TS.

L Vn Long
Vin Kinh t xy dng
1. t vn
Trong bi cnh hi nhp quc t su
rng hn cng vi s chuyn mnh
sang kinh t th trng, cc d n u
t xy dng cng trnh chu nh hng
nhiu hn tc ng khng n nh t
mi trng xung quanh v ngay trong
qu trnh thc hin d n. Nhn nhn,
nh gi v ch ng qun l nh
hng ca cc tc ng ny m bo s
thnh cng ca d n. Vn ny
c nhiu nc pht trin nghin cu
v gii quyt thnh cng trong thc tin.

cn i ph b ng. Thc t phn

nh qua mt s d n u t sn xut
ma ng, xy dng h thng cng
bin, cc khu ch u mi... Chnh cc
tc ng khng n nh t mi trng
xung quanh v iu chnh t ni ti d
n dn ti phi thay i nhiu tiu ch
c bn c d tnh ban u v lm
thay i hiu qa u t ca d n.
chnh l s tn ti ca ri ro i vi vi
d n. Ri ro xut hin khi tn ti ng
thi hai yu t c bn: yu t gy ra ri
ro v i tng chu tc ng, nh hng.

D n u t xy dng cng trnh

c trin khai nhm thc hin mc
tiu u t pht trin, to c s vt cht
cho x hi, do vy thng c thi gian
hot ng di, chu tc ng trc tip t
nhiu mi trng xunh quanh nh
chnh tr, kinh t, x hi, t nhin, lut
php, cng ngh... V vy nhng iu
chnh trong qu trnh thc hin, qun
l d n l mt thc t. Nhng nm
qua, u t pht trin nc ta khng
ngng tng nhanh c v quy m, lnh
vc, vi s tham gia rng ri ca ton
x hi. Tuy nhin, vic nhn dng,
nh gi, kim sot nhm hn ch tc
ng xu t cc nh hng nu trn ti
d n cha c chng ta ch trng,

Sm ch ng nhn dng, phn tch,

nh gi, c bin php kim sot v
gim thiu cc tc ng xu ca ri ro
l ht sc cn thit nhm m bo kh
thi, hiu qa ca d n. Lut Xy dng
v cc vn bn hng dn lut c ban
hnh trong thi gian qua xc lp
hnh lang php l quan trng to iu
kin pht trin bn vng cc hot ng
xy dng nc ta v a ra cc yu
cu ca php lut nhm qun l d n
u t xy dng cng trnh t hiu
qa. Ti khon 6, iu 1, Ngh nh ca
Chnh Ph s 112/2006/N-CP, ngy
29/09/2006 quy nh r ni dung
thm nh d n u t xy dng cng
trnh ca ngi quyt nh u t trc

ki n h t x y d n g s 4/ 2006

khi ph duyt d n l:
- Xem xt cc yu t bo m tnh
hiu qa ca d n bao gm: s cn
thit u t; quy m, cng sut, cng
ngh; thi gian, tin thc hin d n;
phn tch ti chnh, hiu qa kinh tx hi ca d n.
- Xem xt cc yu t bo m tnh kh
thi ca d n bao gm: s ph hp vi
quy hoch; nhu cu s dng t, ti
nguyn(nu c); kh nng gii phng
mt bng, kh nng huy ng vn p
ng tin ca d n; kinh nghim
qun l ca ch u t; kt qa thm
nh thit k c s; kh nng hon tr
vn vay; gii php phng chng chy
n; cc yu t nh hng n d n nh
quc phng, an ninh, mi trng trn c
s kin bng vn bn ca cc c quan
lin quan v cc quy nh khc ca
php lut c lin quan.
Nh vy, theo cc quy nh hin hnh
ca Nh nc, vic xem xt v khng
nh tnh kh thi, hiu qa ca d n
u t xy dng cng trnh phi c
lm r v nhiu mt trong sut thi
gian phn tch hot ng ca d n
(vng i ca d n) trc khi ra quyt
nh u t thc hin d n. Trong
nhiu vn ca d n c xem xt s
din ra tng lai v trong iu kin
cc tc ng khng n nh nh: thi
gian, ti chnh, hiu qa kinh t... th
yu cu cn phi phn tch ri ro khi
lp v thm nh d n l ht sc cn
thit. Tu thuc vo mc tiu u t,
chc nng phc v, cc d n u t
xy dng cng trnh c th thuc mt
trong hai nhm d n: nhm cc d n
nhm mc ch phc v cng ng x
hi (phc v cng) khng thu li nhun
v nhm d n vi mc ch sn xut
k i nh t x y d ng s 4/ 2006

kinh doanh nhm thu li nhun. Theo

cc tiu ch nh gi hiu qa u t
mi nhm d n cng c nhng im
khc bit nhau. Cc d n, trc ht
phi m bo yu cu v pht trin x
hi, quy hoch, php l, quy chun, tiu
chun theo quy nh, th vn hiu
qa kinh t - ti chnh ca d n c
ngha quyt nh hiu qu u t ca
d n. Vi cc d n phc v cng, hiu
qa kinh t - ti chnh cn t ti l chi
ph thp nht ca d n trong c vng
i; i vi d n sn xut kinh doanh
l thu c li nhun cao nht. Ri ro
xut hin thng gy thit hi cho hiu
qa u t ca d n. Vn t ra
chng ta nghin cu, gii quyt l nhn
dng, nh gi tc ng ca ri ro,
kim sot chng m bo hiu qa
u t xc nh trc ca d n.
2- Mt s vn v qun l ri ro d
n u t xy dng cng trnh
Kinh nghim v thc t ca cc nc
cho thy, cc vn nu trn c th gii
quyt c bng h thng qun l ri ro
trong qu trnh qun l d n. qun
l ri ro cc d n u t xy dng cng
trnh, cn thc hin mt s vn sau:
- Th nht, trong ton b vng i d
n (chun b d n, thc hin u t
xy dng v cc nm khai thc s dng
d n) cn nhn dng ri ro do mi
trng bn ngoi v ni ti d n ph
hp vi thc t. Mi giai on trin khai
d n cc ri ro xy ra cng rt khc
nhau. Tng mi trng tim n nhiu
ri ro, cc ri ro c nh hng ln nhau
c trong v ngoi d n, ri ro thay i
theo thi gian. do vy vic nhn dng
ri ro cn thc hin, cp nht li
thng xuyn. c bit giai on
chun b d n ra quyt nh u t
9

cn phi nhn dng y cc ri ro c

th xy ra trong c vng i d n. Giai
on thc hin u t xy dng cng
trnh xem xt cc ri ro nh hng ti
chi ph ph u t xy dng cng trnh.
Giai on vn hnh, khai thc d n
cn nhn dng cc ri ro nh hng ti
chi ph qun l vn hnh d n, cc chi
ph sn xut, thu nhp hng nm (D
n sn xut kinh doanh).
Giai on chun b d n, ri ro
thng xy ra lin quan ti vn v
thng tin d liu iu tra phc v tnh
ton d n, thi gian thc hin qu
trnh chun b d n, cht lng lp,
thm nh d n, cn c php l ca d
n... Giai on u t xy dng ri ro
c th xy ra nhiu t mi trng t
nhin, th trng xy dng, th tc
hnh chnh php l trong u t v xy
dng, t chc v thc hin cc cng vic
kho st, thit k, thi cng xy dng
cng trnh... Giai on vn hnh khai
thc d n ri ro xy ra mc phc
tp hn, pht sinh t cc mi trng
nh hng trc tip ti cc yu t th
trng u vo, u ra, t chc qun l
sn xut, duy tr hot ng qun l
khai thc d n trong cc nm phn
tch hot ng. Nhng sai st giai
on trc cng l nguyn nhn pht
sinh ra ri ro cc giai on sau ca d
n. Cc cng c, k thut nhn dng
ri ro cng a dng, c s dng kt
hp t cc phng php phn tch hot
ng, thng k kinh nghim kt hp d
bo, iu tra ly kin chuyn gia...
Kt qa nhn dng ri ro nhm xc
nh ngun gc pht sinh, phm vi tc
ng, cc d liu lin quan ti kh nng
tn ti v pht trin cc ri ro.
- Th hai, thc hin o lng, nh
10

gi tc ng ca ri ro ti hiu qa u
t ca d n, kh nng thnh cng ca
d n khi c tc ng ca ri ro. Nh
cc phn tch nu trn, vi cc d n
u t xy dng cng trnh, nh gi
hiu qa kinh t - ti chnh ca d n
cn t trng tm xem xt. Hiu qa
kinh t - ti chnh ca d n c xc
nh trn c s cc chi ph u t xy
dng cng trnh, chi phi vn hnh, khai
thc d n, thu nhp ca d n. Cc ri
ro tc ng nhiu mt v nh hng
trc tip ti cc yu t ny (Cht lng,
gi c, kh nng phc v, sc mua, thi
gian...). Do vy o lng, nh gi tc
ng ri ro ti hiu qa d n l cng
vic phc tp, nhn chung phi kt hp
cc phng php nh tnh vi cc
phng php nh lng. Cc phng
php nh tnh c p dng ph bin
nh: lp ma trn phn tch ri ro, ly
kin chuyn gia v s dng thang im,
phn nhm yu t ri ro... S dng
phng php nh tnh c u im n
gin, d p dng, ph hp vi mi
trng t bin ng ri ro. Tuy nhin
nhc im c bn l cha a ra c
kt lun r rng v mc v kh nng
tc ng ca ri ro ti d n. Cc
phng php nh lng c hnh
thnh v pht trin ng thi vi s
pht trin ca khoa hc cng ngh, vi
s h tr rt quan trng ca ton hc,
tin hc nh: l thuyt v ton xc sut
thng k, d bo, phn tch, t hp, cc
chng trnh phn mm ng dng...
Tu thuc vo kh nng p dng, iu
kin c th ca d n, d liu d bo
thng k v tnh cht quy m ca d n
s dng cc phng php nh
lng, c th nh: Phn tch cc kch
bn xc nh gi tr d kin (dng
bng v dng cy), phn tch nhy c
ki n h t x y d n g s 4/ 2006

tnh xc sut, phn tch m phng...

Bng vic s dng phng php nh
lng nh gi r kh nng t c
hiu qa ca d n trong iu kin c
tc ng ca ri ro. Kt qa o lng
ri ro s gii quyt mt trong nhng vn
phc tp nht trong qun l ri ro, l xc
nh r v thy trc cc nguy c hoc c
hi c th t c ca d n.
- Th ba, tin hnh cc hot ng
kim sot, hn ch tc ng xu ca ri
ro m bo hiu qa u t t ra
ca d n. K hoch kim sot ri ro
c thc hin ng thi vi nhiu bin
php t vic ch ng d phng cc
ngun lc hp l i ph vi ri ro,

ch ng n trnh n chia s trch

nhim gnh chu ri ro, ng ph tch
cc, kp thi khi ri ro xy ra... Mt s bin
php thng c p dng trong cc d
n nh: cc bin php trong hp ng
kinh t, bo him, xy dng cc h thng
qun l theo tiu chun, a dng ho dch
v, sn phm d n, thit lp h thng
cnh bo sm ri ro v x l ri ro... Trn
thc t, cc nghin cu v ri ro i vi
d n u t xy dng cng trnh ang
c quan tm, pht trin v c vai tr
rt quan trng qun l d n t
hiu qa. S di y c th minh
ho cho qu trnh qun l ri ro i vi
d n u t xy dng cng trnh.

S : Qu trnh qun l ri ro d n u t xy dng cng trnh

Lp d n
Thm nh d n

- Xc nh cc ni dung cn thit ca d n
- Xc nh ri ro trong ton b qu trnh tin hnh d n
- Phn tch, nh gi nh hng ri ro ti cc mc tiu d
n
- Xy dng cc gii php kim sot, phng nga ri ro

Quyt nh u t
Thc hin u t xy
dng cng trnh
(Qu trnh thc hin
theo tng nm t nm
bt u n kt thc
xy dng)
Khai thc vn hnh
d n
(Qu trnh thc hin
theo tng nm trong
sut qu trnh t khi
a d n vo khai
thc n kt thc
thi gian phn tch
d n)

- Cp nht nhng ri ro c th xy ra v nhng ri ro

mt i trong nm thc hin.
- Phn tch, nh gi nh hng ri ro ti cc mc tiu d
n
- Lp k hoch phng nga, kim sot, i ph ri ro
- Thc hin cc hnh ng i ph vi ri ro xy ra
- nh gi hu qu do ri ro gy ra vi d n, i chiu
vi k hoch

- Cp nht, b sung v loi b nhng ri ro c th xy ra

trong nm
- Phn tch, nh gi nh hng ri ro ti cc mc tiu d
n
- Lp k hoch phng nga, kim sot, i ph ri ro
- Thc hin cc hnh ng i ph vi ri ro xy ra
- nh gi hu qu do ri ro gy ra vi d n, i chiu
vi k hoch

k i nh t x y d ng s 4/ 2006

11

3. Kt lun
Nhn thc r vai tr quan trng ca
vn qun l ri ro i vi d n u
t xy dng cng trnh nn thi gian
qua Vin Kinh t Xy dng - B Xy
dng thc hin ti nghin cu
khoa hc cp Nh nc v: Nghin cu
ri ro khi nh gi hiu qa ti chnh
cc d n u t. ti nghin cu ny
thuc Chng trnh hp tc nghin cu
khoa hc cng ngh Vit Nam Bulgaria. Thng qua hp tc vi bn
chng ta tip cn c xu hng v
cc phng php nghin cu v vn
ri ro t cc nc tin tin trn Th
gii. ti tp trung nghin cu i
vi cc d n u t xy dng cng
trnh Vit Nam hin nay. Nhng ni
dung c trnh by tm tt trong bi
vit ny, c nhm tc gi ca ti
nghin cu, phn tch, trnh by y

12

, ton din, c th, c kt hp gia l

lun v thc tin trong bo co chi tit
kt qa nghin cu ti. c bit,
nhm tc gi nghin cu, p dng
thnh cng phng php phn tch m
phng (c s dng chng trnh ng
dng hin hnh ca M) nh gi
tc ng ca ri ro ti hiu qa ti
chnh ca mt s d n u t sn xut
xi mng, d n lc ho du Nghi Sn.
Kt qa nghin cu ca ti c
Hi ng nghim thu Nh nc nh
gi cao ti bui bo v kt qa ti
ngy 19/12/2006 v khuyn ngh p
dng rng ri kt qa ti vo thc
tin hin nay nc ta. Chng ti hy
vng rng, bi vit s dnh c s
quan tm ca cc c gi nhm thc
y s hp tc trong lnh vc qun l
ri ro cc d n u t xy dng cng
trnh nc ta./.

ki n h t x y d n g s 4/ 2006