1

YANGIN TEHZAT ve DONANIMLARININ

BAKIM TUTUM KONTROLLER

1-YANGIN HORTUMLARI
Yangn hortumlarnn i ksmlar lastik veya kauuk
ile kapldr. D ksmlar ise tabii veya yapay elyaftan
yaplm kumala kapldr. Bu kuma tabii ve yapay
elyaf karmndan da yaplm olabilir. lastik veya
kauuk ksmn grevi su geirgenliini nlemektir.
D bez ksmn grevi ise hortumun basn altnda
iip deforme olmasn nlemek ve lastik ksmn
hasarlanmasn nlemektir.
2
Ticaret gemilerinde genellikle 1,5 veya 2,5 pus
apnda hortumlar kullanlr. Hortumlarn ap
bulunduklar yerdeki yangn vanas apna uygun
olur. Hortumlarn minimum uzunluklar ise
hortumun kullanlaca yerin yangn vanasna olan
mesafesi kadar olmaldr ve bu mesafe
hesaplanrken hortumun blmeler iinde
dolatrlaca unutulmamaldr. nk hortum
kullanlaca yere denirken birok kaporta, kap,
koridor veya menfezden geecektir.
Hortumlarn bir ucunda dii, dier ucunda erkek
kaplin bulunur ve her hortumun bir nozulu olur.
Hortum ve nozul yangn vanalarnn yannda ve
gzle grlebilir yerlerde muhafaza edilir.
3
36 dan fazla yolcu tayan gemilerde i ksmdaki
hortumlar devaml olarak vanalara bal bir ekilde
bulunmaldr.
Alaca zaman hortum rodas dik olarak yere konur, dii
kaplinden tutularak yuvarlanr.
Her yangn vanas iin bir yangn hortumu olmaldr.
Ayrca her mstakil blmenin en u noktasna iki hortumla
mdahale edilebilecek durum bulunmaldr. Baka bir deyile
her mstakil blmenin her noktasna yetiebilecek iki hortum
olmaldr. Bu durumda o blme iin iki vana yok ise
yakndaki bir vanadan faydalanmak zere ya uzun bir hortum
kullanlacak ya da hortumlar birbirine eklenecektir.
4
Hortumlarn bakm - tutum ve kontrolleri
1. Kullanmdan sonra;
Hortumlar gnlk ilerde kullanlmamaldr, kullanldktan
sonra temizlenmeli, kurutulmal ve iindeki su boaltlmaldr.
Rutubetli, asitli ve petrol trevli ortamlarda muhafaza
edilmemelidir.
2. Haftalk bakm - tutum ve kontroller;
Hortumlarn kuru olup olmadklar, doru katlanp
katlanmadklar, yerlerinde bulunup bulunmadklar kontrol
edilir.Yedek hortumlarn bulunduu portular havalandrlr.
3. Aylk bakm - tutum ve kontroller;
Hortumlar alr, gz kontrolunden geirilerek delik ve
yrtk kontrol yaplr. Kat yerleri deitirilir. Bir ay sresince
kullanlmam hortumlarn iinden tatl su geirilir.
4. Alt aylk bakm - tutum ve kontroller;
Hortumlar yangn devresine balanr, 5 dakika basnca tabi
tutularak su karp karmadklar kontrol edilir.
5
2- YANGIN HORTUM KAPLNLER
Kaplinler hortumlar birbirlerine veya vanalara
balamak zere kullanlan aparatlardr. Dii ve erkek
olmak zere iki, dili veya trnakl olmak zere iki,
indirici veya artrc olmak zere iki eitleri vardr.
Ayrca aplarna gre de ayrlrlar.
Dii kaplinler hortumlarn vanalara balanmasnda,
dii ve erkek kaplinler hortumlarn birbirlerine
balanmasnda, indirici veya arttrc kaplinler hortum
ap deitirilmesinde kullanlrlar.
Gemilerde en az hortum says kadar ve o apta dii
ve erkek kaplin bulunur ve bunlar hortumlara bal
tutulur.
6
Kaplinlerin bakm - tutum ve kontrolleri
1. Kullanmdan sonra;
Diler veya trnaklar kontrol edilir gerekiyorsa
temizlenir, hasar var ise deitirilir. Contalar kontrol
edilir salam deilse deitirilir, eksikleri tamamlanr.
Yalanmazlar, ya yerine grafit tozu kullanlr.

2. Alt aylk bakm-tutum ve kontroller;
Hortumlarla birlikte basn testine tabi tutulurlar.
Karanlarn contas ve kelepeleri kontrol edilir,
gerekiyorsa yenilenir. Kelepeler, contalar ve kaplinler
gzle kontrol edilerek, rm kelepeler, contalar
deitirilir. Kaplinlerde bir bozukluk varsa yenilenir.

Nozullarn bakm - tutum ve kontrolleride ayndr
7
3-YANGIN HORTUMU NOZULLARI
Nozullar, huzme, solid, huzme-solid ift maksatl ve aplikatr
olmak zere trlere ayrlr. Nozullarn aplar ile kaplin aplar ayn
olmaldr.
Gemilerde, nozullar 12mm (1/2 pus-in), 16mm (5/8 pus-in),
19mm (3/4 pus-in) aplarnda veya bunlara yakn olmaldr.
Yaam mahallindeki nozullar 12 mm apnda, gvertelerde ve
makine dairesindeki nozullar 19 mm apnda olmaldr.
Makine dairesinde ift maksatl nozul bulunmaldr.
A kategorisindeki makine dairesinde ek olarak iki su aplikatr
olmaldr.
aft tnelinde 2, makine dairesine alan sahanlkta 2 ok
maksatl nozul bulunmaldr.
Makine dairesindeki hortumlar hari dier hortumlarn 1/4
kadar huzmeli veya ok maksatl nozul bulunmaldr.
8
4- YANGIN VANALARI

Gemilerde 1,5 ve 2,5 pusluk yangn vanalar
kullanlr, bunlar dili veya trnakl tiplerde olurlar.
Gemilerde her mstakil blme iin iki yangn
vanas bulunur.
Yangn vanalarnn azlar, kullanlmadklar
zaman kendilerine zincirle bal bir kapakla
kapatlrlar.
9
Vanalarn(Valf) bakm - tutum ve kontrolleri
1- Haftalk bakm - tutum ve kontroller:
Vanalar sonuna kadar alp kapatlarak alrll kontrol
edilir, gerekiyorsa valf rotu yalanr ve altrlr. Valf
kapaklar kontrol edilir, eksikler tamamlanr. Valf di veya
trnaklar kontrol edilerek, temizlenir, bozuksa deitirilir.
2- 6 aylk bakm - tutum ve kontroller:
Valfler tamamen sklp datlr, sistemi kontrol edilir,
temiz ve altrlmalar yaplr.
10
5- VALF SZGELER
Valf szgelerinin gemilerde bulunmas istee
baldr, Bunlar muhtelif pisliklerin nozullar tkamalarn
nlerler. Filtrelerini temizlemek ok basittir.

Bakm - tutum ve kontrolleri vanalarn ayndr.

6- Y GEYTLER

Y Geytler 2,5 pusluk bir valfa veya hortuma 2 adet 1,5
pusluk hortum donatmak iin kullanlrlar. Gemilerde
bulundurulmas istee tabidir.
Bakm - tutum ve kontrolleri vanalarn ayndr.
11
7-ULUSLARARASI SAHL BALANTISI
( International Shore Connection)
Gemi yangn devresine gemi dndan su alabilmek iin
kullanlan bir aparattr.
Balant 10,5 kgr/cm veya 150 Lb/pus basnca mukavim
olacaktr.
Bu balant, contas , civata ve somunlar ile birlikte
muhafaza edilecektir.

Uluslararas sahil balant filencinin lleri:

D ap :178 mm. Saplama dairesi ap:132 mm.
ap:64mm. Filen delikleri ap:19 mm.
Filen delikleri says:4 mm. Filen kalnl:En az 14,5 mm.
Saplama ve somun:4 adet 16 mm. apnda, 50 mm. uzunluunda.
12
Balantnn bakm - tutum ve kontrolleri
1- Haftalk bakm - tutum ve kontroller: Balant ve
teferruatnn yerinde olup olmad kontrol edilir.
Gerekiyorsa cvata ve somunlar yalanr.
2- 6 aylk bakm - tutum ve kontroller: Devreye
balanarak 10,5 kgr/cm basnta test edilir. Gerekiyorsa
contas yenilenir.
13
8-TAINABLR (PORTATF) YANGIN SNDRME
ALETLER (MNMAXLAR)
Minimaxlar; eitli byklklerde ve eitli trlerde
yaplmlardr.
Trlerine gre; sulu, C02 li, foam kpkl, kuru kimyevi
tozlu, zel kuru tozlu, halon gazl (BCF), sulu zeltili, soda
asitli, karbon tetra klorrl olmak zere eitlere ayrlrlar.
Gemilerde minimaxlarn says ve cinsi idarece belirlenir.
Ancak minimaxlar; 13,5 litreden byk, 9 litreden kk
olamaz; tadklar gazlarn insan salna zararl, olmamas
gerekir.
Makine ve kazan dairelerinde en az 2 adet 45 lt.lik
tekerlekli kpkl sndrc bulunmas gerekir.
14
a- CO2 L MNMAX

Minimaxn gvdesi 3000 Lb/pus2 basnca dayanabilecek yapda
olup ierisinde basn altnda C02 gaz bulunur. Gaz 850 Lb/pus2
basn altndadr. Bulunduu yerin scaklna gre basn artar
veya eksilir. Tp normal dolum scakl yaklak 20 C dir.
Scaklk artmasyla basn artarak infilak olacandan infilak
tehlikesine kar tedbir alnmtr.
1.Silindir hacminin %68 doldurulur.
2.Emniyet supab vardr.
3.Ayrca Makine ve kazan dairelerindeki minimaxlarn
iindeki gazn % 10 u (60C stndeki derecelerde)
boaltlmaldr.
Minimax kullanldnda bulunduu hacimden bir ka misli
geniler ve scakl -80C kadar der ve kar eklinde grlr.

15

Minimax tp stndeki valfin evrilmesi veya mandala
baslmas ile alr. Valf kapatldnda veya mandala
basma durdurulduunda C02 k durur.
Gaz sklrken minimax nozulunun tahta veya plastik
olan sapndan tutmaldr. Aksi takdirde gaz k srasnda
meydana gelen souma elinize zarar verebilir. Meydana
gelen souma - 80 C civarndadr.
C02 gaz boucu bir gazdr, zehirli deildir.
Minimaxn nozulu yangna 2-3 metre uzaklkta olmaldr.
Rzgar var ise kullanc rzgar arkasna alarak tp
boaltmaldr. Nozul mmkn olduunca aaya tutulmal
ve yanan yerin zernde gezdirilmelidir.
16
b- KURU KMYEV TOZ

Kuru kimyevi tozlu minimaxlar tp iinde bulunan
sodyum bikarbonat, amonyum fosfat ve amonyum slfat
tozlarnn C02, azot veya nitrojen gazlar yardmyla dar
srlmesi esasyla alr.
Gemilerde ok yaygn olarak kullanlan bu
minimaxlardan pskrtlen kimyevi tozlar alev zerinde
eriyerek bir rt oluturur ve yangnn hava ile temasn
keser.
30 kgr/cm2 basnca dayankl olan gvdeleri ve emniyet
subaplar nedeniyle scaklk artlar sebebiyle oluacak i
basnca kar emniyetlidirler.
Kullanrken, kullancnn toz iinde kalmamas iin
rzgarn veya hava akmnn kullancnn arkasnda
olmas gerekir.
17
KURU KMYEV MNMAXIN ALIMA PRENSB
Src gaz
minimaksn iinde
ayr bir tptedir.
Butona baslarak
kk tp patlatlr.
Src gaz
minimaksn iinde toz
ile birlikte bulunur.
Minimaks mandalna
baslarak gaz ve
tozun dar kmas
salanr.
Src gaz
minimaksn
dndadr. Kk
tpn valf alarak
gazn minimaks iinde
yaylmas ve tozun
dar kmasn
salar.
18
c- HALON GAZLI (BCF) MNMAX

Bu minimaxlarda halon gaz 30 bar basn altnda elik
tplerde bulunur. Bu tplerdeki i basn C02 li tplerdeki i
basn kadar yksek deildir. C02 havadan ar olduundan
tabana kerek bir rt oluturur ve ortamdaki oksijeni
azaltarak yangnn snmesine yardmc olur. Halon gaz ise
hafif olduundan C02 gaz gibi ilev yapamaz ancak
yangnn oluturduu kimyasal reaksiyonu bozarak yangnn
snmesine yardmc olur. Ayrca tp boaltlrken C02 gibi
karlanma olmaz, kan halon souk deildir ve sprey
eklinde zerrecikler halinde kar.
Kullanm ekli C02 minimaxlarn ayndr. Halon gaz
insan sal asndan zararl deildir. Ancak halon gaz
bulunan ortamda uzun sre kalnrsa solunum gl
olabilir.
19
HALON GAZI NEDR?

Makina dairesi, Pompa dairesi ve yk yerleri gibi insanlarn
uygulama esnasnda boaltlmas artyla kullanlr.
Halojenlendirilmi hidrokarbonlar, metan ve etann hidrojen
atomlarnn yerine Bromin, Klorin veya Florin gibi atomlarn
yerlerini almas sonucuyla etkili olurlar.
Bir moleklde Florin varsa mlekln eylemsizliini ve
dengesini artrr.
Bir moleklde Bromin veya Klorin varsa yangn sndrme
etkinliini artrr. Alevin zincirleme tepkisini ve iyon oluumunu
krar.
Halon 1301, Halon 1211 ve Halon 2402 onaylanmtr.
Bu numaralardaki ilk (1) numara halon gazndaki Karbon
saysn belirtir. Halon 1301
Bu numaralardaki ikinci (3) numara halon gazndaki Florin
saysn belirtir. Halon 1301
20

Bu numaralardaki nc (0) numara halon gazndaki
Klorin saysn belirtir. Halon 1301
Bu numaralardaki drdnc (1) numara halon gazndaki
Bromin saysn belirtir. Halon 1301
Halon gaznn % 5lik karm ideal sndrcdr.
Halon gaznn % 7lik karm ilk 5 dk. iinde insana zarar
vermez. lerleyen zaman iinde insan solunumu iin tehlike
dourur.
Scaklk dtke Halon gaznn miktar artacaktr.
Halon 1211 Sabit sistem ve sndrclerde
Halon 1301 nfilak ve bastrma sistemlerinde

21
d- FOAM KPKL MNMAXLAR

Foam kpkl minimaxlar, minimax tpnn iinde
bulunan su foam karmnn C02 gaz yardmyla darya
srlmesi esasyla alr.
deiik tipi vardr;
Minimax iinde 1/20 orannda foam maddesi ve 19/20
orannda su karm bulunur.
Bu karm C02 gaz yardmyla hzla darya
srlrken ve karm ulat yerde herhangi bir cisme
arptnda hava kp oluturur.
Oluan kpk kalc bir kpk olup yatay ve dikey
yzeylerde kalr. Yaklak 24 saatlik bir kalcl sz
konusudur. Foam maddesinin cinsine gre karm bire,
sekiz ile bire yz nispetinde genileyerek kpk oluturur.
22
e- KMYASAL KPKL MNMAX


Kimyasal kpkl minimaxlar , minimax tp iinde
bulunan su , sodyum bi karbonat ve alminyum slfat
karmnn C02 gaz yardmyla dar srlmesi
esasyla alr.
Foam kpkl minimaxlara benzeyen eidi
vardr.
Karmn k neticesinde kpk oluur ve oluan
kpk rt oluturarak yangnn oksijen ile temasn
keser.
Karm , hacminin yaklak 15 kat kpk
oluturur.
23
f- SULU MNMAXLAR

Sulu minimax tp iinde bulunan suyun C02 gaz
yardmyla dar srlmesi esasyla alr.
deiik tipi vardr:
1. Birinci tipte, C02 gaz ve su minimax iinde karm
halindedir. Minimax altrlmak istendiinde minimaxn
stndeki mandala baslarak k salanr.
2. ikinci tipte, C02 gaz minimaxn dnda bir tp
iindedir. Minimax kullanlaca zaman C02 tp valf alr
ve k salanr.
3. nc tipte, C02 gaz minimax iinde bulunan bir
tp iindedir. Mandala baslarak i tp alr ve k olur.
kan gaz ve su karm yksek sratli bir hzme
oluturarak soutma ve su buhar salayarak (su zerrecikleri
hemen buharlar) yangn boar.
24
Minimaxlarn bakm - tutum ve kontrolleri
1. Haftalk bakm tutum ve kontroller;
Minimaxlarn yerlerinde olup olmadklar kontrol edilir.
2. Aylk bakm - tutum ve kontroller;
Gz muayenesi yaplarak temizlik yaplr. C02 ve halonlu
minimaxlar ile srcleri gazl olan minimaxlarn gaz
bulunan tpleri kontrol edilerek gazlarn kap kamadna
baklr. %10 eksilme varsa doluma gnderilir.
3. aylk bakm - tutum ve kontroller;
Kuru kimyevi tozlu minimaxlardan srcleri ayr
olanlarn tozlar kontrol edilerek rutubetlenme , slanma veya
talama olup olmadna baklr byle bir durum var ise
yeniden doldurulur.
Kimyasal kpkl ve A - B ilal minimaxlar kontrol
edilerek karmlar gzden geirilir, tortulama varsa
yenilenir.
25
Btn minimax hortumlar ile basn altnda olmayan klar
kontrol edilerek ak olduklar grlr , deilse alr.
Srcler ayr tpte olan sulu ve foamlu minimaxlarn sular ve
su-foam karmlar kontrol edilerek eksikleri tamamlanr.
4. Yllk bakm - tutum ve kontroller;
Kimyasal kpkl , A-B ilal ve sulu minimaxlar boaltlarak
gvdeleri kontrol edilir ve yeniden doldurulur.
Foam kpkl minimaxlarn su ve foam karmlar test edilir
gerekiyorsa deitirlir minimax gvdeleri kontrol edilir.
C02 ve halon gazl minimaxlar tartlarak kontrol edilir.
Kuru kimyevi tozlu minimaxlarn tozlar deitirilerek gvde
kontrol yaplr.
Yllk kontrol ve bakmlar yetkili bir firma tarafndan
yaplarak belgelenir.
4. Be yllk bakm - tutum ve kontroller;
C02 ve halon gazl minimaxlar ile src gaz tpleri yetkili bir
firma tarafndan basn testine tabi tutularak gerekli bakmlar
yaplr ve bunlarn yapldklar belgelenir.
26
9- ZEL KMYEV TOZLU MNMAX

Bu minimaxlar hafif metal yangnlar iin kullanlrlar ( D
snf yangnlar iin). Bunlarn alma prensipleri ve tipleri
kuru kimyevi tozlu minimaxlar gibidir. Fark minimaxn
iinde bulunan kimyevi maddedir. Bu madde yanan
maddenin cinsine gre deiiklik gsterir.
10- GRUPLU CO2 MNMAXLAR

Bunlar Makine dairesi, kazan n gibi yerlerde ikili byk
tpler eklinde gruplanrlar ve bir uzun hortumlar vardr.
Tp valflerine kumanda eden tel ekilerek veya tplerin
valfleri tek, tek alarak minimaxlar kullanlr.
27
11-TAINABLR KPK BALII VE EJEKTR
Kpk bal yaklak 55 cm uzunluunda 5 cm
apnda madeni bir nozuldur. Arka ucunda hava emberi,
alc hortumun takld yuva, ejektr ve yangn
hortumunu balamak iin kaplin bulunur.
Kullanlmas:
Balk yangn hortumuna balanr, alc ince lastik
hortum foam tenekesine daldrlr. Su alr. Su balktan
geerken ejektr sistemi tenekedeki foamu eker. Foam ve
su balkta birbirlerine kararak kpk olutururlar. Bu
sistemde 1 litre foamla 30 litre kpk elde edilir. Yine bu
sistemle dakikada 100 litre kpk elde edilir. Kpn
miktar foam cinsine gre artar veya eksilir.
28
12-TAINABLR KPK MAKNELER
Bu makinelerin huni ve duplex tipleri ile altrma ekilleri
aada grlmektedir. Her iki tip de ejektr sistemi ile
almaktadr. Huniye veya duplex cihazna konan foam veya
kimyevi toz, su geerken ejekte edilerek su ile karmakta ve
kpk olumaktadr. Cihazdan sonraki hortum uzunluunun 35
metreyi gememesi gerekir.
29
13- KUM

Kum, yangn nlemek zere kullanlr. Makine ve kazan
dairelerinde bulundurulma mecburiyeti vardr. Yanan
eyann zerine dkldnde onu bir rt gibi kapatarak
oksijen ile temasn keser.

14- YANGIN BATTANYELER

Bunlar yanmaz rtlerdir.

15- SODALI TALA

Bu malzeme de kum gibi yangn nlemek iin kullanlr.
Soda ve tala karmdr

30
16- HORTUM ANAHTARLARI
Hortum kaplinlerini skmak iin kullanlan
anahtarlardr. eitli tipleri vardr. Bunlar hortumlarla
birlikte muhafaza edilirler.
17- YANGIN BALTALARI
Bir taraf sivri dier taraf ise aa baltas eklindedir.
18- KAZMA KREK
Bilinen niteliklerde aralardr.
19- YANGIN KANCASI
Yangn kancalarnn ular mzrak gibi sivri olup kanca
ksm ise 20-25 cm lik ember paras eklindedir.
20- ALMUNYUM MERDVEN
Alminyumdan olup uzayabilen tiptedir. st ular
kancal alt ular ise oynar pabuludur.
31
21- SABT YANGIN SNDRME
SSTEMLER



A. Sabit basnl su pskrtme sistemi
B. Sabit otomatik su serpme sistemi
C. Sabit elle kumanda edilen serpme su sistemi
D. Sabit stimle sndrme sistemi
E. Sabit gazla yangn sndrme sistemi
F. Sabit 1301 Halon gazl sndrme sistemi
G. Sabit kpkl sndrme sistemleri
H. Sabit kuru kimyevi toz devreleri


32
A- SABT BASINLI SU PSKRTME SSTEM
Makine dairelerinde kullanlr.
Her metre kareye dakikada 5 litre su pskrtlmesi
esastr. Pskrtme balklar bir esasa gre yerletirilirler.
Sistem basnca arjl olarak bulundurulur ve bir basn
dklnde hemen otomatik olarak besleme pompas
devreye girerek devaml su basar.
Basncn dmesi nozullarda bulunan ve delikleri
tkayan ve belli scaklkta eriyen metaller yardmyla
salanr.
Besleme pompas her yere gerekli basn salayacak
durumda olmaldr.
Sistemin kumanda valflar, pompa ve motorlar ile
elektrik tablolar makine dairesinin dnda bulunmaldr.
33
B- SABT OTOMATK SU SERPME SSTEM
Yaam mahalli, makine dairesi ve portularda kullanlr.
68 C - 79 C arasnda almaya balar.
Serpici ucundaki metaller eridiinde sistemdeki basn
decek ve sistem almaya balayacaktr. Ana besleme
pompas hemen otomatik olarak devreye girecektir. Basn
dklnde kprstnde ve yangn kontrol
istasyonunda gzle grnen ve sesli ikaz alarmlar
alacaktr. Herhangi bir arzada sistem alarm verecektir.
Her m2ye dakikada 5 litre su serpmesi esastr.
200 den fazla serpici olmayacaktr.
Ana besleme pompas 280 metre kare alana serpme
yaplrken gerekli su basncn salayacaktr.
Pompa Makine dairesinde ve serpme sistemi alan iinde
bulunmayacaktr.
34
C- SABT ELLE KUMANDA EDLEN
SERPME SU SSTEM

Bu sistem maazalarda, portularda kullanlan bir
sistemdir. Gemi yangn devresinden beslenir,
kullanlaca zaman blmeye kumanda eden valf
alarak serpme yaplr.

35
Su sistemlerini bakm - tutum ve kontrolleri
1. Haftalk bakm - tutum ve kontroller;
Sistemi basn altnda tutan pompalar ve tanklar kontrol
edilir. Ana besleme pompalar altrlr ve yeterli basn
saladklar grlr.
2. aylk bakm - tutum ve kontroller;
Devreler ve nozullar (balklar) gzle kontrol edilir. htiya
varsa onarm ve bakm yaplr. Valflar alp kapatlarak
kontrol edilir, gerek varsa altrlr.
3. Alt aylk bakm - tutum ve kontroller;
En sondaki balklardan birine scaklk gsterilerek sistemin
alrl kontrol edilir. En sondaki bala (nozula yeterli)
basncn ulap ulamadna baklr. Valfler kontrol edilir,
gerekli grlenler overall edilir.
4. Yllk bakm - tutum ve kontroller;
Yetkili bir firma tarafndan btn sistem kontrol edilerek
belge verilir.
36
D- SABT STMLE SNDRME SSTEM
Makine ve kazan dairesi, tanklar, ambarlar kullanlr.
Eski gemilerde kullanlan bu sistem buharn bu
blmelere verilmesi ve verilen buharn hacmi doldurarak
havann yani oksijenin oradan uzaklamas esasna dayal
olarak alr.
Blmelere stim verilmesini salayan valflere
gvertelerden veya makine ve kazan dairesi dnda
kumanda edilir.
0.75 m bir alan iin saatte 1 kg stim retilmesi istenir.

Bakm - tutum ve kontroller
Sistem ayda bir defa altrlarak devre ve valfler
kontrol edilir. Tamire muhta devreler tamir edilir. Valfler
ise gerekiyorsa altrlr.
37
E- SABT GAZLA YANGIN SNDRME SSTEM

nsanlar zehirlemeyecek gazlarla alr. (C0
2
, halon)
Makine ve kazan dairesi, yk blmeleri, portu gibi
yerlerde kullanlr. Yaam mahallerinde kullanlmaz.
Her blme iin ayr bir valf bulunur. Sistem iin gaz
hesab en byk makine veya yk blmes iin yaplr.
ki dakika iinde gazn %85ini boaltabilmelidir.
Tpleri gverteye alan bir kaportas olan mahalde
bulunacak ve kaporta ile perdeler gaz karmayacaktr.
Blme scakl 0C ile 40C arasnda olacaktr.
Sisteme gaz verilmeden nce insanlarn ortam terk
etmelerini salamak iin otomatik olarak alan bir alarm
sistemi olacaktr.

38
Gazlar (C02 veya Halon) 45 kg.lk tplerin iinde geminin
blmelerinin byklne gre yetecek sayda C0
2
bulunur.
Bu tpler sisteme lastik hortumlar veya bakr borularla
balanrlar. Borular ise birbirlerine itiraklidir.
Her sistemde bir veya iki ateleme tp bulunur. Bu iki tp
patlatldnda bunlardan kan gazlar pistonlar iterek tellerin
ekilmesini salar ve bylece sisteme bal tpler patlar.
Gaz blmelere elik borularla sevk edilir. Gazn blmeye
yaylmas iin blme tavannda muhtelif yerlerde k
nozullar vardr. Aada k nozullar gsterilmektedir.
39
Sabit gazl sistemlerin bakm-tutum ve kontrolleri
1. Haftalk bakm - tutum ve kontroller;
Sistemin kontrol kaps veya kutusu alarak alarm
aldrlr. almyor ise tamir edilir.
2. Aylk bakm - tutum ve kontroller;
Btn valflerin allrl grlr veya salanr ve
valflar yalanr. Boru devreleri ve nozullar kontrol edilir.
Tamir gerektiren bir durum varsa tamir edilir. Boru
devreleri hava ile kontrol edilerek ak olmalar salanr.
3. Yllk bakm - tutum ve kontroller;
Tpler tartlarak kontrol edilir bo tpler doldurulur,
bu i yetkili bir firma tarafndan yaplr ve belge verilir.
4. Be yllk bakm - tutum ve kontroller;
Yetkili firmaca tpler teste tabi tutulur ve bakmlar
yaplr, sertifika verilir.
40
F- SABT 1301 HALON SNDRME SSTEM

En son gelien sistemlerden biridir. Halon gaz
karmdr. Dk basnlarda alr. Zehirsizdir,
kokuludur. A, B, C, D, E snf yangnlarda kullanlr.
Normal hacminin 180 kat fazlasyla alr. 150.000 volt
elektrikte geirgen deildir.
Yangn, soutarak, boarak, ayrarak ve alev
reaksiyonunu engelliyerek sndrr.
Makine daireleri, yk ambarlar, maazalar ve
portular ii kullanlr.
Bakm - tutum ve kontrol sabit gazl sistemlerde
olduu gibidir.
41
G- SABT KPKL SNDRME SSTEM

Makine ve kazan dairesi ile tankerlerde tank ve gverte
yangnlarnn sndrlmesinde kullanlr.
Makine dairesinde normal genilemeli kpk ile,
kpn taban alann 5 dakikada 150 mm. kaplamas
gerekir. Kpn genileme oran 1/12 olmaldr. Yksek
genilemeli kpk ile 1 dakikada 1 mt. kalnlnda kpk
ile alann kaplanmas gerekir. Kpn genileme oran
1/1000i gemeyecektir. Her iki durumda da sistem ve
kumanda valflar korunmas gereken yerlerin dnda
olacaktr.
Sisteme su salayan pompa ya kendi patlamal motoru
ile alacak veya emergency jeneratrden beslenen
elektrik motoru olacaktr.
42
Kpk oluturma maddeleri
1. Protein kp:
1e 8 genileme yapar; hayvan kan ve ya ile baz maddelerin
karmndan elde edilir.
2. Kimyasal kpk:
Sodyum bi karbonat ile alminyum slfat karmndan elde
edilir. 45 kg toz karmndan 3 m kpk elde edilir.
3. Sentetik kpk:
Petrol trevidir. Az genilemeli olanlar 1e 12; orta
genilemelileri 1e 150 ve ok genilemeli olanlar 1e 1000
orannda kpk yaparlar.
4. AFFF kp (Sulu film kp):
Flor esasldr. 1e 10 geniler.
5. Alkol kp:
Alkol yangnlarna kar kullanld iin bu ismi almtr. Dier
yangnlarda da kullanlabilirler.
43
Kpk bakm - tutum ve kontrolleri
1. Haftalk bakm - tutum ve kontroller;
Pompas altrlr ve gerekli basn grlr.
2. aylk bakm - tutum ve kontroller;
Valflar ve devreler kontrol edilir. Valflar altrlarak
yalanr, devrelerde tamirat isteyen yer varsa tamir edilir.
Devrelere dk basnta su verilerek ak olduklar
grlr.
3. Alt aylk bakm - tutum ve kontroller;
Kpk maddesinden numune alnarak kontrol edilir.
Kimyasal maddelerin nemlenip nemlenmedikleri, talap
talamadklarna baklr; gerekirse deitirilir.
4. Yllk bakm - tutum ve kontroller;
Sistem altrlarak kontrol edilir. Kpk maddesi
laboratuara gnderilerek incelettirilir ve numune alnr.
44
H- SABT KURU KMYEV TOZ DEVRELER

Bu sistemler daha ziyade gaz tayan tankerlerde ve
dier tankerlerde gverte yangnlar iin kullanlr.
Sistem, kimyasal tozlarn (Glutex) nitrojen gaz ile
srlmesi esasyla alr.
45
22- NERT GAZ DEVRES

Tankerlerde, yk tanklarndaki taze havay yok
etmek zere oluturulmu sistemdir. Sistemde
kullanlan gaz, baca gaz veya inert jeneratrlerinden
elde edilen gazlar olup filtre edilip soutulduktan
sonra tanklara verilir. nert gaznn ambardaki oksijen
orann %5e indirmesi gerekir. Yk tanklar bakm-
tutum zamanlar hari devaml inertli olarak bulunur.
Sistem, yk tanklar boaltlrken boalan hacmi
dolduracak gte olmal ve tankta daima art bir
basn oluturmaldr. Sistemde bir soutma sistemi ve
iki fan bulunmaldr.
46
23- YANGIN HBAR VE ALARM SSTEMLER
Yangn ihbar ve alarm sistemleri, herhangi bir kiinin
mdahalesine gerek olmadan daima otomatik olarak
alr vaziyette, bir veya daha fazla yerden gzlenebilir
durumda olmal ve gzle grlebilen, kulakla duyulabilen
alarm vermelidir.
Yangnn hangi blgede olduunu gsterecek yapda
olmal ve yine bu cihazlar kprst veya yangn kontrol
istasyonunda merkeziletirilmelidir.
Cihaz arza yaptnda, alarm vermelidir.
Sistemin kumanda ettii blmeleri gsterir bir plan ile
kullanma talimat bulunmaldr.
Cihazda test nitesi olmaldr.
Sistem, biri emergency olmak zere iki ayr g
kaynandan beslenmelidir.
47

Yangn ihbar ve alarm sistemleri;

A- Otomatik su serpici yangn ihbar ve alarm sistemleri

B- Scaklk dedektrleri ve alarm sistemleri

C- Duman dedektrleri ve alarm sistemleri

D- Duman koku dedektrleri ve alarm sistemleri

E- Alev dedektrleri ve alarm sistemlerinden olumutur.

F- Basn dedektrleri ve alarm sistemlerinden
olumutur.
48
A- Otomatik su serpici yangn ihbar ve
alarm sistemleri

Bu sistem daha nce anlatld gibi yangn kan blgede
bulunan su serpicinin oluan scaktan etkilenerek suyu
serpmeye balamas ile alr. Sistem bu arada alarm verir
ve yangnn hangi blmede olduunu pano zerinde
gsterir.
49
B- Scaklk dedektrleri ve alarm sistemleri
Scaklk detektrleri, blmelere, kamaralara, salonlara,
koridorlara, kuzinelere, idari ve teknik blmelere
yerletirilmi dedektrler vastas ile scakl alglayarak
yangn ihbar yaparlar.
Detektrler metallerin veya svlarn genlemesi esasna
gre alr.
57C altnda almamas gerekir.
Her 37 m alan iin bir detektr bulunmaldr.
inde insan olan her blmede en az bir tane detektr
olmaldr.
Scak olan yerlerin detektrleri, 30C fazla scaklkta
aktife olacak ekilde ayarlanablir.
Detektrn alglamasndan sonra sistem alarm verir ve
panoda hangi blgede yangn olduunu gsterir.
50
C- Duman dedektrleri ve alarm sistemleri

Duman detektrleri; iyonizasyon detektrleri ve optik
detektrler olarak iki eittir.
1. yonizasyon detektrleri yanan mahaldeki gazlarn
iyonize olmalar neticesinde veya alevlerin oluturduu
mor tesi nlardan alglanarak alr.
2.Optik detektrler ise dumann k iddetini etkilemesi
esas ile alr.
Her iki alglama durumunda da sistem alarm verir ve
hangi blmede yangn olduunu gsterir.
Devre alclarnn yerletirilmesi, scaklk
detektrlerinin yerletirilme esasnn ayndr.
51
D- Alev dedektrleri ve Alarm sistemleri

Alevlerin oluturduu ultraviole ve kzl tesi
nlar alglanmas esas ile alr. Gne
nlarnda da bu nlar bulunduundan sistem
hata yapabilir, bu nedenle detektrler biimli
yerletirilmelidir.

E- Basn dedektrleri ve alarm sistemleri

Ortamda bulunan gaz basncnn artmasn
alglayarak alan bir sistemdir.
52
Yangn ihbar sistemlerinin bakm-tutum ve kontrolleri;
1. Haftalk bakm - tutum ve kontroller;
Alarm ses sistemleri ile alarm ikaz lambalar test butonu
attrlarak kontrol edilir.
2. aylk bakm - tutum ve kontroller;
Detektrlerin %25ine s veya duman gsterilerek sistem
kontrol edilir. Duman - koku detektrnn blme
alclarnn birine duman gsterilerek sistem kontrol edilir.
Otomatik su serpici sistemde en sondaki serpiciye s
gsterilerek sistemin alrl kontrol edilir.
3. Alt aylk bakm - tutum ve kontroller;
Sistemdeki borular, devreler, detektrler, valflar, kablolar,
su serpiciler gzle kontrol edilir, gerekleri yaplr.
4. Yllk bakm - tutum ve kontroller;
Yetkili bir firmaya sistemler kontrol ettirilerek gerekli
bakmlar yaptrlr ve belge alnr.
53
24- YANGINLA MCADELE KSEL TEHZATLARI
Kiisel techizat aadaki malzemelerden oluur:
Su geirmez, yangndan oluan s ve buhardan deriyi
koruyan maddelerden yaplm giysi.
Elektrii geirmeyen bir maddeden yaplm eldiven ve
izme.
3 saat yanabilen, onaylanm tipte elektrik feneri.
Bir balta
darenin onaylayaca bir zaman sresince alacak
gte hava tp ve maskesi veya krkl yanmaz hava
hortumu.
Yanmaz can halat.
Yedek hava tpleri, koruyucu balk.
Gemilerde bu techizat, uzunluu 80 metre olan her
blnmemi gverte iin iki takm olacak ve birbirinden
uzak yerlerde muhafaza edilecektir.
54
Is ve su geirmez giysi
Bu giysiler, tip, marka ve llerine gre 5 ila 7,5 kg arasnda
bir arlktadrlar. Genelde izme, eldiven ve balklar ayrdr.
Ancak balklar da beraber olan tipleri vardr.
Balklarnn n ksmnda konkav 25 x 15 cm ebadnda 5mm
kalnlnda yanmaz maddeden yaplm kirlenmez bir cam
mevcuttur.
Elbise, kuma zerine alminyum kaplanm materyalden
yaplmaktadr.

55
25- SABT YANGIN POMPALARI
Gemilerde yangn pompalar normal ve emergency olmak
zere iki cinstir.
Normal pompalar zgn tahrik gl olurlar ve bu glerini
gemi g kaynandan alrlar. Oysa ki emergency pompalarn
mstakil tahrik gleri vardr ve bunlar makine dairesi dnda
bulunurlar.
Normal yangn pompalarnn says
1. 1000 gros tondan byk yk gemilerinde 2 adet bulunur.
2. 1000 gros tondan kk yk gemilerinde idarenin belirleyecei
sayda bulunur.
3. 4000 gros tondan byk yolcu gemilerinde 3 adet bulunur.
4. 4000 gros tondan kk yolcu gemilerinde 2 adet bulunur.
5. 1000 gros tondan kk yolcu gemilerinde idarenin
belirleyecei sayda bulunur.
6. 1000 gros tondan byk yk gemilerinde ayrca su salayan bir
ara bulunmaktadr.
56
7. 2000 gros tondan byk gemilerde 1 adet emergency yangn
pompas olacaktr.
Normal yangn pompalarnn salamas gereken basn 12, 16,
19 mm. lik nozul kullanldnda tm yangn vanalarnda;
1. 4000 gros tondan byk yolcu gemilerinde 3.2 kg/cm
2. 1000 - 4000 gros ton arasndaki yolcu gemilerinde 2.8 kg/cm
3. 1000 gros tonun altndaki yolcu gemilerinde idarece uygun
4. 6000 gros tondan byk yk gemilerinde 2.8 kg/cm
5. 1000 - 6000 gros ton arasndaki yk gemilerinde 2.6 kg/cm
6. 1000 gros tonun altndak yk gemilerinde idarece uygun
basnlar salamaldrlar.
Emergency yangn pompalar, idarenin kansna uygun iki su
jeti oluturacak basnc salayacaktr.
Sintine, genel hizmet, balast ve transfer pompalar zel ayrma
sistemleri olduu takdirde yangn pompas olarak kullanlabilir.
Yk gemilerinde ise iki pompa toplam kapasitesinin saatte 180
m ten fazla olmas istenmez.
57
Pompalarn bakm - tutum ve kontrolleri
1. Haftalk bakm - tutum ve kontroller;
Normal pompalar altrlarak kontrol edilir, valflar
altrlarak tam alp kapandklar grlr.
Emergency pompalar altrlr (5 dakika). Pompa altrlarak
su bast grlr (5 dakika). Valflar altrlr.
Motorun yakt ve ya kontrol edilir, eksikse tamamlanr.
2. Alt aylk bakm - tutum ve kontroller;
Normal pompalarn kilistin sandklar kontrol edilir,
temizlenir. Valflara bakm yaplr. Pompa motorlarna ve
pompalara temizlik ve bakm yaplr. Pompalarn basnlar
kontrol edilir.
Emergency pompalarn kilistin sand ve valflar kontrol edilir,
Motor ve pompaya bakm ve basn kontrolu yaplr.
3. Be yllk bakm - tutum ve kontroller;
Btn motor ve pompalar srveye alarak kontrolleri, bakm,
onarm veya yenilemeleri yaplr.
58
26- SEYYAR POMPALAR
Emergency pompann olmamas halinde, 1000 gros
tonun stndeki gemilerde bulundurulmas mecburi olan
seyyar pompalarn, mecburiyet olmayan dier gemilerde
de bulundurulmasnda yarar vardr. Bunlar yangn
pompas olarak kullanlabildii gibi, tahliye ponpas
olarak da kullanlrlar. Bilhassa sintine devreleri tkal
blmelerde su tahliyesinde nemli grevler ifa ederler.
Seyyar pompalarn;
1. Elektrikle tahrikli dalg,
2. Hava ile tahrikli dalg,
3. Elektrikle tahrikli santrifjl,
4. Hava ile tahrikli santrifjl,
5. Benzinli motorla tahrikli santrifjl,
6. Diesel motorla tahrikli santrifjl, tipleri vardr.
59
Seyyar pompalarn eitli kapasite ve byklkte
olanlar vardr.
Seyyar pompa seiminde nemli olan pompann
alcsnn (alparasnn) pompadan olan ykseklii ile
verici hortumunun yksekliidir. Uygun olan pompa
seilemezse yeterli mesafeden su ekilemez veya yeterli
yksekle su baslamaz. rnek olarak gvertede bulunan
bir pompa ile denizden su ekilemez veya yk ambarndan
gverteye su baslamaz. Byk gemilerde bu mesafeler de
byk olduundan buna bilhassa dkkat edilmelidir.
Yksek bordal gemilerde gvertede bulunan motor
pompayla su ekme olana olmad takdirde alc ucun
nne bir dalg pompa koulur. Dalg pompann bast
su motor pompayla ekilir.
60
Seyyar pompalarn bakm - tutum ve kontrolleri

Dalg pompalann kullanmdan sonra temizlenmeleri
dnda herhangi bir periyodik bakmlar yoktur. Ancak
kullanm klavuzlarna gre hareket edilmelidir.
Elektrik motorlu pompalar haftada bir kere
altrlarak kontrol edilmeli, ylda bir kere motor ve
pompasna bakm yaplmaldr.

Patlamal motorla tahrikli seyyar pompalarn bakm
tutumu emergency pompalarda olduu gibi olup ancak
burada kilistin sand yerine alpara valfi kontrol
edilmelidir.
61
27- ALARMLAR

Sabit sistemlerin ikazyla almaya balayan otomatik
alarm sistemlerinden ayr olarak, gemi emergency
devresinden de beslenen, elle kumandal alarm ikaz
sistemleri olmaldr. Bu sistemlere geminin herhangi bir
yerinden kumanda edebilmek iin, alarm anahtarlar
geminin muhtelif yerlerinde bulunmal ve yangn ilk
gren kii bunu kullanabilmelidir.