Professional Documents
Culture Documents
Pengertian
Tedhak sitn utawa tedhak siti iku salah siji upacara adat Jawa kanggo bocah umur 7
wulan utawa 6 lapan. Upacara iki ing dharah liya ing Nuswantara uga ana, conton sing
diarani upacara injak tanah ing dharah Jakarta dning suku Betawi utawa uga ana sing
ngarani "mudhun lemah" lan "udhun-udhunan".
Tedhak sitn iku asal saka tembung tedhak, idhak utawa mudhun lan sitn (saka
tembung siti) utawa lemah (bumi). Upacara iki kanggo perlambang bocah sing siap-siap
njalani urip liwat tuntunan wong tuwa lan diselenggarakak yn umur bocah wis 7 selapan
utawa 245 dina (7 x 35 = 245).
B. SEJARAH
Upacara Tedhak sitn dianakak amarga ana kapitayan masyarakat Jawa yn lemah
kuwi nduwni makna ghoib lan dijaga Bathara Kala. Kanggo ngindari kadadyan sing ora
becik, mula dianakak upacara ngenalak putra-putrin marang Bathara Kala minangka sing
njaga lemah. Anggone nglakoni upacara iki, luwih becik miturut weton.
Upacara iki mujudake rasa syukur amerga ing umur iki anak bakal miwiti mengenal
alam ing sakupenge lan miwiti ajar mlaku. Ancasing upacara iki yaiku kanggo mangenalno
anak karo Ibu pertiwi. Amerga pepatah jawa kang unine Ibu Pertiwi Bopo Angkoso kang
bumi artine ibu lan langit artine bapak.
Tedhak siten nggambarake kauripane manugsa. Diwiwiti wektu isih ing njero
lindungan wongtua kang dilambangake kurungan pitik, Sakwise iku anak miwiti ngatur
awake dhewe kang diumpamakake karo mlaku ing duwure jadah(uli). Sakwise iku diwiwiti
munggah ondo kahuripan kang dilambangake munggah ondo kang digawe saka tebu ireng.
Pungkasane anak milih dalan uripe dhewe, yaiku nguculake anak ono ing kurungan kanggo
milih barang. Upacara ini diarepake anak diwenehi kaselametan lan berkah Pangeran
C. UMBO RAMPE
Umume upacara tedhak siten dianakake ing latar omah wektu esuk , umbo rampe kang perlu
disediakae:
Sesaji selametan kang werna wernane yaiku:
Sega Tumpeng karo janganan (lanjaran, kangkung, kecambah), bubur abang lan putih, bubu
boro-boro, kembang boreh, jajan pasar, lan pala pendem.
Maknane sesaji-sesaji
a). Sega tumpeng > tumpeng nglambangake panjalukan wong tuo marang pengeran supaya
anak mbesuke dadi anak berguna, lanjaran maknane yaiku umur supaya anak mbesuk umure
dowo, kangkung maknane ing ngendi nggone anak urip iso
1. Sesaji selamatan yang terdiri dari : nasi tumpeng dengan sayur mayur (kacang
panjang, kangkung, kecambah) , bubur merah dan putih, bubur boro-boro, kembang
boreh jajan pasar lengkap, aneka umbi umbian.
e) kembang boreh > macam-macam bumbu dapur dan kinangan, sesaji ini ditujukan
untuk nenek moyang.
f) Jajan Pasar > yang melambangkan dalam berkehidupan kita akan banyak berinteraksi
dengan banyak orang dengan berbagai macam karakter sehingga si anak dapat mudah
bersosialisasi dengan masyarakatnya
g) terdapat aneka pala pandem (aneka umbi-umbian) > yang mempunyai makna agar si
anak mempunyai sifat adap asor atau tidak sombong.
2. Juwadah (uli) tujuh macam warna yaitu merah, putih, hitam, kuning, biru, jambon
(jingga), ungu.
Arti warna pada juwadah (uli)
a) Merah: keberanian.
b) Putih: kesucian.
c) Hitam: kecerdasan.
d) Kuning: kekuatan.
e) Biru: kesetiaan.
f) Pink: cinta kasih.
g) Ungu: ketenangan.
3. Sekar (bunga) setaman yang ditempatkan dalam bokor besar dan tanah.
Arti : Kembang setaman melambangkan sifat suci dalam tingkatan hidup yang akan
dijalani.
airnya.
Ibunda dibantu ayah menuntun sang buah hati melewati tujuh juadah
b) Kemudian anak tersebut dinaikkan ke tangga yang terbuat dari tebu wulung..
Artinya agar ia mendapat kehidupan sukses dan dinamis setahap demi setahap
d) Selanjutnya anak itu dimasukkan ke dalam kurungan ayam bila anak tidak mau
masuk maka perlu di temani ibu atau pengasuhnya. Di dalam kurungan telah
dimasukkan berisi padi, gelang, cincin, alat-alat tulis, kapas, wayang kulit dan
mainan dan menanti sampai bayi tersebut mengambil. Benda yang pertama kali
diambil sang bayi akan melambangkan kehidupannya kelak.
e) Setelah anak itu mengambil salah satu benda misalnya gelang emas, pertanda
kelak akan menjadi orang kaya, apabila mengambil alat-alat tulis pertanda akan
menjadi pegawai kantor atau orang pandai.
http://kabarsoloraya.com/2009/07/17/tedak-siten-ketika-anak-kali-pertama-menginjaktanah/
http://wacananusantara.org/tedhak-siten-sebuah-ajaran-adiluhung-bagi-awal-perjalanananak-tercinta/
Dalam acara tedak siten sesaji yang biasa digunakan antara lain kembang boreh, bubur baro-baro,
macam-maca bumbu dapur dan kinangan (bahan menginang). bubur baro-baro adalah sedangkan
kembang boreh, macam-macam bumbu dapur dan kinangan, sesaji ini ditujukan untuk nenek
moyang.
Selain sesaji juga ada pelengkap pedukung yaitu bubur merah, bubur putih bubur merah putih
(sengkolo) (=bubur merah) dan (=bubur putih), kemudian ada juga jajanan pasar
(jongkong,centil,grontol jagung,lopis,gatot dan tiwul). kamudian juga