MO Teknik Dergi, 2007 4229 -4246, Yaz 279

Trkiyede SPT-N Deeri ile nce Daneli Zeminlerin

Drenajsz Kayma Mukavemeti arasndaki likiler
*



Osman SVRKAYA*
Ergn TOROL**

Z
Mhendislik uygulamalarnda numunelerin elde edilmesi, deneylerin yaplmas ve maliyet
giderleri yznden bir ok ynyle elde edilen bilgiler snrl kalmaktadr. Bu nedenle
mmkn olduu kadar az ve kolay elde edilebilen zemin parametreleri kullanarak,
zeminlerin mhendislik zelliklerini belirleyebilmek avantajl olacaktr. Bu almada SPT-
N deeri ile drenajsz kayma mukavemeti (c
u
) arasndaki ilikiler, Standart Penetrasyon
Deneyi (SPT) dzeltmeleri ve deney tipinin etkisi dikkate alnarak, ince daneli zemin
gruplar iin aratrlm ve daha nce yaplan almalarla karlatrmalar yaplmtr.
zellikle pratikte yaygn olarak kullanlan Terzaghi ve Peck (1967) ve Stroud (1974)in
nerdii bantlarn, bu almada bulunan bantlarla uyumlu olduu gzlenirken dier
aratrmaclar tarafndan nerilen bantlarn ise olduka yksek sonular verdikleri
gzlenmitir.

ABSTRACT
Relationships between SPT-N value and Undrained Shear Strength of Fine-grained
Soils in Turkey
In engineering applications, information obtained during soil explorations may be limited
due to the difficulties encountered in sampling, testing and the costs involved. So, it is
useful to determine properties of soils by using a small number of soil parameters that can
be obtained easily. In this study the correlations between the SPT-N value and undrained
shear strength (c
u
) are examined and developed for types of fine-grained soils based on
Standard Penetration Test (SPT) corrections and test type considered statistically, and
comparisons are made with previous studies. It is observed that while the correlations
proposed by Terzaghi and Peck (1967), commonly used in practice, and Stroud (1974) are
compatable with those proposed by the current study, those proposed by the others have
given quite high results.


Not: Bu yaz
- Yayn Kuruluna 14.07.2005 gn ulamtr.
- 31 Aralk 2007 gnne kadar tartmaya aktr.

* Nide niversitesi, naat Mhendislii Blm, Nide - osivrikaya@nigde.edu.tr
** stanbul niversitesi, naat Mhendislii Blm, stanbul - togrol@istanbul.edu.tr
Trkiyede SPT-N Deeri ile nce Daneli Zeminlerin Drenajsz Kayma
4230
1. GR
Geoteknik Mhendisliinde zemin kesitinde yer alan tabakalarn mhendislik zelliklerinin
belirli bir derinlie kadar bilinmesi gerekmektedir. Zeminlerin mhendislik zelllikleri,
laboratuvarda ve arazide yaplan deneyler ile belirlenebilmektedir. Laboratuvar yntemleri
kullanlrken rselenme etkisi ihmal edilebilir kabul edilse bile, numuneler alnd
tabakann ok kk bir blgesini temsil ettiinden, laboratuvar deney sonular tm
tabakann zelliklerini yanstmayabilir. Arazi deney yntemlerinde laboratuvardaki gibi
gerilme artlarnn tekrar yaratlma sorunuyla karlalmazken, gerek gerilme durumu ve
anizotropi ou kere kendiliinden salanr. Arazi deneyleri, daha geni bir blgede
uygulandndan, sonular zemin tabakasn daha iyi temsil edebilmektedir.
Ayrk daneli zeminlerde numune alma zorluunu ve ince daneli zeminlerde numunelerin
rselenmesi sorunlarn ortadan kaldrmak iin arazi deneyleri ska kullanlmaktadr.
Geoteknik incelemelerde, Standart Penetrasyon Deneyi (SPT) olduka yaygn bir ekilde
kullanlan arazi deneylerinin banda gelmektedir. lkemizde SPT, hemen hemen her
zemin inceleme programnn ana paralarndan birini oluturmaktadr.

1.1. Standart Penetrasyon Deneyi (SPT)
Fletcher ve Hanry A. Mohr, numune alc ka kullanarak 63.6 kg arlndaki tokman
76.2 cmden drlerek aklmasyla penetrasyon deneyini ilk olarak standart hale
getirmitir [1]. lk olarak yaklak 1927lerde ortaya kp Raymond Beton Kazk irketi
tarafndan gelitirilen ve Terzaghi ve Peck [2] tarafndan halka tantlan Standart
Penetrasyon Deneyi (SPT), yaklak 84 yldr kullanlmaktadr. SPT olduka yaygn
ekilde Kuzey ve Gney Amerikada, Avustralyada, Gney Afrikada, Hindistanda,
Portekizde, srailde, Trkiyede, Byk Britanya ve Japonyada kullanlmaktadr [2, 3, 4,
5]. Horn [6] belirttiine gre, Kuzey Amerikada SPT, zemin incelemesinde vazgeilmez
bir deney olmu ve olmaya da devam etmektedir. Moriye [7] gre, Japonyada n inceleme
aamasnda sondajlarn % 90dan fazlas SPT ile birlikte yaplmaktadr. Gnmze kadar
da bu deney zerinde eitli gelimeler salanmtr.
SPTnin sonularn doru bir ekilde yorumlamak iin, deneyde kullanlan aletlerin ve
deneyin nasl yapldnn bilinmesi gerekmektedir. SPT iin kullanlan aletler, lkeden
lkeye, statik penetrometre aletinden daha fazla deiiklik arzetmektedir. Birok deiken,
SPT sonularnn geerliliini ve kullanlabilirliini etkilemektedir [8, 9, 10]. llen
penetrasyon direnci (SPT-N
arazi
, N
a
), bu deikenlerin sonucu olarak ok ar yksek veya
ok ar dk olabilmektedir. Ar yksek olarak llen N
a
deeri, zeminin zellikleri
ve tama gc hakknda gvenli olmayan tahminler yaplmasna sebep olmaktadr. Ar
dk olarak llen N
a
deeri ise, ar gvenli sonulara sebep olmaktadr.
Verilen bir zemin tabakas iin SPT sonularn, geni bir deiim aralna yayan birok
deiken mevcuttur. Bu deiim veya deneyin tekrarlanabilirliinin dk olmas, SPT
sonularnn yorumlanmasnda ve gemi verilerin gvenle kullanlmasnda zorluklara
sebep olmaktadr. Son zamanlarda zellikle SPT tokmaklarn arazideki enerjilerinin
llmesi ve SPTnin dinamii zerine mevcut aratrmalar, SPT ve sonularna ait bilgileri
nemli derecede gelitirmitir [11, 12, 13, 14]. Bunun sonucu olarak deneydeki deiimler
azaltlabilir. SPT esnasnda mevcut enerji llrse, SPT zerindeki birok deikenin
Osman SVRKAYA, Ergn TOROL
4231
etkisi en aza indirgenebilir. zellikle zeminin sismik stabilite analizlerinde, projede
kullanlacak SPT sonular iin, tijlere aktarlan enerji lmleri yaplmal ya da deneyin
yapl biimi ve ayrntlar sondaj izelgelerine yazlmaldr. Geoteknik tasarmda ve
zeminlerin mhendislik zelliklerinin belirlenmesinde kullanlabilmesi iin SPT
dzeltmeleri yaplmaldr. Bu dzeltmeler erevesinde, zemin tipi ve yeralt su seviyesine
bal olarak, jeolojik yk dzeltmesi (C
N
), yeralt su seviyesi dzeltmesi ve akma hz
dzeltmesi (C
BF
) deikenleri, aletsel detaylar ve deney uygulama yntemine bal olarak
enerji dzeltmesi (C
E
), tij uzunluu dzeltmesi (C
R
), sondaj ap dzeltmesi (C
B
), numune
alc klf dzeltmesi (C
S
), akma bal dzeltmesi (C
A
), tokmak yast dzeltmesi (C
C
)
faktrlerin kullanlmas gerekmektedir [9].
N
a
, N
60
veya N
1,60
eklinde eklinde gsterilen dzeltmeler aadaki ifadelerle
verilmektedir [9]:

N
60
= C
E
*C
R
*C
B
*C
S
*C
A
*C
BF
*C
C
*N
a
(1)

N
1,60
= C
N
*N
60
(2)

Burada N
60
= teorik serbest dme tokmak enerjisinin % 60na gre dzeltilmi vuru
says, N
1,60
= teorik serbest dme tokmak enerjisinin % 60na ve efektif jeolojik basn
100 kPa alarak dzeltilmi vuru says, N
a
= arazide llen darbe saysdr.
Kaba daneli zeminlerde tm dzeltmeler yaplrken, ince daneli zeminlerde jeolojik yk
(C
N
) ve tokmak drlme hz (C
BF
) dzeltmeleri yaplmamaktadr [9, 15]. Farrar [16],
ince daneli zeminlerde, s durumlarda C
N
dzeltmesi yaplmamasnn normal olabilecei
fakat zellikle derinde yaplan deneyler iin hl tartmal olduunu belirtmitir. Killi
zeminler iin C
N
dzeltmesi hl tartmal olmakla beraber, pratikte uygulanmamaktadr
[5, 16]. Dolaysyla bu almada C
N
dikkate alnmamtr. Bylece ince daneli zeminler
iin dzeltmeleri ieren genel denklem aadaki ekli alr:

N
60
= (C
A
*C
B
*C
C
*C
E
*C
R
*C
S
)*N
a
(3)

1.2. Drenajsz Kayma Mukavemeti (c
u
)
nce daneli zeminler zerine yaplan yaplarn stabilite hesaplarnda, toplam gerilme veya
efektif gerilme analiz yntemlerinden hangisinin kullanlmasnn daha uygun ve doru
olaca, uzun senelerdir tartma konusu olmutur. Halbuki zemin davrannn ve
mukavemetinin efektif gerilmeler tarafndan kontrol edildii bilinmektedir. Buna ramen
toplam gerilmeler cinsinden mhendislik parametrelerinin llp belirlenmesi ve
kullanmn kabul edenlerin en nemli gerekeleri, ince daneli zeminleri ieren saha
problemlerinde, boluk suyu basnlarnn her yk kademesinde ve nceden yerleri
kesinlikle bilinemeyen potansiyel gme blgelerinde llme imknnn kstl olmasdr.
Bunun sonucu olarak, efektif gerilmeleri dnmeden drenajsz bir kayma mukavemeti
Trkiyede SPT-N Deeri ile nce Daneli Zeminlerin Drenajsz Kayma
4232
parametresi kullanarak stabilite hesaplar yapmann pratik olduu savunulmaktadr.
Gnmzde toplam gerilme analizleri ince daneli zeminlerin gme ve ev stabilitesi
konularn ieren geoteknik mhendislii uygulamalarnda yaygn bir ekilde
kullanlmaktadr.
Drenajsz kayma mukavemeti (c
u
), suya doymu killerin mhendislik uygulamalarnda
ykleme esnasnda boluk suyu basncnn snmlenmesi veya konsolidasyonun meydana
gelmesi iin zamann olmad kabul edilen, yklemelerin olduka hzl olduu kritik
tasarm durumlarnda kullanlmaktadr. rnek olarak, normal konsolide killer zerine
yaplan dolgularn ve yap temellerinin stabilitesi verilebilir. Dolaysyla bu tip tasarmlarda
c
u
nun bilinmesi gerekmektedir [17]. Uzun sre, sadece, su muhtevasna bal olarak
deiebilecei dnlen ince daneli zeminlerin drenajsz mukavemetinin, baka
deikenler tarafndan da etkilendii anlalmtr. Bu deikenler; deney tr, gerilme
tarihesi, numune boyutu, rselenme, anizotropi ve krlma hipotezi kabulleri olarak
saylabilir [18, 19, 20].
Zemin mekanii uygulamalarnda, ince daneli zeminlerin drenajsz kayma mukavemeti,
genel olarak laboratuvarda Serbest Basn (SB), eksenli Konsolidasyonsuz Drenajsz
bas (KD) deneyleri ve laboratuvar veyn deneyleri ile, arazide ise arazi veyn (AV) deneyi
ile dorudan belirlenmektedir. Arazi penetrasyon deneyleri olan SPT ve koni penetrasyon
deneyleri ile dolayl olarak belirlenebilmektedir. Ayrca laboratuvarda ve arazide cep
penetrometreleri de kullanlmakta; arazide ayrca, kullanm gelime gsteren,
pressiyometre deneyleri de kullanlmaktadr.

2. SPT-N LE YAPILAN AMPRK ALIMALAR
Geoteknik Mhendisliinde SPT, kaba daneli zeminler iin gelitirilmesine ramen, ince
daneli zeminlerin mhendislik zelliklerinin belirlenmesinde de kullanlmaktadr (Tablo 1
ve 2).
eitli zemin parametrelerinin arazide ve laboratuvar artlarndaki deerleri arasndaki
ilikiler, mhendislere gerek tasarm srasnda yardmc olmakta, gerekse eitli
yntemlerle bulunan sonularn tutarlln kontrol etme imkn salamaktadr. Birok
durumda, tasarm aamasnda, arazi deney sonularndan mhendislik parametrelerinin
deerlerini elde etmek iin eitli aratrmaclar tarafndan zemin tipine bal olarak
gelitirilmi ampirik bantlar kullanlmaktadr. Fakat literatrde mevcut olan SPT ile ilgili
korelasyon denklemlerinde baz belirsizlikler ve yoruma ak hususlar olduu gzlenmitir.
Bunlar:
Korelasyonlarn SPT dzeltmelerini ierip iermedii
Korelasyonlarn hangi deney tipi sonular kullanlarak elde edildii
Korelasyonlarn istatistiksel adan anlaml olup olmad
Korelasyonlarn hangi zemin snf iin geerli olduu
eklinde zetlenebilir. Dolaysyla, mhendis korelasyon denklemi kullanmadan nce
yukarda bahsedilen belirsizlikleri gz nne almaldr. Bu belirsizlikler bilinmiyorsa, bu
denklemlerin yanl sonulara ve tasarmlara sebep olaca kanlmazdr.
Osman SVRKAYA, Ergn TOROL
4233
2.1. SPT-N ile nce Daneli Zeminlerin Mhendislik zellikleri Arasndaki likiler
Birok aratrmac SPT-N deeri ile sebest basn mukavemeti (q
u
) arasndaki ilikileri,
zemin cinsi ve SPT dzeltmeleri asndan incelemilerdir (Tablo 1). Sivrikaya ve Torol
[21] hari, dier aratrmaclarn almalarndan elde edilen korelasyon denklemlerine ait
istatiksel veri ile SPT dzeltmeleri ierip iermedii bilgisine ulalamamtr. Ayrca
Sivrikaya ve Torol [22] ince daneli zeminlerde SPT sonularnn dzeltilmesi zerine
alma yapmlardr.

Tablo 1. SPT-N ile SB deneyi sonularndan elde edilen c
u
arasndaki ilikiler.
Aratrmaclar Zemin Cinsi c
u
(kPa)
Sanglerat (1972) [1]
Killer 12,5N
Siltli killer 10N
Terzaghi & Peck (1967) [2] nce daneli zeminler 6,25N
Sowers (1979) [24]
Yksek plastisiteli killer 12,5N
Orta plastisiteli killer 7,5N
Dk plastisiteli killer 3,75N
Nixon (1982) [4] Killer 12N
Kulhawy & Mayne (1990) [20] nce daneli zeminler 29N
0,72

yisan ve Ansal (1990) [26]
nce daneli zeminler
n=106
4,43N
a
+ 8,07
Sivrikaya & Torol (2002) [22]
Yksek plastisiteli killer
(CH) n=113
4,85N
a
r=0,83
6,82N
60
r=0,80
Dk plastisiteli killer
(CL) n=72
3,35N
a
r=0,76
4,93N
60
r=0,73
nce daneli zeminler
n=226
4,32N
a
r=0,80
6,18N
60
r=0,78
nce daneli zeminler
n=30
(0,1Ip+3,10)N
60
N
60
<25

Literatrde kil iin c
u
ile N says arasnda birok korelasyon mevcuttur. Bunlar, SB
deneyinden bulunan q
u
nun yarsnn alnmas (Tablo 1deki deerlerin yars alnarak) ile
KD deneyinden elde edilen c
u
olmak zere iki grupta incelenebilir (Tablo 2).
Trkiyede SPT-N Deeri ile nce Daneli Zeminlerin Drenajsz Kayma
4234
Stroud [23], hassas olmayan killer zerinde yaplan KD deney sonularn kullanarak c
u
/N
orann plastisite indisine (I
p
) bal olarak aadaki gibi ifade edilmitir:

c
u
=f
1
*N (kPa) (4)

Burada f
1
(=c
u
/N), zemin plastisite indisine (I
P
) bal sabit bir parametre olup 4,5 ~ 7 kPa
arasnda deimektedir. f
1
deeri, orta plastisiteli killer iin yaklak 4 ~ 5 kN/m
2
dir.
Plastisite indisi 20den kkse, bu oran 6 ~ 7 kN/m
2
veya daha byk olabilmektedir.
I
P
>30 olmas durumunda yaklak olarak f
1
4,2 alnabilir. I
P
nin 15in altnda olmas
halinde ise, numune alma ve numunelerdeki sreksizlikler nedeniyle, laboratuvarda deney
yapmann zorluundan dolay elde edilen c
u
lardan bulunan f
1
tartmaya aktr. u
unutulmamaldr ki, Stroudun nerdii eride zaman etkileri, anizotropi ve zeminin i
yaps gibi etkiler gz nne alnmamtr [25]. Bu korelasyon normal ve ar konsolide
killer iin kullanlabilmektedir. yisan ve Ansal [26], Trkiyenin muhtelif blgelerinden
elde edilen 106 numune zerinde serbest basn deneyi sonularn kullanarak c
u
ile N
arasndaki ilikiyi aratrmlardr. Ancak bu ilikide bulunan regresyon katsaylar iin
uygunluk testleri yaplmamtr. Ayrca yazarlar, almalarnda Stroud [23]in nerdii f
1

katsaysnn I
P
nin artmas ile azaldna karar vermenin olduka g olduunu
gzlemilerdir. Robertson [27] makalesinde belirttiine gre Ladd v.d. [18], nispeten kat
ve hassas olmayan killer hari, Nden elde edilen c
u
deerlerinin dk olduuna dikkat
ekmektedirler. Killerin hassasl, numune alcnn penetrasyonu srasnda mukavemet
kaybna sebep olmas yznden, dk N deerleri vereceine dikkat ekilmitir [28, 29,
30].

Tablo 2. SPT-N ile UU deneyi sonularndan elde edilen c
u
arasndaki ilikiler.
Aratrmaclar Zemin Cinsi c
u
(kPa)
Stroud (1974) [23]
Killer
S
u
=f
1
N, f
1
=f(I
p
)
I
p
> 30 4,2N
20 < I
p
< 30 45N
I
p
< 20 67N
Decourt (1990) [5] Killer
12,5N
15N
60




Osman SVRKAYA, Ergn TOROL
4235
Tablo 3. SPT-Ne gre zeminlerin kvam ile c
u
arasndaki deiim aral.
N

Zeminin Kvam
Drenajsz Kayma Mukavemeti
c
u
(kPa)

Tschebotarioff
(1973) [31]
Parcher ve Means
(1968) [32]
Terzaghi ve
Peck (1967) [2]
< 2 ok Yumuak 15 < 12 < 12,5
2 - 4 Yumuak 15 - 30 12 - 25 12,5 - 25
4 - 8 Orta Kat 30 - 60 25 - 50 25 - 50
8 - 15 Kat 60 - 120 50 - 100 50 - 100
15 - 30 ok Kat 120 100 - 200 100 - 200
> 30 Sert > 225 > 200 > 200

N ile c
u
arasndaki yaklak ilikiler zeminlerin kvamlar dikkate alnarak, Tablo 3de
verilmitir [2, 31, 32]. Bu ilikiler nispeten hassas olmayan killerde, drenajsz kayma
mukavemetinin tahmininde kullanlmaktadr.
Korelasyonlar, zamann kstl olmas veya snrl ekipman yznden veya yeterli veri
mevcut olmamas durumlarnda, zeminin mhendislik zelliklerinin tahmin edilmesine
yardmc olmaktadr. Ayn zamanda farkl deneylerden elde edilen sonularn tutarlln
kontrol etmeye imkn salamaktadr. Ampirik korelasyonlarn ok yararl olmasna karn,
bunlar ok dikkatle kullanlmak zorundadr. Geoteknik mhendisi, kullanlacak
korelasyonlarn gvenirliinin ve uygulanabilirliin bilincinde olmas gerekir. Bu yzden,
bu almada N deeri ile ince daneli zeminlerin mhendislik zellikleri arasndaki ilikiler
belirlenirken, kullanlan veri says (n), korelasyon katsayslar (r) ve gvenirlik testleri (t
test) yaplarak belirtilmitir.

3. MALZEME VE METOT
SPT sonularnn doru yorumlanabilmesi iin SPT yapl biimi ve deneyde kullanlan
aletsel ayrntlar bilinmelidir. Bundan dolay, bu almada geni bir anket almas
yaplarak, sondaj kaytlarndan elde edilen veriler iin, SPT yapl biimi ve deneyde
kullanlan aletsel ayrntlar hakknda bilgiler toplanmtr [33]. Anket sonular ve dzeltme
faktrleri hakknda detayl bilgi Sivrikaya ve Torol [22] ve [33]den elde edilebilir.
Anketler nda (3) nolu denklem aadaki ekli alr:

N
60
= 0.75*C
R
*N
a
(6)

Bu alma iin, lkemizin eitli blgelerinde gerekletirilen sondajlardan elde edilen
sondaj kaytlar ve laboratuvar deney sonular birok zel irket, niversite ve bir devlet
Trkiyede SPT-N Deeri ile nce Daneli Zeminlerin Drenajsz Kayma
4236
kuruluundan elde edilmitir. Bu almada N deeri ile c
u
arasndaki korelasyonlar, ince
daneli zeminlerdeki zemin tipleri, deney tipi etkileri ve SPT dzeltmeleri dikkate alnarak
gelitirilmitir. N
a
deerleri ile SPTnin yapld derinlie yakn yerden alnan Shelby
numune alcndan elde edilen numune zerinde yaplan KD ve SB deneylerinden
bulunanlar ile SPTnin yapld yere yakn yerde yaplan AV deneyinden elde edilen c
u

deerleri kullanlmtr. AV deneyinden elde edilen drenajsz kayma mukavemetinin
dzeltilmi biimi c
u
*
u denklemden heasplanmtr:

c
u
*
= *c
u
(7)

Bu almada, Aas v.d. [38] tarafndan nerilen, arazi dzeltme faktr () kullanlmtr.
ncelenen zeminler, likit limiti (w
L
) % 22 ile 110, plastik limiti (w
p
) % 14 ile 44 arasnda
deien hassas olmayan killerden olumutur. SPT ve AV deneyleri 30 m derinlie kadar
gerekletirilmitir. c
u
veri says SB iin 226, KD iin 190 ve AV iin 62dir (Tablo 4).
ncelenen zeminler, Birletirilmi Zemin Snflandrmasna (USCS) gre snflandrlmtr.
Regresyon analizi yaparken zemin cinsi etkileri incelenmek zere, zeminler drt ana gruba
ayrlmtr (Tablo 5). Bunlar, yksek plastisiteli killer (CH), dk plastisiteli killer (CL),
killer (CH, CL) ve ince daneli zeminler (CH, CL, CL-ML, ML, MH) dir.
Lineer regresyonla bulunan ampirik bantlarda N deeri ve plastisite indisi (I
P
) bamsz
deikenler, c
u
baml deiken olarak ele alnmtr. Her bir istatistik parametrenin ve
dorunun uyguluk testleri (t test) % 5 anlamllk dzeyleri gz nne alnarak yaplm her
bant iin kullanlan veri says (n), korelasyon katsays (r) ve gelitirilen dorunun
stadart hatas (s) gibi istatistik veriler belirtilmitir.

4. DEERLENDRME
Bu almada, araziden sondaj yaplarak alnan ince daneli zeminlere ait rselenmemi
numuneler zerinde yaplan SB, KD ve AV deneylerinden elde edilen c
u
ile arazide yaplan
SPTlerden elde edilen N deerleri arasndaki ilikiler incelenmi daha nceki almalarn
sonular ile karlatrlmas yaplmtr. likiler gelitirilirken, SPT dzeltmesi, deney tipi
etkisi, istatistiksel adan her bir zemin grubu iin dikkate alnmtr. Tm zemin gruplar
ve deney trleri iin, c
u
ile N
a
ve N
60
arasnda belirlenen lineer ilikilerdeki, regresyon
katsaylar arasnda aadaki iliki elde edilmi olup, sonular Tablo 6da zetlenmitir.

N
a
/N
60
= 0,700,05 (8)




Osman SVRKAYA, Ergn TOROL
4237
Tablo 4. Deney tipi ve zemin snflarna gre veri says.
Zemin Cinsi
Veri Says (n)
SB KD AV
CH 113 80 13
CL 72 66 11
ML 4 24 13
OH -- -- 13
MH 13 14 7
SM -- -- 5
CL-ML 24 3 --
Toplam 226 187 62

Tablo 5. Regresyon analiz uygulanan deney tipi ve zemin gruplarna gre veri says.
Zemin Cinsi
Veri Says (n)
SB KD AV
Yksek plastisiteli killer (CH) 113 80 13
Dk plastisiteli killer (CL) 72 66 11
ncelenen tm killer 185 146 24
ncelenen tm ince daneli zeminler 226 187 62

Tablo 6 istatistiksel veriler asndan incelendiinde aadaki deerlendirmeler elde
edilmitir:
1. Korelasyon katsays (r) iin, genel olarak olduka yksek deerler bulunmu ve
her bir zemin grubunda farkl deney tipleri (SB, KD and AV testler) iin birbirine
yakn deerler elde edilmitir.
2. Standart hata (s), gelitirilen regresyon denklemindeki N veya N
60
iin c
u
nun
tahminindeki hatann miktarn gsteren bir ldr. Gelitirilen korelasyonlarn
standart hatalar SB deneyi iin en yksek, KD deneyi iin olduka dk ve AV
deneyinden elde edilen korelasyonlar iin ise tm zemin gruplar iin en dk
deerler olduu gzlenmitir. Ayrca, regresyon denklemlerinden tahmin edilen c
u

deerleri, genel olarak en yksek KD deneyinden elde edilirken en dk deerler
SB deneyinden bulunmutur. Bunlarn SB deneyinin dezavantajlar ve
kabullerinden kaynakland dnlmektedir.
Trkiyede SPT-N Deeri ile nce Daneli Zeminlerin Drenajsz Kayma
4238
3. En yksek korelasyon katsays (r = 0,87) ve en dk standart hata (s = 5 kPa),
AVden elde edilen korelasyonda gzlenmi olup, bu sonucun AV verilerinin tek
bir blgeden elde edilmi olmas ve blgedeki zeminin deiik derinliklerde
homejon olmasndandan kaynakland dnlmektedir. Bylece deneyin tipi ve
zeminin homojenlii elde edilen korelasyonlar, r ve s zerinde etkili olduu
dikkate alnmaldr.

Tablo 6. Bu almada elde edilen N ile c
u
arasndaki ilikiler.
Zemin
Cinsi
c
u
kPa c
u
kPa c
u
*
kPa
SB KD AV
CH
6,8N
60
r=0,80
s=86
8,8N
60
r=0,80
s=39
8,3N
60
r=0,87
s=10
CL
4,9N
60
r=0,73
s=68
5,8N
60
r=0,75
s=21
4,9N
60
, r=0,83
s=5
Killer
6,2N
60
, r=0,77
s=85
7,6N
60
r=0,76
s=36
6,7N
60
r=0,75
s=11
nce daneli
Zeminler
6,2N
60
r=0,78
s=81
7,0N
60
r=0,71
s=35
5,8N
60
r=0,79
s=10

Daha nceki almalar (Tablo 1 ve 2) ile bu alma sonular (Tablo 6) birlikte
incelendiinde aadaki deerlendirmelere ulalmtr:
1. SB, KD ve AV deneylerinden elde edilen c
u
ile N
a
arasndaki ilikiden, her bir zemin
grubu iin elde edilen korelasyon sonularnn, Terzaghi ve Peck [2] tarafndan
nerilen korelasyondan elde edilen sonular amad grlmtr (Tablo 1 ve 6).
2. Pratikte yaygn olarak kullanlan Terzaghi ve Peck [2] tarafndan nerilen hari, dier
aratrmaclar tarafndan nerilen korelasyonlar, bu almada SB deneylerinden
belirlenen c
u
ile N
a
arasnda elde edilen korelasyonlardan, olduka yksek sonular
vermitir. Bununla beraber, CL tipi zeminler iin, bu almadan elde edilen
korelasyonun sonular Sowers [24] tarafndan nerilen korelasyon sonular ile
olduka uyumluluk iindedir. SPT dzeltmesi asndan bakldnda, ince daneli
zeminler iin Terzaghi ve Peck [2] tarafndan nerilen korelasyonla, bu almada
bulunan birbirine olduka yakn olduundan (Tablo 1 ve 6), Terzaghi ve Peck [2]
tarafndan nerilen korelasyondaki N yerine N
60
kullanlmas gerektii grlmektedir.
Bu almada, kil ve ince daneli zeminler iin bulunan sonular hemen hemen ayn
deerleri vermekte iken, CH zemin grubu iin en byk deerleri, CL zemin grubu iin
de en dk deerleri veren korelasyonlar elde edilmitir. Kil ve ince daneli zeminler
iin elde edilen deiim aralnn hemen hemen ayn kmas, kili oluturan CH ve CL
alt zemin grubuna ait veri saysna oranla ML, MH ve CL-ML alt zemin gruplarna ait
verilerin az olmasndan kaynakland dnlmektedir (Tablo 4).
Osman SVRKAYA, Ergn TOROL
4239
3. Decourt [5] tarafndan nerilen ince daneli zeminler iin korelasyon, KD deneyinden
elde edilen c
u
ile N
a
arasndaki ilikiler asndan elde edilen korelasyonlardan olduka
yksek sonular vermitir (Tablo 2 ve 6). Bu almadan ince daneli zeminler iin elde
edilen a katsaysnn deiim aral, plastisite indisisini dikkate almakszn Stroud [25]
tarafndan nerilen (4 < a < 7) deerlerle yaklak olarak ayndr (Table 2 ve 6).
Ayrca, Stroud [35] tarafndan nerilen bu deiim aral, bu almadan N
a
ve N
60

iin elde edilen deiim aralnda kald da bulunmutur.
4. Tm farkl deney tipleri iin, hem N
a
hem de N
60
dan gelitirilen korelasyonlar, zemin
cinsi asndan en yksekten en dk sonulara deiimi CH, killer, ince daneli
zeminler ve CL eklinde sralanmtr.
5. Bu almada ince daneli zeminler iin elde edilen korelasyonlar, Terzaghi ve Peck [2]
ve Stroud [24]in nerdii ilikilerle uyumlu sonular vermitir. Ayrca CL iin Sowers
[24]n nerdii korelasyon, bu almada ayn zemin grubu iin ham veriler (N
a
)
kullanlarak elde edilen korelasyonlarla uyumlu olduu gzlenmitir (Tablo 1 ve 6).
Bununla beraber, Sanglerat [1], yksek ve orta plastisiteli killer iin Sowers [24],
Nixon [4] ve Decourt [5] tarafndan nerilen lineer korelasyonlarn ve Kulhawy ve
Mayne [20]nin nerdii lineer olmayan korelasyonun sonular bu almadan elde
edilen korelasyonlarn sonularndan olduka yksek deerler verdii grlmtr.
Dolaysyla, yazarlar tarafndan Trkiye artlarnda bu korelasyonlarn kullanlmamas
tavsiye edilmektedir.

4.1. Deney Tipi ve SPT Dzeltme Etkisi
Bu almada zellikle vurguland gibi, literatrde tavsiye edilen ve kullanlan N ile
zeminin mhendislik zellikleri arasndaki korelasyonlarda karlan en byk problem,
mhendisin bu korelasyon denklemlerini kullanlrken tartmaya ak hususlarla kar
karya gelmesidir. Bunlardan biri, zeminin mhendislik zelliklerinin hangi deney tipi ile
bulunduunun bilinmemesi dieri ise korelasyon denkleminin SPT dzeltmesi ierip
iermediinin bilinmemesidir. Deney tr, korelasyonlar dorudan etkilediinden, bu
almada, ayr deney tr olan SB, KD and AV deney sonular kullanlarak, lineer
regresyon analizleri sonucunda elde edilen c
u
=aN ilikisindeki a katys zerinde deney
tipinin etkileri incelenmitir. Zemin tr ve SPT dzeltmeleri dikkate alnarak yaplan
analizler sonucunda elde edilen a katsaysnn deiimi Tablo 7da zetlenmitir. Bu
aratrma sonucunda aadaki sonulara ulalmtr:
CH zemin grubu iin, N
a
verileri kullanlarak yaplan analizde, en st snr olarak AV
deneyinden bulunan doru olmakla birlikte bu doru, KD deneyinden bulunan doruya
yakndr. En alt snr, SB deneyinden elde edilen doru oluturmaktadr. N
60
iin st
snr FV deneyinden elde dilen yerine KD deneyinden bulunan doru olmutur. Deney
tipi ve SPT dzeltmesi etkisi sonucu a katsays deiimi 4.5 < a < 9 eklindedir.
CL zemin grubu iin, N
a
ve N
60
kullanlarak yaplan analizlerde, alt snr olarak SB
deneyinden, st snr KD deneyinden elde edilen dorular bulunmutur. AV deneyinden
bulunan doru ise, dier iki deneyin arasna dmekle beraber, N
60
iin yaplan analizde
SBden elde edilen doruya olduka yakn kmtr. CH zemin grubunda olduu gibi,
N
a
verileri kullanlarak yaplan analiz sonucunda, ayn eilim gzlenmitir. Deney tipi
ve SPT dzeltmesi etkisi sonucu a katsays deiimi 3 < a < 6 eklindedir.
Trkiyede SPT-N Deeri ile nce Daneli Zeminlerin Drenajsz Kayma
4240
Killer iin, N
a
ve N
60
verileri kullanlarak yaplan analizlerde en st snr olarak KD
deneyinden bulunan dorunun olduu belirlenmitir. En alt snr, SB deneyinden elde
edilen doru oluturmaktadr. AV deneyinden elde edilen sonular ise SB ve KD
deneyinden bulunan sonularn arasna dt gzlenmitir. Deney tipi ve SPT
dzeltmesi etkisi sonucu a katsays deiimi 4 < a < 8 eklindedir.
nce daneli Zeminler iin N
a
ve N
60
verileri kullanlarak yaplan analizde, CL ve Killer
zemin gruplarnda olduu gibi, KD deneyinden bulunan doru en st snr olarak elde
edilmitir. En alt snr ise, dier zemin gruplarnda grlmeyen, AV deneyinden elde
edilen dorunun oluturduu grlmtr. Gerek ham veriler, gerekse dzeltmeler
yaplarak kullanlan N deerleri ile yaplan analizlerin, ayn eilimi gsterdikleri
grlmtr. Bu ise KD deneyinden bulunan c
u
deerinin SB deneyinden bulunan c
u

deerinden daha byk olmasndan kaynaklanmaktadr. Deney tipi ve SPT dzeltmesi
etkisi sonucu a katsays deiimi 4 < a < 7 eklindedir.

Tablo 7. Deney tipinin, c
u
=aN (kPa) ilikisindeki a katsays zerinde etkisi.

a
CH CL Killer (CH-CL) nce daneli Zeminler
N
arazi
4,9 6,2 3,4 4,0 4,3 5,1 4,2 4,7
N
60
6,8 8,8 4,9 5,8 6,19 7,6 5,8 7,0

Deney tipi etkisi asndan yaplan lineer analizler sonucunda, genel olarak KD deney
sonular kullanlarak elde edilen korelasyonlar en yksek deerleri veririrken, SB deney
sonular kullanlarak bulunan korelasyonlar en dk sonular vermitir. AV deney
sonular kullanlarak elde edilen korelasyonlar ise, KD ve SB deneyinden elde edilen
korelasyonlarn aralarnda sonular vermitir. Deney tipi ve SPT dzeltmesi etkisinden
dolay oluan deiim aralnn, her bir zemin snf iin, korelasyonlar zerinde nemli
derecede etkili olduu grlmtr.

4.2. c
u
/N ile I
p
arasnda liki
Stroud [23], ar konsolide hassas olmayan kil numuneleri kullanarak KD deneyinden
bulunan c
u
ile N arasnda I
P
ye bal olarak I
p
nin artmas ile f
1
nin azald bir eilimin
olduunu, f
1
=c
u
/N=f(I
P
) gstermitir. Bununla beraber, Sivrikaya ve Torol [21] SB deneyi
sonularn kullanarak I
p
nin artmas ile f
1
in arttn gstermilerdir (Tablo 1). Bu
almada, KD deneye ait n = 176 ve AV deneye ait n = 25 veri sonular kullanlarak
bulunan f
1
ile I
P
arasnda iliki incelenmitir. ekil 1 ve 2den grlecei gibi, f
1
=c
u
/N ile I
P

arasndaki iliki hakknda karar verme g olmakla beraber, I
P
in artmasyla ile f
1
in
artmakta olduu izlenimi vermektedir.
AV deney verileri kullanlarak bulunan f1 ile IP arasnda iliki kurmak ve yorumda
bulunmak, KD deneyinden elde edilenlere gre, verilerin tek bir araziden ve arazideki
zeminin olduka homojen olmasndan dolay, olduka kolaydr. Stroud [23]in bulgusunun
Osman SVRKAYA, Ergn TOROL
4241
tersine, IPnin artmasyla f1in artt eilimi gerek dzeltme yaplmam, gerekse yaplm
ilikilerde gzkmektedir (ekil 2). Bu ayn sonucu dorulayan ve destekleyen alma
homojen ince daneli zeminler zerinde Sowers [35] tarafndan yaplmtr (Tablo 8). Fakat
Sowers [35]n almas zet olduundan, cular nasl belirledii ve veriler hakknda
bilgiye sahip deiliz.
0
2
4
6
8
10
12
14
16
18
20
0 10 20 30 40 50 60
I
p
(%)
f
1

=

c
u
/
N
a
r
a
z
i






(
k
P
a
)
CH
CL
MH
ML

ekil 1. KD deneyinden belirlenen c
u
kullanlarak c
u
/N ile I
P
arasndaki iliki
0
2
4
6
8
10
12
14
16
5 10 15 20 25 30 35 40 45
I
P
(%)
f

=

c
u
*
/
N






(
k
P
a
)
Cu/Narazi
Cu/N4
Linear (cu/Nfield)
Linear (cu/N60)

ekil 2. AV deneyinden belirlenen c
u
kullanlarak c
u
*
/N ile I
P
arasndaki iliki

Tablo 8de f
1
in deiimi zerine yaplan almalarn karlatrlmas gsterilmitir. Tablo
8den de grld gibi, bu almada bulunan f
1
in I
P
nn artmasyla artt sylenebilir.
zkan v.d. [36] bulmu olduu f
1
ortalama deeri, bu almada bulunan deerle tutarl
c
u
*
/N
a

c
u
*
/N
60

Lineer (c
u
*
/N
a
)
Lineer (c
u
*
/N
60
)

Trkiyede SPT-N Deeri ile nce Daneli Zeminlerin Drenajsz Kayma
4242
gzkmektedir. Ayrca yisan ve Ansal [26]n bulmu olduu f
1
aral ile bu almada
elde edilen aralk olduka uyumlu olduu gzkmektedir. yisan ve Ansal [26] tarafndan
kullanlan c
u
verileri SB deneyi sonularndan bulunmutur.

Tablo 8. f
1
in deiimi zerine yaplan almalarn karlatrlmas
Yaplan
almalar
Zemin Grubu f
1
aral f

ortalama
Sowers (1954)
[35]
Yksek plastisiteli killer (CH) 7,1 16,5
Orta plastisiteli killer 4,7 9,5
ok d. plas. killer (CL) ve plastik
siltler
2,4 4,7
Stroud (1974)
[23]
35 < I
P
< 65 4-5
I
P
< 20 6
zkan v.d.
(1990) [36]
Ar kons. ODT kamps kili I
P
>35,
n=15
2,5 - 14 7,8
yisan ve Ansal
(1990) [26]
nce daneli zemin, n=106 2 - 16
Bu alma
nce daneli zeminler, n=190 2 17,5 6,09
CH, n=80 2,25 17,5 7,52
Killer (CH-CL), n=147 2,12 17,5 6,38
CL, n=67 2,12 - 13 4,98
ML, n=26 2,68 6,67 4,22
MH, n=14 2 6,88 3,80

5. SONULAR VE NERLER
SPT, kendisinden kaynaklanan eitli belirsizlikleri olmasna ramen, hl nemli bir
zemin inceleme teknii olarak mevcudiyetini korumaktadr. Deney prosedr titizlikle
uygulanrsa, N deerine bal daha salkl korelasyonlar elde edilir. Baka bir ifadeyle,
yaplan SPTlerinden kullanlabilir sonularn elde edilebilmesi, uygulamada standartlarn
tam yerine getirilmesi ile mmkn olacaktr. Bu alma sonucunda aadaki sonulara
varlmtr;
Literatrde mevcut birok korelasyon bantlarnda dzeltmelerin olup olmad,
varsa hangilerinde olduu konusunda net bir bilgiye sahip olunmadndan bu
formllerin kullanm karmaaya sebep olmaktadr. Bu alma ile, hangi zemin grubu
iin hangi korelasyon denkleminin kullanlmas ve hangi dzeltmelerin yaplmas
gerektii ortaya konmutur.
Osman SVRKAYA, Ergn TOROL
4243
nce daneli zeminler iin gelitirilen c
u
=aN ilikisindeki a katsaylarnn, gerek
deney tipi ve gerekse SPT dzeltmeleri bakmndan, Terzaghi ve Peck [2] (a=6.25) ve
Stroud [23] (a=47)in nerdikleri ile uyumlu olduu gzlenmitir. Dier
aratrmaclarn nerdikleri ise olduka yksek deerlerdir.
N ile c
u
arasnda bulunan korelasyonlar, daha nceden tavsiye edilen korelasyonlardan
olduka farkl kmasnn nedeni (Stroud [23] ve Terzaghi ve Peck [2] hari), SPT
sonularn ve dolaysyla da elde edilen korelasyonlarn farkl kmasna sebep olan,
lkeden lkeye farkllk arz eden SPT aletleri ve prosedrden kaynakland
dnlmektedir.
Her deney trnden elde edilen c
u
ile ham verilerden (N
a
) elde edilen korelasyon
sonularn tm zemin grubu iin hi bir zaman Terzaghi ve Peck [2]in nerdii
sonular amad gzlenmitir. Ayrca Terzaghi ve Peck [2]in nerdii korelasyon
kullanlrken, dzeltilmi N deerleri kullanlmaldr.
N deeri ieren korelasyon denklemleri kullanlmadan nce, korelasyon iin hangi
deney tipi sonular kullanld, SPT dzeltmeleri ierip iermedii, hangi zeminler
iin geerli olduu ve istatistiksel anlamllnn bilinmesi gerekir.
N deeri kullanlarak c
u
byk bir dorulukla belirlenebilmektedir. Ancak bu nerilen
bantlar, projelerin n tasarm aamasnda geoteknik mhendisine bir fikir verecei
dnlerek kullanlmaldr.

Teekkr
Yazarlar, analize tabi tutulan araziye ait sondaj loglar, laboratuar ve arazi deney verilerini
salayan Yksel, Toker ve STFA firmalar ile stanbul Teknik niversitesi ve Karayollar
Genel Mdrl yetkililerine teekkr ederler.

Semboller
SPT Standart penetrasyon deneyi
SB Serbest basn deneyi
KD eksenli konsolidasyonsuz-drenajsz kesme deneyi
AV Arazi veyn deneyi
SPT-N, N Zeminin penetrasyon direnci
SPT-N
arazi
, N
a
Arazide llen zemin penetrasyon direnci
SPT-N
60
, N
60
Dzeltilmi zemin penetrasyon direnci
N
1
,
60
Dzeltilmi zemin penetrasyon direnci
C
N
Jeolojik yk dzeltme faktr
C
E
Enerji dzeltme faktr
Trkiyede SPT-N Deeri ile nce Daneli Zeminlerin Drenajsz Kayma
4244
C
R
Tij uzunluu dzeltme faktr
C
B

Sondaj ap dzeltme faktr,
C
S
Numune alc klf dzeltme faktr
C
A
akma bal dzeltme faktr,
C
BF
Tokmak vuru skl dzeltme faktr
C
C
Tokmak yast dzeltme faktrdr
w
L
Likit limit
w
P
Plastik limit
q
u
Serbest basn mukavemeti
c
u
Drenajsz kayma mukavemeti
c
u
*
Arazi dzeltmesi yaplm drenajsz kayma mukavemeti
I
p
Plastisite indisi
a Regresyon katsays
r Korelasyon katsays
s Standart hata
n Veri says
Arazi dzeltme faktr

Kaynaklar
[1] Sanglerat, G, The Penetrometer and Soil Exploration, Elsevier Publishing Co.,
Amsterdam, 1972.
[2] Terzaghi, K. and Peck, R.B., Soil Mechanics in Engineering Practice, John Wiley,
New York, 1967.
[3] Durgunolu, H.T., Torol, E., Penetration testing in Turkey: State-of-the-art report,
Proceedings of the European Symposium on Penetration Testing, Stockholm,
Sweden, p. 137, June 1974.
[4] Nixon, I.K., Standard penetration test: State-of-the-art report, Proceedings of the 2
nd

Europen Symposium on Penetration Testing, Amsterdam, Netherlands, 3-21, May
1982.
[5] Decourt, L, The Standard Penetration Test: State-of-the-Art-Report, Norwegian
Geotechnical Institute Publication, 179, Oslo, Norway, 1990.
[6] Horn, H.M., North American experience in sampling and laboratory dynamic
testing, ASTM Geotechnical Testing Journal, 2(2), 84-97, 1979.
Osman SVRKAYA, Ergn TOROL
4245
[7] Mori, H., Review of Japanese Subsurface investigation techniques, Journal of South
East Asian Society Geotechnical Engineering, 10, 219-242, 1979.
[8] Salamer, A., Standart Penetrasyon Deneyi Nedir - Ne Deildir, Zemin Mekanii
ve Temel Mhendislii Trk Milli Komitesi Blteni, 1(4), 267-271, 1979.
[9] McGregor, J.A. and Duncan, J.M., Performance and use of the standard penetration
test in geotechnical engineering practice, A Report of a study performed by Virginia
Tech Center for Geotechnical Practice and Research, Virginia Polytechnic Institute
and State University, October 1998.
[10] Coduto, D.P., Foundation Design Principles and Practices, Prentice Hall, Englewood
Cliffs, New Jersey, 1994.
[11] Schmertmann, J.H. and Palacios, A., Energy Dynamics of SPT, Journal of
Geotechnical Engineering Division, ASCE, 105(GT8), 909-926, 1979.
[12] Kovacs, W.D., Salomone, L.A., and Yokel, F.Y., Energy measurement in the
Standard Penetration Test, U.S. Department of Commerce and National Bureau of
Standards. Washington, DC, 1981.
[13] Clayton, C.R.I., SPT Energy Transmission: Theory, Measurement and Significance,
Ground Engineering, 23(10), 35-43, 1990.
[14] Farrar, J.A. and Chitwood, D., CME Automotic Hammer Operations, U.S.
Department of the Interior Bureau of Reclamation Earth Sciences and Research
Laboratory, Dam Safety Office, DSO-99-03, November 1999.
[15] Saran, S., Analysis and Design of Substructures, Balkema, 1996
[16] Farrar, J.A., 2001, Kiisel grme, ASTM SPT altkomisyon bakan.
[17] Holtz, R.D. and Kovacs, W.D., An Introduction to Geotechnical Engineering,
Prentice-Hall, Englewood Cliffs, New Jersey, 1981.
[18] Ladd, C.C., Foott, R., Ishihara, K., Schlosser, F. and Poulus, H.G., Stress-
deformation and strength characteristics, Proceedings of the 9
th
International
Conference on Soil Mechanics and Foundation Engineering, Tokyo, Japan, July 1977,
2, 421-480, 1977.
[19] Worth, CP., Interpretation of In-situ Soil Test, Geotechnique, 34(4), 449-489, 1984.
[20] Kulhawy, F.H. and Mayne, P.W., Manual on estimating soil properties for
foundation design, Electric Power Institute, Palo Alto, CA, 1990.
[21] Sivrikaya, O., Torol, E., Relations between SPT-N and q
u
, 5
th
International
Congress on Advances in Civil Engineering, p. 943-952, Istanbul, Turkey, 2002.
[22] Sivrikaya, O., Torol, E., nce daneli zeminlerde SPT sonularnn dzeltilmesi
zerine bir alma, T Mhendislik Dergisi, Cilt 2, Say 6, s. 59-67, 2003.
[23] Stroud, M.A., The standard penetration test in insensitive clays and soft rock,
Proceedings of European Symposium on Penetration Resistance, National Swedish
Institute for Building Research, Stockholm, Sweden, 2.2, 367-375, 1974.
Trkiyede SPT-N Deeri ile nce Daneli Zeminlerin Drenajsz Kayma
4246
[24] Sowers, G.F., Introductory Soil Mechanics and Foundations: Geotechnical
Engineering, 4
th
edition, Macmillan, New York, 1979.
[25] Tomlinson, M.J., Foundation Design and Construction, Pitman Books Ltd., London,
1986.
[26] yisan, R. and Ansal, A., SPT-N darbe saylar ile kayma mukavemeti ilikisi,
Zemin Mekanii ve Temel Mhendislii nc Ulusal Kongresi, Boazii
niversitesi, stanbul, Ekim 1990, s.303-314, 1990.
[27] Robertson, P.K., In situ testing and its application to foundation engineering,
Canadian Geotechnical Journal, 23, 573-594, 1986.
[28] De Mello, V., The Standard Penetration Test: A State-of-the-Art Report,
Proceedings of the 4
th
Panamerican Conference on Soil Mechanics and Foundation
Engineering, San Juan, Puerto Rico, (published by ASCE), 1, 1-86, 1971.
[29] Schmertmann, J.H., Discussion to de Mello (1971), Proceedings of the 4
th

Panamerican Conference on Soil Mechanics and Foundation Engineering, San Juan,
Puerto Rico, (published by ASCE), 3, 90-98, 1971.
[30] Mitchell, J.K., Guzikowski, F., and Villet, W.C.B., The measurement of soil
properties in-situ, Lawrence Berkeley Laboratory Report, LBL 6363, University of
California, Berkeley, 1978.
[31] Tschebotarioff, G.P., Foundations, Retaining, and Earth Structures, 2
nd
. Edition,
McGraw-Hill, New York, 1973.
[32] Parcher, J. V. and Means, R. E., Soil Mechanics and Foundations, Charles E. Merrill,
Columbus, Ohio, 1968.
[33] Sivrikaya, O., Torol, E., Standart Penetrasyon Deneyinin Trkiyedeki
Uygulamas, Zemin Mekanii ve Temel Mhendislii 9. Ulusal Kongresi, p. 158-
166, Anadolu niversitesi, Eskiehir, 2002.
[34] Aas, G., Lacasse, S., Lunne, T., Hoeg, K., Use of in situ tests for foundation design
on clay, Proceedings of the ASCE Specialty Conference on Use of In Situ Tests in
Geotechnical Engineering, Blacksburg, VA, June 1986, ASCE Geotechnical Special
Publication, 6, 1-30, 1986.
[35] Sowers, G.F., Modern Procedures for Underground Investigations, ASCE, 80(435),
1- 11, 1954.
[36] zkan, M.Y., Wasti, Y. ve Balkr, T., Arazi Deneyleri Korelasyonlar ve Zemin
Parametreleri Tahmini, Zemin Mekanii ve Temel Mhendislii Trk Milli Komitesi
Blteni, 1, 33-40, 1990.