SADN 1033 Kenegaraan Malaysia

1.0 Pengenalan
Peristiwa 13 Mei 1969 merupakan satu tragedi berdarah yang banyak meninggalkan kesan
terhadap politik , ekonomi dan sosial masyarakat Malaysia. Peristiwa 13 Mei sememangnya
bukan suatu peristiwa yang berlaku secara tiba - tiba atau kerana sebab-sebab yang spontan tetapi
ianya merupakan suatu rentetan kepada sebab-sebab atau peristiwa yang telah berlaku
sebelumnya. Kesan pendudukan epun di !anah Melayu merupakan salah satu "aktor yang turut
menyumbang kepada peristiwa 13 Mei . #elain itu kesan peninggalan pen$a$ah %nggeris $uga
boleh dilihat sebagai punca kepada peristiwa tersebut. &malan diskriminasi oleh %nggeris
contohnya telah banyak merenggangkan lagi hubungan antara kaum di !anah Melayu. 'ari sudut
ekonomi peristiwa 13 Mei, banyak meninggalkan kesan yang negati" terhadap masyarakat
Melayu khasnya dan golongan bumiputera amnya. Pengenalan ekonomi mengikut ras
umpamanya adalah bukti yang $elas kepada persoalan ini.Keadaan ini merupakan suatu kesan
yang nyata selepas pen$a$ahan (ritish. 'asar ekonomi baru yang dirancangkan oleh kera$aan
pada 19)1 merupakan satu usaha bertu$uan untuk mengimbangi kembali kedudukan ekonomi
dan hubungan antara kaum di Malaysia.
2.0 Punca-Punca Yang Membawa Kepada Peristiwa 13 Mei 1969
Peristiwa 13, Mei 1969 merupakan rusuhan kaum yang paling tragis dalam se$arah di negara ini
iaitu antara orang Melayu dan orang *ina. Perbincangan ini bukan untuk melihat ketegangan
yang berlaku atau +melukakan kembali parut yang telah pun kering, dalam peristiwa berkenaan
tetapi tu$uannya lebih men$urus untuk memperkatakan rentetan sebab musabab mengapa ianya
ter$adi seterusnya dapat men$adi pedoman kepada semua. -ubungan antara orang Melayu dan
201019 Page 1
SADN 1033 Kenegaraan Malaysia
*ina se$ak berabad lamanya ibarat +tidur sekatil tetapi mimpinya berlainan, .#iew *hang /ee,
011)2. &ntara punca kon"lik adalah3
2.1 Layanan erat !ebela" #le" $entera %epun
Pada 4aman pendudukan epun, masyarakat !anah Melayu telah dilayan secara berbe4a-be4a.
Masyarakat *ina umpamanya telah dilayan dengan begitu teruk oleh tentera epun berbanding
dengan orang-orang Melayu. Keadaan ini berikutan epun yang pernah berperang dengan *hina
sebelum ini menyebabkan perasaan saling mendendami antara satu sama lain masih segar dalam
ingatan. 5ayanan berat sebelah ini telah menyemai perasaan permusuhan antara orang-orang
Melayu dan *ina.
2.2 &asar Peca" ' Perinta" Pen(a(a" )nggeris
-asil daripada ka$ian, ke$adian ini disebabkan oleh dasar 6pecah dan perintah7 yang diamalkan
oleh (ritish yang mengaitkannya dengan beberapa "aktor. 'asar pen$a$ah %nggeris yang
mengamalkan konsep pecah dan perintah merupakan satu tindakan yang berkesan dan telah
men$adi punca wu$udnya $urang antara kaum sama ada dari sudut ekonomi dan $uga polarisasi
kaum. 8mpamanya orang-orang *ina tinggal di bandar-bandar men$alankan perniagaan dan $uga
di kawasan-kawasan lombong sebagai pelombong dan merekalah sebenarnya memiliki aset yang
tinggi dalam ekonomi masyarakat Malaysia. #ementara orang-orang Melayu tinggal di luar
bandar sebagai petani atau nelayan kecil. Kaum %ndia kebanyakannya pula sebagai buruh kasar
kera$aan dan peker$a di ladang. Pada hakikatnya kegiatan ekonomi orang-orang Melayu dan
201019 Page 2
SADN 1033 Kenegaraan Malaysia
%ndia adalah bercorak sara diri. Keadaaan ini menyebabkan kedudukan ekonomi masyarakat
bumiputera khususnya Melayu men$adi lemah dan ketinggalan. *orak penglibatan ekonomi
antara kaum dalam kegiatan ekonomi yang berbe4a telah men$adikan kedudukan sosio-ekonomi
mereka tidak seimbang.
'asar ini dilakukan oleh (ritish untuk mengelakkan perpaduan antara pelbagai kaum yang
dikhuatiri akan mengancam kedudukan mereka. Masyarakat melayu terdiri dari petani dan
nelayan di kampung, masyarakat cina pula telah mewarisi perniagaan secara turun temurun
dan tinggal di bandar manakala masyarakat india beker$a sebagai penoreh dan tinggal di
estet. 'asar ini telah ber$aya direalisasikan bagi mewu$udkan kelompok-kelompok etnik
yang berdasarkan kegiatan ekonomi yang tinggal dalam kelompok masing-masing.
Kesannya, interaksi antara kaum hanya terbatas di pe$abat dan pasar saha$a. %ni melahirkan
perasaan prasangka antara kaum yang telah mengapi-apikan lagi tercetusnya sentimen 13 Mei
1969.
#uasana yang seperti ini menyebabkan hubungan masyarakat antara kaum di negara ini men$adi
terbatas. 'i sisi pen$a$ah keadaan seumpama ini amat baik baginya untuk mengukuhkan
kedudukannya serta mengekalkan kuasa mereka. #uasana yang tidak seimbang ini telah
berlan$utan sekalipun negara telah mencapai kemerdekaan . (ahkan suasana sosio-ekonomi yang
tidak seimbang itu semakin melebar akibat daripada penekanan yang berlebihan terhadap
pertumbuhan ekonomi tanpa menghiraukan ketidakseimbangan sosio-ekonomi dalam
masyarakat Malaysia. Perkembangan rumit yang melibatkan kelas dan kaum ini akhirnya telah
201019 Page 3
SADN 1033 Kenegaraan Malaysia
membawa kepada meletusnya peristiwa 13 Mei 1969. Kera$aan yang sedar akan keresahan dan
perasaan tidak puas hati yang berlaku antara kaum tidak seyharusnya dibiarkan. (erikutan inilah
lahirnya 'asar 9konomi (aru .'9(2 yang dilancarkan pada tahun 19)1 sebagai usaha untuk
memulihkan keadaan. 5atar belakang pendidikan yang berbe4a $uga telah dikaitkan sebagai
punca yang membawa kepada meletusnya peristiwa 13 Mei.
2.3 Latar bela*ang pendidi*an yang berbe+a
5atar belakang pendiikan yang berbe4a $uga telah dikaitkan sebagai punca yang membawa
kepada meletusnya peristiwa 13 Mei. -al ini berlaku apabila sistem pendidikan yang wu$ud di
!anah Melayu sebelum merdeka terbahagi kepada empat aliran mengikut kaum iaitu sekolah
Melayu, *ina, %ndia dan %nggeris. Kempat-empat aliran ini mempunyai kurikulum yang
tersendiri. #ekolah Melayu menekankan kemahiran menulis, membaca dan mengira sekadar
keperluan peringkat rendah saha$a. Manakala kurikulum sekolah *ina dan %ndia pula masing-
masing berkiblatkan negeri asal mereka, malah buku-buku teks dan guru-guru yang menga$ar
$uga telah dibawa dari :egeri *hina dan %ndia. Keadaan ini telah mengukuhkan lagi keadaan
keperibadian etnik yang telah sedia wu$ud. #ekolah %nggeris pula hanya dapat dinikmati oleh
orang-orang *ina dan %ndia yang tinggal di bandar-bandar saha$a.
#ebelum Malaysia memiliki sistem pendidikan :asional, wu$ud empat aliran pendidikan
yang berlainan iaitu aliran inggeris, melayu, cina dan india yang mengambil silibus
pembela$aran berbe4a yang menyebabkan ketidakseragaman bahasa, identiti dan "ahaman. %ni
telah menyebabkan timbulnya pelbagai masalah yang memberi impak buruk dalam
201019 Page 4
SADN 1033 Kenegaraan Malaysia
pembentukan kaum di Malaysia. ;alaupun selepas kemerdekaan kera$aan cuba memperkenalkan
dasar-dasar pendidikan baru bagi tu$uan penyelarasan namun proses perpaduan ini sukar
dilakukan.
'asar Pela$aran Kebangsaan yang dirasmikan sebagai <rdinan Pela$aran 19=) telah dikecam
oleh pelbagai pihak bukan Melayu . %ni kerana mereka merasakan langkah itu terlalu
mengutamakan bahasa Melayu, namun Kesatuan >uru->uru Melayu #emenan$ung .KP>M#2
pula tidak berpuas hati dengan perlaksanaannya .Mereka berasa kecewa dengan sikap kera$aan
yang tidak menubuhkan sekolah menengah dan uni?ersiti yang menggunakan bahasa Melayu
sebagai bahasa pengantar pada awal 19=@ sebagaimana yang telah dirancangkan . (agaimanapun
berkat per$uangan beberapa orang tokoh termasuk !uan #yed :asir bin %smail, sebagai pengerusi
dan 'r. Mahathir Mohamad sebagai naib pengerusi, termasuk $uga antaranya dua orang tokoh
8M:< ketika itu iaitu !un Aa4ak bin -ussain, 'atoB 'r.%smail bin &bdul Aahman, akhirnya
gagasan 8ni?ersiti Kebangsaan yang menggunakan bahasa Melayu sebagai bahasa pengantar
telah mendapat sokongan 8M:< dan kera$aan perikatan dan ianya ber$aya ditubuhkan pada 1@
Mei 19)1. (erikutan penubuhan 8ni?ersiti Kebangsaan ini telah mendapat reaksi yang kurang
menyenangkan daripada kaum *ina, apabila mereka $uga telah mengemukakan permohonan
untuk menubuhkan 8ni?ersiti Merdeka. <leh kerana pilihan raya 1969 sudah hampir maka pihak
M*& telah mendakwa bahawa sekiranya mereka tidak menyokong pro$ek 8ni?ersiti Merdeka
maka ramai pengundi keturunan *ina akan menolak mereka dalam pilihan raya nanti. 8ntuk itu
kera$aan telah menyelesaikan tuntutan itu secara memberi kebenaran kepada M*& menubuhkan
Kole$ !unku &bdul Aahman .K!&A2. #uatu kegan$ilan di sini apabila kera$aan telah memberi
bantuan kepada sebuah institusi pendidikan yang bercanggah dengan 'asar Pela$aran
201019 Page 5
SADN 1033 Kenegaraan Malaysia
Kebangsaan. K!&A sebenarnya menggunakan bahasa %nggeris sebagai bahasa pengantarnya.
:amun itulah hakikatnya kera$aan sedapat mungkin cuba bertolak ansur demi men$aga
keharmonian masyarakat Malaysia yang berbilang bangsa.
2., Perteling*a"an Parti P-liti*
'alam pilihan raya 196C Parti !indakan Aakyat .Petir2 atau P&P #ingapura telah turut serta
dalam pilihan raya . ;alaupun sudah ada persetu$uan antara !unku dan 5ee Kuan /ew sebagai
pemimpin P&P yang tidak akan menyertai pilihan raya itu tidak akan menyertai pilihan raya
itu .:amun apabila pilihan raya itu berlangsung P&P telah meletak calonnya seramai sembilan
orang . (agaimanapun setelah !unku membuat perisytiharan bahawa beliau tetap mengekalkan
keanggotaan M*& dalam perikatan, maka P&P yang gagal untuk menyertai Perikatan telah
menukar corak kempennya dengan menyerang 8M:< dan orang-orang Melayu . Mereka mula
membangkitkan kedudukan istimewa orang Melayu, soal bahasa, malahan tara" bumiputera
orang-orang Melayu turut dipersoalkan tanpa menghiraukan rasa tersinggung orang-orang
Melayu. #edangkan segala-galanya telah dipersetu$uinya sebelum ini . #etelah gagal dalam
pilihan raya, P&P telah menubuhkan Kon?ensyen Perpadauan Malaysia .KPM2 dengan disertai
oleh Parti Progresi" Aakyat dan Parti Aakyat (ersatu #arawak. KPM $uga telah menyebarkan
cogan kata DMalaysia hak orang Malaysia D .Malaysian Malaysia2 dengan tu$uan supaya hak
istimewa orang Melayu atau bumiputera dihapuskan .
Perlu ditegaskan di sini bahawa tuntutan KPM itu adalah bercanggah sama sekali dengan
kandungan perlembagaan Malaysia yang memberikan hak istimewa kepada orang Melayu dan
201019 Page 6
SADN 1033 Kenegaraan Malaysia
bumiputera lain yang telah dipersetu$ui oleh P&P sewaktu menyertai Malaysia pada 16 #ept.
1963. Perikatan sememangnya menerima persamaan hak tetapi perkara ini perlu di selesai secara
berperingkat . Peringkat awal perlu dilaksanakan langkah-langkah untuk memulihkan kedudukan
ekonomi orang Melayu dan bumiputera lain yang telah $auh tertinggal di belakang. Keputusaan
pilihanraya pada 11 Mei 1969 telah menun$ukkkan kemerosotan pengaruh Perikatan di kalangan
rakyat. -akikat ini sebenarnya membuktikan apa saha$a kelemahan yang cuba diton$olkan oleh
parti-parti pembangkang khususnya '&P telah mendapat sambutan dari kalangan rakyat malah
mereka boleh dikatakan ber$aya dalam meniupkan sentimen perkauman antara Melayu dan
bukan Melayu.'alam pilihan raya itu Perikatan telah terlepas Pulau Pinang ke tangan parti
>erakan , sementara Kelantan pula tetap di tangan P&# . (agaimanapun bagi negeri-negeri
seperti #elangor dan Perak, Perikatan hampir-hampir gagal untuk menubuhkan kera$aan kerana
kelebihan ma$oritinya yang sangat sedikit. (erikutan sedikit ke$ayaan di pihak '&P itu telah
menggawatkan lagi suasana yang sedia tegang ketika itu. <rang-orang *ina merasakan yang
mereka sudah menang dan dapat menewaskan orang-orang Melayu lantaran itu mereka berasa
sangat angkuh lalu mengeluarkan kata-kata yang menghina terhadap 8M:< dan orang-orang
Melayu amnya.Peristiwa ini berlaku sewaktu satu perarakan kemenangan oleh '&P dan
>erakan. Mereka telah melalui $alan-$alan yang tidak dibenarkan bahkan melanggar batasan
waktu yang telah dibenarkan oleh pihak polis. Perarakan ini telah melalui Kampung (haru iaitu
kampung terbesar yang didiami oleh orang-orang Melayu di Kuala 5umpur di mana terdapat
lebih tiga puluh ribu penduduk Melayu tinggal di situ. #ewaktu melalui kawasan itu mereka yang
terdiri daripada gabungan ahli-ahli '&P dan >erakan telah menghamburkan kata-kata kesat
seperti DMelayu sudah $atuhD, DKuala 5umpur sekarang *ina punya,D D%ni negeri bukan Melayu
punya, kita mahu halau semua MelayuD. <rang-orang *ina $uga dikatakan telah mengikat
201019 Page 7
SADN 1033 Kenegaraan Malaysia
penyapu besar pada lori sebagai simbol untuk menyapu orang-orang Melayu keluar dari Kuala
5umpur. (erikutan itu pada petang 13 Mei 1969, 8M:< #elangor telah menyeru ahli-ahlinya
supaya datang dan berkumpul di rumah Menteri (esar ketika itu iaitu 'atoB -arun %dris untuk
mengadakan perarakan balas di mana mereka sebenar bukannya kalah tetapi sekadar kurang
ma$oriti saha$a namun masih boleh membentuk kera$aan. Menurut laporan seorang pegawai
polis, pada petang itu sekumpulan orang Melayu dari >ombak yang lalu mengikut #etapak telah
diserang oleh orang *ina. &da sebahagian daripada mereka yang terlepas daripada serangan itu
telah pergi ke rumah Menteri (esar dan menyampaikan berita itu lalu dengan segera orang-orang
Melayu yang sedang berkumpul di situ telah mengambil tindakan balas, maka bermulalah
pergaduhan antara kaum yang dikenali sebagai peristiwa 13 Mei 1969. 'alam pada itu ada $uga
sumber-sumber se$arah yang mengatakan peristiwa sebenar berkaitan peristiwa 13 Mei ini
telahpun bermula di Pulau Pinang tidak lama sebelum itu. Peristiwa ini dikaitkan dengan suatu
tindak balas yang berupa simpati golongan pemuda-pemuda pelampau *ina terhadap per$uangan
komunis.
2.. Perasaan tida* puas "ati ter"adap "a* istimewa -rang melayu
P&P telah secara lantang menyuarakan rasa tidak puashati terhadap apa yang disebut sebagai hak
istimewa orang Melayu dalam perlembagaan. Mereka mendakwa hak kaum-kaum lain telah
diketepikan kononnya mereka telah tersisih daripada keadilan. <leh sebab itu menurut omo
dalam bukunya DPembangunan 9konomi dan Kelas #osial di #emenan$ung Malaysia D, isu
sebenar yang mencetuskan peristiwa 13 Mei adalah perasaan tidak puas hati terhadap hak
istimewa orang Melayu. :amun hakikat sebenarnya kedudukan tara" ekonomi orang Melayu
201019 Page 8
SADN 1033 Kenegaraan Malaysia
adalah terkebawah berbanding dengan kaum *ina. Pendeknya apa yang didakwa oleh orang-
orang *ina yang mereka ter$e$as oleh peruntukan hak istimewa orang Melayu ini adalah sebagai
alat semata-mata umtuk mereka berlindung di sebaliknya bagi menarik perhatian dan sokongan
ramai terutama men$elang pilihan raya 196C. Menyedari akan bahayanya pengaruh ma$oroti *ina
dari #ingapura ini, !unku telah mengambil keputusan untuk memaksa #ingapura keluar dari
Malaysia pada 9 <gos 196= . :amun keadaan ini tidak mematahkan semangat P&P untuk cuba
membela nasib orang-orang *ina di !anah Melayu. (erikutan itu sebuah parti baru telah
ditubuhkan di Malaysia bagi mengambilalih "ungsi P&P sebelum ini. Parti baru itu diberi nama
Parti !indakan 'emokratik .'&P2. Men$elangnya pilihanraya 1969 parti '&P dan parti -parti
pembangkang lain telah memainkan isu-isu sensiti" dan perkauman termasuk membangkitkan
soal-soal ketidakadilan menyebabkan perasaan tidak puas hati dan kegelisahan di kalangan
rakyat men$adi bertambah . #ebenarnya apa yang cuba dilakukan oleh parti-parti politik ini
bertu$uan untuk mendapatkan kemenangan dalam pilihanraya, di mana mereka tidak
mempedulikan sentimen antara kaum yang boleh membahayakan itu.
2.6 a"asa Melayu sebagai ba"asa rasmi negara
%su bahasa $uga tidak kurang pentingnya dalam menyumbangkan "aktor kepada peristiwa 13 Mei.
(erikutan perisytiharan kemerdekaan !anah Melayu 19=), sebuah perlembagaan Persekutuan
telah dibentuk yang antara lainnya menyatakan dengan $elas tentang kedudukan bahasa Melayu
dan bahasa %nggeris adalah sebagai bahasa rasmi negara. #elepas sepuluh tahun merdeka
kera$aan akan mengka$i semula tentang kedudukan bahasa %nggeris dengan tu$uan untuk
mengugurkannya daripada status bahasa rasmi dan hanya bahasa Melayu saha$a yang diiktira"
201019 Page 9
SADN 1033 Kenegaraan Malaysia
sebagai bahasa rasmi. 8ntuk mencapai tu$uan itu, pada 31 <gos 196) kera$aan telah mengadakan
pelbagai kegiatan bagi tu$uan memperluaskan penggunaan bahasa Melayu . &ntara kempen yang
di$alankan ialah -ari (ahasa Kebangsaan, Minggu bahasa Kebangsaan dan (ulan (ahasa
Kebangsaan. Pelaksanaan penggunaan (ahasa Kebangsaan telah dipelopori oleh 'ewan (ahasa
dan Pustaka dengan dipimpim oleh #yed :asir bin %smail.
2./ Perbe+aan agama dan budaya
Kaum melayu sebahagian besarnya beragama islam Kaum cina beragama (uddha, 5ao-!4a,
!aoisme, *on"icius manakala kaum india beragama hindu. 'i samping itu terdapat $uga yang
beragama kristian. #etiap kaum $uga mempunyai kebudayaan yang tersendiri. Masalah
perpaduan ini bukannya bermula disebabkan agama lain tetapi akibat dari sikap $ahil
terhadap agama-agama lain hingga banyak perkara yang dilakukan secara tidak senga$a
telah menyinggung emosi penganut agama lain. %nilah punca yang telah mengakibatkan
peristiwa 13 Mei 1969.
2.0 Masala" e*-n-mi
Kegiatan ekonomi berbe4a telah mewu$udkan $urang pendapatan berbe4a antara kaum dan
menimbulkan rasa tidak puas hati dan persaingan ekonomi secara tidak sihat.
Ketidakseimbangan ini menyebabkan setiap kaum saling mencemburui satu sama lain.
<rang melayu mencemburui kemewahan dan ke$ayaan orang cina manakala orang cina
201019 Page 10
SADN 1033 Kenegaraan Malaysia
dan india mencemburui kelebihan orang melayu yang mendapat peluang perkhidmatan
dalam sektor pentadbiran.
2.9 Persatuan-persatuan etni*
#truktur masyarakat pelbagai kaum di Malaysia telah melahirkan banyak persatuan politik,
sosial dan ekonomi yang memper$uangkan kaum masing-masing tanpa menghiraukan
kaum-kaum yang lain. Menurut :ik &nuar :ik Mahmud .011)2 Ausuhan kaum pada 13 Mei
1969 adalah peristiwa tragis yang terburuk dialami oleh Malaysia. Peristiwa itu hampir-hampir
memusnah-kan negara ini. &lhamdulillah, dengan kebi$aksanaan pemimpin dan semangat setia
kawan rakyat, bencana itu telah dapat ditangani dan negara kembali pulih seperti sediakala.
(anyak penga$aran yang boleh dipela$ari daripada bencana itu. &ntara yang terpenting ialah peri
mustahaknya memperkukuhkan perasaan muhibah dan ikatan perpaduan antara kaum demi
kestabilan politik dan keselamatan Malaysia yang berbilang kaum ini.
3.0 Kesan peristiwa 13 Mei 1969 dalam aspe* e*-n-mi
Ketidakseimbangan ekonomi di kalangan kaum merupakan suatu "aktor yang telah dikenal pasti
sebelum ini sebagai salah satu sebab yang membawa kepada peristiwa 13 Mei. Perasaan kurang
senang ekoran daripada ketidakseimbangan sosio-ekonomi antara kaum telah menimbulkan
pelbagai tanggapan salah dan perasaan resah serta irihati yang berterusan di kalangan masyarakat
dan inilah keadaan yang sebenar berlaku sebelum peristiwa 13 Mei. <leh yang demikian pihak
kera$aan tidak teragak-agak lagi untuk merangka suatu pelan tindakan yang menyeluruh bagi
201019 Page 11
SADN 1033 Kenegaraan Malaysia
membendung dan mengatasi masalah itu. &tas alasan itulah pada tahun 19)1 kera$aan telah
melancar 'asar 9konomi (aru .'9(2. '9( telah dilancarkan bersama-sama Aancangan
Malaysia Kedua.!erdapat dua matlamat utama dalam pelancaran '9(, iaitu iaitu pembasmian
kemiskinan Etanpa mengira kaum,E dan kedua penyusunan semula masyarakat Malaysia bertu$uan
untuk menghapuskan pengenalan kaum berdasarkan "ungsi ekonomi.
#ementara ob$ekti" utama pelancaran 'asar 9konomi (aru ialah untuk memulihkan hubungan
dan ketidakseimbangan sosio-ekonomi antara kaum. &dalah men$adi harapan agar melalui
langkah ini proses agihan kekayaan dan pendapatan serta peluang ekonomi yang lebih seimbang
dan menyeluruh akan dapat dilaksanakan .'engan itu diharapkan perpaduan negara akan lebih
terpelihara. '9( telah dirancang untuk tempoh 01 tahun iaitu dari tahun 19)1 hingga tahun
1991. Matlamat yang hendak dicapai dalam tempoh tersebut ialah seperti berikut3 19Peratus
penanaman modal dalam syarikat (hd. 19)1-1991. (umiputera 1.=F 31F(ukan (umiputera
03.)F C1F&sing 60.1F 31F #ementara ob$ekti" utama pelancaran 'asar 9konomi (aru ialah
untuk memulihkan hubungan dan ketidakseimbangan sosio-ekonomi antara kaum. &dalah
men$adi harapan agar melalui langkah ini proses agihan kekayaan dan pendapatan serta peluang
ekonomi yang lebih seimbang dan menyeluruh akan dapat dilaksanakan .'engan itu diharapkan
perpaduan negara akan lebih terpelihara. '9( telah dirancang untuk tempoh 01 tahun iaitu dari
tahun 19)1 hingga tahun 1991. Matlamat yang hendak dicapai dalam tempoh tersebut ialah
seperti berikut3 19Peratus penanaman modal dalam syarikat (hd. 19)1 1991(umiputera 1.=F
31F(ukan (umiputera 03.)F C1F&sing 60.1F 31F Membasmi Kemiskinan#esungguhnya
usaha untuk membasmi kemiskinan bukanlah suatu perkara yang mudah. Perlaksanaan '9(
sendiri agak perlahan . 8saha untuk membasmi kemiskinan hanya melibatkan tindakan yang
201019 Page 12
SADN 1033 Kenegaraan Malaysia
tidak mengancam kepentingan golongan yang berharta. 8mpamanya tindakan kera$aan
menyediakan kemudahan pemasaran dan kredit kepada kaum tani tidak menampakkan tamparan
terhadap kepentingan para kapitalis bukan Melayu. &ntara langkah kera$aan ialah rancangan
penerokaan tanah bagi mereka yang tidak mempunyai tanah, peluang peker$aan bagi penganggur,
serta produkti?iti dan kenaikan harga barangan bagi petani . :amun begitu tindakan seumpama
ini akan dibatasi oleh keadaan ekonomi. *ontohnya kera$aan mungkin ber$aya mengawal harga
padi dalam pasaran tempatan melalui langkah-langkah tertentu yang diambil, sebaliknya
kera$aan tidak terdaya untuk berbuat demikian bagi getah yang di$ual di pasaran antarabangsa.
(agaimanapun langkah kera$aan dalam menangani masalah kemiskinan kaum bumiputera sedikit
sebanyak telah berhasil . #ekitar tahun-tahun )1-an pertumbuhan ekonomi Malaysia adalah
pesat. #ekalipun barangan ekspot seperti getah didapati sukar bagi kera$aan untuk mengawal
kestabilan harganya kerana dipengaruhi oleh pasang surut pasaran antarabangsa di mana ia turut
mempengaruhi kadar kemiskinan di kalangan peker$a ladang contohnya naik daripada C1.1
peratus pada tahun 19)1 kepada C).1 peratus .19)=2, sebelum $atuh kepada 3=.1 peratus .19@12,
kemudian meningkat semula kepada =C.6 peratus .19@32
(erbalik kepada kadar kemiskinan di kalangan penanam padi telah turun daripada @@.1 peratus
pada tahun 19)1 kepada )).1 peratus .19)=2, dan turun lagi kepada =0.) peratus .19@12, tetapi
ianya meningkat semula kepada =C.1 peratus .19@32. Kadar penurunan yang nyata daripada
tahun 19)1 adalah kesan daripada subsidi yang dibekalkan oleh kera$aan. #ebaliknya
peningkatan kos pengeluaran termasuk kenaikan harga input-input pertanian seperti ba$a dan
racun menyebabkan peratusnya meningkat semula.
201019 Page 13
SADN 1033 Kenegaraan Malaysia
3.1 !trategi dan 1sa"a Membasmi Kemis*inan
'alam usaha membasmi kemiskinan kera$aan telah mengkategorikannya kepada dua bahagian
iaitu kemiskinan di bandar dan kemiskinan luar bandar. (erdasarkan bancian penduduk 19)1
terdapar kira-kira C9.3 peratus daripada semua keluarga di #emenan$ung Malaysia menerima
pendapatan di bawah paras kemiskinan. @6 peratus daripadanya berada di kawasan luar bandar
dan 1C peratus di kawasan bandar. (agi kemiskinan luar bandar , program pembangunan lebih
tertumpu kepada penyediaan kemudahan asas dan pembangunan tanah . >olongan sasarannya
ialah petani, pekebun kecil getah dan kelapa, nelayan, peker$a ladang, penduduk kampung baru
dan buruh kasar pertanian.
&ntara langkah yang di$alankan ialah menyedia dan menambah kemudahan asas seperti bekalan
air, elektrik, pengairan, perumahan, kesihatan, pengangkutan, pela$aran atau latihan, kemudahan
kredit serta pemasaran dan subsidi pertanian seperti benih dan ba$a. Kera$aan $uga
melipatgandakan pembangunan dan pembukaan, penerokaan dan kema$uan tanah baru. 5angkah
seterusnya, kera$aan berusaha menyalurkan teknologi moden di bidang pertanian, perikanan dan
penternakan. #elain itu kaedah penanaman dua kali setahun, tanaman luar musim dan tanaman
kontang turut diperluaskan. (adan-badan berkanun yang bertanggung$awab dalam melaksanakan
rancangan ini seperti G95'&, A%#'&, G95*A&, M&'& dan K&'&. Kemiskinan di bandar
pula biasanya dikaitkan dengan migrasi masyarakat luar bandar ke bandar. <leh sebab itu di
bandar $uga turut memerlukan penyediaan kemudahan asas seperti pembinaan rumah kos rendah,
kemudahan air, elektrik dan peluang peker$aan yang lebih banyak. Pendeknya langkah
menyediakan kemudahan asas yang lebih sempurna adalah suatu usaha untuk mengurangkan
201019 Page 14
SADN 1033 Kenegaraan Malaysia
kemiskinan di bandar. 'ari segi pencapaian usaha ini, kera$aan didapati ber$aya dalam usaha
mengurangkan kemiskinan di negara ini, di mana sebanyak )@111 keluarga miskin pada 19)1
telah ber$aya dikurangkan kepada 66111 pada tahun 19@1. %a merupakan kadar kemiskinan yang
$atuh daripada C9.3 peratus kepada 09.0 peratus. #ementara pendapatan purata AM)6 pada tahun
19)1 telah bewrtambah men$adi AM1@6 pada tahun 19)9. #ekali pun ia masih di bawah garis
kemiskinan namun ia telah menampakkan satu peningkatan. Pemerhatian ini dibuat berdasarkan
angka tun$uk antara tahun-tahun 19)= dan 19@1.
Pada hakikatnya Kera$aan melalui Aancangan Malaysia kedua cuba menggariskan beberapa
tu$uan baru, antaranya berusaha mempelbagaikan ekonomi dan pertanian untuk mengurangkan
pergantungan kepada getah dan bi$ih timah , kedua ia $uga bertu$uan untuk mempergiatkan
perusahaan pembuatan dengan tu$uan mempelbagaikan kegiatan ekonomi serta mengurangkan
masalah pengangguran di samping mengubah corak negara ke arah sebuah negara %ndustri.
Keadaan ini lebih $elas lagi apabila Malaysia di bawah kepimpinan 'atuk #ri 'r. Mahathir
Mohamad. Ketiga ia bertu$uan meningkatkan lagi pengeluaran bahan-bahan makanan
terutamanya beras kerana negara ketika itu hanya mampu mengeluarkan satu pertiga saha$a
daripada keperluan kependudukan negara. (agi melaksankan segala tu$uan dan rancangan ini
kera$aan telah memperuntukkan sebanyak 1C 3=1 $uta ringgit melalui Aancangan Malaysia
Kedua. &pa yang $elas pelancaran '9( bersama Aancangan Malaysia Kedua ini ialah kera$aan
cuba memberi penekanan terhadap pembelaan nasib kaum bumiputera khasnya orang-orang
Melayu secara lebih terbuka.
201019 Page 15
SADN 1033 Kenegaraan Malaysia
;alaupun kadar kemiskinan negara telah berkurangan namun masalah kemiskinan masih
berterusan terutama di kalangan penduduk luar bandar dan golongan termiskin . 8ntuk itu ia
telah men$adi teras bagi pencapaian matlamat pengagihan dalam 'asar Pembanguinan :asional
.'P:2 sebagaimana yang terdapat dalam Aangka Aancangan angka Pan$ang Kedua .AAP02.
!ahun 1991 adalah tahun berakhirnya tempoh pelaksanaan '9(. #ekalipun '9( tidak
menampakkan satu ke$ayaan yang menyeluruh namun telah banyak $uga ke$ayaan yang dicapai.
Maka bagi memenuhi segala hasrat yang dirangka dalam '9(lah kera$aan telah
memperkenalkan AAP0 . 'P: telah dilancarkan oleh /.&.( 'atoB #ri 'r. Mahathir Mohamad
pada 1) un 1991. &ntara ob$ekti"nya ialah membina dan mengukuhkan perpaduan negara malah
ianya sangat penting bagi mengekalkan kestabilan sosial dan politik serta dapat mengekalkan
pembangunan ekonomi yang berterusan. 'P: $uga merupakan satu langkah untuk membolehkan
Malaysia mencapai tara" sebuah negara ma$u. 'P: telah mengambilkira segala kema$uan yang
telah dicapai di bawah '9( serta kekuatan dan kelemahan yang wu$ud semasa
perlaksanaannnya.&ntara dimensi-dimensi baru yang terdapat dalam 'P: ialah seperti berikut 3
i2 Memberi penekanan yang lebih kepada strategi pembasmian kemiskinan untuk tu$uan
menghapus kemiskinan di kalangan keluarga termiskin hardcore poor di samping mengurangkan
kemiskinan relati". .>olongan termiskin adalah keluarga berpendaptan =1F atau kurang kurang
daripada Pendapatan >aris Kemiskinan. (agi tahun 1991, Pendapatan >aris Kemiskinan ialah
sebanyak AM3)1 sebulan bagi sai4 isi rumah =.1 di #emenan$ung Malaysia, AM=CC bagi sai4 isi
rumah =.C di #abah dan AMC=0bagi sai4 isi rumah =.0 di #arawak. Kira-kira 1C3,111isi rumah
ataau CF daripada $umlah isi rumah adalah tergolong sebagai keluarga termiskinH
201019 Page 16
SADN 1033 Kenegaraan Malaysia
ii2 Menumpukan perhatian kepada pembangunan sebuah masyarakat Perdagangan dan
Perindustrian (umiputera .MPP(2 sebagai satu strategi penting kearah meningkatkan dan
seterusnya mengekalkan penyertaIan (umiputera dalam kegiatan ekonomiH
iii2 Meningkatkan penekanan kepada sektor swasta untuk melibatkan diri dalam proses
penyusunan semula masyarakatH dan
i?2 Memberi lebih tumpuan kepada pembangunan sumber manusia termasuk sistem nilai dan
etika bagi mencapai matlamat pertumbuhan ekonomi dan pengagihan yang saksama.
&pabila diperbincangkan tentang perubahan dan kesan dasar ekonomi negara dita"sirkan sebagai
+cara pengurusan, dan +cara pengawalan, sesebuah ekonomi dan sesebuah system ekonomi.
Menurut &bdul #hukor &ri""in dan -assan &li .19@02 menyatakan sesuatu dasar ekonomi :egara
hanya dapat dilihat secara dedakti" iaitu tidak secara langsung. (ermulanya se$arah pengenalan
kaum-kaum terbesar di Malaysia menerusi "ungsi-"ungsi ekonomi. >e$ala inilah yang men$adi
bibit-bibit pertelingkahan antara kaum. Pergolakan dasar ekonomi :egara dalam $angka masa
.19=)-19692 sebahagian besar dapat dicerminkan melalui Aancangan Malaya %, Aancangan
Malaya %%, dan Aancangan Malaysia %. (erbe4a dengan :egara-negara dunia ketiga yang
mencapai kemerdekaan mereka secara re?olusi sedangkan :egara kita mencapai kemerdekaan
melalui perundingan dan tolak ansur dengan kera$aan (ritish. <leh itu perubahan politik di
:egara ini adalah secara berperingkat-peringkat yakni bercorak e?olusi. %mplikasinya perubahan
dasar ekonomi :egara $uga berlaku secara e?olusi di mana perubahan-perubahan besar serta
radikal tidak berlaku ketika mencapai kemerdekaan. ;u$udnya kadar political will yang begitu
tinggi dalam rancangan Malaysia %% dan Aancangan Malaysia %%% adalah disebabkan pergolakan
201019 Page 17
SADN 1033 Kenegaraan Malaysia
yang berlaku pada tahun 1969 iaitu 13 Mei yang mengkehendaki penghapusan masalah asas
masyarakat Malaysia iaitu kekurangan perpaduan antara kaum. 'asar ekonomi baru selalunya
dikaitkan dengan peristiwa 13 Mei. !etapi sebenarnya, '9( itu memang telah pun di"ikirkan
sebelum berlakunya peristiwa 13 Mei dan perancangan Malaysia %%. Ja,ba ada menghuraikan
tentang kemunduran serta kemiskinan orang Melayu dalam konteks 9konomi !anah Melayu di
dalam akhbar tempatan. Ja,ba $uga menganalisa dan memberi syor secara implikasi bagaimana
hendak mengatasi masalah-masalah tersebut dan mengikut 8ngku &4i4 .19@02 tentang keperluan
untuk menyusun semula masyarakat dan untuk menghapuskan kemiskinan dalam kalangan orang
Melayu. #elepas berlakunya rusuhan kaum 13 Mei 1969, !unku &bdul Aahman iaitu Perdana
Menteri pada masa itu telah mengambil keputusan untuk menubuhkan Mageran pada 1C Mei.
Kemudian pada 16 Mei mesyuarat cabinet telah diadakan di mana &llahyarham !un &bdul
Aa4ak dilantik secara rasmi men$adi pengarah Ma$lis >erakan :egara .M&>9A&:2.
,.0 !trategi Penyusunan !emula Masyara*at
#trategi kedua '9( ialah penyusunan semula masyarakat dengan menekankan penglibatan kaum
Melayu atau (umiputera dalam kegiatan ekonomi moden dan yang bertapak di bandar . #trategi
ini bertu$uan untuk menseimbangkan kedudukan dan penyertaan semua kaum dalam sektor
ekonomi. ika diperhatikan taburan penduduk mengikut kaum yang dipengaruhi oleh dasar
pen$a$ah dulu masih lagi berterusan di mana orang-orang Melayu tinggal di kampung-kampung ,
kaum %ndia tinggal di kawasan pedalaman sebagai buruh di estet-estet dan *ina pula di bandar-
bandar sebagai peniaga. -akikatnya bukan saha$a tempat tinggal malah dari segi sosioekonomi
dan politik $uga turut berbe4a. Keadaan yang sedemikian merupakan penghalang kepada usaha-
201019 Page 18
SADN 1033 Kenegaraan Malaysia
usaha untuk mencapai integrasi nasional .Kesan daripada pen$a$ahan, pemilikan dan penguasaan
modal kebanyakannya adalah dikuasai oleh orang asing. Kalangan rakyat Malaysia pula
pemilikan dan penguasaan kebanyakan modal berada dalam tangan kaum *ina . 'engan itu
strategi penyusunan semula hak milik dan kekayaan telah disusun supaya pemilikan asing dapat
dikurangkan. (egitu $uga dengan penguasaan modal oleh kaum *ina dalam industri dan
perniagaan seharusnya diagih semula bagi menseimbangkan penguasaan modal. 8ntuk itu '9(
telah menyusun strategi supaya men$elang tahun 1991, kaum (umiputera dapat menambah
saham syarikat kepada 31F berbanding dengan C1F bagi warga Malaysia bukan (umiputera
dan 31F bagi pihak asing. Matlamat ini masih dikekalkan ke dalam Aancangan Malaysia
keenam tetapi tiada $angka masa tertentu ditetapkan untuk pencapaiannya. (erikut adalah $adual
yang menun$ukkan pemilikan modal saham dalam sektor syarikatdalam $angka masa 19)1 -
1991.
Persoalan yang timbul adalah adakah corak yang ditun$ukkan itu memungkinkan tercapainya
sasaranK (eberapa ciri berikut boleh diteliti3
i 'alam tempoh 19)1 - 1991, peratusan hak milik penduduk Malaysia telah meningkat daripada
3@.3F pada tahun 19)1 kepada =).1F pada tahun 19@1 dan )C.9 pada tahun 1991.
ii. 'alam tempoh yang peratus hak milik (umiputera perseorangan dan agensi amanah telah
meningkat daripada C.3F pada tahun 19)1 kepada CC.6Fpada tahun 19@1dan 01.3F pada tahun
1991 .
iii. 'alam tempoh yang sama $uga hak milik rakyat Malaysia lain telah meningkat daripada
3C.1Fpada tahun 19)1 kepada CC.6Fpada tahun 19@1dan =C.6Fpada tahun 1991.
201019 Page 19
SADN 1033 Kenegaraan Malaysia
i?. 'alam tempoh yang sama $uga hak milik penduduk asing telah menurundaripada 61.)Fpada
tahun 19)1 kepada C0.9F pada tahun 19@1dan 0=.1 pada tahun 1991.
?. Membandingkan nisbah 313C1331 yang ingin dicapai , didapati hanya hak milik penduduk
Malaysia bukan (umiputera yang perlu diagih semula untuk meningkatkan peratusan hak milik
(umiputera.
(agaimanapun melalui AM5 perkembangan sebahagian besar hak milik (umiputera datang dari
sumbangan syarikat swasta milik (umiputera di samping #kim &manah #aham :asional .&#:2
dan &manah #aham (umiputera .&#(2 yang dilaksanakan oleh Permodalan nasional (erhad
.P:(2. 'alam pada itu #kim &#: telah ber$aya memindahkan kekayaan (umiputera yang
disimpan secara amanah oleh kera$aan menerusi agensi-agensi kepada segolongan besar
masyarakat (umiputera. 5ewat tahun 19@=, skim tersebut ber$aya menarik ramai pelabur
(umiputera iaitu kira-kira C3F daripada $umlah yang layak melabur. 'alam pada itu hak milik
dan penyertaan (umiputera dalam sektor perniagaan dan perkhidmatan kecil menun$ukkan
kema$uan yang boleh dibanggakan . *ontohnya dalam sektor perdagangan runcit bilangan
pertubuhan milik (umiputera telah meningkat dari 13F dalam tahun 19)1 kepada 3C.0F pada
tahun 19@1. Pertambahannya kira-kira sepuluh kali ganda dalam tempoh 19)1 - B@1.0@
(agaimanapun $umlah pemilikan modal (umiputera daripada saham-saham tersebut masih lagi
kecil. 'aripada $umlah pelabur itu, @=F melabur sebanyak =11 unit atau kurang. adi matlamat
'9( masih tidak tercapai dan ia memerlukan masa dan usaha yang lebih giat ke arah itu.'alam
usaha mewu$udkan sebuah negara industri, penglibatan (umiputera amatlah perlu demi
mengelakkan wu$ud ketidakseimbangan. <leh itu strategi untuk menggalakkan penyertaan kaum
201019 Page 20
SADN 1033 Kenegaraan Malaysia
Melayu atau (umiputera dalam sektor perkilangan di$angka akan meningkatkan bilangan
pemodal Melayu dan seterusnya membantu mewu$udkan kesan lelehan kekayaan yang
dihasilkan oleh mereka. 'alam proses ini di$angka lebih banyak penduduk Melayu akan
menikmati mena"aat daripda pertumbuhan berteraskan pengayaan golongan pemodal Melayu
atau (umiputera. :amun andaian itu sukar untuk direalisasikan . %ni kerana dalam pasaran bebas
terutama dalam kontek masyarakat Melayu sehingga kini, hanya segelintir saha$a golongan
pemodal Melayu yang muncul. Maka selagi bilangan pemodal tidak bertambah, selagi itulah
negara menghadapi masalah untuk mewu$udkan kesan lelehan. !ambahan pula satu syarat
penting ke arah itu, pertumbuhan ekonomi mestilah tinggi. 'engan demikian masalah agihan
pendapatan di kalangan (umiputera masih di tahap mendukacitakan . Malah ada pendapat yang
mengatakan walaupun "aedah yang dinikmati oleh kaum Melayu atau (umiputera semen$ak
pelancaran '9( meningkat , namun pertambahan ini tidak sama rata kerana ada kumpulan yang
mengecap nikmat lebih daripada yang lain. &ndainya corak ini berterusan, maka $urang
perbe4aan di kalangan kaum Melayu akan bertambah . adi arus perubahan ini akan meluaskan
lagi masalah ketaksamaan di kalangan kaum Melayu. KesimpulanPeristiwa pahit 13 Mei 1969
bukan saha$a dicatat sebagai se$arah pertelingkahan kaum yang menggariskan sempadan -
sempadan yang harus diteliti dan dipelihara
..0 Kemunca* mani2estasi masala" perpaduan *aum di Malaysia dalam peristiwa 13 Mei
1969
!anggal 13 Mei 1969 tercetus satu detik hitam dalam lipatan se$arah negara kerana
pertelingkahan kaum yang berlaku telah mengakibatkan negara kehilangan banyak nyawa
201019 Page 21
SADN 1033 Kenegaraan Malaysia
dan kerugian harta benda. %a mempunyai kaitan rapat dengan Pilihanraya 8mum 1969 di
mana di dalam pilihanraya itu banyak isu sensiti" telah dibangkitkan seperti bahasa
kebangsaan, kedudukan istimewa orang melayu dan hak kerakyatan bukan melayu. 'alam
pilihanraya itu, parti perikatan gagal memperolehi ma$oriti 0L3 dalam dewan rakyat
manakala parti gerakan dan '&P yang ber$aya mendapat 0= kerusi telah mengadakan
perarakan di Kuala 5umpur sambil menghina bangsa melayu. Keadaan ini memberi
tamparan hebat kepada orang melayu dan akhirnya 8M:< telah mengadakan perarakan
balas sebagai bantahan terhadapa penghinaan itu. 'alam suasana tegang dan penuh emosi
maka tercetuslah peristiwa 13 mei 1969 itu
6.0 Peristiwa 13 Mei 1969 %adi Penga(aran
Pada tanggal 13.=.1969, telah berlaku tragedi 13 Mei yang merupakan catatan hitam dalam
se$arah :egara itu, telah menggugat kemamanan dan kestabilan politik di negara ini. Kesan dari
tragedi itu ramai nyawa yang tak berdosa terkorban telah dan harta benda $uga turut musnah.
(agaimana pun peristiwa hitam tersebut merupakan satu rahmat yang tersembunyi. %ni kerana ia
merupakan titik perubahan corak dan "alsa"ah sosio-politik dan ekonomi negara, $uga telah
menyedarkan semua pihak betapa $urang perbe4aan tersebut adalah merupakan masalah asas
masyarakat Malaysia.8ntuk menenangkan keadaa tersebut, tindakan segera telah diambil oleh
kera$aan dengan perisytiharan darurat di seluruh negara oleh #eri Paduka (aginda /ang 'i
Pertuan &gong. Pada keesokan harinya Ma$lis >erakan :egara atau ringkas BM&>9A&:, telah
ditubuhkan untuk bertindak sebagai badan pemerintah Pada 16 Mei 1969 !imbalan Perdana
Menteri !un &bdul Aa4ak telah dilantik sebagai Pengarah M&>9A&:. 'engan Pembubaran
201019 Page 22
SADN 1033 Kenegaraan Malaysia
Parlimen oleh '/MM /ang 'i Pertuan &gong, M&>9A&: telah menubuhkan M&5%#
P9A8:'%:>&: :9>&A& pada bulan anuari 19)1 yang mengandungi 66 orang ahli dari
semua golongan masyarakat. Ma$lis Perundingan :egara itu mengadakan satu dialog di antara
semua wakil golongan masyarakat bagi mencari $alan untuk menguatkan tahap perpaduan di
negara ini. Perbincangan itu $uga bagi mendapatkan satu panduan yang positi" dalam usaha-
usaha mencapai ker$asama antara kaum dan identiti masyarakat yang tulen. -asil dari pertemuan,
kesemua wakil dari semua golongan, maka lahirlah konsep A8K8: :9>&A& sebagai
meni"estasi ideologi kebangsaan. #esungguhnya Peristiwa 13 Mei, yang berlaku pada hari ini
dalam tahun 1969, adalah satu penga$aran bagi seluruh rakyat di negara ini supaya saling
hormat-menghormati dan sentiasa bertolak ansur demi men$amin keamanan dan kese$ahteraan.
Peristiwa 13 Mei pada tahun 1969 ialah rusuhan kaum yang berlaku dan kemuncak masalah
perpaduan di Malaysia. !ragedi ini yang mengakibatkan kehilangan nyawa serta harta benda dan
mempunyai kaitan yang rapat dengan DPilihan Aaya 8mum 1969D merupakan satu titik hitam
dalam se$arah negara Malaysia. Pra-pilihanraya 1969, parti-parti politik >erakan dan '&P telah
memainkan isu perkauman dengan lantang. %a adalah lantaran dari slogan DMalayan MalayaD
yang diperkenal oleh 5ee Kuan /ew sebelum #ingapura dikeluarkan dari Persekutuan Malaysia
pada 196=.
#emasa kempen Pilihan Aaya 1969, calon-calon pilihan raya serta ahli-ahli politik dari kalangan
parti pembangkang, telah membangkitkan soal-soal sensiti" berkaitan dengan (ahasa
Kebangsaan .(ahasa Melayu2, kedudukan istimewa orang Melayu sebagai .(umiputera2 dan hak
201019 Page 23
SADN 1033 Kenegaraan Malaysia
kerakyatan orang bukan Melayu. -al ini telah menimbulkan perasaan perkauman dan syak
wasangka.
Pada pilihanraya umum 1969Parti Perikatan yang dianggotai oleh .8M:<-M*&-M%*2 telah
gagal memperolehi ma$oriti 0L3 diparlimen, walaupun masih ber$aya membentuk kera$aan
persekutuan. -al ini disi"atkan oleh parti pembangkang sebagai satu kemenangan yang besar
buat mereka. umlah kerusi yang dimenanginya dalam 'ewan Aakyat .Parlimen2 telah menurun
daripada @9 kerusi pada tahun 196C kepada 66 kerusi pada tahun 1969. Parti >erakan Aakyat
Malaysia .>erakan2, Parti !indakan 'emokratik .'&P2 dan Parti Progresi" Aakyat .PPP2
menang 0= buah kerusi dalam 'ewan Aakyat manakala P&# menang 10 kerusi.
!er$adinya Perisitwa 13 Mei 1969 adalah rententan dari pro?okasi pihak pembangkang yang
dimulakan se$ak malam 11 Mei 1969 untuk meraikan kemenangan mereka. Penyokong-
penyokong Parti '&P telah mengutuk dan menghina orang-orang Melayu semasa mengadakan
perarakan di $alan-$alan raya di sekitar Kuala 5umpur. %a berlarutan hingga ke 13 Mei 1969, bila
mana sekumpulan orang melayu yang sudah hilang sabar mengambil tindakan balas. Kini akti?is
chu?anis cina mena"ikan tra$edi 13 Mei 1969 sebagai rusuhan kaum. Mereka menebarkan
dakyah bahawa ianya adalah perancangan licik !un Aa4ak dan 'atoE -arun.
Kalangan orang melayu pula mempunyai pandangan yang negati" terhadap kaum cina yang
dilihat sebagai tidak mengenang budi dengan tara" kerakyatan yang diberikan pada mereka pasca
201019 Page 24
SADN 1033 Kenegaraan Malaysia
kemerdekaan. Persepsi negati" masyarat Melayu terhadap kaum *ina $uga berlaku kerana orang
*ina merupakan ma$oriti menganggotai pasukan (intang !iga yang ingin men$adikan negara ini
sebagai negara komunis berpaksikan negara komunis *hina. &ngka rasmi menun$ukkan 196
mati, C39 cedera, 39 hilang dan 9,1C3 ditahan. 011 kenderaan musnah. !api ramai telah
menganggar ramai lagi dibunuh. #ebuah thesis Ph'. daripada 8ni?ersiti *ali"ornia, (erkeley
menganggar seramai 01,111 orang hilang nyawa dalam peristiwa 13 Mei. #tatistik tidak rasmi
$umlah kematian3
Melayu 3 @6 orang
*ina 3 3C0 orang
5ain-lain 3 3 orang
#tatistik tersebut tidak begitu tepat kerana daripada kacamata orang ramai yang men$adi saksi,
mereka melihat berderet-deret lori membawa mayat yang tidak sempurna ke balai polis alan
!ra?ers waktu itu.
Aakyat negara ini perlu didedahkan dengan peristiwa berdarah 13 Mei 1969 supaya ia dapat
di$adikan iktibar dalam memulihara perpaduan kaum. /ang 'ipertua Pertubuhan Pribumi
Perkasa Malaysia .Perkasa2 :egeri Perlis, &meir -assan berkata, ia bukannya bertu$uan untuk
menaikkan semangat perkauman tetapi bagi mengelak peristiwa yang sama berulang. (eliau
menegaskan, bagi Perkasa, mana-mana kaum termasuk Melayu, *ina atau %ndia yang
mempertikaikan Perkara 1=3 dalam Perlembagaan Persekutuan adalah golongan antinasional.
6Mengapa sekarang timbul isu ketuanan MelayuK Masing-masing sudah pandai bercakap,
201019 Page 25
SADN 1033 Kenegaraan Malaysia
walaupun pembangkang, mereka tetap rakyat Malaysia. 6%ni perbuatan yang kurang a$ar dan
tidak menghormati Perlembagaan yang telah dipersetu$ui bersama se$ak negara merdeka pada
19=),7 katanya ketika ditemui pemberita di ibu pe$abat Perkasa di sini hari ini.
(eliau mengulas kenyataan :aib Pengerusi '&P, M. Kulasegaran yang disokong oleh Pengerusi
'&P Perak, 'atuk :geh Koo -am yang mempersoalkan perihal ketuanan Melayu kerana
disi"atkan tidak adil untuk kaum lain. 'alam pada itu, &meir berkata, sebagai balasan kepada
orang Melayu dan pribumi yang memberikan kerakyatan begitu mudah kepada orang *ina dan
%ndia, &rtikel 1=3 memperuntukkan hak pusaka yang tidak boleh dipertikaikan oleh mana-mana
pihak.
6#ikap mempertikaikan peruntukan perlembagaan adalah satu tindakan yang biadab dan tidak
memahami undang-undang,7 katanya. (eliau $uga terus mempersoal pihak yang mempersoal
ketuanan Melayu.
6&pa yang kurang kepada orang-orang *ina dan %ndia selama iniK Kalau masih rasa kekurangan,
$angan salahkan orang Melayu.
65agi banyak soal ini disentuh, lagi banyak ia menusuk keresahan di kalangan orang-orang
Melayu,7 katanya.
201019 Page 26
SADN 1033 Kenegaraan Malaysia
#ementara itu, &meir yang $uga bekas #etiausaha Politik Menteri (esar Perlis berkata, adalah
amat susah untuk mentadbir tiga kaum sekiranya masing-masing hendak menun$ukkan
kehebatan sendiri.
6<leh itu, hanya satu kaum saha$a yang seharusnya men$adi induk kepada ikatan tiga kaum
dalam masyarakat ma$muk iaitu pribumi Melayu.
6#ekiranya kaum lain turut mahu menun$ukkan kehebatan, maka gagasan 1Malaysia tidak akan
tercapai,7 katanya.
Kesimpulan
Peristiwa pahit 13 Mei 1969 bukan saha$a dicatat sebagai se$arah pertelingkahan kaum yang
menggariskan sempadan - sempadan yang harus diteliti dan dipelihara oleh semua pihak, malah
ia turut memaparkan rahsia-rahsia pembinaan negarabangsa yang mencakupi bidang-bidang
politik, sosial dan ekonomi serta betapa pentingnya integrasi nasional. &ndai kata petanda-
petanda yang diperolehi itu gagal diman"aatkan sudah tentu cita-cita untuk membina Malaysia
sebagai sebuah negara ma$u dan makmur akan men$adi bayangan saha$a. Peristiwa 13 Mei
memberikan kesan positi" kepada Malaysia yang terdiri dari pelbagai kaum. #ekarang Malaysia
men$adi sebuah negara yang pesat membangun bersama iklim politik yang sehat. 'alam
kelompok &#9&:, Malaysia merupakan contoh terbaik dari segi pembangunan ekonomi dan
kebebasan politik. !ragedi berdarah 13 Mei mesti men$adi iktibar pada rakyat Malaysia, ianya
merupakan insiden yang melagukan pesan bahawa rasa saling hormat menghormati antara kaum,
merupakan resepi paling penting dalam men$aga keharmonian negara. ramai di kalangan kita
seolah-olah enggan menerima kenyataan bahawa Peristiwa 13 Mei telah tercatat dalam se$arah
201019 Page 27
SADN 1033 Kenegaraan Malaysia
hitam negara. #e$arah tercetusnya pergaduhan kaum yang berdarah. 'an para pemimpin
terdahulu cuba untuk memadamkan se$arah tersebut agar generasi akan datang tidak pernah tahu
apa yang berlaku pada 13 Mei 1969 di Kuala 5umpur.
!etapi kita lupa bahawa kita boleh melupakan se$arah tetapi se$arah tidak pernah melupakan kita.
(agaimana kita boleh melupakannya kalau kita tahu bahawa Aukun :egara dibentuk hasil
Peristiwa 13 MeiK
-ari ini, kita seakan mengabaikan hubungan antara kaum dan setiap kaum pula saling tuduh
menuduh, "itnah mem"itnah, malah sudah wu$ud riak-riak perbalahan melibatkan kaum. *uma
riak itu belum men$adi gelombang. %ni kerana mereka lupa se$arah. #e$arah hitam 13 Mei 1969.
Mungkin sudah tiba masanya kita menyambut setiap kali 13 Mei dengan satu acara yang
membolehkan seluruh rakyat negara ini mengingatinya dengan harapan mereka tidak melakukan
perkara-perkara yang boleh berulangnya peristiwa hitam itu. 13 Mei merupakan satu pengalaman
dan penga$aran yang tidak dapat kita semua lupakan buat selama-lamanya. Kerana ke$adian itu
dapat menun$ukkan kepada kita semua tentang bahaya-bahaya yang boleh timbul sekiranya kita
terlampau lalai atau cuai. Kita seharusnya bangga dengan apa yang telah kita capai. 'engan
semangat perpaduan dan keharmonian serta ker$asama dan rasa muhibah, maka kita telah
mengatasi segala kesulitan untuk mencapai kema$uan dan kemakmuran yang tidak ada tolok
bandingnya.
201019 Page 28
SADN 1033 Kenegaraan Malaysia
<leh itu, amatlah mustahak bagi kita semua untuk cuba sedaya upaya hidup bersama-sama dan
cuba memahami antara satu sama lain dengan semangat perse"ahaman, hormat-menghormati
agar kita dapat memelihara keharmonian dan keamanan.
201019 Page 29
SADN 1033 Kenegaraan Malaysia
31%1K45
&bdul #hukor &ri""in M -assan -$. &li .19@02. Malaysia se$arah dan proses
pembangunannya 3 Pergolakan dasar ekonomi Negara sebelum dan selepas
1969.Kuala 5umpur 3 Pesatuan #e$arah Malaysia.
5ee (an *hen .011C2. Sejarah sebagai hakim muktamad. Kuala 5umpur 3 #trategic
%n"ormation Aesearch 'e?elopment .#%A'2
awatankuasa Kolokium, abatan #e$arah .19912. Masyarakat melayu abad ke-19. Kementerian
Pendidikan Malaysia 3 Kuala 5umpur.
:ik &nuar :ik Mahmud .011)2. 1 Mei Sebelum !an Selepas. Kuala 5umpur 3
8tusanPublications M 'istributions.
#iew *hang /ee .011)2. "usuhan kaum 1# Mei 1969 $ Peristiwa sebelum dan tindakan
selepasnya. 8ni?ersiti Kebangsaan Malaysia.
Aamlah &dam .011C2. %ibliogra&i politik 'unku (bdul "ahman Putra. Kuala 5umpur3 'ewan
(ahasa dan Pustaka.
http3LLms.sh?oong.comLhumanitiesLhistoryL16=001@-peristiwa-13-meiL
http3LLtatiuc.edu.myLsyahrulLperistiwaN13Nmei.htm
201019 Page 30