You are on page 1of 13

JURNAL PENELITIAN AGAMA

PEMIKIRAN IBN TAIMIYAH TENTANG METODE


PENAFSIRAN
AL-QURAN SEBAGAI UPAYA PEMURNIAN
PEMAHAMAN
TERHADAP AL-QURAN
H. Masyhud
*)
*)
Penulis adalah dosen tetap STAIN Purwokerto Jurusan Hukum Islam (Syariah). ia menyelesaikan studi !a"ister Studi al#$ur%an di
Pas&asar'ana IAIN Sunan (unun" 'ati )andun".
Abstract* I+n Taimiyah is a "reat and produ&ti,e thinker and writer. He has written more than -.. +ooks almost in all aspe&ts o/ Islam. His
thou"ht has si"ni/i&antly in/luen&ed the world o/ Islam. The S&ien&e o/ the Holy $uran (Ulum al-Quran) whi&h was important part o/ his works
has altered the paradi"m o/ $urani& interpretation amon" !oslem s&holars durin" his era and the ne0t "eneration. The purposes o/ this
resear&h are /ollows* (1) e0plainin" the opinion o/ I+n Taimiyah a+out the $urani& interpretation that had +een done +y !oslem s&holars in his
period2 (3) /indin" the +est prin&ipals and methods o/ $urani& interpretation a&&ordin" to I+n Taimiyah2 and (4) sear&hin" the ori"inal
&hara&teristi&s o/ I+n Taimiyahs $urani& interpretation. This resear&h will +e &ondu&ted +ased on the /rame o/ thinkin" that the di//eren&e
methods o/ $urani& interpretation whi&h are applied +y !oslem s&holars will si"ni/i&antly in/luen&e the produ&t o/ their interpretations. In /a&t5 the
method o/ $urani& interpretation &ontinuously de,elops in a&&ordan&e with the de,elopment o/ time and needs. I+n Taimiyah is a thinker and
$urani& interpretator who seriously work to &lean the Holy $uran /rom the improper understandin" that &ontradi&t to the "eneral tea&hin" o/ the
Holy $uran it sel/ that had +een de,elop in his era and pre,iously. $ualitati,e method and +ook sur,ey te&hni6ue will +e employed in this
resear&h. The primary sour&es o/ data are works o/ I+n Taimiyah in the dis&ipline o/ the $uani& Interpretation5 while its se&ondary sour&es are
the works o/ other !oslem s&holars in the dis&ipline /rom ,arious "enerations. Keywords: Method, purifying, Quranic interpretation, source of
teaching.
I. PENDAHULUAN
A. Latar Belakang Masalah
Al-Quran adalah k!a" #u$ %an& a%a!-a%a!n%a !'rdr dar a%a! %an& "'r#(a! qathy /muhkamat dan zhanny/
mutasyabihat)
*
S'$ara kuan!!a#+ a%a!-a%a! zhanny l'"h "an%ak dar a%a!-a%a! %an& qathi. Al-Quran #'"a&a
,ah%u #'luruh -'na(#ran !'rhada- a%a!-a%a!n%a .'n/ad #u."'r a/aran %an& -'n!n& dala. k'hdu-an
"'ra&a.a)
0
A%a!-a%a! !u #'"a&a.ana dn%a!akan dala. al-Quran "'r(un&# #'"a&a -'!un/uk 1hudan2 "a&
.anu#a+
3
dar k'&'la-an .'nu/u ala. %an& -'nuh hda%ah+ !'ran& "'nd'ran&+ dan -'."'da 1furqan2 an!ara
%an& hak dan %an& "a!l)
4
F'n5.'na n "ukan .'ru-akan $r khu#u# a&a.a I#la. #a/a+ .'lankan .'ru-akan
karak!'r u.u. dar #'.ua a&a.a %an& dda#arkan a!a# ,ah%u Ilah)
6
Dala. -'r#-'k!( Fa7lur Rah.an+ al-
Quran adalah d5ku.'n k'a&a.aan dan '!ka %an& #'$ara -rak!# "'r!u/uan .'n$-!akan .a#%araka! .'.lk
.5ral %an& !n&& dan adl+ %an& !'rdr dar nd8du-nd8du #al'h dan r'l&u#+
9
%an& dlanda# 5l'h tauhidu
ala al-Allah %an& Maha E#a) Al-Quran .'.'rn!ahkan .anu#a un!uk "'r"ua! k'"akan dan .'laran& "'r"ua!
k'/aha!an)
:
Al-Quran .'n/ad -'d5.an "a& .anu#a un!uk .'.'nuh /an/n%a k'-ada Allah+ dan .'.lk
JPA | Vol. 9 | No. 2 | Jul-Des 2008 | 250-270 1 P3M TAIN Pu!"o#e!$o | %. M&s'(u)
JURNAL PENELITIAN AGAMA
-'ran %an& d#andan&n%a #'"a&a khal(ah d "u.)
;
Ol'h kar'na !u+ al-Quran .'n/ad landa#an k'hdu-an
u.a! I#la. d .ana-un "'rada)
<

Dala. k5n!'k# k'"'ra&a.aan u.a! I#la.+ .'.aha. al-Quran .'ru-akan #ua!u k'"u!uhan %an&
-'n!n& kar'na d dala. al-Quran+ #'"a&a.ana dk'.ukakan 5l'h I"n Ta.%ah
*=
+ !'rda-a! >!al Allah? %an&
k5k5h+ -'rn&a!ann%a %an& "/ak#ana+ dan /alan %an& luru#) Ol'h kar'na !u+ "'r"a&a u-a%a %an& dlakukan
un!uk .'n&un&ka- -'#an--'#an al-Quran dan .'n%n&ka- .akna-.aknan%a dnla #'"a&a -'r"ua!an
.ula)
**
P'n!n&n%a -'.aha.an %an& !'-a! !'rhada- a%a!-a%a! al-Quran .'n/adkan k'dudukan Il.u !a(#r
#'"a&a d#-ln l.u %an& kar'na -'na(#ran .'ru-akan $ara un!uk .'n/'."a!an k'#'n/an&an an!ara
-'rk'."an&an k'hdu-an .a#%araka! %an& $'-a! d'n&an !ul#an a%a!-a%a! K!a" Su$+ !'r.a#uk al-Quran
%an& #udah "aku)
*0
@ka da.a! #'$ara $'r.a!+ # dar #'/arah a&a.a-a&a.a -un dd5.na# 5l'h 'k#-lana#
!'n!an& n!'r-r'!a# !'rhada- a%a!-a%a! K!a" Su$ %an& #an&a! multi-interpretable)
*3

Na" Muha..ad SAA #'"a&a Ra#ul Allah adalah nd8du %an& -'r!a.a kal .'.akna al-Quran dan
.'n/'la#kan .ak#ud a%a!-a%a!n%a) K'.udan+ #'-'nn&&al Na" Muha..ad SAA+ -ara Saha"a! !'r-an&&l
un!uk .'n/'la#kan #'&ala #'#ua!u dar al-Quran %an& !'lah .'r'ka k'!ahu) Dala. -'rk'."an&ann%a
.un$ullah "'"'ra-a na.a Saha"a! %an& -a,a dala. .'na(#rkan al-Quran) K'akura#an -'na(#ran %an&
dlakukan 5l'h -ara Saha"a! !dak dra&ukan la& #'hn&&a -'na(#ran .'r'ka d!'r.a 5l'h -ara ula.a dan
&'n'ra# "'rku!n%a d "'r"a&a ,la%ah Mu#l.) K'.udan .un$ul "'r"a&a k'l5.-5k ahl !a(#r #'-'r! d
Makkah+ Madnah+ dan IraB)
*4
M'nuru! I"n Ta.%ah+ #'"a&a.ana dku!- 5l'h Su"h al-Shalh+ 5ran&-5ran&
Makkah .'.lk -'n&'!ahuan .'ndala. !'n!an& !a(#r) M'r'ka adalah -ara Saha"a!+ #'-'r! I"n CA""a#+
Mu/ahd+ CA!haD "n A" Ra%%an dan CIkr.ah .aula "n CA""a#) D Ku(ah+ mufassir Saha"a! %an& !'rk'.uka
an!ara lan adalah A"dullah "n Ma#ud+ #'dan&kan %an& d Madnah adalah .urd-.urd Ead "n A#la.+
!'r.a#uk d an!aran%a Malk I"n Ana#)
*6
Thabaqat k'!&a kau. Mu#l.n .'lan/u!kan -'n&'."an&an !a(#r dar kau. Ta"n) M'r'ka
.'n&u.-ulkan #'&ala -'na(#ran -ara -'ndahulun%a+ k'.udan d!uan&kan dala. k!a"-k!a" !a(#r kar%a
.'r'ka+ #'-'r! %an& dlakukan 5l'h Su(%an I"n CU%anah dan AaB I"n al-@arrah)
*9
M'r'ka .'n/ad -'."uka
/alan "a& I"n @arr al-Tha"ar% -'nul# k!a" Jami al-Bayan fi Tafsir al-Quran %an& .'!5d' -'na(#rann%a dku!
5l'h #'"a&an "'#ar ahl !a(#r -ada .a#a-.a#a "'rku!n%a)
*:

Ga"un&an k'!&a #u."'r -'na(#ran !u+ %a!u -'na(#ran -'r5d' -'r!a.a+ -'na(#ran Na" Muha..ad
SAA+ -'na(#ran -'r5d' k'dua+ -'na(#ran -ara Saha"a!+ dan -'na(#ran -'r5d' k'!&a+ -'na(#ran -ara
Ta"n+ dna.a Tafsir bi al-Matsur)
*;
Ta(#r #'#udah !u %an& .'n&&unakan "'r"a&a .'!5d' dan -'.kran
#'r!a !a.-l dala. $5rak %an& "'ran'ka d#'"u! Tafsir bi al-Rayi) D an!ara Tafsir bi al-Rayi ada %an& "a&u#
kual!a#n%a #'hn&&a -a!u! da-r'#a#+ dan ada -ula %an& /'l'k #'hn&&a -'rlu dhndar "'r&an!un& -ada
d'ka!-/auhn%a d'n&an hda%ah Allah dala. al-Quran)
*<
D an!ara !a(#r-!a(#r bi al-rayi %an& da-a! d!'r.a
adalah Anar al-Tanzil kar%a al-Badha,+ Madarik al-Tanzil kar%a al-Na#a(+ dan Ta(#r !ubab al-Tail kar%a al-
Kha7n) Ta(#r-!a(#r bi al-rayi %an& dnla -'rlu d$'r.a! an!ara lan adalah Ta(#r al-Ka#%#%a( kar%a al-Ea.akh-
#%ar)
0=
S'!'lah -'r5d' k'!&a+ -ara mufassir .ula .'n&alhkan -'rha!an k'-ada a#-'k-a#-'k l.ah dar al-
Quran dan .'n5n/5lkan al-Quran+ "ahkan .'n%an/un&n%a #'$ara "'rl'"han+ #'akan-akan al-Quran !u
.'ru-akan >'n#kl5-'d? %an& .'.ua! "'r"a&a d#-ln l.u) M'r'ka .'n&&unakan ala#an a%a! al-Quran !u
#'ndr .'n&a!akan+ >FTadalah Ka. al-akan #'#ua!u -un dala. al-K!a" F?)
0*
E."r5 -'na(#ran l.ah n
JPA | Vol. 9 | No. 2 | Jul-Des 2008 | 250-270 2 P3M TAIN Pu!"o#e!$o | %. M&s'(u)
JURNAL PENELITIAN AGAMA
.un$ul -ada Dna#! A"a#%ah+ -ada -'.'rn!ahan Khal(ah Al-Ma.un)
00
M'#k-un "'&!u+ !5k5h %an&
-aln& &&h .'n#5#al#a#kan dan .'ndukun& d' -'na(#ran l.ah adalah al-Gha7al+ %an& d!anda d'n&an
-'n$urahan ,ak!un%a un!uk .'n%u#un "uku !'n!an& -rn#---rn#- -'na(#ran l.ah dala. k!a"n%a %an&
#an&a! !'rk'nal+ Jaahir al-Quran)
03
Dala. -'rk'."an&an #'lan/u!n%a+ "'r.un$ulan $uku- d'ra# k5.'n!ar-
k5.'n!ar n'&a!( !'rhada- -'na(#ran l.ah !'rhada- al-Quran+ #'-'r! %an& #'$ara "'r!u"-!u" dala.a!kan
k'-ada !a(#r Mafatih al-"haib dan Al-Jaahir fi Tafsir al-Quran %an& d!ul# 5l'h Than!ha, @auhar) Para kr!ku#
!a(#r !'r#'"u! -ada u.u.n%a .'n&5.'n!ar "ah,a k!a"-k!a" !a(#r l.ah !u !dak u"ahn%a "a&akan >!5n&
#a.-ah?)
04

Para ahl (l#a(a! "'ru#aha .'n&&a"un&kan an!ara (l#a(a! dan a&a.a d'n&an $ara .'n!a,lkan a%a!-a%a!
al-Quran -ada .akna-.akna %an& #'#ua d'n&an k'$'nd'run&an dala. (l#a(a!) U-a%a n dlakukan+
.#aln%a 5l'h Al-Fara" %an& .'na(#rkan Malaka! #'"a&a >"a%an&-"a%an& l.ah?)
06
Kau. Su(+ d ## lan+
$'nd'run& .'n!,lkan a%a!-a%a! al-Quran #'#ua d'n&an -kran+ -'rlaku+ dan -an$aran ruhan .'r'ka)
M'r'ka .'n&'rahkan #'&'na- k'.a.-uan un!uk .'.adukan an!ara na#h-na#h al-Quran dan -rn#--
-rn#- .'r'ka+ d'n&an !5k5hn%a Muh%ddn "n CAra")
09
D #a.-n& !u+ ada /u&a k'$'nd'run&an -'na(#ran
k' arah d.'n# "a!nah al-Quran dan .'n5lak d.'n# lahrahn%a)
0:
K'$'nd'run&an lan %an& .'n&andun&
r#k5 -'n%.-an&an dlakukan un!uk .'ndukun& -'ndran a!au -'nda-a! k'l5.-5k a!au .ad7ha" !'r!'n!u)
Kau. Mu!a7lah %an& .'na,lkan a%a!-a%a! al-Quran a&ar #'#ua d'n&an d'5l5& k'.u!a7lahann%a)
G5l5n&an A#%ar%ah /u&a .'ndukun& k'%aknan-k'%aknan .'r'ka d'n&an .'na,lkan #'"a&an na#h-na#h
al-Quran d'n&an 8'r# .'r'ka) G5l5n&an lan %an& .'n&hu"un&kan dr d'n&an al-Quran un!uk
.'n'&uhkan k'%aknan dan d'5l5& #'r!a -'.kran--'.kran .'r'ka an!ara lan k'l5.-5k S%ah
I.a.%ah+ kau. Kha,ar/+ Al-@ah.%ah +dan k'l5.-5k Mur/ah)
0;
I"n Ta.%ah adalah #'5ran& -'.kr Mu#l. %an& "'#ar -'n&aruhn%a !'rhada- duna I#la.) Da ahl
dala. ha.-r #'.ua $a"an& -'n&'!ahuan I#la.)
0<
Kar%a-kar%an%a .'l-u! "dan& ABdah+ FBh+ Had#+
Ta(#r+ Ta#a,u(+ Fl#a(a!+ dan P5l!k)
3=
B'r"'kal #'&ala k'.a.-uan %an& d.lk+ I"n Ta.%ah "'ru-a%a .'.-
"an&un k'."al .a#%araka! I#la. d a!a# #'nd-#'nd I#la. %an& -5k5k+ %a!u al-Quran dan al-Sunah)
3*
U-a%a
%an& dlakukann%a "'ran&ka! dar a#u.# da#ar "ah,a kau. Mu#l.n &'n'ra# -'r!a.a .a/u d'n&an -'#a!
kar'na .'r'ka "'r-'&an& k'-ada a/aran I#la. dan .'n&h5r.a! al-Quran) S'"alkn%a+ kau. .u#l.n -ada
.a#an%a l'.ah dan kuran& dhar&a k5.un!a# a&a.a lan kar'na .'r'ka !'lah .'nn&&alkan #u."'r
a/arann%a) Ia "'rk'#.-ulan "ah,a !u&a# u!a.a %an& haru# d/alankann%a adalah .'n%'ru u.a! I#la. un!uk
k'."al k'-ada al-Quran dan al-Sunah+ dala. .'.aha.n%a .'n&&unakan -'.aha.an kau. .u#l.n
&'n'ra# -'r!a.a un!uk .'n&u/ .ad7ha"-.ad7ha" dan ha#l -'.kran kau. .u#l.n dar .a#a k' .a#a)
30
Sa!u lan&kah #!ra!'&# %an& dlakukan 5l'h I"n Ta.%ah k' arah !u adalah .'ru.u#kan k'ran&ka da#ar
a!au -rn#---rn#- -'na(#ran al-Quran dala. kar%an%a Muqaddimah fi #shul al-Tafsir)
33
S%akh A"durrah.an
I"n Muha..ad I"n Qa#. al-CA#. al-Na/d al-Han"al .'n&h.-un r#alah !a(#r I"n Ta.%ah dala. @u7
*4-*:)
34

I"n Ta.%ah dnla !'lah .'."uka /alan "a& lahrn%a mufassir kla#k I"n Ka!#r)
36
I"n Ta.%ah
.'.-'r5l'h -'n&har&aan dar Muha..ad Ra#%d Rdha dala. Tafsir Al-Manar)
39
Bahkan M) Qura#h Shha"
.'n%a!akan "ah,a I"n Ta.%ah adalah #alah #'5ran& ula.a %an& -aln& "an%ak .'.-'n&aruh /alan -kran
Ra#%d Rdha)
3:
P'n'l!an .'ndala. !'rhada- kar%a-kar%a I"n Ta.%ah dala. "dan& !a(#r %an& .'l-u!
-andan&an--andan&an !'5r'!kn%a !'n!an& -rn#---rn#- -'na(#ran al-Quran+ ha#l '8alua#n%a !'rhada-
JPA | Vol. 9 | No. 2 | Jul-Des 2008 | 250-270 3 P3M TAIN Pu!"o#e!$o | %. M&s'(u)
JURNAL PENELITIAN AGAMA
k!a"-k!a" !a(#r !'rdahulu+ dan .'!5d') Karak!'r#!k -'na(#rann%a dhara-kan da-a! d!'.ukan k'ran&ka
-'na(#ran Al-Quran I"n Ta.%ah %an& u!uh dan .'n/ad #u."an&an .'!5d5l5&# dala. #!ud !a(#r "a&
.a#%araka! Mu#l. .a#a kn dan .a#a %an& akan da!an&)
B. Perumusan Masalah
Ma#alah u!a.a %an& dan&ka! dala. -'n'l!an n adalah #'"a&a "'rku!)
*) Ba&a.ana -rn#---rn#- dan .'!5d' -'na(#ran al-Quran I"n Ta.%ahG
0) Ba&a.ana u-a%a -'.urnan -'.aha.an al-Quran I"n Ta.%ahG
C. Tujuan Penelitian
Tu/uan -'n'l!an n adalah #'"a&a "'rku!)
*) M'n'.ukan -rn#---rn#- dan .'!5d' -'na(#ran Al-Quran .'nuru! I"n Ta.%ah)
0) M'n$ar $r kha# -'na(#ran I"n Ta.%ah dala. u-a%a -'.urnan -'.aha.an !'rhada- al-Quran)
D. Kajian Pustaka
I"n Ta.%ah adalah #'5ran& -'.kr ulun& dan -'nul# %an& -r5duk!() Da .'nul# .'n&'na ha.-r
#'!a- a#-'k dar I#la.) Muha.ad Fard Aa/d .'.-'rkrakan "ah,a kar%a I"n Ta.%ah .'n$a-a 6==
"uah)
3;
Qa.aruddn Khan !'lah .'."ua! da(!ar kar%a !ul# I"n Ta.%%h+ "ak %an& #udah d!'r"!kan
.au-un %an& "'lu.+ %an& !'lah d!'.ukan "uk! (#kn%a .au-un %an& "'lu.+ #'.uan%a "'r/u.lah 0<6
/udul)
3<
S'"a&an dar kar%a-kar%a I"n Ta.%ah .'ru-akan r'ak# !'rhada- k'k'lruan-k'k'lruan %an&
dala. .a#%araka! .u#l. -ada .a#an%a) P'#an u!a.a %an& d#a.-akann%a adalah #'ruan un!uk k'."al
k'-ada al-Quran dan al-Sunah) Kar%a-kar%a I"n Ta.%ah dnla #an&a! "'#ar -'n&aruhn%a !'rhada-
k'"an&k!an &'rakan Aaha" -ada a"ad k'-*9+ dan ha.-r #'luruh &'rakan -'."aharuan d duna I#la. -ada
7a.an .5d'rn n) P'nlaan !'r#'"u! .'/ad #!.ula!5r %an& dah#%a! k'-ada -ara -'.kr Mu#l.+ dan -ara
Or'n!al# un!uk .'.-'la/ar dan .'n'l! kar%a-kar%an%a #'$ara .'ndala.)
Ban%ak -ara -'nul# Mu#l. #'-'r! Muha..ad A"u Eahrah+
4=
Mah.ud Mahd al-I#!an"ul+
4*
dan
Muha..ad Khall Hara# !'lah .'nul# "5&ra( I"n Ta.%ah #'"a&a !5k5h -'."aru I#la. !'rk'.uka)
40
D
an!ara kar%a !ul# %an& .'n%an/un& I"n Ta.%ah an!ara lan d#u#un 5l'h MarC I"n Yu#u( al-Kar. al-Han"al
%an& .'.ua! a-r'#a# "'"'ra-a ula.a !'rk'.uka #'-'r! I"n al-Qa%%.+ al-D7aha"+ I"n DaBB+ I"n al-Aard+
dan A"u Ha%%an)
43
Tul#an-!ul#an rn&ka# !'n!an& I"n Ta.%ah da-a! d!'.ukan -ula dala. kar%a H)A)R)
G""+
44
Fa7lur Rah.an+
46
Ma/d Fakhr%+
49
dan Nur$h5l#h Mad/d)
4:
S'.'n!ara !u+ !ul#an Adnan Ear7ur+
4;
al-
D7aha"%+
4<
Muha..ad Al al-Sha"un%+
6=
al-Su%u!h% dan al-Earka#%
6*
.'n&#%ara!kan r'-u!a#n%a d "dan&
!a(#r a!au Il.u Al-Quran)
S!ud -'.kran I"n Ta.%ah d "dan& !a(#r an!ara lan !'lah dlakukan 5l'h Muha..ad al-Sa%%d al-
@uland %an& ka/ann%a .'n!k"'ra!kan -ada .a#alah -'n!a,lan+ %akn -'n&alhan .akna a%a! dar .akna
lahrahn%a k' .akna lan %an& .a#h !'r$aku- #'-an/an& -'n&alhan .akna !'r#'"u! !dak "'r!'n!an&an
d'n&an #'.an&a! a/aran al-Quran dan al-Sunah)
60
P'n!a,lan a%a! al-Quran d'n&an $ara #'-'r! !u !'lah
"an%ak dlakukan 5l'h -ara (l5#5( dan -ara ahl kala. .'n&'na .a#alah-.a#alah k'-!uhanan dan
.'n%an&ku! .a#alah a%a!-a%a! mutasyabihat) D #n+ al-@uland .'.'!akan -5## I"n Ta.%ah dala. k5n!'k#
-'r"'daan--'r"'daan -andan&an !'n!an& -'n!a,lan al-Quran) Ha#l %an& -aln& #&n(kan adalah kr!k I"n
Ta.%ah !'rhada- -'n!a,lan %an& dlakukan 5l'h "'r"a&a kalan&an+ %an& dnlan%a !dak #'/alan d'n&an
JPA | Vol. 9 | No. 2 | Jul-Des 2008 | 250-270 * P3M TAIN Pu!"o#e!$o | %. M&s'(u)
JURNAL PENELITIAN AGAMA
$ara ula.a $alaf dala. .'.aha. al-Quran) T!k "'ra! ka/ann%a "ukan -ada .'!5d' -'na(#ran al-Quran
-ada u.u.n%a+ !'!a- -ada .'!5d' -'na(#ran !'rhada- a%a!-a%a! !'r!'n!u %an& d-andan& -'rlu
-'n!a,lan)
63
Ddn S%a(ruddn dala. #'"uah !ul#ann%a .'."aha# !&a hal %an& "'rka!an d'n&an -'na(#ran I"n
Ta.%ah+ %akn pertama+ -andan&an--andan&an I"n Ta.%ah !'n!an& !aC,l+ !'r.a#uk d dala.n%a
-'."aha#an !'n!an& kr!k I"n Ta.%ah a!a# -'n!a,lan alran-alran -'.kran dala. I#la.+ "ak kalan&an
(l5#5(+ ahl kala. .au-un kau. #u() %edua+ -rn#---rn#- -'na(#ran I"n Ta.%ah %an& !'r.ua! dala.
kar%an%a Muqaddimah fi #hsul al-Tafsir) %eti&a+ !a(#r #ura! al-Ikhla#h kar%a I"n Ta.%%ah #'"a&a #a.-'l
-'n'ra-an .'!5d' -'na(#rann%a+ #'kal&u# un!uk .'lha! 5r#nal!a# -rn#---rn#- -'na(#rann%a)
64
Dala.
!ul#an !u+ Ddn S%a(ruddn !dak .'n&'.ukakan karak!'r#!k -'na(#ran I"n Ta.%ah #'"a&a "a&an dar
##!'. -'na(#rann%a) L'"h dar !u+ kar%a !'r#'"u! "'lu. .'n&&a."arkan -'na(#ran I"n Ta.%ah #'$ara
u!uh %an& !'r.ua! dala. '.-a! @u7 dar Ma'mu (ataa S%akh al-I#la. Ah.ad I"n Ta.%ah+ %an& !'lah d-
tahqiq 5l'h Muha..ad al-Sa%%d al-@uland dan d!'r"!kan ulan& d'n&an /udul )aqaiq al-Tafsir)
66
@uha%a S) Para/a .'nul# !'n!an& '-#!'.5l5& I"n Ta.%ah %an& .'.ua! -andan&ann%a !'n!an&
hu"un&an akal dan ,ah%u) M'nuru! I"n Ta.%ah+ akal dan ,ah%u !u !dak #aln& "'r!'n!an&an #a!u #a.a
lan) P'nda-a! akal %an& luru# akan #'lalu #'#ua d'n&an ,ah%u %an& "'nar) Ia .'n'&a#kan+ "ah,a akal
"ukanlah da#ar un!uk .'n'n!ukan k'"'naran ,ah%u kar'na ,ah%u !'lah -a#! "'nar d'n&an #'ndrn%a+ "ak
,ah%u !u dk'!ahu 5l'h akal a!au !dak) Aah%u !dak .'.'rlukan -'."'naran akal) Aah%u
.'n%'.-urnakan akal) Akal dan ,ah%u .un&kn "#a "'r!'n!an&an+ !'!a- -'nda-a! akal %an& sharih akan
#'#ua d'n&an ,ah%u %an& sahih) Aah%u #'la.an%a !dak da-a! d-#ahkan dar akal)
69
Sa(ul An,ar .'nul# "ah,a .'nuru! I"n Ta.%ah -'n'!a-an adan%a -'n$-!a ala. adalah d'n&an a%a!
al-Quran) D'n&an .'n&'!ahu a%a! !'n!an& Allah+ #'#'5ran& .'n&'!ahu Allah+ #'-'r! .'n&'!ahu .a!ahar
.'lalu -ana#n%a)
6:
Induk l.u dan #u."'rn%a %an& -'r!a.a "a& 5ran& "'r.an adalah .an k'-ada Allah
dan Ra#ul-N%a+ #'dan&kan "a& Ra#ul #'ndr adalah ,ah%u %an& d!'r.an%a)
6;
Kar%a Muha..ad A.n !'n!an& /!had I"n Ta.%ah .'n/'la#kan -andan&an !'n!an& -5## #'n!ral al-
Quran dala. I#la.) S'!a- Mu#l.+ "ak %an& al. .au-un %an& a,a.+ "'rk',a/"an un!uk .'n/adkan
(r.an Allah dan #a"da Ra#ul-N%a #'"a&a da#ar huku. %an& haru# d-'&an& dan I.a. a!au -'..-n %an&
haru# dku!) M'r'ka ,a/" .'n&.an k'"'naran na#h-na#h al-Quran dan al-Sunah+ ,alau-un !dak
.'n&'!ahu hakka! .akna %an& !'rkadun& d dala.n%a) Ada-un !'rhada- #'lan al-Quran dan al-Had#+
#'#'5ran& "5l'h .'.lh an!ara .'n'r.a dan .'n5lak #'"a" k',a/"an .anu#a han%alah !unduk k'-ada
Allah dan Ra#ul-N%a d #a.-n& -a!uh k'-ada #lil Amri+ #'la.a .'r'ka !aa! a!au dala. ran&ka !aa! k'-ada
Allah dan Ra#ul-N%a) P'nda-a! n d#andarkan a!a# na#h al-Quran dala. #ura! al-N#a a%a! 6<H
Ar!n%aH Ha 5ran&-5ran& %an& "'r.an+ !aa!lah Allah dan !aa!lah Ra#ul 1N%a2+ dan ull a.r d an!ara ka.u)
K'.udan /ka ka.u "'rlanan -'nda-a! !'n!an& #'#ua!u+ .aka k'."alkanlah a k'-ada Allah 1al-Quran2 dan Ra#ul
1al-Sunahn%a2+ /ka ka.u "'nar-"'nar "'r.an k'-ada Allah dan har k'.udan) Yan& d'.kan !u l'"h u!a.a
1"a&.u2 dan l'"h "ak ak"a!n%a? 1S5'nar/5+ dkk)+ *<<6H *0;2)
JPA | Vol. 9 | No. 2 | Jul-Des 2008 | 250-270 5 P3M TAIN Pu!"o#e!$o | %. M&s'(u)
JURNAL PENELITIAN AGAMA
A%a! d a!a# .'ru-akan -'d5.an "a& I"n Ta.%ah un!uk .'n."an& dan .'nla -'nda-a! #'#'5ran&)
T5l5k ukur un!uk .'n'r.a a!au .'n5lak -'nda-a! adalah al-Quran dan al-Had#) Bla !dak ada -'nda-a!
%an& .'nuru!n%a d'ka! d'n&an .ak#ud al-Quran dan al-Sunah+ .aka a "'r/!had #'ndr)
6<

Pandan&an I"n Ta.%ah !'n!an& al-Quran .'ru-akan !!k !5lak -'.aha.ann%a !'rhada- $a"an&-
$a"an& -'n&'!ahuan k'#la.an) Ol'h kar'na !u+ "a& #'!a- -'n&ka/ -'.kran I"n Ta.%ah -'n!n& kran%a
un!uk .'n&'!ahu .'!5d' -'.aha.ann%a !'rhada- al-Quran+ #'r!a .'n$'r.a! -'na(#rann%a) M'nuru! I"n
Ta.%ah+ #'"a&an al-Quran !'lah /'la# d'n&an #'ndrn%a dan #'"a&an %an& lann%a !'lah d/'la#kan 5l'h -ara
mufassir+ !'!a- #'"a&an a%a! .'.an& .u#%kl "a& -ara ula.a #'hn&&a a .'ra#a -'rlu un!uk
.'na(#rkann%a)
9=
A!a# da#ar !u+ .aka Muha..ad al-Sa%%d al-@uland .'ra#a !'-a! .'na.akan h.-unan
!a(#r I"n Ta.%ah d'n&an na.a )aqaiq al-Tafsir)
II. METODE PENELITIAN
A. Metode dan Teknik Penelitian
P'n'l!an n .'n&ka/ !'n!an& -rn#- dan .'!5d' -'na(#ran I"n Ta.%ah !'rhada- al-Quran+ %an&
.'n$aku- -'nlaann%a !'rhada- -'na(#ran al-Quran %an& d'al+ dan karak!'r#!k -'na(#ran a!a# a%a!-a%a! al-
Quran) P'n'l!an n .'n&&unakan .'!5d' -'n'l!an kual!a!(+ %an& .'n'kankan -ada -'n&&alan nla-nla
%an& !'rkandun& dala. -'na(#ran I"n Ta.%ah !'rhada- Al-Quran d'n&an $ara .'lha! .akna %an&
!'rkandun& dala. kar%an%a+ #'"a&a.ana adan%a dan .'."ua! n!'r-r'!a# !'rhada- a-a %an& !'r#ra! d
"alkn%a)
P'n&&unaan .'!5d' -'n'l!an kual!a!( dala. -'n'l!an n dda#arkan a!a# -'r!."an&an #'"a&a
"'rku!)
*ertama+ -'.aha.an dan -'n&a.alan a!a# nla-nla a&a.a #ul! dukur #'$ara kuan!!a!() Bahkan+
-'n&k5n8'r#an -'.aha.an dan -rak!k k'a&a.aan k' dala. an&ka-an&ka %an& danal## dan d!a(#rkan
#'$ara -a#! da-a! .'n/'ru.u#kan -'n'l! k' dala. dk5!5. "'nar-#alah a!au kua!-l'.ah %an&
.'."aha%akan kar'na a/aran a&a.a+ !'ru!a.a %an& .'n%an&ku! k'hdu-an .anu#a "an%ak %an& #(a!n%a
zhanni 1un+ertain2 %an& .'.un&knkan lahrn%a n!'r-r'!a# dan -'n&a.alan %an& "'r"'da)
%edua+ da!a %an& dku.-ulkan #'"a&an "'#ar "'ru-a ka!a-ka!a !'r!ul#+ %an& "'rhu"un&an d'n&an
-'.aha.an #'r!a -'n&a.alan a!a# nla-nla a&a.a)
%eti&a+ .'!5d' n da-a! d&unakan un!uk .'.aha. "'r"a&a k'adaan+ -'.aha.an+ dan #(a! nd8du
#'$ara h5l#!k)
%eempat+ .'!5d' kual!a!( .'.un&knkan un!uk .'.aha. !5k5h #'$ara -'r#5nal dan .'.andan& da
#'"a&a.ana da #'ndr .'n&un&ka-kan -andan&an dunan%a+ #'r!a .'.un&knkan k!a un!uk .'nan&ka-
-'n&ala.ann%a dala. k'hdu-an #'har-har dala. ln&kun&ann%a) D'n&an d'.kan+ da-a! dru.u#kan
k5n#'--k5n#'- %an& hakk !'n!an& ##-## k'hdu-ann%a %an& r'l'8an d'n&an !5-k -'n'l!an)
%elima+ .'!5d' kual!a!( .'.un&knkan -'n'l! un!uk .'lakukan 8'r(ka# dan 'k#-lana# #'$ara
.'ndala. #'r!a .'n$a!a!n%a k'!ka .'n'.ukan .a#alah-.a#alah "aru dar 5"/'k -'n'l!an+ %an& #'$ara
!'5r'!k dnla .'n%.-an& dar a-a %an& #'haru#n%a)
%eenam+ -'n'l!an n !dak d.ak#udkan un!uk .'n&u/ h-5!'## %an& "'rhu"un&an d'n&an !'5r
!'r!'n!u) T'5r-!'5r %an& dan&&a- #udah .a-an dala. "dan& n han%a d/adkan #'"a&a k'ran&ka dala.
JPA | Vol. 9 | No. 2 | Jul-Des 2008 | 250-270 + P3M TAIN Pu!"o#e!$o | %. M&s'(u)
JURNAL PENELITIAN AGAMA
.'lakukan -'n'l!an n)
B. Teknik Penelitian
T'knk -'n'l!an %an& d&unakan adalah #!ud k'-u#!akaan) Pada #aa! #!ud k'-u#!akaan dlakukan
-'n$a!a!an .'n&'na #'&ala hal %an& d!'.ukan dar k'-u#!akaan %an& dan&&a- r'l'8an d'n&an !5-k
-'n'l!an) Ia!a!an -'n'l!an !u+ d #a.-n& .'nd5ku.'n!a#kan -'r#5alan--'r#5alan %an& d/u.-a+ /u&a
dl'n&ka- d'n&an $a!a!an -'n'l! !'n!an& -'r#5alan %an& dan&&a- -'rlu d"'rkan $a!a!an)
C. Sumber Data
Su."'r da!a !'r"a& dua "a&anJ 1*2 #u."'r da!a -r.'r dan 102 #u."'r da!a #'kund'r) Su."'r da!a
-r.'r -'n'l!an n adalah kar%a-kar%a I"n Ta.%ah %an& "'rhu"un&an d'n&an .a#alah !a(#r %an& an!ara
lanJ Tafsir ,bn Taimiyah- Tafsir $urah Al-,khlash- Tafsir $urah Al-%autsar- dan Muqaddimah fi #shul al-Tafsir.
Su."'r da!a #'kund'r -'n'l!an n adalah kar%a-kar%a -ara ula.a lan !'n!an& -'na(#ran al-Quran
khu#u# %an& .'."aha# !'n!an& "5&ra( dan -'.kran--'.kran I"n Ta.%ah !'n!an& !a(#r)
D. Validitas Data
Tn&ka! k'a"#ahan 1trust.rthiness2 #'luruh da!a %an& dku.-ulkan dala. -'n'l!an n !'lah du-a%akan
un!uk .'.'nuh '.-a! kr!'raH 1*2 !n&ka! k'-'r$a%aan 1+redibility Kinternal /alidity dala. -'n'l!an
kuan!!a!(2+ 102 k'!'ralhan 1transferability Ke0ternal /alidity dala. -'n'l!an kuan!!a!(2+ 132 k'"'r&an!un&an
1dependabilityKreliability dala. -'n'l!an kuan!!a!(2+ dan 142 !n&ka! k'-a#!an 1+.nfirmability L.b'e+ti/ity dala.
-'n'l!an kuan!!a!(2)
E. Teknik Analisis Data
Da!a %an& #udah !'rku.-ul danal## #'$ara nduk!( d'n&an .'n&&unakan -'nd'ka!an kual!a!()
Anal## da!a dlakukan #'/ak -'nul# .'n&u.-ulkan da!a #a.-a #'!'lah #'l'#a .'n&u.-ulkan da!a %an&
dlakukan behind the table)
III. HASIL PENELITIAN DAN PEMBAHASAN
A. Metode dan Prinsi Pena!siran
M'!5d' -'nul#an !a(#r I"n Ta.%ah adalah tahlili kar'na a .'n%5r5! a%a!-a%a! al-Quran d'n&an
.'.a-arkan #'&ala .akna dan a#-'k %an& !'rkandun& d dala.n%a+ #'#ua uru!an "a$aan %an& !'rda-a! d
dala. al-Quran Mu#ha( CU!#.an) Dlha! dar "'n!uk !n/auan dan kandun&an n(5r.a#n%a .'n&&unakan
.'!5d' al-tafsir bi al-matsur.
9*
Ta(#r d'n&an .'!5d' n .'n&&unakan -rn#- -'na(#ran a%a! al-Quran d'n&an
a%a! al-Quran lan+ -'na(#ran a%a! al-Quran d'n&an -'nda-a! Ra#ul+ -'na(#ran a%a! al-Quran d'n&an
-'nda-a! #aha"a!+ dan -'na(#ran a%a! al-Quran d'n&an -'nda-a! Ta"n)
90
B'"'ra-a $5n!5h dk'.ukanan
#'"a&a "'rku!J *ertama, I"nu Ta.%ah k'!ka .'na(#rkan Q)S) al-Mu.nun M03NH *:+ Q)S) al-Ara( M:NH 9-:+ dan
Q)S) al-BaBarah M0NH 3 d/adkan #a!u ru.-un kar'na a%a! %an& #a!u d'n&an %an& lan #aln& .'n/'la#kan)
Ia .'."ua! !5-k ka/an -ada 3 a%a! !'r#'"u! d a!a# d'n&an 1makna &haib dan sahadah2.
93
Makna &ha" l'"h
lan/u!+ .'nuru! ula.a #ala( dar!kan Allah) I.an d'n&an %an& &ha" "'rar! .an k'-ada Allah) Ula.a
.u!akal.n #'-'r! A"u Yala 1al-Qadh2+ I"n CABl dan A"u Ea&hun "'r-'nda-a! "ah,a &ha" adalah la,an
JPA | Vol. 9 | No. 2 | Jul-Des 2008 | 250-270 7 P3M TAIN Pu!"o#e!$o | %. M&s'(u)
JURNAL PENELITIAN AGAMA
dar #%ahd) M'r'ka .'n&an&&a- al-Gha" adalah Allah) M'n&%a#kan &ha" d'n&an #%ahd da-a! !'r/ad+
!'!a- haru# .'.'nuh n5r.a+ ala#an+ dall+ dan #%ara!+ #'"a&a.ana !'r/ad #(a!-#(a! al-CIl.u+ al-Kh"rah+ al-
Iradah+ dan lan-lan "a& Allah) Akan !'!a-+ A"u Muha..ad !dak #'!u/u d'n&an -'nda-a! n kar'na Allah
!dak da-a! d#'"u! al-Gha")
Ala#an %an& dk'.ukakan I"n Ta.%ah dar dua -'nda-a! %an& "'r"'da n adalah kar'na -'.aha.an
%an& k'lru) Al-Gha" d #n .'.-un%a .akna n5nnd'ra,) Tdak #'-'r! k!a+ /ka #alah #'5ran& d an!ara
k!a !dak ada+ .aka !dak da-a! dlha!) Ba& Allah !dak d'.kan+ Allah Maha M'n%ak#kan #'.ua ha."a+
Maha M'n'l! dan M'n&a,a#) Bdan& n .'n%an&ku! k'.anan %an& haru# d-'r$a%a 5l'h .u.n) La(al al-
GhO" adalah isim fail dari &h3ba 4 ya&h5bu+ #'dan&kan al-&ha" adalah .a#hdar) Ma#hdar #'-'r! n "an%ak
d-'r&unakan #'-'r! la7.n%a isim fail a!au isim maful) I"nu Ta.%ah l'"h lan/u! .'n&k5.-ara#kan an!ara
.akna al-Gha" d'n&an al-S%ahadah) La(al al-S%ahadah adalah mashdar %an& .'.-un%a .akna al-Masyh6d
a!au al-$y3hid+ #'dan&kan al-Gha" adalah al-ma&h5b 7anhu+ %a!u #'#ua!u %an& !dak da-a! dlha!+ la,an dar al-
syahadah)
Ia k'.udan .'na."ah ar&u.'n "ah,a -'rn%a!aan al-Quran !'n!an& al-Gha" adalah #ahh+ lalu
.'n$an!u.kan Q)S) Sa"a M34NH 3 #'"a&a -'n&ua!) I"nu Ta.%ah dala. .'na(#rkan a%a! d a!a#+
.'.-r5r!a#kan .akna a%a! al-Quran d'n&an a%a! lan #'"a&a $r kha# matsur+ k'.udan .'n%a/kan
"'"'ra-a -'nda-a! .u!akal.n+ dan .'luru#kan -'nda-a! %an& l'.ah+ #'r!a .'.-'rkua! -'nda-a! %an&
l'"h #ahh+ un!uk .'n/a&a -'.urnan -'.aha.an !'r#'"u!) %edua8 .a#alah k'.anan u.a! I#la.+ Yahud
dan Na#ran) Ia .'n&an&ka! !5-k ka/anJ maaqif al-umam min al-rusul. A%a! n .'n/'la#kan k'dudukan Na"
I#a AS "a& u.a! .anu#a) Oran& %an& .'n&ku! a/aran I#a AS+ dan&&a- ka(r+ k'dudukann%a d a!a# 5ran&-
5ran& ka(r lan) Oran& %an& .'n&ku! a/aran I#a+ #'"'lu. #%ara!n%a d&an!+ k'dudukann%a d a!a# Yahud)
Oran&-5ran& Na#ran k'dudukann%a d a!a# 5ran& Yahud) Oran& I#la. %an& .'n&aku k'ra#ulan I#a+
!dak !'r.a#uk ka(r) Pada #aa! Allah .'n&u"ah #%ara!n%a+ k'dudukan Muha..ad SAA dan u.a!n%a d
a!a# kau. Na#ran) I"nu Ta.%ah "'rar&u.'n d'n&an Had# dar r,a%a! A" Hurarah RA+ >Ka. &5l5n&an
-ara Na"+ a&a.a ka. adalah #a!u+ #'#un&&uhn%a 5ran& %an& l'"h u!a.a d'n&an I#a -u!ra Mar%a. adalah
#a%a kar'na !dak ada Na" d an!ara #a%a dan da?) I"nu Ta.%ah .'.-'r!'&a# .akna a%a! d a!a# d'n&an
.'n&k5r'la#kan 1.una#a"ah2 Q)S) al-S%ura M40NH *3+ Q)S) al-Mu.nun M03N 6*-63+ Q)S) al-Mu.n1Gha(r2 M4=NH
6*+ dan Q)S) al-Sha((a! M3:NH *:*-*:3) Ia .'n%a!akan "ah,a u.a! Yahud .'ndu#!akan I#a dan Muha..ad
SAA #'"a&a ra#ul) K'.udan .'.-'r!'&a# d'n&an -'rn%a!aan Q)S) al-BaBarah M0NH <=) Allah .arah dua kal
k'-ada ahl k!a"+ pertama k'-ada u.a! %an& .'ndu#!akan I#a AS) %edua- .arah k'-ada u.a! %an&
.'ndu#!akan Muha..ad SAA)
U.a! Na#ran !dak .'ndu#!akan al-Ma#h+ .'r'ka .'nda-a! -'r!5l5n&an a!a# Yahud+ #'dan&kan kau.
Mu#l.n d.'nan&kan a!a# Yahud dan Na#ran) M'r'ka .an k'-ada #'luruh k!a"-k!a" Allah dan Ra#ul-
ra#ul-N%a) Tdak .'ndu#!akan !'rhada- # k!a"-k!a" #'r!a !dak .'ndu#!akan k'-ada #'&'na- ra#ul-N%a)
P'rn%a!aan n dkua!kan d'n&an Q)S) al-BaBarah M0NH *39 dan 0;6 %an& .'n/'la#kan "ah,a kau. .u#l.n
#'$ara .'n%'luruh "'rkrar "ah,a+ >Ka. .an k'-ada Allah dan .an k'-ada a-a %an& d!urunkan dan
d"'rkan k'-ada Na"-na" !'rdahulu #'r!a !dak akan .'."'da-"'dakan .'r'ka kar'na ka. !unduk dan
-a!uh k'-ada-N%a?) D'.kan -ula krar Ra#ul 1Muha..ad SAA2 %an& dku! 5l'h kau. .uk.nn "ah,a
.'r'ka .an k'-ada al-Quran dan .an -ula k'-ada Allah+ Malaka!+ K!a"-k!a"+ dan -ara Ra#ul+ d'n&an
!dak .'."'da-"'dakan .'r'ka) I"nu Ta.%ah .'nanda#kan "ah,a kau. Mu#l.n 1#'karan&2 adalah -ara
JPA | Vol. 9 | No. 2 | Jul-Des 2008 | 250-270 8 P3M TAIN Pu!"o#e!$o | %. M&s'(u)
JURNAL PENELITIAN AGAMA
-'n&ku! #'.ua ra#ul #'$ara k'#'luruhan+ !'r.a#uk I#a AS) Allah !'lah "'r/an/ dala. #'"uah Had# #ahh al-
Bukhar)
94
I"nu Ta.%ah dala. ku-a#an "dan& k'dua n .a#h .'n&&unakan dal'k %an& .'l'ka! -ada drn%a+
%a!u .'n&&unakan -'.aknaan a%a! al-Quran d'n&an a%a! lan+ dku-a# #'$ara d'!l dar a#-'k "aha#a
.au-un ku-a#an #'$ara ra#5nal) Ia k'.udan .'na."ah ar&u.n'!a# Had# #'"a&a -'n&ua!)
%eti&a- I"nu Ta.%ah dala. .'na(#rkan Q)S) al-N#a M4N H 34 !'n!an& #!r nusuz d"andn&kan d'n&an
.akna nusuz %an& %an& !'rda-a! -ada Q)S) al-Mu.!ahanah M9=NH **) S'$ara "aha#a nusuz dar!kan "an&k!+
"'rdr+ nak a!au ka#ar) Al-nuzs min al-ardhi d.akna "an&k! dar !'.-a! !n&& %an& k'ra#) Ia
.'n&hu"un&kan la& d'n&an Q)S) al-BaBarah M0NH 06< d'n&an ka!aJ kaifa nunsizuha+ dar!kan #'"a&an
.'n&an&ka! #'"a&an %an& lan) I"nu Ta.%ah "'r-'nda-a! ,an!a nusuz adalah ,an!a %an& lar a!au !dak
!aa! k'-ada #ua.n%a+ #'-'r! 'n&&an da/ak hu"un&an #'k# a!au -'r& k' luar ru.ah !an-a #'7n #ua.n%a)
Aan!a #'-'r! n dhuku. .ak#a! kar'na "'r#ka- ka#ar dan .'."an&kan& k'-ada #ua.) Tdak
dk5.'n!ar+ "a&a.ana #'haru#n%a .'nan&an -r5"l'. n+ .'#k-un -ada akhr a%a!+ d/'la#kan $ara
.'n&a!a# ka#u# !'r#'"u!)
B. Pemurnian Pemahaman al"#ur$an
I"nu Ta.%ah dala. .'n&u-a# alran-alran dan (aha. %an& dan&&a-n%a .'."aha%akan I#la.
dku-a# -an/an& l'"ar) Dala. /ld -'r!a.a ha.-r #'.ua #n%a .'n&u-a# hal-hal d'.kan) Hal-hal %an&
dan&&a- .'n&ha,a!rkan u.a! I#la. dala. .'.aha. a%a! al-Quran da-a! d&5l5&kan #'"a&a "'rku!)
*) P'r#5alan 'k#!'rnalJ -'r#5alan dar luar %an& dan&&a- .'."aha%akan dan .'.-'n&aruh -'.kran
u.a! I#la. adalah .a#alah -5l!k %an& .',arna n'&'r !'.-a! I"nu Ta.%ah hdu-) S#a-##a -'ran& Sal"+
&'.-uran #'r!a -'ndudukan "an&#a Tar!ar d S%a.+ d #analah u.a! I#la. d-'n&aruh 5l'h "'r"a&a "uda%a
L !rad#+ k'"a#aan+ dan &a%a hdu- dar luar) Bara! .a.-u .'."ua! huku. -'ran&-- da.a #'r!a undan&-
undan& -'rda&an&an dan .ua.alah %an& #'kal&u# "'r-'n&aruh -ada -5la hdu- .'r'ka) @'n&h# Khan
.'n'!a-kan huku. #'$ara -ak#a %an& ,a/" d!aa! 5l'h #'!a- ,ar&a) Ol'h kar'na !u+ I"nu Ta.%ah
.'n&an&&a- u.a! I#la. ,a/" k'."al k'-ada a/aran al-Quran d'n&an "'nar) Hal %an& .'n/ad $a!a!an
-'n!n& "a& I"nu Ta.%ah adalah Tar!ar !'rn%a!a da-a! d!aklukkan 5l'h k'kua!an I#la. dar M'#r+ d-.-n
5l'h Mudha((ar Sa(uddn dala. -'ran& CAin Jalut.
9:
I"nu Ta.%ah .'.aha.+ k'.'nan&an M'#r adalah
kar'na .'.'&an& !'&uh a/aran al-Quran dan ula.a-ula.a dl"a!kan dala. -'."an&unan n'&ara)
99

0) P'r#5alan n!'rnalJ -'r#5alan dar dala. %an& .'.-'n&aruh -'.aha.an al-Quran .'nuru! I"nu
Ta.%ah adalah alran-alran dala. I#la.+ #'-'r! @aha.%ah-@a"ar%ah dan Kha,ar/) M'nuru! I"nu Ka!#r
1.urd I"nu Ta.%ah2+ alran-alran n .'.akna al-Quran #'k'h'ndak ha! .'r'ka+ %an& !'r$aku- dala.
#%ara! Q)S) Al I.ran M3NH :H
L'"h lan/u!+ I"nu Ka!#r .'na.a &5l5n&an !u d'n&an Kha,ar/+ @aha.%ah a!au @a"ar%ah Ra#ul
.'."'r #%ara! dala. #'"uah Had#+ >Baran&#a-a .'n'.ukan 5ran&-5ran& %an& $5nd5n& k'-ada k'#'#a!an+
.'n&ku! #'"a&an a%a!-a%a! .u!a#%a"ha! un!uk .'n."ulkan (!nah .aka "unuhlah?) I"nu Ka!#r #'$ara
!'&a# .'nuduh &5l5n&an !'r#'"u!)
9:
@a"ar%ah a!au @aha.%ah "'rk'%aknan "ah,a Allah .'.-'r"ua! #'&ala
-'k'r/aan .anu#a) Da !dak -un%a #(a!+ .'r'ka "'rl'"h-l'"han .'n!ak,lkan a%a!-a%a! al-Quran !'n!an&
al-Kala.+ al-Sa.a al-Ba#har+ dll) G5l5n&an Kha,ar/ "'ran&&a-an "ah,a 5ran& .'lakukan d5#a "'#ar
JPA | Vol. 9 | No. 2 | Jul-Des 2008 | 250-270 9 P3M TAIN Pu!"o#e!$o | %. M&s'(u)
JURNAL PENELITIAN AGAMA
dhuku. ka(r) M'r'ka k'"an%akan 5ran& Badu% %an& /auh dar l.u -'n&'!ahuan) A/aran I#la. %an& !'rda-a!
dala. al-Quran dan Had# dar!kan .'nuru! la(a7n%a dan haru# dlak#anakan) Al "n A" Thal"+ Mua,%ah+
A.r "n al-CA#h+ dan A"u Mu#a al-A#ar% dan&&a- ka(r kar'na .'n%'!u/u !ahk.)
9;
S'.ua alran d a!a#
.'nuru! I"nu Ta.%ah .'."aha%akan u.a! I#la. dan .'ru#ak -'.aknaan al-Quran) Ol'h kar'na !u+
#'$ara khu#u# dala. .uBadd.ah /u7 * d#'"u!kan dala. "a"H

9<
IV. KESIMPULAN
I"nu Ta.%ah dan&&a- #alah #a!u !5k5h -'r!a.a %an& .'ru.u#kan k'ran&ka da#ar a!au -rn#---rn#-
-'na(#ran al-Quran dala. "ukun%a Muqaddimat fi #shul al-Tafsir. Kar%a !a(#rn%a .'ru-akan !a(#r kla#k %an&
"'ru#aha .'.-'r!a/a. -rn#---rn#- -'na(#ran d'n&an #'/u.lah -r5#'dur %an& d-'r&unakan dala.
ran&ka .'lakukan hu.an#a# a%a! al-Quran d'n&an .5d'lJ .'na(#rkan al-Quran d'n&an al-Quran+
.'na(#rkan al-Quran d'n&an Had#+ .'na(#rkan al-Quran d'n&an -'nda-a! Saha"a!+ .'na(#rkan al-Quran
d'n&an -'nda-a! Ta"n+ #'r!a .'n&ku! .u(a#r #'"'lu.n%a) I"nu Ta.%ah .'n&&unakan .'!5d' !ahll
dan -'nd'k'!a!an r,a%a! ;tafsir bi al-matsur/ tafsir bi al-naql<) I5rak -'na(#rann%a "'r#(a! k5."na!( kar'na
!dak ada un#ur %an& d5.nan) Pr5#'dur matsur dkua!kan d'n&an karak!'r -5k5k I"nu Ta.%ah %an&
.'n&hndar -'na(#ran akal #'.a!a+ .'n&kr!k -'na(#ran d'n&an akal #'-'r! Ea.ah#%ar) Hal !u d'n&an
$ara .'n&&unakan /alur !ran#.# r,a%a! %an& "'rla-#+ .'n&&unakan -'n/'la#an qiraat- .'n&&'."alkan
ukuran k'"aha#aan -ada syair Arab kla#k+ #'r!a kr!# !'rhada- nara# ,srailiyat .au-un !a(#r kalan&an
mutakallimin.
U-a%a -'.urnan -'.aha.an al-Quran dlakukan d'n&an k5n##!'n# !'rhada- -'n&&unaan -rn#--
-rn#- #'r!a -r5#'dur--r5#'dur %an& d-'&an&n%a d'n&an !'&uh dala. -'na(#ran bi al-matsur- #'-'r! !'r#'"u!
d a!a#) P'n!a,lan a%a! a!au -'n&alhan .akna a%a! dar .akna lahrah dlakukann%a #'-an/an& .a#h dala.
$aku-an .akna !'r#'"u!+ #'"a!a# !dak "'r!'n!an&an d'n&an #'.an&a! a/aran al-Quran dan al-Sunah) I"nu
Ta.%ah .'n&kr!k 1!dak #'!u/u2 d'n&an -'n!a,lan al-Quran %an& dlakukan 5l'h "'r"a&a kalan&an %an&
!dak #'/alan d'n&an $ara ula.a Sala()
ENDNOTE
1
Al-Quran, Surat Ali Imran, ! ".
#
$. Schoun5 !emahami Islam, %er&. Anas Mahyudin '(andung! )usta*a, 1+,-, hal. ./.

Al -Quran, Surat Al-(a0arah, #! 1,1.


/
Al-Quran, Surat Al-Isra, 1"! ,1.
1
2.3. Ana4ati, 5)eninggalan Islam! $ilsafat, %eologi dan %asa4uf,6 dalam 7. 8. (ec* dan 9:S. ;aptein 'eds.-, Pandan"an )arat terhadap 7iteratur5
Hukum5 8iloso/i5 Teolo"i dan !istik Tradisi Islam ':a*arta! I9IS, 1+,+-, hal. /1.
.
$a<lur =ahman, Islam, Second >dition '3hicago! %he Uni?ersity of 3hicago )ress, 1+"+-, hal. ,1.
"
Al -Quran, Surat Ali Imran, ! 11/.
,
Al -Quran, Surat Al-Araf, "! 1"# dan Surat Al-(a0arah, #! @.
+
Sayyed 7usen 9asr, Islam dalam 9ita dan 8akta, Alih (ahasa oleh AAdurrahman Bahid dan 7ashim Bahid ':a*arta! 8eppenas, 1+,-, hal. #1.
1@
IAn %aimiyah, !u6addimah /i :shul al#Ta/sir ';u4ait! Car al-Quran al-;arim, 1+"1-, hal. /.
11
Ahmad al-SyirAashi, Se&arah %afsir Quran, %er&. %im )usta*a firdaus ':a*arta! )usta*a $irdaus, 1+,1-, hal. 1/.
1#
:oachim Bach, The 9omparati,e Study o/ ;eli"ions '9e4 Dor*! 3olumAia Uni?ersity )ress, 1+1,-, hal. ".
1
I+id.
JPA | Vol. 9 | No. 2 | Jul-Des 2008 | 250-270 10 P3M TAIN Pu!"o#e!$o | %. M&s'(u)
JURNAL PENELITIAN AGAMA
1/
SuAhi al-Shalih, !em+ahas Ilmu#ilmu al#$uran, %er&. %im )usta*a $irdaus ':a*arta! )usta*a $irdaus, 1++@-, hal. ,/.
11
I+id.
1.
I+id., hal. ,1.
1"
Muhammad 7usain al-C<ahaAi, Al#Ta/sir wa al#!u/assirun 'Mesir! Car al-$i*r-.
1,
M. Quraish ShihaA, !em+umikan al#$uran* 8un"si dan Peran <ahyu dalam =ehidupan !asyarakat '(andung! Mi<an, 1++#-, hal. "1.
1+
SuAhi al-Shalih, !em+ahas.
#@
IAn %aimiyah, !u66adimah5 hal. 1@#.
#1
Al-Quran Surat al-Anam, .! ,.
##
M. Quraish ShihaA, !em+umikan, hal. 1@1.
#
I+id.
#/
AAdurrahman al-(aghdady, )e+erapa Pandan"an !en"enai Pena/siran Al#$uran, %er&. AAu 8aila '(andung! )%. Al-Maarif, 1+,,-, hal. 1,-#@.
#1
Ali al-Usy, 5Metodologi )enafsiran al-Quran! SeAuah %in&auan A4al65 dalam Jurnal Hikmah, 9o. /, hal. 1..
#.
I+id., hal. 1".
#"
I+id., hal. 1,-1+.
#,
I+id., hal. #@-#1.
#+
$a<lurrahman, Islam5 hal. 11/-111.
@
Qamaruddin ;han, Pemikiran Politik I+n Taimiyah, %er&. Anas Mahyudin '(andung! )usta*a, 1+,-, hal. 11-/".
1
Muhammad al-(ahy, Alam Pemikiran Islam dan Perkem+an"annya, %er&. Al-Dasa AAu (a*ar ':a*arta! (ulan (intang, 1+,"-, hal. ".
#
I+id., hal. #,

;arya ini termuat dalam =ita+ !a'mu 8atawa, :u< 1.


/
>disi pertama ;itaA ini diterAit*an oleh MuthaAi al-=iyadh yang diAiayai oleh =a&a Suud IAn AAdul A<i< al-Suud pada %ahun 1,# 7.
1
Adnan Ear<ur dalam IAn %aimiyah, !u6addimah, hal. ,.
.
Muhammad AAduh dan =asyid =idha, Ta/sir al#!anar5 :u< 1 '(eirut! Car al-$i*r, t.th.-, hal. #1.
"
M. Quraish ShihaA, Studi =ritis Ta/sir al#!anar '(andung! )usta*a 7idayah, 1++/-, hal. ,,.
,
Muhammad $arid Ba&di, airah al#!aari/ al#Islamiyyah5 :u< 1 '%%)! Car al-Marifahli al-%iAaah, %%-, hal. #1-#1.
+
Qamaruddin ;han, Pemikiran, hal. 11-/".
/@
Muhammad AAu Eahrah, I+n Taimiyyah* hayatuhu wa >Asruhu5 Ara?uhu wa 8i6huhu '(eirut! Car al-$i*r, %%-.
/1
Muhammad Mahdi al-IstanAuli, I+n Taimiyyah5 )athal al#Ishlah al#iniy 'Camas*us! Car al-Marifah, 1+""-.
/#
Muhammad ;halil 7aras, )aitsun Nahdhah al#Islamiyyah I+n Taimiyyah '%anta! Ma*taAah al-ShahaAah, 1/@1 7.-.
/
Mari IAn Dusuf al-;armi al-7anAali, Al#Syahadah al#@akiyyah /i TsanaI al#A>immah >ala I+n Taimiyyah '(eirut! Car al-$ur0an, 1+.-.
//
7.A.=. 2iAA, !odern Trends in Islam '9e4 Dor*! Fctagon (oo*s, 1+",-G !ohammedanism '8ondon! FHford Uni?ersity )ress, 1+.+-.
/1
$a<lur =ahman, Islam.
/.
Ma&id $a*hry, A History o/ Islami& Philosophy '9e4 Dor*! 3olumAia Uni?ersity )ress, 1+,-.
/"
9urcholish Mad&id '>d.-, =haAanah Intelektual Islam ':a*arta! (ulan (intang, 1+,/-.
/,
)engantar )enerAitan Ulang ;arya IAn %aimiyyah, !u6addimah /i :shul al#Ta/sir.
/+
Muhammad 7usain al-C<ahaAi, Al#Ta/sir wa al#!u/assirun '%%)! %), 1+,@-, :u< I, hal. ,..
1@
Muhammad Ali al-ShaAuni, Al#Ti+yan /i >:lum al#$uran '%%)! %), 1+".-.
11
Al-Suyuthi, Al#It6an /i >:lum al#$uran 'Mesir! Al-A<har, %%-, :u< II, hal. #.
1#
(adruddin al-Ear*asyi, Al#)urhan /i >:lum al#$uran 'Mesir! Al-7alaAy, 1+1"-.
1
Muhammad al-Sayyid al-:ulainid, Al#Imam I+n Taimiyyah wa !au6i/uhu min $adhiyyat al#Ta>wil ';airo! Al-7aiah al-Ammah lisyuun al-MathaAi
al-Amirah, 1+"/-.
1/
Cidin Syafruddin, 5%he )rinciples of IAn %aimiyyas Quranic Interpretation6, Thesis, Institut of Islamic Studies, Mc 2ill Uni?ersity, 1++/.
11
Muhammad al-Sayyid al-:ulainid 'ed.-, a6ai6 al#Ta/sir al#Jami la Ta/sir al#Imam +n Taimiyyah 'Camas*us! Muassasah Ulum al-Quran, 1+..-.
1.
:uhaya S. )ara&a, 5>pistemologi IAn %aimiyah6, Jurnal >:lumul $uran, 9o. ". %h. II, 1++@, hal. "1.
1"
Saeful An4ar, 5%auhid menurut IAn %aimiyyah6, dalam Tesis 'Dogya*arta! )rogram )ascasar&ana IAI9 Sunan ;ali&aga, 1++#-, hal. ..
1,
I+id., hal. ...
1+
Muhammad Amin, I'tihad I+n Taimiyyah dalam )idan" 8i6h ':a*arta! I9IS, 1++1-, hal. 11-.#.
.@
IAn %aimiyyah, !u6addimah, hal. 11.
.1
Quraish ShihaA, d**, Se'arah B >:lCm al#$uran ':a*arta! )usta*a $irdaus, #@@@- hal. 1"#-1"/.
.#
IAn %aimiyah, al#Ta/sir al#=a+ir '(eirut! Car al-;utuA al-Ilmiyah, %%-, hal. /.-/".
.
IAnu %aimiyah setiap memAahasas satu ayat, selalu memAuat satu rumpun dalam satu *upasan yang terdiri dari AeAerapa ayat yang secara
JPA | Vol. 9 | No. 2 | Jul-Des 2008 | 250-270 11 P3M TAIN Pu!"o#e!$o | %. M&s'(u)
JURNAL PENELITIAN AGAMA
*orelatif, ayat satu dengan lainnya mengandung munasa+ah5 *emudian menyeAut tema po*o* pada *a&ian seperti terseAut di atas memAeri namaG
58asl /i mana al#"hai+ wa al#syahDdahE5 di*upas pan&ang leAar secara rasional, al#Ta/sir, hal. 11-1".
./
Cua 7adis di atas adalah dasar hu*um yang diperguna*an IAnu %aimiyah seAagai penguat argumentasinya dalam rang*a menola* anggapan
*alangan 9asrani I Dahudi atas *eya*inan mere*a , i+id.5 hal. 1+@.
.1
. 8ihat, IAnu %aimiyah, al#Ta/sir, hal. 1-##.
..
. I+id.5 hal. #-#/.
."
. 8ihat IAnu ;atsir, Ta/sir al#$uran al#>AdAiim '%%)! Syir*ah al-9ur Asia, %%-, hal. /..
.,
. 8ihat 7arun 9asution, Teolo"i Islam5 Aliran#aliran Se'arah Analisa Per+andin"an ':a*arta UI )res, 1+,.-, hal. 1/-11.
.+
. 8ihat, IAnu %imiyah, al#Ta/sir5 hal. ,1.
DAFTAR PUSTAKA
AAduh, Muhammad dan =asyid =idha. %%. Ta/sir al#!anar5 :u< 1. (eirut! Car al-$i*r.
AAu Eahrah, Muhammad. %%. I+n Taimiyyah* hayatuhu wa >Asruhu5 Ara?uhu wa 8i6huhu. (eirut! Car al-$i*r.
Al-(aghdady, AAdurrahman. %%. )e+erapa Pandan"an !en"enai Pena/siran al#$uran. %er&. AAu 8aila. (andung! )%. Al-Maarif.
Al-(ahy, Muhammad. 1+,". Alam Pemikiran Islam dan Perkem+an"annya. %er&. Al-Dasa AAu (a*ar. :a*arta! (ulan (intang.
Al-C<ahaAi, Muhammad 7usain. 1+,@. Al#Ta/sir wa al#!u/assirun. %%)! %).
Al-7anAali, Mari IAn Dusuf al-;armi. 1+.. Al#Syahadah al#@akiyyah /i TsanaI al#A>immah >ala I+n Taimiyyah. (eirut! Car al-$ur0an.
Ali al-Usy. 5Metodologi )enafsiran al-Quran! SeAuah %in&auan A4al65 dalam Jurnal Hikmah, 9o. /.
Al-IstanAuli, Muhammad Mahdi. 1+"". I+n Taimiyyah5 )athal al#Ishlah al#iniy. Camas*us! Car al-Marifah.
Al-:ulainid, Muhammad al-Sayyid '>d.-. %%. a6ai6 al#Ta/sir al#Jami la Ta/sir al#Imam +n Taimiyyah. Camas*us! Muassasah Ulum al-Quran.
. 1+"/. Al#Imam I+n Taimiyyah wa !au6i/uhu min $adhiyyat al#Ta>wil. ;airo! Al-7aiah al-Ammah lisyuun al-MathaAi al-Amirah.
Al-Shalih, SuAhi. 1++@. !em+ahas Ilmu#ilmu al#$uran. %er&. %im )usta*a $irdaus. :a*arta! )usta*a $irdaus.
Al-Suyuthi. %%. Al#It6an /i >:lum al#$uran. Mesir! Al-A<har.
Al-SyirAashi, Ahmad. 1+,1. Se'arah Ta/sir $uran. %er&. %im )usta*a $irdaus. :a*arta! )usta*a $irdaus.
Al-Ear*asyi, (adruddin. 1+1". Al#)urhan /i >:lum al#$uran. Mesir! Al-7alaAy.
Amin, Muhammad. 1++1. I'tihad I+n Taimiyyah dalam )idan" 8i6h. :a*arta! I9IS.
. 1++1. I'tihad I+n Taimiyyah dalam )idan" 8i6h. :a*arta! I9IS.
An4ar, Saeful. 1++#. 5%auhid menurut IAn %aimiyyah6, dalam Tesis. Dogya*arta! )rogram )ascasar&ana IAI9 Sunan ;ali&aga.
Ari*unto, Suharsimi. 1++,. Prosedur Penelitian* Suatu Pendekatan Praktik. :a*arta! =ine*a 3ipta.
(ailey, ;enneth C. 1+,". !ethods o/ So&ial ;esear&h. 9e4 Dor*! %he $ree )ress.
C.A. de Jaus. 1++@. Sur,eys in So&ial ;esear&h. Sydney! Allen K Un4in.
$. Schoun. 1+,. !emahami Islam. %er&. Anas Mahyudin. (andung! )usta*a.
$a*hry, Ma&id. 1+,. A History o/ Islami& Philosophy. 9e4 Dor*! 3olumAia Uni?ersity )ress.
2.3. Ana4ati. 1+,+. 5)eninggalan Islam! $ilsafat, %eologi dan %asa4uf,6 dalam 7. 8. (ec* dan 9:S. ;aptein '>ds.-, Pandan"an )arat
terhadap 7iteratur5 Hukum5 8iloso/i5 Teolo"i5 dan !istik Tradisi Islam. :a*arta! I9IS.
7.A.=. 2iAA. 1+",. !odern Trends in Islam. 9e4 Dor*! Fctagon (oo*s.
7aras, Muhammad ;halil. 1/@17. )aitsun Nahdhah al#Islamiyyah I+n Taimiyyah. %anta! Ma*taAah al-ShahaAah.
IAn %aimiyah. 1+"1. !u6addimah /i :shul al#Ta/sir. ;u4ait! Car al-Quran al-;arim.
;han, Qamaruddin. 1+,. Pemikiran Politik I+n Taimiyah. %er&. Anas Mahyudin. (andung! )usta*a.
Mad&id, 9urcholish '>d.-. 1+,/. =haAanah Intelektual Islam. :a*arta! (ulan (intang.
)ara&a, :uhaya S. 1++@. 5>pistemologi IAn %aimiyah6, dalam Jurnal >:lumul $uran, 9o. ". %h. II, 1++@.
=ahman, $a<lur. 1+"+. Islam. 3hicago! %he Uni?ersity of 3hicago )ress.
ShihaA, M. Quraish. 1++#. !em+umikan al#$uran* 8un"si dan Peran <ahyu dalam =ehidupan !asyarakat. (andung! Mi<an.
. 1++/. Studi =ritis Ta/sir al#!anar. (andung! )usta*a 7idayah.
Syafruddin, Cidin.1++/. 5%he )rinciples of IAn %aimiyyas Quranic Interpretation6, dalam Thesis, Institut of Islamic Studies, Mc 2ill Uni?ersity.
Bach, :oachim. 1+1.. The 9omparati,e Study o/ ;eli"ions '9e4 Dor*! 3olumAia Uni?ersity )ress.
JPA | Vol. 9 | No. 2 | Jul-Des 2008 | 250-270 12 P3M TAIN Pu!"o#e!$o | %. M&s'(u)
JURNAL PENELITIAN AGAMA
Ba&di, Muhammad $arid. %%. airah al#!aari/ al#Islamiyyah. %%)! Car al-Marifahli al-%iAaah.
JPA | Vol. 9 | No. 2 | Jul-Des 2008 | 250-270 13 P3M TAIN Pu!"o#e!$o | %. M&s'(u)

You might also like