ETK

Sosyal Hizmet Uzman Turgay AVUOLU

ETK KAVRA!
Eti" s#z$%&%' (unan$a )"ara"ter* anlamna gelen )et+os* s#z$%&%n,en t%retilmi-tir.
Eti"/ nsanlarn "ur,u&u 0ireysel 1e to2lumsal ili-"ilerin temelini olu-turan ,e&erleri'
normlar' "urallar' ,o&ru3yanl- ya ,a iyi "#t% gi0i a+la"sal a4,an ara-tran 0ir 5else5e
,isi2lini,ir.6nal'7889:
Eti" +er -ey,en #n$e istenile$e" 0ir ya-amn ara-trlmas 1e anla-lmas,r.;a+a geni-
0ir 0a"- a4s ile' 0%t%n et"inli" 1e ama4larn yerli yerine "onulmas< neyin ya2la$a& ya ,a
ya2lamaya$a&nn< neyin istene$e&i ya ,a istenmeye$e&inin< neye sa+i2 oluna$a& ya ,a
olunmaya$a&nn 0ilinmesi,ir.6Solomon3Hanson:
AHLAK =EL EVRELER
Ko+l0erg>in a+la" geli-im "uramna g#re 0irey' %4 ,%zey 1e alt e1re,en ge4ere" a+la"i
geli-ime ula-r.
=elene" ?n$esi ;#nem
@Aa&ml E1re
@Airey$ili" 1e "ara ;ayal Al-1eri- E1resi
=elene"sel ;%zey
@Kar-l"l Ki-iler aras Ae"lentiler 1e Ki-iler aras Uyum E1resi
@Sosyal 1e Vi$,an E1resi
@=e4i- ;%zeyi
=elene" ?tesi 1e l"elere ;ayal ;%zey
@To2lumsal Anla-ma' (ararll" 1e Aireysel Ha"lar E1resi
@ E1rensel A+la"i l"eler E1resi
ETK ;AVRAB!!B TOCLUSAL ETEBLER
K%lt%r<insann yaratt"larnn t%m%,%r.6Kongar'78DE: =eni- "a2saml olara"
0a"l,&n,a "%lt%r' 0ir to2lumun t%m ya-am 0i4imi,ir. To2lumun ,uygu' ,%-%n$e 1e
+are"etlerin,en olu-an "al2lar' "%lt%r% olu-turur.6Tez$an'788F:
;e&erler < Aireyin ya-amn,a"i 5ar"l etmenlere y%"le,i&i #nem,ir.;e&er' 0irey i4in
#nemli olan +er t%rl% ,%-%n$e ya2s' o0Ge 1eya et"inli" olara" ,a tanmlana0ilir.
6Lam0erton3788H:
Bormlar< To2lumsal normlar' 0elli 0ir gru2 i4in,e"i 0ireylerin ili-"ilerini ,%zenler 1e
eylemlerine y#n 1erir. Bormlar' genelli"le ,e&erlerin yansmas,r 1e 0ir gru0un t%m
%yelerin$e 2ayla-l,& i4in "olle"ti5tir. Aaz normlar ,i&erlerin,en ,a+a 5azla $i,,iye
alnr' 4%n"% 0unlara "ar- gelin,i&in,e uygulana$a" ya2trmlar ,a+a a&r,r.6$
Kenna'788I:
(?BET;E ETK LKELER
7. A,alet/ Temelin,e e-it to2lumsal "o-ullar 1e olana"lar i4in,e t%m insanlarn #zg%r$e
1e 4o" y#nl% geli-mesini' e-it +a" 1e sorumlulu&un 2ayla-l,& 0ir to2lulu"ta "i-ilerin
yarat$ olara" i- g#re0ilmesini' +er"ese temel e-it +a" 1e #,e1ler tannm-
olmasn'"i-inin er,emlerinin to2lum$a 1e to2lumun t%m %yelerin$e g%1en$e altna
alnm- 0ulunmasn #ng#ren 1e ,ile getiren eti" 1e +u"u" il"esi,ir.
(#neti$iler' #rg%tte g#re1lerin' y%"%ml%l%"lerin' sorumlulu"larn e-it 0ir -e"il,e
,a&tlmasn,an sorumlu,urlar. Au -e"il,e' +a" ,a&t$ a,aleti yerine getirirler. An$a" +a"
,a&t$ a,aletin yeterin$e sa&lanama,& ,urumlar,a zarar g#ren ya ,a +a"szl&a u&rayan
i-g#renler ,%zelti$i a,aletin i-letilmesini ister 1e 0e"lerler.
E. E-itli"/ yararlarn' s"ntlarn' +izmetlerin ,a&tlmasn,a uygulana$a" snrlarn
0elirlenmesini i4erir. E-itli"' ,%r%stl%" 1e a,alet "a1ramlar ile 0%t%nle-mi- 0ir "a1ram,r.
E-itli" "a1ram temel 0ireysel e-itli"' "smi e-itli" 1e 0lo"larn e-itli&i a4sn,an ele
alnma"ta,r.
Temel Aireysel e-itli"< E-it 0ireyler,en olu-an te" 0ir sn5 1ar,r. To2lum,a t%m
1atan,a-larn 0ir oy +a"" 1ar,r.
Ksmi e-itli"< Her zaman i-le1sel ,e&il,ir.%n"% to2lumun 0ireyleri ayn #zelli"lere
sa+i2 ,e&il,ir. ?rn' 4i5t4ilerle i-a,amlar ayr 1ergiler #,er.
Alo"larn e-itli&i< Ka,n3er"e"' ya-l3gen4 gi0i sn5lar olu-ur.
F. ;%r%stl%" 1e ,o&rulu"<Eti" ,a1ran-' 0a-"alar ile ili-"iler,e ,%r%st olmay 1e i4tenli&i
gere"tirir. 4ten 1e ,%r%st ,a1ranmayan y#neti$iler' ili-"iler,e "en,i sonlarn +azrlarlar 1e
g%1en ortam orta,an "al"ar. ?rg%tte 2oliti" g%4 "azanmann "en,isi eti" ,- 0ir ,a1ran-
,e&il,ir. Aununla 0irli"te 2oliti" g%$e ula-ma" i4in ,%r%stl%"ten #,%n 1erilmesi' eti"
"urallarnn #nemli #l4%,e i+lal e,ilmesi anlamna gelme"te,ir.
(#netim,e yalan 4o&unlu"la g%1ensizli" 1e "or"u,an "ayna"lanr. (#neti$ilerin "en,ilerinin
yalan,an uza" ,urara"' ,o&rulu&u "onusun,a astlarna 1e %stlerine tam 0ir g%1en sa&lama"
zorun,a,r.
I. Tara5szl"< Tara5szl" ya ,a nesnelli"' insann 0ireyleri ya ,a nesneleri ol,u&u gi0i
g#re0ilmesi 1e 0u g#r%nt%y% 0ireyin "en,i iste" 1e "or"ular ile olu-tur,u&u g#r%nt%,en
ayra0ilmesi,ir.
(#neti$i' 0ir "amu g#re1lisi olara"' 1atan,a-larla 1e i-g#renlerle ili-"ilerin,e yansz olara"
,a1ranma" 1e +izmet sunma" zorun,a,r. ?zelli"le siyasal tara5szl"' y#neti$inin en #nemli
sorumlulu"larn,an 0iri,ir.
(#neti$inin astlarna tara5l ,a1ranmas' i-g#renlerin %stlerine "ar- "a2al 0ir ta1r i4ine
girmeleri 1e ,a+a ,a #nemlisi i-g#renlerin a,alet 1e g%1en ,uygularnn ze,elenmesine yol
a4ma"ta,r.
H. Sorumlulu"<Aelirli 0ir g#re1in istenilen niteli" 1e ni$eli"te yerine getirilmesi,ir.
"i t%r sorumlulu" 0ulunma"ta,r. Airin$isi %stlere +esa2 1ermeyi i4eren )sorumlu olma*,r.
"in$isi ise 0ir i-i ya2may %stlenme" anlamna gelen )sorumlu" alma*,r.
Sorumlulu&un temeli' yet"iyi "ullanma zorunlulu&u,ur. Sorumlulu"' mesle"i 1e eti" #l4%lere
uymay gere"tir,i&i "a,ar 0u #l4%lerin yaratlmasn ,a gere"tiren 0ir "a1ram,r.
9. nsan Ha"lar<nsan +a"lar' insann insan olma #zelli&i ne,eniyle sa+i2 ol,u&u<
,o"unulamaz' ,e1re,ilemez 1e 1azge4ilemez niteli"te' "i-ili&e 0a&l +a"lar,r.
nsan +a"larnn iyi anla-lmas 1e 0ireylerin 0u +a"larna saygl olma"' y#neti$inin eti"
,e&erleri arasn,a #n$eli"le yer almas gere"en unsur,ur.
J. H%manizm<nsan 1arl&nn insani er,emler$e 0i4imlen3,irilmesi' insan$ll" 4a0as<
insann insan$l 0ir 0i4im,e e&itilmesi #&retisi< insanlarn yeti-me 1e geli-me yetene&in,en'
insann er,emleriyle' "i-ili&inin g#z#n%n,e tutulmasn,an yola 4"lara"' insann 4o" y#nl%
yeti-mesini' #zg%r$e et"inli"te 0ulunmasn' yarat$ g%4lerini 1e yetene"lerini
"ullana0ilmesini ama4layan' insan to2lulu&unun geli-mesine 1e insan soyunun ,a+a ,a
yet"inle-mesine 1e #zg%rle-mesine y#neli" ,%-%n$e 1e 4a0alarn 0%t%n%,%r.
D. Aa&ll"< ?rg%tsel 0a&ll"' i-g#renlerin #rg%t %yeli"lerini s%r,%rmeleri 1e #rg%tte "alma"
istemeleri olara" tanmlana0ilir.
(#neti$i' 0ir li,er olara" +em "en,i mesle"i 0a&ll" 1e geli-mesini +em ,e astlarnn mesle"i
0a&ll"' mesle"te geli-me 1e ilerlemeye iste"li olmay' 0u ama4la alana ili-"in yaynlar
izlemeyi 1e e&itim 2rogramlarna "atlmay gere"tirir. Ayr$a e&itim olana"larnn 4e1re
yararna "ullanlmasn sa&lama" 1e e&itim sorunlarna g#n%ll% olara" yeterli zaman ayrma"
,a 0a&ll&n gere"leri arasn,a sayla0ilir.
8.Hu"u"un Kst%nl%&%/Hu"u"un %st%nl%&% il"esinin ya-ama ge4irilmesi' +u"u" ,%zeninin
to2lum,a egemen "lnmas' +u"u" %zerin,e 2oliti" 0as" olmamas' yasalarn "i-ilere g#re
4i5tte stan,artl olara" uygulanmamas' su4lunun "sa s%re,e ya"alan2 $ezalan,rlmas'
yargsz uygulama ya2lmamas' yet"ili "i-i 1e "urulu-larn yasalara saygl olmas' +u"u"
sisteminin sa&l"l 1e ,%zenli 4al-masn sa&lar. Aireye 1e to2luma g%1en' +uzur mutlulu" 1e
ra+atl" 1erir.
7L.Se1gi/ insann "en,isiyle 1e 0a-"asyla yarat$ ili-"i "urmas ,eme"tir. Se1gi'
sorumlulu&u' ilgi 1e 0a"m' sayg 1e 0ilgiyi' 0a-"asnn yeti-me 1e geli-mesi i4in iste"
,uymay gere"tirir.
Se1gi' yalnz$a insanlara y#netilen 0ir ,uygu ,e&il,ir. (#neti$inin' mesle&ini ,e se1mesi
gere"li,ir. (#neti$ili" yo&un stres altn,a 4al-may sorunlara +zl 1e et"ili 4#z%mler
%retmeyi gere"tiren 0ir mesle"tir.
77.Ho-g#r%/Ho-g#r%'yasalara 1e eti" "urallara ay"r olma,"4a' se1ilmeyen ya ,a
onaylanmayan -eylerin 1arl&na ta+amm%l g#sterme"tir.
Ho-g#r% insann "ar-sn,a"i insanla et"ile-ir"en' onunla e-,uyum6em2ati: i4in,e olmaya<
et"ile-im "onusun,a onun alglarn tanmaya 4al-mas< 0#yle$e ona te2"i,e 0ulunmas< 1e
ona 0elli 0ir snr i4in,e "usurlulu" +a"" tannmas,r.
Ho-g#r%l% olma"' ayn zaman,a 0ir i4 +esa2la-may gere"tiriri.%n"% 0u +esa2la-ma
olmazsa' +o-g#r% yerini il"esizli&e 1e 0ir t%r 0a&nazl&a 0ra"a0ilir.
7E. Lai"li"/ (#netenlerin' y#netme yet"ilerini Tanr,an ya ,a ,in,en ,e&il' +al"tan al,"lar
0ir y#netim 0i4imi,ir.
;in 1e inan4lar "onusun,a se4im' 0ireylerin i4 ,%nyasnn en ,o"unulmaz alan,r 1e #yle
olmal,r.
Aireyler inan4lar "onusun,a ,ile,i&i se4imi ya2a0ilir' inan$n,an #t%r% "nanamaz'
su4lanamaz 1e 0unlar a4"lamaya zorlanamazlar. Lai" 0ir ,%zen i4in,e +er"es iste,i&i ,ine
ya ,a inan$a sa+i2 ola0ilir.
(#neti$iler' i-g#renlerin ,in 1e inan4 #zg%rl%&%ne "ar-mamal 1e Anayasal ,%zen,e g%1en$e
altna alnm- olan ,in 1e inan4 #zg%rl%&%n% ze,eleyi$i 0ir ,a1ran-a girmemeli,ir.
7F. Sayg/ nsan' +er -ey,en #n$e insan ol,u&u i4in ,e&erli,ir. nsann ,e&eri 1e onuru' insan
ili-"ilerin,e "#-e ta- niteli&ini ta-r.
Sayg' 0ir 4o" insann 0il,i&i 1e 0e"le,i&i gi0i "or"ma"' 4e"inme" ,e&il,ir.
Sayg 0ir insan' 0ir "i-i olara" ol,u&u gi0i g#rme"' onun "i-ili&ini 1e 0iri$i"li&ini 5ar" etme"
,eme"tir.
7I.Tutumlulu"/?rg%t% ama4larna uygun olara" ya-atma" #rg%tte"i insan 1e ma,,e
"ayna"larn en 1erimli -e"il,e "ullanma"la ger4e"le-ir.
Tutumlu olma"' #rg%t "ayna"larnn ama4lara uygun t%"etilmesi' ,onanm 1e ara43gere4lerin
"ullan-l' e"onomi" 1e l%"sten uza" 1e i-le1sel olanlar,an se4ilmesi gere"ir.
?zelli"le y#neti$ilerin' s%re"li 4alan tele5onlarla' ani ziyaret4ilerle' a&r 0%ro"rasinin
y%"le,i&i "rtasiye$ili"le 0a- e,e0ilme" #nemli 0ir sorun,ur.
7H. ;emo"rasi/ nsana 0ir ,e&er olara" #nem 1eren 1e insan "i-ili&inin #zg%r$e 1e e"si"siz
olara" geli-tirilmesine yarayan 0ir y#netim 0i4imi,ir.
;emo"rasi e&itim s%re$i i4in,e #&retile0ilir 1e ya-am 0i4imine ,#n%-t%r%le0ilir. E&itim
,emo"rasinin #n "o-ulu,ur.
?rg%t i4in,e ,emo"rati" 0ir ortamn olu-turulmasn,a' y#neti$i tutumlarnn 0%y%" 0ir rol%
1ar,r.
79. Olumlu nsan li-"ileri/ (#netim,e olumlu insan ili-"ileri' +em ama4lanan %retimin
ger4e"le-tirilmesi' +em ,e i-g#renlerin ,uyumunun sa&lanmas a4sn,an gere"li,ir.
Sa&l"l insan ili-"ileri i4in' 0ireyin yetene" 1e g%4leri "a,ar' zay5 yanlarnn 1e
gere"sinimlerinin neler ol,u&unun anla-lmas gere"ir. nsan ili-"ilerinin niteli&i' 0a-ar ya ,a
0a-arszl&n 0elirleyi$isi olma"ta,r.
7J. A4"l"/ A4"l" "ar-l"l ileti-i gere"tirir. Ki-iler aras ileti-im,e' "atlanlarn y%z y%ze
olmalar' "atlm$lar arasn,a "ar-l"l ileti al- 1eri- olmas' s#z"onusu iletilerin s#zl% ya ,a
s#zs%z olmas gere"ir.
(#neti$ilerin a4" ,a1rana0ilmeleri i4in' ele-tiriye a4" olmalar gere"ir.
Ele-tiriler ama4l' nesnel' 4"arsz 1e "i-iye #zel olmal,r.
(#neti$iler astlarn ele-tirir"en 0u il"elere uygun ,a1ranmal 1e astlar ,a "en,i eylem 1e
,%-%n$elerine ili-"in ele-tirileri sayg 1e +o-g#r% i4in,e ,e&erlen,irmeli,ir.
7D. Ha" 1e ?zg%rl%"ler/ Ha" 1e #zg%rl%"ler 0ir ara,a "ullanlan an$a" 0ir0iri ile "ar-trlan
"a1ramlar,r.?zg%rl%" "a1ram' 0ireyin 0ir -eyi ya2ma ya ,a ya2mama ser0estli&i,ir. ;e1let
ya ,a 0a-"a +er+angi 0ir g%4 tara5n,an +er +angi 0ir -ey i4in zorlanmamay' 0as" altn,a
tutulmamay i5a,e e,er.
Ha" "a1ram ise #zg%rl%"ten ,a+a geni- 0ir anlam ta-r.Au terim yalnz$a ser0est olmay
,e&il' 0unun yan sra ;e1letten ya ,a to2lum,an 0az istemler,e 0ulunmay i4erir.
78. Eme&in +a""n 1erme/ Eme" i-g#renin #rg%tsel e,imini el,e etme" i4in +ar$a,& "a5a 1e
"ol g%$%,%r. - g#renin eme&inin +a""' #rg%t%n ya2a$a& #,eme ile 1erilir.
?,eme i- g#renin %retim i4in #rg%te +ar$a,& ,e&er art-n,an +a" etti&i ,e&erin "en,isine
,#n,%r%lmesi,ir.
EL.(asa ,- emirlere "ar- ,irenme/ (asalar,a ,a a4"4a 0elirtilmesine "ar-n' "amu
g#re1lileri zaman zaman yasa ,- an$a"' %stler tara5n,an yerine getirilmesi istenilen emirlere
"ar- "ar-ya "alma"ta 1e 0unlar yerine getirme"te,ir.
Oysa' +u"u"en su4 te-"il e,en emirlerin yerine getirilmemesi "onusun,a y#neti$iler "esin
ta1r i4in,e olma,rlar.
Emirlerin yasalara ay"rl&nn' %st y#neti$ilere +atrlatlmas' y#neti$inin y#netim,e
"ey5ili&in orta,an "al,rlmas 1e +u"u"un %st%nl%&%n%n sa&lanmasn,a #nemli "at"lar
olma"ta,r.
(?BET;E ETK ;!! ;AVRAB!LAR
7.Ayrm$l"/Ayrm$l" #nyargl tutumlarla ,a1ranma"tr.Air gru2 insana "ar-' a,aletsiz 1e
zarar 1ere$e" 0i4im,e"i +er t%rl% ,a1ran- ayrm$l" olara" tanmlanma"ta,r.
A4" ayrm$l"< gelene"sel olara" $insiyete ya ,a r"4l&a ,ayal olara" ortaya
4"ma"ta,r.
Kurumsal ayrm$l"<0ir #rg%t%n yansz 0ir se4im s%re$i sunsa 0ile' "a,n ya ,a
aznl"larn 0u #rg%tte ,i&er gru2lar ile e-it oranl temsil e,ilmemesi sonu$u ortaya
4"mas,r.
E. Kayrma/ Aile' a"ra0al" 0a&lar gi0i ma,,esel olmayan et"ileme ara4larn "ullanara"'
"amu g#re1lilerinin'0az "i-ilere "amu i-lemlerin,e ayr$al" tanmas,r.
Kamu g#re1lisi tinsel3,uygusal niteli"te"i gelene"sel 0a&ll"lar 1e y%"%ml%l%"lerle ya"n
4e1resine ya ,a %zerin,e n%5usu olan 0a-"alarnn et"isi ile 0ir ta"m "i-ilere ayr$al"l
,a1ranma"ta,r.
. R%-1et/ Kamu g#re1lilerinin 2ara' mal' +e,iye gi0i 0irta"m ma,,esel 4"arlar "ar-l&n,a
0unu sa&layan "i-i ya ,a "%melere ayr$al"l 0ir "amu i-lemi ile 4"ar sa&lamas r%-1et olara"
tanmlanr.
Air 4o" y#neti$iye 4e-itli ne,enlerle' 5ar"l niteli"ler,e +e,iye 1erilmesi T%r" to2lumunun 1e
T%r" 0%ro"rati" "%lt%r%n%n 0ir gere&i olara" "a0ul e,ilir 0ir ,a1ran- olara" "ar-mza
4"ma"ta,r.
;%nyann 0ir 4o" yerin,e ol,u&u gi0i +e,iye g#reli 0ir "a1ram olu2 r%-1et ile arasn,a"i 5ar"
ayrma" 4o" zor,ur.
. (l,rma3 Kor"utma / Ka0a,ayl" olara" tanmlanan 1e "imse,en "or"maz' ylmaz
g#r%nere" 4e1resine mey,an o"uma ,a1ran- ile astlarn yl,rmaya 4al-ma" eti" ,- 0ir
,a1ran-tr.
Ka0a,ayl" yoluyla 4al-anlar %zerin,e g%4 g#sterileri ya2ma" y#neti$inin #zenle "a4nmas
gere"en 0ir ,a1ran- olmal,r.
9.S#m%r% 6istismar:/ S#m%r%' insan ya ,a nesnelerin a,aletsiz "ullanm,r. Ve 4"ar
sa&lamaya y#neli"tir.
S#m%r%n%n 4e-itli t%rleri 1ar,r<
73 S#m%r%$%' s#m%r%len "i-iyi zorlaya0ilir 1eya al,atara" "ullana0ilir.
E3 S#m%r%len "i-i' ya2lan eylemlere g#n%ll% rza g#stere0ilir.
F3 S#m%r%len "i-inin ama$' 4"ar sa&lama" 1e "azan$n g%1en$eye alma"tr.
. +mal/ T%r" Meza (asas>nn EFL. a,,esine g#re i+mal' +angi ne,enle olursa olsun g#re1in
sa1sa"lanmas 1e ge$i"tirilmesi 1eya %st% tara5n,an 1erilen 0uyru"larn ge4erli 0ir ne,en
olma,an ya2lmamas olara" tanmlana0ilir.
(#neti$iler' yasalarla "en,ilerine 1erilen g#re1leri yerine getirme" 1e yet"ilerini snrlar
i4in,e "ullanma"la sorumlu,urlar.
J.Aen$illi"< (#netim,e 0en$illi"'y#neti$inin 0a-"alarnn yararn ,%-%nme,en< "imi "ez
onlara zarar 1erere"< ,a1ran-larn yalnz "en,i gere"sinimlerini gi,ere$e"' "en,ine 4"ar
sa&laya$a" 0i4im,e y#nlen,irmesi,ir.
Aen$il 0ir insan sa,e$e "en,isiyle ilgilenir' +er -ey "en,inin olsun ister' 1erme"ten +i4 ze1"
,uymaz' yalnz$a alma"tan +o-lanr.Aa-"alarnn gere"sinimlerine ilgi ,uymaz' onlarn "i-ili"
0%t%nl%&%ne 1e ,e&erlerine sayg g#stermez. 8. -"en$e 6Eziyet:/ Air insana ma,,i ya ,a
mane1i olara" ya2lan a-r eziyet anlamn,a "ullanlma"ta,r.
(#neti$ilerin "en,i g#r%-lerini 2ayla-mayan 4al-anlar +e,e5 se4ere" eziyet etmeleri "a0ul
e,ilmez 0ir ,a1ran-tr.
-"en$e 1eya eziyet yalnz 5izi"sel a$y ,e&il' 2si"oloGi" a$y ,a "a2sama"ta,r.
Ayr$a i- ya-amn,a"i -i,,etli sorunlar 0ireyin 4e1resini 1e #zel ya-antsn et"ileme"te,ir.
D. (olsuzlu"/ =enel anlamyla yolsuzlu"' 0ir 4"ar "ar-l&n,a' "amu yet"ililerinin yasa ,-
"ullanm olara" tanmlanma"ta,r.
(olsuzlu" sa,e$e ma,,i "azan4lar "a2samaz. a,,i olmayan #zel ama4lara ,a y#neli"
ola0ilir.
(olsuzlu"< 2ara ya ,a mal "ar-l&n,a' "amu g#re1lisinin ayr$al"l i- ya2mas' ya2lmamas
gere"en i-leri ya2mas 1eya ya2malar gere"en i-leri 4a0u"la-trmalar "ar-l&n,a 4"ar
sa&lamalar' "i-isel "azan4lar "ar-l&n,a yet"ilerini "#t%ye "ullanmalar' 2oliti" "azan4
ama$yla ,e1let yet"isinin yasa ,- "ullanmn anlatma"ta,r.
8. -"en$e 6Eziyet:/ Air insana ma,,i ya ,a mane1i olara" ya2lan a-r eziyet anlamn,a
"ullanlma"ta,r.
(#neti$ilerin "en,i g#r%-lerini 2ayla-mayan 4al-anlar +e,e5 se4ere" eziyet etmeleri "a0ul
e,ilmez 0ir ,a1ran-tr.
-"en$e 1eya eziyet yalnz 5izi"sel a$y ,e&il' 2si"oloGi" a$y ,a "a2sama"ta,r.
Ayr$a i- ya-amn,a"i -i,,etli sorunlar 0ireyin 4e1resini 1e #zel ya-antsn et"ileme"te,ir.
7L. (aranma3;al"a1u"lu"/ Ra+atsz e,i$i 1e sa+te"arl" olmasna ra&men y#neti$iye yaranma
1e ,al"a1u"lu" ya2mann' 0a-ar i4in #,enmesi gere"en 0ir 0e,el olara" g#r%lmesi yaygn 0ir
,a1ran- 0i4imi,ir.
al-anlarn y#neti$iler yaranma 4a0alar' olumsuz 0ir ortam yaratlmasna ne,en
olma"ta,r.Ken,isine ,al"a1u"lu" ya2lan y#neti$i' sa&l"l 0ir g#r%- a4sna sa+i2 olmamas
+alin,e ,a1ran-larn 2e"i-tirere" t%m 4al-anlar,an ayn ,a1ran-lar 0e"leme"te,irler.
77.i,,et3Aas"3Sal,rganl"/ i,,et s#z$%&%' a-r ,uygu ,urumunu' 0ir olgunun
yo&unlu&unu' sertli&ini' "a0a 1e sert ,a1ran- nitelen,irir.
(#neti$i' #n%n% t"ayan engelleri orta,an "al,rma" i4in -i,,et "ullanmamal,r.
(#neti$inin -i,,et i4eren eylemleri "en,ini engelle,i&i ,%-%n%len nesne ya ,a 0ireyin
"en,isine ,o&ru,an ya2t& gi0i' +i4 ilgisi olmayan nesne ya,a 0ireylere y#netti&i g#r%le0ilir.
7E.- li-"ilerine Coliti"a Kar-trma/ Her y#neti$inin tara5sz ,a1ranmas 1e 2oliti"
y#neti$ilere tara5sz 0ilgi sunmas gere"me"te,ir.(#neti$inin 2olitize olmas ,urumun,a
g#re1 ya2t& "urum 2oliti" 0ir g#r%n%m "azana$a"' y#neti$i astlar y#neti$i,en 4o" 2oliti"ay
ara4 olara" g#re$e"ler,ir.
Sonun,a y#netim ile 2oliti"a' "ar-l"l y%"lenme 1e #,eme 4em0eri i4ine girmi- ola$a"'
0#yle$e 2oliti" ili-"i 1e "ayrma' y#netimsel yeterlili&e %st%n tutula$a"tr.
7F. Ha"aret 1e K%5%r/
S#zl% ta$iz olara" ,e&erlen,irile0ile$e" olan +a"aret 1e "%5%r' s#zel 0ir -i,,et g#sterisi,ir. Ve
t%m -i,,et g#sterileri gi0i sal,rganl" i4erir.
Ha"aret 1e "%5%r "i-ili&e sal,r olu2' 0u t%r y#neti$iler insanlarn "i-ili&ini "%4%lt%2'
#rseleyere"' "en,i 0en$il "i-ili"lerini y%$eltti"lerini inanma"ta,r
7I. Ae,ensel 1e Minsel Ta$iz/ Ae,ensel ta$iz' -i,,etin 0ir %r%n%,%r. En s" "ar-la-lan
0e,ensel ta$iz t%r% ise ,aya"tr.
Minsel ta$iz ise' 4o$u&a' gen$e' "a,na s#z atma' el' "ol +are"eti ya2ma"la 0a-layan' rza
ge4meye "a,ar 1aran geni- 0ir yel2aze i4in,e yer alma"ta,r.
Ta$iz' a$iz olana ya2lan +a"sz 1e "#t% niyetli ,a1ran-lar 4a&r-trr. (#neti$iler' astlar
"onumun,a"i "i-ilere yet"ilerinin ar"asna s&nara" 1e itiraz e,emeye$e" "onum,a"i "i-ilere
"ar-' +er t%rl% ta$iz,en #zenle "a4nmal,r.
7H. K#t% Al-"anl"lar/ ?zelli"le' 4o$u" 1e gen4lerin 0ulun,u"lar o"ul' 4o$u" yu1as'
yeti-tirme yur,u gi0i "urumlar,a g#re1 alan 4al-anlarn' sigara' al"ol' "umar 1e 0enzeri "#t%
al-anl"lar 4o$u" 1e gen4lerin g#z #n%n,e sergilemeleri sa"n$al,r.
Ki-isel a4,an 0a"l,&n,a ' "#t% al-"anl"lar 0ireyi ilgilen,iren "onu,ur. An$a" 0u
al-"anl"larn "i-iselli"ten 4"ara"' "amu alanna ta-nmas sa"n$a yaratma"ta,r.
?zelli"le al"ol 1e sigara t%"etiminin #zenti ile 0a-layan ,a1ran-lar ol,u&u g#z#n%ne alnrsa'
y#neti$ilerin 1e sosyal +izmet 4al-anlarnn ,a1ran-larna #zen g#stermesi gere"me"te,ir.
79. =#re1 1e (et"inin K#t%ye Kullanm/ Air ma"am a,na el,e e,ilmi- olan yet"iler "amu
g#re1lilerin$e "#t%ye "ullanlamaz. ?rg%t a4sn,an yet"inin "#t%ye "ullanm' yet"inin
1erili- ama$n,an 0a-"a 0ir ama4 i4in "ullanlmas,r.
(asalar uygun olan "amu i-lemlerinin ,a+a +zl yerine getirilmesi i4in' 0az "imselere
,i&erleri aley+ine ayr$al"l i-lem ya2lmas'
(asalarla yasa"lanm- "amu i-lemlerinin 0ir 4"ar "ar-l& ya2lmas' g#re1 1e
yet"inin "#t%ye "ullanmnn #rne&i,ir.
7J. ;e,i"o,u/ =enel olara" ,e,i"o,u' ger4e" olu2 olma,& 0ilinme,en 0a-"alarna
"ara4alma"' insanlar "#t%leme"' "nama"' su4lama" ama$yla ya2lan "onu-malar,r.
leti-im,e a4" 1e ,%r%st 0ir ya"la-m 0enimsemeyen 0ireyler' to2lumsal "%lt%r%n ,e et"isi ile
0ir0irlerini y%z%ne "ar- ele-tirme" yerine' 0az sorunlar %4%n$% 0ir "i-iye 4ar2tara"
anlatma"ta 1e 0a-"alarn ar"alarn,an 4e"i-tire0ilme"te,ir.
;e,i"o,u i-yerlerin,e 0%y%" #l4%,e zaman 1e enerGi "ay0na ne,en olma"ta' insan
ili-"ilerinin gerginle-mesine 1e 0ozulmasna ne,en olma"ta,r.
7D. Nimmet/ Kamu g#re1lisinin 2ara ya ,a mal niteli&i ta-yan "amusal 0ir "ayna&' yasalara
ay"r olara" "i-isel "ullanm i4in +ar$amas ya ,a "ullanmas olara" tanmlana0ilir.
Nimmetin 0ir yolsuzlu" t%r% olmasna "ar-n r%-1etten 5ar"' 0ir ta"as s%resi olmas' yani al$
1e 1eri$i olmamas' an$a" i-g#renin "amu "ayna"larn te" tara5l olara" "i-isel "ullanma
ge4irilmesi,ir.
78. ;ogmati" ;a1ran-< ;o&mati"' ,a+a #n$e ,o&ru olan 0ir "a1rama' 0ir inan$a zamanla
,o&rulu&u orta,an "al"sa 0ile 0a&l "alma"tr.
;ogmati" 0ir y#neti$i' mesle&in,e "azan,& "a1ramlara 1e inan4lara zamanla on,an
"o2maya$a" ,ere$e,e 0a&lana0ilme"te,ir.
=enelle-mi- 0ir ,ogmati"li"' i-g#reni 0ir r"a' 0ir ,ine 0ir ulusa' 0ir to2luma 0ir mesle"i
g#r%-e "ar- ,%-man e,e0ilir.
;ogmati" 0ir "i-i' "en,i "a1ram 1e inan4larn ,e&i-tirmeye 1e yenili"leri 0enimsemeye "ar-
sonuna ,e" ,irenme g#sterir.
EL. (o0azl"3Aa&nazl"/ (o0azl" 1e 0a&nazl"' inan4 1e ,%-%n$eleri "onusun,a tart-maya
yer 1ermeyen' te" ,o&ru -eyin "en,i ,o&rusu ol,u&una inanan' "en,i gi0i ,%-%nmeyenlere en
a&r 0i4im,e sal,ran' +o-g#r%s%z 1e se1gisiz insanlar niteler.
(#neti$inin 0a&naz tutumu i-g#renlerin geli-me 1e yenile-mesini engeller.