You are on page 1of 272
Te mt me uy fi PGS. TS. TRINH CHAT - TS. LE VAN UYEN TINH TOAN THIET KE HE DAN DONG CO KHi TAP MOT (Tai ban fan thif s4u) or \ A THU VIEN iy Luar ays” NHA XUAT BAN GIAO DUC LOT NOI DAU Tinh ton thiét ké hé din dong co khi la noi dung khong thé thiéu trong nhiéu chuong trinh dao tao ki su co kh{ nh&m cing cffp cdc kién tht co sd cho sinh vién vé két cfu méy. Noi dung b sach bao g6m nhitng vdn dé co ban trong thist ké méy va hé thong din dong ; tinh todn thiét ké chi tiét may theo cée chi tiéu cha yéu vé kha nang Jam vige ; thiét ké két cfu chi tist may, vd, khung va bé méy ; chon cfip chinh xéc, 4p ghép va phuong phép trinh bay baz vé, trong dé cung cAp nhiéu s6 ligu méi vé phuong phdp tink, vé dung sai ldp ghép va cdc 86 ligu tra citu khdc. Thu@t ngit va ki hiéu ding trong cu6n séch dya theo tiéu chudn Nha nuéc, phi hop véi thuat ng va ki higu quéc te. S4ch duge trinh bay theo huéng tin hoc hda nh&m tao thudn Igi cho ngudi sit dung cd thé lap trinh dé tinh todn thiét ké ting chi tiét may hodc tinh todn thiét ké hop giam t6c trén méy vi tinh. Theo tai ligu nay, céc chuong trinh tinh hé din dgng co kh{ da duge soan thao va Iuu tri tai Trutng Dai hoe Bach khoa Ha NOi. Séch ding lam tai ligu thiét ké mon hoc va thiét ke t6t nghi¢p cho sinh vién nganh co kh{ céc trudng Dei hoc ki thuat, déng thdi cd thé sit dung lam tai liu tham, khdo cho cdc ki su lam viée trong IInh vyc tinh ton thiét ké may. BO séch g6m hai tap, do PGS. TS Trinh Chat viét tap m$t va cAéc chuong 20, 21 va 24 cia tap hai, cing céc phén phy luc tuong tng. TS. Le Van Uyén viet phan ba va cfe chuong 22, 23 cia tap hai cing céc phén phy lyc tvong tng. ‘Mc gid chan thanh c4m on d6ng nghigp trong bd mon Co sé thiét ké méy va khoa Co khi Trudng Dai hgc Béch Khoa Ha Noi vé nhiing déng gép quy bau trong qué trinh bién soan, déng thdi hoan nghénh va chan thanh mong dgi nhitng y kién bé khuyét ‘eda ban dgc xa gén. CAC TAC GIA Phan mét HE DAN DONG CO KHi CO SO THIET KE VA TINH TOAN. DONG HOC 1, NHUNG VAN DE Co’ BAN VE THIET KE MAY VA Hf THONG DAN DONG 1.1. NOI DUNG THIET KE& MAY VA CHI TIET MAY M6i mot may bao gém nhiéu chi tiét may. Céc chi tiét may od cOng dung chung cs mat 6 hdu hét cdc thiét bj va day chuyén cOng nghé. Vi vay thiét ké chi tiét may co vai trd rét quan trong trong thiét ké may ndi chung. Chi tiét may duge thiét ké ra phdi théa man cdc yéu cdu ki thuat, lam viéc én dinh trong suét thai han phuc vu da dinh véi chi phi ché tao va sit dung thap nhdt. Duong nhién céc chi tiét may duge thiét ké ra chi cd thé thyc hien't6t chite nang cha minh trén nhitng may cy thé phi hgp v6i cong dung cia méy trong day chuyén cong nghé. Véi céc may phat va bién déi nang lugng thi chi tiéu hang ddu cia méy 1a higu sudt trong khi dé & cfc méy cAt ktm logi thi nang suft, do chinh xéc gia cong Ia nhiing chi tiéu quan trong nhét, cdn 6 cAc kh{ cu do thi do nhay, dQ chinh xéc va do 6n dinh cia céc s6 do lai quan trong hon cd: Noi khéc di, chi ti¢u kinh té - ki thuat cia chi tiét may duge thiét ké phai phi: hgp véi chi tiéu kinh té - ki thuat cia toan méy. Do truéc hét 1A nang sudt, dO tin cay va tuéi tho cao, kinh té trong ché tao va sit dung, thuan Igi vA an ton trong cham séc bao du@ng, kh6i Ivgng gidm. Ngoai ra cdn c6 céc yéu cfu khéc, thy theo tru’ng hgp cu thé, chéng han nhyv khuOn khé kich thuéc nhé gon, lam viéc 6m, hinh thie dep vwv.. Xuat phat tit cdc chi tiéu kink’ té ki thudt trén day, thiét ké may bao gém cdc ndi dung sau : a) Xée dinh nguyén tde hoat dong va ché do lam vite cia may dy dinh thiét ké. b) Lap so dé chung toan may va cdc bd phan may théa man cdc yéu cfu cho truéc. Dé xudt mot sé phuong 4n thc hién, d4nh gié va so s4nh cdc phuong 4n dé tim ra phuong 4n phi hop nhat dap tng nhiéu nhdt cdc yéu cfu da duge dat ra. ©) Xée dinh lye ho&e momen téc dung Ién céc bo phan méy va dac tinh thay d6i cla tai trong. 4) Chon vat ligu thich hgp nhAm si dung mot céch c6 Igi nhat tinh chét da dang va khée bigt cia vat ligu dé néng cao higu qua va dQ tin cay lam viée cia my, e) Thuc hién céc tinh toén dong hoe, luc, do Bén va céc tink ton khéc nhim xc dinh kich thuéc cia chi tiét m4y, bd phan may va toan may. g) Thiét ké két cfu céc chi tiét may, bo phfn méy vA toan méy théa man cdc chi tieu vé kha nang lam viéc d6ng thdi dap tng céc yeu cfu cong nghé va lap ghép. h) Lap thuyét minh, cée huéng din vé sit dung va sila chita may Voi ni dung nhu trén, ro rang rang thiét ké méy 1a cong viéc rét phic tap, ddi hdi nhitng hiéu biét sau sfc vé I thuyét va thuc hanh. Duong nhién bang viée giao cdc dé tai thiét ké thich hop, cng viée cia ngudi ki su tuong lai sé don gidn hon. Trén h.1.1 la mot thi dy : Thiet ké hé din dong xich tai dé van chuyén than. O day da cho tri s6 va dac tinh tai trong, van t6c va cdc thong s6 cfin thiét khdc, do vay ngudi thiét ké khong c4n thiét phai thyc hién cdc noi dung kh4 phitc tap a) va b) va nhy vay ndi dung thiét ké chi cdn bao g6m céc buéc : tinh todn dong hoc, chon dong co dién va phan ph6i ti s6 truyén, tinh todn thiét ké cae chi tiét may, thiét ké két cu chi tiét may va bd phan méy, thc hién céc ban vé chung, bin vé lép hop giam tc va khung bé, ban vé ché tao va viét thuyét minh. ‘Tat nhien trong qué trinh thiét ké, sau khi da xéc dinh duge mot s6 thong s6 nh cong sudt, ti sé truyén va mOt s6 kich thuée khée, ngudi thiét ké cd thé co nhiing nhan xét va dénh gid xem céc s6 ligu thiét ké da cho cé phir hgp véi.loai hop giam t6c, so d6 hé thong va phuong 4n ddn dong hay khong. Nhu vay tinh 7 todn thiét ké chi tiét 5 méy la phén quan PARTS ey trong cia thiét Ré ii . EK ay Se méy va d6 4n mon es hoc chi tiét may véi noi dung thiét ké cdc he théng din dong bang tai, xich tai, thing tron v.v... chinh la cong viée thiét ke két cfu déu tién cha sinh vién. 6 Nam viing noi dung thiét ké va hoan thanh ¢6 chat Ivong dé 4n nay, sinh vién sé cé diéu kién dé f 7 thyc hien t6t cde a al Co) thigt ké khée cing é qt =) nhu thiét ké t6t nghiép sau nay. 4 1 - Tong co aien I rt 2 n6i trye =>. || ot 3 3 - hep gidm te Ly, Je | 4- be may 5 - xich truyén dong Hink 11. So 46 he din dong xich tai 6 1.2. PHUONG PHAP TINH TOAN THIET K& MAY VA CHI TIET MAY D6i v6i phan lén san phém, hoan thanh thiét ké chi la két qua dau tién cla céng vige thiét ké. Thong qua viée ché thi, cdc nhuge diém vé két cfu, cOng nghé cia ban thiét ké, k8 cd cdc sai sdt vé tinh todn, sy khong pha hop vé kich thu6c, tinh khong cong nghé, céc_khé khan trong cham sdc bao dudng may v. sé duge phat hién va stia chita. Duong nhién viée thay déi két cu 4 cée m&u méy thit nghi¢m ddi héi phuong tién va thdi gian, Chi phi nay cang {t néu thiét ké ddu tién duge nghién cttu, tinh todn cang cfin than, Sy thay déi da la khong déng ké v6 hinh déng va kich thudc cia chi tit nay hoac chi tist khéc cing gay ra nhitng khé khan Ién, vi diéu dé lién quan dén hang loat chi tiét khéc. Vi vay ngudi thiét ké phai ndm ving ting kich thuéc, ting dudng nét cla ban vé, ting yéu t6 két cfu trén co sé cdc tink toan chinh xc va chi y déy di dén dac diém tinh ton chi 'tiét mdy cing nhu phuong phép thiét ké may ndi chung. 1.2.1. DAC DIEM TINH TOAN THIST KE CHI TIT MAY Trong thye té tinh todn chi tist may gap r&t nhiéu kho khan nhu : hinh dang chi tiét_méy khé phitc tap, céc y€u t6 luc ‘khong biét duge chinh xéc, cd nhiéu yéu t6 anh hudng dén kha nang lam viéc cita chi tiét my chia duge phn 4nh ddy du vao cing thie tinh. Vi vay ngudi thiét ké céin Itu y nhitng dac diém tinh todn chi tiét may du6i day dé xit If trong qué trinh thiét ké. a) Tinh toén xée dinh kich thuéc chi tiét may thudng tién hanh theo hai bu6e : tinh thiét ké va tinh kiém nghiém, trong dé do diéu kign lam viée phite tap cia chi tist may, tinh thiét ké thutng duge don gidn hdéa va mang tinh cht gén ding. Ty cdc két cfu va kich thiféc da chon, qua biféc tinh kiém nghiém sé quyét dinh ln cu6i gid tri cila cdc thong 56 va kich thuéc co ban cia chi tiét may. b) Ben canh viée sit dung cdc cong thite chinh xéc d& xéc dinh nhiing yéu t6 quan trong nh&t cia chi tiét may, r&t nhiéu kich thuéc cia cée yéu t6 két cfu khéc duge tinh theo cong thtic kinh nghiém, chang han d6i v6i bénh rang, ngoai dung kinh va chiéu rong vanh rang dugc xéc dinh tit chi tiéu vé do bén, céc kich thuéc cdn lai cia vanh rang va mayo duge xdc dinh theo quan hé két cfu, dya theo ldi khuyén trong tai ligu ki thuat. Céc cong thtic kinh nghiém nay thudng cho trong mot pham vi rong, do dé khi sit dyng cfn cAn nhac. Iya chon cho phi hgp véi tru’ng hyp cu thé cia dé tai thigt ké. : c) Trong tinh todn thiét ké, 66 dn s6 thuéng nhiéu hon s6 phuong trinh, vi vay cin dya vao cac quan hé két cfu a8 chon truéc mot s6 thong s6, trén co sd dé ma xéc dinh céc thong s6 cdn lai. Mat khée nén két hgp tinh toan voi ve hinh, vi rang rét nhiéu kich thuéc c4n cho tinh toén (chang han khoang céch giifa cdc g6i da, vi tri dat luc...) chi cé thé nhan duge tit hinh vé, déng thdi tix céc hinh vé cing ed thé kiém tra va phat hién cAc sai sot trong tinh todn. a) Cung mét noi dung thiét k& co thé 06 nhiéu gidi phép thyc hién. Vi vay trong tinh toén thiét ké chi tiét m4y nén chon d6éng thdi mOt sé phuong én dé tinh ton, so sénh, trén co sé dé x4c djnh phuong 4n co Igi nhat dép tng cdc chi tiéu kinh t& i: Ki thuat. Chon duge phiong dn ket c&u cd Igi nhét dé chinh 1a yéu céu cao nhét trong thigt ké méy, nhiem vy nay doi hdi ngudi thiét ké bist van dung séng tao céc van dé If thuyét két hgp vi céc kinh nghiém rt ra ti thyc tién san xuét. e) Ngay nay, khi ki thugt tin hoc dang xAm nh@p manh mé vao moi nganh khoa hoc va cOng nghé, viée ndm ving va ting dung cdc kién thie tin hoc phuc vu ty dong hoa thiét ké chi tiét méy cdng trd nén efp thiét va ch4c ch4n s6 gdp phén nfng cao chat lugng thiét ké, tiét kim duge thoi gian va cong sic thist ké. Ti mi vé van dé nay xem trong myc 24 (tap hai). 1.2.2. che NGUYEN TAC VA GIAI PHAP TRONG THIET KE rong qué trinh thiét ké may, ngudi thiét k cfin thyc hig¢n ding nhitng quy inh va cin nhdc dé gidi quyét t6t cdc vin dé sau day : a) Thye hign ding nhi¢m vy thiét k6. Céc 96 ligu ki thuat phai duge tuan thi triét 46. Trong qué trinh thyc hign, néu ngudi thiét ké (hode sinh vien) cd nhitng dé xudt gop phén hoan thién ting phan hoac ton bd noi dung va nhiém vy thiét ké thi diéu dé cfin duge sy théa thugn cia ben dat hang (hoac ngudi huéng dfn). b) Két cfu cfin cd sy hai hoa vé kich thuéc cia cdc bO phan may va chi tiét méy, vé hé s6 an toan, tuéi tho va dO tin cay lam viéc. Su hai hda vé mat kich thuéc cia cée bo phén may trong hédén dong cd thé duge thye hign bang nhiéu bign phép nhv chon loai truyén dong (truyén dong thudng, truyén dong hanh tinh, truyén dong truc vit...), logi khép n6i, sy phan ph6i tl 86 truyén trong he d&n dong, chon vat ligu v.v.:. Mat khée yéu cdu vé dO tin cay lam viée khong cho phép tén tai trong hé th6ng di chi la mot yéu t6 khong du bén hodc tuéi tho khong dam bao, béi vi diéu dé lam gidm dO tin cay lam vigc cia cA hé th6ng. Tuy ahién trong thyc té lai gap trudng hgp cdc yéu tO khdc nhau cia két cfu duge tinh theo tuéi tho hoac thdi han lam viée khéc nhau. Chang han, truc cd thé lam viée lau dai, trong khi 6 lan cd tuéi tho xdc dinh. Khi dé néu chon 6 lan cd tuéi tho Ién hon, chang han bang tu6i tho cia may, cd thé gay ra tinh trang lam tang mot cdch khong hgp If trong lygng va kich thuéc toan may. Vi vay gidi phdp 6 dy 1a chon 6 lan cd tudi tho ng4n hon va tién hanh thay 6 trong céc ki dai tu ho&c trung tu méy. Van dé quan trong 6 day la khong cho phép bat ki mot chi tiét nao duge hu héng truéc thdi hen quy dinh. c) B6 tri hop If céc don vj ldp, dam bdo kich thuéc khudn khé nhé gon, théo lap thugn tién, diéu chinh va chim edéc bao duéng don gidn, thuan Igi. Trong céc dau dé thiét ké chi tiét may, thudng cho truéc so dé bé tri cdc don vj lAp va loai don vj lap (xem h.1.1). Trong trudng hop nay ngudi thiét ké cain biét danh gid tu nhuge diém cia s0 d6 b6-tr{ da cho va biét Iya chon s¢ d6 thich hgp nhét vi nhiing diéu ki¢n cu thé. d) Ly¥a chon mt céch od cAn ci vat ligu va phutong phép nhigt luygn, dam bdo gidm duge kh6i Igng san ph&m, giam chi phi cia céc vat ligu dét tién va gidm gid thanh két cfu. Dé ché tao cdc chi tiét cé anh hudng quyét djnh dén kich thuéc va kh6i Ivgng sin ph&m (chang han bénh rang trong hop s6 ot6) nén ‘sit dyng rng rai cc loai thép hgp kim va céc phyong phép nhi¢t luyén nhu t0i, thém cacbon, tham nito... Tréi lei, néu khong yéu cfu kich thuée va kh6i Iugng phai gon, nhe thi nén chon vat ligu ré tién hon, nhigt luyén dat do rén thép hon (HB < 350) nhu thé sé gidm duge chi phi gia cong. 8 e) Chon dang cong nghé gia cOng chi tiét cd xét t6i quy m6 san xudt, phitong phép ché tao phdi va gia cong co. MOt qua trinh cong nghé nao dé (qué trinh ché tao phoi, gia cOng co hay l4p rap) khéng nhitng chi phy thudc vao két cfu cia san phém ma cdn phy thudc vao quy mo sin xudt tic 1A san Jugng trong mot don vj thdi gian. Chang han trong. san xudt don chiéc thudng ding phoi han, trong khi trong sin xudt hang loat lai hay ding phoi dic. Dé gia cong co kh{ cfc chi tiét may, trong sin xudt don chiée thudng ding céc loai méy van nang, dao cAt don gidn va khong cn d6 gé dac biét, cdn trong san xudt hang loat lén cfin cd céc thiét bj chuyén ding va céc d6 ga dac biét. - K6t cfu chi tiét may phy thude vao cong ngh¢ tao phoi va phuong phép gia cong 0, D6i voi phOi rén hinh dang két cfu cfin don gidn, d6i voi phOi dic, yéu edu 6 sy chuyén tiép déu dan gitta cfc chiéu day thanh dic, c&c géc lugn va sy don gin vé khuon miu, d6i véi cdc chi tiét cfin gia cong co, s6 mat gia cOng nén {t nhdt, dang bé mat cfn thuan tién cho viéc gia cOng, chi tiét cé chd dé c6 djnh trén ban méy... g) Sit dung rong rai tiéu chudn Nha nuéc, tiéu chudn nganh, tiéy chun tinh, thanh ph6 va tiéu chudn co sé trong thiét ké. Ding bd phan may va chi tiét may tiéu chudn cho phép giam nhe cong vige thiét ké, giam gid thanh ché tad, sifa chita va bao dudng, mé rong trao d6i trong nuéc va hgp téc quéc t&. Ngoai viée sit dung rong rai cdc chi tiét tigu chudn nhu 6 lan, kh6p néi, céc chi tiét kep chat, tay quay, vd lang v.v., trong tinh todn thiét ké chi tist méy nhét thiét phai sit dung c4c thong s6 tiéu chudn nhu médun bénh rang, chiéu dai dai hinh thang, buéc xich v.v.. Tuy nhién do s6 lugng tiéu chudn cia nuéc ta cdn ft, nhiéu loai vat tu nhu thép, kim Jogi mau, nhiéu chi tiét méy nhu 6 lan, dai v.v... cdn phai nh@p ngogi, vi vay trong nhiéu trudng hgp phai dung cdc tieu chuén khée nhu GOST cia Lién XO truée day, tigu chudn cla Hoi ding tuong trg kinh t& ci (ST SEV), d6ng thdi nuéc ta cing bat ddu nghién ctu 4p dung cdc tiéu chudn cia T6 chic tiéu chudn hdéa Quéc té (ISO). h) Thyc hign sy thOng nhét héa trong thiét ké. Nh’ sy thOng nhét hda, tic la kha nang sit dung voi s6 lugng t6i da cd thé céc chi tiét méy va bo phan méy cb cing quy c4ch kich thuée va cdc yéu t6 cing loai, vat ligu va phOi cing loai dé ché tao céc chi tiét dé, s6 lam giém dugc thdi han va gié thanh thiét ké, ché tao san pham, don gian va ha gid thanb str dyng cing nhv sifa chita. Thi dy th6ng nhét héa modun cia rang 88 gidm duge danh myc dao cét, thing nhét héa bé mat lap ghép sé giim duge danh myc calip kiém tra, théng nhét héa ‘cdc chi tiét ghép cd ren sé lam giam duge bO chia van v.v.. 7 Nhu vay cing nhu tiéu chudn héa, thOng nhét hda cd téc dung nang cao cfc chi tieu kinh té - ki thudt cia két cfu. Ngudi thist ké cfin thyc hign nguyén tdc thing nhét hda trong t&t cA cée giai doan thiét k6. Phan tich Idin cu6i ‘cde két cfu theo nguyén tde thing nhét héa duge tién hanh sau khi hoan thanh cdc ban vé lip. Lic nay cfin xem x6t ching han nhv loai va kich thuée 6 lan, mOdun bénh rang, cfc chi tit lp ghép, kich thuéc céc bé mat l4p ghép, vat ligu v.v.. Neu trong thiét ké sir dung nhiéu phuong én cia mot yéu t6 ndo dé, thi dé thugn ti¢n hay Mp céc ban ké, chAng han ban ké céc chi ti6t od ren ding dé l4p ghép cho trong bang 1.1, ban ke cée kfeh thuée ISp ghép ghi trong bang 1.2. Bang 1.1 $6 lugng tinh theo don vi ‘Ten chi tiét va - l4p ghép 86 higa tiéu chudn Kich thuge ae Tong s6 1 2 3 4 | Buléng, TCVN1889-76 | M8 x 40 8 18 12 = | eset | M8 x 45 4 2 - - 6 M10 x 50 | 6 10 8 6 30 M12 x 50 | - - 2 > 2 Bulong, TCVN 1890-76 | M10 x 50 | - 6 - : 6 Véi quan diém th6ng nhat hoa va khong gay hau qua xdu dén chat Iugng két cfu va do bén cia méi ghép nén thay thé céc bulong M8 x 45 (6 chiéc) bang bulong M8 x 40 (88 chiéc), thay thé bulong M12 x 50 (2 chiéc) bing buléng M10 x 50 (30 chiéc), thay thé cdc bulong nila tinh ddu sdu canh nhé M10 x 50 theo TCVN 1890-76 bing buléng nia tinh ddu sdu canh nhd M10. x 50 theo TCVN 1889-76 (30 chiée). Cang vay, néu cd thé duge, nén thay thé kich thuée ®50f7 (gap 1 lan) bang kich thuée 5018 (gap 11 ln) - xem bang 1.2. Bang 1.2 Kich thuée S6 lugng tinh theo don vi lép ghép | Teng 86 1 2 3 4 50H7 4 - 2 6 12 50H8 2 4 2 - 8 5017 - - 1 - 1 50/8 3 4 4 - ll Sau khi thay déi céc yu 6 két cfu theo quan diém théng nhdt hda, cfn sita chita ban vé tugng ‘ting va ghi lai ban ke cdc chi tiét lp ghép va cdc kich thuéc lp ghép vao thuyét minh. i) Lya chon mét céch cé can cit cdc kidu lMp, dung sai, c&p chinh x4c va cp do nhdém bé mat chi tiét. Can ct 6 day la anh huéng cia cdc yéu t6 vita néu dén tinh chat hoat dong va sit dung cia san-phéim va kha ning céng nghé thyc t& cia noi ché tao. Ti mi hon vé v&n dé nay cd thé xem trong phén III, myc 19 va 20 cia tai ligu nay. k) Boi tron tét cdc yéu t6 lam viée trong diéu kién ma sét (6 lan, co cfu din huéng, an khép bénh rang va truc vit...) nham dam bao tu6i tho, chi, tiét khong bi mdn truéc thdi han quy dinh, khong xay ra hién tugng tréc 16 hogc dinh bé mat tiép xtc. Dam bao b0i tron t6t khong chi bang do tin cay cla hé th6ng bdi tron ma cin bing chét lugng cia vat liéu boi tron. Thyc-té cho'thdy chon dung ch&t b0i tron cd thé nang cao tuéi tho chi tiét may lén vai In. 10 1.3. TAL LIEU THIET KE (THEO TCVN 3819-83) Céc h6 so lign quan dén qué trinh: tinh todn thiét ké may duge goi 1A tai ligu thiét ké, bao gém céc ban vé' va tai ligu bang chi, x4c djnh thanh ph4n va cfu tao sin phim v6i noi dung céin thiét dé nghién citu hode ché tao, kiém tra, nghiém thu, sit dung va sia chita san phdm. Tai ligu thiét ke duoc chia thanh céc dang sau day : - Ban vé (ban vé chi tigt, ban dp, ban chung, ban lép dat...) ; ~ Bang ke ; ~ Ban thuyét minh ; ~ Diéu kign ki thuat 5 Va cée tai ligu khéc lien quan dén sit dung, sta chia, bdo duong méy v.v.. 1.3.1. BAN VE Yéu céu co ban d6i véi cfc ban vé cho trong TCVN 3826-83. Kich thuéc gify vé theo TCVN 2-74, ghi trong bang 1.3 Bang 1.3 Ki hiéu 44 (A0) 21 (AN) 22 (A2) 12 (A3) 11 (A4) | Kich thuéc, mm |1189 x 841| 594 x 841 | 594 x 420 | 297 x 420 | 297 x 210 Ban vé l4p va ban vé ché tqo thudng duge vé v6i tl i¢ 1: 1. Véi céc ban ve chung cing nhu ban vé ché tao céc chi tiét cd kich thuéc 16n (chdng han vo hOp- gidm t6c) 6 thé si dung mt trong cfc ti 1é thu nhé sau day: 1:2;1:2,5;1:4;1:5; 1:10; 1:15; 1:20; 1:25; 1:40; 1: 50) Dé thé hién céc yéu t6 két cfu nhé (ranh thodt d4 mai, géc lugn...) cd thé sit dung mot trong céc ti 1¢ phdng to sau day: 2:154:1;5:15 10:1; 20:1; 40: 2; 60: 1. $6 lugng céc mat cat chi nen di dé dién ta hodn toan két c&u cba cée chi tist hoae bo phan méy. Khung ten bdn ve (theo TCVN 3821-83) Khung tén duge dat 8 phia dudi, géc bon phai ban vé. Theo TCVN 3821-83, ngoai khung tén con ding khung phy va téng s6 6 trén hai khung nay lén dén 29, dé ghi 29 noi dung khée nhau. V6i thiét k& m6n hoc, thiét ké t6t nghiép va trong trudng hop cfin ghi don gidn, cd thé stt dung khung tén cho trong bang 1.4, 6 dé khong ghi khung phu va luge b6t mot s6 6. Noi dung ghi trong c4c 6 cha khung tén (s6 cla 6 ghi trong d&u ngoae don) nh sau (ngoai 8 nOi dung da ghi truc tiép trén khung tén) : 1 - Ten goi san phdm (thi du: hop gidm t6c ; banh rang...) ; 2 - Ki hiéu ban vé ; ding hé th6ng céc con s6 dé ki hiéu. Thi dy trén ban vé chung ghi 03.06.01, thi ki higu nay biéu thi : 03 ~ s6 dé thiét ké, 06 - 96 phuong An, dW 01 - ki higu ban vé chung ; hoac néu trén khung tén cia ban vé lap hOp gidm t6c ghi 03.06.02 thi con sé 02 - ki higu hop gidm téc trén ban vé chung ; 3 - Kf higu vat ligu chi tiét (chi ghi 6 nay trén ban vé chi tiét) ; 4 - SO thi ty cua td (d6i véi cdc tai liéu thiét ké chi cd mét td thi 6 nay dé tréng) ; 5 - 86 lvgng chung ciia cc ban vé (chi ghi 6 nay vao t’thit nhit cia tai ligu thiét ké) ; 6 = Ten trudng va lép sinh vién ; 7 - Ten san phdm theo déu dé hodc dé tai thiét ké. Trong 6 "kh6i lugng" ghi kh6i lvgng san phém tinh bang kg ma khong ghi don vi do Khung tén nay th6ng nhat cho t&t cA céc loai ban vé. Khi ding khé giy 11 (A4) th) Khung tén duge dat 4 canh ngén cla ta gidy. Batig 1.4 (7) | (2) Se Waony [eras lagna] Tye 7 23 5 110. niga =f [chat ning [Ro va Ter [ony si Ta (4) [Sot 20 <5) re 58 (6) Bang 1.5 vi So : a Key higu Tén got wong] Vat liéu Ghi chil & Ben vi lép _ chi tid [ _| [ Chi ti@h tiéu chudh f ‘| (7) (737) | SL Beara re care en ga ea | sw (5) THIBE Re ~| 20 aah deat ——— ~ (1) 2 Duyet a =) 1.3.2. BANG K& (theo TCVN 3824-83) - Bang 1.5, Bang ké duce ghi trén khé gigy 11 (A4) cho titng don vi lap, t6 hop va bO (tai ligu). Thong thutng bang ké bao g6m : tai liéu, t6 hgp, don vj lap, chi tiét, san phdm tiéu chudn, sin pham khdc, vat ligu va bO tai liu kém theo (tai ligu st dung, lp dat, thay thé, dy phong, dung cu va phy ting, bao géi...). Tuy nhién theo TCVN 3824-83, tay theo céu tao cia sin phém, cs thé bé bét cdc noi dung trén. Véi cdc thiét ké mon hoc, ghi bang ké theo mau trén bang 1.5, g6m ba noi dung : don vi lép, chi tiét va san phdm tiéu chudn. ‘Trong phén "Don vj ldp" va "Chi tiét” ghi theo thi tu trong bang chit cdi tén goi cia don vi lép hode chi tiét. ‘Trong phan "San phém tiéu chudn", trude hét ghi tén cdc sin phém theo tiéu chudn Nha nwéc sau dé dén tiéu chudn nganh. Trong pham vi titng loai ti¢u chun, ghi lén lugt tén cdc san phdm cing loai (chang han 6 lan, chi tiét ghép bang ren...). Trong pham vi cia loai san phdm, ghi tén goi sin phém theo van chit cdi (thi du bulong, vit, vit cAy...). Trong cing mot tén goi sin phdm ghi lén lugt theo ki hiéu chi thi tu tigu chudn tang dén va sau cing theo thi ty tang dén cia cdc thong sO hoae kich thuée co ban (thi dy momen d6i véi khép ndi, dung kinh d6i voi bulong...). Ghi cdc cOt trén bang ké nhu sau : a) Trong c6t "Vi tri" ghi sO thi ty cde phn cfu thanh sin phdm (chang han céc chi tiét trong hop giam téc) duge lp trong bang ké (ghi theo sO thi tu da ghi tren ban vé céc don vi ldp). b) Trong cot "Ki higu" ghi ki higu ban vé c4c phén cfu thanh san phém (chang han ghi 03.06.02.01 - ki higu ban vé banh rang trong hop gidm t6c, dé s6 3, phitong an 6). Trong phan "Sin phém tigu chudn" khong ghi edt nay. c) Trong edt "Ten goi" ghi ten sin phém. Riéng phén "San phédm tiéu chudn" con ghi them k{ higu quy wéc tuong tng véi tieu chudn (chang han ghi : bulong M12 x 50.86 TCVN 1890-76). d) Trong cot "S6 lugng" ghi sO lugng cac phén cfu thanh cia sin phdm duge lap bang ke. e) Trong cét "Vat liéu" ghi ki higu vat liéu theo 'TCVN vé vat liéu. g) Trong c6t "Cha thich” ghi céc chi din phy nhim. tao diéu kién thuan lgi cho viée lap ké hoach va té chite sin xudt sin phém. Phan khung tén phia dui bang ghi (bang 1.5) vé co ban gi6ng céch ghi céc 0 6 khung tén ban vé, chi khéc 6 chd khong cd 6 (3), trén 6 4 ghi s6 thit ty cia td bang ké (néu bang ké chi cd 1 té thi khéng ghi 6 nay) va trén 6 5 ghi sé lugng chung cia cae bang ké. Cac ta cha bang ke duge dong thanh t4p riéng hoge ghép voi thuyét minh 1.3.3, BAN THUYET MINH ‘Trén co sé cdc tai liéu ghi chép trong qué trinh thiét ké va sau khi da hoan thanh cdc ban vé, ngudi thiét ké tién hanh viét thuyét minh. 13 Noi dung thuyét minh bao g6m : a) Muc luc. b) Cac s6 ligu ki thuat phuc vu cho dé tai thiét ké (d6i voi thiét ké mOn hoc 1a déu dé thiét ké). + c) Phan tich va trinh bay co sé cia so dé co c&u da duge chon (sinh vién thiét ké sé thuc hién noi dung nay néu mu6n’ thay déi so d6 hé th6ng din dong da cho trong dau dé thist k6). d) Tinh todn dong hoc va tinh lyc co cfu : tinh cOng suét cén thiét, chon dong co, tinh ti s6-truyén chung va phan phéi ti sO truyén chung cho cdc cp, tinh céng sudt va momen téc dong lén céc truc. e) Tinh todn thiét ké céc chi tiét may va bo ph4n méy, bao gém : chi tiéu tinh ton, chon vat liéu va x4c dinh tng sudt cho phép, tinh thiét ké va tinh ki€ém nghiém. V6i ¢6 4n mon hoc chi tiét may, ndi dung nay bao g6m : tinh cdc bd truyén, tinh thiét ké truc, chon 6 lan, tinh cdc yéu t6 cia vo hop giam t6c, chon khép n6i va vat ligu béi tron. g) Lap bang ghi cdc chi tiét tiéu chudn (6 lan, chi tit ghép cd ren...), thOng ké céc méi ghép véi kich thu6c danh nghia va sai léch giéi han, trén co sd dé va d6i chiéu véi cde you céu vé thOng nhét hda trong thist ké, giam.bét ching loai va quy cdch cic m6i ghép va chi tiét titu chuén (xem diém 7, myc 1.2.2). Nhin chung thuyét minh cfin trinh bay déy du va sic tich co sé cia phuong phép tinh, céch Iya chon céc thong s6, két qua bang s6 va cc tai ligu tham khéo. Thuyét minh duge viét trén khé gidy 11 (A4) hode trén gidy viét hoc sinh khé 270 x 180 (d6i véi thiét k& mén hoc), duge déng bang bla cing, ngoai bia ghi céc noi dung, chang han nhu : ‘Trudng Dai hoc Bach Khoa Ha Noi Thuyét minh Dé 4n mon hoc Chi tiét may Sinh vién... - Lép... Gido vien huéng dén... Ha Ni 200 2. DONG CO’ DIEN Chon dong co dién dé din dong may mde hoge cdc thiét bj cng nghé 1a giai doan dau tién trong qué trinh tinh toan thiét ké may. Trong trudng hgp ding hop giam t6c va dong co biét lap, viéc chon dung loai dong co anh huéng rat nhiéu dén vie lya chon va thiét ké hop gidm t6c cing nhu céc bd truyén ngoai hop. Mu6n chon dung dong co cén hiéu rd dac tinh va pham vi st dung cia titng loai, déng thdi céin ché ¥ dén cdc yéu cfu lam viéc cy thé cia thiét bi cfin duge din dong. 14 2.1. CAC LOAI DONG CO DIEN 2.1.1. DONG CO DIEN MOT CHIBU (kich ti mac song song, n6i tiép hoac hén hop) va hé th6ng dong co - méy phat (ding dong dién kich ti diéu chinh) cho phép thay 6i trj s6 cia momen va van t6c géc trong mot pham vi rong (3: 1 dén 4: 1 d6i véi dong co dign mOt chiéu va 100 : 1 d6i v6i dng co - méy phat), dam bao khéi dong m, ham va dao chiéu dé dang, do dé dugc ding rong rai trong céc thiét bj van chuyén bang dién, thang méy, méy truc, cdc thiét bi thi nghiém v.v.. Nhuge diém cia ching 1a dat, riéng loai dong co dig¢n mot chiéu lai khé kiém va phai tang them vn dau tu dé dat céc thiét bj chinh luu. 2.1.2. DONG CO DIRN XOAY CHIEU Bao g6m hai loai : m@t pha va ba pha. Dong co mot pha ed cong sudt tuong déi nhd, cd thé mAc vao mang difn chigu sng, do vay ding thuan tién cho céc dung cy gia dinh, nhung hiéu sudt thap. Trong cong nghiép sit dung rong rai dong co ba pha. Ching gém hai logi : déng bd va khong déng bd. . Déng co ba pha ddng bO 6 van t6c gdc khong d6i, khong phy thud vao tri s6 cla tai trong va thyc t€ khong diéu chinh duge. So véi dong co ba pha khong d6ng bo, dong co ba pha déng bO cé wu diém hitu sudt va cosp cao, hé s qué tai l6n, nhung cd nhuge diém : thiét bj tuong d6i phitc tap, gié thanh tuong d6i cao vi phai cd thiét bj phu dé khdi dong dong co. Vi vay dong co ba pha déng b6 duge sit dyng trong nhitng trudng hgp higu'sudt dong co va tri 86 cosp cé vai trd quyét dinh (thi dy khi yeu cfu cOng sudt dong co lén - trén 100kW, lai it phai md méy va ding méy) cing nhu khi cfin dam bdo chat ché trj 86 khong déi cia van t6c géc. Dong co ba pha khong dong 60 g6m hai’ kiéu : roto day quan va roto ngén mach. Dong co ba pha khong d6ng bd roto day qu&n cho phép diéu chinh van. t6c trong mot pham vi nhé (khodng 5%), cé dong dign mé méy nhé nhung hé s6 cong sust (cosp) thép, gid thanh cao, kich thuéc lén va van hanh phttc tap, ding thich hop khi cin diéu chinh trong m6t,pham. vi hep dé tlm ra van t6c thich hgp cla day chuyén cong nghé d& duge lap dat. Dong co ba pha khong déng bo roto ngén mach co wu diém : két cu don gidn, gid thanh tuong d6i ha, d& bao quan, lam viée tin cAy, cé thé méc tryc tiép vao ludi dién ba pha khong cfin biém déi dong dign. Nhuge diém cia nd la : higu sudt va hé 86 cOng sudt thap (so v6i dong co ba pha déng bO), khong diéu chinh duge van t&c (so véi dong co mOt chiéu va déng co ba pha khong d6ng b0 roto day qu4n). Nhd c6 nhiéu uu diém co ban, dong co xoay chiéu ba pha khong d6ng bp roto ngéin mach duge sit dung rat phé bién trong cdc nganh cong nghigp. Dé din dong cac thist bj van chuyén, bang tai, x{ch tai, thing tron v.v.. nén sit dung logi dong co nay. 15 2.2. DAC TINH Ki THUAT CUA DONG CO DIEN Cae thong 66 Ki thuat cia dong co dign xoay chiéu ba pha khong d6ng bd roto ngdn mech cho trong céc bang P1.1 dén P1.3, (Phy luc) cdn kich thudc lép dat cia céc dong co nay ghi trong céc bang P1.4 dén P1.7. Ngoai tri sé cba cong sut dac treng cho kha nang tai cia dong cd dign, cfn luu ¥ céc thong s6 sau day : a) S6 vong quay dong bb $6 vong quay déng bd cis dng co khong déng'bd, duge xéc dinh khi dong co chay kh6ng tai theo céng thifc sau : . ny, = 60fip (2.1) trong dé : f - tfin s6 cla dong dign xoay chiéu, Hz (thung hey sit dung f = 50 Hz) ; Pp - 86 d0i cue. Khi cd tai t6c dQ ca dong co gidm xuOng. Sy gidm sO vong quay cla dong co dién duge dac trung bing dQ trugt s, tinh theo cOng thie : ib . s= 100% (2.2) Bap trong dé : n 1a s6 vong quay thu cia dong co tng voi tai trong da cho, Tuong tng v6i ché do sit dung danh dinh cla dong co ta co sé vong quay danh nghla ng, va momen danh nghla T,,. V6i ché do 1am viée danh djnh, dong co cé thé lam viéc lau dai ma khong bi nong, trong khi dé tri s6 cla higu sudt g4n bang tri 7 Tr s6 cue dai. Khi md may (n = 0) eo f. dong co sinh ra momen khdi dong ty bd Ty (dO trugt cyc dai s = 1) - xem My Kt FH h2.1, Tuy theo céch khdi dong, Ta momen quay cla dng co lic déu tang Ién dén Tmax (Ung voi 36 vong Dae eRE sO racmmmasc| quay t6i han n,,) sau dé gidm dan dén momen cia tai trong lam viée (chang han dén Ty, ting voi ny,) hoge gidm dfn dén 0 tng voi ny, (Ichi dong co chay khong tai). Doan ti T = 0 (chay khOng tai) dén T_, gn nhu dung thang, ttc la trong giéi han nay momen ti 16 voi d6 trugt hodc dé gidm cia tn s6 quay. ‘Trong cdc bang tra dong co thudng cho trj 86 cha s6 vong quay danh nghla dng voi céng sudt P va s6 vong quay déng bo ng, xdc dinh. Vi vay, bén canh cOng sudt, 86 vong quay déng b6 duge ding lam can et dé chon kich thuéc dong co. Hinh 2.1. Dic tuyén cia dong cd ba pha khong déng 69 roto ngin mach b) Mémen khoi déng va mémen:danh nghia Dac tinh cia dong co (quan hé gitta momen dong co T, va 86 vong quay n) duge git nguyén khéng phy thugc vao viée déng co chay khong tai hay cd tai. Khi chay khong tai, tosn bO mémen quay réto chi phi chi dé gia t6c roto va cdc kh6i lugng bi dan : 16 _ 2.3) Tadytd, @3) trong dé:J, = GD?/4g - momen quan tinh cia kh6i lugng roto dohg co ; GD? - momen vo lang ciia réto (xem bang P1.2 Phu luc) ; g - gia t6c trong trudng ; € = dw/dt - gia t6c géc ; J, - momen quén tinh thay thé (momen quén tinh cla cdc kh6i lugng bi d4n thu gon vé truc roto). Chang han d6i vi hé théng trén h.2.2 co thé tinh duge J,, theo cong thie J. J. 2 =s+ 1S 2 2 yy (42) 3 (2.4) trong d6:u,, u)... — ti s6 truyén ti dong co dén céc khoi Ivong quay tuong tng Cong thiéc (2.4) cho thy anh huéng cia khéi lugng quay dén luc quén tinh cia hé théng giam ti 1¢ véi binh phuong cua ti s6 truyén. TW, 5% Sou, Chang han khi Jy = Jy u, = 5, u, = 4 thi anh huéng cia J, sé bang 400 lan nhé hon so vi Jy. Tu dé suy ra rang khi thiét ké cfin dac biet 4 % cha ¥ gidm kh6i lugng quay ldp trén true quay nhanh. Chang han trong trudng hgp ding néi truc dé n6i dong co véi hop gidm t6c thi nén Himk 2.2. So d6 he vA momen quinitinh thay thé chon loai cs kh6i lvgng nhe Khi chay cé tai Ty = THe (2.5) trong dé T = momen xon cia tai trong (momen tai). Chi y rang khi mé. m4y, mOmen tai khong duge vugt qud mémen khéi dong cia dong co (T < Ty) néu khong dong co sé khong chay. Trong cfc bang tra cia dong co déu cho ti s6 Ty/Ty» dé cing 14 mot s6 ligu c&n duge tham khao khi chon nhan hiéu dOng co, vi diéu kién Tam < Tk/Tan (2.6) trong 46:T,,,, — momen thé méy cla thiét bj cin din dong. Néu dang lam viée & ché do én dinh nao dé (chang han véi Ty, va ny,) ma dong co bj qué tai vi bt ki If do nao, s6 vong quay cla dong co sé gidm. Mémen qué tai du chi téc dong trong thdi-gian ngén khong duge vugt qué momen eve dai T,,, cla dong co, néu khong dong co sé ditng lai hoac bj chay khi khong kip ngdt nguén hoac gidm tai. Vi vay ngoai ti sé Ty/T,, trong mot s6 bang tra dong co cdn cho tri 86 cia TadTan Khi thiét ké, ding tri 86 cia -T,,,/Ty, d8 kiém tra kha nang qué tai cia thiét bj dam bao diéu kién TyT < Trad Tin (2.7) trong dé: Ty, - momen qué tdi, xudt hign khi thiét bj lam vige. 2.TTTK HEDANDONGCK T1-A DRT 17 THy view.) ahd? a c) Dac tinh ki thudt cia mOt sé déng co Tren bang 2.1 ghi pham vi cOng sudt ting voi céc 86 vong quay d6ng bd khé4c nhau cia ba loai dong co # dong co nhan hi¢u DK do nha méy Dign - Co Ha Noi ché tao, dong co nhén hi¢u K do nha may dng co Viet - Hung ché tao va dng co nhan higu 4A do Lien X6 (ci) ché tao. : Bang 2.1. So sénh pham vi cong sudt cia céc logi dong co dign 86 vong quay déng Pham vi cOng sudt, kW, ca dong co BO ny, (ve/ph) DK K ve 3000 0,6 ... 33 0,75 ... 30 0,09 ... 315, 1500 0,6 ... 28 G75ee1 50). 0,06 ... 315, 1000 0,6 ... 40 - 0,18 ... 200 150 - 0,25 ... 160 600 - - 37 2 110 500 : - 45... 90 Ngoai ra dé cé thé so sénh them mot sO tinh nang khdc, trén bang 2.2 gidi thigu mét s6 thong s6 cia ba loai dong cd trén day ung voi s6 vong quay déng bé 1a 3000 vg/ph va 1500 ve/ph. Bang 2.2, Thong 6 cia céc logi dong co dign 86 vong quay dong bd ny, ve/ph 3000 1500 Thong 56 Loai dong co Loai dong co DK K 4A DK K 4A KI higu DK 42-2 | K112M2 |4A90L2Y3| DK 52-4 | K160S4 |4a132S4Y3 Cong suat, kW | 2,8 3 3 1 1,5 15 cosp 0,88 0,9 0,88 0,85 0,86 0,86 Th/Tan 1,9 2,5 2,0 1,5 2,2 2,0 Kh6i lugng, kg 47 42 28,7 104 94 11 Ti cc bang 2.1, 2.2 va cdc bang P1.1 - P1.6 (Phy lyc) cd thé rit ra may nhan xét sau + - Cée dong co 4A duge ché tao theo GOST 19528-74 thay thé céc dong co ci A2, AO1 va AO2 ndi chung cé Kkh6i htgng nhe hon khodng 18% so v6i A2 vA AO2, cing d6ng thdi nhe hon so v6i DK vA K. Mat khaéc ching cd pham vi cOng suat Ién hon va 86 vong quay d6ng bd rong bon so véi DK va K. - Cée dong co K c6 kh6i lugng nhé hon so voi DK va dac bigt cé momen khdi dong cao hon 4A va DK. 18 . 2-TTTKHEDANDONGK T18

You might also like