FUNKCIONALNE JEDNAINE

Postupak reavanja:
i)

Ono to je u zagradi stavimo da je t ( smena)

ii)

Odatle izrazimo x

iii)

Vratimo se u poetnu jednainu , f ( t ) =... i gde vidimo x zamenimo ga sa onim to smo izrazili

iv)

Sredimo taj izraz koji je sad sve po t i zamenimo t sa x

ZADACI

1)

Reiti funkcionalnu jednainu: f ( x+1) = x2 3x + 2

Reenje:
f ( x+1) = x2 3x + 2

Ono to je u zagradi stavimo da je t

x +1 = t

Odatle izrazimo x

x=t-1

Vratimo se u poetnu jednainu , f ( t ) =... i gde vidimo x zamenimo ga sa onim to smo izrazili

f ( t ) = (t 1)2 3 (t 1 ) + 2
f ( t ) = t2- 2t + 1 3t +3 + 2
f ( t ) = t2 5t + 6
f (x) = x2 5x + 6

Sredimo taj izraz koji je sad sve po t

zamenimo t sa x
i evo konanog reenja date funkcionalne jednaine.

2) Reiti funkcionalnu jednainu:

1
f = x + 1+ x2
x

Reenje:
1
f = x + 1+ x2
x
1
1
= t pa je odavde = x ovo zamenimo u datoj jednaini
x
t

1
1
f (t ) = + 1 + 2
t
t
1
t2 +1
f (t ) = +
t
t2

1
t 2 +1
f (t ) = +
t
t
f (t ) =

1+ t 2 +1
t

f ( x) =

zamenimo t sa x

3) Reiti funkcionalnu jednainu:

f(

1+ x2 +1
je konano reenje
x

x
) = x2
x +1

Reenje:
x
) = x2
x +1
x
=t
x +1
f(

x = t ( x+1)

x=tx+t
x tx = t izvuemo x kao zajedniki na levoj strani...
x(1t)=t

x=

f(

t
1 t

vratimo se sad na poetnu jednainu...

x
) = x2
x +1

t 2
f (t ) = (
)
1 t

zamenimo t sa x ...

x 2
f ( x) = (
) je konano reenje
1 x

4) Rei funkcionalnu jednainu: f (

x+2
) = 5x + 3
2x + 1

Reenje:

f(

x+2
) = 5x + 3
2x + 1

x+2
=t
2x + 1

x + 2 = t (2x + 1)
x + 2 = 2tx + t
x 2tx = t 2
x (1 2t ) = t 2

x=

f(

t2
1 2t

x+2
) = 5x + 3
2x + 1

t 2
5t 10
3(1 2t )
5t 10 + 3 6t t 7
+ 3 sredimo f ( t ) =
+
=
=
izvuemo minus gore i
1 2t
1 2t
1 2t
1 2t
1 2t
ubacimo ga u imenilac, koji onda promeni redosled A - B = - (B A)

f(t)=5

f(t)=

t+7
2t 1

f(x)=

x+7
je konano reenje
2x 1

5) Ako je f (

x
) = ( x 1) 2 , izraunati f(3).
x +1

Reenje:
Najpre moramo nai f(x).
f(

x
) = ( x 1) 2
x +1

x
=t
x +1
x = t ( x+1)

x=tx+t
x tx = t

x(1t)=t

x=

f(

t
1 t

vraamo se u poetnu jednainu

x
) = ( x 1) 2
x +1

f(t)=(

t
- 1 )2
1 t

f(3)= (

Sada umesto t stavljamo 3 jer se trai f(3)

3
25
- 1 )2 =
1 3
4

6)

Reiti funkcionalnu jednainu:

1
1
f (x + ) = x2 + 2
x
x

Reenje:
1
1
f (x + ) = x2 + 2
x
x

uzimamo smenu

x+

1
= t , ako odavde probamo da izrazimo x kao to bi trebalo,
x

zapadamo u probleme...
1
=t
x
x2 + 1 = xt

x+

sve pomnoimo sa x

x2 xt + 1 = 0 ovo je kvadratna po x i ne vodi reenju

TRIK : OVDE SMENU TREBAMO KVADRIRATI

x+

1
=t
x

(x+

kvadriramo

1 2 2
) =t
x

x 2 + 2x

1 1
+
= t2
x x2

x2 + 2 +

pokratimo x-seve

1
= t2
2
x

1
= t 2 2 E sad se vratimo u datu poetnu jednainu...
2
x
1
1
f ( x + ) = x 2 + 2 pa je f ( t ) = t2 2 odnosno f(x) = x2 2 je konano reenje
x
x

x2 +

7.

Reiti funkcionalnu jednainu:

x +1
x2
f
+2f
=x
x 2
x +1

Reenje:
x +1
x2
f
+2f
=x
x 2
x +1
I ovaj zadatak ne moemo uraditi klasino ve se moramo posluiti trikom...
Ako uzmemo smenu

x2
x +1 1
= t , onda je
= i
x +1
x2 t

x2
t+2
= t odavde x-2 = t (x +1) pa je x 2= tx + t , x tx = t + 2 , x (1-t )= t + 2 i odavde je x =
x +1
1 t
Vratimo se u datu jednainu:
x +1
x2
f
+2f
=x
x 2
x +1
f(

1
t+2
)+2f(t)=
t
1 t

dobili smo jednu jednainu...E sad je trik da umesto t stavimo

1
1 + 2t
+2
1
1 + 2t
f( t ) + 2 f( ) = t
= t
=
1
t 1
t
t 1
1
t
t
Sada pravimo sistem od dve jednaine:

dobismo i drugu jednainu

1
t+2
)+2f(t)=
t
1 t
1
1 + 2t
f( t ) + 2 f(
) =
t
t 1

f(

Prvu jednainu pomnoimo sa -2 pa saberemo ove dve jednaine...

1
t+2
) = -2
t
1 t
1
1 + 2t
f( t ) + 2 f(
) =
t
t 1

-4f(t)-2f(

-3f(t)=

2t 4 1 + 2t 2t + 4 1 + 2t 4t + 5
+
=
+
=
dakle
1 t
t 1
t 1
t 1
t 1

-3f(t)=

4t + 5
podelimo sve sa 3 i dobijamo
t 1

1
t

f(t)=

4t + 5
3(t 1)

f(x)=

4x + 5
konano reenje
3 3x

odnosno f ( t ) =

4t + 5
umesto t stavimo x i dobijamo:
3 3t