INTRODUCTION

NARRATOR: Pilipinas . Isang bansang punong-puno ng mga ala-alang hindi makakalimutan, maaari
man itoy masalimuot ngunit ito ang nagbigay ng tapang upang malagpasan ang mga suliranin.Salamat
sa ating mga bayani na kung hindi dahil sa kanila ay hindi natin mamimithi ang matamis na
kalayaan.. (KALAYAAN!!!!). Sino nga ba ang nagpagising sa mga Pilipino mula sa mahimlay na
pagkatulog sap ag-aalipusta ng mga dayuhan??
Si Jose Protacio Rizal .. Ano ng aba ang kanyang ginawa upang mamulat tayo mula sa pangaabuso? Halinat samahan niyo ako at ating balikan ang nakaraan.
MUSIC (FADE!!)
SCENE 1 Advent of Rizal (tableau-MUSIC)
NARRATOR:Sa bayan ng Calamba, makikita ang isang napakagandang larawan ng isang masayang pamilya
tulad nila Don Francisco at Donya Teodora na akay aka yang kanilang supling na si Pepe. Ngunit sa
kabila ng lahat ng ito siya naming pait na kanilang dinanas at ng mga Pilipino sa kamay ng mga
dayuhang Espanyol. Ngunit siya ay hindi nagpatinag at silay umasa na magbabago ang lahat sa
takdang panahon.
MUSIC FADES
CLOSE CURTAIN
SCENE 2 Childhood Years
NARRATOR:Lumaki si Rizal ng may takot sa Diyos at respeto sa magulang. Pinuno siya ng kanyang ina
ng pagmamahal at pag-aaruga na walang kapantay.
MUSIC
PEPE: (Nag-isketch na tanawin na hardin) Aya, saan po pumunta si ina? May ipapakita po ako sana sa
kanya.
AYA: Pepe, pumunta lang si Donya Teodora sa Alcalde Mayor, may inaayos lang siya at siguradong
babalik rin siya.
PEPE: Ganun ba Aya? Aya may tanong po ako, napapagod po ba ang Diyos? (nag-isketch parin )
AYA: Hindi siya napapagod Pepe , sa katunayan, binabantayan tayo ng Panginoon araw-araw.
PEPE: Tulad rin po ba ng mga bulaklak at ng mga ibon, na binabantayan ng Diyos?
AYA: Oo naman . Pupunta lang ako sa kusina Pepe, huwag kang malikot sige ka baka kunin ka ng
tikbalang.
(palakad na pero sumusuonod si Pepe)
O, bakit Pepe?
PEPE: Natatakot ako Aya, sama na lang ako sa inyo
AYA: Pepe ditto ka na lang muna babalik rin ako agad
PEPE: Pero.

DONYA TEODORA: Pepe.

PEPE: Ina, ina, tingnan niyo po ang ginawa kong larawan
DONYA TEODORA: Ang ganda naman nito anak Ah, saglit, hindi ko pa nalilimutan ang mga sinabi ko
sayo, mag-aaral tayo ngayon. Tara na sa may Azotea.
NARRATOR: Ang unang nagging guro ni Pepe ay ang kanyang ina, tinuruan siya ng kanyang ina ng
espanyol at panitikan. Naging inspirasyon ni Jose ang kanyang ina. Kinagabihan
DONYA TEODORA: Ito anak ang El Amigo Los Ninos, basahin natin.
PEPE: Excerpts (tinatamad at inaantok sa pagbasa)
DONYA TEODORA: anak ano ba ito? Bakit mo sinulatan ang mga pahina ( tinignan si Pepe, pero ankita
niya na ang atensiyon nito ay nasa mga gamo gamo sa lampara) . . . Anak, may ikukwento ako sa iyo
(kinuha ang libro sa mesa at binuklat at nagbasa. Si Pepe ay biglang ginanahan) Makinig ka.
May mag-inang gamu-gamo na lumilipad at namamasyal, napansin ng kanyang anak ang lamparang
umiilaw. Sinabi ng kanyang ina na maganda man ang ilaw ng lampara ngunit may kaakibat ito at dahil
mainit at sinusunog nito ang kanilang pakpak, ngunit hindi sumunod ang kanyang anak bagkus ito ay
lumapit at nasunog ang kanyang pakpak at namatay.. (close the book)
Anak sana huwag kang matulad sa gamu-gamo.
PEPE: opo ina
DONYA TEODORA: anak tulog na tayo
PEPE: opo ina
CLOSE CURTAIN
SCENE 3
NARRATOR: Si Pepe ay namulat sa mga turo ng ina, siya ay naging mahusay sa Espanyol. Nonng siya ay
walong taong gulang nagpasya ang kanyang mga magulang na mag-aral siya sa Binan. Umalis siya noong
Linggo ng Hunyo 1869, at dumating nga siya sa Binan. Siya ay ipinagkatiwala sa kanyang Tiya at
nagging guro ni Pepe sa kanyang unang pasok sa paaralan si Prof. Justiniano Aquino Cruz.
OPEN CURTAIN
PROF.: Hablas Latin?
PEPE: Si senyor pero un poco tambien
PROF.: Vale, Senyorito Jose, puede centar en la silla cerca de Jose Guevarra
PEPE: Gracias senyor
PROF.: De Nada (umpo)
PEDRO:(tawang tawa) TONTO!!!! TONTO!!!
CLOSE CURTAIN
NARRATOR: Kinahapunan, nakilala ni Pepe ang bully na si Pedro, anak ni Professor Justiniano, ito
ay mapang-alipusta at nagalit dito si Pepe.

Jose: Pedro, bakit mo ako tinatawanan?

Pedro: Ang bobo mo kasi.
Jose:Ganon (nagalit) gusto mo suntukan na lang tayo.
Pedro:Sige ba. (pagtapos ng away talo)
narator: natalo si pedro ngunit naghamon naman si andres salandanan ng sanggulan kay jose.
andres: ikaw ba si jose? hinahamon kita sa sanggulan.
jose:sige ba (pumunta. . .nagsanggol, talo)
andres:wala ka naman pala. . . diyan ka na nga.
narator:natalo man si jose ngunit hindi naman ito tumakbo sa labanan. (close curtain)
narator:dahil sa angking talino ni Jose (OPEN CURTAIN), ito ang naging pinakamagaling s kanilang
klase. siya ang nabigyan ng parangal sa espanol, latin at iba pang asignatura.
jose guevara: sulat pepe galing kay ate saturnina.
saturnina(voice over): kamusta kapatid? kamusta na ang pag aaral mo? sigurado namang nasa mabuti
kang kalagayan. ang talim pala ay papunta sa binan.sumabay ka na.sabik na kaming makita ka.
nagmamahal saturnina
jose guevara:oh anong sabi sa sulat?
jose:uuwi na ako jose baka di na ako makabalik
Naration: Tama nga ang hinala ni jose, hindi na siya makakabalik ngunit, may naghihintay sa
kanyang pagbabalik, ang kanyang ina ngunit ito'y nakulong. ngunit salamat sa diyos nandoon ang
kanyang ama na nagbalita na mag aaral ito sa ateneo.
(mime) sa pag alis nito, nagpaalam ito sa itay. sa pagpasok niya sa ateneo ay pinalitan niya ang
apellido na mercado at naging rizal upang mabigyan ng seguridad ang kanyang pag aaral at hindi pag
initan ng mga espanol.
(saskay si jose at paciano)
close curtain
naration: noong una ay hindi tinanggap si rizal ngunit ito rin nakapasok sa paaralan. sa unang
klase. . .
ftr jose bech: mira le presento senorito jose rizal, vosotros companero en la clase puede centar
en tu silla.
narator:pinaigting ni rizal ang pagsusulat ng mga tula at mga gawaing pampanitikan at dahil dito
naging isa siya sa mga nagustuhan ng mga heswita at pinayaman pa nila ang kaalaman nito sa
panitikan. Father sanchez: jose ang ganda ng sinulat mong tula, mi primera inspiracion, sabik ka
na sigurong makita ang iyong ina?
jose : Opo padre, siya nga po ang dahilan kung bakit nandito ako nagpupursige sa pag aaral.

father sanchez: halika nga dito di bale kami muna ang gagabay sa yo jose habang nandito ka sa
ateneo.
jose:salamat po padre.
naration: marami pang isinulat si rizal na mga komposisyon sa isang banda, nakilala rin ni riyal
ang unang nagpatibok sa puso nito si segunda.
jose:mano po lola,
lola:kaawaan ka ng diyos pepe.
jose:salamat po.
mariano:jose may ipapakilala ako sa yo ang aking kapatid si segunda. .
(music)(sweet music)
jose:(nahihiya) jose. . .(nauutal) jose rizal ang pangalan ko. (halik sa kamay)
segunda:(nahihiya)se. . .segunda.
Narator: umibig si segunda kay rizal
(open curtain)
sweet moments
naration: ngunit sa isang banda ang lahat ay gumuho dahil sa sinabi ni segunda
segunda:jose. . . may sasabihin sana ako sa iyo. . . jose patawad, ikakasal na ako, pinagkasundo
ako ng aking mga magulang kay manuel luz. (umiiyak) lo siento!!
(tumakbo)
jose: segunda!!!
close curtain
naration:nadurog ang puso ni jose nang iniwan siya ni segunda, ni sulat, ay wala itong natanggap,
ngunit hindi ito nagpaapekto at nagpadala na lng sa agos ng buhay. tinuon niya ang sarili sa pag
aaral at panitikan, siya ay nagtapos bilang sobresaliente ng ateneo.
scene 5
naration:nong nagtapos si rizal sa ateneo, siya ay nagpasya na mag aral ng medicina sa unibersidad
ng santo tomas, ngunit hindi naging madali ang kanyang buhay noong nag aral siya dito, sapagkat,
matindi ang discriminasyon ng mga espanol sa mga pilipino.
spanish1: psst! chonggo(hindi pa rin pinansin ni rizal, pinatid niya ito)
rizal:(nadapa)
grupo ng espanol: (tumawa)
Espanol 2: chonggo

at qindio na nga lampa pa. . . .tanga!

naration:matindi ang galit ng paring dominicano sa mga pilipino nilang mag aaral, at si rizal ay
naging isa sa mga biktima ng lahat ng ito. sa klase nila, hindi pinapagamit ng mga pari ang mga

kagamitang panlaboratoryo sa mga estudyante, ito lamang ay nakatago, hindi nagustuhan ni rizal ang
mga patakaran ng mga dominikano, pinag igihan na lang niya ang pag aaral ngunit kinasusuklaman
siya mga guro niya.
dominikano 1:nagmamagaling na naman si jose sa klase namin sa inyo, padre suarez?
padre suarez: sinabi mo pa, tanungin ba naman sa akin kung bakit hindi ginagamit ang mga kagamitan
sa laboratoryo, di bale, ibabagsak ko siya.
naration:hindi naging makulay ang mundo niya sa UST. ngunit siya ay patuloy sa pagsulat ng mga
tula at siya'y nanalo sa mga paligsahan. isa na dito ang tula niyang a la juventud filipina at el
consejo de los dioses. nag aral rin siya sa ateneo at kinuha ang kursong surbeying. Marami rin
siyang (open curtain)nakilala na mga babae ngunit si leonor rivera ang nagustuhan nito.
nagpatuloy pa itong nararamdaman niya hanggang sinabi ni rizal ang nararamdaman nito sa kanya. . .
(sweet moments)
rizal:leonor. . ma. mahal kita. .
leonor: rizal matagal ko nang napapansin ang pagtingin mo. sa bawat ngiti mo, alam kong may ibig
sabihin iyon. ako rin jose. ganon rin ang nararamdaman ko mahal kita.
naration:nilihim nila ang pag iibigan ni at nagsulatan gamit ang mga alias. tinawag ni jose si
leonor na orang sa sulat. .
kinalaunan siya ay nagpasiya na mag aral sa madrid
paciano:sigurado ka na ba sa desisyon mo na mag aral sa madrid?
rizal opo kuya. kayo na po ang bahala kay ina at ama.
paciano:kung yun ang desisyon mo. . eto(iniabot ang pera)gamitin mo itong naipon ko mula sa aking
pag sasaka. . mag iingat ka jose
rizal:opo kuya salamat. (niyakap si paciano (close curtain)
narator: si jose ay hindi na nagpaalam sa kanyang mga magulang. (open curtain)
Noong mayo 3, 1882 siya ay maglalayag papuntang madrid sakay ng salvadora.
ilang araw ay nakadaong sila ng singapore at sumakay sa djemnah para ipagpatuloy ang paglalayag.
narating ni rizal ang ceylon ngunit naramdaman niya na may nakabalot na lungot sa islang ito
nakarating rin siya sa aden. . . at sa may suez canal. .
ilang araw ay nakarating siya sa italia sa may bandang naples at marseilles. nakita niya ang mt.
vesuvius at castle of st. telmo. . . ilang araw pagkatapos non ay nakarating siya ng barcelona,
lulam ng isang tren. sa wakas, narating niya ang barcelona. . hindi naging maganda ang impresyon
niya dito. . .
jose: eto ba ang espana, anp baho,baho naman dito (may nakitang espanol)
jose: perdone, oye perdone, donde esta la estacion a madrid?
spanish:no lo se. . (masungit)
jose:gracias. . ang sungit sungit naman nila dito. (close curtain)

(Mime):hindi man maganda s umpisa ang impresyon niya sa espana, nagustuhan ni rizal ang barcelona
dahil na rin may laya ang tao dito napagtanto niya rin na mababait ang mga taga barcelona.
nagsulat siya ng ibang artikulo na na may temang nationalismo para sa kanyang bansa. ang amor
patrio. iniwan niya ang barcelona na may ngiti at tuluyang pumunta sa madrid para mag aral sa
unibersidad central de madrid.
open curtain
narator:siya ay aktibo sa unibersidad at sumali sa mga ibat ibang grupo. kinalaunan siya ay
nagpasya na magtungo ng paris pagkatapos ng pag aaral ng medicina at nag aral ng optalmolohiya.
ngunit marami siyang naging problema nang malaman nito ang nangyari sa calamba.
filipino 1:rizal sulat ng kapatid mong si paciano.
paciano:jose, kamusta ka diyan? maraming sakuna ang nangyari dito sa calamba nagkaroon ng epidemya
at kami ang pinag initan ng mga espanol.
(lumabas sa kabila sina don francisco)
spanish1: sige na naman pumayag ka na.
don francisco:hindi po pwepwede yang sinasabi niyo
spanish1 (nagalit) magsisisi ka francisco. . . babalikan kita
paciano:yun nga pinahirapan niya ang ating mga magulang. tinaasan nila ang buwis a lupa. huwag
kang mag a alala may awa ang diyos. . mag aral ka ng mabuti kapatid. nagmamahal, paciano.
jose:(nalungkot) hayaan mo kuya hindi kita bibiguin.
narator:nagsimula si rizal na magsulat isa dito ang a las flores de heidelberg at sinimulan niya
ang noli mi tangere.
music:
narator:sa bayan ng san diego, makikita ang isang makulay na pamumuhay ng mga pilipino. ngunit sa
kabila nito mga tumalikod sa mga kalahi at nakisimpatya sa mga espanol, isa na rito si dona
victorina at ang mga paring akalang nakikisimpatya sa mga pilipino ay nang aabuso pa sa mga
pilipino.
Isa na dito si padre damaso
padre damaso:iha, ipagpatuloy mo lang ang pagnonovena at ang pananalig at siguradong tutuparin ng
diyos ang iyong hiling(nanananching)
pia alba:opo padre.
narator:maraming mapagkunwari at itinatagong sikreto ang mga taong inakala mong kakampi lalasunin
at pagsasamantalahan ka lang
(sumigaw si pia alba)
pia:hwag po padre!
narator:may mga taong inapi ng husto at dahil sa itoy pilipino, ay pinag initan siya ng mga
espanol.

open curtain
narator:siya si crisostomo ibara at ang kasintahang maria clara
(sweet music)
ibara: maria clara, ipagtatapat ko ka na sa iyo ang aking nararamdaman. . . mahal kita
padre damaso:maria clara! pumasok ka sa bahay.
maria clara: opo padre.
padre damaso: (pabulong) kriminal ang taong yan kaya huwag kang magpapauto diyan sa lalaking yan.
narator:maraming nasaktan at namatay sa mga pagbibintang ng mga espanol sa mga pilipino.
open curtain
crispin: hindi po kami ang nagnakaw ng salapi niyo.
spanish:kayo ang nakita namin mga lahi kayo ng magnanakaw ang dapat sa inyo ay mamatay!
basilio:hwag po! hindi po kami ang nagnakaw
spanish:hindi kayo aamin ah! (kukuha ng sinturon)
crispin:huwag po!
spanish:yan ang bagay sa iyo! mga magnanakaw! hampas lupa (umalis)
crispin:ku. . kuya. . hi. . hindi

po a. ako ang kumuha

basilio:tahan na crispin
crispin: hindi po ako ku. . ya (nawalan ng buhay)
basilio:crispin? crispin? crispin!!
naration:sa bawat dugo na umaagos mula sa mga inosenteng buhay, may mga naapektuhan at dahil dito
ay nagdusa
sisa:hindi pwede hindi magnanakaw ang mga anak ko!
kasama:yun ang balita. diyan ka na nga.
sisa:hindi. .hindi hindi sila mag nanakaw. . kaya ba nilang mag nakaw? sa tingin nyo?? hindi sila
magnanakaw umiiyak ah. . hahanapin ko sila crisphn basilio crispin basilio.
narator:at marami ang mga nasaktan sa mga nakatagong katotohanan.
kapitan tyago:maria clara anak ka ni padre damaso.
kapitan tyago: iha. sandali. . . !
sa kabilang banda si basilio ay patuloy na hinahanap ang kang ina na si sisa
Basilio: mama, nakita niyo po ba ang aking ina?
Ibarra: patawad basilio ngunit hindi eh.
Extra 1: ang baliw nagwawala nanaman tumakbo na kayo.

Sisa: mga anak nadito na ang nanay crsipin basilio crispin basilio
Basilio : nay!
Sisa: hwag mo akong sasaktan.. huwag!
Basilio: ako to inay si basilio
Sisa: hwag mo akong sasaktan hwag!
Narration: naghabulan sina sisa at ang kanyang ina ngunit si sisa ay nauntog saisang bato(Kablag)
Sisa: a anak ko? (namatay)
Basilio: nay! Nay! Inay!!!!!!
Elias: bata, anong nangyari?
Basilio: patay nap o ang aking ina.
Elias: magsunog ka ng mga kahoy ako at iyong ina ay isama mo hindi na rin ako magtatagal dito sa
mundo.
Narator:nagging masaklap man ang kinahantungan ng noli ito ay naginginstrumento ni rizal upang
sabihin lahatng mga saloobin at mga nangyayari sa pilipinas. Salamat kay maximo viola at nalimbag
ang noli mi Tangere,at silay naglibot sa sa europa. Nilibot nila ang Dresden, leitmritz, prague,
lintz, rheinfall, Switzerland genva at nakilala nila siferdinand blumentritt. Nagging matalik
silang magkaibigan at nakarating rin sila Madrid
Igorot: Sumasayaw