
khoan no ngn han frong fng no nuoc
ngoaI da bf dau fng nhanh chong.
Iung vn vao va su bung n fn
dung da Iam fng nhanh kha nng anh
huong fheo haI huong. Mf mf, fy I no
ngn han frn du fru ngoaI f, s do fuong
dI v kha nng fhuc hIn nghIa vu fra
Lu ng v n t nhn nga y ca ng tr tha nh y u t quan tro ng
i v i ng A
Ngu n: Ba o ca o Ta i chnh Pha t tri n toa n c u cu a Ngn ha ng
Th gi i, 1998.
BI U 1.3
no cua mf quc gIa fu cac ngun faI san
co fh chuyn dI ngay fhanh fIn, da fng
nhanh chong fu nm 1994 foI 1997, ngoaI
fru IndnsIa, nuoc van Iun duy fr mf
fy I cao. Tnh foI fhang ay 1997, ba quc
gIa bI anh huong nhIu nhaf Ia Han Quc,
IndnsIa va ThaI Ian da co fy I no ngn
han frn Iuong du fru fng frn 150%.
MaIaIsIa va PhIIIppIn co kha hon dI chuf,
voI fy I duoI 100%. Tng fruong fn dung
duoc fh hIn o fy I fIn cung ung frn
du fru ngoaI f cao va haI yu f nay IIn
quan voI nhau, nhu fh hIn frong bIu
d 1.5. M f phe p fnh r ng hon v kha nng
bI fac dng Ia fy I fIn M2 frn du fru
ngoaI f da cho fhay fIm nng v mf cuc
chay dua mua fru ngoaI f cua mf nuoc
ap dung chnh sach fy gIa hI doaI c dInh
khI nIm fIn vao su n dInh cua dng nI
f maf dI. Cac quc gIa fhuc hIn kIm soaf
hI doaI va cac faI khoan vn f mo hon se
f bI fac dng hon do vIc chuyn fIn ra
nuoc ngoaI kho khn hon.
Cac nuoc khac nhau co quy m va
hnh fhuc no khac nhau. O ThaI Ian, cac
cng fy faI chnh va ngan hang duoc h
fro boI IaI suaf cuc fhap, cac khoan vay
chu y u duo c vay fhng qua ca c knh
chnh phu duoc fnh dua frn dng yn
Nhaf d dau fu vao baf dng san. Khoan
no ngoaI f fhuc cua cac f chuc faI chnh
fng fu muc fuong duong 6% fng fIn guI
frong nuo c nm 1990 In 1/3 va o nm
1996 |TrIn vong kInh f fh gIoI - CP,
1998). Ca c ngan ha ng Ha n Qu c cu ng
fng Iuong fIn vay fu nuoc ngoaI. Tuy
nhIn, o IndnsIa ca c fa p doa n Ia I Ia
nguoI dau fIn fhuc hIn vIc vay vn fu
cac ngun nuoc ngoaI, phan nhIu frong
s vn do dn fu cac dIa ch ngoaI khoI
vao
Co ba yu f kInh f vI m co fac
dung khuyn khch vay vn fu nuoc ngoaI.
Yu f fhu nhaf phaI k dn Ia bao hIm
ngam. Ty gIa hI doaI c dInh Ia mf v
du, da khIn cho cac f chuc faI chnh chap
nhan ruI ro o muc qua dang, bao gm ca
ruI ro ngoaI hI Ion, rI nhung ruI ro nay
IaI duoc chuyn qua cho cac phan con IaI
cua nn kInh f frong nuoc. Thu haI Ia chI
ph faI chnh frong nuoc cao va fhI fruong
bI phan Ie cung da fac dng fhm vao
dng co vay fIn fu nuoc ngoaI. Trong gIaI
doan 1991-1996, ThaI Ian Ia nuoc co muc
chI ph cho cac frung gIan faI chnh frong
nuoc chIm 28% fng muc IaI danh nghIa
cua dng baf ThaI. ChI ph vn frong nuoc
cao hon raf nhIu so voI chI ph dI vay fu
nuoc ngoaI, fham ch sau khI da fnh dn
ruI ro ngoaI hI fh cung ch Iam fng fhm
y dInh vay vn fu nuoc ngoaI. o vIc ch
cac fap doan Ion nhaf va co dIm xp hang
Ngu n: Ba o ca o Ta i chnh Pha t tri n toa n c u cu a Ngn ha ng
Th gi i, 1998.
BI U 1.4
fn nhIm cao nhaf moI fham nhap duoc
vao fhI fruong nuoc ngoaI cho nn nhung
fap doan va ngan hang nay da co duoc IoI
fh fhI fruong va, khng nghI ngo g nua,
ho da IoI dung kha nng fIp can duoc voI
cac Ianh fu chnh frI d bao v vI fr cua
mnh, Iam cho cac nha quan Iy cang fhay
kho khn hon khI c gng han ch vay vn
fu nuoc ngoaI xung mf muc d fhaf fhan
frong. Thu ba, vIc fao ra cac fhI fruong
faI chnh vay vn nuoc ngoaI Iam cho cac
fap doan frong nuoc co fh, do quy ch va
IoI fh v fhu, co duoc cac khoan vay voI
chI ph fhap hon so voI fhI fruong frong
nuoc. Tnh hnh nay cuc ky nghIm frong
o ThaI Ian.
Iu ng v n d va o h fh ng fa I
chnh cng fy da Iam fng d ruI ro do
nhung fhay dI baf ngo v IaI suaf hay fy
gIa hI doaI. Khu vuc doanh nghIp da
fng fruo ng nhanh cho ng frong nhI u
fhap ky fruoc frong bI canh fhI fruong
fraI phIu chua phaf frIn va dua qua
nhIu vao cac khoan vay ngan hang. ToI
cuI nm 1996, fy I vn vay frn vn gop
cua cac doanh nghIp Han Quc da vuof
qua 317%, gap 2 Ian so voI fy I nay o My
va gap 4 Ian o aI Ioan. 30 chaeboI |sIu
cng fy) hang dau cua Han Quc fham ch
con co fy I cao hon nua, bnh quan khoang
400% frong nm 1996. Tuong fu nhu vay,
ganh nng IaI suaf cua cac quc gIa ng
A raf cao. Nm 1995, Han Quc co fy I
IaI suaf frn doanh s cua faf ca cac fap
doan hoaf dng frong IInh vuc cng nghIp
ch fao Ia khoang 6%, so voI 2% cua aI
Ioan |Trung Quc) va 1% cua Nhaf an.
ay co fh Ia van d hoc bua dI voI cac
nha hoach dInh chnh sach kInh f vI m
khI khung hoang n ra: ho co fh su dung
bIn phap dIu chnh IaI suaf d duy fr
n dInh fy gIa hI doaI nhung voI caI gIa
Ia day khu vuc doanh nghIp vn da co fy
I vn vay frn vn gop raf cao vao fnh
frang hIm ngheo va han ch kha nng
fhanh khoan frong nuoc.
Xe f nguo c v qua khu , chu ng fa
cung fhay ro rang rng cac quy ch can
fhIf d quan Iy su hoa nhap faI chnh foan
cau da khng bf kIp voI Iung vn vao.
Cac bIn phap caI f fhIu fnh nhaf quan
va cac buoc fu do hoa fheo mf frnh fu
baf hop Iy da gop phan Iam fng fhm kha
nng d bI fn fhuong cua nn kInh f o
cac quc gIa nay. Chng han nhu quy ch
gIam saf va cap gIay phep cua cac ngan
hang fhuong maI o Han Quc da cho phep
cac nhom cng fy duoc so huu ca ngan
hang va cac fap doan ma ho dang cho vay
fIn. O IndnsIa, s Iuong cac ngan hang
fng nhanh chong va cac co quan gIam
saf danh qua f fhoI gIan kIm fra su frung
fhuc cua gIoI chu so huu va cac gIam dc
d IoaI fru nhung fruong hop nguoI xIn
vay khng co frIn vong hay co d ruI ro
gIan Ian cao duoc vay vn. O ThaI Ian,
quy m cac hoaf dng cua cac cng fy faI
chnh da fng manh vao nhung nm 1990
ma khng co nhung caI fhIn fuong xung
frong vIc quan Iy gIam saf cac cng fy
do. O mf vaI nuoc ng A, faI khoan vn
duoc fu do hoa. VIc guI vao va ruf vn ra
Ia kha don gIan va d dang dI voI cac nha
dau fu nuoc ngoaI. Tuy nhIn, cac nha
dau fu frong nuoc khng phaI Ia Iun co
co hI dau fu ra nuoc ngoaI va v fh khng
fh phan fan ruI ro cua ho. Tom IaI, o cac
nuoc frong khu vuc cac quy ch doI hoI
quan Iy fhan frong ruI ro fIn I, danh gIa
fn dung va bao cao faI chnh cng cng
Ngu n: BIS, IMF va GEF, 1998.
BI U 1.5
du khng du dap ung yu cau. Qua bom
hen gIo da duoc caI. VIc fng kha nng
Iuu chuyn vn foan cau da Iam cho mf
Iuong fIn vn khng I d vao cac nuoc
co f chuc quan Iy faI chnh yu kem va
fnh mInh bach raf han ch, cho vay fheo
quen bIf va nguoI cho vay nuoc ngoaI
fhIu fhan frong. Cac hnh fhuc bao Ianh
ngam hay bao Ianh cng khaI cua chnh
phu dI voI fy gIa hI doaI va mf s khoan
dau fu duoc chon Iua da Iam fng fhm
muc d bung n fn dung faI fhI fruong
nI dIa dn muc chnh sach knh f vI m
cung khng fh quan Iy duoc fnh hnh
nua. Cac nuoc ng A da chuc Iay ruI ro,
fu Iam cho mnh phaI dI mf voI nhung
cu sc fheo mf s cach fhuc sau:
Mo rng fham huf faI khoan vang IaI,
duoc faI fro boI cac khoan vay ngn
han, da day nn kInh f dn ch phaI
dI mf voI su dao dong df ngf cua
Iung vn dI vao.
Su yu kem frong khu vuc faI chnh
duoc dIu fIf yu kem da cho phep mo
rng vIc cho vay foI cac du an dau fu
co muc d ruI ro cao voI cac gIa frI faI
san duoc fhI phng In, fhuong Ia gIua
dng fIn vay voI ky dao han cac khoan
vay khng khop nhau, Iam cho cac f
chuc nay phaI dI mf voI ruI ro v fy
gIa hI doaI.
Cac fap doan, fhuong Ia co cac mI quan
h bn frong voI cac ngan hang va f
duoc khuyn khch su dung vn mf
cach co hIu qua, da fro nn co fy I
vn vay frn vn gop Ion hon khI co
duoc cac phuong an cap vn b sung
fu nuoc ngoaI, va v fh ho f phaI chIu
anh huong boI cac cu sc v IaI suaf.
Taf ca nhung dIu noI frn da df
cac nuoc nay vao fnh fh khung hoang
fIm nng co fh n baf cu Iuc nao khI ngoI
n duoc cham In.
Ngo i n
Su maf can bng kInh f vI m va
su yu kem cua khu vuc faI chnh fh hIn
ro nhaf frong fruong hop cua ThaI Ian:
fham huf faI khoan vang IaI In foI muc
raf cao, bng 8% frong fng CP va muc
fham huf do IaI duoc faI fro boI Iung fIn
vay ngn han fu bn ngoaI. Mf Iuong Ion
fIn fu bn ngoaI d vao va su bung n fn
dung huong dau fu chu yu vao baf dng
san fao ra mf con sf gIa v gIa baf dng
san. Khu vuc fu nhan da vay mf Iuong
Ion fIn fu nuoc ngoaI, franh fhu IoI hua
Ia co dam bao v fy gIa hI doaI, da khng
phong bI voI ruI ro v ngoaI hI. Cac f
chuc vay fIn cua ThaI Ian, ma phan Ion
Ia cac cng fy faI chnh duoc quan Iy yu
kem, da dau fu vao fhI fruong baf dng
san dang bung n. Vao gIua nhung nm
1990, mf nha dau fu co fh vay dng yn
Nhaf voI IaI suaf gan nhu bng khng va
da u fu va o ca c foa nha cho c fro I o
angkok ma ho hy vong se cho fy suaf
hoan vn hang nm Ia 20%.
Nm 1996, fng fruong xuaf khau
bI chung IaI. Sau fhoI ky fng fruong 20qo
vao nm 1995, xuaf khau fhuc su da gIam
bof 1% nm 1996. Mc dau xuaf khau cua
faf ca cac nuoc ng A da chung IaI phu
hop voI xu fh gIam dan cau cua fh gIoI,
nhung ThaI Ian Ia nuoc bI fac dng manh
nhaf. Tac dng nay Ia kf qua cua ba yu
f: maf fnh canh franh v fIn cng Iao
dng cung voI su In gIa cua dng fIn;
nhu cau dI voI san pham hang hoa cua
ThaI Ian, dc bIf Ia hang dIn fu, gIam
manh frn fhI fruong fh gIoI; va boI v su
fng fruong frn cac fhI fruong cua ThaI
Ian, dc bIf Ia fhI fruong Nhaf an, da
gIam manh me. Cung Iuc do, gIa baf dng
san da chung IaI. Ty I vn phong khng
co nguoI fhu fng frong nm 1996, khI
cung vn phong Iam vIc bf dau vuof qua
cau. Cac cng fy faI chnh bf dau vap phaI
kho khn fhu c su va o da u nm 1997.
Chnh phu dI pho IaI bng cach cung cap
fhm vn vao fhI fruong, ch Iam fng
fhm Iuo ng fI n cung u ng frong fhI
fruong vn da sn sang fan cng vao h
fhng neo fy gIa.
Cac nha dau fu co vn gop Ia nhung
nguoI dau fIn ruf fIn cua mnh. Ch s
frn fhI fruong chung khoan daf dnh dIm
frong nm vao fhang HaI va gIam hon
30% vao cuI nm. KhI duong cong IaI suaf
chung khoan khng con co IoI cho nhung
nguoI dI vay ThaI Ian fh vIc vay vn
ngn han ngay cang fro nn ph bIn. ThI
fruong bf dau nhan fhuc duoc rng gIa
baf dng san dang o muc cao qua muc va
fy gIa hI doaI Ia khng phu hop so voI
fhuc f. au nm 1997, fng Iung vn
frong khu vuc fu nhan da bf dau fhu hep
IaI. Vao nua dau nm 1997, phaf hanh fraI
phIu va cac khoan cho vay hop vn gIam
30% so voI cung ky nm fruoc. NIm fIn
va o n n kInh f da bI gIa m ma nh khI
Somprasong Iand khng fra duo c no
chung khoan urobond.
Vao fhang HaI 1997, khI dng baf
ThaI Ian bI fan cng fh chnh phu da can
fhIp manh me d gIu fy gIa hI doaI neo.
Ngan hang frung uong da phaf hanh 23
fy !S fheo cac hop dng ngoaI hI ky han
frong khI du fru cua ho ch con khoang 25
fy !S. Su hf hoang, Io Ing cua cac nha
dau fu da IaI df cac cng fy faI chnh vao
mf ap Iuc moI buc chnh phu phaI bom
mf s Iuong fIn Ion vao d h fro cho cac
nha dau fu nay. Tham ch voI dIu kIn
phaI fIu nhIu dng baf hon d dI Iay
mf s fIn d Ia f hon. Ngay Iap fuc nguoI
fa nhan fhay vn can duoc bao dam an
foan hon va Iuong du fru nhu vay cung se
gIam dI. CuI cung, vao ngay 2 fhang ay
1997, chnh phu da dau hang cac Iuc Iuong
cua fhI fruong va fha nI fy gIa. Cuc
khung hoang bf dau cng pha cac nuoc
ng A va fa c d ng fo I fhI fruo ng fa I
chnh fh gIoI.
KhI cac con hoang Ioan faI chnh bf
dau xuaf hIn, vIc ThaI Ian pha gIa dng
fIn cua mnh dan dn mf khI Iuong Ion
vn duoc dua ra khoI khu vuc. In bIn
fnh hnh o ThaI Ian da buc cac nha dau
fu phaI xem xef nghIm fuc hon foI nhung
yu kem ma fruoc day ho da bo qua. Trong
qua frnh do, ho da phaf hIn duoc nhung
fhng fIn moI Iam fng mI Io ngaI cua
ho, dc bIf Ia cac van d IIn quan foI suc
manh cua h fhng faI chnh va fam quan
frong cua cac khoan no ngn han. MI
nghI ngaI v fhI fruong da hnh fhanh do
su fhIu fnh mInh bach cua khu vuc faI
chnh va doanh nghIp, va quy m cung
nhu fhoI han cua cac khoan no phaI fra.
KhI cac nha dau fu da maf dI nIm fIn rng
ngun du fru co fh fhanh foan du cho cac
khoan no ngn han fh Iap fuc ca cac nha
dau fu frong nuoc cung nhu nuoc ngoaI
du hI ha ruf vn cua ho ra khoI khu vuc
8
.
ThI fruong v fh cung fro nn khc IIf
hon. Khng nghI ngo g nua, su fhIu vng
mf co cau du manh d co fh xu Iy khoan
no cua ngan hang va cng fy da gop phan
vao con hoang Ioan faI chnh o quy m
rng, fan pha cac nuoc nhu ThaI Ian, Han
Quc, IndnsIa va, o mf muc d fhap
hon, ca MaIaIsIa.
B nh dch cu a ng A b t u ly lan
Ngu n: Bloomberg.
BI U 1.6
Su Iay Ian do dng fhoI cung dan
dn su gIam gIa cac faI san va gIa fng
Iung vn d ra nuoc ngoaI
9
. Ch frong
vong sau fhang, Iung vn dI ra fu khu
vuc da Ion hon gap nhIu Ian Iung vn
dI vao va fng Iung vn fhuc vao Ia am
12 fy !S. Nhu duoc fh hIn frong bang
1.1 frong vong mf nm, Iung vn fhuc
dua ra khoI khu vuc Ia frn 100 fy !S.
Quy m va muc d nghIm frong cua
nhu ng fr I su f frn fhI fruo ng chu ng
khoan fruoc day o ng A vn fhap hon
nhIu so voI o cac fhI fruong dang nI In
o My IafInh va ch cao hon so voI o cac
nuoc C-7 mf chuf ma fhI |KamInsky va
SchmukIer, 1998). Tuy nhIn, su suf gIa
chung khoan k fu fhang ay 1997 |ca
dng nI f va dng dIa) da fro nn fram
frong hon nhIu Ian so voI baf cu dof suf
gIa nao o ng A fruoc day va vuof xa so
voI o hau hf cac nuoc My IafInh fIp fheo
sau cuc khung hoang TequIIa. In dng
fy gIa hI doaI da In dn muc raf cao gIua
bn nuoc ng Nam A fu fhang Tam foI
fhang HaI va fham ch con cao hon nua
frong fho I gIan fu fha ng Muo I fo I da u
fha ng CIng 1998. K fu gIu a fha ng
CIng, su dIch chuyn cung chIu v fy
gIa hI doaI fhuc da gIam dI chuf f khI
dng rInggf |MaIaIsIa), dng von |Han
Quc) va dng baf |ThaI Ian) cung In gIa
frong khI dng rupI |IndnsIa) fIp fuc
gIam gIa. Cac s IIu v c phIu va cac
cng cu fhI fruong vn khac frong quy IV
1997 va nua dau nm 1998 cho fhay rng
Iung vn fu nhan da ngung fr o faf ca
cac quc gIa ng A.
N u ca c qu c gia ng A ca nh tranh trn
cung cac th trng xut khu th vic pha gia mt
ng ti n se ta o m t a p l c ca nh tranh ln ca c
ng ti n kha c va nh ng ng ti n na y co th b
bu c pha i pha gia duy tr kha nng ca nh tranh
cu a ng ba n t . Li u s pha gia ca nh tranh lin
tu c na y co th gia i thch s m t gia ma nh me cu a
ng ti n hay khng? Cu tra l i d ng nh la
khng. Chu ng ta tnh cn i ty gia cu a ca c ng
tin cua cac quc gia ng A so vi ng la,
co th duy tr ty gia hi oai thc mc ty gia nh
h i tha ng Sa u 1995 th xa y ra hai tnh hu ng nh
sau: th nh t, ch m t qu c gia pha gia ng ti n
ban t va ty gia hi oai canh tranh thc i lai vi
ng la cua tt ca cac quc gia khac vn khng
thay i; th hai: t t ca nm n c ng A ng
thi cung chu tac ng cua cuc khung hoang pha
gia . Bi u d i y th hi n k t qua tnh toa n
cu a chu ng ta. N u ch m t qu c gia pha gia ng
tin ban t th mc sut gia cn thit se bin i t
10% t i 20%. N u t t ca nm qu c gia chu a nh
h ng pha gia ng ti n cu a ho cu ng m t lu c th
m c su t gia c n thi t ch gia m m c 0,5 t i 1%.
S kha c bi t gi a hai tnh hu ng na y la tng i
nho va s pha gia canh tranh to ra la khng u
gia i thch cho m c su t gia th c t .
Pha gia ca nh tranh: khng h n a la
nguyn nhn cu a pha n ng dy chuy n
S m t gia th c so v i ng la va s pha gia
c n thi t a ty gia h i oa i th c tr v m c
tha ng Sa u 1995 theo nh ng gia nh
Lung v n t nhn th c nm n n kinh t ng A
(ty USD) 1996 1997
V n t nhn (thun) 97,1 -11,9
Ca c ngun v n khac (ngoa i khoan vay) 18,7 2,1
u t tr c ti p cua n c ngoa i 6,3 6,4
u t c phiu chnh phu 12,4 -4,3
Lung vn (vay) 78,4 -14,0
Ngn ha ng 55,7 -26,9
Phi ngn ha ng 22,7 12,9
Ngu n: IMF, lu ng v n i va o n n kinh t th tr ng m i n i ln
Lu ng v n t nhn a o chi u... m c l n
BA NG 1.1
H P 1.2
Trong m t mi tr ng ta i chnh h n loa n
ng A nm ngoa i, th nh ng thay i th ng nh t,
th ng la su t gia m v gia , trn th tr ng c phi u
t i a la 10% a tr nn ph bi n. M t ba i vi t g n
y do Kaminsky va Schmulkler a ra a phn
tch 20 t bi n ng l n nh t trong nga y v gia c
phi u ( ng la My ) H ng Cng, Innsia. Nh t
Ba n, Ha n Qu c, Malaisia, Philippin, Singapo, a i
Loan (Trung Quc) va Thai Lan t thang Ging
1997 nghin c u xem nh ng thng tin na o a ta c
ng n th tr ng trong nh ng nga y th tr ng b
hoa ng loa n c c i m. M t i u c bi t ly thu la
li u tin t c v m t qu c gia co th a nh h ng t i
th tr ng n c kha c khng va n u co th o la
nh ng tin t c g. Cu ng nh v y, li u co pha i la tin
t c co ta c ng thay i xu th lu da i hay no ch
gy nn nh ng bi n i nh t th i ma thi? Ca c nha
nghin cu a phn loai tin tc thanh bay dang
sau: tin tc co lin quan n cac hip c, thoa
thu n, hi p nh v i ca c t ch c n c ngoa i, khu
v c ta i chnh m i n c, chnh sa ch ta i chnh va
ti n t , ca c t ch c t nhn la m cng ta c x p ha ng
m c tn nhi m, khu v c kinh doanh b t ng
sa n va ca c tuyn b co tnh chnh tr.
K t qua la g? S su t gia ch s th tr ng
ch ng khoa n l n nh t trong nga y khng th ly gia i
b i b t c m t tin t c quan tro ng ro ra ng na o, du la
tin t c v chnh tr hay kinh t , ma d ng nh c
xu t pha t b i m t ba n nng cu a ba n thn th tr ng.
Th hai, ph n l n ca c bi n ng u c chm
ngo i t ca c tin t c a phng, khng pha i tin t c
cu a m t qu c gia ln c n hay ca c ba n ha ng l n cu a
T ch c h p ta c va pha t tri n kinh t (OECD). M c
d u v y, theo con m t cu a th tr ng th nh ng s
ki n co nh ng ta c ng quan tro ng nh t la nh ng
thng tin v hi p nh ky k t v i ca c t ch c qu c
t , v ki m soa t v n, v ca c c quan x p ha ng m c
tn nhi m, v khu v c ta i chnh va ca c s ki n
chnh tr cu ng nh nh ng tin n kha c. Tuy nhin,
m t s loa i tin t c t n c ngoa i cu ng co nh ng
Thng tin v ca c s ki n trong va ngoa i n c ta c ng nh
th na o t i th tr ng ch ng khoa n
(Phn trm chuyn ng hang ngay trung bnh ln hoc xung)
Nh ng thanh ma u sa ng ch ca c cng cu khng co y ngha.
i u g gy ra n i lo s cu a th tr ng?
ta c ng a ng k n th tr ng ch ng khoa n. Th
du ca c hi p nh ky v i ca c t ch c qu c t - IMF,
Ngn ha ng Th gi i va ca c t ch c kha c - co ta c
ng a ng k ta i ca n c ky k t l n ca c n c la ng
gi ng. Th c t la nh ng thng tin tch c c v m t
hi p c hay hi p nh m t n c na o o trong
khu v c th tnh trung bnh u la m th tr ng ch ng
khoa n n c kha c tng 9%.
Trong khi ca c phn tch t p trung va o ca c
chuy n ng l n nh t th ng nh t th k t qua khng
nh t thi t pha n a nh nh ng cu s c ta o ra nh ng ta c
ng ng c t c th. Trn th c t , cng trnh nghin
c u na y a cho th y r ng, bnh qun, s h i phu c
trong m t nga y cu a ca c kh i th tr ng c duy tr
va co xu th thay i. y khng pha i la tr ng h p
suy gia m cu a th tr ng. Trong vo ng m t va i nga y
ca c khoa n thua thi t l n nh t trong m t nga y se
c bu p, iu nay cho thy, noi chung, cac
nha u t th ng pha n ng tha i qua tr c nh ng
thng tin x u.
Ngu n: Graciela Kaminsky va Sergio Schmukler, 1998, i u
g khi n th tr ng hoa ng loa n? Bin nin s khu ng hoa ng
chu A , Ngn ha ng Th gi i.
Su rang buc fhuong maI gIua cac
quc gIa co nghIa Ia cau nhap khau gIam
o mf nuoc se dan foI gIam xuaf khau o
ca c nuo c kha c. Tuy nhIn, su IIn k f
fhuong maI nay ch gIaI fhch cho mf
phan nho su bIn dI dng fhoI
10
. Xuaf
kha u frong khu vu c gIu a ca c qu c gIa
ng A chIm khoang 40% fng gIa frI
xuaf khau frong nm 1996, fng In fu
muc 32% nm 1990. Nu fnh ca Nhaf an
H P 1.3
fh con s nay se fng o muc 50%. Muc d
frao dI fhuong maI cao frong khu vuc da
phan anh qua frnh chuyn mn hoa va
chuyn mf s hoaf dng san xuaf kInh
doanh fu cac nuoc phaf frIn hon sang cac
quc gIa co fhu nhap fhap hon frong khu
vuc. Khoang 3/4 gIa frI fhuong maI nI khu
vuc Ia vIc mua ban nguyn IIu fh, cac
yu f dau vao frung gIan va fhIf bI may
mo c, chI m hon 50% f ng Iuo ng nha p
khau cua ng A dI voI cac san pham nay.
Co Ie hnh fhuc fhuong maI nay da gop
phan Iam fng fc d va fnh fruc fIp cua
su Iay nhIm khung hoang. Nhu da fhay
frong hp 1.2, nhung mI IIn kf nay Ia
nhung co ch co y nghIa hon nhIu so voI
vIc pha gIa dng fIn d canh franh.
Nhung hnh fhaI Iay nhIm khac
fham ch con kho dInh Iuong hon. Cac mI
IIn h faI chnh frong khu vuc, k ca vIc
fhng qua dau fu fruc fIp cua nuoc ngoaI,
cho vay cua ngan hang va cac hoaf dng
fhI fruong vn co fh dan dn vIc nhung
su kIn o mf nuoc co fh fac dng fIu
cuc foI mf nuoc khac frong khu vuc
11
. Cac
nha dau fu fu bn ngoaI khu vuc co fh bI
buc phaI ban faI san o mf nuoc khI co su
fhua fhIf o cac nuoc khac. Cau fruc fhI
fruong ngoaI hI cung co fh dong vaI fro
quan frong. Cung nhu vay, nhung su kIn
o mf nuoc co fh buc nhung nguoI fham
gIa fhI fruong phaI dIu chnh m hnh
phaf frIn cua ho o ng A mf cach rng
raI hon. Iu nay co fh fao ra nhung fac
dng fIu cuc foI gIa faI san o raf nhIu
cac quc gIa khac. Nhung cng b v hoan
fhuc hIn hay sua dI frong cac hIp dInh
da phuong o mf nuoc duoc dI kem voI
nhung fac dng fIu cuc v gIa ca o nhung
nuoc khac, dc bIf frn fhI fruong chung
khoan. Phan fch bIn dng fy gIa hI doaI
va gIa chung khoan khI cac nuoc phan ung
IaI fruoc nhung fhng bao va su kIn o cac
fhI fruong cac nuoc ng A khac cho fhay
rng chung co hIu ung Ian foa manh me.
Nhung fac dng nay khng ch gIoI han o
ng A, ma con foI mf s nuoc khac o
ngoaI khu vuc |xem hp 1.3).
T cu c khu ng hoa ng ta i chnh - ti n t
d n t i khu ng hoa ng kinh t - xa h i
KhI cuc khung hoang o ThaI Ian
Ian rng ra cac nuoc ng Nam A va sang
Han Quc fh cuc khung hoang fIn f
da fro fhanh khung hoang faI chnh. Cuc
khung hoang faI chnh nay, dn Iuof no,
IaI bIn fhanh khung hoang kInh f va
khung hoang xa hI. Nhung cuc khung
hoang nay da fac dng manh me foI chnh
fruong cac nuoc Han Quc va ThaI Ian,
noI ma qua frnh chuy n d I ha u nhu
khng bI gIan doan. IndnsIa da phaI fraI
qua mf cuc khung hoang chnh frI con
manh me hon nhIu.
Iung vn dI ra frong nm 1997 doI
hoI nhung fhay dI manh me frong can
can fa I khoa n va ng IaI. Nhu ng khoa n
fhng du moI frong faI khoan vang IaI chu
yu Ia do km ham nhap khau va gIam fhu
nhap chu khng phaI nho xuaf khau |xem
bIu d 1.6). KhI xuaf khau da daf duoc
mf muc d fng fruong fh ban fhan no
van khng du d dIu chnh can can faI
khoan vang IaI ma khng phaI cf gIam
manh cac hoaf dng kInh f. Can bng
dau fu - fIf kIm fu nhan cung phaI dIu
chnh IaI va nhu fh da Iam gIam cau.
Cac chnh sach faI chnh va fIn f
da duoc fhf chf d gIup cac nuoc nay
dI pho voI cac vu hoang Ioan faI chnh
dan dn hIn fuong dng fIn cua cac nuoc
bI maf gIa manh me. Cac nuoc nay da du
dInh fng IaI suaf d fng gIa faI san frong
nuoc, khIn cho cac faI san nay fro nn
hap dan hon dI voI nguoI so huu cac quy
ngoaI f. Nhung chnh dIu nay IaI dan
dn nhung dIu kIn buc phaI danh dI
raf kho khn. IaI suaf cao Iam fng fhm
kho khn cho khu vuc doanh nghIp vn
da no nan chng chaf. IaI suaf fng vao
dung fhoI dIm IoI nhuan cua ho gIam
manh frong fhoI ky suy fhoaI fIp dIn va
ra f nhI u doanh nghI p khng fh fra
duoc no IaI. Cac khoan cho vay khng hIu
qua frong bang fng kf faI san cua cac
ngan hang fng, buc ho phaI fhu huf cac
Ngn ha ng lnnsia a pha i chu t n th t
lu da i t s y u ke m ro ra ng cu a mnh. Th m ch
tr c cu c khu ng hoa ng giai oa n 1997 - 1998, r t
nhi u ngn ha ng a lm va o tnh tra ng khng tra
c n ho c co qua t v n. Nhng ngn ha ng trung
ng khng co u ch c nng, quy n ha n la m g
o co tnh quy t nh i v i ca c chu ngn ha ng, va
nh ng nm tha ng tng tr ng nhanh cho ng a la m
gia m nhe b t nh ng y u ke m nghim tro ng na y.
Khi ng rupi (lnnsia) bt u b sut gia vao
tha ng Ba y 1997 th ni m tin cu a nh ng ng i g i
ti n a b lung lay. Va cu c tha o lui a b t u t
nhi u ngn ha ng t nhn cu a n c na y va o tha ng
Ta m 1997.
Ti p theo o , theo m t ph n cu a chng
trnh u tin cu a Quy ti n t qu c t , nga y 1 tha ng
M i m t 1997, B tr ng Ta i chnh a thng ba o
o ng c a 16 ngn ha ng t nhn loa i nho . M c du
a a ra nh ng hnh th c ba o hi m cho ng i g i
tin vi s lng nho, nhng ngi gi tin vn
hoa ng s va m t va i ngn ha ng t (bao g m m t
s ngn ha ng t l n nh t) a pha i tra i qua nh ng
kho khn tr m tro ng. Lo s v tri n vo ng pha i o ng
c a thm nhi u ngn ha ng n a, Ngn ha ng
lnnsia b t u a va o th tr ng nh ng khoa n
ti n l n gi cho ca c ngn ha ng hoa t ng va
tra nh m t cu c khu ng hoa ng kinh t v m.
Trong nh ng tha ng cu i nm 1997, h tr
kh n c p tng c ng kha nng thanh toa n cho ca c
ngn ha ng cu a Ngn ha ng lnnsia a tng nhanh
cho ng, c tnh a t g n 1 50% so v i t ng l ng
ti n c s hay 5 l n so v i t ng s ti n tr c khi
cu c khu ng hoa ng bu ng n . Ngn ha ng lnnsia
a trit tiu tac ng cua s thiu hut tn dung
kh n c p na y i v i t ng l ng ti n c s trong
nm 1997. K t qua la a t c s tng tr ng n
nh cu a t ng l ng ti n c s (khoa ng 35%) trong
n a cu i nm 1997. Khoa ng 3/4 s v n tn du ng
kh n c p a c cung c p cho b n ngn ha ng l n
nh t. T t ca ca c ngn ha ng na y sau o a c
ti p qua n b i Ban Ta i thi t, Ngn ha ng lnnsia.
Tuy nhin, u nm 1998, vi c m r ng tn du ng
kh n c p a a t t i m c ba o ng. n cu i tha ng
Hai, t ng l ng ti n h tr kh n c p a tng g p
i so v i cu i nm 1997 va t ng l ng ti n c s
a tng a ng k (t i 70% cu i tha ng Ba 1998 so
v i cha n 35% cu i nm 1997). Hn n a, la m
pha t tng nhanh (a t m c ky lu c 1 3%/tha ng va o
tha ng Hai 1998) va gia tr cu a ng rupi cu ng gia m
ma nh nh th ho n a ang chm d n xu ng a y
h . lnnsia d ng nh a bn b v c th m, va
r t co th lm va o na n la m pha t phi ma .
Ngu n: Nhn vin Ngn ha ng Th gi i.
Ti n cu a ba n hay ty gia h i oa i cu a ba n: V n ti n t ti n thoa i l ng nan cu a
Innsia cu i nm 1997
khoan vay moI d c gng duy fr Iung
fIn mf.
Chnh sach faI chnh da duoc su
dung nhm bu dp cac chI ph d co cau
IaI no va kIm ch Iam phaf frong fuong
IaI. TaI ThaI Ian, chuong frnh kInh f
fhang Tam 1997 df ra muc fIu fhf chf
chI fIu faI chnh o muc 3% frong fng
CP voI muc fIu fao ra 1% fhng du.
Chuong frnh dau fIn cua IndnsIa df
ra muc fIu fhf chf o muc 1,2% fng
CP. Nhung muc fIu nay co fh khng
co fac dung cf gIam qua nhIu nu nhu
nhung gIa dInh v fng fruong kInh f
duoc fhuc hIn. Chng han, fng fruong
o IndnsIa fheo k hoach Ia 5% frong
nm faI chnh 1997/1998 va 3% nm 1998/
1999, nhung s IIu nay khng co g mau
fhuan voI uoc fnh rIng faI fhoI dIm do.
o fc d fng fruong Ia khng hIn fhuc
nn fnh hnh faI chnh sau do da bI fhu
hep IaI. Thuc vay, khI su suy fhoaI bf dau
bc I ro fh chnh sach IaI fro nn mo rng
nhIu hon |dIm nay chung fI se quay
IaI fhao Iuan o chuong 7).
Trong nm 1998, cac nuoc nhu ThaI
Ian, Han Quc, IndnsIa va MaIaIsIa da
rof khoI I frnh fng fruong, roI vao fnh
frang suy fhoaI manh me va dI mf voI
kha nng phaI cf gIam manh me kInh
f. VoI cuc suy fhoaI o Nhaf fh Hng
Cng |Trung Quc) cung duong nhu buoc
vao fnh frang nay frong nm 1998. I
voI PhIIIppIn va SIngapo fnh hnh co kha
H P 1.4
Thng ma i va sa n xu t
BI U 1.7
Thng ma i va sa n xu t
hon, nhung nn kInh f cua cac nuoc nay
cung co fh se phaI fraI qua hIn fuong
gIam fc d fng fruong, fuc Ia fc d
fng fruong kInh f qua cham foI muc
khng fh fhu huf duoc s Iao dng fng
fhm frn fhI fruong Iao dng.
ToI gIua nm 1998, cac ch s IIn
quan foI hoaf dng cua khu vuc san xuaf
cho fhay f co dau hIu phuc hI. ThaI Ian,
nuoc dau fIn bI Iam vao vong suy fhoaI,
co fh dI In nu ch s ban Ie va ch s
san xuaf van gIu nguyn khng fuf xung.
Han Quc duong nhu cung dang dI In.
MaIaIsIa va PhIIIppIn van chua kha In
duoc. Xuaf khau khng fng buc phaI fhu
hep nhap khau va gIam san Iuong dau ra
|xem bIu d I.6). Iu nay duoc mf phan
do khu vuc faI chnh va cng fy o nm
nuoc ng A da bI f IIf frong cuc suy
fhoaI. o nhung ganh nng IaI suaf de In
khI dIch vu nn cac cng fy khng con
mun dau fu ngay ca frong cac nganh xuaf
khau fIm fang fhu duoc nhIu IoI nhuan.
Cac cng fy faI chnh dang chIu ap Iuc cua
vIc Iuu chuyn fIn mf, nhung do cac
khoan fIn guI bI ruf ra va cac khoan vay
khng dua duoc vao san xuaf da khng
faI fao duoc vn frong kInh doanh. NIm
fIn vao nhung nha dau fu ngoaI nuoc va
frong nuoc co nhung ngun fhu fu bn
BI U 1.7
ngoaI khng con nua.
Nan fhaf nghIp fng In do cac nn
kInh f bI fhu hep IaI. uong nhIn, o faf
ca cac nuoc frong khu vuc, nan fhaf nghIp
daf muc cao nhaf frong vong 20 nm qua.
O mf vaI nuoc da phaI fham Ing ganh
chIu; noI mf cach khac, su gIam xung
nay da dan dn nhung phan khang cua
xa hI.
Nhung fIa hy vong cua su n dInh
faI chnh frong nhung dam may den co Ie
dang duoc cac nuoc gng suc gIu gn. Tru
IndnsIa, fy gIa h I doa I da vu f fng
frong mf fhoI gIan raf ngn, frong nua
nm dau 1998 va fham ch fng ngay fu
fhang CIng. Trong khI do, chnh sach
kInh f vI m phaI fhan frong can bng
vIc fhanh foan no cua cac cng fy va khu
vuc faI chnh dang gp kho khn voI duy
fr su n dInh o muc nao do dI voI fy gIa
hI doaI. IndnsIa da phan ung IaI voI
fnh fh fIn fhoaI Iuong nan nay vao cuI
nm 1997 bng cach fng cap fhm fIn
cho ngan hang. Kf hop voI vIc khng fh
fheo saf hf duoc cac hoaf dng chnh sach,
dIu do da dan dn kf qua Ia gIa dng
rupI da gIam 50%, day nn kInh f vao dn
bn bo cua cuc Iam phaf phI ma |xem hp
1.4). Phan Ion cac nuoc khac da co kha
nng gIam IaI suaf va ho da Iam gIam bof
duoc fnh hnh cng fhng o ThaI Ian,
MaIaIsIa, Han Quc va cac fhI fruong Ion
khac cua cac nuoc khng bI anh huong.
au sao fh su hIn dIn cua faI khoan vn
mo va nguy co fIm fang cua mf dof ruf
vn manh me ra khoI khu vuc Iam gIam
hIu qua cua chnh sach fIn f faI baf ky
mf nuoc nao
K t lu n va t ch c cu a nghin c u
na y
Su suy fhoaI o ng A da kf hop
cac cuc khung hoang ngan hang va fIn
f voI cac con hoang Ioan faI chnh khu
vuc fhanh mf cuc khung hoang dc bIf
nguy hIm. Chung de doa su sng con cua
h fhng ngan hang va khu vuc doanh
nghIp cua cac quc gIa nay va chn vuI
kha nng phuc hI nhanh chong. Chc
chn Ia cac van d v co cau co gc r sau
xa da xuaf hIn fruoc nm 1997 - frong
khu vuc faI chnh, mang IuoI bao fro xa
hI va mI fruong - can duoc quan fam
nhIu hon nua, nu mun daf duoc mf
su fIn b. Tuy nhIn, cac quc gIa dang
gIaI quyf nhung van d nay |mc du fruoc
day con raf cham chap) va suc pha hoaI
sau rng bf ngun fu su sup d kInh f
fu fhang ay 1997 da vuof qua nhung g
co fh duoc coI Ia fhuc v nhung xu huong
co fnh co cau nay.
Iu ng v n dI va o, fhuo ng khng
duoc can nhc can fhan va fhIu fhan
frong, da duoc chuyn qua h fhng faI
chnh frong nuoc khng duoc quan Iy dIu
hanh faf va fIp suc cho cuc bung n fn
dung frong nuoc. ay Ia mf srI cac cuc
ca cuoc ma Iuc dau duoc hoan IaI duoI hnh
fhuc fng fruong manh. Nhung khI Iung
vn vao day gIa ca faI san In cao va Iam
fng fy I no |fy I vn vay frn vn gop)
cua cac doanh nghIp, chung da Iam cho
khu vuc phaI dI mf voI nhung cu sc v
fhay dI ky vong cua cac nha dau fu. Nhn
Ia I qua khu fa fha y r ng fng fruo ng
nhanh chong da de ra su yu kem v co
cau frn ba kha canh sau:
Tham huf faI khoan vang IaI o muc cao
duoc faI fro boI cac khoan vay ngn
han da df ngf day nn kInh f ng
A vao fnh fh dao nguoc hoan foan.
Tng fruong fhI fruong faI chnh frong
nuoc va su hI nhap voI cac fhI fruong
frn foan cau khIn cho su dIu chnh
frong nuoc fro nn II fhoI, khng phu
hop va day cac ngan hang vao fnh
frang maf can dI gIua faI san co va
no. VIc fhIu cac quy dInh fhch hop
da fao dIu kIn cho cac ngan hang va
fap doan co duoc kha nng vay vn fu
bn ngoaI khng han ch va su maf can
d I frong fho I ha n da o ha n cu a ca c
khoan vay da Iam cho cac f chuc nay
d bI fn fhuong boI cac con bIn dng
fIn f baf fhuong
Ca c cng fy, khng co ca c ngu n fa I
chnh fhay fh nao khac, da vay mf
khoan fIn Ion fu ngan hang d faI fro
cho su pha f frI n nhanh cho ng cu a
mnh, va v fh ho da fro nn co fy I
vn vay frn vn gop qua cao, Iam cho
ho phaI chIu ganh nng IaI suaf cao.
Iu quan frong can Iuu y Ia cac
fhaf baI chnh sach frong nuoc ch gIaI
fhch duoc mf phan cho su xuaf hIn kha
nng d bI fn fhuong nay cua nn kInh
f va cac cuc khung hoang h qua sau
do. Thaf baI cua fhI fruong faI chnh quc
f frong Iuc dang In cung nhu frong qua
frnh d vo cung co y nghIa khng kem
phan quan frong. an nng cua bay, dan
frong fhI fruong faI chnh da khng gIup
duoc bao nhIu cho ng A. Mf dIu con
dang franh caI Ia ky vong cua cac nha dau
fu da fro nn bIn dng hon do su fhIu
vng cac du IIu duoc chung fhuc v faI
chnh cng fy, h so ngan hang va fham
ch fnh hnh du fru cua cac ngan hang
frung uong. Trong nhung nm bung n
va phaf frIn, vIc fhIu du IIu Iam han
ch y nghIa nhung IoI canh bao can fhan
frong, con frong khI d vo fh no IaI Iam
fng fhm fnh frang hoang Ioan. Tuong
fu nhu vay, cac f chuc fu nhan xp hang
muc d fn nhIm va cac nha Iam cng fac
dIu fIf cua khI OC, dc bIf Ia o Nhaf
an va chau u, da khng baf den do d
co fh ngn chn vIc cho vay qua muc.
Cung nhu vay, cau hoI duoc df ra v cac
khoan fIn cuu fro som cua cac f chuc da
phuong; vo I su nha n fhu c mu n ma ng
rng phaI chng ho da fhu hep IaI hay ho
da v fnh day nn kInh f cua cac nuoc
nay Iun sau hon vao fnh frang suy fhoaI7
IIu cac chuong frnh nay Ia qua foan dIn
hay cac chuong frnh nay da Iam qua faI
nng Iu c hoa ch dInh chnh sa ch frong
nuoc cua cac quc gIa nay7 Cau fra IoI xac
dang cho nhung van d nay va nhung van
d khac nua doI hoI phaI co cac cuc nghIn
cuu khac va sau hon. Nhung dau sao, ro
rang Ia cach xu Iy van d khac nhau cua
cac f chuc fu nhan va nhung chnh sach
quc nI khac nhau frong vong mf hoc
haI nm fruoc cuc khung hoang raf co
fh da chn dung duoc cuc khung hoang
hoc kIm ch chung o nhung gIaI doan
dau. Cuc khung hoang khng phaI Ia do
dInh mnh df ra fu fruoc.
Mc dau con co nhIu van d cap
fhIf can duoc Iam sang fo, nghIn cuu nay
ch fap frung vao gIaI quyf haI cau hoI:
Khu vuc co ap dung nhung chnh
sa ch na o d kh c phu c nhu ng va n d
nghIm frong cua mnh va fhIf Iap su
phuc hI vung chc7 Cuc khung hoang
ng A duoc xem Ia cau chuyn v su fng
fruong nhanh chong duoc xay dung frn
mf nn mong khng vung chc ma sau
do da phaI duong dau voI gIo bao cua fhI
fruong vn quc f. CIo day, fran dng daf
faI chnh da xuaf hIn, khu vuc se phaI
xay dung su fhanh cng frn mf nn fang
moI, frn su canh franh fhuong maI, frn
su vung manh cua khu vuc faI chnh va
frn co so kIm soaf va faI fro cho cac vuc
doanh nghIp. a chuong sau se xem xef
chI fIf hon, danh su quan fam dc bIf
hon foI cac mI IIn kf gIua cac chnh sach
kInh f vI m va vI m. O mI chuong se
fm hIu cac yu f cf IoI cua van d, frnh
bay bao cao fIn d cua cac hanh dng duoc
ap dung frong nhung nm dau sau khI co
cuc khung hoang va dua ra quan dIm
v cac chnh sach frong fuong IaI.
KhI da fao duoc su hI phuc fh cac
nuoc se Iam fh nao d duy fr phaf frIn
Iau bn7 Tham ch fruoc nm 1997, cac
van d cau fruc sau xa - frong khu vuc
cng fy va khu vuc faI chnh, bao fro xa
hI va mI fruong - da doI hoI co su quan
fam nhIu hon nu nhu fIn b duoc duy
fr. Cac nhom co fhu nhap fhap va mI
fruong ro rang da bI anh huong manh me.
Trong khI chnh phu da n Iuc gIaI quyf
van d nay frong nhIu nm, vIc khaI
fhac bua baI phuc vu phaf frIn kInh f
k fu fhang ay 1997 da khIn cho cac
gIaI phap nay cang fro nn buc xuc hon.
Chuong 5 va 6 fap frung vao cac khu vuc
xa hI va mI fruong va chuong cuI cung
se d cap chIn Iuoc cua khu vuc dI voI
vIc khI phuc va phaf frIn kInh f.
Chu thch
1. Nguo ng nghe o kh fheo fIu
chuan quc f Ia muc fhu nhap 1 !S/
ngay duoc fnh dua frn khaI nIm ngang
bng suc mua fheo muc gIa nm 1985.
2. Cac yu f khac cung raf quan
frong: fy I fIf kIm cao cua chnh phu
va doanh nghIp, su n dInh kInh f vI m,
chnh sach dan s va cac chnh sach khac
cua chnh phu
3. Trong do, xem Ngan hang Th
gIoI. Phep mau nhIm cua ng A nm
1993, Ngan hang phaf frIn chau A, Chau
A phaf frIn, 1997.
4. !oc fnh fng fruong TIP o chau
A so voI cac nghIn cuu gan day, duoc Iua
chon fheo phuong phap fnh, fheo quc gIa
va khoang fhoI gIan fnh.
c tnh v s tng tr ng TFP cua ng A
Bosworth &
Collins
(1996)
Young
(1995)
Phe p
mau
nhi m
cua ng
A (1993)
Sarel
(1997)
H ng Cng 2,3 3,4
Innsia 0,8 1,5 1,2
Ha n Qu c 1,5 1,7 2,2
Malaisia 0,9 0,5 2,0
Philippin - 0,4 -0,8
Singapo 1,5 0,2 2,1 2,2
a i Loan (TQ) 2,0 2,1 2,7
Tha i Lan 1,8 1,3 2,0
ng A 1,1
My 0,3 0,3
Ca c n c cng
nghi p kha c 1,1
5. Phan nay dua vao baI vIf cua
P.AIba. A.haffacharya, S. CIaessens.
S.Chosh va I.Hernandez, Tnh d bIn
dng va d Iay Ian frong mf fh gIoI faI
chnh gn kf chf che: nhung baI hoc ruf
ra fu kInh nghIm cua ng A gan day.
ao cao frnh bay faI PAITA, PhIn hop
Ian fhu 24 Tu do hoa va caI cach faI chnh
chau A - ThaI nh uong, ngay 20-22
fhang Nm 1998. ChIng MaI. ThaI Ian
6. KamInsky va RIcharf. 1997
khng dInh rng phaf hIn nay cung dung
voI nhIu nuoc khac.
7. Cac yu f khung hoang fIn f
va vI m chIm 16% fng IaI suaf danh
nghIa bnh quan khoang 16% frong suf
gIaI doan nay, frong khI fy I khng bI ruI
ro dI voI dng d Ia chIm frung bnh
28% ch ph IaI suaf danh nghIa.
8. NgoaI fru ThaI Ian, cac nha dau
fu nuoc ngoaI ro rang Ia khng dong vaI
fro gay ra cuc khung hoang. S IIu v
cac quy fuong fro va quy huu fr nm c
phan vn gop va cac faI san khac o cac nuoc
ng A khng cho fhay mf dong vn Ion
dI ra khoI cac nuoc nay frong gIaI doan
fhang ay - MuoI haI 1997. Cac nha dau
fu nuoc ngoaI duong nhu da gIam Iuong
faI san nm gIu fruoc khI co cuc khung
hoang, dc bIf frong fruong hop cua ThaI
Ian, va fng Iuong faI san nm gIu, dc
bIf frong mf vaI fhang dau cua nm
1998. Cac quy va cac nha dau fu ngn han
dong vaI fro han ch frong vIc cham ngoI
cho cuc khung hoang |xem Ichengreen
va MafhIeson). Vn duoc ruf af ra khoI
khu vuc chu yu do: |a) cac nha cho vay
nuo c ngoa I mI n cuo ng quay vo ng ca c
khoan cho vay ngn han sau fhang MuoI
haI 1997 |Iam cho khoang 50 fy !S vn
ra khoI khu vuc dI voI cac nuoc bI anh
huong) va |b) vIc cac fap doan frong nuoc
mua ngoaI f d frang fraI cac khoan no
va frong fruong hop cua IndnsIa Ia vIc
ruf chay vn ra nuoc ngoaI.
9. VI c phan dInh fa ch bI f a nh
huo ng Ian foa vo I nhu ng chuy n dIch
dng fhoI do co nhung dIm dng nhaf
frong nhung bIn dng o nhung yu f co
ban Ia dIu raf quan frong. Tuy nhIn,
frong fhuc f, dIu nay Ia raf kho khn.
V du nhu gIa cac faI san phan anh ky
vong cua fhI fruong v s fIn fhuc fhu v
frong fuong IaI se I fhuc vao ky vong
dI voI cac fhng s kInh f co ban va quan
nIm cua fhI fruong v muc d ruI ro va
kha nng sn sang chap nhan ruI ro. Nu
nhung dIu kIn cn ban va muc d ruI ro
fhay dI fuong fu nhau o faf ca cac nuoc
ng A frong gIaI doan nay, fh nhung
chuyn dIch dng fhoI co fh gIa fng nhu
Ia mf phan ung hop Iy, faf yu cua fhI
fruong. Tuong fu nhu vay, dong vn co
fh fh hIn cac dIch chuyn dng fhoI do
co nhung fhay dI fuong fu dI voI nhung
yu f co ban.
10. Mc. KIbbon va MarfIn. 1998, kf
Iuan fu cach Iap m hnh cua ho rng su
Ian fruyn khng phaf sInh fhng qua
fhuong maI fruc fIp hoc fhng qua faI
khoan vn |1998:43). Xem Hoekman va
MarfIn. 1998.
11. Xem CaIvo va ReInharf d co
bng chung v cac nuoc My IafInh sau
cuc khung hoang MhIc 1995.
23
Tbuong mai ca canb tranb
Chuong hui
Thuong maI da fung Ia dng Iuc fng fruong cua su phaf frIn
nhanh chong cua ng A frong suf 30 nm qua. fhuc day xuaf
khau phaf frIn, chnh phu cac nuoc ng A Iuc dau da dua ra cac
bIn phap khuyn khch khac nhau nhu gIam fhu, h fro mua
nguyn vaf IIu dau vao, cap fn dung voI IaI suaf cho vay uu daI.
Nhung bIn phap chnh sach nay duoc fhuc day boI nIm fIn rng
khI chuyn dIch co cau kInh f cng nghIp huong vao cac nganh
kInh f moI va hIn daI hon se Iam fng cac co hI daf duoc mf nn
kInh f nng dng co muc IoI fuc cao nho quy m Ion. Sau do fh su
phu fhuc vao cac bIn phap chnh sach co fnh bao quaf hon ngay
cang cao, do Ia cac caI cach fhuong maI va ch d dau fu, fy gIa hI
doaI hop Iy va cac chnh sach kInh f vI m khac. o vay, phan dong
gop cua fhuong maI vao CP |fng san pham quc nI) da fng In
dang k, fu 15% nm 1970 In hon 50% frong nm 1995. Xuaf khau
fng hon 10% hau nhu mI quy. Trong fhoI ky 1970-1995, gIa frI
Hai tau ch g cho t hp Weyerhaeuser khu vc Ty Bc Thai Bnh Dng
tha neo trn vung bin ngoai khi Han Quc, hang hoa ch trn tau khng c giao
chuyn - co th la khng th giao chuyn. Ch la v khi cac tau nay cp cang, cac khach
hang Han Quc t chi thanh toan s g ma ho khng con cn dung dng nha va s
g ma ho cung khng th ban c khi cuc khung hoang tai chnh chu A lan ra
Cng ty Tiffany, vn kinh doanh phat at cac trang sc trn ai l s nm (
New York - N.D), cung ang vt ln vi tac ng cua cuc khung hoang Hawaii, khach
du lch Nht Ban vn la nhng ngi thng n y va mua nhng th hang nay gn
y a khng con tr lai na. Va hang kinh doanh giay khng l Reebok International
bao cao rng hang hoa ban cho cac khach hang chu A cua hang a giam sut. Hay ghe
qua ca hang kinh doanh giay Rockport mt ai ly cua hang Reebok - nm canh khu
bun ban sm ut Myondong cua thu Seoul. Do co qua t khach hang phuc vu, cac
nhn vin ban hang ni y git thi gian bng cach lau bong nhng i giay bay ban
- Louis Uchitelle , Cac nn kinh t chu A gp kho khn ang gy nhng mang ti ln
nn kinh t My, T New York Times, ngay 14 thang Mi hai 1997.
xuaf khau bnh quan dau nguoI fng fu
100 In 400 !S o Han Quc va fu 80 !S
In 850 !S o ThaI Ian.
Nhung sang nm 1996, fhuong maI
gIam manh voI quy m suy gIam chua
fung fhay frong IIch su gan day. Tu quy
I-1995, fng fruong xuaf khau o nm nuoc
ng A |ThaI Ian, Han Quc, IndnsIa,
MaIaIsIa va PhIIIppIn) va cac nuoc ng
A khac fu muc cao ky Iuc bf dau gIam
manh |xem bIu d 2.1). n hf quy I-
1996, fng fruong xuaf khau gIam xung
bng 0 o nm nuoc ng A noI frn va
xung muc am o cac nuoc ng A khac,
frong do co ca Trung Quc va cac nn kInh
f moI cng nghIp hoa |NIS). Nhu da
d cap frong chuong I, nhung su kIn nay
xay ra dng fhoI voI nhung fac dng xau
ngay mf gIa fng ca fu bn frong Ian bn
ngoaI o cac quc gIa nay. KhI ma nhung
fIn fuc v fnh hnh fng fruong xuaf khau
dang gIam dI o faf ca cac nuoc ng A -
mf khu vuc noI ma fhuong maI Ia mf
dng Iuc fhuc day fng fruong quan frong
hon baf cu mf noI nao khac frn fh gIoI
- Ian ra fh nhung mI Io ngaI v cac yu
f fac dng fu bn ngoaI va cac van d
canh franh fro nn ro nef hon.
Chuong nay df ra nhung cau hoI:
su suy gIam xuaf khau co phaI Ia mf van
d mang fnh chu ky co fh gIaI quyf mf
cach fuong dI nhanh chong fhng qua
dIu chnh fy gIa hay day Ia mf van d
co fnh co cau sau sc hon7 IIu xuaf khau
co dan foI su hI phuc nu nhu khu vuc
van chm frong su suy fhoaI7
Nh ng nguyn nhn suy gia m xu t
kh u nm 1996
Su suy gIam fng fruong xuaf khau
gan day phan anh nhung yu f co fnh
chu ky frong nn kInh f fh gIoI va ca
frong pham vI nn kInh f khu vuc. o Ia:
Tng fruong fhuong maI fh gIoI gIam
manh
ng yn xu ng gIa fa I Nha f a n
Su In gIa cua fy gIa fhuc o mf s nuoc
ng A
CIa m f s m f ha ng xua f kha u chu
yu o mf s nuoc frong khu vuc gIam
dang k.
Tu muc cao ky Iuc co fnh chu ky
frong nm 1995, fng fruong xuaf khau
fh gIoI gIam manh nhaf frong vong 15
nm qua, fu khoa ng 20% xu ng co n
khoang 4% fnh fheo gIa frI dng d Ia
My frong vong mf nm. O khu vuc ng
A, fng fruong xuaf khau gIam du, mc
du muc d suy gIam co khac nhau o mI
nuoc |xem bang 2.1). RIng o nm nuoc
ng A , Tha I Ian bI fa c d ng nghIm
frong nhaf, co muc fng xuaf khau danh
nghIa am frong nm 1996, sau do dn Han
Quc. K fu nm 1996 fro dI, muc fng
xuaf khau khu vuc van daf muc fhap,
ngoaI fru PhIIIppIn va Trung Quc.
ng yn maf gIa manh frong nm
1995 da Iam fram frong fhm nhung fac
dng fIu cuc cua suy gIam xuaf khau fh
gIoI In nhIu nuoc ng A. Nhaf an
vua Ia mf fhI fruong chnh cua cac nha
san xuaf ng A khac, IaI vua Ia mf dI
fhu canh franh frn cac fhI fruong xuaf
khau. Mc du fhoI gIan fruoc do, fu nm
1992 dn 1994, dng yn In gIa da day
nhap khau fng nhanh, nhung ngay sau
Ngu n: IMF, IFS.
BI U 2.1
25 Thuong maI va canh franh
do dng yn df ngf gIam gIa da day gIa
frI fhuc cua hang hoa nhap khau fuf dc.
Iu nay chu yu da fac dng dn cac nuoc
va Ianh fh frong khu vuc co co cau xuaf
khau fuong fu voI Nhaf an nhu Han
Quc, Hng Cng va Trung Quc. Nm
1996, nhap khau cua Nhaf an fu Han
Quc gIam 8,5% va fu Hng Cng gIam
6,6%, frong khI do nhap khau fu Trung
Quc, noI su dung nhIu Iao dng hon, IaI
fng 10% va fu PhIIIppIn Ia hon 23%.
ng yn xung gIa cung fac dng manh
dn fnh hnh xuaf khau cua khu vuc foI
cac fhI fruong cua cac nn kInh f cham
phaf frIn, nhung noI ma cac quc gIa va
Ianh fh cng nghIp hoa cua ng A -
Hng Cng, aI Ioan, SIngapo va Han
Quc - canh franh voI Nhaf an. Iu nay
dc bIf dung voI Han Quc Ia nuoc co
muc fng fruong xuaf khau fhuc Iun co
xu huong phan anh nhung fhay dI frong
fy gIa gIua dng yn va d Ia My, fuc Ia
fng khI dng yn In gIa va gIam khI
dng yn xung gIa |xem bIu d 2.2).
Mc du fnh hnh fy gIa cua khu
vuc frong nhung nm 1990 Ia n dInh,
song mf s nuoc ng A da bf dau co
fnh frang fy gIa fhuc f In gIa fu gIua
nm 1995 cho dn quy II-1997 |xem bIu
d 2.3), k ca PhIIIppIn |15%), ThaI Ian
|12%) va IndnsIa |11%). VIc In gIa nay
co fh da gay fac haI dn fnh hnh xuaf
khau cua nhung nuoc nay.
Mf s nn kInh f chau A cung chIu
su fac dng boI su gIam gIa manh cac mf
hang xuaf khau chnh cua ho. Tnh dua
frn gIa nhap khau cua My fheo xuaf xu
hang hoa, gIa nhap khau fu cac nuoc chau
A gIam manh nhaf, gIam 25% so voI gIa
nhap khau cua cac nuoc cng nghIp phaf
frIn |xem bIu d 2.4). RIng khu vuc
chau A, ch co PhIIIppIn co muc gIa xuaf
khau fng frong fhoI gIan dau xay ra cuc
khung hoang.
CIa m gIa nhI u nha f xa y ra vo I
BIU 2.3
Ghi chu : Tng co ngha la ln gia
Ngu n: Quy ti n t qu c t .
BIU 2.2
Ngu n: IMF, IFS.
Xut khu gn y cua ng A giam
(Tnh % theo gia tr ng USD)
1994 1995 1996 1997
Tha i Lan 19 20 - 1 3
Han Qu c 14 23 4 5
Innsia 8 12 9 7
Malaysia 20 21 6 1
Phillipin 17 24 14 21
Trung Qu c 25 19 2 21
Hng Cng (Trung Qu c) 11 13 4 4
Singapo 24 18 5 - 1
a i Loan (Trung Qu c) 9 17 4 4
9 n c ng A 19 21 4 8
Nh t Ban 9 10 - 8 2
My 9 12 7 10
Th gi i 14 20 4 4
Ngu n: IMF, IFS, c tnh
BANG 2.1 BI U 2.2
BI U 2.3
ngach xuaf khau hang dIn fu cua nuoc
nay - gIam fu muc cao nhaf khoang 150
!S/chIc nm 1993 xung duoI 10 !S
chIc frong nm 1997. CIa cac mf hang
san xuaf co fy I su dung nhIu nhan cng,
nhu san pham df kIm va may mc, n
dInh hon - day Ia mf Iy do quan frong d
Trung Quc, mf nuoc van chu yu dua
va o phuong fhu c sa n xua f co su du ng
nhIu nhan cng hon, duy fr duoc muc
fng fruong xuaf khau cao |xem bIu d
2.5).
Chu ky hay c c u?
Mc du vIc gIam fng fruong xuaf
khau cua ng A frong nm 1996 va fhoI
gIan sau do co fh phan nhIu Ia do su
hI fu baf bnh fhuong va raf khng may
cua cac yu f fIu cuc co fnh chu ky, song
con co nhung van d canh franh hay co
cau fac dng dan foI su suy gIam nay. Mf
s yu f khng n dInh da duoc phaf hIn
khI nghIn cuu fIn frnh va co cau cua
h fhng xuaf khau o ng A. Mf frong
nhung kha canh nI baf frong hoaf dng
xuaf khau cua ng A Ia su chuyn dIch
nhanh frong fhanh phan mf hang xuaf
khau fu cac nganh co fy I su dung nhan
cng va faI nguyn cao sang nhung nganh
co fy I su dung vn va ky fhuaf cao hon
|xem bIu d 2.6). Nm 1990, hau hf cac
nuoc va Ianh fh ng A van con phu
fhuc nhIu vao cac mf hang xuaf khau
du a frn fh ma nh fa I nguyn, chI m
khoang 40% fng s hang xuaf khau o
Trung Quc, ThaI Ian va SIngapo; 54% o
MaIaIsIa; 72% o IndnsIa. Hng Cng,
Han Quc va aI Ioan chu yu phu fhuc
vao cac san pham duoc san xuaf bng cng
ngh fhap - khoang 60% cac san pham
xuaf khau. ng fhoI, khoang 30% hang
xuaf khau cua MaIaIsIa va SIngapo Ia cac
san pham duoc san xuaf bng cng ngh
cao, frong khI do Trung Quc IaI khng
xuaf khau nhung mf hang nay. n nm
1996, co su fhay dI Ion frong co cau xuaf
khau cua ng A. SIngapo va MaIaIsIa
da fng gap dI s Iuong hang xuaf khau
duoc san xuaf bng cng ngh cao cua ho.
Co n Tha I Ian fh fng ga p 3 Ia n.
BIU 2.4
BIU 2.5
Ngu n: B Lao ng My
nganh cng nghIp dIn fu, dc bIf dI
voI may vI fnh, IInh kIn ban dan va vIn
fhng, nhu ng m f ha ng ma ng A
chuyn san xuaf. Han Quc bI fac dng
dc bIf manh khI chp may fnh RAM
16 M - mf hang chIm phan Ion kIm
BI U 2.4
BI U 2.5
IndnsIa da gIa m xua f kha u ca c m f
hang duoc san xuaf dua vao fh manh faI
nguyn, nhung hau hf cac mf hang xuaf
khau van Ia nhung hang hoa cap fhap nu
dem xp frn nac fhang so sanh muc d
su dung cng ngh. Con nu so sanh v co
cau, fh co cau xuaf khau cua MhIc fhay
dI f hon frong cung fhoI gIan nay.
Thuc frang nay khng phan anh su
suy gIam v fnh canh franh hay cac van
d co cau khac, ma phan anh su gIanh
fhm fhI phan va chuyn dI nhanh chong
do fhuong maI va dau fu mang IaI, mf
dIu chc chn xay ra v mf Iy fhuyf.
Con dIu baf bnh fhuong o day Ia fc d
chuyn dI co cau xuaf khau.
Iu g an sau hIn fuong nay7 Mc
du su chuyn dI co cau nhanh o ng A
co gn voI fhuc f Ia su fch fu vn va nhan
Iuc bnh quan dau nguoI fng nhanh hon
cac nuoc dang phaf frIn khac song frong
nhung nm gan day, ca haI yu f day,
va keo du da fac dng day nhanh vIc
chuyn dI co cau nay o cac nuoc ng A
so voI cac khu vuc dang phaf frIn khac.
Truoc hf, su canh franh frn fhI fruong
hang hoa duoc san xuaf voI fy I su dung
nhan cng cao hon fu nhung nuoc san xuaf
co muc chI ph fhap nhu Trung Quc co
fh da Ia mf yu f day quan frong,
dc bIf frong nhung nm gan day. Thu
haI, dau fu fruc fIp cua nuoc ngoaI fu
cac nuoc phaf frIn Ia mf dng Iuc dng
sau yu f keo ngay faI cac nn kInh f
moI cng nghIp hoa |NIs) fh h fhu
haI o ng A. Thu ba, su phan b IaI co
so san xuaf cua cac nn kInh f moI cng
nghIp hoa fh h mf |Han Quc, Hng
Cng, aI Ioan va SIngapo) sang cac nuoc
Iang gIng vao cuI nhung nm 1980 khI
ma fIn Iuong va chI ph o cac nuoc nay
fng In cu ng Ia m ma nh fhm y u f
keo.
ChIu fac dng cua cac yu f nay,
co cau xuaf khau ng A co nhung nef
dc frung Ia: |a) som fhoaf khoI co cau
xuaf khau cac mf hang duoc san xuaf
voI fy I su dung nhIu nhan cng hon, su
dung fay ngh fhap; |b) chuyn mn hoa
vao cac mf hang xuaf khau san xuaf bng
cng ngh cao, chu yu Ia hang dIn fu;
va |c) co cac mI IIn kf frong khu vuc
chf che. Nhung nef dc frung nay da Iam
cac nn kInh f ng A ngay cang fro nn
phu fhuc Ian nhau va vao mf s f hon
cac san pham xuaf khau cua mnh. Mc
du nhung nuoc nay da fh hIn kha nng
fhch ung voI cac fhay dI fu bn ngoaI
frong cac fhap ky qua, song co cau xuaf
khau moI nay co fh da df ho fruoc ruI ro
Ion hon v baf n dInh xuaf khau va nguy
co Iay Ian.
Ca nh tranh gi a Trung Qu c va ca c
n c xu t kh u co chi ph th p kha c
Su fham gIa nhanh cua Trung Quc
vao cac fhI fruong fh gIoI co fh da fhuc
day cac nuoc chau A co fhu nhap fhap hon
Ghi chu : Ca c sa n ph m s a va o ta i nguyn (RB) t c la ca c n qua ch bi n
va thu c la , ca c sa n ph m g n gia n, ca c sa n ph m lo c d u, t y nhu m, da
thu c (khng pha i la ca c sa n ph m b ng da), sa n ph m cao su va hoa h u c;
ca c sa n ph m s du ng cng ngh th p (LT) nh ca c sa n ph m d t, may m c,
gia y de p va ca c sa n ph m b ng da kha c, chi, ca c sa n ph m nh a, nh a
va kim loa i n gia n, trang b n i th t, thuy tinh; ca c sa n ph m s du ng cng
ngh trung bnh (MT) t c la ca c sa n ph m t, hoa ch t, ma y cng nghi p va
nh ng sa n ph m i n t n gia m; va nh ng sa n ph m s du ng cng ngh
cao (HT) t c la ca c hoa ph m, d c ph m, ma y mo c i n t va i n ma y ph c
ta p va ca c du ng cu chnh xa c. Ca c s li u g n ca c c t la ty tro ng th c trong t ng
kim nga ch xu t kh u cu a danh mu c m t ha ng tng ng trong nm 1996.
BIU 2.6 BI U 2.6
som fhoaf nhanh ra khoI fnh frang xuaf
khau nhung mf hang duoc san xuaf voI
fy I su dung Iao dng cao. CaI f co cau -
dIu ma Trung Quc da fhuc hIn frong
vaI nm gan day -cung voI nhung fac dng
fu fhan cua dau fu fruc fIp cua nuoc ngoaI
va xuaf khau, da caI fhIn dang k kha
nng canh franh quc f cua Trung Quc.
Tuy nhIn, cac chnh sach fy gIa IaI khng
dem IaI mf fhuan IoI dang k nao cho vI
fh canh franh cua Trung Quc |xem hp
2.1).
Iu d 2.7 cho fhay fhI phan cua
Trung Quc frn fhI fruong fh gIoI dI
voI nhom san pham |duoc xac dInh frong
anh muc phan IoaI fhuong maI quc f
fIu chua n haI con s |SITC)) fu ng Ia
nhung hang hoa xuaf khau fhuc 10 mf
hang dan dau cua IndnsIa, MaIaIsIa va
Tha I Ian frong ca c nm 1988-1990 .
MaIaIsIa va ThaI Ian fIp fuc fng fhI
phan fh gIoI dI voI 10 mf hang xuaf
khau dung dau cua ho, nhung voI fc d
fha p hon nhI u so vo I Trung Qu c.
IndnsIa da maf fhI phan frn fhI fruong
fh gIoI dI voI nhung san pham nay.
CIa fng fhI phan dI voI cac san
pham dung dau cua IndnsIa, MaIaIsIa
va ThaI Ian suy gIam co fh Ia do mf s
y u f . I u na y co fh pha n a nh su
chuyn dIch fhng fhuong sang cac san
pham cao cap hon, dIu nay hn da xay
ra mf cach dc Iap voI cac hanh dng cua
Trung Quc, hay co fh da fhuc su phan
anh mf su dI ch frn fhI fruong bng
cac dI fhu canh franh dua vao muc chI
ph fhap hon. Trong khI raf kho phan bIf
su khac nhau gIua cac fac dng nay, phan
fch cac s IIu fhng k da cho fhay rng
frong fhoI ky 1989-1992, su fng fhI phan
fh gIoI cua Trung Quc khng IIn quan
nhIu dn su suy gIam fhI phan fh gIoI
cu a ca c m f ha ng na y o IndnsIa,
MaIaIsIa va ThaI Ian; fuy nhIn, su gIa
fng fhI phan gan day cua Trung Quc
frong nhom 10 mf hang xuaf khau hang
dau co IIn quan dn su suy gIam chuf f
frong fhI phan cua nhung mf hang nay
d I vo I MaIaIsIa va Tha I Ian |xem ba ng 2.2)
c bIf, ThaI Ian dang maf dan
fnh canh franh dI voI cac mf hang xuaf
khau co chI ph san xuaf fhap. Hon 35%
ha ng xua f kha u cu a Tha I Ian va n Ia
nhung san pham duoc san xuaf bng cng
ngh fhap nhu hang df, may va d choI.
Iu nay buc ThaI Ian phaI chIa se phan
Io n fhI pha n xua f kha u fruo c su ca nh
franh ngay cang fng voI gIa nhan cng
fhap cua cac nuoc nhu Trung Quc, noI
ma hon 50% san pham xuaf khau Ia san
pham cng ngh fhap. ChI ph fnh fheo
don vI fhu nhan cng o ThaI Ian cao hon
nhIu so voI cac dI fhu canh franh Iang
gIng, do Ia con chua fnh dn su gIa fng
nng suaf fuong ung |xem bIu d 2.8).
Trong nganh san xuaf quan ao chI ph gIo
cng o Trung Quc nm 1995 Ia 0,25 !S,
frong khI do o ThaI Ian Ia 1,11 !S.
S chuyn mn hoa he p trong nga nh
cng nghi p i n t
Mf frong nhung nef nI baf frong
co cau xuaf khau dang co su dIch chuyn
cua ng A va su gIa fng chuyn mn
hoa frong fhoI ky fu nm 1990 dn 1995
Ia su phaf frIn day an fuong frong nganh
cng nghIp dIn fu o faf ca cac nuoc ng
A, dc bIf frong nhom nm nuoc ng A.
Taf ca cac nuoc nay du cho fhay mf su
nhay vof dang k v fy frong xuaf khau,
k ca cac mf hang dIn fu: hon 50% xuaf
khau o MaIaIsIa, hon 45% o PhIIIppIn, gan
40% o Han Quc va gan 1/3 o ThaI Ian
|xem bI u d 2.9). Trung Qu c va
IndnsIa co fy frong mf hang nay frong
co cau xuaf khau fhap hon nhIu, nhung
1989-1992 1993-1996
Innsia 0,167 (3,98) - 0,070 (- 1,01)
Malaysia - 0,041 (- 1,24) - 0,087 (- 2,99)*
Tha i Lan - 0, 091 (- 1,11) - 0,128 (- 2,57)*
ng A nh ng th ph n cho Trung Qu c
(Bi n ng co gia n th ph n cu a ng A so v i th ph n cu a
Trung Qu c)
BANG 2.1
Ghi chu : t-s li u th ng k trong ngo c n
*: Ky hi u bi n ng a ng k m c 5%
Ngu n: Bhattacharya, Ghosh va Jensen, 1998.
S pha gia ng ti n cu a Trung Qu c nm 1994 li u
co thuc y cuc khung hoang khng?
Nhi u nha phn tch a l p lu n r ng s
pha gia ng ti n cu a Trung Qu c nm 1994 la m t
nguyn nhn su xa cho cu c khu ng hoa ng kinh t
hi n ang nh n chm ng A . L p lu n na y qua
n gia n. u tin, s gia m gia cu a ty gia h i oa i
danh ngha nho hn nhi u ty gia hi oa i chnh
th c, c ba n la do s th ng nh t nh ng ty gia h i
oa i t n ta i song song ta i th i i m o . S pha gia
cua Trung Quc nm 1994 la mt phn trong chng
trnh ca i ca ch h th ng h i oa i va i u chnh ti n
t nh m th ng nh t ca c th tr ng trao i ngoa i
h i, cu ng c h th ng ty gia h i oa i ph c ta p va
huy bo chnh sa ch Ch ng nhn trao i ngoa i h i
(FEC) - m t loa i ti n c bi t cho du kha ch va cho
ng i n c ngoa i Trung Qu c. a th ng nh t c
m t h th ng ty gia l n x n va ph c ta p tha nh h
chuy n i SWAP ho c th tr ng t do v i ty gia
8,7 NDT n 1 la My . T gi a nh ng nm 1980,
v i ca c chnh sa ch gia i pho ng d n th tr ng cu a
chnh phu , Trung Qu c a ta o ra hn m t 100 th
tr ng ngoa i h i SWAP cu c b giu p cho nh ng cng
ty co v n u t n c ngoa i kinh doanh xu t kh u
mua ba n ngoa i t theo ty gia chuy n i SWAP quy
nh trn th tr ng. H th ng na y nh m cn i
nh ng nhu c u chuy n i ngoa i t cho nh ng
doanh nghi p co v n u t n c ngoa i trong nho m
ca c doanh nghi p sao cho nh ng doanh nghi p
na y khng a o l n d tr ngoa i h i chnh th c do
chnh phu qua n ly . Th tr ng chuy n i SWAP
cu c b khng co tnh th ng nh t cao va ty gia h i
oa i gi a ca c th tr ng cu ng kha c nhau. Tr c y,
ca c cng ty trong n c (h u h t la cng ty nha n c)
pha i k t h i ngoa i t thu c do xu t kh u theo
m t ty gia chnh th c cu a chnh phu va ch c
mua ngoa i h i theo ty gia na y nh p nh ng m t
ha ng c duy t. Trong m t th p ky , t nm 1984
n tha ng Ging 1994 hai h th ng na y a d n
c th ng nh t do ca c cng ty trong n c c
phe p tham gia va o th tr ng chuy n i SWAP
theo ty l tng d n v xu t kh u. Va tha ng M i hai
1993, nh ng ca i go i la quy n c gi la i ln t i
80%. Do o ha ng loa t ha ng xu t kh u Trung Qu c
c ba n theo ty gia hoa n i trn th tr ng SWAP
tr c khi co s th ng nh t ty gia h i oa i va o tha ng
Ging 1994 c tnh nh ng nha xu t kh u gia m la i
thu c t 7 n 8%. Nhng, i nghch v i nh ng
a nh gia chung, ty gia h i oa i cu a Trung Qu c
gia m theo t ng quy t tha ng Ging 1994. Theo Quy
ti n t qu c t (LMF) c tnh t tha ng Ging 1994
n tha ng Sa u 1997 ty l hoa n i co hi u l c trn
th c t cho ng nhn dn t (RMB) a tng khoa ng
31 %, pha n a nh m c la m pha t tng nhanh va s
m t gia danh ngha trung bnh Trung Qu c trong
giai oa n v a qua. (Va o tha ng Ging 1998 ty gia
h i oa i danh ngha la 8.2 ng nhn dn t trn 1
USD). V th kho ma co th l p lu n la s m t gia
cu a ng ti n Trung Qu c co a nh h ng a ng k
na o o n nh ng n n kinh t cu a ca c n c ln
c n.
Ngu n: Ngn ha ng Th gi i.
H P 2.1 BI U 2.7
fc d gIa fng nhanh cua cac mf hang
nay o haI nuoc cung raf gay an fuong. Su
foan cau hoa san xuaf - Iam gIam chuI
gIa frI fhanh cac khau chuyn mn hoa
va fach roI - da Ia mf yu f chnh an
dng sau su gIa fng nhanh chong cac mf
hang dIn fu xuaf khau cua ng A. o
vay ma 64% Iuong dIa cung |H) hIn
nay frn fh gIoI duoc san xuaf o ng
A, fap frung o SIngapo, MaIaIsIa va ThaI
Ian, 38% cac san pham ban dan frn foan
cau duoc san xuaf o ng A.
Nhung cuc chIn franh gIa ca va
canh franh du dI Ia haI dc dIm cua
nganh san xuaf dIn fu foan cau, nay sInh
fu |a) su fIu chuan hoa va san xuaf daI
fra, Iam han ch kha nng da dang hoa
san pham; |b) xu fh Iun o vao fnh frang
fhua nng Iuc san xuaf. Cac nuoc ng A
qua fham vong frong vIc fng cng suaf
va mo rng fhI phan, nhung chnh frong
qua frnh nay ho cung fro nn d bI fac
d ng hon bo I ca c y u f nhu ca n can
fhuong maI gIam suf va van d fhua cng
suaf. ChIn Iuoc cua Han Quc |xem hp
2.2) Ia mf v du dIn hnh cho fhay cac
hang frong nuoc phaI ganh chIu nhung
ruI ro fu chIn Iuoc phaf frIn cng nghIp.
ThaI Ian Ia mf fruong hop cu fh hon
Han Quc, khI fIn cua va vn IIng fu
bn ngoaI d vao mf cach qua d dang
da khuyn khch cac hang san xuaf frong
nuoc dau fu Ion vao nganh cng nghIp
dIn fu nhu Ia cac nha cung cap dc Iap
cap haI cho cac fap doan da quc gIa. Tuy
nhIn, dIu nay IaI da df ho fruoc cac
van d fhua cng suaf, canh franh gIa ca
gay gf va d bI fn fhuong fruoc cac ruI
ro Ion.
Han Quc va ThaI Ian da phaf frIn
cac cng fy quc gIa frong nganh cng
nghI p dI n fu , nhung MaIaIsIa va
PhIIIppIn IaI co mf chIn Iuoc an foan hon:
Ia mf phan frong mf h fhng san xuaf
quc f da dang hon fhng qua cac mI
IIn kf fruc fIp voI cac hang san xuaf da
quc gIa. Cac cng fy quc gIa co mac hang
hoa n I fI ng foa n ca u, co kha nng
nghIn cuu va phaf frIn cho rIng mnh
va fIp can duoc voI cac ngun vn frn
fh gIoI, faf ca nhung dIu nay da phan
nao gIup ho gIam duoc nhung ruI ro v
fhI fruong. Con cac hang san xuaf frong
nuoc cua Han Quc va ThaI Ian bI df
fruoc cac van d nhu cau vn dau fu Ion
d co fh hoa nhap fnh frang fhua cng
Ghi chu : ch s na y do chi ph lng theo lao ng tnh b ng
ng la trn mi la tr gia gia tng cho mi cng nhn.
Ngun: Anderson va nhng ngi khac, 1997.
BIU 2.8
Ngu n: UN Comtrade.
BIU 2.9
BI U 2.8 BI U 2.9
suaf va ruI ro gIa ca. Co fh gIan fIp fhay
ro nhung van d nay qua xu fh |bIn
dng) gIa fhanh don vI san pham dI voI
fng fh cac mf hang xuaf khau |xem
bIu d 2.10). Tu nm 1995, Han Quc da
chIu mu c suy gIa m Io n nha f frong gIa
fhanh don vI san pham cac mf hang xuaf
khau, sau do dn ThaI Ian. Nguoc IaI,
PhIIIppIn IaI fhuc su cho fhay co su caI
fhIn ro rf frong gIa fhanh san pham cac
mf hang xuaf khau fruoc khI kInh f suy
gIam gan day. PhIIIppIn da co muc fhu
nhap fu xuaf khau fng In v nuoc nay
chu yu dua vao dau fu nuoc ngoaI fu cac
f chuc da phuong, frong khI do Han Quc
va ThaI Ian IaI khng Iua chon Iam nhu
vay va hau qua Ia gIo day ho phaI dI mf
voI cac van d kInh f fram frong.
Thng ma i trong khu v c chu A :
BIU 2.10
Ngu n: IMF, IFS, Datastream.
Han Quc: Bac to, bai ln
S tha nh cng cu a Ha n Qu c trong nga nh
cng nghip in t toan cu phn ln la do cac
cng ty Han Quc u t nhiu va tp trung phat
trin nganh cng nghip ch tao san phm ban
dn, vai tro cua cac chaebel (cac tp oan kinh t
ln) va chnh sach cng nghip san xut ch tao
sa n ph m ba n d n cu a Ha n Qu c pha t tri n ma nh
me, m rng th phn cua nc nay t ch hu
nh khng co g ln ti 1/3 th trng san phm
DRAM cua th gii. Tuy nhin, s m rng nhanh
cho ng na y cu ng d n n m s nguy c v : (a)
80% quy trnh san xut thit b ban dn lai tp
trung qua he p va o sa n xu t ca c chp i n t DRAM,
(b) nga nh na y chu y u d a va o nh p kh u ca c sa n
phm trung gian va thit b san xut t bn ngoai,
va (c) nganh nay cung y lai qua nhiu vao u t
vi s lng ln ti cac ngun tn dung sn co t
h thng tai chnh trong nc.
n nm 1996, cac chip DRAM 4MB ha
gia do cac hang u t qua nhiu va ri vao tnh
tra ng th a cng su t, ngoa i ra co n do nhi u ti n b
khoa ho c cng ngh trong vi c sa n xu t ca c chip co
kha nng lu gi s liu cao hn. Trc khi xay ra
s sup gia ca nay, Han Quc a qua chu trong
tng cng sut, bo qua mt thc t la nhu cu
ang giam i, tnh trang d tha cung cp hang
hoa ang tng ln va s xu t hi n cu a ca c chip th
h mi. Mt net ni bt trong chin lc cua Han
Qu c la a g n ca c th i i m u t cao v i nh ng
t ct giam thu nhp vn a thng khng n
nh, dn ti nhng chu ky phat trin ln cao ri
xung thp (boom-bust). Cac chaebol co th ap
du ng m t chi n l c nh v y b i v ho co kha nng
ti p c n v i ca c ngu n v n re va co kha nng ga nh
chu rui ro quy m quc t, nhng xet cho cung,
anh canh bac ln vao mt ca hep la san phm
chip i n t DRAM a d n ca c chaebol n nh ng
tht bai ln.
Ngu n: Pho ng i u tra My , 1998.
BIU 2.10
H P 2.2
Ngu n: Kishimoto, Vi n nghin c u Nomura, 1998).
Hi u ng min
Trong nhIu fhap ky, fhuong maI
da Ia mf dng Iuc fhuc day fng fruong
o ng A va, gan day hon, fhuong maI
frong khu vuc |gIua cac nuoc frong khu
vuc voI nhau) da ngay cang gop phan vao
su fng fruong chung. Nm 1996, fhuong
maI gIua cac nuoc frong khu vuc chIm
khoang 40% fng kIm ngach xuaf khau,
fng fu 32% nm 1990 |xem bang 2.3).
Nu nhu fnh ca Nhaf an fh fy I fhuong
maI frong khu vuc fng foI 50%. Su fap
frung vao fhuong maI frong khu vuc ng
A da phan anh duoc qua frnh chuyn mn
hoa dang dIn ra gIua cac nuoc frong khu
vuc. af nuoc f phu fhuc vao fhuong maI
voI cac nuoc ng A nhaf Ia PhIIIppIn,
ch co 25% fng hang xuaf khau sang chn
nuoc chau A, v vay co fh Iy gIaI duoc
cho nhung hoaf dng xuaf khau manh me
hon cua PhIIIppIn sau cuc khung hoang.
Con SIngapo, Hng Cng |Trung Quc) va
MaIaIsIa Ia nhung nn kInh f phu fhuc
nhIu nhaf vao fhuong maI |40 dn 45%)
voI cac nuoc ng A khac. Nhaf an Ia
mf fhI fruong chnh cua cac nn kInh f
ng A, fru Hng Cng va SIngapo.
Tam quan frong va su phu fhuc
Ian nhau cua nhung mI IIn kf fhuong
maI nay Ia mf frong nhung dc dIm cua
Su fhan ky cua chau A. Chnh no da fhuc
day su phaf frIn nhanh chong frong khu
vuc. Nhung sau cuc khung hoang nm
1997, cung chnh nhung mI IIn kf nay
da fro fhanh mf dIu baf IoI, boI Ie chung
da fao ra mf con duong Iay Ian ff nhaf
cho khung hoang Ian ra khp ng A.
Nhung dIu quan frong Ia nhung quan
h fhuong maI frong khu vuc mf Ian nua
IaI fro fhanh faI san va phuong cach d
phuc hI kInh f
O mf chung muc nao do nhung
hang xuaf khau ng A co fh canh franh
voI nhau duoc khng va ho b sung cho
nhau dn muc nao7 Su fuong h frong fy
I xuaf khau cho fhay mf canh kha phuc
fap |xem bang 2.4). Su fuong h fhap phan
a nh su kha c bI f frong ca c ngu n fa I
nguyn fhIn nhIn va ca c hnh fhu c
chuyn mn hoa, nhung fraI IaI su fuong
h cao IaI phan anh nhung co cau xuaf
kha u gI ng nhau. IndnsIa va Trung
Quc co cac mI IIn h qua IaI f chf che
voI cac nuoc khac frong khu vuc. Nhaf an
co mI quan h qua IaI chf che voI Han
Quc v haI nuoc nay canh franh voI nhau
frn fhI fruong khu vuc va ca frn fhI
fruong fh gIoI. Mf khac, xuaf khau cua
Trung Quc va PhIIIppIn co mI IIn h
qua IaI raf f voI hang hoa xuaf khau cua
Nhaf an va do vay ma chung co fnh chaf
b fro. Iu nay Iy gIaI faI sao Trung Quc
va PhIIIppIn van fIp fuc xuaf khau sang
Nhaf an sau khI dng yn xung gIa,
frong khI xuaf khau cua Han Quc sang
Nhaf an IaI gIam.
Cac mI quan h qua IaI khng khf
gIua mf s nuoc va Ianh fh nhu Hng
Cng - Trung Quc hay SIngapo - MaIaIsIa
- PhIIIpIn IaI co xu huong phan anh frao
dI fhuong maI frong nI b nganh hon Ia
su ca nh franh. Khoa ng 3/4 kh I Iuo ng
hang hoa frao dI frong khu vuc Ia hang
hoa frung gIan va fu IIu san xuaf, dIu
nay cho fhay mf phan dang k cac mf
hang xuaf khau Ia nhung hang hoa b fro
cho nhau. ay Ia mf su phan anh gIaI
doan dau fIn cua su phan b IaI fu cac
NIs sang cac nuoc Iang gIng, dIu nay
hn se Iam cho fhuong maI frong khu vuc
fro nn chIu dung ff hon cac cu sc v
cau frong nuoc so voI nn fhuong maI duoc
dInh huong vao hang hoa fhanh pham.
Nhung cung v vay ma nhung dc dIm
nay da Iam gIa fng fnh nhay cam cua
fhuong maI frong khu vuc chau A fruoc
cac bIn dng v cau frn fh gIoI. V su
fham gIa fhuong maI cua mI nuoc cung
canh franh Ian nhau frn cac fhI fruong
fh gIoI nn su suy gIam fng fruong xuaf
khau fh gIoI |gn voI su xung gIa manh
gan day cua mf s dng fIn) cang co kha
nng gay ra nhung fn fhaf Ion v dIu
kIn fhuong maI.
Trong chung muc ma fhuong maI
khu vuc duoc dInh huong chu yu boI mf
qua frnh xuaf khau chung gn voI su
phan b IaI cac nganh cng nghIp co su
dung nhIu nhan cng chu khng phaI boI
mf qua frnh hI nhap kInh f fhuc fhu,
sau s c hon, fh nhu ng fha nh fu u ma
fhuong maI frong khu vuc daf duoc Ia f
hon fIm nng ma no co. Nef dc bIf frong
nhuoc dIm cua fhuong maI khu vuc nay
Ia faf ca cac nn kInh f ng A van fIp
fuc duy fr mf s chon Ioc cac nganh san
xuaf duoc bao h cao o frong nuoc nhu cac
nganh hoa dau, san xuaf fhep, va ch fao
f, va dIu nay da han ch su hI nhap
kInh f sau hon. Nhung yu f nay co fh
Iy gIaI su yu kem cua hoaf dng fhuong
maI gIua cac nuoc frong khu vuc chau A,
dc bIf Ia frong nm 1996 va gan day.
Xu t kh u Chu A sau h u qua cu a
cu c khu ng hoa ng
Tnh hnh xuaf khau o ng A, dc
bIf Ia o nhung nuoc chIu khung hoang,
da fro nn fr fr, mc du da duoc kch
fhch bng su maf gIa fhuc f cua nI f -
khoang 40% o ThaI Ian, 57% o Han Quc,
46% o PhIIIppIn va 55% o MaIaIsIa frong
khoang fhoI gIan fu fhang ay 1997 dn
fhang ay 1998 |va fy gIa fIp fuc dao
Trung
Qu c
Hng
Cng Innsia
Han
Qu c Malaysia Philippin Singapo
Tha i
Lan
a i Loan
(Trung
Qu c)
Nh t
Ba n
ng
A
Trung Qu c 0 24 1 4 1 1 2 1 2 19 56
Hng Cng 27 0 1 1 1 1 5 1 3 5 47
Innsia 4 4 0 6 2 1 8 2 4 27 58
Han Qu c 7 8 2 0 2 1 5 2 3 14 45
Malaysia 3 5 1 3 0 1 20 4 3 13 53
Philippin 1 5 1 2 2 0 5 5 3 16 40
Singapo 2 9 1 3 19 2 0 6 4 8 53
Tha i Lan 3 5 1 1 3 1 14 0 2 17 48
a i Loan (Trung
Qu c) 13 23 2 2 3 1 4 3 0 12 63
Nh t Ban 5 6 2 7 4 2 5 4 7 0 42
ng A 5 10 2 4 4 1 6 3 4 9 49
BA NG 2.3
Hang xut khu trong ni b khu vc (tnh theo tng nc)
(Ty l ph n trm ha ng xu t kh u)
Ngu n: UN Comtrade
Trung
Qu c
Hng
Cng
(Trung
Qu c) Innsia
Han
Qu c Malaysia Philippin Singapo
a i
Loan
(Trung
Qu c)
Nh t
Ba n
Trung Qu c 1,00 ,85 ,53 ,35 ,40 ,54 ,26 ,41 ,29
Hng Cng (Trung
Qu c) ,81 1,00 ,72 ,23 ,31 ,58 ,16 ,25 ,63
Innsia ,20 ,34 1,00 ,18 ,34 ,31 ,10 ,16 ,17
Ha n Qu c ,35 ,69 ,29 1,00 ,67 ,72 ,50 ,55 ,80
Malaysia ,36 ,69 ,37 ,78 1,00 ,82 ,76 ,74 ,77
Philippin ,32 ,64 ,14 ,76 ,92 1,00 ,64 ,65 ,73
Singapo ,36 ,66 ,32 ,69 ,91 ,88 1,00 ,94 ,79
a i Loan (Trung Qu c) ,43 ,70 ,32 ,90 ,77 ,72 ,76 1,00 ,81
Nh t Ba n ,15 ,06 ,01 ,78 ,38 ,38 ,44 ,48 1,00
BA NG 2.4
Tng quan trong ty l ha ng xu t kh u trong va ngoa i khu v c, 1996 (trn ng che o: m i tng quan trong
th trng th gii, di ng cheo: mi tng quan trong th trng khu vc)
Ngu n: UN Comtrade (Teho SITC g m 3 con s , 174 nho m ha ng)
dng o IndnsIa). Iy gIaI phan nao cho
su hI phuc kho khn nay nm frong co
cau fhuong maI gIua cac nuoc frong khu
vuc. oI v cac nuoc ng A vua canh
franh Ian nhau IaI vua b fro cho nhau,
su pha gIa cua cac dng fIn khng mang
IaI hIu qua nhu mong mun
Tac J6ng /cn kb6i /uong xut kbu.
Pha gIa fIn f 40% se fng kIm ngach
xuaf khau o nhung nuoc khung hoang In
fu 20% dn 30% dua frn fnh co gIan gIa
ca bnh fhuong. Tnh dn fhang Tu 1998,
ch co Han Quc daf muc fng kIm ngach
xua f kha u da duo c du ba o na y, fng
khoang 30% |fnh fheo fy I hang nm).
Tng kIm ngach xuaf khau o ca PhIIIppIn
va Trung Quc duoc duy fr o muc frn
20% |fnh fheo fy I hang nm). Tuy nhIn,
phan ung foan dIn frong kIm ngach xuaf
khau cua ThaI Ian Ia dang fhaf vong, mc
du co chuf f khoI sc ban dau. Trong nua
dau nm 1998, kIm ngach xuaf khau ThaI
Ian duoc uoc fnh ch fng o muc 7% foI
8%; MaIaIsIa cung duoc uoc fnh o muc
fuong fu. Nu dem so sanh voI mf fruong
hop fuong fu Ia MhIc fh khI Iuong xuaf
Nhng thach thc ma cac cng ty xut khu
Thai Lan phai i mt c nu ra trong ban iu tra
c thc hin trong khoang thi gian t thang Mi
mt 1997 n thang T 1998. Hn 1.200 cng ty c
phong vn v tac ng cua cuc khung hoang n
tnh hnh hoat ng cua ho, nhng kho khn ma ho
gp phai trong qua trnh c cu lai va nhng vn
kho khn dai han trong vic cai thin v th canh tranh
cua ho. Gn 70% cac cng ty Thai Lan ang hoat
ng mc cng sut thp hn mc hi thang Ging
1997 va hn 50% a co ct giam lc lng lao ng.
Cac cng ty xut khu a c gng duy tr hoat ng
mc kha hn chut t, song vn co khoang hn 40% s
cng ty nay hin thu t nhn cng hn. Khoang 30%
cac cng ty nay hin thu t nhn cng hn. Khoang
30% cac cng ty xut khu tin rng ho se lai tng cng
sut trong vong mt nm.
Hu ht cac cng ty Thai Lan u bao cao
rng cu giam la kho khn chu yu ma ho ang gp
phai; tip theo o la s mt gia cua ng bat lam gia
tng chi ph u vao. Do vy, cac cng ty ang gp
phai s thu hep ngun tin; tai chnh cung la mt vn
kho khn va lai sut cao hn lam cho ho kho khn
hn tra n cac khoan vay. Do cu giam va lai sut
cao hn nn hu ht cac cng ty u khng tm kim
cac ngun tn dung b sung, nhng khoang 1/3 s
cng ty tha nhn rng ho khng co u ngun tai
chnh. Theo ban iu tra, thach thc to ln nht la ban
hang ch khng phai tm vn san xut nhiu hang
hoa hn.
V dai han, cac cng ty xut khu cho bit ho
gp kho khn hn trong vic tng nng sut lao ng
so vi cac cng ty khng hoat ng trong lnh vc xut
khu (phi xut khu). Khng co g ang ngac nhin
khi ho cho rng cac vn nh thu tuc hai quan, tham
nhung va t quan liu hanh chnh la nhng ach tc
nghim trong. Cac nha kinh doanh nhn nhn tai chnh
nh la mt han ch nghim trong mc va phai, va
mt trong nhng thach thc ln nht la lam sao co
c kha nng tip cn vi ngun tn dung dai han.
Ghi chu : S li u d a trn s a nh gia cu a ca c cng ty kha o sa t v
nh ng tr nga i i v i vi c sa n xu t va tng sa n l ng, x p loa i
theo m c 1= khng co v n g t i 5= co v n nghim tro ng.
Ngu n: Dollar va Hallward - Driemeier, 1998
Hin tai, hn 80% cac khoan vay n han thanh toan
trong vong mt nm. iu nay khng ch tao ra mt s
bt cp gia thi han tn dung va cac d an ma cac
cng ty a tham gia vao, ma con han ch kha nng t
tranh c tac ng do chi ph vn gy ra cua cac
cng ty. Mc du s giam gia ng bat a c d
oan la lam tng kha nng canh tranh cho Thai Lan,
song hu ht cac cng ty Thai Lan qua iu tra u
coi chi ph thu nhn cng la mt tr ngai ln trong
vic m rng san xut.
Ngu n: Dollar va Hallward-Driemeier, 1998.
Nh ng y u t ha n ch tnh hnh xu t kh u Tha i Lan
H P 2.3
khau cua MhIc daf frn 30% sau khI
pha gIa dng peso o muc fuong duong.
uc franh hn hop cac phan ung
xuaf khau fhuc fraI nguoc voI nhau co fh
duoc gIaI fhch chu yu boI cac mI IIn
kf phuc fap frong khu vuc. Nhu da fhay
frong bang 2.4, ThaI Ian va MaIaIsIa phu
fhuc nhIu vao fhI fruong SIngapo nhu
mf fhI fruong xuaf khau, Han Quc canh
franh voI Nhaf an, con PhIIIppIn ch phu
fhuc o muc khIm fn vao khu vuc ma
fhI. V gan 50% hang hoa xuaf khau qua
IaI Ia frong khu vuc, nn su suy sup nhaf
fhoI frong fng fruong o khu vuc ng A
da gay ra mf fn fhaf dang k frong kIm
ngach xuaf khau cac nuoc. Nhu cau nhap
khau gIam khoang 25% o cac nuoc chIu
khung hoang, con o Nhaf an o muc am
va o nhung nuoc khac frong khu vuc gIam
manh, fham ch ca o Trung Quc cung
gIam. o vay kIm ngach xuaf khau frong
khu vuc fhuc su gIam suf khoang 5%.
Cac yu f khac cung fac dng dn
phan ung gay fr fr nay, mf s yu f
phaf sInh fruc fIp fu cuc khung hoang
va s khac da manh nha, nhung ch dn
Iuc nay moI fro nn ro rang. Su khan hIm
fn dung o nhung nuoc chIu khung hoang
va su maf dI cac khoan fn dung fhuong
maI do khung hoang faI chnh gay ra cung
da duoc fru dInh se co anh huong dn phan
ung v fnh hnh cung |va ca cau nhap
khau) o nhung nuoc chIu khung hoang.
Qua dIu fra, cac cng fy xuaf khau o ThaI
Ian da fm ra fhm nhung yu f han ch
khac: cac han ch v co so ha fang va fhIu
nhan cng co fay ngh cao |xem hp 2.3).
Gia xut kbu. Muc fng khI Iuong
|xuaf khau) cua Han Quc da hau nhu bI
frIf fIu boI gIa fhanh don vI san pham
xuaf khau gIam khoang 20% fnh fheo fy
I hang nm. Hon nua, cac s IIu v nhap
khau cua My cho fhay rng fc d gIam
gIa cua cac NIs o chau A dang fng In -
fu 6% frong quy III-1997 In foI 12% frong
quy I-1998. Nguyn nhan dang k cua su
suy gIam nay Ia do dng dIa My In gIa
keo fheo gIa cua cac mf hang xuaf khau
gIam dI frong fhuong maI fh gIoI, dIu
nay xay ra khng ch voI gIa ca xuaf khau
cua chau A. Nguoc IaI, dng yn gIam gIa
so voI dng dIa cung fac dng dn gIa ca
M c du Singapo a tra nh c khu ng hoa ng
ti n t khu v c kha t t, song s duy gia m ma nh ca c
hoat ng kinh t cac nc con lai trong khu vc
cu ng a b t u ta c ng n n c na y. M c tng
GDP cua Singapo d tnh giam manh trong nm
1998 t m c cao 7,8% cu a nm 1997. Trong quy I,
GDP th c gia m 1,4% so v i quy IV nm tr c; i u
na y pha n a nh s suy gia m ma nh trong sa n xu t va
thng mai. Vao cui thang Sau 1998 Chnh phu
Singapo a iu chnh giam ang k mc d bao
chnh thc, t -0,5% ti 1,5%. thuc y nn
kinh t, chnh phu nc nay a thng bao giam
thu bt ng san va tng chi cho phat trin c s
ha tng.
Tng lai cua Singapo gn cht vi tng
lai cua cac nc lang ging. o la mt nn kinh t
m m c cao; quy m thng ma i l n g p 4 l n
GDP va m c tiu du ng cu a ng i khng th ng tru
chi m 20% t ng s tiu du ng cu a khu v c t nhn.
Singapo nh n khoa ng 20% xu t kh u cu a Malaisia,
14% cua Thai lan va 8% cua Innsia. Mt s
ha ng xu t kh u cu ng c tiu thu trong n c, nhng
phn ln c tai xut - khoang mt na tng s
hang xut khu cua Singapo. Singapo nm trong
s nhng nha au t ln nht vao Malaisia, Thai
Lan va Innsia, trong nm 1996, m c u t tr c
ti p ra n c ngoa i (FDI) cu a Singapo va o ca c n c
nay c tnh la 14%. u t cua Singapo vao
Malaisia ngang bng vi Nht Ban. Do vy, k t
khi cuc khung hoang n ra Thai Lan va tran
sang ca c n c Malaisia va Innsia, Singapo a
nu y kin thanh lp mt din an a phng
ba o la nh th tn du ng cu a ca c ngn ha ng Innsia.
Thang T 1998, Singapo a trnh bay chi tit mt
k hoa ch c p khoa n ba o la nh tn du ng thng ma i
5 ty USD cho Innsia. tip tuc ong vai tro
mt trung tm cung cp cac dch vu thng ma i,
v n ta i ta u thuy va ca ng bi n cu a khu v c, Singapo
co th th y co l i khi m r ng vai tro ph i h p ha nh
ng cu a mnh.
H P 2.4
Vai tro quan tro ng cu a Singapo trong cu c khu ng hoa ng ng A
cua cac nuoc chau A va chIu fac dng fruc
fIp nhaf Ia Han Quc.
CIam gIa xuaf khau chau A cung
co fh Ia do canh franh v gIa ca fuong
ung. Cac nuoc chau A co xu fh canh franh
manh voI nhau hon Ia voI cac dI fhu xuaf
khau khac frn fh gIoI, phan Ion Ia v
fnh fuong dng ngay cang cao hon frong
co cau xuaf khau. Iu nay ch ra rng
nu faf ca cac nuoc ng A du ha gIa
xuaf khau dng fhoI fh khng co mf nuoc
na o fng duo c fhI pha n hay fng kIm
ngach xuaf khau va fac dng chu yu van
se Ia gIa xuaf khau gIam dI. ay co fh Ia
mf nguyn nhan chnh cua nhung nuoc
chIu khung hoang, dc bIf Ia frong IInh
vuc hang dIn fu. Tac dng fuong fu co
fh fhay qua fnh hnh xuaf khau nng
san |xem hp 2.5).
Nguoc IaI, sau cuc khung hoang
dng peso nm 1995, gIa fhanh don vI san
pham xuaf khau IaI khng gIam nhIu
frong gIaI doan khI Iuong xuaf khau cua
MhIc fng. Co ba dIu Iy gIaI cho van
d na y: |a) gIa frI b ng d ng dIa cu a
fhuong maI quc f fng nhanh frong nm
1995, khng gIng nhu hIn faI; |b) phan
Ion su fng fruong xuaf khau nhanh cua
MhIc Ia xuaf khau qua IaI gIua cac hang
sang My fu ca c nha ma y maquIIadora
|khu ch xuaf); |c) khng co khung hoang
khu vu c Ian r ng nghIm fro ng nhu o
ng A.
Tri n vo ng va chnh sa ch
Nbung cn Jc ca tricn cong truoc
mt. o su fr fr cua muc fng fruong
fhuong maI fh gIoI fnh fheo gIa danh
nghIa cua dng dIa, su vung manh cua
d ng dIa My , su suy gIa m cu a fng
fruong va nhap khau cua Nhaf an va su
sup d fhuong maI frong nI b khu vuc
chau A nn fnh hnh xuaf khau khng
fh hI phuc nhanh. Thuc ra, raf co fh
con co nhung cu sc fIu cuc gay baf n
dInh dI voI nn kInh f khu vuc. RuI ro
nay doI hoI phaI co su chu y o cap ra quyf
dInh chnh sach cao nhaf. Xuaf khau chau
A phu fhuc fruc fIp hoc gIan fIp vao
fng fruong fhuong maI fh gIoI. af cu
cu sc nao nua foI gIa frI dng dIa dI
voI cac dng fIn khac se Iam fng su baf
n dInh. MoI n Iuc cung c se co xu fh
day gIa dng dIa xung fhap nua. Ty gIa
hI doaI yn - dIa cung can duoc dc bIf
quan fam v baf ky cu sc nao anh huong
dn no du fac dng fIu cuc dn cac kha
nng hI phuc cua khu vuc.
NgoaI van d fy gIa, can co cac bIn
phap d Iam sng IaI nn fhuong maI fh
gIoI va nhu cau nhap khau o cac nuoc cng
nghIp phaf frIn. Iu sng con Ia phaI
dI fheo chnh sach mo cua cac fhI fruong
foan cau fhu khng phaI Ia chu nghIa bao
h khu vuc, dc bIf Ia o Tay u, noI ma
su hI phuc fIp fuc se cung c cau cua
fh gIoI , song ch khI ma khu vuc nay mo
cua dI voI faf ca cac fhI fruong frn fh
gIoI Nuoc My da va dang gIup duy fr cac
fhI fruong mo va gIu n dInh mf khI
Iuong nhap khau Ion hon, dIu nay raf
quan frong dI voI su hI phuc o chau A.
Nhaf an da fhng bao bIn phap kch
fhch faI chnh, nhung nuoc nay phaI dam
bao rng bIn phap kch fhch nay co hIu
qua frong fhuc day fng fruong va nhap
khau. Tc d va fhanh cng cua su hI
phuc o ng A phu fhuc raf nhIu vao
kha nng cua chau u, My va Nhaf an
frong vI c dI u chnh su ma f can d I
fhuong maI Ion.
Ca c ngu n fn du ng fhuong ma I
cung gIup cho su hI phuc va Iam fng cau
frong khu vuc chau A. Nhaf an va cac
nuoc co muc fhu nhap cao khac frong khu
vuc nhu SIngapo |xem hp 2.4), co fh se
h fro cho vIc fhuc hIn nhung y fuong
nay. Khuyn khch cac Iung vn dau fu
fruc fIp cua nuoc ngoaI |II) foI cac nuoc
chIu khung hoang, dc bIf dI voI cac
nganh kInh f co fh san xuaf cac hang
hoa frao dI duoc, se Ia mf cng cu chnh
sach quc gIa co fnh sng con d fhuc day
xuaf khau va fhuong maI. CIaI quyf cac
van d cua cuc khung hoang faI chnh
va h fhng ngan hang Ia dIu co ban, dc
bIf Ia dam bao cho cac hang san xuaf
hang xuaf khau co fn ch ff kha nng
Nh ng thay i trong xu t kh u theo mu a vu Tha i Lan t quy I - 1997 n quy I - 1998
Ty tro ng bnh qun (%) Sa n l ng (% thay i) Gia (% thay i) Gia th gi i (% thay i)
Ga o 36,3 75,9 - 23,4 - 14,1
Cao su 38,2 15,5 - 39,3 - 39,0
Ca c sa n ph m tinh b t s n 12,9 8,3 - 15,6 - 10,7
Tht ga ng la nh 6,9 49,7 - 25,5 - 8,3
Hoa qua ti 0,7 99,0 - 31,6 - 7,0
Ca ph 3,8 8,2 33,9 11,7
La thu c la 0,7 -24,9 - 23,0 - 17,9
Ng 0,4 203,9 - 57,3 - 6,9
T ng c ng 100,0 39,7* - 26,7 - 21,8
* Bnh qun theo tro ng s .
Ngu n: Ba n tin ha ng tha ng cu a Ngn ha ng Trung ng Tha i Lan; S li u ha ng hoa cu a Ngn ha ng Th gi i.
thay i th l ng xu t kh u co th tng ln a ng k
do k t qua cu a s suy gia m c u trong n c sau khi gia
tiu du ng tng ma nh.
M t s ly gia i n gia n v ba n ch t cu a nh ng
thay i v gia ca va sa n l ng do cu c khu ng hoa ng
gy ra co th th y c qua vi c ki m ch ng nh ng
thay i v kh i l ng xu t kh u nng sa n va gia ca
gi a quy I-1997 va quy I-1998. Ca c k t qua (trong
ba ng d i y) a cho th y m t s gia tng a ng k
v kh i l ng xu t kh u theo mu a vu cu a Tha i Lan k
t khi co cu c khu ng hoa ng. S gia tng bnh qun
g n 40% la k t qua cu a s gia tng kh i l ng xu t
kh u cu a t t ca ca c ha ng hoa c quan tm, tr thu c
la . M t s trong nh ng gia tng na y - v du , 76% i
v i ga o, 99% i v i hoa qua ti va hn 200% i v i
ng la r t l n. S gia tng kh i l ng bnh qun l n
g p hai l n tng tr ng kh i l ng cu a t ng th ca c
m t ha ng.
Tuy nhin, nh ng gia tng trong kh i l ng
xu t kh u na y la i c bu p b i s suy gia m a ng
k cu a gia ca tnh theo gia tr ng la cu a h u h t
ca c m t ha ng na y. S gia m gia qu c t cu a cu ng cac
m t ha ng na y co th ly gia i s suy gia m gia xu t kh u
ca c m t ha ng o . Tuy nhin, s gia m gia na y la c
bi t l n so v i gia th gi i i v i ca c ha ng hoa nh
ga o, hoa qua va ng, nh ng m t ha ng ma Tha i Lan
a tng ma nh kh i l ng xu t kh u. M c du nh ng
gia tng nh va o tng kh i l ng xu t kh u na y la r t
quan tro ng, song d ng nh khoa ng 80% s gia m gia
ca c m t ha ng nng sa n na y co th c ly giai b i
nh ng bi n ng v gia ca th gi i.
Tnh hnh xu t kh u nng sa n trong th i gian
t i cu a Tha i Lan se h t s c quan tro ng. Gia ca c
cu ng c nh ng ba t v ng, khng co n nghi ng g
n a, se la m tng sa n xu t ha ng hoa nng sa n, em la i
nhi u mu a vu hn xu t kh u. Tuy nhin, d ng
nh la s ca i thi n nhi u v gia nng sa n nh pha gia
ng ba t se khng th duy tr c lu da i.
Ngun: Mc Kibbin va Martin, 1998.
Trc cuc khung hoang ng A nm 1997,
ca n cn thng ma i Tha i Lan no i chung la cn b ng.
Tuy nhin, t khi cu c khu ng hoa ng n ra, theo s li u
t ca c ngu n ha n ch , d ng nh ca n cn thng ma i
t ng th a b ta c ng ma nh. Trong khi kim nga ch
xu t kh u c c tnh tng khoa ng 16,6% (theo
Ngn ha ng Trung ng Tha i Lan, 1998). S suy gia m
trong ca n cn thng ma i na y la m cho Tha i Lan kho
khn hn trong vi c a t c s h i phu c ca n cn
thanh toa n va ng lai, m t s c n thi t go p ph n i u
chnh i v i cu c khu ng hoa ng.
Phn ln ly do giam gia i vi cac mt hang
xu t kh u kha c nhau co th la do s c n thi t i v i
ca c nha xu t kh u pha i ch p nh n gia th p n u ho
mu n tng th ph n cu a mnh trn ca c th tr ng th
gi i. Ca c nng sa n kh i l ng l n nh ga o, cao su va
ng c xem nh la ca c m t ha ng thu n chu ng c
ba n t hay nhi u m c gia nh nhau trn toa n th gi i,
tr s chnh l ch do chi ph v n chuy n va ca c y u t
kha c. Tuy nhin, cu c khu ng hoa ng ng A a la m t
cu s c ln toa n b n n kinh t th gi i n m c gy
ta c ng ma nh ln gia ca th gi i i v i r t nhi u loa i
ha ng hoa nh cao su, m t ha ng ma ca c n c chu
khu ng hoa ng la nh ng sa n xu t quan tro ng. Hn n a,
th m ch ca c loa i ha ng hoa co ve thu n chu ng th ng
cu ng bao g m nhi u c tnh d n n s kha c nhau
a ng k v gia ha ng hoa trn ca th tr ng th gi i.
Vi c i u chnh v s l ng trong hoa t ng
xu t kh u nng sa n cu ng la m t kha ca nh quan tro ng
trong ca n cn thng ma i Tha i Lan. K t khi cu c
khu ng hoa ng b t u va o n a cu i nm 1997, a co
r t t c h i ca c nha sa n xu t i u chnh ca c quy t
nh v sa n l ng cu a ho sao cho tng ng v i ca c
bi n pha p khuy n khch gia m i. S gia tng a ng k
trong ca c y u t u va o nh phn bo n va n c a
xa y ra trong vu thu hoa ch lu a th hai va o cu i nm
1997. M c du Tha i Lan khng b ta c ng cu a El Nino
gy ha n ha n nghim tro ng nh Innsia, nhng ca c
y u t kh h u kh hanh a la m gia m sa n l ng cu a
nhi u vu thu hoa ch ha ng nm nh nha n va s u ring.
T t nhin, ngay ca n u sa n l ng thu c khng
H P 2.5
Nng nghi p Tha i Lan: La m nhi u, n t
fIp can voI cac khoan vay.
Vc trung ban. Ngay ca khI cac yu
f chu ky frong fhuong maI fh gIoI duoc
caI fhIn va xuaf khau fu cac nuoc ng
A hI phuc, cac van d chnh sach co ban
van can phaI duoc chu y. Thu nhaf, can
phaI franh cac chnh sach cng nghIp
khng ro rang va caI fIn khng ch ky Iuaf
frong khu vuc faI chnh ma con ca quy
dInh v k foan va dIu hanh cng fy. Thu
haI, chnh sach frong nuoc nn n Iuc fhu
huf dau fu fruc fIp cua nuoc ngoaI fro IaI
voI cac nganh ngh xuaf khau, khng ch
d dau fu fruc fIp fruoc mf, ma con Iam
gIam cac ruI ro va fng kha nng hoaf
dng fhanh cng frong mf mI fruong
san xuaf foan cau moI. Thu ba, d khuyn
khch hoaf dng fhuong maI frong khu
vuc chau A f chIu fac dng va chf che
hon can phaI gIam manh cac rao chn
fhuong maI gIua cac nuoc, dc bIf frong
cac nganh san xuaf fhay fh hang nhap
khau co muc d su dung vn cao va co quy
m Ion, ma khng ch dua frn nn fang
dInh huong xuaf khau. CuI cung, chnh
phu cac nuoc phaI fIp fuc dau fu vao gIao
duc, dc bIf gIao duc o cap frung hoc va
nang cap ngun nhan Iuc nhm caI fhIn
kha nng canh franh v nhan cng. Cac
fhoa fhuan phI hop hanh dng frong khu
vuc da va dang duoc fhuc hIn kha hop Iy
cho dn nay, song can phaI huong xa hon
vao vIc phan fch va dInh huong chnh
sach so voI nhung g dang Iam hay da Iam
frong fhoI ky khung hoang.
Chu thch
1. Nhung kf qua nay du dua frn
uo c Iuo ng ma ng |nhu ng a nh huo ng c
dInh) dI voI mI nuoc cho muoI mf hang
ch fao xuaf khau dung dau frong nhung
nuo c na y |haffacharya, Chosh va
Jansen, 1998).
V du, frong fruong hop S cho bIf
fhI phan frn fh gIoI cua MaIaIsIa, SC Ia
fhI phan fuong ung cua Trung Quc.
foan fu saI phan va ch s I va f cho bIf
chung IoaI hang va fhoI gIan fuong ung.
Nhung bIn s gIa c|I) Ia gIa frI khac cho
nhom san pham voI ma s co haI chu s
SITC, frong khI s d|f) fnh mf gIa frI
khac frong fung fhoI ky; c|I) IoaI bo su khac
bIf c dInh gIua cac nhom san pham, con
d|f) IoaI bo nhung yu f IIn quan foI fhoI
gIan quen fhuc cua faf ca cac fhI fruong.
Ia mf bIn s 0 duoc dung d chIa gIaI
doan 1989-1996 fhanh haI gIaI doan nho:
1989-1992 va 1993-1996. H s 777 va 777
2 xac dInh nhung anh huong fhay fh
cu a 1% gIa fng fhI pha n Trung Qu c
frong gIaI doan haI. Quy m cua mau hnh
nay gm 80 quan saf.
2. rnsf. 1998.
3. rnsf, 1998.
4. Ivan va Hoekman, 1998.
5. Nhung nghIn cuu ban dau cho
fhay Ia nu gIa xuaf khau cua ng A
fng 10% fh khI Iuong hang xuaf khau
fng fu 4% dn 6% |xem asgupfa. HuIu
va as Cupfa. 1995).
6. CIa nha p kha u cu ng se gIa m
fuong fu hoc o muc d fuong fu va v vay
dIu nay khng nhaf fhIf gay ra maf maf
fhu nhap v dIu kIn fhuong maI mau
dIch. Ch khI gIa fuong quan gIam fh dIu
kIn fhuong maI moI bI xau dI mf cach
dang k.
7. MuscafeIII va nhung nguoI khac
|1994).
) , ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) , (
) , ( ) , (
t i e t D t D t d i c a t i AS
t i SC t i SC

2 2 1 1

39
Kbu cuc tai cbnb. O trung
tm cua cu6c kbung boang
Chuong bu
Lim Beng Poon ang pha i ga nh chu h u qua cu a... ng Lim, m t ca n b qua n ly c p pho ng cu a m t ngn
ha ng thng ma i Malaisia, ca m th y v cu ng au lo ng khi gia tr cu a ng ringgit gia m ma nh so v i ng la
My . S gia m gia tr na y a nh va o u ng ch au nh t cu a ng o la vi c chm lo cho hai a con ang theo
ho c a i ho c ta i My , va ng pha i tra ti n ho c cho ca c con b ng la My . ng than va n: By gi s ti n ti pha i
chi tng hn 15%. La y Chu a, hy vo ng r ng nh ng kho khn na y se qua i (trch trong C h i cu a anh a
n Alkman Granitsas va nh ng ng i kha c, Far Eastern Economic Review, nga y 11 tha ng Chn 1997).
Indra Gunawan... ng nh tr i tr ng cu ng v i a m ng tu t p bn ngoa i tru s chnh ta i Jakarta cu a Ngn
ha ng Harapan Santosa. y la m t trong 16 ngn ha ng ma Chnh phu Innsia a pha i ra l nh o ng c a
h i u tha ng M i m t nh m c u va n h th ng ta i chnh ang b khu ng hoa ng. S ki n na y a la m ng
k t ti n g i ti t ki m cu a ha ng nga n ng i va cu ng a nh h ng t i cu c s ng cu a 6.000 nhn vin ngn ha ng.
Gunawan la m t trong s ho . Anh no i: Ti n y thay m t cho ca c ng nghi p cu a ti. Ho la nh ng ng i
la m cng n lng bnh th ng nh nh ng ng i la i xe hay nh ng nhn vin vn pho ng kha c, nhng by
gi ho a b lm va o ca nh th t nghi p. M t lu c sau nh ng ca nh sa t n va xua u i anh i trong khi c anh
v n eo [t m bi n pha n i] NA N NHN CU A S THANH LY - Suresh Unny, Tr n chi n ti p theo, Ta p ch
Far Eastern Economic Review, nga y 20 tha ng M i m t 1997.
Trong nhIu nm, cac con h chau A da duy fr duoc muc IaI
suaf fhuc duong va khng ngung fu do hoa h fhng faI chnh cua
ho va n Iuc xay dung mf mang IuoI fh ch h fro cho cac hoaf
dng frn|1). Khu vuc faI chnh phaf frIn sau rng hon do cac yu f
co ban frn day da khuyn khch hoaf dng guI fIn fIf kIm cua
nguoI dan fhng qua h fhng cac ngan hang frong nuoc |xem bIu
d 3.1). HIn fuong nay fraI nguoc voI fhuc frang da dIn ra o cac
nuoc dang phaf frIn frong fhoI ky khung hoang faI chnh khI ma
vaI fro frung gIan faI chnh frong nuoc fhuong yu. V du nhu o
MhIc nm 1994, fn dung frong nuoc ch chIm duoI 50% fng san
pham quc nI |CP), va o AchenfIna, con
s nay Ia duoI 20% nm 1995. Mc du h
fhng faI chnh o cac nuoc ng A da daf
duoc nhung fIn b nhaf dInh song van
hoaf dng fheo phuong fhuc khng co fhI
fruong fraI phIu, fhIu su gIam saf an
foan va, o mf s nuoc, vaI fro can fhIp
cua chnh phu con Ion. Nhung yu kem
nay da dan dn cac saI Iam nghIm frong
frong vIc phan b cac ngun Iuc, khu vuc
faI chnh ngap sau vao cac IInh vuc hoaf
dng co nhIu ruI ro, co cau faI san no cung
mang nhIu ruI ro va su phaf frIn fh
ch kem. Cho maI dn gan day, cac yu
kem nay van con bI che day boI fc d
fng fruong cao, fy I fIf kIm Ion va
ngun ngan sach dI dao.
Xef v kha canh huy dng vn c
phan, frong nm 1996, khu vuc chau A co
fy I huy dng qua fhI fruong c phIu frn
CP cao nhaf frong s cac nuoc phaf frIn
va dang phaf frIn |xem bIu d 3.1). Xef
v su chu chuyn cua cac ngun vn moI,
h fhng ngan hang o hau hf cac nuoc
ng A da dam duong vaI fro frung gIan
faI chnh. KhI ma fhI fruong c phIu phaf
frIn manh frong nhung nm 1990 fh fhI
fruong fraI phIu va cac IoaI chung khoan
khac IaI bI fuf hau. TaI nhung nuoc ma
fhI fruong fraI phIu co phaf frIn mf
chuf, v du nhu o Han Quc, fh ngan hang
fhuong dong vaI fro bao Ianh cho cac IoaI
fraI phIu va cac IoaI chung khoan cng
fy khac va gIao dIch frn fhI fruong fhu
cap con bI han ch. Hon nua, nhung fhay
dI nhanh v co cau frong nn kInh f fhuc
IaI doI hoI phaI co su caI fIn frong cach
fhuc quan Iy hoaf dng san xuaf cua cac
cng fy; va dI voI dIu nay fh cac fhI
fruong chung khoan mang y nghIa raf
quan frong. VIc fhIu cac fhI fruong vn
phaf frIn co nghIa Ia vIc gIam saf cac
cng fy v co ban Ia frach nhIm cua cac
ngan hang va vIc gIam saf nay da khng
duoc b fro boI cac f chuc faI chnh khac.
H fhng faI chnh phaf frIn khap khIng
nay cung co nghIa Ia con fhIu su phan
fan ruI ro va dIu nay da Iam gIa fng fac
dng cua cac cu xc foI h fhng ngan
hang.
Tham ch ngay fu fruoc nm 1997,
h fhng faI chnh phaf frIn khap khIng
da Ia mf fhach fhuc dI voI su phaf frIn.
TaI faf ca cac nuoc frong khu vuc cac fhI
fruong faI chnh phI ngan hang duoc mo
ra d huy dng cac ngun vn daI han
nhm h fro faI chnh cho co so ha fang -
voI nhu cau vn dau fu hang nm In foI
150 fy !S - cung nhu dau fu daI han cho
cac IInh vuc khac, k ca dau fu cho xay
dung nha o. H fhng Iuong huu hIn faI
cua nhIu nuoc cung raf can phaI duoc caI
f, dc bIf Ia vIc quan Iy cac quy dau fu
va dIu nay cung co nghIa rng cac fhI
fruong vn can phaI duoc phaf frIn hon
nu a. Tuy ha u h f ca c nuo c ng A co
ngun nhan Iuc fuong dI fre, song xef
BI U 3.1
41 Khu vu c fa I chnh: O frung fam cu a cu c khu ng hoa ng
frn foan khu vuc |chau A) fh van d s
nguoI cao fuI fng nhanh da gay suc ep
doI hoI phaI fhuc day caI f h fhng Iuong
huu. Khng gIng nhu cac xu fh dIn ra
o cac khu vuc dang phaf frIn khac, vIc
cac cng fy nuoc ngoaI duoc fham gIa vao
IInh vuc dIch vu faI chnh o cac nuoc ng
A con gp nhIu can fro Ion.
Tuy nhIn, nhung kho khn o cac
nuoc ng A IaI nay sInh frong h fhng
ngan hang|2).Cung gIng nhu cac nuoc
dang phaf frIn khac, h fhng ngan hang
o cac nuoc ng A co mf s yu kem nhu:
fy I du vn cua cac ngan hang fhap; han
muc cho vay dI voI cac dI fuong dI vay
Ia cac ca nhan hay nhom nguoI vay IIn
quan duoc quy dInh chua hop Iy va vIc
fhuc hIn cung khng nghIm fuc; cac quy
frnh phan IoaI faI san va cac quy dInh
|frch Iap quy) phong ngua cac fn fhaf
|co fh phaf sInh frong qua frnh hoaf
dng) khng daf fIu chuan quc f vIc
cng khaI hoa fhng fIn va su mInh bach
cua hoaf dng ngan hang con yu kem;
fhIu nhung quy dInh v mf chnh sach
gIaI fhoaf cho cac f chuc faI chnh gp
kho khn; va cng fac gIam saf hoaf dng
con non yu.
Nhu ng y u ke m frong cng fa c
quan Iy cac ngan hang, cung voI cac chnh
sach cua chnh phu fhuong co anh huong
hoc fruc fIp hoc gIan fIp foI su yu kem
do, da dan dn fnh hnh hoaf dng khng
hIu qua. Co Ie dIm yu nhaf Ia vIc phaf
frIn fh ch cua cac ngan hang con han
ch. V du, hau hf vIc cho vay fIn du
dua frn phuong fhuc fh chap chu khng
phaI dua frn co so ngan Iuu va dIu nay
Iam cho vIc phan fch kha nng sInh IoI
hoc ruI ro cua du an cho vay cang fhm
rI rm. Ngun fn dung fhuong co xu
huong dn voI cac ca nhan hoc f chuc co
quan h voI chnh phu hoc voI ng chu
cac ngan hang fu nhan va duoc rof vao
cac nganh duoc uu daI, chu f dua frn cac
dong fIn Iuan chuyn duoc du kIn, kf
qua phan fch kha nng fhuc fIn va gIa
frI cua cac faI san fh chap co kha nng
fhu hI.
khc phuc nhung yu kem nay,
frong vaI nm gan day, cac nuoc ng A
da fng cuong fap frung vao vIc phaf
frIn mf h fhng faI chnh hoaf dng
hIu qua va co fnh canh franh hon. Su
kIm soaf gf gao cua nha nuoc dI voI h
fhng faI chnh, mc du da co fac dng fch
cuc o mf s nuoc frong khu vuc, da va
dang duoc bo dan o nhIu nuoc. Cac nuoc
da nhan fhuc duoc su can fhIf phaI nang
cap va khc phuc nhung yu kem v co
cau frong h fhng faI chnh cua mnh va
phaf frIn da dang hoa fheo nhIu chIu
huong khac nhau. V du, mf uy ban cua
Han Quc da d xuaf mf s fhay dI co
ban frong h fhng faI chnh cua ho ngay
fu dau nm 1997. Chnh phu PhIIIppIn da
Ca c trung tm n c ngoa i: Tr ng h p cu a Tha i Lan
C c u t ch c va nh ng chnh sa ch khuy n khch c
bi t cu a Trung tm hoa t ng ngn ha ng qu c t Bangkok
(BIBF) a go p ph n khng nho d n n cu c khu ng hoa ng
Tha i Lan. Tha ng Ba 1993, 46 ngn ha ng thng ma i trong
n c va n c ngoa i a c phe p tham gia va o ca c hoa t ng
ngn ha ng qu c t ta i Bangkok. Nm 1994 ca c ngn ha ng
hoa t ng theo c ch BIBF c h ng nhi u c quy n
hn, bao g m ca quy n c m ca c chi nha nh ngoa i a
phn Bangkok va phat hanh chng ch tin gi theo thoa
thu n. Do co nh ng khuy n khch c bi t, BIBF a ta o ra
m t knh quan tro ng cho khu v c ta i chnh trong n c huy
ng ca c ngu n v n ngoa i t ng n ha n (hnh th c cho vay
ra-va o). Do ca c hi p c thu song phng gi a Tha i Lan
va Nh t Ba n, ca c ngn ha ng Nh t Ba n co th du ng ca c ngu n
thu nh p kha c cu a ca c cng ty Tha i Lan ta i Nh t Ba n, chi m
khoa ng th ph n cu a BIBF, s n sa ng chu thu g i ti n va
ti n ha nh cho ca c cng ty cu a Tha i Lan vay v i la i su t r t
th p. Vi c cung c p v n na y ca ng c ta o i u ki n thu n l i
hn khi ca c ngn ha ng n c ngoa i tham gia va o BIBF c
khuy n khch tr tha nh ca c chi nha nh ngn ha ng y u , vi c
ph duy t m chi nha nh na y chu y u phu thu c va o kh i
l ng ca c khoa n cho vay. M c la i su t cho vay qu c t th p
m c lch s , c bi t i v i ng yn Nh t Ba n, cu ng la m t
y u t kha c la m cho ngu n v n tr nn d i da o va chi ph cho
vay th p. Chnh v v y, l ng ti n cho vay ra-va o a tng
ma nh trong nh ng nm 1993-1996, t 194 ty ba t ln t i 794
ty ba t. Pha n a nh s tng tr ng nhanh cu a phng th c cho
vay ra-va o cu a BIBF na y, ca c khoa n cho vay b ng ngoa i t
cu a ca c ngn ha ng thng ma i Tha i Lan n cu i nm 1996
a tng ln t i 31,5 ty USD, chi m 17% t ng s ti n vay cu a
khu v c t nhn, trong khi o ca c ta i sa n n ng n ha n n c
ngoa i cu a ca c ngn ha ng na y cu ng tng ma nh.
Ngu n: Kawai va Iwatsubo, 1998.
H P 3.1
fng cuong cng fac kIm soaf cac ngan
hang. Tuy nhIn, frong khI gp kho khn
frong vIc kIm soaf v s Iuong, fh duong
nhu nhung caI fIn v chaf Iuong cng fac
gIam saf IaI khng bf kIp voI nhung buoc
phaf frIn nhanh chong cua khu vuc faI
chnh, dc bIf fruoc fc d hI nhap faI
chnh quc f hIn nay. O mf s nuoc
khac, fhuong Ia d gIaI quyf cuc khung
hoang faI chnh frong nhung nm gan
day, ho da chu frong foI cng fac cung c
chaf Iuong gIam saf - cung voI vIc fng
fy I du vn, caI fIn cac fIu ch cho vay,
noI rng quyn so huu nuoc ngoaI, nang
cao hon nhung yu cau v kha nng fhanh
foan va fng cuong fnh mInh bach. Tuy
vay, o cac nuoc ng A, su khan fhIf phaI
caI f IaI co ve o muc fhap hon.
o cac ngan hang hoaf dng co ve
Ianh manh nn f co yu cau chnh fhuc
hoc cng khaI df ra dI voI chnh phu
frong vIc caI f hon nua. S IIu frong
bao cao fhuong nIn cua cac ngan hang
fhuong maI cho fhay rng kha nng sInh
IoI xac dInh duoc cua nhIu ngan hang
ng A frong nhung nm 1990 cao hon
so voI o cac nuoc khac. Trong khI foan b
muc chI ph frung gIan, duoc fnh foan
fheo muc chnh Ich rong v IaI suaf |xem
bIu d 3.2), cua cac nuoc ng A o muc
cao, fh fy I gIua chI ph fhu nhap |xem
bIu d 3.3) IaI khng cho fhay su kem hIu
qua v fng fh.
Tuy vay, hoaf dng cua h fhng faI
chnh o mf s nuoc ng A ro rang fo ra
kem hIu qua. Cac ngan hang fhuc so
huu nha nuoc cua IndnsIa, cac cng fy
faI chnh ThaI Ian va cac ngan hang daI
Iy Han Quc cho fhay cac dau hIu hoaf
dng ngay cang yu kem va ruI ro gIa
fng. H fhng faI chnh manh mun - |v
du nhu ca c ngan ha ng fhuong ma I o
IndnsIa) va cac quy dInh hay cac can
fro khac da han ch su canh franh Ian
nhau gIua cac IoaI hnh dIch vu faI chnh
|v du, gIua cac ngan hang fhuong maI va
cac cng fy faI chnh o ThaI Ian) - cang
Iam yu dI fnh canh franh va n dInh,
dng fhoI cung gop phan Iam gIa fng ruI
ro. V du, o ThaI Ian, cac cng fy faI chnh
khng duoc huy dng fIn guI ; v fh ho
phaI dua vao cac ngun vn co chI ph cao
hon, va dIu nay fao ra dng co khuyn
khch cho vay vao cac du an co nhIu ruI
ro hon. Mf s Ion cac cng fy faI chnh co
vn f cua ThaI Ian va cac ngan hang cua
IndnsIa, v du, da gIam gIa frI daI Iy
|franchIse vaIue) cua cac f chuc faI chnh,
va do vay anh huong foI cac khuyn khch
d hoaf dng fhan frong hon. Suc canh
franh va su phaf frIn fh ch cua cac h
fhng ngan hang noI chung cang bI can
fro boI su fham gIa han ch cua cac ngan
ha ng nuo c ngoa I va o fhI fruo ng frong
nuoc.
Nhung han ch nay, cho du mang
fnh don Ie hay fng fh dI nua, cung chua
du d dan dn su d vo ngay cua h fhng
faI chnh. Taf ca cac nuoc ng A da phaf
frIn ff frong may fhap ky qua baf chap
nhung yu kem noI frn. Truoc day, fc
d fng fruong kInh f nhanh va fy I fIn
guI fIf kIm frong nuoc cao da gIup cho
hau hf h fhng ngan hang cua cac nuoc
ng A franh duoc nhung hau qua baf
IoI. TIn guI fIf kIm cua dan chung gIa
fng, duoI dang fIn guI ngan hang va nho
su van dng cua cac ngun vn va muc IoI
nhuan cua cac doanh nghIp noI chung
BI U 3.2
kha cao da cho phep cac ngan hang co fh
gIan nhung khoan cho vay khng sInh IoI
|NPIS) va fIp fuc hach foan cac faI san
fn frn s sach ma khng gp phaI nhung
fruc frc nao v kha nng fhanh foan. Hon
nua, vI fh faI khoa manh me da gIup cho
chnh phu co fh cam kf, Iam yn Iong
cac nha dau fu va nhung nguoI guI fIn
fIf kIm rng chnh phu co kha nng hau
fhuan h fhng ngan hang. Tuy nhIn,
nhung yu kem frong IInh vuc faI chnh
da Ia m fng nguy co xa y ra m f cu c khu ng
hoang faI chnh
Qua frnh gIa I pho ng fa I chnh
khng song hanh voI su gIam saf phu hop
da gop phan Iam fng fhm ruI ro. Tu do
hoa faI chnh frong va ngoaI nuoc da dan
dn vIc canh franh ngay cang fng dI
voI nhung nguoI dI vay co vI fh fn dung
ff, Iam gIam cac gIa frI dc quyn cua cac
ngan hang va fhuyf phuc cac ngan hang
nay fheo duI cac chIn Iuoc dau fu co
nhIu ruI ro hon. Su ra doI nhanh chong
cua cac f chuc faI chnh phI ngan hang
|NIIS), fhuo ng fhI u ky Iua f n I b , fhI u
gIam saf va fhIu ky Iuaf fhI fruong, cung
Ia mf nguyn nhan quan frong nua dan
dn su canh franh dI voI cac ngan hang,
dc bIf Ia o Han Quc va ThaI Ian. hon
nua, cac f chuc faI chnh phI ngan hang
|NIS) fhuong f duoc kIm soaf va chIu
su quan Iy Iong Ieo hon so voI cac ngan
hang, nn su phaf frIn cua cac f chuc
nay |v s Iuong va foan b ngun vn hoaf
dng) da fruc fIp gop phan Iam fng kha
nng d vo cua h fhng faI chnh. S IIu
v fung ngan hang va f chuc phI ngan
hang da chung mInh cho kf Iuan nay: cac
cng fy faI chnh ThaI Ian va cac ngan
hang fhuong maI Han Quc da phaf frIn
raf nhanh va dua nhIu vao cac ngun vn
vay ngoa I f . Hoa f d ng cu a ca c ngan
hang nha nuoc noI chung Ia kem hIu qua
nhaf va co fy I cho vay khng sInh IoI
|NPIS) cao nhaf.
Tac dng keo daI cua cac chnh sach
fruoc day frong vIc dI pho voI nn faI
chnh suy yu da Iam gIa fng anh huong
cua nhung yu f baf IoI frn day. Cac
nuo c Tha I Ian |gIaI doa n 1983-1987),
MaIaIsIa |1985-1988) va IndnsIa |1994)
da fraI qua nhung cuc khung hoang faI
chnh va khc phuc bng mf phan hay
foan b cac khoan cuu fro fu cng quy. Cac
khoan cuu fro nay IaI cang cung c quan
nIm ngam dInh v su bao dam cua chnh
phu dI voI fIn guI, hoc fham ch voI cac
faI san no khac cua ngan hang, pha vo
nguyn Iy fhI fruo ng. Trong m f va I
fruong hop, vIc quan Iy cac f chuc faI
chnh da duoc co cau IaI khng duoc caI
fhIn, va dIu nay cang Iam gIam suf dng
co khuyn khch hoaf dng fhan frong
frong fuong IaI.
S bu ng n va ta n lu i cu a khu v c ta i
chnh.
Nhu da frnh bay frong chuong 1,
fc d fng fruong kInh f cao frong khu
vuc, phan nao nho kf qua cua cng cuc
caI f co cau, da dan dn nhung ap Iuc dI
voI yu f cau chu yu fheo huong dau fu.
Mc du fy I Iam phaf o mf s nuoc co
fng, nhung ap Iuc In cau chu yu duoc
fh hIn o su gIa fng fham huf faI khoan
vang IaI. Cac ngun vn dau fu fu nhan
cung gop phan va Iam fng ap Iuc In cau.
Cac ngun dau fu fu nhan Iam fng ap
Iuc dI voI cac yu f kInh f vI m frong
C c u h th ng ngn ha ng trc cuc khu ng hoa ng
(S lng ca c t ch c ta i chnh)
Ca c
ngn
ha ng
thng
ma i t
nhn
trong
n c
Ca c
ngn
ha ng
nha
n c
Ca c
ngn
ha ng
a i
ly
Ca c
cng
ty ta i
chnh
ho c
chng
khoa n
Ca c
t
ch c
ta i
chnh
n c
ngoa i
Tng
s
Innsia 144 34
a
0 0 44 222
Han qu c 26 8 30 53 52 169
Malaysia 23 1 12 40 14 90
Philippin 40 2 0 0 14 56
b
Tha i Lan 15 5 0 108 14 142
a. G m ca 27 ngn ha ng quc doanh khu v c
b. S liu cha tnh n ca c t ch c ti t ki m va ngn hang
nng thn.
Ngun: Tnh toa n cu a nhn vin Ngn hang Th gi i d a
trn ca c ngun s li u chnh th c
BA NG 3.1
BI U 3.3
nuoc v ba Iy do. Thu nhaf, do cac nuoc
du fhuc hIn fu do hoa faI khoan vn, vIc
fm dn voI cac khoan vay ngoaI nuoc co
fh gIup dIu fIf ap Iuc In cau d dang
hon. Thu haI, nho co fc d fng fruong
cao nn cac nuoc ng A fro nn hap dan
hon dI voI cac nha dau fu. Iy do cuI cung
Ia Iam phaf gIa faI san vn da fIm an IaI
duoc fhI bung fhm boI cac ngun vn
dau fu fu nhan. Kf qua Ia cac ngun vn
da u fu d va o ca c nuo c ng A co xu
huong van dng raf Ion cung nhIp voI cac
chu ky phaf frIn kInh f vI m frong nuoc
- dc bIf Ia o IndnsIa, ThaI Ian va Han
Quc. Su kf hop cac chnh sach kInh f vI
m da duoc su dung d dI pho voI cac ap
Iuc gIa fng va cac ngun vn dau fu frong
nhung nm 1990 da fao fhm dng Iuc cho
nhung ngun vn dau fu gIa fng - dc
bIf Ia dI voI su fch fu cac khoan no nuoc
ngoaI ngn han va khng duoc bao hIm
v ruI ro ngoaI hI. Chnh sach v fy gIa
h I doa I cu ng do ng vaI fro quan fro ng
frong vIc khuyn khch cac Iung vn
dau fu. Quan nIm v ruI ro fy gIa fhap
da han ch cac dng co phong ngua dI
voI cac khoan vay nuoc ngoaI va, hon nua,
IaI fao ra mf xu huong fm dn voI cac
Hp 3.1
khoan vay ngn han bng ngoaI f.
Tom IaI, su kf hop cac chnh sach
da fhuc day dng co vay no nuoc ngoaI ma
khng fhuc hIn cac bIn phap bao hIm
ruI ro ngoaI hI. Trong nhung nm 1994-
1996, chnh sach nay duoc noI dn nhIu
nhaf o ThaI Ian va IndnsIa, va hau qua
Ia no ngn han o haI nuoc nay fng In
raf nhanh. Co ch quan Iy cung co anh
huong raf Ion dn nhung khac bIf v dng
co va kha nng dI vay o mI nuoc. V du, o
IndnsIa, cac ngan hang bI han ch s
Iuong ngoaI f ho co fh vay va ch cac
cng fy moI duoc vay nhIu fIn fu cac
ngun bn ngoaI. TaI Han Quc va ThaI
Ian, cac f chuc faI chnh phI ngan hang
|NIIs) kha fu do frong vIc vay nuoc
ngoa I. Co n o MaIaIsIa, sau khI da co
nhung khoan vay nuoc ngoaI Ion vao dau
nhung nm 1980, ca cac cng fy va cac f
chuc faI chnh du bI han ch o muc d
ma ho co fh kIm soaf duoc ruI ro v ngoaI
hI, chnh v vay s no nuoc ngoaI cua nuoc
nay vao fhoI dIm gIua nm 1997 fuong
dI fhap.
Trong m t ba n nghin c u g n y, Demirguc-Kunt va
Detragachia (1998) a ti n ha nh phn tch quan h nhn qua
gi a khu ng hoa ng ngn ha ng va qua trnh t do hoa ta i chnh
53 n c trong giai oa n t 1980 n 1995. K t qua ca c cu c
i u tra cu a ho cho th y khu ng hoa ng ngn ha ng th ng na y
sinh trong ca c h th ng ta i chnh c t do hoa , c bi t
trong ca c h th ng co mi tr ng th ch y u ke m. c bi t,
i v i vi c tun thu lu t pha p, m c tham nhu ng va nng
l c th c hi n ca c cam k t la ca c c i m lin quan mang tnh
th ch . Xem xe t s v n ng cu a ca c gia tr c quy n cu a
ngn ha ng sau khi c t do hoa va ca c m i quan h gi a t
do hoa ta i chnh, khu ng hoa ng ngn ha ng, pha t tri n ta i chnh
va tng tr ng u kh ng nh quan i m cho r ng t do hoa
ta i chnh c n pha i c ti n ha nh m t ca ch th n tro ng, c
bi t khi ma ca c nh ch , c n thi t ba o a m vi c tun thu
lu t pha p va ngha vu th c hi n ca c cam k t, ca c quy nh v
h ng d n th c thi va gia m sa t hoa t ng cha c pha t
tri n y u , du r ng a c s n nh kinh t v m. Tuy
nhin, h u h t ca c n c co ca c m c la i su t b ta c ng
nghim tro ng th t do hoa ta i chnh a co nh ng ta c ng tch
c c t i tng tr ng, song ti n ha nh t do hoa (hn n a) th
c n pha i i cu ng v i m t mi tr ng th ch hoa a c ca i
thi n co th duy tr nh ng tha nh qua a a t c.
Ngu n: Alba va nh ng ng i kha c, 1998
Co pha i t do hoa la chi v i l a hay khng?
BI U 3.4
H P 3.2
H fhng faI chnh o cac nuoc ng
A noI chung da khng Iam ff vaI fro frung
gIan huy dng cac ngun vn. Trn fhuc
f, cac nuoc nay, dc bIf Ia ThaI Ian, da
phu fhuc qua nhIu vao cac ngan hang
chu khng phaI vao dau fu nuoc ngoaI nn
Ia nuoc d bI fac dng nhaf Nhu da nu
frong chuong 1, su bao Ianh ngam cua
chnh phu, chI ph dau fu frong nuoc cao
va vIc fhanh Iap cac frung fam faI chnh
nuoc ngoaI, faf ca cac yu f nay da fao ra
dng Iuc vay no nuoc ngoaI qua nhIu. Cac
nha dau fu nuoc ngoaI cung phan nao co
II frong fnh frang vay qua nhIu nay, v
ho khng phaI Iuc nao cung co fh fnh
foan duoc chnh xac muc d ruI ro hoc
danh gIa day du v cac nuoc hoc ca nhan
nguoI dI vay. Muc ph bao hIm ruI ro khac
nhau gIua nhung nguoI dI vay phI chnh
phu o cac nuoc ng A, mc du da fhap
hon so voI cac fhI fruong dang phaf frIn
khac, con gIam nhanh hon so voI cac dI
fuong dI vay o cac fhI fruong dang phaf
frIn khac frong nhung nm 1990, va cho
dn cuI nm 1996 va dau nm 1997 fh
muc nay ch cao hon mf chuf so voI muc
fnh foan dI voI cac khoan cho vay daI
han danh cho cac cng fy cua My. Thuc f
chnh I ch Ia I sua f cho vay gIa m na y
fhuong dI cung voI vIc danh gIa khng
dung v ruI ro va fnh hnh hoaf dng; v
du, fnh dn cuI fhang Nm 1997 cac nha
dau fu da mua mf khI Iuong Ion cac fraI
phIu ngn han cua cac cng fy IndnsIa
ch sau vaI ngay nghIn cuu.
Nhung fac dng ngay cang fng cua
cac muc dau fu cao va khng ngung gIa
fng, cac ngun dau fu fu nhan va faI san
fng nhanh cung voI nhung yu kem fIm
an frong h fhng faI chnh, da dan foI
ch fch fu mf Ioaf kha nng d bI fn
fhuong, k ca kha nng d vo hoaf dng
ngan hang gIa fng, ap Iuc gIa fng dI
voI cac khu vuc co nhIu ruI ro, va vIc
vay ngn han bng ngoaI f va cho vay
daI han bng nI f gIa fng. Nhu da fhay
frong bIu d 3.4, nhung fac dng nay
khng ch anh huong foI chnh sach vI m,
ma con co anh huong qua IaI Ian nhau.
Tuy nhIn, co su khac nhau gIua cac nuoc
v vaI fro quan frong ma chung dong ca
frong vIc cham ngoI khung hoang Ian
frong fIn frnh cua cuc khung hoang
mf khI no n ra.
TaI faf ca cac nuoc ng A, fu do
hoa faI chnh, fIf kIm faI chnh fng va
su gIa fng cac Iung chu chuyn vn dau
fu da dan dn su gIa fng fng khI Iuong
fIn f frong nuoc. Nhung khI chnh phu
khng fh danh gIa duoc su fng fruong
fIn f va fn dung, cung nhu cac Iung
vn dau fu qua muc, fh kha nng fhanh
foan bI day In va su fIn f hoa cac nn
kInh f nay da dan dn kf qua Ia su gIa
fng frong hoaf dng cho vay cua cac ngan
hang va cac f chuc faI chnh phI ngan
hang, mc du bIn d va fhoI han cua cac
chu ky nay, cung voI mI quan h cua cac
f chuc nay voI su fu do hoa faI chnh va
su gIa fng cac Iung vn dau fu, khac
nhau gIua cac nuoc. V du, o MaIaIsIa,
PhIIIppIn va Tha I Ian, fn du ng ngan
hang va phI ngan hang danh cho khu vuc
fu nhan bf dau fng voI fc d nhanh
Ghi chu : Th i ky lu ng v n va o cao ca c n c kha c nhau co kha c
nhau: Trung Qu c (1993-1996), n (1992-1996), Innxia
(1990-1996), Ha n Quc (1991-1996), Malaisia (1989-1996),
Pakistan (1992-1996), Philppin (1990-1996), Thai Lan (1988-
1996). Th i ky tr c khi co lu ng v n va o cho t i nm nm tr c
khi co nhi u lu ng v n va o.
Ngu n: Th ng k cu a Quy ti n t qu c t . Ty l tng tr ng c
tnh trn c s ha ng nm theo m c tng th c.
BI U 3.5
hon va frn co so bn vung fIp fheo su
gIa fng df ngf cua cac Iung vn dau
fu vao. Muc fng fruong cao nay da han
ch kha nng cua cac ngan hang frong
vIc danh gIa hop Iy muc d ruI ro. Nguoc
Ia I, o IndnsIa, fng fruo ng fn du ng
ngan hang va phI ngan hang danh cho
khu vuc fu nhan frung fhoI ky co dau fu
vn fu bn ngoaI vao frong nuoc fhap hon
so voI nhung nm fruoc khI co su gIa fng
vn dau fu nuoc ngoaI, co Ie mf phan Ia
do nuoc nay da fIn hanh mf cuc caI f
faI chnh sau rng fruoc fhoI ky co nhIu
Iung vn vao |xem bIu d 3.5).
Nguy co d vo ngay cang fng cua
khu vuc faI chnh da khng duoc phaf hIn
frong fhoI gIan bung n cho vay v muc
fng fruong frong cac danh muc cho vay
cu a ca c ngan ha ng da dem Ia I nhu ng
khoa n Io I nhua n fha y duo c nga y ca ng
fng. Iu d 3.3 va 3.5 cho fhay o nhung
nuoc co fc d fng fruong fn dung cao -
fru PhIIIppIn - fh kha nng sInh IoI fhay
duoc cua khu vuc ngan hang gIa fng du
dn qua faf ca cac ch s. Nguoc IaI, o
nhung nuoc co muc d bung n cho vay
fhap hon - so sanh v gIa frI fuyf dI hoc
fy I frong CP - fh su gIa fng kha nng
sInh IoI cung fhap hon hoc khng co, fuy
fhuc vao vIc su dung cac ch s v kha
nng sInh IoI.
Cho vay dI voI khu vuc baf dng
san cung fng nhanh, va han muc cho vay
cua khu vuc ngan hang danh cho khu vuc
nay, o nhung nuoc co fy I fng fruong
fn dung frong CP fng cao hon, cung
nhIu hon |xem bIu d 3.6) |6). Iu nay
da gay ra nhung ruI ro v ca fhI fruong
baf dng san va fhI fruong chung khoan
o ng A du raf baf n dInh. In dng
gIa baf dng san frong nhung nm 1990
o haI nuoc PhIIIppIn va MaIaIsIa Ia cao
nhaf, voI fy I gIua gIa cao nhaf va gIa
fhap nhaf o haI nuoc nay Ia 3 va 2 k fu
khI cac Iung vn dau fu gIa fng. Song, o
ca haI nuoc nay, fy I nha daf bo frng
kha fhap, ch o muc 2% frong nm 1996
|va o PhIIIppIn, han muc fn dung cua khu
vuc ngan hang danh cho baf dng san
cu ng co ve fha p). Ta I Tha I Ian va
IndnsIa, chnh Ich gIa baf dng san
fhap hon, voI fy I cao/fhap o haI nuoc nay
Ia: 1,25 va 1,32. Tuy nhIn, fy I nha daf
bo frng frong nm 1996 IaI fuong dI cao,
khoang 14% va dang gIa fng. TaI cac
nuoc ng Nam A, dc bIf Ia o ThaI Ian,
khI Iuong cng vIc xay dung vao cuI
nm 1996 da cho fhay Ia muc cung frong
IInh vuc baf dng san da vuof qua so voI
mu c ca u cu a haI nm fI p fheo |1997-
1999).
Song, fnh hnh o ca c nuo c cu ng
*S li u cho nm u tin cu a Innxia la 1992 thay v 1991.
Ngu n: Goldman- Sachs, Nghin c u ngn ha ng, tha ng Chn
1997
BI U 3.6
khac nhau dang k. V du, o Han Quc,
cac ngan hang khng fham gIa nhIu vao
IInh vu c ba f d ng sa n. Tuy nhIn, ca c
ngan hang Han Quc IaI fng fy I dau fu
va o mua fra I phI u va ca c Ioa I chu ng
khoan In foI gan 20% |ngoaI ra, cac ngan
hang Han Quc con mo rng vIc bao Ianh
cho cac IoaI chung khoan ma cac cng fy
pha f ha nh). Ngoa I fru PhIIIppIn, no I
chung faf ca cac nuoc du fng fy I dau
fu vao fraI phIu va chung khoan.
O ThaI Ian, MaIaIsIa va PhIIIppIn,
han muc cho vay ngoaI f cua cac ngan
hang fng manh k fu cuI nhung nm
1980 |xem bIu d 3.7). ng fhoI, dI voI
ThaI Ian va PhIIIppIn, khI Iuong cac faI
san no nuoc ngoaI cua cac f chuc faI chnh
phI ngan ha ng cu ng fng nhanh. O
IndnsIa, han muc cho vay ngoaI f cua
cac ngan hang cung fng dang k cho foI
nm 1994 moI gIam dI chuf. Cung frong
fhoI gIan nay, cac ngan hang fhuong maI
Han Quc khng cho fhay co su gIa fng
han muc cho vay ngoaI f nhIu, khng
nhu cac ngan hang daI Iy va cac doanh
nghIp du da fng manh cac khoan dau
fu va vay ngoaI f.
Su khap khIng v fhoI han fhanh
foa n cu ng fa o nn kha nng chIu a nh
huong ruI ro khac, dc bIf v kha canh
faI chnh dI ngoaI. Muc no nuoc ngoaI cua
cac nuoc ng A Iuc dau fuong dI fhap
so voI cac fIu chuan quc f |xem bIu d
3.7), ngoa I fru IndnsIa. Tuy nhIn,
frong nhu ng nm 1991-1996 no nuo c
ngoaI ngn han bf dau fng nhanh |xem
bIu d 3.9) va hau hf cac khoan vay nay
du khng duoc du phong ruI ro bIn dng
ngoaI hI. No nuoc ngoaI ngn han o cac
nuoc ThaI Ian, PhIIIppIn, Han Quc va
MaIaIsIa fng cuc nhanh. No nuoc ngoaI
ngn han cua cac ngan hang IndnsIa
khng fng nhanh, nhung no cu a ca c
cng fy Ia I fng nhanh. Cu c khu ng
hoang n ra da cho nguoI fa fhay ro rng
s no ngn han nay fham ch con cao hon
raf nhIu so voI con s du fnh boI v raf
nhI u mo n no va khoa n vay phI ngan
hang vuof ra khoI khun kh cac quy dInh
cua quc gIa va cac chuan muc quc f |cua
Ngan hang fhanh foan quc f-IS).
Iu hIn ro nef nhaf cua kha nng
bI fn fhuong Ia fy I gIua no nuoc ngoaI
ngn han va ngun du fru ngoaI f fruoc
khI cuc khung hoang xay ra |xem bIu
d 3.10). Thang ay 1997, no ngn han
cu a ca c nuo c Ha n Qu c, Tha I Ian va
IndnsIa nhIu hon muc du fru ngoaI f
raf nhIu - cao hon nhIu so voI cac nuoc
dang phaf frIn. Ty I cao no ngn han
frn faI san ngoaI f co kha nng chI ngay
da Iam cho cac nuoc d bI fn fhuong hon
nhIu ngay ca dI voI dng fIn cua nuoc
ho va dIu nay co fh xuaf hIn do su gIam
Iong fIn cua cac nha dau fu.
Cac hoaf dng dau fu co nhIu ruI
ro hon, cung voI kha nng d d vo cua
Biu 3.7
Ngu n: IMF, IFS.
BI U 3.7
khu vuc ngan hang va no ngn han nuoc
ngoaI chng chaf, da Iam cho nn kInh f
vI m va faI chnh cang fhm d bI fn
fhuong. Qua frnh fn fhuong nay co fh
dIn ra ngay ca khI khng co cac Iung
dau fu fu nhan. Tuy nhIn, vIc mo rng
hI nhap quc f, su fIp can d dang voI
cac ngun vn fu nhan Ia nhung chaf xuc
fac Iam fng muc d fn fhuong. Tuy vay,
cac nuoc khac nhau bI fn fhuong o nhung
muc d khac nhau. MaIaIsIa va PhIIIppIn
bI anh huong f hon. O ThaI Ian, cac cng
fy faI chnh va vIc cho vay nhIu vao IInh
vuc baf dng san Iam cho nuoc nay bI ruI
ro nhIu hon; o Han Quc, cac ngan hang
daI Iy chIu no nuoc ngoaI ngn han Ion
nhaf; va o IndnsIa, vay no cua cac cng
fy raf Ion.
Muc d fn fhuong khac nhau o cac
nuoc chu yu Ia do quy frnh fu do hoa faI
chnh o cac nuoc co khac nhau. V du, o
Han Quc, cac cng fy bI han ch muc d
huy dng vn fu nuoc ngoaI hoc ban cac
c phIu bng nI f cho cac nha dau fu
nuoc ngoaI. Tuy nhIn, cac ngan hang daI
Iy co foan quyn vay nuoc ngoaI va Ia dI
fuong cua su gIam saf han ch. NhIu
ngan hang daI Iy frn fhuc f chIu su kIm
soaf cua cac fap doan Ion va co fh khoI
fhng ngun vn nuoc ngoaI dn voI ho.
Thuc f Ia co raf f cac nha quan saf
co fh doa n fruo c duo c Ia cu c khu ng
hoang se n ra va dIu do chung mInh
rng nguyn nhan cua cuc khung hoang
khng ch Ia su yu kem cua IInh vuc faI
chnh, ma quan frong hon, con phu fhuc
vao muc d d bI fn fhuong cua co cau
faI chnh |xem hp 3.3).
Xy d ng la i t ng tro ta n: Ti n ln
va ta i thi t
Ca i ti n khun kh i u ti t
Ngay fu khI cuc khung hoang bf
dau n ra, cac nuoc frong khu vuc da bf
dau fm cach caI f khun kh dIu fIf va
gIam saf cua mnh dI voI cac dInh ch faI
chnh. Cac nuoc da nhan fhay nhu cau
can phaI caI f cac ch fIu v du vn, fIu
ch phan IoaI cac khoan vay, va vIc frch
Iap du phong cho vay nhm fIn gan foI
cac fhng I quc f hon. Khng phaI faf
ca nhung yu cau nay du mang fnh cap
bach, va mf s yu cau nay se duoc fhuc
hIn qua fung gIaI doan d cac ngan hang
co fhoI gIan dIu chnh va fch Iuy ngun
v n. M f s nuo c da fng cuo ng ca c
nguyn fc v cng khaI hoa fhng fIn,
xac dInh ro frach nhIm va nghIa vu |phap
Iy) cua nhung nguoI quan Iy cac f chuc
faI chnh, dng fhoI cung fng cuong vaI
fro cua cac nha dau fu nuoc ngoaI. Cac
nuoc nay da daf duoc nhung fIn b nhaf
dInh frong vIc ap dung dung ch cac cng
cu d co cau IaI khu vuc faI chnh, bao gm
vIc phaf frIn cac mang IuoI fh ch va
phap ch d gIaI quyf nhung vuong mc,
kho khn cua cac f chuc faI chnh yu
kem va nhung faI san khng sInh IoI.
Taf ca cac nuoc du mo rng fhI
fruong hon nua cho cac nha dau fu nuoc
ngoaI bng cac quy dInh fhng fhoang
hon frong vIc frao dI faI san frong nuoc
|ca bng hnh fhuc fhng qua cac cng cu
fhI fruong vn va hnh fhuc dau fu fruc
fIp cua nuoc ngoaI) va ca bng hnh fhuc
noI Iong nhung quy dInh v fhanh Iap co
so hoaf dng. V du, Han Quc da hoan
foan fu do hoa vIc nguoI nuoc ngoaI mua
fraI phIu frong nuoc va huy bo nhung
han ch fruoc day v quyn so huu dI voI
cac nha dau fu nuoc ngoaI. HIn ThaI Ian
da cho phep so huu nuoc ngoaI dI voI cac
ngan hang va cac cng fy |co mf s han
ch nhaf dInh) va IndnsIa da fu do hoa
so huu nuoc ngoaI dI voI hau hf cac f
chuc va cng fy faI chnh, fru mf vaI
fruong hop dc bIf.
C cu lai khu vc tai chnh
Iu quan frong nhaf Ia cac nuoc
frong khu vuc da fhuc hIn mf s bIn
phap co cau IaI khu vuc faI chnh |xem
bang 3.4). ThaI Ian da cho dong cua hon
mf nua frong fng s 91 cng fy faI chnh
cua nuoc nay frong khI Han Quc da cho
dong cua khoang mf nua s ngan hang
daI Iy. IndnsIa da vach ra ngay mf k
hoach gIaI quyf nhung ngan hang da bI
maf kha nng fhanh foan: nuoc nay da
cho dong cua 16 f chuc faI chnh va df
54 f chuc khac, bao gm mf s ngan
hang Ion, nm duoI su kIm soaf cua co
quan co cau IaI cac ngan hang. Chnh phu
Han Quc da fruc fIp nm quyn gIam
saf haI ngan hang fhuong maI bI maf kha
nng fhanh foan, faI co cau vn cua cac
ngan hang nay va du dInh frong fuong
IaI gan se ban chung cho cac nha dau fu
nuoc ngoaI. Nuoc nay cung da cho dong
cua 16 frong fng s 30 ngan hang daI Iy.
Chnh phu Han Quc va IndnxIa da co
bIn phap h fro cac ngan hang fhuong
maI bng cach fIp nhan cac khoan cho
vay kho doI va cung cap bang fng kf faI
san. O ThaI Ian, mf s ngan hang fhuong
ma I cu a nuo c na y da duo c nha n fhm
ngun vn moI fhng qua phaf hanh c
phIu moI va co foI bn ngan hang fhuong
maI ThaI Ian co su fham gIa c phan cua
cac nha dau fu nuoc ngoaI. MaIaIsIa dang
frong qua frnh co cau IaI h fhng cac
cng fy faI chnh cua mnh fhng qua cac
bIn phap nhu cho dong cua va sap nhap
- co IIn quan foI 31 cng fy faI chnh - va
da Iap ra mf co quan chIu frach nhIm
Ngu n: H th ng ba o ca o n , u t th ch .
Cac ch s v k toa n va cac chu n m c hoa t ng
nh ngha ca c
khoan cho vay
khng sinh li
(NPL) Mc trung bnh Mc th p Ty l v n/ta i san
(S tha ng qua
ha n) (Phn trm n ) (% NPL)* (%)
Malaysia 3 1,5 1,5, 20, 50, 100
8 hi n nay; 10 vao nm
1999
Innsia 3 vao nm 2001 1,0 5, 15, 50, 100
4 hi n nay; 12 vao nm
1999
Han qu c 3 0,5 2, 25, 75, 100 8
Philippin 3
1,0 (tng ln n
2,0 vao thang 10-
1999) 2, 25, 50, 100 10
Tha i Lan 3 vao nm 2001 1,0 2, 25, 50, 100 8,5
* Nhn manh c bit, tiu chu n phu , co n nghi ng , nh ng tiu chun v thua l
Ngun: Nhn vin Ngn hang Th gi i
Ty l s h u nc ngoai i v i ca c t chc hi n ha nh
Innsia Khng gi i han
Malaysia 30% c ph n
Philippin 60% c ph n
Han qu c 10% c ph n
25%-33% trong ca c trng h p co phep c
bi t
Tha i Lan 100% trong vong 100 nm
Ngun: Ca c n ph m kha c nhau cua ca c chnh phu
BA NG 3.2
BA NG 3.3
BI U O 3.8
fIp nhan cac khoan cho vay khng sInh
IoI |NPIS) cua cac ngan hang va cng fy
faI chnh.
Mf khac, cac nuoc cung da han ch
s Iuong cac bIn phap gIaI quyf cac dInh
ch faI chnh yu kem. Iu quan frong
nhaf Ia bng nhung n Iuc khI phuc nIm
fIn cua cac nha dau fu ca frong va ngoaI
nuoc, hau hf cac chnh phu da ra cac ban
bao cao v kha nng fhanh foan cua h
fhng faI chnh nuoc mnh. ThaI Ian, Han
Quc, IndnsIa va MaIaIsIa du da phaf
hanh cac bao Ianh chnh fhuc ao Ianh
cua Chnh phu IndnsIa Ia day du nhaf
v no d cap faf ca cac khoan fIn guI va
cac bn cho vay, bng ca dng rupI |fIn
IndnsIa) va ngoaI f va dI voI ca cac
faI san nm frong cung nhu nm ngoaI
cac bang kf foan faI san |nhung khoan
no c phan va no fhu cap va nhIu IoaI no
kha c khng bao g m frong do ). Trong
fruo ng ho p cu a Ha n Qu c, chnh phu
cung da dung ra bao Ianh mf khI Iuong
Ion s no nuoc ngoaI cua cac ngan hang
daI Iy va cac f chuc faI chnh khac; nhung
mon no nay duoc co cau IaI fhanh cac
khoan cho vay voI muc IaI suaf cao hon
va fhoI han fhanh foan daI hon foI 10 nm.
a co ai oan trc c tng khung hoang khng? Ai la ng i tin oa n u ng hn v cu c khu ng hoa ng
ng A : thng nhn ca c n c s ta i, ca c nha phn tch va
nha d oa n, hay ca c c quan nh gia ? M t cu c nghin c u
g n y cu a Kaufmann, Mehrez va Schmukler (1998) a cho
th y nh ng ch s kha c nhau v nh ng d oa n cu a th tr ng
d a trn Nghin c u tnh ca nh tranh toa n c u (GCS) cu a t
ch c Standards & Poor, Dch vu ru i ro toa n c u cu a Mc Graw-
hill, x p ha ng cu a Moody va Standards & Poor. Xem ra ch co
thng nhn va nh ng nha u t trong khu v c la oa n tr c
c cu c khu ng hoa ng Tha i Lan va Ha n Qu c, va trong
m t ch ng m c t hn Malaisia. Khng ai d oa n tr c
c cu c khu ng hoa ng Indonesia. Tra i la i, nh ng nha phn
tch va d oa n qu c t va nh ng th tr ng ta i chnh qu c t
a khng tin oa n c m t ca ch ro ra ng v m t cu c khu ng
hoa ng trong b t ky n c na o b n n c na y.
Cac c quan anh gia u anh gia rt cao v ng
A... cho ti thang Bay nm 1997
a nh gia x p ha ng ti n t cu a t ch c Standard &
Poor
Ngu n: Kaufmann, Mehrez, va Schmukler, 1998.
H P 3.3
Nho co su bao Ianh nay ma chnh phu da
han ch duoc muc d ma cac chu no fu
nhan cua cac dInh ch faI chnh co fh phaI
chIa se ganh nng faI co cau v mf faI
chnh. Nhu vay, chnh phu frn fhuc f
da fro fhanh chu so huu cua raf nhIu f
chuc faI chnh bI maf kha nng fhanh foan
va dIu nay co nghIa Ia fro fhanh mf nhan
f quan frong frong vIc quyf dInh quy
m cua cac Iua chon faI co cau khu vuc faI
chnh. Hau hf cac nuoc du dang vach
ra k hoach su dung nhung hnh fhuc bao
Ianh nay fhay cho cac hnh fhuc bao hIm
fIn guI chnh fhuc bI han ch hon. Tuy
nhIn, qua frnh nay phaI dIn ra fu fu
nhm duy fr Iong fIn cua cng chung dI
voI h fhng faI chnh
Phan ng nhng ni khac trong khu vc ng A
Cuc khung hoang faI chnh o cac
nuoc ng A da Iam cho nhIu nuoc frn
fh gIoI phaI fng cuong n Iuc foan cau
d phaf frIn h fhng faI chnh manh me
hon frong cac fhI fruong dang nI In va
ca c nuo c dang pha f frI n. Trung Qu c
dang fIn hanh n Iuc fhuc day quy frnh
co cau IaI doanh nghIp va caI f khu vuc
faI chnh. Raf nhIu doanh nghIp nha
nuoc Iam n fhua I da phaI dong cua va
faI san bI fhanh Iy. Cac hoaf dng fheo
mau ResoIufIon Trusf Company se fIp fuc
quy frnh caI f phI fap frung hoa cac
doanh nghI p nha nuo c va fhu c hI n
nhIm vu fu nhan hoa fruoc mf. Chnh
phu Trung Quc cng b rng ho se danh
32 fy !S cho ngan ha ng frung uong
nang vn cua mnh d co fh hoaf dng
fuan fhu fheo cac chuan muc ma Ngan
hang fhanh foan quc f |asIe) d ra. ay
ch Ia mf Iuong fIn nho so voI fng s faI
sa n khng sInh Io I frong h fh ng fa I
chnh cua Trung Quc, va nhIu ngun
faI chnh khac cua daf nuoc cung duoc huy
dng d phuc vu cho cng cuc caI f hIn
nay. Chnh phu co fh fhanh Iap mf hoc
nhIu hon nua nhung fng cng fy quan
Iy faI san d fro gIup cho vIc kIm k faI
san cua cac ngan hang fhuong maI quc
doanh co hn quan foI cac khoan cho vay
khng sInh IoI cua cac doanh nghIp nha
nuoc. Tuy nhIn, hIn nay Trung Quc
dang phaI duong dau voI mf su Iua chon
kho khn gIua vIc duy fr su n dInh xa
hI va khI phuc h fhng faI chnh. Tc
d cua cng cuc caI f se phu fhuc vao
su can bng cua haI hoaf dng nay. co
duo c fng fruo ng kInh f vu ng ma nh,
chnh phu phaI quyf fam, nhung khng
duoc nong vI frong qua frnh caI f.
Cho dn nay, raf f cac cng fy cua
cac nuoc ng A da duoc co cau IaI. Taf ca
cac nuoc ng A gan day da c gng fhuc
day qua frnh co cau IaI doanh nghIp
b ng vI c xay du ng m f mI fruo ng
khuyn khch, frong do co cac chuan muc
ff hon v k foan va k khaI, cac quy dInh
v pha san, fIch bIn faI san, danh fhu
va cac quy fc k foan. IndnsIa da ap
dung Iuaf pha san moI vao fhang Tam
1998, ThaI Ian xem xef IaI Iuaf pha san
cua ho vao fhang a 1998, Han Quc da
dua fhm mf s dIu khoan moI frong quy
frnh f chuc IaI doanh nghIp vao fhang
HaI 1998. Tuy nhIn, Iuaf dnh cng van
fh hIn nhIu dIm yu kem va chua duoc
fhu nghIm. Cng fac dao fao IaI fay ngh
can b cng nhan vIn con bI han ch va
chua mang IaI hIu qua. O cac nuoc ng
A, vIc fIch bIn cac faI san fh chap con
raf han ch - fruoc day vIc nay fhuong
N ngn han thi ky 1989 - 1992 va 1993 - 1996
Ngu n: C s d li u Tri n vo ng kinh t th gi i cu a Quy ti n t
qu c t .
BI U 3.9
phaI maf vaI nm moI hoan faf. HIn nay,
cac nuoc frong khu vuc nay dang nhan
duoc fro gIup v ky fhuaf frn quy m Ion
nhu co cac chuyn vIn va c van kIm
foan nuoc ngoaI sang gIup frong cng fac
xac dInh gIa frI faI san va cac k hoach
phuc hI cac f chuc faI chnh cua nuoc
mnh.
Cac quc gIa frong khu vuc cung da
khuyn khch phaf frIn fhI fruong vn
bng cach xoa bo nhung can fro v quy
dInh va nhung kho khn v fhu, dng
fhoI xay dung mf co ch fh ch cho cac
fhI fruong so cap va fhu cap. Nhu cau huy
chuan hoa va hop Iy hoa vIc phaf hanh
fraI phIu chnh phu. Nho co nhung n
Iuc nay, chnh phu mf s nuoc da xay
dung duoc co so vung chc cho h fhng
faI chnh can bng hon, f dua vao ngun
vn fu cac ngan hang hon, co kha nng
phan fan ruI ro ff hon va cho phep gIam
saf duoc hoaf dng cua cac cng fy chf
che hon. Tuy nhIn, van con nhIu fro
ngaI, dc bIf Ia fro ngaI dI voI vIc phaf
hanh fraI phIu cng fy.
Chng trnh tr c m t: khi phu c
ngu n tn du ng
O cac nuoc IndnxIa, Han Quc va
MaIaIsIa fy I fng fruong fn dung, do
phaI dIu chnh d han ch Iam phaf, da
gIam manh k fu sau cuc khung hoang
|xem bIu d 3.11). Iu nay dung nhu su
phan anh cua cac cng fy, dc bIf Ia vao
dau nm 1998, v vIc fhIu vn cho san
xuaf va xuaf khau. Vn vay fng o ThaI
Ian ch Ia su fng gIa fao va co fh duoc
gIaI fhch Ia do ngan hang fng han muc
fn dung cho cac khach hang hIn dang
co du no d gIu cho s no khng sInh IoI
khng fng In, mc du ho dang gp phaI
kho khn faI chnh. Can phaI fhan frong
dng ngun vn cng cng d co cau IaI
h fhng ngan hang da fao dIu kIn fhuc
day su phaf frIn cua fhI fruong fraI phIu.
Chnh phu ThaI Ian va Han Quc da cng
b ho se phaf hanh fraI phIu bng 15%
CP mI nuoc. an dau nhung fraI phIu
nay se duoc ban cho cac f chuc faI chnh
d gIup fng fhu nhap va phan dau fu faI
san c dInh cua cac f chuc nay, va vIc
bun ban nhung fraI phIu nay frn fhI
fruong fhu cap se bI han ch. Trong fuong
IaI, fraI phIu do chnh phu ban hanh se
fro fhanh fhuoc do chuan cho cac IoaI fraI
phIu cng fy va nhu vay fhuc hIn duoc
chuc nng ma fruoc do no khng fhuc hIn
duoc khI no frong nuoc o muc raf fhap.
NgoaI ra, mf s nuoc nhu Han Quc se
N ngn han so vi phn trm tng d tr
Ngu n: BIS, IMF.
Cac ch s th hi n ti n b cu a qua trnh cu ng c c c u
S lng
ca c t
ch c ta i
chnh
ban u
S lng
b ong
c a ho c
ng ng
hoat ng
kinh
doanh
S lng
ang
c
qu c
hu hoa
ho c
ang b
gia m sa t
S lng
se b sap
nhp
S lng
ba n cho ca c
nha u t
n c ngoa i
ho c chuyn
thanh lin
doanh
Innsia 222 16 54 4 0
Han qu c 169 16 2 5 0
Malaysia 90 0 4 31 0
Tha i Lan 142 53 18 0 4
Philippin 56
a
2 0 0 0
Ghi chu : a. Tr ca c ngn ha ng ti t ki mva ngn ha ng nng thn
Ngun: Theo ca c ta i liu cua nhn vin Ngn hang Th gi i thu
thp t ca c n ph mcua chnh phu
BA NG 3.4
BI U 3.10
Ty l tng trng nhng khoan vay tht
BI U 3.11
fm hIu su fIn frIn cua fng vn vay
khI danh gIa cac dIu kIn fn dung. KhI
nn kInh f bI khung hoang, fhng fhuong
khng fh xac dInh duoc fn dung ngan
hang gIam Ia do co su fhay dI v cung
hay cau. Mf mf, cac cng fy fhuong vay
f fIn hon v ho dau fu f hon; mf khac,
co fh Ia do cac ngan hang khng mun
cho vay, va v fh se nang IaI suaf In cao
hon hoc se fu chI mf s d nghI cho vay
fIn. Cac phan fch v fng s vn vay va
IaI suaf cua cac khoan vay nay cho fhay
Ia dIu kIn cho vay o IndnsIa, Han Quc
va MaIaIsIa raf chf che frong quy dau
nm 1998, con o ThaI Ian va PhIIIppIn
fh noI Iong hon |xem hp 3.4).
Trong fnh frang hf suc khng n
dInh, raf nhIu ngan hang co xu huong
cf gIam fn dung va dau fu nhung faI san
co kha nng fhanh foan cao nay vao nhung
IInh vuc f ruI ro hon nhu chung khoan
nha nuoc. V fng cau nI dIa da fhu hep
IaI va gIa frI xuaf khau khng fng, nn
fy I fng v cau fn dung da gIam xung.
ng fhoI, faI san va IoI nhuan cua cac
cng fy du gIam, va gIa frI faI san gIam
da keo fheo gIa frI cua d fh chap cung bI
maf gIa. Hau qua Ia cac ngan hang khng
con hung fhu voI nhung hop dng vay moI.
Tham ch cac ngan hang con mIn cuong
khI phaI cho vay fIn; vI fh faI chnh cua
ho bI gIam dang k do nhung fhua fhIf
Ngu n: Ding, Domac va Ferri, 1998.
V n suy gia m tn du ng sau cu c khu ng hoa ng chu A
a c ba n lu n r t nhi u. Trn th c t , m t s c thu cu a
ca c n n kinh t ng A nh h th ng ta i chnh d a va o ngn
ha ng va ty l v n vay cao a la m cho ca c n c na y c bi t d
b s c ti n t /ta i chnh. Trong hoa n ca nh nh v y, knh tn
du ng ng th i cu ng la knh truy n s c se d n n suy gia m
tn du ng. c bi t, knh tn du ng na y cho th y r ng m t cu
s c ti n t /ta i chnh th ng a nh h ng x u n lu chuy n
ca c lu ng v n vay t ngn ha ng n ca c kha ch ha ng - ngha
la , ca c h gia nh ho c ca c doanh nghi p v a va nho ma
ngoa i v n vay ngn ha ng ra khng co n ngu n vay na o kha c
thay th . V v y, vi c ng ng cho ca c n v vay - v n phu thu c
va o ngu n vay t ngn ha ng - co th se a nh h ng t i s pha t
tri n cu a n n kinh t .
Tuy nhin, trn th c t kho co th xa c nh c nh ng
a nh h ng cu a knh tn du ng i v i suy gia m tn du ng. N u
ch d a va o t ng tn du ng khng th khng u k t lu n r ng
a co s chuy n dch l n v cung v n vay: th m ch vi c tn
du ng gia m co th la do c u gia m ho c ngng. Phng pha p
th ng s du ng kh c phu c i u na y t p trung va o ca hai
kha canh: tng tn dung va s chnh lch li nhun gia
khoa n vay cu a ngn ha ng va ca c ta i sa n khng ru i ro kha c nh
tra i phi u cu a chnh phu . N u chnh l ch na y tng ln ma
t ng tn du ng la i gia m i th co th xa c nh r ng cung v n vay
ho c ang gia m ho c tng ch m hn so v i c u. Tuy nhin,
c n pha i co nh ng xa c minh kha c n a. Chnh l ch l i nhu n
tng co th ch pha n a nh m t th c t la l i nhu n co ru i ro tng
do b a nh h ng cu a nh ng cu s c tiu c c la m gia m gia tr
thu n cu a ca c n v kinh t do pha i chi tiu ta i chnh nhi u
hn. V v y, s chnh l ch l i nhu n ta o ra suy gia m tn du ng,
a nh h ng n nh ng ng i ch bi t vay ti n ngn ha ng chnh
la s chnh l ch l i nhu n gi a la i su t ngn ha ng cho vay va
tra i phi u cu a cng ty. Chnh l ch l i nhu n gi a tra i phi u
cng ty va tra i phi u chnh phu la th c o ph n th ng cho
ru i ro chung.
Ding, Domac va Ferri (1998) a a p du ng phng pha p
na y nghin c u cu c khu ng hoa ng ca c n c va cho th y
r ng trong m y tha ng u sau khu ng hoa ng, tn du ng tng
a t, trong khi ta c ng tiu c c cu a no c bi t a nh h ng x u
t i ca c doanh nghi p va ngn ha ng nho .
Cu ng v i s suy gia m t ng tn du ng, vi c tng hai loa i
chnh l ch l i nhu n k trn Ha n Qu c cho th y ca ph n l i
nhu n co ru i ro va chnh l ch l i nhu n cu th cu a nh ng
ng i i vay phu thu c va o ngn ha ng a tng ro r t sau khi
ng won t ng t b m t gia va la i su t tng. Ha n Qu c
ng i ta th y r ng vi c tng chnh l ch l i nhu n k trn a
gy ra h u qua mang tnh h th ng la sa n xu t cng nghi p
gia m (theo Domac va Ferri, 1998).
Suy gia m tn du ng ng A
H P 3.4
frong gIao dIch ngoaI f va phan dau fu
faI san c dInh dang ngay cang gIam gIa,
va cac quy dInh hoaf dng bI fhf chf hon.
Nhung yu f vI m an sau su suy
gIam fn dung nay cung da fung xay ra
nhIu Ian. Vao gIua va cuI nhung nm
1980, faI san cua cac ngan hang fhuong
maI cua cac nuoc cng nghIp phaf frIn
phIu suc ep Ion do cac hoaf dng Iam n
voI cac nuoc dang phaf frIn Iuc do dang
gp kho khn v fra no va gIa fhI fruong
baf dng san gIam manh. Su suy gIam do
ch qua dI khI nhung hoaf dng Iam n
frn duoc gIaI quyf. VIc fhao go nhung
kho khn do phan nao duoc fhuc hIn
fhng qua k hoach rady, duoc Iap ra d
gIaI quyf nhung khoan no cua cac nuoc
dang phaf frIn, khI phuc fhI fruong so
ca p, va fng v n fu Io I nhua n d Ia I. O Nha f
an nhung anh huong cua cac van d hIn
nay dI voI khu vuc faI chnh cua nn kInh
f cung co nguyn nhan fuong fu fu nhung
yu f vI m, do cac quy dInh v fIn f
Iong Ieo va fy I IaI suaf raf fhap. V vay,
can phaI co nhung chnh sach caI fhIn co
cau frong IInh vuc faI chnh fh moI hy
vong hoan foan khI phuc duoc cac Iung
fn dung.
Tuy vay, cung co mf s bIn phap
ngn han co fh gIup Iam fng fn dung.
Truoc hf, can phaI co su fro gIup cho
nhung ngan hang nao sn sang cho vay
fIn dI voI nhung cng fy co nng Iuc hoaf
dng fhuc su, nhung Iuong vn ho can vay
IaI vuof qua kha nng cua ngan hang do.
Hnh fhuc cho vay con no fhuc so huu
hay IP nay Ia mf frong nhung phuong
fhuc cap vn fIu bIu cua cac nn kInh f
fhI fruong dI voI cac cng fy dang frong
fhoI ky co cau IaI f chuc cua mnh. ay
co fh Ia mf bIn phap cap bach co fh
fIn hanh voI nhIu cng fy. Tuy nhIn,
cac ngan hang phaI hf suc fhan frong v
frong ca c n n kInh f na y, nhu ng kho
khn fhuong raf Ion va nng Iuc f chuc
d caI f IaI cng fy fhuong raf yu. Nhung
quy dInh v fra mon no cu can phaI duoc
duy fr dI voI nhung con no co kha nng
fra.
O mf s nuoc, chnh sach nay ch
co fh co hIu Iuc nu chnh phu nhanh
chong chon ra duoc nhung f chuc co kha
nng Ia cac ngan hang va cac cng fy. V
du, o IndnsIa, d khI phuc fn dung ho
da phaI Iap ra mf co ch nhanh chong
fro gIup cho mf s ngan hang co nng
Iuc f chuc ff hon, va ngun vn vay se
duoc chuyn cho cac cng fy fhng qua
ngan hang do. Mc du mf s ngan hang
hIn nay dang co cac danh muc dau fu faI
san yu kem, van co mf s bIn phap d
gIup do ngay mf vaI ngan hang frong s
nay; nhung ngan hang manh v mf fh
ch can phaI Iam nong cf cho h fhng
ngan hang da duoc co cau IaI.
NgoaI ra, mf s khoan faI fro dc
bIf cung se raf can fhIf. V faI fro fhuong
maI, Han Quc, IndnsIa va ThaI Ian da
fhIf Iap cac chuong frnh h fro nha nuoc.
Cac ngan hang frung uong mua faI san
fh chap bng hoa don xuaf khau, dng
fho I chnh phu h fro ca c ngan ha ng
fhuong maI phaf hanh fhu fn dung |IC).
Mf s nuoc co fh yu cau h fro nhIu
hon nua dI voI faI fro fhuong maI va vn
hoaf dng. Su h fro nay co fh duoI dang
bao Ianh cho hoaf dng cua ngan hang ff
hon ngay faI nuoc ho chu khng nhaf fhIf
phaI Ia bao Ianh fn dung fruc fIp, day
du cho cac khoan vay hay cac khoan fn
dung dc bIf. ng fhoI, cac bao Ianh nay
can co su gIup do cua mf f chuc fhu ba,
nhu IndnsIa va ThaI Ian da nhan duoc
bao Ianh du phong cua Ngan hang phaf
frIn chau A va mf s f chuc cho vay
song phuong khac.
Truoc mf, cac bIn phap cu fh fruc
fIp d gIup cac cng fy fhuc day Iuu fhng
fIn f va do vay se fhuc day duoc fn dung
Ia nhung bIn phap co hIu qua nhaf. Cac
cng fy ng A kha manh nn cac bIn
phap can mang fnh fu Iua chon va franh
cac bIn phap gay hau qua nghIm frong
fhuo ng IIn quan d n ca c k hoa ch do
chnh phu ch dao. Nhung k hoach do co
fh bao gm vIc gIam fhu, cap vn cho
cac gIao dIch duoc fh chap, va fhuc day
Iuan chuyn vn fhng qua dIu chnh
Iuong. Su fro gIup cung co fh fhng qua
mf s bIn phap IIn quan dn fhu, v
du, ThaI Ian da xoa bo fhu fhu nhap dI
voI nhung khoan IaI gp chua duoc fra. VIc
xay dung can fhan cac bIn phap fruoc mf
nay raf can fhIf, fuy nhIn, khng khng
nn dong vaI fro Ia cac bIn phap Iau daI,
c dInh. CIaI quyf frIf d van d fhu hep
fn dung doI hoI phaI co cac chuong frnh
co cau IaI cac ngan hang.
Nhi m vu kho khn va t n ke m cu a
cng cu c c c u la i ca c ngn ha ng
Nhu ng kho khn mang fnh h
fhng cua ngan hang da xuaf hIn o cac
nuoc ng A. Qua frnh dong cua cac ngan
hang va f chuc faI chnh khac va co cau
IaI h fhng ngan hang se raf kho khn
va fn kem. !oc fnh cua khu vuc fu nhan
cho fhay fy I gIua no kho doI va fng du
no cua cac nuoc ng A |fru Hng Cng
|Trung Quc) va SIngapo) o khoang gIua
10% va 60%. Ty I gIua no kho doI va CP
Ia 10% dn 40%. Con s uoc fnh chnh
fhuc chua dua ra duoc nhung fy I nay,
fuy nhIn, o mf s nuoc nguoI fa da dua
ra duoc fy I gIua no kho doI frn fng du
no Ia frn 20%. Nu fnh fhm danh muc
dau fu faI san yu kem cua cac f chuc faI
chnh khac nhu cac cng fy bao hIm va
cac quy dau fu fh fng s no kho doI con
Ion hon nhIu, dc bIf o haI nuoc Han
Quc va IndnsIa. Ch s bao dam vn
cua cac ngan hang cung raf fhap; fy I vn/
fng faI san sau khI da fru cac khoan no
kho doI uoc fnh ch con vao khoang fu -
17% |o IndnsIa) dn -4% |o MaIaIsIa). Ty
I nay o cac ngan hang SIngapo, Hng
Cng |Trung Quc) va PhIIIppIn dao dng
frong khoang 10% dn 16%.
Chi ph cho vi c c c u la i ngu n v n (s n g c)
Chi ph ta i chnh c c u la i ngn ha ng: Ba phng a n
Do s l ng l n va s khng ch c ch n cu a ca c chnh sa ch
hi n nay nn ta ch co th a ra m t s phng a n minh hoa
cho t ng chi ph ta i chnh cu a cng ta c c c u la i ca c ngn
ha ng nh trnh ba y trong ba ng d i y. Nh ng phng a n o
th hi n chi ph ta i chnh th c, o cu ng la s ti n th c phu c
h i la i danh mu c u t ta i sa n y u ke m ma chnh phu pha i chi.
Ca ba phng a n na y cho th y r ng (a) 1/3 s n kho o i c
chuy n cho chnh phu d i da ng ta i c c u v n se c phu c
h i va (b) nh ng mo n n kho o i khng c chuy n giao cho
chnh phu se c xoa va tnh va o l i nhu n thu c trong
tng lai. S na y se c c ng v i chi ph ta i chnh b ng thu
su t nhn v i l ng o ng ca c khoa n n kho o i. Chi ph ta i
chnh ha ng nm se la ga nh n ng v la i su t i v i ca c khoa n
d tr cng c ng c c n n.
Phng a n th p. Theo phng a n na y, co t t ch c chia
se nh ng mo n n kho o i va khng co qua trnh ta i c c u v n.
Chi ph ta i chnh duy nh t la khoa n n b xoa tr va o l i nhu n.
Phng a n trung bnh. Theo phng a n na y, s l ng t
ch c cu ng chia se nh ng mo n n kho o i cu ng t, nhng se
th c hi n quy trnh c c u la i v n t i ca c ngn ha ng khng
co n pha i chu nh ng kho khn l n v ngu n v n. Nh ng mo n
n kho o i kha c co n la i sau ta i c c u v n se c xoa va kh u
tr va o l i nhu n.
Phng a n cao. Trong phng a n na y, nh ng mo n n kho
o i se c nhi u n v chia se va ty l ta i c c u v n la 4%
t ng s ta i sa n co n la i. B t ky mo n n kho o i na o co n la i se
c xoa va kh u tr va o l i nhu n.
N kho o i so v i ph n trm ta i sa n chnh.
Th p va trung bnh:
20,0 20,0 30,0 20,0 10,0 10,0 5,0 20,0 5,0
Cao:
35,0 35,0 20,0 20,0 30,0 20,0 10,0 10,0 5,0 20,0
Ngu n: c tnh cu a ca c nhn vin Ngn ha ng Th
gi i,Demirguc, Kunt va Huizinga (1998); Ngn ha ng Deutsche,
JP Morgan, IFS.
H P 3.5
o chnh phu cac nuoc da bao Ianh
cho nghIa vu no cua cac f chuc faI chnh,
va chnh IoI ch quc gIa cung doI hoI phaI
som gIaI quyf nhung kho khn nay nn
hau hf cac chI ph co cau IaI h fhng faI
chnh duoc chuyn sang dang no faI chnh.
Tru mf s khoan no co fh do khu vuc fu
nhan chIu frach nhIm, nguoI fa du fnh
rng cac chI ph ma chnh phu phaI ganh
chIu chI m fo I 30%CP. Theo kInh
nghIm quc f fh day Ia con s qua cao.
Cuc khung hoang ngan hang cua ChII
nm 1982 Ia cuc khung hoang df gIa
nhaf fu fruoc foI nay, fheo do chnh phu
phaI danh foI 41% CP d khc phuc, fuy
nhIn, con s na y cu ng khng cao hon
nhIu Im so voI du fnh chI ph cua khu
vuc fu nhan hIn nay cua mf s nuoc
ng A. Tuy nhIn, nhung dau fu Ion fruc
fIp cua chnh phu co fh gIup gIam duoc
fng chI ph noI frn bng cach franh duoc
khung hoang fInh fhan do phaI IIn fuc
fro cap va bng cach fhu duoc IoI nhuan
fu ca c Iu ng fn du ng. Nhung d I vo I
nhung ngun vn Ion, doI hoI chnh phu
phaI co kha nng hon nua d huy dng va
fhanh foan cac ngun vn khng bI Iam
phaf va fng nng Iuc quan Iy faI chnh.
O mf s nuoc nhu IndnsIa khng cho
phep ap dung phuong fhuc nay cho cac
khoan vay cua chnh phu.
Ca c nguyn t c c c u la i ngn ha ng
O cac nuoc ng A, fhach fhuc Ion
df ra Ia Iam sao phaI duy fr duoc Iong
fIn frong khI gIaI quyf voI cac cng fy faI
chnh khng con kha nng fra no. Raf
nhI u ngan ha ng frong khu vu c na y
mun co vn va mun duoc cung c d khI
phuc kha nng Iuu fhng fn dung. Muc
fIu df ra dI voI vIc fao vn cho cac
ngan hang o ng A Ia 8% hoc cao hon.
ThoI han d daf duoc muc fIu nay khac
nhau o mI nuoc, nhung cac nha gIam saf
ngan hang fhuong df fhoI han 1 dn 2
nm. Nhung ngan hang nao khng khI
phuc duoc fIm nng vn frong fhoI han
frn can phaI fm kIm su gIup do fu bn
ngoaI.
KInh nghIm quc f cho fhay mf
s nguyn fc co cau IaI ngan hang nhu
sau. Thu nhaf, ch nhung f chuc co fh
hoaf dng hIu qua moI duoc fIp fuc hoaf
dng, va khI co cau IaI fh fhIf haI phaI
duoc phan b mf cach mInh bach va han
ch fI da chI ph cho nhung nguoI dong
fhu. Thu haI, vIc co cau IaI phaI cung c
cac nguyn fc faI chnh bng vIc chIa
se fhIf haI fruoc hf cho cac c dng, sau
do moI dn cac chu no va co fh, mf s
nguoI guI fIn nhIu. Thu ba, phaI co cac
Ghi chu : Ca ng nhi u ch m ca ng t t (ngha la ta c du ng t t)
Ngu n: a nh gia cu a ca c nhn vin Ngn ha ng Th gi i.
Bang 3.5
bIn phap duy fr nguyn fc fn dung dI
voI nguoI vay vn cua ngan hang va co
nhung bIn phap khuyn khch fng vn
fu ngun fu nhan moI. Thu fu, fc d co
cau IaI phaI nhanh d co fh dam bao khI
phuc duoc fn dung, dng fhoI duy fr duoc
Iong fIn cua quan chung dI voI h fhng
ngan hang. VoI nhung nguyn fc nay,
chnh phu co fh danh gIa nhung Iua chon
chnh sach co sn. ang 3.5 frnh bay khaI
quaf nhung Iua chon cho vIc co cau IaI
ngan hang.
VIc Iua chon baf ky mf phuong an
nao cung du co caI duoc caI maf |xem
bang 3.5). V du, nu chnh phu co y dInh
cuu gIup ngan hang dang gp kho khn
bng cach Iay fIn cua chnh phu d fng
ngun vn cua ngan hang do, phuong an
nay se co uu dIm Ia nhanh, nhung chI
ph cho vIc bu I do cung se cao va khng
khuyn khch duoc cac nha quan Iy cua
BA NG 3.5
ngan hang fm cach caI fIn hoaf dng cua
ngan hang mnh. Mf khac, nu chnh phu
dInh fIn hanh faI cap vn cho ngan hang
dang gp kho khn va sau do ban dI fh
chI ph faI chnh se fhap, khuyn khch
ngan hang do nang cao chaf Iuong hoaf
dng va Iam fng duoc Iong fIn cua xa hI
dI voI h fhng ngan hang do, song IaI
maf nhIu fhoI gIan hon. In phap fhanh
Iy va fra hf no cho chu no va nguoI guI
fIn Ia cach Iam nhanh, khuyn khch
duoc hoaf dng cua ngan hang va doI hoI
chI ph faI chnh fuong dI fhap, nhung
IaI Iam anh huong nghIm frong dn uy
fn cua xa hI dI voI h fhng ngan hang.
Cac nuoc khac nhau phaI fm ra gIaI phap
can dI nhung Iua chon danh dI nay cho
nuoc mnh va phaI cn cu vao ngun gc
gay ra kho khn mang fnh h fhng nay.
Nh ng bi n pha p a c a p du ng
cho n nay
Co cau IaI khu vuc faI chnh khng
ch dung o vIc chIa se frach nhIm dI
vo I nhu ng fha f fhoa f hI n fa I, ma co n
phan b quyn so huu va kIm soaf nn
kInh f frong fuong IaI. MI nuoc du phaI
fraI qua qua frnh dI dn quyf dInh v
kInh f va chnh frI d gIaI quyf nhung
van d frn. Chnh phu Han Quc da ap
dung mf chuong frnh hn hop kf hop
ca gIaI phap phI fap frung va fap frung.
Cac ngan hang duoc cap fhm mf phan
vn va mf s khoan no kho doI da duoc
chuyn cho Cng fy quan Iy faI san Han
Quc cua chnh phu |KAMCO). Cng fy
na y co fra ch nhI m co ca u Ia I nhu ng
khoan no frn. ThaI Ian da cho fhanh Iap
co quan faI co cau faI chnh chIu frach
nhIm gIup cac cng fy faI chnh va ngan
hang fhuong maI phuc hI hoaf dng cua
mnh. Cng fy quan Iy faI san fhuc so
huu nha nuoc ThaI Ian co fh canh franh
voI khu vuc fu nhan d mua IaI faI san
cua cac cng fy faI chnh bI pha san va
sau do f chuc ban cac faI san do, bao gm
ca hnh fhuc ban dau gIa frong khI cac
ngan hang o ThaI hau hf du duy fr duoc
hoaf dng cua ho nho co su fro gIup cho
Ngn ha ng Th gi i a ph i h p ch t che v i chnh phu
ca c n c g p khu ng hoa ng nh m c c u la i h th ng ta i chnh
cua ho. Thang Chn 1997, Thai Lan a c tr giup mt
khoa n vi n tr ta i chnh tr gia 15 tri u USD nh m cu ng c kha
nng hi phuc va tnh hiu qua cua h thng tai chnh nc
na y. Ti p ngay sau o la khoa n vi n tr tr gia 350 tri u USD
va o tha ng M i hai 1998 t ngu n V n vay h tr qua n ly kinh
t . Tha i Lan co n nh n c m t khoa n vay kha c va o tha ng
Sa u 1998 t V n vay i u chnh ta i chnh va kinh t . Ngn
hang Th gii a giup Thai Lan thanh lp mt c quan tai c
c u ta i chnh co ch c nng qua n ly cng cu c ca i t cu a ca c
cng ty ta i chnh va m t cng ty qua n ly ta i sa n cu ng a c
tha nh l p chu tra ch nhi m gia i quy t ta i sa n n kh o ng.
Innsia cu ng a nh n c m t khoa n vay tr gia 20
tri u USD t ngu n v n vay tr giu p ca i t ngn ha ng giu p
cho C quan c c u la i ngn ha ng Innsia m i c tha nh
l p gia i quy t nh ng kho khn cho ca c cng ty ta i chnh. T
ch c na y cu ng a h tr ca c n l c cu a chnh phu trong vi c ta i
c c u ca c mo n n cu a ca c cng ty. Ngu n V n vay h tr ca i
t chnh sa ch va o tha ng Ba y 1998 cu ng a cam k t cho chnh
phu n c na y vay 1 ty USD ho th c hi n mu c tiu n nh
h th ng ngn ha ng, cu ng c lo ng tin cu a ng i g i ti n va
a m ba o duy tr ca c hoa t ng dch vu t t cu a khu v c na y
trong n n kinh t . Khoa n vay tr gia 3 ty USD cu a ngu n V n
vay ta i xy d ng n n kinh t (ERL) cho Ha n Qu c va o tha ng
M i hai 1997 a giu p cho cng ta c khi phu c la i hoa t ng
cu a h th ng ta i chnh. Hi n nay, chnh phu n c na y a co
chng trnh ta m ngng hoa t ng cu a ca c t ch c ta i chnh
la m n thua l , tr giu p tng v n cu a ca c ngn ha ng, ca i ti n
cng ta c gia m sa t, ch m d t mo i hi n t ng cho vay tr c ti p,
cu ng c ca c dch vu ba o hi m ti n g i va tng c ng hi u qua
hoa t ng cu a ca c t ch c ta i chnh. Ti p theo khoa n vay t
ERL, tha ng Ba 1998 m t khoa n vay kha c tr gia 2 ty USD t
ngu n V n vay i u chnh c c u a c c p cho n c na y
h tr cho cng ta c pha t tri n va c c u la i khu v c ta i
chnh, ca i t khu v c ca c cng ty va pha t tri n th tr ng v n.
Ngn ha ng Th gi i hi n ang la m vi c v i Chnh phu Ha n
Quc giup xy dng mt h thng tai chnh hoat ng co
hi u qua , mang tnh a da ng va ca nh tranh cao, bao g m ca
ca c nga nh ba o hi m va ch ng khoa n.
i v i Malaisia, Ngn ha ng Th gi i a cho n c na y vay
m t khoa n va o tha ng Sa u 1998 l y t ngu n V n vay phu c h i
cho khu v c xa h i va kinh t . Khoa n vay na y nh m cu ng c
khu v c ta i chnh thng qua vi c cu ng c ca c cng ty ta i chnh,
ti n ha nh sa t nh p, c c u la i ngu n v n cu a ca c t ch c ngn
ha ng, ca i thi n cng ta c ba o v quy n l i nha u t va gia m
rui ro quyt toan, va t do hoa nhanh mc s hu nc
ngoa i. N u ca c chng trnh na y c th c hi n tha nh cng,
chu ng se go p ph n cu ng c lo ng tin cu a xa h i i v i th
trng vn va nng cao tnh minh bach cua th trng nay.
Nh ng n l c cu a Ngn ha ng Th gi i tr giu p khu
vc tai chnh
Ngu n: Ta i li u vay n cu a Ngn ha ng Th gi i.
H P 3.6
kha nng fhanh foan ngn han cua Ngan
hang Trung uong ThaI Ian. Co quan co
cau IaI ngan hang IndnsIa da fIp nhan
54 ngan hang va bf dau co cau IaI cac
danh muc dau fu cua cac ngan hang nay.
Trong qua frnh co cau IaI khu vuc faI
chnh, hIn nay ThaI Ian dang fIn frIn
nhanh nhaf, dc bIf Ia co cau IaI hoaf
dng cua cac cng fy faI chnh. Tuy nhIn,
ngay ca nhu vay cng vIc van chua duoc
hoan faf.
Qua frnh faI co cau nay doI hoI phaI
co chnh sach can frong xac dInh ngan
hang nao hoc cng fy nao can co cau IaI.
V du, o IndnsIa, vIc khI phuc IaI fn
du ng d Ia m v n hoa f d ng va fa I fro
fhuong maI se phu fhuc vao vIc co fm
ra duoc mf co ch h fro cho cac ngan
hang da phuc hI f chuc cua mnh hay
khng, va qua do h fro cho cac cng fy.
HIn nay, cac ngan hang nay co fh van
con cac danh muc dau fu faI san yu kem,
nhung nhung ngan hang manh v f chuc
va co fh Iam nong cf cho mf h fhng
ngan hang duoc co cau IaI - do khng fh
do ng cu a duo c foa n b h fh ng ngan
hang nn kho co fh fm duoc bIn phap
fhay fh nao ff hon. O Han Quc, nhung
mI IIn kf sau rng gIua cng fac co cau
IaI cac ngan hang va doanh nghIp cung
voI su phaf frIn v mf fh ch co han
cua cac ngan hang doI hoI chnh phu phaI
co mf vaI fro Ion hon frong vIc co cau IaI
doanh nghIp. Nu khng, cac ngan hang
se bI roI vao fnh frang khng n dInh do
s Iuo ng v n kho do I qua Io n va pha I
chuy n chu ng sang da ng c pha n, ma
Iuong c phan nay khng fh xu Iy nhanh
duoc. NgoaI ra, nhung hau qua xa hI va
chnh frI fo Ion dI kem voI vIc co cau IaI
ca c doanh nghI p co fh ngn ca n ca c
ngan hang buc cac doanh nghIp fIn
hanh co cau IaI.
I n pha p k f ho p gIu a phI fa p
frung va fap frung ap dung o Han Quc
co fh Ia bIn phap fhch hop. Cng fy quan
Iy faI san, KAMCO, hoc mf f chuc moI
duoc fhanh Iap nao do co fh fIp nhan
cac danh muc dau fu faI san yu kem fu
cac f chuc faI chnh. Mf khI cac cng fy
da fIn hanh co cau IaI hoaf dng mf cach
fhch hop, ho se duoc fro cap faI chnh
fhng qua hnh fhuc chuyn cac mon no
fhanh c phan. Mf phuong fhuc khac co
fh ap dung d khuyn khch cac cng fy
fIn hanh co cau IaI hoaf dng cua ho Ia
phuong fhuc nuoc Anh da ap dung d caI
f cac cng fy cua ho frong nhung nm
1990. Quy fc Iuan dn nay dang duoc
ung dung o Han Quc va cac nuoc ng A
khac. C phan do cac cng fy nay gIu co
fh Ia co so cho mf h fhng Iuong huu
fu nhan duoc faI fro va mf co cau phu
fhuc nhIu vao fhI fruong vn, qua do co
fh caI fhIn co cau IaI cng fy. In phap
nay co fh Iam gIam duoc fy I no/c phan
va fao ra mf Iop c dng moI bn ngoaI
nhung nguoI se gIam saf cac cng fy va
fao su can bng frong vaI fro gIua nhung
nguoI sang Iap cng fy va nhung nguoI
frong cuc frong vIc quan Iy hoaf dng
cua cng fy.
NhIm vu frung han cua khu vuc
faI chnh va khu vuc cng fy Ia caI fhIn
cng fac quan Iy cac f chuc faI chnh va
phI faI chnh; phaf frIn fhI fruong vn;
fhuc day co ch khuyn khch hoaf dng
chung cho cac f chuc faI chnh va xay
dung cac h fhng faI chnh can bng hon
fhng qua vIc khuyn khch fhI fruong
vn. Cung gIng nhu cac nuoc da fung bI
khung hoang faI chnh, cng fac co cau
IaI khu vuc faI chnh cua cac nuoc ng A
se Ia mf qua frnh Iau daI. MI quan fam
chnh Ia Iam fh nao d ngn chn duoc
nhung yu f moI nay sInh co fh Iam
phuong haI dn su phaf frIn cua khu vuc
faI chnh frong fuong IaI.
Nhung kho khn cua cac nuoc ng
A khng fh duoc gIaI quyf ch frong h
fhng ngan hang. Nhung kho khn cua
cac ngan hang hIn nay co IIn quan maf
fhIf dn nhung kho khn cua cac cng
fy. o vay, d fm ra duoc mf gIaI phap
cho khu vuc faI chnh dang gp khung
hoang hIn nay, can phaI hIu ro duoc
nhung kho khn cua cac cng fy. Chung
fa se d cap van d nay frong chuong sau.
Chu thch
1 . Xem Phep mau nhIm cua ng
A. 994 va SfIgIIfz va !y, 1996.
2. CIassens va CIaessner. 1997.
3. Tng chI ph frung gIan Ia mf
chuc nng cua nhIu yu f bao gm hIu
qua hoaf dng va fnh canh franh cua khu
vuc faI chnh. Su dung du IIu frong bao
cao hang nm cua cac ngan hang fhuong
maI, cac chI ph hoaf dng cua cac ngan
hang o ng A chua fh hIn hf fng fh
muc d kem hIu qua so voI cac nuoc phaf
frIn. NgoaI ra. so voI ngay ca cac nuoc
dang phaf frIn fh cac ngan hang o ng
A duong nhu co chI ph khng cao hon
nhIu. Nhung fheo fnh foan fh IoI nhuan
cua cac ngan hang ng A frong fhoI ky
nay IaI cao hon so voI cac nuoc khac |fru
Han Quc).
4. CIassens va CIaessner. 1998.
5. KamInsky va ReInharf nm 1997
da khng dInh kf qua nay faI nhIu nuoc.
6. Iuu y rng s IIu v cho vay dau
fu baf dng san frong mf nuoc co fh khac
nhau va mf s nuoc khng fnh duoc hf
muc d hoaf dng cua h fhng ngan hang
frong IInh vuc baf dng san |v du khoan
vay cho nhung nguoI xay dung baf dng
san IaI khng duoc fnh Ia khoan vay cho
IInh vuc bf dng san).
7. Mf uy ban fu nhan o IndnxIa
fha o Iua n vo I m f nho m chu no v k
hoach khng co bao Ianh chu quyn frI gIa
70 fy !S. Thoa fhuan v k hoach nay
da daf duoc frn nguyn fc vao ngay 4
fhang Sau 1998.
62
Cac c6ng ty trong canb
kb6n cung
Chuong b n
Nhung vf nuf fu nn mong frong vIc Iam n cua cac cng fy
o ng A bf dau xuaf hIn ro rf fu fruoc fhang ay 1997, nhung
cuc khung hoang da dm cac cng fy xung vuc fhm. Su kIf qu
v faI chnh frong khu vuc cac cng fy da fro nn co fnh h fhng.
Tai m6t cung ngoai 6 bui bm cua 8urabaya, tbanb pb6 /on
tbu nb cua |nJ6ncsia, m6t nba may cbc bicn t6m Jang boat J6ng
nb6n nbip. Hang trm pbu nu trc gp nguoi trcn t6m J6ng /anb,
pbn /oai Jc Jua xu6ng tau gui Ji Nbt Ban ca cbu Au. Ho nm
trong s6 bang ngbn nguoi Jang /am cicc cbo bang 8ckar, m6t trong
s6 nbung tp Joan kinb Joanb n6i ticng o 8urabaya, Jo nm anb cm
nba Harry /am cbu. Cbo Jcn nm 1004, cac c6ng ty 8ckar tbco Ju6i
m6t cbicn /uoc co /c /a kb6n ngoan nbt J6i coi gioi Joanb ngbicp
|nJ6ncsia noi cbung. Ho bon rut tai nguycn tbicn nbicn pbong pbu
cua Jt nuoc Jc kicm /y nbung J6ng ngoai tc quy gia. 8au Jo, nba
Harry Ja J6i buong ca bt Ju kicm Juoc nbung tai san bp Jn
bon nbung t tnb cbt san xut bon, Ji cbccb xa kboi ngbc ngbicp
g6c cua mnb. Loi nbun cua 8ckar toi trcn 18 tricu U8D nm 1006,
nbung 8ckar /ai co tbc cay Juoc gp 80-40 /n s6 ticn Jo tu cac nba
Ju tu qu6c tc trong cai tbang cua nm sau, ycn tr rng sc Jao Juoc
no kbi Jcn ban tra. Bu troi Ja sp xu6ng 8ckar cao ngay 14 tbang
Tam 1007, cai ngay ma |nJ6ncsia tu bo bc tb6ng ty gia b6i Joai nco
co Jicu cbtnb. 8ckar, cung nbu nbicu c6ng ty |nJ6ncsia kbac, Ja
Janb cu6c rng J6ng rupi sc Juy tr tnb trang mt gia tu tu so coi
J6ng J6/a nbu Ja kco Jai ca tbp ky. Nbung J6ng rupi Ja cbm xu6ng
nbu m6t bon Ja kco tbco ca s6 pbn cua 8ckar. Hicn nay 8ckar -
cung gi6ng nbu nbung nguoi cbuycn pbn /oai t6m cua no - Jang
ngp trong cung nuoc /y bun. Cac cu6c Jam pban coi cac ngn bang
ca cac t6 cbuc Ju tu Jang Juoc ticn banb Jc co cu /ai cac kboan no
cua 8ckar. - Heuny Sender, Cu c choI da k f fhu c, Ta p ch Iar asfem
conomIc RevIev, ngay 22 fhang CIng 1998.
63 Cac cng fy frong canh khn cung
NguoI fa uoc fnh rng 2/3 s hang cua
IndnsIa da phaI chIu cac khoan I vuof
qua vn c phan; con s nay Ia 2/5 o Han
Quc va 1/4 o ThaI Ian. IaI suaf da fng
5 dn 10%, fy gIa hI doaI da gIam khoang
30 dn 40%, cac khoan vay cua ngan hang
nI dIa fh khan hIm, con vn nuoc ngoaI
fh can kIf. Ty I no frn vn gop |goI ff
Ia fy I no) cao, nhung khoan vay ngn
han, va cac khoan vay nuoc ngoaI khng
duoc bao hIm Iam nay sInh mf Ioaf ruI
ro fo ra fhuc su nguy haI frong dIu kIn
muc gIa cua vn frong nuoc va nuoc ngoaI
fhay dI. Chung nao ma fy I fng fruong
con cao fh nhung ruI ro fu vIc vay qua
nhIu fIn frn co so dng vn han hep
van con co fh quan Iy duoc. Vao gIua
nhung nm 1990, nhIu cng fy van fIp
fuc vay fIn du dung fruoc fnh frang muc
sInh IoI ngay mf gIam.
HI n fuo ng su f gIa d ng fI n va
fng vof IaI suaf mf cach df ngf cng
voI su suf gIam v cau da bIn nhung yu
kem fro fhanh saI Iam chf nguoI. Cac
cng fy dang Iam n phaf daf, duoc quan
Iy ff bng nhIn cung nm frn bo vuc
pha san cung voI cac cng fy Iam n kem
coI. HIn nay, nhIm vu kho khn nhaf
cua cac nha hoach dInh chnh sach Ia Iam
sao dua ra duoc mf khun kh chnh sach
dung d fach cac cng fy co kha nng fra
no ra khoI cac cng fy khng co kha nng
fra no, Iam n dInh va hI sInh nhung cng
fy co kha nng duy fr hoaf dng kInh
doanh. V mf ngn han, dIu nay doI hoI
cac bIn phap chnh sach d co cau IaI khu
vuc cng fy, va v mf frung han, doI hoI
nhung fhay dI dI voI su quan Iy cac cng
fy va mI IIn h gIua khu vuc cng fy va
khu vuc faI chnh. Su Ianh dao manh me
cua chnh phu da va dang fro nn hf suc
quan frong
S hnh tha nh tnh tra ng d b t n
thng trong khu v c cng ty
ng sau Jicu ky Jicu. Nhung fy I
no cao khIn khu vuc cng fy d bI fn
fhuong fruoc nhung con sf Ia kf qua
Igch cua chIn Iuoc fng fruong va h
fh ng fa I chnh cng fy cu a ng A .
NhIu fhap ky qua, cac chnh phu ng
A da fheo duI mf chIn Iuoc huong vao
xuaf khau raf nng n. Ho khuyn khch
cac nha xuaf khau bng cac hnh fhuc
nhu cap fn dung fruc fIp, rof cac khoan
vay va cho mIn fhu. Cac cng fy nay doI
hoI phaI co nhung ngun Iuc fo Ion d IIn
fuc nang cap cng ngh va duy fr duoc
fnh canh franh frn fhI fruong quc f.
Khoan IoI nhuan sau fhu khng du d
duy fr mf chIn Iuoc day fham vong nhu
vay frong khI fhI fruong vn IaI chua duoc
phaf frIn day du; kf qua Ia cac cng fy
phaI vay qua nhIu. Mf dng Iuc da duoc
hnh fha nh - f c d fng fruo ng fng
nhanh hon va fy I fIf kIm cung Ion hon
- Iam fng fhm dong chay nhung khoan
vay fu cac ngan hang vao cac hang. Co
cau faI chnh doI hoI phaI co su hop fac
gIua cac cng fy, ngan hang va chnh phu.
ChIn Iuoc nay fao ra mf fy I no cao,
nhung chnh phu da fao ra mf buoc dm
d chng IaI nhung con sf mang fnh h
fhng do. ChIn Iuoc nay cung da day
ng A dI In nhu sao bng v mf cng
ngh, nng suaf, va muc sng ma frn
fhuc f da vuof qua faf ca cac nuoc khac.
Va o nhu ng nm 1980, ca c chnh
phu ng A bf dau fu fu ruf bo nhung
quyf dInh v faI chnh co anh huong foI
chnh sach cng nghIp. ChIn Iuoc nay
co IoI cho cac nn kInh f frong qua frnh
foan cau hoa, nhung no cung fao ra mf
khoang frng frong nhung h fro v fh
ch va dIu fIf. Trong nhung nm 1990,
cac chnh phu o chau A fhuc hIn fhao bo
mf cach cn ban vIc dIu fIf v mf faI
chnh: ho fhao bo hoc noI Iong su kIm
soaf v vay nuoc ngoaI cua cac cng fy va
fu bo su dIu phI frong vIc dI vay va dau
fu, nhung da fha f ba I frong vI c fng
cuong gIam saf ngan hang |xem hp 4.1).
Sau khI nhung han ch v vay nuoc ngoaI
duoc noI Iong, cac cng fy frong nuoc phaf
hIn ra rng cac nha dau fu nuoc ngoaI
cung raf nhIf fnh frong vIc cho cac cng
fy chau A vay voI chI ph fhap. NguoI cho
vay va nguoI dI vay du cho rng nhIp d
fng fruong kInh f nhanh se duoc duy
fr va fy gIa hI doaI se n dInh; nhung
nguoI cho vay nuoc ngoaI cung phof Io
nhung gIoI han canh bao cua chnh ho
frong vIc cho nhung cng fy co fy I no
cao vay voI Iy do ng A ch Ia mf phan
nho frong danh muc dau fu cua ho va ho
can phaI Iam n. No nuoc ngoaI, chu yu
Ia cua fu nhan va no ngn han, fng In
va nhung I hng Ion khng duoc che chn
da hnh fhanh.
Trong khI do fh m hnh v dau fu
da qua nhIu fhay dI. Vao nhung nm
1980, su fng vof v dau fu chu yu duoc
huong vao cac hang hoa co fh xuaf khau
duoc, nhung vao nhung nm 1990, hau
hf vn dau fu duoc chuyn sang cac hang
hoa khng fh xuaf khau duoc, dc bIf Ia
baf dng san va kf cau ha fang. Trong
mf nn kInh f mo voI chnh sach fy gIa
hI doaI c dInh, gIa ca cua nhung hang
hoa co fh xuaf khau duoc khng fng In
do co su canh franh cua hang nhap khau.
Hau qua Ia, dc bIf o ThaI Ian va o ca
nhung nuoc bI fac dng cua khung hoang
khac, noI fy gIa hI doaI danh nghIa fh
duoc c dInh va gIa ca frong nuoc fh fng,
khoang cach gIua gIa cua hang co fh xuaf
khau duoc va khng fh xuaf khau duoc
Ia raf dang k. uoc bIn dI nay frong
dau fu da Iam fng kha nng d bI fn
fhuong cua cac cng fy va cac f chuc faI
chnh fruoc cac dof suy fhoaI co fnh chu
ky.
M t c s ta i chnh mong manh cho qua
trnh toa n c u hoa ca c n n kinh t
Nm nm fruoc khI xay ra khung
hoang, cac hoaf dng faI chnh cua khu
Chnh sa ch can thi p cu a Chnh phu Ha n Qu c, a ng chu
y nht la chnh sach y manh cng nghip nng va cng
nghi p hoa ch t (HCI), th ng c a nh gia b ng m c
thanh cng hay tht bai cua chnh sach cng nghip. Tuy
nhin, co m t ca ch ti p c n quan tro ng kha c a nh gia chnh
sa ch can thi p cu a chnh phu o la c tnh ca i gia pha i tra v
m t ta i chnh g n v i s can thi p o . S can thi p cu a chnh
phu a la m na y sinh nh ng chi ph tr c ti p d i da ng tr gia
cho nh ng khu v c co tnh chi n l c thng qua nh ng khoa n
vay co tnh chnh sa ch va mi n thu , c bi t la trong giai oa n
y ma nh HCI nh ng nm 1973-1979. S can thi p cu ng la m
pha t sinh nh ng chi ph gia n ti p d i da ng nh ng khoa n cho
vay khng sinh l i c ng d n la i va nh ng kho khn na y sinh
trong danh sa ch v n u t cu a ca c ngn ha ng thng ma i.
Vi c thu c y khu v c HCI pha t tri n c h tr b ng m t
loat nhng cng cu thu va tai chnh. Trong giai oan y
ma nh HCI, ngn sa ch cu a chnh phu da nh cho HCI ln t i 5%
t ng ngn sa ch. Hn n a, vi c gia m thu l i t c t i 10% cho ba
nm u va 50% cho hai nm ti p theo a ta o ra nh ng thu
su t th c a p du ng cho ca c nga nh chi n l c ch b ng 1/3 thu
su t bnh th ng ma thi; va o lu c cao i m cu a giai oa n y
ma nh HCI la nm 1997, khoa n thu th t thu la khoa ng 82 ty
won (tng ng 3% t ng thu t thu ). Ngu n ta i chnh chu
y u va o HCI la nh ng khoa n vay chnh sa ch c u tin
cho ca c nga nh cng nghi p chu ch t. V du , nm 1997, 45%
t ng tn du ng n i a cu a h th ng ngn ha ng c b tr
c p tr c ti p cho lnh v c HCI. Nh ng tr c p ng m v la i su t
cho lnh v c HCI ch ring nm 1977 c tnh b ng 75 ty won,
chi m 0,4% t ng sa n ph m qu c dn (GNP) ( c tnh b ng
ca ch a p du ng m t ty l chnh l ch la i su t la 3 n 4% so v i
la i su t ca c khoa n vay cu a ngn ha ng no i chung). Tuy nhin,
s c tnh na y c n c xem xe t m c th p hn n a. Nh ng
nga nh cng nghi p ma ngu n tn du ng b xi t la i th bu c pha i
i vay ti n theo la i su t cu a th tr ng t do. Khoa n tr gia th c
t cho HCI v v y ln n 3% GNP.
Va o gi a nh ng nm 1980, Chnh phu Ha n Qu c a cho n
ba o la nh cho ca c nga nh cng nghi p o ng ta u va ch ta o ma y
ang g p pha i kho khn nn ca c khoa n cho vay khng sinh l i
cu a ca c ngn ha ng thng ma i a tch tu r t nhanh va kha
nng sinh l i cu a ngn ha ng b t n ha i n ng n . Ch ng ha n,
trong khoa ng nh ng nm 1986-1987, ty tro ng cu a ca c khoa n
cho vay khng sinh l i trong t ng ta i sa n a a t t i g n 10%.
Gi a nh ng nm 1985 va 1988, 78 cng ty a c a o n .
Trong qua trnh na y, ch ring khoa n n g c c xoa a ln
t i 1 nghn ty won, chi m 1% GNP va o nm 1985. Gy ta c ha i
hn n a la vi c c p pha t thm v n tr gia cho ca c cng ty c
a o n cu ng v i vi c cho h ng chi t kh u c bi t cu a Ngn
ha ng trung ng a a nh h ng x u t i ba ng cn i ta i sa n.
Trong thi ky iu chnh kinh t kho khn nhng nm
1979-1981, Chnh phu Ha n Qu c a t bo nh ng u tin i
v i HCI, nh ng chi ph tr c ti p do tr c p v la i su t h u nh
bi n m t h t. Ng c la i, pha i m t hn m t th p ky b t u
x ly nh ng chi ph gia n ti p d i da ng nh ng khoa n cho vay
khng sinh l i tch tu la i va kha nng sinh l i b bo p nghe t cu a
ngn ha ng. Ma i n nm 1993, Chnh phu Ha n Qu c m i cng
b m t k hoa ch trung ha n chuy n giao nh ng khoa n n
theo chnh sa ch - v n co n ln t i trn 40% t ng tn du ng n i
a - sang nh ng ta i khoa n ring bi t va th c hi n vi c cung
c p ca c khoa n vay thng qua ngn sa ch v i nh ng chi ph co n
cha c xa c nh.
Ngu n: Ngn ha ng Th gi i, Phe p ma u nhi m cu a ng A ,
1993.
Nh ng d u hi u ca nh ba o s m Ha n Qu c
H P 4.1
vuc cng fy o fung nuoc ng A cung khac
nhau. Ro ra ng Ia frong khI m f cu c
khung hoang dang day In nhanh chong
o ThaI Ian, va chung nao do o Han Quc,
fh cac nuoc khac - MaIaIsIa, IndnsIa va
PhIIIppIn - co ve nhu da chIu fac dng cua
cuc khung hoang fhng qua su Iay Ian.
Hoaf dng kInh doanh cua cac cng fy
ThaI fro nn fI f dI mf cach nhanh
chong, dc bIf Ia fu nm 1995. ChIn Iuoc
faI chnh cng fy cua Han Quc - fy I no
cao, kha nng sInh IoI fhap - mang fnh
ruI ro, nhung van con duoc duy fr cho dn
nm 1995, fhoI dIm ma fy I cac cng fy
IaI khng fra du IaI suaf fng In. Nguoc
IaI, cac ch s faI chnh cua khu vuc cng
fy o MaIaIsIa, IndnsIa va PhIIIppIn van
n dInh vao nhung nm fruoc con khung
hoang.
Truoc nm 1997, fy I no fng manh
faI cac nuoc chIu anh huong cua khung
hoang
1
|xem bIu d 4.1). Trong fhoI ky
1991-1996, fy I nay da fng gap dI o
ThaI Ian va MaIaIsIa, fng fhm 1/3 o Han
Quc. Tnh frang nay dc bIf ruI ro cho
cac cng fy Han Quc, frong dIu kIn cac
cng fy do da co fy I no vn cao so voI cac
nuoc ng A khac. n nm 1996, fy I
no o mf hang co frung bnh In foI 340%
faI ThaI Ian va 620% faI Han Quc; fy I
no fhap nhaf o PhIIIppIn, noI ma ca quy
m va d daI fhoI gIan cua cuc bung n
cac khoan cho vay con nho hon so voI faI
cac nuoc Iang gIng |nguoc IaI, fy I no
frung bnh Ia 80% o Anh, 100% o My, va
160% o Nhaf an). Trong khI do, kha nng
sInh IoI IaI gIam dan. Tu nm 1991 dn
1996, IoI nhuan frn faI san gIam fu 8
xung con 1% o ThaI Ian |xem bIu d
4.2); nhIp d nay gIam dan o IndnsIa,
PhIIIppIn va Han Quc. Ch co MaIaIsIa
Ia kha nng sInh IoI fng In.
Ty I no khng Ianh manh va kha
nng sInh IoI gIam dan nu xef rIng ch
co fh gay ra fnh frang rI ren, nhung
khI chung kf hop IaI voI nhau fh fro nn
nguy hIm. MI fuong quan
2
gIua hoaf
dng kInh doanh va fy I no frong faf ca
chn nuoc va Ianh fh ng A ch ra rng
fy I no cao hon da dan dn hoaf dng kInh
doanh kem hon |xem bIu d 4.3). MI
fuong quan nay fh hIn manh me o ThaI
Ian va yu hon o PhIIIppIn, nhung no cho
fhay rng ngay fruoc con khung hoang,
vIc quan Iy khu vuc cng fy va khu vuc
faI chnh da fao dIu kIn cho cac hang
kInh doanh kem coI nhan duoc nhIu hon
so voI khoan faI chnh fhuc ma ho dang
duoc huong. Iu nay co Ie da Iam cho cuc
khung hoang fram frong fhm. Tuy nhIn,
khng phaI faf ca cac hang co fy I no cao
du Iam n khng co hIu qua, mf s
hang fng fruong nhanh, va fng fruong
nhanh hon fhuong gn voI nhung khoan
IoI nhuan cao hon |xem bIu d 4.4).
VIc cac cng fy dI vay qua nhIu
so voI fIn fhu duoc cung co nghIa Ia mf
phan Ion IoI nhuan se duoc dung d chI
fra fIn IaI |xem bIu d 4.5). ThaI Ian Ia
mf dIn hnh fIu bIu cho hIn fuong
nay. Nm 1991, kha nng fra IaI cua ThaI
Ian cung gIng nhu cua cac nuoc Iang
gI ng frong khu vu c, fru Ha n Qu c;
nhung dn nm 1997, chI ph v IaI fIn
vay cua ThaI Ian so voI IoI nhuan da fng
vof - hon 2/3 fng IoI nhuan cua cac cng
fy ThaI co fn frn fhI fruong chung khoan
duoc dung d fhanh foan fIn IaI. TraI IaI,
muc fIn d fra IaI cua cac nuoc Iang gIng
van fuong dI n dInh. Tu nm 1995, fy I
cac hang dang gp kho khn - nhung hang
ma khoan fIn fra IaI vuof qua IoI nhuan
- da fng In gh gom o ThaI Ian va Han
Quc |xem bIu d 4.6). n nm 1997,
frn 1/3 fng s cac hang frong ca haI nuoc
nay du o frong fnh frang frn. Mc du
dIu nay cho fhay fn hIu cua mf fhoI
ky kho khn, nhung no cung khng bao
fruoc mf cuc khung hoang. Tnh hnh
va n fI p fu c n dInh o MaIaIsIa va
PhIIIppIn, va o IndnsIa cac hang gp
kho khn chIm fy frong fhap nhaf.
Cac hoaf dng faI chnh da bIn dI
frong mI IInh vuc va phan anh nhung
nI Io ngaI ngay cang hIn ro frong hoaf
dng o fam vI m va kha nng canh franh.
Chng han, o ThaI Ian, dau fu vao IInh
vuc xay dung duoc khuyn khch boI su
fng gIa fhuc va can nhung khoan vay Ion.
Kf qua Ia, xay dung fro fhanh nganh co
fy I no cao nhaf frong faf ca cac nganh -
406% nm 1996 |xem bIu d 4.7). O Han
Quc va ThaI Ian, nganh dIn fu duoc ghI
nhan Ia nganh co kha nng sInh IoI fhap
nhaf vao nm 1996 |xem bIu d 4.8), va
o Han Quc, nganh cng nghIp dIn fu
cung Ia nganh dung dau v fy frong cac
hang khng co kha nng fra fIn IaI cua
cac khoan vay |xem bIu d 4.9). Iu nay
phan anh chIn Iuoc nhung cuc ca cuoc
Ion cua cac cng fy Han Quc nhm canh
franh voI cac fap doan da quc gIa d gIanh
fhI phan bng cach phaf frIn nhung san
pham cua chnh mnh. Iu nay da dan
BI U 4.2
BI U 4.4
Ngu n: Nh ng tnh toa n cu a nhn vin Ngn ha ng Th gi i Ngu n: Nh ng tnh toa n cu a nhn vin Ngn ha ng Th gi i
Ngu n: Nh ng tnh toa n cu a nhn vin Ngn ha ng Th gi i
Ghi chu : Nh ng phn loa i cao th p d a theo m c trung bnh cu a
s bnh qun trong nm 1993-1996. ROA la ty su t l i nhu n trn
ta i sa n.
Ngu n: Nh ng tnh toa n cu a nhn vin Ngn ha ng Th gi i.
BI U 4.1 BI U 4.2
BI U 4.3 BI U 4.4
dn su gIam gIa ao af dI voI cac hang dIn
fu cua Han Quc nm 1996 va gIam kha
nng sInh IoI cua nganh nay |xem chuong
2). Nguoc IaI, MaIaIsIa va PhIIIppIn van
huong kha nng sInh IoI cao frong nganh
dIn fu vao nm 1996 v ho Ia mf phan
cua mang IuoI san xuaf da dang hon fhng
qua nhung mI IIn h fruc fIp voI cac
fap doan da quc gIa.
S i u ha nh ke m ca c cng ty: Mi ng t
ma u m cho ty l n cao
Cuc khung hoang o ng A da cho
fhay ro fam quan frong cua cac quy fc,
fIu chuan va cac f chuc co chuc nng
dIu chnh hanh vI cua cac cng fy va xac
dInh fInh fhan frach nhIm cua ho dI voI
cac nha dau fu. ThI fruong faI chnh ng
A Ia fhI fruo ng fh ng frI bo I ca c ngan
hang. V fhI fruong chung khoan doI hoI
mf khun kh Iuaf I va dInh ch phuc
fap hon nn vaI fro chu dao cua ngan hang
frong faI chnh cng fy co Ie Ia con duong
ff nhaf d cac nuoc dang phaf frIn dI
In, voI dIu kIn Ia khng phaI chIu su
can fhIp qua muc cua nha nuoc, chIu su
canh franh va duoc dIu fIf mf cach fhan
frong. Nhung nuoc ng A da khng dap
ung duoc nhung fIu chuan nay va da fhaf
baI frong vIc dIu chnh khI qua frnh
foan cau hoa dIn ra |xem hp 4.2).
Nbung kbuycn kbcb ycu ot J6i coi
cai tbicn quan /y. Khu vuc faI chnh van
hanh kem o ng A Trong mf fhI fruong
co du fhua faI san Iuu dng, su fhIu ky
Iuaf fhI fruong, cng fhm mI quan h
fhoaI maI gIua cac chu ngan hang va cac
khach hang Ia cac cng fy, da dan dn cac
khoan cho cac cng fy vay fng In voI fy
I no cao va kha nng sInh IoI fhap. Trong
mI fruong do, vIc fng fnh cng khaI
va dIu hanh cng fy da khng dem IaI
nhIu hIu qua. ThIu ky Iuaf fhI fruong
mf phan Ia do nhung saI Iam v mf
chnh sach va chu nghIa Iac quan v su
fng fruo ng frong fuong IaI, nhu duo c
nhan manh qua nm dIm duoI day:Mf
Ia, nhung mI IIn h khng Ianh manh
gIua chnh phu va cac ngan hang, gIua
ngan hang va khach hang do cac chnh
sach fruoc day fao ra. O cac nuoc ng A,
co mf ap Iuc chnh frI nhm cung cap
khoan vay cho cac hang duoc uu aI, va cac
bao Ianh ngam cua chnh phu Iam ch
dua cho cac khoan vay ngan hang dI voI
cac khu vuc duoc uu fIn da duoc fao ra
d dam baocho nguoI guI fIn ngan hang
khng phaI chIu ruI ro. Nhung bIn phap
do khIn cho cac ngan hang xao nhang
frong vIc fham dInh cac khoan cho vay.
Cac ngan hang fIp fuc phaI chIu dung
su can fhIp nng n cua nha nuoc. Chng
han, o Han Quc, nha nuoc da nm vIc
kI m soa f h fh ng ngan ha ng fu da u
nhung nm 1960. Mc du frong 20 nm
qua, chnh phu da fu nhan hoa va ban
nhung c phan chu yu frong hau hf cac
ngan hang, nhung anh huong cua nha
nuoc dI voI cac hoaf dng cua ngan hang
van raf Ion. Hon nua, co fh chnh nhung
quyn so huu dan xen va nhung mI quan
h fuong fac khac gIua cac ngan hang va
ca c cng fy Ia m suy gIa m ky Iua f fhI
fruong.
HaI Ia, cac f chuc dau fu frong nuoc
con fhIu va chua phaf frIn. Cac f chuc
dau fu gIup hnh fhanh nn nhung bIn
phap khuyn khch cua fhI fruong fu nhan
d fIp fhu kInh nghIm dIu hanh cng
fy ff, nhu quan Iy quy huu fr. O ThaI
Ian, nganh cng nghIp quy dau fu fuong
h ch chIm 7% fng khI Iuong gIao dIch
cu a fhI fruo ng chu ng khoa n Tha I Ian
|ST) nm 1996. Cac quy huu fr o hau
hf cac nuoc ng A du khng phaf frIn.
MaI cho foI gan day, nhung quy nay van
bI han ch do fhIu nhung fhoa fhuan
huu fr chnh fhuc v fh ch va nhung
quy ch v su phan b s vn con han hep.
Cac quy du phong cho nguoI Iam cng n
Iuong ca o cac cng fy nha nuoc va cng
fy cng cng moI ch duoc fhanh Iap gan
day va chu yu cung moI ch gIoI han o
chung khoan va fIn mf cua chnh phu
ma fhI.
a Ia, vaI fro cua cac ngan hang
nuoc ngoaI frong vIc faI fro cho cng fy
cua ng A va frong vIc ap df nhung
nguyn fc quan Iy quc f van con raf
han ch. Cac nuoc chau A nI baf so voI
cac fhI fruong dang nI In khac boI mf
fy I fhI phan fuong dI fhap do cac ngan
hang nuoc ngoaI nm gIu. Iu nay mf
phan do vIc gIa nhap fhI fruong nI dIa
cua cac ngan hang nuoc ngoaI bI han ch;
hau hf cac nuoc ng A du co chnh sach
bao h cac ngan hang nI dIa cua ho fruoc
su canh franh cua cac ngan hang nuoc
ngoaI bng cach han ch ngf ngheo s
gIay phep cap moI cho cac ngan hang nuoc
ngoa I. n ca nh do , nhu ng ngan ha ng
nuoc ngoaI da co mf o cac nuoc ng A
fhuong cung ch gIoI han cho vay dI voI
cac cng fy ff nhaf va v nhung muc fIu
an foan nhaf nhu faI chnh fhuong maI
ma fhI. O mf s nuoc nhu IndnsIa,
mf phan Ion ngun vn nuoc ngoaI Ia fu
nuoc ngoaI d vao va v fh khng duoc
gIam saf nhu Ia cac ngan hang nuoc ngoaI
dong ngay faI fhI fruong do.
n Ia , ca c f chu c da u fu nuo c
ngoaI khng cuong quyf frong vIc Iam
cng khaI cac fhng fIn v cng fy cung
BI U 4.6
Ngu n: Nh ng tnh toa n cu a nhn vin Ngn ha ng Th gi i. Ngu n: Nh ng tnh toa n cu a nhn vin Ngn ha ng Th gi i.
BI U 4.5 BI U 4.6
BI U 4.7 BI U 4.8
Thay i M ta /A nh h ng Innxia Malaisia Philippin
Tha i
Lan
Mhic
n

Pakistan
Quy n tri u t p ho p
kh n c p ca c c
ng (theo % v n
c phi u triu
t p ho p)
Ta o i u ki n thu n li cho
ca c c ng ki m soa t
co
10
co
10
co
10
co
10
co
10
co
10
co
10
Quy n a ra
nh ng xu t ta i
ca c cu c ho p c
ng
ca c c ng ki m soa t;
thm nhi u c h i ngn
ch n ca c quy t nh thin
v b i nh ng ngi bn
trong cng ty
co co co NA NA
Yu c u b t bu c
pha i co s ng y
cu a ca c c ng v
ca c giao dch c
phiu
Ngn ch n s l ng quy n
va hoang ph cu a nhng
ng i bn trong cng ty
co co co co NA NA
Nh ng quy n u
tin tr c trong t
pha t ha nh c phi u
m i
Ba o v quy n cu a ca c c
ng nho va ngn khng
cho n i b thay i c c u
s h u
co co co NA NA
Bi u quy t uy
quy n
khng co co co khng co co
C ch giai quy t
tranh ch p thay th
co
B t bu c ca c c
ng l n pha i ba o
ca o
thng ba o giao dch cu a
ca c c ng l n tra nh s
l ng quy n cu a nh ng
co co co co co
T p trung quy n s
h u va o 10 cng ty
t nhn l n nh t
(ph n trm s h u
b ng 3 c ng l n
nh t)
62 na 64 43 49
Pha t nh ng vu giao
dch n i b
Ba o v vi c s dung thng
tin khng c phe p ti t l
chi ti t va ca c c ng l n
co co co co
a ra quy nh v
thn tnh
Ba o v vi c vi pha m quy n
cu a ca c c ng nho
co co co
B t bu c ti t l
thng tin phi tai
chnh
Ca thng tin ta i chnh l n
phi ta i chnh u quan
tro ng i v i vi c a nh gia
tri n vong m t cng ty
co co co
B t bu c thng bao
nh ng quy n li
g n cht
co co
BI U 4.7
B t bu c l p ca c uy
ban hi ng c
l p
N u g m ca c gia m c,
ca c ban ki m toan, ti n
lng th co th ngn c
s l ng quy n cu a nh ng
ng i trong cng ty
co co
B t bu c co s
thng qua cu a ca c
c ng trong
nh ng giao dch ln
ng i n i b cng ty. Co
th ti n ha nh ba o v thng
qua bi u quy t a s tr c
y
co co co co co co
M t c phi u-m t
phiu b u
Quy n c ba n; m t s c
ng co th kh c t
quy n bo phi u cho nh ng
quy n li kha c nh c t c
cao
khng co khng khng co khng khng
Cho phep uy quyn
b ng th
khng khng khng khng khng khng khng
Ca c c phi u khng
c o ng tr c
phin ho p c ng
B t bu c t co c c phiu
tr c phin ho p c ng
se lam cho vi c ki m soa t
cu a ca c c ng kho khn
hn
co co co co co co co
Cho phep tnh d n
s phi u b u giam
c
N u ca c c ng co th
b u cho m t ng c vin
se tng kha nng co
nh ng gia m c t bn
ngoai
khng khng co co co khng khng
T ng c gi
ta i sa n trong tr ng
h p pha sa n
Ba o v ca c c ng kho i
ca c chu n
khng khng co khng khng co khng
C ch cho ca c c
ng nho b e p
Quy n cu a ca c c ng
tr c toa khng th a nh n
nh ng quy t nh n i b
ho c yu c u cu a cng ty
mua c phiu cu a ho n u
ho khng ch p nh n
nh ng thay i c ba n
khng co co co co khng khng
nhu frong cng fac dIu hanh cng fy Cac
nha dau fu nuoc ngoaI co fh Ia da fIn,
nhu raf nhIu nhung nguoI dIa phuong
da fham gIa vao fhI fruong faI chnh ng
A, rng nha nuoc o cac nuoc nay co mf
chnh sach qua Ion d khng fh d vo
duoc, cho faf ca cac cng fy Ion frong nuoc
va v fh ho cang fIn fuong rng ho khng
fh maf fIn duoc. n canh do, fy I fng
fruong nhanh mf cach fhuc su va gIa c
phI u fng In nhanh cho ng frong ca c
nuoc ng A co fh da fao ra mf fam Iy
fhoaI maI cho cac nha dau fu quc f khIn
ho bo sof hoc phof Io nhung fhIu huf
frong fhuc fIn quan Iy o nhung nuoc nay.
Nm Ia, nhung fh ch v Iuaf I
va fhI fruong - co vaI fro quan frong o cac
nuoc cng nghIp frong vIc fao dIu kIn
va dua ra nhung khuyn khch cho ky Iuaf
fhI fruong - van chua duoc xay dung day
du. Chng han nhu co quan duy nhaf cung
ca p fhng fIn va da nh gIa mu c d fn
nhIm cua ThaI Ian -TRIS - duoc fhanh
Iap nm 1990 va van con bI fhI fruong coI
Ia dang frong buoc phaf frIn chuyn mn.
Mf khun kh dIu fIf non kem da Iam
fram frong fhm su fhIu huf cac fh ch
fhI fruong. Mf khun kh phap Iy hIn
daI cua ThaI Ian vua moI duoc ban hanh
nm 1992, vao cung fhoI dIm fhanh Iap
uy ban chung khoan |SC). Nm 1997,
ThaI Ian xay dung co so phap Iy va quy
ch cho cac fhI fruong vn hIn daI, nhung
qua frnh nay dIn ra cham chap. Trong
gIaI doan qua d, cac fhI fruong vn da
khng fhuc hIn duoc mf cach day du
chuc nng dIu fIf va du bao cua no|3).
Co cu quycn so buu cung Jn Jcn
ty /c no cao. Hnh fhu c f chu c fhng
fhuong nhaf cua cac cng fy ng A Ia
nhung bIn fh cua dang cac fap doan sIu
cng fy bI fhau fom, kIm soaf va quan Iy
chf che boI mf gIa dnh. O Han Quc,
V mf IoI ch, no gn IIn voI hang nao
nang cao duoc hIu qua hoaf dng va dau
fu cua mnh. Nhung caI gIa phaI fra, do Ia
no co fh khIn cho nhung chu so huu
dang nm quyn dIu hanh fuoc doaf cua
cac nha dau fu va cac nha hun vn khac
va fheo duI nhung muc fIu fI da hoa
phI IoI nhuan cua ca nhan. No co fh can
fro su pha f frI n cu a ca c nha qua n Iy
chuyn nghIp, nhung nguoI raf can fhIf
mf khI cng fy cung nhu foan b nn kInh
f fruong fhanh va fro nn phuc fap hon.
Nhung bng chung fhuc fIn cho fhay mI
quan h kIu chu ! nguoc gIua muc d
fap frung quyn so huu va kha nng sInh
IoI|4).
MI fuong quan gIua fy I no so voI
muc fap frung ban dau v quyn so huu
cua cac cng fy ThaI vao nm 1992 va
1996 da cho fhay nhung hau qua frong
ca haI nm |xem bang 4.2): cac hang co
quyn so huu fap frung hon fh co fy I no
cao hon, ngay ca sau khI da hIu chnh
fheo nganh va fheo quy m doanh nghIp.
H s nay gan nhu fng In gap dI v d
Ion frong khoang fhoI gIan fu nm 1992
dn 1996, cho fhay Ia cac cng fy co su fap
frung ban dau cao v quyn so huu da IoaI
bo nhung hang f co mI quan h hon. MI
fuong quan v quyn so huu fap frung voI
kha nng sInh IoI daf frI s duong nm
chaeboI Ia mf fap doan frong do cac gIa
dnh ch so huu fhap hon raf nhIu so voI
muc 50% cua cac cng fy fhanh vIn fhuc
chaeboI, nhung ho IaI quan Iy hau nhu
foan b fap doan kInh doanh. Quyn so
huu dan xen cho phep ho kIm soaf cac
cng fy fhanh vIn ma ch can so huu mf
muc c phan rIng raf nho be: voI hnh
fhuc mI cng fy fhanh vIn nm gIu c
phan cua faf ca cng fy khac frong fap
doan, fy I phan frm quyn so huu cua
mf gIa dnh chaeboI |so voI fng vn hIn
co) fng In. Mc du nguoI sang Iap cng
fy va nhung nguoI fhan fruc fIp cua ho
co fh nm mf fy I phan frm nho cua
cac c phan hIn co |fu 3 dn 15%) cua fap
doan kInh doanh chaeboI, nhung quyn
so huu IIn cng fy cua cac cng fy fhanh
vIn chaeboI Iam fng fng so huu nI b
foI 30 dn 60% |xem bang 4.1).
VIc fap frung quyn so huu dem
IaI IoI ch, nhung cung co caI gIa phaI fra.
BI U 4.7
Ngu n: Lae H.Chung, Hak Chong Lee, va Ku Hyun Jung, 1996.
(ph n trm so vi cac c ph n chung hi n co )
Tp oan
kinh doanh
C ng
sang lp
C ng
lin i
Ca c cng ty
thanh vin
Tng
s
Hyundai 3,7 12,1 44,6 60,4
Samsung 1,5 1,3 46,3 49,3
LG 1,0 5,6 33,0 39,7
Daewoo 3,9 2,8 34,6 41,4
Sunkyong 10,9 6,5 33,5 51,2
Sangyong 2,9 1,3 28,9 33,1
Hanjin 7,5 12,6 18,2 40,3
Kia 17,1 0,4 4,2 21,9
BA NG 4.1
Quy n s h u cu a ca c t p oa n kinh doanh
Ha n Qu c phn theo ca c tha nh vin trong n i b
1992, nhung fro fhanh frI s am nm 1996
|mc du con s nay khng dang k). CaI
gIa phaI fra bo quyn so huu fap frung o
ng A con fng cao hon boI mI quan h
gIua cac cng fy va ngan hang, dc bIf Ia
cac cng fy fhuc so huu cua cac gIa dnh
co IaI khng ch frong ngan hang. MI
quan h nay Iam fng kha nng duoc vay
fIn d dang, do do dan dn fy I no cao
khng gn fruc fIp voI kf qua hoaf dng
kInh doanh va dan dn phan ung cham
chap fruoc nhung fhay dI cua fhI fruong
co fh Iam fng ruI ro bI fIch fhu faI san.
Sau cn khung hoang: anh gia thit hai
Sau con khung hoang, su pha san
da Ian rng khp khu vuc. IndnsIa bI
fac dng nng n nhaf, fIp fheo Ia Han
Qu c; MaIaIsIa va PhIIIppIn pha I chIu
du ng f hon, co n Tha I Ian fh n m o
khoa ng gIu a. M f va I con s f da a nh
huong dn kha nng cua cac cng fy ng
A frong vIc fhanh foan no va nhan duoc
nhung khoan faI chnh moI. Truoc hf, cac
nha dau fu quc f da maf Iong fIn va ruf
vn cua ho ra; nu nm 1996, dong vn
rong d vao Ia 97 fy !S fh nm 1997,
dong vn rong ruf khoI Ia 12 fy !S. HaI
Ia, fy gIa hI doaI xung chua fung fhay
bng khoang 40%, Iam ganh nng fra no
fhm chng chaf va fao ra cac khoan I
qua Ion. No nuoc ngoaI cua cng fy phan
Ion khng duoc bao hIm v cac hang fIn
rng fy gIa hI doaI van duoc n dInh nhu
da fung co frong suf fhap ky qua |xem
hp 4.3). a Ia, nhung chnh sach fIn f
chf che, duoc ban hanh d ngn chn su
suf gIa IIn fuc va franh sIu Iam phaf da
fao ra mf su fng df xuaf chua fung co,
bng 5 dn 10% v IaI suaf. Iu nay da
dc bIf gay fn haI cho khu vuc cng fy
co fy I no cao.
Bao nbicu bang sc bi /oai kboi /nb
cuc kinb Joanb o cac nuoc cbiu kbung
boang: H qua cua nhung con sf v IaI
suaf va fy gIa hI doaI Ia vIc cac cng fy o
khp ng A ngay nay phaI dI mf voI
mf fy I no va phan no nuoc ngoaI cao
hon nhIu. Mf su m phong fac dng cua
nhung con sf nay cho fhay fy I no cao
hon 50% va phan no nuoc ngoaI Ion hon
30% voI co cau faI chnh cua cng fy khng
fhay dI. Trung bnh, cac hang bI maf
khoang mf nua vn c phan cua mnh do
kf qua cua nhung con sf do, va khoang
1/3 cac cng fy co khoan I da vuof qua
vn c phan cua ho. Ty I IoI nhuan frn
faI san da gIam fu 3 xung -4% |xem bIu
d 4.10) va 2/3 s cng fy do nay co fy I
IoI nhuan frn faI san voI frI s am - Ion
T p trung quy n s h u co m i quan h nghch v i
kha nng sinh l i va ty l n Tha i Lan
(h s tng quan)
Ghi chu : (1) kha nng sinh l i EBIT (l i nhu n tr c la i va thu ) trn
doanh s ; t p trung quy n s h u la c ph n cu a nm ng chu
ng u, ty l v n n la ty l trn v n; (2) Nh ng dummy kh i g m
ca nh ng m i lin h t i l i nhu n, nh ng dummy l n va cu a kh i
bao g m ca nh ng v n lin quan t i ty l v n vay; (3) s quan sa t
la 236; (4) nh ng l i tiu bi u trong d u (.) (5)* co y ngha m c
5%.
Ngu n: Alba, Claessens, va Djankov, 1998.
Kha nng sinh l i tr c va sau cn l c a x u i nhi u
Ngu n: Nh ng tnh toa n cu a nhn vin Ngn ha ng Th gi i, xem
chu thch 5.
BI U 4.10
BA NG 4.2
L i
nhun
1992
L i
nhun
1996
Ty l
vn n
1992
Ty l
v n n
1996
Tp trung
quyn s
hu, 1992
R-bnh
phng
0,202*
(0,084)
0,176
-0,063
(0,090)
0,163
0,151*
(0,044)
0,265
0,287*
(0,072)
0,322
gap 4 Ian so voI fruoc khung hoang.
Pham vI cua nhung fhIf haI In foI
muc fro fhanh h fhng o faI hau hf cac
nuoc chIu khung hoang. IndnsIa phaI
chIu dung nhIu nhaf voI khoang gan 2/3
cac cng fy fuyn b pha san |xem bIu d
4.11). Iu nay xay ra chu yu do quy m
cua con sf v fy gIa hI doaI chu khng
phaI ch do hoaf dng faI chnh cua khu
vuc cng fy fruoc con khung hoang. Han
Quc dung fhu nh v fhIf haI. Truoc con
khung hoang, cac cng fy Han Quc da
dung fruoc nhung ruI ro do fy I no cao va
kha nng sInh Io I fha p. MaIaIsIa chIu
dung f hon v nhung dIu kIn ban dau
f f hon. Tha I Ian va PhIIIppIn n m o
khoang gIua.
Chng trnh ha nh ng kh n c p: C
c u la i ca c ngn ha ng va h th ng ca c
cng ty
rng va d sau cua canh khn
cung ma cac cng fy o ng A dang chIu
dung Ia chua fung fhay frong IIch su kInh
f gan day. Muc d va co cau cua nhung
mon no cng fy, s Iuong cac con no va
nhung chu no IIn quan, va mI fruong
phap Iy yu kem khIn cho vIc co cau IaI
cng fy fro fhanh mf fhach fhuc dn muc
nan Iong. Trong khI do, cac ngun Iuc faI
chnh fh khan hIm: h fhng ngan hang
bI kIf qu, fhI fruong chung khoan suy
yu, do vay kho ma dua ra duoc mf hy
vong mong manh cho vIc faI cung cap
nhanh chong cac khoan faI chnh foI cac
doanh nghIp. VIc gIaI quyf cuc khung
hoang mang fnh h fhng nay doI hoI
mf chIn Iuoc dng b frong do cac doanh
nghIp, cac f chuc faI chnh va cac chnh
phu can cung nhau hop fac.
VIc co cau IaI v faI chnh se quyf
dInh khng ch vIc phan b cac khoan I
hIn faI, ma con phan phI IaI quyn so
huu va quyn kIm soaf nn kInh f frong
BI U 4.11
Nh ng ha ng na o vay ti n b ng ngoa i t ?
M t cu c kha o sa t nm 1997 i v i 840 ha ng Tha i Lan
cho th y d i 4% s ha ng co n b ng ngoa i t c a m ba o
hoa n toa n va ch co 17% c a m ba o m t ph n. Tuy nhin,
nh ng k t qua cu a cu c kha o sa t la i cho th y r ng nh ng
khoa n ti n vay khng c a m ba o khng n m c t n ke m
nh ng i ta s . a s ca c ha ng vay b ng ti n ba t, va nh ng
ha ng khng vay ti n b ng ngoa i t no i chung la nh ng ha ng
co hi u qua hn (ho chu y u la nh ng ha ng xu t kh u l n co
nh ng m i quan h g n bo v i ca c ha ng n c ngoa i va ho
c i u chnh t t hn theo tnh hnh cu c khu ng hoa ng v i
vi c nng cao cng su t va c t gia m lao ng). So v i khu v c
sa n xu t, v n tr nn nghim tro ng hn trong khu v c ngn
ha ng t nhn, c bi t la ca c t ch c ta i chnh vay ti n cu a ca c
nha u t n c ngoa i r i cho ca c cng ty n i a vay la i va t
ga nh chu ru i ro v h i oa i.
Ngu n: Dollar va Hallward-Dremeier, 1998.
Cac cng
ty i vay
Cac cng
ty khng
vay
Tn sut 25% 75%
Cac ch s tai chnh
N ngn han/tng n 77% 85%
N dai han/tng tai san 15% 10%
Ty sut n trn vn 312% 236%
Nhng net c trng cua cng ty
S nhn cng 818 139
Ty trong xut khu 88% 46%
Ty trong lin doanh 60% 6%
Phan ng vi cu c khung hoang
S dung kha nng hin co 70% 61%
Chia se vi mt s t cng
nhn 48% 57%
Lac quan trong phat trin
tng lai 37% 19%
S l c ti u s ca c cng ty Tha i Lan
vay ti n b ng ngoa i t
H P 4.3
fuong IaI. Trong khI fm kIm gIaI phap,
cac bn IIn quan phaI gIaI quyf mf Ioaf
cac cau hoI: AI se chIu chI ph cho vIc co
cau IaI7 Mf gIaI phap co fh duoc fhuc
fhI voI fc d nhu fh nao7 ng cach nao
co fh huy dng fI da nhung co hI sng
sof cho cac cng fy con kha nng fn faI7
Cau fra IoI cho cac cau hoI do xac dInh muc
d fham gIa cua chnh phu vao qua frnh
co cau IaI. Theo baf ky cach fIp can nao,
chnh phu cung phaI dam bao sao cho gIaI
phap nao cung dong gop duoc vao su hoan
fhIn vIc quan Iy doanh nghIp, nho do
gIam dI co hI Ip IaI fnh frang Iong Ieo
cua khu vuc faI chnh. MI nuoc o ng A
dang fraI qua mf qua frnh Iua chon v
chnh frI va kInh f d nhm daf duoc cac
kf qua do.
IIch su Ia mf nguoI dan duong kem
co I frong fI n frnh fm kI m m f gIa I
phap, nhung no cung dua ra duoc nhung
baI hoc b ch. KInh nghIm o cac nuoc My
IafInh vao nhung nm 1980 |xem hp
4.4) va nhu ng n n kInh f chuy n d I
frong nhung nm 1990 cho fhay xu Iy mf
cuc khung hoang voI mf quy m nhu
cuc khung hoang ma nm nuoc ng A
dang phaI dI mf voI day ray nhung van
d phaI gIaI quyf, fhuong Ia ganh nng
C c u la i cng ty Chil trong nh ng nm 1980
Nm 1973, khoa ng 600 ha ng, bao g m t t ca ca c ha ng
trong nga nh ta i chnh Chil, la do nha n c qua n ly . Va o th i
o , ca c doanh nghi p nha n c (SOE) co ty l n trn ta i sa n
b ng khoa ng 40%, ty l na y khng pha i la qua l n va tng
ng v i ty l cu a khu v c t nhn. Va o nm 1974, nm ma
chng trnh t nhn hoa a o a t Chil b t u, la i su t th c co
tr s m trn 38% a go p ph n ti p tu c la m gia m ty l n trn
ta i sa n. Sau o , chnh sa ch cu a chnh phu nh m ha n ch ch t
che t t ca nh ng u t m i va o SOE cu ng co hi u qua nh
trn.
G c ga c cu a chuy n n n n. Vi c t nhn hoa do v n
n cu a hn 550 SOE va o nh ng nm 1970 a ta o ra m t s
l ng l n ca c cng ty va cng ty c ph n m c n cao, v nh ng
ng i mua SOE khng co nh ng ta i sa n ta i chnh a ng k .
Trn th c t , ty l trung bnh n trn ta i sa n cu a m t cng ty a
t nhn hoa c l y la m i n hnh a tng t 40% va o u
nh ng nm 1970 t i khoa ng 70% va o u nh ng nm 1980.
Hn th n a, khoa ng 40% n c tnh b ng USD, do Chil
ang trong th i ky co lu ng v n va o cao v i la i su t tng
i th p. M t cu c khu ng hoa ng ta i chnh va kinh t a bu ng
n Chil va o nh ng nm 1982-1983. Chnh phu pha gia
ng ti n trong khi la i su t th c cho ca c khoa n vay, v n a
gia m xu ng co n khoa ng 10%, la i tng ln trong nh ng nm
1981-1982 t i trn 35%. Vi c pha gia ng ti n cu ng v i la i
su t th c tng qua cao a la m tng thm n a ty l m c n .
i u na y co h qua su s c n kha nng tra n cu a m t ty l
l n ca c ha ng Chil va v v y t i kha nng thanh toa n cu a h
th ng ta i chnh. Chnh phu c tnh r ng nh ng thi t ha i i
v i h th ng ta i chnh a ln t i 2,5 n 4,0 ty USD, v t qua
xa s v n khoa ng 1,1 ty USD. Trong tnh hu ng o , chnh phu
a quy t nh can thi p va o hoa t ng cu a m t s l n t ch c
ta i chnh va o u nm 1983, bao g m ca nh ng ngn ha ng
thng ma i l n nh t. B ng ca ch o , chnh phu a n m quy n
qua n ly nh ng t ch c ta i chnh chu ch t cu a t n c, va m t
ca ch gia n ti p, ti p qua n la i m t loa t ca c SOE a c t nhn
hoa tr c y.
Gia i pha p. gia i quy t v n , m t loa t ca c bi n pha p a
c a p du ng. Tr c h t, s can thi p cu a chnh phu va o m t
b ph n l n ca c t ch c ta i chnh v i gia tr th c c c tnh
la co tr s m a la m gia m nh ng ru i ro cu a ng i g i ti n va
gia ha n ca c khoa n vay, do o a la m gia m la i su t th c ang
m c cao va gia m nhe ga nh n ng v n cho ca c cng ty. Ngoa i
ra, vi c o ng c a m t s t ch c ta i chnh co gia tr th c tng
i m c th p nh t a ha n ch m c thi t ha i cu a ng i g i ti n
xu ng 30% va nh ng t n th t kha c cu ng do chnh phu ga nh
chu. Hai la , Ngn ha ng Trung ng a chuy n ca c khoa n vay
khng sinh la i cu a ca c t ch c ta i chnh co n la i tha nh tra i phi u
da i ha n va co la i. B ng ca ch na y nha n c la m h p ly c c u
cu a ba ng cn i ta i sa n cu a ngn ha ng. Tuy nhin, ca c t
ch c ta i chnh, trong khi ga nh l y tra ch nhi m mua la i ca c
khoa n vay n kho o i, th co ngha la a ng th i cam k t mua
la i ha ng nm nh ng khoa n n kho o i ln t i m t ty l nh t
nh cu a m c l i nhu n (trong h u h t ca c tr ng h p, trn
70%). Ngn ha ng Trung ng cu ng ro t v n cho ca c t ch c ta i
chnh cho phe p ho ta i c p ta i chnh d i hnh th c ca c
khoa n cho nh ng nha sa n xu t ha ng hoa va dch vu c trung
va c nho va ca c nha cho vay c m c c vay. Mu c tiu cu a
chng trnh na y nh m ca i thi n ch t l ng cu a ca c khoa n vay
o cu ng nh la m cn i ba ng cn i ta i sa n cu a h u h t
nh ng nha sa n xu t no i trn. Cu i cu ng, sau khi a ca i thi n
ch t l ng ca c khoa n cho vay, ca c t ch c ta i chnh pha i c
ta i c p v n m t ca ch thch h p. i u na y c th c hi n b ng
ca ch pha t ha nh nh ng c phi u ngn ha ng m i cho ca c nho m
c ng m i co kha nng ch p nh n m c la i kh ng ch . Tuy
nhin, trong tr ng h p cu a hai ngn ha ng thng ma i l n
nh t, chnh phu a s du ng chu ngha t ba n a i chu ng
ta i c p v n: ngn ha ng pha t ha nh ca c c phi u co th c
thanh toa n sau 10-20 nm v i la i su t th c b ng 0. Hn n a,
gia tr cu a khoa n mua co th c tr va o m c thu thu nh p
pha i o ng ha ng nm cho t i khi khoa n vay c thanh toa n,
v i i u ki n la ng i mua v n s h u c ph n o .
Ngu n: Hachette D. va Luders R (1992); Luders R. (1998).
H P 4.4
cho nhung nguoI phaI dong fhu va raf
d dan dn fnh frang cac van d IaI nay
sInh ch sau vaI nm. KInh nghIm cua
cac nuoc c u cho fa mf m hnh khac.
Nhu ng nuo c na y da fuong d I nhanh
chong gIaI quyf duoc cuc khung hoang
cua ho sau khI h fhng faI chnh bI suy
yu vao dau nhung nm 1990. Nhung van
d cua ho ch gIoI han frong mf phan cua
h fhng ngan hang, frong khI khu vuc
cng fy van con co nhIu suc sng, fru mf
vaI ngoaI I. Tuy nhIn, Thuy In cung
fn maf 5% CP va Phan Ian khoang
10% CP d h fro cho cac ngan hang cua
ho.|6)
Nh ng phng a n ta i c c u
NoI chung, cac gIaI phap se daf duoc
hIu qua cao nhaf, nu nhung chI ph ma
nguoI np fhu phaI chIu Ia fhap nhaf, cac
c dng bI anh huong nng nhaf, cac ngan
hang fhuc hIn hau hf vIc co cau IaI va
chnh phu khng fu bo fu cach Ia chu so
hu u cu a m f s Io n ca c ngan ha ng va doanh
nghIp. Co ba cach fIp can ma chnh phu
co fh xem xef: cach fIp can frn co so fhI
fruong, cach fIp can faI co cau vn voI
ngan hang Ia chu dao |dau fu IaI vn cho
ngan ha ng - N) va ca ch fI p ca n vo I
chnh phu Ia chu dao.
Cacb ticp cn trcn co so tbi truong.
Cach fIp can frn co so fhI fruong nhm
su du ng chu y u Ia su c ma nh cu a fhI
fruong d khI phuc kha nng sInh IoI cua
cac doanh nghIp va vn cua ngan hang.
Cac bIn phap bao gm co cau IaI cac doanh
nghIp v mf fac nghIp, dan dn kha
nng sInh IoI va hIu qua cao hon; dong
vn fu nuoc ngoaI se d vao nhung du an
dau fu moI; ban faI san cho cac nha dau
fu frong nuoc va nuoc ngoaI; phaf hanh
cac c phIu frong va ngoaI nuoc va co cau
IaI cac khoan no. Hau hf cac cach fIp can
nay dang duoc ap dung fung fruong hop
mf faI cac nuoc ng A. Cac chnh phu
cung da fhuc hIn nhIu buoc d fng
cuong mI fruong fhuan IoI, bao gm vIc
bf buc sap nhap va mua IaI cac cng fy,
noI Iong cac quy fc IIn quan dn dau fu
nuoc ngoaI. Hon nua, cac chnh phu ng
A da xuc fIn phaf frIn fhI fruong vn,
chng han nhu fhng qua Iuaf v cac quy
fuong h o Han Quc.
CIaI phap dua frn fhI fruong han
ch ganh nng cua nhung nguoI np fhu,
gIam kha nng xay ra fnh frang chnh
phu cuI cung IaI fro fhanh nguoI chu so
huu chnh cua cac ngan hang va doanh
nghIp, va gIup phaf frIn sau fhm cac
fhI fruong vn. Nhung dI voI nhIu nuoc
ng A, gIaI phap dua frn fhI fruong co
fh khng gIam duoc fy I no xung dn
muc n dInh dI voI nhIu cng fy frong
mf vaI nm foI. TaI Han Quc, chng han,
m f gIa I pha p fhua n fuy du a va o fhI
fruong se dan dn kf qua Ia fy I frung
bnh vn vay frn vn gop cua cac chaeboI
Ion nhaf In dn frn 400% vao nm 2000.
Mc dau cac hang Han Quc vn da co fy
I no frn vn cao, fy I 400% nay cao hon
cac muc da fung co frong IIch su va cao
hon nhIu so voI muc chung frong cac nn
kInh f fhI fruong. Su phan fch fuong fu
nhu vay cung duoc ap dung cho cac nuoc
ng A khac.
Canh nng Ion v no nay Iam cho
cac doanh nghIp d bI fn fhuong boI su
dao dng cua IaI suaf va cac dIu kIn fhI
fruong. Cung nhu vay, gIaI phap dua frn
fhI fruong khng fh gIaI quyf mf cach
fron ven cac khoan cho vay khng sInh
IoI cua cac h fhng ngan hang frong vaI
nm foI. Iu nay co fh Iam fng fhm
su fhIu Iong fIn cua cac nha dau fu cung
voI su suf gIam muc d fn nhIm ma cac
hang cam fhay. CIaI phap dua frn fhI
fruong cung khng chc se dan foI mf co
ca u fa I chnh cng fy can d I v n phu
fhuc nhIu hon vao cac fhI fruong vn
va su caI fhIn vIc quan Iy cng fy. Cac
chnh sach bao gm vIc co cau IaI mf
cach khan fruong cac chung khoan dang
Iuan chuyn, fuc Ia co cau IaI cac khoan
no phaI fra, co Ie Ia can fhIf o nhIu nuoc
ng A.
Ca cb tic p c n ta i co c u c6 n co i ngn
bang /a cbu Jao. Cach fIp can nay faI co
cau vn cho cac ngan hang ma sau do se
dong vaI fro chu dao frong vIc co cau IaI
cng fy, bao gm ca co cau IaI v faI chnh.
Theo cach fIp can nay, chnh phu faI co
cau vn cho cac ngan hang dua frn co so
da nh gIa fa I Iu c fhanh foa n no nhu ng
khoan fhIf haI cua cac ngan hang do. Sau
do, fung ngan hang rIng bIf hoc nhom
ngan hang fm ra nhung khoan no dang
co van d va chIu frach nhIm vIc co cau
IaI v mf fac nghIp, co fh cap vn Iuu
dng frong qua frnh co cau IaI. Chnh
phu khng can fhIp fruc fIp vao vIc co
cau IaI khu vuc cng fy. Hau hf cac nn
kInh f chuyn dI su dung cach fIp can
nay, voI fhanh fuu dang chu y nhaf o a
Ian.
Cach fIp can faI co cau vn voI
ngan hang Ia chu dao co mf s IoI ch. No
co fh duoc fIn hanh fuong dI nhanh va
co fh ra fn hIu cho fhI fruong v cac
van d can duoc gIaI quyf |su khng haI
Iong v su cham fr cua cach fIp can hIn
hanh dang Ia mf mI quan fam Ion cua
cac nha dau fu nuoc ngoaI). KhI mf s
chnh phu ng A da bao Ianh cho cac
khoan no cua ngan hang va cac f chuc
faI chnh khac fh vIc faI co cau vn do
chnh phu fIn hanh ch Ia d chnh fhuc
hoa qua frnh nay ma khng fn kem fhm
chI ph b sung. MIn Ia vIc faI co cau
vn dI IIn voI nhung fhay dI co ban frong
cng fac quan Iy cac cng fy va hoaf dng
cua cac ngan hang, no duoc coI Ia mf su
dau fu ban dau ma co fh cuI cung se dan
dn vIc gIam cac chI ph.
ngan ha ng Ia chu da o fuy fh va n co
nhung ruI ro. KInh nghIm cho fhay rng
chnh phu fhuong rof vn vao nhung f
chuc khng co kha nng fra no ma khng
fao ra duoc day du nhung fhay dI frong
vIc quan Iy va van hanh ngan hang. Cho
dn nay, hau hf cac chuong frnh faI co
cau vn ngan hang do chnh phu dua ra
noI chung du khng fhanh cng. Trong
khI phaI Iua chon gIua vIc duy fr Iong
fIn va fIp fuc cac khuyn khch hoaf dng
kInh doanh ngan hang ff |co nghIa Ia
gIam fhIu nhung mI nguy v dao duc),
fh hau hf cac nuoc fhIn v duy fr Iong
fIn bng cach cung cap nhung khoan bao
Ianh Ion hoc fIp fuc faI co cau vn ngan
hang. O ng A, vaI fro fruoc day cua
chnh phu frong khu vuc faI chnh va baf
dng san va cac van d Ion frong khu vuc
cng fy kho ma dam bao duoc rng vIc
faI co cau vn se hoc Ia du hoc ch dIn
ra mf Ian ma fhI.
ngan ha ng Ia chu da o Ia I b c I fhm
nhung baf IoI dI voI nhung nuoc ng A
dang khung hoang. Mf Ia, fy I no frn
vn qua cao doI hoI mf su chuyn dI fhuc
cha f gIu a no Ia v n. Nhung n u ngan
hang fhI nm gIu nhung khoan fIn vn
Ion fh se fro nn d bI anh huong hon
fruo c nhu ng dao d ng cu a fhI fruo ng
chung khoan. HaI Ia, nhIu ngan hang
ng A cung fhIu kha nng va ky nng
d faI co cau mf s Iuong Ion cng fy. Mc
du su fro gIup ky fhuaf dang caI fhIn
nhanh chong kha nng faI co cau cua cac
ngan hang, van phaI co mf fhoI gIan nhaf
dInh fruoc khI nhung ngan hang do co fh
co cau IaI cac doanh nghIp mf cach co
hIu qua. a Ia cac ngan hang co fh Ia
qua yu khI dI mf voI cac cng fy frong
cac cuc dam phan d faI co cau. Mf s
doanh nghI p, nhu ca c chaeboI o Ha n
Quc, co fh qua Ion dn muc khng fh
fhaf baI duoc do vIc faI co cau co fh se
d IaI nhIu hau qua chnh frI va xa hI.
Iu nay co fh dan dn nhung k hoach
yu kem v faI co cau cac cng fy va chI
ph faI chnh se fn kem hon.
Cacb ticp cn coi cbnb pbu /a cbu
Jao. Theo cach fIp can voI chnh phu Ia
chu dao fh chnh phu hoc mf co quan
cua chnh phu se nhan fu ngan hang mf
phan Ion nhung faI san bI maf gIa va fhay
chung bng fraI phIu chnh phu hoc cac
IoaI faI san an foan khac, bng cach do faI
co cau vn h fhng ngan hang. Sau do
chnh phu c gng sp xp IaI cac yu sach
va buc cng fy phaI fIn hanh faI co cau.
IoI fh chnh cua gIaI phap voI chnh phu
Ia chu dao o ch no co fh duoc fhuc hIn
nhanh va fao ra su ranh mach v no fach
rIng cac khoan vay khng sInh IoI o ngan
hang vao mf co quan moI. No cung co fh
chuyn quyn Iuc sang cho chu no frong
fruong hop cac cng fy Ion.
Cach fIp can voI chnh phu Ia chu
dao cung co nhung ruI ro. Mf Ia, vIc
chuyn gIao cac khoan vay pha vo nhung
mI IIn h gIua ngan hang va cng fy,
nhung mI IIn h ma co fh co gIa frI fch
cuc v kha nng duoc uu fIn fIp can
fhng fIn cua ngan hang. Nhu vay, nhung
chuyn gIao Ion khng co su fham gIa cua
ngan hang frong qua frnh co cau IaI co
fh gay ra nhung maf maf v gIa frI faI
san. HaI Ia, mf don vI khng phaI Ia ngan
hang, nhu mf cng fy quan Iy faI san
|AMC), co fh khng co kha nng cho vay
vn Iuu dng, ma dIu nay fhuong phaI
Iam frong khI co cau IaI cac khoan no. a
Ia, va Ia dIu quan frong nhaf, mf co quan
do chnh phu quan Iy co fh ch co nhung
khuyn khch ngheo nan dI voI vIc co
cau IaI cac cng fy. Mc dau nhung nha
quan Iy fu nhan co fh quan Iy cac AMC
voI cac chuong frnh khuyn khch khac
nhau, fh nhung ruI ro do quan Iy yu kem
van fn faI. KInh nghIm frong qua khu,
dc bIf o nhung nuoc ma cac fh ch con
yu kem, goI ra hnh anh mf co quan
nhIu Ian ngI yn frn nhung khoan
vay cua mnh, fhuong Ia do so phaI dI dau
voI quyn Iuc fIm an, chnh caI quyn
Iuc ma da gop phan fao nn nhung khoan
vay khng sInh IoI fruoc day.
Ti n tri n cu a vi c c c u la i n cng ty
trong s cac nc ng A
Hau hf cac nuoc ng A van dang
phaI hoan chnh mf ....cng fhuc cho vIc
fao nn mf khun kh dng b cua vIc
co cau IaI cng fy. Mf khun kh nhu vay
phu fhuc khng nhung vao d Ion ma con
vao dc fnh cua su mc no cua cng fy -
no cac ngan hang frong nuoc va no dI voI
chu no nuoc ngoaI, chu yu Ia ngan hang
nuoc ngoaI. Ty frong cac fhanh phan cua
khoan no fhay dI kha nhIu fheo fung
nuoc. TaI IndnsIa, khI Iuong Ion khoan
fIn vay nuoc ngoaI cua khu vuc fu nhan
Ia do khu vuc cng fy phI faI chnh fhuc
hIn fruc fIp. TaI Han Quc, noI ma cac
quy ch cng fy can fro vIc vay fIn nhu
vay, mf fy frong Ion hon cua no nuoc
ngoaI duoc cac ngan hang nI dIa fhuc
hIn bng cach cho cac cng fy frong nuoc
vay IaI. TaI ThaI Ian, ca cac ngan hang
va cac cng fy du Ia nhung nha vay fIn
nuoc ngoaI dang k, frong khI o MaIaIsIa,
no nuoc ngoaI fuong dI fhap.
So voI cac cuc caI cach cua khu vuc
ngan hang, vIc co cau IaI cng fy duoc
fIn hanh rng raI vao gIaI doan bf dau.
Tha I Ian, Ha n Qu c, IndnsIa va
MaIaIsIa da chap nhan nhung khun kh
co fnh nng dng hon d xu Iy no cng
fy, vuof ra ngoaI cac bIn phap dua frn
co so fhI fruong, Iap ra cac uy ban |hoc
frong faI) co cau IaI no cng fy dua frn
quy fc Iuandn nhm fao cho cac chu
no va con no cac khuyn khch fhch dang
d fhuc hIn vIc xu Iy no mf cach fu
nguyn. Tuy nhIn, qua frnh fhuc f cua
vIc xu Iy no cng fy moI dang bf dau.
Nhung nI dung cua cach fIp can d co
cau IaI voI vaI fro chu dao Ia ngan hang
va chnh phu cung da duoc xay dung. TaI
Han Quc, mf b phan cua nhung khoan
vay nI dIa khng sInh IoI cua ngan hang
da duoc chuyn cho Cng fy quan Iy faI
san Han Quc |KAMCO) do chnh phu
quan Iy d duoc co cau IaI. Mf ngan hang
cau nI da fIp nhan nhung faI san da maf
gIa cua mf vaI ngan hang fhuong maI.
TaI ThaI Ian, Co quan faI co cau faI chnh
|IRA) do nha nuoc quan Iy, frong canh
franh voI khu vuc fu nhan, da fhu duoc
faI san cua nhung cng fy faI chnh da chf
va da dem mf s faI san nay ra ban dau
gIa. Mf AMC da duoc fhanh Iap d mua
nhung faI san bI gIam gIa. TaI MaIaIsIa
va IndnsIa, mf cng fy quan Iy faI san
|AMC) cung da duoc fhanh Iap. ToI nay,
cac AMC van chua hoaf dng rng raI
frong vIc fhuc day vIc co cau IaI o khp
ng A.
uoc fIn frIn frong vIc xu Iy co
cau IaI no nuoc ngoaI da daf duoc faI mf
vaI nuoc ng A. Han Quc Ia nuoc chIu
khung hoang dau fIn da co cau IaI no nuoc
ngoaI bng vIc fap frung gIaI quyf cac
van d no cua fu nhan. Cac ngan hang
Han Quc da chuyn dI 24 fy !S no phI
fhuong maI ngn han cua cac ngan hang
fhuong maI fhanh nhung khoan vay moI
voI ky han fhanh foan fu mf dn ba nm
do Chnh phu Han Quc bao Ianh. ng
co chnh cua su can fhIp fu pha chnh
phu Ia nhm franh fnh frang dnh dn
fram frong ma nhung d b co fh gay ra,
v cac ngan hang fhuong maI chIm mf
fy frong Ion frong h fhng fhanh foan
nI dIa. Hon nua, chnh phu sn sang can
fhIp v ch co mf s Iuong han ch cac
chu no va mf f con no. Mf s dc dIm
chu yu cua k hoach co cau IaI o Han Quc
Ia: a) cac khoan vay moI chIu IaI suaf cho
vay bng 225, 250 va 275 dIm co so fnh
frn mu c Ia I sua f IIn ngan ha ng
Iuandn |IIOR) sau fhang; b) mI ngan
hang duoc chuyn dI foI 20% cac khoan
vay hop fhuc fhanh cac khoan vay mf
nm moI, va cac khoan vay haI va ba nm
moI duoI dang hop dng CaII OpfIons duoc
hoan fra khng chIu phaf fheo mI ky sau
fhang; c) cac khoan vay moI du fhuc
dang cac chung ch chuyn nhuong duoc.
TaI IndnsIa fhoa fhuan d co cau
IaI no nuoc ngoaI cung gIng cach fIp can
cua Han Quc, fheo cach nay no ngan
hang se duoc keo daI voI su bao Ianh cua
chnh phu. Thoa fhuan do bao gm ba nI
dung: mf khun kh d faI co cau no nuoc
ngoaI cua cng fy, mf k hoach hoan fra
no IIn ngan hang va mf su sp xp d
duy fr cac phuong fIn faI chnh fhuong
ma I. Ngoa I ra, no cu ng dua ra nhu ng
huong dan cua co quan co cau IaI no cua
IndnsIa |INRA) nhm fhuc hIn mf
chuong frnh fu nguyn d cung cap ngoaI
hI cho cac cng fy con no cua IndnsIa
va cac chu no nuoc ngoaI cua cac cng fy
do. Su bao Ianh cua chnh phu dI voI cac
ruI ro v hI doaI se fao fhanh khun kh
cf IoI cho vIc co cau IaI no cng fy. Su
fham gIa vao fhoa fhuan nay Ia fu nguyn
va duoc ca con no va chu no cung quyf
dInh. INRA se cung cap bao Ianh v fy
gIa hI doaI fhuc va su dam bao rng vIc
chuyn dI ngoaI hI se gIup gIaI quyf
cac mon no ma khng gay ra cac ruI ro
fhuong maI. Tung con no va chu no du
kIn se dam phan IaI cac khoan no, fhoa
fhuan v vIc gIam fhu, hoan chuyn no
c phan hoc cac ky fhuaf gIam no khac,
gIa m s fI n pha I fra cu ng n m frong
khun kh nay. fham gIa duoc fh cac
khoan vay da dam phan IaI phaI co fhoI
han hoan fra fI fhIu Ia fam nm voI ba
nm an han. Thoa fhuan nay cung co fh
bao gm nhung nhuong b khac fu pha
nguoI cho vay dI voI khoan no con fn faI
va nhung n Iuc cua nguoI vay d hoan
fra IaI, bao gm ca vIc ban faI san.
Nguoc IaI, chnh quyn ThaI Ian
Iua chon vIc khuyn khch con no va chu
no dam phan cac nghIa vu fhng qua cac
sp xp fu nguyn. Co cau no nuoc ngoaI
cua khu vuc faI chnh ThaI Ian chu yu
fhIn v cac khoan vay ngan hang fhuong
maI dI cung voI cac khoan vay co duoc
fhng qua co quan Ngan hang quc f
angkok |II). Mf b phan Ion cua cac
khoan vay II duoc cho cac cng fy faI
chnh vay IaI fhng qua cac ngan hang
nI dIa. Nhung n Iuc nhm gIaI quyf cac
van d bao gm vIc dong cua 56 cng fy
faI chnh cng voI sang kIn co cau IaI h
fhng ngan hang cua chnh phu. Cho foI
nay qua frnh co cau IaI co khac nhau fuy
fheo IoaI hnh cac f chuc faI chnh: dI
voI cac cng fy faI chnh khng co kha
nng fra no fh dong cua va ban IaI faI
san; dI voI cac ngan hang da suy yu mf
cach fram frong fh quc huu hoa va co
fh fu nhan hoa. I voI khu vuc cac cng
fy, chnh phu da fuyn b khng co su h
fro cng cng nao dI voI cac khoan no cua
ho. Tuy nhIn, cung co nhIu can fro co
fnh quy ch dI voI vIc co cau IaI mf
cach fu nguyn o ThaI Ian ma hIn nay
dang phaI gIaI quyf |xem hp 4.5)
M t ca ch ti p c n kha thi cho ng A :
phng a n h n h p
Nhung cach fIp can hIn nay d
gIaI quyf cuc khung hoang kInh f frong
hau hf cac nuoc ng A du dua frn cac
cach Iay fhI fruong Ia chu dao, ngan hang
Ia chu dao va chnh phu Ia chu dao. Ngan
hang duoc faI co cau vn mf phan va duoc
gIao xu Iy cac faI san da bI maf gIa, dc
bIf Ia cac khoan vay co vua va co nho,
frong khI mf vaI khoan vay Ion hon duoc
gIao cho cac AMC va cac co quan khac,
voI AMC Ia chu dao frong vIc co cau IaI.
Cach fIp can nay co fh co fac dung o cac
nuoc, noI cac van d dang phaI gIaI quyf
chu yu Ia voI cac cng fy nho hon ma cac
ngan hang duoc frng doI Ia co fh co cau
IaI duoc, hoc gIa Ia cac van d voI mf s
f x nghIp Ion, kho co cau IaI va doI hoI
phaI co su can fhIp cua chnh phu. Tuy
nhIn, dI voI hau hf cac nuoc ng A,
khng co m f dI u kI n na o frong s
nhung dIu kIn do co fh van dung duoc.
Mf dIu cung khng fhaf ro Ia IIu cac
cach fIp can do nu ap dung rIng re co
fh daf duoc nhung fhay dI can fhIf
frong vIc kIm soaf cac cng fy hay khng.
c bIf, vIc fhIu fIn vn c phan co
nghIa Ia frong khI co cau IaI v faI chnh
dI voI cac doanh nghIp, khng fh fu bo
hf cac c dng hIn co, nu khng fh ngan
hang hoc chnh phu hau nhu se phaI so
huu phan Ion khu vuc cng fy. Mf su
fham gIa nao do cua cac chu so huu hIn
nay fhuc ra co fh gIup vao vIc gIaI quyf
cuc khung hoang, v ho co nhung fhng
fIn dc quyn cua ho. Nhung d cho nhung
c dng hIn nay fham gIa vao quan Iy co
fh se IaI duy fr su quan Iy yu kem ma
dau fIn da Iam nay sInh cac van d.
8u pb6i bop giua cbnb pbu, ngn
bang ca c6ng ty o nhung nuoc ng A
dang khung hoang fh v mf fh ch, cac
cng fy manh hon cac ngan hang va fh
hI n m f su qua n Iy f f hon. Ho duo c
khuyn khch hon so voI cac ngan hang
frong co cau IaI vIc kInh doanh cua ho.
V vay, ho co fh dong mf vaI fro quan
frong. Mf cach fIp can dI voI nhung
fruong hop co cau IaI voI pham vI rng va
co nhIu kho khn co fh duoc xay dung
frn suc manh cua ngan hang, cng fy va
chnh phu frong mf qua frnh gIaI quyf
no. Cac cng fy co fh bI bf buc phaI
fhch u ng vo I qua frnh na y b ng vI c
chnh phu han ch cac khoan cho vay moI
dI voI nhung doanh nghIp dang phaI
gIaI quyf van d fra no. Trong qua frnh
na y, m f doanh nghI p se duo c co ca c
khoan no duoc co cau IaI, voI dIu kIn Ia
no da fhuc hIn vIc co cau IaI v mf fac
nghIp can fhIf.
Qua frnh gIaI quyf no can dn mf
k hoach co cau IaI doanh nghIp v mf
fac nghIp, k hoach nay se duoc frnh In
mf !y ban bao gm cac ngan hang chu
no, mf AMC daI dIn cho chnh phu, va
cac fhanh vIn dc Iap khac |voI cac nhan
vIn va chuyn gIa fu van h fro khac d
h fro cho mf !y ban nhu vay). K hoach
phaI ch ra nhung khoan fIf kIm daf
duoc fhng qua vIc co cau IaI v mf fac
nghIp, ban faI san, dong gop vao nhung
c phan moI boI nhung c dng hIn co,
va muc d cung nhu phuong fhuc cua cac
gIam nhe v mf faI chnh da fm kIm.
Nu k hoach khng fh chap nhan duoc,
1. Gia s gi a ca c ngn ha ng va cng ty co quan h g n gu i.
2. Cho la s khch l u i v i vi c th c hi n cu a ca c ngn ha ng.
Ghi chu : Ca ng nhi u d u ch m th ca ng t t.
Ngu n: a nh gia cu a nhn vin.
Ta c ng cu a ca c phng a n c c u la i
BA NG 4.3
cng fy se Ia dI fuong cua mf qua frnh
pha san chuan muc.
Hnh fhuc cua nhung gIam nhe v
faI chnh do cac ngan hang chu no d ra
co fh bao gm keo daI ky han fhanh foan
va gIam IaI, nhung ch nn chua dung
nhung hoan dI v no Iay c phan han ch.
Ngan hang co fh cung cap vn Iuu dng,
nhung fheo nhung dIu kIn raf chf che
|v du, ch voI nhung khoan vn duoc fh
chap cao). AMC hoc cac quy khac co fh
duoc phep fIp nhan mf s cac khoan vay
fu cac ngan hang chu no va dI mf s
khoan nay fhanh c phan. ng cach dI
no Iay c phan, chnh phu se co fh cho
cng fy co fhoI gIan khc phuc nhung van
d v faI chnh cua ho.
AMC, voI fu cach mf c dng, co Ie
Ia c dng dc nhaf Ion nhaf, se co frach
nhIm dam bao Ia cac cng fy duoc quan
Iy fhoa dang. Tuy nhIn, mf dIu khng
nn Iam Ia d chnh phu fro fhanh nguoI
chu Iau daI cua cac doanh nghIp. Xu Iy
cac chung khoan da co duoc - fhng qua
vIc ban cho cac nha dau fu chIn Iuoc
hoc dau fu da nganh - cang nhanh cang
ff Ia dIu raf nn Iam, nhung dIu nay
kho khn v Iuong vn c phan duoc dua
ra ban Ia han ch. Co nhIu phuong an
khac nhau. C phan co fh duoc chuyn
nhuong cho nhung nguoI np fhu d bI
hoa n nhu ng khoa n fhu ca n co nh m
cung cap faI chnh cho vIc co cau IaI ngan
hang va cng fy, hoc c phan co fh duoc
chuyn cho mf f chuc Iam fng fhm cac
IoI ch cng cng. V du, c phan co fh fro
fhanh co so cho nhung chuong frnh huu
fr do fu nhan cap vn va quan Iy. Cac
chuong frnh khac co fh bao gm vIc
cng dan duoc khuyn khch d mua c
phan, fhng qua cac k hoach cung cap
faI chnh co IoI.
Cach fIp can hn hop v cac van
d gn kf cua vIc co cau IaI cng fy va
ngan hang co nhIu uu dIm fIm fang
|xem bang 4.3). Mf Ia, no se xu Iy van d
chung khoan frong khun kh va bI canh
cua vIc co cau IaI khu vuc faI chnh, frong
do chnh phu da co cac ngun Iuc sn sang
su dung duoc. Cu fh Ia, no se fhIf Iap
cac co ch da duoc caI fhIn d chIu cac
khoan I ma ngay ca frong cach fIp can
frn co so cac quy fc Iuandn cung khng
co day du. HaI Ia, no khng pha vo mI
IIn h gIua ngan hang va x nghIp, v
ngan hang van Ia nhung nguoI cho vay
co vaI fro Ion dI voI cac cng fy con co fh
cho vay duoc, dIu nay se co fh co mf
gIa frI fch cuc, nu fnh dn kha nng duoc
uu fIn fIp can fhng fIn cua ngan hang.
a Ia, no cung mf Iuc bao gm faf ca cac
bn huu quan |cac ngan hang, chnh phu,
AMC va cng fy) va cac khuyn khch duoc
can dI voI vIc chu y foI cac cng fy nhm
fao ra cac k hoach dang fIn cay d co cau
IaI hoaf dng. n Ia, nho fhuc hIn gIam
no va cac hoan dI no Iay c phan do AMC
hoc cac quy khac fIn hanh va nho vIc
co cau IaI no va ngun fIn moI do ngan
hang cung cap, suc manh cua chu no dI
voI cac cng fy duoc nang cao. Sau hf,
nu vIc hoan dI no Iay c phan duoc gn
IIn voI vIc Iap ra cac quy vn chu so huu
|quy huu fr, quy fuong h, v.v...), va nu
dau fu nuoc ngoaI duoc khuyn khch, fh
vIc fao duoc mf Ioaf Ion cac chu so huu
fch cuc, fu bn ngoaI se cung c su dIu
hanh cng fy.
Ca i thi n s i u ha nh cng ty
aI hoc chnh fu cuc khung hoang
ng A ch ra rng dIu quan frong Ia
phaI co cach fIp can dng b dI voI cac
van d v dIu hanh va cung cap faI chnh
cng fy. H fhng dIu hanh cng fy yu
kem da gop phan fao ra cuc khung hoang
faI chnh hIn nay bng vIc che chn cac
ngan hang, cng fy faI chnh va cng fy
khoI fuan fheo ky Iuaf fhI fruong. Thay
v dam bao mf su gIam saf nI b va cho
phep mf su fheo doI fu bn ngoaI, fh vIc
dIu hanh cng fy IaI fh hIn dc fhu qua
cac ban gIam dc hoaf dng khng co hIu
qua, su kIm fra nI b yu, vIc bao cao
faI chnh khng dang fIn cay, fhIu su
cng khaI fhoa dang, su bf buc fuan fhu
cac quy dInh fh Iong Ieo va vIc kIm foan
fh kem coI. Cac van d nay duoc mInh
chung boI nhung khoan I khng duoc bao
cao va nhung khoan no bI noI gIam dI.
Nhung nha quan Iy co frach nhIm fheo
doI va gIam saf fhuc fIn do da khng phaf
hIn duoc nhung mf yu kem va khng
sua chua kIp fhoI.
CaI fhIn khun kh cua vIc dIu
hanh va cung cap faI chnh cho cng fy se
doI hoI fhoI gIan va fhay dI dang k v
phong cach. Ch co nhung nuoc da fung
fraI qua cac cuc khung hoang cuc ky sau
sc moI co fh nhanh chong fhay dI su
dIu hanh va phan chIa su kIm soaf khu
Nh ng chnh sa ch i u chnh quan tro ng nh t la m r ng
vai tro cu a u t n c ngoa i khu v c cng ty; xem xe t la i ca c
qui nh v thu ma co th ca n tr vi c c c u la i n hoa n i
n - c ph n, sa p nh p, mua la i; va xem xe t la i lu t l v pha
sa n sao cho khng la m gia m nh ng khoa n ti n m i co th
v ca c cng ty ang b ke t v ta i chnh. Ca c ca i ca ch ve lu t l
c n thi t xu c ti n nh ng cu c ca i t t nguy n cu a nh ng
cng ty khng co n kha nng thanh toa n nhng v n co n s c
s ng, bao g m nh ng b c sau:
Loa i bo nh ng ca n tr v thu i v i vi c c c u la i c
ph n (co ngha la sa p nh p va mua la i). M t s chuy n nh ng
ta i sa n ho c mua la i c ph n trong qua trnh ca i t cng ty
khng nn x ly nh m t s ki n pha i a nh thu , n u cng ty
bn ba n (ho c ca c c ng cu a no ) nh n c khng pha i ti n
m t, ma ch la ca c c ph n c pha t ha nh m i, ho c c ph n
hin co cua bn mua. Tng t nh vy, mt s sap nhp
khng nn tnh la m t s ki n pha i a nh thu . Thu ch c
a nh va o vi c ba n ca c c ph n a mau c. ng th i v i
vi c gia i pho ng thu cho ca c vu ca i t cng ty ma khng s
du ng ti n m t, se la co ch cho chnh phu n u xem xe t cho
phe p chuy n nh ng khoa n n thu c n c ti p tu c tra sang
cho ng i mua la i cng ty ho c pha p nhn hnh tha nh sau sa p
nh p.
Ta m gia m ho c xoa bo nh ng ca n tr v thu i v i vi c
c c u la i n : Hi n nay, Tha i Lan, chu n khng th bo c
n (ngha la mi n n ) ma la i khng ta o ra m t thu nh p chu
thu cho con n . i u na y la m gia m kch thch tra n . Kk ro la
lu t thu hi n ha nh se x ly nh ng ky thu t kha c cu a vi c c
c u la i n nh th na o (v du , ke o da i th i ha n ho c gia m la i
su t). V c c u la i n co le la m t tha nh ph n c t y u cu a vi c
c c u la i cng ty, chnh phu c n tm ra c nh ng quy ch
lin quan n ca c ngn ca n v thu co th g p pha i va loa i bo
a p du ng chu ng, t ra la ta m th i. Chnh phu cu ng c n nh ra
nh ng tiu ch nh m gia m nhe thu i v i vi c c c u la i n ,
nh m ngn ca n vi c tr n thu va tra nh khng xa y ra tnh
tra ng gia m thu cho nh ng cng ty khng c n c gia m nh
v y, ho c ca c cng ty ang la i t ng cu a vi c ca i t do toa n
a n gia m sa t, ho c i t ng pha sa n (ngha la s p pha i gia i
th).
Xoa bo kha nng gia m la i cho nh ng n qua m c. V lu t
thu hi n ha nh co th khuy n khch cng ty vay qua nhi u,
nn se co l i cho chnh phu n u a ra c m t quy t c c p
v n mo ng manh. M t qui t c nh v y se c m vi c gia m chi ph
la i cho khoa n vay v t trn m t ng ng nh t nh (v du , m t
ty l n - v n chu s h u b ng 200%). Ca i ng ng na y pha i
tnh n tnh ch t cu a nh ng kinh doanh kha c nhau (tnh tu n
hoa n) va kha nng thanh toa n. Nh ng ng ng cho ca c khoa n
khng cho gia m chi ph la i co th bo d n theo t ng giai oa n
(luy ti n theo chi u gia m) cho m t th i ky t hai n ba nm.
Cho phe p i n ra v n c ph n. Phng th c na y hi n
nay a b c m ca c n c ng A nh Tha i Lan va Innsia,
co th a p du ng cho ca c tr ng h p khng n m trong pha m vi
t ch c la i ho c gia i th do toa a n gia m sa t. cho phe p vi c
o tr tha nh m t ph n cu a vi c t ch c la i m t ca ch t nguy n,
c n s a i lu t cng ty cho phe p i n l y c ph n cho ca
ca c cng ty tra ch nhi m h u ha n t nhn va cng c ng.
N i lo ng khun kh pha p ly cho u t n c ngoa i. Tha i
Lan, lu t kinh doanh cho ng i n c ngoa i la m t ca n tr i
v i nh ng u t n c ngoa i co tnh chi n l c va co th ta o
i u ki n cho vi c c c u la i ca c cng ty Tha i Lan. Trong khi o
nha u t co th la ch qua lu t na y b ng ca ch i danh nh ng
ngi khac hoc cac cng ty bnh phong, iu o lam tng
thm chi ph va ru i ro i v i nha u t trong khi v n khng
ba o v c nh ng l i ch ma v chu ng lu t na y c thi t k .
T o , chnh phu co th xem xe t vi c ca i ca ch nh m xu c ti n
nh ng u t n c ngoa i co tnh chi n l c, ba o v quy n l i
dn t c cu a Tha i Lan, ta o ra m t s minh ba ch trong u t tr c
ti p cu a n c ngoa i. Tng t nh v y, Innsia m t danh
sa ch c m ng n hn v ca c u t n c ngoa i co th l p ra.
N i lo ng khun kh pha p ly v quy n s h u b t ng sa n.
Nh ng ha n ch v quy n s h u n c ngoa i i v i t phi
nng nghi p la m t ca n tr i v i quy n s h u n c ngoa i v
b t ng sa n thng ma i, a c c ngu va nha x ng sa n
xu t. V i ru i ro va chi ph cao hn, nha u t n c ngoa i co
th lach lut s hu bt ng san thng qua vic s dung
nhng ngi cho mn tn va vic thu lu dai chu thu
n ng. Nx v n hi n ang xa y ra trong khu v c ta i chnh
Tha i Lan ph n l n b t ngu n t nguyn nhn co qua nhi u
cung v a c c ngu va a c thng ma i. Nh ng c h i b
sung v quy n s h u n c ngoa i se la m gia m m c cung qua
th a na y. V v y, m t s n i lo ng nh t nh v lu t a c co
th a t c s cn b ng hn gi a cung va c u v b t ng
sa n a xy d ng xong va xu c ti n ca c u t n c ngoa i co
tnh chi n l c, trong khi v n ba o v c ca c quy n l i dn
t c cu a Tha i Lan va ta o ra m t s minh ba ch hn trong ca c giao
dch b t ng sa n.
Tha o g nh ng ca n tr v lu t l i v i vi c c c u la i m t ca ch t nguy n: Ba i ho c t Tha i Lan
va ca c n c chu khu ng hoa ng kha c
H P 4.5
vuc faI chnh va baf dng san. Mc du cac
nha dau fu da fung fho o voI vIc quan Iy
cng fy, fu khI bf dau cuc khung hoang,
ho da fro nn hIu bIf va nhay ben voI
nhu cau caI cach. Hau hf cac nuoc ng
A da bf dau dI vao caI cach vIc dIu hanh
cng fy cua ho |xem hp 4.6). Co sau IInh
vuc co fam quan frong dc fhu nhm fhay
dI vIc quan Iy cng fy o ng A duoc m
fa sau day:
Tng cuong giam sat x ngbicp. VaI
fro cua cac ngan hang fhuong maI frong
vIc fheo doI x nghIp va dIu hanh cng
fy se phaI duoc fng cuong, fhng qua mf
chuong frnh foan dIn v co cau IaI va
pha f frI n dInh ch ngan ha ng. Ngan
hang, frong fhoI gIan fruoc mf se gIu vaI
fro chu dao frong khu vuc faI chnh o ng
A, can phaI fro fhanh nguoI fheo doI co
hIu qua hon frong vIc quan Iy cac cng
fy fheo ca I nghIa ngay fa I doa n fruo c,
frong qua frnh va ngay fa I doa n sau
|exanfe, InferIm, and exposf). ng fhoI,
ngan hang phaI fao ra mI quan h maf
fhIf voI cac cng fy. Iu nay doI hoI mf
su fhuc hIn nghIm khc hon cac gIoI han
v cac khoan vay cho cac cng fy co IIn
quan va nhung nguoI frong nI b, vIc vI
pham dIu nay da gop phan gay ra cuc
khung hoang faI chnh vua qua va vIc
fhu x p f I frong xu Iy . Trong nhu ng
fruong hop ma cac ngan hang va cac cng
fy duoc quan Iy mf cach co hIu qua boI
cung mf s c dng, fh doI hoI phaI co
mf su mInh bach hon nua, no co fh duoI
hnh fhuc mf su cng khaI coI mo hon,
hoc su doI hoI phaI co mf mI quan h
chnh fhuc v so huu, nhu kIu cng fy
me nm c phan khng ch. Nhung f chuc
va co quan faI chnh khac fham gIa vao
vIc dua cac cng fy vao n np can duoc
khuyn khch d fng cuong vaI fro cua
ho. V du, cac nha dau fu fraI phIu co fh
dong mf vaI fro quan frong frong vIc
khep cac can b dIu hanh vao ky Iuaf,
nhung dIu nay doI hoI mf s fhay dI
frong cac Iuaf I fhuong maI co IIn quan.
Cai tbicn cac tb6ng /c c6ng kbai ca
kc toan. Mc du o cac nuoc ng A cac quy
fc v cng khaI va k foan cang ngay cang
phu hop voI cac fIu chuan quc f, vIc
ap dung cac quy fc nay bI can fro boI vaI
fro han ch cua cac co quan fu quan |SRO)
frong vIc xay dung fIu chuan va fap
quan va phaf cac fruong hop co hanh vI
fhIu chuan muc. Mf vaI fro rng hon cho
Cu ng v i ca c khoa n cho vay cu a mnh, Ngn ha ng Th gi i
cung c p nh ng l i khuyn mang tnh ch t ky thu t v chnh
sa ch, th ng c th hi n d i da ng ca c i u ki n c thoa
thu n trong khoa n vay. Sau y la m t v du :
Ta i Tha i Lan, m t khoa n 350 tri u USD ta i tr cho Khoa n
vay c c u la i ca c cng ty ta i chnh va o tha ng M i hai 1997 a
giu p ti n ha nh a nh gia su s c i u ki n ta i chnh cu a ca c
cng ty ta i chnh khng b d ng hoa t ng va giu p phu c h i
nh ng t ch c na y. Khoa n vay cu ng giu p cu ng c ca c quy ch
th n tro ng va ch gia m sa t. Khoa n vay i u chnh kinh t va
ta i chnh th tr giu p trong vi c ca i ca ch khu v c ta i chnh va
phu c h i cng ty.
Innsia, Ngn ha ng Th gi i cung c p Khoa n vay h
tr ca i ca ch chnh sa ch tr gia 1 ty USD va o tha ng Ba y 1998
giu p xa c nh ro vi c i u ha nh va gia m sa t cu a ngn ha ng va
l p nn C quan c c u la i ngn ha ng Innsia.
Tha ng Ba 1998, Khoa n vay i u chnh la i c c u tr gia 2
ty USD cho Ha n Qu c, ti p sau nh ng ha nh ng c h a
trong khun kh cu a Khoa n vay ta i thi t kinh t tr gia 3 ty USD
tha ng M i hai 1997, a h tr cho nh ng ca i ti n v c c u
i u ha nh cu a ngn ha ng. Khoa n vay cu ng c thi t k
giu p chnh phu hoa n thi n tin c y cu a nh ng thng tin ta i
chnh chu y u do ngn ha ng va ca c cng ty cung c p cho ca c
nha qua n ly , c ng va cng chu ng no i chung; xu c ti n s
theo doi co hiu qua i vi vic thc hin kinh doanh cua
cng ty ban gia m c va ca c c ng; va ta o i u ki n thu n
l i gia i th m t ca ch co hi u qua nh ng cng ty khng co
kha nng tra n .
Ta i Malaisia, Khoa n vay phu c h i kinh t va khu v c xa h i
b ng 300 tri u USD va o tha ng Sa u 1998 co mu c tiu la ca i
thi n ca c tiu chu n k toa n cu a uy ban tiu chu n k toa n
quc t va nh ch hoat ng cac cng ty mi gii chng
khoa n v a khng tun thu nh ng tiu chu n v u v n kinh
doanh.
Ngu n: Ta i li u v ca c khoa n vay cu a Ngn ha ng Th gi i.
H tr cu a Ngn ha ng Th gi i thay i vi c qua n ly cng ty
H P 4.6
SRO, duoc h fro boI cac quyn Iuc phap
Iy duoc fng cuong, co fh Ia can fhIf
nhm frung phaf nhung nguoI vI pham
ky Iuaf. Hon nua, cau fruc fhI fruong cua
nganh k foan, voI su fham gIa han ch
cua nguoI nuoc ngoaI, co fh da Ia mf can
fro dI voI vIc nang cap cac fap quan.
fIn cay va fnh mInh bach cua bao cao duoc
nang cao hon va su cng khaI v faI chnh
Ia dIu kIn fIn quyf cho vIc caI cach
khu vuc cng Iy va phuc hI Iong fIn cua
fhI fruo ng. an Ia nh da o cng fy pha I
fhu c fhI fra ch nhI m cu a mnh nh m
chuan bI cac bao cao faI chnh mInh bach,
fheo du ng fIu chua n, d hI u ch ng
nhung dI voI ban Ianh dao, ma ca voI
nhung nguoI quan Iy va cng chung noI
chung. ua vao ap dung h fhng k foan
va kIm foan fhuc su mInh bach, fhng
nhaf voI fhng I quc f ff nhaf, se doI
hoI: a) gIam vaI fro cua chnh phu frong
vIc dIu chnh va kIm soaf cac fap quan
k foan va kIm soaf, cung nhu gIam saf
vIc hanh ngh k foan va kIm foan; b)
fhIf Iap mf co quan chuyn nghIp quc
gIa, dc Iap va fu quan d fhIf Iap cac fIu
chuan k foan; c) fng cuong chuc nng
kIm soaf faI chnh cua ban gIam dc va
hoan fhIn fnh hIu qua cua vIc kIm
foan frong cac cng fy duoc nIm yf frn
fhI fruong chung khoan, bng cach Iap cac
ban kIm foan fhuc ban gIam dc.
Tng cuong su bt bu6c ap Jung cac
quy cbc Jicu banb c6ng ty. Khun kh
chnh fhuc v dIu hanh cng fy o hau hf
cac nuoc ng A du khng khac so voI
cac fIu chuan dang duoc su dung o cac
nuoc dang phaf frIn voI muc fhu nhap
fuong fu. Nhung vIc fhuc hanh va vIc
buc phaI fuan fheo su dIu hanh cng fy
o cac nuoc ng A Ia yu kem. Nhung fhay
dI quan frong frong fhI fruong vn cung
nhu frong h fhng phap Iy Ia can fhIf,
sao cho quyn IoI cua cac c dng fhIu s
duoc bao v ff hon. I dau chu yu frong
vIc khoI xuong cac caI fhIn nay phaI Ia
nhung nguoI fheo doI fhI fruong chung
khoan. Co fh can phaI co fhm nhung
cng cu d buc phaI fuan fhu quy ch va
cac fhanh vIn gIam saf ky Iuaf se Ia can
fhIf d nhung caI fhIn nay co hIu qua
hon. VIc xem xef IaI quy frnh b nhIm
nhung nguoI daI dIn va fhanh vIn ban
Ianh dao cac co quan fheo doI fhI fruong
chung khoan co fh Ia co ch.
Hoan tbicn kbu6n kb6 Jicu banb
c6ng ty. V mf Iau daI, nn fhuc hIn mf
Ioaf cac caI fIn frong khun kh dIu
hanh cng fy. V du, d xuaf nm 1997,
do ThI fruong chnh khoan ThaI Ian dua
ra nhm duoc fu quan vIc dIu hanh cng
fy dI voI nhung cng fy da nIm yf, co
fh duoc bIn fhanh yu cau bf buc |d
xuaf nay nhm chap nhan nhung fIu
chuan v vaI fro, nhIm vu va frach nhIm
cua gIam dc cac cng fy duoc nIm yf)
NoI chung, cac nuoc se co IoI fu nhung cuc
fhao Iuan cng cng rng raI v chu d
dIu hanh cng fy, gIng nhu da xay ra o
Vuong quc Anh va cac nuoc phaf frIn
khac frong nhung nm gan day. Rf cuc,
van d dIu hanh cng fy co IIn quan dn
su phan cng quan Iy frong nn kInh f
d I vo I khu vu c ba f d ng sa n. M f cu c fha o
Iuan v su fIn frIn nn co cua nganh
cng nghIp hoc baf dng san se Iam co
so cho su fIn frIn can co cua khun kh
dIu hanh cng fy. Quy frnh fham van
cho vIc chuan bI bao cao nm 1998 cua
T chu c ho p fa c va pha f frI n kInh f
|OC) v dIu hanh cng fy Ia mf xuaf
phaf dIm ff d ch ra xem cuc fhao Iuan
nay nn fIn hanh nhu fh nao.
Tao tbun /oi cbo cac t6 cbuc c6n
cbu so buu. V nhu cau v ngun faI chnh
fu bn ngoaI Ia cao, nhaf Ia dI voI vn c
phan moI, vIc fhu huf cac nha dau fu moI
Ia quan frong. fao fhuan IoI cho qua
frnh dua cac cac c phan moI vao, can phaI
danh cho nhung nha dau fu moI vaI fro
fruc fIp hon frong vIc fheo doI va khep
cac can b dIu hanh vao ky Iuaf. VIc nay
se doI hoI mf su daI dIn cua nhung c
dng fhIu s frong ban gIam dc, Ia caI
ma, dn Iuof no, IaI dam bao mf su ap
dung rng raI hon nguyn fc mf c dng
mf phIu va vIc bau cu fheo kIu cng
dn phIu |cumuIafIve vofIng) d cu ra cac
gIam dc. Cung se co IoI nu dua vao ap
dung nguyn fc bIu quyf fheo da s
fuyf dI |supermajorIfy vofIng) dI voI
nhung quyf dInh co fnh caf yu cua cng
fy, nhu mua IaI cac cng fy khac hay fhuc
hIn nhung vu dau fu Ion. Mf s nha
phan fch va nha dau fu frong fhI fruong
chung khoan fham ch con d nghI rng
vIc b sung vn fu cac c phan moI co fh
doI hoI khng ch mf su daI dIn fheo fy
I frong ban gIam dc, cho nhung chu so
huu c phan moI, f nhaf Ia cho foI khI co
ch moI d bao v nha dau fu duoc fng
cuong. CaI fhIn cac quy dInh cua cng fy
se doI hoI vIc cung c vaI fro cua cac f
chuc dau fu frong vIc fheo doI cac cng
fy, vIc nay se phaI bf dau voI vIc hoan
fhIn quy ch v cac nha dau fu.
Tng cuo ng tbc cbc . V mf xay
dung fh ch, ro rang Ia vIc co duoc du
IIu va phan fch du IIu v cung cap faI
chnh va dIu hanh cng fy Ia mf yu kem
chu yu o cac nuoc ng A. Chng rIng
g hIn fuong cac du IIu v cng fy, dc
bIf Ia dI voI cac x nghIp vua va nho
|SM), khng day du va chaf Iuong fhap
kem, con co nhung I hng v fh ch, v
frach nhIm fheo doI vIc fhuc hIn kInh
doanh va hanh vI kInh doanh cua cng fy
bI phan fan. Cng vIc fIp fheo can nhm
vao vIc h fhng hoa su fhu fhap du IIu
v cng fy va vIc fhuc hIn nhIu hon va
du dn hon nhung cuc khao saf, vIc nay
nn Ia mf n Iuc phI hop gIua cac f chuc
fu nhan, ban cng cng va cng cng.
Chu thch
1. Taf ca nhung fnh foan frong muc
nay, fru khI co gIaI fhch khac. Ia daI dIn
cho hang co frung bnh dua frn co so du
II u cu a IInancIaI TImes xfeI va
WorIdscope, bao gm faf ca cac hang duoc
nIm yf frn fhI fruong chung khoan o
cac nuoc fuong ung.
2. Trn co so nhung frc nghIm
don gIan v mI fuong quan Pearson.
3. Mf kha canh dc bIf cua mI
quan fam Ia cac quy fc cng khaI. IIn
quan dn van d can cng khaI g frong
cac nuoc dang phaf frIn frong khI cac fhI
fruong phaf frIn nhaf dua vao fap quan
fhI fruong va nhung bn phan fan fuy d
dam bao fnh cng khaI cua faf ca cac
fhng fIn du IIu fh o cac nuoc dang phaf
frIn, dI voI cac nha chuc frach, IaI phaI
fhan frong d khng qua fch cuc. Tuy
nhIn, faI nhIu nuoc ng A, fhI fruong
van con phaI vaf va d xac dInh mf cach
chnh xac vIc nay Ia fh nao, xef v fhuc
f. H fhng cng khaI cung yu frong vIc
Iam fh nao d fhng fIn duoc fruyn ba
fhng qua nhung nguoI duoc ky fhac cng
cng va nhung yu cau bf buc dI voI
cac cng fy c phan cng cng. Iu nay
Iam yu dI cac khuyn khch fhI fruong,
dc bIf Ia dI voI nhung nguoI mI gIoI
v faI chnh va cac hang phaf hanh cac
chung khoan ngn han.
4. Morck, ShIeIfer va VIshny, 1988.
5. Tac dng cua haI con sc faI chnh
ma cac cng fy phaI dI mf o mI nuoc
frong s nm nuoc khung hoang duoc xem
xef: a) su gIa fng cac nghIa vu faI chnh
ngam frong vIc gIam suf fy gIa hI doaI
va b) su gIa fng cac chI ph faI chnh do
IaI suaf vay fng In gay ra. I voI mI
nuoc, con sf fhu nhaf duoc uoc fnh bng
su gIa fng frong gIa frI no nuoc ngoaI fnh
ra ban f, duoc xac dInh boI vIc pha gIa
frung bnh ghI nhan duoc frong haI fuan
I dau cua fhang Chn 1998 voI frI gIa cua
dng d Ia My |frong vIc khI phuc fy I
hoan vn, ch 1/3 s c phan nay bI khau
fru fu fhu nhap fhuc f) fruoc cuc khung
hoang |fhang a 1997). Cu sc fhu haI gan
nhu Ia do vIc fng fy I IaI cho vay frong
mf vaI fhang dau nm 1998 fheo muc ma
ho da xem xef voI cung ky nm 1997. TaI
fhoI dIm do nhung cu sc nay duoc ap
dung cho nhung ban quyf foan faI san
cua fung cng fy vao cuI nm 1996. V
fh nguoI fa cng nhan mf nm 1996
day choang vang va duoc so voI nm
1996 fhuc f. o nhIu gIa dInh ceferIs
parIbus |fuong fu nhu vay) duoc dua ra
nhm don gIan hoa da fhay dI, nm 1996
day choang vang ro rang cung ch Ia mf
dau hIu dau fIn cua nhung g co fh se
xay ra fIp fheo. Nhung kf qua duoc dua
ra cho cng fy fheo ch s bnh quan dua
frn mf mau hnh cac cng fy phI faI
chnh frn fhI fruong chung khoan cua cac
nuoc. Xem fhm chI fIf cua CIaessens,
jankov va IerrI |1998).
6. ress, . va C PazarbasIogIu,
Cu6c kbung boang ngn bang Bc Au,
nbung cai by trong tu Jo boa tai cbnb:
TaI IIu dInh ky cua IMI 161, fhang Tu
1998.
7. K hoach duoc Iam fheo m hnh
k hoa ch cu a IIdeIcomIso ParaIa
Coberfura de RIesgos CamIarIos |IICOR-
CA) nhm khuyn khch vIc faI co cau
no nuoc ngoaI cua cac cng fy fu nhan do
hau qua cuc khung hoang no 1982.
8. ChII Ia mf nuoc dIn hnh da
daf duoc quyn so huu kha quan frong va
su chuyn dI quan Iy nn kInh f fheo
cuc khung hoang faI chnh dau nhung
nm 1980. Cuc chuyn dI nay keo fheo
vaI fro gIam suf cua cac fap doan cng f,
su fu nhan hoa cac doanh nghIp quc
doanh, mf h fhng Iuong huu duoc cap
vn day du va nhung cng cu quan Iy khac.
NhIu nn kInh f chuyn dI cung co fh
daf duoc mf qua frnh chuyn dI nhanh.
9. V du, Cadbury |1992) va bao cao
cua HameI |Anh, 1998), ban bao cao cua
fhI fruong chung khoan Toronfo |Canada,
1994). ban bao cao cua Pefers |Ha Ian,
1997). In dan quan Iy cng fy |Nhaf
an, 1997). Tuyn b v quan Iy cng fy
|My, 1997) va nhung n Iuc o mf s nuoc
khac.
86
Tu kbung boang kinb tc
toi kbung boang xa b6i
Chuong ndm
Kbun Bunjan, nguoi Jung Ju c6ng J6ng nguoi sinb s6ng tai
cac kbu nba 6 cbu6t o Kbon Kacn, pba J6ng bc Tbai Lan, ca cb6ng
cbi, anb Kbun Wicbai cbo bict. Kbi kinb tc pbat tricn, tb cbnb
nbung nguoi giau moi co /oi... con nbung nguoi ngbco nbu cbung t6i
/ai cbiu bu qua cua cu6c kbung boang. Tbm cb, kba nng Juoc
cbm soc y tc ca giao Juc, c6n ban cbc cua cbung t6i, nay cung bt
Ju mt Jn. Cbung t6i rt /o ngai cbo tuong /ai con cbau mai sau.
Kbun Wicbai moi bi mt cicc o nba may Jia pbuong, con c6ng cicc
bu6n ban cua co anb o cbo Jia pbuong cung sa sut nbicu. Cbnb c
tbc ma bo pbai cbo bai Jua con tb6i boc ca Jc cbung Ji /am kicm
s6ng. Kbun Bunjan Jua ra cu boi. C6ng bng /a o cb6 nao kbi
bang ngay pbai Jc cac con toi cac bai rac kicm n Jc nu6i s6ng gia
Jnb:. Nbung Kbun Wicbai ngb rng anb ta cn con may mn.
My gia Jnb bang xom con pbai Jc con Ji n xin ca m6t s6 bc gai tb
pbai Ji /am gai Jicm. Voi nbung Jua con trai /on bon tb bu6n ban
ma tuy tro tbanb m6t ngu6n tbu nbp ngay cang bp Jn. Trong
qua trnb canb tranb tm kc sinb nbai, tb nbung cng tbng cc tm
/y ca Jo tbt bai cc ngbc ngbicp sc Jn toi nbung cng tbng trong
gia Jnb ca ngoai xa b6i. Cng tbng nay Jn toi nbung bt 6n n6i
tai tng /cn ca coi cicc /am ngay cang t Ji, nbung nguoi bang xom
truoc Jy c6n cung tbun boa bop tac tb nay quay sang canb tranb
coi nbau. Tr6m cp, t6i pbam ca bao /uc ngay m6t tng. Moi nguoi
Jcu cam tby kb6ng an toan ca bp bcnb. 8u suy sup nbu cy cua
c6ng J6ng cbung t6i tt ycu sc anb buong xu toi 6n Jinb cbung,
Kbun Bunjan b6 sung - Theo baI phong van cua nhan vIn Ngan
hang Th gIoI.
87 Tu khung hong kInh f foI khung hoang xa hI
Co cau kInh f va xa hI cua cac
nuoc ng A co nhIu baf n va nhung
fIn b xa hI chua fung co cua may fhap
ky qua dang co nguy co bI pha huy. O
nhIu nuoc fy I fng fruong dang gIam,
fu fhu nhap dau nguoI bnh quan fruoc
kIa daf frn 5%/nm xung duoI con s
khng frong nm foI - du fnh fy I fng
fruong nay gIam dc bIf manh o cac nuoc
IndnsIa, ThaI Ian va Han Quc. NguoI
ngheo Ia dI fuong chIu fac dng cua cuc
khung hoang nng nhaf do nhu cau dI
voI Iao dng cua ho gIam, gIa nhu yu
pham fng. Ich vu xa hI bI cf gIam,
maf mua xay ra o nhung nuoc bI nan han
han hoanh hanh. f bIn xau frong kInh
f vI m va frong IInh vuc nng nghIp da
Iam Iay chuyn manh co ch quan Iy vn
yu of cua cac nuoc nay, dc bIf Ia o
IndnsIa, va dIu nay co fh fro nn hf
suc nguy hIm nu muc fIu fhu gIam
manh. Nhung kho khn v kInh f Ian
rng dang Iam dao In co cau xa hI mI
nuoc: bao Ioan cuop Iuong fhuc cung voI
su cng fhng v sc fc xay o IndnsIa,
nng dan du ng In pha n kha ng chnh
quyn o ThaI Ian, con o Han Quc, nguoI
Iao dng dang In fIng bay fo su baf dng
cu a mnh. u ng frn go c d chnh frI,
nhung dau hIu v cng fhng frong h
fhng xa hI cung gay nhIu mI Io ngaI.
Hon fh nua, nhung cng fhng fng dan
xay ra frong gIa dnh va ngoaI xa hI du
gay ra nhung fhIf haI Ion cho nguoI dan,
dc bIf Ia phu nu va fre em. Tre em bI
cho fhI hoc va phaI dI Iam kIm sng;
frong mI gIa dnh fhuc n duoc su dung
hf suc fIf kIm, va phu nu va nhung be
gaI frong gIa dnh fhuong Ia nhung nguoI
da u fIn pha I hy sInh kha u pha n cu a
mnh; nan bao Iuc, nan maI dam va s
Iuong fre em Iang fhang ngoaI duong ph
nga y m f gIa fng. ay chnh Ia cu c
khung hoang con nguoI.
VIc ban hanh cac chnh sach dIu
chnh phu hop v mf phan phI nhm
phuc hI su n dInh va fng fruong kInh
f vI m nhanh chong Ia cach fhuc duy
nhaf d buoc dau chn dung su suy gIam
fhu nhap cua nguoI ngheo frong gIaI doan
hIn nay. Trong khI do, cac bIn phap cua
chnh phu fruoc mf co fh han ch su suy
gIa m phu c Io I cu a nguo I nghe o va go p
phan bao v cac khoan dau fu vao ngun
nhan Iuc. Iu quan frong Ia phaI dam
bao duoc rng fhI fruong Iuong fhuc hoaf
dng, phaI fng suc mua cua cac h gIa
dnh ngheo, han ch anh huong xau cua
vIc fng gIa va duy fr kha nng duoc
chm soc suc khoe va gIao duc dI voI
nguoI ngheo. Tng cuong phaf frIn cac
f chuc cng cng va fu nhan dam frach
vIc cung ung cac dIch vu do Ia hf suc
can fhIf frong fhoI gIan fruoc mf cung
nhu Iau daI.
Cac nuoc ng A da phaI dI mf
voI nhung fhach fhuc v mf xa hI raf
Ion fruoc khI cuc khung hoang nay dIn
ra. O hau hf cac nuoc ng A, cac chnh
sach xa hI phaf frIn frong bI canh chnh
frI n dInh, vIc Iam day du, fIn fIf kIm
dan cu o muc cao va cac mI quan h cng
dng chf che khIn cac chnh phu hau
nhu khng co Iy do g phaI Iap k hoach
pho ng ngu a nhu ng ru I ro suy fhoa I.
Nhung k ca frong fhoI ky kInh f phaf
frIn, cac chnh sach xa hI van phaI dI
pho voI ba van d buc xuc: mf s nhom
nguoI van bI ngheo doI daI dng va su maf
cng bng ngay cang Ion, chnh sach fhI
fruong Iao dng va cac mI quan h nganh
ngh II fhoI, va nhu cau ngay cang fng
dI voI mf co ch chnh fhuc nhm bao
dam an foan cho cac h gIa dnh. Su fng
fruong che Iap nhung van d frn, nhung
khI cuc khung hoang dIn ra, fnh chaf
baf n v mf xa hI frong khu vuc da bc
I ro
Tng tr ng va nh ng y u t d b t n
thng
Trong haI fhap ky qua, cac quc gIa
ng A da daf duoc nhung fhanh fuu raf
fo Ion v phuc IoI
1
. Ty I fng fruong cao
IIn fuc da dem IaI nhung caI fhIn dang
k v phuc IoI xa hI, co ban Ia v su phaf
frIn nay da mang IaI IoI ch cho faf ca
moI nguoI. VIc cung cap cng cng cac
dIch vu xa hI da Ian rng va suc san xuaf
H P 4.1 cua fang Iop ngheo cung nhu co hI vIc
Ia m cu a ho khng ngu ng fng In. S
nguoI ngheo gIam va muc d nghIm frong
cua su ngheo doI cung gIam dI. TuI fho
va fy I fu vong so sInh va fnh frang gIao
duc du duoc caI fhIn. Nhung fhanh fuu
nay con gay an fuong hon khI so sanh voI
su phaf frIn xa hI o cac khu vuc khac
hay cac nuoc phaf frIn khac frong nhung
fhap ky cng nghIp hoa cua ho.
Nh ng bi n pha p pha t tri n xa h i y n
tng
Tu nm 1975 dn 1995, fy I ngheo
doI o khu vuc ng A da gIam 2/3 fheo ch
s fy I dau nguoI cua khu vuc nu su dung
nguong doI ngheo c dInh Ia 1usd/ngay
|fheo suc mua ngang gIa cua nm 1985).
Tc d gIam fy I nguoI ngheo nay nhanh
hon baf ky khu vuc dang phaf frIn nao
khac. Nm 1975, fheo fIu chuan nay, fh
cu sau frong s muoI nguoI ng A sng
frong canh ngheo doI khn cung; vao nm
1995, fy I nay da gIam xung con haI frn
muoI nguoI |xem bang 5.1). Iu do co
nghIa Ia s nguoI ngheo frong khu vuc da
gIa m hon m f nu a, fu 720 frI u nguo I
xung con 345 frIu. Hon nua, fy I suy
gIam nay IaI gIa fng sau nm 1985. S
nguoI sng frong ngheo doI gIam khoang
27% frong nhung nm 1975-1985, va 34%
frong fhoI gIan fu nm 1985 dn 1995.
Nhung fhay dI v muc d va fy I
ngheo dIn ra frong foan khu vuc. Nm
n.a: hi n cha co s li u.
Ghi chu : t t ca nh ng s trong ba ng na y (tr C ng hoa dn chu nhn dn La o) u d a trn ng ng o i nghe o trn th gi i tnh 1USD/
nga y/ng i theo gia nm 1985.
a. Bao g m nh ng n c trnh ba y trong ba ng.
b. D li u lin quan nm 1978 va ch a p du ng cho nng thn Trung Qu c (Ngn ha ng Th gi i 1996d)
c. D li u nm 1996.
d. D li u s n co theo ty gia h i oa i PPP va nh ng chnh l ch v gia ca cu a C ng hoa dn chu nhn dn La o trong ba ng na y d a theo
ng ng o i nghe o qu c gia trn c s s tiu thu th c ph m thu c m c nng l ng 2.100 calo/ng i/nga y va y u t phi th c ph m
tng ng theo s chi tiu cu a ca c h gia inh co kha nng a p ng cho nhu c u cu a ho . Ng ng o i nghe o 1USD/nga y u d a trn
m c nghe o trong nh ng n c co thu nh p th p ma co n n ta ng tng quan v nhu c u tiu thu th c ph m va phi th c ph m. V v y. s
ng i nghe o cu a La o khng co kha nng so sa nh chnh xa c v i s l ng cu a ca c n c kha c.
e. Ca c con s na y cho ring nm 1984. Phu c l i cho ca c h gia nh trong th i ky qua cu a Vi t Nam trong Cng cu c ca i ca ch kinh
t va xoa o i gia m nghe o do D.Dollar, J.Linack, va P.Glewwe bin t p, trong ba n nghin c u cu a Ngn ha ng Th gi i v ca c tha nh ph n
kinh t va khu v c nm 1998.
Ngu n: Phe p m u nhi m cu a mo i ng i? Ngn ha ng Th gi i, 1997.
S ngi nghe o (triu)
Ch s tnh theo u ngi
(%) Khoang ca ch ngheo (%)
Kinh t 1975 1985 1995 1975 1985 1995 1975 1985 1995
ng A
a
716,8 524,2 345,7 57,6 37,3 21,2 n.a. 10,9 6,4
ng A (tr Trung
Quc) 147,9 125,9 76,4 51,4 35,6 18,2 n.a. 11,1 4,6
Malaisia 2,1 1,7 0,9 17,4 10,8 4,3 5,4 2,5 <1,0
Thai Lan 3,4 5,1 <0,5 8,1 10,0 <1,0 1,2 1,5 <1,0
Innsia 87,2 52,8 21,9 64,3 32,2 11,4 23,7 8,5 1,7
Trung Quc 568,9 398,3 269,3 59,5
b
37,9 22,2 n.a. 10,9 7,0
Philippin 15,4 17,7 17,6 35,7 32,4 25,5 10,6 9,2 6,5
Papua Niu Ghin n.a. 0,5 1,0
c
n.a. 15,7 21,7
c
n.a. 3,7 5,6
c
CHDCND Lao n.a. 2,2 2,0 n.a. 61,1 41,4 n.a. 18,0 9,5
Vit Nam
1
n.a. 44,3
e
31,3 n.a. 74,0
e
42,2 n.a. 28,0
e
11,9
Mng C n.a. 1,6 1,9 n.a. 85,0 81,4 n.a. 42,5 38,6
BA NG 5.1
Tnh tra ng nghe o ng A , nh ng th ng k to m t t: 1975-1995
1. ay Ia s IIu fheo cach fnh cua Ngan hang Th gIoI |.T).
1975, 92% dan ngheo frong khu vuc sng
faI Trung Quc va IndnxIa, chu yu Ia
v day Ia haI nuoc dng dan nhaf. Tuy
nhIn, k fu do ca haI nuoc nay du gIam
duoc dang k s nguoI ngheo: gIam 82% o
IndnsIa va 68% o Trung Quc. Theo con
s fuy f d I fh s nguo I nghe o chI m
khoang hon nua s dan Trung Quc va
khoang 3/4 s dan IndnsIa. V fh, nm
1995, fy I dan ngheo cua haI nuoc nay
cng IaI da gIam xung con bng 84% s
nguoI ngheo frong khu vuc. Mc du ky Iuc
cua IndnsIa Ia fuong dI cao - voI fy I
s nguoI ngheo gIam fu 64% nm 1975
xung 11% nm 1995 - nhung ThaI Ian
IaI Ia nuoc co fy I nguoI ngheo gIam nhIu
nhaf frong fhoI gIan fu nm 1975 dn
1995, fu 8% xung con duoI 1%.
Tu nm 1973 dn nm 1990, khu
vuc nay daf duoc fuI fho cao va gIam fy
I fu vong fre so sInh |xem ba ng 5.2).
Tuong fu nhu vay, vIc ph cap gIao duc
duoc mo rng, Trung Quc va IndnsIa
fhng ba o da cu ng vo I Ha n Qu c va
PhIIIppIn hoan fhanh vIc ph cap fIu
hoc. TaI bn nuoc frn, k ca MaIaIsIa, fy
I nhap hoc frung hoc co so cung vuof qua
50% s fre em o frong d fuI.
Co nm nhan f chnh gop phan vao
su fIn b xa hI frong khu vuc va su phaf
frIn fng fh
2
. Mf s nhan f co fh chIu
anh huong cua cuc khung hoang nay.
8u pbat tricn n6ng tb6n trcn co so b6
gia Jnb nbo . O hau hf cac nuoc ng
A, vIc canh fac cua cac h gIa dnh o
quy m nho da chIm IInh phan Ion suc
san xuaf nng nghIp, va cac chnh
sach cua chnh phu da gop phan vao
qua frnh phaf frIn can dI bng cac
bI n pha p h fro pha f frI n su c sa n xua f
frn cac khu vuc canh fac cua h gIa
dnh fhng qua dau fu vao ha fang co
so |dc bIf Ia fhuy IoI va duong sa),
chnh sach gIa ca phu hop va cac chnh
sach fhI fruong khac va cac cng ngh
moI.
Su gIa fng nhanh cho ng cu a nhu ca u
v Iao dng phI nng nghIp. Trong
foan b cac nn kInh f Ion frong khu
na: Hi n cha co
Ghi chu a: Ngu n: ROC, ca c nm.
b: 1993. Ngu n: Ngn ha ng Th gi i. 1995a.
c: Trung ho c c s .
d: Ngu n: Ngn ha ng Th gi i. 1996.
Ngu n: Ahuja va Filmer 1996, v ty l nh p ho c thu n; D li u Ngn ha ng Th gi i v tu i tho va t vong cu a tre s sinh.
Tui tho
Ty l t vong cua tre
s sinh (trn 1000 tre
sinh ra)
Ty l nhp hoc tiu
hoc thun (%)
Ty l nhp hoc
trung hoc thun
(%)
Nc 1970 1995 1970 1995 1970 1995 1970 1995
ng A 59,4 68,8 76 34 na na na na
ai Loan (Trung Quc) 69 74,8 69 6 na >99 75 87,4
Han Quc 60,6 72 46 10 >99 >99 45,4 93,4
Malaisia 61,6 71,8 45 12 84,1 88,7 25,5 55,9
Thai Lan 58,4 69 73 35 7836 88,2 18,2 34,9
Innsia 47,9 63,7 118 51 75,6 >99 13 55
Trung Quc 61,7 69,4 69 34 75,9 >99 34,7 50,7
Philippin 57,2 66,5 71 39 >99 >99 40,4 75,5
Papua Niu Ghin 46,7 58,5 112 68 30,8 70 3,7 13,3
CHDCND Lao 40,4 52,8 146 104 na 60,0b na 15,0b,c
Vit Nam 49,36 67,5 111 42 na 91,0d na 45,0c,d
Mng C 52,7 66,4 102 55 na na na na
BA NG 5.2
Ca c ch s xa h i ng A : 1985-1995
BI U 4.2
BI U 4.4
vuc, fru PhIIIppIn, may fhap ky vua
qua da chung kIn mf su chuyn dI
fo Ion v Iao dng - fu nng nghIp
chuyn sang cac cng vIc khac co suc
san xuaf Ion hon nhu nhung hoaf dng
phI nng nghI p o nng fhn, cng
nghIp d fhI va dIch vu. Su chuyn
dI nay Ia kf qua fac dng cua nhIu
yu f: fhu nhap nng nghIp gIa fng,
Iuong cau fng manh dI voI Iao dng
phI nng nghIp o nng fhn, su hoa
nhap kInh f frong nI faI cac quc gIa
fng In, dau fu fng fh dI vao chIu
sau va Iao d ng cng nghI p fng
manh. TaI MaIaIsIa, fy I nguoI Iam
cng n Iuong frong nga nh cng
nghIp va dIch vu fng fu 30% nm
1960 In frn 60% frong nhung nm
1990
3
. Tu dau nhung nm 1980, cng
vIc o nng fhn rI dn cng nghIp
d fhI va dIch vu fng In dang k o
Trung Quc. Nhung fhay dI nay dIn
.ra cung voI su fng manh cua muc
Iuong fhuc f va su gIa fng fhu nhap
cua nhung nguoI Iao dng fu do.
Nba nuoc cung cp r6ng rai giao Juc
co so ca Jicb cu y tc. Su gIa fng nhanh
chong cua vIc nha nuoc cung cap gIao
duc Ia yu f chnh frong chIn Iuoc v
ngun nhan Iuc cua khu vuc. CIao duc
fIu hoc fng nhanh, fIp fheo Ia su gIa
fng cua gIao duc frung hoc va gIao duc
daI hoc. Nhung n Iuc nay da gop phan
vao fhanh fuu ban dau cua vIc ph
cap gIao duc cap fIu hoc, duoc b fro
bng vIc mo rng dang k dIch vu y
f co ban, bao gm ca cac chuong frnh
phong bnh chu yu nhu fIm chung
va chua bnh co ban.
Tbi truong /ao J6ng /inb boat ca tnb
J6i Ju tbp cua tbi truong /ao J6ng.
ThI fruong Iao dng faI khu vuc ng
A fuong dI IInh hoaf, f cung nhc v
chnh sach va fh ch hon so voI cac
fhI fruong chau u hay My IafInh -
cac chnh sach Iuong fI fhIu duoc han
ch, muc Iuong ap dung mf cach IInh
hoaf, muc Iuong va muc gIa fng san
xuaf gn IIn voI nhau. Kf qua Ia co
f d I kha ng gIu a cng nhan chnh
fhuc va duoc uu fIn voI cng nhan
khng chnh fhuc o nng fhn.
Tay ngbc cua J6i ngu /ao J6ng Juoc
nng cao ca cicc Ju tu cao giao Juc
Ja cuot so coi ycu cu. TaI Han Quc,
vIc mo rng gIao duc da du bao fruoc
mf cach huu hIu nhu cau dang fhay
dI cua cac nganh cng nghIp va dIch
vu hI n da I. Nhu ng fhanh nIn vo I
frnh d fIu hoc Ia nong cf cua Iuc
Iuong Iao dng frong gIaI doan dau cua
qua frnh cng nghIp hoa can nhIu
Iao dng. KhI nng suaf va muc Iuong
fng - do Iuong vn dau fu va cng ngh
fIn fIn o muc d cao-nhu cau gIao duc
Iuc dau fu cap fIu hoc se chuyn In
frung hoc va daI hoc. Trong khI do,
cng fa c gIa o du c pha f frI n nhanh
chong du kha nng dap ung Iao dng
co fay ngh cao vuof In frn nhu cau
cua xa hI. Tu gIua nhung nm 1970
dn cuI nhung nm 1980, dIu nay
dan dn vIc suy gIam v chnh Ich
muc Iuong gIua cac cng nhan co frnh
d fI u ho c, frung ho c co so va cao
dng
4
. Trong khI nhung hoc vIn fre
fuI sau khI ff nghIp du dInh fham
gIa va c ng hI n cho IInh vu c cng
nghIp fh nhung cng nhan nhIu fuI
hon dang fm cach fhoaf ra khoI IInh
vuc nng nghIp va chuyn sang Iam
dIch vu. Nng suaf nng nghIp fng
nhanh va fhI fruong Iao dng khng
co fay ngh bI fhu hep khIn cho muc
fhu nhap gIua nng fhn va fhanh fhI
nhu nhau
5
.
Co fh se d phong daI cac yu f
h fro cho su phaf frIn xa hI va kInh f.
V du, o ThaI Ian, su baf bnh dng fng
cao df ngf duong nhu phan nao IIn
quan dn su phaf frIn cham cua h fhng
gIao duc frung hoc. H fhng gIao duc daI
hoc nho be o Trung Quc co fh gay ra
nhu ng va n d frong fuong IaI. Ta I
IndnsIa va PhIIIppIn, co mf s Io ngaI
v chaf Iuong gIao duc. Mf s nuoc ng
A da fhuc hIn raf ff cng fac nang cao
suc khoe cho nhan dan, nhung bn canh
do, fy I fu vong fre so sInh cao van con o
IndnsIa, Ha n Qu c, va PhIIIppIn
6
.
Trong mf s fruong hop, chnh sach fhI
fruong Iao dng qua han ch, dc bIf Ia
faI Han Quc va Trung Quc, noI ma Iao
dng frong nuoc duoc bao v chf che va
nha nuoc can fhIp nhIu frong vIc fuyn
dung Iao dng. Mf s nuoc c gng dam
bao an foan cho nguoI Iao dng - o Han
Quc, gIng nhu Nhaf an, voI phong cach
chau u, phuc IoI nha nuoc fra fheo muc
dong gop; Trung Quc fro cap suf doI cho
nguoI Iao dng frong khu vuc nha nuoc
va gIa dnh ho; MaIaIsIa va SIngapo dang
ap dung quy du phong quy m Ion do nha
nuoc quan Iy.
Nh ng th tha ch tr c khu ng hoa ng
va nh ng y u t d b t n thng ang
na y sinh
Tha m ch k ca fruo c khI cu c
khung hoang duoc nhen nhom, cac chnh
sach xa hI van phaI dI pho voI ba van
d buc xuc: su ngheo doI keo daI va su baf
bnh dng dang gIa fng; van d v quyn
Iao dng; va nhu cau ngay cang fng dI
voI mf co ch chnh fhuc d xoa bo su bap
bnh cua cac h gIa dnh. Cuc khung
hoang da Iam maf dI nhung dIu kIn h
fro cho mI van d frn.
S nghe o o i dai d ng va tnh tra ng d b
t n thng
Mc du da co nhung fhanh fuu fo
Ion, su ngheo doI daI dng van con ph
bIn o ng A. O ng uong va Mng
C, s Iuong nguoI ngheo van con cao,
phan anh mf su fng fruong cham hon
va su chuyn dI nI faI gan day. TaI cac
nuoc co muc fng fruong cao, fnh frang
d bI fn fhuong cung con kha ph bIn
frong dIu kIn Ia raf nhIu h gIa dnh
dang sng o muc ngheo kh. TaI IndnsIa,
vIc nang nguong ngheo doI In 25% Iam
fng gap dI fy I ngheo doI fnh fheo dau
nguoI, fu 11 In 25% nm 1996. Hon nua,
fnh frang ngheo doI kIf qu dang keo daI
daI dng o mf s vung hoc o mf s nhom
nguoI. Nhung nguoI ngheo co xu huong
sng o nng fhn, frnh d gIao duc fhap
hon va cac h gIa dnh nay dua vao kInh
f nng nghIp Ia chu yu. Thm nua, mf
s dan fc fhIu s ngheo qua muc va con
gaI khng duoc chIa faI san, dc bIf Ia o
nhung h gIa dnh ngheo
7
.
Muc gIam fy I ngheo doI khng
dng nhaf gIua cac nuoc va nan ngheo doI
van con gay gf o mf s vung. V du, nm
1990, fy I nguoI ngheo o IndnsIa fhay
dI fu 1,3% o Jakarfa foI 46% o Tay Nusa
Tenggara. Ta I fnh Qua ng Tay, Trung
Quc, fy I nguoI ngheo nm 1992 gap 20
Ian so voI fnh ven bIn dang phaf frIn
Quang ng. TaI ThaI Ian, vung dng bc
co fy I ngheo doI cao nhaf va nguoI ngheo
fa p frung cao nha f. Tha m ch fa I VI f
Nam va Iao, noI ma nan ngheo doI con
raf ph bIn, van co su khac bIf co ban
gIua cac vung. TaI VIf Nam, fy I nguoI
ngheo fhay dI fu 34% o khu vuc dng
Nam b In 77% o vung bc Trung b
Mf s vung ngheo doI IIu co phaI
do o do fap frung nhIu h gIa dnh co mf
s dc dIm Ia nhung ch bao cua ngheo
doI hay khng7 Hay no ch don fhuan Ia
BA NG 5.3
So sa nh s m t cn i trn pha m vi qu c t
(ca c h s tng quan Gini trung bnh)
Ghi chu : Toa n b v du trn bao g m 108 n c, m c du h s Gini
l y t cu c kha o sa t ta i ca c h gia inh thoa ma n ca c tiu chu n
v a ly va ngu n thu nh p, nhng o ch la nh ng s li u cha
c i u chnh ca v phn b chi tiu va thu nh p. Ty l h s
thu nh p Gini thay i t vu ng na y sang vu ng kha c, nn r t kho so
sa nh. S trung bnh trong vu ng khng th tnh c va nh ng
thay i trong vo ng hai th p ky qua co th la nguyn nhn cu a
nh ng bi n pha p nh m tm ra m t khun m u chung. Ca c con s
na y ch a ra ca c tr t t kha i qua t v m c quy m.
Ngu n: Deininger and Squire (1996).
Khu v c
Nhng nm
1980
Nhng nm
1990
ng u 25,0 25,0
Cac n c thu nhp cao 33,2 33,2
Nam A 35,0 35,0
ng A va Thai Bnh
Dng 38,7 38,7
Trung ng va Bc Phi 40,5 40,5
Nam Sahara va chu Phi 43,7 43,7
My Latinh va vung Carib 49,8 49,8
BI U 4.6
fa c d ng cu a y u f dIa Iy 7 JaIan va
RavaIIIon |nm 1997) gIa dInh rng anh
huong v dIa Iy o Trung Quc van con raf
manh ngay ca sau khI da kIm soaf dc
dIm cua cac h gIa dnh: cac h gIa dnh
voI nhung dc dIm gIng nhau co muc
fIu fhu khng gIng nhau ma fham ch
khac hn nhau, muc gIa fng nay IaI phu
fhuc vao fung vI fr dIa Iy khac nhau
8
.
Phaf hIn nay gIa dInh rng cac chnh
sach d fng vn faI fro fheo vI fr dIa Iy
va khu vuc cng dng Ia raf can fhIf d
fro gIup cng fac xoa doI gIam ngheo.
S b t bnh ng nga y ca ng tng
Khu vuc ng A duoc cng nhan Ia
da daf duoc su fng fruong bnh dng,
nhung fhuc f fh khac hn. Tnh frung
bnh, vIc phan phI fhu nhap o khu vuc
ng A so voI cac khu vuc khac hau nhu
van khng fhay dI frong vong 15 nm
qua xef ca v fhng s fuong dI va fhng
s fuyf dI. Mf ch s fng kf cua su
maf can dI cho fhay rng ng A bnh
dng hon so voI My IafInh hay Nam Sa-
hara chau PhI, nhung kem bnh dng hon
so voI cac nuoc xa hI chu nghIa fruoc day
o ng u, cac nuoc co fhu nhap cao, va
khu vuc Nam A |xem bang 5.3).
Trong khu vuc ng A co nhung
fhay dI dang k gIua cac quc gIa |xem
bang 5.4)
9
. su baf bnh dng da bc I raf
ro ra ng fa I Trung Qu c, H ng Cng
|Trung Quc) va ThaI Ian. No duong nhu
cung dang nhch dan In o PhIIIppIn vao
gIua nhung nm 1985 va 1994 va nhung
con s gan day cua nm 1997 cho fhay
rng co mf su gIa fng manh hon nhIu
10
.
Ch duy nhaf MaIaIsIa co su gIam nhe v
fnh frang baf bnh dng nay mc du dIu
nay phan anh nhung fhanh fuu moI day,
chung phan nao bI dao In boI su gIa fng
dang k fnh frang baf bnh dng frong
nhung nm 1990. Tru Trung Quc, ca bn
nuoc hIn nay du co fy I baf bnh dng
cao hon hn so voI fy I frung bnh frong
khu vuc.
NghIn cuu v Trung Quc va ThaI
Ian dua ra haI cach gIaI fhch cho su baf
bnh dng gIa fng. Thu nhaf, IoI ch fhu
duoc fu dau fu vao gIao duc daI hoc fng
In dan dn su cach bIf gIua cng nhan
co fay ngh cao va nhung cng nhan ch
co frnh d gIao duc fIu hoc hay gIao duc
frung hoc co so. Thu haI, su chnh Ich v
khng gIan frong su fhInh vuong cua cac
quc gIa dang gIa fng v cac hoaf dng
ch duoc fap frung faI mf s vung. Cuc
khung hoang hIn nay co fh Iam fng su
baf bnh dng frong fIp can gIao duc va
dng fhoI gay anh huong khac nhau dn
cac khu vuc frong vung, Iam fng fhm
su khac bIf v dIa Iy va v fay ngh.
Su baf bnh dng cao gay anh huong
fIu cuc dn xa hI frn ba kha canh: can
fro qua frnh xoa doI gIam ngheo, km ham
BA NG 5.4
S b t bnh ng ta i khu v c ng A
Ghi chu : I/P la thu nh p tnh theo u ng i, E/P la m c chi tiu
tnh theo u ng i. I/H la m c thu nh p tnh theo h gia nh.
Nh ng con s trong ba ng na y co th kha c so v i nhng con s
trong ca c ba o ca o kha c cu a Ngn ha ng Th gi i d a trn nh ng
s li u c ghi nh n theo t ng n v. co s nh t qua n gi a
ca c n c. chu ng ti ch xin ba o ca o ca c h s Gini d a trn s li u
cu a ca c nho m i u tra, ngoa i tr i v i Ha n Qu c, Singapo va
H ng Cng, Trung Qu c, nh ng n n kinh t c l y t Deininger
and Squire, 1996.
a. Tha i Lan la n c duy nh t ma ta co th ba o ca o ca c h s Gini
d a trn ca vi c phn ph i chi tiu va thu nh p. H s Gini trn c
s thu nh p tnh theo u ng i (I/P) la 42.6% nm 1975 va la
54.6% nm 1992.
b. Do di n tch cu a Trung Qu c cu ng nh vi c a nh gia kha nng
sa n xu t ngu c c a p ng nhu c u n i a, ki m soa t s bi n
ng cu a gia ca trn th tr ng, ca c chuy n giao b ng hi n v t,
cu ng v i h s Gini cu a Trung Qu c th m ch co th l n hn so v i
h s cu a ca c n c kha c (xem ba o ca o cu a Ngn ha ng Th gi i
nh ng nm 1970 xem tha o lu n chi ti t)
Ngu n: Deininger and Squire (1996), va s li u tnh toa n cu a
Ngn ha ng Th gi i.
H s Gini (%)
Nn kinh t Giai oan Bin s Nm u Nm cui
Hng Cng (TQ) 1971-91 I/H 40,9 45
Singapo 1973-89 I/H 41 39
ai Loan (TQ) 1985-95 I/P 29 31,7
Han Quc 1970-88 I/P 33,3 33,6
Malaisia 1973-95 I/P 50,1 48,5
Thai Lan 1975-92 E/P 36,4 46,2
Innsia 1970-95 E/P 34,9 34,2
Trung Quc 1985-95 I/P 29,9 38,8
Philippin 1985-94 E/P 41 42,9
Papua Niu Ghin 1996 E/P 50,9
CHDCND Lao 1993 E/P 30,4
Vit Nam 1993 E/P 35,4
Mng C 1995 E/P 33,2
df dam mau nm 1965 faI IndnsIa va
nan bao Iuc IIn fIp nhm vao Hoa kIu
o IndnsIa hI do. u sao, ca haI nuoc da
daf duoc su hIu bIf day du v xa hI va
su n dInh d khuyn khch cac ngun dau
fu Ion dang k Ia cua cng dng nguoI Hoa.
Trong fruong hop cua MaIaIsIa, moI hoaf
dng v IoI ch cua nguoI dan fhIu s Ma
IaI hay umIpufra du duoc quan Iy mf
cach huu hIu nhaf |xem hp 5.1). VIc
chan chnh su baf bnh dng Ia mf fhu
fhach dI voI ca cac nuoc gIau va nuoc
ngheo, boI v ho c gng fao su can bng
gIua nhung khuyn khch vaf chaf voI
nhung n Iuc vuof bac cua cac ca nhan
voI cac muc d co fh chap nhan duoc cua
fnh frang baf bnh dng nhm mang IaI
fng fruong va gIam fy I doI ngheo.
Ca c m i quan h cu a ng i lao ng
Hau hf cac nuoc frong khu vuc fm
cach duy fr cac fhI fruong Iao dng fuong
dI fu do frong gIaI doan dau cua qua frnh
phaf frIn kInh f bng vIc cng nhan
quyn cua nguoI Iao dng duoc fhoa fhuan
fap fh. Cho dn fan nhung nm cuI fhap
ky 1980, dIu kIn Iao dng o Han Quc,
MaIaIsIa, PhIIIppIn, a I Ioan, Trung
Qu c va Tha I Ian Ia do pha chu don
phuong quyf dInh cho du co hay khng
co su h fro cua chnh phu
12
. Tuy nhIn,
frong nhu ng nm cu I fha p ky 1980,
nhung su fhay dI bf dau anh huong dn
cac nghIp doan voI su chuyn huong v
pha cac chnh phu dan chu hon, cac fhI
fruong Iao dng cng fhng hon va nhung
quy frnh san xuaf phuc fap hon da gay
ra nhung ap Iuc dI voI cac mI quan h
chu - fho hIn faI. Su fhaf baI frong hIn
daI hoa cac mI quan h gIua cng nhan
va ban Ianh dao frong cac nuoc co co cau
chnh frI va kInh f phuc fap co fh fro
nn raf fn kem nhu fruong hop cua Han
Qu c va o cu I nhu ng nm 1980. N u
khng co h fhng cac mI quan h chu
fho cho phep cng nhan dua ra cac khIu
naI cua ho va gIaI quyf cac franh chap,
fh dnh cng va cac hnh fhuc khac IIn
quan dn cng vIc, dI khI mang fnh chaf
bao Iuc, co fh fro nn ph bIn. Mf frong
fng frong va gay fhm cng fhng frong
xa hI. I voI mf fy I fng fruong nhaf
dInh, su maf can dI gIa fng co xu huong
Ia m cha m Ia I qua frnh xoa do I gIa m
ngheo
11
. Su baf bnh dng gIa fng ban
dau co fh Iam gIam fc d fng fruong
kInh f v fhI fruong fn dung khng hoan
hao hay v cac knh kInh f chnh frI khac
nhau. Tnh frang cng fhng frong xa hI
co fh nay sInh khI IoI nhuan fch Iuy frong
qua frnh fng fruong khng dng du
gIua cac nhom d xac dInh - v du, mf s
vung, mf s dan fc hay dI voI nguoI Ion
va fre em - du cho do khng phaI Ia nhung
yu f chnh frong su baf bnh dng fng
fh. Nhaf an, Han Quc va Trung Quc
Ia nhung xa hI fuong dI dng du, con
IndnsIa va MaIaIsIa IaI co nhung phan
chIa raf Ion fheo ranh gIoI gIua cac dan
fc, su phan chIa nay da dan dn nhung
xung df Ion fruoc day, do Ia cuc xung
S b t n dn t c a ln t i nh i m ta i Kuala Lumpua
va o tha ng Nm 1969 sau khi a ng i l p do Hoa ki u chi m
a s gia nh c nhi u gh trong qu c h i ma tr c y thu c
v lin minh c m quy n do Ma lai ki m soa t. H u h t ng i dn
Ma lai b b n cu ng ho a a pha n kha ng la i b ng ba o ng v n i
lo b m t a nh h ng chnh tr cu a mnh. i pho va tr n a p
ca c cu c ba o ng na y, chnh phu a ra Chnh sa ch kinh t
m i (NEP), m t s a n ha nh ng mang tnh quy t nh c
lp ra a nhng ngi Malai ngheo hoa nhp vao tin
trnh chung cu a h th ng kinh t qu c gia.
Chnh sa ch kinh t m i a a ra m t loa t ca c quy nh cu a
chnh phu , cta, ho c b ng va ca c u tin kha c nh m h tr cho
ng i dn Ma lai. Ca c k t qua thu c r t gy n t ng: C
ph n cu a ng i dn Ma lai trong ta i sa n qu c gia t 2,3% nm
1970 tng vo t In 20,6% nm 1995. R t nhi u tha nh t u cu a
Chnh sa ch kinh t m i la do s o ng go p cu a lnh v c gia o
duc, khi s lng bac s, lut s va ky s ngi Malai tng
ma nh. Ca c chnh sa ch ha nh ng mang tnh quy t nh cu a
Malaisia khng pha i la khng gy nhi u tranh ca i. M t s ng i
a nh n xe t r ng ca c chnh sa ch o khuy n khch s thin v
va khng hi u qua . Tuy v y, toa n b chng trnh na y th c s
a tha nh cng trong vi c h tr vi c u t m c cao, gia m
i nh ng xung t n i b va go p ph n va o s pha t tri n nhanh
cho ng cu a toa n dn Malaisia, c bi t la cu a dn t c. Bumiputra
trong hn hai th p ky r i qua.
Ngu n: Murray Heibert. Nh ng ba i ho c ru t ra Malasia. Ta p
ch Far Eastern Economic Review, nga y 28 tha ng Nm 1998.
Chnh sa ch kinh t m i cu a Malaixia va s b t bnh
ng xa h i
H P 5.1
nhung fhu fhach ma cac nn kInh f co b
day hoaf dng frong khu vuc ng A phaI
dI mf Ia vIc quan Iy cac mI quan h
chu fho d bao v cac quyn IoI chnh dang
cua nguoI Iao dng, dng fhoI franh danh
cho ho qua nhIu quyn IoI dan dn fnh
frang khng hIu qua frong vIc khaI fhac
ngun Iuc.
Ca c nguy c i v i h gia nh
I voI phan Ion cac h gIa dnh o
ng A hau nhu co raf f co ch chnh fhuc
nhm bao v ho khoI cac nguy co fhaf
nghIp, fan faf, va fuI gIa. Thay vao do
ho chu yu phaI dua hoan foan vao cac
khoan fIn fIf kIm ca nhan va cac mI
quan h khng chnh fhuc voI gIa dnh va
cng dng. Mf s f cac nuoc frong khu
vuc da xay dung nhung k hoach chnh
fhuc nhm bao v IoI ch cho cac h gIa
dnh, fuy nhIn, nhung h nay ch chIm
fy I nho frong dan s |cac cng nhan nha
nuoc o Trung Quc, cac doanh nghIp Ion
o Han Quc, cac fhanh vIn fham gIa vao
cac quy fIf kIm cua nha nuoc o MaIaIsIa
va SIngapo). Cuc khung hoang kInh f
hIn nay Iam ro su fhIu vng cua cac co
ch chnh fhuc d bao fro cho cac h gIa
dnh.
ung frn phuong dIn cua khung
hoa ng, nhu ng nhu ca u do I ho I pha I co
nhu ng ma ng Iuo I an foa n fro nn ca p
fhIf, nhung frong vong 25 nm foI, cac
nhu cau do se fro nn buc xuc hon v o cac
nuoc ng A dang fraI qua mf su chuyn
dI dan s nhanh chong. NguoI dan ng
A dang gIa dI, ho dang chuyn dan vao
cac fhanh ph va ngay cang co xu huong
chuyn sang Iam vIc frong cac IInh vuc
chnh fhuc |xem bIu d 5.1). TaI Phap
phaI maf 140 nm moI fng duoc fy I
nguoI fho frn 60 fuI In gap dI - fu 9
In 18%. Nguoc IaI, faI Han Quc, fy I s
dan frn 60 fuI frong dan s se fng gap
dI ch frong 30 nm - fu nm 1990 dn
nm 2020 - va faI Trung Quc, fy I nguoI
frn 60 fuI fng fu 9 In 16% frong cung
mf gIaI doan
13
. Nhung fhay dI nay phan
anh su chuyn fIp nhanh chong hon v
mf dan s, va faI Trung Quc, chung bIu
BI U 5.1
Ngu n: Lin h p qu c (1995), Ngn ha ng Th gi i (1994), (1995)
fhI nhung anh huong mang fnh kf hop
cua cac fhanh fuu ban dau v fnh frang
y f o nng fhn va chnh sach dan s fch
cu c. Ca ba xu huo ng d u se Ia m a nh
huong dn cac co ch khng chnh fhuc
dua frn co so gIa dnh nhm bao v cac
h gIa dnh va se Iam cho nhung yu cau
dI voI nhung k hoach h fro chnh fhuc
cua chnh phu fng In.
Ta c ng xa h i cu a cu c khu ng hoa ng
Su fhu hep v kInh f dang anh
huong dn cuc sng cua hang frIu nguoI
va Iam fng fnh frang d bI fn fhuong
v m f xa h I. Ch c ch n se co nhI u
khuynh huong khac nhau nhu: fhu nhap
gIam, fnh frang suy dInh duong va ngheo
fuyf dI gIa fng, dIch vu xa hI gIam,
cac nguy co gay anh huong dn gIao duc
va y f, ap Iuc dI voI phu nu fng In, fI
pham va bao Iuc gIa fng. TaI IndnsIa,
co mf su xao frn cn ban v fraf fu xa
hI v su can bng xa hI ngay cang mong
manh da phaI chIu nhung suc ep khung
khIp boI su khung hoang Iong fIn vao nn
kInh f va su suy gIam fhu nhap.
Ca c a nh huo ng cu a cu c khu ng
hoang raf sau sc faI IndnsIa va nghIm
fro ng fa I Tha I Ian, Ha n Qu c, va
MaIaIsIa. PhIIIppIn chIu anh huong f hon,
nhung cung co nhung dau hIu cho fhay
dIu kIn xa hI dang xau dI. Sau nm
nm gIam IIn fIp, fhang Chn 1997, da
co su gia tng fy I fu cho Ia ngheo
14
. VIc
bun ban, Iuong fIn dau fu va cac mI
quan h cua dan nhap cu gIua cac nuoc
dang day nhanh su Ian fruyn cua cac anh
huong xa hI va kInh f ra foan vung.
Trong khI Trung Quc hau nhu van con o
ngoaI vong anh huong, nhu cau frong khu
vuc gIam va dau fu nuoc ngoaI vao frong
khu vuc cham dang Iam fng nhung kho
khn frong nuoc. Cac nuoc ng uong
dang fraI qua fnh frang gIam suf v muc
fng fruong va nhung kho khn v faI
chnh do fac dng cua cuc khung hoang
khu vuc bc I chIu sau va cuong d cua
no ma nh hon ra f nhI u so vo I du doa n fruo c
day. Cac quan dao o ThaI nh uong
cung bI anh huong; noI bI anh huong nng
nhaf Ia dao SImng, noI ma CP duoc
du doan Ia gIam xung khoang 10-12%,
do su sa suf cua fhI fruong g xuaf khau
boI gIa xuaf khau bI gIam xung con mf
nua.
A nh h ng i v i ca c h gia nh
Cuc khung hoang kInh f da gay
bn anh huong nghIm frong dI voI cac
h gIa dnh: cau Iao dng gIam, gIa fng
BI U 5.2
Ngu n: Ca c nha ch c tra ch Ha n Qu c va Philppin.
Ian rng, va Ia nhung fhng s co gIa frI
cho fhay su suy gIam phuc IoI Ion hon so
voI nhung con s fhaf nghIp. O Han Quc,
fnh frang fhaf nghIp dang fng manh;
fuy nhIn, co su gIa fng v s Iuo ng
nhung nguoI Iao dng nng nghIp va gIa
dnh va s Iuong Iuc Iuong Iao dng bo vIc,
dIu do cho fhay con s nhung nguoI dang
cho vIc fng In. S IIu cua vung fay
Java fhuc IndnsIa phan anh su suy
gIam v muc Iuong fhuc f o nng fhn
khoa ng 10% fu fha ng Ta m d n fha ng
MuoI haI 1997. Thng fIn fhu duoc o haI
nuoc IndnsIa va ThaI Ian cho fhay cac
cng nhan dang quay fro IaI qu huong
ho fu nhung frung fam d fhI nhu Jakarfa
va angkok. ng fho I, cu ng co m f
khuynh huong mang fnh quc f: cng
nhan nuoc ngoaI ngu cu o MaIaIsIa, dc
bIf Ia nhung nguoI dn fu IndnsIa, cung
dang maf vIc hoc dang phaI chap nhan
muc Iuong fhap hon. PhIIIppIn cung bI
anh huong do co s Iuong Ion cng nhan
Iao dng o nuoc ngoaI. CuI cung, co bng
chung cho fhay rng phu nu Ia muc fIu
manh, chI fIu cng cng gIam va su suy
fhoaI cua cac kf cau xa hI. Thm nua,
mf s nuoc van dang chIu anh huong
nng n cua nan han han
Cu cc /ao J6ng giam. KInh f suy
fhoaI, khung hoang o cac cng fy cng voI
su fhf chf fn dung |fhIu vn) dang gay
ra fnh frang sa fhaI Iao dng, muc Iuong
fhuc f gIam, cau dI voI fhI fruong Iao
dng moI gIam, va IoI nhuan cua khu vuc
khng chnh fhuc cung gIam. Su fac dng
foI mf quc gIa nao do chu yu fhng qua
fnh frang fhaf nghIp gIa fng hay muc
Iuong gIam, dIu do phu fhuc vao co cau
kInh f va xa hI. TaI ThaI Ian, fnh frang
fhaf nghIp da fng khoang 50% k fu khI
bf dau cuc khung hoang, In foI 1,5 frIu
nguoI vao fhoI dIm fhang HaI 1998 va
nguoI fa uoc fnh rng no se vuof qua 6%
vao cuI nm nay. TaI Han Quc, fnh
frang fhaf nghIp chIm 7% vao fhang
Sau 1998 va co fh anh huong dn khoang
2 frIu nguoI frong nm 1998, fy I ma
frong nm 1997 no ch fI da Ia 0,5 frIu
nguoI |xem bIu d 5.2). TaI PhIIIppIn, co
fhm mf frIu nguoI fham gIa vao hang
ngu nhung nguoI fhaf nghIp fu fhang Tu
1997 dn fhang Tu 1998, fng fy I nguoI
fhaf nghIp In 13,3%. TaI IndnsIa, noI
ma 4,5 frIu nguoI |4,9% dan s) da bI fhaf
nghIp nm 1996, nhung uoc fnh chnh
fhuc da cho rng se co fhm khoang 10
frIu nguoI nua fhaf nghIp vao dau nm
1999, mc du co kha nng Ia nhIu nguoI
frong s ho se chuyn sang cac IInh vuc
cng vIc khac faI cac khu d fhI voI muc
Iuong fhap hon va cac IInh vuc cng vIc
khng chnh fhuc o nng fhn.
Thuc chaf day khng hn Ia mf cu
sc d fhI, mc du cac con s fhaf nghIp o
d fhI raf cao. Cac vung nng fhn cung
se bI anh huong nng n boI su chuyn
dIch Iao dng, cac mI IIn kf frong san
xuaf va boI mI quan h bn frong cac h
gIa dnh do ban chaf b sung nhau fhanh
mf fh fhng nhaf cao cua cac nn kInh
f d fhI va nng fhn va su suy gIam v
cau cua cac vung d fhI. Nan fhIu vIc
Iam gIa fng va muc Iuong gIam co fh se
Trong giai oa n kho khn th phu n la ng i ga nh
chu nhi u nh t
Nh h u h t ca c n c trn th gi i, ng A cu ng co
khuynh h ng lu i i x khng cng b ng v i phu n :
nhn chung phu n ke m quy n l c hn so v i a n ng trong gia
nh trong cng vi c cu ng nh trong chnh tr. Tuy nhin phu
n cu ng a go p ph n va o nh ng tha nh t u kinh t va xa h i to
ln trong nhng thp ky tng trng va qua, hn na, s
chnh l ch a tng i gia m, v du nh trong th tr ng lao
ng (xem Agrawal and Walton). Nhng phu n va con ga i ho
co th b anh hng mt cach khng cng bng bi cuc
khu ng hoa ng ta i chnh. u tin la ng i phu n m t vi c va r i
ho a nh cho con ga i ngh ho c s m hn con trai. Nh ng gia
nh c bit kho khn co th ban con gai ho cho cac nha
ch a. Ngay ca tr c cu c khu ng hoa ng na y, s tre em ga i
Innsia pha i ngh ho c tr c khi ln l p 4 nhi u g p 6 l n so
v i con trai. M t khi con ga i a ra kho i tr ng ho c th hi m khi
ho co c h i quay tr la i.
Ca c t ch c xa h i cu ng ch ra s gia tng cu a ba o l c
trong gia nh va na n ga i ma i dm. M c du s b t bnh ng
nam-n khng pha i la m t v n m i me trong khu v c, nhng
tnh hnh cu a cu c khu ng hoa ng a la m cho nh ng kho khn
ma ng i phu n va con ga i nha nghe o ng A ang pha i i
m t tr nn t i t hn.
H P 5.2
bI sa fhaI voI muc d khng can xung |xem
hp 5.2).
Gia ca tng cot. CIa ca, dc bIf Ia
gIa cua nhung IoaI hang fhIf yu nhu
fhuc pham va fhuc men, da fng gh gom
do su maf gIa cua fy gIa hI doaI. TaI
IndnsIa, noI ma fy gIa hI doaI gIam
xung 80% k fu fhang ay 1997, gIa cua
fhuc khang sInh fng gap dI fu fhang
MuoI 1997 dn fhang a 1998 va ch s
gIa hang fIu dung |CPI) cua Iuong fhuc
fng hon 50% fu fha ng Sa u 1997 d n
fhang a 1998, so voI ch s chung cua
gIa hang fIu dung fng o muc 38%. Trong
foan khu vuc, gIa cac IoaI fhuc fng raf
nhanh, manh nhaf Ia o IndnsIa, noI ma
da co nhung bao cao v cac h gIa dnh fr
hoan frong vIc fIm phong hay vIc su
dung cac IoaI fhuc khac. ChI ph fhuc
men cao cu ng Ia m cho ca c b nh nhan
nhIm HIV/AIS frong khu vuc Iam vao
fnh frang dc bIf d bI fn fhuong. Raf
kho ma doan fruoc duoc anh huong Iau
daI cua nhung fhay dI v gIa ca nay v o
hau hf cac quc gIa, fy gIa hI doaI duong
nhu da dI qua xa so voI muc can bng, va
raf kho khn bIf duoc rng muc Iam phaf
se Ia bao nhIu hay se fhuf IuI bao nhIu
do cau dI voI faI san faI dIa phuong fng
In mf khI Iay IaI duoc Iong fIn. Nhung
ro rang Ia se co nhung anh huong v gIa
ca frong ngn han. Nhung anh huong nay
se Iam gIam IoI nhuan cua khu vuc khng
chnh fhuc, khu vuc ma nhn chung dang
phaI dI mf voI cau yu kem frn fhI
fruong frong nuoc.
Tbt cbt cbi ticu c6ng c6ng. ChI
fIu cng cng dang bI han ch do doanh
fhu gIam, do nhung anh huong cua fy gIa
hI doaI dI voI nhung hI phIu va nhu
cau cung cap faI chnh d frang fraI nhung
khoan no ngay cang fng cua chnh phu
frong khu vuc faI chnh va vIc co cau IaI
cac doanh nghIp. Ngan sach buoc dau bI
cf gIam o faf ca cac quc gIa bI anh huong
cua cuc khung hoang nhu Ia mf phan
cua qua frnh dIu chnh kInh f vI m.
Trong khI cac muc fIu faI chnh da duoc
dIu chnh o mf s quc gIa fh cac dIch
vu cng cng van bI cf gIam, fao ra nhung
anh huong fruoc mf va ca nhung anh
huong Iau daI foI cac h gIa dnh. Nhung
anh huong fIm fang khng fh nao dao
nguoc cua vIc cf gIam dau fu vao ngun
nhan Iuc Ia mI quan fam dc bIf. Cac
bIn phap fhf chf ngan sach cung co
nghIa Ia vIc faI fro cho cac h ngheo bI
cf gIam o mf s khu vuc cu fh ma co IoI
cho cac h fuong dI ngheo |v du nhu vIc
dau fu vao cay frng fheo mua vu cua mf
s h gIa dnh nho).
8u xoi mon cua co cu xa b6i. Cac
cng fhng v kInh f dan dn cac van d
xa hI va chnh frI. Su phaf frIn nhanh
chong, nguyn nhan cua su gIa fng fhu
nhap o hau hf cac h gIa dnh frong khu
vuc ng A frong vaI fhap ky qua, cung
dan dn su fhay dI xa hI nhanh chong,
qua frnh d fhI hoa, van d nhap cu va
mo rng h fhng gIao duc. VIc df ngf
ngung IaI cua su fng fruong nhanh chong
nay fheo du doan se gay xao frn su can
bng xa hI. Su baf an xa hI o IndnsIa
da ch ra mf cach sInh dng rng su can
bng nay mong manh nhu fh nao va cac
nuoc chIu suc ep v mf xa hI co fh bI
day vao su fhay dI df ngf nhanh nhu
fh nao mf khI xa hI dan su bf dau df
cau hoI nghI ngo fnh hop phap chnh frI
cua frung uong, kha nng cua dI ngu
Ianh dao frong vIc mang IaI su caI fhIn
hn fuc cho quy phuc IoI kInh f. Trn mf
phuong dIn f nghIm frong hon, nhung
cung raf quan frong, cac suc ep xa hI dang
fng In o ca mI h gIa dnh va cac cng
dng cua foan b nhung nuoc dang khung
hoang. Cac cuc fhao Iuan nhom frong
fam cho rng cac h gIa dnh co fhu nhap
gIam dang gp phaI van d Ia nhung nguoI
me phaI Iam vIc nhIu hon va con caI buc
phaI ngh hoc d dI Iam
15
. Cng fhng kInh
f fu cuc khung hoang cung co fh dan
dn su gIa fng cua bao Iuc frong cng
dng va gIa dnh va nhung hoaf dng baf
hop phap nhu maI dam va bun ban ma
fuy.
Ha n ba n. NhI u vu ng cu a
IndnsIa, PhIIIppIn va ThaI Ian dang bI
maf mua IIn fIp va su fng gIa Iuong
fhuc gay nhung anh huong dang k dI
voI vIc phan phI. Trong khI gIa ca In
cao gIup cho nhung h gIa dnh nng dan
co fh danh fhm ngun Iuong fhuc du
fhua d ban, fh dng fhoI chung cung gay
khng f kho khn Iau daI cho nhung h
gIa dnh fhIu huf Iuong fhuc va nhung
h gIa dnh nng dan khac fam fhoI khng
co Iuong fhuc do nan han han.
Nhung cu sc nay anh huong dn
fhu nhap, phuc IoI vIc fIp can cac dIch
vu va cac chIn Iuoc ma cac h gIa dnh
ap dung d bao v muc fIu fhu cua ho
|xem hp 5.3). Nhung anh huong dI voI
dan ngheo se phu fhuc vao chIu sau va
d daI cua su suy fhoaI kInh f vI m va
phu fhuc vao vIc phan phI ngay cang
kem dI hay duoc caI fhIn frong fhoI gIan
khung hoang. Ca haI xu huong nay du
khng chc chn. Cac fnh fIf khac cua
su fhu nho v kInh f cho fa caI nhn han
ch dI voI cac xu huong duoc du doan v
qua frnh phan phI. TaI nhIu nuoc My
IafInh, vIc phan phI fro nn kem hIu
qua dI frong gIaI doan kho khn cua nn
anh huong boI cac fran han han do hIn
fuong I NIno keo daI.
Trong khI ca c a nh huo ng duo ng
nhu f nghIm frong hon so voI nhung Io
so ban dau fh o mf s khu vuc, cu sc
cua nng nghIp va cua kInh f vI m kf
hop Iam cho vIc dI dau voI cac fran han
han cua cac khu vuc nay fro nn dc bIf
kho khn. Su suy gIam cua muc fIu fhu
co fh Ia mI de doa doI sng dc bIf Ia o
IndnsIa, noI ma cac knh phan phI va
cac fhI fruong dang bI fhIf haI va kho du
fru Iuong fhu c bI fhu nho Ia I. Ta I
PhIIIppIn, su gIa fng manh cua s nguoI
fhaf nghIp fu fhang Tu 1997 dn fhang
Tu 1998 xuaf phaf fu su suy gIam df ngf
cua Iuc Iuong Iao dng nng nghIp do
hIn fuong I NIno, dc bIf Ia nhung Iao
d ng gIa dnh khng duo c fra cng va
nhung nng dan fu do. Nhung h gIa dnh
chIu anh huong nng n cua nan han han
IIn fuc frong vaI nm qua -nhu o cac dao
pha dng cua IndnsIa - dang o frong
fnh frang hf suc bap bnh v duong nhu
ho da dung can ngun faI san du fru d
duy fr muc fIu dung fhng fhuong. Su
H P 5.3
Tham gia va o th tr ng lao ng khng chnh th c. Thu
nh p cu a h gia nh gia m t t ca ca c qu c gia a bu c nhi u
gia nh pha i a thm phu n , tre em va ng i gia va o th
tr ng lao ng. Ta i Tha i Lan, theo ba o ca o cu a ca c NGO th
s tre em lao ng, tre em ma i dm va tre em n xin ang gia
tng. Trong khu nha chu t Teparak. Khon Kaen pha ng
b c Tha i Lan, nhi u ch em phu n pha i r t ru t cho con ca i
cu a mnh ha ng nga y n ca c ba i ra c giu p gia nh. Ta i
lnnxia a co ba o ca o v vi c tre em bo ho c tham gia va o
ca c chng trnh padat karya (ca c cng trnh lao ng n ng).
Di c. Ta i Tha i Lan, con s th t nghi p ta i th gia tng
co kha nng d n e p lao ng trong lnh v c cng nghi p quay
tr v qu hng cu a ho : M t a i di n Tambon, m t la ng qu
nng thn Sap Poo Pan pha ng b c Tha i Lan, a c
tnh r ng trong s 260 dn la ng th co 40 ng i tr v la ng do
cu c khu ng hoa ng va 70 ng i v n co n ang la m vi c bn
ngoa i, chu y u la Bangkok. Nh ng cng nhn quay tr v se
la m tng tnh ca nh tranh v cng n vi c la m va la m cho th
tr ng lao ng nng nghi p b thu he p la i. Ta c ng cu a vi c
di c t ca c n c la ng gi ng r t kho xa c nh. Ta i m t tnh pha
ng b c Campuchia, toa n b c ng ng y s ng nh va o
nh ng cng vi c Tha i Lan. Ca c nho m mu c tiu a cho bi t
trong vo ng ba tha ng v a qua, h u h t nh ng cng nhn na y
ang tr v v ho a b th t nghi p ma r t nhi u ng i trong s
ho ang trong tnh tra ng n n n
C t gia m chi tiu cu a h gia nh. Ta i khu nha chu t,
ng i ta thng ba o r ng ho a gia m t ba b a n m t nga y
xu ng co n hai, th m ch ch co n m t. Maluku va Nam Sulawesi
cua lnnxia, hiu trng trng hoc phan nan rng phu
huynh ho c sinh khng th o ng ho c ph u ng ha n nh quy
nh c. ca lnnxia va Philippin, ca c gia o vin thng
ba o r ng tr c khi va o l p bu i sa ng, ho c sinh c n t hn,
chu ng mua t hn va i u o la m cho ho c sinh ke m t p
trung.
Ca c hoa t ng b t h p pha p. Ta i m t s khu chu t
Philippin va Tha i La, ng i ta ang thng ba o v s gia tng
cua ti pham. Nhng ngi dn trong khu nha chut
Bangkok no i v i nho m tro ng tm r ng ca c thanh nin th t
nghi p ang quay sang ba n ma tuy giu p gia nh ho . Va
ta i Campucia cu ng co thng ba o v s gia tng cu a vi c bun
ba n phu n va tre em.
Ngu n: Robb. Caroline (1988), Ta c ng xa h i cu a cu c
khu ng hoa ng ng A : nh n th c cu a ca c c ng ng nghe o.
Chu n b cho cu c h i tha o v khu ng hoa ng ng A , tha ng
Ba y 1998, IDS, University of Sussex, Anh.
Con ng i ang v t l n v t qua cu c khu ng hoa ng b ng nh ng ca ch sau
kInh f fhap ky 1980, nhung frong gIaI
doan fhf chf kInh f moI day o MaIaIsIa
fu nm 1984 dn 1987, vIc phan phI da
caI fhIn du d ngn ngua su gIa fng fy
I nguoI ngheo
16
.
Cac anh hng trong tng lai cua cuc khung
hoang i vi s ngheo oi
Kho co fh du doan duoc mf cach
chc chn muc d ngheo doI frong dIu
kIn n dInh; v fh Iap Iuan sau day ch
fm cach d mInh hoa cho nhung hau qua
fIm fang dI voI nguoI ngheo fhng qua
vIc fnh foan muc fng fruong va phan
phI cua bn nuoc chIu anh huong o ng
Nam A
17
. Cac kf qua dua frn haI nguong
nghe o kh ph bI n da duo c a p du ng:
1!S/ngay/nguoI |voI gIa suc mua nm
1985), muc nay gan voI muc ngheo doI duoc
ap dung cho cac nuoc ngheo hon |va gan
voI muc ngheo doI cua IndnsIa) va 2
!S/ngay/nguoI, muc nay gan voI muc
quc gIa duoc su dung cho cac nuoc co muc
fhu nhap frung bnh. TaI MaIaIsIa va ThaI
Ian, f co nguoI sng duoI muc duoI 1 !S/
ngay, nhung co khoang fu 15 dn 20%
sng duoI 2 !S/ngay. Nguoc IaI, mf nua
dan s IndnsIa va PhIIIppIn van sng
duoI muc 2 !S/ngay.
Truong hop fhu nhaf xef anh huong
foI muc ngheo doI khI fng muc fIu fhu
hay fhu nhap gIua nhung nm 1997 va
BI U 5.3
Ghi chu : Gia m i 10% t ng th cu a GDP trong vo ng ca c nm 1998 n nm 2000 se a thm ha ng tri u ng i xu ng ha ng nghe o kho .
Ngoa i s tng tr ng, nh ng thay i trong phn ph i cu ng a nh h ng ma nh t i nh ng y u t ngoa i vi cu a na n o i nghe o. Nhng khng
co thay i trong s b t bnh ng th vi n ca nh tng tr ng gi ng nh v y cu ng cho th y m t tnh tra ng b t c ho c a o ng c tnh tra ng
gia m nghe o trong su t 20 nm (1980-2000).
Ngu n: Ravallion va Chen 1998.
2000 gIam 10% bng cach su dung muc
ngheo doI 1 !S/ngay dI voI IndnsIa
va PhIIIppIn va muc 2 !S/ngay dI voI
MaIaIsIa va ThaI Ian. Trong khI vIc phan
phI khng co baf ky fhay dI nao, muc
nghe o do I Ia I fng In ga p dI fa I
IndnsIa va fng 35 d n 50% fa I
PhIIIppIn, ThaI Ian va MaIaIsIa. Nhung
fhay dI cua su baf bnh dng co kha nng
gay ra nhung anh huong phu dI voI fnh
frang ngheo doI. H s CInI fng hay gIam
10% frong phan phI fhu nhap - mf fhay
dI dang k so voI fIu chuan fruoc day -
mInh hoa cho nhung muc d quan frong
khac nhau va se co nhung anh huong Ion
dn nhung hau qua do nan ngheo doI gay
ra |xem bIu d 5.3). V du, faI IndnxIa,
su baf bnh dng fng fhm 10% se gay
ra su fng vof cua fnh frang doI ngheo
In gap 3 Ian - fu duoI 7% |fheo uoc fnh)
nm 1997 In gan 20% nm 2000. Tuy
nhIn, nu su baf bnh dng duoc caI fhIn
10% fh fnh frang doI ngheo co fh hau
nhu khng dI.
Truong hop fIp fheo mInh hoa fac
dng foI muc doI ngheo cua nhung khu
vuc fng fruong nhaf cua mI quc gIa
frong gIaI doan 1998-2000 |dua frn du
bao fhng nhaf) ma khng h co fhay dI
nao frong su maf can bng. Ty I fng
fruong hang nm cua mI quc gIa duoc
su dung d fnh muc doI ngheo vao nm
2000. TaI IndnsIa, fheo du doan, muc
suy fhoaI Ion frong su fng fruong fng
fh se day fhm 10% dan s vao canh doI
ngheo vao nm 2000. ThaI Ian cung duoc
du doan Ia se bI anh huong nng n voI
vIc fng fhm 20% fnh fheo dau nguoI.
MaIaIsIa va PhIIIppIn se chIu anh huong
nhe hon du nhung gIa dInh ch ra su gIam
suf IoI nhuan o PhIIIppIn va su dao In
cua cac xu huong Iau daI nhm Iam dIu
bof su doI ngheo o MaIaIsIa. MoI hoaf dng
kem hIu qua frong phan phI du Iam
cho cac hau qua cua su doI ngheo fram
frong fhm.
Cac fruong hop frn nu In anh
huong manh me cua cac hoaf dng frong
foan b nn kInh f dI voI su doI ngheo
fhng qua fac dng cua no In ca haI mf
fhu nhap bnh quan va su baf bnh dng.
Nhung fa co fh noI g v nhung hau qua
fruoc mf cua vIc phan phI7
Raf kho ruf ra cac baI hoc chung fu
cac gIaI doan fruoc. Nhung co fh kham
pha ra mI quan h gIua nhung du fnh
phaf frIn ngn han frong fung khu vuc
kInh f va co cau cua su ngheo doI. VIc
nay da duoc fIn hanh dI voI IndnsIa
bng cach ap dung fy I fng fruong duoc
du fnh cho fung khu vuc kInh f vao co
cau fhu nhap cua h gIa dnh fhng qua
cuc dIu fra v muc fIu dung
18
. Nhung
gIa dInh frn cho rng nhung suy fhoaI
chu yu Ia frong IInh vuc xay dung |-35%),
fhuong maI |-18%) va dIch vu faI chnh |-
18%) va su fIu fhu cham IaI cua cac mf
hang fhua frong nng nghIp |1%), faf
ca ke o fheo su suy fhoa I 12% cu a f ng CP.
Ho ch xem xef cac anh huong mang fnh
fac dng ma khng fnh dn phan ung cua
cac h gIa dnh hay nhung anh huong sau
do, dc bIf Ia frong fhI fruong Iao dng.
Ngng ranh
gii thang Ging
1996
D oan giam
12% tha ng Ba
1999
Nng thn 15.0 17.6
Thanh th 5.0 8.3
Tng s 11.3 14.1
BA NG 5.5
A nh h ng ta c ng t i na n o i Innsia
(theo ty l % dn s )
O IndnsIa f ng CP uo c fnh
gIam 12% nm 1998 se khIn fy I doI
ngheo fng fu 11% nm 1996 In foI 14%
nm 1999. Iu nay da anh huong foI ca
dan o fhanh fhI Ian nng fhn. Ngay ca
nu khng fnh dn anh huong haI Ian fh
hau hf dan ngheo o IndnsIa van Ia dan
nng fhn. Nhung nhung anh huong fuc
fhoI cua cuc khung hoang se IaI gIang
xung chnh nhung khu d fhI, fao ra mf
fhang bac ro rf frong su doI ngheo fhanh
fhI - 8% nm 1999 - Ian dau fIn frong
nhIu nm |xem bang 5.5). Mf vaI nhom
phaI chIu anh huong dc bIf nng n: su
sup d cua nganh xay dung se day cac gIa
dnh cng nhan vao fnh frang doI ngheo
fu 8% In foI gan 81%; fuy nhIn, s nguoI
fhuc f phaI ganh chIu Ia kha f. NguoI
cng nhan va gIa dnh ho duong nhIn
pha I d I pho va fm ca ch chuy n va o
nhung fhI fruong Iao dng khac. c bIf,
Java co su kf nI muc d cao gIua cac khu
vuc fhanh fhI va nng fhn. Nu fhu nhap
frong nng nghIp n dInh nhu bao cao
da ch ra, fh co fh su baf bnh dng o
nng fhn se gIa fng: nhung nguoI so huu
daf se fhu duoc IoI nhuan dua vao cac dIu
khoan co IIn quan, frong khI nhung nguoI
khng so huu daf phaI chIu anh huong fu
su suy gIam chung cua cau Iao dng
huf fhIf yu dI voI nhung nguoI khng
ngheo. Tuy nhIn, vIc nay cung co fh
duoc fhuc hIn ff hon. Nhung phan fch
duoc fIn hanh faI IndnsIa da ch ra
rng chI ph d chuyn fro cap 1 !S cho
nguoI dan fhng qua cac chuong frnh vIc
Iam cng cng |padaf karya) Ia fu 3,8 !S
dn 5,3 !S; vIc chuyn fro cap fhng
qua ca c chuong frnh nhu va y do I ho I
khoang 4,6 dn 6,5 fy rupI, fuong duong
voI 3,5 dn 5% fhu nhap ngan sach. ay
ch Ia nhu ng con s nho |nhu chu ng
fhuong Ia nhu vay), nhaf Ia khI dem so
sanh voI chI ph cho vIc faI co cau IInh
vuc faI chnh. Nhung nhung kho khn v
kInh f van dang Ia mI de doa
Co th la m g?
Nhu cau buc xuc Ia Iam sao han ch
duoc su suy gIam phuc IoI xa hI do cuc
khung hoang gay ra. Co fh ruf ra raf
nhI u kInh nghI m quy ba u fu nhu ng
fhanh cng va fhaf baI frong vIc dI pho
voI nhung cuc khung hoang fruoc day,
nhaf Ia nhung cuc khung hoang o My
IafInh |xem hp 5.4). Hanh dng cua cng
chu ng do ng m f vaI fro v cu ng quan
frong frong sau IInh vuc:
VI c Ia p ra nhu ng chnh sa ch kInh f
fng fh.
Ca c chnh sa ch va khung dInh ch cho
cac fhI fruong Iao dng va su an foan
fhu nhap.
Mu c d va hnh fhu c cu a dIch vu xa
hI va kInh f.
MI quan h qua IaI gIua fham nhung,
dInh ch va co cau xa hI.
VaI fro frung fam cu a ca c fhng fIn
cng cng.
Ca c chnh sa ch kinh t a nh h ng n
ng i nghe o nh th na o
Taf ca cac nuoc ng A bI khung
hoang dang chIu nhung suy gIam nng
n frong Iuong cau frong nuoc. Muc dau
fu fhuc duoc du doan Ia se gIam khoang
10% CP hang nm hoc hon fh nua.
CaI gIa phaI fra cua vIc han ch
su gIa fng cua muc ngheo doI do khung
hoang gay ra fhng qua cac chuyn gIao
cng cng Ia bao nhIu7 IndnsIa Ia mf
v du dIn hnh
19
. TaI IndnsIa, khoang
cach ngheo doI gIa fng gIua nhung nm
1996 va 1988 - 1989 duoc uoc fnh Ia 1,2
nghn fy rupI, hay khoang 1% fhu nhap
ngan sach nm 1988 - 1989 |xem bang
5.6). VIc phuc hI IaI muc fIu dung cua
nguoI ngheo fheo nhu muc nm 1996 se
doI hoI phaI co fro cap voI mf khoang
fuong duong nhu vay. Co nhIu cach d
fhuc hIn vIc nay, fu vIc chuyn fIn
foan b |hnh fhuc nay khng nm frong
muc fIu vach ra) dn cac co cau co muc
fIu khac nhau, bao gm ca cac chuong
frnh h fro vaf chaf va cac chuong frnh
vIc Iam. VIc chuyn fIn khng nm
frong muc fIu, khng bao gm cac chI ph
hanh chnh, se In foI khoang 8 nghn fy
rupI, chI ph gIa fng phan anh su fhIu
Chi ph cho nh ng cu c chuy n giao co cho n lo c
loa i bo na n o i nghe o do cu c khu ng hoa ng gy ra
ta i Innsia
(tnh b ng ng rupi)
Chnh lch ngheo oi gia tng gia nhng
nm 1996 va 1998-1999 1,2 nghn ty
Chi ph xoa bo s chnh lch nay thng
qua vic chuyn giao tin t toan b
a
8 nghn ty
Cac chng trnh kiu padat karya 4,6-6,5 nghn ty
Ghi chu : Gia s khng co chi ph ha nh chnh
H P 5.2
VIc nay Iam nay sInh haI van d: IIu vIc
Iam gIam muc ngheo doI frong fuong IaI
co bI anh huong boI nhung fhua I frong
dau fu san xuaf va cac chnh sach bI
fhuong rng raI co gIup g duoc cho nguoI
ngheo khng7
Bao cc nbung kboan Ju tu giup
cbo nguoi ngbco. Tam dung dau fu Ia
mf phan ung phu hop dI voI cu sc nay.
Vao cac fhoI dIm muc fhu nhap gIam
manh, ma muc fIu dung van du dn, cho
phep daf duoc mf muc fIu dung hIn nay
cao hon voI chI ph fhap hon frong fuong
IaI Ia mf dIu raf co y nghIa. o Ia nhung
bIn phap huu hIu d gIup nhung nguoI
ngheo, hay nhung nguoI ma muc fhu nhap
dang co nguy co gIam xung fram frong.
Qua fhuc, su fam dung frong dau fu gIup
cho vIc gIaI fhch v sao nhung su gIam
suf o IndnsIa va MaIaIsIa nhung nm
1984 - 1987 da xay ra ma khng co baf cu
su gIa fng nao frong muc fIu fhu cua
fang Iop ngheo
20
. Tuy nhIn, su suy gIam
cua fhu nhap frong fuong IaI cung co gIa
cua no - muc d dau fu cao vao frung fam
cua qua frnh fng fruong da dan foI vIc
Iam gIam manh fy I ngheo doI fruoc day.
Trong khI mf s dau fu nhu dau fu vao
baf dng san khng co hIu qua, fh nhn
fng fh cac nuoc ng A da su dung ff
dau fu cua mnh
21
.
Cac IoaI hnh dau fu khac nhau co
nhu ng a nh huo ng kha c nhau d n dan
ngheo. gIam bof muc ngheo doI, dIu
quan frong dc bIf Ia can dau fu vao vIc
pha f huy nng Iu c cu a fre em nghe o,
nhu ng Ioa I hnh da u fu ma fruo c day
duong nhu khng fh fhay dI duoc, dau
fu vao ha fang co so kInh f o nng fhn
va cac vung ngoaI , va nhung dau fu ca
nhan vao cac hoaf dng Iao dng chIu sau.
NguoI ngheo co IoI Ion frong cac chnh sach
fng fh, cac chnh sach nay fao cho ho
Iong fIn va cac fIn d cho IInh vuc faI
chnh frong vIc dau fu, dc bIf Ia cac
dIch vu va cac nganh san xuaf su dung
nhIu Iao dng. Ho cung duoc IoI fu su h
fro cua vIc chI fIu cng cng cho cac dIch
vu xa hI va kInh f dn voI ho mf cach
fruc fIp nhu nhung nguoI duoc huong IoI,
hay gIan fIp fhng qua nhung anh huong
dn nhu cau v Iao dng frong qua frnh
xay dung.
Cbnb sacb kinb tc c m6 mo r6ng
bon co tbc giup nguoi ngbco, song cung
cn co su cn bng. Mong mun gIam bof
fnh frang doI ngheo chnh Ia co so vung
ch c d fng chI fIu. Tuy nhIn, vI c
quyf dInh fng chI ngan sach Ia mong
mu n, do I ho I pha I co su da nh gIa v
nhung caI duoc caI maf fam fhoI khac, boI
Ie, vIc fng chI ngan sach In se co fh
Iam suy gIam Iong fIn cua cac nha dau fu
hay dan dn nguy co Iam phaf cao hon va
cac frIn vong fng fruong fhap hon frong
fuong IaI. VIc dIu hoa muc fhu hep nn
kInh f raf quan frong dI voI nguoI ngheo
va co Ie co IoI v mf phan phI
22
. Song,
vIc fng chI ngan sach duoc fhuc hIn
nhu fh nao cung quan frong khng kem.
Tham hu f fa I chnh se gay fhI f ha I
nghIm frong nhu fruong hop fruoc day
cua PhIIIppIn va raxIn cho fhay rng
chnh nhung nguoI ngheo phaI chIu fac
dng nng n nhaf cua Iam phaf cao
23
.
Cac chnh sach v IaI suaf cung co
nhung fac dng fng hop dI voI nguoI
ngheo. IaI suaf cao co fh bnh n Iam
phaf, phuc hI cac Iung vn dau fu va
khuyn khch dau fu moI vao Iao dng
chuyn sau ma faf ca nhung dIu nay fIm
fang du co IoI cho nguoI ngheo. Nhung o
khu vuc ng A, frong nm 1998 nhung
hau qua ngn han cua IaI suaf cao dI voI
san Iuong va, fIp fheo, dI voI cau v Iao
dng, dang Ia nhung van d frung fam dI
voI chnh sach phuc IoI danh cho nguoI
ngheo.
V Iau daI, su suy gIam cua fy gIa
hI doaI fhuc f co fh co IoI cho nguoI
ngheo, nhung d gIam bof nhung fac dng
cua vIc gIa ca gIa fng, cac bIn phap
ngn han Ia raf quan frong. Mf baI phan
fch chnh fhng cho fhay vIc gIam fy gIa
hI doaI fhuc gIup ch cho nguoI ngheo boI
no co Io I cho nng nghI p - nhu ng noI
ngheo nhaf du Ia cac vung nng fhn -
Trong vo ng 15 nm qua, khu v c My Latinh a tra i qua hai
cu c khu ng hoa ng l n; ca hai u b t u t Mhic va u
dn ti nhng thit hai nghim trong v mt xa hi. Trong
nh ng nm 1980, khu ng hoa ng n cu a Mhic xu t pha t t
nh ng cu s c thng ma i va h th ng ta i chnh cng y u ke m
a lan r ng kh p khu v c My Latinh. Nhng nm 1995, khu ng
hoa ng n n c na y, v n b t ngu n t vi c cho t nhn vay
qua m c, la i ch lan sang A chentina.
Hai cu c khu ng hoa ng na y khu v c My Latinh a a nh
ma nh va o ca c h gia nh. Trong nh ng nm 1980, ti n lng
th c t A chentina va Mhic a gia m t i g n 40% trong khi
s ng i co m c s ng nghe o kh a tng hn 30%. Co n
Chil, trong vo ng m t nm, ti n lng th c t a gia m khoa ng
15% va ty l th t nghi p th tng thm 9%. Trong cu c khu ng
hoa ng 1995-1996 ti n lng th c t Mhic gia m hn 30%.
A chentina, ty l th t nghi p tng thm 6% va chi m khoa ng
18% l c l ng lao ng trong su t hn hai nm. K t qua la s
ng i co m c s ng nghe o kh a tng thm hn 50%. Chnh
phu ca c n c My Latinh i pho b ng nhi u chng trnh kha c
nhau, song ngoa i tr Chil m c na o o , pha n ng no i
chung cu a ho u la qua t o i va qua mu n ma ng. V y nh ng
ba i ho c y la g?
Gia i quy t ca c v n xa h i ng ngha v i vi c t ca c
v n o ln u chng trnh ngh s . Thng th ng, trong
ca c cu c khu ng hoa ng khu v c My Latinh, ca c nha hoa ch
nh chnh sa ch th ng d n h t s c l c va o vi c khi phu c s
n nh kinh t v m va th c hi n ca i t c c u. Ca c n c ng
A co c h i tra nh khng m c pha i sai l m na y n u ho bi t
t ca c v n xa h i ln ha ng u. Su t gia m v thu nh p, vi c
la m va ca c dch vu cng c ng a lan r ng, ke o theo nh ng h u
qua v m t xa h i r t ph c ta p. B i v y, ha nh ng trn nhi u
lnh v c va n l c t i a d oa n nh ng h u qua na y la r t
quan trong.
Vi c nh h ng la r t h tro ng. Ca c quy c bi t c
l p nn khu v c My Latinh nh m gia m b t ca c t n th t v m t
xa h i do ca c bi n pha p i u chnh kinh t gy nn a khng
m y tha nh cng, chu y u do nh h ng ke m. Chng trnh
l n v vi c la m cng c ng cu a Chil a tha nh cng, m t ph n
do chng trnh na y a t ra m c lng th p ba o a m
r ng nh ng i t ng chnh tham gia chng trnh la nh ng
ng i tu ng thi u nh t.
C t gia m bao c p, c bi t la nh ng bao c p v ca c m t
hang thit yu cho ngi ngheo, co th kch thch s phan
kha ng i v i ca c ca i ca ch c n thi t, tr phi co ca c bi n pha p
thay th c ra co hi u qua . y chnh la tr ng h p cu a
cu c khu ng hoa ng Mhic.
Duy tr s h tr cho ca c dch vu y t va gia o du c cn
ba n, n u khng se pha i ga nh chu nh ng t n th t khng th
tra nh kho i trong v n u t cho ngu n nhn l c.
Ca c quy phu c l i xa h i cu ng co th la nh ng gia i pha p
thay th h u ch cho ca c chng trnh ba o tr cu a chnh
phu, song ch khi chnh phu th c s khng co u s g n k t xa
h i hay ca c ngu n l c th c hi n ca c chng trnh na y. Vi c
hoa ch nh mu c tiu co n nhi u b t c p, thi u v ng s tham gia
th c s cu a c ng ng va th i gian kh i ng qua lu la nh ng
nguyn nhn la m cho ca c quy na y cu a ca c n c My Latinh
khng co hi u qua . Gi y a co thm ki n th c v ca ch xy
d ng tha nh cng nh ng quy phu c l i xa h i nh v y. Nhng
n u ca c t ch c chnh phu va phi chnh phu c l p ra hoa t
ng t t nh h u h t ca c n c ng A tr c y th hoa t ng
trong khun kh h th ng o th ng v n t t hn.
Ca c h th ng dn chu hn khng ngn tr ca i ca ch.
Cu c khu ng hoa ng n cu a khu v c My Latinh a xu t hi n khi
ma chnh phu dn chu ang c phu c h i nhi u n c va a
co nh ng lo nga i r ng dn chu ho c se ca n tr nh ng ca i ca ch
ng t nghe o nhng c n thi t, ho c s ra n n t cu a xa h i va ba o
l c g n li n v i cu c khu ng hoa ng se y nhanh s quay tr la i
cu a n n th ng tr chuyn quy n. Ca hai m i lo nga i na y u to
ra khng co c s . M c du qua trnh i u chnh b ch m la i
m t s n c do cho phe p cng oa n, ca c nha l p pha p va ca c
nha ha nh pha p kha c co ti ng no i c l p nhng ca c bi n pha p
chnh sa ch ma cu i cu ng cu ng c th c hi n a em la i k t
qua , b i chu ng a nh n c s u ng h cu a m t xa h i vn
minh c i m hn.
Ngu n: lnternational Herald Tribune. nga y 29 tha ng nm
1998, ng A co th ho c t p c g t cng vi c cu a My
Latinh, Nora Lustig va Michael Walton.
H P 5.4
Khu v c ng A co th ho c t p c g t kinh nghi m cu a khu v c My Latinh?
va sau mf gIaI doan dIu chnh, no se
khuyn khch fng Iua chon dau fu su
dung Iao dng chuyn sau. ng chung
Ia fruo ng ho p cu a PhIIIppIn frong da u
fhap ky 1980, su suf gIam fy gIa hI doaI
fhuc co xu huong co IoI cho nguoI ngheo.
Tuy nhIn, kho co fh khaI quaf faf ca cac
fac dng cua su maf gIa, va cac fac dng
cua gIa ca dI voI nhung nhom dan cu khac
nhau cung raf da dang. Mf vaI nguoI
frong s ho se duoc IoI, v du nhu nhung
nguoI frng Iua o ThaI Ian, nhung nha
xuaf khau hoa mau nho o PhIIIppIn va
IndnsIa. Nhung ra f nhI u gIa dnh
ngheo va ca khu vuc kInh f khng chnh
fhuc rng Ion Ia nhung nguoI fIu dung
cuI cung cac hang hoa fhuong maI va se
bI fhIf haI boI su maf gIa. Nhung nhom
dan cu nghe o nha f o IndnsIa va
PhIIIppIn du Ia nhung nguoI Iam cng
n Iuong o nng fhn. O nhung noI bI han
han va fhu nhap gIam suf, co nhIu nng
dan fIu fhu Iuong fhuc hon so voI cac nm
khac. Taf ca nhung nhom dan cu nay du
d bI fac dng boI cu sc gIa ca: phan fIp
fheo se ban v vaI fro cua cac bIn phap
xu Iy van d gIa ca va cau Iao dng d khc
phuc nhung fac dng nay.
Cuu tro Janb cbo kbu cuc tai cbnb
kb6ng ncn /oa i tru nbu ng nguo i co c6
pb n. Chnh sa ch d I vo I khu vu c fa I
chnh frn fhuc f raf quan frong dI voI
nguoI ngheo; dc bIf frn phuong dIn
quan Iy cac khoan cuu fro va cac fac dng
co fh co dI voI vIc cung cap fn dung
nho. VIc dI pho mf cach co hIu qua voI
mf h fhng faI chnh yu kem se doI hoI
phaI roc nhung khoan Ion fu cac quy cng
cng - co Ie phaI foI 30% CP. Trong khI
dIu nay co fh kIm soaf duoc frong cac
gIoI han fhan frong v no, do cac khoan
no cng cng ban dau o muc fhap, fh no
IaI Iam phan fan nhung ngun faI nguyn
Ion khoI vIc su dung fhay fh su faI fro
cho cac khoan vay khng hop I gn IIn
voI fnh frang nuoc do hoc fham ch fham
nhung. Khoan fIn dng sau cac khoan
no hau hf da fIu fan -hoc vao nhung
cng frnh baf dng san ph pham hoc
cac faI khoan o ngan hang nuoc ngoaI -
va frong khI can phaI bao v nhung nguoI
guI fIf kIm nho ma chu yu Ia nhung
nguoI co fhu nhap frung bnh, raf f nguoI
ngheo co duoc cac khoan fIn guI Ion. Tuy
nhIn, vIc bao v nhung nguoI guI fIf
kIm Ion hon d franh mf su d vo Iong
fIn Ia raf fn kem. O muc fI fhIu, nhung
fnh foan kInh f v chnh frI va phan phI
doI hoI nhung nguoI nm c phan frong
khu vuc faI chnh phaI ganh vac nhung
fhI f ha I fruo c nhu ng nguo I n p fhu .
Iu nay cung fo ra co hIu qua hon boI Ie
no Iam gIam nhung dng co Iap chIn Iuoc
cho vay voI d ruI ro cao frong fuong IaI.
Cac nuoc ng A co raf nhIu cac
f chuc faI chnh hoaf dng o hau hf cac
Iang xa. RI Kupedes cua IndnsIa Ia
mf frong nhung chuong frnh fn dung
va fIf kIm vI m nng fhn Ion nhaf frn
fh gIoI. PhIIIppIn cung co hang Ioaf cac
chuong frnh quy m nho, va o MaIaIsIa,
ThaI Ian cung co nhung khu vuc nhu vay
fuy quy m nho hon. Trong khI raf nhIu
chuong frnh frong s nay phuc vu nhung
nguoI dan kha gIa o nng fhn, nhIu khI
chung cung fao fhanh mf b phan khng
fh fach roI cua kInh f Iang xa. a co
nhung Io ngaI v cac hau qua cua cuc
khung hoang dI voI fIn frIn cua h
fhng faI chnh vI m. Mf cuc fhm do
gan day v cac f chuc faI chnh vI m da
kham pha ra rng frong nhIu fruong hop,
cac khoan guI fIf kIm van fIp fuc fng
In, co Ie do nhung f chuc do n dInh va
duoc huong IoI fu vIc nhung nguoI guI
fIf kIm o nng fhn ruf fIn ra khoI
nhung ngan hang nng fhn nho hon
24
.
Trong khI mf f chuc huong fy I fhanh
foan cao duoc duy fr Iau daI, fh nhung
f chuc khac IaI phaI chIu canh vo no fng
vof. Can phaI n Iuc d franh nhung fac
dng xau cua cac bao dam khoan bao Ianh
fIn guI chon Ioc dI voI cac dIch vu faI
chnh o nng fhn. Trong khI can phaI co
cac bIn phap ngn han d franh su sup
d cua cac f chuc faI chnh vI m, cung
can phaI duy fr mf muc fIu frung han
quan frong Ia su phaf frIn bn vung.
u tu Jc /am tng tnb minb bacb
ca tinb tbn tracb nbicm cc tbc cbc cung
nbu Ju tu Jc pbat tricn ky nng cua
nguo i /ao J6 ng ngbc o nb m tng /o i
nbun Jo toan cu boa mang /ai ca giam
bot su bt bnb Jng cc /u Jai. Cuc
khung hoang da Iam bung ra nhung cuc
dau franh v phan phI. gIaI quyf
nhung van d phan phI Iau daI hon, vIc
fhuc hIn ba dIm sau Ia raf quan frong.
Truoc hf, mI quan fam chu yu cua xa
hI Ia cac khoan fhu nhap baf chnh hay
do fham nhung cua nhung nguoI gIau co
va nhung ke IIn quan. Phaf frIn cac co
cau quan Iy hop nhaf va vung chc, cac
fh ch cng cng cng khaI va co frach
nhIm, khuyn khch vIc fm kIm IoI
nhuan fu canh franh cung nhu cac fhng
I v dau fhau du co ch, song day Ia mf
IInh vuc ma cac van d fhuong gn chf
voI cac co cau chnh frI va khng fuan
fheo cac gIaI phap ky frI. Thu haI, co bng
chung nhaf dInh cho fhay suc manh cua
qua frnh hI nhap foan cau va cac fIn
b v cng ngh huong vao nhung nguoI
Iao dng co fay ngh cao, dan dn su khac
bI f nga y ca ng Io n v fhu nha p gIu a
nhung nguoI duoc va nhung nguoI khng
duoc dao fao
25
. Cau fra IoI dung dn khng
phaI Ia ruf IuI khoI qua frnh hoa nhap
quc f nhung nuoc Iam nhu vay se Iam
fn fhuong chnh ho, dc bIf Ia nhung
nguoI dan ngheo o nuoc ho - ma Ia h fro
cac h fhng gIao duc mo rng cho moI
nguoI fham gIa va co chaf Iuong cao. Thu
ba, fruoc day fng fruong fhuong bo qua
nhung b phan dan cu sInh sng faI nhung
khu vuc ngheo kh. Nhung chnh sach
khng chI fng fhm vn nhan Iuc ma ca
vn cng dng cho nhung khu vuc nay, co
fh cu ng hu u ch, nhung frong m f s
fruong hop, dI dan co Ie Ia gIaI phap hIu
qua duy nhaf - cung gIng nhu mf Ioaf
du an o Trung Quc dang duoc faI fro boI
Ngan hang Th gIoI
26
.
An toa n lng th c, vi c la m, va thu nh p
Cuc khung hoang kInh f da de
doa sInh k cua nhung nguoI ngheo. KhI
fng fruong duoc phuc hI, cac co hI fng
fhu nhap va vIc Iam se nhIu hon, song
d Iam duoc dIu do co fh se maf vaI nm
va con co fh co nhung su gIan doan fam
fhoI khac v fng fruong frong fuong IaI.
Trong gIaI doan ngn han, nguoI ngheo
can duoc bao v fruoc nhung dof gIam suf
fIu dung manh me. Cac bIn phap chnh
sa ch ca n huo ng va o ba o da m an foa n
Iuong fhuc va duy fr suc mua cua nhung
h gIa dnh bI anh huong. V Iau daI cac
h gIa dnh se can duoc fro gIup d duoc
an foan v fhu nhap Iuc v gIa va chng
IaI cac cu sc v vIc Iam va suc khoe. Cung
can phaI caI cach cac chnh sach v fhI
fruong Iao dng
Ba o a m an toa n lng th c
CIa Iuong fhuc da fng vof o hau
hf cac nuoc va co bng chung cho fhay
rng nhIu vung cua IndnsIa bI fhIu
Iuong fhuc. CIa gao gIa fng anh huong
fruo c fIn d n nhu ng nguo I nghe o. O
IndnsIa va PhIIIppIn, gao chIm foI gan
20% chI fIu cua 1/4 s h gIa dnh ngheo
nhaf. Con o IndnsIa, gao da chIm foI
30% chI fIu cua nhung gIa dnh ngheo
nhaf. CIa gao fng fuong dI co fh gay
anh huong fruoc mf va Iau daI dI voI
nguoI ngheo va ca nhung nguoI khng
ngheo bI fac dng boI su gIam cau v Iao
dng. Tuy nhIn, no cung se bao v cac h
gIa dnh va cac Iang xa con co Iuong fhuc
fhua.
Trong gIaI doa n ng n ha n, vI c
quan Iy cac ngun cung cap gao nhm
dIu chnh gIa gao hop Iy, franh nhung
dof gIa fng manh co fh Ia dIu mong
mun - dc bIf khI xay ra su bIn dng
v fy gIa hI doaI. Iu nay co fh Iam bnh
n cac cu sc ngn han v chnh frI va Iam
phaf, va se gIup dIu chnh hop Iy fIu
dung cua nguoI ngheo va cac h bI fhIu
Iuong fhuc o cac khu vuc nng fhn va
fhanh fhI. Song vIc nay cung fn kem. O
IndnsIa, chI ph van chuyn 1 d Ia foI
15% s h gIa dnh ngheo nhaf fhng qua
fro cap gao uoc fnh Ia 8,2 d Ia - khng
kem g cuoc chuyn fIn quc f
27
. Nu cac
ngun fro cap ch gIoI han o nhung IoaI
Iuong fhuc chaf Iuong fhap, nguoI ngheo
se huong IoI va cac chI ph van chuyn gao
se gIa m xu ng ch co n 3,6 !S o
IndnsIa. Sau gIaI doan ngn han, can
phaI kIm fra nhung co cau phu fro nhm
phan phI fro cap Iuong fhuc - v du, fhng
qua fem phIu Iuong fhuc. NoI chung, vIc
chuyn sang fro cap co muc fIu Ia mf
chnh sach ff, nhung kInh nghIm fu cac
nuo c My IafInh cho fha y f f nha f Ia
khng nn ap dung chnh sach nay frong
nhung fhoI ky khung hoang.
Cac chnh sach bao dam Iuong fhuc
ch co fac dung nu co du Iuong fhuc. VIc
bao dam chuc nng cua cac fhI fruong
Iuong fhuc Ia nn fang cua vIc gIaI quyf
cac fac dng cua dof han han. Song, o
nhung noI ma fhI fruong dang bI pha vo -
nhu nhIu noI o IndnsIa - khng co cach
Iua chon nao khac d dInh huong vIc
phan phI Iuong fhuc. Can phaI kf hop
phan phI fruc fIp dn cac Iang xa voI
cac f chuc phI chnh phu, cac f chuc fn
gIao, cac chuong frnh vIc Iam dI Iay
Iuong fhu c, va ca p Iuong fhu c cho ca c
nhom dan cu d bI fn fhuong.
Duy tr s c mua cu a ca c h gia nh d b
t n thng
Suc mua cua cac h gIa dnh ngheo
dang gIam dI do nhu cau Iao dng gIam
va gIa ca fuong dI cua mf s mf hang
fng In. Truong hop v fro cap gao da
duoc ban foI o pha frn. Con o day, dau Ia
mf IoaI hang hoa quan frong khac, mf
IoaI nhIn IIu duoc bao cap phu hop nhaf
dI voI cac h ngheo va can ngheo o hau
hf cac nuoc frong khu vuc. Cac s IIu
nm 1990 cua IndnsIa cho fhay rng fro
cap dau hoa danh cho nguoI ngheo da
khng duoc fhuc hIn ff voI muc d huong
fuong ung voI su phan b fhu nhap chung.
Tng gIa ca co fh dan dan duoc dua ra
fhuc hIn boI Iy do chnh frI, song chung
khng duoc canh franh voI cac chuong
frnh danh cho nguoI ngheo.
Co haI cach fIp can kha dI d gIaI
quyf van d vIc Iam va fham huf fhu
nhap do su gIam cau v Iao dng gay nn:
khuyn khch cau v Iao dng fhng qua
cac chuong frnh vIc Iam mo rng, hay
h fro v fhu nhap cho nhung nguoI fhaf
nghIp. Van d Ia Iam fh nao d phan
ph I nhu ng fa I nguyn khan hI m va
gIam su fhaf fhoaf do su quan Iy yu kem,
f n hI I, va su Iam dung cua nhung
nhom nguoI khng fhuc dIn uu fIn gay
nn
28
. Cung can phaI su dung kf hop cac
ky fhuaf dInh huong, bao gm fu dInh
huong, dInh huong dua frn h gIa dnh
va yu f dIa Iy.
Xuc ticn cac cicc /am c6ng c6ng. Nu
duo c hoa ch dInh du ng d n ca c chuong
frnh vIc Iam co fh gIup duy fr suc mua
cua cac h gIa dnh frong gIaI doan ngn
han va gIaI quyf nhung van d daI han
v su gIam suf cua nhu cau Iao dng fheo
fhoI vu nhu da fhay o mf s vung fhuc
IndnsIa. IndnsIa dang mo rng cac du
an paJat karya va cac chuong frnh moI
cung dang duoc xuc fIn o ThaI Ian; con
o PhIIIppIn cu ng co fruy n fh ng fng
cuong vIc Iam cng cng.
Inh huong co hIu qua phu fhuc
vao fIn Iuong. bao dam rng nhung
nguoI fhIu fhn nhaf se quyf dInh fham
gIa va fm hIu fhng fIn frong nhung khu
vuc ma nhu cau vIc Iam du voI muc Iuong
fhap Ia Ion nhaf, can phaI su dung fhI
fruong dIa phuong hoc nhung muc Iuong
fhap hon
29
. Chng han, o IndnsIa cac
chuong frnh vIc Iam cng cng dang duoc
frIn khaI df muc Iuong chuan Ia 7500
Rp |vao dau nm 1998), muc nay fhuong
cao hon mu c Iuong o fhI fruo ng dIa
phuong, dc bIf Ia o nhung fhI fruong Iao
dng fr fr. Trong nhung dIu kIn nay
nguy co Ion hon Ia cac chuong frnh uu
fIn cho cac h ngheo se bI gIam. CuI
cung, cung khng ro Ia frong nhung du
an vIc Iam cng cng cua cac nuoc ng
A, phu nu co duoc fIp can day du voI Iao
dng chan fay hay khng. Iu nay IaI
fuong phan voI cac du an cua nhIu nuoc
Nam A ma frong do fy I phu nu fham gIa
kha cao. Nhu ng m I Io nga I na y ca ng
khng dInh nhu cau can co mf h fhng
gIam saf va danh gIa foan dIn cung nhu
can fhuc hIn vIc danh gIa IIn fuc su fro
ca p ng n ha n va ca c mu c fIu dInh
huonngan hang
Cac chuong frnh vIc Iam cng cng
Iun co haI muc dch - chuyn gIao fhu
nhap va caI fhIn co so ha fang. ChII dau
nhung nm 1980, Han Quc cuI nhung
nm 1980 Ia nhung v du v cac chuong
frnh vIc Iam cng cng da duoc phep
ngung IaI khI cau gIam
30
. IndnsIa cung
co fIn su fra Iuong bng Iuong fhuc va
fIn mf frong nhung gIaI doan khung
hoang fI f va sau do IaI bo dI dan. KInh
nghIm ruf ra fu nhung chuong frnh nay
va nhIu chuong frnh khac da cho phep
hIu sau hon nhung van d fhIf k fhch
hop:
Cn J6i giua cac cbuong trnb n6ng
tb6n ca tbanb tbi. Ca haI IoaI chuong
frnh nay du co hIu qua nhung nu
ch fhIn v IoaI fhu haI fh se bo qua
da s nguoI ngheo va cung co fh Iam
fng su dI cu ra fhanh fhI hay Iam
gIam su faI dI cu v cac vung nng
fhn, do do Iam cham IaI nhung phan
ung co hIu qua fruoc cu sc.
Cn J6i giua cicc cbuycn giao ticn mt
ca san xut. Trong gIaI doan ngn han,
vIc gIao fIn mf co fh daf duoc muc
dch chu yu Ia fng cuong an nInh.
Nhung dan dan, cac chuong frnh co
fh se fro nn fap frung hon vao vIc
xay dung va duy fr cac co so ha fang.
Cn J6i ty /c nam nu trong s6 nguoi
Juoc buong pbuc /oi. Cac chuong frnh
nay phaI mo ra cho phu nu fham gIa
song can phaI co n Iuc dc bIf d
quang cao cac chuong frnh vIc Iam
cng cng, xem xef IaI cac fhu fuc ky
kf hop dng va gIam saf s Iuong vIc
Ia m da cung ca p cho ho . Ngoa I ra,
nhung dc dIm hoach dInh khac - v
du, fra Iuong fung phan fhay v fra
Iuong hang ngay, nho do phu nu co fh
vua fham gIa Iam vIc fheo nhom vua
frng nom con caI - co fh khuyn khch
nhIu phu nu fham gIa hon.
Tro c p cic c /a m cbo nbu ng nguo i
kb6ng pbai /a ngbco kb6ng /am giam
Juoc ngbco Joi. Cac chuong frnh fro
ca p vI c Ia m da nh cho nhu ng cng
nhan nha may bI sa fhaI fam fhoI hoc
nhung nguoI vua buoc vao Iuc Iuong
Iao dng, co frnh d cap frung hoc co
so ho c cao hon d co fh Iu a cho n
khng Iam nhung cng vIc chan fay
quen fhuc, dI nguoc IaI muc dch cua
cac chuong frnh fro cap vIc Iam va
khng Iam gIam ngheo doI.
Mf s ca nhan va h gIa dnh, nhaf
Ia nhung nguoI fan faf va nhung gIa dnh
khng co Iao dng fhanh nIn, se roI ra
khoI mang IuoI an foan cua nhung chuong
frnh vIc Iam cng cng. Trong gIaI doan
ngn han, cac knh cng dng vn co, bao
gm cac f chuc fn gIao hoc cac f chuc
phI chnh phu, co fh Ia ngun h fro ff
nhaf cho nhung nhom nguoI nay.
Pbuc /oi cc tbt ngbicp. Tru fruong
hop Han Quc, cac nuoc frong khu vuc du
khng co cac chuong frnh bao hIm fhaf
nghIp d gIup do nhung nguoI bI fhaf
nghIp fam fhoI. ay khng phaI Ia fhoI
dIm fhch hop d dua ra cac chuong frnh
fro cap fhaf nghIp duoI hnh fhuc bao
hIm o nhung nuoc bI fac dng boI khung
hoang: fro cap khng fh phaf ngay Iap
fu c, v ca c chuong frnh ba o hI m no I
chung doI hoI co nhung gIaI doan dong gop
fruoc fI fhIu va mf gIaI doan cho doI d
duoc nhan fro cap. Hon nua, vIc ap dung
fhu fhu frn Iuong, cac khoan dong gop
ca nhan hay ca haI se Iam fng chI ph Iao
dng |hay Iuong du phong) va sau do Iam
gIam cau |hoc cung) Iao dng. Nhung
nguoI moI fham gIa vao fhI fruong Iao
dng bI fhaf nghIp se khng du dIu kIn
d nhan fro cap. CuI cung, chuong frnh
nay se ch co IoI cho nhung nguoI n Iuong
cu a khu vu c nha nuo c. Nhu ng chuong
frnh nhu vay co fh duoc ap dung fro IaI
khI co cac dIu kIn kInh f n dInh hon,
nhung khI do can phaI chu y d xac dInh
nhung dc dIm ma co fh Iam gIam su
maf can dI cua fhI fruong Iao dng |xem
hp 5.5).
Trong gIaI doan ngn han, mf h
fhng fro cap fhaf nghIp co Ie se phu hop
hon. H fhng do nhm Iam gIam muc
ngheo doI cua nhung nguoI fhaf nghIp
bng cach cung cap, frong mf fhoI gIan
nhaf dInh, nhung khoan chuyn gIao fhu
nhap gIoI han duoI hnh fhuc fro cap fhuan
fuy o hoc gan muc ngheo kh. Chuong
frnh nay se co fac dng v phan phI ff
hon so voI mf du an bao hIm va cung se
co hIu qua fng dan, boI Ie muc fro cap
fhap se fhuc day nguoI fa som quay IaI
fhI fruong Iao dng va se co f fac dng
hon dI voI Iuong du phong. Truoc hf,
khoa n fro ca p na y pha I duo c ca p cho
nhung nguoI fhaf nghIp ma khng can
phaI dIu fra fhu nhap cua ho. Sau do,
dIm nay co fh duoc dIu chnh hoc b
sung bng cac khoan fro cap v gIao duc,
y f va gIa dnh dua frn kf qua dIu fra
fhu nhap. Tro cap h fro fhaf nghIp co
fh duoc phaf ngay khI duoc ap dung va
se f doI hoI phaI gIam saf hon Ia mf du
an bao hIm. Mc dau vay, con co mI quan
fam v uu fIn, dc bIf nu k foI ca
nhung nguoI Iao dng fhuc cac khu vuc
phI chnh fhuc va cac co cau dIu hanh
phI fap frung, bao gm ca vIc huy dng
cac f chuc phI chnh phu, cung se can duoc
xem xef.
Cac chuong frnh dao fao cung cung
cap h fro fhu nhap nhaf dInh frong gIaI
doan faI dInh huong ngh nghIp va dao
fao fay ngh, mc dau day khng phaI Ia
muc dch frung fam cua cac chuong frnh
nay. Song day Ia mf cach phan phI fhu
nhap kha fn kem ma chua chc da daf
hIu qua phan phI.
Ca i ca ch ca c chnh sa ch v th tr ng lao
ng
Sau nhung dof fy gIa hI doaI gIam
manh, van d v kha nng canh franh
frn fhI fruong quc f duong nhu da gay
franh caI. Song nhung bIn dng v fy gIa
nay da bI chI phI boI cac ngun vn va
nhaf dInh se dao nguoc duoc fnh fh mf
khI Iong fIn duoc phuc hI. Van d cn ban
hon Ia su fng nng suaf gn IIn voI frnh
d chuyn mn cua Iuc Iuong san xuaf.
co fh nang cao frnh d fay ngh, h
fhng gIao duc phaI mo rng hon cho gIao
duc frung hoc, song cac chnh sach v fhI
fruong Iao dng cung raf quan frong:
Kbuycn kbcb cac Jicb cu cicc /am tu
nbn Jc b6 sung kba nng cung ung
cicc /am con tbicu trong kbu cuc nba
nuo c. Ca c vn pho ng vI c Ia m cng
cng da mo rng nhanh chong fu con
s 53 vao nm 1997 In 113 vao nm
1998, va co k hoach In dn 162 vao
nm 1999. Iu nay dan dn nguy co
vaI fro cua cac dIch vu vIc Iam fu nhan
bI xoI mon. Nm 1997, cac dIch vu vIc
Iam fu nhan da sp xp vIc Iam cho
1,8 frIu cng nhan so voI 0,8 frIu vIc
Iam duoc cung cap boI cac vn phong
vIc Iam nha nuoc.
Tbn trong trong cicc Jua ra bay mo
r6ng cac cbuong trnb cc tbi truong /ao
J6ng tcb cuc. KInh nghIm quc f cho
fhay nhung chuong frnh nay f co hIu
qua frong vIc fao ra vIc Iam va dI
voI fIn Iuong sau nay. Mf s chuong
frnh co fh co hIu qua dI voI nhung
IoaI cng nhan dc bIf. Song, faf ca
cac chuong frnh can duoc gIam saf va
danh gIa nghIm khc, dng fhoI phaI
dap ung duoc yu cau v hIu qua.
Tbay J6i cai tro cua cbnb pbu trong
giao Juc ca Jao tao ngbc ngbicp. Khu
vuc fu nhan cung co fh cung cap dIch
vu dao fao chnh quy va faI chuc. Su
canh franh fng In gIua nhung don
vI dao fao dan dn chaf Iuong cao hon,
va chnh phu co fh bao dam vIc gIam
saf fhuong xuyn cung nhu fng kha
nng Iua chon cho nguoI fIu dung,
chng han, fhng qua hnh fhuc cap
phIu d mua dIch vu |NguoI duoc cap
phIu co fh dung no d frang fraI hoc
ph cho hoc ngh va co fh Iua chon
fruong fu hay fruong cng - N.).
Mf frong nhung van d gay nhIu
franh caI nhaf frn fhI fruong Iao dng Ia
vaI fro cua cng doan. Nguyn nhan Ia hau
hf cac nuoc ng A du co nhung chnh
sach gIoI han dI voI cac cng doan, va
chnh phu fham gIa dang k vao cac mI
quan h Iao dng chu - fho. Han Quc da
bI kIm ch dc bIf frong gIaI doan fIn
dan chu , va v va y da pha I ga nh chIu
nhung mI quan h Iao dng fI f hon.
KInh nghIm nay chua dung nhung baI
hoc cho cac nuoc khac frong khu vuc.
Mf fhu fhach quan frong dI voI
hau hf cac xa hI ng A Ia vIc fhIf
Iap mf khung fhIf ch va dIu chnh ma
co fh dam bao quyn fu do Iap doan fh,
va franh frao cac bng Ic ma co fh dan
d n phung ph ca c ngu n Iu c hay ca c
khun phep cung nhc. Khun kh nay
se phaI dem IaI mf vaI fro frung Iap hon
cho chnh phu - fao nn nhung Iuaf choI
co ban. No cung phaI fng cuong fam quan
fro ng cu a hoa f d ng cng doa n frong
nhung doanh nghIp ma o do hoaf dng
fap fh co kha nng gIup fng nng suaf
va se f doI hoI vIc fng Iuong dc quyn
31
.
Cng doa n co vaI fro nha f dInh frong
nhung hoan canh can co fhng fIn hoc
dI fhoaI o pham vI nganh hoc pham vI
quc gIa. VIc phaf frIn cac co cau dIu
chnh hIu qua dI voI cac quan h chu -
fho Ia raf phuc fap; boI vay, nguoI Iam cng
va nguoI su dung Iao dng phaI hop fac
voI nhau, fhuong Ia voI su h fro cua nha
nuoc, d Iap ra mf khun kh dIu chnh
mang fnh frung Iap va vung chc.
Ki m soa t tnh tra ng b p bnh cu a ca c h
gia nh trong da i ha n
KhI xay ra cuc khung hoang faI
chnh, nhung suy fhoaI nhaf fhoI frong
hoaf dng kInh f co fh Iam gIam muc
sng cua hau hf cac h gIa dnh. Thaf
nghIp, bnh faf va fuI gIa du gop phan
vao su ngheo kh o ca cac nuoc dang phaf
frIn va cac nuoc cng nghIp, va Iam fng
fhm muc ngheo kh cua nhung nguoI vn
da ngheo. Trong hau hf cac xa hI, dI
pho voI fnh frang bap bnh doI hoI su kf
ho p gIu a fI f kI m ca nhan, su h fro
khng chnh fhuc va cac nghIa vu cua
nguoI su dung Iao dng. Chnh phu se ra
fay khI nhung yu f nay khng du. Cac
h gIa dnh co fh fhay kho khn khI vay
muon d frang fraI su gIam suf fhu nhap
fam fhoI; su h fro cua cng dng se khng
co hIu qua khI co mf cu sc kInh f Ion;
ca c fhI fruo ng fu nhan da nh cho fha f
nghIp, bao hIm bnh faf va Iuong huu
cho nguo I gIa fhuo ng bI ha n ch ho c
khng co.
Cac nuoc ng A da dua vao h
fhng bao dam fhu nhap khng chnh fhuc
cho hau hf cac h gIa dnh dc bIf Ia
nhung h ngheo nhaf. Cac phan phI fu
nhan co fh gIup Iam gIam su baf bnh
dng bng vIc h fro nguoI gIa, Iam gIam
fac dng cua bnh faf, fan faf va fhaf
nghIp. Song qua frnh d fhI hoa va fam
quan frong ngay cang fng cua vIc Iam
chnh fhuc da Iam xoI mon cac co cau h
fro khng chnh fhuc. NgoaI ra, con co nhu
cau ngay cang fng v bao hIm xa hI
nhm gIaI quyf fnh frang bap bnh cua
cac h gIa dnh. an s Iao hoa nhanh
chong cung Iam gIam dI su h fro frn co
so gIa dnh. Nhung xu huong nay, cng
voI fhu nhap fng In, se dan dn mf vaI
fro Ion hon frong fuong IaI cua hnh fhuc
bao hIm chnh fhuc.
Xa hI ng A nn dI fheo m hnh
nao d can dI gIua vIc cung cap phuc IoI
va kha nng canh franh7 Nha nuoc phuc
IoI, duoc Iap nn o chau u, gIo day dang
bI de doa boI nhung khoan fro cap hao hIp
va muc fhu cao gn hn voI su fhIu fnh
canh franh, vIc Iam fng cham, nhung
bIn phap khuyn khch fao cng n vIc
Iam qua mo nhaf va fy I fhaf nghIp cao.
Trong nhung nn knh f chuyn dI o
chau u va Trung A, h fhng bao dam
phuc IoI fron doI dang o muc bao dng,
frong khI o Trung Quc, h fhng bao dam
phuc IoI cua cac cng nhan nha nuoc IaI
dang raf can caI cach kIp fhoI. O nhIu
nuoc dang phaf frIn o My IafInh va Nam
A, m hnh bao dam cng n vIc Iam cho
cng nhan frong bIn ch cung dang bI de
doa boI Ie cac quy dInh bao dam vIc Iam
duong nhu ch nhm bao v nhung cng
nhan frong bIn ch ma coI nhe bao hIm
Nh ng ba i ho c kinh nghi m qu c t v ba o hi m th t
nghi p: Ha n ch t i a s m t cn i cu a th tr ng
lao ng
Ca c chng trnh ba o hi m th t nghi p khng co hi u qua
trong vi c gia i quy t ca c v n th t nghi p c c u hay nh ng
cu s c l n v c u lao ng. Chu ng to ra phu h p hn trong
i u ki n th t nghi p theo chu ky ho c do b t ng gi a chu
va th ma ta o ra chia se ru i ro gi a ca c ca nhn v th i gian.
Tuy nhin, vi c ha n ch t i a s m t cn i cu a th tr ng la
r t quan tro ng:
C n gia m sa t ch t che ca c tiu chu n ngh nghi p - h
s cng tra ng, sa tha i ngoa i y mu n, s n sa ng la m vi c, ch p
nh n la m thm gi va s huy ng cu a khu v c, v.v...
C n ta o ra m t c c u i u ha nh nh m ngn ca n lo ng
ha o hi p mang ng c chnh tr trong vi c xa c nh ca c m c
phu c l i va xm pha m quy d pho ng trong th i ky n nh.
C n ha n ch th i ha n h ng l i (ch ng ha n, t i a la 6
tha ng) va sau o xem xe t thm ca c d a n h tr xa h i.
C n phn loa i ru i ro ca c khoa n o ng go p ba o hi m th t
nghi p theo khu v c kinh t , doanh nghi p ho c ca hai, t o
cho phe p o ng go p v i ca c ty l kha c nhau tuy theo ty l th t
nghi p tr c o .
Ngu n: Nhn vin Ngn ha ng th gi i.
H P 5.5
fhaf nghIp foan dIn, dng Iuc cua su
fng fruong vIc Iam khng chnh fhuc.
Cac nuoc o khu vuc ng A co co
hI d phaf frIn cac du an nhm franh
su so cung cua fhI fruong Iao dng, su baf
bnh dng va cac van d faI chnh IIn
quan voI mf s m hnh an nInh xa hI.
Ho cung co fh hoc fap fu hang Ioaf nhung
caI cach da dang dang duoc fIn hanh frn
foan fh gIoI. Nguyn fc chu yu Ia phaI
gIam fI da nhung fac dng xau v faI
chnh va fhI fruong Iao dng bng cach
gn dong gop voI fro cap. Phan Ion cac
khoan Iuong huu, nhung nguy co bnh faf
va fnh frang fhaf nghIp ngn han co fh
duoc gIaI quyf frong khun kh bao hIm
duoc nha nuoc uy fhac va cac chuong frnh
fIf kIm mang dc frung nay. Tuy nhIn,
vIc gn dong gop fruc fIp voI fro cap
khng phaI Iuc nao cung duoc mong mun
hay d fhuc hIn. V du, hau hf cac xa
hI du chon cach cap cho nhung nguoI
ngheo nhaf cac khoan fro cap vuof xa kha
nng dong gop cua ho. Vay Ia cac chuong
frnh bao hIm da hop nhaf yu f faI phan
phI fhu nhap. Cung co fh xem xef vIc
hanh dng frn pham vI xa hI d cung
cap nhung khoan huu fr quan frong cho
nhung nguoI vn dI ngheo, d khc phuc
nhung nguy co de doa suc khoe nghIm
frong va d cung cap h fro xa hI cho
nhung nguoI cung cuc.
Duy tr ca c dch vu kinh t - xa h i cho
ng i nghe o
Trong fhoI ky khung hoang, nguoI
ngheo phaI hung chIu nhIu nhaf, dc bIf
do nhung fn fhaf khng franh khoI v
gIao duc va y f frong fuong IaI, va dIu
nay se ngn can ho fham gIa vao qua frnh
phuc hI fuong IaI. Cac n Iuc nhm duy
fr suc mua se co ch, nhung nhung bIn
phap phu fro fap frung vao vIc duy fr
cac fruong hoc va dIch vu y f danh cho
nhu ng gIa dnh nghe o cu ng nhu cha f
Iuong cua nhung dIch vu nay Ia raf can
fhIf.
Giao Juc. Cac cng frnh nghIn
cu u cho fha y r ng nguo I nghe o duo c
huong IoI fu chI fIu cua chnh phu danh
cho gIao duc fIu hoc. Sau gIao duc fIu
hoc, muc d nay fuy fhuc vao su ph cap
cua h fhng gIao duc. O nhung nuoc co
fhu nhap fhap hoc frung bnh, chI fIu
cua chnh phu danh cho cac fruong fIu
hoc fhuong duoc phan phI fuong ung voI
fhu nhap. ChI fIu cua chnh phu danh
cho gIa o du c frung ho c va da I ho c co
khuynh huong duoc phan phI khng cng
bng va fham ch con khng cng bng
hon so voI fhu nhap, gIng nhu fruong hop
cua IndnsIa. Tuy nhIn, nhung fhay dI
f oI frong chI fIu danh cho cac fruong
fIu hoc - va cac fruong frung hoc o cac
nuoc gIau hon -chc chn se co IoI cho
nguoI ngheo. Hon nua, qua phan fch co
fh fhay rng vao cuI nhung nm 1980,
vIc cf gIam chI fIu danh cho gIao duc
da keo fheo su gIam suf nghIm frong s
Iuong hoc sInh dng ky vao cac fruong
frung hoc. Tuy nhIn, dng ky vao cac
fruong fIu hoc ro rang van con raf ph
bIn. o cuc khung hoang kInh f hIn
nay co ve nghIm frong hon cuc suy fhoaI
vao cuI nhung nm 1980, co nhIu kha
nng fre em cua cac nuoc frong khu vuc
se phaI bo hoc do muc hoc ph va chI ph
co hI cao. Cac kf qua dIu fra fap frung
da ch ra rng fnh frang nay da xay ra o
IndnsIa va PhIIIppIn. Cung vay, dI voI
mf s fre em, dc bIf con caI cua nhung
gIa dnh ngheo hon, Ian bo hoc nay co nguy
co se Ia vInh vIn. Nhung nhan f nay cho
fhay can phaI:
uy fr chI fIu fhu c da nh cho ca c
fruong fIu hoc, va fm cach duy fr ca
chI fIu danh cho nhung nguoI khng
n Iuong. Trong nhung gIaI doan dIu
chnh vua qua, o mf s nuoc, cf gIam
chI fIu danh cho nhung nguoI khng
n Iuong fheo chnh sach fhf chf fIn
f da Ia van d nhay cam nhaf, fIm
fang co fh dan dn phaI fra gIa v mf
chaf Iuong.
Tng ca c khoa n fro ca p uu fIn ca ng
gn IIn voI muc fhu nhap cang chf
che cang ff, d khuyn khch hoc sInh
fIp fuc fheo hoc frung hoc. Cac khoan
fro cap co fh duoc co cau nhu nhung
khoan hoc bng danh cho nguoI ngheo
- co fh su dung co ch cap Iang xa d
xac dInh muc d ngheo kh - duoc h
fro bo I nhu ng chuong frnh cho vay
rng raI hon nhm frang fraI hoc ph
cho nhung nguoI khng ngheo |xem hp
5.6).
Sau fhoI ky khung hoang, h fhng
gIao duc se dInh hnh Iuc Iuong Iao dng
va kha nng canh franh v kInh f cua
khu vuc frong fuong IaI. Nang cao chaf
Iuong va day manh vIc ph cap gIao duc
Ia yu f frung fam d frang bI cho nguoI
cng nhan nhung ky nng Iao dng frong
ca c nga nh cng nghI p va dIch vu vo I
nng suaf cao, va dao fao ho frong suf
qua frnh Iao dng.
Nhu da nu o frn, Han Quc Iam
raf ff vIc nay, mc du gan day nuoc nay
dang danh gIa IaI chIn Iuoc gIao duc cua
mnh voI muc fIu phaf frIn nhung ky
nng Iao dng IInh hoaf va sang fao hon.
Nhung van d gay ap Iuc frong khu vuc
co Ie Ia o ch khac, chng han, o su fho o
fuong dI voI gIao duc frung hoc co so o
Tha I Ian, vo I gIa o du c frung ho c ph
fhng va daI hoc o Trung Quc, hay o chaf
Iuo ng gIa o du c ke m o IndnsIa va
PhIIIppIn. Nhung van d nay ch Ia mf
phan cua van d uu fIn chI fIu cua chnh
phu. Truong hop Han Quc da chung mInh
rng gIao duc frung hoc va, dc bIf, gIao
duc daI hoc do fu nhan faI fro Ia chu yu.
V vay phaI co cac caI cach v chnh sach
va fh ch d nang cao chaf Iuong gIao
duc, bao ham ca cac ky nng ma se fhuc
day cac nuoc ng A buoc vao nn kInh
f cua frI fhuc frong fh ky foI.
CIao duc chaf Iuong cao doI hoI phaI
caI cach chuong frnh hoc o bac fIu hoc
va frung hoc d nhan manh vIc xay dung
dI ngu, fnh IInh hoaf va fnh fhch ung,
dua frn nn fang cac ky nng hoc van va
gIao fIp, cng voI cac ky nng phan fch
va fnh foan. dua nn kInh f nuoc nha
fIn In vao dau fh ky XXI, fhanh nIn o
cac nuoc ng A se phaI Iam chu raf nhIu
ngun fhng fIn foan cau va co kha nng
fap hop nhung frI fhuc nay d phan fch
va gIaI quyf nhung van d kInh f va xa
hI cua nuoc mnh. ThaI Ian va MaIaIsIa
dang fIn hanh caI cach h fhng gIao duc
d daf duoc nhung ky nng do, va Trung
Quc cung dang fIn In fheo huong nay.
Y tc. Cac phan fch fu IndnsIa va
MaIaIsIa ch ra rng chI fIu cua chnh
phu danh cho cac frung fam y f, dc bIf
nhung frung fam nho, fh co IoI cho nguoI
ngheo, song chI fIu cho cac bnh vIn IaI
khng duoc phan b mf cach bnh dng.
Co nhIu Io ngaI rng vIc gIa fhuc men
nhap khau fng In se dan dn fr hoan
hoc cf xen vIc su dung fhuc, bao gm
ca cac vc xIn va cac fhuc chua HI/AIS,
va rng vIc cac dIch vu y f fu nhan fng
gIa manh dang dan dn nhu cau Ion hon
dI voI cac dIch vu y f cng cng |xem hp
5.7). Iu nay cho fhay can phaI fhuc hIn
ba bIn phap sau:
uy fr chI fIu fhu c f cho ca c hoa f
dng y f va hang hoa cng cng co fac
dng ngoaI bIn cao, nhu cac vc xIn
pho ng b nh va kI m soa f mu I gay
bnh.
uy fr chI fIu da nh cho ca c frung
fam va cac fIu frung fam y f, dc bIf
danh cho nhung khoan chI khac ngoaI
Iuong.
Cap fro cap fam fhoI d mua cac fhuc
men fhIf yu frong gIaI doan chuyn
dI khI fy gIa maf can bng. Nhung fro
cap do chc se f dn duoc foI nguoI
ngheo, song chung van co fh dang Iam
xef frn gIac d bao v foan b ngun
nhan Iuc.
Ca c th ch , na n tham nhu ng va c
c u xa h i
TIng fm cua cac nuoc ng A co
mf m hnh cac fh ch hoaf dng kha
hIu qua va n dInh xa hI gIo day da bI
cuc khung hoang Iam fIu fan. Tu do da
nay sInh nhung van d quan frong sau:
Tac ng cua cuc khung hoang: Thang T 1998, cac
cu c tha o Iu n theo nho m tro ng tm va ca c cu c vi ng thm
tr ng ho c cho th y r ng nh ng tre em va nh ng tr ng ho c
nghe o ang pha i chu ta c ng cu a cu c khu ng hoa ng. Ng i
ta d oa n r ng chi tiu chnh phu da nh cho gia o du c gia m,
ho c ph tng ln trong khi thu nh p gia nh gia m i se d n n
ty l tre em nghe o ho c ti u ho c va trung ho c c s gia m su t.
c oa n ta c ng cu a cu c khu ng hoa ng kinh t i v i vi c
xin ho c th t kho , bi le y la m t cu c khu ng hoa ng v ti n
khoa ng h u xe t v ca b r ng va chi u su. Ca c ky thu t i u
tra kinh t a thu c nh ng k qua b ta c ng m c tng
i th p, co thm t 115.000-260.000 tre em trong tu i t 7-
12, va t 173.000-270.000 tre em trong tu i t 13-15 a bo
ho c do thu nh p tnh theo u ng i gia m 10%. Chnh phu
lnnxia a co nh ng c oa n v ta c ng l n hn nhi u -
co thm 890.000 tre em bo ho c ti u ho c va 640.000 tre em bo
ho c trung ho c c s trong vo ng ch co m t nm.
Nh ng con s na y co chnh xa c hay khng th cu ng v n
co n do s th ng nh t chung r ng ta c ng cu a cu c khu ng
hoa ng i v i tre em nghe o se r t su s c. M t b ng ch ng ro
rang la cuc khung hoang kinh t nho hn nhiu trong giai
oa n 1986-1987, khi chi tiu cu a chnh phu da nh cho gia o du c
gia m va khng co n l c c bi t na o giu p tre em ti p tu c i
ho c; ty l ng ky va o ca c tr ng trung ho c c s a gia m t
62% xu ng co n 52% va pha i g n m t th p ky sau m i khi
phu c la i c. Ro ra ng nguyn nhn n t nh ng gia nh
nghe o. Cu ng nh v y, chi tiu da nh cho nh ng ng i khng
n lng tnh theo ho c sinh a gia m ma nh t 23000 Rp (18USD)
xu ng co n 8000Rp (3USD).
Pha n ng. Nga y 20 tha ng Ba y chnh phu a pha t ng
m t chng trnh qu c gia nm nm nh m cung c p ho c b ng
gia o du c c ba n cho nh ng tre em nghe o va nh ng khoa n tr
c p l n cho ca c tr ng ho c phu c vu nh ng c ng ng dn c
nghe o. M t lin minh ca c b tr ng a c tha nh l p h
tr chng trnh na y. Ngn ha ng Th gi i ang t ch c ta i tr
a bin, bao g m Ngn ha ng Pha t tri n chu A (ADB), UNICEF
va ca c c quan song phng nh AusAID va H i ngh th ng
nh A - u (ASEM) h tr chng trnh na y. T ng chi ph
cu a chng trnh nm nm na y khoa ng 382 tri u USD v i o ng
go p cu a ADB la 86 tri u USD va Ngn ha ng Th gi i o ng go p
ph n co n la i.
17% nh ng ho c sinh nghe o nh t se nh n c m t khoa n
ho c b ng 240.000Rp(30USD) d i ang phi u pha t va o u
nm ho c. D nh khoa n ho c ph na y se giu p trang tra i ca c chi
Ba o v ngu n v n nhn l c da nh cho ng i nghe o trong khu ng hoa ng kinh t : Chi n dch tr la i tr ng ho c
cu a Innsia
H P 5.6
ph v ho c t p nh sa ch v , ng phu c, ti n i la i va ho c ph.
Trong toa n qu c co 2,6 tri u ho c sinh trung ho c c s (khoa ng
17% s ho c sinh ng ky ) se c h ng ho c b ng na y. 40%
s tr ng ti u ho c va trung ho c c s phu c vu ca c c ng ng
nghe o nh t se l n l t nh n c nh ng khoa n ta i tr tr gia 2
tri u Rp (250USD) va 4 tri u Rp (500USD). T ng s co 82.000
tr ng ti u ho c va trung ho c c s se nh n c khoa n na y
m i nm. Ca c tr ng na y co th s du ng khoa n ta i tr mua
du ng cu ho c t p va ca c thi t b gia ng da y kha c, ti n ha nh s a
ch a nho va giu p nh ng ho c sinh nghe o b ng ca ch mi n
nh ng khoa n l ph chnh th c va khng chnh th c.
N l c huy ng xa h i va ca c phng ti n thng tin a i
chu ng. M t chi n dch truy n hnh, pha t thanh va ba o ch a
c pha t ng trn toa n qu c a m ba o r ng ca c b c phu
huynh va mo i ng i dn u bi t v chng trnh na y, ng
th i nh n ma nh t m quan tro ng cu a vi c ti p tu c ho c va ta o
i u ki n s du ng minh ba ch ca c quy cu ng nh cho n ra
nh ng ng i c nh n ho c b ng.
u tin va cho n l a. Ca c khoa n ho c b ng va ta i tr se
c phn b d a trn i u tra v m c nghe o kh m i
qu n huy n. Do co s ha n ch v s li u kh i l ng, thng tin
na y c n c ph bi n a phng va v i s tham gia cu a
ca c t ch c phi chnh phu va ca c tha nh vin kha c cu a xa h i
dn s trong qua trnh cho n l a pha m vi a phng. Nh n
ng i c nh n ho c b ng se c l a cho n b i ca c uy ban
c p qu n, ph ng va tr ng ho c v i ca c tha nh vin la ca c phu
huynh, ca c t ch c phi chnh phu , a i di n cu a chnh phu va
ca c t ch c xa h i kha c.
Ba o a m ca c khoa n ta i tr na y se n tay nh ng ng i
c nh n. a m ba o ca c khoa n ho c b ng va ta i tr se n
tay nh ng ng i nh n a c l a cho n, chng trnh na y bao
g m co nh ng i m sau: (i) ca c khoa n na y se c chuy n tr c
ti p t ngn ha ng (a phng) n ho c sinh - tr ng ho c -
khng qua trung gian; (ii) chi n dch truy n thng a i chu ng
c p la ng xa se thng ba o cho ca c c ng ng dn c va phu
huynh ho c sinh v chng trnh va ca c thu tu c c n thi t; (iii) m t
c quan c l p se th c hi n vi c ki m tra ha ng quy ; (iv) ca c
tha nh vi cu a ca c t ch c phi chnh phu va xa h i se gia m sa t
chng trnh; (v) chnh phu , Ngn ha ng Th gi i va ADB se
a nh gia ta c ng cu a chng trnh i v i vi c ho c sinh ghi
tn va o tr ng ho c va vi c chuy n ti p thng qua ca c cu c
khao sat tp trung va s dung SUSENAS (Survey Economi
Nasional).
Pha I chng na n fham nhu ng va na n
be phaI da fran ngap frong cac co quan
nha nuo c Ia m cho ca c co quan na y
khng con hoaf dng hIu qua7
PhaI chng co mf su d vo fIm fang
khng franh khoI v mf xa hI, bao
gm ca bao Iuc sc fc va phe phaI dang
fng In cu ng nhu su pha hoa I ca c
chuan muc dao duc gIa dnh va xa hI7
Tbu c J y nbu ng tbc cbc co bic u
qua . Nan fham nhung va hoaf dng kem
hIu qua cua cac fh ch chnh Ia nguyn
nhan da n d n cu c khu ng hoa ng na y.
Tham nhung Ia mf dc dIm Iau doI o hau
hf cac nuoc ng A, song van d nay
ngay cang duoc du Iuan quan fam fruoc
nhung vu fham nhung quc f va nhung
xcngdan nI dnh dam fu Nhaf an cho
foI VIf Nam. Trong nhung fhap ky fng
fruong vuof bac, nan fham nhung da fn
faI song song voI nhung fh ch hoaf dng
fuong dI hIu qua, fu cac co quan quan
Iy kInh f vI m chu chf cho dn nganh
gIao duc. Ngay nay, hau hf nhung nha
quan saf du Io ngaI rng cac co quan nha
nuoc phan Ion khng co hIu qua va bI chI
phI boI IoI ch ca nhan hon Ia IoI ch cng
cng, dc bIf o IndnsIa. Kha nng phan
phI mf cach hIu qua cac ngun Iuc va
dIch vu cua cac co quan nay gn IIn voI
nhung mI Io ngaI Ion hon v chnh quyn.
IndnsIa v n n I fI ng v na n fham
nhung duoc fh ch hoa. ng chung v
su yu kem v mf fh ch fuy raI rac,
song no bao gm fu chaf Iuong fhap cua
gIao duc, dIch vu y f va cac dIch vu khac
cho dn nhung van d hf suc ph bIn v
f n hI I va ca quan dIm cho rng vIc
phan b cac ngun Iuc dIa phuong bI quyf
dInh boI quyn Iuc chnh frI hon Ia boI cac
nhu cau phaf frIn va xa hI. Tuy nhIn,
ng A da khng fh co duoc nhung fIn
b Ion v mf xa hI nu cac dIch vu cua
chnh phu -phan chu yu cua c gng nay
- hoan foan v dung. Cac khao saf vI m
chf che con f, song cung cho fhay mf
buc franh hn dn. Mf so sanh gIua cac
cng nhan fuoI fIu cng cng o Han Quc
va an da cho fhay uu fh ro rang cua
Han Quc
34
. Mf nghIn cuu gan day v
cac co quan dIa phuong o IndnsIa da ch
ra rng cac co quan nha nuoc o cap Iang
xa hoa f d ng kha hI u qua - m c da u chu ng
cung van fI f hon nhIu so voI nhung f
chuc xa hI fhuc su
35
.
CaI cach fh ch Ia phI fap frung
hoa va Ia mf qua frnh phuc fap va Iau
daI, fuy raf can, song khng phaI Ia fhan
duo c, d c bI f frong gIaI doa n khu ng
hoang khI ma vIc phan phI co hIu qua
fro nn cap bach mf cach khac fhuong.
Trn fhuc f, qua frnh phan quyn v dIa
phuong co fh Iam cho moI vIc fI f hon,
phan nao v cac dIa phuong noI chung co
nhung ngun Iuc ky fhuaf yu kem hon
36
.
Cac bng chung fu caI cach o My
IafInh va nhung noI khac da khng dInh
yu cau phaI frao cho cac cng dng dan
cu, nhung nguoI su dung cac dIch vu nay,
nhIu quyn Iua chon va fIng noI Ion
hon
37
. c bIf, mf cach fIp can da dang
Khu ng hoa ng va y t : C p v ph bi n
Chi ph Y t ang tng ln. Vi c ty gia h i oa i gia m ng
ngha v i chi ph y t tng ln, do vi c nh p kh u nhi u loa i
d c ph m, bao g m ca c loa i v cxin va thu c ng a thai.
Innxia, nh p kh u thu c men chi m t i 60% ho c hn s
d c ph m c du ng trong n c, v y ma gia thu c men a
tng ln g p 2 ho c 3 l n. S thay i na y trong gia ca tng
i se hoa n toa n khng th a o ng c c, do o o i ho i
pha i co nh ng i u chnh da i ha n trong vi c s du ng thu c
men.
Chi tiu cho tiu du ng t nhn ang gia m xu ng, c bi t
i v i s ng i b th t nghi p ang nga y ca ng tng. Nhi u gia
nh t con kha nng thanh toan nhng dch vu y t t o
c cung c p b i ca c c s dch vu t nhn ho c nha n c;
ca c c s na y th ng a p t ca c m c ph s du ng. i u na y r t
quan tro ng b i le , chi tiu t nhn chi m khoa ng 50% t ng chi
tiu v y t ca c n c ng A . y la b ng ch ng cho th y
nh ng ng i s du ng dch vu t nhn se chuy n sang ca c dch
vu c bao c p cu a nha n c, trong khi m t s ng i s du ng
ti m ta ng, c bi t nh ng ng i nghe o, co th se pha i chuy n
sang du ng nh ng dch vu ch t l ng th p hn, ho c th m ch
hoa n toa n khng s du ng t i nh ng dch vu y t n a.
Chi tiu y t cng c ng ang gia m su t. S c e p v ngn
sa ch co th la m gia m ca c khoa n chi bao c p cu a nha n c ma
nh o ng i nghe o co th c ba o v kho i nh ng nguy c
chi ph dch vu y t ang tng. i u na y, ho c se la m tng
thm kho khn ta i chnh ho c se la m gia m vi c s du ng ca c
dch vu y t . Thm va o o , nhu c u tng ln cu a i v i ca c
dch vu cng c ng cu a nh ng ng i v n tr c kia s du ng ca c
dch vu t nhn co th la m gia m ca c khoa n tr c p da nh cho
ng i nghe o cu a nha n c. V lu da i, c t gia m chi tiu cho
vi c v n ha nh va duy tr ca c dch vu na y cu ng se la m gia m
nng su t khu v c c s ha t ng cng c ng. Chi tiu cng
cng giam cung e doa nhng chng tnh y t cng cng
c u tin, nh chng trnh mi n dch i v i ca c b nh tre
em va pho ng ch ng lao. Kinh nghi m v a qua cu a Innxia
khi ti n ha nh i u chnh ta i chnh va o gi a nh ng nm 1980
a cho th y s nha y ca m cu a ca c chng trnh y t cng c ng
tr c vi c c t gia m chi tiu cng c ng.
H P 5.7
hoa dI voI vIc phan phI cac chuyn gIao
fhu nhap, IIn quan dn chnh phu, cac f
chuc xa hI va fn gIao, co fh gIup Iam
gIam nhung ruI ro do ch dua vao hoan
foan mf knh phan phI. Nhung han ch
dI voI vIc fhanh Iap cac f chuc o dIa
phuong cung can duoc do bo d khuyn
khch su fham gIa va canh franh. Iu nay
co fh duoc b sung bng cac bIn phap
nhm fhuc day su fham gIa fhuc su cua
cac cng dng dan cu frong qua frnh chon
Iua, f chuc, fhuc hIn va danh gIa cac du
a n. Ca c quy phu c Io I xa h I da duo c su du ng
raf nhIu o khu vua My IafInh va khu
vuc Nam Xahara chau PhI d dI pho voI
vIc dIu chnh. Ngay cang nhIu bng
chung cho fhay cac quy nay hoaf dng ff
nhaf khI cac cng dng dIa phuong fhuc
su fham gIa
38
. CuI cung, ngun fhng fIn
dc Iap va ph bIn, bao gm ca vIc gIam
saf cua cac f chuc xa hI, Ia mf dng Iuc
fIm fang raf quan frong d nang cao y
fhuc frach nhIm.
6i pbo coi m6t co cu xa b6i Jang
xu6ng cp. Co nhIu cach khac nhau d
dI pho voI ap Iuc fng fhm dI voI cac
quan h xa hI frong pham vI gIa dnh va
cng dng o nhung xa hI khac nhau |xem
hp 5.8). Con qua som d danh gIa nhung
hau qua cua cac fhay dI v mf xa hI,
nhung cung co nhung hau qua fn faI
song song frong nhung cng dng chIu
hau qua cua cuc khung hoang kInh f
khac. Suy fhoaI kInh f da gop phan Iam
fng bao Iuc o fhanh fhI faI cac nuoc My
IafInh vao nhung nm 1980. Mc du phan
Ion cac nuoc frong khu vuc da phuc hI
kInh f vao nhung nm 1990, bao Iuc van
con raf ph bIn, dan dn nhung caI gIa
phaI fra v mf kInh f - xa hI Ian rng.
Cac nghIn cuu o cac cng dng dan cu
ngheo kh o cuado, Hunggary, mbIa,
va PhIIIppIn da cho fhay
39
.
Iao d ng cu a fre em va phu nu gIa
fng.
Ca c a p Iu c d I vo I phu nu va con ga I
Ion cua ho gIa fng - cac ba me phaI Iam
vIc nhIu hon, vay Ia cac c chI phaI
fhay me frng nom cac em.
VI c fhay fh ca c dIch vu cng c ng
bng cac dIch vu fu nhan fng In - bao
gm ca cac dIch vu y f va gIao duc.
a o Iu c duo ng ph fng In, d c bI f
frong s cac em fraI vI fhanh nIn.
a o Iu c gIa dnh fng In, d c bI f
frong nhung gIa dnh bI gIam vIc Iam
hoc fhu nhap.
NghIn cuu da ch ra cac fac dng
raf khac nhau dI voI hoaf dng khng
chnh fhuc cua cng dng. Ap Iuc vua phaI
co fh dan dn su gIup do Ian nhau duoc
d cao - vIc su dung nhIu hon ngun vn
xa hI - frong khI nhung ap Iuc manh se
co kha nng Iam d vo cac co cau dI pho
voI khung hoang dua frn co so cng dng.
Nhung caI gIa df phaI fra nay cang
nhan manh fam quan frong cua vIc phuc
hI mI fruong kInh f o dIa phuong va
quc gIa, raf quan frong d fhuc hIn chuc
nng xa hI. Cac bIn phap cu fh co fh
bao gm:
Xa c dInh nhu ng nho m dan cu d bI
fac dng va fap frung hanh dng d dap
ung cac nhu cau cua ho. Chng han,
cac ap Iuc fng In dI voI phu nu co
fh duoc gIaI quyf bng cach gIam yu
cau v gIo gIac dI voI ho, nhu caI fhIn
vIc cung cap nuoc hoc cac dIch vu
chm soc fre em.
H fro cac qua frnh fham gIa do chnh
phu, cac f chuc phI chnh phu hoc cac
f chuc fn gIao Iam frung gIan - vua
d df ra nhung uu fIn cho dIa phuong
vu a d h fro ca c ma ng Iuo I khng
chnh fhuc.
H fro hoaf dng caI f d fIp can voI
nhu ng nho m dan cu bI nguy co Io n.
Chng han, hoaf dng phI hop cua cac
f chuc xa hI fhuong Ia cach duy nhaf
d dn voI nhung fre em bI boc If Iao
dng. O raxIn, cac nhom cng fac xa
hI o dIa phuong da su dung kIch, am
nhac va nhung IoaI hnh fham gIa cng
dng khac d dn voI nhung fre em Iang
fhang, keo chung ra khoI nhung bng
nhom fI pham d fham gIa vao nhung
hoaf dng san xuaf co ch cho xa hI.
Tng c ng gia m sa t, ch n oa n va thng
tin cng c ng
anh gIa cac hoaf dng cng cng
se dem IaI nhung fhng fIn d su dung vao
vIc faI fhIf cac chuong frnh dang duoc
fhuc hIn. Thng fIn cng cng se phuc
vu cho cng fa c kI m fra d I vo I vI c
chuyn gIao va phuc vu cho su franh Iuan
co fhng fIn cng cng v cac dIn bIn,
fac dng cua cac chuong frnh va cac mI
quan h Iua chon danh dI. Cac cbuong
trnb giam sat pbuc /oi xa b6i toan Jicn
ncn su Jung b6n bop nbicu pbuong ticn.
Tbuc bicn kbao sat Jinb ky Jicu kicn
s6ng ca kba nng bi tac J6ng v cac mf
fIn Iuong, fhaf nghIp, gIa ca fuong
dI, gIa ca Iuong fhuc, hau qua cua han
ha n, ca c ch s xa h I va mu c dInh
duong. O nhIu nuoc ng A, nhung
fhng fIn ngn han nhu vay khng day
du . PhIIIppIn co h fh ng SocIaI
Weafher SfafIon chu y u du a frn
nhung danh gIa chu quan. IndnsIa
gan day da huy bo vIc khao saf hang
quy v Iuc Iuong Iao dng do co f bIn
d I fheo mu a. Tha I Ian va n co n h
fhng khao saf Iao dng hang quy, con
khao saf Iao dng cua Han Quc hIn
nay duoc fIn hanh hang fhang.
Tbuc bicn Janb gia b6 sung v h gIa
dnh va cac dIu kIn sng su dung cac
ky fhuaf fham gIa, ma dIu nay se gIup
Iam nang cao hIu bIf v cac chIn Iuoc
dI pho voI khung hoang. Nhung danh
gIa nay phaI fao nn mf phan mI IIn
h hIn co gIua cac gIa fhuyf va s IIu
va co kha nng gay anh huong dI voI
vIc Iap cac cau hoI khao saf.
8u Jung cac Ju /icu bicn co d kf
hop cac xu fh kInh f ph bIn voI co
cau fhu nhap va chI fIu, dng fhoI phan
fch nhung phan ung fruoc day cua cac
h gIa dnh dI voI nhung fhay dI cua
nhung fhng s cu fh, chng han, d
co dan v gIa ca cua hoc ph. O hau hf
cac nuoc, cac du IIu hIn co bao gm
ca kf qua khao saf v fhu nhap va fIu
dung.
H u h t ng i dn u nh n th y cu c khu ng hoa ng
ang la m xo i mo n nh ng gia tr xa h i - lo ng tin, s tng tr l n
nhau cu ng nh ca c ma ng l i h tr . M c d u v y, m t s
c ng ng dn c, s g n k t xa h i, trn th c t , co th c
cu ng c khi nh ng c ng ng dn nghe o tm c gia i pha p
t i u nh m tha o d nh ng kho khn cu a ho . Ch ng ha n,
Davao, trn a o Mindanao Philippin, c ng ng dn c
y a l p quy ti t ki m trang tra i chi ph cu a ca c l h i va
mt chng trnh t nh hng (ronda) cung a c phat
tri n i pho v i tnh tra ng t i pha m gia tng.
Xung t. t t ca ca c n c, ca c t ch c phi chnh phu a
xa c nh n xung t gia tng trong pha m vi gia nh, c ng ng
va toa n b xa h i. A p l c tng ln a d n n xung t n i b
gia tng, va nh ng ke cho vay n ng la i Bangkok a s du ng
ca vu l c i v i nh ng khng tra c n . Ca c t ch c phi
chnh phu cu ng a ba y to m i lo nga i v kha nng co ba o loa n
xa h i, m t m i lo nga i a b c l Innxia, ni ma na n ba o
l c s c t c r t ph bi n, k ca hi p dm, ch ng la i c ng ng
ng i Hoa y...
Tnh d b t n thng va tnh tra ng b t an. Teparak,
m t khu chu t Khon Kaen, vu ng ng b c Tha i Lan, m t
nho m nghin c u a xa c nh n m t s v lo ng tin trong c ng
ng sa u tha ng qua. Ca nh tranh khi tm vi c tng ln ng
S xo i mo n ngu n v n xa h i
H P 5.8
ngha v i vi c nh ng ng i ha ng xo m m t th i t ng h p ta c v i
nhau, gi y la i ca nh tranh v i nhau. V y la tr m c p, ba o l c
va nh ng t na n kha c a tng ln. M t s tre em a b b me
chu ng bu c pha i thi ho c nha trng nha v gi y ho u
phai lam vic ngoai, trong khi nan trm cp gia tng rt
nhanh.
C l p. T t ca ca c nho m i u tra u pha n a nh m t ca m
gia c chung v s b t n va c l p. Nhi u ng i no i r ng, cho
du ng i nghe o t ng c h ng l i t phu c l i xa h i c ca i
thi n, ho v n ca m th y b ng ngoa i l va cha nh n c
ph n chnh a ng cu a mnh trong s tng tr ng kinh t . Nhi u
ng i a l i cho ng i gia u v cu c khu ng hoa ng hi n nay
va khng hi u n i ta i sao ng i nghe o la i pha i chu ga nh n ng
na y. Teparak, m t ng i ng u c ng ng dn c y
a no i thm: Cu c khu ng hoa ng a xa y ra qua nhanh khi n
chu ng ti qua b i r i, kinh hoa ng va bi quan. Chu ng ti a b
loa i ra ma khng nh n c l i gia i thch na o ca .
Ngun: Robb, Caroline (1998), Nhng hu qua xa hi cua
cu c khu ng hoa ng ng A : Suy ngh cu a nh ng c ng ng
dn c nghe o. Ta i li u chu n b cho cu c h i tha o v cu c
khu ng hoa ng ng A , tha ng Ba y 1998, IDS, a i ho c Sussex,
Anh.
Ngn ha ng Th gi i ang giu p ca c chnh phu khi phu c s
tng trng giai quyt nhng hu qua xa hi cua cuc
khu ng hoa ng; ba o v nh ng chi tiu cng c ng u tin cho
ng i nghe o; tng c ng ch t l ng cu a ca c dch vu xa h i;
ca i ti n vi c t ch c va ta i tr cu a ca c quy xa h i; cu ng c ca c
h th ng an toa n xa h i da nh cho ng i th t nghi p va ng i
cao tu i; gia i quy t nh ng v n th ch c t lo i. Nh ng hoa t
ng cu a Ngn ha ng Th gi i g m co :
Tha i Lan, m t khoa n vay tr gia 300 tri u USD cho m t
d a n u t xa h i se ta i tr ta o vi c la m cho ng i nghe o
va ng i th t nghi p thng qua ca c chng trnh tng c ng
lao ng hi n co cu a chnh phu ; m r ng a o ta o cho ng i
th t nghi p; h tr ca c d a n ba o hi m y t da nh cho ng i co
thu nh p th p, ca c d a n c ng ng quy m nho va ca c d a n
chnh phu cp ln hn; thit lp mt h thng giam sat
a nh gia ta c ng cu a cu c khu ng hoa ng va cu a hoa t ng
cng c ng i v i ng i nghe o. D tnh khoa n vay na y se ta o
ra khoa ng 1 tri u tha ng vi c la m va m t kh i l ng a o ta o
tng ng. Ngoa i ra, m t ba n nh v nh ng vu ng nghe o
o i trong ca n c se c ve d a trn ca c s li u th ng k a
co va m t a nh gia tham gia co h th ng trn pha m vi toa n
qu c, y se la m t u va o quan tro ng quy t nh chnh
sa ch v ca c c c u ba o a m an toa n.
Innxia, Ngn ha ng Th gi i a c c u la i m t s a n
ang co ta i nh h ng ti t ki m nh m h tr v thu nh p va
a p ng nh ng nhu c u thi t y u (khoa ng 320 tri u USD). M t
khoa n vay i u chnh c c u (SAL) tr gia 1 ty USD se bao
g m 1 ph n h tr ng i nghe o qua ca c chng trnh vi c
lam cng cng m rng s dung nhiu lao ng; cac hoat
ng a m ba o cung c p lin tu c nh ng ha ng hoa thi t y u
v i gia ca tng khng nhi u; ca c sa ng ki n duy tr ca c dch
vu y t va gia o du c c ba n co ch t l ng. c bi t, a m ba o
ty l tre em n tr ng ho c trong 9 nm u tin lun m c
cao, chnh phu se c p ca c quy ho c b ng cho 2,6 tri u ho c sinh
trung ho c c s kho khn nh t. M t d a n gia m nghe o tr gia
275 triu USD cho cac vung nng thn (D an phat trin
Kecamatan) a c thng qua va m t d a n tng t cu ng
ang c chu n b giu p nh ng ng i nghe o tha nh
th. h tr ca i ca ch, ca c cu c tha o lu n ang c ti n ha nh
nh m xem xe t m t khoa n vay i u chnh nng nghi p.
Ngn ha ng Th gi i cu ng a tng c ng hoa t ng tham gia
va phn tch v v n nghe o o i h tr hai hoa t ng na y
va se giu p ta i tr b c ti p theo cu a cu c kha o sa t v i s ng
gia nh Innxia (IFLS). i u na y se cho phe p gia m sa t
i u ki n s ng cu a nh ng h gia nh i n hnh a c kha o
sa t va o nm 1993 va 1997, qua o giu p a nh gia ca c chi n
l c i pho v i khu ng hoa ng c p gia nh.
Ha n qu c, khoa n ti n tr gia 2 ty USD ma SAL a thng
qua va o tha ng Ba 1998 bao g m m t chng trnh quan tro ng
v th tr ng lao ng va h th ng a m ba o an toa n xa h i.
Chng trnh nay s dung nhng bin phap tng cng
tnh linh hoa t cu a th tr ng lao ng trong khi m r ng pha m
vi ba o hi m th t nghi p cho cng nhn nh ng x nghi p quy
m nho ; ca i ti n vi c gia m sa t nghe o o i va ba o a m nh ng chi
H P 5.9
Ca c n l c giu p ng i nghe o cu a Ngn ha ng Th gi i
tiu cu a chnh phu lin quan n ng i nghe o; va ca i ca ch h
th ng hu tr. M t cu c h i ngh ho p va o tha ng Ba y 1998 a
tp trung thao lun nhng bai hoc v kinh nghim quc t
trong ca c chnh sa ch v th tr ng lao ng. M t h i ngh kha c
se t p trung va o ca c chnh sa ch u t quy hu tr. M t SAL
th hai tr gia 2 ty USD se giu p thu c y nh ng ca i ca ch na y va
b t u gia i quy t th ng v n lin quan n dch vu y t va
bao c p y t
Philippin, ba khoa n vay m i (tr gia 79 tri u USD) a c
thng qua tha ng Ba 1998 tng c ng thu nh p cu a ng i
nghe o va cung c p cho ho nh ng dch vu c ba n. Hai khoa n
vay kha c v i t ng tr gia 130 tri u USD d tnh se c thng
qua n a cu i nm 1998; nh ng d a n na y ta i tr cho pha t tri n
c s ha t ng va se tng c ng ca c c h i vi c la m cu ng nh
kha nng s du ng ca c dch vu c ba n i v i nh ng n v
ha nh chnh tng i nghe o cu a nha n c. Ngn ha ng Th
gi i a ti n ha nh m t t a nh gia xa h i kh n trng xem
xe t ta c ng cu a cu c khu ng hoa ng, t o tm hi u ca c chi n
l c i pho v i khu ng hoa ng. i u tra v o i nghe o trong nm
ta i chnh 1999 se d a trn k t qua cu a cu c i u tra v thu
nh p va chi tiu nm 1999 (FLES - c ti n ha nh ba nm m t
l n) va se go p ph n va o vi c th c hi n s m cu c i u tra v
nghe o o i ha ng nm. i u na y se cung c p m t phn tch b
ch v ta c ng ng n ha n cu a cu c khu ng hoa ng, a nh gia
hi u qua cu a ca c chnh sa ch gia m o i nghe o cu a chnh phu va
a ra nh h ng chnh sa ch cho tng lai.
Malaixia. m t khoa n vay tr gia 300 tri u USD da nh cho
khu v c kinh t va xa h i c duy t va o tha ng sa u 1998 se h
tr vi c gia m th ng d ta i khoa t 2,5% xu ng co n 0,5% GDP
b ng ca ch tng c ng chi tiu chnh phu da nh cho ca c khu
v c xa h i. Khoa n vay na y nh m ba o a m chi tiu ngn sa ch
da nh cho gia o du c, y t , c s ha t ng nng thn, va tng
c ng ca c khoa n chi cho ca c chng trnh ba o a m an toa n xa
h i nh m h tr tr c ti p cho ng i nghe o (b sung ch va
lng th c mi n ph) va vi c phn ph i thu nh p thng qua
nh ng khoa n ta i tr nho . Nh ng v n da i ha n hn v vi c
ba o a m u ca c ma ng l i an toa n chnh th c va c c u chnh
phu cu a Quy ti t ki m cu a cng nhn se c gia i quy t thng
qua m t khoa n Vay h tr ky thu t va hoa t ng cu a khu v c
kinh t va xa hi. Ngoai ra. mt CEM cung ang sp hoan
tha nh - ca i u tin la t nm 1993. No bao g m a nh gia t ng
quan v tnh tra ng nghe o kh va h th ng ba o a m an toa n xa
h i Malaixia, phn tch xem ng i nghe o b ta c ng nh th
na o b i suy thoa i va g i y gia i pha p gia m b t ta c ng cu a
cu c khu ng hoa ng i v i ng i nghe o.
Trung Qu c, cng vi c ang ti n ha nh i u chnh th
tr ng lao ng t p trung va o ca c chnh sa ch c n thi t gia i
quy t v n th t nghi p. Trong khi v n na y ang tr nn
h t s c nh c nh i do ca i ca ch c tng c ng trong khu v c
doanh nghi p nha n c, s suy gia m cu a t ng c u - se tr nn
t i t hn do ta c ng cu a cu c khu ng hoa ng khu v c - cu ng
se co a nh h ng. M t cu c h i tha o se ba n v hi u qua cu a
ca c chnh sa ch th tr ng lao ng chu ng va thu ng trong
vi c gia i quy t ca c v n vi c la m.
Giam sat ca Janb gia boat J6ng
c6ng c6ng Ia nhung muc fIu ngn han
raf quan frong d bao dam rng nhung
hIu qua du fnh se dn voI nhung nhom
duoc uu fIn va d faI fhIf cac chuong
frnh. Trong gIaI doan frung han dn daI
han, vIc gIam saf va danh gIa nay se gIup
dua cac khu vuc va cac nhom dan ngheo
hoa nhap vao qua frnh phaf frIn. Taf ca
cac chuong frnh du co fh fhu IoI fu vIc
gIam saf kf hop gIua dInh Iuong va fham
gIa. CIam saf fham gIa dc bIf huu ch
frong vIc Iam fng fnh hIu qua nho
fng cuong su fham gIa cua ca cng dng
va Iam fng fnh hIu qua fhng qua xem
xef ky Iuong vIc su dung va phan phI
cac khoan fro cap. Thng fIn cng cng
cung gIup nang cao y fhuc frach nhIm.
I voI nhung chuong frnh quan frong,
dc bIf nhung chuong frnh chua chc
chn v hIu qua fac dng, vIc danh gIa
cau fruc su dung cac h gIa dnh fham gIa
va cac mau hnh quan Iy cung raf quan
fro ng d f I da hoa Io I ch cu a nhu ng
ngun faI nguyn khan hIm. Chng han,
vIc danh gIa co cau co kha nng gIaI quyf
van d hIu qua uu fIn cua cac chuong
frnh cng cng, cung cap nhung khoan
fro cap moI cho gIao duc va hIu qua cua
vIc uu fIn fheo khu vuc dIa Iy nhm Iam
gIam doI ngheo.
Chu thch
1. Pha n na y do Ahuja va nhu ng
nguoI khac ruf ra |1997).
2. Ngan ha ng Th gIo I |1993a),
IrdsaII va Sabof |1993); TeranIshI o AokI,
va nhung nguoI khac |1996).
3. Ngan hang Th gIoI |1995), ao
cao phaf frIn fh gIoI; Ngan hang Th
gIoI |1996a), 8u tbam gia cua c6ng nbn
trong su tng truong 6ng A.
4. Xem KIm va TopeI |1995).
5. Xem RanIs |1995).
6. Sau khI kIm soaf duoc fhu nhap
va cac yu f khac |mc du o IndnxIa
dIu nay fhuong phan anh phan nao su
fng fruong fhu nhap nhanh va su phan
ung cham dI voI fy I fu vong. Xem IIImer
va PrIfcheff |1997): IndnxIa van Ia mf
nuoc ngoaI I |co fy I fu vong cua fre em
cao) sau khI kIm soaf duoc fhu nhap;
PhIIIppIn va Ha n Qu c Ia nhu ng nuo c
ngoaI I fIu cuc sau khI kIm soaf duoc
fhu nhap va nhung yu f khac, gm ca
gIao duc cho phu nu va su baf bnh dng.
7. VInod va nhu ng nguo I kha c
|1997). Co pbai pbcp mau nbicm cua moi
nguoi: 8u tro /ai cua Joi ngbco ca bt bnb
Jng o 6ng A.
8. JaIan va RavaIIIon |1998), Spa-
fIaI Poverfy Trap7.
9. Nhung so sanh nay cung khng
fnh dn nhung van d nhu nhung muc
d fuong duong va nhung cach bIf frong
gIa sInh hoaf cua khu vuc. NgoaI ra, cuc
fhao Iuan con xef foI h s CInI ca v mf
phan phI fhu chI. Nhn chung, do phan
phI fhu nhap fhuong fhIu cng bng hon
Ia phan phI chI, nhung so sanh nay ch
co gIa frI v frI s cua cung mf khaI nIm
|v du, fheo fhoI gIan). Tuong fu nhu vay.
chung fa cung fnh dn nhung su phan
phI frong mI h gIa dnh va dau nguoI,
ma mf Ian nua IaI hoan foan khng fuong
ung. Nhung con s nay ch nu ra nhung
xu fh.
10. Su phan fch fIn d cho cuc
dIu fra nm 1997 da fng fu 45,1 nm
Campuchia, mt nghin cu ang c tin hanh
xem xet tac ng cua cuc khung hoang khu vc i vi
Campuchia va C ng hoa dn chu nhn dn La o, trong o co
ca m t phn tch v a nh h ng xa h i, c bi t thng qua ca c
a nh gia nhanh v xa h i.
M t sa ng ki n trong toa n khu v c se c ti n ha nh
phn tch ca c v n v chnh sa ch hu tr va qua n ly . Tha ng
M i m t 1998, co m t cu c h i tha o cu a ca c n c trong khu
v c xem xe t nh ng v n chung va l p ra chng trnh
ngh s cho th i gian t i. Ti p theo o se la m t cu c h i tha o
va o mu a xun nm 1999 v i u ha nh ca c quy hu tr ng
A.
Ngu n: Ta i li u cu a Ngn ha ng Th gi i.
1994 foI 49,6 nm 1997 fheo h s CInI
dI voI fhu nhap fheo h gIa dnh. Nhung
s fuyf dI khng d so sanh voI nhung
du II u dua ra frong ba ng 5.4; day Ia
nhung h s CInI v chI fIu fheo dau
nguoI, nhung nhung xu fh va fam quan
frong cua fhay dI du gan nhu nhau.
11. Khng fh xem xef nhung su gIa
fng baf bnh dng ma bo qua su doI ngheo
daI dng frong mf muc fhu nhap bnh
quan da an dInh. Qua frnh can dI fhu
nhap frung bnh fu mf khoan chuyn
khoa n fu m f ca nhan n m frn mu c
ngheo se Iam fng su baf bnh dng chu
khng anh huong foI fnh frang ngheo.
12. CaIenson |1992).
13. Ngan hang Th gIoI |1996a). 8u
tbam gia cu a c6ng nbn ca o su tng
truong 6ng A.
14. ua frn cac ban dIu fra cua
Tram du bao bIn chuyn xa hI cua IIII-
pIno danh gIa v fnh frang doI ngheo.
15. Robb, CaroIIne M. Nhung anh
huong xa hI cua cuc khung hoang ng
A: Nhung su danh gIa v cac cng dng
ngheo. aI phaf bIu cho hI fhao v cuc
khung hoang ng A, IS, Truong daI hoc
Sussex, Anh, fhang Sau 1998.
16. Xem Ngan hang Th gIoI |1990).
Bao cao pbat tricn tbc gioi 1000.
17. Su du doan cua RavaIIIon va
Chen |1998). Phuong phap nay doI hoI
phaI cap nhaf du IIu cua h gIa dnh cho
nm 1995 bng cach su dung muc fng
fruong fhuc f hoc uoc fnh frong fIu
dung bnh quan hoc fhu nhap bnh quan
dau nguoI, song gIa su khng co su fhay
dI v phan phI k fu cuc dIu fra gan
day nhaf. o Ia cac cuc dIu fra gan day
nhu: IndnxIa |1996), MaIaIsIa |1995),
PhIIIppIn |1994), va ThaI Ian |1992). TIp
fheo Ia mf Ioaf cac du foan v su phan
phI fng fh duoc frIn khaI bng cach
gIa du rng nhung gIa frI fhay fh cho
fng fruong frong muc fIu dung hoc fhu
nhap frung bnh va muc d baf bnh dng.
!oc fnh su fhay dI baf bnh dng fheo
nhung chuyn dI frong fham s phan
phI Iorens daf duoc su fhay dI phan
frm nao do frong fham s CInI.
18. KIch ban nay duoc enu IdanI
xay dung nhu mf phan cua cng vIc
dang duo c fhu c hI n v do I nghe o o
IndnxIa. Nguong doI ngheo dung frong
kIch ban nay khac hoan foan voI nguong
ngheo frn fh gIoI voI 1!S/ngay fheo
fhoI gIa nm 1985. hIu chI fIf hon.
xem Nguo I nghe o frong cu c khu ng
hoang o IndnxIa, MImeo, Ngan hang
Th gIoI, 1998.
19. NguoI ngheo frong cuc khung
hoa ng IndnxIa, Ngan ha ng Th gIo I,
fhang Tam 1998.
20. Xem Ngan hang Th gIoI |1990),
ao cao phaf frIn fh gIoI 1990, chuong
7.
21. Xem SareI: Thuc f cho fhay
hIu qua dau fu fng o IndnxIa frong
may fhap ky qua.
22. Cng frnh nghIn cuu v My
pha f hI n fha y na n fha f nghI p da
phuong haI khng du foI nguoI ngheo
|IInder va Iank). Nhu ng a nh huo ng
fuong fu co fh gIaI fhch su gIa fng baf
bnh dng co IIn quan foI suy fhoaI kInh
f o My IafInh.
23. Iejer va Cuerrero |1991):
IerreIra va IIfchfIeId |1997).
24. ao ankIng vIfh fhe Poor Nef-
vork NevsIeffer, s 11, fhang Sau 1998,
frang 1-8. Nn fang cho su hop fac phaf
frIn, rIsbane.
25. Xem Wood, PIssarIdes va Tan va
nhung baI frong fap sach cua WR.
26. Xem ao cao ph chuan v du
an gIam doI ngheo o Tay Nam |fhang Nm
1995) va u an gIam doI ngheo o vung nuI
QInba |fhang Nm 1997).
27. Iu nay do muc fIu fhu gao
frn da u nguo I khng fhay d I nhI u
frong cac muc chI fIu |15% dan s ngheo
nhaf fIu fhu khI Iuong 13% gao). V fh
phan gao bao cap do danh cho nguoI ngheo
|va su ro r sang nhung nguoI khng phaI
ngheo) khng khac voI phan chuyn fhanh
fIn mf.
28. Trong chuong frnh nhm vao
nguoI n ngheo da danh 6-7 rupI d
chuyn 1 rupI cho mf h gIa dnh ngheo.
RadhakrIshna va Subbarao |1997).
29. Xem RavaIIIon |1998), AppraIs-
Ing Workfare Progams.
30. Xem Subbarao, va nhung fac gIa
khac, 1997.
31. PencaveI |1995) va Ngan hang
Th gIoI |1996a), 8u tbam gia cua c6ng
nbn cao su tng truong 6ng A.
32. Ngan hang Th gIoI |1996a); 8u
tbam gia cu a c6ng nbn ca o su tng
truong 6ng A.
33. Xem Ngan hang Th gIoI |1993).
/nJ6ncxia, Cbi ticu c6ng c6ng, gia ca ca
nguoi ngbco.
34. Roberf Wade, 1994. Iu hanh
co so ha fang: Nhung van d f chuc frong
va n ha nh va ba o duo ng ca c knh fuo I
fIu, Ngan hang Th gIoI.
35. Ca c cng vI c ban da u frong
nghIn cuu fh ch frong vung cua cac
nhan vIn Ngan hang Th gIoI va nhom
nghIn cuu.
36. Bao cao pbat tricn tbc gioi, 1007.
37. CaroI Craham, Nbu ng tbi
truong tu nbn cbo cac bang boa c6ng
c6ng. Nng cao c6 pbn trong cac cu6c cai
ca cb kinb tc , a o cu a VI n rookIngs,
WashIngfon .C., 1998.
38. Xem Narayan va bbe, 1998.
39. uong da u vo I cu c khu ng
hoang. an fom Iuoc v nhung su fhch
ung voI nan doI ngheo va su baf an frong
bn cng dng ngheo d fhI. NghIn cuu
S va Monograph s 7, 1996.
120
M6i truong trong con kbung
boang. M6t buoc git /ui bay
con Juong moi Ji /cn:
Chuong su u
Trong nhung nm fruoc khung hoang, nguoI dan vung ng
A bf dau nhan fhay rng chnh sach cu fng fruong bay gIo, con
don dep sau da dan dn vIc phaI fra gIa cao v mI fruong. NhIu
nguoI dan fhanh ph da mc cac bnh duong h hap va cac bnh IIn
quan dn duong h hap hay chf yu do hau qua cua chaf Iuong
khng kh kem. VIc maf rung da pha huy mI fruong sng fu nhIn,
Bi// Wong bict rng 6ng /a nguoi Ji ticn pbong kbi 6ng mo m6t
nba may ky tbut cao o Bornc tbu6c ttnb 8arauak xa x6i cua Ma/aisia
cao Ju nm 1006. Ong kb6ng bao gio Joan truoc Juoc rng 1S tbang
sau, nba may tri gia 116 tricu J6 /a cua 6ng sc ngp cbm trong man
kboi tu nbung Jam cbay rung /on nbt trong /icb su. Cbt s6 6 nbicm
kb6ng kb Jo Juoc /a bon 600 - o m6t tbang J6 ma s6 Jo bon 801 bi
coi /a nguy bicm - /am cbo m6t nua trong s6 S00 c6ng nbn cicn nguoi
Jia pbuong cua Wong pbai ngbt cicc. Du sao nguoi ta cung cbng
cn bo nua, kboi mu Jay Jc /am sn bay ca cang o cung Kucbing
gn Jy bi Jong cua, kbicn Wong kb6ng tbc nao Jua Juoc bang cua
mnb toi kbacb bang. Nba may ct giam xu6ng con m6t ca, ca c6ng
nbn nao Jcn Ji /am sc nbn Juoc ticn tbuong ca bua n micn pb c
gia tbuc pbm tng cot /cn 600%. Vn Jc cua 6ng Wong cbt /a m6t
pbn nbo trong su tbict bai Jang tng /cn ma 6ng Nam A pbai J6i
mt tu tbam boa m6i truong Jo nbung con cbay rung /on o |nJ6ncsia
gy ncn. Toan b6 bu qua co /c sc kb6ng /uong bct Juoc trong m6t
tbp ky toi bay /u bon nua. - Murray HIeberf va cac fac gIa khac,
Iua frn froI, Tap ch Far Eastcrn Economic Rccicu, ngay 9 fhang
MuoI 1997.
121 MI fruong frong con khung hoang: Mf buoc gIaf IuI hay con duong moI dI In7
gop phan Iam daf bI xoI mon va Iam fng
muc fan pha cua nhung con Iu Iuf. Su
nhIm v nuoc de doa nng suaf nganh
nng nghIp duoc fuoI fIu va nganh fhuy
san, Iam fng chI ph cua cac nha may cng
nghIp, gay nguy hIm cho con nguoI, dc
bIf Ia fre so sInh va fhIu nhI. Van d mI
fruong cang fro nn xau dI vao nm 1997
do mf con han han nng n va nhung vu
chay rung nghIm frong o IndnsIa. Nu
khng co nhung fhay dI v co ban, duong
nhu chc chn Ia cac van d mI fruong
se ngay cang fram frong do hau qua cua
fng fruong kInh f IIn fuc va d fhI hoa.
Su nha n bI f na y da fhu c da y
nhung c gng frong foan khu vuc nhm
caI fhIn vIc quan Iy mI fruong. HIn
gIo, van d Ia IIu cuc khung hoang faI
chnh o ng A co Iam gIam nhung c gng
do khng, hay no se mang IaI mf co hI
d khu vuc dI fheo mf con duong ff hon
frong fuong IaI. Chuong na y se nha n
manh dn nhung kha nng ma cac nuoc
ng A gp phaI va goI y nhung cach dao
nguo c nhu ng xu huo ng fruo c day ma
khng Iam fn haI dn frIn vong phuc
hI kInh f va fng fruong frong fuong IaI.
Nhung hau qua fruoc mf cua cuc
khung hoang Ia co IoI cho mI fruong. VIc
gIam manh v fhu nhap va san pham cng
nghIp da Iam gIam dang k su nhIm
nuoc va khng kh do xe c va cng nghIp
gay nn. CIa ca g va nhIu faI nguyn
fhIn nhIn khac da ha nhIu frn fhI
fruong fh gIoI, Iam gIam IoI nhuan fu san
xuaf hIn faI va Iam fng phan fIn IoI co
fh kIm duoc nu IuI vIc san xuaf vao
fuong IaI. Cac dIu chnh ngn han nay
dung voI nhung g ma nguoI fa da bIf v
fac dng mI fruong cua cac cuc khung
hoang kInh f fruoc do |v du, cuc khung
hoang no cua My IafInh vao nhung nm
1980, su sup d cua chu nghIa xa hI ng
u va Trung A vao dau nhung nm 1990,
va cuc khung hoang faI chnh MhIc
nm 1995).
Tuy nhIn, nhI u nha quan sa f
dang Io ngaI rng su suy fhoaI keo daI co
fh se Iam fng suc ep dI voI ngun faI
nguyn fhIn nhIn. VIc Iam gIam va fhu
nhap fhap dI o fhanh fhI se buc nhung
nguoI sng o vung ven d quay fro v vung
nng fhn, va dIu nay se Iam fng vof su
chuyn dI fu daf rung fhanh daf frng
frof, dng fhoI fng fhm su cng fhng
dI voI nhung faI nguyn quan frong nhu
dan ca va ngun nuoc. Hau qua cua ngheo
doI va fuyf vong se fram frong fhm qua
nhung fhay dI v gIa fuong ung nu cuc
khung hoang dan dn vIc suf gIa manh
cua fy gIa hI doaI. Su suf gIa co fh Iam
fng fhu nhap co duoc fu vIc khaI fhac
ngun faI nguyn fhIn nhIn nhu rung
va khoang san d fra no va duy fr fIu
dung. CuI cung, ngan sach cng cng
danh cho quan Iy mI fruong co fh bI cf
gIam manh v mI quan fam v mI fruong
se bI nhung doI hoI chI fIu khac va chI
ngan sach cho vIc faI co cau faI chnh Ian
af.
Nhung nha hoach dInh chnh sach
phaI uu fIn vIc phuc hI fng fruong.
Ch khI phaI fra mf gIa df nguoI fa moI
nhan ra can caI fhIn mI fruong do hau
qua cua cuc khung hoang kInh f va vIc
gIam fng fruong. VIc hI phuc IaI su
fng fruo ng kInh f Ia ra f quan fro ng
nhm Iam dao nguoc IaI su suy gIam fhu
nhap, gIam doI ngheo va fhIf Iap mf su
fhng bng fhch hop gIua con nguoI va
mI fruong. Tuy nhIn, su uu fIn nay dI
voI fng fruong khng hn Ia khng fuong
hop voI cac k hoach bao v mI fruong.
Ca c kha ca nh mi tr ng cu a cu c khu ng
hoa ng.
Cuc khung hoang v kInh f va faI
chnh o ng A co mf fac dng mI fruong
Ion hon so voI cac cuc khung hoang fuong
fu da fung xay ra frn fh gIoI v nhung
hau qua fch fu fu vIc quan Iy yu kem
ngun faI nguyn fhIn nhIn frong qua
khu va mf con han han nng n frn
nhIu vung frong khu vuc. Hau qua cua
do f ha n ha n nghIm fro ng nha f o
IndnsIa, vung kInh f nng nghIp Ion
nhaf o ng Nam A. TaI day, mua mang
fhaf baf va fam Iy khung hoang nng n
frong nhIu cng dng vung nng fhn da
Iam fram frong fhm su suy gIam vIc Iam
va fhu nhap o vung fhanh ph. Hon fh
nua, con han han kf hop voI vIc quan Iy
rung fI f o KaIImanfan va Sumafra da
dan dn nhung vu chay rung Ian rng va
ke o da I. Nhu ng da m cha y na y khng
nhung pha huy rung ma con Iam Ian rng
khng kh nhIm ra nhIu vung o ng
Nam A, co kha nng Iam chf nhIu nguoI
va gay fhm nhIu ca nhIm bnh h hap
|xem hp 6.1).
VIc khung hoang kInh f va faI
chnh n ra va ngay cang fro nn fram
frong Ia do nhung saI Iam sau xa frong
chnh sach kInh f cua cac nuoc frong khu
vuc hay khng van dang con Ia van d gay
franh ca I. Tuy nhIn, su k f ho p gIu a
khung hoang kInh f, han han va chay
rung da Iam nI baf su yu kem cua cac
fhIf ch va chnh sach duong fhoI v vIc
quan Iy ngun faI nguyn fhIn nhIn va
van d mI fruong. Nhung v du duoI day
se mInh hoa van d nay.
M f s vu ng cu a IndnsIa, d c
bIf Ia vung dng dao Java va cac dao bn
ngoaI, Iun Iun o frong fnh frang bI han
han. NhIu h fhng fuoI fIu, khu du fru
ngu cc va mang IuoI phan phI, chuong
frnh fao vIc Iam va cac co ch khac da
duoc phaf frIn d han ch hau qua han
han va fro gIup nhung noI bI anh huong.
Tuy nhIn, vIc Iam dung cac ngun nuoc
kf hop voI vIc d bua baI nuoc fhaI cng
nghIp va sInh hoaf co nghIa Ia san xuaf
cng nghIp va nng nghIp fro nn d co
nguy co bI fhIu nuoc. Cac chuong frnh
va chnh sach gIam ngheo kh bI gIan doan
boI su eo hep v kInh f va faI chnh cung
nhu su fhIu huf v nng Iuc fh ch.
Qua n Iy y u ke m ngu n nuo c da
fro fhanh mf van d ngay cang nghIm
frong o ThaI Ian. O cac vung nuoc dau
ngun chnh, vIc chf pha rung da Iam
fhay dI m hnh dong chay fheo fung
mua va h fhng fuoI fIu duoc mo rng
qua kha nng cac ngun nuoc sng co fh
cung cap. Cac khu d fhI dng duc da Iam
nhIm ngun nuoc can cho nhung nguoI
o cuI ngun. O cac vung ven bIn, rung
duoc bI maf dI va fhuc fru sau su dung
saI quy fc de doa fuong IaI cua nganh
nuI fm da mf fhoI raf phaf frIn. Han
han va con sf kInh f nng n da Iam cac
van d nay fro nn nghIm frong hon dung
vao Iuc chnh phu va nguoI dan ThaI Ian
hy vong dua hon nua vao nng nghIp d
ng Nam A b hai cu m trong mua He 1997. Cuc
khu ng hoa ng ta i chnh lan tra n nhanh cho ng cu ng v i khu ng
hoa ng mi tr ng khi nh ng vu cha y r ng bu ng ln khng ki m
soa t n i, nh n chm trong ngo n l a hn 330.000 he c ta r ng
lnnxia, va phu m t ma n kho i da y c nhi u vu ng r ng l n
ng Nam A . Kho i tr n l n v i khng kh nhi m t xe c va
cac ngun khac, gy nn s huy hoai nghim trong v sc
khoe , xa h i va kinh t
Ca c d oa n cho r ng hn 7 tri u ng i dn a b a nh
h ng b i l p kho i mu nhi m, gy nn ca c vu ch t non va ca c
b nh n ng v ng h h p nh hen, vim ph qua n cu ng
nh ca c v n s c khoe kha c, k ca b nh au m t va b nh
pha t ban ngoa i da. ng th i cu ng pha i tra gia nhi u v m t
kinh t ; m t ma t l n v nga nh g Kalimantan, s suy gia m
n 30% v du lch Singapo va Malaysia va lnnxia th
co n hn th n a. Hn 1.100 chuy n bay pha i huy bo do sn
bay b o ng c a v kho i.
Ca c vu cha y la tri u ch ng cu a s y u ke m trong qua n ly va
chnh sa ch v r ng cu ng nh ca c quy nh v chuy n i t
ai thanh t s dung cho cac muc tiu thng mai khac.
Nh ng cn cha y r ng m i u ch la nh ng vu t r ng co ki m
soa t, m t vi c la m ph bi n cu a nng dn pha t quang t
canh ta c. Cn ha n ha n kh c nghi t do El Nino gy ra a la m
cho vu chay lan rng ti khu vc rng trng va vung rng
nguyn sinh, ng co va vu ng mo
Ca c vu cha y r ng cho th y ro nh ng v n c ba n v c
c u cu a n n kinh t chu A . Chu ng bu c ca c nha la nh a o
chnh tr pha i nhn nh n ca i gia pha i tra cho ca ch la m n hi n
nay cu a ca c cng ty g va ca c nng tr ng. Hn n a, chu ng
co n ta o i u ki n ti n ha nh nh ng ca i ca ch trong vi c s
du ng t, bi n t r ng tha nh t canh ta c, bi n pha p pha t
quang din tch va tng thm n lc cng ch nhng quy
nh ha n ch hi n nay v mi tr ng.
M c du vi c du ng l a pha t quang t nng nghi p la
tra i v i lu t pha p, lnnxia nm 1995, ca c nha ch c tra ch
nga nh lm nghi p va nng nghi p khng c chnh phu cam
k t va c p ngn sa ch th c hi n vi c nghim c m va ngn
ch n m t ca ch co hi u qua ho c x pha t nh ng ng i vi pha m.
H P 6.1
Cha y r ng: M t tri u ch ng cu a ca c v n su xa
hn
fng fhu nhap va xuaf khau.
NhI u fha nh ph o ng Nam A
dang phaI chIu dung nan O nhIm khng
kh nng n. Ngun fhaI buI hn hop chu
yu Ia cac xe faI, xe buyf chay dau dIden,
mf chay dng co haI ky va vIc df dau
hoa frong sInh hoaf. VIc gIam nhIm
khng kh doI hoI n Iuc frIf d nhm fhuc
hIn bIn phap xu phaf nhung nguoI gay
ra nhIm, ngoaI ra phaI bao dam rng
gIa xng dau va cac bIn phap kInh f khac
fao ra mf cach chnh xac nhung chI ph
xa h I v mI fruo ng. Truo c m f cu c
khung hoang da Iam gIam nhe maf d xe
c va nhIm, do cac hoaf dng kInh f
gIam xung. Tuy nhIn, nhung bIn phap
Iau daI bI ngn can do chnh phu khng
mun dIu chnh gIa ca xng dau va yu
cau cac chu phuong fIn gIao fhng fhay
dI hanh vI cua mnh, mc du nhung fhay
dI nay co fh fIf kIm faI chnh dang k
v mf frung han va daI han.
Co nhu ng m I Io nga I Io n Ia su
maf gIa fIn f dang k se day nhanh fc
d chf pha rung nhIf doI Iau nm nhm
fhu IoI fruoc mf va frng nhung IoaI cay
fhay fh co gIa frI kInh f cao hon. Su yu
ke m ngay frong ca c co quan co fra ch
nhIm v faI nguyn rung kf hop voI muc
cuoc ph va fhu fhap fruoc day frong khaI
fhac ngun faI nguyn fhIn nhIn nay
da dan foI vIc quan Iy saI Ich frn quy
m Ion. Van d nay co fh con fro nn fI
f hon do nhung ap Iuc nhaf fhoI dI voI
nhung ngun fhu fruoc mf.
Cuc khung hoang faI chnh ng
A va van d mI fruong co cung nhung
nguyn nhan gI ng nhau. o Ia fng
fruong nhanh ma khng co su bao v cac
chnh sach va su quan Iy fhch hop |xem
bI u d 6.1). Trong khu vu c fa I chnh,
nng Iuc cua cac co quan quan Iy va chnh
sach khng fheo kIp su fng fruong cua
Iuu chuy n v n va ca c khoa n cho vay.
Trong cuc chIn bao v mI fruong, su
fng fruong vuof qua ca kha nng hap
fhu cua mI fruong Ian fc d ma cac chnh
sach va fh ch co fh ung pho voI cac fhu
fhach moI. Su fhng dng gIua mf s co
quan chnh phu va cac b phan cua khu
vuc fu nhan gay suc ep dI voI cac co quan
co frach nhIm cung cap ngan sach bao
cap, fn dung ch dInh va mIn fuan fhu
fheo quy dInh, va Iam gIam nng Iuc fhuc
fhI nhung fIu chuan fhan frong fhch hop
va hoaf dng ff.
Nhu frong v du duo I day, Iam
nghIp ng A phaf frIn raf kem xef fheo
muc d hoa nhap voI cac nn kInh f quc
gIa, frnh d ky fhuaf va hIu qua kInh
BI U 6.1
Nh ng nguyn nhn chung d n n khu ng hoa ng
kinh t ng A va ca c v n mi tr ng
Ngu n: WRI, 1998
BI U 6.2
ng A ang ch t pha r ng nhanh hn
b t c ni na o kha c
Ty l % r ngnhi t i b ch t pha trong khu v c, 1960 - 1990
f, cac hoaf dng v mI fruong va chaf
Iuong quan Iy
1
. S dIn fch rung ma chau
A da maf dI frong 30 nm vua qua nhIu
hon baf cu khu vuc nao frn fh gIoI |xem
bIu d 6.2). Chnh sach Iam nghIp frong
khu vuc da khng danh gIa hf duoc su
quy hIm v faI nguyn rung va, v fh,
da dua ra cac bIn phap khuyn khch
khng du fhch hop d bao v rung. Muc
I ph fhap danh vao mI gc cay dang ra
phaI fnh vao fIn fhu frong vIc khaI fhac
g. o Ia van d nghIm frong nhaf v
chung khuyn khch chf pha rung va dan
dn vIc Iam ngheo dI nhung cng dng
sng dua vao rung. O IndnsIa, Iuong g
fhu hoach hang nm co fh duy fr Iau daI
uoc fnh vao khoang 22 frIu mef khI,
nhung san Iuong fhuc f rung hang nm
da vuof qua 40 frIu mef khI. Hon fh
nua, nhung quy dInh quan Iy daf, dc bIf
Ia nhung quy dInh co IIn quan dn vIc
chuyn dI rung fhanh nhung muc fIu
su dung khac nhu fhanh dn dIn frng
cay va hoa mau, phan Ion Ia kem hIu qua.
V fh, nhung hau qua kf hop cua
han han va khung hoang kInh f da Iam
I ro nhung yu kem fn faI fruoc day
frong chnh sach mI fruong va fh ch,
cung nhu con bnh Iay Ian v faI chnh
da d I su yu kem co ban cua cac h fhng
faI chnh ng A. Su khng n dInh v
faI chnh da fac dng Ion fruc fIp va d
fhay dn cac hoaf dng kInh f va fhu
nhap. KhI so sanh, hau qua cua vIc khng
quan fam foI mI fruong khng hIn ro,
nhung sau mf fhoI gIan se fro nn ro nef
hon, mc du xef v fng fh no cung khng
kem phan quan frong. Tuy vay, nhung fn
fhaf ngn han v han han va chay rung
cung kha Ion. |xem hp 6.2).
Nhung nhuoc dIm cua cac quy dInh
v mI fruong o ng A da duoc nhan ro
Ng i ta a th c oa n pha m vi thi t ha i v mi tr ng
do s k t h p cu a ha n ha n va cha y r ng gy ra trong nh ng
nm 1997-1998. Nhi u con s trch d n d i y la d a trn
nh ng b ng ch ng c k la i ho c d a trn nh ng gia nh
kinh t khng ch c ch n. Chnh v v y cho n nay ch co th
a nh gia c ph n na o thi t ha i.
Thi t ha i v s che phu cu a r ng. Co nhi u c tnh kha c
nhau v di n tch r ng b cha y trong nh ng nm 1997-1998.
Chnh phu lnnxia c tnh s thi t ha i ln t i g n 300.000
he c ta r ng, m c du nh ng con s kha c cao g p 10 l n. Thi t
ha i do cha y r ng c tnh theo chnh l ch gi a gia tr cu a
di n tch t khi cha y la r ng va gia tr cu a no v i tnh ch t la
t nng nghi p hay tr ng tro t va c i u chnh theo gia tr
co n la i cu a ph n g co th khi phu c c. Gia tr trung bnh
cu a r ng la khoa ng 1.500 USD m t he c ta, trong o l i nhu n
mang la i t nh ng sa n ph m khng pha i la g chi m t i 20%.
C cho r ng t n th t trung bnh v gia tr g la 50%, cu ng nh
cu a t t ca ca c l i ch ngoa i g la 50%, th t ng gia tr thi t ha i
b cha y ln t i 270 tri u USD theo c oa n th p ho c 3 ty
USD theo c oa n cao.
Thi t ha i v n i n va v n cy lu nm cu a ca c chu t
nho . Ng i ta cho r ng cha y r ng a a nh h ng n 1.7 tri u
he c ta cy tr ng lu nm, c bi t la n i n tr ng cy co l y
d u va ca c cy lu nm cu a ca c chu t nho kha c. S kha c
nhau gi a gia tr cu a t co cy a l n va t s du ng cho ca c
mu c tiu nng nghi p kha c la t 2.000 n 3.000 USD m t he c
ta. Khng pha i t t ca ca c vu cy u m t h t. t a b cha y co
th c tr ng la i va cy se tr ng tha nh trong nm n ta m
nm, tuy thu c va o loa i cy va ch qua n ly . V v y, thi t ha i
trung bnh co th trn 1.000 USD/1 he c ta ho c t ng c ng la
1,7 tri u USD.
Thi t ha i v cy tr ng ng n ha n. Ha n ha n va kho i mu do
cha y r ng gy ra ta c ng ma nh va o sa n xu t nng nghi p
nhi u vu ng lnnxia va Philippin, co n Tha i Lan va Malayxia
chu h u qua nhe hn. C cho r ng tr gia gia tng v thi t ha i
t i a trong nng nghi p lnnxia va Philippin la 5% cu ng
v i 2% Tha i Lan va Malayxia, t ng tr gia gia tng se va o
khoa ng 2.6 ty USD. Ph n l n thi t ha i la do h u qua cu a ha n
ha n hn la do cha y r ng.
Thi t ha i v s c khoe . Nhi u ng i ng Nam A pha i
s ng trong b u khng kh co m c bu i va ca c ch t nhi m
cao trong m t khoa ng th i gian t ba n sa u tha ng v a m
kho i da y c do cha y r ng gy ra. Co ba o CBO cho bi t n ng
kho i cao nh t v t qua 6.000 microgram m t me t kh i. D a
va o s li u c tnh v thi t ha i do cn mu nhi m n ng n t
tr c va khng kh nhi m Trung Qu c, c tnh h p ly th p
nh t v chi ph do na n nhi m khng kh gy ra co th ln t i
2% GNP cua lnnxia, Malayxia va Singapo, con i vi
Philippin la 1%. Con s na y ln t i 6,7 ty USD, nhng s thi t
ha i th c t co th g p hai hay g p ba con s na y.
Nhn chung, thi t ha i do s k t h p gi a cha y r ng va ha n
ha n co th t i 12 ty USD n 14 ty USD, trong o m t n a la chi
ph lin quan n s c khoe v b nhi m khng kh do cha y
gy nn. Con s na y chi m t i 2,5% t ng GNP cu a ca c n c b
anh hng chnh.
H P 6.2
Thi t ha i do ha n ha n va cha y r ng gy ra
fu f Iau nay, nhung qua frnh gIaI quyf
van d cham chap mf cach kho chIu. Tuy
nhIn, co m f kha ca nh kha c v mI
fruong frong cuc khung hoang co fh gay
can fro nghIm frong hon nhIu dI voI
su hI phuc kInh f va fng fruong frong
fuong IaI.
V mf IIch su faf ca cac nuoc ng
Nam A du phu fhuc nng n vao vIc
xuaf khau vaf IIu fh hoc nguyn IIu
da ch bIn d nhap fu IIu san xuaf va
fro gIup cho su fng fruong kInh f. Cao,
dau co, g, kIm IoaI, dau mo va kh df van
dang Ia ngun fhu ngoaI f quan frong
hoc fham ch Ia nhung ngun fhu ngoaI
f chu yu. Su fng fruong nng nghIp
co duoc Ia nho vIc mo rng daf canh fac -
fu 15% d n 23% f ng dI n fch da f o
MaIaIsIa fu nm 1980 dn 1994 hoc fu
36% dn 41% o ThaI Ian frong cung ky.
Co fh Ia vIc phaf frIn kInh f cham IaI
gn IIn voI vIc fhu hep pham vI fng
fruong rng va fhaf baI frong vIc su dung
ngun faI nguyn mf cach hIu qua hon.
Nu frong fruong hop nay, su hI phuc va
phaf frIn v kInh f co fh phu fhuc vao
vIc con nguoI mong mun khaI fhac faI
nguyn fhIn nhIn nhIu hon, mc du ch
Ia fam fhoI.
ng chung v muc d ma su fng
fruong kInh f o ng A duoc faI fro do bI
kIf qu ngun faI nguyn fhIn nhIn
khng ro rang Im |xem hp 6.3). Ph su
dung faI nguyn fhIn nhIn chIm mf
phan nho frong CP cua cac nuoc frong
khu vuc - con s frung bnh Ia hon 5% fu
Tng tr ng kinh t hay la m ca n ki t ngu n ta i nguyn thin nhin
Nhi u n c ng Nam A may m n co c ngu n ta i
nguyn thin nhin tng i d i da o. Ca c ngu n ta i nguyn
na y ta o nn m t ph n a ng k trong t ng l ng ha ng xu t
kh u ho c thng qua vi c xu t kh u tr c ti p khoa ng sa n,
nhin li u, th c ph m, nguyn li u ho c gia n ti p thng qua
cac nganh cng nghip ch bin xut mt lng thanh
ph m tng i l n.
Ty l xut khu mt s lng tai nguyn thin nhin
tng i l n c xem xe t theo hai ca ch. Con s o cho bi t
ca c c tnh v l ng ti n ti t ki m th c nh m t ty tro ng cu a
GNP. L ng ti n ti t ki m th c la hi u s cu a t ng ti n ti t
ki m g p la i tr i tiu du ng ngu n ta i nguyn thin nhin,
hay no i ca ch kha c, o la s o l ng ti n ti t ki m ro ng cu a
n n kinh t sau khi a c phe p s du ng ngu n ta i nguyn
khng phu c h i c. K t qua cho th y ti n ti t ki m th c
c coi nh m t ty tro ng cu a GNP ca c n c ng Nam A
va ng A cao hn ro r t so v i ca c n c co m c thu nh p
trung bnh kha c. i v i ca c n c ng Nam A , ty tro ng ti t
ki m th c trong GNP t sau nh ng nm 1980-1984 a tng
ln, chi m n 15% GNP va o gi a th p nin 1990.
Ch s th hai la khoa ng thi u hu t v ti n ti t ki m, m t
phn cua GNP, tc la s chnh lch gia tng u t va
l ng ti n ti t ki m th c (xem bi u 6.3). Khoa ng thi u hu t
v ti n ti t ki m o m c ma vi c u t pha i c ta i tr
ho c b ng ca ch vay n c ngoa i ho c b ng ca ch huy hoa i
ngu n ta i nguyn thin nhin p va o. Ca hai co th c
coi la nh ng ha nh ng co th thay th cho nhau, b i u
tng ng v i nh ng gia pha i tnh i v i thu nh p tng lai
nh m ta i tr cho ca c u t hi n ta i. S v t ki t ca c ngu n t
nhin co ngha la ti n thu ca c ngu n ta i nguyn se nga y m t
th p hn trong tng lai, v v y thu nh p c tnh theo ca ch
thng th ng se t i . Vay v n n c ngoa i la s cam k t pha i
tra m t ph n thu nh p trong tng lai, do v y la m gia m thu
nh p ro ng da nh cho chi tiu trong n c.
Khoa ng thi u hu t v ti n ti t ki m ch ra r ng hai nho m
ca c n c chu A co khoa ng ca ch ti t ki m th p hn so v i m c
trung bnh cu a t t ca ca c nho m n c co m c thu nh p trn
trung bnh va di trung bnh. S khac bit gia cac nc
ng Nam A va ca c n c co m c thu nh p trn trung bnh la
khng l n, nhng gi a ca c n c ng Nam A va nho m n c co
m c thu nh p d i trung bnh la i l n hn nhi u. i u na y pha n
a nh m t th c t la m c ma ca c n c co thu nh p trung bnh
pha i vn t i chu y u d a va o ngu n v n vay cu a n c ngoa i
ho c pha i huy hoa i ngu n v n t nhin c p v n cho vi c
u t c p cao.
Ngu n. Mc Morran va Hamilton, 1996.
H P 6.3
nm 1990 dn 1994 - fhap hon so voI cac
nuoc co fhu nhap frung bnh. Tuong fu
nhu vay, fIn fIf kIm fhuc so voI CP
cao hon nhIu so voI cac nuoc co fhu nhap
frung bnh, mc du v mf nay, cac nuoc
ng Nam A co phan hoI fhap hon so voI
cac nuoc ng A.
Cac nuoc ng A Iun Iun c gng
danh fIn dau fu o muc d raf cao. VIc
nay fao mf khoang fhIu huf v fIn fIf
kIm ma ch co fh bu duoc fu vay nuoc
ngoaI hoc khaI fhac kIf qu ngun faI
nguyn fhIn nhIn |xem bIu d 6.3). Raf
co Iy nu fa gIa dInh rng cuc khung
hoang se Iam han ch ngun vn nuoc
ngoaI rof vao, f nhaf Ia fam fhoI faI fhoI
dIm hIn faI, va rng co f kha nng fng
fy I fIf kIm frong nuoc vn da Iun Iun
fuong dI cao. V fh d duy fr duoc can
bng kInh f vI m can co su kf hop cua
haI kha nng:
C f gIa m mu c d da u fu, dI u do
co nghIa Ia hoc chap nhan muc d fng
fruong fhap hon hoc dam bao Ia ngun
dau fu duoc su dung co hIu qua hon frong
fuong IaI.
Tng mu c d khaI fha c ca n kI f
ngun faI nguyn fhIn nhIn.
ay Ia nhung van d kInh f vI m
chu yu dng sau nhung mI Io ngaI v
dIu g se xay ra voI ngun faI nguyn
fhIn nhIn frong gIaI doa n khI phu c
kInh f.
Pha n ng i v i khu ng hoa ng
O nbicm m6i truong ca tng truong
kinb tc. o anh huong cua cuc khung
hoang faI chnh, o nhIu nuoc ng A muc
fng fruong CNP bI gIam frong nm 1998
va ch co fh khI phuc muc fng fruong
dan dan sau haI hoc ba nm nua. Cac
hoaf dng kInh f dIn ra o muc d fhap
da Iam gIam nhIm mI fruong do cng
nghIp va xe c gay ra, va dIu do phan
nao da caI fhIn duoc dIu kIn mI fruong
o cac khu cng nghIp va d fhI. Mf khac,
cac hoaf dng dau fu moI, phan Ion gn
vo I cng ngh f gay nhI m, cu ng bI
chung IaI hoc ngung hn, gay ra vIc keo
daI fuI fho cua cac nha may cng nghIp
dang gay nhIm mI fruong.
xac dInh nhung anh huong nay,
nguoI fa dang fIn hanh uoc doan fng
Iuong chaf fhaI co chua cac fhanh phan
gay nhIm chu yu frong bI canh fruoc
khung hoang va sau khung hoang bng
cach su dung mf m hnh bao quaf duoc
foan b nhung anh huong cua fng fruong
kInh f va su fhay dI san pham cng
nghIp va Iuong chaf fhaI. Chaf fhaI fu
ca c ngu n nho nhu ca c nha ma y cng
nghIp quy m nho va vua, fu xe c, h
gIa dnh, v.v., co anh huong fruc fIp nhaf
dn ch s frung bnh cua cac chaf gay
nhI m. V va y, chu ng fI se fa p frung
phan fch cac khuynh huong v chaf fhaI
fu cac ngun nho.
Nguo I fa cho r ng cu c khu ng
hoang se co anh huong kha Ion dn Iuong
chaf fhaI cua cac chaf chu yu gay nhIm
khng kh fu cac ngun nho. Iu d 6.4
ch ra cac du doan cua fhoI ky hau khung
hoang dI voI haI chaf gay nhIm va co
fac haI nghIm frong nhaf dI voI suc khoe
con nguoI: do Ia buI haf va ch. NgoaI ra,
bIu d 6.4 con ch ra su fhay dI uoc fnh
cua Iuong chaf fhaI do khung hoang gay
ra. NhIu ngun nho da fhaI ra cac buI
haf, chu yu Ia do df nhIu IoaI nhIn IIu
BI U 6.3
Khoa ng thi u hu t v ti t ki m so v i GNP
Ngu n: WRI, 1998
khac nhau. VIc nay cung cung cap ch s
ro nhaf v nhIm khng kh noI chung.
Ch chu yu do cac IoaI xe c su dung IoaI
xng co chua ch fhaI ra, cho nn nng d
buI ch co fh duoc su dung nhu ch s
chung d do d nhIm frong gIao fhng.
Anh huong fuc fhoI cua cuc khung hoang
Ia gIam vIc fhaI buI haf vao nm 2000
khoang 17% so voI muc ma nguoI fa du
doan nu nhu cuc khung hoang khng
xay ra, va gIam cac haf buI ch khoang
20%. Su gIam Iuong buI haf va ch nay
chu yu dua frn co so du doan rng su
fng fruong kInh f da bI maf dI frong gIaI
doan khung hoang se khng phuc hI IaI
duoc.
Van d se hoI khac dI dI voI fng
Iuong cac chaf rn Io Iung |TSS), Ia ch s
fng quaf d do muc d nhIm nuoc. Nho
nhung n Iuc nhm gIam bof Iuong chaf
gay nhIm nuoc cua cac nha may cng
nghIp va cac ngun dau fu d caI fhIn
vIc fIp can voI ngun nuoc va v sInh
pho ng b nh, mu c d fha I cha f nhI m duo c
uoc fnh se gIam hn vao nm 2000 va
nhung nm fIp fheo. Cuc khung hoang
ro rang co mf fIu cuc va mf fch cuc
cua no v chnh cuc khung hoang se Iam
cham IaI nhung caI fIn frong hoaf dng
mI fruong. Vao nm 2000 Iuong chaf fhaI
se gIam khoang 5% so voI du doan duoc
dua ra fruoc khI cuc khung hoang xay
ra, song fu nm 2005 dn nm 2015 Iuong
chaf fhaI se fng In chuf f.
Su phuc hI kInh f sau nm 2000
se co nghIa Ia vIc fhaI cac chaf gay
nhIm khng kh se vuof frI so voI nm
1995 fru khI chung fa ap dung nhung bIn
phap huu hIu nhm caI fhIn dInh muc
chaf fhaI frung bnh frn 1 don vI CP.
V phuong dIn nay, anh huong frung
han cua cuc khung hoang co fh noI Ia
xau v khung hoang se Iam cham fIn d
dau fu, va nguoc IaI, dau fu se Iam fng
Iuong chaf fhaI frung bnh frn 1 don vI
CP khoa ng fu 5% d n 10% va o nm
2005. Mf mI Io ngaI fuong fu cung duoc
df ra v anh huong cua cuc khung hoang
dI voI cac dau fu cho mI fruong IIn quan
dn cac van d fIp can ngun nuoc va v
sInh phong bnh, van d mI fruong duoc
uu fIn hang dau dI voI hau hf cac nuoc
frong khu vuc. TuI fho frung bnh cua
nguoI dan khu vuc chau A - ThaI nh
uong da bI gIam dn gan haI nm v Iy
do fhIu nuoc sach cho sInh hoaf va fhIu
cac dIch vu v sInh
3
. V vay, bao v ngun
chI cng cng cho muc dch nay Ia hf suc
quan frong, con v Iau daI can phaI co cac
ngun faI chnh fhay fh khac gn voI vIc
caI fhIn nng Iuc dIch vu va fng muc d
fhu hI chI ph.
BI U 6.4
Ch t tha i t ca c ngu n nho co ch a ca c ch t
gy nhi m chu y u
Innsia 1995-2020
Ngu n: WRI, 1998
8u cbuycn Jicb gia ca cua cac ngu6n
tai nguycn tbicn nbicn. af chap cac mI
quan fam mang fnh mI fruong v anh
huong cua su maf gIa fIn f dI voI nganh
khaI fhac g, cho dn nay hIu ung v mf
cau cua cuc khung hoang da nhan chm
baf cu phan ung nao dI voI gIa ca fuong
ung. Han Quc va Nhaf an Ia haI nuoc
nhap khau Iam san Ion nhaf khu vuc nay
da gIam Iuong cau dI voI g ep dn 30%.
fruong Iam nghIp IndnsIa du doan
rng xuaf khau hang hoa co IIn quan dn
g cua nuoc nay se gIam 25% frong nm
1998, fu 8,3 fy !S xung con 6,2 fy
4
.
NhIu cng fy khaI fhac va ch bIn g
dang gp kho khn nghIm frong v mf
faI chnh. To Jakarta Post
6
cho bIf co f
nhaf 5,9 frIu mef khI g da dn van con
nm IaI frong rung v cac xuong g da
ngung hoaf dng.
Su gIam cau da khng dInh su gIam
gIa Iau daI cua g va van ep frn fh gIoI
|xem bIu d 6.5). CIa g ch co fh fng
khI co su chuyn dIch dang k frong can
can gIua san Iuong va nhu cau v g. Cac
fhI fruong moI cua san pham fu g co fh
duo c mo ra nhu m f pha n u ng fruo c
nhu ng fhay d I v chnh sa ch hay gIa
fhap. Tham ch, nu vIc khaI fhac g va
vIc san xuaf cac san pham fu g frong
vung van co kha nng fIp fuc fhu hep v
fn dung bI xIf chf hon va cac ngun vn
dau fu f hon.
Anh huong Iau daI cua cuc khung
hoang se phu fhuc vao ban chaf va muc
d fhay dI cua gIa ca fuong quan. VIc
quan Iy rung va cac quyf dInh v vIc su
dung daf du dua frn gIa frI fuong quan
cua vn dau fu va dong fhu nhap fheo fhoI
gIan. Mf su gIa fng v gIa frI fuyf dI
cua ngun g khng nhaf fhIf se fhay dI
fhu nhap fuong ung fu vIc phaI dn g
ngay bay gIo chu khng phaI vao mf Iuc
nao do frong fuong IaI. Iu nay ch dung
nu gIa fhuc cua g duoc du fnh Ia se ha.
Tuong fu nhu vay, IoI ch cua vIc chuyn
daf fu rung sang daf dn dIn hay daf
nng nghIp se phu fhuc vao su chuyn
dIch gIa fuong quan cua g, cua cay frng
Iuu nIn va cac nng san. Taf ca du Ia
hang hoa d ban, mua; v vay su fhay dI
fy gIa hI doaI khng duoc fao co hI cho
mf hnh fhuc su dung daf nay co fh IoI
hon cac hnh fhuc su dung daf khac.
Mc du vay, muc d va co cau cua
I ph su dung dI voI vIc khaI fhac cac
ngun faI nguyn fhIn nhIn can phaI
duoc dIu chnh. Cac I ph nay fu fruoc
dn nay du fhap hon hn muc duoc coI
BI U 6.5
Gia g gia m do nhu c u cu a ng A gia m
Gia g qu c t 1995-1998
USD/m
3
Ngu n: WRI, 1998
BI U 6.5
Gia kh t re ca c n c chu A ang pha t tri n
Gia nhin li u t tng i re chu A
Ch s theo gia xng Tokyo = 100
Ngu n: Mc Morran va Hamilton, 1996
Ia fhoa dang do su dung cac ngun do.
Tng I ph su dung se gIup cac chnh phu
o ng A Iay fhm duoc mf phan hop Iy
fu ngun fhu nhap ma nguoI fhu co duoc
nho khaI fhac g, danh bf ca, khaI fhac
mo hay cac hoaf dng khaI fhac faI nguyn
fhIn nhIn khac. Iu quan frong hon Ia
vIc dIu chnh do co fh fao co hI d fhIf
Iap mf co ch phu hop hon nhm khuyn
khch vIc su dung dung dn cac ngun
faI nguyn fhIn nhIn.
Ph su dung fng dang k se Iam
nan Iong moI khuynh huong nhaf fhoI
nhm fhu vef san pham fu cac ngun faI
nguyn fhIn nhIn d dap IaI su dao dng
fam fhoI cua gIa ca fheo huong co IoI cho
hang nI dIa, do hau qua cua su fhay dI
fy gIa hI doaI Mc du vay, ngay o muc
raf fhap nhu hIn nay, muc d fuan fhu
np nhung khoan ph su dung nhu vay
cung duoc fhuc hIn raf yu kem. Tng
ph su dung ma khng dI dI voI n Iuc
buc nguoI fa fhuc hIn fh ch Iam fng
fhm ngo vuc va maf fhm su fIn fuong
vao foan b h fhng quan Iy faI nguyn
fhIn nhIn. Co fh Ia phu hop nu chnh
phu frIn khaI vIc fng ph su dung frong
mf gIaI doan keo daI khoang haI nm
mIn Ia n Iuc can fhIf duoc huong vao
vIc caI fhIn cac muc fhu. ng fhoI,
nhung quy ch v Iap k hoach fhu hoach
va gIam saf nhung nguoI duoc nhuong
quyn khaI fhac va nhung nguoI su dung
khac phaI duoc fhuc fhI dng b hon.
Xoa bo bao cp. Co nhung khuyn
khch v gIa khac khng phan anh dung
fhuc chaf cua fhI fruong da fao ra nhung
chI ph mI fruong Ion va phaI duoc xoa
bo cang nhanh cang ff. O IndnsIa dIu
quan frong nhaf Ia phaI xoa bo bao cap
va xoa ngay cac phan fhu mang fnh phan
bIf qua cao nhm khuyn khch vIc su
dung dau hoa va dau dIzen hon Ia su
dung cac nguyn IIu khac. O cac nuoc
ng Nam A khac, nhIn IIu dung frong
gIao fhng van faI IaI re hon raf nhIu so
voI cac noI khac |xem bIu d 6.6). a co
bng chung ro rang cho fhay fac dng faI
chnh cua nhung chnh sach gIa ca nay Ia
fIu cuc fheo quan dIm phan phI, v cac
chnh sach nay khuyn khch vIc su dung
nhung IoaI nhIn IIu, gop phan gay ra
nan gay nhIm khng kh cuc b.
Cung co y kIn phan bac cho rng
cac n Iuc nhm xoa bo bao cap fruoc day
da cham ngoI cho su baf n v chnh frI.
Tuy nhIn, nn xem xef su phan khang
cua dan chung frong mf bI canh rng
hon cua chnh sach faI chnh va phan phI
fhu nhap. Tng gIa hoc fng fhu nhIn
IIu o muc d Ion co fh kho fhuc hIn mf
cach rIng bIf, song chung co fh duoc
moI nguoI chap fhuan nu chung dI dI
voI nhung fhay dI khac v fhu ma anh
huong fng fh cua no duoc nhn nhan Ia
cng bng va dung dn. Sau day Ia mf
s van d ma chung fa can quan fam:
N u pha I fng fhu ho c gIa m chI
fIu cng cng fh phaI chng bIn phap
ff nhaf Ia fng fhu nhIn IIu hoc
gIam cac khoan bao cap chu khng nn
gIam cac chI fIu fruc fIp mang IaI IoI
ch cho nguoI ngheo va nhung nguoI
chIu anh huong nng n nhaf cua cuc
khung hoang7 Iu quan frong o day
Ia can phan bIf gIua |a) su phan dI
vIc fhay dI fhu nhIn IIu nhu Ia su
phan khang cua dan chung fruoc chnh
sach kInh f kem hIu qua, fham nhung
hoc baf bnh dng va |b) IoI ch cua
nhung nguoI duoc huong IoI fruc fIp
fu cac gIa ca bI bop meo ay. I voI
IndnsIa khoan bao cap cua chnh phu
frong gIaI doan 1998-1999 vao khoang
7,4 nghn fy rupI |bng 1,5 fy !S).
Thaf kho bac bo duoc Iuan dIm cho
rng cac ngun ay Ie ra co fh duoc su
dung co hIu qua hon fheo cac cach
khac nhm Iam gIam ngheo doI va Iam
gIam bof anh huong cua cuc khung
hoang.
C g ng fhay d I fhu nhIn II u va
su bao ca p cu a chnh phu m f ca ch
nhanh chong fh chc chn se dan dn
fhaf baI. Su dIu chnh dan fung quy
hay sau fhang mf Ian se d chIu hon
vo I dI u kI n n u fhay d I pha I co
nhung fn hIu bao fruoc d dan chung
co fhoI gIan dIu chnh.
Xef fu goc d mI fruong, khng nhaf
fhIf phaI nhanh chong dIu chnh gIa.
Nhung fhay dI ngn han v muc d
va co cau nhIn IIu su dung d dap IaI
vIc fhay dI gIa ca Ia khng dang k.
co gIan ngn han v gIa cua cau v
nhIn IIu fheo uoc fnh manh nhaf se
gIam fu -0,10 dn -0,20. Trong gIaI doan
mf nm, su fhay dI muc fhu nhap se
co anh huong Ion hon dI voI fIu dung
chu khng phaI su fhay dI gIa. Tuy
nhIn, phan ung frung han va daI han
dI voI su fhay dI gIa ca se manh hon
nhIu, dIn hnh Ia Ion gap bn hoc
nm Ian d co gIan ngn han khI nguoI
fa fhay dI fhoI quen, mua nhIu xe c
va frang fhIf bI su dung nhIn IIu, v
va y Ia m cho ca c ngu n da u fu pha I
chuyn sang san xuaf va kInh doanh
cac IoaI nhIn IIu khac nhau. Tng
manh gIa fuong quan se day nhanh su
can fhIf phaI fhay dI cung co fh fro
nn phan fac dung nu sau do gIa fuong
quan gIam. V vay, ap dung dIu chnh
fu fu co su cam kf day du cua chnh
phu co Ie Ia gIaI phap huu hIu hon.
Tbay J6i cc cbi ticu c6ng c6ng. Cho
dn nay chua co bng chung nao cho fhay
vIc chI fIu cho van d mI fruong IaI bI
coI Ia muc fIu cf gIam mf cach maf can
dI. V du, o PhIIIppIn, ngan sach danh cho
Cuc MI fruong va faI nguyn fhIn nhIn
|NR) bI anh huong boI cac bIn phap
chung, frong do co 25% du fru bf buc
frn foan b chI fIu khng k chI fIu cho
ngun nhan Iuc va fra no, 10% gIu IaI
frong khoang phan b fu fhu nhap cho cac
don vI chnh quyn dIa phuong va khoan
Iuan fhu bao cap v fhu cho cac co quan
cua chnh phu. NhIu chuong frnh va du
an moI bI dnh hoan, nhung Iuong phan
b ngan sach fng fh, fruoc khI co cac yu
cau du fru bf buc, da fng frong nm
1998.
Ky Iuaf faI chnh chf che se Iam
phu c fa p fhm qua frnh chuy n hoa
mang fnh chaf sng con. Iu cf yu Ia
phaI phI fap frung hoa phan Ion frach
nhI m fhI f Ia p ca c quy dInh v mI
fruong, dc bIf Ia o cac nuoc Ion va da
dang nhu IndnsIa va Trung Quc. Cac
han ch v ngan sach co fh khuyn khch
chnh quyn frung uong phan gIao frach
nhIm cho cac cap dIa phuong va khu vuc,
dIu nay se mang IaI f hIu qua fru khI
cac cap chnh quyn dIa phuong duoc cap
fhm cac ngun Iuc, f nhaf Ia frong gIaI
doan chuyn dI, nhm xay dung va duy
fr kha nng quan Iy cua ho. V vay, co
cau chI fIu cua chnh phu frong vIc bao
v mI fruong phaI fhay dI d phan anh
duo c ca nhu ng uu fIn mo I cu ng nhu
nhung cach fIp can moI frong quan Iy mI
fruong.
Tm kIm cac ngun Iuc sao cho vIc
fhIf Iap va fhuc fhI cac quy dInh v mI
fruong co fh duoc phI fap frung hoa mf
cach co hIu qua phaI duoc coI Ia muc fIu
quan frong nhaf nhm bao dam Ia cac
nuoc se ra khoI cuc khung hoang kInh f
voI nng Iuc ff hon v quan Iy mI fruong.
M6i truo ng ca ca c cbuong trnb
giam ngbco kb6. Ty I fhaf nghIp fng
In va dng Iuong fhuc f gIam dI o cac
khu vuc d fhI da Iam gIam bof Iuong
nguoI dI cu fu nng fhn d v fhanh ph
hoc Iam cho Iung dI cu do fam fhoI dao
nguoc. Nu qua frnh nay keo daI fh ap
Iuc dI voI cac ngun Iuc o nng fhn, dc
bIf Ia daf nng nghIp va nuoc, se khuyn
khch daf ba rung va daf rung chuyn
fhanh daf nng nghIp, va dIu nay co fh
se khch I dong nguoI dI cu fu nng fhn
ra cac vung can Iam
6
. Cac chuong frnh
fao co hI co cng n vIc Iam, dc bIf o
cac vung nng fhn, se gIam bof nguy co
ma su dIu chnh nhu vay se Iam suy yu
n Iuc quan Iy ff hon ngun faI nguyn
fhIn nhIn.
Cac chuong frnh nhu vay dem IaI
IoI ch fch cuc v mf mI fruong nu fIn
duoc phan b d caI fhIn co so ha fang o
nng fhn hay nhm bao v mI fruong.
V du, chI fIu cng cng cho vIc cap nuoc
o nng fhn va cho cng fac v sInh, frng
cay, gIu daf co fh fao fhm raf nhIu cng
n vIc Iam, dng fhoI caI fhIn chaf Iuong
sng hoc nang cao nng suaf Iao dng
nng fhn. Tuong fu nhu vay, chI ph cho
caI fao vIc cung cap nuoc, v sInh phong
bnh, quan Iy chaf fhaI d fhI se gIup gIam
ngheo kh do cuc khung hoang gay ra
va se fao ra IoI ch mI fruong Iau daI cho
nguoI dan fhanh fhI.
Con ng m i cho tng lai
Trong ca c gIaI doa n cu a khu ng
hoang kInh f, d cho rng mI quan fam
dI voI nhung van d mI fruong Ia mf
su chch huong khoI nhung n Iuc khI
phuc su n dInh va fng fruong kInh f.
Nhan dInh nay da khng dInh fhm mf
quan nIm ph bIn o khu vuc chau A -
ThaI nh uong rng mI quan fam dI
voI van d mI fruong Ia mf caI g do co
fh cho doI foI khI nao muc fhu nhap gan
daf duoc muc cua cac nn kInh f phaf
frIn fh hay fnh dn. Th du cua hau hf
cac nuoc cng nghIp, bao gm cac nuoc
ma raf nhIu nuoc khac dang fm cach
canh franh, nhu Nhaf an, duong nhu
cung ung h quan dIm nay.
Tuy vay, cac nn kInh f phaf frIn
da co chu y dn mf s van d mI fruong
nay sInh frong qua frnh d fhI hoa va
fng fruong cng nghIp. Cac nuoc do da
dau fu nhIu vao vIc phaf frIn co so ha
fang, vIc cung cap nuoc va v sInh phong
bnh. Trong khun kh cua cng ngh va
ky fhuaf ma ho co, ho cung da c gng Iam
gIam nhIm cng nghIp. Trn mf s
phuong dIn cac nuoc chau A hIn nay con
Iac hau hon nhIu so voI cac fhanh fuu
ma cac nn kInh f phaf frIn o muc cao
da daf duoc cach day 80 hay 100 nm.
Nhung fIn b frong kIn fhuc va
cng ngh da ch ra rng quan h duoc
maf gIua su fng fruong va chaf Iuong mI
fruong cung con raf khac nhau. Thuong
fhuong chI ph Iam gIam nhIm Ia fhap
hoc khng dang k, v ky fhuaf san xuaf
va may moc hIn nay sach se hon v mf
mI fruong va hIu qua hon nhIu. Taf ca
nhung s IIu nay can dam bao rng cac
nha may va frang fhIf bI phaI duoc van
hanh va bao duong mf cach hop Iy. ay
Ia van d sng con nu cac cng fy ng
A mu n fham gIa ca nh franh frn fhI
fruong fh gIoI.
Ch fI p fu c fhu c hI n ca c chnh
sach fruoc day frong vong 25 nm foI o
cac nuoc se:
Ia m nhI u h gIa dnh se pha I chIu
canh khng co nuoc sach d dung va
khng co fIn nghI v sInh fI fhIu.
Ia m xa u dI cha f Iuo ng khng kh d
fhI o cac fhanh ph vua va nho cua
Trung Quc cung nhu dI voI cac fhanh
ph kha c nhu angkok, Jakarfa,
ManIIa.
Tng nguy co nhI m o ca c ngu n
cung cap nuoc va sng ngoI do Iuong
kIm IoaI nng va hoa chaf huu co bn
frong chaf fhaI gay nn, song IaI caI
fhI n duo c ca c ch s kha c cu a cha f
Iuong nuoc nhu Iuong chaf rn frI nI
frong nuoc va Iuong xy hoa fan.
Cac bIn phap doI hoI phaI dau fu
duoI 1% CP voI chI ph phan b hang
nm fu 1 dn 1,5% cua CP vao nm 2020
se Ia kha du d dao nguoc IaI xu fh frn
va caI fhIn nhung xu fh co IoI
7
. Cac chI
fIu chu yu IIn quan foI muc fIu nhm
daf duoc vIc cap nuoc day du frong vong
10 nm foI va v sInh phong bnh d fhI
ff frong vong 20 hoc 25 nm foI, mc du
o Trung Quc muc fIu chu yu IaI Ia gIaI
quyf van d nhIm khng kh o d fhI
do daf fhan voI muc dch suoI am va dun
nau gay ra. IoI ch ma cac bIn phap nay
mang IaI Ion gap fu 5 dn 10 Ian nhung
chI ph IIn quan dn van d dau fu cho co
so ha fang cua vIc cap nuoc va gap 2 hoc
3 Ian nhung chI ph nhm Iam gIam
nhIm khng kh.
Theo duI duong huong moI nay se
keo fheo mf Ioaf su kf hop cac bIn phap
khuyn khch vaf chaf, quy dInh va cac
fhay dI v mf fh ch. Tuy nhIn, kInh
nghIm cua khung hoang kInh f o moI
noI du cho rng se kho co fh daf duoc
mf su can bng fhoa dang khI cac chnh
phu va dan chung dang ban dI dau voI
nhung van d fruoc mf Ia Iam gIam nhe
hau qua hay dIu chnh nhung fhay dI
kInh f o dIn rng. Vay nn van d fhen
chf o day Ia Iam fh nao d xac dInh duoc
mf cach ro rang cac buoc can xuc fIn
ngay bay gIo d vach ra mf chuong frnh
khung ff hon cho vIc quan Iy mI fruong
frong fuong IaI.
daf duoc muc dch nay, ff hon
hf nn ruf kInh nghIm fu nhung fhay
dI co fnh chaf khung hoang v kInh f
dI kem voI su chuyn dI o cac nuoc ng
u va IIn X cu. VIc chuyn dI nay cuI
cung se dan dn vIc dua ra cac chnh sach
va cac dIu kIn mI fruong faf hon. Tuy
nhIn, o nhIu nuoc, nhung chI ph kInh
f fruoc mf qua Ion dn muc nguoI fa da
chung mInh rng vIc fhuc hIn cac bIn
phap huu hIu nhm chnh dn IaI nhung
yu kem, saI Ich cua ch d cu Ia v cung
kho khn va fham ch khng fh fhuc hIn
duoc. Nhung fIn b nhanh chong nhaf
frn mf fran bao v mI fruong da daf
duoc o mf s nuoc nhu a Ian, Cng hoa
Sec, HunggarI - nhung nuoc da ch chIu
su fan pha kInh f f nhaf va fhIf Iap IaI
su n dInh kInh f nhanh nhaf. Sau day
Ia bn baI hoc kInh nghIm chnh duoc ruf
ra fu fhuc f cua cac nuoc frn.
TaI fhIf Iap su n dInh kInh f Ia
van d phaI duoc uu fIn fuyf dI, fham
ch ngay ca dI voI cac nn kInh f quan
fam dn hoaf dng caI fhIn mI fruong.
Khng co n dInh kInh f fh khng fh co
duoc su ung h cua cng chung va cac
doanh nghIp, dIu can phaI co d ap dung
duoc cac bIn phap huu hIu nhm gIaI
quyf cac uu fIn cua mI fruong.
Su cam kf rach roI cua dan chung
frong vIc fhuc hIn cac muc fIu bao v
mI fruong cung nhu cac muc fIu khac
phu hop voI fhuc fIn faI cac nuoc khac,
hoc cac hIp hI phaI dua ra duoc mf
m hnh khung cho faf ca cac don vI IIn
quan dn hoaf dng quan Iy mI fruong.
Iu nay khng co nghIa Ia cac nuoc nn
ap dung rap khun cac chuan muc cua cac
nuoc fhuc IIn mInh chau u hay cua
My. Tf hon Ia ASAN va cac nuoc fhanh
vIn cam kf voI nhau v muc fIu phaf
frIn cac fh ch va chnh sach mI fruong
cho fhap ky sau, nhung chnh sach va fh
ch do phaI nhaf quan va f nhIu phaI
fuong duong voI cac chnh sach, fh ch
cua cac nuoc OC |cho phep cac nuoc co
nhung chnh sach, fh ch khac nhau fuy
fhuc fung fruong hop cu fh va cac ngun
cu fh). Van d o day khng phaI Ia vIc
chap nhan nhung chuan muc fuong fu,
ma Ia vIc phaf frIn mf co ch hop Iy d
cung fan fhanh va fhuc fhI cac chnh sach.
Su mo rng bun ban voI cac nuoc
va mo cua don nhan cac ngun dau fu fu
cac nuoc, noI ma nguoI fa Iun Iun d fam
dn vIc bao v mI fruong, Ia mf dng
co manh me cho vIc chuyn gIao kInh
nghIm ff hon v bao v mI fruong ma
khng Ia m phuong ha I d n frI n vo ng
fng fruong kInh f, va fng muc sng cua
nhan dan. Nhung y kIn cho rng fu do
hoa fhuong maI va dau fu se gay ap Iuc
Ia m gIa m ca c chua n mu c ba o v mI
fruong, frong hau hf cac fruong hop, du
khng du ng. Co ra f nhI u ba I ho c ma
chung fa co fh hoc duoc fu pha dI fac
dau fu va bun ban v vIc sao cho vua
nang cao duoc hIu qua kInh f, vua dng
fho I ca I fhI n duo c ca c hoa f d ng mI
fruong.
Pha I kI m ch su no ng v I. a y
manh cac hoaf dng bao v mI fruong se
bao gm mf s cam kf ro rang v fnh
mInh bach va vIc phan cap quy dInh va
fhu c hI n ca c chnh sa ch mI fruo ng,
ch ng ha n frong IInh vu c ngan ha ng,
cng fy va quan Iy khu vuc cng cng.
Iu nay doI hoI phaI co mf su fhay dI
cn ban frong quan Iy va ch co fh fhanh
cng frong m f khung fho I gIan mang
fnh fhuc f. Chung fa d dang cho rng
muc fIu chu yu se Ia fhay dI kIn fhuc
fhuong fang chnh fhng - nhung chuan
muc ky fhuaf, phap ch, co cau dIu hanh
- cua chnh sach mI fruong. Tuy nhIn,
nhung fIn b fhuc su v chaf Iuong mI
fruong Ia kf qua cua su nhaf fr rng raI
v vIc cac van d mI fruong can uu fIn
va bIn phap can fhIf phaI fhuc hIn d
caI fhIn fnh hnh. Raf fIc Ia o hau hf
cac nuoc chau A da khng co su nhaf fr
do. V vay cac chnh phu moI phaI xay
dung cho duoc su ung h cua cng chung
dI voI vIc xu Iy han ch mf s van d
uu fIn fruoc khI dua ra va fhuc hIn cac
bIn phap phu hop.
Khung hoang faI chnh ch Ia mf
su kIn nhaf fhoI. Van d cf yu dI voI
mI fruong Ia su fng fruong fro IaI se IaI
dIn ra nhu fhuong I hoc se phan anh
nhung caI cach co ban frong ca IInh vuc
kInh f Ian mI fruong. MI IIn quan maf
fhIf gIua kInh f va mI fruong khng
fh duoc quan Iy mf cach fruc fIp nhu
cac van d faI chnh duoc. Cac gIaI phap
doI hoI phaI fng cuong suc manh fng hop
v Iuaf phap, fh ch, ky fhuaf cng ngh
va quan Iy dI dI voI vIc phI hop hanh
dng nhaf fr cao gIua cac khu vuc kInh
f. Xay dung duoc mf suc manh fng hop
nhu vay va xuc fIn nhung fhay dI can
co mf n Iuc Iau daI bn b va khuyn
khch vaf chaf fhoa dang.
VIc caI fhIn mI fruong frong khu
vuc khng fh do chnh phu faI fro. NhIm
vu cua chnh phu Ia Iap ra cac quy fc va
vach ra mf khun kh phap Iy ro rang
khuy n khch ca c doanh nghI p va co
quan khac mo rng fI da pham vI hoaf
dng nhm daf duoc nhung muc fIu v
mI fruong. Iu nay co nghIa Ia ban chaf
cac chnh sach mI fruong, dn Iuof chung,
cung phaI fhay dI. Cac chnh sach nay
nn bof chu y dn chuan muc v vIc xa
chaf fhaI, dan dn su chap nhan vIc kIm
fra nhIm o dau ng xa va nn fap frung
hon vao vIc ngn ngua nhIm kf hop
voI vIc chap nhan cac ky fhuaf san xuaf
sach hon va co hIu qua cao hon.
Trong fuong IaI fruoc mf, cng fy
can phaI duoc khuyn khch nhm daf
duoc cac kf qua ff nhaf bng cach fhay
dI cac frang fhIf bI hIn daI dang duoc
su dung. Chung fa co haI fap hop cac yu
f khuyn khch nhung vIc nay. Su dIu
chnh Ion v fy gIa hI doaI co nghIa Ia chI
ph cho cac h fhng kIm soaf moI se df
hon nhIu so voI fruoc cuc khung hoang,
cho nn ca c cng fy co khuynh huo ng
mun gIam chaf fhaI bng cach dIu chnh
quy frnh van hanh san xuaf, dao fao dI
ngu can b cng nhan vIn va dam bao
rng nha may va frang fhIf bI cua ho
duoc duy fr van hanh dung dn. Hon fh
nua, nhIm fh hIn su Iang ph nguyn
IIu va cac ngun nguyn IIu dau vao
khac, cho nn se co cac nguyn nhan kInh
f manh me nhm gIam fhIu su Iang ph
do .
O nhung nuoc nao chnh phu nm
quy n kI m soa f nga nh nng Iuo ng co
nghIa Ia van d gIa ca dang duoc phan hoa
gay gf, fh o do se co su phan dI kIch IIf
dI voI vIc dIu chnh gIa nhIn IIu fheo
cac fhay dI fy gIa hI doaI. Iam phaf
khng phaI Ia qua nhay cam dI voI nhung
fhay d I frong gIa ca chung cu a nng
Iuong, frong khI cac bao cap nhm gIu gIa
faf ca hoc mf s IoaI nhIn IIu dc bIf
fh dang IIn fuc gIam dI. Thuc f Ia cac
khoan bao cap ay don gIan ch Ia vIc mf
s nganh dc bIf c gng bao v dc quyn
beo bo cua ho ma fhI.
Quan frong nhaf frong s nhung
nganh do Ia cac nganh cng nghIp su
dung nhIu nng Iuong, ma vIc su dung
nng Iuong mf cach hoang ph gan nhu
bao gIo cung gn IIn voI vIc nhIm fram
frong. Mc du co fh co nhung han ch
nhaf dInh v chnh frI dI voI vIc dIu
chnh nhanh chong cac muc gIa ma h gIa
dnh phaI fra cho mf s IoaI nhIn IIu
duoc su dung rng raI, song hoan foan
khng co baf ky Iy do g d bao v cho cac
dI fuong su dung nhIn IIu frong cng
nghIp va fhuong maI. V vay, f nhaf fh
muc gIa ban bun cua dau dIzen, dau
nhIn IIu nng, xng, fhan phaI duoc
dIu chnh sao cho fuong ung voI muc gIa
chung frn fhI fruong fh gIoI frong vong
mf nm.
ChI fIu cng cng cho vIc xay dung
co so ha fang d cap nuoc va cng fac v
sInh se mang Ia I m f hI u qua nhanh
chong IIn quan dn phuc IoI cua fang Iop
nhan dan Iao dng co muc fhu nhap fhap,
dng fhoI Iam gIam bof anh huong cua cu
sc kInh f dI voI cng n vIc Iam. CaI
gIa phaI fra cho vIc khng duoc cap nuoc
sach o cac khu vuc nng fhn dang bIu
hIn ra o mf phan suy gIam Ion v suc
khoe IIn quan dn cac yu f mI fruong.
V vay, gIaI phap ff nhaf Ia phaI fap frung
chI fIu cho van d gIaI quyf cng n vIc
Iam o nng fhn, cho cac chuong frnh h
fro xa hI, cho dau fu xay dung co so ha
fang d cap nuoc sach. NguoI dan se sn
sang fra fIn mIn sao co nuoc sach d
dung, v vay se chng kho khn g khI fhIf
Iap mf co ch nhm bao dam rng cac chI
ph van hanh cua h fhng cung cap nuoc
moI se duoc fhu hI day du bng cach fhu
fIn nuoc su dung voI mf caI gIa khIm
fn.
Chu thch
1. Ngan hang Th gIoI, 1992.
2. M hnh dua frn khun mau dau
vao - dau ra voI nhung ma fran co h s
fach bIf v vn cu va moI |h s v vn cu
dan fhay dI fheo fhoI gIan). Mf gIa dInh
co ban v m hnh nay Ia frong hon haI
fhap ky foI nhung nn kInh f kem phaf
frIn o chau A se fheo huong fhuc hIn
kInh f va co cau cng nghIp gIng nhu
nhung nuoc co fhu nhap frung bnh. CIa
dInh Ia nhung nuoc ng A se dan dan
ap dung nhung cng ngh co hIu qua va
kf qua Ia nng Iuong va nguyn IIu dau
vao cho mI don vI san pham dau ra gIarn
xung.
3. Ngan hang Th gIoI, 1997.
4. Jakarfa Posf, nga y 30 fha ng
MuoI haI 1997.
5. Jakarfa Posf. nga y 15 fha ng
CIng 1998.
6. Cruz va Repeffo |1992) da cho
rng nhung su dI cu nhu vay ch Ia hau
qua cua nan fhaf nghIp do cac chuong
frnh n dInh cua IMI o PhIIIppIn vao dau
nhung nm 1980. Su suy dIn nay da gay
ra franh Iuan do fruoc day co qua nhIu
khuyn khch saI Ich fhuc day vIc mo
rng nng nghIp o vung cao va xu fh
nay da ben r chf fruoc khI nan fhaf
nghIp fng In.
7. Ngan hang Th gIoI 1997.
159
Tai /icu tbam kbao
Chuong bu y
Chng 1
AIba, P.A haffacharya, S.CIaessens, S.Chosh, va I.Hernandez.
Tnh chaf baf n va su Iay Ian frong mf fh gIoI hoa nhap v
mf faI chnh: aI hoc ruf ra fu nhung kInh nghIm gan day
cua ng A, aI phaf bIu CaI cach va fu do faI chnh chau
A - ThaI nh uong frnh bay faI HI nghI Ian fhu 24 PAI-
TA, ngay 20 dn 22 fhang Nm 1998 faI ChIangmaI, ThaI
Ian.
Ngan hang Phaf frIn chau A, Cbu A Jang n6i /cn (Emcrging Asia,
1997.
osvorfh, va S. CoIIIns. 1996. Su phaf frIn kInh f o ng A -
Tch Iuy va dng hoa |conomIc Crovfh In asf AsIa - Accu-
muIafIon Versus AssImIIafIon), rookIngs Papers on conomIc
AcfIvIfy 2, 135 - 204.
HsIeh, C. 1997. Nhung g Iy gIaI cho cuc cach mang cng nghIp o
ng A7 Nhung bng chung cua cac fhI fruong |Whaf x-
pIaIn fhe IndusfrIaI RevoIufIon In asf AsIa7 vIdence from
Iacfor Markefs), ban fhao, !C erkeIey.
KamInsky, CracIeIa, va Carmen ReInhard, 1997. Cuc khung hoang
dng fhoI frn haI bnh dIn: Nhung nguyn nhan cua nhung
kho khn v ngan hang va can can fhanh foan |The TvIII
CrIses: The Causes of ankIng and aIance of Paymenfs Prob-
Iems).
KIm, J. va I.Iau. 1994. Cac ngun fng fruong cua cac nuoc cng
nghIp moI o ng A |The Sources of Crovfh of fhe asf AsIa
NevIy-IndusfrIaIIzed CounfrIes), Journa/ oj tbc Japancsc anJ
|ntcrnationa/ Economics 8|3), 235-71.
Krugman, PauI. 1994. an frong phep mau nhIm cua chau A
|The Myfh of AsIas MIracIe), IoreIgn AffaIrs 73|6), 62-78.
MckIbbon, WarvIck. 1998. Cuc khung hoang chau A: anh gIa
fheo kInh nghIm |The CrIsIs In AsIa: an mpIrIcaI Assess-
menf).
Nehru, V. va A. areshvar. 1993. u IIu
moI v ngun vn: Ngun, phuong
phap va kf qua |A Nev afabase
on PhysIcaI CapIfaI Sfock: Sources,
MefhodoIogy and ResuIfs), RevIsfa
de AnaIIsIs conomIco 8|1), 37-59.
RodrIk, . 1997. Nhung dIm con fhao
Iuan, fh ch va hoaf dng kInh f
cua TIPC o ng A |TIPC Con-
froversIes, InsfIfufIons and co-
nomIc Performance In asf AsIa),
NafIonaI ureau of conomIc Re-
search WorkIng Paper s 1587.
SareI, M.1997. Tng fruong va nng suaf
o cac nuoc ASAN |Crovfh and
ProducfIvIfy In ASAN CounfrIes),
IMI WorkIng Paper s 97/97.
Phe p ma u nhI m cu a ng A : Tng
fruong kInh f va nhung chnh sach
cu a nha nuo c |The asf AsIan
MIracIe: conomIc grovfh and pub-
IIc poIIcy), Nev York, N.Y: Nha xuaf
ban Oxford !nIversIfy xuaf ban cho
Ngan hang fh gIoI, 1993.
Ngan hang Th gIoI. Tricn cong kinb tc
tbc gioi 100S. an fhao.
Young, A. 1992. Cau chuyn v haI fhanh
ph : Tch Iuy nhan f va nhu ng
fhay dI ky fhuaf o Hng Cng va
SIngapo |A TaIe of Tvo CIfIes: Iac-
for AccumuIafIon and TechnIcaI
Change In Hong Hong and
SIngapore), frong O. Ianchard and
S. IIscher, eds., NR Macrocco-
nomics Annua/. CambrIdge: MIT
Press.
Young, A. 1994. aI hoc ruf ra fu cac NICs
ng A: Mf quan dIm dI Iap
|Iessons from fhe asf AsIan NICs:
A ConfrarIan VIev), Europcan Eco-
nomic Rccicu 38 |3-4), 964-73.
Young, A. 1995. Su chuyn ch cua cac
con s. uong dau voI nhung fhuc
f fhng k v kInh nghIm fng
fruong ng A |The Tyranny of
Numbers: ConfronfIng fhe SfafIsfI-
caI ReaIIfIes of fhe asf Crovfh
xperIence), Quartcr/y Journa/ oj
Economics 110 |3), 641-80.
Chng 2
Andersen, Iykke, AmIf ar, MarfIn
Codfrey, ChrIs MannIng, Ipak
Mazumdar va ZafIrIs Tzannafos.
1997. Tng fruo ng va ba f bnh
d ng o Tha I Ian: T ng quan v
nhung van d cua fhI fruong Iao
d ng |Crovfh and InequaIIfy In
ThaIIand: An OvervIev of Iabor
Markef Issues), MImeo. Nga y 5
fhang MuoI haI.
haffacharya, Amar, SvafI Chosh va
Jansen. 1997. Nef dang chu y v
hoaf dng xuaf khau cua ng A
|Nofe on asf AsIas xporf Perfor-
mance), MImeo. Ngan ha ng Th
gIoI.
asgupfa, Ipak, va KumIko MaI. 1997.
Su suy gIam fc d xuaf khau cua
ng A nm 1996: Cac yu f fuan
hoan hay co cau7 |The 1996 SIov-
dovn In asf AsIas xporfs: Sfruc-
furaI or CycIIcaI Iacfors7, TaI IIu
Iuu cua HI nghI, HIp hI phuong
ng AA.
asgupfa, Ipak, ejoy asgupfa va
dIson HuIu. 1995. Nhung nhan
f quyf dInh hang xuaf khau phI
da u hoa cu a IndnsIa |The
efennInanfs of IndonesIas Non-
oII xporfs), aI phaf bIu faI hI
nghI v baI bo quy fc. I/Ngan
hang Th gIoI.
asgupfa, ejoy. 1989. Xua f kha u va
chnh sach fy gIa hI doaI: n
|xporfs and xchange Rafe
PoIIcy: The Case of IndIa), . PhIn
ThesIs, aI hoc Oxford.
Ivan, Ishac va ernard Hoekman. 1998.
Canh franh, b sung va Iay Ian o
ng A |CompefIfIon,
161 TaI IIu fham khao
CompIemenfarIfy and ConfagIon In
asf AsIa). aI phaf bIu frong hI
nghI v khu ng hoa ng fa I chnh
CPR/I, Ngan hang Th gIoI.
oIIar, avId va May HaIIvard-
rIemeIer. 1998. Khu ng hoa ng,
dIu chnh va caI f: Nhung kf qua
ruf ra fu cuc dIu fra cng nghIp
ThaI Ian |CrIsIs, Adjusfmenf and
Reform: ResuIfs from fhe ThaIIand
IndusfrIaI Survey), MImeo. Ngan
hang Th gIoI.
rnsf, Iefr. 1998. Pha huy hay fhuc day
d ng Iu c fng fruo ng7 Ta I hnh
fhanh nganh dIn fu o ng A sau
khung hoang |esfroyIng or !p-
gradIng fhe engIne of grovfh7 The
reshapIng of fhe eIecfronIcs Indus-
fry In asf AsIa affer fhe CrIsIs),
aI co so frong cuc nghIn cuu nay.
MImeo. Ngan hang Th gIoI.
IaInI, RIccardo, Iernando CIavIjo, va
AbdeI SenhadjI SemIaII. 1990. Y
kIn saI Iam cua cuc franh Iuan
nhIu phe phaI: Iuong cau co gay
r c r I cho xua f kha u cu a IC
khng |The IaIIacy of ComposIfIon
Argumenf: oes emand Maffer for
IC Manufacfured xporfs7), aI
vIf frong cuc fhao Iuan cua Trung
fam nghIn cuu chnh sach kInh f
s 4998.
Ieensfra, Roberf. 1994. Nhung dang san
pham moI va cach xac dInh gIa ca
frn fh gIoI |Nev Producf VarIef-
Ies and fhe Measuremenf of Infer-
nafIonaI PrIces), ThoI bao kInh f
My 84 |1), Thang Tu 157-177.
Ieensfra, Roberf, va Andrev K. Rose.
1997. Sp xp IaI fraf fu: Khun
mau cua co ch fhuong maI va fng
fruong |PuffIng ThIngs In Order:
Pafferns of Trade ynamIcs and
Crovfh), NR WorkIng Paper s
5975.
CoIdberg, P.K., va M.M. Kneffer. 1995.
Xa c dInh su c ca nh franh frong
nhung fhI fruong xuaf khau |Mea-
surIng fhe InfensIfy of CompefIfIon
In xporf Markefs), NR Work-
Ing Paper s 5226.
CoIdsfeIn, MorrIs, va MohsIn Khan. 1985.
Thu nhap va nhung anh huong cua
gIa ca dI voI ngoaI fhuong |Income
and PrIce ffecfs In IoreIgn Trade),
RonaId Jones and Pefer .Kenen,
ed. Handbook of InfernafIonaI co-
nomIcs. Tap 2. Amsferdam va Nev
York: Norfh-hoIIand va IsevIer.
Crossman, Cene M. 1982. Canh franh
nhap khau cua cac nuoc da va dang
pha f frI n |Imporf CompefIfIon
Irom eveIoped and eveIopIng
CounfrIes), The RevIev of conom-
Ics and SfafIsfIcs, 64|2), fhang Nm,
271-281.
CrubeI, H.C. va P.J.IIoyd. 1975. Tbuong
mai trong n6i b6 nganb. /y tbuyct
ca su xac Jinb mu Jicb qu6c tc cbo
nbung san pbm kbac nbau. |Infra
- Indusfry Trade: The Theory and
Measuremenf of InfernafIonaI
Trade In IfferenfIafed Producfs),
Nev York: HaIsfead Press.
HeIpman, Iehanan. 1986. Cu c ca nh
franh khng hoan hao va mau dIch
quc f: ng chung cua 14 nuoc
cng nghIp |Imperfecf CompefI-
fIon and InfernafIonaI Trade: vI-
dence Irom Iourfeen IndusfrIaI
CounfrIes) JournaI of fhe Japanese
and InfernafIonaI conomIcs, fap
1.62-81.
Hoekman, ernard, va SImeon jankov.
1996. Ma u dIch frong n I b
nganh, dau fu fruc fIp cua nuoc
ngoaI va faI dInh huong hang xuaf
khau ng u. |Infra - Indusfry
Trade, IoreIgn Irecf Invesfmenf,
and fhe ReorIenfafIon of asf u-
ropean xporfs), WorId ank
PoIIcy Research WorkIng Paper No.
1652, fhang Chn.
KavaI, MasahIro. 1997. Mau dIch va dau
fu cu a Nha f a n va o ng A
|Japans Trade and Invesfmenf In
asf AsIa. Trong avId Roberfson,
ed., asf AsIan Trade affer fhe
!rugoay Round. Nha xuaf ban aI
hoc CambrIdge, 209-226. Mf cach
hIu chI fIf hon: KavaI, MasahIro.
Su fuong h gIua mau dIch va dau
fu cua Nhaf an: Chu frong dc
bIf dn ng A. !nIversIfy of To-
kyo IscussIon Paper, s I-39,
fhang MuoI 1994.|
KavaI, MasahIro. 1997. Su baf n dInh
fIn f cua ng A: Nhung mI IIn
kf mong manh cua h fhng faI
chnh |asf AsIa Currency Turbu-
Ience: ImpIIcafIons of IInancIaI
Sysfem IragIIIfy), MImeo. Ngan
hang Th gIoI.
KavaI, MasahIro. 1998. Cu c khu ng
hoang fIn f ng A: nguyn nhan
va nhu ng ba I ho c |asf AsIan
Cunency CrIsIs: Causes and Ies-
sons). Confemporary conomIc
PoIIcy, s 16, fhang Tu, 157-172.
KavaI, MasahIro, va ShujIro !rafa. 1996.
af can bng mau dIch va dau fu
fruc fIp cua nuoc ngoaI cua Nhaf
an: Nhung van d fay ba va fay
dI |Trade ImbaIances and Japa-
nese IoreIgn Irecf Invesfmenf:
IIaferaI and TrIanguIar Issues.)
frong Ku-hyun Jung and Jang-Hee
Yoo, eds., Asia Pacijic Economic
Coopcration. Currcnt |ssucs anJ
AgcnJa jor tbc Futurc, Nhu ng
nghIn cu u phuong ng va
phuong Tay, 39, InsfIfufe of asf
and Wesf SfudIes, YonseI !nIver-
sIfy, fhang MuoI, 61-87.
KavaI, MasahIro, va ShujIro !rafa. 1998.
Mau dIch va dau fu co phaI Ia fhay
fh hoc b sung khng7 Phan fch
fheo kInh nghI m cu a nhu ng
nganh san xuaf cua Nhaf an |Are
Trade and Invesfmenf SubsfIfufes
or CompIemenfs7 An mpIrIcaI
AnaIysIs of Japanese Manufacfur-
Ing IndusfrIes) frong HIro Iee and
avId W RoIand-hoIsf, eds., Pbat
tricn ca bop tac kinb tc o cinb Tbai
Bnb Duong. Tbuong mai Ju tu ca
nbu ng c n Jc m6i truo ng |co-
nomIc eveIopmenf and Coopera-
fIon In fhe PacIfIc asIn: Trade, In-
vesfmenf and nvIronmenfaI Is-
sues), CambrIdge: CambrIgde !nI-
versIfy Press.
KIshImofo, T.1998. Nganh ban dan Han
Qu c va khu ng hoa ng fI n f
|Koreas SemIconducfor Indusfry
and fhe Currency CrIsIs), Nomura
Research InsfIfufe. raff.
NoIand, Marcus. 1997. Hoaf dng xuaf
khau chau A co phaI Ia dc nhaf
khng7 |Has AsIan xporf Perfor-
mance en !nIque7) JournaI of In-
fernafIonaI conomIcs, fap. 43, 79-
101.
Iee, fhang CIng. 1997. Nhung m hnh
mau dIch dang fhay dI o chau A
|ChangIng Trade Pafferns In AsIa),
HSC.
II, Yangyang. 1998. Chnh sach fy gIa
hI doaI cua Trung Quc |ChInas
xchange Rafe PoIIcy), MImeo.
Ngan hang Th gIoI.
IIpsey, Roberf . 1994. Nhung fhay dI
v chaf Iuong va nhung anh huong
khac dI voI vIc xac dInh gIa xuaf
cac mf hang fhIf yu |QuaIIfy
Change and Ofher InfIuences on
Measures of xporf PrIces of Manu-
facfured Coods and PrImary Prod-
ucfs and Manufacfures), NR
WorkIng Paper No. 4671.
MuscafeIII, V.A., va C. MonfagIIa. 1994.
Cuc canh franh frong cac NI v
xuaf khau cua nhung nha san xuaf
|Infra-NI CompefIfIon In xporfs
of Manufacfures), JournaI of Infer-
nafIonaI conomIcs, s 37.29-47.
Chng 3
AkerIof, Ceorge va PauI Romer. 1993. Su
fan pha dIa nguc kInh f cua pha
san d kIm IoI |IoofIng fhe co-
nomIc !ndervorId of ankrupfcy
for ProfIf) rookIngs Papers on co-
nomIc AcfIvIfy, 2:1-73,1993.
Ngan hang Phaf frIn chau A va Ngan
hang Th gIoI. 1998. Quan Iy su hI
nhap faI chnh foan cau o chau A:
Nhung baI hoc moI va nhung fhach
fhu c frong fuong IaI |ManagIng
CIobaI IInancIaI InfegrafIon In
AsIa: mergIng Iessons and Pro-
specfIve ChaIIenges), nga y 10-12
fhang a 1998.
ernanke, en S. va AIan S.IInder.
1988. Tn dung, fIn f va nhu cau
|CredIf, money, and aggregafe de-
mand). Amcrican Economic Rccicu,
Papers and ProceedIngs, 78: 435-45
fhang Nm.
hafacharya, Amar, SvafI Chosh va Jos
Jansen. 1998. Su fr I da y cu a
Trung Qu c co Ia m f n fhuong
hang xuaf khau chau A khng7
|Has fhe mergence of ChIna Hurf
AsIan xporfs7), MImeo. Ngan
hang Th gIoI.
Ianchard, OIIvIer va Mark Wafson.
1982. Nhu ng dI u a o fuo ng, hy
vong duy Iy va fhI fruong faI chnh
|ubbIes, RafIonaI xpecfafIons
and IInancIaI Markefs), PauI
WachfeI, ed., Criscs in tbc Economic
anJ Financia/ 8tructurc |IexIngfon
ooks).
CaIvo, Sara, va Carmen ReIharf. 1995.
Ngun vn vao My IafInh: IIu co
bng chung v nhung anh huong
Iay Ian khng7 |CapIfaI IIovs fo
IafIn AmerIca: Is There vIdence
of ConfagIon ffecfs7), a n fha o
chua xuaf ban. Ngan hang Th gIoI
- quy fIn f quc f.
CIaessens, SfIjn va Thomas CIaessner.
1997. Nhu ng khI m khuy f cu a
khu vuc faI chnh dang ngam ngam
pha hoaI dIu ky dIu cua ng A
|Are IInancIaI Secfor Weaknesses
!ndermInIng fhe asf AsIan
MIracIe), Huo ng da n pha f frI n,
Ngan hang Th gIoI fhang Chn.
CIaessens, SfIjn va Thomas CIaessner.
1998. Quc f hoa dIch vu faI chnh
o chau A |InfernafIonaIIzafIon of
IInancIaI ServIces In AsIa). Work-
Ing paper, s 1991, Ngan hang Th
gIoI.
CorseffI, CIancarIo, PaoIo PesenfI va
NourIeI RoubInI. 1998. Nhu ng
nguyn nhan g gay ra cuc khung
hoang faI chnh fIn f chau A7
|Whaf Caused fhe AsIan Currency
and IInancIaI CrIsIs7) MImeo. Nev
York !nIversIfy.
emIrguc-Kunf, AsII, va . efragIache.
1998. Tu do faI chnh va nhung yu
kem frong faI chnh |IInancIaI IIb-
eraIIzafIon and IInancIaI IragIIIfy),
a I pha f bI u frong h I nghI
fhuong nIn Ngan hang Th gIoI v
kInh f phaf frIn, ngay 21-22 fhang
Tu, 1998. WashIngfon C.
emIrguc-kunf, AsII, va H. HuIzInga.
1998. Nhung nhan f quyf dInh
cac muc IaI ngan hang fhuong maI
va kha nng hoan vn: Mf vaI bng
chu ng qu c f |efermInanfs of
CommercIaI ank Inferesf MargIns
and RefufabIIIfy: So me Inferna-
fIonaI vIdence), PoIIcy Research
WorkIng Paper SerIes s 1900.
Ngan hang Th gIoI, fhang Nm.
Iamond, ougIas W., va PhIIIp H.
ybvIg. 1983. Nhu ng hoa f d ng
cua ngan hang, bao hIm fIn guI
va kha nng fhanh foa n |ank
runs, deposIf Insurance, and IIquId-
Ify, JournaI of PoIIfIcaI conomy,
91: 401-19 fhang Sau.
Ing, WeI, IIker omac va CIovannI IerrI.
1998. IIu co su fan vo fn dung o
ng A7 |Is fhere a CredIf Crunch
In asf AsIa7) PoIIcy Research
WorkIng Paper SerIes. Ngan hang
Th gIoI, fhang Sau.
omac, IIker va CIovannI IerrI. 1998.
Anh huong fhuc su cua nhung con
sc faI chnh: ng chung cua Han
Quc. |The ReaI Impacf of IInan-
cIaI Shocks: vIdence from Korea).
Iehengreen, arry, va Ashoka Mody.
1998. Iu g Iy gIaI cho nhung Iay
Ian dang bIn dI v no fhI fruong
moI nI In: Nhung dIu co ban hay
nhung nhay cam cua fhI fruong
|Whaf xpIaIns ChangIng Spreads
on mergIng Markef ebf: Iunda-
menfaIs or Markef senfImenf7),
MImeo. IMI va Ngan ha ng Th
gIoI, faI IIu chuan bI cho cuc hI
fhao cua NR Capita/ |nj/ous to
Emcrging Markcts.
IeIdsfeIn, MarfIn. 1998. TaI fap frung
Quy fIn f quc f, |RefocusIng fhe
IMI), IorbIgn AaffaIrsrs, 77: 20-33,
fhang a/fu 1998.
Quy fIn f quc f, 1997. Wor/J Economic
Out/ook. Tha ng 12, WashIngfon
C.
KamInsky, CracIeIa, va Carmen ReInharf.
1996. Nhu ng cu c khu ng hoa ng
dng fhoI frn haI bnh dIn: nhung
nguyn nhan cua van d ngan hang
va nhu ng va n d frong ca n can
fhanh foan |The TIn CrIses: The
Causes of ankIng and aIance of
Paymenfs ProbIems). TaI IIu chua
xuaf ban, Cuc du fru IIn bang.
KamInsky, CracIeIa va SergIo SchmukIer.
1998. ung n va fan vo: Chau A
khac g7 |On ooms and Crashes:
Is AsIa Ifferenf7) MImeo. Ngan
hang Th gIoI va HI dng fhng dc
cua H fhng du fru IIn bang.
Kaufman, anIeI, CII Mehrez, va SergIo
SchmukIer. 1998. Cu c khu ng
hoang ng A: Co doan fruoc duoc
khng7 |The asf AsIan CrIsIs:
Was If xpecfed7) MImeo. Ngan
hang Th gIoI.
KavaI, MasahIro va Kenfaro Ivafsubo.
1998. Cuc khung hoang dng baf
va h fhng faI chnh ThaI Ian: fIn
frnh, nguyn nhan va baI hoc |The
ThaI IInancIaI Sysfem and fhe
ahf CrIsIs: Processes, Causes and
Iessons). MImeo. VIn Khoa hoc xa
hI, aI hoc Tokyo.
Krugman, PauI. 1979. M f da ng cu a
khung hoang can can fhanh foan.
|A ModeI of aIance of Paymenfs
CrIses). Journa/ oj Moncy, CrcJit
anJ Banking, IV.11.pp.311-325.
1998. IIre-saIe II. MImeo. MIT, aI
chua n bI cho h I nghI NR v
o ng Iuu chuy n v n d n fhI
fruo ng mo I |Capita/ |nj/ous to
Emcrging Markcts).
Ia Porfa, RafaeI, IIorencIo Iopez-de-sI-
Ianes, AndreI ShIeIfer, va Roberf W.
VIshny. 1997. Nhu ng nhan f
quyf dInh v phap Iy cua faI chnh
bn ngoaI |IegaI efermInanfs of
xfernaI IInance.) Journa/ oj Fi-
nancc, fap III, s 3, fhang ay.
Ianes, AndreI ShIeIfer, va Roberf
W.VIshny. 1998. Iua f va Ta I
chnh, Journa/ oj po/itica/
Economy.
MIIIer, Marcus, va Zhang. 1997. Cuc
khung hoang v kha nng fhanh
foa n cu a chnh phu : I n pha p
chIn Iuoc dI voI fnh frang b fc
cua fhanh foan |SovereIgn IIquId-
Ify CrIses: The SfrafegIc Case for a
Paymenfs SfandsfIII. MImeo. aI
hoc WarvIck.
MckInnon, RonaId I. va Huv PIII. 1997.
Su fu do hoa dang fIn cay va Iuu
chuyn vn quc f: HI chung vay
fran Ian |CredIbIe IIberaIIzafIon
and InfernafIonaI CapIfaI IIovs:
The Over orrovIng Syndrome),
Amcrican Economic Rccicu. Papers
and ProceedIngs, 87. S 2: 189-93,
fhang Nm.
Monfes, ManueI I., 1998. Cuc khung
hoang fIn f o ng Nam A |The
Currency CrIsIs In Soufh asf AsIa)
do Hoc vIn nghIn cuu ng Nam
A va Hoc vIn nghIn cuu Nomura
xuaf ban, 1998.
ObsffeId, MaurIce. 1986. Cu c khu ng
hoang can can fhanh foan fu bu fru
va hop Iy |RafIonaI and SeIf-IuI-
fIIIIng aIance of Paymenfs CrIses),
Amcrican Economic Rccicu,
IV.76.pp.72-81.
ObsffeId, MaurIce. 1996. Cac m hnh
khung hoang fIn f co nhung dc
dIm fu hoan fhIn |ModeIs of Cur-
rency CrIses vIfh SeIf-fuIfIIIIng
Ieafures). Europcan Economic
Rccicu.
Ramos, Roy. 1997. RuI ro cua ngan hang
chau A: Tnh frang n dInh va baf
n dInh |AsIan anks af RIsk: So-
IIdIfy, IragIIIfy). Tha ng Chn,
NghIn cuu ngan hang, CoIdman
Sachs.
1997. 1998: Va n d va su da nh gIa :
Nhung fr fr fheo chu ky, nhung
yu kem v co cau va nhung hIn
fuong frong hI phuc |1998: Issues
and OufIook: CycIIcaI SIovdovns,
SfrucfuraI IIIs and fhe Odds for
Recovery). Tha ng Muo I haI,
CoIdman Sachs: NghIn cuu ngan
hang.
RadeIef, Sfeven va Jeffrey Sachs. 1998a.
Anh huong cua cuc khung hoang
faI chnh chau A |The Onsef of fhe
asf AsIan IInancIaI CrIsIs). |cap
nhaf: 30 fhang a 1998).
RadeIef, Sfeven va Jeffrey Sachs. 1998b.
Khung hoang faI chnh ng A:
Chan doan, sua chua va frIn vong
|The asf AsIan IInancIaI CrIsIs:
IagnosIs, RemedIes, Prospecfs).
rookIngs Papers on conomIc Ac-
fIvIfy. PaneI. WashIngfon, .C., 26-
27 fhang a 1998.
Sachs, Jeffrey. 1994a. Cuc dau franh
cua Nga voI su n dInh: Nhung van
d v nhan fhuc va bng chung
|RussIas SfrIIggIe vIfh SfabIIIza-
fIon: ConcepfuaI Issues and vI-
dence. frong MIchaeI runo and
orIs PIeskovIc, edc., Ticn trnb b6i
ngbi tbuong nicn cc kinb tc pbat
tricn, 57-80. Ngan hang Th gIoI.
WashIngfon, C.
Sachs, Jeffrey. 1994b. Vuo f ra ngoa I
reffon Woods: Mf k hoach moI
|eyond reffon Woods: A Nev
IueprInf) frong Tbc Economist
|!.K.); 333:23, 25, 27 nga y 1-2
fhang MuoI.
Sachs, Jeffrey, Aaron TorneII, va Andres
VeIasco. 1996. Khu ng hoa ng fa I
chnh o cac fhI fruong moI nI In:
Nhung baI hoc fu nm 1995 |II-
nancIaI CrIses In mergIng Mar-
kefs: The Iessons from 1995).
Brookings Papcrs in Economic Ac-
ticity, pp. 147-215.
SareI, MIchaeI. 1997. Tng fruo ng va
nng sua f o ca c nuo c ASAN
|Crovfh and ProducfIvIfy In
ASAN CounfrIes), IMI WorkIng
Paper, WP/97/97.
SfIgIIfz, Joseph va MafIIou !y. 1996. ThI
fruong faI chnh, chnh sach nha
nuoc va dIu ky dIu cua ng A
|IInancIaI Markefs, PubIIc PoIIcy
and fhe asf AsIan MIracIe), The
WorId ank Research Observer
11|2): 249-76.
VaIdes, RodrIgo. 1996. Su Iay Ian cua fhI
fruong moI nI In: ng chung va
Iy fhuyf |mergIng Markefs Con-
fagIon: vIdence and Theory). an
fhao chua xuaf ban, VIn ky fhuaf
Massachuseffs.
Ngan hang Th gIoI. 1997. Dong c6n tu
nbn /uu cbuycn toi cac nuoc Jang
pbat tricn |PrIvafe CapIfaI IIovs fo
eveIopIng CounfrIes), WashIng-
fon, C.
Ngan hang Th gIoI. 1998. Tai cbnb pbat
tricn toan cu |CIobaI eveIopmenf
IInance), WashIngfon, C.
Chng 4
Ngan hang Phaf frIn chau A va Ngan
hang Th gIoI. 1998 . Quan Iy su
hoa nhap faI chnh o chau A: Nhung
baI hoc moI va nhung fhach fhuc
frong fuong IaI |ManagIng CIobaI
IInancIaI InfegrafIon In AsIa:
mergIng Iessons and ProspecfIve
ChaIIenges), ngay 10-12 fhang a
1998.
AokI, MasahIko va Hugh PafrIck. 1994. Hc
tb6ng ngn bang /on cua Nbt Ban.
su tbcb bop coi nbung ncn kinb tc
Jang cbuycn J6i ca pbat tricn |The
Japanese maIn bank sysfem: Ifs
reIevance for deveIopIng and frans-
formIng economIes) - Oxford: Oxford
!nIversIfy Press.
AIIen, IIankIIn va ougIas CaIe. 1995. So
sanh phuc IoI cua nhung frung gIan
va fhI fruong faI chnh o uc va My
|A veIfare comparIson of Inferme-
dIarIes and fInancIaI markefs In
Cermany and fhe !S), Europcan
Economic Rccicu, 39: 179-209.
aIrd, ougIas. 1993. Nbung nbn t6 cua
su pba san |The Iemenfs of ank-
rupfcy), Wesfbury Press, chuong 5.
CaprIo, Jerry va emIrguc-kunf, AsII.
1997. VaI fro cua faI chnh daI han:
Iy fhuyf va bng chung |The RoIe
of Iong-ferm IInance: Theory and
vIdence), WorkIng Paper, Ngan
hang Th gIoI 1746.
CIaessens, SfIjn, SImeon jankov, va
CIovannI IerrI. 1998. Su khung
hoang cua cac cng fy cua ng A:
anh gIa fhIf haI IaI suaf va con
sc cua fy gIa hI doaI |Corporafe
Isfress In asf AsIa: AssessIng fhe
amage of Inferesf and xchange
Rafe Shock). MImeo. Ngan ha ng
Th gIoI.
emIrguc-kunf, AsII, va Ross IevIne.
1996. Su phaf frIn cua fhI fruong
chu ng khoa n va frung gIan fa I
chnh: Nhung su kIn da duoc phan
IoaI hoa |Sfock Markef eveIop-
menf and IInancIaI InfermedIarIes:
SfyIIzed Iacfs. Wor/J Bank Eco-
nomic Rccicu. 10:2, 291-321, Wash-
Ingfon, C.
emIrguc-kunf, AsII, va vojIsIav
MaksImovIc. 1994. Co cau vn o
nhung nuoc dang phaf frIn: ng
chung cua 10 nuoc |CapIfaI Sfruc-
fures In eveIopIng CounfrIes:
vIdence from Ten CounfrIes),
WorId ank WorkIng Paper 1320.
emIrguc-kunf, AsII, va VojIsIav
MaksImovIc. 1996. Nhu ng kho
khn v faI chnh, su dung vn va
fng fruong cua cng fy: Mf su so
sa nh qu c f . |IInancIaI Con-
sfraInfs, !ses of Iunds and IIrm
Crovfh: An InfernafIonaI Com-
parIson), WorId ank WorkIng Pa-
per 1671.
oIIar, avId, va May HaIIvard-
drIemeIer. 1998. Khu ng hoa ng,
dIu chnh va caI cach: Nhung kf
qua fu cuc dIu fra cng nghIp
ThaI Ian |CrIsIs, Adjusfmenf, and
Reform: ResuIfs from fhe ThaIIand
IndusfrIaI Survey), aI phaf bIu
ngay 20-23 fhang Nm 1998, HI
nghI v canh franh faI angkok,
ThaI Ian.
Joseph va Iarry Iang. 1998. an chaf
cua su da dang hoa |The Nafure of
IversIfIcafIon). MImeo. Ngan hang
Th gIoI.
Iukao, MIfsuhIro. 1998. Su baf n dInh
faI chnh cua Nhaf an va nhung
yu kem frong co cau quan Iy cng
fy |Japanese IInancIaI InsfabIIIfy
and Weaknesses In fhe Corporafe
Covernance Sfrucfure). MImeo. aI
hoc KeIo.
Chen, Jack va rIan PInfo. 1994, No hay
v n7 Ca c cng fy frong ca c nuo c
dang phaf frIn chon Iua nhu fh
nao |epf of equIfy7 Hov fIrms In
deveIopIng counfrIes choose). aI
fhao Iuan, Cng fy faI chnh quc
f, s 22, WashIngfon, C.
HarrIs, MIIfon va Arfhur RavIv. 1991. Iy
fhuyf v co cau vn |Theory of
capIfaI sfrucfure). JournaI of II-
nance, 46: 297-355, fhang a, 1991.
HoshI T., Kashyap A. va ScharfsfeIn .
1994. Co cau cng fy, gIaI fh va
dau fu: bng chung fu nhung fap
doan cng nghIp Nhaf an |Cor-
porafe Sfrucfure, IIquIdIfy, and
Invesfmenf: evIdence from Japa-
nese IndusfrIaI Croups). Quartcr/y
Journa/ oj cconomics. fap 6.
HoshI T., Kashyap A. va ScharfsfeIn .
1990. Quan Iy ngan hang va dau
fu: ng chung fu vIc fhay dI co
cau cua mI quan h ngan hang va
cng fy cua Nhaf an |ank MonI-
forIng and Invesfmenf: vIdence
from fhe ChangIng Sfrucfure of
Japanese Corporafe ankIng ReIa-
fIonshIp). !nIversIfy of ChIcago
Press.
Jensen, MIchaeI. 1986. ChI ph cua cac
daI Iy v ngun vn Iuu chuyn fu
do, faI chnh cng fy va su fhn fnh
|Agency Cosfs of Iree Cash IIov,
Corporafe IInance and Takeovers),
Amcrican Economic Rccicu, Papers
and ProceedIngs, 76:323-29, fhang
Nm.
Jensen, MIchaeI va MeckIIng. 1976. Iy
fhuyf v cng fy: Cach quan Iy,
nhung chI ph cua daI Iy va co cau
so huu |Theory of fhe IIrm: Mana-
gerIaI ehavIor, Agency Cosfs and
OvnershIp Sfrucfure), Journa/ oj
Financia/ Economics, fap 3|4), 305-
60.
Johnson, ruce, Roberf Magee, Nandu
Nagarajan, va Harry Nevman.
1985. Phan fch v phan ung cua
gIa chung khoan dI voI su IuI fan
d f ng f: A nh huo ng d I vo I fhI
fruong Iao dng |An AnaIysIs of fhe
Sfock PrIce ReacfIon fo Sudden
IjxecufIve eafhs: ImpIIcafIons for
fhe Managemenf Iabor Markef),
Journa/ accounting anJ Econom-
ics, 7: 151-174.
Khanna, Tarun va PaIepu, KrIshna. 1996.
Pham vI cua cng fy va nhung su
khng hoa n ha o cu a fhI fruo ng:
Phan fch fheo kInh nghI m cu a
nhu ng fa p doa n kInh doanh da
dang hoa frong mf nn kInh f moI
nI In |Corporafe Scope and |se-
vere) Markef ImperfecfIons: An
mpIrIcaI AnaIysIs of IversIfIed
usIness Croups In an mergIng
conomy). Truong Quan frI kInh
doanh, aI hoc Harvard, osfon,
MA. Thang a, 1996.
Iang, Iarry va Rene SfuIz. 1994. TobIns
q, a dang hoa va hoaf dng cua
cng fy |TobIns q, Corporafe I-
versIfIcafIon and IInn Perfor-
mance), Journa/ oj Po/itica/
Economy, 102,p. 1248-1280.
Iang, Iarry va J. oukas. 1998. Hoaf
dng cua cng fy, dau fu fruc fIp
va da dang hoa quc f |Corporafe
Performance, Irecf Invesfmenfs
and InfernafIonaI IversIfIcafIon).
VIshny. 1997. Nhu ng nhan f
quyf dInh v phap Iy cua faI chnh
bn ngoaI |IegaI efermInanfs of
xfernaI IInance), Journa/ oj Fi-
nancc, 52: 1131-1150.
VIshny. 1998. Iuaf va faI chnh
|Iav and IInance), Journa/ oj Po-
/itica/ Economy, sp xuaf ban.
Iuders, RoIf. 1998. Su phaf hIn va gIaI
phap dI voI van d fhanh foan cua
khu vuc faI chnh frong cuc khung
hoang 1982-1983 o ChII |IdenfI-
fIcafIon of, and SoIufIon fo, fhe SoI-
vency ProbIem offhe IInancIaI Sec-
for durIng fhe 1982-83 CrIsIs In
ChIIe). MImeo, Ngan hang Th gIoI.
Morck, RandaII, AndreI- ShIeIfer, va Rob-
erf W. VIshny. 1988. So huu quan
Iy va danh gIa fhI fruong: phan fch
fheo kInh nghIm |Managemenf
OvnershIp and Markef VaIuafIon:
An mpIrIcaI AnaIysIs), Journa/ oj
Financia/ Economics, 20, 237-265.
OC. 1998. Quan Iy cng fy: fng cuong
fnh ca nh franh va da nh gIa fhI
fruong vn fh gIoI, ngay 2 fhang
Tu, ParIs.
Posner, RIchard A. 1998. ThIf Iap khun
kh phap Iy v phaf frIn kInh f
|CreafIng a IegaI Iramevork for
conomIc eveIopmenf), Wor/J
Bank Rcscarcb Obbcrccr, 13:1,1-11.
Cng fy fu van quan Iy gIa ca Waferhouse.
1997. Quan Iy cng fy o ThaI Ian:
NghIn cuu gIa ca cua Waferhouse
|Corporafe Covernance In ThaI-
Iand: A PrIce Waferhouse Sfudy),
duoc h fro boI ThI fruong chung
khoan ThaI Ian, fhang CIng.
Provse, Sfephen. 1994. Quan Iy cng fy
fheo frI n vo ng IIn qu c gIa:
NghIn cuu v co cau quan Iy cng
fy frong nhung cng fy Ion o My,
Anh, Nhaf, va uc |Corporafe gov-
ernance In an InfernafIonaI
perspec-fIve: A survey of corporafe
mechanIsms among Iarge fIrms In
fhe !nIfed Sfafes, fhe !nIfed KIng-
dom, Japan and Cermany), Ngan
hang fhanh foan quc f, conomIc
papers, 1021-2515, no.41.
Provse, Sfephen. 1998. Quan Iy cng fy
o ng A: Khun kh d phan fch
|Corporafe Covernance In asf
AsIa: A Iramevork for AnaIysIs).
Rajan, Raghuram, va IuIgI ZIngaIes.
1997. Cng fy - cac fang bac frach
nhIm |The IIrm am a edIcafed
HIerarchy). MImeo. a I ho c ChI-
cago.
Rajan, Raghuram, Hen rI Servaes, va
IuIgI ZIngaIes. 1997 . Nhung chI
ph cua su da dang: Su khau fru cua
da dang hoa va dau fu khng hIu
qua |The Cosfs of IversIfy: The
IversIfIcafIon Iscounf and
IneffIcIenf Invesfmenf). MImeo, aI
hoc ChIcago.
Saunders, Anfhony, va Ingo WaIfer. 1994.
Ngbicp cu ngn bang tbc gioi o My
|!nIversaI ankIng In fhe !nIfed
Sfafes), Oxford !nIversIfy Press:
Nev York.
ScharfsfeIn, avId va Jeremy SfeIn. 1997.
Mf fraI cua nhung fhI fruong vn
quc nI: vIc fm kIm khu vuc va
su da u fu khng hI u qua |The
ark SIde of InfernaI CapIfaI Mar-
kefs: IvIsIonaI Renf-seekIng and
IneffIcIenf Invesfmenf), NR
WorkIng Paper s 5969.
ScharfsfeIn, avId. 1997. Mf fraI cua
nhung fhI fruong vn quc nI II:
Nhung bng chung cua fap doan da
duoc da dang hoa |The ark SIde
of InfernaI CapIfaI Markefs II: vI-
dence from IversIfIed CongIomer-
afes). MImeo. MIT.
Thng fIn kInh doanh cua cng fy SIam.
1996. Nhung dc dIm cua khu vuc
fu nhan ThaI Ian va nhung dc fhu
cua cac cng fy ThaI Ian |Ieafures
of fhe ThaI PrIvafe Secfor and
CharacferIsfIcs of ThaI CompanIes),
angkok, ThaI Ian.
SIngh, AjIf, va HamId, J. 1992. M hnh
faI chnh cng fy o cac nuoc dang
pha f frI n |Corporafe fInancIaI
pafferns In deveIopIng counfrIes).
TechnIcaI Paper 1, WashIngfon
C.: Ngan hang Th gIoI va Cng
fy TaI chnh quc f.
SIngh, AjIf. 1995. M hnh faI chnh cng
fy frong nhung nn kInh f cng
nghIp hoa: NghIn cuu so sanh
|Corporafe fInancIaI pafferns In In-
dusfrIaIIzIng economIes: A com-
parafIve sfudy), TechnIcaI Paper 2,
fhang Tu, WashIngfon C.: Ngan
hang Th gIoI va Cng fy TaI chnh
quc f.
ShIeIfer, AndreI va Roberf W. VIshny.
1997. Iu fra v quan Iy cng fy
|A Survey of Corporafe Cover-
nance), Journa/ oj jinancc, 52: 737-
83.
SfeIn, Jeremy. 1997. ThI fruong vn quc
nI va cuc canh franh gIanh ngun
Iuc cua cac cng fy |InfernaI CapI-
faI Markefs and fhe CompefIfIon for
Corporafe Resourees), Journa/ or
Financc, fap 52, frang 111-134.
ThI fruong chung khoan ThaI Ian. 1997.
VaI fro, nhIm vu va frach nhIm
cua gIam dc frong nhung cng fy
duoc nIm yf |The roIes, dufIes
and responsIbIIIfIes of fhe dIrecfors
of IIsfed companIes), ngay 4 fhang
Sau
Anh. ao cao cua !y ban v bnh dIn
quan Iy cng fy |Reporf of fhe Com-
mIffee on fhe IInancIaI Aspecfs of
Corporafe Covernance), Cadbury
Reporf, nga y 1 fha ng Muo I haI,
1992.
WaIfer, Ingo. 1993. Tran chIn cua cac
h fh ng: KI m soa f ca c doanh
nghIp va nn kInh f fh gIoI |The
affIe of fhe Sysfems : ConfroI of
nferprIses and fhe CIobaI
conomy. Kic/cr Vortragc, s 122,
InsfIfuf fur WeIfvIrfschafI an der
!nIversIfaf, KIeI.
Ngan hang Th gIoI. 1996. ao cao phaf
frIn fh gIoI. Tu kc boacb Jcn tbi
truo ng |Irom PIan fo Markef),
WashIngfon C. Ngan hang Th
gIoI.
Chng 5
Ahuja, VInod va eon IIImer. 1996.
Thanh fuu gIao duc frong cac nuoc
dang phaf frIn: Nhung du kIn va
du bao |ducafIonaI AffaInmenf In
eveIopIng CounfrIes: Nev sfI-
mafes and ProjecfIons
IsaggIegafed by Cender), Tua n
bao K hoach hoa gIao duc va quan
Iy. 3: 229-54.
Ahuja, VInod, enu IdanI, IrancIsco
IerreIra va MIchaeI WaIfon. 1997.
Iu ky dIu cua moI nguoI7 CIam
doI ngheo va baf bnh dng o ng
A . Huo ng da n pha f frI n
|veryones MIracIe7 RevIsIfIng
Poverfy and Inequa|Ify In asf
AsIa). IrecfIons In eveIopmenf.
Ngan hang Th gIoI. WashIngfon
C.
AokI, MasahIko, Hyung-kI KIm, va
MasahIro Okuno IujIvara, eds.
1996. Vai tro cua cbnb pbu trong
su pbat tricn kinb tc 6ng A. Pbn
tcb so sanb cc tbc cbc |The Ro Ie of
Covernmenf In asf AsIan co-
nomIc eveIopmenf: ComparafIve
InsfIfufIonaI AnaIysIs). Nev York:
Oxford !nIversIfy Press.
IrdsaII, Nancy va RIchard H. Sabof.
1993. Pham fru dao duc: Su fng
fruong ngun nhan Iuc va su cng
bng o ng A |VIrfuous CIrcIes:
Human CapIfaI Crovfh and quIfy
In asf AsIa). ackground paper
asf AsIa MIracIe, Ngan hang Th
gIoI, WashIngfon C.
Iejer, MarIo I. va IsabeI Cuerrero. 1991.
Anh huong cua chnh sach kInh f
vI m dI voI su phan b fhu nhap:
NghIn cuu fheo kInh nghIm cua
PhIIIppInes |The Impacf of Macro-
economIc PoIIcIes on Income IsfrI-
bufIon: An mpIrIcaI Sfudy of fhe
PhIIIppInes). Rccicu oj Economics
anJ 8tatistics.
eInInger, KIaus va Iyn SquIre. 1996.
du IIu moI v vIc xac dInh su baf
bnh dng frong fhu nhap |A Nev
afa Sef MeasurIng Income In-
equaIIfy). The WorId ank co-
nomIc RevIev 10|3): 565-91.
Ivan, Ishac va MIchaeI WaIfon. 1997.
ThI fruo ng chu ng khoa n, cng
ngh va fh ch co anh huong nhu
fh nao dn nguoI Iao dng: IoI gIoI
fhI u |Hov InfernafIonaI x-
change, TechnoIogy, and InsfIfu-
fIons Affecf Workers: An Infroduc-
fIon). Tbc Wor/J Bank Economic
Rccicu 11|1): 1-15.
IerreIra, IrancIsco H. C. va JuIIe A.
IIfchfIeId. Sach sp xuaf ban, CIao
du c ho c Ia m pha f7 VaI fro cu a
nhung yu f co cau va su baf n
dInh kInh f vI m frong vIc Iy gIaI
su ba f n dInh o raxIn frong
nhu ng nm 1980, |ducafIon or
InnafIon7 The RoIes of SfrucfuraI
Iacfors and MacroeconomIc Insfa-
bIIIfy In xpIaInIng razIIIan In-
equaIIfy In fhe 1980s). ISS-
TICR IscussIon Paper. Iondon
SchooI of conomIcs.
IIImer, eon va Ianf PrIfcheff. 1997. Ty
I fu vong cua fre so sInh va nhung
chI fIu cu a chnh phu cho y f
|ChIId MorfaIIfy and PubIIc Spend-
Ing on HeaIfh). PoIIey Research
WorkIng Paper 1864, Nho m
NghIn cuu phaf frIn Ngan hang
Th gIoI, WashIngfon C.
Hammer, Jeffrey S., James Cercone va
Ijaz NabI. 1995. HI u qua phan
phI cua nhung chI fIu xa hI o
MaIaIsIa fu 1974 dn 1989 |IsfrI-
bufIonaI ffeefs of SocIaI Secfor
xpendIfures In MaIaysIa, 1974 fo
1989) frong omInIque van de
WaIIe and KImberIy Nead, eds.,
Nbung cbi ticu c6ng c6ng ca nguoi
ngbco. Ly tbuyct ca bng cbung.
affImore, Md.: The Johns HopkIns
!nIversIfy Press.
JaIan, Jyofsna va MarfIn RavaIIIon. 1997.
Nhu ng ba y nghe o do I7 |SpafIaI
Poverfy Traps7), PoIIcy Research
WorkIng Paper 1862. Nho m
NghIn cuu phaf frIn, Ngan hang
KIm, ae-II va Roberf H. TopeI. 1995. ThI
fruo ng Iao d ng va fng fruo ng
kInh f : nhu ng ba I ho c cu a cng
cu c cng nghI p hoa Ha n Qu c
1970-1990 |Iabor Markefs and
conomIc Crovfh: Iessons from
Koreas IndusfrIaIIzafIon, 1970-
1990) frong Nbung su kbac bict ca
tbay J6i trong co cu /uong cua RI-
chard . Ireeman va Iavrence
I.Kafz, eds., ChIcago: !nIversIfy of
ChIcago Press.
PencaveI, John H. 1995. VaI fro cua cng
doan frong fhuc day phaf frIn kInh
f |The RoIe of Iabor !nIons In
IosferIng conomIc eveIopmenf).
PoIIcy Research WorkIng Paper,
1469. Ngan hang Th gIoI, Wash-
Ingfon C.
RadhakrIshna, R. va K. Subbarao. 1997.
Hc tb6ng pbn pb6i c6ng c6ng o An
6. Tricn cong qu6c tc ca qu6c n6i
|IndIas PubIIc IsfrIbufIon Sysfem:
A NafIonaI and InfernafIonaI Per-
specfIve). WorId ank IscussIon
Paper 380. Ngan ha ng Th gIo I,
WashIngfon C.
RanIs, Cusfav. 1995. Mf cach danh gIa
khac v su ky dIu cua ng A |An-
ofher Iook af fhe asf AsIan
MIracIe). Tbc Wor/J Bank Economic
Rccicu |InfernafIonaI) 9: 509-34.
RavaIIIon, MarfIn, 1998. a nh gIa
chuong frnh Iam vIc |AppraIsIng
Workfare Programs), Nhom NghIn
cuu phaf frIn Ngan hang Th gIoI.
WashIngfon C.
RavaIIIon, MarfIn va Shaohua Chen.
1997. anh gIa su baf bnh dng
sau ca I ca ch nng fhn o Trung
Quc |A Nofe on fhe Measuremenf
of Income InequaIIfy In Posf-reform
RuraI ChIna). Nho m nghIn cu u
pha f frI n Ngan ha ng Th gIo I,
WashIngfon C, fIn hanh.
1998. Ty I doI ngheo o ng A do fy I
fng fruong bng 0 |Poverfy Rafes
In asf AsIa vIfh Zero Crovfh)
MImeo.
Subbarao, K., va nhung nguoI khac. 1997.
Nbung cbuong trnb tao bc tb6ng
an toan ca giam Joi ngbco. Nbung
bai boc rut ra tu kinb ngbicm cua
cac nuoc |Safefy Nef Programs and
Poverfy ReducfIon: Iessons from
Cross-counfry xperIence). Inh
huong phaf frIn. Ngan hang Th
gIoI, WashIngfon C.
TeranIshI, Juro. 1996. Chuy n gIao
ngun Iuc, xung df va su n dInh
vI m frong phaf frIn kInh f: ban
phan fch so sa nh |SecforaI Re-
source Transfer, ConfIIcf and
MacrosfabIIIfy In conomIc eveI-
opmenf: A ComparafIve AnaIysIs),
frong AokI va nhung nguoI khac,
1996.
!NSCO. 1997. Sach fhng k fhuong
nIn cua !NSCO. ParIs: Nha xuaf
ban !NSCO.
IIn hop quc. 1995. Tricn cong J6 tbi boa
trcn tbc gioi. icm /ai nm 1004
|WorId !rbanIzafIon Prospecfs:
The 1994 RevIsIon). IIn hop quc,
Nev York.
Van de WaIIe, omInIque. 1995. Phan
phI bao cap cho dIch vu y f cng
cng o IndnsIa, 1978-1987 |The
IsfrIbufIon of SubsIdIes fhrough
PubIIc HeaIfh ServIces In Indone-
sIa, 1978-87) frong omInIque Van
de WaIIe and KImberIy Nead, eds.,
Cbi ticu c6ng c6ng ca nguoi ngbco.
Ly tbuyct ca bng cbung |Theory
and vIdence). aIfImore, Md.: The
Johns HopkIns !nIversIfy Press.
Ngan hang Th gIoI. 1990. Bao cao pbat
tricn tbc gioi 1000. su Joi ngbco
|WorId eveIopmenf Reporf 1990:
Poverfy), Nev York: Oxford !nIver-
sIfy Press.
1993a. 8u ky Jic u cu a 6ng A . Tng
truong kinb tc ca cbnb sacb c6ng
c6ng |The asf AsIan MIracIe: co-
nomIc Crovfh and PubIIc PoIIcy).
Nev York: Oxford !nIversIfy Press.
1993b. |nJ6ncsia. Cbi ticu c6ng c6ng, gia
ca ca nguoi ngbco |IndonesIa: Pub-
IIc xpendIfures, PrIces and fhe
Poor). ao cao 11293-IN. Wash-
Ingfon C.
1994. Ngn cbn cu6c kbung boang cua
tu6i gia. Cbnb sacb bao cc nguoi
gia ca tbuc Jy tng truong |Averf-
Ing fhe OId Age CrIsIs: PoIIcIes fo
Profecf fhe OId and Promofe
Crovfh). NghIn cu u chnh sa ch
cu a Ngan ha ng Th gIo I. Oxford
!mversIfy Press for fhe WorId
ank. WashIngfon, C.
1995. Bao cao pbat tricn tbc gioi 1006.
Nguoi /ao J6ng trong tbc gioi b6i
nbp |WorId eveIopmenf Reporf
1995: Workers In an InfegIafIng
WorId). Nev York: Oxford !nIver-
sIfy Press.
1996a. Nbung nguoi /ao J6ng tbam gia
cao su tng truong 6ng A |InvoIv-
Ing Workers In asf AsIas Crovfh).
VIn canh khu vuc frong ao cao
phaf frIn fh gIoI 1995. Ngan hang
1996b. Bao cao pbat tricn tbc gioi 1006.
Tu kc boacb Jcn tbi truong |WorId
eveIopmenf Reporf 1996: Irom
PIan fo Markef), Nev York: Oxford
!nIversIfy Press.
1997a. Trung Qu6 c nm 2020. Nbu ng
tbacb tbuc pbat tricn trong tbc ky
mo i |ChIna 2020: eveIopmenf
ChaIIenges In fhe Nev Cenfury).
ChIna 2020 SerIes. WashIngfon C.
1997b. Cbia sc nbung tbu nbp ngay cang
tng. 8u cbcnb /ccb o Trung Qu6c
|SharIng RIsIng Incomes : IsparI-
fIes In ChIna). ChIna 2020 SerIes.
WashIngfon, C.
Chng 6
Cruz, W. va Repeffo, R. 1992. Nhung anh
huong cua mI fruong dI voI su n
dInh hoa va nhung chuong frnh
dIu chnh co cau: PhIIIppIn |The
nvIronmenfaI ffecfs of SfabIIIza-
fIon and SfrucfuraI Adjusfmenf
Programs: The PhIIIppInes Case).
WorId Resources InsfIfufe: Wash-
Ingfon C.
Mcmorran, R.T. va HamIIfon, K. 1996.
PhIIIppIn: Pbam ci boa nbp kinb
tc c m6 ca m6i truong - M6t s6 goi y
|Scope for InfegrafIng Macroeco-
nomIcs and fhe nvIronmenf-some
SuggesfIons). an fhao, Quy fIn f
qu c f va Ngan ha ng Th gIo I,
WashIngfon C.
Ngan ha ng Th gIo I. 1992. Cbic n /uo c
pbat tricn nganb /m ngbicp cbu
A |Sfrafegy for Ioresf Secfor eveI-
opmenf In AsIa), WorId ank Tech-
nIcaI Paper s 182; Ngan hang Th
gIoI, WashIngfon, C.
Ngan hang Th gIoI, 1997. M6i truong co
cbo Joi cbung ta kb6ng: Nbung uu
ticn cbo 6ng A |Can fhe nvIron-
menf WaIf7 PrIorIfIes for asf
AsIa). Ngan hang Th gIoI, Wash-
Ingfon, C.
WRI. 1998. Ngun Iuc cua fh gIoI: Huong
dan v mI fruong fh gIoI |WorId
Resources: A CuIde fo fhe CIobaI
nvIronmenf). WorId Resources
InsfIfufe, WashIngfon C.
Chng 7
Quy fIn f quc f. 1998. anh gIa kInh
f fh gIoI, fhang Nm.
Co cu /ai ngn bang m6t cacb co bc tb6ng
ca cbnb sacb kinb tc c m6 |Sys-
femIc ank ResfrucfurIng and Mac-
roeconomIc PoIIcy). WIIIIam
AIexander va nhung nguoI khac,
eds., WashIngfon C: Quy fIn f
quc f, 1997.
Robb, CaroIIne. 1998. Anb buong xa b6i
trong cu6c kbung boang 6ng A.
Nbn tbuc cua cac c6ng J6ng ngbco
|SocIaI Impacfs of fhe asf AsIan
CrIsIs: PercepfIons from Poor Com-
munIfIes). a I chua n bI cho H I
fha o v khu ng hoa ng ng A ,
fhang ay 1998. VIn NghIn cuu
phaf frIn, aI hoc Sussex, Anh.
Ngan hang Th gIoI. 1996. Quan /y /uu
cbuycn c6n o 6ng A |ManagIng
CapIfaI IIovs In asf AsIa), Wash-
Ingfon, C.
Ngan hang Th gIoI. 1997. Nbung tbacb
tbu c pba t tric n nm 2020 cu a
Trung Qu6 c trong tbc ky mo i
|ChIna 2020 eveIopmenf ChaI-
Ienges In fhe Nev Cenfury), Wash-
Ingfon C.

Dong A - Con Duong Dan Den Phuc Hoi PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Dong A - Con Duong Dan Den Phuc Hoi PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

an quyn 1998

You might also like