RIHTIM BOYLARININ BELRLENMES

Yklenecek ve boaltlacak ykn cinsine ve (dkme,

para, konteyner, likit v.s) yllk miktarna, gemi
boylarna, tonajlarna ve draftlarna gre; rhtm
uzunluu,adedi, tarama ve rhtm kotlar belirlenir.

Ykleme ve boaltma ekipmanlarnn elleleme
hzlar ve adetlerinin de bilinmesine ihtiya
vardr.
Rhtm boy ve adetleri ile elleleme hzlar
arasnda sk bir bant vardr.

*Bir veya birden fazla gemilerin yanaaca
iskele ve rhtmlarn toplam boylarnn
hesaplanmasnda, arka arkaya sralanan
gemiler arasnda 15 metre mesafe, rhtm
ularnda ise 22.5 metre mesafe ngrlr.

Muhtelif gemi boylarna ve saylarna gre toplam
rhtm boyu hesab aadaki gibi belirlenir:
*Bir gemi iin rhtm boyu: L=Lv+2x 22.5 =Lv+45 m
*ki gemi iin Rhtm boyu: L=2Lv+15+45=2Lv+60 m
* gemi iin Rhtm boyu: L=3Lv+2x15+45=3Lv+75 m
Burada;
L:Rhtm boylarn
Lv=Gemi boylarn gstermektedir.

Gemilerin Snflandrlmas
1. Ticaret Gemileri
1.1. Yolcu Gemileri
1.2. Yk Gemileri
1.2.1. Kark Yk Gemileri
1.2.2.zel Yk Gemileri
1.2.2.1.Kuru Yk Gemileri
a) Dkme Kuru Yk Gemisi
b) Maden Gemileri
c) Konteyner Gemileri
d) Souk Hava Gemileri
1.2.2.2.Sv Yk Gemileri
a) Petrol Tankerleri
b) Asit Tankerleri
c) Su Tankerleri
d) LPG Tankerleri
e ) LNG Tankerleri
1.2.3. Yardmc Yk Gemileri ( ikmal gemileri, hizmet gemileri)
1.3. Yardmc Tekneler ( romorkrler, kurtarma, buz kranlar, yzer
vinler, kablo gemileri) ve Tarama Gemileri
1.4. Balk Tekneleri
2. Yatlar
Gemi Boyutlar
L ( LOA) : Geminin toplam boyu ( m )
LBP : Gemi boyu (burada gemi boyu geminin bann
yazn tuzlu su hatt ile kesitii dey ile geminin
dmeni arasndaki yatay mesafenin metre cinsinden
lsdr)
B : Gemi gvdesinin en geni yerinin ls (
Breadth)
D : Tamamen dolu olduunda ortalama su ekimi (
Draft )
Ds : Geminin toplam ykseklii
Kargo Gemileri
Konteyner Gemileri
Feriler-Kk ve Orta Mesafeli Feriler
Feriler-Uzun Mesafeli Feriler
Roll on ve Roll Off Gemiler
Yolcu Gemileri
Petrol Tankerleri
Paralel yanaamada rhtm uzunluu
Dik yanaamada rhtm uzunluu
Balk Limanlarnda Rhtm Uzunluklar
Parmak iskeleli rhtm uzunluu
Yat Limanlarnda Rhtm Uzunluklar
SKELE ARA MESAFELER
Korunmu bir yerde iskele ara mesafeleri
aadaki ekilde hesaplanabilir:
skele bir gemi boyu iin projelendirilmi ise;
S=2b+30 m

S:skele ara mesafesi
b: Gemi genilii (skeleye yanaan en geni gemi
genilii alnr.)
skele iki gemi boyuna gre projelendirilmi ise;
S=3b+45 m

*Bu aralklar min boyutlardr, korunmam ve rzgar
alan yerlerde artrlmaldrlar.

RIHTIM KOTLARI
Gemi tonajlar ve boyutlarna gre, Bu
rhtmlarn en elverili ekilde kullanlmalarn
temin etmek iin, rhtm kotlarnn uygun ekilde
belirlenmesi gereklidir.
Gemi tonajlarna gre nerilen rhtm
kotlar aadaki gibidir:

Gemi Tonaj
(D/T)

Rhtm kotu
(m)
2000 1,50 m
5000 1,75 m
12000 2,00 m
30000 2,25 m
100000 2,50 m
125000 3,00 m
150000 4,00 m
D/T: Displacement Tonaj
Dalgaya maruz ak deniz iskele ve rhtmlarda
iskele kotunun en byk dalga yksekliinin zerinde
olmas gerekmektedir.
Bu kotlar gel-giti kk olan blgeler iin
geerlidir.Gel-gitten dolay byk su seviyesi farklar
olan yerlerde, rhtm kotlar yksek su seviyesinin (HWL)
zerinde olmak zere aadaki gibi verilmitir:

Gel-git aral 3,0 m zerinde Gel-git aral 3,0 m nin altnda
Byk gemiler iin HWLe gre 0,5-1,5 m 1,0-2,0 m
Kk gemiler iin HWLe gre 0,3-1,0 m 0,5-1,5 m
Tekne Geniliine gre iskele st kotu (m)
BABA EKME KUVVETLER VE ARA MESAFELER
Gemi tonajlar arttka, baba ekme kuvvetleri
de artar.
Gemi tonajlarna gre baba ekme kuvvetleri
aadaki gibi verilmitir:



Gemi tonaj (D/T) Baba ekme Kuvveti (ton)
2000 D/Tye kadar 10
10000 D/Tye kadar 30
20000 D/Tye kadar 60
50000 D/Tye kadar 80
100000 D/Tye kadar 100
200000 D/Tye kadar 150
>200000 D/Tye kadar 200
Verilen kuvvetler yatay kuvvetler olup, hesaplarda
rhtm zerindeki baba ile gemi balant asnn yatayla
30 dereceye kadar olabilecei dikkate alnmaldr.
Su derinlii, baba ekme kuvveti ve kuvvetin rhtm
kotu zerindeki tatbik noktas, arasndaki bant aadaki
gibidir:

Gemi tonaj (D/T) Baba Kuvveti (ton) Rhtma dik baba
kuvveti (ton/m)
Rhtma Paralel baba
kuvveti (rhtmn
ton/m si)

2000 D/Tye kadar 10 1.5 1.0
5000 D/Tye kadar 20 1.5 1.0
10000 D/Tye kadar 30 2.0 1.5
20000 D/Tye kadar 50 2.5 2.0
30000 D/Tye kadar 60 3.0 2.0
50000 D/Tye kadar 80 3.5 2.0
100000 D/Tye kadar 100 4.0 2.5
Table: Btn dorultulardaki yatay baba kuvvetleri, yatayda 60 derece ayla
(Port Engineering, Per Bruun)

Babalara yklenecek boyuna kuvvet= 0.87 Yatay kuvvet

Baba aralklar 20 m ile 25 m arasnda seilmelidir.


Rhtmlarda kullanlacak baba aralklar ve saylar


SINGLE BITT BOLLARDS
DOUBLE BITT BOLLARDS
TEE BOLLARDS
HORN BOLLARDS
KIDNEY BOLLARDS
GEM MANEVRA DARES
*Gemilerin romrkrler yardmyla, rhtmlar ve
rhtmdaki gemileri tehlikeye sokmadan, rhtmlara
yanamalar veya rhtmlar terk etmeleri iin geni
bir alana ihtiya vardr.
*Manevra dairesi (Turning Circle) diye adlandrlan
bu dairenin ap 2 gemi boyundan byk olarak
alnmaktadr. Ayrca dier yaplar iin arada 30
metrelik bir emniyet snr pay ngrlmektedir.
Romrkr hizmetinin olmad limanlarda gemi
boyunun 3 katndan byktr. Akntnn olduu
yerlerde bu ap bytleblir.

GEMLERN RIHTIMLARA
YANAMA AILARI
Gemilerin rhtmlara
yanamas belli bir a altnda
gereklemektedir.
Bu ann 10
derecenin altnda olmas
istenmektedir. Genellikle
artnamelerde 5-6 derece
olarak snrlandrlmaktadr.



GEMLERN RIHTIMLARA YANAMA HIZLARI
*Limann korumal veya korumasz olmasna ve gemi tonajlarna
baldr.
*Gemi tonaj arttka yanama hz azalr.
*Korumal yerlerdeki yanama hzlar korumasz yerlerdekine gre
daha az alnr.

Korumal bir rhtm iin yanama hzlar aadaki gibidir:

Gemi Tonaj (DWT) Gerek hz (m/sn) Projelendirme Hz
(m/sn)
10000 tonun altnda 0,10-0,30 0,20
10000-50000 0,10-0,20 0,15
50000 tonun stnde 0,10-0,15 0,15
Yanama hzna etkiyen faktrler,
Tasarm Gemi Tipi
Yklenen Gemi Bykl
Yanama Yaplarnn Tipi ve Konumu
klim Koullar
ekici Romorkr Kullanlabilirlii ve Bykl dr.

Gemi yanama durumlar
ile yanama hz
arasndaki iliki
USTURMAA ARALIKLARI
*Gemiler, rhtm nlerine belirli aralklarla monte
edilen lastik usturmaalara yanarlar.
*Usturmaalar aralklar gemi byklne ve yanama
ekline gre belirlenir.
*Usturmaa aralklar belirlenirken:
1)Gemi uzunluunun yzdesi olarak:

1000-4000 D/W iin p=0,08 Lv
5000 D/W ve st iin p=0,08 Lv=0,10 Lv
p=usturmaa aral
Lv=Gemi uzunluu



2)Gemi tonajna gre:
p=S+L
S=Usturmaalarn iten ie aral
L=usturmaalarn uzunluu veya genilii
(yerletirme ekline gre)

500-1000 DWT
P=(4,0-4,5 m)+L
1000-5000 DWT
P=(4,5-5,0 m)+L
8000-10000 DWT
P=(6,0-6,5 m)+L
12000-15000 DWT
P=(6,5-7,0 m)+L
3)Gemi Erilik Yarap ve Usturmaa Yksekliine
Gre
Srekli rhtmda usturmaa dzeni
T tipi iskelede usturmaa dzeni
Yaslanma dolfinli usturmaa dzeni
okluy yanama dolfinli usturmaa dzeni
YAKLAIM KANALLARI
Liman planlamasnda ngrlen tonajdaki
gemilerin emniyetle limana girebilmeleri iin,
liman giri azndan gerekli olan su derinliine
kadar bir kanaln taranmas gerekmektedir. Bu
kanaln gzergah navigasyon iin en uygun hat
olmaldr.
Kanal genilii:
Bmin= 4,8 x Wv olarak verilmektedir.

B: Kanal taban genilii
Wv: Limana giren en byk geminin genilii

(1) D ulam kanal (2) ulam kanal (3) Manevra dairesi (4)
Demirleme alan (5) Yanama alan (6) zel amal alan (7)
Dalgakranlar

LMAN BASEN TARAMA KOTU

Liman baseni ve kanal taban tarama kotu:
Dmin= Df+Sw/2+t+ds

Df= Geminin tam ykl su kesimi (Full Loaded
draft)
Sw= Liman iindeki alkant ykseklii
t= +- 0,00 kotu ile en dk su kotu (LLWL)
arasndaki seviye fark
Ds= Emniyet Pay
Ds= 1-2 m arasnda

Kaynaklar:
Ky Liman Planlama ve Tasarm-Necati Ayhan
DLH-T.C. Ulatma Bakanl Demiryollar, Limanlar,
Havameydanlar naat Genel Mdrl Ky Yaplar
ve Limanlar Planlama ve Tasarm Teknik Esaslar
STFA-Construction Methodology Plans
Port Engineering-Per Bruun