Osmanlijska drava i sultani

Savremeni pristup u izuavanju historije Osmanlijskog carstva

Mnogi evropski historiari: idovi, krani, sekularisti i drugi din - dumani
otvoreno su se okomili na historiju Osmanskog carstva upotrijebivi razne
metode. Posegnuli su za iznoenjem i irenjem neistina, izmiljanjem injenica,
unoenjem sumnji u sve segmente djelovanja Osmanskog carstva i potiranjem
istinskog vjerskog uvjerenja kada se radi o uspostavi islamskog hilafeta. Veina
arapskih historiara, uglavnom naklonjenih nacionalnim i sekularnim idejama,
postupila je na identian nain. Takoer, i turski historiari, pod utjecajem
sekularista predvoenih Mustafom Kemalom Ataturkom, predstavljali su period
Osmanskog carstva u potpuno pogrenom svjetlu, temeljei svoje stavove na
idovsko-kranskim pisanjima o historiji Carstva. Na taj su se nain turski
historiari u potpunosti opredjelili za zastupanje i irenje nacionalno-sekularnih
ideja u Turskoj, nakon Prvog svjetskog rata.

Evropski historiari zasnovali su svoj stav na rezultatima velikih osmanlijskih

osvajanja, naroito nakon pada Kostantinopola, prijestolnice Bizantijske imperije,
koju su Osmanlije pretvorile u prijestolnicu islama, nazvavi je islam-bol-Zemlja
islama, to se negativno odrazilo na Evropljane i pojaalo njihovu mrnju prema
islamu, koju su iskazivali verbalno i praktino, a naroito u pisanoj formi. Osmanlije
su nastojale nastaviti osvajanja radi pripajanja Rima Osmanskom carstvu, te nastaviti
voditi dihad sve dok ne pregaze Evropu i stignu do Endelusa (panije), da spase
tamonje muslimane.
Evropa je ivjela u strahu, a evropljani su odahnuli tek kad je umro sultan Muhammed
Fatih. Predstavnici kranstva, uenjaci, pobonjaci i vladari podsticali su evropsko
graanstvo na mrnju i neprijateljstvo prema islamu i muslimanima. Vjerski ljudi
podsticali su i usmjeravali iroke narodne mase na davanje dobrovoljnih priloga, kao
jednog od oblika pomoi u suprostavljanju muslimanima-nevjernicima i barbarima"

kakvim su ih oni smatrali. Kada god bi Osmanlije pobijedile ove mobilizirane snage,
to bi uvjek povealo njihov prezir i mrnju prema islamu i njegovim sljedbenicima.
Kranski velikodostojnici iznosili su mnoge neistine o Osmanlijama, nazivali su ih
gusarima, zvijerima, prostacima i divljacima, tako da su se te neistine, naravno, nale
zabiljeene u djelima evropskih historiara.
Kranski velikodostojnici pokrenuli su medijsku kampanju protiv islama,
prvenstveno radi ouvanja svojih politikih i materijalnih ciljeva. Rezultati ove
kampanje bili su oigledni: odreene vladarske porodice u Evropi uspjele su dui
period zadrati vlast u mnogim evropskim zajednicama i tako stei ogromno
bogatstvo te oko sebe okupiti mnogobrojne sljedbenike koji su aktivno sudjelovali u
zabluivanju irokih narodnih masa.
Iako su evropske zajednice bile ogorene ovim zabludjelim vladarima, naroito nakon
otkrivanja njihovih zabluda o novoj etapi progresivne Evrope, ipak ih nisu mogli
odbaciti jer im je bila neophodna njihova pomo u suprostavljanju islamskom svijetu,
a posebno osmanlijskoj dravi. Odtuda su evropske vojne snage, uz bezrezervnu
vjersku, ekonomsku, politiku i kulturnu podrku, krenule u osvetu islamu i
muslimanima. U tom pohodu pridruili im su se knjievnici i historiari, plasirajui
lane injenice i irei sumnju u islamske principe i historiju islamske vjere. Ta
nastojanja najveim dijelom bila su usmjerena protiv osmanlijske drave.
Evropski idovi takoer su uestvovali u ovoj najezdi protiv osmanlijske drave i
openito protiv islama, svojim otrovnim perima i fanatinim idejama. idovsko
neprijateljstvo prema osmanlijskoj dravi naroito se povealo nakon svih
bezuspjenih pokuaja otimanja bilo koje od zemalja u sastavu osmanlijske drave u
kojima su eljeli uspostaviti svoj politiki subjekt. To su pokuali puna etri stoljea,
koliko je trajala sunitska osmanlijska drava. idovi su uz pomo krana i drugih
zapadnih kolonizatorskih zemalja i masonskih loa, uspjeli su ostvariti svoje ciljeve
zahvaljujui nacionalnim sistemima uspostavljenim na zapadu i u islamskom svijetu,
koje su opisivali kao progresivne i napredne, dok su osmanlijski hilafet, i pored
dugotrajnog egzistiranja, optuili za ne-razvijenost, zaostalost, stagnaciju i sl.
Masonske loe- skrivene idovske organizacije i svjetske antiislamske mone
sile smatrale su da je iskrivljenje povjesnih injenica o jakoj osmanlijskoj dravi
jedan od najvanijih ciljeva.
to se tie arapskih historiara u muslimanskom svijetu, oni su ili stopama
neprijatelja osmanlijskog hilafeta koji su 1924 godine, predvoeni Mustafom
Kemalom Ataturkom, ostvarili zamisao o ukidanju islamskog hilafeta, to se i
ostvarilo, nakon ega sekularna turska vlada u potpunosti mjenja dotada dravno
ureenje i u sve dravne sektore uvodi sekularna naela: socijalni, ekonomski,
politiki, i to nautrb islamskog zakona, koji je vladao u Turskoj od uspostave
Osmanlijske drave. Ovakva vlada ujedinila se sa evropskom politikom, neprijateljski
orijentisanom prema islamskim i arapskim zemljama, i uestvovala u ujedinjenju
evropskih vojnih saveza nakon zavretka Drugog svijetskog rata, a ije ujedinjenje
nisu podrali arapski islamski narodi i pojedina arapske vlade. Turska je jedna od
prvih zemalja koje su priznale izraelski politiki entitet u Palestini, 1948 godine. To je
imalo za posljedicu da islamske, arapske zemlje stanu u odbranu svojih nacionalnih
vlada nakon nestanka osmanlijske drave, koja se borila protiv svakog ko je nastojao
napasti i okupirati ijedan pedalj muslimanske zemlje.

Shodno tome, arapski historiari, posebno nakon usaglaavanja svojih stavova sa

stavovima evropskih historiara u vezi s iskrivljivanjem historije osmanlijskog
islamskog hilafeta, imali su jak razlog za preuzimanje zapadnjake metodologije
istraivanja u ovoj oblasti.
Mnogi arapski historiari bili su pod utjecajem materijalne evropske civilizacije, tako
da su sve pozitivnosti i napredak ostvaren u svojim zemljama pripisali evropskoj
kulturi, dalekoj od Boijeg zakona. Poetak moderne arapske povijesti smatrali su od
uspostave francuske kolonije u Egiptu i amu i dogaaje koji su predhodili ruenju
barijera izmeu Istoka i Zapada, a to je takoer imalo za posljedicu uspostavu
nacionalne drave za vrijeme Muhammeda Alije, u Egiptu.Istovremeno, osmanlijski
hilafet osudio je sva ta deavanja, stavi u odbranu prava muslimanskog naroda na
vjersko opredjeljenje, pokuavajui ih zatititi od brutalnih napada i najezdi koje su
poduzimali evropski krani.
Evropske sile prihvatile su dravno ustrojstvo suprotno islamskom hilafetu i, uz
podrku historiara i intelektualaca u Egiptu i amu, pristupili izgradnji i uvrivanju
nacionalnih okvira. Izmeu ostalih, ti historiari i intelektualci jesu : El-Bustani, ElJazidi, Dord Zejdan, Edib Ishak, Selim Nika, Ferh Antuan, ibil amil, Selama
Musa, Henri Curiel, Hillel Schwartz. Primjetno je da su ovi intelektualci uglavnom
bili krani i idovi, pripadnici masonskog pokreta koji je na islamski istok prvi put
doao za vrijeme Napoleonovih osvajanja i francuske kolonizacije, a rairio se za
vrijeme vladavine Muhammeda Alije.
Neprijatelji ismaskog naroda uvidjeli su da je bezrezervna potpora nacionalnog
pokreta garant slabljenja islamskog naroda i eliminacija osmanlijskog hilafeta.
Masonska loa uspjela je ostvariti dominaciju nad liderima nacionalnog poretka
unutar islamskih zemalja, koji su se povinovali zahtjevima masonske loe a
ignorirajui zahtjeve svojih naroda, posebno zahtjeve svoje vjere, islama, koja
predstavlja stvarni odraz civilizacijskog napretka muslimana, njegove kulture i
znanosti. Ovaj pogreni pristup arapskih historiara u opem smislu nije se promjenio
ni nakon vojnog udara u Egiptu 1952. godine, kada su se najvie vojne vlade utemeljene u sekularnom opredjeljenju u svim aspektima, ukljuujui i kulturni i
intelektualni aspekt - okrenule potpori nacionalnog pokreta, doivljavajui
osmanlijski hilafet i Osmanlije kao invaziju i okupaciju islamskih i arapskih naroda.
Za sve negativne pojave u arapskom svijetu: zaostalost, slabost, stagnaciju i
propadanje - okrivili su osmanlijski hilafet. Smatrali su da su pokreti doveli do
neslaganja i pobune u osmanlijskom periodu.
Ovi pokreti bili su motivirani osobnim ambicijama ili podrani od vanjskih snaga,
neprijateljski raspoloenih prema islamskom hilafetu, poput Alija-bega Velikog u
Egiptu, Alkarmanija u Libiji, Omera Zahira u Palestini, El-Husejnija u Tunisu, ElManijina i E-ihabija u Libanonu i drugih, a sve radi jaanja i ukorjenjivanja
nacionalistikog pokreta za koji su se zalagali. Naprotiv,tvrdili su da je Muhammed
Alija nacionalistiki voa, pokuao ujediniti arapski svijet, ali mu je pokuaj propao
jer on nije bio arapskog porijekla tj. Arap. Meutim, zaboravili su da je on imao line
ambicije koje su ga vezale za kolonizatorsku politiku jer je i ona podravala njegov
ostanak na vlasti, ime je ostvarivala i svoje ciljeve, prije svega, napade na saudijsku
selefijsku dravu i utjecaj na slabljenje osmanlijskog hilafeta. Masonska loa davala

mu je podrku u napadu na islamske snage u regionu koji je trebao pripremiti za

kasniju zapadno - kransku okupaciju. idovska masonska loa ujedinila se sa
zapadnim kolonijalnim silama i lokalnim snagama koje su, noenim odreenim
tenjama pomogle to ujedinjenje, tako da su se svi udruili u unitenju islamske
snage, ogranienju slobode naroda, unitenju njihovih dobara, uspostavi diktatorske
vlasti podrane zapadnim savremenim vojnim naoruanjem. Ovo je presjek onoga to
je uradio Muhammed Alija.
Neki selefijski historiari s arapskog istoka ponekad su uestvovali u napadu na
osmanlijski hilafet, podstaknuti neprijateljskim odnosom osmanlijskog hilafeta prema
selefijskoj davi u mnogim fazama, a povod tome bila su, opet, nastupanja zapadnih
kolonijalnih sila, zbog ega su se osmanlijski vladari i suprostavili muslimanskim
snagama u Neddu, centru selefijske dave. Takoer, arapski historiari uestvovali su
u napadu na Osmansko carstvo i zbog njegovog sufijskog usmjerenja kroz iju
manifestaciju dolaze u pitanje temelji islamskog vjerozakona, a da ne govorimo o
ponajveem razlogu: da su u posljednim godinama hilafeta njime zavladali
zagovornici turskog nacionalizma koji su se time udaljili od islamskog pravca koji je
dugi niz godina obiljeavao osmanlijsku dravu i podsticao sve muslimane da odano
stoje na njenom braniku.
to se tie marksistikih historiara, nimalo ne oklijevajui, i oni su podsticali na rat
protiv osmanlijske drave, smatrajui da je period osmanlijske vladavine bio olienje
suverene vladavine feudalnog sistema, koji je dominirao povjeu srednjovjekovne
prolosti. Takoer, markistiki historiari smatrali su da Osmanlije nisu uspjele
modernizirati nijedan postojei pogon niti poveati proizvodnu snagu, tvrdei da
moderna povjest poinje sa pojavom buroazije i nastankom kapitalizma, to je
izazivalo promjene u gospodarskim i socijalnim aspektima poetkom devetnaestoga
stoljea.
U tome su se sloili s evropskim historiarima liberalnog usmjerenja, kao i s
predstavnicima nacionalistikog pokreta.
Pojednini historiari iz reda krana i idova aktivno su djelovali na promicanju dvaju
pravaca, zapadnog i marksistikog, promovirajui ih u svojim autorskim radovima i
prevodei njihova djela. To je podrala masonska loa koja je pokuavala na sve
mogue naine ostati daleko od ekumenizma u ma kojem obliku.
Preferirali su nacionalistiki poziv u lokalnom i regionalnom smislu, poput projekata
Plodni polumjesec u Siriji, te projekta Ujedinjena jedinica Nila izmeu Egipta i
Sudana, kao to su bili i aktivni u unapreenju ogranienih nacionalnih pravaca, kao
to je faraonski poziv u Egiptu, asirski u Iraku, fenianski poziv u Siriji itd.
to se tie turskih historiara koji su se isticali u zagovaranju turskog nacionalizma,
snoslili su veliku odgovornost u odreenim razdobljima osmanlijskog hilafeta, utoliko
prije jer su potpomagali politike i intelektualne pravce koji su prevladavali u
njihovoj zemlji i koji su noslili sa sobom sve aspekte predhodnih razdoblja slabosti i
podlonosti, ili su snosili golemu odgovornost zbog dovoenja Turaka pred kolaps i u
nezavidan poloaj u koje se tada nalazio i autoritet hilafeta, koji je postao formalan
nakon svrgnua sultana Abdulhamida 1909. godine, kada je izgubio mnoge bitke,
nakon ulaska u Prvi svjetski rat. Posljedica toga bio je gubitak mnogih teritorija i

njihovo predavanje uz potpisivanje ugovora 1918. godine. Nacionalistiki pokret pod

vostvom Mustafe Kemala Ataturka uspio je spasiti Tursku ovog ponienja i povratiti
veliki broj turskih teritorija, prisiliti Grku i snage koje je ona podravala da utjeu na
poloaj turskih intelektualaca a preko nekih Arapa koji su podravali zapadne
saveznike tokom Prvog svjetskog rata protiv hilafeta i podizanje revolucije u njemu,
godine 1916. Bez obzira na razliite i odvojene uzroke, brojni historiari sloili su se
da je povjest osmanlijskog islamskog hilafeta iskrivljena i krivotvorena. Historiari
koji su radili na iskrivljivanju istine o Osmanskom carstvu oslanjali su se na lai i
klevete, sumnje i potvore...
U njihovim knjigama i naunim studijama vladala je slijepa mrnja, pogreni poticaji
nadasve daleko od stvarnosti, pa je to dovelo do reakcija muslimana i odgovora na
optube i sumnje usmjerene protiv Osmanskog carstva.
Moda je jedno od najbitnijih, najopaenijih i najistaknutijih takvih korisnih djela djelo dr. Abdulaziza e-enavija, u tri velika toma, pod naslovom : Osmanlijska
drava je islamska drava na koju su iznesene potvorte. Meutim, unato uloenom
trudu, islamskim motivim i objektivnosti koji su obiljeili veinu ovog djela, ovo nije
obuhvatilo sve segmente osmanlijskog razdoblja. Takoer, moemu se prigovoriti s
nekoliko prigovora i zapaanja, kao to je njegov govor o sutini janjiara, koji
nemoe proi ako se uzmu u obzir pravila naunog istraivanja. Pohvalno zalaganje
na ovom polju dao je i veliki istraiva, poznati profesor i strunjak u povjesti
osmanlijskog hilafeta, dr. Muhammed Harb, koji je islamskom ummetu ponudio
nekoliko vrijednih knjiga: Osmanlije kroz povjest i civilizaciju, Sultan Muhammed
Fatih - osvaja Carigrada i pobjednik Rimljana, Sultan Abdulhamid - posljednji veliki
osmanlijski sultan.
Jedno od vrijednih djela iz povjesti osmanlijske drave darovao je i dr. Muveffek
Benul-Mirda, Buenje bolesnog ovjeka, ili buenje sultana Abdulhamida, ili
osmanlijskog hilafeta - magistarski rad, gdje je plasirao brojne struno dokumentirane
injenice i snane argumente, a tu su i djela drugih savremenih pisaca.
Meutim, postoje aspekti u povjesti osmanlijskog hilafeta, kao i u naoj islamskoj
povjesti u modernoj eri, koje treba razmotriti iz islamske perspektive, a to bi
doprinjelo isticanju injenica i popravljanju nepravilnosti uzrokovanih tumaenjima
nae povjesti iz perspektive nacionalista, koja su koristila naim neprijateljima na
prvom mjestu, a koja su oni, zatim, upotrijebili u cijepanju islamskih naroda.
Naa je obaveza, kada piemo o savremenoj povjesti, pojasniti i istaknuti ulogu
masonske loe i zapadnih nastojanja u oblikovanju i izradi povjesti. To je uinila
skupina idovskih i kranskih dounika, zastupnici liberalnog i sekularnog pravca.
Isticali su elemente masonizma u povjesnim scenama i ulogu masonskog pokreta u
stajanju uz oslobodilake pokrete.
Uistinu, islamska povjest, kako rana tako i moderna, na meti je svih, prema islamu
neprijateljski raspoloenih, snaga, jer je smatraju akaidskom, intelektualnom i
obrazovnom osnovom u izgradnji i oblikovanju islamske linosti, islamskog
identiteta.
Porijeklo Osmanlija

Osmanlije vode porijeklo od plemena Turkman ( od plemena Kayi koje je roda

Oguza, a ovi su jedan ogranak svih Turkmena ), koje je ivjelo u Kurdistanu
poetkom sedmog stoljea po Hidri, odnosno poetkom trinaestog stoljea. Bavili su
se stoarstvom. Zbog estih napada Mongola na Irak i istone dijelove Male Azije
pod vostvom Dingis Kana, Sulejman, djed Osmanov , i njegovo pleme napustie
Kurdistan i odselie 617. godine po Hidri(1220.godine) u provinciju Anadol i
nastanie se u gradu Ahlat.
Nakon to je Sulejman preselio na ahiret 628. godine po Hidri ( 1230. godine ) ,
njegova etri sina podjelie pleme svoga oca a njegov srednji sin Ertrugul Gazi preuze
vostvo nad plemenom i nastavi kretanje prema sjeverozapadu Anadolije. S njim je
bilo priblino stotinu porodica i vie od 400 konjanika. Sulejmanovi sinovi su :
Sunkurtekin, Gindugdija, Ertrugul Gazi, Dindar.
Bjeei od Mongola, u daljini su uli krike i vrisku, nakon to su se pribliili, zatekli
su dvije sukobljene strane. Na jednoj strani bili su muslimani iz dinastije Selduk, a
na drugoj strani krani Bizantijci. Krani su bili u prednosti, a muslimanima je
prijetio poraz.
Ertrugul Gazi i njegova vojska odmah priskoie u pomo, noeni eljom da pomognu
svojoj brai po vjeri i akidi. Njihovo uee u bici bilo je uzrokom da muslimani
pobijede.
Nakon to se bitka zavrila u korist muslimana, islamski vojskovoa pobjedu pripisa
Ertrugul Gaziju i njegovoj skupini, a zatim u znak zahvalnosti Ertrugulu i njegovoj
vojsci, naredi da im se da odreeni dio zemlje na zapadu Anadolije , na samoj granici
razdvajanja sa Bizantijcima.
Udrugim predajama i izvorima se navode teritorije koje je dobio Ertrugul Gazi da su
to teritorije oko planina Tomani i Ermeni.
Nakon to u posjed dobie zemlju, uvea se njihovo carstvo te im se ukaza mogunost
da se ire na raun Bizantijaca, irei tako svoju dravu. Selduci sklopie sporazum s
novonastalom dravom o borbi protiv zajednikog im neprijatelja u vjeri, Bizantijaca,
i to potraja sve do smrti Ertrugul Gazija, koji je upravljao novonastalom dravom.
Nakon smrti Ertrugula 699. godine po Hidri ( 1299. godine ), njega u vlasti naslijedi
njegov sin Osman, koji je nastavio politiku svoga oca, a koja se ogledala u irenju
dravne teritorije, osvajanjem teritorija od Bizantijaca.
Ertrugul je imao tri sina :Osmana, Gunduzalpa i Sarujati Savdija.
Uspon Osmanlija , do 1650.
Osmansko carstvo postalo je najprostranija islamska drava. Poelo je svoje znaajno
irenje kao pogranina drava, vrei upade na bizantijsku teritoriju iz Bithynije u
blizini Mramornog mora u ranom 13. stoljeu.
Mongoli su 1242-1243. porazili Selduke, uinivi ih vazalima i pokreui povean
broj turskih nomada na Poluotok u potrazi za ispaom i plijenom. Slom selduke sile

doveo je do stvaranja nekoliko manjih dravica pod hlabavom mongolskom vlau.

Nakon zauzimanja Burse, koju su proglasili prijestolnicom 1326. godine, Osmanlije
su postali akteri u frakcijskim borbama koje su razdirale Bizantijsko carstvo u
njegovim posljednjim danima. Kao pomo jednoj od sukobljenih strana, prvo su preli
Moreuz i okupirali bizantijske teritorije u Evropi. Zauzeli su Grku, Makedoniju i
Bugarsku, konano uspostavljajui svoju kontrolu nad zapadnim Balkanom
pobijedivi Srbe u Bitci na Kosovi 1389. godine. Naredni pohodi, koji su ukljuivali
koalicije latinskih i ortodoksnih snaga ( ukljuujui Napulj, Veneciju, Ugarsku,
Transilvaniju, Srbiju i enovu ), nisu uspjeli zaustaviti osmansko napredovanje u
Evropu. 1453. godine Konstantinopolj je pao pred trupama Mehmeda Osvajaa,
podhranjujui osmanske imperijalne ambicije i dajui osnovu za dalje irenje.
1521. godine Osmanlije su preuzeli Beograd od Maara. Do 1529. godine stigli su do
kapija Bea, habsburke prijestolnice. Do vremena smrti Sulejmana Kunanazakonodavca 1566.godine kontrolirali su evropsku teritoriju od Krima do june
Grke. Osmanske pobjede bile su jo spektakularnije u islamskim zemljama.
Porazivi Safavide kod aldirana 1514. godine, Osmanlije su aneksirali istonu
Anadoliju i sjevernu Mezopotamiju, a to im je omoguilio da kontroliraju
srednjeazijske trgovake puteve koji povezuju Tebriz i Bursu.
1516 i 1517. godine preuzeli su Memluko carstvo u Siriji i Egiptu, to im je dalo
kontrolu nad svetim mjestima u Hidazu. Na temelju Grkog pomorskog iskustva
koje su preuzeli od svojih predhodnika Bizantijaca, suprostavili su se venecijanskoj
(mletakoj) sili na istonom Mediteranu i dominaciji habsburke panije na
zapadnom Mediteranu, zauzimajui Alir 1529.godine, Tunis 1534-1535, Derbu
1560 i strateki otok Maltu, posljednje uporite krstaa/kriara 1565. godine, kao i
Kipar 1570. godine. Ovaj niz pomorskih pobjeda na kraju je izazvao uspjean
kontranapad.
Godine 1571. poraz osmanske mornarice u Bici kod Lepanta od meltako-habsburke
koalicije slavljen je irom Evrope kao trijumf kranstva. Mada su Osmanlije
konsolidirali svoju flotu i ponovo zauzeli Tunis 1574. godine, u Mediteranu je
postignuta ravnotea snaga, potvrujui granice koje su ostale izmeu muslimanskih
zemalja na jugu i kranskih na sjeveru.
Paradokslano, rana osmanska drava je bila ratnika islamska i pod utjecajem grke
kulture, nasljednica Selduka, ali i praksi i struktura izvedenih iz rimsko-bizantijskog
carstva koje je zamijenila. Doseui do kranskog Balkana i zapadnih mea darulislama, bila je most izmeu rivalskih civilizacija.
S obzirom da je bila blizu Konstantinopolja, koji je dugo bio meta muslimanskih
osvajanja, drava kojom je vladala osmanska porodica privlaila je brojne gazije
borce za islam koji su udjeli za slavom u borbi protiv kranstva.
Osmanska drava je bila visoko centralizovana za razliku od drugih muslimanskih
zemalja.
Osmanlijsko carstvo, 1650-1920

Na svome vrhuncu u 16. stoljeu, osmanski system bio je visoko efikasan ali,
sadravalo je i krucijalne slabosti, posebno u sistemu nasljeivanja. U nomadskim
drutvima nakon borbe sa svojim rivalima kao poglavar e izai onaj ko je
najpodesniji da predvodi pleme.
Kada se ovo prenese u centar imerijalnog sistema, rezultat e biti graanski rat.
Nakon serija bratoubilakih borbi, Osmanlije su problem nasljeivanja rijeili
smjetajui sultanove muke roake u palau u unutranjem dvoru ili haremu, ujedno
spreavajui budue sultane da steknu vitalna znanja o vojnim i svjetovnim stvarima.
Od 17. stoljea, osmanskim sultanima koji su dolazili na vlast kao rezultat
"bizantijskih" manevara i haremskih intriga manjkali su terensko iskustvo i uvid u
politiku realnost.
Mo u dravi i vojsci ubrzo je pala u ruke bezobzirnih vezira poput Mehmeda
Koprula
( uprilia) , vladao 1656-1661, sina albanskog kranina, i njegovog sina
Ahmeda vladao od 1661-1676, to je omoguilo dalje irenje sjeverno od Krima i
nakon Ahmedove smrti, ak drugu opsadu Bea 1683. godine.
Proces nazadovanja, pokazalo se, ipak je bio nepovratan. Priliv panskog srebra iz
Amerike stvorio je problem velike inflacije, potkopavajui trgovaku klasu i
sposobnost vlasti da plaa trupe za ije je moderno oruije ( puke i barut ) trebala
gotovina, a ne ratni plijen. Provincijski namjesnici i lokalni bogatai zadobijali su
mo na raun centra, unajmljujui privatne vojske ili prikupljajui poreze za sebe.
Janjiari, koji su prerasli u privilegovanu strukturu u dravi, bili su upleteni u
nepotizam i bezvlae irokih razmjera. Koncesije na zemljine posjede koje su
trebale unapreivati zemljoradnju izvrgla su se u imanja od kojih se uzima porez, to
je obraivae tjeralo sa zemlje i stvaralo grupe ruralnih bandita ili urbanih migranata
koji su se slijevali u ve prenaseljene gradove i bivali izloeni gladi, kugi i neredu.
Millet sistem, koji je kranskim i jevrejskim zajednicama dao visok stepen
administrativne autonomije, potkopavao je legitimitet drave dajui previlegije
zapadnim trgovcima i hrabrio Grke i balkanske krane da insiraciju i pomo trae
kod neprijatelja Imperije, u Rusiji i Zapadnoj Evropi. Iznutra decentralizirano,
Carstvo vie nije bilo doraslo evropskim silama u usponu, iji su vojni i ekonomski
sistemi poeli uivati u blagodatima revolucije u naunom miljenju.
Tokom posljednja dva desetljea 17. stoljea evropske sile napravile su znaajan
napredak na tetu Carstva. Izmeu 1684. i 1687. godine, Habsburgovci su zauzeli vei
dio Maarske sjeverno od Dunava, a 1689. i Srbiju.
Mleani su zauzeli Dalmaciju i sjevernu Grku ( Moreju ).
Poljska je izvrila invaziju na Podolsku, a Rusi su, pod moderniziranom vojskom
Petra Velikog, zauzeli Azov ( Oziju ) na Krimu. Iako su Osmanlije nadoknadile neke
od tih teritorijalnih gubitaka tokom prve polovine 18. stoljea, na due staze nisu bili
sposobni zaustaviti rusko napredovanje.

1768. godine Rusi su zapoeli novi rat, okupiravi Moldaviju i Vlaku ( dananju
Rumuniju ) i Krim. Poniavajuim uvjetima mira u Kuuk Kajnardi 1774. godine,
Osmanlije su bili obavezni Rusiji da ima pristup Crnom moru, kao i slobodu plovidbe
i trgovine, s pristupom Mediteranu, kao i kopnenu trgovinu u azijskim i evropskim
provincijama Carstva. Mada su Moldavija i Vlaka ostale tehniki pod osmanskim
suverenitetom, poveani stepen autonomije koja im je data uinio ih je podlonim
ruskim manipulacijama. Pod ruskim pritiskom, klauzula koja doputa podizanje ruske
crkve u Istambulu bit e pretvorena u ope pravo ruske intervencije u ime svih
sultanovih ortodoksnih kranskih podanika.
Protok ideja koji je uslijedio nakon evropskih pobjeda pokazat e se ak mnogo
pogubnijim od vojnih poraza.
Napoleonova kratka invazija Egipta, 1798. godine, posijala je sjeme moderne naune
misli i revolucionarne promjene u najbogatijoj ali najzapostavljenijoj provinciji
Carstva. Porazivi neomemluke emire, koji su upravljali Egiptom pod osmanskim
autoritetom, Napoleon je otvorio vrata prodoru zapadnih ideja pod modernizirajuom
dinastijom Mehmeda Alija vladao 1805-1848. godine, albanskog oficira koji se
domogao vlasti 1805. godine uinivi od sebe nezavisnog vladara, po svemu osim po
imenu.
Kolonijalne ambicije ponovno uspostavljanje francuske monarhije dovela je do
gubitka Alira 1830. godine i uspostavljanja protektorata u Tunisu 1881. godine.
Vjetrovi nacionalizma koji su puhali Evropom nakon francuske revolucije doprli su i
do kranskih zajednica na Balkanu, poevi od srpskih ustanaka 1804-1813.godine i
grkog rata za nezavisnost 1821-1829.godine, kojom su Osmanlije bile prinueni dati
nezavisnost Bugarskoj, Srbiji i Crnoj Gori.
Konaan raspad Carstva odgoen je samo zbog rivalstva izmeu evropskih sila, s
Britanijom i Francuskom, koje podravaju "evropskog bolesnika" protiv Rusije na
Krimu 1854-1856.godine, dok se Austrija nadmee s Rusijom za premo na Balkanu.
1911.godine Italija je izvrila invaziju na Tripoli i Kirenaiku, prisiljavajui Osmanlije
da priznaju njen suverenitet.
1912.godine udruene balkanske sile ( Srbija, Bugarska, Grka i Crna Gora ) preuzele
su sve preostale osmanske teritorije u Evropi, izuzev pojasa oko Istambula, prije nego
to su se meusobno posvaale. U avgustu 1914. godine rivalstvo meu evropskim
silama na Balkanu preraslo je u svjetski rat, s Osmanskim carstvom svrstanim s
Austrijom i Njemakom protiv Britanije, Francuske, Italije i Rusije.
Poraz centralnih sila 1918. godine, abdikacija sultana 1922. godine, ukidanje hilafeta
1924.godine, kao i razmjena stanovnitva izmeu Turske i Grke 1921.godine
dokrajili su Osmansko carstvo.