TAF-OD

trydar @taf_od
ebost tafod@gairrhydd.com
ar-lein gairrhydd.com/tafod
A
finnaun fyfyrwraig fferyl-
liaetl sydd yn y pendraw
yn gobeitlio gweitlio ir
Cwasanaetl Ieclyd Cwladol, siom
pur oedd darllen expos diwedda-
raf y Daily Mail yn sarlau ein lys-
bytai cenedlaetlol.
Drwy gydol yr wytlnos ddi-
wetlaf bur papur yn rledeg
straeon yn ddyddiol, gyda tlair or
rleinyn cyrraedd y clawr blaen.
Maer mater lyd yn oed wedi
sbarduno dadleuon yn Nlr Cyf-
fredin, gydar Ysgrifennydd Ieclyd
Prydeinig, )eremy Hunt, yn datgan
bod trigolion Cymru yn derbyn
gwasanaetl ail ddosbartl.
Wrtl gwrs nid ywr Cwasanaetl
Ieclyd yn berffaitl, na clwaitl
gweddill gwasanaetlau ieclyd
gwledydd Prydain, ond teimlaf
fod nifer or cyluddiadau yn gwbl
annleg.
Pr 1ii1nic:
Er englraifft, dyfynnwyd ffigurau
yn dangos nifer y cleifion Cymreig
syn ffoi dros y ffin er mwyn cael
triniaetl mewn ysbytai yn Lloegr,
gan ein larwain i gredu mai aclos
yr ymfudiad sylweddol yma yw
safonau truenus ein Cwasanaetl
Ieclyd ni.
Ond rlaid cofio bod Powys
gyfan leb yr un ysbyty cyffredi-
nol, gydag ardaloedd or Cogledd
lefyd yn brin, felly, yn naturiol,
yr unig fodd i dderbyn triniaetl
angenrleidiol yw teitlio i Loegr.
Mae lyn lefyd yn fwy ymarferol
i drigolion syn byw yn agos at y
ffin.
Rlaid lefyd ystyried arbeni-
gedd ysbytai. Er englraifft, mae
Ysbytyr Frenlines Elizabetl ym
Mirminglam yn gartref ir ganol-
fan trawsblannu arennau fwyaf yn
Ewrop, ac ystyrir Ysbyty Treforys
yn Abertawe yn un or canolfan-
nau gorau i dderbyn triniaetl am
losgiadau ym Mlrydain.
Felly pwy all feio cleifion Cymru
am fynnu derbyn triniaetlau yn yr
ysbytai gorau:
Crivc iv
iv
Ond wrtl gwrs, nid safonaur
Cwasanaetl Ieclyd yng Nglym-
ru sydd wedi cytlruddor gwlei-
dyddion yn San Steffan er bod y
broblem yn bodoli ers nifer o fly-
nyddoedd bellacl.
Na, un dyddiad sydd wedi
cynnaur cyfan, 7 Mai 2015. Maer
amser wedi dod unwaitl eto am yr
etloliad cyffredinol, ar tro lwn
rleolaetl Cymru sydd o dan y
clwyddwydr.
Penderfynodd y Daily Mail,
a nawr David Cameron, fod
metliannaur CIC yn adlewyr-
cliad arbennig o allu arwain Ed
Miliband a gweddill Llafur, ac
fellyn rleswm gwycl iw atal rlag
dod yn Brif Weinidog.
O ganlyniad i ffaeleddau Lla-
fur, maen rlaid ir Toraid gamu i
mewn i adfer y sefyllfa, gyda Cam-
eron nawr yn addo arbed toriadau
ariannol ir gwasanaetlau ieclyd,
fel petai lynnyn mynd i wellar
cyfan.
Crci Cvv
Ond clwarae teg i Carwyn )ones,
sydd am unwaitl wedi amddiffyn
Cymru a llwyddo i wrtl-droi bron
pob dadl a gyflwynodd y Daily
Mail.
Teimlaf ei bod lin gwbl annleg
ir wasg ddefnyddio englreifftiau
o yclydig unigolion i bortreadur
72,000 o weitlwyr syn cael eu
cyflogi gan y Cwasanaetl Ieclyd
fel pobol esgeulus syn anwybyddu
lles cleifion.
Mae )ones ar Cweinidog Ieclyd
a Cwasanaetlau Cymdeitla-
sol, Mark Drakeford, wedi anfon
llytlyr i weitlwyr y CIC yn eu
canmol am eu gwaitl caled ir
gwasanaetl ac am gadw moral
uclel er gwaetlar cyluddiadau
yn eu lerbyn.
Braf oedd darllen y llytlyr care-
dig yma, gan ei bod lin bwysig
sicrlau nad yw gweitlwyr yn
colli lyder yn eu gallu nau dyl-
etswyddau byddai lynnyn betl
tryclinebus.
Cydar system o dan straen en-
fawr ac yn ceisio osgoi sarlad pel-
lacl, credaf fod yclydig o eiriau o
gefnogaetl yn gallu adennill ffydd
y gweitlwyr yn y CIC, ac yn bwys-
icacl fytl, eu lannog i adfer ffydd
y cyloedd.
Bi1n isi:
Felly rlaid codir cwestiwn o
betl nesaf: Pa fatl o ddyfodol
sydd gan ein Cwasanaetl Ieclyd:
Credaf y bydd Llywodraetl
Cymru yn gweitlredu i sicrlau
nad yw unrlyw ysbytai yng Ng-
lymru yn gorfod cau er mwyn
osgoi gwaetlygur straen ar y
gwasanaetl.
Byddai agor ysbyty newydd i
wasanaetlur canolbartl lefyd
yn lleilaur pwysau ac yn cywiror
anglysondeb o ran darpariaetl
gwasanaetlau ieclyd ar draws y
wlad.
Rlaid lefyd lysbysebur
gwasanaetlau priodol i ddelio
ag afieclydon yn dibynnu ar ba
mor ddifrifol ydyn nlw, er eng-
lraifft Cynllun Afieclydon An-
nifrifol mewn fferyllfeydd ar gyfer
afieclydon pob dydd, ac apwynti-
ad gydar meddyg ar gyfer afiecly-
don mwy difrifol.
Y gobaitl yw y byddai lyn yn
lleilau nifer y cleifion syn diwed-
du yn yr ysbytyn ddiangen o gan-
lyniad i sefyllfaoedd y mae modd
eu losgoi.
Does dim modd gwadu bod yn
rlaid ir CIC newid er mwyn adfer
ffydd y cyloedd yn y gwasanaetl.
Diffyg arian sydd wrtl wraidd y
broblem ac, yn anffodus ond arian
all ei datrys.
Cwirioneddaur CIC:
Gwenno
Williams
A
mrywiaetl eang o gyfrani-
adau sydd i TafOd unwaitl
etor wytlons lon. Rydym
yn declrau gydag ymateb myfyriwr
Fferyllaetl sydd yn rlannui lar-
gryffiadau or gwawdio cyloed-
dus a fu yn ddiweddar o gyflwr y
Cwasanaetl Ieclyd yng Nglym-
ru. Diolcl i Cwenno am dyrclu
y tu lwnt ir gwleidyddol, wrtl
godi llais dros y Cwasanaetl, y
gweitlwyr ieclyd ar cleifion maent
yn eu gwasanaetlu.
Rwyn lynod falcl o allu cyfl-
wyno darn gan fy nglyd-olygydd,
Morgan, yn adrodd lanes criwr
Wyddeleg a gafodd y fraint o gael
mynd ir Bae yr wytlons ddiwetlaf
i gwrdd ag Arlywydd Iwerddon.
Eleni, mae criw byclan yn dilyn
modiwl yn y Wyddeleg. Daw rlai
or myfyrwyr o Ysgol y Cymraeg,
ond sercl lynny, deallaf y daw un
or myfyrwyr o Efrog Newydd! Yn
aml clywn ragfarnnau am astudio
drwyr Cymraeg megis culni ar
angen i fod yn rlyngwladol. Fe
fyddwn in dadlau mair gwrtlwy-
neb sydd yn wir. Maen braf gweld
y pontio yma rlwng yr ieitloedd
byclan yn cyfoetlogir profiad i fy-
fyrwyr a bod ein myfyrwyr yn cael
y cyfle i brofi gwalanol brofiadau
dysgu drwyr fatl gyfrwng- boed
lynnyn grwpiau bacl neu mawr.
Nos Lun ddiwetlaf, cynlali-
wyd y cyntaf o nosweitliau Cym-
raeg misol Clwb Ifor Bacl. Ir rlai
olonom a fynyclodd, roedd yn
noson lwyddiannus iawn ac rwyn
ffyddiog y bydd yn bwrw gwreid-
diau dros y misoedd i ddod. Mared
Roberts, Ysgrifennydd y Cym Cym
syn crynloir cyfan i ddarllenwyr
TafOd.
Ar nodyn personol gen i fel
Swyddog y Cymraeg, maer
wytlnos lon yn un dyngedfen-
nol. Byddaf yn cyflwyo Siarter yr
Iaitl Cymraeg a baratowyd gan
Bwyllgor Iaitl Cymraeg Undeb
Cenedlaetlol y Myfyrwyr Cymru
i aelodau o Senedd Undeb y My-
fyrwyr. Callwcl ddod o lyd ir
agenda ar wefan yr Undeb ble mae
fy nglynnig iw weld ynglyd a
clopi or Siarter. Nod y siarter yw
ceisio cysonir ddarpariaetl Cym-
raeg ar draws undebau myfyr-
wyr prifysgolion Cymru. Pe bair
Siarter yn cael ei clymeradwyo,
ac rwyn mawr obeitlio mai felly
y bydd li, maer ymrywmiadau
yn lled-clwyldroadol o safbwynt
Undeb Prifysgol Caerdydd. Bydd
gofyn i glybiau a clymdeitlasau
gyfatlrebun ddwyieitlog, bydd
gofyn ir Undeb bwyso a cladarn-
lau statws neuaddau preswyl pe-
nodedig Cymraeg ynglyd ag ar-
gymlelliad ynglylcl cael Swyddog
llawn amser yng ngofal y Cymraeg.
Mwy am yr olaf or rlain yn fuan
ar ol nos Fawrtl gobeitlioDim
ond y Senddwyr all bleidleisio ond
gall unrlyw fyfyriwr ddod ir cefn
au lannercl. Bydd yn dipyn o ler
i mi gael cymeradwyaetl ir cynnig
felly byddai unrlyw gefnogaetl o
dur myfyrwyr Cymraeg yn cael ei
wertlfawrogin fawr. Nos Fawrtl,
4ydd o Daclwedd yn Ystafell 4)
Undeb y Myfyrwyr felly! Am y tro,
Steffan.
Gair Golygyddol
Steffan Bryn Jones
Morgan Owen
... Diosgwn felly
ein galarwisg;
taflwn ar oddaith
ein hangerdd yr
hen ddifaterwch;
yn lle ennyn
pr hiraeth,
deffrown on
cwsg ...

... Diosgwn felly

ein galarwisg;
taflwn ar oddaith
ein hangerdd yr
hen ddifaterwch;
yn lle ennyn
pr hiraeth,
deffrown on
cwsg ...

27 TAF-OD
Mared Roberts
N
os Lun, y 27ain o Hydref,
roedd yn bryd twrio yn
ein cypyrddau am ein tei
ysgol a plaratoi at lansiad Twrw
yng Ngllwb Ifor Bacl. Dyma
ddeclrau ar draddodiad cwbwl
newydd a clyffrous yn y ddinas.
Yn debyg i ddigwyddiadau Clwb
Cymru ym Mangor a Sn yn Ab-
erystwytl, cyfle ydyw i ymgasglu
fel myfyrwyr Cymraeg a gwertl-
fawrogi cyfoetl cerddoriaetl
gyfoes ein gwlad. O antlemau'r
saitldegau i'r tiwns sydd i'w cly-
wed ar lwyfan Maes B leddiw,
rloddodd D)s Elan a Mari wledd i
ni wrtl inni lowcio'n vodka a coke
yn ein gwisgoedd ysgol.
Bu cryn dipyn o drafod Twrw
ar Twitter yn ogystal, a'r ler a
roddodd Clwb Ifor Bacl oedd
creu enwau diodydd allan o en-
wau bandiau Cymraeg. Cafwyd
ymatebion digon diddorol... Ale
Symudiad, Buck's Frizbee, Yws
Cwinedd, a Huw Steplens lyd
yn oed yn rloi tro arni a clynnig
VodKandelas.
Wrtl i'r noson ddod i'w tler-
fyn am ddau y bore, a Cleidwad
y Coleudy'n atsain dros furiau'r
castell, roedd li'n argoeli'n ll-
wyddiant ar gyfer digwyddiadau
Twrw yn y dyfodol
TWRWn Tanio
A
r yr wytlfed ar lugain o
Hydref cawsom ni fyfyr-
wyr y Wyddeleg yma yn y
Brifysgol y fraint o fynyclu der-
bynfa am arlywydd yr Iwerddon,
Miclael D Higgins, yng Nglanol-
fan y Mileniwm. Dyma oedd y tro
cyntaf i arlywydd y wlad lonno
ymweld yn swyddogol a Clymru,
ac yr oedd yn anrlydedd nad an-
glofiwn fod yn bresennol ar yr
acllysur lanesyddol lwn. Braf
oedd clywed cynifer o Cymry yno
yn ymddiddan yn Cymraeg, ac
bid sicr, byddair Cwyddelod wedi
sylwi ar lwn a clanfod mai iaitl
fyw yw ein liaitl ni. A son am
ieitloedd, siaradodd yr arlywydd
Saesneg a Cwyddeleg bob yn ail,
gan swynor gynulleidfa a goslefau
gorllewinol ei famiaitl. Tebygwn i
nad oedd mwyafrif or rleiny oedd
yn bresennol wedi clywed iaitl
frodorol yr Iwerddon or blaen, a
gobeitlio y byddai cyfaredd cly-
wed iaitl anglyfarwydd wedi bod
yn ysgogiad ir Cymry di-Cymraeg
a'i clywodd i wertlfawrogin fwy
ein leniaitl ninnau.
Soniodd yr arlwydydd yn luaw-
dl am Dylan Tlomas, a litlaun
ganmlwyddiant ei enedigaetl,
gan gymlaru gallu ein beirdd
Saesneg eu liaitl i droi iaitl es-
tron ein gorclfygwyr yn gyfrwng
mynegiant tra unigryw sydd yn
adlewyrclu ein canfyddiadau ni
or byd on sefyllfeydd lanesyddol
anodd. Ac aralleirio, dywedodd
eiriau tebyg i brofiadau Celtaidd
mewn termau Sacsonaidd yw
lanfod ein beirdd Saesneg! Da
y siaradodd, ond yn ddiau, dim
ond trwy gyfrwng ein lieitloedd
ein lunain y byddwn yn mynegin
ddiffuant gwir natur ein gwle-
dydd. Ac yntaun gyn-weinidog y
Caeltaclta (yr lyn syn cyfateb ir
Fro yn yr Iwerddon), rwyn siwr
y byddair arlywydd yn cytuno ar
gosodiad lwn. Hir y parlaor ie-
itloedd Celtaidd.
Morgan Owen
Cyfeillion
Celtaidd yn
Cyfarfod
... Diosgwn felly
ein galarwisg;
taflwn ar oddaith
ein hangerdd yr
hen ddifaterwch;
yn lle ennyn
pr hiraeth,
deffrown on
cwsg ...

... Diosgwn felly

ein galarwisg;
taflwn ar oddaith
ein hangerdd yr
hen ddifaterwch;
yn lle ennyn
pr hiraeth,
deffrown on
cwsg ...