STATIKA -VJEBE 2

ZADATAK 1.
Odrediti grafiki i analitiki rezultantu sila
1
F

i
2
F

koje lee u ravni xy, a smjerovi su zadani

slikom. Veliine (iznosi) sila su |
1
F

| ! " # i |
2
F

| ! $ #. %adani uglovi su ! &'

'
, ! "$
'
GRAFIKI
a) ()*+,)#-. (+/) 0O1O23 0,)V+/) V.45O,(4O6 0),)/./O6,)1)
Vektore sile
1
F

i
2
F

7redstavljamo grafiki u mjerilu 1 8m 1#. %nak ita se 9odgovara:.

;akle 1 8m duine streli8e kojom 7redstavljamo grafiki vektor sile odgovara iznosu od 1 #.
1) #a8rtamo ose x i y i 7ovuemo 7rv8e djelovanja sila
1
F

i
2
F

.
2) +z zajednikog 7oetka na8rtamo u mjerilu vektore
1
F

i
2
F

koji o<razuju dvije strani8e

7aralelograma.
&) #a8rtamo ostale dvije strani8e 7aralelograma.
") %<ir
1
F

i
2
F

, rezultanta
R
F

, lei na dijagonali 7aralelograma. Vektor

R
F

ima 7oetak u
zajednikom 7oetku vektora
1
F

i
2
F

.
$) +zmjerimo duinu
R
F

u 8m i 7omnoimo sa mjerilom. ;o<ijamo iznos

R
F

u [#]
|
R
F

| ! =,2 1 ! =,2#
[8m] [18m 1#]
<) ()*+,)#-. 0O1O23 0,)V+/) V.45O,(4O6 0O/+6O#)
1) #a8rtamo ose x i y i 7ovuemo 7rv8e djelovanja sila
1
F

i
2
F

.
2) #a8rtamo u mjerilu vektor
1
F

&) +z vr>a vektora

1
F

na8rtamo u mjerilu vektor

2
F

") %<ir
R
F

!
1
F

?
2
F

jest vektor iji je 7oetak u 7oetku 7rvog vektora a vr> u vr>u drugog
vektora
2
F

.
$) +zmjerimo duinu
R
F

u 8m i 7omnoimo sa mjerilom. ;o<ijamo iznos

R
F

u [#]
|
R
F

| ! =,2 1 ! =,2#
ANALITIKI
Odre@ivanje kom7onenata zadani> sila u 7rav8ima osi koordinatnog sistema
4om7nente
x
F
1

i y
F
1

su 7rojek8ije sile
1
F

na ose koordinatnog sistema x i y.

0osmatrajmo 7rvougli trougao ije su katete |
x
F
1

| i | y
F
1

| a >i7otenuza |
1
F

|
+z trougla slijedi 8os
1
1
=
F
F
x

,
N F F
x
"A" , & BAA , ' " &' 8os " 8os
'
1 1
= = = =

sin
1
1
=
F
F
y

,
N F F
y
2 $ , ' " &' sin " sin
'
1 1
= = = =

4om7onenta
x
F
1

usmjerena je su7rotno od ose x 7a je

i i F i F F
x x x

"A" , &
1 1 1
= = =
[#], odnosno skalarna veliina C1x koja mnoi jedinini vektor i

na osi x ima negativan

7redznak C1x ! D&,"A" #
4om7onenta y
F
1

usmjerena je su7rotno od ose y 7a analogno gore vai

j j F j F F
y y y

2
1 1 1
= = =
[#] E C1y ! D2 #
%<ir kom7onenata
x
F
1

i y
F
1

7o 7ravilu vektorskog 7aralelograma daje analitiki za7is vektora

zadane sile
1
F

j i j i F F F
y x

2 "A" , & ) 2 ( ) "A" , & (
1 1 1
= + = + =
[#]
Napomena [#] D jedini8a # u uglatoj zagradi 7iFe se uz analitiki za7is kao oznaka jedini8e
kojom se mjere komonente
&,"A" # G <ez uglate zagrade G normalno za7isan iznos u #jutnima.
)nalogno se do<ije analitiki za7is
2
F

sin
2
2
=
F
F
x

,
N F F
x
$&$$ , & ='= , ' $ "$ sin $ sin
'
2 2
= = = =

8os
2
2
=
F
F
y

,
N F F
y
$&$$ , & ='= , ' $ "$ 8os $ 8os
'
2 2
= = = =

i i F i F F
x x x

$&$$ , &
2 2 2
= = =
[#] C2x ! D&,$&$$ #
j j F j F F
y y y

$&$$ , &
2 2 2
= = =
[#] C2y ! D&,$&$$ #
j i j i F F F
y x

$&$$ , & $&$$ , & ) $&$$ , & ( ) $&$$ , & (
2 2 2
+ = + = + =
Analii!"o #a$i%an&e
1
F

i
2
F

) ( ) (
2 2 1 1 2 1
j F i F j F i F F F F
y x y x R

+ + + = + =
!
) ( ) (
2 1 2 1
j F j F i F i F
y y x x

+ + +
x x Rx
F F F
2 1
+ =
! (D &,"A") ? (D &,$&$$) ! D A,HHH$ #
y y RY
F F F
2 1
+ =
! (D2) ? &,$&$$ ! 1,$&&$$ #
j i F
R

$&$$ , 1 HHH$ , A + = [#]
0o 0itagorinu 7ouku
2 2 2 2
$&$$ , 1 ) HHH$ , A ( + = + =
RY RX R
F F F

! =,1A$H #
2. ZADATAK
Odrediti grafiki i analitiki rezltantu sila
1
F

i
2
F

kao i 7rava8 rezultante C, u odnosu na osu x.

+ntenziteti sila su C1 ! 1''# i C2 ! 1$' #, a uglovi Fto i> grade sa osama x i y su 1$
'
i 1'
'
.
G%a'i!"o %&e(en&e
a) 0omoIu 7ravila vektorskog 7aralelograma
<) 7omoIu 7ravila vektorskog 7oligona
Di%e"no i)%a!*na+an&e i) #"i,e -%a'i!"o- %&e(en&a p%a+ilom +e"o%#"o- poli-ona
a) 0omoIu 8osinusne teoreme
) , ( 8os 2
2 1 2 1
2
2
2
1
F F F F F F F
R
+ =
' 2 2
11$ 8os 1$' 1'' 2 1$' 1'' + =
R
F
(vo@em na oFtre uglove 8os11$
'
! 8os(H'
'
?2$
'
) ! D sin 2$
'
! ',"22A
N F
R
A , 212 2$ sin 1$' 1'' 2 1$' 1''
' 2 2
= + + =
<) 7omoIu (inusne teoreme
'
2
1$ sin sin
R
F F
=

A&H"" , '
A , 212
1$'
H'A& , ' 11$ sin sin
2 '
= = =
R
F
F

(vo@em na oFtre uglove sin11$

'
! sin(H'
'
?2$
'
) ! 8os 2$
'
! ',H'A&
! &H,B
'

0rava8 C, sa >orizontalom gradi ugao ! &H,B
'
? 1$
'
! $",B
'
ZADATAK ..
%a kuku vijka vezana su tri ueta sa zateuIim silama intenziteta C1 ! &'' #, C2 ! "'' # i C& !
2$' #, 7rema sli8i. )nalitiki i grafiki odrediti veliinu, 7rava8 i smjer rezultante.
Analii!"o %&e(en&e
0rojek8ije sila C1, C2 i C& na ose x i y su
C1J ! C1 8os'
'
! C1 1 ! &'' # C1K ! '
C2J ! C2 8os&'
'
! "'' ',BAA ! &"A," # C2K ! C2 sin&' ! "'' ',$ ! 2'' #
N F F
X
2''
$
"
2$'
$
"
& &
= = =

N F F
Y
1$'
$
&
2$'
$
&
& &
= = =
4om7onente rezultante su

=
=
n
i
iX RX
F F
1

=
=
n
i
iY RY
F F
1
C,J / &'' ? &"A,A G 2'' ! ""A,A # C,K ! ' ? 2'' ? 1$' ! &$' #
+ntenzitet (veliina) reultante je
N F F F
RY RX R
"'B , $A= &$' A , ""A
2 2 2 2
= + = + =
0oFto su kom7onente rezultante 7ozitivne, to Ie se rezultanta leati u 7rvom kvadrantu. 0rava8
rezultante je
=B&= , '
A , ""A
&$'
= = =
RX
RY
R
F
F
tg
= = =B&= , ' arctg
R
&B,'H
'
ZADATAK 0.
(ilu
F

rastaviti na kom7onente
1
F

i
2
F

iji su 7rav8i djelovanja 7aralelni sa zadanim

7rav8ima 71 i 72. %adano C ! A #, ! &'
'
, ! "$
'
i ! &'
'
.
G%a'i!"i pomo1* p%a+ila +e"o%#"o- pa%alelo-%ama
4roz 7oetak sile
F

7ovuku se 7aralele sa 7rav8ima 71 i 72 na kojima lee strani8e 7aralelograma

ija je dijagonala sila
F

. +z vr>a sile
F

7ovuku se 7reostale strani8e 7aralegrama. +zmjere se

strani8e i tako do<iju iznosi kom7onenti
1
F

i
2
F

.
18m 1#E
N F " , $ 1 " , $
1
= =

,
N F A , 1 1 A , 1
2
= =

G%a'i!"i pomo1* p%a+ila +e"o%#"o- poli-ona

4roz 7oetak sile
F

7ovue se 7aralela sa 71, a kroz vr> 7aralela sa 72 . 5ako se definira trougao

sila. +zmjere se strani8e i do<iju se iznosi
1
F

i
2
F

.
18m 1#E
N F " , $ 1 " , $
1
= =

,
N F A , 1 1 A , 1
2
= =

3 o<a sluaja grafiki je 7redstavljena jednaina

2 1
F F F

+ = . 3 ovoj jednaini je 7oznat z<ir, tj
F

i 7rav8i na kojima lee sile koje se sa<iraju.

Analii!"i
i F i F i F
x x x

2 1
+ =
E
8os
1 1
= F F
x

,
8os
2 2
= F F
x

,
8os = F F
x

)ko oznaimo 1 1
F F =

, 2 2
F F =

,
F F =

i F F i F

) 8os 8os ( 8os
2 1
+ =
8os 8os 8os
2 1
F F F + = (1)
j i F j F j F
y y y

2 1
+ =
E
sin
1 1
= F F
y

,
sin
2 2
= F F
y

,
sin = F F
y

j F F j F

)) sin ( sin (( sin
2 1
+ =
sin sin sin
2 1
F F F + = (2)
8os 8os 8os
2 1
F F F + = (1)
sin sin sin
2 1
F F F + = (2)
,jeFenje sistema jednaina daje
N F F &=H , $
=$ sin
A' sin
A
) sin(
) sin(
'
'
1
= =
+
+
=


N F F A'B , 1
=$ sin
1$ sin
A
) sin(
) sin(
'
'
2
= =
+

=


Di%e"no i)%a!*na+an&e i) #"i,e -%a'i!"o- %&e(en&a p%a+ilom +e"o%#"o- poli-ona
(inusni 7ouak
[ ] ) sin( ) ( 1B' sin
1
+
=
+
F F
x ! ?
sin (1B' G x) ! sin x
N F F &=H , $
=$ sin
A' sin
A
) sin(
) sin(
'
'
1
= =
+
+
=


[ ] ) sin( ) ( 1B' sin
2

=
+
F F
E
N F F A'B , 1
=$ sin
1$ sin
A
) sin(
) sin(
'
'
2
= =
+

=


ZADATAK 2.
(ilu F

intenziteta $ # tre<a rastaviti na dvije kom7onente. 0rava8 djelovanja komonente

1
F

zadan je, a 7rava8 djelovanja komonente
2
F

tre<a odrediti tako da joj iznos <ude minimalan.

-ednainu
2 1
F F F

+ = 7redoimo grafiki 7rimjenom vektorskog 7oligona. +z 7oetka vektora
F

7ovuemo 7rava8
1
F

koji je zadan. +z vr>a vektora F

tre<a 7ovuIi 7rva8 kom7onente

2
F

tako da treIa strani8a trougla sila, tj kom7onenta
2
F

, <ude najmanje duine. Oito je da Ie to

<iti najkraIa udaljenost od vr>a vektora F

do 7rav8a sile
1
F

, a to je duina okomita na 7rava8

1
F

.
18m 1#
Lrtkane linije 7okazuju da svi moguIi ostali vektori
2
F

imaju veIu duinu od onog okomitog na

7rava8 kom7onente
1
F

.
C2 ! 2,$ 1 ! 2,$ #
C1 ! ",& 1 ! ",& #
! A'
'
Analii!"i
C2 ! C sin&'
'
! $ ',$ ! 2,$ #
C1 ! C 8os&'
'
! $ ',BAA ! ",&& #
ZADATAK 3.
#a 7lou 7rivrFIenu za 7odlogu vezana su tri ugaonika izloena djelovanju sila
2 1
, F F

i
&
F

.
+znosi sila su C1 ! 1$ k#, C2 ! 2' k# i C& ! 1$ k#. 6rafiki i analitiki odrediti veliinu, 7rava8 i
smjer rezultante
R
F

.
ZADATAK 4
,ezultanta sila
A
F

i
B
F

intenziteta A k# lei na 7rav8u 7ozitivne ose x. (ila

A
F

gradi sa
osom x ugao &'
'
. Odrediti ugao za koji Ie iznos sile C* <iti minimalan.
ZADATAK 5.
)ko kom7onenta sile F

u 7rav8u ose u ima intenzitet Cu ! Ak#, odrediti veliinu sile C kao i

njenu kom7onentu u 7rv8u ose v Cv.