1

3. Mehanizmi za bruenje keramike

S. Malkin and T.W. Hwang




SADRAJ
1 Uvod ................................................................................................................ 2
2 Pristup mehanikih prelomnih udubljenja ...................................................... 3
2.1 Srednje/medijalne pukotine: Statiki utiskiva ........................................ 3
2.2 Srednje/medijalne pukotine: Pokretni utiskiva ....................................... 8
2.3 Bono pucanje i drobljenje ..................................................................... 10
3 Pristup obradi ................................................................................................ 13
3.1 Brusne krhotine ....................................................................................... 13
3.2 Mikroskopija ogrebotina i bruenih povrina ......................................... 13
3.3 Energija i mehanizmi bruenja ............................................................... 16
3.3.1 Specifina energija bruenja ............................................................. 17
3.3.2 Energija krhkog loma ....................................................................... 20
3.3.3 Analiza probijene povrine ............................................................... 23
3.3.4 Energija probijene povrine i karakteristike obratka ....................... 25
4 Zakljuna zapaanja ..................................................................................... 28

2

1 Uvod
Unato razvitku naprednih keramikih materijala sa poboljanim karakteristikama,
rasprostranjena upotreba ovih materijala za konstrukcijsku primjenu je ograniena, uglavnom
zbog visokih trokova obrade bruenjem. U proizvodnji keramikih komponenti, bruenje
moe sadravati i do 80% ukupnih trokova [1]. Uinkovito bruenje zahtjeva da odabrani
radni parametri maksimiziraju skidanje uz kontrolu cjelokupne povrine [2,3]. Smanjenje
trokova bruenjem brim skidanje je ogranieno uglavnom zbog tetnosti povrine alata na
keramiki obradak, koji prouzrokuje smanjene snage. Bilo koji pokuaji da se optimiziraju
parametri bruenja bi trebali uzeti u obzir preovladavajue mehanizme bruenja i njihov uticaj
na rezultat oteenja povrine i mehanikih karakteristika.
Ovo poglavlje se bavi deavanjima tokom bruenja dok abrazivna zrna djeluju sa
keramikim obratkom. Veinu prolih istraivanja mehanizama bruenja keramike je pratio ili
pristup mehanikih prelomnih utiskivanja ili obradni pristup [2]. Pristup mehanikih
prelomnih utiskivanja stvara interakcije abrazivnog obratka sa idealnom deformacijom i
stvara sisteme pukotina proizvedenih od strane utiskivaa. Obradni pristup uglavnom
ukljuuje mjerenje sila za jednosjeno i viesjeno rezanje spojeno sa mikroskopskim
posmatranjima morfologije povrine i ostacima bruenja. Oba ova pristupa daju vane uvide u
prirodu procesa bruenja keramike.














3

2 Pristup mehanikih prelomnih udubljenja
Pristup mehanikih prelomnih utiskivanja uporeuje interakcije abrazivnog obratka za
bruenje keramike u deavanjima utiskivanja malih razmjera. Deformacija i lom uzoraka
posmatranih za normalan dodir sa Vikersovim piramidalnim utiskivaem pod primjenjenim
optereenjem P prikazano je na Slici 1. Zona plastine deformacije se nalazi neposredno
ispod utiskivaa. Dva glavna sistema pucanja potiu iz plastine zone: srednje/radijalno i
bono pucanje. Srednje/radijalne pukotine su obino povezane sa degradacijom snage, a
bone bukotine sa materijalom za skidanje.

Slika 1. Zona plastinosti, srednje/radijalne pukotine (R), i bone pukotine (L) za Vickers
utiskivanje. (Od Lawn, B.R., i Swain, M.V., J. Mater. Sci., 10, 113, 1975. Sa dozvolom)

Iako je izvorno razvijen za statiko normalno optereenje, ovaj pristup je proiren da ukljui i
uinak tangencijalnog optereenja (pokretni utiskiva).

2.1 Srednje/medijalne pukotine: Statiki utiskiva
Posmatrajmo sada kako srednje/radijalne pukotine mogu utjecati na degradaciju snage usljed
bruenja. U ovu svrhu, normalno primjenjeno optereenje P na utiskiva (abrazivno zrno) se
smatra da uzrokuje srednju/radijalnu pukotinu dimenzija c, kao to je prikazano na Slici 1., to
dovodi do smanjenja snage loma. Vee pukotine usljed stroijih uslova bruenja i veih sila bi
trebale prouzrokovati vee smanjenje snage loma nakon bruenja.
Istraivanja srednjih/radijalnih pukotina koristei mehanike loma zapoela su 1970-ih
[411]. U jednom od prvih istraivanja, veliina srednje pukotine je predviena pomou
Boussinesq rjeenja za elastino naponsko polje usljed take koja djeluje na povrinu [4].
Faktor inteziteta napona dobiven integracijom naponskog polja oko srednje pukotine je
koriten za predvianje odnosa izmeu primjenjenog optereenja P i veliine pukotine c.
Zbog toga to elastinost predvia beskonaan napon na dodirnu povrinu, posmatrana
veliina zone deformacije je uzeta kao donja granica integracije. Proporcionalan odnos je
predvien izmeu optereenja i pukotina duine (P c), to je u skladu sa eksperimentalnim
rezultatima za prakasto natrijumovo staklo [4]. Meutim, u kasnijem radu [7], proirenje
srednje pukotine je primjeeno da se pojavljuje ne samo prilikom optereenja nego i bez
4

optereenja. Ovo je pripisano nejedinstvenoj plastinoj deformaciji ispod utiskivaa, to
uzrokuje zaostala naprezanja. Bona pucanja su se takoer dogodila bez optereenja.
Mnogi naunici su istraivali uticaj plastine deformacije i zaostalih naprezanja na
srednje/radijalne i bone pukotine [1017]. Rano istraivanje bilo je usmjereno na rjeavanje
irenja srednje pukotine na dva dijela, elastinu komponentu i nepovratnu (zaostalu)
komponentu [10,11]. Rezultati upuuju na to da elastina komponenta inicira srednju
pukotinu i uzrokuje da se proiri prema dolje tokom optereenja, dok preostali dio prua
neprekidno produenje pukotine, dok je utiskiva povuen. Stvarajui utiskivanje ispod
utiskivaa kao plastinu zonu irenja okruenu elastinom matricom, stabilna pukotina
veliine c (Slika 1.) za otri piramidalni utiskiva poslije optereenja silom P i onda bez
optereenja dobivena je kao [12]:
(1.)
gdje je H tvrdoa, E modul elastinosti, K
c
ilavost loma, 2 uvrteni ugao izmeu ivica
utiskivaa, i je konstanta. Odnos izmeu optereenja i pukotine u Jednaini 1., odgovara
eksperimentalnim rezultatima prilino dobro za veinu materijala [12]. Ovaj odnos bi se
primjenio samo iznad minimalnog praga optereenja P* ispod koje srednje pukotine ne bi
trebale biti prouzrokovane [9]:
(1.)
gdje su , , i konstante ( =2/ za Vickersov utiskiva, ~1, and ~0.2).
Iako je prvobitno razvijena za piramidalni utiskiva, sline analize mehanike loma su
razvijene za druge oblike utiskivaa. Uz pretpostavku da je zaostali dio pod naponom glavni
izvor irenja pukotine, faktor intenziteta napona za pukotinu kao novi je dobiven kao [17]:
(3.)
gdje je x konstanta, V zapremina plastine zone, i V zapremina udubljenja. Da bi predvidjeli
odnos optereenja i veliine pukotine, neophodno je dovesti u vezu V i V/V na primjenjeno
optereenje za razliite oblike utiskivaa. Problem postaje uveliko pojednostavljen uz
pretpostavku da tvrdoa bude neovisna od oblika utiskivaa, to je u skladu sa mjerenjima za
nekoliko krhkih materijala [13,18,19]. Tvrdoa (pritisak utiskivanja) se moe napisati kao
(4.)
gdje je
0
geometrina konstanta a a je karakteristina dimenzija utiskivanja. Omjer V / V je
takoer utvren kao neovisan od oblika utiskivaa i da prati odnos oblika
(5.)
Za stabilan rast pukotine, kombinirajui Jednainu 3. i Jednainu 5. i izjednaavajui K
r
sa K
c
dovodi do
(6.)

Za piramidalni utiskiva, zapremina udubljenja je
5

(7.)
gdje je a polovina duine dijagonale (Slika 3.1). Kombinacija Jednaine 4., Jednaine 6. i
Jednainu 7. bi dala istu duinu odnosa optereenja/pukotine kao Jednaina 1. sa
={(2/3)
2/3
/
0
}x. Za okrugli utiskiva poluprenika R,
(8.)
gdje je a sada poluprenik utiskivanja. U ovom sluaju, odnos duine optereenja/pukotine
postaje
(9.)
Stoga, odnosi duine optereenja/pukotine u Jednaini 1. i Jednaini 9. predviaju P c
3/2
za
piramidalni utiskiva i P c
9/8
za okrugli utiskiva. Ovo se veoma dobro slae sa
eksperimentalnim rezultatima na Slici 2. za ZnS.

Slika 2. Podatak duine optereenja/pukotine za ZnS (Od Marshall, D.B., J. Am. Ceram. Soc., 67,
57, 1984. Sa dozvolom.)
Kao to je ve reeno, degradacija snage se obino pripisuje srednjim/radijalnim pukotinama i
uticaju zaostalih napona na njihovo irenje [11,2022]. Raspodjela zaostalog napona za
6

statiko udubljenje je predviena [13] dodavanjem Boussinesq elastinog naponskog polja sa
elastinim/plastinim rjeenjem za okruglaste upljine pod unutranjim pritiskom. Rezultati
pokazuju zaostale sabijene napone blizu dodirne povrine sa strmim prelazom na zatezne
napone dostizajui od 0.1 do 0.15 H na elastinoj/plastinoj granici na podpovrini. Sline
raspodjele zaostalog napona su zabiljeene za silicij nitrid keramike poslije bruenja [2325],
ali vrhunac zaostalih zateznih napona su znatno manja. Na primjer, vrhunac preostalog
zateznog napona na Slici 3. je samo oko 0.007 H nakon bruenja vrue-presovanog silicij
nitrida (HPSN) [25]. Takvi mali naponi ne mogu prouzrokovati znaajnu degradaciju snage.
Meutim, kritini koeficijenti inteziteta napona ocijenjeni mjerenjima pukotina proizvedenih
otrim utiskivaima su bili oko 30% manji od onih odreenih dvostrukim nosaem ili
dvostrukim testovima uvrtanja [26,27], to predlae da zaostali naponi usljed utiskivanja
prouzrokuju 30% smanjenja snage.
Prema mehanikama loma, efekat pukotine veliine c na snagu loma sf moe se napisati kao

Slika 3. Zaostali napon naspram dubine za HPSN. (Od Hakulinen, M., J. Mater. Sci., 20, 1049,
1985. Sa dozvolom.)
gdje je K
ic
ilavost loma i Y konstanta koja zavisi od geometrije i orjentacije pukotine.
Kombinovan sa uinkom optereenja na veliinu pukotine (Jednaina 1. i Jednaina 9.),
utjecaj primjenjene normalne sile na snagu nakon udubljenja postaje
(10.)
za piramidalni utiskiva (A
p
1/{Y()
1/3
(cot)
2/9
}) [20] i
7

(11.)
za okrugli utiskiva (A
s
(4/R)
2/9
/{Y(x)
1/3
}). Eksperimentalni rezultati za piramidalni
utiskiva izgledaju u prilino dobroj koleraciji sa Jednainom 11. za razne keramike i stakla
[20].
Po analogiji sa utiskivanjem, formiranje srednjih pukotina tokom bruenja bi trebalo
rezultirati sa odnosom snage loma oblika [28]:
(12.)
gdje je f
n
normalna snaga bruenja po zrnu analogno do primjenjenog utiskivanja optereenja
P. Eksperimentalni rezultati za silicij nitrid na Slici 4.


Slika 4. Snaga savijanja naspram normalne sile po zrnu. (Od Ota, M. i Miyahara, K., 4.
Internacionalna konferencija bruenja, SME Tehniki list MR90-537, 1990. Sa dozvolom)
prate Jednainu 13. poprilino dobro sa eksponentima m= 0.21 zaotreno tocilo i m=0.32 za
zatupljeno tocilo, kao to je uporeeno sa oekivanim vrijednostima za m=1/3 za piramidalni
(otri) utiskiva (Jednaina 11.) i za m=4/9 za okrugli (tupi) utiskiva (Jednaina 12.). Trebalo
bi napomenuti da su sile po zrnu na Slici 4. prosjenih vrijednosti dobivenih dijeljenjem
normalne sile bruenja sa procjenjenim brojem brojem aktivnih zrna. Degradacija snage bi
trebala biti odreena najveom silom po zrnu, koja bi mogla biti vea od prosjene. Prema
Jednaini 2., prag optereenja za formiranje srednje pukotine sa piramidalnim utiskivaom za
ovaj materijal je otprilike 3 N, to je vjerovatno manje od najvee sile po zrnu za veinu
uvjeta na slici 4.
8

2.2 Srednje/medijalne pukotine: Pokretni utiskiva
Aktivno abrazivno zrno je subjekt ne samo na normalno optereenje kao kod statikog
utiskivanja, nego takoer i na tangencijalno optereenje u smjeru kretanja [2932]. Analogno
Boussinesq-ovom rjeenju, elastino naponsko polje usljed i normalne sile komponente P i
tangencijalne komponente P' koje djeluju na taku na povrini je modelirano koristei
Michell-ovim rjeenjem [29]:
(13.)
gdje su i Lamove konstane a r, , i su polarne koordinate. Tangencijalna sila tei da
pojaa zatezne napone normalne na smjer kretanja ispred dodirne take. Ovo bi ilo u korist
irenju srednje pukotine u ravnini kretanja [29], to bi moglo objasniti zato granice testa
esto pokazuju veu degradaciju snage kada se bruse popreno a ne uzduno. Na primjer,
rezultati na Slici 5. pokazuju degradaciju snage za popreno bruenje testnih reetki iznad
kritine nerezane debljine strugotine (dubina zrna rezanja) od oko 0.16 m, ali ne za uzduno
bruenje testnih reetki. Slina anistropija snage je takoer bila izvjetena za mnoge druge
materijale [3442]. Kao i kod statikog utiskivanja, pokretni utiskiva takoer prouzrokuje
lokalnu plastinu deformaciju. Za razliku od statikog utiskivanja, meutim, normalni dodirni
pritisak zavisi od dodirne konfiguracije i geometrije utiskivaa [30]. Duina srednje pukotine
je predviena koristei pribline analize ravninske deformacije plastinosti, koja procjenjuje
popreni otvor pukotine sile okomite na ravninu kretanja. Iako je prosjeni normalni pritisak
osjetljiv na geometriju utiskivaa, predvieni omjer poprene na normalnu silu je priblino
0.35 za razliite utiskivae. Rezultirajui odnos veliine optereenja/pukotine je u obliku
P c
3/2
[30], to je u skladu sa eksperimentalnim rezultatima za staklo [31], ali ne i za druge
materijale. Za HPSN, rezultati na Slici 6. pokazuju priblino P c

Slika 5. Snaga poprenog napuknua naspram debljine neodrezanog odlomka za uzduno i
popreno bruenje. (Od Mayer, J.E., Jr. i Fang, G.P., NIST SP 847, 205, 1993. Sa dozvolom.)
9



Slika 6. Normalno optereenje naspram duine pukotine. (Od Kirchner, H.P., J. Am. Ceram. Soc.,
67, 127, 1984. Sa dozvolom.)

na niska normalna optereenja i P c
1/2
na visoka optereenja [32]. Proporcionalni odnos na
niskim optereenjima je u skladu sa elastinim rjeenjem za statiko utiskivanje [4], pa utjecaj
zaostalog napona moe biti neznatan u ovom reimu. Meutim, pri visokim optereenjima,
zaostali naponi za pokretni utiskiva mogu postati dominantni faktor. Analogno statikom
utiskivanju sa okruglim alatom [17], sila otvaranja pukotine odreena iz zaostalog naponskog
polja je povezana sa faktorom inteziteta napona. Ove elastino-plastine analize za pokretni
utiskiva doprinose odnosu duine optereenja/pukotine P c
1/2
[32]. Podatak na Slici 7. i za
jednosjeno i za viesjeno bruenje sugerie P c
6/5
[31]. Meutim, dubine pukotine za take
bruenja su samo oko pola veliine nego kod jednosjenog bruenja pri istim normalnim
optereenjima. Utiskiva koriten u prisutnom testu je vjerovatno otriji nego tipino
abrazivno zrno, to bi se moglo izraunati za ovu razliku. Drugi mogui faktor su interakcije
izmeu pukotina od susjednih ogrebotina u viesjenom bruenju, to bi moglo smanjiti faktor
inteziteta napona [43,44].
Degradacija snage koja rezultira iz jednosjenog i viesjenog bruenja je povezana sa
neuspjesima, koji potiu od proirenih lomljenih korijena uzrokovanih ovim dogaajima [31].
Za ivino usjeenu pukotinu, predviena snaga pukotine bi se dala Jednainom 10. sa Y
=1.99. eksperimentalna mjerenja veliine pukotine i snage loma za i jednosjena i viesjena
ispitivanja bruenje prate ovakvo ponaanje [31].
10


Slika 7. Normalno optereenje naspram duine pukotine. (Od Kirchner, H.P., J. Am. Ceram. Soc.,
67, 347. Sa dozvolom.)

Analogno sluaju statikog utiskivanja, snaga loma se moe povezati prelaskom u normalno
optereenje ako je data veliina odnosa optereenja/pukotine. Veliina odnosa
optereenja/pukotine za pokretni utiskiva (grebanje) i viesjeno bruenje su opet nastali od
forme P c
n
gdje je 1/2 < n < 3/2, to u kombinaciji sa Jednainom 13. daje odnos snage
loma i normalnog optereenja
f
P
-m
gdje je 1/3 < m < 1.

2.3 Bono pucanje i lomljenje
Dok se medijalne/radijalne pukotine veu sa degradacijom snage, bone pukotine mogu
dovesti do uklanjanja materijala. Bone pukotine (Slika 1.) se stvaraju tokom isputanja u
blizini dna plastine zone, a onda se proiruju bono na ravnini skoro paralelnoj povrini
uzorka [68, 15]. Odraz pukotine prema slobodnoj povrini moe poruzrokovati uklanjanje
materijala lomljenjem (kidanjem). Uinak primjenjenog optereenja P na duinu bone
pukotine c
l
je procjenjena koristei teoriju jednostavne ploe [15]. Ako je h udaljenost od
slobodne povrine do ravnine pukotine, veliina pukotine za c
l
>> h postaje [15]:
(14.)
gdje
(15.)

i gdje su
o
,
L
, i A konstante. Na velikim dodirnim optereenjima (P>>P
o
), Jednaina 15.
prelazi u Pc
l
8/5
, to je slino obrascu za srednje/radijalne pukotine.
11

Izraz za minimalni prag optereenja za bone pucanja, P
l
*
, izveden je kao [14,45]:
(16.)
gdje je bezdimenziona konstanta i gdje je f(E/H) slaba funkcija, takva da je f(E/H) 2x10
5
.
Vrijednosti za P
l
*
se mogu porediti sa prosjenim normalnim optereenjima po zrnu da bi
predvidjeli da li e mehanizam bone pukotine ili mehanizam duktilnog uklanjanja prevagnuti
[45]. Na primjer, normalna sila po zrnu za bruenje sinterovanog silicijum nitrida (Slika 4.) je
manja u odnosu na procijenjeni kritini prag optereenja od oko 30 N, to bi ukazivalo na
duktilan tok a ne na bono pucanje. Meutim, predvieni prag optereenja za medijalne
pukotine (3 N za silicijum nitrid [9]) je mnogo manji nego to je to sluaj za bone pukotine,

Slika 8. Zona plastinosti, srednje/radijalne, bone pukotine za pokretni utiskiva. (Od Evans, A.G.
i Marshall, D.B., u Osnove trenja i troenje materijala, Rigney, D.A., Ed., ASME, 436,
1981. Sa dozvolom.)
to bi ukazalo na to da duktilno bruenje moe prouzrokovati srednje pukotine i degradaciju
snage.
Veliina bone pukotine moe biti iskoritena za procjenu abrazivnih (brusnih) stopa
[45]. Uzimajui u pretpostavku da je zapremina, uklonjena pijeskom pod normalnim
optereenjem P na Slici 8., proporcionalna veliini bone pukotine i duini putanje l, ukupna
zapremina uklonjenog materijala V
l
je
(17.)
gdje je
L
konstanta. Ovaj izraz korelira veoma dobro sa nekim ogranienim podacima za
bruenje keramike samo na ekstremno malim stopama otklanjanja materijala [45,46]. Dokaz o
uklanjanju materijala bonim bucanjem se esto posmatra na izgrebanim utorima.
Osim bonim pucanjem, uklanjanje materijala lomljenjem je takoer povezivano sa
drobljenjem [32,4749]. Drobljenje ispred i ispod kontakta je dodijeljeno mjeovitom nainu
lomljenja koje rezultira od prenosa obrunih napona i posminih naprezanja [29]. Granica
12

zone gnjeenja ispod pokretnog utiskivaa je procjenjena uz pretpostavku da se gnjeenje
javlja od strane pukotina koje se javljaju na prethodno nedostajuim grekama gdje gustoa
elastine deformacione energije prelazi kritinu vrijednost [48]. Neto vie sveobuhvatniji
model se kasnije razvio to se pripisuje gnjeenju do sekvencijalnih grananja pukotina ispod
pokretnog utiskivaa [49].
Ovaj kasniji model je uspjeno predvidio dubine gnjeenja za jedno-takasto bruenje stakla,
ali jo jednom predvidio dubine gnjeenja za HPSN [49]. Ove razlike se mogu biti u vezi sa
pretpostavkom o istom elastinom naponskom polju. Lokalizirana plastina deformacija,
koja bi trebala biti znaajnija za silicijum nitrid, bi smanjila intenzitet napona i dubinu
gnjeenja.



















13

3 Pristup obradi
Pristup obradi inae ukljuuje mjerenje sila rezanja i energije zajedno sa mikroskopskim
zapaanjima ostataka bruenja i morfologije povrine. Iako mikroskopska zapaanja pruaju
znaajan dokaz o preovladavajuim mehanizmima bruenja, bilo koje mogue interakcije
fizikog modela abrazivnog obratka moraju biti u mogunosti kvantitativno uraunati veliinu
energije bruenja i njenu zavisnosti na uslove operacije.

3.1 Brusne krhotine
Ispitivanje ostataka bruenja za razne lomljive materijale [33,5053] predlae uklanjanje
materijala uglavnom krhkim lomom. Na primjer, mikrografici SEM o brusnim ostacima koji
su prikupljni za reakciju vezanog osnovnu silicijum nitrida (RBSN) sa 400 dijamantnim
zrnastim tocilom prikazanim su na Slici 9. Ostaci sadre najvie relativno velike ploaste
estice (Slika 9a) koje se ine odlomljene od obratka bonim pucanjem, i mnogo finijim
esticama (Slika 9b) koje su proizvedene gnjeenjem. Ploaste estice obino imaju crte od
bruenja sa jedne strane kao to se moe vidjeti na Slici 9a. Crte su moda uzrokovane ili
odmah prije nego su estice otkinute od obratka ili tokom prethodnog prolaza bruenjem.
Stvaranje ostataka bruenjem je takoer ispitivano koristei kameru opremljenom
mikro-blicem [50]. Mnoge fine estice su posmatrane kako lete ispred i iza pijeska, to
ukazuje da se materijal pomakeo putem gnjeenja bonog pucanja u manje estice. Gnjeenje
(pulverizacija) je takoer odgovorno za mnogo sitnije estice (prah) ispod izgrebanog lijeba
[54,55]. Osim estica krhkog loma neprekidna strugotina se takoer povremeno posmatra pri
visoko-brzinskom bruenju i plitkim dubinama rezanja [50,56], to ukazuje na duktilan
protok.

3.2 Mikroskopija ogrebotina i bruenih povrina
Detaljna slika od preovladavajuih mehanizama je razvijena od strane mikroskopskih
posmatranja ogrebotina proizvedenih jednosjenim dijamantnim

14


Slika 9. Ostaci nakon bruenja, RBSN (Coors/Eaton), 400 zrna tocila (Norton) [65]: (a) a = 38
m,
w
= 200 mm/sec,
s
= 32 m/s) (a) brueni; (b) nakon gravure. (Od Hwang, T.W. i
Malkin S., ASME J. Manuf. Sci. Eng., 121, 623. Sa dozvolom.)




15


Slika 10. Reim rezanja za silicijum. (Od Brinksmeier, E., Preub, W., i Reimer, O., Proc. 8th Int.
Prec. Eng. Sem., 335, 1995. Sa dozvolom.)
alatom [31,32,47,54,5763]. Eksperimenti grebanjem izvedeni sa fiksnim dubinama rezanja
na silicijum nidridu [32] i glinici [58] pokazuju dokaze duktilnog protoka, bonog pucanja i
kidanja uz lijeb, i gnjeenja ispod i ispred alata sa poveanom dubinom. Meutim, u
najaktuelnijim procesima bruenjem, dubina rezanja se progresivno poveava dok abrazivno
zrno prolazi kroz zonu bruenja. Takvo ponaanje je simulirano sa jednosjenim rezanjem od
strane nakoenog obratka u smjeru rezanja. Za koso jednosjeno rezanje silicijuma i
germanijuma [61], poetni duktilni tok se progresivno mijenja u krhki lom nakon dostignute
kritine dubine rezanja (Slika 10.). Normalna sila se poveala linearno sa distancom (dubinom
rezanja) u duktilom reimu, i onda se kretala oko nie vrijednosti kako se krhki lom pojavio.
Bruenje ukljuuje mnotvo ogrebotina i interakcija izmeu susjednih ogrebotina.
Efekat interakcija izmeu susjednih ogrebotina na dionicama uklanjanja je istraen za vrue-
presovanu glinicu pravljenjem niza paralelnih ogrebotina sa odvojenim udaljenostima od 0 to
250 m [64]. Rezultat na Slici 11. pokazuje jaku zavisnost o odvojenoj udaljenosti, kao i
optereenje. Kada je razdvojenost toliko velika da ogrebotine ne djeluju ili dovoljno mala da
se preklapaju, uklanjanje materijala je
16


Slika 11. Materijal uklonjen po jedinici duine naspram udaljenosti izmeu ogrebotina. (Od Xu,
H.H.K., Jahanmir, S. i Wang, Y., J. Am. Ceram. Soc., 79, 881, 1995. Sa dozvolom.)
relativno malo. Na srednjim udaljenostima, uklanjanje postaje mnogo vee.
SEM mikrografici na Slici 12. pokazuju HSPN povrinsku strugotinu sa 180 zrnastim
dijamantskim tocilom prije graviranja (Slika 12a) i nakon graviranja (Slika 12b) sa
hlorovodinom kiselinom [65]. Iako neka prelomljena podruja mogu biti viena, podna
povrina pokazuje uglavnom duktilan protok povezan sa probijanjem uz smjer bruenja.
Meutim, nakon graviranja, mnoge sitnije crte nestaju dok se lijebovi generisani abrazivnim
zrnima jo uvijek mogu vidjeti. Graviranje silicijum nitridne povrine sa hidrohlorinom
kiselinom ini se da uklanja premazani stakleni sloj. Formiranje staklastog materijala na
silicijum nitridnim povrinama tokom klizanja moe se dodijeliti oksidacionoj reakciji [66]:
(18.)
Silicijum oksidni stakleni slojevi su nedavno otkriveni na dodirnim slicijumovim povrinama
[67] koristei energetsku disperzivnu spektroskopiju.

3.3 Energija i mehanizmi bruenja
Temeljni parametar dobiven iz sila bruenja i uvjeta obrade je specifina energija bruenja,
koja se definie kao energija




17


Slika 12. Podne povrine, HPSN (Kyocera SN220), 180 zrna tocila Norton (a = 38 m,
w
= 100
mm/sec,
s
=

32 m/s) (a) brueni; (b) nakon gravure. (Od Hwang, T.W. i Malkin S., ASME J.
Manuf. Sci. Eng., 121, 623. Sa dozvolom.)

gdje je F
t

tangencijalna sila bruenja,
s
brzina tocila, P
m
ista snaga bruenja, i gdje je Q
w
zapreminska stopa skidanja. Za obratke od metala, ukupna specifina energija bruenja se
moe modelirati kao suma formiranja strugotine, probijanja, i kliznih komponenti [68]. Za
karemiku i ostale krhke materijale, veza izmeu mehanizama bruenja i specifine energije je
komplikovana od strane pojave i krhkog loma i duktilnog protoka.

3.3.1 Specifina energija bruenja
Sila i podatak o energiji bruenja je dobiven za razne keramike u irokom rasponu uvjeta [69
75]. Za ravne povrine bruenja za HPSN, specifine energije koje su zabiljeene u rasponu
od 10 J/mm
3
na veoma velikim stopama uklanjanja do oko 800 J/mm
3
na veoma niskim
stopama uklanjanja [65,6971]. Jednostavno objanjenje za ovaj tip ponaanja je da smanjenje
stope uklanjanja rezultira manjom veliinom nedeformisane (neodrezane) strugotine, to
18

uzrokuje vie protoka i manje krhkog loma. Rezultati za specifinu energiju bruenja naspram
prosjenog podruja presjeka neodrezane strugotine na Slici 13. za alumijijum oksid i
silicijum nitrid pokazuje dva razliita reima [72]. Ispod prosjeka podruja neodrezane
strugotine od oko 0.35 m (Jednaina 23.), koje bi odgovaralo maksimalnoj debljini
nedeformisane strugotine od oko 0.35 m (Jednaina 23.), specifina energija naglo raste sa
manjom veliinom strugotine. Iznad prelaza, specifina energija se smanjuje sporije dok se
veliina strugotine poveava. Debljina nedeformisane strugotine na prelazu bi trebala
odgovarati kritinoj granici dubine rezanja, dc odgovara kritinom optereenju (Jednaina
18.) ispod kojeg se lom ne bi trebao desiti [76]:
(19.)
gdje je konstanta. Iako maksimalna debljina nedeformisane strugotine od 0.35 m na
prelazu je neto vea nego vrijednost izraunata iz Jednaine 22. sa =0.15, ovi rezultati
predlau uklanjanje materijala uglavnom duktilnim protokom ispod prelaza i krhkim lomom
iznad prelaza.
Veliina specifine energije bruenja i njena zavisnost o operacionim parametrima je
direktna posljedica preovladavajuih mehanizama bruenja. Jedan parametar, koji je bio
koriten za analizu podatka specifine energije bruenja, je maksimalna debljina
nedeformisane (neodrezane) strugotine uzete pd jedne take rezanja (dubina zrna za rezanje)
koja se moe napisati kao [68]:

Slika 13. Specifina energija naspram podruja prosjenog neodrezanog poprenog presjeka
strugotine. (Od Chen, C., Jung, Y., i Inasaki, I., u Osnove i primjene bruenja, Malkin, S. i
Kovach, J.A., Eds., 39, 201, 1989. Sa dozvolom.)

19

(20.)
gdje je C aktivna gustoa take rezanja, v
w
brzina obratka, a dubina tocila za rezanje, d
s
diametar tocila, i gdje je polu-ukljueni ugao za presjek nedeformisane strugotine koja se
smatra da je trokutasta kao to je prikazano na Slici 14. Eksperimentalni rezultati za
specifinu energiju dobijenih iz raznih keramika i stakla prikazanog u Tabeli 1. su ucrtani
naspram h
m
na Slici 15. za 400 zrnasto smolom vezano dijamantno tocilo i na Slici 16. za 180
zrnasto tocilo [77]. Rezultati za razne materijale obratka sa oba tocila prikazala su istu vrstu
obrnutog ponaanja, smanjenje specifine energije sa h
m
opadajuom stopom prema
minimalnoj vrijednosti. Svaki skup rezultata na Slici 15. i Slici 16. je statistiki podeen
najmanjim kvadratima u jednainu oblika:
(21.)
gdje su A
s
i B
s
konstante. Vrijednosti A
s
i B
s
dobivene najmanjim podeenim kvadratom su
uvrtene u Tabelu 1. Podeene krivulje prikazane na Slici 15. i

Slika 14. Prikaz nedeformisane geometrije strugotine. (Od Hwang, T.W. i Malkin, S., ASME J.
Manuf. Sci. Eng., 121, 623. Sa dozvolom.)

i Slici 16. predstavljaju ponaanje bruenja veoma dobro osim moda za RBSN obradak.
Koeficijenti korelacije za najmanji podeeni kvadrat su svi vei od 0.9 osim za RBSN. Moe
20

se vidjeti u Tabeli 1. da i A
s
i B
s
vrijednosti za 400 zrnasto tocilo su vee od onih za 180
zrnasto tocilo na istom HPSN (Norton NC132), materijalu obratka. Za RBSN na Slici 15b.,
bolje uklapanje se moe dobiti koristei jau obrnutu vezu sa h
m
.

3.3.2 Energija krhkog loma
Veza izmeu specifine energije bruenja i debljine nedeformisane strugotine kao to je
prethodno opisano bi se trebala vezati sa mehanizmima bruenja. Bilo je predloeno da se
mehanizmima uklanjanja na malim vrijednostima h
m
dominira od strane visoke energije
duktilnog protoka (duktilnog reima) jer sila koja djeluje na svako zrno je manja od nastanka
kritinog optereenja za bono pucanje. Manja specifina energija i vee sile po zrnu kod
velikih vrijednosti h
m
mogu ukazati na uklanjanje materijala krhkim lomom.
Objanjenje za uticaj h
m
na specifinu energiju bi nagovijestilo da minimalna
specifina energija B
s
bi trebala biti uporediva sa


















21


22


Slika 15. Specifina energija bruenja naspram debljine nedeformisane strugotine. (Norton 400
zrna dijamantsko tocilo).

energijom za uklanjanje materijala krhkim lomom. Taj dio energije bruenja povezane sa
krhkim lomom se procjenjuje kao proizvod povrine generisane lomom i energije loma
materijala po jedinici podruja [51]. Radi jednostavnosti, estice uklonjene bruenjem se
smatraju malim kockicama dimenzije b
f
. U tom sluaju, ukupna povrina dobivena po jedinici
zapremine uklonjenog materijala, a
f
, je jednaka ukupnoj povrini kocke podjeljene po svojoj
zapremini:


23


Slika 16. Specifina energija bruenja naspram debljine nedeformisane strugotine. (Norton 180
zrna dijamantsko tocilo).

Pribliavajui energiju lomljene povrine kao napola kritinu energiju stope oslobaanja G
c

(G
c
= K
c
2
/E) za formiranje pukotine (dvije povrine), specifina energija usljed loma postaje
(22.)
Najmanje estice uklonjene bruenjem su priblino veliine 1 m, iako su mnoge od njih
mnogo vee. Za HPSN G
c
80 J/m
2
. Uzimajui ove vrijednosti za b
f
i G
c
dovodi do
specifine energije loma u
f
0.24 J/mm
3
,

to je samo zanemariv dio izvedenu minimalnu
vrijednost energije bruenja za HPSN. Ovaj isti argument bi se takoer mogao primjeniti na
sve ostale materijale obratka kao to je prikazano u Tabeli 1. sa moguim izuzetkom za
RBSN. Stoga, veina energije bruenja mora biti proirena duktilnim protokom, iako je
uklanjanje materijala uglavnom krhkim lomom.

3.3.3 Analiza probijene povrine
SEM zapaanja otkrivaju karakteristine ljebove i teki deformisani sloj na podnoj povrini.
Stvaranje ovog deformisanog povrinskog sloja se oigledno povezuje sa probijanjem
24

mnogobrojnim abrazivnim takama koje prolaze kroz zonu bruenja, time dovodei do
povrina sa viestrukim preklapajuim grebanjima i ljebovima. Dakle, moda bi bilo
vrijedno analizirati energiju bruenja u pogledima probijenog podruja generisanog na
obratku od strane aktivnih abrazivnih taaka rezanja.
U svrhu procjene probijene povrine, opet uzimajui u obzir geometriju probijanja za
jednu nedeformisanu strugotinu sa trokutastim presjekom polu-ukljuenog ugla kao to je
prikazano na Slici 14. Pretpostavljajui da su aktivne take rezanja po jedinici podruja C
ravnomjerno rasporeene na povrinu tocila, nedeformisana debljina strugotine h
m
je data
Jednainom 23. [68]. Za svaku nedeformisanu strugotinu kao to je prikazano na Slici 14.,
odgovarajua probijena povrina A
g
generisana po stranama lijeba je data jednainom
(23.)
Mnoenje brojem taaka rezanja po jedinici vremena i jedinici irine bruenja dovodi do
izraza za ukupnu stopu probijene povrine generisane po jedinici irine [65]:
(24.)
Uvrtavanje za h
m
iz Jednaine 23. i uz napomenu da l
c
= (ad
s
)
1/2
rezultira u
(25.)
Nacrt mjerene snage po jedinici irine za brueni HPSN (Norton NC132) sa i 400 zrnastim
tocilom (C = 107 mm
-2
) i 180 zrnastim tocilom (C = 21 mm
-2
) naspram odgovarajuih
vrijednosti za S
'
w
sa =60 stepeni je predstavljen na Slici 17. Skoro proporcionalna veza se
dobiva izmeu snage po jedinici irine i S
'
w
. Slino ponaanje je pronaeno sa svim ostalim
tocilo=obratak kombinacijama prikazanim u Tabeli 1. Svaki nacrt mjerene snage po jedinici
irine naspram stope probijene povrine generisane po jedinici irine je podeen u linearnom
odnosu forme:
25


Slika 17. Snaga po jedinici irine naspram stope izbrazdane povrine generisane po jedinici irine.
(26.)
gdje su Js i Bp konstante. Pretpostavljajui da se ukupna energija bruenja povezuje samo sa
probijanjem i zanemarivanjem uticaja prekinutog Bp, nagib Js bi odgovarao prosjenoj
energiji po jedinici podruja probijene generisane povrine. Js nagibi dobiveni iz raznih
materijala obratka zajedno sa njihovim standardnim grekama i koeficijentima korelacije r za
najmanji podeeni kvadrat podataka su uvrteni u Tabelu 1. Vrijednosti Js su obino oko dva
reda vea u odnosu na odgovarajue energije lomljene povrine ((G
c
/2 u Tabeli 1.), to je
daljnji pokazatelj da se veina energetskog rasipanja povezuje sa duktilnim protokom.

3.3.4 Energija probijene povrine i karakteristike obratka
Prema analizama predstavljenim iznad, Js predstavlja energiju povrine po jedinici podruja
generisanu probijanjem. Procjenjene vrijednosti za Js u Tabel 1. su skoro konstantne za dati
materijal obratka bez obzira na uslove bruenja i veliinu zrna. Stoga Js bi se mogao smatrati
kao karakteristino svojstvo materijala koje zavisi od mehanikih svojstava obratka (E, H,
and Kc) ukljuenog u Tabelu 1.
Mnogo pokuaja je napravljeno da bi se napravila uzajamna veza Js sa E, H, i Kc [65].
Js generalno tei poveanju sa H, i Kc, ali zadovoljavajua veza nije pronaena ni sa jednim
od ova tri materijalna svojstva. Iz mehanika utiskivanja loma, zapreminski uklonjeni materijal
po jedinici duine putanje grebanjem sa piramidalnim alatom je teoretski povezivan sa
veliinom bone pukotine i mehanikim svojstvima [8,45]. Za datu zapreminu odstranjivanja
po jedinici duine putanje, to vodi do odnosa izmeu normalnog optereenja P i mehanikih
svojstava, to se moe napisati kao [8]:
(27.)
26

ili koristei modificiranu analizu [45]:
(28.)
Stoga Js za datu zapreminu odstranjivanja po jedinici duine se moe povezati sa
kombiniranim mehanikim svojstvima na desnoj strani Jednaine 31. i Jednaine 32.,
Kc
3/4
H
1/2
i Kc
1/2
H
5/8
. Nacrt Js naspram Kc
3/4
H
1/2
prikazan na Slici 18. doprinosi veoma dobru
uzajamnu vezu sa Js proporcionalno (Kc
3/2
H
1/2
)
2
. Proporcionalna veza izmeu Js i
(Kc
1/2
H
5/8
)
9/5
na Slici 19. pokazuje neto vie odstupanja, naroito za silicijum karbidne
keramike.




Slika 18. Energija izbrazdane povrine po jedinici podruja naspram Kc
3/2
H
1/2
. (Od Hwang, T.W. i
Malkin, S., ASME J. Manuf. Sci. Eng., 121, 623. Sa dozvolom.)

27


Slika 19. Energija izbrazdane povrine po jedinici podruja naspram Kc
1/2
H
5/8
. (Od Hwang, T.W. i
Malkin, S., ASME J. Manuf. Sci. Eng., 121, 623. Sa dozvolom.)


Rezultati na Slici 18. ukazuju da that Js Kc
3/2
H. Stoga, snaga bruenja po jedinici irine bi
trebala biti proporcionalna proizvodu Kc
3/2
H i stopi probijenog podruja generisanog po
jedinici irine. Zaista svi rezutati na Slici 20. (540 taaka podatka kao to je prikazano u
Tabeli 1.) P
m
naspram Kc
3/2
H S
w
tei padu u blizini istog pravca. Za sve bruene materijale u
irokom rasponu uvjeta, ista snaga bruenja po jedinici irine se moe pribliiti kao:
(29., 30.)







28

4 Zakljuna zapaanja

Veina prolih istraivanja mehanizama bruenja keramike su pratile ili pristup mehanike
utiskivanja loma ili obradni pristup. Pristup mehanike utiskivanja loma bi se inio da nudi
mogunost objanjavanja i procesa uklanjanja materijala i njegov uticaj na degradaciju snage
u pogledu sile ili dubine rezanja

Slika 20. Energija izbrazdane povrine po jedinici podruja naspram Kc
3/2
H'
w
. (Od Hwang, T.W. i
Malkin, S., ASME J. Manuf. Sci. Eng., 121, 623. Sa dozvolom.)
na pojedinanim takama rezanja. Osim toga, ovaj pristup predvia i mogunost upotrebe
duktilnog reima bruenja na ekstremno niskim stopama uklanjanja gdje je sila ili dubina
rezanja po zrnu ispod kritine vrijednosti. Iako prua neke vane uvide u ono to se moe
desiti tokom interakcija abrazivnog obratka, ovaj pristup je imao ogranienu kvantitativnu
primjenu na realnim operacijama bruenja. Njegova primjena je komplikovana od strane
geometrije zrna, interakcija izmeu brusnih ogrebotina, i povienim temperaturama na zoni
bruenja.
Kod obradnog pristupa, postalo je oigledno da se skidanje materijala kod bruenja
keramike javlja uglavnom od strane krhkog loma, iako se veina energije bruenja vee sa
duktilnim protokom usljed probijanja. Novi model probijanja je razvijen to se kvantitativno
rauna za energiju bruenja povezivajui snagu bruenja sa stopom generisane probijene
povrine. Preko irokog raspona uvjeta bruenja, snaga je otkrivena da je skoro
proporcionalna stopi probijenje generisane povrine, to ukazuje na skoro konstantnu energiju
po jedinici podruja probijene povrine Js. Vrijednosti za Js su mnogo vee nego
odgovarajue energije povrine i proporcionalne su u odnosu na Kc
3/2
H. Potrebna su mnoga
dodatna istraivanja da bi ocijenili optu vrijednost ovog probijenog modela i njegovu
primjenjenost na razliite vrste operacija bruenjem.