GI TR CA THUYT CHNH DANH TRONG TRIT HC NHO GIA

1. t vn .
Trit hc Trung Hoa c, trung i l mt b phn quan trng ca trit hc
phng ng, trong c th ni Nho gia l mt trng phi quan trng v c gi
tr vo loi bc nht. Mc d ra i phc v cho ch phong kin nhng n
nay nhiu t tng, quan nim v x hi, con ngi, o c, gio dc, ca Nho
gia vn cn gi tr v mang tnh thi s, nh t tng nhn ngha v hc thuyt
chnh danh. Nhn ngha c ngha trong mi mt ca i sng, nhng chnh
danh li tc ng su sc ti vic m bo trt t v n nh x hi, c bit l
lnh vc chnh tr.
Chnh danh theo Khng T xng l mt nguyn tc cai tr x hi, c
hiu l: mt vt trong thc ti cn phi cho ph hp vi ci danh n mang, c
ngha l m bo s ph hp gia ci danh v ci thc. y l mt hc thuyt c
gi tr khng ch trong thi phong kin m c trong thi hin i. Chng ta s tm
hiu gi tr ca hc thuyt ny trn hai phng din: i vi s pht trin t tng
trit hc v gi tr v mt thc tin.
2.Gi tr ca thuyt chnh danh i vi s pht trin t tng trit hc.
Ch trng lm cho x hi c trt t, Khng T cho rng trc ht l thc hin
chnh danh. Mi ci danh u mang trong n nhng iu kin bn cht m vt
mang danh y phi thc hin cho ng. Trong x hi vua phi ra vua, ti ra ti, cha
ra cha, con ra con, l ngha thuyt chnh danh ca Khng T. Sau ny cc
trit gia Trung Quc tip tc nghin cu v pht trin n da trn nn tng m
ng a ra.
Mc T c quan nim khc v danh v thc. Nu Khng T a ra s ph hp
gia danh v thc theo ngha mang danh no th phi c tnh cht ng vi ci
danh y th Mc T li c quan im th thc d danh, tc l phi da vo s
vt v hnh vi trong tn ti m t tn. Pht trin quan im Mc t cn a ra
ba tiu chun (tam biu) i tm ci ng: cn c vo nhng kinh nghim ca cc
thnh nhn i xa, cn c trn kinh nghim ca bch tnh, v cn c trn s xc
nhn ca thc tin khi em mt chnh sch ra dng.
Tun T thuc nho gia k tha hc thuyt ca Khng T kt hp vi nhng
thnh qu ca Mc gia thnh lp mt h thng l lun kh cht ch, lm nn
tng cho s din t thuyt chnh danh Nho hc ca ng.
Vit Nam, hc thuyt chnh danh cng nh Nho gio ni chung gp phn
hnh thnh nn h thng t tng trit hc mang m bn sc dn tc. Trong khi
cc nguyn tc cai tr x hi ca Nho gio Trung Hoa c phn cng nhc v h
khc th Vit Nam thm su tnh nhn i v lng yu nc c t ln hng
u.
Ni tm li thuyt chnh danh cng nh Nho gio c vai tr quan trng trong
nn trit hc c, trung i Trung Hoa ni ring v phng ng ni chung. V
thuyt chnh danh nguyn thy do Khng T xng l nn tng cc nh
Khng gio i sau pht trin cho ph hp vi x hi Trung Quc lun bin
chuyn gp phn n nh trt t x hi.
3. Gi tr ca thuyt chnh danh trong thc tin.
Chnh danh l mt nguyn tc n nh trt t x hi. Mc d ra i phc
v cho vic cai tr t nc ca cc bc vng thi phong kin nhng cho n
nay cng vi mt s t tng khc ca Nho gio, chnh danh vn pht huy tc
dng. Vy ta xt gi tr thc tin ca n trn hai phng din: gi tr lch s v gi
tr trong thi i hin nay.
3.1. Gi tr ca thuyt chnh danh trong lch s.
Tnh hnh x hi thi Xun Thu Chin Quc xut hin nhng vn ln
nh: s hn lon v quan nim ng cp v danh phn, cc ch hu xm ln v
thn tnh ln nhau, mu thun gia nng dn v lnh cha, Thuyt chnh danh
ra i chnh trong hon cnh ny c tc dng rt ln trong vic xc lp mt trt
t x hi theo m hnh ch qun ch phong kin trung ng tp quyn theo
nhng gi tr chun mc chnh tr - o c phong kin phng ng.
Chnh danh l mt nguyn tc i hi phi m bo s ph hp gia ci danh v
ci thc. iu ny th hin trong nm mi quan h ln ca Nho gia (ng lun): vua
- ti, cha - con, chng v, anh em, bu bn. Theo th vua ra vua, ti ra ti,
cha ra cha, con ra con, ... , mi ngi u phi hnh x ng vi ci danh m mnh
mang. Vua phi c uy th ca vua, phi c ti c c cho dn knh trng. B ti
cng phi lm trn trch nhim ca mnh l trung vi vua, mt lng tn knh tun
lnh, thm ch sn sng x thn cu cha. Cha phi ra cha, phi lun lun hnh
x ng mc gng mu con noi theo. Con th phi lm trn ch hiu, knh
trng, vng li ht lng phng dng cha, Nhng nguyn tc ny rt c gi
tr thit lp mt trt t x hi t trn xung di, t phm vi mt quc gia ti
phm vi mt gia tc hay nh hn na l mt gia nh trong x hi phong kin.