STERLZASYON

YKSEK DZEY DEZENFEKSYON

YNTEMLER

NURAY UZUN
L ETFAL ETM ARATIRMA
HASTANES



35.106 ameliyat
Giriimsel radyolojide
2266 giriimsel ilem
14.789 GI Endoskopi
ili Etfal EAH 2012 verileri

Sterilizasyon
Cansz maddeler zerinde bulunan tm
mikroorganizmalarn ldrlmesidir.
Bu ilem sonrasnda hastalk yapan ve
yapmayan tm mikroorganizmalar sporlar
dahil ldrlmektedir
Dezenfeksiyon
nsanlarda hastalk yapma zellii olan
mikroplarn cansz maddeler zerinden
uzakltrma ilemidir
Bakteri sporlar dezenfeksiyonun dzeyine
gre bir miktar uzaklatrlabilir

Dezenfeksiyon
Sterilizasyona
yakn



Hastalk yapc ve d evre
koullarna dirensiz
vegetatif ekillere
etkili

Prionlar zel ilem


Sterilizasyon
Yksek dzey
dezenfeksiyon
Orta dzey
dezenfeksiyon
Dk dzey
dezenfeksiyon
sporlar
Mikobakteriler,
Zarfsz virsler
Mantarlar
Vegetatif
bakteriler,
Zarfl virsler
Dekontaminasyon
Salk alsannn,
tbbi alet ya da malzemeye
herhangi bir koruyucu ara
kullanmakszn
elle dokunmas
durumunda
risk altnda olmamasn
salayc uygulamadr


Tbbi Gereler
Kritik
Yar
kritik
Kritik
olmayan
organ, doku, dolaan
kanla kan ile temas edenler
mukoza ve btnl
bobozulmu deri ile
as temas edenler
salam deri ile
temas edenler


Kritik malzemeler
(cerrahi aletler, kardiyak ve riner
kateterler, implantlar, dializat svlar
vb.)
Yar kritik malzemeler
(endoskoplar, laringoskop bladeleri,
ventilatr ve anestezi devreleri, vb.)
Kritik olmayan
malzemeler
((srgler, yerler, duvarlar,
mobilyalar, tansiyon aleti, vb.)


Sterilizasyon
Yksek dzey
dezenfeksiyon
Dk dzey
dezenfeksiyon


yzeyinin ekli,
hammaddesi
lmenli
vidal olup

olmamasna gre de
gruplandrlr
Sterilizasyon yntemleri
Basnl buhar sterilizasyonu
(Otoklav)
Kuru s
(yakma, Pastr frn)

Gaz sterilizasyonu
Kimyasal sterilizasyon


Elde / makinede ykanm temizlenmi
gereler


Sterilizasyon iin
paketlenebilen

Isya
dayankl
Isya
dayanksz
Buhar ETO,
Gaz
Plasma


Sterilizasyon iin
paketlenemeyen

Fla otoklav
Kimyasal
sterilizasyon
Yksek dzey
dezenfeksiyon

Etkin Dezenfeksiyon/Sterilizasyon

n temizliin kalitesi
Organik ve inorganik madde yk
Mikrobiyal kontaminasyonun tipi ve
younluu
Dezenfektann/sterilizann konsantrasyonu ve
temas sresi
Tbbi gerecin yaps
Ortamn Ph, ss , nem oran


Otoklav
Havann
boaltlmas
Buhar
enjeksiyonu
Sterilizasyon
Buhar
boaltlmas
Kurutma

Basnl buhar sterilizasyonu
standardizasyon parametreleri
zaman
s
buhar doygun

yeterli s ve
basnca ulatktan
sonra sre balatlr
121C
1 atmosfer
15 dakika
134C
2 atmosfer
dakika
Basnl Buhar Sterilizasyonu

Hzldr
Pahal deildir
Toksik deildir
Organik/inorganik maddeden
az etkilenir
Gvenilir (Medikal paketlere,
lmenlere iyi penetre olur)


Isya duyarl
malzemelere
uygulanamaz
Yank ve kaza
riski olabilir


Fla programla sterilizasyon


132 C de 3 dak.
Paketlenemeyen malzeme
Steril edilen cihazlar derhal kullanlmaldr
Lmenli cihazlar, ortopedik implantlar, vidalar
kesinlikle bu yntemle steril edilmemelidir
Sterilizasyonun mekanik, kimyasal ve
biyolojik kontrol yaplmaldr

Gas Sterilizasyon
Etilen oksit
Hidrojen peroksit
gaz plazmas sistemleri





Etilen Oksit Sterilizasyonu



Isya ve neme hassas malzeme ve aletler,
sentetik, fiberoptik ve PVC malzemeler
iin uygun
Medikal aletlerin ounluu ile
uyumludur
Lmenli aletlerin sterilizasyonu iin
uygundur
Lmen uzunluk ve ap snrlamas yoktur

Etilen Oksit Sterilizasyonu

Sterilizasyon ve havalandrma sresi uzundur
Svlar steril edilemez
Paketleme materyali olarak kuma
kullanlamaz
evre, hasta ve salk alanlar iin gvenlik
1. Yanc ve patlayc bir gazdr
2. Toksik artk brakabilir
3. 1. snf Kanserojen
Buhar sterilizasyon yntemine gre pahaldr
eETOETO



Hidrojen Peroksit Gaz Plazma


Isya ve neme duyarl malzemeler iin etkin
yntem
Hzl sterilizasyon ( 45-72 dakika)
Koroziv etkisi yok, toksik kalnt brakmyor
Gvenli
Takibi kolay
Tm parametreler bir mikroprosesre
kaydediliyor,parametrelerden biri standart deerin
dnda ise otomatik iptal


Hidrojen Peroksit Gaz Plazma


Pahal
Kuma, selloz ieren malzemelerin, svlarn
ve tozlarn sterilizasyonu iin uygun deil
zel paket malzemesi
Lmen ap ve uzunlukta snrlama
Lmen ap > 3 mm,
uzunluu < 40cm metal lmenli aletler
iin FDA onay
Kimyasal sterilizasyon *
Gluteraldehid
Hidrojen peroksit
Perasetik asit
*bakteri sporlarn ldrebilecek kadar uzun
sreli uygulama gerektirir

Kimyasal Sterilizasyon
Kimyasal Konsantras
yon
Sre Is
Gluter
aldehid
> %2 10 saat 20-25 C
Hidrojen
Peroksit
%7,5 5 saat 20 C

Perasetik
asit
%0,2 12
dakika
50-56 C

Review of new chemical sterilants Rutala W.A., Weber D.J infec.Contr.& Hosp. Epid.
1998,19
Perasetik asit (PAA) kullanan
otomatik cihazlar
Ortamda bulunan
organik maddelerden
etkilenmez
Dar lmenli
endoskoplarda bile
gvenle kullanlabilir
Yan rnleri evreye
zarar vermez


pH ve s
deiikliklerinden ok
etkilenir
Bakr, bronz, galvanize
demir gibi metallerde
korozyon yapabilir




Sterilite Gvence Dzeyi
SAL
(Sterility Assurance Level)
lem sonunda canl
mikroorganizma kalma ihtimali
10 da bir
(1/1.000.000).

Basnl buhar sterilizasyonunda

Haftada en az bir kez
mplant steril edilecek
olan her evrimde
Otoklavlara bakm,
onarm kalibrasyon
yapldktan sonraki ilk
altrmada




Biyolojik Kontrol
Etilen oksit
Her evrimde

Hidrojen peroksit gaz
plazma
Her kullanm gnnde
bir kez


Bacillus atrophaeus
(B.subtilis)


Geobacillus
stearothermophilus
Yar kritik gereler
Flexible Endoskoplar Laringoskoplar
Endotrakeal tpler, Anestezi ekipman
Solunum sirklasyon ekipman
Nebulizer kaplar, baz oftalmik aralar
Nasal ve vajinal spekulum ve vajinal
problar
Termometreler, kulak srnga hortumu,
Hidroterapi tanklar
Y

k
s
e
k

d

z
e
y

d
e
z
e
n
f
e
k
s
i
y
o
n



Endoskoplar

Yar kritik
Yksek dzey
dezenfeksiyon

Laparoskop-artroskop-sistoskop
Sterilizasyon?
Yksek Dzey Dezenfeksiyon?
Steril bolua girdiklerinden steril olmaldr
Yksek dzey dezenfeksiyon ile steril ilemler
arasnda infeksiyon asndan fark yoktur
nfeksiyon gelien vakalarda nerilen
dezenfeksiyon srelerine uyulmad grlr
Dezenfeksiyon sonras steril su ile durulama
yaplmaldr
FDA onayl yksek dzey
dezenfektanlar

Gluteraldehid
Hidrojen peroksit
Ortofitaldehid
Hidrojen peroksitli perasetikasit
650-675 aktif serbest klorin ieren tek
kullanmlk hipoklorit solusyonu
Yksek dzey dezenfektanlar
Kimyasal Konsantrasyon
Gluteraldehit > % 2
Orto-fitaldehit (OPA) % 0,55
Hidrojen peroksit % 7,5
Hidrojen peroksit+
perasetik asit
% 1,0 +% 0,08
Serbest klorin 650- 675 ppm
Glukoprotamin % 4
Y
a
r

k
r
i
t
i
k

g
e
r
e

l
e
r

0zon
Klordioksit
Speroksit su
ENDOSKOP DEZENFEKSYONU
AAMALARI
1. n temizlik
2. Kaak testi
3. Temizlik
4. Yksek dzey dezenfeksiyon
5. Durulama
6. Kurulama

Dzgn bir temizlik
mikobakteri ykn
>10 kat (%99,9) azaltr
ENDOSKOP DEZENFEKSYONU
1. TEMZLK (Silme, Ykama)
Temizlemek bakteri ykn 4-6 log azaltr
HIV kontamine endoskoplardan virsn temizlik ile
tamamen uzaklatrld gsterilmitir
2. YDD/STERLZASYON
Sterilan tm kanallardan geirilmeli
Aleti tamamen rtmeli
Sreye uyum
3. DURULAMA
Steril/filte edilmi/ musluk suyu
Alkol ile muamele
4. KURULAMA
basnl hava ile
5. SAKLAMA
Kontaminasyonu engelleyecek ekilde ,aslarak
Endokaviter problar

Yksek dzey dezenfesiyon +
her hastada prob kaplayc veya
kondom
Kondomlar perforasyon asndan
prob kaplayclara gre daha
gvenli
kaak; % 1.7 kondom, % 8.3
kaplayc
Gluteraldehid

Organik materyal
varlnda da etkili
Birok materyal ile
uyumlu metalleri
andrmaz
rritan, kokulu
Gametotoksik
Organik maddeleri
fikse eder
Yar mr 14-30 gn
Aktivasyon/
inaktivasyon gerekir*
Na bislfat ile inaktivasyon
Orto-fitalaldehit (OPA)
Hzl etkili 20 C de 12 dk
pH aral geni (pH 3-9)
Aktivasyon gerekli deildir
Mikobakterisidal etki erken ve fazla
Materyal uyumu iyi
En fazla 14 gn etkin

Orto-fitalaldehit (OPA)
Solunum ve mide barsak
sisteminde gzlerde irritasyon,
uzun sreli temasta dermatit
Proteinleri ve deriyi griye boyar
Pahaldr
Perasetik asit (PAA)

Ortamda bulunan organik maddelerden
etkilenmez
Yan rnleri evreye zarar vermez
Dar lmenli endoskoplarda bile gvenle
kullanlabilir
Bakr, bronz, galvanize demir, basit elik
gibi metallerde korozyon yapabilir
Aditifler ile bu yan etki azaltlabilir
Perasetik asit (PAA)
Gze koroziv etkilidir
Cilde mukozalara irritan
pH ve s deiikliklerinden ok
etkilenir

Hidrojen peroksit
Sporlara etkili
Hzl etkili
Atklar tehlikesiz ( Su ve Oksijen)
Aktivasyon gerektirmez
rritan ve kokulu deil
Hidrojen peroksit

Stabil deil
% 0,85 Benzoik asitle stabilize edilir
Baz metallere korozif
(Bakr,pirin,inko,aliminyum)
Temasla gzde irritasyon, kornea hasar
Endoskop reticilerinden onay yoktur
Materyal
uyumu
Organik
madde
varlnda
etkinlik
Sre Havalandrma Etkinlik
kontrol
Gluteraldehit yi Zayf 20 dk art evet
OPA yi Zayf 5-12 dk Gerekmez evet
HP yi 15 dk Gerekmez

evet
HP+PAA yi 5-25 dk Gerekmez

Evet ?
PAA yi 5-30 dk

Gerekmez

evet
Klor Kt 10 dk ? ?
Review of new chemical sterilants Rutala W.A., Weber D.J infec.Contr.& Hosp. Epid.
1998,19

Kritik olmayan gereler

Steteskoplar, Kulak spekulumu,
Tansiyon aleti manseti
EKG elektrotlar
Diyalizat ile temas halindeki
hemodiyaliz yzeyleri
Yatak arsaf, Srgler
Kvezler
Yemek kaplar ?
D

k

d

z
e
y

d
e
z
e
n
f
e
k
s
i
y
o
n

Kritik olmayan gereler
Kimyasal Konsantrasyon
Etil veya izopropil
alkol
% 60-%50
Klorin 100 ppm 1/ 500 sulandrma
Fenolik F
yodofor F

Kuarterner
amonyum bileikleri
F

k

d

z
e
y

d
e
z
e
n
f
e
k
s
i
y
o
n

T
e
m
a
s

s

r
e
s
i

>

1

d
a
k
i
k
a


F: retici Firma nerilerine uyulmaldr
SON SZ
Steril olmas gereken tm aletler iin
mmknse buharl otoklav
Isya duyarl ise etilen oksit veya
hidrojen peroksit gas plasma
Dier metotllar uygun deilse sv kimyasal
sterilizasyon
Temizlik,konsantrasyon,sre, s, ph belirleyicidir
Yntem ve malzeme seiminde
Materyal uyumu, uygulama kolayl, zaman-fiat
analizi, toksisitesi nemli belirleyicilerdir.