LME VE DEERLENDRME

Antrenrlk Eitimi 4. Snf

lme ve Deerlendirme - Yrd. Do. Dr. Yetkin Utku KAMUK
LME VE DEERLENDRME
Merkezi Eilim ltleri
lme ve Deerlendirme - Yrd. Do. Dr. Yetkin Utku KAMUK
Mod
En ok grlen puandr ve hesaplanma yntemi yoktur.
nceleme yolu ile bulunur.
Terminal istatistiktir.
Bir dizi, tek modlu olmak zorunda deildir; bimodal ya da multimodal
olabilir.
lme ve Deerlendirme - Yrd. Do. Dr. Yetkin Utku KAMUK
rnek:
5, 6, 3, 5, 8, 9, 10, 1, 2, 5, 3, 6, 4, 8, 9, 2, 1, 5, 5, 9, 7, 4, 3, 3, 1, 2, 10, 9, 8, 5, 4, 7
Bu dizinin modu katr?
Cevap:
1, 1, 1, 2, 2, 2, 3, 3, 3, 3, 4, 4, 4, 5, 5, 5, 5, 5, 5, 6, 6, 7, 7, 8, 8, 8, 9, 9, 9, 9, 10, 10
Mod
lme ve Deerlendirme - Yrd. Do. Dr. Yetkin Utku KAMUK
Ortanca (Medyan)
Puan dizisinin ortasnda olan puandr.
Veri setini ikiye ayran noktada bulunur.
Kendisi hari, alt ve st paralarn N says birbirine eittir.
N tek say olduunda ortanca, araln ortasndaki puan; N ift olduunda
ise ortaya yakn iki puann ortalamas olur.
lme ve Deerlendirme - Yrd. Do. Dr. Yetkin Utku KAMUK
Ortanca (Medyan)
rnek:
A: 1, 2, 4, 6, 8, 9, 11, 13, 17, 18, 19, 20, 21, 23, 25
B: 1, 2, 6, 8, 9, 11, 13, 17, 18, 19, 20, 21, 23, 25
A ve B dizilerinin ortancalarn bulunuz.
Cevap:
A: 8inci deer ortancadr= 13.
B: 7 ve 8inci deerlerin ortalamas ortancadr= (13+17)/2=15.
lme ve Deerlendirme - Yrd. Do. Dr. Yetkin Utku KAMUK
Ortalama
Matematiksel olarak hesaplanr.
Ondalkl say olarak da ifade edilebilir.
En sk kullanlan merkezi eilim ltdr.
En hassas merkezi eilim ltdr.
Verilerin sunduu tm bilgileri kullanmaktadr.
Sralama verilerinde kullanm uygun deildir.
Ortalamann hassasiyeti, verilerin hassasiyetinden bir ondalk ilerisinden
daha fazla olmamaldr.

lme ve Deerlendirme - Yrd. Do. Dr. Yetkin Utku KAMUK

rnek:
A: 1, 2, 4, 6, 8, 9, 11, 13, 17, 18, 19, 20, 21, 23, 25
B: 1, 2, 6, 8, 9, 11, 13, 17, 18, 19, 20, 21, 23, 25
A ve B dizilerinin ortalamalarn bulunuz.
Cevap:
A: (1+2+4+6+8+9+11+13+17+18+19+20+21+23+25)/15=13,13
B: (1+2+6+8+9+11+13+17+18+19+20+21+23+25)/14=13,79
Ortalama
lme ve Deerlendirme - Yrd. Do. Dr. Yetkin Utku KAMUK
Eer bir nceki slaytta bulunan cevaplardaki
hatay bulduysanz, ortalamay rendiniz
demektir.
(Eer bulamadysanz, 7nci slaytn son maddesini tekrar gzden geiriniz.)
Ortalama
lme ve Deerlendirme - Yrd. Do. Dr. Yetkin Utku KAMUK
Frekans Dalmndan Ortalama
Frekans tablosu kullanlarak hesaplanr.
Frekans tablosunda bulunan frekans ve deer stunlar arplr.
Elde edilen deerler yeni stuna ( Xf ) yazlr.
Toplam Xf deeri, N saysna blnr.
lme ve Deerlendirme - Yrd. Do. Dr. Yetkin Utku KAMUK
rnek: Aada frekans tablosu verilen deerlerin ortalamas katr?
X f Xf
6 3 18
8 4 32
11 5 55
13 2 26
15 6 90
Frekans Dalmndan Ortalama
=221 N=20

=221/20=11,1
lme ve Deerlendirme - Yrd. Do. Dr. Yetkin Utku KAMUK
Mod, ortanca ve ortalamay ksaca anlatnz.
Terminal istatistik nedir?
Frekans dalmndan ortalama nasl hesaplanr?
Gruplandrlm frekans dalmndan ortalama nasl hesaplanr?
Deerlendirme Sorular
lme ve Deerlendirme - Yrd. Do. Dr. Yetkin Utku KAMUK
LME VE DEERLENDRME
Deikenlik ltleri
lme ve Deerlendirme - Yrd. Do. Dr. Yetkin Utku KAMUK
Varyans
Matematiksel olarak hesaplanr.
Ortalamadan sapma puanlarnn karelerinin ortalamasdr.
V ile gsterilir.
Baz kaynaklarda
2
olarak da gsterilebilir.
=
(

)
2

lme ve Deerlendirme - Yrd. Do. Dr. Yetkin Utku KAMUK

Varyansn Hesaplanmas
lme ve Deerlendirme - Yrd. Do. Dr. Yetkin Utku KAMUK
Varyans
rnek:
17, 18, 20, 19, 21, 15, 16 veri dizisinin varyansn hesaplaynz.
Cevap:

=
17 +18 +20 +19 +21 +15 +16
7
= 18
(

)
2
=1+0+4+1+9+9+4=28
V=28/7=4
lme ve Deerlendirme - Yrd. Do. Dr. Yetkin Utku KAMUK
Standart Sapma
Matematiksel olarak hesaplanr.
Ortalamadan sapma puanlarnn karelerinin ortalamasnn karekkdr.
ile gsterilir.
Baz kaynaklarda SD olarak da gsterilebilir.
=
lme ve Deerlendirme - Yrd. Do. Dr. Yetkin Utku KAMUK
Standart Sapma
rnek:
17, 18, 20, 19, 21, 15, 16 veri dizisinin standart sapmasn hesaplaynz.
Cevap:

=
17 +18 +20 +19 +21 +15 +16
7
= 18
(

)
2
=1+0+4+1+9+9+4=28
V=28/7=4 = 2
lme ve Deerlendirme - Yrd. Do. Dr. Yetkin Utku KAMUK
Varyans tanmlaynz?
Varyansn hesaplanabilmesi iin hangi verilerin hesaplanm olmas
gerektiini anlatnz.
Varyans ile standart sapma arasndaki ilikiyi aklaynz.
Varyans hesaplanrken, farklarn karesinin neden alndn aklaynz.
Standart sapmann neminden bahsediniz.
Ortalama ile birlikte standart sapmann da verilmesinin nedenini
aklaynz.
Deerlendirme Sorular
lme ve Deerlendirme - Yrd. Do. Dr. Yetkin Utku KAMUK
ANLAMADIINIZ NOKTALARI KTABINIZDAN ALIARAK RENNZ.
AIA KAVUMAYAN YERLER VAR SE, AHSEN GELEREK YARDIM
STEYEBLRSNZ.
lme ve Deerlendirme - Yrd. Do. Dr. Yetkin Utku KAMUK