T.C.

MLL ETM BAKANLII

BYOMEDKAL CHAZ TEKNOLOJLER

















STERLZASYONA GR
523EO0446














Ankara, 2012




Bu modl, mesleki ve teknik eitim okul/kurumlarnda uygulanan ereve
retim Programlarnda yer alan yeterlikleri kazandrmaya ynelik olarak
rencilere rehberlik etmek amacyla hazrlanm bireysel renme
materyalidir.
Mill Eitim Bakanlnca cretsiz olarak verilmitir.
PARA LE SATILMAZ.


i



AIKLAMALAR .................................................................................................................................. ii
GR ...................................................................................................................................................... 1
RENME FAALYET1 ................................................................................................................... 3
1. STERLZASYON TEDBRLER ..................................................................................................... 3
1.1. Sterilizasyon ................................................................................................................................ 3
1.2. Sterilizasyon Amalar ................................................................................................................ 4
1.3. Steril Ortamn zellikleri ............................................................................................................ 5
1.4. Sterilizasyonun Kullanm Alanlar .............................................................................................. 5
1.5. Sterilizasyonda Kullanlan Cihaz eitleri .................................................................................. 6
UYGULAMA FAALYET ............................................................................................................... 7
LME VE DEERLENDRME ..................................................................................................... 9
RENME FAALYET2 ................................................................................................................. 10
2. STERLZASYON YNTEMLER ................................................................................................. 10
2.1. Sterilizasyon eitleri ................................................................................................................ 10
2.2. Is (Scaklk) ile Yaplan Sterilizasyon ...................................................................................... 11
2.2.1. Alevden Geirme ............................................................................................................... 11
2.2.2. Mikro Dalga Scakl ....................................................................................................... 12
2.2.3. Kuru Haval Sterilizasyonlar ............................................................................................. 12
2.2.4. Basnl Buhar Sterilizatrleri ........................................................................................... 14
2.3. Szme ile Yaplan Sterilizasyon ................................................................................................ 16
2.4. Kimyasallar ile Sterilizasyon ..................................................................................................... 17
2.4.1. Etilen Oksit ile Sterilizasyon ............................................................................................. 18
2.5. Inlama ile Sterilizasyon .......................................................................................................... 19
2.5.1. UV Inlar ile Sterilizasyon .............................................................................................. 19
2.5.2. X Inlar ile Sterilizasyon ................................................................................................. 20
UYGULAMA FAALYET ............................................................................................................. 21
LME VE DEERLENDRME ................................................................................................... 23
RENME FAALYET3 ................................................................................................................. 24
3. STERLZATR CHAZLARI ELEKTRKSEL BALANTILARI VE BESLEME NTELER
.............................................................................................................................................................. 24
3.1. Sterilizatr Cihazlarnn Elektriksel zellikleri ........................................................................ 24
3.2. Sterilizatr Cihazlarnn Besleme Devre emas ....................................................................... 26
3.3. Anakart Besleme nitesinin almas ..................................................................................... 26
3.4. Istc Besleme nitesinin almas ......................................................................................... 28
UYGULAMA FAALYET ............................................................................................................. 30
LME VE DEERLENDRME ................................................................................................... 32
RENME FAALYET4 ................................................................................................................. 33
4. STERLZATR CHAZLARININ MONTAJI ............................................................................... 33
4.1. Sterilizasyonun Uygunluunu Test Eden ndikatr eitleri .................................................... 33
4.2. Sterilizatr Cihazlarnn Kuruluca Ortam artlar .................................................................. 35
4.3. Sterilizasyon Cihaz Montajnda Dikkat Edilecek Hususlar...................................................... 38
4.4. Teslim Tutana rnei............................................................................................................. 40
4.5. Garanti Belgesi .......................................................................................................................... 41
UYGULAMA FAALYET ............................................................................................................. 43
LME VE DEERLENDRME ................................................................................................... 45
MODL DEERLENDRME ............................................................................................................. 46
CEVAP ANAHTARLARI .................................................................................................................... 48
KAYNAKA ........................................................................................................................................ 51
NDEKLER

ii


AIKLAMALAR
KOD 523EO0446
ALAN Biyomedikal Cihaz Teknolojileri
DAL/MESLEK Tbbi Laboratuvar ve Hasta D Uygulama Cihazlar
MODLN ADI Sterilizasyona Giri
MODLN TANIMI
Sterilizasyon tedbirlerini, yntemlerini, sterilizatr cihazlar
elektriksel balantlar ve besleme niteleri, sterilizatr
cihazlar montaj ile ilgili temel bilgi ve becelerin
kazandrld bir renme materyalidir.
SRE 40/32
N KOUL Bu modln n koulu yoktur.
YETERLK
Sterilizasyon nitelerinde kurulum
hazrlklar yapmak
MODLN AMACI
Genel Ama
Bu modl ile gerekli ortam salandnda sterilizasyon
tedbirleri almay, sterilizasyon yntemlerini ayrt etmeyi,
sterilizatr cihazlar elektriksel balantlar besleme
nitelerini kontrol etmeyi, sterilizatr montajn
yapabileceksiniz.
Amalar
1. Sterilizasyon tedbirlerini alabilecekseniz.
2. Sterilizasyon yntemlerini ayrt edebileceksiniz.
3. Sterilizatr cihazlar elektriksel balantlar ve besleme
nitelerini kontrol edebileceksiniz.
4. Sterilizatr cihazlarnda montaj yapabileceksiniz.
ETM RETM
ORTAMLARI VE
DONANIMLARI
Ortam: Statik elektrikten arndrlm ortam
Donanm: Servis el kitab, sterilizatr cihaz, elektriksel
gvenlik analizr, AVO metre, nem ler, s ler, su
terazisi
LME VE
DEERLENDRME
Modl iinde yer alan her renme faaliyetinden sonra
verilen lme aralar ile kendinizi deerlendireceksiniz.
retmen modl sonunda lme arac (oktan semeli test,
doru-yanl testi, boluk doldurma, eletirme vb.)
kullanarak modl uygulamalar ile kazandnz bilgi ve
becerileri lerek sizi deerlendirecektir.

AIKLAMALAR

1


GR

Sevgili renci,

Salmz kazanmak iin gittiimiz hastane ve poliklinikler zaman zaman salkl
bireyler iin bile tehdit oluturabilecek dzeyde mikrobiyolojik riske sahiptir. Bu
tehditlerden korunmamzn yolu klinik, laboratuvar ve hastanelerin yeterli sterilizatr
ekipmanlarna sahip olmasndan ve bunlarn salkl bir ekilde almasndan geer.

Sterilizasyonun cerrahide ve vcuda yaplacak giriimlerde nemi byktr. Vcut
dokularna dardan mikroorganizmalarn bulamamas iin yaplacak giriimlerde steril eya
kullanlmal ve uygulanmaldr.

Elinizdeki modl ile sterilizasyon ilemi iin alnacak tedbirleri, sterilizasyon
yntemlerini, sterilizasyon cihazlarnn elektriksel balantlarn ve besleme niteleri ile
sterilizasyon cihazlarnn nasl montaj edileceini greceksiniz.

Tbbi cihaz ve sistemlerin bulunduu ortamlarn insan sal ve evre iin nemli
riskler tadn unutmaynz. Bu cihazlarla alrken zerinize den sorumluluun son
derece byk olduunu ve ok kk ihmallerin ne kadar byk sonular dourabilecei
bilinciyle hareket ediniz ve tm almalarnzda bu duyarll gsteriniz.


GR

2


3




RENME FAALYET1

Sterilizasyon tedbirlerini alabileceksiniz.




Sterilizasyon nedir? Sorusunun cevabn aratrnz.
Bir mikrobiyoloji laboratuvarna giderek yaplan almalar hakknda bilgi
alnz.
Bir tbbi laboratuvara giderek sterilizasyon amal ilemleri aratrnz.

1. STERLZASYON TEDBRLER

Mikroorganizmalarn, tm canllar gibi uygun ortamlar bulduklarnda beslenerek
oaldklarn, toprak, hava, insan vcudu ve tm evremizde yer aldklarn biliyoruz.

Tbbi ve cerrahi giriimler srasnda mikroorganizmalar tanmlamak amacyla
retmek istediimizde, kullanacamz ara gere, besi yeri gibi ortamlarn mikrop
tamamasn isteriz. Ayrca itiimiz suyun, tkettiimiz yiyeceklerin ve ieceklerin hastalk
yapc mikroplardan uzak olmas gerekir. Ameliyathane, diyaliz, youn bakm,
transplantasyon (organ nakli), yenidoan bebek nitelerinin havalandrmas ve donanm
malzemelerinin belirli standartlara uymas gerekir.

Direnli mutantlar oluturabilen, evre artlarna uyan sporlu ekillere dnebilen
mikroorganizmalarn, istenmedii durumlarda tamamen veya ksmen yok edilmesinin
gereklilii ortaya kmaktadr.

1.1. Sterilizasyon

Dnyadaki btn canllar gibi mikroorganizmalar da kendileri iin uygun ortamlarda
beslenerek oalr. Bulunduklar yerde kendilerine zararl olabilecek eitli etkenlere kar
yaam sava vererek soylarn devam ettirir. Bazlar spor tekil ederek d ortamda yllarca
canl kalabilir.

Saprofit (rkl bakteri) olanlar doada cansz ortamda oalr. Canllarda
yaayanlara parazit denir. Parazitlerden kommensal olanlar canllarn vcudunda zarar
vermeden beslenerek oalr. Ancak bulunduklar canlnn vcut direnci krldnda,
dokularda oalarak hastalk yapan kommensallere potansiyel ya da oportnist (frsat)
denir. Parazitlerden patojen olanlar canllarn hcre ve dokularnda oalarak hastalk yapar.

RENME FAALYET1
ARATIRMA
AMA

4

D ortamda bulunan btn mikroorganizmalar ldrmek her zaman gerekli deildir.
Dezenfeksiyon uygulanarak hastalk yapan yani patojen mikroorganizmalar ldrmekle de
bulama nlenir. Dezenfeksiyon uygulandnda hastalk yapan ve yapmayan bakterilerin
vejetatif ekilleri ile arbon gibi hastalk yapan bakterilerin sporlar lr. Saprofit
bakterilerden bazlarnn sporlar ok direnli olduundan dezenfeksiyonla lmez. Bunlar
hastalk yapmadndan, dezenfeksiyonla lmemelerine nem verilmez. Dezenfeksiyon
cansz ortama uygulanr ve bu ilem yaplrken eyaya zarar vermemelidir. Dezenfeksiyon
iin kullanlan maddelere dezenfektan denir. Dezenfektan maddelerin bazlar fazla
sulandrlarak antiseptik madde gibi deriye hatta ak yaralara uygulanabilir.

Canl organizmann d rtsnde bulunan mikroorganizmalar ldrerek veya
remesini durdurarak yerel olarak uzaklamasn salayan maddelere antiseptik,
antiseptiklerin uygulanmas ilemine antisepsi denir.

Strilizasyon, herhangi bir maddenin veya cismin birlikte bulunduu tm
mikroorganizmalarn ve bunlarn sporlarnn ldrlmesi ilemidir. Sterilizasyonun kelime
anlam arnma olarak ifade edilebilir.

Resim1.1: Steril ameliyathane ortam
Bu ilemi hafif, orta, ileri derecede sterilizasyon gibi ayrma imkn yoktur. Bu ilem
sonucunda sporsuz bakteriler, viruslar, mantarlar gibi tm mikroorganizmalar ortadan
kaldrlr. Sterilizasyon ya yaplmtr ya da yaplmamtr. Bu ilemin dereceleri ya da
uygulama farkllklar yoktur.

1.2. Sterilizasyon Amalar

Sterilizasyonda temel ve ana ama steril edilmek istenilen ortamdaki tm
mikroorganizmalar yok edilmesidir.

Sterilizasyon uygulamalar pek ok bakmdan nemlidir. ncelikle laboratuvarda
analizde kullanlacak tm malzemenin (analiz rnei dnda) nceden sterilize edilmi olma

5

zorunluu vardr. Aksi hlde bata besiyerleri ve Petri kutular olmak zere kullanlacak
materyalden gelen mikroorganizmalar sanki analiz edilen rnekten gelmi gibi sahte (false)
pozitif sonulara neden olabilir.

kinci olarak kullanlm malzemenin mutlaka sterilize edildikten sonra ykanmas ve /
veya pe atlmas gereklidir. Bu kural patojenlerin etrafa yaylmas tehlikesi yannda
kanalizasyona verilen canl mikroorganizmalarn doal dengeleri bozmamas asndan da
nemlidir.

1.3. Steril Ortamn zellikleri

Steril edilecek olan eyann sterilizasyondan sonra tekrar kontamine olmamas (steril
olma zelliini kaybetmi) iin d ortamla ilgisinin kesilmesi lazmdr. Gerekli nlemler
alnmam steril eya, havada bulunan tozlarla ve tozlar zerindeki mikroorganizmalarla
kirlenir ve sterilitesi bozulur. Bundan dolay, steril edilecek eya uygun poetler iinde veya
alminyum folyo ile sarlarak ya da tromel gibi kaplar iinde steril edilir. Herhangi bir ilem
yaplrken alacak steril kabn aznn alevden geirilmesi ve mmkn olduu kadar ksa
srede tekrar kapatlmas gerekir.

Resim 1.2: Sterilizasyon nitesi
1.4. Sterilizasyonun Kullanm Alanlar

Tpta eitli amalar iin sterilizasyon ilemlerinden yararlanlr. Cerrahide
enfeksiyonlardan korunmak iin dokulara temas edecek aletlerin steril edilmesi gerekir.
Vcuda rnga edilecek ilalarn da steril olmas gereklidir. Mikrobiyolojide de sterilizasyon

6

en nemli ilemlerden biridir. allan ortam, kullanlan alet ve gereler, besiyerleri
mikroorganizmalardan arndrlmadka mikrobiyolojik almalarn yrtlmesi
imknszdr.

Gda endstrisi de sterilizasyonun kullanld temel alanlardan biridir. Tketicilerin
kullanmna sunulan gda rnlerinin elde edilmesinden retimine, paketlenmesi ve
tketiciye ulamna kadar steril olma zelliini tama gerekir.

Dier kullanm alanlar ise kozmetik rn sterilizasyonu, ambalaj malzemelerinin
sterilizasyonu, hayvan yemi ve pet gdalarn patojen mikroorganizmalardan arndrlmasdr.

1.5. Sterilizasyonda Kullanlan Cihaz eitleri

Gnmzde teknolojinin gelimesine parallel olarak sterilizasyon ilemi iin
kullanlan cihazlarda gelimi ve eitlenmitir. Sterilizasyon edilecek malzemenin eidine
ve sterilazyon srelerine gre farkl cihazlar tercih edilmitir. Yaygn olarak kullanlan
sterilizasyon cihazlarn ve temel alma sistemleri ilerleyen blmlerde ayrntl olarak izah
edilecektir.

7


UYGULAMA FAALYET

Sterilizasyon cihazlar, steril edilmesi planlanan tehizat ve sarf malzemeleri iin steril
ortam oluturulma tedbirlerini alnz.

lem Basamaklar neriler
Temel i gvenlii tedbirlerini alnz.
Sterilizasyon cihaz servis el kitabn
okuyunuz ve talimatlar takip ediniz.
Sterilizasyon cihaz kurulumu iin uygun
ortam art gerekliliklerini tespit ediniz.
Ortam artlarn (scaklk, nem,
havalandrma ) kontrol ediniz.
Mevcut tesisatn, cihaz altrmaya
uygunluunu kontrol ediniz. Eer priz
topraksz ise haric topraklama hatt ekiniz.
Ortamn sterilzasyona uygunluunu kontrol
ediniz.
Steril edilecek tehizat ve sarf malzemenin
sterilzasyon sonras muhafaza edilecei
ortam artlarn kontrol ediniz.
Tehizat ve sarf malzemenin kontamine
olmasna neden olacak evresel faktrleri
not alnz.
Elde edilen bilgiler nda ortamn
sterilzasyon cihazlar, steril edilecek tehizat
ve sarf malzemelerin muhafaza edilmesi iin
steril ortam oluturup oluturmadna karar
veriniz.
Ortam tespiti yapmadan nce mutlaka
biyolojik ve kimyasal risklere kar
nlem alnz.
Steril edilmemi ve steril edilecek
tehizat ve sarf malzemelerin ayn
ortamda bulunmamasna dikkat
ediniz.
Kullanc gvenliini n planda
tutacak tedbirleri gzard etmeyiniz.
Enfeksiyon riskine kar kullanc ve
yetkili personel haric kiilerin tespit
edilecek ortama girmesini nleyecek
tedbirleri gznnde bulundurunuz.
Not alrken mutlaka titiz olunuz ve
her trl ayrnty gznnde
bulundurunuz.

UYGULAMA FAALYET

8

KONTROL LSTES

Bu faaliyet kapsamnda aada listelenen davranlardan kazandnz beceriler iin
Evet, kazanamadklarnz iin Hayr kutucuklarna ( X ) iareti koyarak rendiklerinizi
kontrol ediniz.

Deerlendirme ltleri Evet Hayr
1. Temel i gvenlii tedbirlerini aldnz m?

2. Sterilzatr cihaz servis el kitabndaki talimatlara gre
ilemlerinizi gerekletirdiniz mi?

3. Sterilizasyon cihaz kurulumu iin uygun ortam art gerekliliklerini
tespit ettiniz mi?

4. Ortam artlarn (scaklk, nem, havaladrma) kontrol ettiniz mi?

5. Mevcut tesisatn, cihaz altrmaya uygunluunu kontrol ettiniz
mi? Eer priz topraksz ise harici topraklama hatt ektiniz mi?

6. Ortamn sterilzasyona uygunluunu tespit ettiniz mi?

7. Steril edilecek tehizat ve sarf malzemenin sterilzasyon sonras
muhafaza edilecei ortam artlarn kontrol ettiniz mi?

8. Tehizat ve sarf malzemenin kontamine olmasna neden olacak
evresel faktrleri not aldnz m?

9. Elde edilen bilgiler nda ortamn sterilzasyon cihazlar, steril
edilecek tehizat ve sarf malzemelerin muhafaza edilmesi iin steril
ortam oluturup oluturmadna karar verdiniz mi?



DEERLENDRME

Deerlendirme sonunda Hayr eklindeki cevaplarnz bir daha gzden geiriniz.
Kendinizi yeterli grmyorsanz renme faaliyetini tekrar ediniz. Btn cevaplarnz
Evet ise lme ve Deerlendirme ye geiniz.

9


LME VE DEERLENDRME

Aadaki cmlelerin banda bo braklan parantezlere, cmlelerde verilen
bilgiler doru ise D, yanl ise Y yaznz.

1. ( ) Dezenfeksiyon cansz ortama uygulanr.

2. ( ) Sterilizasyon tm mikroorganizmalardan ve bunlarn sporlarndan arnmak
demektir.

3. ( ) Canl organizmann d rtsnde bulunan mikroorganizmalar ldrerek
veya remesini durdurarak yerel olarak uzaklamasn salayan maddelere
antiseptik denir.

4. ( ) Sterilizasyon yalnzca mikrobiyoloji uygulamalarnda kullanlr.

5. ( ) Kontamine olmu malzemeler tekrar steril edilmelidir.

6. ( ) Antiseptiklerin uygulanmas ilemine sterilizasyon denir.


DEERLENDRME

Cevaplarnz cevap anahtaryla karlatrnz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap
verirken tereddt ettiiniz sorularla ilgili konular faaliyete geri dnerek tekrarlaynz.
Cevaplarnzn tm doru ise bir sonraki renme faaliyetine geiniz.
LME VE DEERLENDRME


10


RENME FAALYET2



Sterilizasyon yntemlerini ayrt edebileceksiniz.





Bir mikrobiyoloji laboratuvarna giderek yaplan almalar hakknda bilgi
alnz.
Sterilizasyon amal kullanlan kimyasal gazlar aratrnz.
Bir salk kuruluuna giderek otoklavlarn kullanm hakknda bilgi alnz.

2. STERLZASYON YNTEMLER

2.1. Sterilizasyon eitleri

Mikroorganizmalar bilinmeden ve bunlar ortadan kaldrma dncesi olmadan nce
insanlar deneme yanlma yoluyla bulduklar yntemleri kullanarak besinlerin
mikroorganizmalar tarafndan bozulmalarn nleyici eitli yntemler gelitirmilerdir.
Besin maddelerinin muhafazasnda stma, kurutma, tuzlama, ekerleme, mayalama,
asitlendirme, baharat ve kokulu maddelerle muamele etme ilemleri ok eskiden beri ve
gnmzde kullanlan yntemlerdir. lkemizde yanan kkrt duman ile kayslar saklama
hlen kullanlmaktadr.

Kutsal kitaplar temizlik, beslenme, czzamdan korunma, atk maddelere kar dikkatli
olma zerine tlerle doludur. Ayrca, tarihte Byk skenderin insanlarn dklarndan
korunmak iin kamp yerini her gn baka yere naklettirdii, ordusunun ime suyunu
kaynattrd, hayvan pisliklerini gmdrd, kpr ve dier yaplarda kullanlan aalar
rmeye kar korumak iin zeytinya ile kaplatt bildirilmektedir.

Gnmze kadar ilk bulunan dezenfektanlarn daha etkin ve daha az yan etkilere sahip
olanlarn gelitirmek iin youn abalar sarf edilmi ve birok dezenfektan madde
kullanma sunulmutur. Ayrca sterilizasyon ve dezenfeksiyon amal birok aletin yaplmas
ve uygulamalarla ilgili teknolojik gelimeler kaydedilmitir.

imdi gnmzde sterilzasyon iin kullanlan yntemleri ayrntl biimde
inceleyelim.
RENME FAALYET-2
AMA
ARATIRMA

11


Tablo 1.2: Sterilizasyon uygulamalar eitleri
2.2. Is (Scaklk) ile Yaplan Sterilizasyon

Bu yntem, yksek scaklkta mikroorganizma proteinlerinin koagule olmas temeline
dayanr. Uygulanmas kolay ve ucuz olduundan ve gvenilir sonu verdiinden, en sk
kullanlan sterilizasyon yntemidir. Bu ilemde steril edilecek olan madde veya eyann sya
dayankl olmas gerekmektedir.

Is ile sterilizasyonu etkileyen faktrler unlardr:

Is derecesi: Steril edilecek maddenin cinsine gre s ykselmesiyle daha ksa
srede sterilizasyon salanr. Sre, s derecesi ile ters orantldr. Is derecesi
ykseldike sterilizasyon sresi ksalr.

Ortamn nemi: Nem arttka daha dk s derecelerinde, daha ksa
zamanda sterilizasyon salanr. Mikroorganizma iindeki su miktar
arttka da sterilizasyon kolaylar. nk proteinler daha abuk koagule olur.
lerinde ok az oranda su bulunan bakteri sporlar scakla ok dayankldr.

pH: Asidik veya bazik ortamlarda ntr ortama gre daha kolay
sterilizasyon etkisi grlr.

Osmotik basn: Ortam basncnn az veya ok olmas sterilizasyonu
kolaylatracaktr.

2.2.1. Alevden Geirme

Mikroskobik preparatlarn tespiti, ierisinde besi yeri bulunan petri kutular, tp
erlenmayer gibi cam malzemeler kullanm ncesi ve sonrasnda alevden geirilerek sterilize

12

edilir. Sporlu basiller bulaan ameliyathane, kesimhane, kasap reyonlar vs. alevle (prmz)
yaklarak veya alevden geirilerek sterilize edilebilir.

Resim 2.1: Alevden geirme
2.2.2. Mikro Dalga Scakl

X nlar, dalga boyu byk olduundan, mikrobisit (mikrop ldrc) zelliktedir.
Gama nlar bakterisitdir, derinlere nfus edebilir, tm alan nlanabilir ve zararl
etkilerinden dolay fazla kullanlmaz. Beta nlar, a yakn hzda hareket ederler, ortama
kolay diffze (yaylma) olur ve sularn sterilizasyonunda kullanlr.

2.2.3. Kuru Haval Sterilizasyonlar

Kuru scak hava ile allan sterilizatrlere genel olarak Pasteur frn denmektedir.
Bu frnlar, s kaybn nlemek iin, arasnda yaltm bulunan ift eperli yapdadr.
Hastanelerde ve zellikle kk salk kurulularnda, muayenehanelerde yaygn olarak
kullanlmaktadr. Kuru hava sterilizatrleri ve etvler kuru hava ile sterilizasyon yapan
cihazlardr.

13


Resim 2.2: Kuru hava sterilizatrnn genel resmi
A: Kuru hava sterilizatrnn kabin kaps
B: LED yapl scaklk ve zaman gstergesi
C: Scaklk ve zaman ayarlar
D: Koruma amal termostat ayar
E: Ama/ kapama anahtar
F: Sigorta yuvas

Avantajlar

Pratik ve ucuz bir yntemdir, kurulmas ve bakm kolaydr.
Metal ve ucu keskin aletlerde korozyona neden olmaz.
Isya dayankl, ancak nemden etkilenen ya da buhar geirgen olmayan, buharla
steril edilemeyen malzemelerin sterilizasyonu iin uygundur.
Sterilizasyon sonras kurutma problemi yoktur.
Ya gibi suda znmeyen maddelere kar etkindir.
Az kapal kaplar sterilize edilebilir.

Dezavantajlar

Nemli sdan daha az etkilidir, sporlar kuru sya nemli sdan daha direnlidir.
Yntem, sya duyarl malzemelerde (plastik, kauuk vb.) kullanlamaz.
Yksek s, pamuk ve kt rnlerinde kmrlemeye neden olabilir
(Pamuk sz konusu olduunda s 204Cyi gememelidir.).
Malzemelerin lehim ieren ksmlarnda erime olabilir.
ok yksek s ve daha uzun sre uygulama gerektirir.
Sterilize edilen malzeme trne, paketin kalnlna bal olarak farkl
scaklk ve uygulama zaman gerektirir.
Paketlemede kullanlan yksek sya dayankl malzeme tr snrl saydadr.

14

Pasteur frnda steril edilebilen malzemeler

Buhar geirgen olmayan, sya dayankl medikal aygtlar ve rnler
Buharn zarar verdii aletler (Nemli s metal aletlerde, zellikle de ucu keskin
metal aletlerde anmaya, inelerde oksitlenmeye neden olabilir.)
Cam malzeme (beher, kk ie, petri kutusu, pipet, lam, cam enjektr, test
tpleri vb.), (Cam malzeme kesinlikle slak olmamaldr.)
norganik maddelerden yapl tm eyalar (porselen, toprak kaplar, emaye vs.)
Madeni eyalar
Toz hlindeki maddeler
Szge ktlar, gazl bez
Parafin, bal mumu, ya, gliserin, vazelin, merhem gibi yar sv maddeler
Hastanede kullanlan, yksek sya dayankl olan kritik ara gereler
Di hekimliinde kullanlan yksek sya dayankl olan yar kritik zellikteki
ara gereler

2.2.4. Basnl Buhar Sterilizatrleri

Bu ilemde doymu su buhar ile alan otoklav ad verilen cihazlar kullanlr.
Bilindii gibi normal atmosfer basncnda buhar scakl 100Cdir. Bu scaklkta baz
sporlar uzun sre canllklarn srdrebilir. Basnl buharn yksek scakl hcredeki
proteinlerin koagulasyonuna neden olur. Yksek scakla ek olarak basnl buharda
bulunan bol miktardaki su hzl bir stma ve hcre iine giri zellii ile proteinlerin
koagulasyonunu hzlandrr ve hcrenin lmne neden olur.

Otoklav, yksek basnca dayankl ift eperli ve metalden yapl bir cihazdr. Deiik
ekillerde (kare, dikdrtgen) olabilen otoklavlarda, kazann iine su koymay salayan bir
musluk, hava ve buhar kmasn salayan bir musluk, manometre ve emniyet supab vardr.
Ayrca buharn dar kmasn salayan bir musluk daha vardr. Otoklavlar elektrik enerjisi
ile alr. Buhar kazan iinde retilir. Hava ak vanadan, kazan doymu buhar ile
doluncaya kadar geer.

15


Resim 2.3: Otoklav ve prensip yaps
A: Otoklav
B: Otoklav prensip emas

Kazan tamamen doymu buhar ile dolunca vana kapatlr, stmaya devam edilerek
basn ve scaklk artrlr. Otoklavda sterilizasyon iin ilemin 15-20 dakika uygulanmas
yeterlidir. Sterilizasyon ilemi esnasnda buhar scakl 134Cdir. Daha sonra buhar vanas
alarak buharn dar kmas salanr. Basncn sfra dt manometreden kontrol
edilerek otoklavn kapa dikkatlice alr. Sterilizasyon iin beklenilen sre, otoklavdaki
tm materyaller iin etkili olmal, sterilizasyon scaklna ulamak iin yeterli olmal ve
btn organizmalarn ldrlmesi iin istenilen srede olmaldr.


16


Resim 2.4: Otoklav ile sterilizasyon iin paketleme
A: Cerrahide kullanlan baz tbbi aletler
B: Paketleme iin kullanlan ift katl ambalaj
C: Paketlenmi cerrahi aletler
D: Otoklava yerletirilen cerrahi aletler

2.3. Szme ile Yaplan Sterilizasyon

Havada veya sv zeltilerde bulunan mikroorganizmalar baz gzenekli
materyallerle (uygun filtrelerle) filtre ederek steril etmek mmkndr. Gnmzde
laboratuvarlarda zellikle membran filtreler kullanlmaktadr. Membran filtreler ince
ktlardan, inert selloz esterlerinin gzenekli materyallerle birleiminden ve polimerden
yaplm olup gzenek aplar belirli boyutlarda hazrlanmaktadr. Filtre gzenek aplar baz
byk protein molekllerinin geebilecei boyutlarla kk virus partikllerinin
geebilecei boyutlara kadar farkl geniliktedir. Gzenek aplar tm bakteriler iin 0.2 m,
maya hcreleri iin 3 m, virsler iin 0.2 m olarak belirlenmitir. Filtrelerin en ok
kullanld uygulama alan havada buluna partikl ve mikroorganizmalarn tutularak ortam
havasnn temizlenmesi ilemidir. Bu amala en ok HEPA filtreler kullanlmaktadr. HEPA
filtreler ameliyathane gibi steril havaya ihtiya duyulan ortamlarn hava sterilizasyonu
amacyla kullanlr. HEPA filtrelerin gzenek aplar 0.3 m olup %99.97 verimlilikle
almaktadr. Bu tip filtrelerin verimli olarak kullanlabilmesi iin periyodik olarak kontrol
yaplmal, temizlik ve deiim ilemleri aksatlmamaldr.


17


Resim 2.5: Hepa filtre
Bunun dnda, steril hava ihtiyacnn ortaya kt bakteri ekimi yaplan birimlerde
kabin hlinde filtreleme sistemleri mevcuttur. Bu filtreler bakteri ekimi srasnda numunelere
istenmeyen bakterilerin ve sporlarnn ulamasn nlemektedir. Bu tip kabinlere Laminar
Flow kabinleri ad verilmektedir.

2.4. Kimyasallar ile Sterilizasyon

Dezenfeksiyon ve antisepsi sklkla kimyasal maddelerle yaplr. Kimyasal maddelerin
mikroorganizmalar zerine ldrc veya remeyi durdurucu zelliklerini etkileyen eitli
faktrler vardr. Bunlar aadaki balklarda toplanabilir.

Dezenfektan maddenin konsantrasyonu: Dezenfektan maddenin etkisi
konsantrasyonuyla doru orantl olarak artmaktadr.

Etki sresi: Dezenfektan veya kimyasal maddenin mikroorganizmalar zerine
etkili olabilmesi iin belirli bir sre gemesi gerekir. Etki sresi uygulanan
kimyasal maddeye ve uyguland ortam artlarna gre deiir.

Is: Is arttka dezenfektan maddenin etkisi de buna paralel olarak artar. Her
10C lik s artm ldrc etkiyi en az bir kat artrmaktadr. Dezenfektan
ierisinde fenol gibi maddelerin varlnda bu oran 5-10 kata ulamaktadr.

pH: Ortamn pH' ne kadar ntrden uzak olursa etki o denli artar.

Organik maddeler: Ortamda bulunan organik maddeler dezenfeksiyon
ilemini olumsuz ynde etkiler.


18

2.4.1. Etilen Oksit ile Sterilizasyon

Etilen oksit, sya duyarl olan kymetli ara gerecin steril edilmesi iin hastanelerde
yaygn olarak kullanm alan bulmaktadr. Aletler iin oksitleyici ve andrc etkisi
olmayan, nfuz yetenei yksek, doru kullanldnda ok etkili bir gaz dezenfektandr.
Etilen oksit 10.8Cnin altnda sv, bunun zerinde gaz durumunda olan, saf hlde ok
zehirli, tahri edici ve patlayc zellik gsterir. Etilen oksit 50Cde 3 saat sren bir ilem
sonucunda yaayan tm mikroorganizmalar ldrmektedir. Ancak gazn toksin etkisi
sebebiyle sterilizasyon ileminden sonra 4 saat ile 7 gn arasnda deien srelerde
havalandrlmas gerekmektedir. Ticari olarak saf hlde bulunmaz. Karbondioksit gaz ile
karmlar satlmaktadr.

Belirli s, nem, basn ve srede otoklav veya benzeri aletler iinde uygulanr. Aletin
i hacmi kullanlmas gerekli etilen oksit miktarn dorudan etkiler. Etilen oksit normalde
naylonun iine geebilir ve hibir zarar vermez. Sterillenecek aletler ncelikle naylon kapla
d ortamdan hava almayacak ekilde ambalajlanr. Daha sonra etilen oksit otoklav iine
yerletirilir.

Resim 2.6: Kimyasal gaz sterilizasyon cihazlar
A: Sterilizasyon srasnda kimyasal gaz kullanan bir sterilizatr
B: Etilen oksit sterilizatrnn kabin ve panel grnts
C: Etilen oksit sterilizatr


19

Etilen oksidin sterilizasyon ilemi sonras doaya braklmas zararl etkilerinden
dolay ok sakncaldr. Bu nedenle ntralizasyon kimyasallaryla tepkimeye sokularak sv
hlde kanalizasyona verilebilecek kadar zararsz hle getirilmektedir. Bu gaz sterilizasyon
ynteminin en byk dezavantajdr. Ayrca hava ile dorudan temasnda yanc ve parlayc
zellikler gsterebilir.

2.5. Inlama ile Sterilizasyon

Is ve dier yntemlerle steril edilemeyen ortamlarn sterilizasyonunda nlardan
yararlanlr. Kullanm alan snrldr. Bu nlarn evreye de etkili olmalar nedeniyle snrl
olarak ve nlem alnarak uygulanmalar gerekir.

2.5.1. UV Inlar ile Sterilizasyon

UV (ultraviole-mor tesi) nlar iyonize nlarn aksine radyasyon enerjileri azdr.
Bu nedenle daha ok havay ve yzeyleri dezenfekte etmek iin kullanlr. Ameliyathaneler,
doku kltr yaplan odalar, antibiyotiklerin hazrland odalar UV nlarn kullanlabildii
yerlere rnek olarak gsterilebilir. Sularn sterilizasyonu iin de UV nlar kullanlabilir.
UV nlar kullanrken dikkat edilecek noktalar bulunmaktadr:

UV kayna ile dezenfekte edilecek eya arasnda bir engel olmamaldr.
Gzde katarakt ve deride iritasyon yapmas nedeni ile gzlkle veya cam
arkasndan gzleme yaplmaldr.
Ortam sterilizasyonu amacyla kullanld durumlarda n kaynann
yerletirildii yerin tm ortam gren bir nokta olmasna zen gsterilmelidir.
Kullanma sresine dikkat edilmeli, kullanlaca ortamda insanlar dar
karlmaldr.
Etkisi azaldnda lamba deitirilmelidir.
Uzun sreli kullanmlardan sonra ortam havalandrlmaldr. Pratikte iki ekilde
kullanldklar grlmektedir.
Kabin iine uygulanan UV nlar ile ekipman sterilizasyonu gerekletirir.
UV lambalar ile ortam sterilizasyonu srasnda ieride insan bulunmamas
gerekmektedir. Bu sebeple laboratuvarlarda bu lambalar geceleri alma
olmayan saatlerde altrlr.

20


Resim 2.8: UV sterilizatrler
A: Kabinli ekipman sterilizatr,
B: Tavana yerletirilmi ortam UV sterilizatrleri

2.5.2. X Inlar ile Sterilizasyon

Gama nlar, beta nlar gibi iyonize olabilen partikl nlar da sterilizasyon amac
ile kullanlabilse de uygulama alanlarnn snrl ve insan sal ynnden tehlikeli olmas
nedeniyle ok az kullanlr. En byk kullanm yerleri endstriyel alanlardr.


21


UYGULAMA FAALYET

Steril edilmesi planlanan tehizat ve / veya sarf malzeme iin uygun sterilzasyon
yntemini tespit ediniz.

lem Basamaklar neriler
Temel ve zel i gvenlii tedbirlerini alnz.
Steril edilmesi planlanan tehizat ve/veya sarf
malzemesi iin liste hazrlaynz.
Eldeki sterilzatr cihazlarnn listesini karnz.
Sterilizatr cihazlarnn sterilizasyon yntemlerini
not alnz.
Steril edilmesi planlanan tehizat ve/veya sarf
malzemesi iin uygun yntemleri not ediniz.
Sterilzatr cihazlar ve steril edilmesi planlanan
tehizat ve/veya sarf malzemesinin listesini aadaki
tablo formatna getiriniz.
Tabloda cihaz-malzeme elemesini gerekletiriniz.
Cihazlarn sterilzasyon
yntemlerini not alrken
bilgilerinizi modlden teyit
ediniz.
Steril edilecek malzemelerin
sterilizasyon ne yntemle steril
edileceini tespit ederken
mmkn olduunca en ilevsel
yntemi seiniz.


Steril edilmesi planlanan tehizat ve / veya sarf malzemesi
Sterilizatr
Cihaz






UYGULAMA FAALYET

22

KONTROL LSTES

Bu faaliyet kapsamnda aada listelenen davranlardan kazandnz beceriler iin
Evet, kazanamadklarnz iin Hayr kutucuklarna ( X ) iareti koyarak rendiklerinizi
kontrol ediniz.

Deerlendirme ltleri Evet Hayr
1. Temel ve zel i gvenlii tedbirlerini aldnz m?

2. Eldeki sterilzatr cihazlarnn listesini kardnz m?

3. Sterilizatr cihazlarnn sterilizasyon yntemlerini not aldnz m?
4. Steril edilmesi planlanan tehizat ve/veya sarf malzemesi iin
uygun yntemleri not ettiniz mi?

5. Sterilzatr cihazlar ve steril edilmesi planlanan tehizat ve/veya
sarf malzemesinin listesini aadaki tablo formatna getirdiniz mi?

6. Tabloda cihaz-malzeme elemesini gerekletirdiniz mi?


DEERLENDRME

Deerlendirme sonunda Hayr eklindeki cevaplarnz bir daha gzden geiriniz.
Kendinizi yeterli grmyorsanz renme faaliyetini tekrar ediniz. Btn cevaplarnz
Evet ise lme ve Deerlendirme ye geiniz.


23


LME VE DEERLENDRME

Aadaki cmlelerin banda bo braklan parantezlere, cmlelerde verilen bilgiler
doru ise D, yanl ise Y yaznz.

1. ( ) Asidik veya bazik ortamlarda ntr ortama gre daha kolay sterilizasyon etkisi
grlr.

2. ( ) X nlar suyun sterilizasyonunda kullanlmaz.

3. ( ) Etv cihaz sterilizasyon ilemi iin kullanlamaz.

4. ( ) Buharl sterilizatrler kuru hava sterilzatrlerine nazaran daha gvenilirdir.

5. ( ) Buharl sterilzasyon ileminde srenin nemi yoktur.

6. ( ) Hepa filtrelerin uygulama alan havada buluna partikl ve mikroorganizmalarn
tutularak ortam havasnn temizlenmesi ilemidir.

7. ( ) Etv cihazlar her trl piirme ileri iin kullanlabilir.

8. ( ) Etv cihazlarnda sterilizasyon ilemi en fazla 10 dakikada tamamlanr.

9. ( ) Kuru hava ile sterilizasyon yapan frnlarn genel ad Pasteur frndr.

10. ( ) Etilen oksit yanc ve parlayc bir sterilizasyon gazdr.

11. ( ) Etilen oksit toksin bir madde deildir.

12. ( ) Inlama ile sterilizasyon UV ve X-ray olmak zere iki ekilde olur.

13. ( ) Yksek scaklklarda sterilizasyon sresi azalacaktr.

14. ( ) Etilen oksitin toksin etkisi sebebiyle steril edilecek malzemenin sterilizasyon
ileminden sonra 4 saat ile 7 gn arasnda deien srelerde havalandrlmas
gerekmektedir.


DEERLENDRME

Cevaplarnz cevap anahtaryla karlatrnz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap
verirken tereddt ettiiniz sorularla ilgili konular faaliyete geri dnerek tekrarlaynz.
Cevaplarnzn tm doru ise bir sonraki renme faaliyetine geiniz.

LME VE DEERLENDRME


24


RENME FAALYET3



Sterilizasyon cihazlarnn elektriksel balantlar ve besleme nitelerini kontrol
edebileceksiniz




Besleme devrelerinde kullanlan trafolar aratrnz, bulup inceleyiniz.
nternette regle konusunda aratrmalar yapnz.
Dorultma devrelerini, ilevini ve eitlerini aratrnz.
Besleme devrelerinde filtreleme nedir? Aratrnz.

3. STERLZATR CHAZLARI
ELEKTRKSEL BALANTILARI VE
BESLEME NTELER

3.1. Sterilizatr Cihazlarnn Elektriksel zellikleri

ekil 3.1: Kuru hava sterilizatr cihaz elektriksel blok emas
Cihazn elektronik kartnda s kontrol, zaman kontrol ve dijital grntleme gibi
sistemler bulunmaktadr. Kabin ii scakl kullanc tarafndan belirlenen deerin altnda
RENME FAALYET-3
AMA
ARATIRMA

25

ise anahtar (switch) olarak dnebileceimiz s kontrol sisteminin stclarn enerji yolunu
kapattna emin olabiliriz. Ayrca kullanc, bir zaman deeri seerse zamanlayc geri
sayma balar ve sre tamamlanana kadar stclarn snmasna izin verir. Zaman
dolduunda ise kullancy sesli ikaz ederek stclarn enerjisini keser.

Termostat, elektronik sistemlerin dnda ve onlarn hatalar durumunda tehlike
yaanmasn nlemek amacyla sisteme dhil edilmi s kontroll bir anahtardr. Kullanc,
mekanik olarak zerindeki scaklk deerini dzenler. Termostatn scaklk sensrnn ucu,
kabin ierisine uzanr ve kabin ii scakl takip ederek termostata bu bilgiyi tar. Kabin ii
scakl tehlikeli deerlere ykseldiinde termostatn grevi, stclarn devresini amak ve
daha fazla snmay engellemektir.

Thermocouple (termokupl ) iki farkl metalin yan yana balanmas ile elde edilen ve
ortam scaklna bal olarak mV (milivolt) dzeyinde gerilim oluturan bir scaklk-gerilim
dntrcsdr. Sanayi uygulamalarnda en sk karlalan sldntrc termokupldur.

Sistemin elektronik kart dhilinde bulunan s kontrol sistemi, kabin ii scaklk
verisini termokupl sayesinde alr ve buna bal olarak stclarn enerjilenmesi veya
enerjilenmemesi konusunda uygulamay yapar.

ekil 3.2: Buharl sterilzatr cihaznn elektriksel emas
Buharl sterilizatr cihazlarnda bulunan besleme devreleri ayn devre kart zerinde
bulunabilecei gibi ayr niteler hlinde de bulunabilir. Elektronik kontrol kartlarnda
besleme gerilimi olarak eitli gerilimler kullanlmaktadr. Besleme voltajlar ounlukla 5V,

26

12V veya 24 V gibi deerlerde olabilir. Besleme devreleri sonraki blmlerde daha ayrntl
ekilde ilenecektir.

3.2. Sterilizatr Cihazlarnn Besleme Devre emas

Sterilizatr cihazlarnn kartlarn besleyen bir besleme devreleri vardr. Bu devre
anakartn zerinde olabilecei gibi ayr bir kart zerinde de yerletirilmi olabilir. Dijital
elektronik sisteminin besleme gerilimi +5Vtur ve bu tip cihazlarn beslemeleri +5 Volt
gerilim retir. Bunun yannda kontaktrn beslenmesi gereken durumlarda, kontaktr sarg
gerilimine bal olarak besleme devresinden ayrca 12 veya 24 volt genlikli gerilimlerde
salanabilir.

ekil 3.3: Sterilizatr besleme devre emas
A: 220/12V besleme trafosu
B: Beslemede kpr eklinde balanm 4 adet kristal diyot
C: 220V AC ebeke geriliminin girdii klemens
D: Besleme filtre kondansatrleri
E: Regle entegresi LM 7805

3.3. Anakart Besleme nitesinin almas

Trafonun giriinde 220V AC tip gerilim llrken knda 12V AC gerilim
gzlenir. Trafo kndaki 12V AC gerilim drt diyottan oluan kpr tip dorultma devresi
ile DC gerilime evrilir.

Elde edilen bu gerilim 12 V genlie sahip bir gerilimdir ve tam olarak DC olduundan
sz etmek iin dalgalanmalardan arndrmak gerekecektir. Bunun iin yksek kapasiteli
kondansatrler kullanlarak filtre ilemi, yani salnmlar ntrleme ilemi gerekletirilir.

Besleme devrelerinde gze arpan byk boyutlu elektrolitik kondansatrler filtre
kondansatrleridir. Filtre kondansatrleri ekil 3.3te D harfi ile ifade edilmilerdir.


27


Resim 3.1: Sterilizatr cihazlar besleme kart
Resim 3.1 de rnek bir etv cihaznn devre emas ile kart resmi verilmitir.
Kartta gsterilen noktalarn ifadeleri;

A: Termokuplun elektronik kontrol kartna balant terminali olan klemens
B: Termokupldan elde edilen mili volt dzeyindeki gerilimin ykseltilmesi
grevini yapan ykselte tmleik devre eleman
C: Termokupl gerilimini saysal ifadeye eviren analog- dijital evirici tmleik
devre eleman
D: Sistemde tm kontrol ve ynetim ilerini stlenmi olan mikrodenetleyici
tmleik devresi
E: 7 segment LEDli gsterge paneli



28


Resim 3.2: Sterilizatr cihazlar besleme kart
1-Besleme trafosu
2-Dorultma diyotlar
3-Filtre kondansatrleri
4-Gerilim reglatr entegresi
5-Sigorta

3.4. Istc Besleme nitesinin almas

Kuru hava sterilizatr cihazlarnn kabini, alt ve iki yan duvar olmak zere noktada
kmelenmi stc rezistanslar ile stmaktadr. Sklkla alt stclar, yanlardakine oranla
daha fazla snarak s yaylmnn iyi olmasn salar. Her bir duvarda 4 adet stc rezistans
bulunmaktadr. Bu duvarlardaki rezistanslar, birbirlerine seri ekilde baldr. Gc ve stma
kabin hacmi kk buna bal olarak stclarnn ektii akm az olan sterilizatrlerde
stclara yol verme amacyla rleler kullanlrken nispeten daha byk kabin hacmine sahip
cihazlarda daha fazla akm ekildii iin kontaktr ad verilen yksek akm kapasiteli rleler
kullanlmaktadr.


29


ekil 3.4: Kuru hava sterilzatr cihaznn elektriksel emas
Sterilizatrler, stma aralklarna ve kabin hacimlerine bal olarak 350 Watt ile 2000
Watt arasnda glerde karmza kabilir. Bu g birimi, dorudan stclarn gcn ifade
eder. Istclarn gcne bal olarak sistemin sigortasndan kontaktrne kadar birok para
farkllk gsterecektir.


30


UYGULAMA FAALYET

Atlye ortamnda bulunan sterilizatr cihazlarnn besleme nitesi zerinde aadaki
ilem basamaklarn gerekletiriniz.

lem Basamaklar neriler
Cihaza enerji gelmediini gzlemleyiniz
ve sigortasn test ediniz.
Sigortann atk olup olmadn
gzlemleyiniz.
Cihaz demonte duruma getirerek besleme
devresini sknz.
Dorultma devresindeki diyotlar
multimetrenin ksa devre test kademesinde
lnz.
Ksa devre durumdaki diyodu bulunuz ve
havya pompa yardmyla sknz.
Emin olmak iin diyodu tekrar lerek
arzal olduuna emin olunuz.
Yeni bir kristal diyot alp devreye
montajn yapnz.
Dier yar iletken elemanlar multimetre
ile lp salamlklarndan emin olunuz.
Cihaz montajlayp yeni bir sigorta
takarak altrnz.
Kalibratr veya indikatr kullanarak
cihazn alrln test ediniz.
Cihaz kullancsn bilgilendiriniz ve
servis tutana hazrlayp imza altna
alnz.
Skme ilemine gemeden nce cihaz
uygun bir yere taynz.
Servis ilemi cihazn bulunduu yerde
yaplamayacaksa tutanak hazrlayarak
cihaz servis atlyesine naklediniz.
Sklen vidalar bir kutunun ierisine
koyarak kaybolmamasna dikkat ediniz.
Havya ile alrken plakein zarar
grmemesine dikkat ediniz.
Servis tutanann bir kopyasn almanz
sonradan doabilecek karklklar
nleyecektir.
Kullancya kullanc bakm konusunda
bilgi veriniz ve kartnz veya telefon
numaranz braknz.

UYGULAMA FAALYET

31

KONTROL LSTES

Bu faaliyet kapsamnda aada listelenen davranlardan kazandnz beceriler iin
Evet, kazanamadklarnz iin Hayr kutucuklarna ( X ) iareti koyarak rendiklerinizi
kontrol ediniz.

Deerlendirme ltleri Evet Hayr
1. Cihaza enerji gelmediini gzlemleyip sigortasn test ettiniz
mi?

2. Sigortann atk olup olduunu gzlemlediniz mi?
3. Cihaz demonte duruma getirerek besleme devresini sktnz
m?

4. Dorultma devresindeki diyotlar multimetrenin ksa devre test
kademesinde ltnz m?

5. Ksa devre durumdaki diyodu bulup havya pompa
yardmyla sktnz m?

6. Emin olmak iin diyodu tekrar lerek arzal olduundan
emin oldunuz mu?

7. Yeni bir kristal diyot alp devreye montajn yaptnz m?
8. Dier yar iletken elemanlar multimetre ile lp
salamlklarndan emin oldunuz mu?

9. Cihaz montajlayp yeni bir sigorta takarak altrdnz m?
10. Kalibratr veya indikatr kullanarak cihazn alrln test
ettiniz mi?

11. Cihaz kullancsn bilgileyip servis tutana hazrlayp imza
altna aldnz m?



DEERLENDRME

Deerlendirme sonunda Hayr eklindeki cevaplarnz bir daha gzden geiriniz.
Kendinizi yeterli grmyorsanz renme faaliyetini tekrar ediniz. Btn cevaplarnz
Evet ise lme ve Deerlendirme ye geiniz.


32


LME VE DEERLENDRME

Aadaki cmlelerin banda bo braklan parantezlere, cmlelerde verilen
bilgiler doru ise D, yanl ise Y yaznz.

1. Regle szc Dzenliletirmek anlamna gelmektedir.

2. LM 7805 entegresi bir regle entegresidir.

3. Besleme devrelerinde filtreleme amacyla direnler kullanlr.

4. Sterilizatr cihazlarnda besleme devresi gerilim k +5 Volt yeterlidir.

5. Besleme trafosu giriine uygulanan 220V Volt AC gerilimi ykseltme iini yapar.

6. Sterilizatr cihazlar dijital yapl kontrol devreleri +5 Volt ile beslenmektedir.

7. Besleme devrelerinde dorultma ilemi diyotlar ile yaplmaktadr.

8. Termostatn grevi, stclarn devresini amak ve daha fazla snmay engellemektir.

9. Kabin ii scaklk verisi termostat tarafndan alnarak mikroilemcili sisteme aktarlr.

10. Sterilizatr stclarn kontrol iin rleler yeterlidir.

11. Termokupl ortam scaklna bal olarak bir gerilim deeri retir

12. Besleme trafosu knda AC gerilim retir.

13. Elektronik devrelerin almas iin dorultulmu gerilime ihtiya duyulur.

14. Filtre devreleri AC gerilimi DC gerilime evirir.

15. Istclar iin dorultulmu gerilime ihtiya duyulur.

16. Mikroilemciler 12V AC gerilimle beslenir.


DEERLENDRME

Cevaplarnz cevap anahtaryla karlatrnz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap
verirken tereddt ettiiniz sorularla ilgili konular faaliyete geri dnerek tekrarlaynz.
Cevaplarnzn tm doru ise bir sonraki renme faaliyetine geiniz.
LME VE DEERLENDRME


33


RENME FAALYET4

Sterilizatr cihazlarnda montaj yapabileceksiniz.




Sterilizatr cihazlarnn kurulabilecei uygun ortam artlarnn neler olmas
gerektiini aratrnz ve rapor hazrlaynz.
Sterilizatr cihaz iin garanti belgesi bulunuz ve inceleyiniz.
Sterilizatr cihaz iin izilmi bir elektriksel devre emas bulunuz, inceleyiniz.
Sterilizatr cihaz blok emasn bulup inceleyiniz.

4. STERLZATR CHAZLARININ
MONTAJI

4.1. Sterilizasyonun Uygunluunu Test Eden ndikatr eitleri

Sterilzasyon cihazlar ile sterilizasyon ilemi gerekletirilirken cihazn doru alp
almad ya da malzemenin gerekten steril olup olmadnn kontrol edilmesi gerekir.
Tutarl ve gvenilir sterilizasyon iin bu kontroller dzenli olarak yaplmaldr.

Sterilizasyon kontroln genel olarak e ayrmak mmkndr. Bunlar cihaz kontrol,
maruziyet kontrol ve steril rn kontroldr.

Cihaz kontrol rnleri elektronik test ve bowie & dick testidir. Elektronik testte
sterilizatr ierisine yerletirilen elektronik cihaz sisteminde bulunan sensr nitesi
yardmyla s, basn, zaman, hava kalnts verileri toplanarak data aktarclar yardmyla
PC ortamna aktarlr. Burada analiz edilmesi salanr.

Resim 4.1: Otoklav cihaz elektronik test sistemi
RENME FAALYET-4
AMA
ARATIRMA

34

Bowie & dick testi, gnlk kullanlan, buhar penetrasyonun ( iine szmak)
salanp salanmadn gsteren bir testtir. ndikatr kartonu baarl bir
sterilizasyonda en iyi ekilde renk deitirerek ak renkten koyu renge dnecektir.

Resim 4.2: Bowie & dick testi iin kullanlan indikatr

Resim 4.3: ndikatrlerin renk deiimi
Maruziyet kontrol, tbbi aletlerin, boha ve paketlerin sterilizasyon ilemine maruz
kalp kalmadn bohalarn almasna veya yk kontrol kaytlarna baklmasna gerek
kalmadan anlalmasna yarar. Bunun iin steril edilecek her rnn zerine maruziyet
kontrol indikatrleri kullanlr.

35


Resim 4.4: Maruziyet testi iin kullanlan indikatrler
rn kontrol testi, sterilizasyonun her bir evriminde kazan iine yerletirilir ve
biyolojik lm ve sterilizasyon ileminin baarsn test ederek sterilize edilmesi amalanan
ekipmann kullanlp kullanlamayacan belirler.

4.2. Sterilizatr Cihazlarnn Kuruluca Ortam artlar

Sterilizatr cihazlar retici firmalar tarafndan eitli testlerden geirilerek
alabilecei uygun ortam artlar belirlenir. reticiler tarafndan verilen bu bilgiler
nda, cihazn kullanm mrn ve verimli almasn olumlu ynde etkileyecei aktr.
Sterilizatr cihazlar kurulumu iin uygun artlarn aadaki gibi zetlemek mmkndr.

lk bata cihazn nakliyede hasar alp almad kontrol edilmelidir.
Yerleim yerinin kullanm amacna ve kullanclara uygun olup olmad
kontrol edilmelidir.
Kullanlaca yere yerletirilen cihazn dz zemin ile drt ayak temasl olup
olmad kontrol edilmelidir.
Kullancnn baka iler yapmas hlinde cihaz izleyebilme olana olduu
kontrol edilmelidir.
evresindeki dier cihazlarn kullanm sahasn igal edip etmedii kontrol
edilmeli, baka ilemlerin cihaza tesir etmediinden ve zarar vermeyeceinden
emin olunmaldr.
Cihazn kablo mesafesinde, topraklamas bulunan salkl bir elektrik prizinin
olduundan emin olunmaldr.
Cihazn kurulaca yerin sudan ve nemden uzak olduundan emin olunmaldr.

36

Aksi taktirde su ve nem cihazn metal aksamna ve elektronik aksamna zarar
verebilir.
Cihazn gne ndan veya s kaynaklarndan dorudan etkilenmeyecei bir
yerde olduundan emin olunmaldr.
Cihazn kabinin stndeki havalandrma yuvasnn havalandrmay
engelleyecek ekilde kstlanmadndan emin olunmaldr.
Cihazn alaca ortamn cihazn scaklk bakmndan alma aralnn
dnda olmadndan emin olunmaldr.

ekil 4.1: Sterilzatr cihaznn kurulum ve kullanmnda dikkat edilmesi gereken hususlar

37


Resim 4.6: Kuru hava sterilizatrnn yerleim ekilleri
Sterilizatr cihazlar yksek akm eken cihazlardr ve priz tertibatnn evresel
unsurlardan iyi yaltlm iyi topraklanm salkl bir tesisata bal olmas gerekir. Dier
cihazlarla birbirlerinin kullanm alann kstlayacak kadar yakn kurulmamaldr.

38


Resim4.5: Otoklav cihaznn hatal yerleimi
Sterilizatr cihazlar nem veya s kaynaklaryla dorudan temas hlinde
bulunmamaldr. Yukarda otoklav cihaznn lavabo yanna hatal ekilde yerletirildiine
dikkat ediniz.

Resim 4.7: Sterilizatr cihaznn uygun yerleim ekilleri
4.3. Sterilizasyon Cihaz Montajnda Dikkat Edilecek Hususlar

Sterilizatr cihazlar hassas yaplar sebebiyle tanmasndan kurulmasna tm ilemler
uygun ekipman ve tecrbeli elemanlar ve teknisyenler tarafndan yaplmaldr. Aada tm
bu ilemler srasyla ve maddeler hlinde ifade edilmitir.

39

Cihazn arlndan dolay, tm tama ve nakliye uygun tama donanmyla
ve tecrbeli elemanlarca yaplmaldr.
Cihazn karton kutu ambalajn anz.
Baz modellerde nakliye srasnda oluabilecek hasarlar nlemek iin
cihaz kabin kaps monte edilmemi olabilir. Bu durumda kapy kullanm
talimatna uygun olarak monte ediniz.
Elektrik hattnzn cihaznzn gcne uygun olup olmadn kontrol
ediniz.
Uygun deilse yeni bir hat ekiniz.
Kullanacanz prizin topraklama balantsnn durumunu multimetre ile kontrol
ediniz.
Eer topraklama uygun deilse yeni bir topraklama hatt ekiniz.
Cihazn raflarnn kirilerini kutudan karp raflarn kullanmak istediiniz
uygun ykseklie monte ediniz.
Cihazn raflarn kutusundan alp az nce taktnz kirilere yerletiriniz.
lk altrma srasnda scaklk kalibratr kullanarak cihazn yeterli sya
ulatn test ediniz.
Cihaz teslim tutanan hazrlayp alc yetkilisi ile imza altna alnz.
Cihaz garanti belgesini hazrlayp teslim ediniz.
Teslim tutanann bir kopyasn mutlaka alnz.

40

4.4. Teslim Tutana rnei


CHAZ TESLM TUTANAI


././200.. tarihli ihale gerei teslimat yaplmas gereken
. marka ve model Otoklav Cihaznn teslimat ve
kurulup alr teslimat ilemi yaplmtr.

Cihazn Garanti Belgesi ve kullanm klavuzunun teslimat ilemi
yaplarak gerekli bilgilendirme yaplmtr.


bu tutanak teslim eden teknisyen ve teslim alan iletme mdr
tarafndan imza altna alnmtr.



././20... ../../20...
Teslim Eden Teslim Alan

smail GEE Meneke GEE
Teknisyen letme Mdr


41

4.5. Garanti Belgesi

Resim 4.8: Otoklav cihaz garanti belgesi n yz

42


Resim 4.9: Otoklav garanti belgesi arka yz

43



UYGULAMA FAALYET
Otoklav cihaznn kurulum ilemini yapnz.

lem Basamaklar neriler
Otoklav cihaz servis el kitabn okuyup ve
talimatlar takip ediniz.
Temel ve zel i gvenlii tedbirlerini alnz.
Ortam artlarn kontrol ediniz.
Mevcut tesisatn, cihaz altrmaya
uygunluunu kontrol ediniz. Eer priz
topraksz ise harici topraklama hatt ekiniz.
Otoklav cihaznn servis el kitabndaki
montaj talimatlarna uygunluunu kontrol
ediniz.
Cihazn akm kaaklarn elektriksel gvenlik
analizr ile kontrol ediniz.
Cihazn fiziksel kontroln yapnz.
Cihazn arza bilgisini sorgulaynz.
Cihaz bo olarak altrarak kalibratr veya
indikatr yardmyla alrln test ediniz.
Kullancy cihazn kullanm ve bakm
konusunda bilgilendiriniz.
Teslim tutanan doldurup alc yetkili ile
birlikte imza altna alnz.
Garanti belgesini doldurunuz ve imzalayp
alc yetkiliye teslim ediniz.
Kurulum ilemini yaptktan sonra
mutlaka kullancya bilgilendirme
yapnz.
Cihazn kullanm klavuzunu kullancya
teslim ediniz.
Alc yetkiliye servis telefon
numaralarn mutlaka veriniz.
Kurulumu yapacanz yeri s ve nem
bakmndan gzden geiriniz. Uygun
olmayan yere kurulum yapmaynz.

UYGULAMA FAALYET

44

KONTROL LSTES

Bu faaliyet kapsamnda aada listelenen davranlardan kazandnz becerileri Evet,
kazanamadnz becerileri Hayr kutucuuna (X) iareti koyarak kendinizi deerlendiriniz.

Deerlendirme ltleri Evet Hayr
1. Otoklav cihaz servis el kitabn okuyup ve talimatlar takip
ettiniz mi?

2. Temel ve zel i gvenlii tedbirlerini aldnz m?

3. Ortam artlarn kontrol ettiniz mi?

4. Mevcut Tesisatn, cihaz altrmaya uygunluunu kontrol
ettiniz mi? Eer priz topraksz ise haric topraklama hatt
ektiniz mi?

5. Otoklav cihaznn servis el kitabndaki montaj talimatlarna
uygunluunu kontrol ettiniz mi?

6. Cihazn akm kaaklarn elektriksel gvenlik analizr ile
kontrol ettiniz mi?

7. Cihazn fiziksel kontroln yaptnz m?

8. Cihazn arza bilgisini sorguladnz m?

9. Cihaz bo olarak altrarak kalibratr veya indicator
yardmyla alrln test ettiniz mi?

10. Kullancy cihazn kullanm ve bakm konusunda
bilgilendirdiniz mi?

11. Teslim tutanan doldurup alc yetkili ile birlikte imza
altna aldnz m?

12. Garanti Belgesini doldurup ve imzalayp alc yetkiliye
teslim ettiniz mi?



DEERLENDRME

Deerlendirme sonunda Hayr eklindeki cevaplarnz bir daha gzden geiriniz.
Kendinizi yeterli grmyorsanz renme faaliyetini tekrar ediniz. Btn cevaplarnz
Evet ise lme ve Deerlendirme ye geiniz.

45


LME VE DEERLENDRME

Aadaki cmlelerin banda bo braklan parantezlere, cmlelerde verilen
bilgiler doru ise D, yanl ise Y yaznz.

1. Sterilizatr cihazlar mutlaka gne gren bir yere kurulmaldr.

2. Otoklav cihazlar kurulurken su tesisatna ihtiya duymazlar.

3. Etv cihazlar su ve nemden uzak kalacak ekilde konumlandrlmaldr.

4. Cihazn kurulum yeri cihazn st ksmnda bulunan havalandrma yuvas her zaman
kapal kalacak ekilde seilmelidir.

5. Sterilizatr cihazlar kurulum srasnda asla toprakl prize balanmamaldr.

6. Kurulum ilemi iin yetkili servis teknisyenine ihtiya yoktur.

7. Otoklav cihazlarnn montajndan sonra scaklk kalibratr ile scaklk testi
yaplmaldr.

8. Ortam scakl cihazn salkl almasn etkilemez.


DEERLENDRME

Cevaplarnz cevap anahtaryla karlatrnz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap
verirken tereddt ettiiniz sorularla ilgili konular faaliyete geri dnerek tekrarlaynz.
Cevaplarnzn tm doru ise Modl Deerlendirmeye geiniz.
LME VE DEERLENDRME


46


MODL DEERLENDRME
Aadaki cmlelerin banda bo braklan parantezlere, cmlelerde verilen
bilgiler doru ise D, yanl ise Y yaznz.

1. ( ) Dezenfeksiyon cansz ortama uygulanr.

2. ( ) Sterilizasyon tm mikroorganizmalardan ve bunlarn sporlarndan arnmak
demektir.

3. ( ) Buharl sterilzasyon ileminde srenin nemi yoktur.

4. ( ) Hepa filtrelerin uygulama alan havada buluna partikl ve mikroorganizmalarn
tutularak ortam havasnn temizlenmesi ilemidir.

5. ( ) Etv cihazlar her trl piirme ileri iin kullanlabilir.

6. ( ) Termostatn grevi, stclarn devresini amak ve daha fazla snmay
engellemektir.

7. ( ) Kabin ii scaklk verisini termostat tarafndan alnr.

8. ( ) Otoklav cihazlar kurulurken su tesisatna ihtiya duymazlar.

9. ( ) Sterilizatr stclarn kontrol iin rleler yeterlidir.

10. ( ) Termokupl ortam scaklna bal olarak bir gerilim deeri retir.

11. ( ) Besleme trafosu knda AC gerilim retir.

12. ( ) Etv cihazlarnn kurulum ilemi mutlaka yetkili servis teknisyeni tarafndan
yaplmaldr.

13. ( ) Antiseptiklerin uygulanmas ilemine sterilizasyon denir.

Aadaki sorular dikkatlice okuyunuz ve doru seenei iaretleyiniz.

14. Aadakilerden hangisi sterilizasyon yntemlerinin snflarndan biri deildir?
A) Is ile sterilizasyon
B) Szme ile sterilizasyon
C) Arndrma ile sterilizasyon
D) Kimyasallar ile sterilizasyon

15. Aadakilerden hangisi buhar ile sterilizasyon yapan cihazlarn addr?
A) Etv cihaz
B) Pasteur frn
C) Laminar flow
D) Otoklav
MODL DEERLENDRME

47

16. Aadakilerden hangisi kuru hava ile sterilizasyonun avantajlarndan biri deildir?
A) Sterilizasyon sonunda kurutmaya ihtiya yoktur.
B) Az kapal kaplar sterilize edilebilir.
C) Ucu keskin aletlerde oksitlenmeye neden olmaz.
D) Sterilizasyon sresi dier yntemlere oranla daha ksadr.

17. Aadakilerden hangisi kuru hava ile sterilizasyonun dezavantajlarndan biri deildir?
A) Nemli sdan daha az etkilidir.
B) Sterilizasyon ilemi sonras kurutma gerektirir.
C) Malzemelerin lehim ieren yerlerinde erime grlebilir.
D) ok yksek s ve uzun sre gerektirir.

18. Aadakilerden hangisi kuru hava ile sterilize edilemez?
A) Plastik malzemeler
B) Toz hlindeki maddeler
C) Madeni eyalar
D) Cam malzemeler

19. Kimyasallar ile sterilizasyon esnasnda aadakilerden hangisi sterilizasyonu
etkileyen faktrlerden biri deildir?
A) Kimyasaln younluu
B) Ortam k younluu
C) Ortam pH
D) Etki sresi

20. Otoklavda sterilizasyon esnasnda kabin ii scaklk hangi deere ykselir?
A) 100C
B) 112C
C) 134C
D) 144C

21. UV nla sterilizasyon ilemi iin aadakilerden hangisi yanltr?
A) Gdalarn sterilizasyonu iin kullanlr.
B) Suyun sterilizasyonunda kullanlr.
C) UVli ortamda uygun gzlkle gzleme yaplr.
D) Etkisi azaldnda UV lamba deitirilir.


DEERLENDRME

Cevaplarnz cevap anahtaryla karlatrnz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap
verirken tereddt ettiiniz sorularla ilgili konular faaliyete geri dnerek tekrarlaynz.
Cevaplarnzn tm doru ise bir sonraki modle gemek iin retmeninize bavurunuz.



48


CEVAP ANAHTARLARI

RENME FAALYET-1N CEVAP ANAHTARI

1 Doru
2 Doru
3 Doru
4 Yanl
5 Doru
6 Yanl

RENME FAALYET-2N CEVAP ANAHTARI

1 Yanl
2 Yanl
3 Doru
4 Doru
5 Yanl
6 Doru
7 Yanl
8 Yanl
9 Doru
10 Doru
11 Yanl
12 Doru
13 Doru
14 Doru

CEVAP ANAHTARLARI

49


RENME FAALYET-3N CEVAP ANAHTARI

1 Doru
2 Doru
3 Yanl
4 Yanl
5 Yanl
6 Doru
7 Doru
8 Doru
9 Yanl
10 Yanl
11 Doru
12 Doru
13 Doru
14 Yanl
15 Yanl
16 Yanl

RENME FAALYET-4N CEVAP ANAHTARI

1 Yanl
2 Yanl
3 Doru
4 Doru
5 Yanl
6 Yanl
7 Doru
8 Yanl


50


MODL DEERLENDRME'NN CEVAP ANAHTARI

1 Doru
2 Doru
3 Yanl
4 Doru
5 Yanl
6 Doru
7 Yanl
8 Yanl
9 Yanl
10 Doru
11 Doru
12 Doru
13 Yanl
14 C
15 B
16 B
17 A
18 D
19 B
20 C
21 A



51


KAYNAKA

BEREKET Metin, Engin Tekin, Atlye ve Laboratuvar I, Mavi Kitaplar
Yaynevi, zmir, 2003.
GEE Haydar, Sterilizasyonun Temelleri, Meneke Yaynlar, smail
Matbaas, Ankara, 2007.
TARHAN Glnur, Laboratuvar Ortamlarnda Temizlik, Dezenfeksiyon ve
Sterilizasyon Uygulamalar, Gncel Gastroenteroloji Dergisi, Say 7, Ankara,
Temmuz 2004.
www.sterilizers.com 30.08.2011 / 16.00
www.mikrobiyoloji.org 01.09.2011 / 13.00
http://www.das.org.tr/ 02.09.2011 / 18.30

KAYNAKA