Giun mc (Ancylostoma duodenale )

Giun ln (Strongyloides stercoralis )

mc tiu

Trnh by c c im sinh hc, chu k ca giun

mc/ m.
Trnh by cc yu t th nhng, ngh nghip v phng thc ly nhim qua da ca giun mc / m.
L gii c cc c im bnh hc, chn on xt
nghim v nguyn tc iu tr bnh giun mc / m.
Nu cc nguyn tc v bin php phng, chng bnh
giun mc / m.

giun mc/ giun m

( Ancylostoma duodenale/ Necator americanus )

Gii thiu hnh th

Giun trng thanh: Mu trng sa hoc
hng, kch thc giun c 7- 10 0,5 mm, giun
ci 10 -15 0,6 mm.

Hnh th trng:
Kh phn bit trng giun A. duodenale v
N.americanus, Kch thc trng N.americanus
khong 70m, trng giun A.duodenale
khong 60m.

1. c im sinh hc

1.1. v tr k sinh

Giun mc k sinh t trng.

Giun mc ngom vo nim mc rut
chim thc n v chng li nhu
ng rut.
C giun c v giun ci trng
thnh u sng k sinh.

1.2. Dinh dng ca giun mc

Giun mc n mu, n hng cu, huyt
sc t, n st trong hng cu v c
st huyt thanh, axit folic, protein
huyt thanh...
Nhng cht dinh dng giun mc chim
ca vt ch l nhng cht ng
ho.
Giun mc ngom vo nim mc rut ht

1.3.vng i ca giun mc/m

A.duodenale v N.americanus khng
hon ton ging nhau, c nhng im
khc bit:
Giun Necator thng ch ly qua ng
da.
Giun Ancylostoma ly nhim c qua
ng tiu ho c qua ng da, nhng

Vng i sinh hc ca giun mc/m.

1.3.vng i ca giun mc/m

Sau khi giao phi, giun ci trng rut
non.
Trng theo phn ra ngoi chu nh hng

ca cc yu t nhit , m, nh sng...
ca ngoi cnh, pht trin thnh u trng.
u trng giai on I (KT: 0,2 - 0,3 0,017
m) sng trong t, ln nhanh, n cc cht
hu c t.

1.3.vng i ca giun mc/m

u trng giai on II: pht trin chng 5
ngy , thc qun chuyn thnh hnh tr
mt phnh, lt xc ln th 2 chuyn

thnh ATG III.

u trng giai on III: c kh nng chui qua

da vt ch vo c th, c th sng ti 6
tun t, ATG III khng n ung g, di
chuyn bng nng lng d tr, u trng a ni

1.3.vng i ca giun mc/m

u trng chui qua da xm nhp vo c th vt
ch, theo ng tnh mch ti tim phi ri ti
phi, chc thng mao mch vo ph nang, theo
kh qun ln hng, n thc qun, xung d

dy, rut pht trin thnh giun trng thnh, k

sinh t trng hoc rut non.
T ATG III pht trin thnh giun trng thnh
phi tri qua 2 ln lt v thnh ATG IV (cn 3 7 ngy), thnh ATG V (cn khong 13 ngy),

ATG V cn 3 - 4 tun mi pht trin thnh giun

1.3.vng i ca giun mc/m

Nh vy giai on pht trin ngoi cnh v

giai on k sinh, u trng qua 5 ln lt v.
Thi gian hon thnh vng i cn 5 - 7

tun, c giai on u trng chu du trong c

th nh giun a.
trong vng i sinh hc ca giun mc
Ancylostoma ly nhim qua ng da, u
trng c giai on ng (thi k nm yn) t

chc ca vt ch.

1.3.vng i ca giun mc/m

Vng i ca giun mc ly qua ng tiu ho:

Vng i ca giun mc ly qua ng

tiu ho c nhiu im khc bit quan trng so
vi vng i giun mc ly qua ng da, u trng
giun mc Ancylostoma c th theo thc phm
ti sng, rau qu... nhim qua ng n ung.
Khi nhim qua ng ny, u trng khng c giai
on chu du trong c th. u trng xung thng
rut non chui vo nim mc rut, pht trin
ri chui ra lng rut, pht trin thnh giun trng

2. Vai tr y hc

2.1.bnh ca u trng
2.1.1. Giai on u trng qua da:
u trng gy ra nhng nt mn ,
nga ngy rt kh chu l biu
hin vim da.
Cn gi l nga do t, nga rt
nhiu, c ban , ph n, v sau thnh
nt mng nc. Thng din bin 3 - 5
ngy ri t ht

2.1.bnh ca u trng
2.1.2. Giai on u trng qua phi:

Khi u trng giun mc qua phi cng gy

biu hin bnh l ging u trng giun a.
u trng giun mc phi s kch thch
phi gy ho, c th m c ln mu, c
th st tht thng, kh th nh hen, chp
phi c th thy thm nhim nh ging
lao.
Cc triu chng ch tn ti vi ngy ri t
ht (hi chng Loeffler).

2.2.bnh ca giun trng thnh

Giun mc trng thnh dng rng ngom vo
thnh rut ht mu. Gy nn nhng
biu hin LS ton thn, RLTH, RL v mu
v tun hon, RL thn kinh...

+ Mt sc t da
+ Ri lon tiu ho
+ Ri lon v mu v tun hon:
- Thiu mu do giun mc
- Tnh trng thiu nng albumin mu

2.2.bnh ca giun trng thnh

+ Cc biu hin bnh l khc:

- tr em: chm ln, ci cc, chm pht

trin v tr tu, tinh thn.
- ph n: c th b nh hng n kinh
nguyt.
- ngi ln: c cc biu hin ri lon thn
kinh nh gim trong lc c, nhc u,
km tr nh, suy sp tinh thn. Trng
hp nng ko di, c th gim hoc
mt phn x, t lit, cng c th b

3. Chn on

3. Chn on
+ Giai on u trng di chuyn: c th
tm thy trng giun mc trong m.
+ Giai on giun trng thnh:
- Xt nghim phn tm trng giun mc.

- Nui cy u trng giun mc trong ng

nghim.
- i phn chn on giun mc trn
giun trng thnh.
- Phng php min dch hc c p dng
trong iu tra dch t hc hng lot.

4. iu tr

4. iu tr
+ Nguyn tc iu tr giun mc: kt hp T
c hiu vi T thiu mu, thiu st, thiu
axit folic v protein mu. Kt hp T vi ch
n, st, vitamin...
+ Thuc c tr giun mc:
- Tetrachloroethylen (C2Cl4): (bit dc didaken).
- Alcopar (hydroxynaphtoat, bephenium).
- Mebendazole (vermox, fugacar...)
- Tinh du giun (olium chenopodium):
- Albendazole: hin nay c coi l mt trong
nhng thuc c hiu lc nht iu tr giun

5. dch t hc

5. Dch t hc
Bnh giun mc/ m ph bin cc nc nhit
i v cn nhit i, chu , Nam v Trung
M, chu Phi Trn th gii c khong 900
triu ngi mc bnh giun mc/ m v
khong 60.000 ngi cht hng nm.
- Ngun bnh: t nhng ngi mc bnh giun
mc/ m.

- Mm bnh: u trng giai on III.

- ng ly: ch yu qua ng da, th yu qua
ng tiu ho.

- Ngi cm th: tt c mi la tui u mc

6. phng chng

6. Phng chng
+ Pht hin, T bnh nhn hn ch ngun
bnh.
+ X l tt ngun phn, bng h x hp quy
cch v sinh.
+ Cn gio dc thc v sinh, kin thc
phng chng bnh giun mc.
+ Lm sch ngoi cnh: dit trng, u trng
giun mc.
+ Phng trnh nhim u trng giun mc ni

giun ln
( Strongyloides stercoralis)

Gii thiu hnh th

( Strongyloides stercoralis)

Gii thiu hnh th

Giun ln th h t do ngoi cnh v th
h k sinh ngi c hnh th khc nhau.
Giun sng k sinh:
Khng thy giun ln c sng KS rut,
ch thy ng h hp trn. Giun ln ci
sng KS c KT: 2,2 0,03 - 0,075 mm.
Giun ln t do:
Thy c giun c v ci. Giun c c KT 0,7
x 0,036mm, ui cong nh ci mc, c hai gai
sinh dc cong, c rnh di 30m. Giun ci c
KT 1 0,05 mm, ui mnh, di.

u trng giun ln:

ATG I: thc qun c phnh
hnh c, KT 200 - 300 16m,
ming m, xoang ming
ngn, khong 4m (AT giun
mc xoang ming di khong
15m).
ATG II: thc qun hnh si
di khong 500 m. Ging AT
giun mc, nhng ui ct
ngang, hay ch i (ui giun
mc nhn).
Trng giun ln: ging trng
giun mc, c phi ngay khi mi
sinh. Thng ch thy ng dn
trng ca giun ci hoc c
th thy trong dch t trng.

Ve

m trng

Ve

Thanh tr ng u

tr ng

1. c im sinh hc
( Strongyloides stercoralis)

1.1.vng i sinh hc

Giun ci trng thnh sng KS trong thnh

rut (on t trng. Giun ci trng, khong 50

- 70 trng/ngy). Trng n ngay ra u trng

trong thnh rut, u trng chui ra lng rut, theo

phn ra ngoi cnh. ngoi cnh, u trng lt
xc, pht trin t u trng c thc qun hnh c
(khng c kh nng ly nhim) thnh u trng
c thc qun hnh si (c kh nng ly nhim).

1.1.vng i sinh hc
T ngoi cnh u trng c thc qun hnh si chui qua
da vt ch, theo ng tnh mch v tim qua phi, pht
trin phi, phn gii c, ci, th tinh phi ri ln
kh qun, hu, giun c b tng ra ngoi khi bnh
nhn ho, hoc cng c th b nut xung thc qun
ri xung rut, nhng b cht khng sng KS.
Giun ci ri vo thc qun, xung rut, k sinh trong
thnh rut, sinh sn tip tc chu k sinh hc.

Thi gian t lc u trng xm nhp vo c th n khi

pht trin thnh giun trng thnh, sinh sn, khong 20 30 ngy, cn hai ln lt v. Giun ci k sinh c th sng
10 - 13 nm.

S CHU TRNH
PHT TRIN CA STRONGILOIDES STERCORALS
So snh vi giun mc/m
Rut non
Thc qun
Giun ln ci trinh sn
c thc qun hnh ng

Thnh rut
Kh qun

ngi

Phi
Trng c phi thai ngay

T nhim

Tim

u trng giai on hai

Mch mau
u trng giai on mt

Da

Theo phn ra ngoi

Chu trnh gin tip

(20 - 30o C)
Giun ln trng thnh dng t do
c v ci

cnh
Trng

Chu trnh trc tip (10 - 20o C)

Ngoi

Vng i sinh hc ca giun ln S. stercoralis.

1.2.vng i ngoi cnh

u trng giun ln t vng i k sinh theo phn ra
ngoi cnh lt v mt ln, pht trin thnh giun c,
giun ci trng thnh, sng t do (n vi khun v cc
cht hu c trong t).
Giun c v giun ci sng t do, giao phi ri
trng, sau vi gi trng n ra u trng.
Nu gp iu kin thn li, u trng cn nhit
t 28 - 34oC, pH trung tnh, m, c ngun
thc n phong ph, u trng pht trin qua ba ln lt
v, sau vi ngy thnh giun trng thnh, li sinh sn
tip tc vng i t do.
Nu gp iu kin khng thun li, u trng pht
trin thnh u trng c thc qun hnh si mi

1.3. Hin tng t nhim ca giun ln

Rt hay gp trong cc trng hp sau:

+ Khi bnh nhn b to bn: u trng c thc
qun hnh c tn ti lu cui i trng, pht
trin thnh u trng c thc qun hnh si.
u trng ny chui qua rut vo tun hon, di
c nh khi chui qua da vt ch, pht trin thnh
giun trng thnh.

+ Mt s u trng c thc qun hnh tr theo

phn ti hu mn chui ngay qua da, nim mc
vng hu mn, y chu vo vng tun
hon, tip tc chu du trong c th v pht

1.3. Hin tng t nhim ca giun ln

+ nhng bnh nhn c sc khng qu

km, u trng c thc qun hnh c pht

trin thnh u trng c thc qun hnh si
ngay khi ang cn trong thnh rut. Sau
u trng xm nhp vo ch su hn, vo
tnh mch mc treo rut vo tun hon, tip

tc chu du trong c th vt ch ri li tr v
rut, chui vo thnh rut pht trin thnh

giun trng thnh k sinh .

1.4. Ti sao bnh giun ln ko di nhiu nm?

Trn thc t c nhiu trng hp, bnh giun ln ko di ti 30 - 40 nm, mc d BN khng

tip xc vi bnh, khng b ti nhim,
tui th ca giun trng thnh khng ko di
n mc nh vy.
Hin tng t nhim ca giun ln l l do
gii thch. Song gn y, a ra gi
thuyt: giun ln c th tn ti mi trong c
th vt ch do sn sinh ra c nhng th h
u trng mi t nhng giun ci sinh sn n
gii nm dnh vo nim mc phn trn rut

2. Vai tr hc
( Strongyloides stercoralis)

2. vai tr y hc
da:Khi u trng giun ln xm nhp qua da,
ln u tin gy nga, da sn , bch cu
i toan trong mu tng, nhng rt chng khi
phi: cng ging nh AT giun a, giun
mc, AT giun ln c th gy hin tng xung
huyt phi, chy mu do AT di chuyn lm
v mao mch phi

Ton thn: giun ln c th gy mt ng

hoc cc ri lon thn kinh khc do c t
ca giun tit ra.
rut: c nhng cn au nh vim hnh t

3. Chn on

3. Chn on

Xt nghim k sinh trng hc: tm

u trng giun ln trong phn i
khi gp kh khn, v u trng giun
ln c thi ra ngoi khng lin
tc, nn xt nghim ngay khi i
ngoi phn bit vi u trng
giun mc.

4. iu tr

4. iu tr
+ Dithiazamin iodua
+ Thiabendazole
+ Mebendazol
+ Albendazole,
iu tr c hiu phi kt hp vi
nhng bin php chng to bn.
Cm dng cc thuc corticoid, cc thuc
c ch min dch trong bnh giun ln,
v s lm tng s lng giun ln, lm giun
ln c th thay i v tr c th ln
phi, no, dn n t vong.

5. dch t hc v phng chng

5. Dch t hc v phng chng

Ngun bnh: ngi, ch mo l ngun ly bnh.

Mm bnh: u trng giun ln, giai on c thc

qun hnh si, t ngun bnh v t mi trng t
do. Nhit thch hp cho giun ln sng t do :
26 - 28oC, nhit gii hn : 10 - 40oC. u trng
giun ln giai on thc qun hnh c, sng c
59 ngy nhit 11 - 16oC, sng c 4 ngy
nhit 37oC.
ng ly: Ly qua da. Nhng ngi tip xc vi
phn, t, hm, h, d b nhim. .
Phng bnh: ging nh i vi giun mc.