VN 1: TN DNG EN:

- Tn dng en l mt phn trong khi nim shadow banking (c hiu l ngn hng
ngm, tn dng phi chnh thc). H thng ngn hng ngm tn ti song song vi h
thng ngn hng truyn thng v c mt ti nhiu quc gia trn th gii.
- Theo nh ngha ph bin trn th gii, ngn hng ngm l nhng hot ng c php
v ging nh ngn hng nhng cha nm trong khun kh gim st qun l ca c quan
qun l Nh nc. V d, hot ng cho vay qua margin, nghip v repo ca cng ty
chng khon u l nhng giao dch c php nhng khng nm trong hot ng ngn
hng v cha qun l.
Buying on margin: vic mua chng khon vi khon tin tr trc t hn tng gi tr
phi b ra ngay mt lc c gi l mua theo bo chng.
Repo chng kho: l giao dch mua hoc bn li chng khon c k hn c s dng
trn th trng ti chnh. y l loi hnh giao dch m nh u t c th mua v bn
chng khon (tri phiu, c phiu) ca chnh mnh trong mt khong thi gian tha
thun nht nh vi cng ty chng khon. Hiu mt cch n gin, giao dch repo l
vic nh u t i vay tin v dng chng khon th chp).
y u l nhng giao dch shadow banking.
- Tn dng en hin chim khong trn di 30% tn dng chnh chc ca Vit Nam, ri
vo con s khong 50 t USD, l mt con s qu ln. Nguyn nhn bng n tn dng
en ch yu do bn i vay khng cn phi th chp ti sn, cn bn cho vay thu c li
sut rt cao.
- Phn tch t gc vi m nguyn nhn ca hin tng tn dng en:
Th nht l v th tc cho vay ti ngn hng ca Vit Nam qu phc tp i vi
ngi dn, khng phi ai cng bit ht v cc th tc hon thnh.
Th hai, nhiu khi ngi ta cn tin gp, i vi ngn hng, ngi ta cn mt
khong thi gian di ch i gii ngn.
Th ba, l thi quen ca ngi dn, i khi ngi ta cn nhng mn tin nh,
th d nh khong 1-2 triu ng, h khng th ti ngn hng lm th tc vay
c, cho nn h cn ti cc dch v tn dng ngoi ngn hng nh tim cm ,
hoc l tn dng en, hay l chi hi.
- Thi gian gn y, t l ny c th gim nguyn nhn do l th trng kh khn hn,
ngi vay rt kinh nghim hn t nhng v v tn dng en.Thm na, tn dng en
ch yu "nm" trong bt ng sn, trong khi th trng ny vn cha m ln nu khng
ni l cn nhiu phn khc ng bng. Thc t ny cng khin tn dng en thuyn
gim.
- Vn lm tng tn dng en khng nhng nm nim tin suy gim ca ngi i vay
i vi h thng ngn hng, m ci chnh l kh vay, th tc rm ra v ch yu do bn
i vay khng c ti sn th chp (sau khi th chp ht ti sn vay ngn hng) mi
tm n tn dng en. Hn na, do tn dng en khng c ti sn th chp, do , li sut
cao hn v ri ro cng cao hn. Qua tn ti mt tnh trng nguy him, l vic cc
c nhn, t chc vay tin t ngun tn dng en tr li, tr n ngn hng. iu ny, c
th khin n xu trong lnh vc ngn hng gim, nhng trn thc t, n xu ca nn kinh
t khng i, thm ch l s tng do li sut tn dng en lun cao hn li sut ngn
hng.


Gii php hn ch tnh trng tn dng en:
- Trc ht v gii php qun l cho vay nng li, cn son tho thm lut nhm hn ch
mc ti a ca nn cho vay nng li. Chnh quyn cn c cc n lc nhm r sot, kim
sot cht ch v lin tc hn cc hot ng, dch v v i tng cho vay nng li nhm
ngn nga nhng hnh vi vi phm php lut, "x hi en" v nn "bo hnh i n" trn
th trng.
- hn ch quy m th trng tn dng en, ngn hng phi rt ngn chi ph, tng hiu
qu trong hot ng cho vay v b phn gim st ri ro ca ngn hng phi hot ng
tch cc. iu ny khng ng ngha vi vic, ngn hng ni lng iu kin vay, t
cho vay chy ua vi th trng tn dng phi chnh thc, m cn phi c quan tm,
phn tch ng mc vi cc i tng khch hng, lm sao chi ph qun tr gi nguyn,
tnh an ton ca tn dng cao m tc tng trng tn dng vn c y mnh.
- Cn r sot li cc vn bn php l v kinh doanh tin, nhanh chng b sung nhng l
hng v php l, gim st cht ch hot ng kinh doanh tin ca cc t chc tn dng,
k c cc dng bin tng di cc hnh thc x l nghim khc nhng t chc, c
nhn vi phm quy nh kinh doanh tin t ca Ngn hng Nh nc.
- To iu kin khi thng ngun vn n ni ngi dn cn vn v mt thi gian; pht
trin cc t chc ti chnh quy m nh ngi dn mi min t nc tip cn c
tn dng chnh thc khi c nhu cu v vn.
- Tuyn truyn ni r hu qu ca tn dng en, gip ngi dn hiu bit hn v h bit
s, khng gi nim tin vo nhng k la o di bt c hnh thc no.
- Xy dng Qu tn dng nhn dn: hot ng ca h thng Qu TDND gip ngi dn
trnh c nn tn dng en:
Hot ng ca Qu TDND thi gian qua trc tip gp phn khai thc ngun vn
ti ch, p ng nhu cu v vn phc v sn xut - kinh doanh, dch v v ci thin
i sng ca thnh vin, qua hn ch tnh trng cho vay nng li v thc hin c
hiu qu mc tiu xa i, gim ngho nng thn.
S hnh thnh v pht trin ca h thng Qu TDND gp phn san lp l hng
trong hot ng ngn hng vng nng thn, vng su, vng xa, cung ng dch v
ngn hng i vi cc i tng thng kh c kh nng tip cn c vi cc ngn
hng.
V li sut: v l do ni no c nhu cu vay vn nhiu th ni vic huy ng vn
tin gi s kh khn hn, Ngn hng Nh nc khng nn quy nh t l huy ng
vn ngoi a bn, ngoi thnh vin vi Qu hoc nu c quy nh th ch nn quy
nh 1 t l t 20% n 30% vn huy ng ngoi a bn hot ng, ch khng nn
quy nh t l huy ng vn ngoi thnh vin. Bn canh , Ngn hng Nh nc
cn xem xt cho h thng Qu TDND c hng c ch li sut u i gia huy
ng v cho vay so vi ngn hng thng mi vi khon chnh lch bin ln hn.
C th l tng ln 3%, thay v hin nay ch c 0,5%. Nh vy th Qu TDND mi c
iu kin trang tri chi ph hot ng v cho vay thnh vin a bn nng thn l
nhng mn vay nh l nhiu ri ro.



VN 2: RI RO O C TRONG HOT NG NGN HNG:

- Thi gian gn y, ngy cng nhiu cn b ngn hng b truy t do vi phm php lut v
o c ngh nghip nh: la o chim ot tin ca khch hng, rt tin ngn hng.
Nhng v vic trn cho thy vn bo ng v o c kinh doanh trong h thng
ngn hng.
- Trong hot ng kinh doanh ngn hng, ri ro o c ny sinh t chnh hot ng kinh
doanh ca ngn hng v khch hng s dng vn ca cc ngn hng thng mi
(NHTM). Hu qu ca ri ro o c do hai ch th ny gy nn li do ngi gi tin
vo ngn hng v chnh ngn hng gnh chu.
Ri ro o c ca khch hng:
Trong hot ng ngn hng, ri ro o c ca khch hng thng th hin vic
khch hng vay s dng nhng khon vay khng ng mc ch cam kt trong
hp ng vay n, s dng vn sai trnh t, u t vo nhng hng mc ri ro m
khng thng bo cho bn cho vay. Ngi i vay bao gi cng hiu r mc ch
s dng nhng khon vay trong khi ngi cho vay (Ngn hng, cc t chc ti
chnh, hoc c nhn) th khng nm r. T s thiu thng tin v thiu gim st,
ngi cho vay s d dng gp ri ro o c khi ngi i vay s dng cc khon
vay mt cch qu mo him v khng c hiu qu.
mc nghim trng hn, ri ro o c biu hin nhng hnh vi gian ln,
la o ca khch hng. Trn thc t, t c mc tiu vay vn ca mnh,
nhiu khch hng lm gi h s, hp ng mua bn vng vo nhm c th vay
c vn t ngn hng. Vy y chnh l s bt cn xng v thng tin, m nu
bn cho vay khng nm r c ngun thng tin s dn ti tim n ri ro o c
sau khi hp ng vay vn c k kt.
Ri ro o c ca ngn hng
Ri ro o c xy ra i vi ngi qun l ngn hng: Chng hn khi nh qun
l hay b phn nhm cn b qun l c quan h li ch vi khch hng, mc
d iu kin khch hng vay vn c th cha hi t, thm ch khng iu kin
v c cn b thm nh ghi r l khng duyt, nhng v l do li ch ca c
nhn, nh qun l hay nhm cn b qun l bng mi cch, hng dn khch
hng hp thc ho h s, thm ch cn yu cu cn b thm nh phi thc hin
theo kin ch o.
Ngn hng chy theo mc tiu li nhun, ni lng qu mc cc chnh sch u t
v tn dng nhm p ng v nm bt c hi th trng m b qua cc nguyn tc
c bn trong vic thm nh, gim st v a ra cc iu kin rng buc i vi
khch hng trc v trong khi s dng vn. Ngn hng u t, cho vay qu mo
him; cp tn dng qu tp trung, thiu cc chnh sch cho vay, thiu s kim sot
cht ch v khoa hc.
Ngn hng m rng nhanh chng theo hng u t vo nhiu sn phm mi c
tnh phc tp v i hi k thut cao, nhng trnh ca ban lnh o v nhn
vin cng nh cng ngh ngn hng cha p ng kp thi v ng b. Khi cc
khon u t ny gp ri ro th thm ch ban lnh o cng khng hiu c tnh
ca sn phm m nhn vin ngn hng ang thc hin, mc ri ro v nguyn
nhn ca ri ro gn vi sn phm .
Ri ro o c xut pht t pha nhn vin ngn hng khi giao dch vi khch
hng. Thng thy nht l hnh vi nhn hi l ca khch hng cp tn dng
o n, cho vay d n nhiu ri ro, c gy kh cho khch hng nhn bi
dng... Hoc nhn vin ngn hng thiu trch nhim, khng nm bt v tm hiu
thng tin lin quan n khon vay mt cch chnh xc, thiu thn trng trong
phn tch din bin th trng lin quan ti khch hng kinh doanh dn n
vic ngn hng quyt nh cho vay nhng d n, phng n khng thc hin
c hay thc hin khng hiu qu dn n n qu hn hoc khch hng khng
c kh nng tr n.
Mt trong nhng biu hin khc ca ri ro o c trong h thng ngn hng l
nhng khon vay chnh sch m cc ngn hng ln ca Nh nc p dng cho
cc doanh nghip nh nc. C nhiu khon vay chnh sch c cho l rt
khng hiu qu nhng vn c duy tr.
- Thc trng vn o c trong ngn hng hin nay cng ng cnh bo:
Theo s liu ca Vin Kim st nhn dn TP. H Ni, nm 2011, cc c quan php lut
ca thnh ph x l 22 v tham nhng th c ti 10 v lin quan n cc cn b ngn
hng, khi t 27 b can l nhn vin cc nh bng. Theo Tng cc Cnh st Phng chng
ti phm, trong nm 2010 v 9 thng u nm 2011, c quan ny x l 69 v, khi t
40 v, khi t b can 70 cn b ngn hng, thit hi 8.000 t, thu hi c c 2.000 t.
- Qua cc v vic ri ro o c ny cng mi thy cng tc qun l con ngi, tuyn
dng nhn s, cng tc hnh chnh, qun l giy t, qun l con du ca cc ngn
hng, c bit l cc cp chi nhnh, phng giao dch cng bc l nhiu hn ch, bt cp
Gii php gip gim thiu ri ro o c trong hot ng ngn hng:
- Nhng nh lp php tm cch hng dn k lut th trng thng qua t chc Bo
him tin gi (BHTG) a ra nhng c tnh tc ng n thi ca ngi gi tin
bng cch gii hn phm vi BHTG. iu ny bao gm vic gii hn v hn mc BHTG,
loi chng t v i tng ngi gi tin. Nh lp php cng t ra lut l p dng hn
mc BHTG.
- Trong mt h thng, BHTG gii hn hn mc r rng, mt hn mc c phm vi thp v
hp. Mt hn mc c phm vi cao v rng cn xng hn vi gii hn ri ro m ngn
hng phi chu, khuyn khch cc ngn hng gia nhp mi vo v to thun li cho s
pht trin ngnh ngn hng. Tuy nhin, s la chn quy nh hn mc thng cn bng
vi nhu cu c hn mc cao ng gp cho s n nh ti chnh bng cch ngn ngi
gi tin vi mc tiu gii hn ri ro o c.
- Cc c im thit k h thng BHTG c th l cng c hu hiu gip gim thiu ri ro
o c. H thng BHTG nn c cc quy tc bo him cng nh gii hn phm vi v
mc bo him v trong mt vi trng hp, truyn dn k lut ca ngi gi tin. K
lut iu tit cng c th c p dng bi cc c im thit k BHTG nh hng trc
tip n hnh vi chp nhn ri ro ca t chc nhn tin gi tham gia bo him, chng
hn nh ph bo him khc bit hoc da trn ri ro.
- Khi thc hin ng thi nhiu bin php thc y k lut v gim thiu ri ro o c,
t chc BHTG nng cao nim tin v gp phn vo s n nh ti chnh. Nh vy, cc t
chc BHTG v cc thnh vin khc trong mng an ton ti chnh c th gim thiu ri ro
o c bng cch xy dng v tng cng h thng cc chnh sch khuyn khch ph
hp thng qua qun tr doanh nghip v qun l ri ro tt i vi tng ngn hng,
nguyn tc th trng hiu qu v khung php l, gim st v iu tit an ton, vng
mnh.
Gii php ca cc ngn hng:
- hn ch ri ro o c, thi gian qua cc t chc tn dng ch trng n vic xy
dng vn ha doanh nghip, nng cao cng tc gio dc o c ngh nghip.
- Lin quan n vic gio dc o c ngh nghip, gi nim tin vi khch hng, ngn
hng lun phi c bit ch trng n o c ca cn b, nhn vin. y l mt trong
nhng yu t quan trng c t ln hng u trong khu o to, tuyn dng. Quan
im v tuyn dng ngn hng l thu ht c mt i ng lao ng c nng lc,
chuyn mn ph hp, nng ng, nhit tnh, cu tin v c bit l phi c o c tt.
V d: tr thnh nhn vin chnh thc ca SCB, ngi lao ng phi tri qua cc giai
on bt buc theo quy trnh tuyn dng ca ngn hng v ph hp vi php lut v lao
ng nh sng lc h s, thi tuyn v thi gian th vic. Trong qu trnh lm vic ti
ngn hng, ngoi nhng chng trnh o to chuyn mn nghip v, ngi lao ng
cn c tham gia nhng lp hc nng cao o c ngh nghip, k nng qun l
con ngi v o c ngh nghip trong kinh doanh, k nng giao tip... c bit, bt
k trng hp vi phm d nh ti ngn hng cng s b x l nghim khc, cng khai
theo quy nh ca ngn hng v php lut.
- Chnh sch cht lng v vn ha doanh nghip cng phi c xy dng trn nn tng
o c kinh doanh ca mi ngn hng v o c ngh nghip ca mi cn b, nhn
vin. Ri ro o c lun c kh nng xy ra trong bt k lnh vc kinh doanh no, quan
trng l mi doanh nghip phi c bin php phng nga v hn ch ti a ri ro .